________________
૧૧૨ ]
તત્યતરંગિણું અનુવાદ ગ્રંથ
અને તે ટીકાના અર્થમાં ગંધ સરખી પણ નથી. વળી જેની પરંપરાનું તેવું લક્ષણ કેઈ પણ જેનશાસ્ત્રમાં હોય પણ નહિ. જૈનશાસ્ત્રમાં તે આચરણ જ તેને કહેલ છે કે-“શાસ્ત્રમાં કહેલી હોય તે વાતથી ઓછું અથવા અધિક, પરંપરાથી આચરાતું હોય.” જુઓ ધર્મસંગ્રહ પત્ર ૨૪૭. ત્યાં ત્રીજી પંક્તિથી પાંચમા છતવ્યવહારનું લક્ષણ જણાવ્યું છે કે વીતં સુતોतादपि हीनमधिकं वा परंपरया आचीर्ण तेन व्यवहारो जीतव्यवहारः पंचमः, संप्रति मुख्यः।' આથી સમજી શકાય તેમ છે કે તે વગે, સામાચારીનું “સામાચારી સિદ્ધાંતની દષ્ટિએ પરિપૂર્ણ હેવી જોઈએ.” એ લક્ષણ ઉપજાવી કાઢેલું જ છે.”
માટે “પરંપરા એ સિદ્ધાંતની દષ્ટિએ પરિપૂર્ણ હોવી જોઈએ” એ જિનવચન નથી, પરંતુ પરવચન છે અને (પરંપરા એ સંવિવિબુધેથી સિદ્ધાંતને પૂર્વાપર અબાધક રીતે આચરાતી હોવાથી) પરંપરા એ આગમને બાધાકારી ન હોવી જોઈએ” એ જિનવચન છે. એ વચન મુજબની આચરણના પાલનમાં આગમની લઘુતા નથી, પરંતુ પ્રતિષ્ઠા થાય છે. આ માટે જુઓ-શ્રી ધર્મરત્નપ્રકરણ પત્ર ૨૪૭ ત્યાં છઠ્ઠી પંક્તિથી જણાવ્યું છે કે'जीताचरितयोश्चानीतरत्वात् आचरितस्य प्रमाणत्वे सुतरामागमस्य प्रतिष्ठासिद्धिः। તમારામાયિકમાવરિત કાળમતિ ચિતમ્” શ્રી તત્ત્વતરંગિણીની તે ૪૬ મી ગાથામાં પણ શાસ્ત્રકારે આ વાત જ જણાવેલી છે. કેઈપણ શાસ્ત્રમાં આચરણાને સિદ્ધાંતની દષ્ટિએ તપાસવાનું કહેલ નથી. તેવું કહેનાર તે તે વર્ગ એક જ છે! સિદ્ધાંતની દષ્ટિએ આચરણ તપાસાય પણ કેવી રીતે ?
કારણ કે શ્રી ધર્મરત્ન પ્રકરણ પૃ. ૨૪૮ પર જિનાજ્ઞા એ છે કે-“શ્રી આચારાંગસૂત્રનું શસ્ત્રપરિજ્ઞા અધ્યયન અને તેના અર્થોને જ્ઞાનવાળા સાધુને વડી દીક્ષા આપવી,” જ્યારે આચરણ એ છે કે-“શ્રી દશવૈકાલિકસૂત્રના ચોથા અધ્યયનના સૂત્રો તથા અર્થોના જ્ઞાનવાળા સાધુને વડી દીક્ષા આપવી.” આમાં સિદ્ધાંતની દષ્ટિએ આચરણ તપાસાય શી રીતે? તેવી જ રીતે શાસ્ત્રાજ્ઞા એ છે કે-(શ્રી આચારાંગસૂત્રનું) પિંડેષણું અધ્યયન ભણાવ્યા બાદ ઉત્તરાધ્યયનના સૂત્રના અધ્યયને ભણાવવાં.” જ્યારે આચરણમાં એમ છે કે શ્રી ઉત્તરાધ્યયનના અધ્યયને ભણાવીને આચારાંગને ઉદ્દેશ કરાવ.” આમાં સિદ્ધાંતની દષ્ટિએ આચરણની શુદ્ધાશુદ્ધતા તપાસાય જ શી રીતે ? આથી સ્પષ્ટ છે કે–તે બૂકમાં રજુ કરેલું સિદ્ધાંતની દષ્ટિએ આચરણની શુદ્ધાશુદ્ધતા તપાસવાનું લક્ષણ, તે વર્ગે સં. ૧૯૯૨ થી શરૂ કરેલા કલ્પિત તિથિમતને શાસ્ત્રને આધાર હેવાને ભ્રમ ફેલાવવા માટે કેવલ કપોલકલ્પિત જ ઉભું કરેલું છે.
પ્રશ્ન ૧૪–શ્રી તવતરંગિણી ગ્રંથની તે ૪૬મી ગાથામાં જે “પિતાના દોષને લીધે સિદ્ધાંતને દોષ જણાવતી હોય તે સામાચારી પ્રમાણ નથી.” એમ જણાવ્યું છે, તો તેવી દૂષિત સામાચારી કેને કહેવી અને સિદ્ધાંત કેને માનવ ? એ સમજવા તેવી કઈ દૂષિત સામાચારીનું દૃષ્ટાંત છે?
