________________
૪૮ ]
તત્ત્વતરંગિણી ગ્રંથને અનુવાદ આશ્રયીને કહેલી નથી. અને તે વાત તે બંને ગાથાની ચૂર્ણિના અક્ષરેથી સ્પષ્ટ છે. અન્યથા પચાસ દિવસે પર્યુષણ” એ પ્રમાણેના શ્રી કલ્પસૂત્રના પાઠને લેપ થવા પામે. ૨૮–૨લા
ટીકાથ:-શ્રીનિશીથભાષ્યમાં અભિવન્દ્રિતવર્ષે પિતે રહેવાની ધારણ કરી રાખવી અને “તે હીર=ધારણા, “પિતે રહ્યા જ છે એ પ્રમાણે ગૃહસ્થને જણાવવી.” એ પ્રમાણે જે કહ્યું છે તે, સઘળું ગૃહિજ્ઞાત (અવસ્થાનરૂપ પર્યુષણા)ના અભિપ્રાયથી જાણવું. શ્રી નિશીથભાષ્યના દસમા ઉદ્દેશામાં જણાવેલી “ saurfમદિવ્યં અધિક માસ હોય ત્યારે પૂછનાર ગૃહસ્થને આષાઢ શુદિ પૂનમથી વીસ દિવસ સુધી અને અધિકમાસ ન હોય ત્યારે (સંવત્સરી પર્વતના) પચાસ દિવસ સુધી “સમિથહીન' રાખવું એટલે કે- “અહિં રહ્યા જ છીએ” એમ નક્કી ન જણાવવું, પરંતુ “અહિં રહીએ અથવા બીજા સ્થાને રહીએ” એમ સંદિગ્ધ જણાવવું અને તે પછીથી “મિલીત દિશા' એટલે કે- તે ધારણા,ચાવત કાર્તિક શુદિ ૧૫ સુધીની સ્થિરતાને માટે ગૃહસ્થને જણાવવી. . ૧અભિવદ્ધિતમાસમાં આ વીસ દિવસની અને ચંદ્રમાસમાં અભિગૃહીત ગૃહિજ્ઞાત મર્યાદા, અશિવાદિ કારણેને લીધે અથવા તે વૃષ્ટિ પુષ્કલ ન થઈ હોય તેને અંગે છે. આ ર એ પ્રકારની બે ગાથા જેવા (માત્ર)થી “શ્રાવણમાસે પણ પર્યુષણ હેઈ શકે એવી સંભાવના કરવી નહિ. કારણકેતે બંને ગાથા અન્ય અધિકાર સાથે સંબંધ ધરાવે છે. એટલે કે–તે બંને ગાથા, વર્ષાકાલની સ્થિરતારૂપ પર્યુષણને આશ્રયીને રહેવારૂપ અભિગ્રહ કરવાના અને તે અભિગ્રહ, ગૃહસ્થને જણાવવાના અધિકારથી પ્રતિબદ્ધ છે. તે ૨૮
હવે એ બે ગાથા, સાંવત્સરિકની ક્રિયામાં સંબંધવાળી હશે એ પ્રકારની શંકા દૂર કરે છે કે-(નિશીથભાષ્યની) “તે બને ગાથા, સાંવત્વરિકપર્વને વિષે સાંવત્સરિક પર્વની ૧-સર્વત્યપરિપાટી, ર-સર્વસાધુઓને વંદન, ૩-આલેચના દેવી, ૪-અષ્ઠમતપ કરે, અને પ–સાંવત્સરિક પ્રતિક્રમણ એ પાંચ અનુષ્ઠાનરૂપ ક્રિયાને વિષે સંબંધ ધરાવનારી નથીઃ કારણ કે–તે બન્ને ગાથાની ચૂર્ણિમાના સ્થિરતા કરવારૂપ પર્યુષણના અધિકારમાં સાંવત્સરિકપર્વનાં અનુષ્ઠાન સંબંધી એક પણ અનુષ્ઠાન સંભળાતું નથી.” તે તમે કેવી રીતે જાણ્યું? તે કહે છે કે-“શ્રી નિશીથભાષ્યની તે બંને ગાથાની ચૂર્ણિના અક્ષરોથી જા” અને તે ચૂર્ણિના દસમા ઉદ્દેશામાં તે અક્ષર આ પ્રમાણે છે કે “ત્તિ=આષાઢ પૂર્ણિમાએ અથવા (તે આષાઢ શુદિ પૂનમથી પંચક પંચકવૃદ્ધિના હિસાબે શાસ્ત્રીય) શ્રાવણ એટલે લૌકિક આષાઢ વદ પાંચમે પર્યુષણ કયે સતે-રહે તે “અહિં પર્યુષણ કરવી=રહેવું એમ પિતે નક્કી ન ધારવું અથવા “હે આર્યો! તમારે અહિં વર્ષાકલ્પની–માસાની સ્થિરતા છે ને? એમ પૂછનાર ગૃહસ્થને “અહિં રહેવું કે અન્યત્ર? એ હજુ સુધી નિશ્ચય થતું નથી.” એમ સંદિગ્ધ જણાવવું. એવું સંદિગ્ધ કેટલા વખત સુધી બોલવું? તો કહે છે કે-(ભા. શુ. ૫ ન્તિના) પચાસ દિવસ સુધી. આમાં પણ જે સૂર્યાસને આશ્રયીને થતા અભિવદ્ધિત
પટે હેય તે (પહેલા અશાડ શુદિ ૧૫ થી બીજા અશાડ શુદિ ૧૫ સુધીના એક
