________________
૮૨ ]
તત્ત્વતર ગિણી ગ્રંથના અનુવાદ
"
તે દિશાથી કેવી રીતે રોકવા ?' એને શાસ્ત્રકાર કહે છે કે-તારૂ' કહેવું ઠીક છે. ત્યારે તેને જ આ પ્રમાણે પ્રેરણા કરવી કે-હે ઔક્ટ્રિક ! · ઇર્યાવહી કરવા પૂર્ણાંક સામાયિક લેવું, ' એ વાત આગમિક છે કે અનાગમિક ?. જો · આગમિક છે’ એમ કહે તે તેને કહેવું કે- “ તા પછી તે જ પ્રમાણે સામાયિક કરવામાં શું તારા કાન પાકી જાય છે ? કે-જેથી પર પરાથી આવેલા સ ગચ્છાથી વિપરીત આચરણા કરવા વડે પેાતાનું પેટ ચાળીને શૂલ ઉભું કરે છે ? ” અને જો ‘ અનાગમિક છે’ એમ કહે તે તેને સભામાં રહેલા જનેાએ જ એમ કહેવું કે-“ હે દેવાનાંપ્રિય ! ત્રણ-પાંચ-સાત આદિ વિષમ સંખ્યાવાળા જનેામાંથી એક પણ વધુ જન જેને પક્ષપાતી હેાય તે જ પક્ષ જયવંત ગણાય છે; પરંતુ ખીન્ને પક્ષ જયવંત ગણાતા નથી, તે ( પછી) બધા જ ગચ્છા, · પહેલી ઇર્ષ્યાવહી કરવી’ એ જ પક્ષમાં હેાયે સતે તું ઉલટા ચાલવાને સમર્થ કયાંથી થઈશ ?” એ પ્રમાણે શબ્દમાત્રથી પણ તેને તે દિશાથી રાકવાનું બનશે.
વળી− આ તિરસ્કરણીય મત કથા પુરુષથી માંડીને છે ?' એમ જો પૂછતા હૈ। તાઅહે। સભ્યા ! પ્રવચનવિરુદ્ધની સામાચારીને પ્રવર્તાવનાર પુરુષથી માંડીને તે મતપેદા થયા છે, એમ શું તમે પોતે જ જાણતા નથી ? છતાં (તમે કહેા ને કહેા જ એમ ) અતિ આગ્રહ કરે છે તે તેમાં સમજો કે—“ પૌષવિધિ પ્રકરણ અનુસારે અને વૃદ્ધપર પરાનુસારે (પ્રાચીન ) સામાચારીને પરાવર્ત્તત્ર = ફેરફાર કરનાર જિનવલ્લભ જ છે; પરંતુ તે પૌષધિવિધ પ્રકરણના શેષ ભાગ, તેના આયુષ્યના અતિ અંતભાગે-છેલ્લી સ્થિતિમાં ( કેાઈ એ ગાયે એમ) સંભવે છે. નહિં તેા તે પૌષધવિધિપ્રકરણની જેમ પિડવિશુદ્ધિ પ્રકરણની પણુ અમાન્યતા અનુપાદેયતા થાત. એટલે કે-જિનવલ્લભે રચેલ પિડવિશુદ્ધિ પ્રકરણ (તેમાં ફેરફારી નિહ થએલી હોવાથી) માન્ય થયું અને પૌષધવિધિપ્રકરણ માન્ય ન થયું તે બન્યું ન હાત; ‘ખરતર’ એવું બિરુદ કાઢનાર તા જિનદત્તાચાર્યાં જ છે. અર્થાત્ ખરતરમત ( જિનવલ્લભથી નહિ; પરંતુ ) જિનદત્તથી શરૂ થયા છેઃ ગુરુતત્ત્વપ્રદીપ (ઉત્સૂત્રક દકુદ્દાલ )માં કહ્યું છે કે− હું જિનદત્ત ! જિનેશ્વરે દીધેલી પૂજા માસકલ્પ વગેરે ક્રિયારૂપ કાશને જે છેદ્ય કર્યાં, તેથી સંઘમાહિરની વાતના ભયથી તારે ઊંટ ઉપર ચઢીને પલાયન થવાનું બન્યું.’ અથવા એ ઇર્યાવહી પણ જિનદત્તાચાર્યથી જ શરૂ થએલ છે એમ જાણવું. પૌષધવિધિપ્રકરણનું તે તે અલીક (જુઠાણું) તેના (જિનવલ્લભના) નામથી જિનદત્તાદિની જ કૃતિ સંભવે છે. ( અર્થાત્ પૌષધવિધિપ્રકરણમાંની તે શેષ રચના જિનવલ્લભના નામે જિનદત્તાચાર્યાદિની જ બનાવેલી સંભવે છે.) અને એ પ્રમાણે બનવું અસભવિત નથી કારણકે-ઘણા ભાગે ખરતરના મતમાં તરણિપ્રભની જેમ તેવી પ્રવૃત્તિનું પણ સુલભપણું છે, અને તેવું ફેરફારી= ઘાલમેલ કરવાપણુ અનેક વખત સહસ્રકિરણ ટીકા (પ્રવચનપરીક્ષા )માં સ્પષ્ટ કરીશું. ”
વળી આ પ્રમાણે—તેના મતના તિરસ્કાર કરે સતે શ્રી સુધર્મસ્વામીથી ચાલ્યા આવતા જે ગચ્છમાંથી એ મતની ઉત્પત્તિ થએલ છે તે ગણુ-ગવી પ્રાચીન આચાર્યાંના
