________________
ગાથા ૪૭ મી
[ ૭૩
આદિ સ્ત્રીઓએ કરેલી શ્રી જિનરાજની પૂજાની વાત શ્રી ઉત્તરાધ્યયન આદિ પ્રવચનેાક્ત હાવાથી અને પ્રવચનમાં કોઈપણ સ્થલે સ્ત્રીપૂજાનેા નિષેધ નહિ હાવાથી શ્રી અપૂજાના અંતરાય કરનાર ( સ્ત્રીને માટે અર્હપૂજાના નિષેધ કરનાર) મહાપાતકી છે, તેમ સાધુસાધ્વીઓએ સાથે વિહાર કરવાના નિષેધ પણ શ્રી સ્થાનાંગસૂત્ર વગેરેના વિરેાધી હાવાથી તે નિષેધ કરનાર પણ તેવા જ છે એમ તે અમેને પણ સંમત છે; પરંતુ તમે જે— ઈર્યાવહી કરવા પૂર્વક સામાયિક કરવાનુ કહ્યું તે તે પરંપરાથી જ જણાય છે, છતાં તેને તમે જે પ્રવચનેાક્ત લેખાવ્યું છે તે અયુક્ત છે.” એમ જ કહેતા હૈા તેા એમ નથી. કારણ કે—હૈ ગૌતમ ! ઈરિયાવહિઆ કર્યાં સિવાય ચૈત્યવંદન સઝાય-ધ્યાન વગેરે કાંઈ પણ કરવુ કલ્પે નહિ.' એ પ્રમાણે શ્રી મહાનિશીથ સૂત્રનાં વચનથી તેમજ ઈર્ષ્યાપથપ્રતિક્રમણ કર્યાં સિવાય ખીજું કાંઈ પણ ન કરવું, કારણકે-અશુદ્ધતાના દોષ છે.’ એ પ્રમાણે શ્રી હારિ ભદ્રીય દશવૈકાલિકવૃત્તિનાં વચનથી (અમે જે-ઈર્યાવહી કરીને સામાયિક કરવું” એમ જે કહ્યું છે તે પણ પરંપરાથી જ છે, એમ નહિ; પરંતુ) પ્રવચનેાક્ત જ છે. વળી—
· શ્રી મહાનિશીથસૂત્રમાં (પ્રથમ ઈરિયાવહીવાળું તે વચન ) સવ કાર્યને આશ્રયીને સામાન્યપણે કહ્યું છે.' એમ ન કહેવું. કારણકે-શ્રી મહાનિશીથસૂત્રનાં તે વચનમાં રહેલા કાર્ય માત્રવાચક ‘વિત્તિવૃત્તિ' એ સામાન્ય શબ્દના વિશેષણુસ્વરૂપ એવા ‘ચૈત્યવંદન-સ્વાધ્યાય વગેરે’ એ પદ વડે– ઈરિયાવહી કર્યા વિના ન થઈ શકે તેવા કામાત્રને કહેનારા કાયવિશેષને જ ’ ગ્રહણ કરવાનું છે: એ અથી=કહેવા વડે ‘નમુક્કારેળ નદન્ના'-નમસ્કાર કરવા વડે જઘન્ય ચૈત્યવ’ના ’ એટલે- ‘નમસ્તુમાંં’ ઇત્યાદિ અલ્પકાલીન ચૈત્યવંદન-સ્વાધ્યાયધ્યાન વગેરેમાં પ્રથમ ઈર્યાવહી નહિ દેખવાથી પણ દોષ નથીઃ કારણકે—તેવાં અલ્પકાલીન ધ કાર્યો, ઈર્ષ્યાવહી પડિકમ્યા વિના નહિ થનારા ધર્મકાર્યોની બહારનાં છે. અન્યથા ઈર્ષ્યાવહીની પણ ઇર્યાવહી કરવાની અપેક્ષા લેવાથી અનવસ્થાદોષ લાગે. અહિં “ તેવા ધર્માંકાર્યાંનુંપણ પ્રથમ ઇર્યાવહી સૂચક કાર્યોથી બહાર ગણાવવા વડે સરખાપણું સ્વીકારીને પણ ( પછી ઇરિયાવહી કરવાનું) રાખેા અને સામાયિકમાં તે અભિપ્રાયથી અત્યયહાળ=પછી ઇરિયાવડિયા કરવી, એવા કેાઈ વિશેષ સમજો.” એમ ન કહેવું. કારણકે–તેમ સમજવામાં પોતે આરૂઢ થયેલ શાખાને ભાંગવા રૂપ ન્યાય ઉતરવાના પ્રસંગ આવવા રૂપ વ્યાઘાત છે, અને તે આ પ્રમાણેઃ—
ઇરિઆવહી કર્યાં વિના કાર્યં ન થાય, એ અર્થ ઉપરથી ઇર્યાવહીનું સામાયિક રૂપ કાર્યોંમાં કારણપણું હાવાથી ઇર્યાવહી એ સામાયિકનું કારણ છે એમ અથ થયા, અને તેથી ઇર્ષ્યાવહી સહિતપણું એ જ ઇર્યાવહી વિના ન થવાપણુ =ઇર્યાવહીનું સામાયિકની પૂર્વે થવાપણુ એ સામાન્ય સ્વરૂપ સિદ્ધ થયું. (ધૈર્યાવહી સિવાય સામાયિક નહિ એ નિયમ થયા. ) અને તેમ નિયમ થયે સતે સામાન્યને સ્પર્ષ્યા વિનાના વિશેષ ન હેાયજ્યાં જ્યાં સામાન્ય છે ત્યાં ત્યાં વિશેષ છે. ’ એવા ન્યાય હાવાથી સામાયિક પણ સામાન્ય સ્વરૂપને નહિ છેડતું
૧૦
