________________
૭૮ ].
તત્વતરંગિણ ગ્રંથને અનુવાદ ખરતર તિરકાર્ય જ બને છે. ચિત્યનમસ્કાર અધ્યાહાર લેવાનું છે, તેથી ટીકાનો ચૂર્ણિ સાથે વિસંવાદ નથી.
વળી “બીજે સ્થલે કહેલું હોય તે બીજે સ્થલે અધ્યાહાર તરીકે લેવું નથી” એમ ન કહેવું. કારણકે-મુહપતિ, પડિલેહણ વગેરે ચૂર્ણિમાં જણાવેલ નથી તેથી જે તુ તે બધું અધ્યાહાર નહિ લે તે તને અત્યંત આકુળ-વ્યાકુલ બની જવાને પ્રસંગ આવશે. વળી (તેઓ ચૂર્ણિ–ચૂર્ણિ કરે છે પણ) ચૂર્ણિ વગેરેમાં કહેલ સમાચારીથી પણ (ચૂણિ માં કહેલે સઘળો વિધિ તે કરતા નથી તેથી) પરાક્ષુખ હોવાથી મૂળથી જ તિરસ્કારને છે.
| (ખાનગીમાં બેઠેલા અન્યગચ્છીયને શાસ્ત્રકાર કહે છે કે-) “ઘરે જ સામાયિક કરીને સાધુની જેમ સાધુ પાસે આવીને-સાધુને નમસ્કાર કરીને-સાધુ સાક્ષીએ યાવત્ “તાપૂન જીર્થriણે એ પ્રમાણેને ઉચ્ચાર કરવા પૂર્વક સામાયિક કરીને-ચૈત્યને નમસ્કાર કરીને-ઈર્યાવહી પડિક્કમને-માર્ગમાં લાગેલા દેશે આલેચીને-આચાર્યાદિને વંદન કરીને બેસે–પૂછે અને ભણે,” એ પ્રકારના શાસ્ત્રોક્તવિધિ વડે ખરતર કે બીજે કઈ પણ સામાયિક કરતે જોવામાં આવતું નથી. તે તેમાં આપણ બને પણ એ દેષ કેમ ન લાગે ? એવી શંકા ન કરવીઃ કારણકે આપણે “અમે ચૂર્ણિ વગેરેમાં કહેલી સામાચારીને આશ્રયીને પ્રવર્તીએ છીએ,” એમ કહેતા નથી, પરંતુ“ચૂર્ણિ વગેરેએ કહેલી સામાચારી રૂપે પૃથ્વીને જેણે આશ્રય કરેલ છે તેવા સમુદાયરૂપ દેશના નાયક=આચાર્યરૂપી રાજાની આજ્ઞાનું પાલન કરનારાઓનું કલ્યાણ છે; પણ ચૂર્ણિ વગેરેમાં કહેલી સામાચારી, “ચૂર્ણિમાં કહેલ છે તે મુજબ કરે” એમ કહેવામાં આવે છે તે આજ્ઞા ઝીલે તે કેઈ હાલમાં આય નથી. તેમજ તેવી આજ્ઞા કરે તે કઈ આજ્ઞાપક પણ નથી, તેથી (તે ચૂર્ણિગત સામાચારી) ઉજજડભૂમિ જેવી જ જેવામાં આવે છે.” (એમ કહીએ છીએ.)
તે દુરાત્મા તે-“ચૂર્ણિ વગેરેમાં કહેલ સામાચારી મુજબ હું પ્રવર્તે છું” એમ કહીને પણ તેનાથી સર્વથા નિવર્સ છે ! એથી તેનું જ ચૂર્ણિ વગેરેની આજ્ઞાથી પરમુખપણું છે, બીજાનું નહિ એમ જાણવું આ સ્પષ્ટીકરણથી “એ સામાચારીને આશ્રય આપણે કેમ કરતા નથી?” એ શંકા દૂર કરી. બહુપરિચિત, સ્વજનવર્ગ, સુરાજાથી યુક્ત, સારી વાડ-કિલાવાળા અને પરંપરાથી આવેલ ઘરવાળા દેશને છોડીને નિજન ભૂમિપ્રદેશમાં ચૌર સિવાય કઈ પણ રહેવાને ઈએ નહિ. આ સ્પષ્ટીકરણ વડે-તપાગચ્છીય આચાર્યશ્રી દેવેન્દ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજે રચેલ સ્વપજ્ઞ શ્રાદ્ધદિનકૃત્ય અને ધર્મરત્નપ્રકરણના રચયિતા (વાદિવેતાલ શ્રી શાંતિસૂરીશ્વરજી) આચાર્ય મહારાજે પોતાના ગ્રંથમાં પતે ચૂર્ણિ મુજબ કરતા નથી છતાં પણ ચૂર્ણિમાં કહેલ સામાચારી કેમ જણાવી?” એ પ્રકારની શંકા પણ દૂર કરી. કારણકે“પ્રન્થકર્તા, જેનું જેવું સ્થાન હોય ત્યાં તેવા સ્થાનને અનુકૂળ પ્રયોગ કરે, એ ન્યાય હોવાથી આચરતા હોય કે ન આચરતા હોય તેની સ્થના કરવામાં બાધા છે જ નહિ. લોકમાં પણ કાવ્ય વગેરેમાં પતે રહેતા હોય તે જ ભૂમિનું વર્ણન કરે” એવું છે જ નહિઃ અથવા
