________________
૫૬ ]
તત્ત્વતરંગિણી ગ્રંથને અનુવાદ
પણ પ્રધાનતા આજ્ઞાની જ કહેલી છે; નહિ કે–તેમનાં કૃત્યનું પણ શ્રી કાલિકાચાર્યનું વચન પણ જિનાજ્ઞા જ છે. તેઓશ્રી, જ્ઞાનાદિ પાંચ આચારને આચરવાના સ્વભાવવાળા હતા અને તેથી કરીને શ્રી નિશીથચૂર્ણિકાર વગેરે શાસ્ત્રકારોએ તેઓશ્રીને યુગપ્રધાનત્વાદિ ગુણે કરીને વિશિષ્ઠ કહેલ છે, તેથી તેઓશ્રીનું વચન અંગીકાર નહિં કરવામાં જિનાજ્ઞાને ભંગ છે, એમ આગ્રહ તજીને સમ્યફપ્રકારે વિચારવું. એ ૩૨ છે
અવક–હવે તિથિવિચારને ઉપસંહાર કહે છે – मू-एवं तिहितवनियमो, कहिओ नियमेण वीअरागेण ॥
सेसतिहीसु अ भयणा, जिणवयणविऊहिं नायव्वा ॥३३॥ મૂલાઈ –એ પ્રકારે તિથિઓના તપને નિયમ શ્રી વીતરાગ પરમાત્માએ અવશ્ય કહેલ છે. બાકીની તિથિઓમાં કરે અથવા ન કરે, એમ શ્રી જિનેશ્વરભગવંતના વચનના જાણપુરુષોએ જાણવું. ૩૩
ટીકાથર–એ પ્રકારે પાક્ષિક-માસી અને સંવત્સરીરૂપ તિથિઓનું આરાધ્યપણું કર્યું તે પણ અનુકરણીયતાને ભજે જ છે.” એ વિશેષ વાતને પણ જે તે વર્ગ વફાદાર રહેલ હતા તે તે વર્ગને આ સંબંધમાં પણ આવી ચાલબાજી કરવી ન પડત. તે વર્ગને સં. ૧૯૮૯ના શ્રીસિદ્ધચકપાક્ષિના પહેલા અંકના પેજ ૧૮ થી ૨૧ સુધીના લખાણમાં આ સમજ પૂ. આગદ્ધારક આચાર્ય મહારાજશ્રીએ, અનેક શાસ્ત્રના પાઠ આપવા પૂર્વક પણ ખ્યાલ આપેલ છે. છતાં તે વર્ગને બેલ્યું તે ફેરવવું તો નહિ જ; પરંતુ આ રીતે પણ પ્રસંગ મેળવીને પોતાની આવી પ્રકટ શાસ્ત્રવિરુદ્ધ વાતને પણ આ રીતે સિદ્ધાંતનું જ સ્વરૂપ આપવા મથવું એ જ ઈષ્ટ છે, ત્યાં નિરૂપાય. બાકી ખરી વાત એ છે કે‘મળTU ઇમ્પો વાક્યને જ પકડી રાખીને પ્રભુની કરણીને અધર્મ માનવામાં–પ્રભુની દીક્ષા, વીશરથાનકતપ, છમાસીતપ. વર્ષ તપ, વિહારઆદિ પાત્રમાં વહોરવું, અચિત્તતલાવ-તલ આદિને ત્યાગ વગેરે પ્રભુની કરણીને અધર્મ અને અકરણીય લેખાવવાના દેષના ભાજન બનવું પડે છે. શાસ્ત્રમાં આચાર્યને પ્રભુનું અનુકરણ કરનારા જણાવ્યા જ છે. આ બાબત બૃહત્કલ્પસૂત્ર ભાગ બીજ, પૃ. ૩૧૩ ગાથા ૯૯૫-૯૬ની ટકામાં પણ વિશદ સ્પષ્ટીકરણ હોવા છતાં શાસ્ત્રવચન કરતાં પણ જેઓને પોતાનાં જ વચનની કિંમત વધુ હોય ત્યાં નિરુપાય.
૬૬. અહિં શાસ્ત્રકારે “તપનું નહિ, પરંતુ પર્વતિથિનું જ આરાધ્યપણું છે' એમ સ્પષ્ટ કર્યું હેવા છતાં નવા વર્ગો, પર્વતિથિપ્રકાશ બૂકના પૃ. ૨૨૦ ઉપર આ સંસ્કૃત ટીકા પંક્તિને “તિથિઓના ઉપવાસાદિ આરાધ્યતપની એ પ્રમાણે અસત્ય અર્થ ઉભું કરીને તિથિઓને બદલે તપને મનસ્વીપણે જ આરાધ્ય લેખાવેલ છે તે તેમણે સં. ૧૯૯૩થી શરૂ કરેલા “પર્વતિથિના ક્ષયે (તે તિથિને ક્ષ પૂર્ણા ને સંસ્કાર આપીને પૂર્વની અપર્વતિથિનાં સ્થાને ઉદયાત બનાવ્યા વિના) તે ક્ષીણતિથિને માત્ર તપ જ પર્વની અપર્વતિથિમાં કરવો.’ એ પ્રકારના કપોલકલ્પિતમતને આભારી છે. “તે મતને શાસ્ત્ર કે પરંપરાને એક પણ આધાર નહિ હોવાથી તે વર્ગને આ પ્રોગ્રંથના અનુવાદમાં પણ આ રીતે સ્થળે સ્થલે અર્થોના અનર્થો નીપજાવવી પડેલ છે.” એ વાત સમાજમાં જ્યારે ખૂબ જ પ્રસિદ્ધિમાં આવી જવા પામી એટલે કે-તે વર્ગ. તિથિના આરાધ્યપણાને બદલે મનસ્વીપણે તપનું આરાધ્યપણું લેખાવે છે તેથી જ તે વર્ગને
