________________
૧૨૦ ]
તત્ત્વતરંગિણી અનુવાદ ગ્રંથ
પ્રથમથી જ તે ન્યાતિષના હિસાબની છતાં એ રીતે આરાધનામાં તે ખસેડાએલી ચૌદશને પક્ષી તરીકે આરાધવા માટે ચેતિષના હિસાબની તેરશને આરાધનામાં ચૌદશ જ કહે છે.
તે વની અંતિમ તેના આધારે એક એર નવીન કરવામાં આવતી ભા. શુ. પાંચમની ક્ષય-વૃદ્ધિએ ભા. શુ. ત્રીજની અથવા ચેાથની ક્ષય વૃદ્ધિ પણ બીજા આચાર્યંને સંમત નથી.’ એ વાત પણ જુઠી છે. કારણ કે–તે બૂકમાં તે વાત લખવાના સ. ૧૯૯૨માં નવા તિથિમત કાઢનારને રાકવાની તાકાતના અભાવે તે વષઁના આચાર્યાં નિરુપાયે જ તે પ્રાચીન આચરણાથી જુદા પડેલ છેઃ અને તે પણ તેએ એકલા જ: સિવાયના શાસનપક્ષીય બધા જ માચાર્યા, એ જ ક્ષય-વૃદ્ધિમાં સંમત હતા, અને હાય જ. કારણ કે-તે અરસામાં તૈયાર થઈ ને સ. ૧૯૯૩માં પ્રસિદ્ધ થએલ ‘શાસ્ત્રીય પૂરાવા 'માંના સંખ્યાબંધ પ્રાચીન પાઠ પણ તે ભા. શુ. ત્રીજની જ ક્ષય-વૃદ્ધિની આચરણા પર મહેારછાપ મારે છે.
*
પ્રશ્ન ૧૯ઃ—તે વગે, ‘ પતિથિપ્રકાશ ’ના પેજ ૧૫માં–“કેટલાક એમ કહે છે કે· આ ઉદયતિથિ માનવાના નિયમ તિથિની ક્ષય-વૃદ્ધિ હેાય ત્યારે સ્વીકારવાના નથી.’ પરંતુ આ માનવું ભૂલ ભરેલું છે. કોઈ માણસ એમ કહે કે–સાધુ મહારાજને કેઈ પણ ત્રસ કે સ્થાવરજીવની હિંસા નહિ કરવાને નિયમ છે; પરંતુ જ્યારે તેણે નદી ઉતરવાની હાય ત્યારે એ નિયમ માનવાના નથી, એના અથ એ થાય કે− નદી ઉતરતાં સાધુએ જીવદયા પાળવાની જરૂર નથી' આ કથન જેમ અનર્થંકર છે તેમ ઉપલું કથન પણ અનથ કર છે. ” તેવું લખાણ કરેલ છે તે બરાબર છે ?
,,
ઉત્તરઃ—તે લખાણુ ખરાખર તે નથી જ, પરંતુ કુટિલનીતિપૂર્વકનું ભ્રામક છે. કારણકે– ક્ષય-વૃદ્ધિ પ્રસંગે પણ ઉદય તિથિને માનવાને નિયમ તે સ્વીકારવાના છે' એ પ્રમાણે નવેા મત કાઢયા પછીથી કહેવા-લખવા અને પ્રચારવા માંડેલ તે વગ, આજે પણ લૌકિક દ્વિતીયાદિની ક્ષય-વૃદ્ધિ વખતે પૂર્વની ઉડ્ડયવાળી તિથિ માનવાના નિયમને સ્વીકારતા જ નથી, છતાં તેવા પ્રસંગે ઉદયવાળી તિથિના નિયમ ન સ્વીકારાય તેને ભૂલ ભરેલું કહે છે!
પોતાની તે ભ્રામક વાતને હકીકત રૂપે લેખાવવા સારૂ તે વાત પછી તે વગે, કાઈના નામે જે મુનિને કાઈપણ જીવની હિંસા નહિ કરવાના નિયમ છે; પરંતુ જ્યારે તેણે નદી ઉતરવાની હોય ત્યારે તે નિયમ માનવાના નથી' એ વાત રજુ કરી છે તે પણ ભ્રામક છે. કારણકે–‘ઉદયવાળી તિથિ માનવી.' એ ઔગિક આચરણા, જેમ પ્રભુઆજ્ઞા છે તેમ ઉદયવાળી તિથિ ન હેાય તેનેય ઉદયવાળી બનાવીને માનવાની આપવાદિક આચરણા, એ પણ પ્રભુઆજ્ઞા છે. આથી તે આપવાદિક પ્રભુઆજ્ઞાના પાલનમાં ઉદ્દય અનુનયને વિચાર કરવાના હાતા નથી તેમ મુનિને તા- કાઈપણ જીવની હિંસા નહિ કરવાના નિયમ’ એ ઔત્સગિક પ્રભુ આજ્ઞા છે, અને અસ ંખ્યાતા સ્થાવર (તથા સંખ્યાતા ત્રસ ) જીવેાની વિરાધનાના સંભવવાળી નદી ઉતરવી એ પણ આપવાદિક પ્રભુના જ છે. પ્રભુઆજ્ઞાનાં પાલનમાં હિંસા લાગતી જ નથી આથી-મુનિને નદી ઉતરતાં કેઈપણુ જીવની હિંસા
