________________
ગાથા ૧૭ મી
[ ૩૧
પાક્ષિકકૃત્ય આગમના અવિરેધવાળુ છે.' આ વચન, તમારા આન્તરચક્ષુને ખાલનારુ અંજન જ છે' એમ મારા જેવા મિત્રના વચનથી આ અંજન વડે આન્તરચક્ષુને કેમ અલંકૃત કરતા નથી ? આ અંજન આંજીને આંતરચક્ષુ કેમ ખાલતા નથી ? એમ અતિવિસ્તારથી સર્યું. ૫૧૫–૧૬૫
અવ—( ક્ષયતિથિની વ્યવસ્થા જણાવી) અને હવે વૃદ્ધિ વખતે જે તિથિ આરાધ્ય ગણાય છે તે તિથિને જણાવે છે:—
मू० - संपुण्णत्ति अकाउं, बुड्ढी
घिप्पई न पुव्वतिही ॥ जं जा जम्मि हु दिवसे, समप्पई सा पमाणं ति ॥१७॥
મૂલા :—તિથિની વૃદ્ધિમાં ‘સ’પૂર્ણ છે’ એમ કરીને પૂર્વની તિથિ ન લેવી. કારણ કે-જે તિથિ જે દિવસે સમાપ્ત થતી હાય તે તિથિ પ્રમાણ છે. ા૧ણા
ટીકા :—તિથિનું પ્રકરણ હાવાથી—તિથિની વૃદ્ધિ હાયે સતે પણ આજે સોંપૂર્ણ તિથિ છે.’ એવી ભ્રાન્તિ વડે કરીને આરાધ્યપણે પૂર્વતિથિ ગ્રહણ કરાતી નથી; પરંતુ ઉત્તર તિથિ જ ગ્રહણ કરાય છે. કારણ કે-તિથિનું આ વધવાપણું એટલે શુ ?-તિથિનું બમણું સ્વરૂપ પામવાપણું ? કે-અધિક સૂર્યોદય પામવાપણું ? કે-એ સૂર્યોદય પામવાપણુ કે–બીજા સૂર્યોદયને પામીને સમાપ્ત થવાપણુ ??
પહેલે વિકલ્પ અસંભવિત છે. કારણકે–(તે વિકલ્પમાં) તિથિનું પ્રમાણુ, કાંઈક ન્યૂન એવી ૧૨૦૧૦ ઘડી માનવાના પ્રસંગ આવે! બાકીના ત્રણેય વિકામાં શેષ=૬૦ ઘડીના દિવસથી પણ વધેલી તિથિની અપેક્ષાએ એક જ તિથિમાં એકાદિ ઘડીની અધિકતા અનુવાદ દ્વારા ] નિરુપયોગી લેખાવવા સારૂં નવા વર્ગને મુદ્રિત પ્રતમાંના તે મૂળ પાઠમાં શાસ્ત્રકારે, જે (પ્રથમ જણાવેલ સૂત્રકૃતાંગસૂત્રના લેપ શ્રાવકના અધિકારવાળા) આગમવચનને જ આંતરલાચનનું અંજન લેખાવેલ છે તે, નિશ્ચિત વાતના લાપ કરવા પડેલ હાવાથી તે ભિન્ન પાઠને તથા તેના અને અહિં બીન જરૂરી માનીને લીધેલ નથી. તે વગે પણ તે સ. ૧૯૯૩ના અનુવાદને સુધારીને પુનઃ સ. ૨૦૦૬ માં છપાવેલ ‘સપરિશિષ્ટશ્રીતત્ત્વતરંગિનીટીાનુવાવ' નામની બ્રૂકના ૧૮ મા પેજ ઉપર (૧૩ વર્ષ પહેલાં) તે નિરુપયોગી લેખાવેલ દાઢ પ ંક્તિ પ્રમાણ પાઠમાંના-ન ટુ પુનઃ પંચવચામ્' પાઠના તે। અનુવાદ દ્વારા સ્વીકાર કરેલ જ છે. કે—જે પાઠ તેમની જણાવાતી લિખિત પ્રતમાં નથી.
૫૦. શ્રી સૂર્ય પ્રાપ્તિ પૃ. ૧૪૯ ના ‘બોરાત્રસ્ય દ્વાષ્ઠિમાનવિમસ્ય॰' પાઠ મુજબ-તિથિ ૬૧/૬૨ અંશમાન જ હાવાથી ૬૦ ઘડીના દિવસ પ્રમાણ હેાતી નથી; પરંતુ વિસ કરતાં એક ઘડી જેટલી એછી હાય છે. આ વાતને અનુસરીને શાસ્ત્રકારે અહિં−‘બાયોડર્સમવી, છાવિન્યૂનધિ વિશત્યુત્તરશતનાધ્યારિશમાનસંચાત્' એ પંક્તિદ્વારા—“તિથિદ્ધિને ‘એકતિથિ બમણી' એમ અર્થાં કરા તેા એક તિથિનું પ્રમાણ, પ ધડીને બદલે લગભગ ૧૧૮ ઘડી માનવું પડે. તેથી તે વિકલ્પને સંભવ નથી.” એ પ્રમાણે સ્પષ્ટ અથ જણાવેલ છે.
આમ છતાં નવા વગે સ. ૧૯૯૭ની ‘પતિથિપ્રકાશ’ બૂકના ૧૧૨ મા પેજ ઉપર તે મૂલપંક્તિને
