________________
૪૦ ]
તત્વતરંગિણી ગ્રંથને અનુવાદ
રુદન કર્યું, શબના શરીરને નવરાવ્યું, શ્વાનની પૂંછડીને નમાવી, હેરાના કાનમાં જાપ કર્યો, ઉખર જમીનમાં કમલ રેપ્યું, ખારી જમીનમાં વરસ્યું, આંધળાના મુખને શણગાર્યું.' એ કાવ્ય કવિજનેએ તમને આશ્રયીને કર્યું છે કે-જેથી (તેરસ કહેવી જ નહિ અને ચૌદશ જ કહેવી) એ પ્રમાણે સ્પષ્ટ જણાવેલું પણ હોવા છતાં યાદ રાખતા નથી!
વળી હે ભાઈ! “વિદ્વધરોએ જે ક્ષીણતિથિ પ્રસંગે પૂર્વની તિથિ તિથિ તરીકે ગ્રહણ કરવી” એમ કહ્યું છે તે, ખરેખર તેમ જ સ્વીકારીએ; પરંતુ આગમકત હેવાથી કઈ વખત
માસીની ચૌદશના ક્ષયે પૂનમ ગ્રહણ કરાય તે વખતે કેમ બાધક ગણાય?” એમ તું કહે, તે ઠીક છે, પરંતુ તે પ્રશ્ન છે કે દરેક ચૌદશના ક્ષયે એ પ્રમાણે કેમ ન કરાય?” જે એમ કહો કે–ચૌદશે કુખી કરવાનું કાલિકાચાર્યનું વચન હોવાથી સર્વ ચૌદશના ક્ષયે પૂનમ પ્રહણ કરતા નથી.” તે પ્રશ્ન છે કે-શું કાલિકસૂરિજીનું વચન અને આગમ એ બંનેમાં સરખાપણું છે કે ન્યૂનાધિકપણું છે? જે-તે બંનેમાં સરખાપણું છે' એમ કહે છેચોમાસી ચૌદશને ક્ષય ન હોય ત્યારે કાલિકસૂરિજીનું વચન માનવું અને ચોમાસી ચૌદશને ક્ષય હોય ત્યારે આગમવચન માનવું, એમ અર્ધજરતીયન્યાયના સ્વીકાર કરવાવડે શું? એ વાત ઉપરની અન્યગ્રંથની સાક્ષીગાથા છે, અને તે ગાથા પણ એક દિવસે બે તિથિની સમાપ્તિના અધિકારવાળી નથી, પરંતુ પર્વતિથિના ક્ષય વખતે તે ક્ષીણ તિથિને ઉદયાત બનાવવાના અધિકારવાળી છે.
પિતાને નિરાધાર મત, આ શાસ્ત્ર મુજબને છે, એમ લખાવવા સારુ નવા વર્ગે આ શાસ્ત્રના અર્થોમાં આ રીતે કરેલી પુષ્કળ ગરબડાની જેમ આ ગરબડ પણ ખુલ્લી થઈ જવા પછી તેમને સંગ ૨૦૦૬માં સુધારી-વધારીને પુનઃ પ્રસિદ્ધ કરવી પડેલ ‘સપરિશિષ્ટ શ્રીતત્ત્વતરંગિણીટીકાનુવાદ” બૂકના ૨૩મા પેજ ઉપર સં. ૧૯૯૩ની તે પર્વતિથિપ્રકાશ” બૂકમાંને તે અર્થ રદ કરેલ છે, શાસ્ત્રકારના fearf ત્રયોટીમેવ વ?િ” તે વાક્યના અર્થમાંથી પ્રથમ ઉડાવી દીધેલ “ga’કારને પણ અર્થ કરીને “ હજુ તેરસને તેરસ જ કહે છે?' એ પ્રમાણે અખંડ અર્થ કરેલ છે, અને ૧૯૯૩ની તે બુકમાં જે “કરુ વિ” સાક્ષી ગાથાની આ શાસ્ત્રકારના નામે ચડાવી દીધેલી તે ઊલટી વ્યાખ્યામાંથી સમાપ્તિની વાત રદ કરી છે તે સારું કર્યું છે, પરંતુ તે વાતમાંની શેષ વ્યાખ્યાને “તેરસને તેરસ પણ કહેવાય, તે સામે આ બાધ નથી; પણ “ચૌદશ ન જ કહેવાય” તે માનનાર સામે આ બાધ છે.” એ પ્રમાણે અસદ્ અર્થમાં રજુ કરીને તે અર્થની જોડે હજુ ( ) કૌંસમાં પણ જાળવી છે તે મતાગ્રહમૂલક છે.
સુધારી વધારીને પુનઃ પ્રસિદ્ધ કરેલ તે “સપરિશિષ્ટ શ્રીતત્ત્વતરંગિણીટીકાનુવાદના પેજ ૪૮થી ૪૯ ઉપર પણ નવા વર્ગે આ બે ગાથાની ટીકાના ભાવાર્થરૂપે જે આઠ નંબરનો “વિશેષ વિચાર’ પ્રસિદ્ધ કરેલ છે તે તે પિતાની તેવી માન્યતાને આ શાસ્ત્રકારના તથા શ્રીસિદ્ધચકપાક્ષિકના નામે ચઢાવી દેવાની ફૂટ તરકીબ માત્ર જ છે. આ શાસ્ત્રમાં તેમજ શ્રી સિદ્ધચકના દસમા વર્ષના તે ૯૧૦મા અંકના ૧૧૮મા પેજમાં તેવી વાત જ નથી.
તે લખાણને અંતે તેમણે લખેલી- આ પ્રમાણે અતિરાત્ર=તિથિવૃદ્ધિ પણ કર્મ માસની અપેક્ષાએ છે.” એ વાત તે આગમશાસ્ત્રથી પણ વિરુદ્ધ હેઈને કેવળ કલકલ્પિત જ છે!!! શ્રીસ્થાનાંગસૂત્ર સટીક પૃ. ૩૭૦ ઉપરના “મફત્તા ગતિરાત્રે-અધિન્નતિ-નિવૃદ્ધિનિતિ ચાવત' એ પાઠ, “અતિરાત્ર’ શબ્દન અર્થ “તિથિવૃદ્ધિ નહિ, પરંતુ દિનવૃદ્ધિ જ જણાવે છે.
