________________
* મન-~
~
wwwh પમધૂમ
+++
+
૩૦ ]
તત્ત્વતરંગિણી ગ્રંથને અનુવાદ થયે સતે માસીની (ત્રણ પૂનમની) માફક (દરેક ૧૪૪૧૫ ને) છઠ્ઠ તપ જ કહેલ હેત; પરંતુ તે તે કહેલ નથી.
એ પ્રમાણે પાક્ષિકકૃત્ય, શાસ્ત્રોક્તયુક્તિથી યુક્તપણે ચૌદશે સ્થાપેલ હોવા છતાં પૂર્ણિ માએ પાક્ષિકકૃત્ય કરવાનું કહેવું તે તે (શાસ્ત્રથી નહિ, પણ) સેવનથી મનાવવા જેવું જ છે. હવે–પૂનમને પાક્ષિક તરીકે ન સ્વીકારવી.” એમ કહેવામાં સૂત્રની સમ્મતિ જણાવનારૂં ઉત્તરાદ્ધ કહે છે –“પૂર્ણિમાએ પકખી કહેલી નથી, એટલું જ નહિ, પરંતુ શ્રી સૂયગડાંગસૂત્ર નામના બીજા અંગસૂત્રના બીજા સ્કંધમાંના લેપશ્રાવકના વર્ણનમાં માસીની ત્રણ જ પૂર્ણિમાને આરાધ્ય તરીકે ગ્રહણ કરેલી છે. અને તે આ પ્રમાણે –
લેપ નામને ગાથાપતિ શ્રાવક ચૌદશ-આઠમ વગેરે તિથિઓને વિષે, મહાકલ્યાણ કના સંબંધને લીધે પુણ્યતિથિ તરીકે પ્રસિદ્ધ એવી અમાવાસ્યાઓને વિષે અને માસીની ત્રણેય પૂનમેને વિષેઃ એવા પ્રકારના ધર્મદિવસેને વિષે અતિશયથી પ્રતિપૂર્ણ એ વ્રતના અભિગ્રહ વિશેષરૂપ પૌષધ, આહાર-શરીર-બ્રહ્મચર્ય અને અવ્યાપારરૂપ પ્રતિપૂર્ણ પૌષધને સેવત સંપૂર્ણ શ્રાવકધર્મનું પાલન કરે છે. આથી વિચારવું કે-જે પૂર્ણિમાએ પાક્ષિક હોત તે શાસ્ત્રકારે (વર્ષની ૧૨ પૂર્ણિમા માંથી ) ત્રણ જ પૂર્ણિમા કેમ રહણ કરી? -
અને તે પ્રમાણે શ્રી શત્રુંજયમાહાભ્યના ત્રીજા સર્ગના આઠમા તથા નવમા શતકને વિષે (નહિ, પરંતુ છઠ્ઠા સર્ગને વિષે) કહ્યું છે કે-“તે (આદિત્યયશા રાજા) અષ્ટમી અને ચતુર્દશીને જીંદગીપર્યન્ત પચ્ચકખાણ અને પૌષધ વગેરે તપવડે વિશેષ પ્રકારે આરાધતે હતે. ૬પા (૧૪૯) “અને તે રાજા અષ્ટમી અને ચતુર્દશી પર્વના તપના નિશ્ચયમાંથી ( ચલિત કરવાને) યત્ન કરનારા દેવતાઓથી પણ ક્યારેય ચલાયમાન કરી શકાતું ન હતું.
છા (૧૫૯) “રાજાએ પણ કહ્યું કે-હે રંભા ! સાંભળ. પિતાએ (ઋષભદેવ પ્રભુએ) કહેલું આઠમ અને ચૌદશનું પર્વ, અમારે મહા=મોટું વ્રત છે. ૩રા (૨૧૭)” “હે ભામિનિ ! આ પટની ઘોષણ, તેરસે અને સાતમે લેકને (તે પર્વને અગાઉથી) જણાવવા સારૂ મારા આદેશથી થાય છે. ૩૩ (૨૨૩) હે દેવિ ! ત્રણેય લેકને વિષે દુર્લભ એવા ચૌદશઆઠમપર્વને જે મનુષ્ય, ભક્તિથી કરે છે–આરાધે છે તે મોક્ષપદને પામે છે. ૩૪ (૨૨૪) અરિહંતના ધર્મથી વાસિત થએલા હરણ (fલદાદ) સિંહ અને સર્પ વગેરે તિર્યંચનાં બચ્ચાં પણ અષ્ટમી અને પાક્ષિકના કૃત્યમાં આહાર ગ્રહણ કરતા નથી. પ૪૪ (૨૩૪) (ત્તરાયણની શgશર્મ) જેમાં સુખ દીઠેલું છે, એવા ચૌદશ અને અષ્ટમી પર્વનું તે ધર્મ રાજા, શ્રી યુગાદિજિનેશ્વરનાં ચરણની જેમ નિત્ય આરાધન કરતા હતા. બે (૨૮૦)
તેથી આગમના અવિરેલ્વે કરીને “ચૌદશે પાક્ષિકકૃત્ય દેખાય છે,૪૯ નહિ કે-પૂનમે ( ૪૯. અહિંથી મુદ્રિત ગ્રંથમાં શરૂ થતા દેઢ પંક્તિપ્રમાણ આખા પાઠને સં. ૧૯૩ની પર્વતશિ. પ્રકાશ બૂકના પેજ ૧૧૦ ઉપર [ પિતાની લિખિત પ્રતમાંના-વં ચત્ર વાણિતત્ર ૪ ૪ ૪ વોનામાન્તરોવનચામૃતનનામિતિ” એ (ફુવં અને સમૃત જેવા અનાવશ્યક શબ્દવાળા) ભિન્નપાઠના સ્વીકૃત
