________________
૨૨]
તત્ત્વતર ગણી ગ્રંથના અનુવાદ
દિવસે એ તિથિ હાય અને તેમાં જે પ્રભુનાં કલ્યાણુકા આરાધતા હોય તે કલ્યાણકની તિથિ આગલી હૅય ત્યારે) આવતા વર્ષના તે કલ્યાણકતિથિવાળા દિવસ લઈ ને જ તે તપ પૂર્ણ કરે છે. એમ હાવાથી એમાં શંકાને અવકાશ નથી: અહિં તમારૂ યુક્તિશૂન્યપણું હાવાથી (તમેાએ ઉઠાવાતી દરેક શકામાં આ રીતે) તમારે આકાશ સામે જોવાપણું રાખવું તે જ શંકારૂપી જવરના નાશની ઔષિધે છે. ા પ ા
અવતરણકા - હવે ( પાંચમી ગાથામાં) આપેલી ઔષધિનું વામીટ ન થાઓ, એ અભિપ્રાયથી તે ઔષધિના સ્થિરીકરણાથે રસાયણરૂપ ગાથા કહે છે :—
-:
मू० - जह अन्नसंगिरयणं, स्यणत्थी गिण्हइ य न कणगाई ॥ न य पुण तम्बाईणं, हेउविसेसं विणा मुलं ॥६॥
મૂલાઃ— જેમ રત્નના અીજન, બીજી વસ્તુના સંબંધવાંળું રત્ન ગ્રહણ કરે છે અને સુવર્ણ વગેરે ગ્રહણ કરતા નથી, તથા (જેમાં તે રત્ન જડાયેલું હેાય તે) ત્રાંબુ વગેરેનું હેતુવિશેષ વિના મૂલ્ય નથી ॥ ૬ ॥
ટીકાથ:— એકલુ છૂટું રત્ન પડી ન જાવ' એ અભિપ્રાયવ`ત પુરુષે ત્રાંબા વગેરેમાં જડેલ કે પડી જવાના ભયથી કપડે બાંધેલ રત્ન, અન્યસગી=મીજી વસ્તુના સંબંધવાળું કહેવાય. અને તેમ હેાય ત્યારે જેમ કાઈ રત્નને અથી (હાવા છતાં ) અન્યના સંબંધવાળા એટલે કે—કપડાથી બાંધેલ કે ત્રાંબા વગેરેથી મઢેલા પણ રત્નને ગ્રહણ કરે છે. કારણકેતે ખરતરીય માન્યતાવાળા દૃષ્ટાંતમાંની છઠ્ઠના અભિગ્રહવાળી વાતમાં ( ચૌદશના ક્ષયે પૂનમ તથા પડવે અને પૂનમના ક્ષયે ચૌદશ તથા એકમે છઠ્ઠના અભિગ્રહની વાત સિવાય) તેરસ ચૌદશે છઠ્ઠના અભિગ્રહ કરવાની વાતની ગંધ પણ નહિ હેાવા છતાં [ તેમ જ કલમ ૩૭માં જણાવ્યા મુજબ સ. ૧૯૯૩ની ‘પતિથિપ્રકાશ' માંનું તે સંબધીનું પેાતાનું (૩૩ થી ૯૭ સુધીના ૬૪ પેજ પ્રમાણ ) મનસ્વી લખાણ, સ. ૨૦૦૬ ની અનુવાદ બૂકમાં પોતાના હાથે જ રદ કરવું પડેલ હાવા છતાં] તે સ. ૨૦૦૬ની ‘સરિશિષ્ટશ્રીસત્ત્વતશિખી ટીાનુવાવ' બ્રૂકના ૧૦ મા પેજ ઉપર ‘પૂનમના ક્ષયે ચૌદશ સાથે તેરસ અથવા પડવા ગ્રહણ કરી છઠ્ઠના અભિગ્રહ પૂરો કરવા.' એ કલ્પિત માન્યતાને ગૌણ તરીકે કૌંસમાં સ્થાપીનેય આ ગ્રન્થકાર– શ્રીના નામે ચઢાવી રાખેલ છે તે, પુનમના ક્ષયે તે પૂનમ પતિથિને જ ઉડાવી દેનારા સદંતર નિરાધાર અને નિર્મૂળ ઠરેલા નિજના મતના અત્યાગ્રહનું મૃત્તિમંત પ્રતિબિંબ છે.
૩૯. “કૌંસમાં જણાવેલી તે વાત, મૂલ ગ્રંથમાંની આ ‘ચધા પૂર્ણિમાાતે’ પંક્તિની પહેલાંની જ પંક્તિમાં જણાવેલી ‘અનંતરોત્તનિમાવતવઃપૂરો મતિ' એ પ ંક્તિના આધારે અહિં અર્ધાંપત્તિથી આવી જ જતી હેાવાથી મુદ્રિત ગ્રન્થમાં આ સ્થલે તે વાત અધ્યાહાર રાખેલ છે” એમ સમજવા છતાં નવા વગે, અહિં પણ પેાતાની પાસેની લિખિત પ્રતમાંના (મુદ્રિતપ્રતમાંના ‘યથા પૂર્ણિમાાતે x x x અમિદ્દી' એ પાઠે પછી પણ) અધ્યાહાર સમજી લેવાતા ‘અવનિમાયાચૈવ તઃપૂર' એ વધારાના પાઠને મૌલિક પાઠ તરીકે રજુ કરીતે તે પાટના મ્હાને આ મુદ્રિત શુદ્ધ પાઠને ત્રુટક, અશુદ્ધ અને અસંગત કહેલ છે તે આ ગ્રન્થના મુદ્રિત પાડાને ચેનકેનાપિ અશુદ્ધ લેખાવવાની નિષ્ઠાનું પ્રતીક ગણાય.
