Book Title: Shodshaka Prakaranam
Author(s): Haribhadrasuri, Buddhisagar
Publisher: Devchand Lalbhai Pustakoddhar Fund
Catalog link: https://jainqq.org/explore/600136/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreSThi-devacandra lAlabhAI-jainapustakoddhAra-granthAGkaH 6. suvihitapurandara-zrIyazobhadrasUrikRtavivaraNa, nyAyAcAryazrImadyazovijayopAdhyAyopajJayogadIpikAvRttiyutam, yugapradhAnAgamabhagavacchrIharibhadrasUrivihitam - zrIpoDazakaprakaraNam. saMzodhakaH--yoganiSTha zrImabuddhisAgaraH / khyApakaH-nagInabhAI-ghelAbhAI-javherI-ekaH kAryavAhakaH idaM pustakaM mumbayyAM zAha nagInabhAI-ghelAbhAI-janherIbAjAra ityanena nirNayasAgarayantrAlaye kolabhATavIthyAM 23 tame gRhe bA. rA. ghANekaradvArA mudrayitvA prakAzitam / prati 500. vIrasaMvat 2437. vikramAbda 1967. khristI 1911. nirvezaH 6 ANakAH Jain Education international For Private Personal Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreSThI devacanda lAlabhAI javherI. janma 1909 vaikramAbde kArtikazuklaikAdazyAM sUryapure The Late Seth Devchand Lalbhai Javeri. Born 1853 A. D. Surat. niryANam 1962 vaikramAbde pauSakRSNa tRtIyAyAm, mumbayyAm The Lakshmi Art Printing Works, Byculla. Died 1906 A. D. Bombay. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ polo zrISoDaza "atha SoDazakaprakaraNaparyAlocanA vitanyate." - vitanyate prakaraNam - - RECAR ___ etadAryASoDazakaprakaraNaM zrImat sarvajJakathitasyAdvAdadarzanAvalambinAmatIvopakAropajanakamAgamoktatattvapadArthapakAzane tigmatigmarazmisamaprabhaM zrIjainazvetAmbarIyAcArya zrImaddharibhadramUriNA nirjitAkhilakumatavAdiyUthena vyaraci, jainAgamAnAM pUrvAparAvalokanena haribhadramUrayastrayo'bhUvanniti vijJAyate, etadvanthopajJAtA zrImaddharibhadramarivikramAbda SaTzatyAmimaM vasundharApIThaM vyabhUpayat, sUrIzvaro'yamagaNyaguNavibhUSitamUrtiH sakalajagatyAM prasRmarakIrtivAto jainajainAnyamatAnuyAyijanapUjyapAdAravindaH sajjanazravaNagocarIbhUtaH kasya no jAyate varNanIyA-13 spadam ? yuropIya, jarmanI, prabhRti dezAntarIya vidvajjanA apyAdhunikava+paddhatyemaM haribhadravacanaprastAvaM smAraM smAraM nijAntaHkaraNeSu bhRzamAviSkRtAzcaryA jaJjanyante, prauDhArthaprakhyApakAnAM granthAnAM catuzcatvAriMzadadhikA caturdazazatyanenAcAryeNa vyadhAyi, prAyeNA'yaM sUrIzvaraH samupagataikapUrvo bahuzrutadhAraka ityAcAryaparamparAtaH zrUyate 'tatrabhavato'syAcAryasya jIvanacaritraM tatkRtagranthaparigaNaneca yadi kazcidbhAvukazcikIrSati tatra mahAneko granthaH samabhijAyate'to'tra gauravabhayAt prastutagranthasya saMkSepaNAvazyanivedanIyArtho vitriyate, ___etatsUrIzvarakRtagranthasya pRthagarthavaizayaprakAzakAnAM SoDazakaprakaraNAnAM nAmAni yathA, dharmaparIkSAbhidhamAdyaM SoDazakaM dvitIyaMca dezanAkhyaM tRtIyaM dharmalakSaNaSoDazakaM caturthaM dharmecchuliGgAbhikhyaM paJcamaJca lokottaratattvaprAptiSoDazakaM SaSThaJca jinamandirAbhidhaM poDazakaM saptamaM jinabibaSoDazakamaSTamaMca pratiSThAvidhiSoDazakaM navamaMca pUjAkharUpaSoDazakaM dazamaM pUjAphalapoDazakamekAdazaJca zrutajJAnaliGgaSoDazakaM dvAdazaMca Jain Etrucaton international For Private Personal Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAdhikAraSoDazakaM trayodazaM guruvinayaSoDazakaM caturdazaMca yogabhedaSoDazakaM paJcadazaM dhyeyasvarUpaSoDazakaM SoDazIyaSoDazakaM samarasAbhi-14 AdheyamityamunAprakAreNa pratyekamimAni prakaraNAni SoDazabhirAvRttairupanibaddhAni santi, nikhilakalikaluSAndhakAranirharaNapracaNDabhAskarAyamANenAnena zrImaddharibhadrasUrIzvareNAnaNIyasyA pratibhayA sarahasyA nikhilaviSayAH sakaleSTasiddhipraNetakhargibhUruhA jijJAsujanazreNInAmanalpopakAriNaH sahRdayahRdayAnAmamandAnandadAyinaH prathitagUDhataragAmbhIryakalAkalApAH sphuTatayA'smin granthe gumphitA varIvartante, vizeSaparijJAtajainAgamatattvatatiH pumAnevAsya sUrIzvarasya mUlazlokopanibaddhAnAM sauSThavaudAryavizeSazAlinInAM bhAratInAmakhilaM divyarahasyaM paricetumavandhyaprayatno vijAyate, gambhIrabhAvo haribhadrasUrevirAjate hyAzaya iddhasAraH; vizAlavAgbhirdRDhadharmacarcA, cakre khayaM meghasamAbhiriSTAm // 1 // sApekSitaM bodhatalaM vapan sa, samastasUtrArtharahasyavedI; kRtAzravArodhaupAdhizUnyo, nimajito'bhUjinatattvavAddhauM // 2 // drA atha ca zrImaddharibhadrasUripraNItAnutsargApavAdavarNanavidhivAdaphaladarzakayogyatAdarzakasanmArgadarzakopAdeyavartmanivedakAdyAzayAnviboddhaM tatsama& kAlInAH samabhyastasiddhAntA vidvajjanA api jAtucinmUlazlokaparyavekSaNAyAMzaktimanto bhavanti tathApyarvAcInalumandazemuSImanto vidvAMso mUlazlokArthamarmavedinaSTIkAsAhAyyamantareNa prAyazo na bhaveyuriti keSAmajJAtaviSayo'ttIti vijJAya samasta prakaraNArthaprakAzikA'sthUlasthUlatamahA matimatAM yathAmati pramodaprathayitrIsarvajanasaGgrAhya sugamArthakalpanATIkA zrImadyazobhadramUriNA bhadrabhAvArthabodhinI vyadhAyi / etAvataiva tatpratyupakAraM vidhAtuM janmazatairapi bhAvino janamatAnuyAyino'napAyino jainA azaknuvantaH sambhAvyante / ataeva so'yaM mahAtmA Jain Education international For Private Personal Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vitanyate zrISoDaza- | 'tyantopakArajanayitA saMlakSyate sarahasyasakalazAstrapAradRzvAvividhadarzanAvagAhI samunnataudAryadhairyapramukhasuguNapraguNitavarmA paropakRtividhitsA- polo. virAjitacetovRttiH so'janIti tatkRtayA'nayATIkayA yAvadarthabodhinyA lakSyIkriyate / tatrabhavAnayaM zrImadyazobhadramariH katamasmin samaye kaM prakaraNam dezaM vyabhUSayaditicet vaikramAbde dvAdazazataparimite savvatsare prAyeNemA bhAratIyAM vasundharAmanavadyajanabhUribhAgyasaJcayavazAtsvakIya jnussaa||2 // prabhUtasampadA bhAjanaM vyatanoditi prAktanapaTTAvalyullekhaparamparAto'numIyate / tena sUrIzvareNa praNItA anye granthAH santi na vetyanveSaNAyAM vihitavyApArAH katame vidvAMsaH sAmprataM darIdRzyante / etatpoDazakIyavivaraNapraNetR zrImadyazobhadrasUrIzvarAzayAdISad bhinnArthapradarzaya trI TIkA'parA karAmalakavat samadhigatasamyaktattvAtattvavivekena sacchAtrapAragAminA pramANAdyanekadarzanapArAvArINena zrImadyazovijayopAdhyAyena | saMskRtA virAjate zrImadyazobhadrayazovijayIyaTIkayoH kutracida kasyacid viSayasya samAnArthattvaM pratyapAdi, kasmiMzcidviSayetu vilokyate'| rupanyUnatvamarthavizeSasya, sAmAnyavizeSabhAvArthaparamavaizA kutracidabhivyajyate, kasmiMzcidviSaye dvayoranyatamIyamarthasaukaryamapyAlakSyate / 8 pratiSThAvidhiprakaraNagataturIyazlokasya vivaraNaM zrImadyazobhadramUriNA sAdhAraNArthasaMsUcakaM saGkepato vyadhAyi, tasyaiva zlokasya cASTAdazazatatame sahAyane samabhirUDhamUrtipUjanasaMzayAnAM janavRndAnAM manaHsamAdhAtuM zrImadupAdhyAyena saprapaJca nyAyasandarbhAnapetaM mUrtipUjakApetamatanivartakaM vyAkhyAnamakAri, hetuzcAtra zrImadyazobhadramUrisamakAlIno mUrtipratiSThAniSedhakapakSIyo janasamAjo nAjAgarIt. zrImadupAdhyAyasya samayetu tAdRkSo kA mUrtipUjanAmitravAraH samajani / subhadrabhAvato mUrtipUjakaizca kIgvidhaM phalamavApyate tannirAkartuM caturdazazlokaprathitakUpadRSTAntavivecanaM tasyaivaM || // 2 // prakaraNasya paJcadazazlokasya vyAkhyAnaJca zrImadyazobhadrasUrIzvaraH sAmanyatvenAkArSIt / tasyaiva zlokayugalasya vivRttiH prastutaviSayardADhyabodhanArtha Jain Education international Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAdhunikabhramitajanatAmanaHkalpitAM tattvavicAraNAM nirmUlAM pradarzayituJca zrImadupAdhyAyena vizeSabhAvAvabodhinIkhIkRtazAstrArthavAdasaGgrahA vitene / puredaM SoDazakaM zrImadyazobhadraTIkayA vyarAji punazcAsyAparA TIkA zrImadupAdhyAyena kathaM vihitA ? samAdhAnaJcAtraivaM vibhAvayantu vijJAH / | mUlagranthamuddizyAneke paNDitavaryAH pRthak pRthagarthakhyApakASTIkA racayanti tena ca mUlagranthamahimAprabhUtaprauDhatAmavagAhate. ___ rasanAgrasaMsthitabhAratInAmanekeSAM viduSAM vibhinnakSayopazamatAratamyayogena mUlazlokoktA vividhAzayAzca saGgRhyante / tasmAcca granthokta-18 zlokAnAM bhAvArthaprakAzo yAthAtathyenAnubobhUyyate. mUlagranthapraNetRzlokabhAvArtha tattatkSetrakAlAnusAreNa gRhItAvatArA vidvAMsaH sarvajanInahitAbhilASiNaH prastutasamayavama'juSaH samIcInaM vizadIkurvanti, kSayopazamajJAnApekSayAca sarve vidvAMsastAratamyaM nirvahanti; kecinmandaprajJAnAmupakAraM samIhamAnAH saMkSepeNa mUlArthaM vivecayanti, kecicca vidvajjanabodhakArikAM zAstrArthavAdapurassarAmanekasuyuktigumphitAM savistarAMnA TIkAM vidadhati, kazcicca vidvAn mUlArthaprarUpaNAM svakIyamatyanusaraNazIlaH pradIpavannUtanAnubhavArthaprakAzinI tantanyate kazcicca nijakSayopazamajJAnabalena tasyaiva viSayasya prakArAntareNa vizeSArthaprakAzanaM carIkati / tasmAdevahetormUlasUtrANi samuddizya tattvArthasUtrAdiSvapi prbhuutaiH| paNDitaiH dezakAlAnusAreNa prathitAH savitA'saGkSiptabhAvArthA vividhASTIkAH samupalabhyante tannyAyAvalambanenAtrApi vidvadvayakRtaTIkAhI zaGkAnirmUlatAmagAt. tathaivAgAmini samaye'nye vidvAMso yadi nUtanASTIkA racayanti tatra nAzcarya mantavyaM vizeSajJaiH / zrImaddharibhadramUrikRta | poDazakaprakaraNaparyAlocanena tatkAlInajanAnAmidAnIntanavartamAnasamayajuSAzca tattadviSayeSu kIdRg vidhA'bhirucirvidyate tasya samyagjJAnaM vidvajjanAnAM hRdi pratibhAsate / SoDazakaprakaraNeSuca samprati kasya viSayasya prAdhAnyAprAdhAnyamabhivyajyate tatsakalaM vidvajjanA anumAnena For Private Personal Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza- prakaraNam nirNayanti zrImaddharibhadrasUri samaye " caityavAsinAM " bahutarA saGkhyA'zrayata / tasmiMzca kAle caityavAsizrAvakANAM jinamandirapratimApUjAdizai- paryAlo. thilyaM pUrvasUrikRtagranthavAdenA'numIyate, tannirAsArtha gRhItamahAvratAnAM zramaNAnAM bhAvapUjAdhikAritvamanavadyaM samastItyAdibhAvanAM nija-11 vitanyate hRdayAne bhAvayatA zrImaddharibhadrasUriNA gAmbhIryagarimNA pUjAkharUpaprakaraNasya pUjAphalaprakaraNasyaca samIcInaM vizuddhatarabhAvamanalpasAraM vivecanamakArItihetorapi sambhAvanA kriyate // dharmaparIkSA mImAMsAyAm , zrImadupAdhyAyastvatIvakRtAvatArastatpratipAdakahetuvRndAn sayukti kAn prAkAzayat / dezanAprakaraNoktagUDhabhAvArthamAdhuryyantvalaukikameva vibhAvyate. samucitacAritravibhUSaNairRtibhiH kadA kasmin pradeze keSAmagre yathAdhikAraM bhavyajanoddidhIrSayA dezanAdAnaM vidheyamiti sphuTataraM tat kharUpaM vijJAtumidaM dezanAprakaraNamavazyamanAyAsena dRkpathaM netavyam-" dharmalakSaNAbhikhye SoDazake " " yathAnAma tathA guNAH " iti nyAyaM satyApayituM samAni dharmalakSaNAni vizadIkRtya vinive-1 zitAni vilokyante, dharmecchuliGgIyA viSayAzcAgAdhagAmbhIryA anaghaguNabhAjo nitAntarasanirbharAstattvabubhutsitAnAmazrameNa sadarthaprAptihetavaH | pratizlokArthasphuTatAmanapAkRtya vivecitAH santi / lokottaratattvaprAptinAmani SoDazake ye ye tattvAMzAstatrabhavatA sUriNopanibaddhAstAnyathA yathA'vagAhya sUkSmatarApratimapratibhAprakAzena vilocanAtithIn prakurvanti ye medhAvino bhAvA'vinAbhAvinastathAtathaitadIyamanantagauravattvamatyuccA| zayatvaJca tairevAkhAdyatetarAm / jinamandirazca kIdRgU vidhinA nirmApayitavyaM tadadhikAro'tyalpIyasA zlokasambandhana pratipAditastataspaSTIkaraNaJca jinamandiraSoDazakagatamaprameyaM pramodaM janayati janAnAM cetasi / jinabimbaM kadA kena kIdRg bhAvena vidhAtavyamityAdiramaNIyatarabhAvArthasaM Jain Education in national For Private Personal Use Only wwwjanary.org Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * Yi ***Gong *** valitametajinabimbAkhyaM SoDazakamapi kAMskAn prekSakAnollAsayati / pratiSThAvidhiSoDazakasandarzitavastusvarUpaM samyagUgambhIratarabhAvArthAnume yamabhidRzyate / pUjAkharUpaSoDazakeca pUjAkharUpamanekavidhaM gaharArthatayA spaSTIcakrehA sAmpratakAlInA lInamAnasAH zrImattIrthakarapUjAvidhau yadyetadIyAM samayAM vyAkRtAmarthapadavIM samavalokya sAdaraM hRdi nidadhati cedvizuddhapUjAprabhAvaprakAzo vizeSato janamanogato jagati prsret| pUjAphalaSoDazakaJca prabhumUrtipUjAvidhAyI nA kIdRzaM tajaM phalamaznute kAmavasthAmavalambate caitadvivecanaM samAsena sphuTataraM nivedayati. | zrutajJAnaliGgaSoDazake ca mithyAtvaduntinirharaNatigmadIdhitizrutajJAnamupakramya vividhakalAkauzalyasuvAsitacittaH samAsAditayauvano naro nikAmaM pramattayuvatijanapragItagItamAdhurya zrotrapuTena nipIya yathA raMrajyate, tasmAdapyadhikataro rAgaH zrutajJAnaM zRNvatAM matimajjanAnAMcetaHkhavalagno'bhijAyate, kSAntyAdiguNanIradhau pUjyatame gurujane'pi ca tacchrotRRNAmadhikaiva sevyabuddhiH prakAzate, ityAdyanekavidhaviSaya svarUpaM sphuTaM vyAvarNi / dIkSAdhikArapoDazake ca dIkSAgrahaNe kIdRg lakSaNalakSitaH pumAnadhikAravAn bhavati ? tatsvarUpamanekadhA'nanyahetuca dAyena gabhIrataralakSyArthagrAhiNA nirapAdi, dIkSAdhikArAnarhasya kasyaciddIkSApradAnaM vidhIyate tdvsntto bAlajanaraJjanAyakRtrimanRpapratikRti-18 vadvijJAtavyaM sujJajanairityAdi bahudhAviSayakharUpaM vyAvarNitam / guruvinayaSoDazakeca guruzuzrUSaikakAryonmukhairantevAsibhizca kIdRk prakAreNa guru vinayaH sampAdanIyaH saddharmamUlaM vinayo'stItyAdi bahuvidhatA prarUpitA darIdRzyate / yogabhedAkhye SoDazake ca yogagatabhedAnAM pratipAdanaM dApoDazabhiH zlokaH pArthakyena vyadhAyi / dhyeyakharUpaSoDazakaMca yathArthatAvalIDhaM dhyAtRdhyeyakharUpamakliSTatarabhAvArtha pradyotayati / samarasAbhidheye ***Ba *Zhong Chuan Xing YLing lain Education HACE lainelibrary.org Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryAlo vitanyate zrISoDaza- SoDazake ca zrImaddharibhadrasUriNA " syAdvAdAgamArtha" manusRtya khetarAnekadarzanIyasamarUpabhidAmapAkRtyAtyuttAnAzayena tadupapattiH samAsAdhi / sarvathAyaM SoDazakagrantho jainAgamapUrNataraprAmANyAvAhaka iti sAkSAt prakAzayati tathApyanyadIyadarzanoktatattveSu mA'sUyA vidheyA, tadarzita prakaraNam sArazca madhyasthadRSTidhArakeNa manuSyeNa yatnato'bhigrAtha ityAdyanalpakalpAn kalpayitvA jainadarzanIyarahasyamatyuttamaprauDhatAM barImati srvvyaa||4 // pakatvaniSpattiMca tadaivA'bhivrajati / tadarthapratipAdako'tra taduktazloko vilikhyate. ___ tatrApi ca na dveSaH, kAryo viSayastu yatnato mRgyaH; tasyApi na sadvacanaM, sarvaM yAvacanAdanyat // 1 // jainadarzanetaravedAntAdizAstrapratipAditavastutattvAni samyaktAM na parivahanti. yataH sarvajJaprarUpitAnyeva tAni nidhitayA sarvajanamAnyAni samucitArthabhAJji prazasyante nAnyathA, mithyA zrutamapi samyag dRSTayA saGgRhItaMcettadapi samyaktvarUpeNa pariNamatIti " zrInandI| sUtre" prarUpitam, mithyAdRSTiparigRhItaM samyakazrutamapi mithyAtvena pariNamatyeva, prAptasamyaktvadRSTinA puMsA samAni sadasadvacAMsi samyaktayaiva pariNIyante, itthaM jainAgamAnusAreNa parakIyadveSAdiparihAraMkhyApayitvA zrImAn haribhadrasUrIzvaro jainazAsanasya pUrNatara mahattA poSayati, athaivaM saGkSepataH SoDazakavyAkhyAM paryAlocya sadyaH samutpannAmeyapramodavazaMvadena mayA'traitAvadavazyatayA nivedyate, | asya SoDazakAbhidheyasya granthasyavidhAnena zrImAn haribhadrasUri ratavAsijanAnAM vaco'grAhyamupakAramakArSIt. bhAratabhUmivartinAM vidvadvareNyA nA dhuri tasya sUrIzvarasyAbhidhAnamAdyAGkabhAk, sauvarNeyAkSarAGkitaMca sAtatyena virAjate, asya SoDazakaprakaraNasya prAktanAni trINi cadatvAri pratyantarANi melayitvA yathAmati parizodhito'yaM granthaH, kvacicca pramAdabhrAntyAdipuruSadoSavazAt patitaM skhalitaM vAsyAt tattuguNa // 4 // JainEducation int For Private Personal Use Only AIMiainelibrary.org Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education | doSavivekanipuNA vidvAMsaH sAdarAvalokanena samIkurvantviti vijJaptiH / etatprakaraNodgatabhAvArtho jagatItalamanantasamayamabhivyApnotu jagajjanAzca prazAntabhAvino bhavantviti zam, zrImajjainadharmmAnurakta suratapattanIya lAlacandrasUnu devacandra zreSThavaryyaniyojitajIrNazAstroddhAraka phaNDadvAraitatpustakaM mudrayitvA samuddhRtaM tenA'yaM prazastaM dhanyavAdamarhati " paropakArAyasatAM vibhUtayaH / " iti vacanAt // janAH sarve sukhaM yAntu, granthasyA'sya pravAcanAt; zravaNAnmananAJcaivaM, bhASate buddhisAgaraH // 1 // OM zAntiH zAntiH zAntiH / mumbAibandara, lAlabAga bhAdra pada kRSNapakSa dvAdazyAM bhaumavAsare vinirmitamidam -- onal *%*% *% *%* Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SoDaza anukrama SoDazakasyAnukramadarzanayantram patram viSayaH SoDazakaprakaraNaparyAlocanA vitanyate. aMgrejI prastAvanA prathamaM SoDazakam dvitIyam .... tRtIyam caturtha paJcamam viSayaH navamam darzamam .... ekAdazam .... dvAdazamaM SoDazakam trayodazamam caturdazamam .... .... paJcadazamam .... ..... SoDazam .... mUlamAtraM SoDazakam SaSTham saptamam aSTamam .... 35 .... 40 Jain Education international For Private Personal Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Devchand Lalbhai Pustakodhar Fund, Series No. 6. PREFACE. This treatise was written by Shree Haribhadra Suree. No precise date could be assigned to this work, but this much is certain that it is prior to the Samvat year 585 or 529 A.D. as it was in that year that the author departed this life. The author has written fourteen hundred and forty four works, and this is one of them. This book is divided into sixteen chapters, each of which is composed of sixteen verses. It is perhaps from this that the author has named the work 'Shoda-Shaka.' Shree Yashobhadrasuree and Upadhyaya Shree Yashovijay have written commentaries upon this work, which have been given in order. No exact date of Shree Yashobhadrasuree could be traced out, but there are reasons to believe, from his name and his literary mode, that he might have existed during the 11th or 12th century. Upadhyaya Shree Yashovijay flourished in the 18th century. It seems he has made a little addition to the former commentary. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SHODA PREFE SHAKA. *********** The subject of this work is a description of the religious duties that a 'Jain monk and Jain. laity' have to perform. This is the 'Sixth' volume of the series published by the trust. We take this opportunity to submit our thanks to Yoga Nishtha Shree Budhisagar, for having kindly corrected uite praoi sheets. 325, Javeri Bafur; 1 BOMBAY: Augnst: IgIT. NAGINBHAI GHELABHAI JAVERI, A Trustee, Devchand Lalbhai Jain Pustakodhar Fund. *** ** lain Education ** For Private Personal Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||shriiyshobhdrsuurikRtttiikaayuktssoddshkm // praNipatya jinaM vIraM sddhrmpriiksskaadibhaavaanaam||liNgaadi bhedataH khalu vakSye kiMcitsamAsena // 1 // OM namaH sarvajJAya / amRtamivAmRtamanaghaM jagAda jagate hitAya yo viirH| tasmai mohamahAviSavighAtine stAnamaH satataM // 1 // yasyAH saMsmRtimAtrAd bhavanti matayaH sudRssttprmaarthaaH|| vAcazca bodhavimalAH sA jayatu sarasvatI devI // 2 // iha bhavajaladhinimagnasattvAbhyujjihIrSAbhyudyatena svahitasaMpAdananipuNena gurulAghavacintAvatA praznArthavyAkaraNasamarthena viduSA 4 |saddharmaparIkSAyAM yatno vidheyaH / sA ca parIkSakamaMtareNa na saMbhavati, tadavinAbhAvitvAt priikssaayaaH| saddharmaparIkSakAdi bhAvapratipAdanArtha cAryASoDazakAdhikAraprativaddhaM prakaraNamArebhe haribhadrasUristasya cAdAveva prayojanAbhidheyasaMbaMdhapratipAdanArthamidamAryAsUtraM jagAda // praNipatya namaskRtya, jinaM jitarAgadveSamohaM sarvajJaM, vIraM sadevamanuSyAsuraloke zramaNo: bhagavAnmahAvIra ityAgamaprasiddhanAmAnamaneneSTadevatAstavadvAreNa maMgalamAha / saddharmaparIkSakastrividho vakSyamANastadAdayo ye bhAvAsteSAM kiMcidityasya svalpamAtrAbhidhAyitvAllezaM vakSye liMgAdibhedataH khalviti liMgavRttAdivizeSapratipAdanadvAreNa yadyapyaparaireva pUrvAcAyaH saddharmaparIkSAdayo bhAvAH sphuTamevAbhihitAstathApyahaM samAsenaivAbhidhAsyAmIti saMkSepAbhidhAnaM prayojanaM / svarUpatastuziSyabuddhau saddharmaparIkSakAdibhAvAnAmAropaNaM, tacca vacanarUpApannaM prakaraNamaMtareNa na saMbhavatIti zrISo. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza- TIkAdvayasametam. prakaraNam. prakaraNamupAyaH upeyaM tu tadarthaparijJAnamupAyopeyalakSaNazca saMbaMdhastarkAnusAriNaH prati / uktaMca / zAstraM prayojanaM ceti |saMbaMdhasyAzrayAvubhau / taduktyAMtargatastasmAdbhinno noktaH prayojanAt // 1 // ___ samayAnusAriNastvaMgIkRtya guruparvakramalakSaNaH / abhidheyaM tu saddharmaparIkSakAdayo bhAvAH prkrnnprtipaadyaaH| kimarthaM cedaM prayojanAditrayaM pratipAdyate, ziSyazravaNapravRttyartha / yathoktaM prekSAvatAM pravRttyartha phalAditritayaM sphuttN| maMgalaM caiva zAstrAdau vAcyamiSTArthasiddhaye iti // 1 // ||shriimdupaadhyaaykRtttiikaayukt zrISoDazakam // OM aiMdrazreNinataM vIraM natvAsmAbhirvidhIyate / vyAkhyA SoDazakagraMthe saMkSiptArthAvagAhinI // 1 // tatrAdAvidamAryAsUtraM praNipatyetyAdi / praNipatya namaskRtya jinaM jitarAgAdidoSaM vIraM varddhamAnasvAminaM saddharmaparIkSako bAlAdibhedena trividhastadAdayo ye bhAvAsteSAM liMgAdibhedataH liMgAdibhedamAzritya kiMcidalpaM svarUpamitizeSaH / samAsena mitazabdena vakSye'bhidhAsyAmi // 1 // saddharmaparIkSakasya trividhasya vyApAramupadarzayati / vAlaH pazyati liMgaM madhyamabuddhirvicArayati vRttam // AgamatattvaM tu budhaH parIkSate sarvayatnena // 2 ya. bAlo viziSTavivekavikalo liMgaM veSamAkAraM bAhyaM pazyati pradhAnena / dhArthino'pi tasya tatraiva bhUyasA ruciprvRtteH| // 1 // Jain Education international For Private Personal Use Only wwwzjainelibrary.org Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | madhya mabuddhirmmadhyamavivekasaMpanno, vicArayati mImAMsate, vRttaM vakSyamANasvarUpaM, prAdhAnyena samAzrayati tatraivAbhilASAt / AgamatattvatvAgamaparamArtha maidaM paryarUpaM, budho viziSTavivekasaMpannaH, parIkSate samIcInamavalokayati / sarvvayalena sarvvAdareNa dharmAdharmavyavasthAyA AgamanibaMdhanatvAt / yata uktaM / dharmmAdharmmavyavasthAyAH zAstrameva niyAmakaM / taduktAsevanAddharmmastvadharmastadviparyayAt // 2 // u0 saddharmaparIkSakasya bAlAdibhedatrayavyApAradvArA ( svarUpaM ) nirUpayannAha / bAla ityAdi / vAlo vivekavikalo dharmecchurapi liMgaM bAhyaM veSaM pazyati prAdhAnyena / madhyamavuddhirmadhyamavivekasaMpanno vRttamAcAraM vicArayati, yadyayamAcAravAn syAttadA vaMdyaH syAditi vitarkArUDhaM karoti / budho viziSTavivekasaMpannastu sarvayalena sarvAdareNAgamatattvaM siddhAMta paramArthaM parIkSate puraskRtyAdriyate / bAlAdInAM bAhyadRSTyAdau ca svarucibheda eva hetuH // 2 // idAnIM pUrvoktAnAM bAlAdInAmeva lakSaNamAha // bAlo hyasadAraMbho madhyamabuddhistu madhyamAcAraH // jJeya iha tattvamArge budhastu mArgAnusArI yaH // 3 // ya0 vAlo hi pUrvoktaH // asannasuMdara AraMbho'syetya sadAraM bho'vidyamAnaM vA yadAgame vyavacchinnaM tadArabhata ityasadAraMbhaH na sadA na sarvadA / svazaktikAlAdyapekSa AraMbho'syeti vA / madhyamabuddhistu pUrvokto madhyamAcAra AgamaidaMparyavikalatvAt prAvacanikakAryAspravRtteH / jJeya iha prakrame, tattvamArge paramArthamArge pravacanonnatinimitte budhastUktalakSaNa eva mArgAnusArI jJAnAditrayAnusArI / svaparayostadvRddhihetutvena yaH sa vijJeya iti // 3 // Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza-| prakaraNam. % - C u0 AcAradvAraiH tannirUpaNamAha / bAlo hItyAdi / bAlo hi nizcitaM asadAraMbho niSiddhakAryakArI / madhyamabuddhistu TIkAdvayagurulAghavajJAnasAdhyakAryAnAcaraNasUtradRSTamAtrakAryAcaraNAbhyAM mdhymaacaarH| jJeya iha prakrame tattvamArge mokSAdhvani budhastura sa eva yo mArgAnusArI jJAnAditrayAnusArI // 3 // sametam. / kathaM punarvAhyaliMgaprAdhAnyadarzino bAlatvamityAha / bAhya liMgamasAraM tatpratibaddhA na dharmaniSpattiH // dhArayati kAryavazato yasmAcca viDaMbako'pyetat // 4 // __ ya0 bAhya bahirti dRzya, liMgamAkAro veSastadasAraM / yatastatpratibaddhA tdvinaabhaavinii| na dharmaniSpattinna dharmasaMsiddhirviduSAM mtaa| dhArayati kAryavazataH kAryAgIkaraNena svAbhipretaphalasiddhaye / yasmAcca viDambako'pyetaddharmaniSpattyabhAvavivakSayA yasmAcceti hetvaMtarasUcanaM / eko heturbAhyaliMgAddharmaniSpatterabhAvo, dvitIyastu kutazcinnimittAdviDaMbakasyApi taddhAraNamAbhyAM bAhyaliMgamasAraM / sa tu bAlastadeva prAdhAnyena manyata iti // 4 // ___u0 bAhyaliMgaprAdhAnyadarzino bAlatve hetumAha / bAhyamityAdi / bAhya bahidRzya liMgaM veSAdicihnamasAramaphalaM yatastatpratibaddhA tadavinAbhAvinI dharmaniSpattirnAsti / yasmAcca kAryavazataH svaprayojanAbhilASAdviDaMbakopyetalliMgaM dhArayatira tato na taddhArayituH praNaMtu(praNetu), phalamityubhayathApyasAramityarthaH // 4 // / nanu ca bAhyaliMgasya kathamaprAdhAnyaM bhavadbhirucyate / yatastatparigrahatyAgarUpamityAzaMkyAha // / / 2 bAhyagraMthatyAgAnna cAru natvatra taditarasyApi // kaMcukamAtratyAgAnna hi bhujago nirviSo bhavati // 5 // A % C Jain Education in national For Private Personal Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ya0 bAhyagraMthatyAgAddhanadhAnyasvajanavastrAdityAgAnna cAru na zobhanaM bAhyaliMgaM nanu nizcitametadatra loke / tadbAhyaliM-12 gamitarasyApi manuSyatiryakprabhRteH saMbhavati / enamevArtha prativastUpamayA darzayati / kaMcukamAtratyAgAduparivartitvaGmAtraparityAgAnnahi naca bhujagaH sarIsRpaH kathaMcinniviSo bhavati // 5 // | u0 tyAgalakSaNatvAdidaM zobhanaM bhaviSyatItyAzaMkyAha bAhyetyAdi / bAhyagraMthasya dhanadhAnyAdestyAgAnna cAru zobhanaM bAhyaliMgaM guNazUnyaM nanu nizcitamatra loke / tadbAhyagraMthAbhAvalakSaNamitarasya tiryagAderapi saMbhavati / etadeva prativastUpamayA draDhayati / kaMcukamAtrasyoparivartitvaGmAtrasya tyAgAnnahi naiva bhujagaH sarpo nirviSo bhavati // 5 // prastutamevArtha taMtrAMtarasaMvAdenAha // mithyAcAraphalamidaM hyaparairapi gItamazubhabhAvasya // sUtre'pyavikalametatproktamamedhyotkarasyApi // 6 // __ ya0 mithyA alIko viziSTabhAvazUnya AcAro mithyAcArastasya phalaM kAryamidaM bAhyaliMgaM kevalameva hiryasmAdaparairapi taMtrAMtarIyairgItaM kathitamazubhabhAvasyAntarazubhabhAvarahitasya puMsomithyAcArasvarUpaM cedaM / "bADeMdriyANi saMyamya ya Aste manasA smaran / iMdriyArtha vimUDhAtmA mithyAcAraH sa ucyate // 1 // " janmAMtaropArjitAkuzalakarmavipAka evaSa yadrogopabhogAdirahitena prekSAvatpuruSapariniMdanIyaM kliSTaM jIvikAprAya tathAvidhavAhyaliMgadhAraNamiti / taMtrAMtaraprasiddhamimamarthamaMgIkRtyAparairapItyuktaM / na kevalaM taMtrAMtareSu / sUtre'pyAgame'pi svakIye'vikalaM paripUrNametadbAhyaliMgaM svakIyameva proktaM Jain Education international For Private Personal Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza TIkAdvayasametam. prakaraNam. pratipAditamaihabhAvikapArabhAvikaliMgAnyAzrityA'medhyotkarasyApyuccAranikarakalpasyApi / pravacanoditAzeSaguNazUnyasyeti yAvat / yata uktamaNaMtaso davaliMgAI // 6 // u0 uktArthe taMtrAMtarasaMvAdamapyAha / mithyetyAdi hiryasmAdaparairapi taMtrAMtarIyairapyazubhabhAvasya puMsa idaM kevalaM bAhyaliMga mithyAcArasya phalaM gItaM / mithyAcArasvarUpaM cedaM "bAyeMdriyANi saMyamya ya Aste manasA smaran / iMdriyArthAn vimUDhAtmA mithyAcAraH sa ucyata" iti / sUtre'pi svakIyAgamepyetadvAhyaliMgamavikalaM paripUrNamamedhyotkarasyApyuccAranikarakalpasyApyuktamanaMtazo dravyaliMgagrahaNazravaNAt // 6 // madhyamabuddhirvicArayati vRttamityuktaM / tatra kiM tadityAha // - vRttaM cAritraM khalvasadAraMbhavinivRttimattacca // sadanuSThAnaM proktaM kArya hetUpacAreNa // 7 // ya. vRttaMvartanaM, vidhipratiSedharUpaM / tacca cAritrameva / khaluzabdasyAvadhAraNArthattvAttacceha sadanuSThAnaM proktaM / tatkIdRzamasadAraMbhavinivRttimat asadAraMbho'zobhanAraMbhaH prANAtipAtAdyAzravapaMcakarUpastatonivRttimaddhiMsAdinivRttirUpamahiMsAdyAtmakaM nanu kathaM sadanuSThAnaM cAritramabhidhIyate / yatazcAritramAMtarapariNAmarUpaM / sadanuSThAnaM tu bAhyasakriyArUpaM / tadanayoH svarUpabhedaH parisphuTa evAstItyAzaMkyAha / kArye hetUpacAreNa kArye sadanuSThAnarUpe hetUpacAreNa bhAvopacaraNAttatpUrvakatvAtsakriyAyAH / yaccAMtarapariNAmavikalaM tat sadanuSThAnameva na bhavatItibhAvaH // 7 // u. vRttamAzrityAha / vRttmityaadi| vRttaM vidhipratiSedharUpaM varttanaM cAritrameva khaluravadhAraNArthaH taccehAmaMdAraMbhAzravarUpAdvi Jain Education international For Private Personal Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivRttimadahiMsAdyAtmakaM sadanuSThAnaM proktaM kArye sadanuSThAnarUpe hetorAMtaracAritrapariNAmarUpasyopacAreNAdhyAropeNa // 7 // / etacca sadanuSThAnaM zuddhAzuddhabhedaM tadvayamapyAha // parizuddhamidaM niymaadaaNtrprinnaamtHsuprishuddhaat||anydto nyasmAdapi budhavijJeyaM tvacArutayA // 8 // ___ yA parizuddhaM sarvaprakArazuddhamidaM sadanuSThAnaM niyamAnniyamenAntarapariNAmatastathAvidhacAritramohanIyakarmakSayopazamAdijanyAtsuparizuddhAchAstrAnusAreNa samyaktvajJAnamUlAditibhAvaH / anyadityaparizuddhamatonyasmAdAMtarapariNAmAdyo'nyaH kazci ddhaturlAbhapUjAkhyAtyAdistato'nyasmAdapi pravarttate / nanu parizuddhAparizuddhayoH sadanuSThAnayoH svarUpaM tulyamevopalabhAmahe, tatkathaM pratiniyatasvarUpatayA jJAyata ityAha budhavijJeyaM tvacArutayA budhabaistattvavidbhirevAcArutayA asuMdaratvenetararUpavi-| |viktaM tadvijJAyate yathA acArviti / na punaritaraisteSAM tadgatavizeSAnupalaMbhAditi // 8 // ___ u0 etacca sadanuSThAnaM zuddhAzuddhatayA dvibhedamityAha / parizuddhamityAdi / parizuddhaM sarvathA zuddhamidaM sadanuSThAnaM niyamAdAMtarapariNAmatazcAritramohakSayopazamajanyA(nitA)tsuSThu samyaktvajJAnamUlatvena parizuddhAt anyadityaparizuddhamato'smAdAMtarapariNAmAt yo'nyaH kazciddheturlAbhapUjAkhyAtyAdistadapi etadapItaratulyatvenaiva pratIyate / tatrAha / budhavijJeyaM tu tattvavibhireva vijJeyamacArutayAsuMdaratvena / ta eva hi kSIranIravivecakA nAnye iti // 8 // kaH punarvizeSo yadupalaMbhAtsadanuSThAnAsadanuSThAnayoridamavadhAryate parizuddhametaditi tadupadarzanArthamAha // gurudoSAraMbhitayA teSvakaraNayatnato nipuNadhIbhiH // sanniMdAdezca tathA jJAyata etanniyogena // 9 // | Jain Edustan For Private Personal Use Only Www.jainelibrary.org Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza prakaraNam. // 4 // ya0 gurUn doSAn pravacanopaghAtakAriNa ArabdhuM zIlamasyeti gurudoSAraMbhI tadbhAvastayA / laghuSu sUkSmeSu doSeSvakaraNayanaH | parihArAdarastasmAcca / nipuNadhIbhiH kuzalabuddhibhiH / tathA satAM satpuruSANAM sAdhuzrAvakaprabhRtInAM niMdAdi niMdA gaha pra dveSAdiH tasmAcca jJAyata etadaparizuddhAnuSThAnaM / niyogenAvazyaM tayA / yo hi gurudoSAdiSu pravarttate tasyAMtaHkaraNazuddherabhAvAdasadanuSThAnametaditi nizcIyate // 9 // u0 yathA budhairidamazuddhaM jJAyate tathAha / gurvityAdi / gurUn doSAn pravacanopaghAtAdInArabdhuM zIlaM yasya sa tathA tattayA yo laghuSu sUkSmeSu doSeSvakaraNayatnaH parihArAdarastasmAnnipuNadhIbhiH kuzalabuddhibhistathA satAM satpuruSANAM sAdhuzrAddhAdInAM niMdAdergapradveSAdezca jJAyate yadetadaparizuddhAnuSThAnaM niyogenAvazyaMtayA gurudoSAraMbhAderaparizuddhikAryatvAt // 9 // AgamatattvaM tu budhaH parIkSata ityuktaM kiM punastadityAha // AgamatattvaM jJeyaM taddRSTeSTAviruddhavAkyatayA // utsargAdisamanvitamalamaidaM paryazuddhaM ca // 10 // 0 AgamatattvaM jJeyaM bhavati / tatkathaM jJeyaM / dRSTaM pratyakSAnumAnapramANopalabdhamiSTamAgamena svavacanairevAbhyupagataM tAbhyAma| viruddhAni vAkyAni yasminnAgamatattve tat dRSTeSTAviruddhavAkyaM tadbhAvastayA yo'rthaH pratyakSAnumAnAbhyAM paricchidyate tasmi nyathAgamatattvamapyavirodhi bhavati tadviruddhasya tAbhyAmeva nirAkaraNAt pratyakSAnumAnaviruddhasyApramANatvAt svavacanairevAgamenAbhyupagate'rthe pradezAMtaravarttinAsyaivAgamasya vacanaM yadi virodhi na bhavedityarthatastat AgamatattvamiSTAvirodhivAkyaM 4 bhavati parasparAvirodhivacanamityarthaH / tadeva vizinaSTi utsargAdisamanvitamutsargaH sAmAnyaM yathA na hiMsyAdbhUtAni // 4 // TIkAdvaya sametam. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdizabdAdapavAdo vizeSo glAnAdiprayojanagatastAbhyAM yuktaM / alamatyarthamaidaMparyazuddhaM ca idaM paraM pradhAnamasminvAkya itIdaMparaM tadbhAva aidaMparya vAkyasya tAtparya zaktirityarthastena zuddhaM yadAgamatattvaM tadiha jJeyamiti // 10 // u0 AgamatattvamAzrityAha AgametyAdi / AgamatattvaM tat prasiddha jJeyaM bhavati dRSTaM pratyakSAnumAne iSTaM svAbhyupagata AgamastAbhyAmaviruddhamabAdhitArtha vAkyaM yasya tattathA tayotsargAdinotsargApavAdAbhyAM samanvitaM natu tadekAMtavAdaduSTaM alamatyarthamaidaMparyeNa bhAvArthena zuddhaM ca natu zrutamAtreNAvicchinnAkAMkSam // 10 // tadevAgamatattvamupanyasyati grNthkaarH|| AtmAsti sa pariNAmI baddhaH satkarmaNA vicitreNa // muktazca tadviyogAddhisAhiMsAdi taddhetuH // 11 // / ya0 AtmA jIvaH so'sti / lokAyatamatanirAsenaiva yatra pratipAdyate, tadAgamatattvamityevaMpadAMtareSvapi saMbaMdhanIyaM / sa pariNAmI / sa pUrvaprastuta AtmA pariNAmI pariNAmasahitaH / paMcasvapi gatiSvanvayI caitanyasvarUpaH puruSaH pariNAmalakSaNaM cedaM / pariNAmo hyarthAtaragamanaM / naca sarvathA vyavasthAnaM / "naca sarvathA vinAzaH prinnaamstdvidaamissttH"| saca pariNAmI jIvo baddhaH satkarmaNA vicitreNa vastu satkarma na kAlpanikaM vAsanAdisvabhAvaM tena baddho jIvapradezakarmapudgalA'nyonyAnugatipariNAmena yathokta baMdhAdhikAre / "tat paudgalamAtmasthamacetanamatIMdriyaM / baMdhaM pratyAdi satkarma saMtatiM pratyanA-18 dikaM " muktazca tadviyogAtkarmaviyogAdAtyaMtikakarmaparikSayAt / hiMsAhiMsAditaddheturiti hiMsA AdiryasyataddhiMsAdi Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza-| prANAtipAtAdipaMcakam ahiMsA Adiryasya tadahiMsAdi mahAvratapaMcaka / tayorbaddhamuktayorarthatobaMdhamokSayo| heturvartate / / TIkAdvaya4 hiMsAdyahiMsAdiceti // 11 // prakaraNam. sametam. ___ u0 tadevAgamatattvamupanyasyati AtmAstItyAdi / AtmA jIvaH so'styetena caarvaakmtniraasH| sa pariNAmI pariNAma-I sahito natu kUTasthanitya etena sAMkhyAdimatanirAsaH tathA baddhaH satA vastusatA natu kalpitAvidyAdisvabhAvena karmaNA vicitreNa nAnArUpeNetena vedAMtyAdimatanirAsaH / muktazca tadviyogAtkarmakSayAddhiMsAhiMsAdi tayorbadhamokSayorhetuH evaM yatra pratipAdyate tadAgamatattvamiti yojanA // 11 // aidaMparyazuddhaM cetyuktaM / kA punaH sA zuddhiraidaMparyasyetyAha / paralokavidhau mAnaM vacanaM tadatIMdriyArthadRgvyaktaM // sarvamidamanAdi syAdaidaMparyasya zuddhiriti // 12 // __ya0 paralokaviSayo vidhiH kartavyopadezastasminmAnaM pramANaM vacanamAgamaH kIdRzamityAha / tadvacanamatIMdriyAnanpazya tItyatIMdriyArthadRksarvajJaH sarvadarzI / tena vyaktamabhivyaktArthaM pratipAditArthamitiyAvat / sarvamidaM vacanamanAdi syAtpravAsAhataH sarvakSetrAMgIkaraNeneyamaidaMparyasya zuddhirityevaMprakArA'vaseyeti // 12 // / u0 AtmanaH pariNAmitvAdikaM dRSTeSTAbAdhitamityAgamatattvasya dRSTeSTAviruddhavAkyatvamupadarzitamutsargApavAdayuktatvaM ca | | sphuTameva tatsUtrANAM bhuunaamuplbhaadthaidNpryshuddhimupdrshyti|pretyaadi|prlokvidhaavaamussmikphlopdeshe mAnaM svataMtrapramANaM COCOCCALCOCAL upatvacA // 5 // Jain Education in national wwwjanary.org Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education vacanamAgamastadvacanamatIMdriyArthadRzA sarvajJena vyaktaM pratipAditArthamanyasyAdRSTArthAbhidhAnazaktyabhAvAtsarvamidaM vacanamanAdi | syAt sarvakSetrApekSapravAhatastata ApAtaviruddhe'pyarthe etadAjJaiva pramANamityevaMprakArairaidaMparyasya zuddhiravaseyA // 12 // evaM trayANAM saddharmmaparIkSakANAM saprapaMcaM lakSaNamabhidhAyatadgatadezanAvidhimAha // bAlAdibhAvamevaM samyagvijJAya dehinAM guruNA // saddharmadezanApi hi karttavyA tadanusAreNa // 13 // ya0 bAlAdInAM bhAvaH pariNAmavizeSaH svarUpaM vA tamevamuktanItyA samyagavaiparItyena vijJAyAvabudhya dehinAM jIvAnAM guruNA zAstrAbhihitastrarUpeNa / yathoktaM / "dharmmajJo dharmakarttA ca sadA dharmmapravarttakaH / satvebhyo dharmazAstrArthadezako | gururucyate" // saddharmasya dezanApi hi pratipAdanA karttavyA / tadanusAreNa bAlAdipariNAmAnurUpeNa yasya yathopakArAya | saMpadyate dezanA tasya tathA vidheyeti // 13 // u0 evaM saddharmaparIkSakANAM bAlAdibhedatrayamuktvA tadgatadezanAvidhimAha / bAlAdItyAdi / bAlAdInAM bhAvaM rucivizeSameva muktarItyA samyagavaiparItyena vijJAyAvabuddhya dehinAM guruNA saddharmadezanApi hi tadanusAreNa bAlAdipariNAmAnurUpyeNa karttavyA tathaiva tadupakArasaMpatteH // 13 // atraiva hetudvAreNa vyatirekamAha // yadbhASitaM munIMdraiH pApaM khalu dezanA parasthAne // unmArganayanametadbhava gahane dAruNavipAkaM // 14 // jainelibrary.org Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDazaprakaraNam. // 6 // ya0 ydysmaadbhaassitmuktN| munIMdreH samayayuktaiH pApaM khalu varttate dezanA parasthAne bAlasaMbaMdhinI madhyamabuddhestat saMbaMdhinI budhasya sthAne kimityAha / unmArganayanamunmArgaprApaNametadviparItadezanAkaraNaM / bhavagahane saMsAragahane dAruNavipAkaM tIvra - vipAkaM te hi viparItadezanayAnyathA cAnyathA ca pravarttata iti kRtvA // 14 // u0 uktamevArthaM vyatirekeNa draDhayati / yadityAdi / yad yasmAdbhASitaM munIMdraiH paramajJAnibhiH pApaM khalu varttate dezanA | parasthAne bAlAdiyogyA madhyamAdisthAne etadviparItadezanAkaraNamapariNAmasyAtipariNAmasya vA jananAt zroturunmArganayanaM bhavagahane saMsArakAnane dAruNavipAkaM vA kuzIlatAyA mahAnarthahetutvapratipAdanAt // 14 // kathaM punardezanA svarUpeNa samayoktatvena / suMdarApi satI parasthAne'pAyamityAha // | hitamapi vAyorauSadhamahitaM tat zleSmaNo yathAtyaMtaM // saddharmadezanauSadhamevaM bAlAdyapekSamiti // 15 // ya0 hitamapi yogyamapi vAyoH zarIragatasya vAtasya auSadhaM snehapAnAdi ahitaM tadevauSadhaM zleSmaNo yathAtyaMtaM bhavati / tatprakopahetutvena saddharmmadezanauSadhaM svarUpeNa suMdaramapi tadavajJAnahetutvena evamahitaM bhavati / bAlAdyapekSamiti / bAlamadhyamabuddhibudhApekSaM tasmAttadapAyabhIruNA / taddhitapravRttena ca guruNA teSAM bhAvaM vijJAya dezanA vidheyeti shaastropdeshH|| 15 // u0 samayoktatvena svarUpataH zobhanAyA api dezanAyAH parasthAne'hitatve dRSTAMtamAha / hitamityAdi / tat prasiddhamauSadhaM snehapAnAdi vAyoH zArIravAtasya sAtmyApAdakatvena hitamapi yathA zleSmaNo'tyaMtamahitaM bhavati tatprakopahetutvAdevaM saddha1 samayajJaiH / TIkAdvaya sametam. // 6 // Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISo. 2 Jain Education rmadezanauSadhaM madhyamAdiyogyaM bAlAdyapekSaM tadajJAnahetutayA svarUpataH suMdaramapyahitaM bhavati tasmAttadapAyabhIruNA tadbhAvaM vijJAya dezanA vidheyetyupadezaH // 15 // pUrvoktamartha nigamayati // etadvijJAyaivaM yathArhaM (thocitaM ) zuddhabhAva saMpannaH // vidhivadiha yaH prayuMkte karotyasau niyamato bodhiM // 16 // ya0 etaddezanAgataM, vijJAyAvabudhya, evamuktanItyA, yathocitaM yathArha, zuddhabhAva saMpanno guruH, vidhivadvidhinA, yaH prayukte pravarttayati bAlAdiviSaye, karoti janayatyasau gurunniyamato niyamena, bodhimiti // 16 // u0 uktamarthaM nigamayannAha / etadityAdi / etadezanAsvarUpamevamuktaprakAreNa vijJAya yathArha yathocitaM zuddhabhAvasaMpanno vidhivadvidhinA ya iha bAlAdiloke prayukte pravarttayati saddharmadezanauSadhaM asau niyamato bodhiM janayati // 16 // // iti prathamaM SoDazakam // gurulAdInAM dezanAM vidadhAtItyuktaM / tatra vidhimAha // bAlAdInAmeSAM yathocitaM tadvido vidhigataH // saddharmadezanAyAmayamiha siddhAMtatattvajJaiH // 1 // ya0 vAlAdInAmeSAM pUrvoktAnAM yathocitaM / yathArha / tadvido bAlAdisvarUpavido / vidhigataH kathitaH / saddharmmadezanAyAM viSaye ayamiha vakSyamANaH siddhAMtatattvajJairAgamaparamArthanipuNairiti // 1 // jainelibrary.org Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza TIkAdvaya prakaraNam. sametam. u0 gururbAlAdInAM vidhinA dezanAM dadyAdityuktaM tadvidhimevAha bAlamityAdi mupAyAnAha vaalaadiinaamityaadi|baalaadiinaaN prAguktAnAM tadvidastatsvarUpavidaH saddharmadezanAyAmayamiha vakSyamANaH siddhaaNttttvjnyervidhiiitH||1|| tatra bAlasya pariNAmamAzritya hitakAriNI dezanAmAha // bAhyacaraNapradhAnA karttavyA dezaneha bAlasya // svayamapi ca tadAcArastadagrato niyamataH sevyH||2|| ya0 bAhyacaraNapradhAnA bAhyAnuSThAnapravarA karttavyA vidheyA dezanA prarUpaNA iha prakrame bAlasyAdyasya dhArthinaH svayamapi cAtmanApi ca tadAcAraH sacAsAvAcArazcopadizyamAnAcArastadagrato bAlasyAgrataH niyamato niyamena sevyo bhvtyaacrnniiyH| yadi punaH svayamanyathA sevyate anyathA copadizyate tadA tadvitathAzaMkAM janayatyatastadbhAvavRddhaye samupadizyamAnaM tathaivAsevyamiti // 2 // u0 tato bAlocitadezanAmAha / bAhyetyAdi / iha prakrame bAlasyAdyasya dharmArthino bAhyacaraNapradhAnA bAhyAcAramukhyoddezyakA dezanA karttavyA svayamapi cAtmanApi ca tadAcAro bAhyAcArastadagrato vAlasyAgrato niyamataH sevyo bhavati / | svayamupadizyamAnAcArAkaraNe vitathAzaMkayA zroturmithyAtvavRddhiprasaMgAt // 2 // tAmeva bAlasya dezanAmAha // samyaglocavidhAnaM hyanupAnatkatvamatha dharA zayyA ||prhrdvyN rajanyAH svApaH zItoSNasahanaM ca // 3 // ya. samyaglocavidhAnaM locakaraNaM kathanIyaM bhvtiitiyogH| hishbdshcaarthe| sarvatrAbhisaMbaMdhanIyo'nupAnakatvaM c||nvidye // 7 // Jain Educat i onal For Private Personal Use Only IMw.jainelibrary.org Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education teupAnahau yasya so'yamanupAnatkastadbhAvastattvaM / atha dharA zayyA dharA pRthvI saiva zayyA zayanIyaM nAnyatparyakAdi / praharadvayaM rajanyAH svApaH prathamayAme svAdhyAyakaraNaM sAmAnyenaiva sAdhUnAM dvitIyatRtIyapraharayostu svApaH svapanaM caturthe punaH svAdhyAyakaraNaM samayanItyA zItoSNasahanaM ca zItoSNayoH sahanaM svasAmarthyApekSayArttadhyAnAdiparihAreNa // 3 // u0 tasyA eva bAladezanAyA abhilApamAha / samyagityAdi / samyagyathopadezaM locavidhAnaM yatInAmAvazyakaM hizabdazcArthe sarvatra saMbaMdhanIyonupAnatkatvaM ca pAdatrANarahitabhAvazca atha dharaiva zayyA nAnyatparyakAdi, rajanyAH praharadvayaM dvitIyatRtIyau praharAveva svApaH zayanaM, prathamacaturthayoH svAdhyAya eva pravRtteH, zItoSNasahanaM tathAnukUlapratikUlaparISahatitikSA // 3 // SaSThASTamAdirUpaM citraM bAhyaM tapo mahAkaSTaM // alpopakaraNasaMdhAraNaM ca tadduddhatA caiva // 4 // ya0 SaSThASTamAdirUpaM samayaprasiddhaM citraM nAnAprakAraM vAhyaM tapo mahAkaSTaM duranucara malpasattvairdurbala saMhananaizcetikRtvA alpopakaraNasaMdhAraNaM ca alpamevopakaraNaM / tacchuddhatA caiva udgamAdidoSavizuddhyA // 4 // u0 SaSThetyAdi / SaSThASTamAdirUpaM samayaprasiddhaM citraM nAnAprakAraM mahAkaSTamalpasattvairdurbala saMhananaizca duranucaramitikRtvA alpasyaivopakaraNasyopadhikAdeH saMdhAraNaM ca tacchuddhatA caivodgamAdidoSazuddhyA // 4 // gurvI piMDavizuddhizcitrA dravyAdyabhigrahAzcaiva // vikRtInAM saMtyAgastathaikasikthAdipAraNakaM // 5 // 0 gubvI piMDavizuddhirAdhAkarmAdityAgena citrA dravyAdyabhigrahAzcaiva dravyakSetra kAlabhAvAbhigrahAH samayaprasiddhAH / vikRtInAM saMtyAgaH kSIrAdInAM / tathaikasikthAdipAraNakaM / ekaMsikthaM bhojanaM pAraNa ke AdizabdAdekakavalAdigrahaH // 5 // jainelibrary.org Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza prakaraNam. 11 2 11 Jain Education u0 gurvvItyAdi // gurvvI piMDavizuddhirAdhAkarmikAdityAgena dravyAdyabhigrahA dravyakSetrakAlabhAvAbhigrahAzcaiva citrA nAnAprakArAH samayaprasiddhA, vikRtInAM kSIrAdInAM saMtyAgaH tathaikaMsikthaM yatra tadAdipAraNakamupavAsAditapodinAnaMtaradinabhoja* namAdinaikakavalAdigrahaH // 5 // aniyatavihArakalpaH kAyotsargAdikaraNamanizaM ca // ityAdi vAhyamuccaiH kathanIyaM bhavati bAlasya ||6|| 0 aniyatavihArakalpaH aniyatazcAsau vihArazca naikakSetravAsittvaM / tasya kalpaH samAcAraH kAyotsargAdikaraNamanizaM ca // kAyotsargasyAdizabdAnniSadyAkaraNamAsevanamityAdi / bAhyamucairbAhyamanuSThAnaM pratizrayapratyupekSaNapramArjanakAlagrahaNAdi | kathanIyaM bhavati / bAlasya sarvvathopadeSTavyaM hitakArIti // 6 // u0 aniyatetyAdi / aniyatasyApratibaddhasya vihArasya kalpaH samAcAro navakalpAdinItyA ca punaranizaM kAyotsargAdika| raNamAdinAtApanAdigrahaH / ityAdi bAhyamanuSThAnamuccairatizayena bAlasya kathanIyaM bhavati / AdinA pratizrayapratyupekSaNapramArjanakAlagrahaNAdigrahaNam // 6 // idAnIM madhyamabuddherdezanAvidhimAha || | madhyamabuddhestvIryAsamitiprabhRti trikoTiparizuddhaM // AdyaMtamadhyayogairhitadaM khalu sAdhusadvRttam // 7 // ya0 madhyamabuddhestu madhyamabuddheH punaryAsamitiprabhRti IryAsamityAdikaM // pravacanamAtRrUpaM sAdhusadvRttaM samAkhyeyamitiyogaH / tacca kIdRzaM sAdhUnAM sadvRttaM trikoTiparizuddhaM rAgadveSamohatrayaparizuddhaM / athavA tisraH koTayo hananapacanakrayaNarUpAH TIkAdvayasametam. // 8 // jainelibrary.org Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRtakAritAnumatibhedena zrUyaMte tAbhiH parizuddhaM / athavA kapacchedatApakoTitrayaparizuddhaM pravacanamAtraMtargatatvAtsakalapravacanasya / tasyaca kaSacchedatApaparizuddhatvenAbhidhAnAttadevaca vacanamanuSThIyamAnaM sadvRttaM sAdhusadvRttameva viziSyate Adya-17 tamadhyayogairhitadaM khalviti / Adiyogena madhyayogenAntayogena vA vayaso jIvitavyasya vA hitadamupakAri / athavA Adiyogena prathamavayovasthAgatenAdhyayanAdinA, madhyayogena dvitIyavayovasthAbhAvinA'rthazravaNAdinA, aMtayogena carama4|vayo'vasthAbha vinA dharmadhyAnAdinA / bhAvanAvizeSarUpeNa / hitadaM hitakAri / hitaphalameveti // 7 // | u0 madhyamabuddhardezanAvidhimAha / madhyametyAdi / madhyamabuddhastvIryAsamitiprabhRtipravacanamAtRrUpaM tisRbhiH koTibhIrAgadvepamohalakSaNAbhiryadvA kRtakAritAnumatabhedabhinnahananapacanakrayaNarUpAbhiH pratiSedhavyApAreNa parizuddhaM / yadvA / tisRbhiH koTibhiH zAstrasvarNazodhanakAriNIbhiH kaSacchedatApalakSaNAbhiH parizuddhaM sarvasya zAstrasya pravacanamAtraMtarbhUtatvAt sAdhusadvattaM khalvitinizcaye AdyatamadhyayogairvayovasthAtrayagataradhyayanArthazravaNadharmadhyAnAdidharmavyApAraH AvIlae nippIlae ityAgamAttadavirodhyalpamadhyamavikRSTatapovizeSarUpairvA hitadaM bhavati // 7 // etadevAha // aSTau sAdhubhiranizaM mAtara iva mAtaraHpravacanasya // niyamena na moktavyAH paramaM klyaannmicchdbhiH||8|| ya. aSTau sAdhubhiranizaM pravacanasya mAtaro na moktavyA iti saMbaMdhaH / tAzca mAtara iva putrasyeti gamyate / pravacanasya Jain Education internationa For Private Personal Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapAralaukikaparamakalyANakAmaiH // 8 // zrISoDaza- prasUtihetutvena / hitakAritvena ca mAtRtvamavaseyaM / niyamenAvazyaMbhAvena / kIdRkSaiH sAdhubhiH kalyANamicchadbhiraihalaukiu0 tatazca / aSTAvityAdi / sAdhubhiranizaM niraMtaramaSTau pravacanasya mAtara IrSyAsamityAdyAzcAritrAtmanaH prasUtihetutvena hitakAritvena ca mAtara iva jananya iva niyamenAvazyaMbhAvena na moktavyAH / kIdRzaiH sAdhubhiH paramaM nirupamaM kalyANaM maMgalamicchadbhiH // 8 / etaccasamAkhyeyaM // prakaraNam. // 9 // etatsacivasya sadA sAdhoniyamAnna bhavabhayaM bhavati // bhavati ca hitamatyaMtaM phaladaM vidhinA''gamagrahaNam 9 0 etatsacivasya pravacanamAtRsahitasya sarvadA sarvvakAlaM sAdhoryaterniyamAnniyamena na bhavabhayaM bhavati saMsArabhayaM na jAyate niHzreyasaviSayecchAniSpatteH / bhavati ca saMpadyate ca / pravacanamAtRvidhAnasaMpannasya hitaM bhAvyapAyaparihArasAratvenAtyaMtaMprakarSavRttyA phaladaM phalaheturvidhinA vinayabahumAnAdarAdinA / AgamagrahaNaM vAcanAdirUpeNeti // 9 // u0 etadityAdi / etatsacivasya pravacanamAtRsahitasya sadA sarvakAlaM sAdhorniyamAnnizcayena na bhavabhayaM bhavati / tadvirodhyutkaTa niHzreyasAsthAniSpatteH / bhavati ca saMpadyate ca pravacanamAtRvidhAnasaMpannasya hitaM bhAvyapAyavyayenAtyaMtaM prakarSavRttyA. | phaladaM phalaheturvidhinA maMDaliniSadyAdirUpeNa sUtroktenAgamagrahaNaM vAcanAdivyApAreNAdhikArikartRkatvAtpravacanamAtRrahitasya tvatathAtvAdAgamagrahaNamatyaMtaphaladaM na bhavati // 9 // TIkAdvaya sametam. // 9 // Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education AgamagrahaNasya gurvvadhInatvAttadgatamapyupadeSTavyamityAha // gurupArataMtryameva ca tadbahumAnAtsadAzayAnugataM // paramaguruprApteriha bIjaM tasmAcca mokSa iti // 10 // 0 gurupArataMtryameva ca gurvvAyattatvaM / tadbahumAnAdguruviSayA'ntaraprItivizeSAt / sadAzayAnugataM sadAzayaH saMsArakSayaheturgururayaM mametyevaMbhUtaH kuzalapariNAmastenAnugataM gurupArataMtryaM / paramaguruprApteriha sarvvajJaprAptebbIjaM gurubahumAnAjjanmAMtare tathAvidhapuNyopAdAnena sarvvajJadarzanasaMbhavAt gurupArataMtryaM sarvvajJaprAptibIjaM bhavati / tasmAccaivaMvidhAdgurupArataMtryAn mokSaH // 10 u0 gurvityAdi // gurupArataMtryameva ca gurvAjJAvazavarttitvameva ca tadbahumAnAdguruviSayAMtaraprItivizeSAnna tu viSTimAtrajJAnAt / sadAzayena bhavakSayaheturayaM me gururityevaMbhUtazobhanapariNAmena natu jAtyAdisamasaMbaMdhajJAnenAnugataM sahitaM paramaguruprApteH sarvajJadarzanasyeha jagati bIjaM gurubahumAnAttathAvidhapuNyasaMpattyA sarvajJadarzanasaMbhavAt tasmAcca hetormokSa iti hetorgurupArataMtryaM sAdhunAvazyaM vidheyamiti sopaskAraM vyAkhyeyaM // 10 // pUrvokta eva vastuni sadvRttAdau kriyAsaMbaMdhaM darzayati // ityAdi sAdhuvRttaM madhyamabuddheH sadA samAkhyeyam // AgamatattvaM tu paraM budhasya bhAvapradhAnaM tu // 11 // ya0 madhya mabuddherevamAdi sAdhuvRttaM prastutaM / sadA samAkhyeyaM prakAzanIyaM / AgamatattvaM tu pUrvoktaM paraM kevalameva budhasya prA GgirUpitasya bhAvapradhAnaM tu paramArthasAraM samAkhyeyamiti // 11 // *%%%%%%% jainelibrary.org Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza TIkAdvaya prakaraNam. sametam. // 10 // u0 ityAdItyAdi / ityAdhuktaM sAdhuvRttaM madhyamabuddheH sadA niraMtaraM samAkhyeyaM prakAzanIyaM / AgamatattvaM tu prAguktaM paraM kevalaM budhasya bhAvapradhAnaM tu paramArthasArameva samAkhyeyaM // 11 // kRtasaMbaMdhameva budhopadezamAha // vacanArAdhanayA khalu dharmastadvAdhayA tvadharma iti // idamatra dharmaguhyaM sarvasvaM caitadevAsya // 12 // ya0 vacanArAdhanayA AgamArAdhanayaiva khaluzabda evakArArthaH dharmaH zrutacAritrarUpaH saMbadhyate (saMpadyate) tadbAdhayA tu vacanabAdhayA tvadharma iti / idamatra vidhipratiSedharUpaM vacanamAgamAkhyaM dharmaguhyadharmarahasyaM / sarvasvaM caitadevAsya asya | dharmasya etadvacanameva sarvasvaM sarvasAro vartata iti // 12 // I u0prAptasaMgatikaM budhasyopadezyameva spaSTa mAha / vacanetyAdi |vcnaaraadhnyaa khalyAgamArAdhanayaiva khaluzabda evkaaraarthH| dharmaH zrutacAritrarUpaH saMpadyate tadbAdhayA tu mahAkaSTakAriNopyadharma iti hetoridaM vidhiniSedharUpaM vacanaM dharmaguhyaM dharmarahasya sarvasvaM sarvasArazcaitadeva vacanamevAsya dharmasya // 12 // | atha kimartha budhasyaivamupadezaH kriyate sakalAnuSThAnopasarjanIbhAvApAdanadvAreNetyAzaMkya tanmUlatvaM sakalAnuSThAnAnAmupadarzayannAha // yasmAtpravartakaM bhuvi nivartakaM cAMtarAtmano vacanaM // dharmazcaitatsaMstho maunIMdraM caitadiha paramaM // 13 // A ya0 yasmAtpravartakaM svAdhyAyadhyAnAdiSu vidheyeSu, bhuvi bhavyaloke nivartakaM ca hiMsAnRtAdibhyaH sakAzAdaMtarAtmano manaso Jain Education IAtha For Private Personal Use Only dainelibrary.org Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hai vacanamAgamarUpaM / dharmazcaitatsaMstho vacanasaMstho vacane saMtiSThata iti kRtvA maunIMdraM caitadvacanamiha prakrame paramaM pradhAnaM // 4 etaduktaM "sarvajJoktena zAstreNa viditvA yo'tra tttvtH|| nyAyataH kriyate dharmaH sa dharmaH sa ca siddhaye" // 13 // u0 atha kimiti sakalAnuSThAnopasarjanIbhAvApAdanena vacanasyaiva prAdhAnyaM khyApyata ityaashNkaayaamaah| yasmAdityAdi / / yasmAt pravartakaM bhuvi bhavyaloke svAdhyAyAdau vidheye / nivartakaM ca hiMsAderaMtarAtmano manaso vacanaM / dharmazca pravRttinivR-18 ttiphalajananavyApArIbhUta etasmin vacane jJApakatAsaMbaMdhena saMdiSTa ityetatsaMsthaH maunIMdraM munIMdroktenAbAdhitaprAmANyaM caitadvacanamiha prakrame paramaM anuSThAnAnupajIviprAmANyaM tata idameva pradhAnamuddhapyate'nuSThAnAdikaM caitadupajIvakatvenopasarjanIkriyata iti bhAvaH // 13 // kimevaM vacanamAhAtmyaM khyApyata ityAha // asmin hRdayasthe sati hRdayasthastatvato munIMdra iti|| hRdayasthite ca tasminniyamAtsarvArthasaMsiddhiH 14 ya0 asminpravacane Agame hRdayasthe sati hRdayapratiSThite sati / hRdayasthazcittasthastattvataH paramArthena munIMdraH sarvajJa iti kRtvA hRdayasthite ca tasmin bhagavati munIMdre niyamAnniyamena sarvathA saMsiddhiH sarvathA niSpattiH // 14 // hA u0 vacanasyaiva mAhAtmyamabhiSTauti c| asminnityAdi / asmin vacane hRdayasthe sati hRdayasthaHsmRtidvArA tttvtomuniiNdrH| svataMtravaktRtvarUpatatsaMbaMdhazAlitvAt itiH paadsmaaptau| hRdayasthite ca tasmin munIMdre niyamAnnizcayena sarvArthasaMpattirbhavati 14 Jain Education a l For Private Personal Use Only C lainelibrary.org Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza TIkAdvaya prakaraNam. sametam. // 11 // kimevaM sarvaprayojanasiddhidvAreNa bhagavAn saMstUyata ityAha / ciMtAmaNiH paro'sau tenaivaM bhavati samarasApattiH // saiveha yogimAtA nirvANaphalapradA proktA // 15 // / yAciMtAratnaM ciMtAmaNiH paraH prakRSTo'sau bhagavAn sarvajJastena bhagavataivamAgamabahumAnadvAreNa bhavati jAyate / smrsaapttiH| samatApattiH / AgamAbhihitasarvajJasvarUpopayogopayuktasya tadupayogA'nanyavRtteH paramArthataH sarvajJarUpatvAdvAhyAlaMbanAkAroparaktatvena manasaH samApattiddhyAnavizeSarUpA tatphalabhUtA vA samarasApattirityabhidhIyate / yathoktaM yogazAstre / kSINavRtterabhijAtyasyevamaNeAhyagrahItRgrahaNeSu tatsthatadanugatAsamApattiH saiSeha prastutA samApattirabhisaMvadhyate yogimAtA yogijananI yogI ceha samyaktvAdiguNaH purussH| yathoktaM "samyaktvajJAnavAriyogaH sadyoga ucyate / etadyogAdviyogI syAtparamanahmasAdhakaH" saiva viziSyate nirvANaphalapradA nirvANakAryaprasAdhanI proktA tadvedibhirAcAryaH // 15 // u0 yataH ciMtAmaNirityAdi / asau bhagavAn paraH prakRSTaH ciMtAmaNivartate teneyaM sarvatra puraskriyamANAgamasaMbaMdhodbodhitasaMskArajanitabhagavadhRdayasthatA samarasApattiH samatApattirbhavati rasazabdotra bhAvArthaH bhagavatsvarUpopayuktasya tadupayogAnanyavRtteH paramArthatastadrUpatvAdvAhyAlaMbanAkAroparaktatvena dhyAnavizeSarUpA tatphalabhUtA vA manasaH samApattirabhidhIyate tathoktaM yogazAstre "kSINavRtterabhijAtyasyeva maNeAhyagrahItRgrahaNeSu tatsthatadaMjanatA smaapttiH"| sAca mayi tadrUpaM sa evAhamityAdidhyAnollikhyamAnavaijJAnikasaMbaMdhavizeSarUpA saiva samApattiyoginaH samyaktvAdiguNapuruSasya mAtA jananI nirvANaphalapradA ca proktA tadvedibhirAcAryaiH // 15 // hai // 11 // Jain Education international For Private Personal Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AAACANCERCOACANCIRCUS bAlAdInAM saddharmadezanAvidhiradhikRtastameva nigamayannAha // iti yaH kathayati dharma vijnyaayaucityyogmnghmtiH|jnyti sa ena matulaM zrotRSu nirvANaphaladamalam 16 // I ya0 iti yaH kathayati dharma evamuktanItyA yo gururddharma kathayati vijJAya jJAtvA aucityayogaM aucityavyApAra tatsaMbaMdha vaa| anaghamatirnirdoSabuddhirjanayati sa gururenaMdharmamatulamananyasadRzaM zrotRSu zuzrUSApravRtteSu nirvANaphaladaM mokSaphalapradamalamatyarthamiti // 16 // 2 // u0 upasaMharannAha / itItyAdi / ityuktaprakAreNa yo gururdharma kathayati vijJAyaucityena yogaM pariNAma bAlAdipariNAmaucityamitiyAvadanaghamatirnirdoSabuddhirjanayati sa gururenaM dharmamatulamananyasadRzaM zrotRSu zuzrUSApravRtteSu nirvANaphaladamalamatyarthamavaMdhyabIjavapanasAmarthyAditi jJeyam // 16 // 2 // ||iti dvitIyaM SoDazakam // bAlAdInAM saddharmadezanAvidhirguroruktasUtradharmasvalakSaNAbhidhitsayA saMbaMdhamuparacayati / prakaraNakAraH // asya skhalakSaNamidaM dharmasya budhaiH sadaiva vijJeyam // sarvAgamaparizuddhaM yadAdimadhyAMtakalyANam // 1 // yaH asya dharmasya svalakSaNaM lakSyate taditaravyAvRttaM vastvanenetilakSaNaM / svaM ca tallakSaNaM ceti svalakSaNamidaMvakSyamANaM budhai Wwrainelibrary.org lain Education amonal Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza prakaraNam. // 12 // Jain Education vidvadbhiH sadaiva sarvakAlameva vijJeyaM / sarvvakAlavyAptyA lakSaNasyAnyathAtvAbhAvamupadarzayati / sarvverAgamaiH parizuddhaM nirdoSaM yadAdimadhyAMta kalyANamAdimadhyAvasAneSu suMdaramiti yorthaH // 1 // u0 saddharmadezanAvidhirukto'tha dharmasyaiva svalakSaNamabhidhitsurAha / asyetyAdi / asya dharmasya lakSyate taditaravyAvRttaM vastva| neneti lakSaNaM svaM ca talakSaNaM ca svalakSaNamidaM vakSyamANaM budhaiH sadaiva vijJeyaM lakSaNasya kadApyaparAvRtteH svalakSaNaM kIdRzaM sarvairAgamaiH parizuddhaM sAmAnyatastasya sArvataMtrikatvAt tathA yat svalakSaNamAdimadhyAMteSu kalyANamaMtarAlAprApteH sdaa| | suMdaramityarthaH // 1 // kiM punarddharmmasya svalakSaNamityAha // dharmavitprabhavo yataH kriyAdhikaraNAzrayaM kAryaM // malavigamenaitatkhalu puSTyAdimadeSa vijJeyaH // 2 // 0 prabhavatyasmAditi prabhavaH / cittarUpatvAccittahetukatvAccaritraM cittaM sacAsau prabhavazca cittaprabhavaH sa dharmo vijJeyaH / vizeSaNasamAsAMgIkaraNAdyacchabdena cittameva parAmRSyate / yatazcittAtkriyA pravarttate vidhipratiSedhaviSayA / sA ca kriyA kArya cittaniSpAdyatvAt / tacca svarUpeNa kriyAlakSaNaM kArya kIdRzaM yaccittAtpravarttata ityAha / adhikaraNAzrayamiha yadyapyadhika| raNazabdaH sAmAnyenAdhAravacanastathApi prakramAccittasyAdhikaraNamAzrayaH zarIraM cittasya zarIrAdhAratvAt / kriyAlakSaNaM kAryamadhikaraNAzrayaM zarIrAzrayaM yataH pravarttate cittAttaccittaM dharmma ityuktaM / cittAtprabhavatItipunarucyate cittasya / etatpuSTyAdimadityanena saha saMbaMdho na syAt / yat ityanenApi kevalameva cittaM na gRhyeta / tathA dharmmasyaiva vizeSyatvaM syAnna TIkAdvaya sametam. // 12 // vcjainelibrary.org Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ |cittasya tatazca cittasya vizeSaNapadairabhisaMbaMdho na syAditidoSaH / etadeva cittaM malavigamena rAgAdimalApagamena puSTyAdimat puSTizuddhidvayasamanvitameSa dharmo vijJeya iti // 2 // u0 kiM dharmasya svalakSaNamityAha / dharmaityAdi / dharmazcittaprabhavo mAnasAkUtajo natu sammUrcchanajatulyakriyAmAnaM yato dharmAt kriyAyA vihitaniSiddhAcaraNatyAgarUpAyA adhikaraNamadhikArastadAzrayaM kArya bhavanirvedAdi bhavati eSa mArgAnusArI dharmo lakSyo natvabhavyAdigatopi sa ca malavigamena puSTyAdimat puSTizuddhimadetaccittaM vijJeyo lakSaNanirdezoyaM // 2 // | malavigamenaitat khalu puSTimadityuktaM tatra ke malAH kathaM ca puNyAdimattvaM cittasyetyevaM vaktukAmanAyAM zroturidamAha // rAgAdayo malAH khalvAgamasadyogato vigama essaaN| tadayaM kriyAta eva hi puSTiHzuddhizca cittasya // 3 // / ya0 iha malAH prakramAdvittasyaiva saMbaMdhinaH parigRhyate / te ca rAgAdayo rAgadveSamohA jAtisaMgRhItA vyaktibhedena tu bhuuyaaNsH| khalu zabdAvadhAraNAdrAgAdaya eva nAnye / AgamanamAgamaH samyakaparicchedastena sadyogaH sdvyaapaarH||aagmshito vA yaH sadyogaH sakriyArUpaH / tataH sakAzAdvigama eSAM rAgAdInAM malAnAmapagamaH saMjAyate / tattasmAdayamAgamasadyogaH |kriyA varttate sarvApi zAstroktA vidhiprtissedhaatmikaa| ata eva hyAgamasadyogAt kriyArUpAtpuSTivakSyamANasvarUpA zuddhizca cittasya saMbhavati // 3 // u0 malavigamena puSTyAdimattvaM citte'sya kathaM syaadityetdvivkssuraah| rAgAdaya ityaadi| iha malAzcittasya rAgAdayaH khalu rAgadveSamohA eva khalurevArthe eSAM rAgAdInAM malAnAM / AgamanaM AgamaH samyakaparicchedaH tena sadyogaH sayApAraH sat zrISo. 3 Jain Education.ireen For Private Personal Use Only mejainelibrary.org Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkAdvayasametam. - // 13 // -- zrISoDaza-kriyAtmA tataH sakAzAdvigamastatastasmAdayaM malavigamaH kriyAyAH kAraNe kAryopacArAdata eva sakriyArUpamalavigamAt puSTizuddhizca vakSyamANA cittasya saMbhavati // 3 // prakaraNam. puSTizuddhayolakSaNaM darzayati // puSTiH puNyopacayaH zuddhiH pApakSayeNa nirmalatA / anubaMdhini dvaye'smin krameNa muktiH parA jnyeyaa||4|| | ya0 upacIyamAnapuNyatA puSTirabhidhIyate zuddhiH pApakSayeNa nirmalatA pApaM jJAnAvaraNIyAdi ca samyakjJAnAdiguNavighAtaheturghAtikamrmocyate tatkSayeNa yAvatI kAciddezato'pi nirmalatA saMbhavati / sA zuddhirucyate anubaMdhaH saMtAnaHpravAho viccheda ityanAMtaraM / sa vidyate yasya dvayasya tadidamanubaMdhi tasmin puSTizuddhidvaye'smin pratyakSIkRte sati krameNAnupUrvyA puNyopacayapApakSayAbhyAM pravarddhamAnAbhyAM tasmin janmani bhavAntareSu vA prakRSyamANavIryasya muktiH parA tAttvikI | sarvakarmakSayalakSaNA jJeyeti // 4 // 8. u0 puSTizuddhayolakSaNaM phalaM cAha / puSTirityAdi / puSTiH puNyopacayaH pravarddhamAnapuNyayogaH zuddhiH pApakSayeNa samyag jJAnAdiguNavighAtakaghAtikarmavyapagamena nirmalatA yAvatI kAciddezato'pi nirupAdhikatA'smin puSTizuddhilakSaNe dvaye'|nubaMdhinyavicchinnapravAhe sati krameNa tatprakarSaprAptiparipATyA tasmin janmani bhavAntareSu vA prakRSyamANavIryasya jIvasya muktiH parA tAttvikI sarvakarmakSayalakSaNA jJeyA // 4 // - - - // 13 // 56-90 Jain Education memarlona For Private Personal Use Only Vwwwjanary.org Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathaM punaridamanubandhidvayaM na bhavatItyAha // na praNidhAnAdyAzayasaMvidyatirekato'nubandhi tat / bhinnagraMthenimalabodhavataH syAdiyaM ca parA // 5 // / ya0 praNidhAnAdyAzayasaMvidhyatirekata iti praNidhAnAdayazca te AzayAzca vakSyamANAH paJcAdhyavasAyasthAnavizeSAsteSAM | saMvitsaMvittiH saMvedanamanubhavastasyA vyatireko'bhAvastasmAttadAzayasaMvidhyatirekeNaitadvayaM puSTizuddhirUpaM nAnubandhi bhavati / tasmAdetadyamanuvandhikartukAmena praNidhAnAdiSu yatitavyaM / iyaM ca kasyetyAha / bhinnagraMtherapUrvakaraNavalena kRtagranthibhedasya | tatprabhAvAdeva nirmalabodhavato vimalabodhasaMpannasya syAdbhavediyaM ca prastutA praNidhAnAdyAzayasaMvitparA pradhAnA // 5 // | u0 etadvayAnubandhasAmagrI kasya na bhavatItyAha / netyAdi / praNidhAnAdayo vakSyamANA AzayA adhyavasAyasthAnavizeSAsteSAM saMvidanubhUtistasyAvyatirekato'bhAvAd tatpuSTizuddhidvayamanubandhi na bhavati / tasmAdiyametadanubandhasAmagrIyaM ca |bhinnagraMtherapUrvakaraNena kRtagranthibhedasya tanmahimnaiva nimelabodhavataH parA prAdhAnyakA syAt // 5 // / praNidhAnAdirAzaya uktastameva saMkhyAviziSTaM nAmagrAhamAha // prnnidhiprvRttivighnjysiddhiviniyogbhedtHpraayH| dharmajJairAkhyAtaH zubhAzayaH paJcadhA'tra vidhau // 6 // ___ ya0 praNidhizca pravRttizca vighnajayazca siddhizca viniyogazca etaeva bhedAH tAnAzritya karmaNi lyablope paJcamI praNidhipravRttivighnajayasiddhiviniyogabhedataHprAyaitiprAcuryeNa zAstreSu dharmajJairdharmavedibhirAkhyAtaHkathitaH zubhAzayaHzubhapariNAmaH paJcadhA paJcaprakAraH atra prakrame vidhau karttavyopadeze prtipaaditaashypnyckvytirekenn| puSTizuddhilakSaNaM dvayamanubandhi na bhavatIti // 6 // For Private Personal Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza prakaraNam. // 14 // u0 praNidhAnAdibhedAnevAha / praNidhItyAdi / praNidhizca pravRttizca siddhizca viniyogazca vighnajayazca taeva bhedAstAnAzritya prAyaH prAcuryeNa zAstreSu dharmajJaiH zubhAzayaH paJcadhAkhyAto'tra puSTizuddhyanubaMdhaprakrame vidhau vihitAcAre // 6 // tatra praNidhAnalakSaNamAha // praNidhAnaM tatsamaye sthitimattadadhaH kRpAnugaM caiva / niravadyavastuviSayaM parArthaniSpattisAraM ca // 7 // ya0 praNidhAnaM vizeSyaM zeSapadAni vizeSaNAni tatsamaye pratipannavivakSitadharmmasthAnamaryAdAyAM sthitimatpratiSThitaM avicalitasvabhAvaM tadadhaHkRpAnugaM caiva svapratipannadharmmasthAnasyAdho'dhastAdye vartante jIvA na tAvatIM dharmmapadavImArAdhayanti teSu kRpayA karuNayA anurAgamanugataM teSu karuNAparaM / na tu guNahInatvAtteSu dveSasamanvitaM niravadyavastuviSayaM niravadyaM sAvadyaparihAreNa yadvastu dharmmagataM tadviSayo yasya parArthaniSpattisAraM ca / paropakAra niSpattipradhAnaM caivaM svarUpaM praNidhAnamavaseyaM // 7 // u0 tatra praNidhAnalakSaNamAha / praNidhAnamityAdi / praNidhAnaM tad yattatsamaye'dhikRtadharmasthAnapratijJAsamaye sthitimatatsiddhiM yAvannimittapratiSThaM saMskArAtmanA'vicalitasvabhAvaM ca tadadhaH svapratipannadharmasthAnAdadhastanaguNasthAnavartijIveSu kRpAnugaM karuNAnuyAyi caiva na tu hInaguNatvAtteSu dveSAnvitaM ca punaH parArthaniSpattisAraM paropakArasiddhipradhAnaM sarvasyA api satAM pravRtterupasarjanI kRtasvArthapradhAnIkRtaparArthatvAt niravadyaM yadvastu adhikRtadharmasthAna siddhyanukUla pratidina karttavyaM tadviSayaM tadviSayadhyAnam // 7 // Jain Education anal TIkAdvaya sametam. // 14 // jainelibrary.org Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ idAnI pravRttimAha // tatraiva tu pravRttiH zubhasAropAyasadgatAtyantam / adhikRtayatnAtizayAdautsukyavivarjitA caiva // 8 // ___ ya0 tatraiva tu vivakSitapratipannadharmasthAne pravRttirevaM svarUpA bhavati / sA ca na kriyArUpA kiMvAzayarUpA zubhasAropAyasaGgatA'tyantaM bAhyakriyAdvAreNa vizeSaNaM sarva yojanIyaM zubhaH sundaraH sAraH prakRSTo naipuNyAnvito ya upAyastena saGgatA yuktA adhikRte dharmasthAne yatnAtizayaH prayatnAtizayastasmAtsA sNpdyte| autsukyavivarjitA caiva autsukyaM tvarA'bhilASAtirekastena vivarjitA virahitA prayatnAtizayameva vidhatte natvautsukyamiti bhaavH||8|| ___ u0 pravRttiM lakSayati / tatretyAdi / tatravAdhikRtadharmasthAna evoddezyatvAkhyaviSayatayA yA pravRttiH zubhaH sundaraH sAro naipuNyAnvito yaH upAyaH prekSotprekSAdistena saGgatA sAdhyatvAkhyaviSayatayA tatsaMbaddhA'dhikRte dharmasthAne yo yatnAtizayo'pramAdabhAvanAjanito vijAtIyaH prayatnaH tasmAdautsukyamakAle phalavAJchA tena vivarjitA caivAkAlautsukyasya tattvata AtadhyAnarUpatvAt sahetusvarUpAnuvandhazuddhaH pravRttyAzayo jJeyaH kathaMcikriyArUpatvepyasya kathaMcidAzayarUpatvAt // 8 // | adhunA vighnajayamAha // vinnajayastrividhaH khalu vijJeyo hInamadhyamotkRSTaH / mArga iha kaNTakajvaramohajayasamaH prvRttiphlH||9|| | ya0 vighnajayastrividhaH khalu vijJeya iti vighnasya dharmAntarAyasya jayaH parAbhavo nirAkaraNaM sa trividhastisro vidhA | asyeti trividhastribhedaH khaluzabdo vAkyAlaMkAre traividhyamevAha / hInamadhyamotkRSTaH hInamadhyamAbhyAM sahita utkRSTaH eko Jain Education in national For Private Personal Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDazaprakaraNam. // 15 // hIno vighnajayo aparo madhyamosparastUtkRSTa iti / traividhyameva nidarzanena sAdharmyagarbhamAha // mArga iha kaMTakajvaramohajayasama iti / mArge pravRttasya puMsaH kaNTakavighnajayasamo jvaravighnajayasamo mohavighnajayasamaH / idamatra tAtparya, yathA nAma kasyacitpuruSasya prayojanavazAnmArgapravRttasya kaNTakAkIrNamArgAvatIrNasya kaNTakavighno viziSTagamanavighAtaheturbhavati tadrahite tu pathi pravRttasya gamanaM nirAkulaM saJjAyate / evaM kaNTakavinajayasamaH prathamo vighnajayaH kaNTakAceha sarvva eva pratikUlAH zItoSNAdayo dharmasthAnavighnahetavastairabhidrutasya dharmArthino'pi nirAkulapravRttyasiddheH / AzayabhedazcAyaM bAhyakaNTakavighnajayenopalakSyate / tathA tasyaiva jvaravedanAbhibhUtazarIrasya vihvalapAdanyAsasya nirAkulaM gamanaM cikIrSorapi / kartumazaknuvataH kaNTakavighnAdabhyadhiko jvaravighnastajjayastu viziSTagamanapravRttiheturnirAkula zarIratvena paridRzyate ihApi jvarakalpAH zArIrA eva rogAH parigRhyante tadabhibhUtasya viziSTadharmmasthAnArAdhanAkSamatvAt // jvarakalpazarIraduHkhavighnajayastu samyagdharmasthA| nArAdhanAya prabhavati / tasyaivAdhvani jigamiSoH puruSasya diGmohakalpo mohanistenAbhibhUtasya punaH punaH preryamANasyApyadhvanInairna gamanotsAhaH kathaMcitprAdurbhavati / mohavighnajayastu svayameva mArgasamyakparijJAnAtparaizcocyamAnamArgazraddhAnA* nmandotsAhatA parityAgena gamanapravRttiheturbhavati / ihApi diyohagamanavighnakalpo mithyAtvAdijanito manovibhramaH parigRhyate / tajjayastu mithyAtvAdidoSanirAkaraNadvAreNa / manovizvamApasArakatvena prastutadharmmamArge'navarataprayANakapravRttyA gamanAya saMpadyate / evaM kaNTakajvaramohavighnajayasamaH trividho vighnajaya uktaH / sa eva viziSyate / pravRttiphalaH pravRttirdharmasthAnaviSayA phalamasyAzaya vizeSasya vighnajayasaMjJitasyeti pravRttiphalaH // 9 // TIkAdvaya|sametam. // 15 // Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CAAAAAAKAALCCCRICK u0 vighnajayaM lkssyti| vighnetyAdi / vighnasya dharmAntarAyasya jayaH khalu trividho vijJeyaH pratiyogibhedAdhInamadhyamAbhyAM sahita utkRSTa eko hIno vighnajayo'paro madhyamo'nyastUtkRSTa iti traividhyameva nidarzanagarbhavizeSaNena samarthayati mArge pravRttasya puMsa iha jagati ye kaNTakajvaramohAH kaNTakapAdavedhajvarotpattidigmohotpAdA vighnA askhalitAvihvalaniyatadipravRttipratibaMdhakAstajjayAzca viziSTapravRttihetavastatsamo'yaM dharmasthAnepi kaNTakAnAM zItoSNAdInAM jvarakalpAnAM zArIrarogANAM digmohakalpasya ca mithyAtvasya jayaH pariSahatitikSayArogyahetuvihitAhArAdipravRttimanovibhramApanAyakasamya|ktvabhAvanayA ca janito yathottaramadhikastrividho'pi samuditaH pravRttiradhikRtadharmasthAnaviSayA phalaM yasya sa tathA'lpasyApi vighnasya sattve kAryAsiddherityavaseyaM // 9 // evaM tRtIyamAzayabhedaM pratipAdya siddhirUpamAzayamAha // siddhistattaddharmasthAnAvAptiriha tAttvikI jnyeyaa| adhike vinayAdiyutA hIne ca dayAdiguNasArA // 10 // 4|| ya0 siddhirnAmAzayabhedaH sA ca svarUpataH kIdRzI / tattaddharmasthAnAvAptiriha tAttvikI jJeyA tasya tasya vivakSitasya dharmasthAnasyAhiMsAderavAptiH prAptiH siddhirucyte| sA ca tAttvikIdaM ca vizeSaNaM tattaddharmasthAnAvApratAtvikatvaparihArArtha nahyatAttvikI sA siddhirbhavitumarhati / sA ca siddhiradhike puruSavizeSe sUtrArthobhayavedinyabhyastabhAvanAmArge tIrthakalpe gurI vinayAdiyutA vinayavaiyAvRttyabahumAnAdisamanvitA hIne ca svapratipannadharmasthAnApekSayA hInaguNe nirguNe vA / / JainEducation inaru For Private Personal Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkAdvaya zrISoDaza- prakaraNam. sametam. sAmAnyenaiva prANigaNe dayAdiguNasArA dayAdAnavyasanapatitaduHkhApahArAdiguNapradhAnA'dhikaguNahInagrahaNAnmadhyamopakAra- phalavatyapi sA siddhirityuktaM bhavati // 10 // u.siddhiM lakSayati / siddhirityAdi / siddhizcaturthAzayarUpehAzayavicAre tasya tasyAbhipretadharmasthAnasyAhiMsAderavAptistAttvikI svAnuSaMgeNa nityavairANAmapi vairAdivinAzakatvena pAramArthikI jnyeyaa| sA ca siddhiradhike puruSavizeSe sUtrArthobhayaniSNAte tIrthakalpe gurau vinayAdinA yutA''dinA vaiyAvRttyabahumAnAdigrahaH hIne ca svApekSayA hInaguNe nirguNe vA dayAdiguNena dayAdAnaduHkhoddhArAdyabhilASeNa sArA pradhAnA / upalakSaNAnmadhyamopakAraphalavatItyapyavaseyaM // 10 // / evaM siddhimabhidhAya tatphalabhUtameva viniyogamAha // siddhezcottarakAryaM viniyogo'vandhyametadetasmin / satyadvayasaMpattyA sundaramiti tatparaM yAvat // 11 // | ya. siddhezcottarakArya viniyogaH siddheruttrkaalbhaavi| kArya viniyogo nAmAzayabhedo vijJeya iti sNbNdhniiyN| avandhyaM saphalaM, na kadAcinniSphalametaddharmasthAnamahiMsAdi etasminviniyoge sati saJjAte anvayasaMpattyA'vicchedasaMpattyA hetubhUtayA sundarametatpUrvoktaM dharmasthAnamitizabdo bhinnakramaH paramityanena saMbaMdhanIyo yAvatparamiti taddharmasthAnaM paraM prakRSTaM yAvatsaMpannamanena viniyogasyA'nekajanmAntarasantAnakrameNa prakRSTadharmasthAnAvAptihetutvamAvedayati / idamatra hRdayaM ahiMsAdilakSaNadharmasthAnAvAptau satyAM svaparayorupakArAyAvicchedena tasyaiva dharmasthAnasya viniyogo vyApAraH svAtmatulyaparaphalaM kartRtvamabhidhIyate / evaM hi svayaMsiddhasya vastuno viniyogaH samyakRto bhavati / yadi parasminnapi tatsampadyate vizeSeNa | -04-AMAC542564 // 16 // Jain Eduentan rainelibrary.org Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyogo niyojanamadhyAropaNamitikRtvA AzayabhedatvAcca viniyogasyAvandhyatvApratipAdanaprakriyayA svarUpopakArahetutvaM ra darzayati / suutrkaarH||11|| | u. viniyogaM lkssyti| siddhezcetyAdi / siddhezcottarakAlabhAvakArya viniyogo nAmAzayabhedo vijJeyaH etadviniyogAkhyaM | siddhyattarakAryamavandhyaM na kadAcinniSphalametasmin sati saJjAte'nvayasaMpattyA bhaMge'pi suvarNaghaTanyAyena sarvathA phalAnapagamAdviniyojitadharmApagamepi bhUyo jhaTiti tatsaMskArobodhasaMbhavAdanekajanmAntarasantAnakrameNAvicchedasaMpattyA hetubhUtayA itihatostatsiddhyuttarakArya paraM zailezIlakSaNaM sarvotkRSTadharmasthAnaM yAvatsundaraM paropakAragarbhakriyAzaktyA tIrthakaravibhUtiparyantasundaravipAkArthakaM ayaM viniyogaphalopadezaH lakSaNaM tu svAtmatulyaparaphalakartRtvamityavaseyaM // 11 // evametAn praNidhAnAdInabhidhAya kathaMcitkriyArUpatvaprAptAveSAmAzayavizeSatvasamarthanAyAha // AzayabhedA ete sarve'pi hi tttvto'vgntvyaaH| bhAvoyamanena vinA ceSTA dravyakriyA tucchA // 12 // ___ ya0 AzayabhedA AzayaprakArA ete pUrvoktAH sarve'pi hi sarva eva kathaMcinkriyArUpatve'pi tadupalakSyatayA tattvataH paramArthenAvagantavyA vijJeyAH pariNAmavizeSA eta iti / zubhAzayaH paJcadhA trividho vetyuktaM sa kiM bhAvAdaparo'tha bhAva evetyAzaMkAyAmidamAha bhAvo'yamiti / ayaM paJcaprakAropyAzayo bhAva ityabhidhIyate'nena bhAvena vinA ceSTA vyApArarUpA kAyavAGmanaHsaGgatA dravyakriyA tucchA bhAvavikalA kriyA dravyakriyA tucchA asArA svaphalA'sAdhakatvena kasmAtpunadravyakriyAyAstucchatvApAdanena bhAvaprAdhAnyamAzrIyata ityAha // 12 // Jain Education-INK For Private Personal Use Only K ainelibrary.org Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza prakaraNam. u0 evametAn praNidhAnAdInuktvA eSAM bhAvatvasamarthanAyAha AzayetyAdi / ete pUrvoktAH sarvepi kathaMcit kriyA-| TIkAdvayarUpatve'pi tattvataH paramArthatastadupalakSyA AzayabhedA avgntvyaaH| ayaM paJcaprakAropyAzayo bhAva ucyate upayogasya | bhAvanAlakSaNatvAdanena bhAvena vinA ceSTA kAyavAGmanovyApArarUpA tucchA dravyakriyAtvena phalAjananItyarthaH // 12 // sametam. asmAcca sAnubandhAcchaddhayanto'vApyate drutaM krmshH| etadiha dharmatattvaM paramo yogo vimuktirsH||13|| __ ya0 asmAcca pUrvoktAdbhAvAdAzayapaJcakarUpAtsAnubaMdhAt / anubaMdhaH santAnastena saha vartate yo bhAvaH sa sAnubaMdhastada | vinaabhuutH| sa cAvyavacchinnasantAnastasmAdevaMvidhAbhAvAcchuddherantaHprakarSaH zuddhyanto vApyate prApyate drutamavilaMbitaM prabhUtakAlAtyayavigamena kramazaH krameNAnupUrvyA tasmin janmanyaparasminvA karmakSayaprakarSoM labhyate / nanu caiSa eva bhAvo dharmaparamArtha AhosvidanyaddharmatattvamityArekAyAM parasya nirvacanamAha etadiha dharmatattvaM atra yadyapi bhAvasya prastutatvAdeta |dityatra puliGgatAyAmeSa iti nirdezaH prAmoti / tathApi dharmatattvamityasya padasya pradhAnApekSayA napuMsakanirdezo'rthastu etadiha prastutaM bhAvasvarUpaM dharmatattvaM nAnyat paramo yoga iti / ayaM bhAvaH paramo yogo varttate / sa ca kIhak vimuktirasaH viziSTA muktibimuktistadviSayo rasaH prItivizeSo yasminyoge sa vimuktirasaH vimuktau raso'syeti vA gamakatvAtsamAso' thavA pRthageva padAntaraM na vizeSaNaM tenAyaM bhAvo vimuktI rasaH prItivizeSo vimuktirasa ucyate / etaduktaM bhavati / bhAva bhaa||17|| eva dharmatattvaM bhAva eva ca paramo yogo bhAva eva ca vimuktirasa iti // 13 // u. bhAvAcca yat syAttadAha / asmAJcetyAdi / asmAccAzayapaJcakarUpAdbhAvAtsAnubaMdhAdavyavacchinnasaMtAnAt kramazaH COMMC-ACC-1 Jain Education.international wwwjanary.org Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krameNa tasmin janmanyaparasmin vA drutamavilaMbitaM zuddheH karmakSayasyAntaHprakarSo'vApyate etadiha prastutaM bhAvasvarUpaM dharmasya nAnyat etadityatra vidheyapadaliGgavivakSayA napuMsakatvaM tena na bhAvasya prastutatvAdeSa iti nirdeshpraaptiH| ayaM | bhAvaH paramo yogo varttate'dhyAtmagarbhatvAt kIdRzo viziSTo muktau raso'bhilASo yatra sa tathA ayaM bhAva eva viziSTa mukte rasa AsvAda iti vA vyAkhyeyam // 13 // / nanu ca bhAvAcchuddhyanto'vApyata ityuktaM zuddhizca pApakSayeNa prAguktA kathaM punaH pApamatIte'nAdau kAle yadbhUyobhUya / |AsevitaM tattyaktvA bhAvamevAbhilapati na punaH pApaM bahu manyata ityAha // amRtarasAsvAdajJaH kubhaktarasalAlito'pi bhukaalm| tyaktvA tatkSaNamenaM vAJchatyuccairamRtameva // 14 // ya. amRtarasasyAsvAdastaM jAnAtItyamRtarasAsvAdajJaH kubhaktarasalAlito'pi kubhaktAnAM kadazanAnAM yo rasastena lAlitoho'pyabhiramito'pi puruSo bahukAlaM prabhUtakAlaM nairantaryavRttyA'taeva "kAlAdhvanoratyantasaMyoge" dvitIyA / tyaktvA / parityajya tatkSaNaM tasminneva kSaNe, zIghramenaM kubhaktarasamamRtarasajJatvena vAMchatyabhilaSatyuccairamRtameva surabhojyamamRtamabhidhIyate / taddhi sarvarasasaMpannatvAt spRhaNIyamatitarAM bhavati // 14 // u0 nanu bhAvAcchuddhyaMto'vApyata ityuktam / tatraiva cAbhilASaH kathaM syAdbhUyo bhavAbhyaste pApa eva virodhini bahumAnasaMbhavAdityata Aha / amRtetyAdi / amRtarasasyAsvAdajJaH puruSaH kubhaktAnAM kadazanAnAM rasena lAlito'pyabhirami Jain Education HA For Private Personal Use Only (a djainelibrary.org Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza - * topi bahukAlaM nairantaryavRttyA prabhUtakAlaM / tyaktvA tatkSaNamamRtalAbhopAyazravaNakSaNa evainaM kubhaktarasaM vAMchatyuccairatizaye nAmRtameva tasya nirupAdhispRhaNIyatvAt // 14 // prakaraNam. // 18 // Jain Education Internatio evaM tvapUrvakaraNAtsamyaktvAmRtarasajJa iha jIvaH / cirakAlAsevitamapi na jAtu bahumanyate pApam // 15 // ya0 evaM tvapUrvakaraNAt / evamevApUrva karaNAdapUrva pariNAmAtsamyaktvAmRtarasajJa iha jIvaH samyaktvAmRtarasamanubhavadvA| reNa jAnAtIti tajjJa ucyate / cirakAlAsevitamapi prabhUtakAlAbhyastamapi na jAtu na kadAcidvahumanyate bahumAnaviSayIkaroti pApaM mithyAdarzanamohanIyaM tatkArya vA pravacanopaghAtAdi iha ca kubhaktarasakalaM pApamithyAtvAdi / amRtarasAsvAdakalpo bhAvaH samyaktvAdiravaseya iti // 15 // u0 evaMtvityAdi / evaM tvevamevApUrvakaraNAdapUrvapariNAmAt samyaktvAmRtarasajJa iha jagati jIvaH cirakAlaM prabhUtabhavAn yAvadA sevitamabhyastamapi na jAtu kadAcidbahumanyate utkaTecchAviSayIkaroti pApaM mithyAtvamohanIyaM tatkAryaM vA pravacanopaghAtAdi / iha kubhaktarasakalpaM pApaM mithyAtvAdi / amRtarasAsvAdakalpo bhAvaH samyaktvAdiravaseyaH // 15 // samyaktvAmRtarasajJo jIvaH pApaM na bahumanyata ityuktaM / tatra samyagdRSTirapi viraterabhAvAtpApaM kurvan dRzyata evetyA| yadyapi karmaniyogAt karoti tattadapi bhAvazUnyamalam / ata eva dharmayogAt kSipraM tatsiddhimApnoti // 16 // // 0 yadyapi kathaMcitkarmmaniyogAtkarmmavyApArAtkaroti vidadhAti tatpApaM tadbhAvazUnyamalaM tadapi kriyamANaM pApaM bhAva zaMkyAha / TIkAdvaya sametam. // 18 // Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zUnyamiha pApavRttiheturbhAvaH kliSTAdhyavasAyastena zUnyamalamatyartha samyagdRSTihi pApaM kurvANopi na bhAvato bahu manyate / yathedameva sAdhviti / ata eva pApAbahumAnadvAreNa / dharmayogAddharmotsAhAddharmasaMbaMdhAdvA kSipramacireNa tatsiddhimAnoti dharmaniSpattimavAmoti // 16 // / u0 aviratasamyagdRSTerapi pApakriyA dRzyata eveti kathaM na tadbahumAna ityata Aha / yadyapItyAdi / yadyapi karmaNo hai nikAcitacAritramohasya niyogAdvyApArAtkaroti tat pApaM tadapi tathApyalamatyartha bhAvena kliSTAdhyavasAyena zUnyaM karoti tataH samyagdRSTestaptalohapadanyAsatulyA pApe pravRttirasvArasikIti na tadvahumAna ityarthaH / ata evedaM sAdhviti pApAbahumAnAdeva dharmayogAttIvradharmotsAhAt zIghaM tasya dharmasya siddhimApnoti smygdRssttiH|| 16 // 3 // // iti tRtIyaM SoDazakam // asya svalakSaNamidaM dharmasyetyuktam prAktatrAsyaiva dharma(sva)tattvasya vistareNa liMgAnyAha / siddhasya cAsya samyagliMgAnyetAni dharmatattvasya / vihitAni tattvavidbhiH sukhAvabodhAya bhavyAnAm // 1 // __ya0 siddhasya ca niSpannasya cAsya pratyakSIkRtasya samyagavaiparItyena prazastAni vA liMgAni lakSaNAnyetAni vakSyamANAni dharmatattvasya dharmasvarUpasya vihitAni zAstre'bhihitAni tattvavidbhiH paramArthavedibhiH sukhAvabodhAya sukhaparijJAnAya yena |tAni sukhenaiva buddhyante / bhavyAnAM yogyAnAM // 1 // zrISo. 4 Jain Education I deal For Private Personal Use Only M iainelibrary.org Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza TIkAdvaya u. dharmasya svalakSaNamuktamathAsya vistareNa liMgAnyAha / siddhasya cetyAdi / siddhasya niSpannasya cAsya dharmatattvasya dharmasvarUpasya samyagavaiparItyena liMgAni lakSaNAni tattvavidbhiH paramArtha vihitAni zAstre'bhihitAni bhavyAnAM yogyAnAM dharmasvarUpalAya mukhapratipattaye // granthakAraH paThati prakaraNam. sametama. / liMgAni ca nirdekSyamANabAhulyena janapriyata tAnyeva liMgAni svarUpato granthakAraH paThati // audArya dAkSiNyaM pApajugupsAtha nirmalo bodhaH / liMgAni dharmasiddheH prAyeNa janapriyatvaM ca // 2 // | | ya0 udArasya bhAva audArya vakSyamANalakSaNaM dakSiNonukUlastadbhAvo dAkSiNyaM nirdekSyamANakharUpaM pApajugupsA pApaparihAro'tha nirmalo bodho'bhidhAsyamAnasvarUpaH liMgAni cihnAni dharmasiddheddharmaniSpatteH prAyeNa bAhulyena janapriyatvaM ca lokapriyatvaM ca // 2 // u0 tAnyeva liMgAni saMkhyAviziSTAnyAha / audAryamityAdi spaSTam // 2 // / sAMpratamaudAryalakSaNamAha // audArya kArpaNyatyAgAdvijJeyamAzayamahattvam / gurudInAdiSvaucityavRtti kArye tadatyantam // 3 // ya0 audArya nAma dharmatattvaliGgam kArpaNyatyAgAt kRpaNabhAvaparityAgAdatucchavRttyA vijJeyamAzayamahattvamAzayasyAdhyavasAyasya mahattvaM vipulatvaM / tadeva viziSyate gurudInAdiSvaucityavRtti guruSu gauravAheSu tadadhikAre yathoktaM "mAtA pitA kalAcArya eteSAM jJAtayastathA / vRddhA dharmopadeSTAro guruvargaH satAM mtH||1||" dInAdiSu cAnAdhAreSu yadaucityavRttiH // 19 // Jain Education international For Private Personal Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education aucityena vRttirasminnaudArye Azayamahattva vA tadaucityavRtti, kArye kAryaviSaye tadaudAryamAzaya mahattvaM vA atyantamatizayena aucityavRttikAri vA etadgurvvAdiSu // 3 // u0 audArya lakSayati / audAryamityAdi / audArya kArpaNyasya dAnAdipariNAmasaMkocalakSaNasya tyAgAdAzayasya cittasya mahattvaM asaGkucitadAnAdipariNAmazAlitvaM vijJeyaM tadaudAryamatyantamatizayena gurvAdayo mAtRpitRkalAcAryatajjJAtivRddhadharmopadeSTAro dInAdayazca dInAndhakRpaNaprabhRtayasteSu yat kArya dAnAdi tasmin viSaye aucityena vRttiryasya tattathA // 3 // idAnIM dAkSiNyalakSaNamAha // dAkSiNyaM parakRtyeSvapi yogaparaH zubhAzayo jJeyaH / gAMbhIryadhairyasacivo mAtsaryavighAtakRtparamaH // 4 // 0 dAkSiNyaM pUrvoktasvarUpaM parakRtyeSvapi parakAryeSvapi yogapara utsAhaparaH zubhAzayaH zubhAdhyavasAyo jJeyaH gAMbhIryadhairyasacivaH parairalabdhamadhyo gaMbhIrastadbhAvo gAMbhIrya dhairya dhIratA sthiratvaM te gAMbhIryadhairye sacivau sahAyAvasyeti / mAtsaryavighAtakRtparaprazaMsA'sahiSNutvavighAtakRtparamaH pradhAnaH zubhAzaya iti // 4 // u0 dAkSiNyaM lakSayati / dAkSiNyamityAdi / dAkSiNyaM pareSAM kRtyeSu kAryeSvapi yogapara utsAhapraguNaH zubhAzayo jJeyaH gAMbhIrya parairalabdhamadhyatvaM dhairya bhayahetUpanipAte'pi nirbhayatvaM te sacivau sahAyau yasya sa tathA mAtsarya paraprazaMsAsahiSNutvaM tasya vighAtakRtparamaH pradhAnaH // 4 // jainelibrary.org Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza prakaraNam. // 20 // Jain Education Int pApajugupsAlakSaNamAha // | pApajugupsA tu tathA samyakparizuddhacetasA satatam / pApodvego'karaNaM tadacintA cetyanukramataH // 5 // ya0 pApajugupsA tu tathA pApaparihArarUpA samyakparizuddha cetasA aviparItaparizuddhamanasA satatamanavarataM pApodvego'tItakRtapApodvignatA akaraNaM pApasya varttamAnakAle tadacintA cetyanukramataH tasminbhAvini pApe acintA' ciMtanamanukrameNa AnupUrvyA kAlatrayarUpayA athavA pApodvegaH pApaparihAraH kAyapravRttyA karaNaM vAcA tadacintA pApAcintA manasA sapIyaM pApajugupsA dharmmatattvasya liGgam // 5 // u0 pApajugupsAlakSaNamAha / pApetyAdi / pApajugupsA tu tathA tena prakAreNa pApaniSedhakamukhakarAdyabhinayavizeSeNAbhivyajyamAnA samyagaviparItaM parizuddhaM yacceto manastena satatamanavarataM pApasyAtItakRtasyodvego ninda akaraNaM pApasya vartamAnakAle tasmin bhAvini pApe'cintA'cintanamityanukramata AnupUrvyA kAlatrayarUpayA yadvA pApodvegaH pApaparihAraH kAyapravRttyAskaraNaM vAcA tadaciMtA pApAciMtanaM manasA sarvApIyaM pApajugupsA dharmatattvasya liGgam // 5 // adhunA nirmalabodhalakSaNamAha // nirmalabodho'pyevaM zuzrUSAbhAvasaMbhavo jJeyaH / zamagarbhazAstrayogAcchrutacintAbhAvanAsAraH // 6 // 0 nirmalabodho'pi vimalabodhopi evamanena prakAreNa zuzrUSAbhAvasaMbhavaH zuzrUSAyAM bhAvaH tatsamuttho jJeyo jJAtavyaH **** TIkAdvaya sametam. // 20 // inelibrary.org Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educatio zamagarbhazAstrayogAt prazamagarbha yacchAstraM tadyogAttatsaMbandhAt / zrutacintAbhAvanAsAraH zrutasArazcintAsAro bhAvanAsArastrividho nirmalabodho vijJeyaH zrutacintAbhAvanAjJAnAnAM prativizeSaM vakSyati // 6 // u0 nirmalabodhaM nirUpayati nirmalabodho'pyevamanena prakAreNa zuzrUSaiva yo bhAvastatsaMbhavo jJeyo dharmatattvasya liGgaM zamagarbha yacchAstraM tadyogAttatparicayAt zrutasArazcintAsAro bhAvanAsArazceti trividhaH zrutacintAbhAvanAnAM prativizeSaM purastAdvakSyati // 6 // saphalaM janapriyatvaM pratipAdayati // yuktaM janapriyatvaM zuddhaM taddharmasiddhiphaladamalam / dharmaprazaMsanAdevajAdhAnAdibhAvena // 7 // ya0 yuktamucitaM nAyuktaM janapriyatvaM dharmmatattvaliGgaM yataH zuddhaM rAgAdidoSarahitaM svaparayostajjanapriyatvaM dharmasiddhiphaladaM dharmmaniSpattiphalapradamalamatyarthe dharmaprazaMsanAdeH dharmmaprazaMsanadharmmapravRttyAdeH sakAzAdvIjAdhAnAdibhAvena bIjaM puNyAnubandhipuNyaM tasyAdhAnaM nyAso vapanamAdizabdAdaGkurapatrapuSpaphalakalpavizeSaparigrahasteSAM bhAvenotyAdena dharmasiddhiphaladaM varttate / jano hi dharmaprazaMsanAdau varttamAno bIjAdhAnAdibhAvena dharmasiddhiphalamAsAdayati / sa ca dharmmaprazaMsa | nAdi yasya janapriyatvayuktasya guNena karoti tasya tajjanapriyatvaM zuddhaM taddharmmasiddhiphalavadbhavati nimittabhAvopagameneti // 7 // u0 janapriyatvaM pratipAdayati / yuktamityAdi / yuktamucitaM janapriyatvaM dharmatattvaliGgam natvayuktaM yatastajjanapriyatvaM zuddhaM nirupAdhikaM svAzrayaguNanimittena janAnAM dharmaprazaMsanAdeH sakAzAdAdinA karaNecchAnubaMdhatadupAyAnveSaNA tatpravRtti tional Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkAdvayasametam. zrISoDaza gurusaMyogasamyaktvalAbhagrahaNaM bIjAdhAnaM dharmatarobIMjasya puNyAnubandhipuNyasya nyAsa AdinAMkurapatrapuSpaphalaparigrahaH teSAM bhAvanotpAdanAlamatyartha dharmasiddhiphaladaM vrtte| janapriyasya hi dharmaH prazaMsAspadaM bhavati tatazca lokAnAM bIjAdhAnAdidharmaprakaraNam.4 |siddhiriti tatprayojakatayA janapriyatvaM yuktamityuttAnArthaH // 7 // evaM dharmatattvaliMgAnyaudAryAdIni vidhimukhena pratipAdya dharmatattvavyavasthitAnAM puMsAM vyatirekamukhena vissytRssnnaa||21|| dInAM svarUpaM pratipipAdayiSudRSTAntapUrvaka vikArAbhAvamAvirbhAvayitumAha // Arogye sati yadvad vyAdhivikArA bhavanti no puMsAm / tadvaddharmArogye pApavikArA api jnyeyaaH||8|| ___ya. Arogye rogAbhAve sati jAyamAne yadvaditi / tathA vyAdhivikArA rogavikArA bhavanti no puMsAmArogyavatAM tadvaditi / tathA dhArogye dharmarUpamArogyaM tasmin sati pApavikArA api vakSyamANA na bhavantIti vijnyeyaaH||8|| | u0 evaM prAthamikaguNarUpANi dharmatattvasya liMgAnyabhidhAya doSAbhAvarUpANi tAni vaktumupakramate / Arogya ityAdi / Arogye rogAbhAve sati yadvaditi yathA vyAdhivikArAH puMsAM no bhavanti tadvaditi tathA dharmalakSaNe Arogye sati pApavikArA api vijJeyA abhavanazIlA iti shessH||8|| pApavikArA ye na bhavanti tAnvizeSato nirdizati // tannAsya viSayatRSNA prabhavatyuorna dRSTisammohaH / arucirna dharmapathye na ca pApA krodhakaNDatiH // 9 // ya0 tadevaM sthite dharmatattvayuktasya nAsya puruSasya viSayatRSNA vakSyamANalakSaNA prabhavati jAyate uccairatyartha na dRSTisaM * * | // 21 // Jain Education N hal For Private Personal Use Only M ainelibrary.org Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ moho vakSyamANalakSaNa eva / arucirabhilASAbhAvo na dharmapathye na dharmapathyaviSaye na ca pApA svarUpeNa pApaheturvA krodhakaNDUtiH krodha eva kaNDUtiH kaNDUzabdaH kaNvAdiSu paThyate tasya ktinnantasya rUpametat // 9 // | u0 ke te pApavikArA ye dharmArogye sati na bhavantItivyaktyA nirdizati / tannAsyetyAdi / tadevaM sthite'sya dharmatatvayuktasya viSayatRSNA na bhavatyuccairatyartha dRSTisaMmoho na prabhavati arucirabhilASAbhAvo na dharmapathye naca pApA svarUpeNa pApaheturvA krodha eva kaNDUtiH zamagharSaNakRtaharSA // 9 // idAnIM viSayatRSNAyA lakSaNamAha // gamyAgamyavibhAgaM tyaktvA sarvatra varttate jantuH / viSayeSvavitRptAtmA yato bhRzaM viSayatRSNeyam // 10 // ya0 gamyAgamye lokapratIte tayovibhAga AsevanaparihArarUpastaM tyaktvA viSayAniyamena vyvsthitH| sarvatra varttate jantuH sAmAnyena sarvatra pravarttate jantuH prANI viSayeSu zabdasparzarasarUpagandheSvavitRptAtmA sAbhilASa eva / yato yasyA viSayatRSNAyAH sakAzAdRzamatyartha viSayatRSNeyamiti / iyaM viSayatRSNocyate // 10 // u0 tatra viSayatRSNAM lakSayati / gamyetyAdi / gamyAgamye lokapratIte tayovibhAga AsevanaparihArarUpastaM tyaktvA yato yasyAH sakAzAdviSayeSu zabdasparzarasarUpagaMdheSu bhRzamatyarthamavitRptAtmA'prazAntAbhilASa eva sarvatra jantuH varttate pravarttate iyaM viSayatRSNocyate // 10 // Jain Education a l For Private Personal Use Only n aryong 18 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpoDazaidAnIM dRSTisaMmohasya lakSaNamAha / / TIkAdvayaguNatastulye tattve sNjnyaabhedaagmaanythaadRssttiH| bhavati yato'sAvadhamo doSaH khala dRssttisNmohH||11|| sametam, | ya0 guNa upakAraphalaM tadAzritya tulye samAne dvayordhvastunostadbhAvastattvaM tasmiMstulye sati / saMjJAbhedAgamAnyathA-1 // 22 // 18 dRSTiH Agame na AgamaviSaye anyathA viparItA dRSTimatirasyetyAgamAnyathAdRSTibahuvrIhisamAsaH saMjJAbhedena nAmabhede-4 nAgamAnyathAdRSTiriti puruSaH parigRhyate, bhavati jAyate, yato yasmAddoSAdasau doSo'dhamo nikRSTaH, khaluzabdo'yadhAraNe' dhama eva doSo dRSTisaMmohAbhidhAnaH / idamatra hRdayaM / nidarzanamAtreNa dvayorAraMbhayo gopabhogalakSaNaM phalamAzritya tulya8| meva tattvaM / tatraikasminnAraMbhe pravRttaH puruSastatphalopayogI tamAraMbhaM sAvadyaM manyate'parastu tatsamAna eva pravRttastamAraMbha nirdoSa manyate / tatphalaM ca svayamevopabhukte yato doSAtsa dRSTisaMmoha iti / athavA guNaH pariNAmo bhAvo'dhyavasAyavizeSastadaGgIkaraNena tulye tattve saMjJAbhedAgamAnyathAdRSTiH puruSo yato doSAtpravartate / sa dRSTisaMmoho nAma doSo bhavati / yatra tu guNato bhAvAkhyAdguNAnna tulyaM tattvaM svarUpaM dvayorAraMbhAtmanorvyaktibhedena vastunostatra caityAyatanAdiviSaye kSetrahiraNyagrAmAdau zAstrIyA'dhyavasAyabhedena pravRttatvAtsvayaM ca tatphalasyAnupabhogAtkevalamAgamAnusAritayA tatropekSAparityAgena grAmakSetrAdyAraMbhamapariharato'pi na dRSTisaMmohAkhyo doSastattvatastasyAraMbhaparivarjanAt / darzanamAgamo jinamataM tatra saMmohaH saMmUDhatA anythoktsyaanythaaprtipttidrshnsNmohH| nacaivaMvidhasyAgamikasya doSaH saMbhavatIti / tthaacaagmH| // 22 // coei ceiyANaM khettahiraNNAI gAmagAvAI / laggaMtassa u jaiNo tikaraNasohI kahaM Nu bhave // 1 // ayaM ca sa codyaH parihA For Private Personal Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education ro'vaseyo / yadi vA'hiMsAprazamAdInAM taMtrAntareSvapi tulye tattve paribhASAbhedamAtreNAgameSvanyathAdRSTiH puruSo yato bhavati / sa dRSTisaMmoha iti // 11 // u0 dRSTisaMmohaM lakSayati / guNata ityAdi / guNa upakAraphalaM tadAzritya tulye samAne tattve dvayorvastunoH svarUpe saM| jJAbhedasya nAmabhedasyAgamo'vatAro yasyAM sA tathA'nyathA viparItA dRSTirmatiryato doSAdasau doSo'dhamaH khalvadhama eva dRSTisaMmoho dRSTermateH saM sAmastyena moha iti kRtvA / tathA dvayorAraMbhayorbhogopabhogalakSaNaM tulyaphalamAzritya pravRtta ekastatphalopabhogI tamAraMbhaM sAvadyaM manyate'parastu pravRttinAmnA niravadyaM tatrAparasya dRSTisaMmohaH / yadvA / guNo bhAvAkhyasta| mAzritya tulye tattve AraMbhadvayAdigate Agame zAstre'nyathAdRSTiryasyeti bahuvrIhistataH saMjJAbhedenAgamAnyathAdRSTiriti tatpuruSa etAdRzaH puruSo yato doSAdbhavati sa dRSTisaMmohaH / yathA yAdRcchikyAM yAgIyAyAM ca hiMsAyAM svopabhogamAtraphalabhU|tikAmanAlakSaNakliSTa bhAvAvizeSepi tadvizeSAzrayaNaM vaidikAnAM dRSTisaMmohaH / yatra tu guNato bhAvAkhyAnna tulyaM tattvaM dvayo|rAraMbhAtmanorvyaktibhedena vastunostatra caityAyatanAdiviSaya (ye) kSetra hiraNyagrAmAdau zAstrIyAdhyavasAyabhedena pravRttatvAt svayaM ca tatphalasyAnupabhogAtkevalamAgamAnusAritayA tatropekSAparityAgena grAmakSetrAdyAraMbhama pariharato'pi svaparayorbhAvApadvinivAraNAdhyavasAyapravRddhyA na dRSTisaMmohAkhyo doSo darzanamAgamaH tatra saMmohaH saMmUDha tetyarthAbhAvAttattvataH tasyAraMbhaparivarjakatvenAsaMmUDhatvAt yadvA guNataH zabdArthatastulye tattve hiMsAdInAM saMjJAbhedenAkAraNaniyamamahAtratAdisva paribhASAbhedenAgameSu pAtaM - | jalajainAdizAstreSvanyathAdRSTiH puruSo yato bhavati sa dRSTisaMmohaH mahAvratAdipratipAdako madIyAgamaH samIcIno'karaNa jainelibrary.org Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza TIkAdvaya sametam. prakaraNam. // 23 // niyamAdipratipAdako'nyAgamo na samIcIna ityasya cAgrahatvAtsarvasyApi sadvacanasya parasamaye'pi svasamayAnanyatvAduktaMcopadezapade "savvappavAyamUlaM duvAlasaMga jau jiNakkhAyaM / rayaNAgaratulaM khalu to savvaM sundaraM tammItyanyatra vistrH||11|| evaM dRSTisaMmohamabhidhAya tadanantaraM dharmapathyaviSayAyAH arucerliGgamAha // | dharmazravaNe'vajJA tattvarasAsvAdavimukhatA caiva / dhArmikasattvAsaktizca dharmapathye'rucerliGgam // 12 // ya. dharmasya zravaNamaviparItArthamAkarNanaM tatrAvajJA'nAdarastattve paramArthe rasa AsaktihetuH tasyAsvAdaH tasminvimukhatA vaimukhyaM tattvarasAsvAdavimukhatA caiva dhArmikA ye sattvAstairasaktirasaMyogo'saMparko dhArmikasattvAtsaktizca / dharmapathye dharmaH pathyamiva tasminnarucerliGgamiti pratyekamabhisaMbaMdhaH krnniiyH||12|| | u. dharmapathyAruciM liGgadvArA lakSayati / dharmetyAdi / dharmasya zravaNamaviparItArthamAkarNanaM tatrAvajJAnAdarastattve paramArthe vA rasastasyAsvAdo'nubhavastasmin vimukhatA caiva dhArmikA ye sattvAHprANinastaiH sahAsaktirasaMyogazca dharma eva pathyaM pApavyAdhyapanAyakatvAttatrArucerliGga bhavediti pratyekamabhisaMbaMdhanIyam // 12 // naca pApA krodhakaNDUtirityuktaM tasyAzcihnamAha // satyetaradoSazrutibhAvAdantarbahizca yatsphuraNam / avicArya kAryatattvaM taccihUM krodhakaNDUteH // 13 // yaH satyadoSazrutibhAvAdasatyadoSazrutibhAvAccAntarbahizcAbhyantarapariNAmamAzrityAntarbahirgatA'prasannatAdyAkAradvAreNa bahizca yatsphuraNaM vA vRddhizcalanaM vA avicAryAnAlocya kAryatattvaM kAryaparamArtha taccidraM lakSaNaM krodhakaNDUteH krodhknnddaaH||13|| // 23 // Jain Education international Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A u0 atha krodhakaNDUti cihnadvArA lakSayati / satyetyAdi / satyetaradoSANAM yathAsthitAsadbhUtAparAdhAnAM zrutibhAvAdantaHprajvalanadvArA bahizcAprasannatAvyaJjakAkAradvArA yatsphuraNaM vRddhizcalanaM vA'vicAryAnAlocya kAryatattvaM svAtmano|'tyantAhitaM durgativipAkalakSaNaM krodhakAryapariNAmaM taccihna lakSaNaM krodhakaNDUteH krodhakaNDDAH // 13 // hA evamete viSayatRSNAdayo vyatirekamukhenoktAstadbhAvamupadarzayanmaitryAdiguNasaMbhavamAha // ete pApavikArA na prabhavaMtyasya dhImataH satataM / dharmAmRtaprabhAvAdbhavaMti maitryAdayazca gunnaaH|| 14 // l ya0 ete pApavikArAH pUrvoktA na prabhavaMti na jAyate'sya puruSasya dhImato buddhimataH satatamanavarataM / dharmAmRtapra bhAvAddharma evAmRtaM tatprabhAvAdbhavaMti saMpAte maitryAdayazca guNA vkssymaannsvruupaaH|| 14 // / u0 nigamayati / eta ityAdi / ete viSayatRSNAdayaH pUrvoktAH pApavikArA na prabhavanti na jAyante'sya puruSasya dhI mato buddhimataH satatamanavarataM dharmameva yadamRtaM pApaviSanAzakatvAttasya prabhAvAttathA caitAni doSAbhAvarUpANi dharmatattvali6GgAnyuktAni / athAbhyAsikaguNarUpANi tlliNgaanyaah|maitryaadyshc guNA vakSyamANasvarUpA dharmAmRtaprabhAvAdeva sNpdyte||14|| maitryAdInAmeva lakSaNamAha // parahitacintA maitrI paraduHkhavinAzinI tathA karuNA / parasukhatuSTirmuditA paradoSopekSaNamupekSA // 15 // yaH pareSAM prANinAM hitacintA hitaciMtanam maitrI, jJeyeti sarvatra vAkyazeSaH / pareSAM duHkhaM tadvinAzinI tathA karuNA CCORE Jain E aton O tinelibrary.org Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza prakaraNam. // 24 // Jain Education in kRpA, pareSAM sukhaM tena tasmin vA tuSTiH paritoSo'prItiparihAro muditA, pareSAM doSA avinayAdayaH pratikarttumazakyAsteSAmupekSaNamavadhIraNamupekSA, saMbhavatpratIkAreSu doSeSu nopekSA vidheyA // 15 // u0 maitryAdilakSaNamAha / paretyAdi / pareSAM prANinAM hitacintA maitrI jJeyA / pareSAM yaduHkhaM tadvinAzinI pariNatiH karuNA / pareSAM yatsukhaM tena tasmin vA tuSTiraprItiparihAro muditA / pareSAM doSA avinayAdayo'pratIkAryAsteSAmupekSaNamavadhIraNamupekSA saMbhavatpratIkAreSu tu doSeSu sApekSayatinA nopekSA vidheyA // 15 // evaM maitryAdiguNAnbhAvanArUpAnabhidhAya dharmmatattvalakSaNopasaMhAraM cikIrSurAha // etajinapraNItaM liGgaM khalu dharmasiddhimajjantoH / puNyAdisiddhisiddheH siddhaM saddhetubhAvena // 16 // 4 // ya0 etatpUrvoktaM sarvvamevaudAryAdividhipratiSedhaviSayaM jinapraNItaM jinoktaM liGgaM lakSaNaM khaluzabdo vAkyAlaGkAre dharmasiddhimat dharmmaniSpattimat jantoH prANinaH puNyAdisiddhisiddheH puNyAdyupAyaniSpatteH siddhaM pratiSThitaM saddhetubhAvena satkAraNatvenAvandhyahetutveneti yAvat / puNyopAyAzca catvAro yathoktaM "dayA bhUteSu vairAgyaM vidhidAnaM yathocitam / vizuddhA zIlavRttizca puNyopAyAH prakIrttitAH // 1 // " AdigrahaNAt jJAnayogopAyapariniSpattezca saddhetuttvena siddhametalliGgamiti // 16 // 4 // u0 upasaMharannAha / eta ityAdi / etat pUrvoktamaudAryAdi sarvameva jinapraNItaM jinoktaM liGgaM lakSaNaM khaluzabdo vAkyAlaGkAre jantoH prANino dharmasiddhimadvyaJjakatAsaMbandhena dharmaniSpattimatpuNyasyAdaya upAyAH "dayA bhUteSu vairAgyaM vidhi TIkAdvaya sametam. // 24 // ainelibrary.org Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAnaM yathocitam / vizuddhA zIlavRttizca puNyopAyAH prakIrtitA" iti zlokoktAzcatvAraH ta eva siddhayaH paramaizvaryarUpatvAttAsAM siddherniSpatteH saddhetubhAvenA'vaMdhyahetuttvena siddhaM puNyAdItyAdinA jJAnayogagraho'grimasiddhizabdazcopAyArtha ityanye // 16 // 4 // // iti caturtha SoDazakam // evaM tAvatsAmAnyena vyavasthitasya dharmatattvasya liGgaM saprapaJcamabhidhAyAdhunA lokottaratattvasaMprAptimAha // evaM siddhe dharme sAmAnyeneha linggsNyukte| niyamena bhavati puMsAM lokottaratattvasaMprAptiH // 1 // ya0 evaM siddhe dharme pUrvoktanItyA sAmAnyena lokalokottarApravibhAgeneha prakrame liGgasaMyukta pratipAditanItyA niyamena niyogena bhavati jAyate puMsAM puruSANAM lokottarasya lokottamasya tattvasya paramArthasya saMprAptiAbha iti // 1 // | u0 evaM sAmAnyena saliGgadharmasiddhimuktvA tato yatsyAttadAha / evamityAdi / evaM prAguktanItyA sAmAnyena lokalokottarApravibhAgenehaprakrame liGgasaMyukte dharme siddhe niyamena nizcayena bhavati / puMsAM tattattatroktamumukSujanayogyAcArapraNetRnAnAvasthApunarbandhakApekSayA zuddhAnAM svatatravyavahArasthApunarbandhakAnAM samyagdRzAM ca sarveSAmeva lokottarasya lokAnava gatetikartavyatAkasya tattvasya paramArthasya sNpraaptiH||1|| iyaM ca lokottaratattvasaMprAptiryadrapA yasmiMzca kAle saMbhavati tadetadabhidhAtumAha // | AdyaM bhAvArogyaM bIjaM caiSA parasya tasyaiva / adhikAriNo niyogAccarama iyaM pudgalAvarte // 2 // zrISo. 5 JainEducation For Private Personal Use Only (V ijainelibrary.org Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para zrISoDaza prakaraNam. ya0 Adau bhavamAdyaM bhAvArogyaM bhAvarUpamArogyaM tacceha samyaktvaM tadrUpatvAllokottaratattvasaMprApteHbIjaM caiSA lokottara- TIkAdvayatattvasaMprAptiH parasya pradhAnasya tasyaiva bhAvArogyasya mokSalakSaNasya rAgadveSamohAnAM tannimittAnAM ca jAtijarAmaraNAdInAM bhAvarogarUpatvAttadabhAvarUpatvAcca niHzreyasasya / adhikAriNaH kSINaprAyasaMsArasya niyogAnniyamena carame paryantabhavavartini sametam. iyaM prastutA pudgalAvarte pudgalaparAvarte samayaprasiddhe audArikavaikriyataijasakArmaNaprANApAnabhASAmanobhiretapariNAmapariNatasarcapudgalagrahaNarUpe // 2 // ___u0 iyaM ca yadpA yasmiMzca kAle syAttadetadabhidhAtumAha / aadymityaadi| Adau bhavamAdyaM bhAvarUpamArogyameSA samyaktvasparzAdvIjaM ca parasya pradhAnasyaitasyaiva bhAvArogyasya mokSarUpasya tasya rAgAdibhAvarogAbhAvataH pApAprasiddheH iyamadhikAriNaH kSINaprAyasaMsArasya niyogAnniyamAccarame pudgalaparAvarte audArikavaikriyataijasakArmaNaprANApAnabhASAmanobhiretatpariNAmapariNatasarvapudgalagrahaNarUpe bhavati abhyuccayapakSo'yaM yAvatA sArvataMtrikyapyapunarbandhakakriyA'nyapudgalaparAvarte na bhavati "mokkhAsao vi na taccha ho"ItyAdinA mokSAzayasyApi tatra pratiSedhAdityanyatra vistaro drssttvyH||2|| kutaH punrhetoshcrmpudglaavto bhavatItyAzaMkAyAmidamAha // sa bhavati kAlAdeva prAdhAnyena sukRtaadibhaave'pi|jvrshmnaussdhsmyvditi samayavido vidurnipuNam3 / / ya. sa crmpudglaavto bhavati svarUpataH kAlAdeva prAdhAnyena hetuvivakSAyAM kAlaprAdhAnyamAzritya / zeSakarmAdi M // 25 // hetvantaropasarjanIbhAvapratipAdanena sukRtAdibhAve'pi sukRtaduSkRtakarmapuruSakAraniyatyAdibhAve'pi / kammodibhAve' Jain Education in national For Private Personal Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education pIti pAThAntaraM nAzritaM chandobhaGgabhayAt / nidarzanamAha jvarazamanauSadhasamayavat jvaraM zamayatIti jvarazamanaM tacca tadauSadhaM ca tasya samayaH prastAvo dezakAlastadvadbhavati caramaH / jvarazamanIyamapyauSadhaM prathamApAte dIyamAnaM na kaMcana guNaM puSNAti pratyuta doSAnudIrayati tadeva cAvasare jIrNajvarAdau vitIryamANaM svakArya nirvvarttayati / evamayamadhyavasarakalpo varttate carama iti bhAvaH / ityevaM samayavidaH siddhAntajJA vidurjAnanti kriyAvizeSaNaM nipuNamiti // 3 // u0 kutaH punarhetozcaramapudgalaparAvartto bhavatItyAha / sa ityAdi / sa caramapudgalaparAvarttaH kAlAdeva prAdhAnyene tara hetva|pekSAvilaMbA bhAvarUpeNa bhavati sukRtAdInAM bhAvepi sAmagryAM pravezepi sukRtapadaM prakRtA ( puNyaprakRtya ) bhiprAyeNAnyathA karma sAmAnyamAtraM grAhyaM AdinA puruSakAraniyatyAdigrahaH / nidarzanamAha jvarasya zamanaM yadauSadhaM tatsamayavat / yathAhi jvarazamanauSadhamapi prathamApAte dattaM na guNakRt pratyuta doSodIrakaM jvarajIrNatAsamaye ca dattaM tadguNakRtsa ca paripAkAkhyaparyAyazAlikAlenaiva janyate tathA saddhamapadhamapyacaramAvartte dattaM na guNakRtpratyuta doSodIrakameva carame tu dattaM guNakRtsa ca bhAvaparipAkAkhyaparyAyayuktakAlAdeva bhavatIti samayavidaH siddhAntajJA nipuNaM yathA syAttathA viduH // 3 // kasmAtpunaH caramapudgalAvarttaH prAdhAnyena lokottaratattvasaMprApterheturAzrIyata ityAha // nAgamavacanaM tadadhaH samyakpariNamati niyama eSo'tra / zamanIyamivAbhinave jvarodaye'kAla iti kRtvA // 4 // ya0 neti pratiSedhe AgamavacanamArSavacanaM tadadhastasyAdhastAt pudgalaprAvarttAdabhyadhikasaMsArasya samyagviSayavibhAgena pariNamati na pariNamatyevetyarthaH niyama eSa prastuto'tra prakrame zamanIyamivauSadhamabhinave jvarodaye pratyaye jvaraprAdurbhAve kimityakAla iti kRtvA'prastAva iti kRtvA // 4 // jainelibrary.org Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkAdvaya sametam. zrISoDaza-I u0 uktameva nidarzanArtha spaSTamAha netyAdi AgamavacanaM tadadhazcaramaparAvartAdhikasaMsAre na samyag viSayaviSayivibhAgena | pariNamati niyama eSa prastuto'tra prakrame zamanIyamivauSadhamivAbhinavajvarodaye'kAlo'prastAva itikRtvA // 4 // prakaraNam | nAgamavacanaM tasyAdhastAtpariNamatItyuktaM tadeva darzayati // // 26 // AgamadIpe'dhyAropamaNDalaM tattvato'sadeva tthaa| pazyantyapavAdAtmakamaviSaya iha mnddhiinynaaH||5|| __ ya. AgamapradIpe adhyAropamaNDalaM bhrAntimaNDalaM adhyAropo bhrAMtistayA maNDalaM maNDalAkAra dIpe apare tu bhrAntisamUha, tattvataH paramArthena, vastuvRttyA asadevAvidyamAnameva, tathA tenarUpeNa taimirika dRzyenapradIpasyopavartitayA pazyanti dRSTidoSAt apavAdAtmakamapavAdasvarUpamaviSaye yo'pavAdasya kathaMcinna viSayastasminnavidyamAnameva pazyati iha loke mandadhInayanAH mandabuddhicakSuSaH yathoktaM "mayUracaMdrakAkAraM nIlalohitabhAsuram / prapazyanti pradIpAdemaNDalaM mandacakSuSaH // 5 // u0 na kevalaM tadadhastAdAgamavacanaM na pariNamati kintu viparIta pariNamatItyAha / AgametyAdi / AgamadIpe siddhAntasadvAdapradIpe'dhyAropa AropitarUpameva maMDalaM "mayUracaMdrakAkAraM nIlalohitabhAsuram / prapazyanti pradIpAdermaNDalaM mandacakSuSa"ityuktarUpamaviSaye'pavAdAsthAne'pakRSTavAdAtmakamiha loke mandadhInayanA mandabuddhicakSuSastattvato vastuvRttyA'sadevAvidyamAnameva tathA taimirikaMdRzyena tena prakAreNa pazyanti dRSTidoSAt // 5 // yata evAgamadIpe'dhyAropamaNDalaM tattvataH(to') sadeva pazyanti // XI tata evAvidhisevAdAnAdau tatprasiddhaphala eva / tattattvadRzAmeSA pApA kathamanyathA bhavati // 6 // zyena tena pakRSTavAdAtmakamiTakAkAraM nIlalopAtyAha / Agametya // 26 // Jain Education For Private Personal Use Only D ainelibrary.org Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ya0 tata evAdhyAropAdeva bhrAnterevetyarthaH / adhyAropamaNDaladarzanAdeva vA avidhisevA avidhevidhiviparyayasya sevA sevanaM dAnAdau viSaye / aadishbdaacchiiltpobhaavnaaprigrhH| tatprasiddhaphala eva tasminnAgame prasiddhaMphalaM yasya dAnAdestadasmin / tasyAgamasya tattvaM paramArthastaM pazyantIti tattattvadRzasteSAmeSA'vidhisevA pApA svarUpeNa kathamanyathA bhavati na bhvtiityrthH||6|| | u0 uktamevArtha kAryaliGgena samarthayati / tata evetyAdi / tata evAgamadIpe'dhyAropamaNDaladarzanAdevAvidhervidhiviparyayasya sevA dAnAdau viSaye tatprasiddhaphala evAgamAbhyupagataphala eva bhavatyanyathAgamArthAdhyAropAbhAve tattattvadRzAmAgamaprAmANyAbhyupagantRNAmeSA dAnAdyavidhisevA pApA pApahetuH kathaM syAtphalArthinaH phalAnupAye pravRtterarthabhramaM vinA'saMbhavAditi bhAvaH // 6 // avidhisevAgatamevAha // | yeSAmeSA teSAmAgamavacanaM na pariNataM samyak / amRtarasAkhAdajJaH ko nAma viSa pravattata // 7 // ya. yeSAM jIvAnAmeSA'vidhisevA teSAmAgamavacanaM sarvajJavacanaM na pariNataM samyag jJeyaviSayavibhAgena cetasi na vyavasthita | AgamavacanApariNatI kAraNamAha amRtarasAsvAdajJaH pumAn ko nAma na kazcidviSe mAraNAtmake pravarteta bhakSayituM pravRtti vidadhIta viSapravRttikalpA'vidhisevA tato vijJAyate nAgamavacanaM samyakpariNatamiti // 7 // | u0 jJAnaphalAbhAvalakSaNApariNAmasyApyavidhisevA liGgamityAha yeSAmityAdi / yeSAM jIvAnAmeSAvidhisevA teSAmA Jain Education a l lainelibrary.org Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza-| TIkAdvaya prakaraNam. sametam. // 27 // gamavacanaM na samyak phalopadhAnena pariNataM ko nAmAmRtarasAsvAdajJaH pumAn viSe pravarteta bhakSaNapravRttiM vidadhyAdviSapravRttikalpAmavidhisevA tattvato nAgamavacanaM phalataH pariNatamitibhAvaH // 7 // pratiSedhamukhenoktamartha vidhimukhena nAnAgamavacanapariNAmAzrayamAha // tasmAccarame niyamAdAgamavacanamiha pudgalAvarte / pariNamati tatvataH khala sa cAdhikArI bhavatyasyAH // 8 // ya. tasmAccarame'vasAnavRttau niyamAnniyamenAgamavacanaM pUrvoktamiha pudgalAvarte prAgukte pariNamati uttarottarapariNAmavizeSamAsAdayati, svarUpeNa prisphurtiityrthH| tattvataH khalu tattvata eva yasyaitadAgamavacanaM pariNamati sa cAdhikArI adhikAravAn bhavatyasyA lokottaratattvasaMprApteH zeSastvanadhikArIti // 8 // | u.vidhimukhenoktaM niSedhamukhenAha / tasmAdityAdi / tasmAccarame pudgalAvarte niyameneha jagati AgamavacanaM tattvataH khalu paramArthataeva pariNamatyuttarottaraphalamupadadhAti saca pariNatAgamavacano'syA lokottaratattvasaMprApteradhikArI bhavati na shessH||8|| kimityAgamavacanapariNAmaH prazasyata ityAha // AgamavacanapariNatirbhavarogasadauSadhaM yadanapAyaM / tadiha paraH sadbodhaH sadanuSThAnasya heturiti // 9 // ya0 AgamavacanapariNatiryathAvattatprakAzarUpA bhavarogasadauSadhaM bhavarogasya saMsArAmayasya sadauSadhaM taducchedakAritvena yadyasmAt , ana(nira)pAyamapAyarahitaM nirdoSa vattete tadiha paraH sadbodhastacca bhavarogasadauSadhamAgamavacanapariNatyAkhyaM, paraH 1 AgamavacanapariNatirbhavarogasadauSadhaM bhavati yasmAt / nirapAyaM tadiha paraH sadanuSThAnasya heturiti // 9 // iti pAThAntaram // // 27 // Jain Education U n a For Private Personal Use Only TAIMiainelibrary.org Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradhAnaH sadbodhaH samyagjJAnaM varttate sadanuSThAnasya sundarAnuSThAnasya hetuH kAraNamitikRtvA // 9 // | u0 kimityevamAgamavacanapariNAmo'dhikriyata ityata Aha / AgametyAdi / Agamavacanasya pariNatirajJAnAvaraNahAsotthopAdeyatvAdyaviSayabAlAdijJAnatulyaviSayapratibhAsottIrNajJAnAvaraNahAsotthopAdeyatvAdiviSayAtmapariNAmavadjJAnarUpA bhavarogasya sadauSadhaM taducchedakatvena yad yasmAdanapAyaM nirdoSaM pratibandhe'pi zraddhAdibhAvAt tattasmAdihAgamavacanapariNatyAM satyAM paraH prakRSTaH sajjJAnAvaraNahAsotthatvAcchuddhopAdeyatvAdiviSayatvAcca sadbodhastattvasaMvedananAmA prakAzaH, sadanuSThAnasya viratirUpasya hetuH phalopahitakAraNamitikRtvAgamavacanapariNAmo'dhikriyate // 9 // kathaM punaH sadbodhAdanuSThAnaM paripUrNa bhavatItyAha // dazasaMjJAviSkaMbhaNayoge satyavikalaM hyado bhavati / parahitaniratasya sadA gaMbhIrodArabhAvasya // 10 // ya0 daza ca tAH saMjJAzca tAsAM viSkaMbhaNaM yathAzaktinirodhastadyoge tatsaMbandhe sati tannirodhotsAhe vA, avikalaM | hyakhaNDaM, ada etatsadanuSThAnaM bhavati parahitaniratasya paropakArAbhiratasya, sadA sarvakAlaM, gaMbhIrodArabhAvasya gaaNbhiiyyauNdaaryyuktmnsH||10|| u0 kaH punaH sadbodhapUrvAnuSThAnasya vizeSa ityAha / dazetyAdi / dazAnAM saMjJAnAM viSkabhaNaM yathAzaktinirodhastadyoge tannirodhotsAhe vA hi yato'daH prakRtAnuSThAnaM bhavatyato'vikalaM saMpUrNa bhavati tadvaikalyApAdakasaMjJAviSkaMbhaNAt parahite niratasya tathA sadA sarvakAlaM gaMbhIra udArazca bhAvo yasya sa tathA tasyAta idamavikalatvAdviziSyata iti bhAvaH // 10 // Jain Education For Private Personal Use Only Hainality.org Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza prakaraNam. // 28 // kathaM punaridaM dazasaMjJAviSkabhaNAdi durlabhamapi bhavatItyAha // TIkAdvayasarvajJavacanamAgamavacanaM yatpariNate tatastasmin / nAsulabhamidaM sarva hyubhayamalaparikSayAtpuMsAm // 11 // sametam. ___ ya0 sarvajJavacanamAgamavacanaM yadyasmAtpariNate tatastasminnAgamavacane nAsulabhamidaM na durlabhamidaM kiMtu sulabhameva bhavati | sarvaM hi pUrvoktamubhayamalaparikSayAt kriyAmalabhAvamalaparikSayAtpuMsAM puruSANAm / / 11 // u0 dazasaMjJAviSkaMbhaNamapi durlabhaM kathaM syAdityAha / sarvajJetyAdi / yad yasmAdAgamavacanaM sarvajJavacanaM, tatastasmin pariNate vidhiratyaGgyAtma(rUpAdhyA)yogenobhayamalaparikSayAt kriyAmalabhAvamalocchedAtpuMsAM puruSANAmidaM sarva dazasaMjJAvikaMbhaNaM hi nizcitaM nAsulabhaM kintu sulabhameva // 11 // adhyAropAdavidhisevA dAnAdAvityuktaM tadviparyayeNAha // vidhisevA dAnAdau sUtrAnugatA tu sA niyogena / gurupAratacyayogAdaucityAccaiva sarvatra // 12 // ya0 vidhisevA AgamAbhimatanyAyasevA, dAnAdau viSaye, jJeyA sUtrAnugatA vAgamAnugatA tu sA vidhisevA, niyogena niyamena, gurupAratatryayogAdguruparatatrasaMbandhAt, aucityAccaivAnaucityaparihAreNa sarvatra dInAdAvavizeSeNa // 12 // / u0 adhyAropAdavidhisevA dAnAdAvityuktaM tadabhAve yat syAttadAha / vidhisevetyAdi / vidhisevA sarvAGgaparizuddhapravRttirdAnAdau sUtrAnugatA tvabhrAntasUtrajJAnAnusAriNyeva syAt sA vidhisevA, niyogena niyamena, gurupAratantryasya yogAdbhavenna 18 // 28 // tu yAdRcchikajJAnamAtrAdaucityAccaivAnaucityaparihAreNa ca sarvatra dInAdau // 12 // Main Educatan international For Private Personal Use Only Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education In vidhisevA dAnAdAvityuktaM tatra mahAdAnadAnayorvizeSAbhidhitsayedamAha // nyAyAttaM svalpamapi hi bhRtyAnuparodhato mahAdAnam / dInatapasvyAdau gurvanujJayA dAnamanyattu // 13 // ya0 nyAyAttaM brAhmaNakSatriyaviTzUdrANAM svajAtivihitanyAyopAttaM svalpamapi hi stokamapi hi, bhRtyAnuparodhato bhRtyAnuparodhena poSyavargAvighAtena, mahAdAnaM viziSTadAnaM, dInatapasvyAdau viSaye, gurvvanujJayA pitrAdikulapuruSAnujJayA, yadevaM vizeSaNaM tanmahAdAnaM / dAnamanyattu nyAyAnupAttabhRtyoparodhAdinA viparyayeNa dIyamAnamanyatpunaddanameva bhavati // 13 // u0 dAnAdividhisevAyAM mahAdAnadAnayorvizeSamAha / nyAyAttamityAdi / nyAyena brAhmaNakSatriyaviTzUdrANAM svajAtivihitavyApAreNAttaM svIkRtaM svalpamapi hi dInatapasvyAdau viSaye gurUNAM pitrAdikulavRddhAnAmanujJayA, bhRtyAnuparodhena poSyavargAvighAtena, bhRtyapadamitarapoSyopalakSaNaM yaddAnaM tanmahAdAnamanyattu etadvizeSaNarahitaM punardAnameva // 13 // evaM mahAdAnaM dAnaM cAbhidhAya devArccanamAha // devaguNaparijJAnAttadbhAvAnugatamuttamaM vidhinA / syAdAdarAdiyuktaM yattadevArcanaM ceSTam // 14 // ya0 devaguNaparijJAnAt devaguNAnAM vItarAgatvAdInAM parijJAnamavabodhastasmAt, tadbhAvAnugatamuttamaM vidhinA teSu guNeSu bhAvo bahumAnastenAnugataM yuktaM, uttamaM pradhAnaM vidhinA zAstroktena, syAdAdarAdiyuktaM yat AdarakaraNaprItyAdisamanvitaM yat syAt tadevArcanaM ceSTaM tacca devArcanamiSTam // 14 // u0 devArcanepyenamatidezamAha devetyAdi / devaguNAnAM vItarAgatvAdInAM parijJAnAtteSu guNeSu yo bhAvo bahumAnastenAnugataM jainelibrary.org Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza prakaraNam. // 29 // yuktamuttamaM pradhAnaM, vidhinA zAstropadezena, yadAdarAdinA yuktaM syAdAdinA karaNaprItyavighnasaMpadAgamAdisaMgrahaH / tadevArcanaM ceSTaM anyattu devArcanamAtram // 14 // prastuta eva saMbandhArthamidamAha // evaM gurusevAdi ca kAle sadyogavighnavarjanayA / ityAdikRtyakaraNaM lokottaratattvasaMprAptiH // 15 // 0 evaM gurusevAdi ca evaM vidhinaiva gurUNAM dharmmAcAryaprabhRtInAM, sevA AdizabdAtpUjanAdigrahaH kAle avasare, sadyogavighnavarjanayA saMtazca te yogAzca sadyogA dharmmavyApArAH svAdhyAyadhyAnAdayasteSu vighna uparodho vighAtastasya varjanayA gurusevAdi vidheyaM ityAdikRtyakaraNaM evamAdInAM kRtyAnAM kAryANAmAgamoktAnAM karaNaM vidhAnaM, lokottaratattvasaMprAptirucyata iti // 15 // u0 anyatrApyenamatidezamAha / evamityAdi / evaM vidhinaiva gurUNAM dharmAcAryAdInAM sevA tadAdi AdinA pUjanAdigrahaH / kAlessavare sadyogAnAM zobhanadharmavyApArANAM svAdhyAyadhyAnAdInAM vighnavarjanayA vighAtatyAgena, vidheyamiti vAkyazeSaH / ityAdInAmevamAdInAM kRtyAnAmAgamoktAnAM karaNaM vidhinA saMpAdanaM lokottaratattvasaMprAptirucyate / vidhiyuktaM hi dAnAdi yanmahatpadeSTapadasatpadAdibhirviziSyate tadeva lokottarapadAbhidheyamiti bhAvaH // 15 // iyaM ca kathaM saMpadyata ityAha // itaretarasApekSA tveSA punarAptavacanapariNattyA / bhavati yathoditanItyA puMsAM puNyAnubhAvena // 16 // 5 // TIkAdvaya sametam. // 29 // Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lA yaitaretarasApekSA tu itaretarasApekSava prspraavirodhinii| eSA punarAptavacanapariNatyA eSA punarlokottaratattvasaM prAptirAptasya yadvacanaM tatpariNatyA AgamapariNatyA / bhavati yathoditanItyA jAyate yathoktanyAyena puMsAM puNyAnubhAvena puruSANAM puNyavipAkena // 16 // 5 // / u0 iyaM punarekArthakriyAyAM sakalArthakriyA sApekSA syAdityAhetaretaretyAdi / eSA punarlokottaratattvasaMprAptirAptavacanasya pariNatyaikakriyA sakalakriyAsApekSetisaMskArarUpayA, yathoditanItyA yathoktanyAyena, puMsAM puNyAnubhAvena sadbuddhihetupuNyavipAkenetaretarasApekSA parasparakAryAvirodhinyeva bhavati kAryAtaravirodhinaH satkAryasyApi laukikttvaaditibhaavH|16||5|| ||iti paJcamaM SoDazakam // idAnIM lokottaratattvasaMprAptau yadbhavati tadAha // asyAM satyAM niyamAdvidhivajjinabhavanakAraNavidhAnam / siddhayati paramaphalamalaM hydhikaaryaarNbhkttven||1|| / ya0 asyAM satyAM niyamAllokottaratattvasaMprAptau / vidhivadvidhinA, jinabhavanakAraNavidhAnaM jinabhavanaM kArayatyanyaistasya jinabhavanakAraNasya vidhAnaM saMpAdanaM, siddhyati paramaphalaM prakRSTaphalaM, hyalamatyarthamadhikAryAraMbhakattvena adhikAriNa AraMbhakattvaM tena // 1 // u0 lokottaratattvasaMprAptiruktA taduttaraM yallabhyate tadAha / asyAmityAdi / asyAM lokottaratattvasaMprAptau satyAM niyamAd Jain Education For Private Personal Use Only ainary.org Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpoDaza- TokAdvaya| sametam. prakaraNam. yogyatAniyamAdvidhivadvidhinA, jinabhavanasya kAraNaiH prayojyakartRbhiH kRtvA vidhAnaM saMpAdanaM siddhyati, paramaphalaM prakRSTaphalaM, hyalamatyarthamadhikArI AraMbhako yatra tattvena tadbhAvena // 1 // __ kaH punarasyAdhikArItyAha // nyAyArjitavittezo matimAn sphItAzayaH sdaacaarH|gurvaadimto jinabhavanakAraNasyAdhikArIti // 2 // ya0 nyAyArjitavittezo nyAyopArjitadravyasvAmI, matimAn pratibhAsaMpannaH, sphItAzayaH vRddhigatadharmAdhyavasAyaH, sadAcAraH zobhanAcAro, gurkhAdimato gurUNAM pitRpitAmahAdInAM rAjAmAtyaprabhRtInAM ca mato'bhimato bahumato jinabhavanakAraNasya prastutasyAdhikArIti zAstraniyuktattvena // 2 // u. kIdRgguNaH punarayamadhikArItyAha / nyAyetyAdi / nyAyArjitavittasyezaH svAmI, matimAnAyatihitajJaH, sphItAzayapravRddhadharmAdhyavasAyaH, sadAcAro'nindyAcAraH, gurvAdInAM pitRpitAmahAdirAjAmAtyAdInAmabhimato bahumataH, jinabhavanakAraNasyAdhikArI shaastraajnyaashuddhttvaaditirdhikaarivishessnnsmaaptyrthH||2|| jinabhavanakAraNavidhAnamityuktaM tadgatamidamAha // kAraNavidhAnametacchraddhA bhUmirdalaM ca dArvAdi / bhRtakAnatisaMdhAnaM svAzayavRddhiH samAsena // 3 // ya. kAraNe nirvatane prayojakavyApAre vidhAnametadvidhireSa vartate prakAra ityarthaH zuddhA bhUmirvakSyamANA dalaM ca dAAdi dAruprabhRti bhRtakAnatisaMdhAnaM bhRtakAnAM karmakarANAmavaJcanaM, svAzayavRddhiH zubhapariNAmavRddhiH, samAsena saMkSepeNa // 3 // // 30 // JainEducation For Private Personal use only P lainelibrary.org C Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / u0 kAraNavidhigatamAha / kAraNe nivartanaprayojakavyApAre vidhAnametadvidhidvArarAzireSaH zuddhA bhUmirvakSyamANA dalaM ca dAdi dAruprabhRti bhRtakAnAM karmakarANAmanatisandhAnamavazcanaM svAzayasya zubhapariNAmasya vRddhiH samAsena saMkSepeNa // 3 // / zuddhA bhUmirityuktaM saivocyate // zuddhA tu vAstuvidyAvihitA sannyAyatazca yopaattaa| na paropatApahetuzca sA jinendraiH samAkhyAtA // 4 // 8| ya0 zuddhA tu zuddhA punarbhUmiAstuvidyAvihitA vAstuviSayA vidyA tayA vihitA samarthitA'nirAkRtA, sanyAyatazca yopAttA sannyAyena ca yA gRhItA na parAbhibhavena / na paropatApahetuzca na prAtivezmikopatApahetuzca sA munIndraiH samAkhyAtA zuddhA bhUmiriti // 4 // utatra zuddhabhUmisvarUpaM tAvadAha / zuddhA tvityAdi / zuddhA tu zuddhA punarbhUmirvAstuviSayA yA vidyA tayA vihitA samarthitA'nirAkRtetiyAvat / sannyAyataH suzobhananyAyena yopAttA gRhItA natu dhanikaparAbhavena / na naiva parasya prAtive|zmikAderupatApahetuzca sA munIndraiH paramajJAnibhiH samAkhyAtA // 4 // kimityevamupadizyata ityAha / / zAstrabahumAnataH khalu sacceSTAtazca dharmaniSpattiH / parapIDAtyAgena ca viparyayAtpApasiddhiriva // 5 // ya0zAstrabahumAnataH khalu vAstuvidyAzAstrabahumAnena, sacceSTAtazca parAbhibhavaparivarjanena, dharmaniSpattiH dharmasaMsiddhiH zrISo.6 Jain Eaton HR For Private Personal Use Only Frjainelitrary.org Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza prakaraNam. // 31 // Jain Education parapIDAtyAgena ca paropatApaviraheNa ca viparyayAtpApasiddhiriva zAstrA'bahumAnAsacceSTAparapIDAlakSaNAdviparyayAtpApasiddhiriva pApaniSpattiriva kAraNatrayAddharmmaniSpattirbhavatIti // 5 // u0 kimityevamupadizyata ityAha / zAstretyAdi / zAstrasya prakRtavidhyupadezakasya vAstuzAstrAdeH bahumAnataH khalu bahu|mAnAdeva sacceSTAtazcotpannaparAbhibhavatyAgapradhAnodyamAcca parapIDAyAH paropatApasya tyAgena bhAvino'nutpAdena ca dharmmaniSpa- 4 ttirbhavati viparyayAduktaviparItahetutryAcchAstrAbahumAnAsacceSTa / parapIDAlakSaNAtpApasya siddhirutpattiriva yadviparyayaH pApahetuH sa dharmaheturiti nyAyagatiH // 5 // na kevalamevamitthaM ca dharmaniSpattirityAha // tatrAsanno'pi jano'saMbandhyapi dAnamAnasatkAraiH / kuzalAzayavAn kAryo niyamAdbodhyaM gamayamasya // 6 // ya0 tatrAsannopi jano yastaddezavartI asaMbandhyapi svajanAdisaMbandharahito'pi, dAnamAnasatkAraiH dAnamannapAnavastrAdemrmAno mAnyatvaM, satkAraH sakriyA AsanapradAnAdirUpA taiH / kuzalAzayavAn kAryo jana iti varttate niyamAnniyamena / vodheraMgaM kAraNamayaM kuzalAzayo'sya janasya bodhilAbha hetuH kuzalAzayo bhavati janasyeti yAvat // 6 // 0 anyadapi tadA dharmasiddhyaGgamAha / tatretyAdi tatra jinabhavanAraMbha Asanno'pi yastaddezavarttI jano'saMbandhyapi svajanAdi saMbaMdharahito'pi so'pi dAnamannapAnavastrAdivitaraNaM mAno'bhyutthAnAdikriyA satkAra AsanapradAnAdivyApArastaiH kRtvA TIkAdvaya sametam. // 31 // janelibrary.org Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuzalAzayavAn dhanyo'yaM jaino dharmo yatraitAdRzamaucityamiti prazaMsAbhivyaGgyazubhapariNAmayuktaH kAryaH niyamAnnizcayenAyaM kuzalAzayo'sya janasya bodhyaGgaM bodhiheturatazca propkaargunnaatkaaryiturmhaaNllaabhH|| 6 // dalaM ca dArkhAdItyuktaM tadAha // dalamiSTakAdi tadapi ca zuddhaM ttkaarivrgtHkriitm| ucitakrayeNa yatsyAdAnItaM caiva vidhinA tu // 7 // NI ya0 dalamiSTakAdi tadapi ca zuddhaM AdigrahaNAtpASANAdigrahaH kIdaka zuddhaM tatkArivargataH krItaM ucitakrayeNa yatsyAt tatkaraNazIlAstatkAriNaH svayameva pravRttA iSTakAdiSu tadvargAtkrItamucitamUlyena yattacchuddhaM / AnItaM caiva vidhinA tu lokazAstradRSTena // 7 // u0 dalaM ca dAdItyuktaM tatrAha / dalamityAdi / dalaM jinabhavanopAdAnamiSTakAdi AdinA pASANAdi tadapi zuddha | kIdRk zuddhaM yattatkAriNAM svaprayojanasiddhyarthameveSTakAdikaraNazIlAnAM puruSANAM vargataH samUhAducitakrayeNocitamUlyena krItaM svIkRtaM tu punaH vidhinA lokazAstradRSTena bhAravAhakAparipIDanAdilakSaNenAnItaM caiva // 7 // dalavizeSagatamevAha // dArvapi ca zuddhamiha yatnAnItaM devatAdyupavanAdeH / praguNaM sAravadabhinavamuccaimranthyAdirahitaM ca // 8 // | ya0 dApi ca zuddhamiha jJeyamiti gamyate / yatnAnItaM devatAdyupavanAderdevatAdInAmupavanaM tatsamIpavarti AdigrahaNAddevapuruSagraho dvitIyAdizabdAttiryaGmanuSyasaMbandhikAnanagrahaH / dAruvizeSaNamAha / praguNamavakraM sAravat sthiraM khadiravat , abhinavaM ca pratyagraM, na jIrNa uccairatyartha, graMthyAdirahitaM ca graMthyAdidoSavikalaM // 8 // JainEducation Kolinall For Private Personal Use Only larong Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkAdvaya sametam. zrISoDaza- | u0 dalavizeSamAha / dArvapi cetyAdi / dArvapi ceha jinabhavanavidhAne zuddhaM tad jJeyamitigamyam / yatnAnItaM devatAdInAM devyAdInAmupavanaM samIpavarti vanaM tadAdeH prathamAdipadAtpuMdevagrahaH dvitIyAdipadAttiryamanuSyasaMbandhikAnanagrahaH tathA praguprakaraNam. padaNamavakraM sAravat sthiraM khadirasAravat abhinavaM pratyagraM na jIrNa uccairatizayena granthyAdibhirdoSai rahitam // 8 // // 32 // vidhinetyuktaM tamevAha // sarvatra zakunapUrva grahaNAdAvatra vartitavyamiti / pUrNakalazAdirUpazcittotsAhAnugaH zakunaH // 9 // __yasarvatreSTakAdau zakunapUrva zakunamUlaM grahaNAdAvatra vartitavyamiti grahaNAnayanAdau pravartitavyaM nAnyathA kaH punaH zakuna ityAha / pUrNakalazAdirUpo jalaparipUrNaghaTadUrjAbhAroddhRtamRttikAdirUpaH ayaM ca bAhya ityAntaraparigrahArtha vizeSaNa|mAha / cittotsAhAnugaH zakunaH manaHsamutsAhamanugacchati // 9 // | u0 dalaM vidhinAnItamityuktaM tatra vidhigatamevAha / sarvatretyAdi / atra jinabhavanalakSaNamahAkAryAraMbhe sarvatreSTakAdau grahaNAdau grahaNAnayanAdau zakunapUrva zakunamUlaM yathA syAttathA pravartitavyaM nAnyathA / kaH punaH zakuna ityAha / pUrNakalazo jalaparipUrNaghaTastadAdirUpa AdinA dadhidUrvAkSatabhAroddhRtamRttikAdigrahaNaM ayaM ca bAhya ityAMtaraparigrahArthaM vizeSaNamAha / cittotsAhAnugo manaHpratyayAnusArI zakuna idamupalakSaNaM guruvacanAnugatattvasyApyanyatrAtmapratyayagurupratyayazakunapratyayaistridhA zuddhasya kAryasya siddhyunmukhattvapratipAdanAditi draSTavyam // 9 // // 32 // Jain Education in national For Private Personal Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhRtakAnatisaMdhAnamityuktaM te kIdRzA ityAha // bhUtakA api karttavyA yaiha viziSTAH svabhAvataH kecit|yuuympi goSThikA iha vacanena sukhaM tu te sthApyAH10 ya0 bhRtakA api karmakarA api kartavyA vidheyA ya iha viziSTA lokavyavahAreNa svabhAvataH kecit svabhAvenaiva kimiti viziSTA AzrIyanta ityAha / yUyamapi bhavanto'pi goSThikA iha prastutajinabhavane anena vacanena sukhaM tu sukhenaiva te sthApyAH sthApanIyAH prastutakArye viziSTattvAdbhavanti // 10 // u0 bhRtakAnatisandhAnagatamAha / bhRtakA ityAdi / bhRtakAH karmakarA api kartavyA iha ye viziSTA lokavyavahAreNa svabhAvataH svabhAvenaiva kecidbhavaMti yUyamapi bhavaMto'pi goSThikAH sahAyA iha jinabhavanavidhAne'nena vacanena sukhaM tu sukhenaiva te sthApyA viziSTattvAditthaM sthApitAste nirvAhakA bhavanti // 10 // anatisaMdhAnamevAha // atisaMdhAnaM caiSAM karttavyaM na khalu dharmamitrANAM / na vyAjAdiha dharmo bhavati tu shuddhaashyaadev||11|| | ya0 atisandhAnaM ca vaJcanaM, eSAM bhRtakAnAM karttavyaM na khalu naiva karttavyaM, dharmamitrANAM dharmasuhRdAM, kimiti na vyAjAdiha dharmaH kiM tu nirvyAjapravRttereva bhavati tu zuddhAzayAdeva nirvyAjapravRttigatAt // 11 // ..u. atItyAdi / eSAM bhRtakAnAmatisandhAnaM ca na khalu naiva karttavyaM dharmamitrANAM dharmasuhRdAM kimiti iha zubhakamaNi na vyAjAddharmaH kiM tu zuddhAzayAdeva nirvyAjapariNAmAdeva // 11 // JainEducation international For Private Personal Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza TIkAddhayasametama. prakaraNam. // 33 // svAzayavRddhirityuktaM tatra kaH khAzaya ityAha // devoddezenaitagRhiNAM kartavyamityalaM zuddhaH / anidAnaH khalu bhAvaH khAzaya iti gIyate tajjJaiH // 12 // yA devoddezena devAbhisandhinA / etanjinabhavanaM gRhiNAM karttavyaM vidheyamityalaM, zuddho doSarahito'nidAnaH khalu bhAvo nidAnarahita eva bhAvo'dhyavasAyaH svAzaya iti gIyate tajjJaiH zubhAzaya ityucyate tdvedibhiH|| 12 // u0 atha svAzayavRddhirvAcyA tatra kaH svAzaya ityAha / devetyAdi / devoddezena jinabhavanabhaktyabhisandhimAtreNaitanjinabhavanaM gRhiNAM kartavyaM nattvaihikAdiphalAbhilASeNa ityeSo'lamatyartha zuddho nirdoSo'nidAnaH khalu nidAnarahita eva bhAvo'dhyavasAyaH svAzayaH zubhAzaya iti gIyate tajastadvedibhiH // 12 // / adhunA vRddhimAha // pratidivasamasya vRddhiH kRtaakRtprtyupekssnnvidhaanaat| evamidaM kriyamANaM zastamiha nidarzitaM samaye // 13 // ___ ya0 pratidivasamasya kuzalAzayasya vRddhirabhyudayarUpA / kRtAkRtapratyupekSaNavidhAnAt / idaM kRtaM nirvatitamidamakRtaM karaNIyamadyApi bhAvini kAle tayoH pratyupekSaNamavalokanaM tadvidhAnAt / yathoktaM phaladvAreNa / "prazAntAH sugatiM yAnti saMyatAH svrggaaminH| zAMtAyatanakartRNAM sadA puNyaM pravarddhate // 1 // " evamuktena nyAyenedaM jinabhavanaM kriyamANaM vidhIyamAnaM, zastaM prazastamihAdhikAre nidarzitaM nitarAM darzitamanujJAtaM, samaye siddhAnte // 13 // | u0 etadbuddhimAha / pratItyAdi / pratidivasamasya kuzalAzayasya vRddhiH kAryA kRtAkRtayoretatpratibaMdhena niSpannaniSpA Jain Education international For Private Personal Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education dyayoH kAryayoH pratyupekSaNasyAvalokanasya vidhAnAttathAhi "etadRSTvArhataM caityamane ke sugatiM gatAH / yAsyanti bahavazcAnye dhyAna| nirdhUtakalmaSAH // 1 // yAtrAsnAtrAdikarmeha bhUtamanyacca bhAvi yat / tatsarvaM zreyasAM vIjaM mamArhaccaityanirmitau // 2 // sAdhu jAto vidhirayaM kAryo'taH parameSa me / arhacaityeSviti dhyAnaM zrAddhasya zubhavRddhaye // 3 // ahaMpUrvikayA bhakti ye ca kurvanti | yAtrikAH / te'pi pravarddhayantyeva bhAvaM zraddhAnazAlinAm // 4 // evamuktadvArazuddhyA kriyamANaM jinabhavanaM prazastamiha samaye jainasiddhAnte pradarzitam // 13 // kimiti zastaM nidarzitamityAha // etadiha bhAvayajJaH sadgRhiNo janmaphalamidaM paramaM / abhyudayAvyucchittyA niyamAdapavargabIjamiti // 14 // 0 etajjinabhavanamiha loke bhAvayajJo bhAvapUjA sadgRhiNaH sadgRhasthasya janmaphalamidaM paramaM janmaphalamidaM pradhAnaM varttate abhyudayA'vyucchittyA abhyudayasya svargAderavyavacchedena santatyA niyamAdapavargabIjamiti niyamenApavargasya mokSasya kAraNamiti kRtvA // 14 // u0 kimiti zastaM nidarzitamityAha / etadityAdi / etajjinabhavanavidhAnamiha loke bhAvayajJo yajerdevapUjArthattvAdbhAvapUjA dravyastavasyApyasyoktavidhizuddhidvArAjJArAdhanalakSaNabhAvapUjAgarbhitattvAt sadgRhiNaH sadgRhasthasya janmanaH phalamidaM | paramaM pradhAnamAjanmArjitadhanasyaitAvanmAtrasArattvAt abhyudayasya svargAderavyavacchedena santatyA niyamAnnizcayenApavargataro| mokSavRkSasya bIjametat // 14 // jainelibrary.org Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sametam. zrISoDazaevaM jinabhavanakAraNamabhidhAya tadgatavizeSamAha // TIkAdvayadeyaM tu na sAdhubhyastiSTaMti yathA ca te tathA kAryam / akSayanIvyA hyevaM jJeyamidaM vaMzatarakANDam // 15 // prakaraNam. ya0 deyaM tu na sAdhubhyo yatibhyo na deyameva yathA yuSmadIyametadatra zIrNoddhArAdi bhavadbhirvidheyaM kiM tu svayameva ttprti||34|| jAgaraNIyaM tiSThati yathA ca te tathA kAryam te sAdhavo yathA ca tiSThanti tathA vidheyaM kathaM punasteSAM sAdhUnAM sabAlavRddhAnAM tatrAyatane'vasthAnamityAha / akSayanIvyA hi nIvibhUladhanaM syAditi prasiddhiH, akSayA cAsau nIvizca tayA krnnbhuutyaa| yattanmUladhanamAyatanasaMbaMdhi tatsarvaprayatnena paripAlayadbhiH saMvarddhayadbhizcAkSayaM karttavyamityakSayanIvirakSayanItirvA bAlavRddhaglAnasAdhusAdharmikaprabhRtInAM hi tadupaSTaMbhAdeva sAdhUnAM tatrAvasthAnaM prakalpate / anyathaitadguNamantareNa kSetrAntaramAzrayaNIyaM syAttenAsau lokottaratattvasaMprAptivyavasthito gRhI sarva dezakAlAdyapekSayA sAdhvavasthAnAyaivaM vidhatte / evaM jJeyamidaM vaMzatarakANDa evamuktanyAyena jJeyamidaM jinabhavanaM zIrNoddhAradvAreNAnekapuruSasantAnamAzritya svaparopakArattvena vaMzasya sakalasyaiva tarakANDaM taraNopAyarUpamanena hi evaM kurvatA sakalo'pi bhAvipuruSapravAhaH saddharmAvAptyA saMsArAMbunidhestAharito bhavati / svavaMzajapUrvapuruSapakSapAtena saddharmapravRtyupalaMbhAditi // 15 // | u0 evaM jinabhavanakAraNamabhidhAya tadgatavizeSamAha / deyaM tvityAdi / tanjinabhavanaM kRtvA sAdhubhyastu na deyaM yathA ha yuSmadIyametattadatra jIrNoddhArAdi bhavadbhirvidheyamiti / kiM tu svayameva tat pratijAgaraNIyaM vyutpannazraddhAnAmAtyantikakA-18 // 34 // raNa vinA sAdhUnAM dravyastavaniyojanAyogAt , yathA ca te sAdhavaH savAlavRddhAstatrAyatane tiSThanti tathA kAryamakSayanIvyA Jain Education For Private Personal Use Only (M ainelibrary.org Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hi nizcitamahIyamAnacaityAyatanasaMbandhimUladhanena hetunA kRtvA taddhi mUladhanaM zrAddhaiH sarvaprayatnena paripAlayadbhiH saMvarddhaya-I dbhizca tathA'kSayaM karttavyaM yathA'bhisandhivizeSazuddhena tena bAlakavRddhaglAnasAdhusAdharmikaprabhRtInAmupaSTaMbhAdAdhAkarmikAdidoSarahitatatpratibaddhabahirmaNDapAdau sAdhUnAmavasthAnaM dharmopadezAya kalpate kSetre'pi ca tAdRzacaityasphAtiguNayukta eva tepAmavasthAnaM kalpate / etadguNamantareNa tu kSetrAntaramAzrayaNIyaM syAttenAsau lokottaratattvasaMprAptivyavasthito gRhI dezakA-18/ lAdyapekSayA sAdhvavasthAnAyaiva sarvamevaM vidhatte evamuktanyAyena jJeyamidaM jinabhavanaM zIrNoddhAradvAreNAnekapuruSasantAnAzri topakAraphalasyAvandhyattvAdvaMzasya sakalasyaiva tarakANDaM taraNakASThaM evaM hi kurvatA sakalo'pi bhAvipuruSapravAhaH saMsArA-1 6 nistArito bhavati / pUrvapuruSapakSapAtAhitataccaityabhaktivizeSeNa svavaMzena saddharmapratyupAlaMbhAditaracaityeSvapi yathAzakti bhaktyatyAgena mithyAtvAdyasiddheriti draSTavyam // 15 // nanu ca pRthivyAdhupamardamaMtareNa jinabhavanakAraNaM na saMbhavati tatra ca niyamena hiMsAMgIkartavyatyAzaMkyAha / yatanAto na ca hiMsA yasmAdeSaiva tnnivttiphlaa| tadadhikanivRttibhAvAdvihitamato'duSTametaditi // 16 // 6 // ya. yatanAtaH prayatnAt zAstroktAnna ca naiva hiMsA yathoktaM "rAgahosaviutto jogo asaDhassa hoi jayaNAo" evaM| yatanAlakSaNAbhidhAnAdrAgadveSavimuktattvena bhAvato hiMsAnupapattestasyAzca bhAvahiMsAyAH zAstre pariharttavyattvena pratipAdanAt dravyahiMsAmapyaGgIkRtya yasmAdaiva yatanaiva tannivRttiphalA hiMsAnivRttiphalA kathaM punahiMsAnivRttiphalattvaM yatanAyA ityAzayAha / tadadhikanivRttibhAvAt / tasyAM hiMsAyAmadhikanivRttiradhikAraMbhanivRttistadbhAvAt tatra hi jinabhavanAdividhAne Jain Education international For Private Personal Use Only wo Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza prakaraNam. LAKAKADCAREEKRECALCALC prayatnapUrvaka pravarttamAnasya niSphalaparihAreNa saphalameva kurvataH yato'vazyamevAraMbhAMtarebhyo'sti garIyAnvizeSa iti / vihi- TIkAdvayatamato'duSTametaditi vihitaM zAstre jinabhavanamato hetoraduSTamadoSavadetatpUrvoktaM jinabhavanakAraNamiti // 16 // 6 // u0 nanu pRthivyAdhupamardamantareNa jinabhavanakAraNaM na saMbhavati tatra ca niyamena hiMseti kathamato dharmavRddhirityAzaM sametam. kyAha / yatanAta ityaadi| yatanA rAgadveSarahitaH zAstrAjJAzuddhaH prayatnaH / "rAgaddosaviutto jogo asaDhassa hoi jayaNAo" ityAgamAt / tato naca naiva hiMsA jinabhavanavidhAne yatanAyAM satyAM bhAvahiMsAnupapattestasyA eva zAstre pariharttavyattvena 8 pratipAdanAd dravyahiMsAyAstu sarvathA sAdhuvihArAdAvapi duHpariharatvAdravyahiMsAmapyAzrityAha / yasmAdeSaiva yatanaiva tannivRttiphalA hiMsAnivRttiphalA kathamiti cettasyAM hiMsAyAmadhikanivRtteradhikAraMbhatyAgasya bhAvAt tatra hi jinabhavanAdividhAne sarvAdareNa pravarttamAnasya niSphalaparihAreNa saphalameva kurvato'vazyamevAratyAraMbhAntaranivRttivizeSaH vihitaM zAstre 8 jinabhavanamato hetoraduSTamadoSavadetanjinabhavanavidhAnamiti vihitattvAdeva na nirAraMbhasAmAyikAdinaitadanyathAsiddhirekAnuSThAnasya vihitAnyAnapavAdakattvAdanyathA dAnAdInAmapi tenAnyathAsiddhyApatteriti dik // 16 // 6 // ||iti SaSTaM SoDazakam // evaM jinabhavanakAraNavidhAnamabhidhAya tadvimbasya kArayitavyatAM pratyAha / jinabhavane tabimba kArayitavyaM drutaM tu buddhimatA / sAdhiSThAnaM hyevaM tadbhavanaM vRddhimadbhavati // 1 // Jain Education in national Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ya0 jinabhavane jinAyatane tadvimba jinabimba, kArayitavyaM kAraNIyaM drutaM tu zIghrameva buddhimatA buddhisaMpannena, kimiti dutaM kArayitavyamityAha hiyasmAtsAdhiSThAnaM sAdhiSThAtRkameva jinabimvenaiva tadbhavanaM prastutaM vRddhimadbhavati vRddhibhaagbhvti||1|| I u0 evaM jinabhavanakAraNavidhAnamabhidhAya tadvimbasya kArayitavyatAM saGgamayati / jinetyAdi / jinabhavane tasya jinasya bimba kArayitavyaM drutaM tu zIghrameva buddhimatA kAryakramadhIzAlinA hi yata evaM jinabimbakAraNe tat prastutaM bhavana sAdhiSThAnamadhiSThAtRsahitaM vRddhimadbhavati tajanitapuNyasya tatpravarddhakatvAt // 1 // | tadvimbakAraNavidhimAha // jinabimbakAraNavidhiH kAle pUjApurassaraM kartuH / vibhavocitamUlyA'rpaNamanaghasya zubhena bhAvena // 2 // | ya0 jinabimbakAraNavidhirabhidhIyata iti vAkyazeSaHkAle'vasare pUjApuraHsaraMbhojanapatrapuSpaphalapUjApUrvaka kartuH zilpi naH, vi(vai)jJAnikasya vibhavocitasya, mUlyasya dhanasyArpaNaM samarpaNamanaghasyAvyasanasya, zubhena prazastena, bhaavenaantHkrnnen||2|| 8. u. bimbakAraNavidhimAha / jinetyAdi / jinabimbakAraNavidhirabhidhIyata iti vaakyshessH| kAle zubhamuhUrtAdau, pUjA bhojanapatrapuSpaphalAdinA purassarA yatra yasyAM kriyAyAM / tathA kartuH zilpinaH, vibhavocitasya svasaMpadanusAriNo mUlyasyApeNamanaghasya vyasanarahitasya, zubhena prazastena, bhAvenAdhyavasAyena // 2 // anaghasyetyuktaM tadvyatirekeNAha // nArpaNamitarasya tathA yuktyA vaktavyameva muulymiti|kaale ca dAnamucitaM zubhabhAvenaiva vidhipUrvam // 3 // lain Education Cena For Private Personal Use Only jainelitrary.org Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza prakaraNam. // 36 // Jain Education I ya0 itarasya strImadyadyUtAdivyasanavato nArpaNaM tathA kriyate yathA'naghasya yuktyA lokanyAyena vaktavyameva mUlyamiti iti evaM svarUpaM mUlyamidaM vaktavyaM kAle ca prastAve ca dAnamucitaM mUlyasyeti gamyate / zubhabhAvenaiva nAzubhabhAvena vidhipUrvvamavidhiparihAreNa // 3 // u0 anaghasyeti vizeSaNavyavacchedyaM sAkSAdAha / netyAdi / itarasya strImadyadyUtAdivyasanavato'rpaNaM tathA na karttavyaM yathA'naghasyAnadhikAriNi tadarpaNasyAnyAyyatvAt yuktyaiva lokanyAyenaivetyevaM svarUpaM yathAvasthaM mUlyaM vaktavyaM natu nyUnAdhikaM kAle ca prastAve ca dAnamucitaM mUlyasyeti gamyate zubhabhAvenaiva vidhipUrvamavidhiparihAreNa // 3 // savyasanaM prati kimevamupadizyata ityAha // cittavinAzo naivaM prAyaH saJjAyate dvayorapi hi / asmin vyatikara eSa pratiSiddho dharmatattvajJaiH // 4 // 0 cittavinAzaH cittakAluSyaM, naivaM, uktanItyA prAyo bAhulyena saJjAyate dvayorapi hi kArayitRvaijJAnikayorasminprastute vyatikare saMbandhe eSa cittavinAzazcittabhedaH pratiSiddho nirAkRto dharmmatattvajJairddharmmasvarUpavedibhiH // 4 // u0 kimityevaM savyasanasyArpaNaM niSijyata ityatra hetumAha / cittetyAdi / evamuktanItyA cittavinAzazcittakAluSyaM dvayorapi hi kArayitRvaijJAnikayoranuzayopAlaMbhAbhyAM na saJjAyate prAyo bAhulyena asmin vyatikare prastutazubhakAryAraMbhe eSa cittavinAzaH pratiSiddho viparItaphalattvenopadiSTo dharmatattvajJairddharmmasvarUpavedibhiH // 4 // TIkAdvaya sametam. // 36 // jainelibrary.org Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISo. 7 Jain Education asmin vyatikara ityuktaM tamevAzrityAha // eSa dvayorapi mahAn viziSTakAryaprasAdhakatvena / saMbandhaM iha kSuNNaM na mithaH santaH prazaMsanti // 5 // 0 epayogo dvayorapi pUrvoktayormmahAn gururviziSTakAryaprasAdhakatvena jinavimbanirvvarttakatvena / iha saMbandhe kSuNNaM | vaikalyaM na mithaH parasparaM santaH satpuruSAH prazaMsanti stuvanti // 5 // u0 avinaSTacittasaMbandhaMstuvannAha / eSetyAdi / eSa parasparamavinaSTacittayogo dvayorapi prAguktayorviziSTakAryasya | phalavajjinabimbalakSaNasya prasAdhakattvena nirvighnanirvartakattvena mahAn guruH / iha saMbandhe kSuNNaM vaikalyaM mithaH parasparaM santaH satpuruSA na prazaMsanti stokasyApi cittabhedasya phalahAnikarattvAditibhAvaH // 5 // jinabimbakAraNe bhAvaprAdhAnyamurarIkRtyAha // yAvantaH paritoSAH kArayitustatsamudbhavAH kecit / tadvimbakAraNAnIha tasya tAvanti tattvena // 6 // ya0 yAvanto yatparimANAH paritoSAH prItivizeSAH kArayituradhikRtasya tasya samudbhavA vimbasamudbhavAH kecitke'pi ci - cchando'pyarthe tadvimbakAraNAni jinabimba nirvarttanAnIha prakrame tasya kArayitustAvanti tatparimANAni tattvena paramArthena // 6 // u0 jinabimbakAraNe bhAvaprAdhAnyaM puraskurvannAha / yAvanta ityAdi / yAvanto yatparimANAH paritoSAH prItivizeSAH / kArayituradhikRtasya tatsamudbhavA vimvanimittajanitAH kecitke'pi cicchandopyarthe iha prakrame tasya kArayitustadvimbakAra jainelibrary.org Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza prakaraNam. ANAni jinabimbanirvartanAni tAvanti tatparimANAni tattvena paramArthena tAvatphalasaMpatteH phalasya bhAvAnusAritvAttataH prI- ITIkAdvaya|tivizeSa iha sAnubandhaH karttavya iti hRdayam // 6 // sametam. | cittavinAzo'tra pratiSiddha ityuktaM tamAzrityAha // aprItirapi ca tasmin bhagavati paramArthanItito jJeyA / sarvApAyanimittaM hyeSA pApA na krttvyaa||7|| | ya0 aprItirapi ca cittavinAzarUpA / tasmin zilpini kriyamANA bhagavati jine / paramArthanItitaH paramArthanyAyena / kArayitujJeyA sarvApAyanimittaM hi yataH sarveSAmapAyAnAM pratyavAyAnAM nimittamaprItistasmAdeSA pApA'prItirnara kartavyA na vidheyA // 7 // / u0 cittavinAzaniSedhoktau pusstthetumaah-apriitirityaadi| agrItirapi ca cittavinAzarUpA tasmin zilpini bimbadvArA kriyamANe bhagavati jine paramArthanItitaH kAraNAruciH kAryArucimUletiparamArthanyAyena kaaryitujnyeyaa| hi yataH sarveSAmapAyAnAM pratyUhAnAM nimittamiyamaprItistasmAdeSA pApA na karttavyA na vidheyA // 7 // kathaM punastatkArayitavyamityAha // adhikaguNasthairniyamAt kArayitavyaM svadau<Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpigatairyuktaM sahitaM nyAyArjitavittena tu nyAyopAttadraviNena tu karaNabhUtena jinabimbaM jinapratimArUpaM bhAvazuddhana bhAvena sadantaHkaraNalakSaNena zuddhaM yannyAyAjitavittaM tena // 8 // u0 yata evaM zilpigatA'prItirayuktA tatastadgatAmAhAryecchayA prItimutpAdya jinavimba kArayitavyamityanuzAsti / adhiketyAdi / adhikaguNaH kriyamANabimbapratiyogI bhagavAMstatsthaistadvatibhiH svadauhuMdaiH svamanorathaiH zilpigatairyuktaM sahita niyamAnnizcayena nyAyAjitavittenaiva bhAvazuddhenAntaHkaraNanirmalena jinabimba kArayitavyam // 8 // svadau<Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza prakaraNam. // 38 // | smAt krIDanakAdi krIDanakaM vismayakRdupabhogopakaraNajAtamAdinA bhogopakaraNasaMgraha ityevaMprakAraM caitadvAlAdyavasthAtrayamanorathasampAdakaM / idamuktaM bhavati / zilpI vAlo yuvA madhyamavayA vA pratimAnirmANe vyApriyate, tasya tadavasthAtrayamanAdRtya pratimAgatAvasthAtrayabhAvanena caittadaurhRdatrayamutthApya zilpyAlambanena tatparipUraNAya yatitavyamiti // 9 // bhAvazuddhenetyuktaM tadupadarzanAyAha // | yadyasya satkamanucitamiha vitte tasya tajjamiha puNyam / bhavatu zubhAzayakaraNAdityetadbhAvazuddhaM syAt 10 // ya0 yatsvarUpeNa yanmAtraM yasya satkaM yasya saMbandhi vittamitigamyate anucitamayogyamiha vitte madIye / kathaMcidanupraviSTaM tasya puruSasya tasmAjjAtaM tajjamiha vimvakaraNe puNyaM puNyakarma bhavatvastu zubhAzayakaraNAt zubhapariNAmakaraNAditye vamuktanItyA etanyAyArjitaM vittaM pUrvoktaM bhAvazuddhaM syAt / parakIyavittena svavittAnupraviSTena puNyakaraNAnabhilASAdbhAvenAntaH karaNena zuddhaM bhavet // 10 // u0 bhAvazuddheneti yaduktaM tadvivarISurAha / yadityAdi / yadyanmAtraM yasya satkaM yasya saMbandhi vittamitigamyate'nucitaM | svIkArAyogyamiha madIye vitte kathaMcidanupraviSTaM tasya tatsvAminastajjaM tadvittotpannamiha vimbakaraNe puNyaM bhavatvityevaM zubhAzayakaraNAdetannyAyArjitavittaM bhAvazuddhaM syAtparakIyavittena svavittAnupraviSTena puNyakaraNAnabhilASAtsarvAzena svavitazuddheH // 10 // | TIkAdvaya sametam. // 38 // Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education jinabimbakAraNavidhirabhidhIyata ityuktaM tadgatameva vizeSamAha // mantranyAsazca tathA praNavanamaH pUrvakaM ca tannAma / mantraH paramo jJeyo mananatrANe hyato niyamAt // 11 // ya0 mantranyAsazca tathA jinabimbe kArayitavyatayAbhiprete mantrasya nyAso vidheyaH kaH punaH svarUpeNa mantra ityAha / praNavanamaHpUrvakaM ca tannAma / mantraH paramo jJeyaH praNava OMkAro namaH zabdazca tau pUrvvAvAdI yasya tatpraNavanamaH pUrvvakaM tasya vivakSitasya RSabhAdernAma tannAma mantraH paramaH pradhAno jJeyo veditavyaH kimityAha / mananatrANe hyato niyamAt hiryasmAdataH praNavanamaH pUrvakAnnAmnaH sakAzAt jJAnarakSaNe niyamAdbhavata iti kRttvA mantra ucyate tannAmaiveti // 11 // u0 vimbakAraNavidhizeSamAha mantretyAdi / tathA kArayitavyatayA'bhiprete jinabimbe mantranyAsazca vidheyaH kaH punaH svarUpeNa mantra ityAha praNava OMkAro namaH zabdazca tau pUrvAvAdI yasya tattathA tannAma kriyamANavimvarSabhAdinAma mantraH paramaH pradhAno jJeyaH hi yato'taH praNavanamaH pUrvajinanAmno niyamAnnizcayAnmananAtrANAcca mantra ucyata iti // 11 // nanuca ratnakanakAdibhiH surUpa mahAbimba karaNairviziSTaM phalamAhosvit pariNAmavizeSAdityAzaGkayAha // bimbaM mahatsurUpaM kanakAdimayaM ca yaH khalu vizeSaH / nAsmAtphalaM viziSTaM bhavati tu tadihAzayavizeSAt 12 ya0 vimbaM pratimArUpaM mahatpramANataH surUpaM viziSTAGgAvayavasannivezasaundarya kanakAdimayaM ca caturvarNa (suvarNa) ratnAdimayaM ca yaH khalu vizeSo bAhyavastugataH nAsmAtphalaM viziSTamasmAdeva vizeSAnna phalavizeSo na phalamadhikaM naitadavinAbhAvi phalamityarthaH bhavati tu bhavatyeva tadviziSTaM phalamiha prakrame AzayavizeSAt yatra bhAvo'dhikastatra phalamapyadhikamiti hRdayam ||12|| jainelibrary.org Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza TIkAdvaya prakaraNam . sametam. u0 nanu kiM ratnakanakAdibimbakaraNe viziSTaM phalamAhosvitpariNAmavizeSAditi jijJAsAyAmAha / vimbmityaadi| bimba pratimArUpaM mahatpramANataH surUpaM viziSTAGgAyavasannivezasaundarya kanakAdimayaM ca suvarNaratnAdimayaM yaH khalvayaM vizeSo bAhyavastugato nAsmAdviziSTaM phalaM bAhyavastuvizeSAnuvidhAyI na phalavizeSa ityarthaH tu punastadviziSTaM phalamiha prakrame AzayavizeSAd yatra bhAvo'dhikastatra phalamapyadhikamiti hRdayam / bhAvavizeSAdhAyakatayA ca bAhyavizeSo'pyAdriyata eva taduktaM vyavahArabhASye"lakkhaNajuttA paDimA pAsAIA samattalaGkArA / pahAyai jaha va maNaM taha Nijjaramo viyANAhitti" // 12 // AzayavizeSAdviziSTaM phalamityuktaM sa eva AzayavizeSo yAdRkSaH prazasto bhavati tAdRkSamAha / / AgamatantraH satataM tadvadbhaktyAdiliGgasaMsiddhaH / ceSTAyAM tatsmRtimAn zastaH khlvaashyvishessH||13|| | ya0 Agamatantra Agamaparatatra AgamAnusArI satatamanavarataM, sa Agamo vidyate yeSAM te tadvantasteSu bhaktyAdIni bhaktibahumAnavinayapUjanAdIni yAni liGgAni taiH saMsiddho nishcitstdvdbhktyaadilinggsNsiddhH| ceSTAyAM vyApArakaraNe / tasmRtimAnAgamasmRtiyuktaH zastaH khalu prazasto bhavatyAzayavizeSaH pariNAmabhedaH // 13 // ____u0 AzayavizeSaH kIdRgiSTa ityAha / AgametyAdi / Agamatantra AgamAnusArI satatamanavarataM tadvatAmAgamavatAM bha tyAdIni yAni liGgAni taiH saMsiddho nizcitaH bhaktyAdItyAdinA vinayapUjanAdigrahaH ceSTAyAM pravRttau tatsmRtimAnAgama|smRtiyuktaH zastaH prazastaH khalvAzayavizeSaH prinnaambhedH|| 13 // // 39 // Jain Education IRTina For Private Personal Use Only Mainelibrary.org Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evamAzayavizeSamabhidhAya tena vimbakaraNaM samarthayannAha // evaMvidhana yahimbakAraNaM tadvadanti samayavidaH / lokottaramanyadato laukikamabhyudayasAraM ca // 14 // hA ya0 evaMvidhenAzayena yadvimbakAraNaM pUrvoktaM tadvadanti pratipAdayanti samayavidaH zAstrajJA lokottaramAgamikamanyadato laukikamato'smAdAzayavizeSasamanvitAt jinabimbakAraNAt / anyallaukikaM vartate / abhyudayasAraM ca tadbhavati // 14 // u0 IdRvidhinA'nyathA ca bimbakAraNasya nAmabhedaM phalabhedaM cAbhidhitsurAha evamityAdi / evaMvidhenAzayena prAguktena yadvimbakAraNaM tatsamayavidaH zAstrajJA lokottaramanyadato laukikamabhyudayasAraM ca lokottaramAgamikamanyadato laukikamato'smAdAzayavizeSasamanvitAt jinabimbakAraNAdanyallaukikaM vartate abhyudayasAraM ca tadbhavati // 14 // laukikamabhyudayasAramityuktaM lokottaraM kIdRgityAha // lokottaraM tu nirvANasAdhakaM paramaphalamihAzritya / abhyudayo'pi hi paramo bhavati tvatrAnuSaGgeNa // 15 // ya0 lokottaraMtu punanirvANasAdhakaM mokSasAdhakaM paramaphalamihAzritya prakRSTaphalamaGgIkRtyAbhyudayo'pi svaggoMdiH, paramaH pradhAno bhavati tvatrAnuSaGgeNa bhavatyevAtra prasaGgena na mukhyavRttyA // 15 // u0 laukikamabhyudayasAramityuktaM lokottaraM tu kIdRgityAha / loketyAdi / lokottaraMtu punarnirvANasAdhakaM paramaM mukhyodezyaM phalamihAzritya abhyudayo'pi hi svargAdiH paramaH pradhAnaH bhavati tu bhavatyevAtrAnuSaGgeNoddezyasiddhAvavarjanIyabhAvavyApAralakSaNena // 15 // Jain Education in For Private Personal Use Only K ainelibrary.org Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza TIkAdvayasametam. prakaraNam. // 40 // CARRANCat pradhAnAnuSaGgikapratipattyartha dRSTAntamAha // kRSikaraNa iva palAlaM niymaadtraanussnggiko'bhyudyH| phalamiha dhAnyAvAptiH paramaM nirvANamiva bimbAta ___ ya0 kRSikaraNa iva palAlaM pratItaM niyamAdatra jinavimbakAraNe AnuSaMgiko'bhyudayaH svargAdiH phalamiha dRSTAnte dhAnyAvAptiH sasyalAbhaH, paramaM nirvANamiva bimbAt dhAnyanirvANAvAptyoH sAmyaM darzayati // 16 // u. pradhAnAnuSaGgabhAve dRSTAntamAha kRSItyAdi / kRSikaraNe palAlamiva niyamAdatra jinabimbakAreNa AnuSaMgiko'bhyudayaH svargAdiH sacchAyapathenAsya mokSanayanasvabhAvattvAt / paramaM mukhyaM phalamiha jagati bimbAnirvANaM bhavati dhAnyAvAptiriva kRSikaraNAditi vipariNatamanuSajyate'nyathA'saGgatervidhinA kRSikaraNavimbakaraNayoH palAlAbhyudayayordhAnyanirvANAvApsyozca sAmyamiti siddhaM // 16 // 7 // // iti saptamaM SoDazakam // evaM bimbakAraNavidhimupadarya pratiSThAvidhimAha // niSpannasyaivaM khalu jinavimbasyoditA pratiSThAzu / dazadivasAbhyantarataH sA ca trividhA samAsena // 1 // __ ya0 niSpannasya niSpattimataH evamuktarItyA khaluzabdo vAkyAlaGkAre jinabimbasyAhatapratimAyA uditA gaditA pratiSThA pratiSThAnamAzu zIghraM dazadivasAbhyantarato dazadivasAbhyantare sA ca trividhA samAsena / sA ca pratiSThA tribhedA saGkepeNa // 1 // // 40 // Jain Education a l For Private Personal Use Only Krainelibrary.org Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u0 bimbakAraNAnantaraM pratiSThA vidhAsyeti tadvidhimAha niSpannasyetyAdi / evamuktavidhinA niSpannasya jinabimbasyAzu zIghra pratiSThoditA dazadivasAbhyantara eva saptamyarthe tasUpratyayaH sA ca pratiSThA samAsena saGkepeNa trividhA tribhedA // 1 // hai traividhyamevAha // vyaktyAkhyA khalvekA kSetrAkhyA cAparA mahAkhyA c| yastIrthakRdyadA kila tasya tadAyeti smyvidH||2|| ya0 vyatyAkhyA khalvekA vakSyamANA kSetrAkhyA ca / tathaivAparA mahAkhyA ca mahApratiSThA / vyaktyAkhyAsvarUpamAha yastIrthakRdyadA kila vartamAna ityarthastasya tadAdyeti samayavidastasyaiva pratiSThA vyaktyAkhyA // 2 // | u0 traividhyamevAha / vyatyAkhyetyAdi / ekA khalu vyaktyAkhyA'parA kSetrAkhyA'parA ca mahAkhyA tatra vyaktipratiSThAsvarUpamAha / yastIrthakRd yadA kila varttamAnatIrthAdhipatistasya tadA tatkAle AdyA vyaktipratiSTheti samayavido bruvate // 2 // kSetrAkhyAmAha // RSabhAdyAnAM tu tathA sarveSAmeva madhyamA jnyeyaa| saptatyadhikazatasya tu carameha mahApratiSTheti // 3 // _ ya. RSabhAdyAnAM tu tathA tIrthakRtAM catuvizateH sarveSAmeva madhyamA jJeyA / bharatairAvatayozcatuvizatyutpatteH / tataH kSetrApekSayA kSetrAkhyA saptatyadhikazatasya tu mahAvidehabharatairAvatApekSayA sarvakSetrAGgIkaraNena carameha pratiSTheti guNaniSpanAbhidhAnA // 3 // | u0 kSetrAkhyAmAha / RSabhetyAdi / RSabhAdyAnAM tu sarveSAmeva tIrthakRtAM tathA tenarUpeNa pratiSThA madhyamA kSetrAkhyA jJeyA Jain Education a l jainelibrary.org Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza prakaraNam. // 41 // Jain Education svakSetracatuvizativiSayattvAt / iyaM ca bharatairAvatayoH / saptatyadhikazatasya tu mahAvidehabharatairAvateSUtkRSTakAlamaGgIkRtya carameha mahApratiSTheti guNaniSpannAbhidhAnA // 3 // Aha kimiyaM pratiSThA nAma, kiM mukhyasyaiva devatAvizeSasya muktirUpApannasyAhosvidanyasya saMsAravarttinaH / tatra na tAvanmukhyasya yujyate / tasya mantrAdibhiH saMskAravizeSairAnayanAsaMbhavAttairAnIyamAnasya ca muktattvavirodhAdanyathAsya tatrApi | saMsAravarttino niyamena devajAtyanupraviSTasya na sannidhAnaM saMskAravizeSairapi saMbhavati / kAdAcitkaM tu sannidhAnaM na pratiSThAM prayojayati sarvvadA tasyAbhAvAditi paryanuyoge satyAtmIyabhAvasyaiva viziSTasya pratiSThAttvapratipAdanAyAha // bhavati ca khalu pratiSThA nijabhAvasyaiva devatoddezAt / svAtmanyeva paraM yatsthApanamiha vacananItyoccaiH // 4 // ya0 bhavati ca khalu pratiSThA zAstrAbhimatA nijabhAvasyaiva kArayitRbhAvasyaiva devatoddezAt mukhyadevatoddezena svAtmanyeva svajIva eva paraM pradhAnaM yadyasmAtsthApanamiha pratiSThA na nijabhAvaM devatAviSayamantareNAnyasya vacananItyA AgamanItyA uccairatyarthaM vAhyajinabimbAdigatA tu pratiSThA bahirnijabhAvopacAradvAreNa nija eva hi bhAvo mukhyadevatAvizeSasvarUpAlambanaH | sa evAyamityabhedopacAreNa viduSAM bhaktimatAM pUjyatApadavImAsAdayati // 4 // u0 atha kimiyaM pratiSThAnAma kiM mukhyasya devatAvizeSasya muktigatasya sannidhAnamutAnyasya tadanujIvinaH saMsArasthasya nAdyaH muktigatasya mantrAdisaMskAra vizeSairAnayanAsaMbhavAnnApi dvitIyaH saMsArasthasyApi devajAtyanupraviSTasya saMskAravizeSainiyamataH sannidhAnAdarzanAtkAdAcitkasya ca tasya pratiSThA'pratiSThA'prayojyatvAditi paryanuyoge satyAtmIyabhAvasyaiva vizi TIkAdvaya sametam. // 41 // Jainelibrary.org Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education t |STasya pratiSThAttvamupapAdayannAha / bhavati cetyAdi / bhavati ca khalu pratiSThA zAstroktA nijabhAvasyaiva kArayitRbhAvasyaiva devatoddezAnmukhyadevatoddezena svAtmanyeva svajIva eva paraM pradhAnaM yad yasmAtsthApanamiha pratiSThA natu nijabhAvaviSayadeva| tAmantareNAnyasya / vacananItyAgamoktanyAyenoccairatyartha / yadyapi vacanAnuSThAnavyutpattimahimnA vihitakriyAmAtra eva niyamataH | smaryamANabhagavadguNAnAM svAtmani sthApanaM saMbhavati tathApi yadekaguNasiddhyuddezena yadanuSThAnaM vihitaM tatastadekaguNadvArA | prAyaH paramAtmasamApattirvyutpannasya saMbhavatIha tu sthApanoddezenaiva vidhipravRttestasyA bhAvataH sarvaguNAropaviSayattvAtsarvaireva guNaiH sa evAhamiti svAtmani paramAtmA sthApito bhavatIti mahAn vizeSa etaccoccairiti padenAbhivyajyate'yaM bhAvastA - |ttvikapratiSThA / vAhyA tu jinabimbAdinyAsa evAyamiti nijabhAvasyaiva mukhyadevatAviSayasyopacArAtmikA pratiSThitattvajJAnAhitabhaktivizeSeNa lokAnAM viziSTapUjAphalaprayojiketi draSTavyaM etena pratiSThAkArayitRgatAdRSTaM pUjAphalaprayojakaM pareSAM tadabhAvAttadadRSTakSaye pratimApUjyatAnApattezcANDAlAdisparzena vyadhikaraNena tannAzAyogAcceti pratiSThAhitA cANDAlAdisparzanAzyA zaktiH pUjAphalaprayojiketi mImAMsakamImAMsitamapAstam / pratiSThitattvajJAnAhitabhaktivizeSadvArA pratiSThAyAH pUjA | phalaprayojakattvAdaspRzyasparzAdipratisaMdhAnasya ca bhaktivizeSavyAghAtakattvenAnupapattyabhAvAcchaktipakSe cApratiSThitattvabhrame'pi | viziSTapUjAphalApatteretena pratiSThAdhvaMsa evAspRzyaspRza (sparza) bhAvaviziSTaH pUjAphalaprayojaka iti maNikRnmatamapyapAsta| mitidig / bhaktivizeSAdhAyakatayaiva yataH pratiSThAphalavatI tata eva svapratiSThApitattvAdivizeSA api puruSavizeSe bhaktivizepAdhAyakatayA''driyaMte tathAcoktaM graMthakRtaiva pUjAviMzikAyAM "sayakAriyAi esA jAyai ThevaNAi bahuphalA keI / gurukA- ainelibrary.org Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkAdvaya sametam. zrIpoDaza riyAi anne visiDhavihikAriyAe a||1|| thaMDille vi ya esA maNaThavaNAe pasatthigA ceva / AgAsagomayAihi ettha prakaraNam. muvalevaNAi hiyaM // 2 // uvayAraMgA iha sovaogasAhAraNANa iiphalA / kiMci viseseNa tao savve te vibhaiyavatti // 3 // AsAmarthalezo yathA / svayaMkAritayA sthApanayaiSA pUjA bahuphalA jAyata iti kecinmanyante guravo maatRpitRpitaamhaad||42|| yastaiH kAritayetyanye viziSTavidhikAritayetyapare sthaNDile zuddhasthAnamAtre'pyeSA manaHsthApanayA viziSTavidhisAmagrI vinA paJcanamaskArasthApanAmAtreNApi prazastAbhimatAtrAkAzagomayAdibhiH pavitrordhvastha gomayAdibhirupalepanAdi bhUmyAdehitaM tAvanmAtravidherapi phaladattvAt ete sarve'pi pakSAH svopayogasAdhAraNAnAmanuSThAnAnAM uvayAraGgatti upakArAGgAnIti kiM cidvizeSeNeSTaphalAH karma hi sarva sarvasyopayogasadRzaM prazastaM natu kasyacit kizcijAtyA pratiniyataM tato yasya yadupakAparakaM tasya tadiSTamiti svakRtasthApanAdipakSAH sarvepi vibhaktavyAH svakRtasthApanAdibuddhyA bhaktivizeSotpattau samIcInA mamattvakalahAdyutpattau cAsamIcInA itibhAvaH / itthaM ca ye gurvAdipratiSThApitattvaM sarvathAnupayogIti vadanti yeca vidhipratiSThApitattva eva nirbharaM kurvanti teSAmabhiprAyaM ta eva vidanti kRtamativistareNa // 4 // kimiti svAtmanyeva paraM sthApanamucyate nAnyatretyAha // vIjamidaM paramaM yatparamAyA eva samarasApatteH / sthApyena tadapi mukhyA hantaiSaiveti vijJeyA // 5 // | ya0 bIjaM kAraNamidaM nijabhAvasyaiva devatoddezAtsvAtmani sthApanaM varttate / paramaM pradhAnaM yadyasmAtparamAyA eva prakRSTAyA eva samarasApatteH samatApatteH / idamuktaM bhavati-mukhyadevatAsvarUpagatavItarAgattvAdiguNavyavasthApanaM cetasi tenaiva mukhya // 42 // Jain Ertucation a nal A jainelibrary.org Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devatAsvarUpeNa samatApatterheturbhavati / sthApyena bimbena tadevaMvidhaM sthApanaM samarasApattibIjaM saMbhavatItikRtvA mukhyA nirupacaritA hanta pratyavadhAraNe eva nijabhAvasyaiva pratiSThA nAnyA mukhyeti vijJeyA // 5 // u. prakRtamucyate / nanu kimiti svAtmanyeva paraM sthApanamucyate nAnyatretyAzaGkayAha / bIjamityAdi / idaM svAtmani mukhyadevatAsvarUpagatavItarAgattvAdiguNasthApanaM bIjaM kAraNaM varttate paramaM prakRSTaM yad yasmAtparamAyA eva prakRSTAyA eva samarasApattemukhyadevatAsvarUpatulyatApatteH sthApyenApi bimbenApi saha bahirupacAradvArA tadbhAvasthApanamuktasamApattibIjamiti yogH| iti kRtvA mukhyA nirupacaritA hanta pratyavadhAraNe eva nijabhAvapratiSThaiva vijJeyA nAnyA // 5 // nanu ca muktyAdivyavasthitasyaiva pratiSThA kinneSyata ityAzaGkayAha // muktyAdau tattvena pratiSThitAyA na devatAyAstu / sthApye na ca mukhyeyaM tadadhiSThAnAdyabhAvena // 6 // ___ ya0 muktyAdau sthAne tattvena paramArthena pratiSThitAyA vyavasthitAyA na devatAyAstu naiva devatAyAH pratiSThA viprakarSAt | 4 sthApye bimbe naca mukhyeyaM naiva mukhyA devatAviSayA pratiSThA mantrAdisaMskArapUrvikA tadadhiSThAnAdyabhAvena tayA devatayA: adhiSThAnamAzritattvamAdizabdAtsannidhAnagrahastadabhAvena hetunA avItarAgAsarvajJarUpasaMsAridevaviSayA tva'mukhyA tadadhiThAnAdibhAvena saMbhavatyapIti // 6 // ___ u0 nanu muttyAdivyavasthitasyaiva pratiSThA kiM neSyata ityAzaGkayAha / muktyAdAvityAdi / muktyAdau sthAne tattvena paramArthena pratiSThitAyA devatAyAstu na naiva svajIve pratiSThA viprakarSAtkintu tadbhAvasyaiva sthApye bimbe naca naiva mukhyadevatA zrISo. 8 Jain Education sonal For Private Personal Use Only LINjainelibrary.org Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza sametam. prakaraNam. // 43 // viSayeyaM pratiSThA tayA mukhyadevatayA'dhiSThAnamAzrayaNamAdinA'haGkAramamakAravAsanArUpasannidhAnagrahastaccAdhiSThAnAdyavItarA- TIkAdvayagasaMsAridevatAyAH kadAcitsyAdvItarAgadevatAyAstu sarvathAnupapannamiti bhAvaH // 6 // atraivAbhyuccayamAha // ijyAdena ca tasyA upakAraH kazcidatra mukhya iti / tadatattvakalpanaiSA vAlakrIDAsamA bhavati // 7 // ____ ya0 ijyA pUjA tadAdeH satkArAbharaNasnAtrAdernaca naiva tasyA devatAyAH prastutAyA upakAraH sukhAnubhavasampAdanalakSaNaH kazcidatra mukhya iti / na kazcinnirupacarito mukhyadevatAyA upakAraH saMbhavati / tattasmAdatattvakalpanaiSA'paramArthakalpanaiSA muktigatadevatopakAraviSayA bAlakrIDAsamA bhavati bAlakrIDayA tulyeyaM vartate / yathA bAlo nAnAvidhairupAyaiH krIDAsukhamanubhavati / tathA tadupakArArthamiSyamANaiH pUjAsatkArAdibhirdevatAvizeSo'pi paritoSamanubhavatIti bAlakrIDAtulyattva-|| mupakArapakSe doSaH ye tvAtmazreyo'rtha kurvate pUjAsatkArAdi na teSAmayaM doSo bhavatItibhAvaH // 7 // u0 atraivAbhyuccayamAha / ijyAderityAdi / ijyA pUjA tadAderAdinA satkArAbharaNasnAtrAdigrahaH naca naiva tasyAH prastutadevatAyA upakAraH sukhAnubhavasampAdanalakSaNaH kazcidatra mukhyo nirupacarita ityupdrshniiyH| tattasmAdatattvakalpanA|'paramArthakalpanaiSA muktisthadevatopakAraviSayA bAlakrIDAsamA bhavati yathA bAlo nAnAvidhaiH krIDanopAyaiH krIDAsukhamanubhavati tathejyAdibhirdevatAvizeSopi paritoSamiti bAlakrIDAtulyattvamupakArapakSe dossH| ye tvAtmAzayA(tmazreyo'rtha pUjAdi kurvate // 43 // na teSAmayaM doSa itibhAvaH // 7 // Jain Education a n al For Private Personal Use Only Mjainelitrary.org Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education In pratiSThA nijabhAvasyaivetyuktaM tadevAnusandhAtumAha // bhAvarasendrAttu tato mahodayAjIvatA svarUpasya / kAlena bhavati paramA'pratibaddhA siddhakAJcanatA // 8 // ya0 bhAvarasendrAttu bhAvo rasendra iva tasmAtpunastata iti mukhyadevatAsvarUpAlambanAnmahodayAtpuNyAnubandhipuNyavibhUtilAbhena jIvatA svarUpasyAtmabhAvarUpasya / kAlena vivakSitena kiyatApi bhavati jAyate paramA prakarSavarttinI apratibaddhA| pratiskhalitA anupahatA siddhakAJcanatA siddhasuvarNattvaM // 8 // u0 nijabhAvapakSa evopapattimAha / bhAvetyAdi / bhAvo rasendra iva tasmAttu mukhyadevatAsvarUpAlaMbanAnmahodayAt puNyAnubandhipuNyasaMpalAbhena jIvabhAvarUpasya jIvAtmasvabhAvatAmrasya kAlena kiyatApi bhavati paramA prakarSavarttinI apratibaddhAnupahatA siddhakAJcanatA siddhabhAvasvarNatA // 8 // kathaM siddhakAJcanatA bhavatItyAha // | vacanAnalakriyAtaH karmendhanadAhato yatazcaiSA / itikarttavyatayA'taH saphalaiSApyatra bhAvavidhau // 9 // to vacanamAgamaH so'nala iva tasya kriyA svakIyavyApArastasyA vacanAnalakriyAtaH / karmendhanadAhato yatazcaiSA karmendhanasya dAhastato yatazcaiSA siddhakAJcanatA bhavati / naca vacanAnalakriyayA kamrmendhanadAhamantareNa bhAvarasendrAdeva | siddhakAJcanatA sampadyate tasmAdvacanAnalakriyApi karmendhanadAhanimittabhUtA AzrayaNIyA itikarttavyatayA indhanaprakSepakalpa jainelibrary.org Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza TIkAdvaya prakaraNam. sametam. // 44 // zubhavyApArarUpayA vacanAnalakriyAgatayA pratiSThAyA vacanakriyArUpatvAdantargatattvamato hetoH saphalA phalavatI, eSA bimbagatA, pratiSThA / atra prakrame bhAvavidhau bhavati anena bhAvaprakAremukhyadevatAviSayasya bhAvasya hetuttvena prasiddheriti // 9 // | u0 ayaM kevalabhAvavyApArastatra zAstrAdivyApAramAha / vacanetyAdi / vacanamAgama evAnalo'gnistasya kriyA niyatavidhivyApArarUpA tasyAH sakAzAt karmendhanadAhato yatazcaiSA siddhakAJcanatA bhavati natu kevalabhAvarasendrAdevAto'smAddhetoreSA bimbagatA pratiSThApyatra prakrame bhAvavidhau bhAvasahakAritAyAM vacanakriyArUpatvenendhanaprakSepakalpazubhavyApArarUpayetikarttavyatayA sahitA saphalA // 9 // saphalaiSA pratiSThetyuktaM sA kathaM karturjAyata ityAha // eSA ca lokasiddhA ziSTajanApekSayA'khilaiveti / prAyo nAnAtvaM punariha mantragataM budhAH praahuH||10|| ya0 eSA ca pratiSThA lokasiddhA pUrvAcAryasiddhA puruSapAramparyakramAyAtA / ziSTajanApekSayA viziSTabhavyApekSayA'khilaiva savvaiva lokalokottaragatA prAyo bAhulyena nAnAtvaM vizeSaH punariha prakrame lokottarapratiSThAyAM matragataM matraviSayaM |budhA AcAryAH prAhurbuvate // 10 // u0 iyaM pratiSThA kathaM jJeyetyAha / eSA cetyAdi / eSA ca pratiSThA'khilaiva lokalokottaragatA sarvaiva ziSTajanApekSayA viziSTabhavyApekSayA lokasiddhA puruSapAramparyapratItA prAyo vAhulyena nAnAtvaM vizeSaH punariha lokottarapratiSThAyAM mantragataM mantraviSayaM budhAH prAhuH // 10 // // 44 // Jain Edustan For Private Personal Use Only linelibrary.org Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAnAtvamevAha // AvAhanAdi savvaM vAyukumArAdigocaraM cAtra / sammArjanAdisiddhayai karttavyaM mantrapUrvaM tu // 11 // ya0 AvAhanAdi sarva AvAhanapUjanasvakarmaniyogAdi vAyukumArAdigocaraM cAtra vAyumeghakumArAdiviSayaM cAtra pratiSThAyAM / saMmArjanAdisiddhyai kSetrasaMzodhanAbhivarSaNAdiniSpattaye / karttavyaM mantrapUrva tu / kulakramAyAtamaMtrapUrvakam 11 // u0 nAnAtvamevAha AvAhanetyAdi / AvAhanapUjanasvakarmaniyogAdi vAyukumArAdigocaraM ca vAyumeghakumArAdiviSayaM cAtra pratiSThAyAM saMmArjanAdInAM kSetrasaMzodhanAbhivarSaNAdInAM siddhyai niSpattaye karttavyaM mantrapUrva tu kulakramAyAtamantrapurassarameva // 11 // kathaM punaH sA pratiSThA kartavyetyAha // nyAsasamaye tu samyaksiddhAnusmaraNapUrvakamasaMgam / siddhau tatsthApanamiva karttavyaM sthApanaM mnsaa||12|| __ yanyAsasamaye tu mantranyAsakAle samyagavaiparItyena siddhAnusmaraNapUrvakaM paramapadasthasiddhAnusmRtimUlamasaGgaM zArIramAnasasaGgarahitamatyantopayuktatayA muktI paramapade tatsthApanamiva siddhasthApanamiva kevaladarzanAdicicchaktisamanvitaM karttavyaM vidheyaM sthApanaM pratiSThA manasAntaHkaraNena bhUyAn bhAvavyApAra evAyamiti kRtvA // 12 // u0 nyAsetyAdi / nyAsasamaye tu mantranyAsakAle tu samyagavaiparItyena siddhAnusmaraNapUrvakaM muktAtmasmaraNapUrvaM asaMgaM Jain Erucaton n jA al For Private Personal Use Only Blainelibrary.org Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza prakaraNam. // 45 // zArIramAnasasaGgarahitaM muktau paramapade tasya kevalajJAnAdicicchaktisamanvitasya sthApanamiva karttavyaM sthApanaM pratimAyA manasA pratiSThAvidhizuddhenAntaHkaraNena bhAvonnayanavyApAro'yameveti kRtvA // 12 // nanu ca yaM nijabhAvasya devatoddezena pratiSThA sA kimucyata ityAha // bIjanyAsaH so'yaM muktau bhAvavinivezataH paramaH / sklaavnyckyogpraaptiphlo'bhyudyscivshc||13|| ya0 bIjanyAsaH so'yaM / bIjasya puNyAnubandhipuNyasya samyaktvasya vA nyAso nikSepo'yaM varttate yeyaM pratiSThAnAma kathaM bIjanyAsa ityAha / muktau siddhau bhAvavinivezataH sadantaHkaraNavinivezAsaramaH pradhAnaH sakalAnAmavazJcakayogAnAM prAptiH phalamasya bIjanyAsasya sa tathA / abhyudayasacivazcAbhyudayasahAyazca avaJcakayogAzca trayaH / tadyathA / sadyogAvazcakaH kriyAvaJcakaH phalAvaJcakastatsvarUpaM cedaM "sadbhiH kalyANasaMpannairdarzanAdapi pAvanaiH / tathAdarzanato yoga AdyAvazcaka ucyate // 1 // teSAmeva praNAmAdikriyAniyama ityalaM / kriyA'vaJcakayogaH syAnmahApApakSayodayaH // 2 // phalAvaJcakayogastu sadbhya eva niyogataH / sAnubandhaphalAvAptirdharmmasiddhau satAM matA // 3 // // 13 // u0 seyaM pratiSThA kimucyata ityAha bIjetyAdi / so'yaM bIjasya puNyAnubandhipuNyasya samyaktvasya vA nyAso nikSepaH yeyaM pratiSThAnAma kuta ityAha muktau siddhau bhAvavinivezataH cittapratibandhAt kIdRzo'yaM paramaH pradhAnaH tathA sakalAnA| mavaJcakayogAnAM prAptiH phalaM yasya sa tathA'bhyudayasacivazcAbhyudaya sahAyazcAvaJcakayogAzca trayaH sadyogAvazcakaH phalAvaJcakaH kriyAvaJcakazca / tatsvarUpaM cedaM " sadbhiH kalyANasaMpannairdarzanAdapi pAvanaiH / tathAdarzanato yoga AdyAvaJcaka ucyate TIkAdvaya sametam. // 45 // Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 1 // teSAmeva praNAmAdikriyAniyama ityalaM / kriyA'vaJcakayogaH syaanmhaapaapkssyodyH||2|| phalAvazcakayogastu saya eva niyogtH| sAnubandhaphalAvAptirddharmasiddhau satAM mateti // 3 // yogadRSTisamuccaye // 13 // vIjanyAsa ityuktamayaM ca saMvarddhanIya ityAha // lavamAtramayaM niyamAducitocitabhAvavRddhikaraNena / kssaantyaadiyutaimetryaadisNgtairvRhnniiy iti // 14 // ___ ya0 lavamAtraM stokamAtramayaM pratiSThAgato bhAvo niyamAnniyamena ucitocitabhAvavRddhikaraNena ucitocitA cAso dezakAlAdyanurUpA bhAvavRddhizca tatsampAdanena kSAntyAdiyutaiH kSamAmAIvArjavasantoSasamanvitaiH maitryAdisaGgataiH maitrIkaragANAmuditopekSAsahitairbrahaNIya iti saMvarddhanIya ityevamuktanyAyena // 14 // u. ayaM ca bIjanyAsa upAyena saMvarddhanIya ityAha / lavetyAdi / lavamAtraM apigamyaH stokamAtramapi yathA syAttathA kiM punaradhikamAtramityarthaH / ayaM pratiSThAgato bhAvo niyamAnnizcayenocitocitA cAsau dezakAlAdyanurUpA bhAvavRddhizca tatsaMpAdanena kSAntyAdiyutaiH kSamAmAIvArjavasaMtoSasamanvitaimaitryAdisaGgatamaitrIkaruNAmuditopekSAsahite haNIyo varddhanIya ityuktanyAyena // 14 // - ayaM saMvarddhanIya ityuktaM sa eva viziSya stUyate // & nirapAyaH siddhArthaH svAtmastho manarADasaGgazca / Anando brahmarasazcintyastattvajJamuSTiriyam // 15 // ya0 apAyebhyo nirgato nirapAyaH / siddhA arthA asminniti siddhArthaH / svAtmani tiSThatIti svAtmastho na parastho Jain Education Dahal Mainelibrary.org Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkAdvayasametam. use zrISoDaza-16 mantrarAT mantrarAjo'yaM asaGgazca saGgavikala AnandastaddhetutvAt brahmaraso brahma satyaM tapo jJAnaM tadviSayo raso'syeti / cintyaH cintanIyastattvajJamuSTiriyaM tattvajJAnAM muSTihitopadezo avisaMvAdasthAnaM evaM pratiSThAgato bhAvaH saMstuta iti // 15 // prakaraNam. u. ayameva viziSya stUyate / nirapAya ityAdi / apAyebhyo nirgato nirapAyaH siddhA arthA asminniti siddhArthaH ||46||||svaatmni tiSThatIti svAtmasthaH svAbhAvikaguNarUpattvenAlpasyApi balIyastvAdaupAdhikaprabalakarmanAzaka iti bhAvaH / mantra rAT mantrarAjaH paramamananatrANaguNavattvAdasaGgazca saGgarahitazcAnandastaddhetutvAt brahma satyatapojJAnarUpaM tasya rasa AsvAdazcintyazcintanIyastattvajJAnAM muSTiralpena bahuhitasaGgo'yaM pratiSThAgato bhAvaH // 15 // evaM pratiSThAvidhiMparisamApya taccheSamAha // aSTau divasAn yAvat pUjA'vicchedato'sya krttvyaa| dAnaM ca yathAvibhavaM dAtavyaM srvsttvebhyH||16||8|| | ya. aSTau divasAnyAvat aSTadinAni maryAdayA pUjA puSpabalividhAnAdibhiravicchedato'vicchedenAsya bimbasya karttavyA hukaraNIyA / dAnaM tu yathA(vibhava)vibhavAnusAreNa dAtavyaM sarvasattvebhyaH zAsanonnatinimittam // 16 // u. evaM pratiSThAvidhiM parisamApya taccheSamAha / aSTAvityAdi / aSTau divasAn yAvadavicchedena nairantaryeNa pUjA puSpabalividhAnAdibhirasya bimbasya karttavyA dAnaM ca yathAvibhavaM vibhavAnusAreNa dAtavyaM sarvasattvebhyaH zAsanonnatinimittam16 // ityaSTamaM SoDazakam // JainEducation For Private Personal Use Only M ainelibrary.org Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjA avicchedato asya karttavyetyuktaM saiva svarUpato'bhidhIyate kArikAdvayena // snAnavilepanasusugandhipuSpadhUpAdibhiH zubhaiH kaantm| vibhavAnusArato yatkAle niyataM vidhaanen||1|| anupakRtaparahitarataH zivadastridazezapUjito bhagavAn / pUjyo hitakAmAnAmitibhaktyA pUjanaM puujaa2|| PI ya0 snAnaM gandhadravyasaMyojitaM snAtraM vA vilepanaM candanakuGkumAdibhiH suSTu sugandhi puSpANi jAtyAdikusumAni / tathA sugandhidhUpo gandhayuktipratItastadAdibhiraparairapi zubhairgandhadravyavizeSaiH kAntaM manohAri vibhavAnusArato vibhavAnusAreNa yatpUjanamitisaMbandhaH kAle trisandhyaM svavRttyaviruddha vA niyataM sadA vidhAnena zAstroktena // 1 // upakRtamupakAro na vidyate upakRtaM yeSAM ta ime'nupakRtA akRtopakArA ityarthaH / te ca te pare ca tebhyo hitaM tasminato'bhirataH pravRtto'nupakRtapa| rahitarato niSkAraNavatsalaH zivaM dadAtIti zivadastridazAnAmIzAstaiH pUjito bhagavAn samagraizvaryAdisaMpannaH pUjyaH pUjanIyo hitakAmAnAM hitAbhilASiNAM sattvAnAmityevaMvidhena kuzalapariNAmena bhaktyA vinayasevayA pUjanaM pUjocyate // 2 // u0 pUjAvicchedato'sya karttavyetyuktaM / saiva svarUpato'bhidhIyate / snAnetyAdikArikAyugmena / snAnaM gandhadravyasaMyojitaM snAtraM vilepanaM candanakuMkumAdibhiH suSTu sugandhipuSpANi jAtyAdIni sugandhidhUpaH kAkatuNDAdi tadAdibhiraparairapi |zubhegandhadravyavizeSaH kAntaM manohAri vibhavAnusArataH saMpadanusAreNa yatpUjanamityagre saMbandhaH kAle trisandhyaM svavRttya'| viruddhe vA kAle niyataM sadA vidhAnena zAstroktena // 1 // na vidyate upakRtamupakAro yebhyaste ca te pare ca tebhyo hitaM tasmin rataH anupakRta upakAraphalAbhAgI san parahitarata iti vA niHkAraNavatsala ityarthaH / zivado mokSArpakaH tridaze lain Educat IMinal For Private Personal Use Only Biainelibrary.org Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza-18 zairindraiH pUjito bhagavAn samagraizvaryAdisaMpannaH pUjyaH pUjanIyo hitakAmAnAM hitArthinAM prANinAmityevaMvidhakuzalapari- TIkAdvaya NAmarUpayA bhaktyA yatpUjanaM sA pUjocyate // 2 // prakaraNam sametam. ___ tAmevabhedenAha // // 47 // paJcopacArayuktA kAciccASTopacArayuktA syAt / RddhivizeSAdanyA proktA sarvopacAreti // 3 // ya0 paJcopacArayuktA paJcAGgapraNipAtarUpA kAciccASTopacArayuktA syAt aSTAGgapraNipAtarUpA RddhivizeSAdanyA RddhivizeSo dazArNabhadrAdigatastasmAdaparA proktA sarvopacAreti sarvaiH prakArairantaHpurahastyazvarathAdibhirupacAro vinayo yasyAM sA sopacArA tatrAdyA"do jANU do NNi karA paMcamayaM hoi uttamaGgaM tu"| evamebhiH paJcabhirupacArayuktA'thavA AgamoktaiH paJcabhirvinayasthAnairyuktA tdythaa| "saccittANaM davANaM visaraNayAe acittANaM davvANaM aviusrnnaae| egasADieNaM uttarAsaGgeNa / cakkhuphAse aJjalipaggaheNaM maNasA egattIbhAvakaraNeNaM / dvitIyA tvaSTabhiraMgaiH zarIrAvayavai-18 rupacAro yasyAM / tAni cAmUnyaGgAni / "sIsamuroyarapiTThI do bAhU UruyAya aDaMgA" tRtIyA tu devendranyAyena yathoktamAgame"savvabaleNaM savvasamudaeNaM savvavibhUie savvavibhUsAe savvAyareNetyAdi // 3 // | u0 tAmeva bhedenAha / paJcetyAdi / ekA paJcopacArayuktA paJcabhirjAnudvayakaradvayottamAGgalakSaNairupacArairyuktetikRtvA dIpaJcabhirupacArairabhigamairyukteti vA kRtvA / kAcidaSTopacArayuktA'STabhiraGgaiH zIrSoraudarapRSThavAhudvayoruddhayalakSaNairupacAro CRICALCARRORSC IM // 47 // Jain Education international Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'syAmiti hetoH| anyA RddhivizeSAddazArNabhadrAdinyAyena sarvopacArA sarvaiH prakArairantaHpurahastyazvarathAdibhiH savvabaleNaM| savvasamudaeNaM savvavibhUsAe savvAyareNetyAdyAgamAdupacAro vinayo'syAmiti kRtvA // 3 // iyaM ca yAdRzena vittena kAryA puruSeNa ca tadAha // nyAyArjitena parizodhitena vittena niravazeSeyam / kartavyA buddhimatA prayuktasasiddhiyogena // 4 // __ ya. nyAyAjitena nyAyopAttena parizodhitena bhAvavizeSAt / vittena dravyeNa niravazeSA sakaleyaM pUjA kartavyA karaNIyA / buddhimatA prajJAvatA / prayuktasatsiddhiyogena prayuktaH vartitaH satsiddhiyogaH satsAdhanavyApAro yena sa tathA // 4 // u0 iyaM ca yathA yena kAryA tathAha / nyAyetyAdi / nyAyenArjitena tataH parizodhitena bhAvavizeSAdvittena dhanena niravazeSA sakaleyaM pUjA karttavyA buddhimatA prayuktaH sasiddhiyogaH satsAdhanavyApAro yena sa tathA tena // 4 // / kIdRkprayatnena punaH puMsA karaNIyeyamityAha // | zucinAtmasaMyamaparaM sitazubhavastreNa vacanasAreNa / AzaMsArahitena ca tathA tathA bhaavvRddhyoccaiH||5|| ya0 zucinA dravyataH snAnena dezasa snAnAbhyAM dezasnAnaM hastapAdamukhaprakSAlanaM sarvasnAnaM zirasA snAnatve satyAgamaprasiddhyA bhAvataH zucinA bhAvasnAnena vizuddhAdhyavasAyenetyarthaH / AtmasaMyamaparaM AtmanaH zarIrasya saMyamaH saMvRtAGgo-12 pAGgendriyatvaM tatparaM tatpradhAnaM yathA bhavatyevaM pUjA karttavyA sitazubhavastreNa sitavastreNa zubhavastreNa ca / zubhamiha sitAda Jain Education in national Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkAdvayasametam. zrISoDaza zAnyadapi paTTayugmAdi raktapItAdivarNa parigRhyate vacanasAreNAgamapradhAnana AzaMsArahitena ca ihaparalokAdyAzaMsAvikalena prakaraNam. ca / tathAtathAbhAvavRddhyoccaiH yena yena prakAreNa puSpavastrAdiviracanAgatena bhAvavRddhiH saMpadyate tena tena prkaarennetyrthH||5|| __ u0 zucinetyAdi / zucinA hastapAdamukhaprakSAlanaziraHsnAnarUpadezasarvabhedabhinnadravyasnAnena shuddhaadhyvsaayruupbhaavsnaa||48|| nena ca pavitreNAtmanaH zarIrasya saMyamaH saMvRtAGgopAGgendriyatvaM tatparaM tatpradhAnaM yathAbhavatyevaM pUjA karttavyA sitaM sitamujvalaM zubhaM zobhanaM ca vastraM yasya sa tathA tena zubhamiha sitAdanyadapi paTTayugmAdi raktapItAdivarNa gRhyate vacanasAreNAgamapradhAnenAzaMsayehaparalokaphalavAJchayA rahitena ca tathA tathA tena tena puSpavastrAdiviracanAprakAreNa bhaavvRddhyoccairtishyen5|| pratiSThAnantaraM pUjA prastutA sA ca puSpAmiSastotrAdibhedena bahudhA tatra puSpAdipUjAmabhidhAya, stotrapUjAM kArikAdvayenAha // piNDakriyAguNagataigaMbhIrairvavidhavarNasaMyuktaiH / AzayavizuddhijanakaiH saMvegaparAyaNaiH puNyaiH // 6 // pApanivedanaga:H praNidhAnapurassarairvicitrArthaiH / askhalitAdiguNayutaiH stotraizca mahAmatigrathitaiH // 7 // ya0 piNDaM zarIramaSTottaralakSaNasahasralakSitaM kriyA samAcArazcaritaM tacca sAtizAyi durvAraparISahopasargasamutthabhayavijayitvena guNAH zraddhAjJAnaviratipariNAmAdayo jIvasya sahavarttino avinAbhUtAH sAmAnyena kevalajJAnadarzanAdayastu |vizeSeNa / tadgataistadviSayaistatpratibaddhaigaMbhIraiH sUkSmamativiSayabhAvAbhidhAyibhirantarbhAvapravartitaizca vividhavarNasaMyuktairvici // 48 // Jain Education.inald For Private Personal Use Only linelibrary.org Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trAkSarasaMyogaizchando'laGkAravazena / AzayavizuddhijanakairbhAvavizuddhyApAdakaiH saMvegaparAyaNaiH saMvegaH saMsArabhayaM mokSAbhilASo vA / paramayanaM gamanaM yeSu tAni parAyaNAni saMvege parAyaNAni saMvegaparAyaNAni taiH puNyahetuttvAtpuNyAni taiH||6|| pApAnAM rAgadveSamohakRtAnAM svayaMkRtattvena nivedanaM parikathanaM tadgarbho hRdayamantargatabhAvo yeSAM tAni taiH pApanivedanagarbhaH praNidhAnamaikAgryaM tatpurassarairupayogapradhAnairitiyAvat / vicitrArthairbahuvidhAthaiH / askhalitAdiguNayutairaskhalitamamilitama-2 vyatyAmeDitamityAdiguNayuktairabhivyAhAramAzritya stotraizca stutivizeSaizca mahAmatigrathitairmahAbuddhipuruSaviracitasandabhairiyaM pUjA karttavyeti pazcAtsambandhanIyaM // 7 // u0 iyamadhikRtA pUjA puSpAmiSastotrAdibhedena bahuvidhA tatra puSpAdipUjAmabhidhAya stotrapUjAM kArikAdvayenAha / piNDetyAdi / pApetyAdi / piNDaH zarIramaSTottaralakSaNasahasralakSitaM kriyA sarvAtizAyidurvAraparISahajayAdyAcArarUpA guNA jIvasvabhAvAvinAbhUtAH sAmAnyena jJAnAdayo vizeSeNa kevalajJAnAdayastadgataistadviSayaH gambhIraiH sUkSmamatigamyAthai vividhAzchando'laGkArabhaGgayA vicitrA ye vAstaiH saMyuktairAzayavizuddhernavamarasAbhivyaJjanayA cittazuddherjanakaiH saMvego bhavabhayaM mokSAbhilASo vA paramayanaM gamanaM yeSu tAni tathA taiH puNyahetutvAt puNyaiH // 6 // pApAnAM rAgadveSamohakatAnAM, svayaMkRtatvena nivedanaM garbho'ntargatabhAvo yeSAM tAni tathA taiH praNidhAnamaikAgryaM tatpurassarairupayogapradhAnairitiyAvadvicitrArthairbahuvi-1 dhArthayuktairaskhalitAdayo guNA askhalitAmilitAvyatyAroDitAdilakSaNAstairyutairabhivyAhArakAle stotraizca mahAmatibhirvi||ziSTabuddhibhigrathitairiyaM pUjA karttavyeti pazcAtsambandhanIyaM // 7 // zrISo. 9 JainEducationa lonal For Private Personal Use Only Hejainelibrary.org Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza- kathaM punaH stotrebhyaH pUjA bhavatItyAha // TIkAdvayazubhabhAvArtha pUjA stotrebhyaH sa ca paraH zubho bhavati / sadbhUtaguNotkIrtanasaMvegAtsamarasApatyA // 8 // prakaraNam. sametam. ___ ya0 zubhabhAvArtha pUjA zubhabhAvanimittaM pUjA sApi puSpAdibhiH stotrebhyaH stutibhyaH saca bhAvaH paraH prakRSTaH zubho // 49 // bhavati zubhaheturjAyate / evaM ca puSpavastrAdInAmiva stotrANAmapi prAkanAdhyavasAyApekSayA zubhatarapariNAmanibandhanattvena 18 pUjAhetutvaM siddhyati / kathaM punaH stotrebhyaH zubho bhAva ityAha sadbhUtaguNotkIrtanasaMvegAt / sadbhUtAnAM vidyamAnAnAM talathyAnAM ca guNAnAM jJAnAdInAM yatkIrtanaM tena saMvego muktyabhilASastasmAt samarasApattyA samabhAve raso'bhilASo yasyAM sA samarasA sA cAsAvApattizca prAptiradhigatiradhigama ityanarthAntaraM tayA hetubhUtayA samarasApattyA paramAtmasvarUpaguNajJAnopayogarUpayA paramArthatastadbha(dbhAvanena tadupayogAnanyavRttitayA stotrebhya eva zubho bhAvo bhavatItitAtparyyam // 8 // u0 kathaM punaH stotrebhyaH pUjA syAdityAha / zubhetyAdi / zubhabhAvArtha pUjA sarvApi puSpAdibhiriSyate sa ca bhAvaH stotrebhyaH paraH prakRSTaH zubho bhavati sadbhUtAnAM vidyamAnAnAM guNAnAM jJAnAdInAM yatkIrtanaM tena saMvego mokSAbhilASastataH same bhAve raso'bhilASo yasyAM tAdRzyApattyA prAptyA hetabhUtayA paramAtmaguNopayogena paramArthatastadananyavRttilakSaNayA tatazca 'puSpAditaH zubhatarapariNAmanibandhanattvena stotrANAM viziSTapUjAhetuttvaM siddhaM bhavati // 8 // adhunA anyathA pUjAyA eva bhedatrayamAha // // 49 // kAyAdiyogasArA trividhA tacchuddhayupAttavittena / yA tadaticArarahitA sA paramAnye tusmyvidH||9|||| Jain Education international For Private Personal Use Only wwwjanary.org Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ya0 kAyAdayo yogAH kAyAdInAM vA tatsArA tatpradhAnA trividhA triprakArA pUjA kAyayogasArA vAgyogasArA manoyogasArA ca / tacchuDyupAttavittena teSAM kAyAdiyogAnAM zuddhiH kAyAdidoSaparihArastayopAttaM yadvittaM tena karaNabhUtena / yA tadaticArarahitA zuddhyaticAravikalAsA paramA pradhAnA pUjA anye tu samayavidaH aparetvAcAryAH itthamabhidadhati // 9 // | u0 athAnyathA puujaabhedtrymaah| kaayetyaadi| kAyAdayo ye yogAstatsArA tatpradhAnA trividhA triprakArA kAyayogasArA vAgyogasArA manoyogasArA ca teSAM kAyAdiyogAnAM zuddhiH kAyAdidoSaparihArapUrvaikAgrapravRttistayopAttaM yadvittaM tena karaNa-12 bhUtena yA tadaticAraiH zuddhyaticArai rahitA sA paramA pradhAnA pUjA'nye tu samayavida AgamajJA iti vadantIti zeSaH // 9 // | kAyAdiyogasArA trividhA pUjetyuktaM tadeva traividhyamAha // vighnopazamanyAdyA gItAbhyudayaprasAdhanI caanyaa| nirvANasAdhanIti ca phaladA tu yathArthasaMjJAbhiH // 10 // ___ ya0 vighnAnupazamayatIti vighnopazamanI AdyA kAyayogasArAgItA kathitA, abhyudayaM prasAdhayatItyabhyudayaprasAdhanI cAnyA'parA vAgyogapradhAnA, nirvANaM sAdhayatIti nirvANasAdhanIti ca manoyogasArA, svatantrA vA trividhA phaladA tu phaladaivaikaikA ythaarthsNjnyaabhirnvrthaabhidhaanH||10|| u0 tisRNAmapyetAsAmanvarthanAmabhedamAha / vighnetyAdi / vinAnupazamayatIti vighnopazamanyAdyA kAyayogasArA gItA kathitA'bhyudayaM prasAdhayatItyabhyudayaprasAdhanI cAnyA'parA vAgyogapradhAnA nirvANaM sAdhayatIti ca manoyogasArA phaladA tu saivaikaikA yathArthasaMjJAbhiranvarthAbhidhAnaretAsAM samantabhadrA sarvamaGgalA sarvasiddhiphaletyetAnyapyanvarthanAmAni gI Jain Education international For Private Personal Use Only wwwjanary.org Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza prakaraNam. // 50 // yante / tatheha prathamA prathamAvaJcakayogAtsamyagdRSTarbhavati dvitIyA tu dvitIyAvazcakayogAduttaraguNadhAriNastRtIyA ca TIkAdvayatRtIyAvaJcakayogAtparamazrAvakasyaiva prathamakaraNabhedena granthyAsannasya ca dharmamAtraphalaiveyaM sadyogAdibhAvAdanubandhAsiddhezce-IN tyayaM pUjAviMzikAyAM vishessH||10|| sametam, tisRSvapi yadbhavati tadAha // pravaraM puSpAdi sadA cAdyAyAM sevate tu tdaataa| Anayati cAnyato'pi hi niyamAdeva dvitIyAyAm11|| trailokyasundaraM yanmanasApAdayati tattu caramAyAm / akhilgunnaadhiksdyogsaarsdbrhmyaagprH||12|| ___ ya0 pravaraM pradhAnaM puSpAdi puSpagandhamAlyAdi sadA ca sarvadaivAdyAyAM prathamAyAM sevate tu sevata eva dadAtyeva taddAtA tasyAH pUjAyAH kartA dAtA Anayati ca vacanenAnyato'pi hi kSetrAntarAtprastutaM puSpAdi niyamAdeva niyamenaiva dvitIyAyAM puujaayaaN||11|| trailokyasundaraM triSu lokeSu pradhAnaM yatpArijAtakusumAdi nandanAdivanagataM manasAntaHkaraNenApAdayati sampAdayati tattu tadeva caramAyAM nirvANasAdhanyAM tadAtatyatrApyabhisambadhyate'yameva viziSyate akhilairguNairadhikaM sadyogAnAM saddharmavyApArANAM sAraM phalakalpamajarAmarattvena dharmasya sAro'marattvamiti tattvaM sadyogasAraM yatsadbrahma paramAtmasvarUpaM tasya yAgo yajanaM pUjanaM tatparastapradhAnaH prastutastadAtA'khilaguNAdhikasadyogasArasa brahmayAgapara ucyate // 12 // u0 tisRSvapi yadbhavati tadAha / pravaramityAdi / pravaraM pradhAnaM puSpAdi puSpagandhamAlyAdi sadA ca sarvadaivAdyAyAM pra- // 50 // thamapUjAyAM sevate tu sevata eva svahastena ddaatyevetyrthH| tadAtA tatpUjAkartA / Anayati ca vacanenAnyato'pi hi M Jain Education international For Private Personal Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kIrpitaM tabuddhimatA vidattabuddhiH saNAsAraM phala kSetrAntarAt prastutaM puSpAdi niyamAdeva dvitIyAyAM pUjAyAm // 11 // trailokyetyAdi / trailokye triSu lokeSu pradhAnaM sundaraM yatsArijAtakusumAdi nandanavanagataM tattu tadeva manasAntaHkaraNenApAdayatyupanayati caramAyAM nirvANasAdhanyAM taddAtetyatrApyabhisambandhyate'yameva viziSyate'khilairguNairadhikaM sadyogAnAM saddharmavyApArANAM sAraM phalakalpamajarAmarattvena hetunA yat sadbrahma paramAtmasvarUpaM tasya yAgo yajanaM pUjanaM tatparastadekadattabuddhiH akhilaguNAdhikasya hi pUjA'khilaguNAdhikaM| |pUjopakaraNaM manasi nidhAyAtizayitaparitoSAya buddhimatA vidheyetyarthaH // 12 // pratiSThAnantaraM snAnAdi cikIrSitaM tatra jIvakAyavadhamAzaGkayAha // snAnAdau kAyavadho na copakAro jinasya kshcidpi|kRtkRtyshc sa bhagavAn vyarthA pUjeti mugdhamatiH13| ___ ya0 snAnAdau snAnavilepanasugandhipuSpAdau pUrvokte kAyavadho jalavanaspatyAdivadhaH paridRSTarUpa eva na copakAraH sukhAnubhavarUpastadanubhogena jinasya vItarAgasya muktivyavasthitasya kazcidapi ko'pi kRtakRtyazca niSThitArthazca sa bhagavAnna kiJcittasya karaNIyamastyaparairevaM vyarthA pUjA nirarthikA pUjetyevaM mugdhamatiravyutpannamatirmUDhamatiLa paryanuyuGkte // 13 // u0 atra pUjAyAM snAnAdigataM pUrvapakSamudbhAvayati / snAnAdAvityAdi / snAnAdau snAnavilepanasugandhipuSpAdau pUrvokte kAyavadho jalavanaspatyAdivadhaH spaSTa eva bhavati saca pratiSiddhaH na copakAraH sukhAnubhavarUpo jinasya vItarAgasya mukti vyavasthitasya tataH snAnAdyavinAbhAvikAyavadhAt kazcidapi bhavati / kRtakRtyazca niSThitArthazca sa bhagavAnna kiJcittasya karamaNIyamasmadAdibhirasti tasmAddhyarthA niSprayojanA pUjetyevaM mUDhamatiravyutpannabuddhiH paryanuyuGkte // 13 // Jain Edat an internationa For Private Personal Use Only Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza prakaraNam. pUjAvyarthattvaparihArAya kArikAdvayamAha // TIkAdvayakUpodAharaNAdiha kAyavadho'pi guNavAn mato gRhinnH|mtraaderiv ca tatastadanupakAre'pi phlbhaavH||1|| | sametam. kRtakRtyattvAdeva ca tatpUjA phalavatI guNotkarSAt / tasmAdavyartheSA'rambhavato'nyatra vimldhiyH|| 15 // ___ ya0 kUpodAharaNAtsamayaprasiddhAdiha pUjAprastAve / kAyavadho'pi jalavanaspatyAdyuparodho'pi guNavAn saguNo mato'bhipreto gRhiNo gRhasthasya etAvatA vacanena kAyavadhadoSaH parihRtaH / mantrAderiva ca mantrAgnividyAderiva ca tatastasyAH pUjAyAH sakAzAtsurasya tadanupakAre'pi smaryamANamantrasevyamAnajvalanA'bhyasyamAnavidyAderanupakAre'pi smaya'mANamantrAdInAM svagatopakArAbhAvAt phalabhAvaH phalasadbhAvo yathA viSazItApahAravidyAsiddhyAdirUpo mantrAdestathA jinapUjanato jinAnAmanupakAre'pi pUjakasya viziSTapuNyalAbharUpaH phalabhAvo'nenApi na copakAro jinasyeti doSaH prihtH|| 14 // kRtakRttyattvAdeva ca sarvasiddhArthattvAdeva ca / tatpUjA devapUjA phalavatI saphalA guNotkarSAt kRtakRttyasyotkRSTaguNattvAdanena pUjAyA abhAve yatkRtakRttyattvaM hetuttvenopanyastaM tatparihRtamavagantavyam , tasmAditi nigamanamavyartheSA saprayojanA pUjA Arambhavato'nyatra vimaladhiyaH vimalabuddheH puruSasyAnyatra zarIrasvajananiketanAdAvArambhavata ArambhapravRttasya // 15 // u. etaddoSaparihArAya kArikAdvayamAha / kUpetyAdi / kUpodAharaNAtsamayaprasiddhAdiha pUjAprastAve kAyavadho'pi jala-| vanaspatyAdyupaghAto'pi guNavAn saguNo mato'bhipreto gRhiNo gRhasthasyAlpavyayena bahvAyabhAvAt / anena kaayvdhdossH| // 51 // Jain Edat H riainelibrary.org Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prihRtH| tatastasyAH pUjAyAH sakAzAttadanupakAre'pi mantrAderiva ca mantrAgnividyAderiva ca phalabhAvaH phalotpAdaH yathA smaryamANamantrasevyamAnajvalanAbhyasyamAnavidyAderanupakAre'pi mantrAdInAM tatsvAbhAvyAdviSazItApahAravidyAsiddhyAdirUpaphalabhAvastathA jinapUjanato jinAnAmanupakAre'pi pUjakasya tatsvAbhAbyAdviziSTapuNyalAbharUpaphalabhAva etena na copa|kAro jinasyetidoSaH parihRtaH // 14 // kRtakRttyattvAdeva ca siddhArthattvAdeva ca tatpUjA devapUjA phalavatI saphalA guNotkarSA | 8/ dutkRSTaguNaviSayattvAdanena caramadoSo nirstH| nigamayati tasmAdavyarthA saprayojanaiSA pUjA'nyatrazarIrasvajananiketanAdAvArambhavata iti vimaladhiyo nirmalabuddhayo bruvate / nanvanyatrArambhavato'trAdhikAra iti ko'yaM niyamo jinapUjanasya kUpodAharaNena svajanitArambhadoSavizodhanapUrvakaguNAntarAsAdakatve yaterapyadhikAraprasaGgAt , sAvadyattve cAnyatrArambhavato'pyanadhikAraprasaGgAnahi kuTumbAdyartha gRhI sAvadye pravarttata iti dharmArthamapi tena tatra pravartitavyaM, yato naikaM pApamAcaritamityanyadapyAcaritavyamiti / atrocyate'nyatrArambhavato'sadArambhasya sato nAzAya sadAraMbhe jinapUjAdAvadhikArittvaM anubandhAhiMsArUpAttatastasya tannAzasambhavAt yatestu sadA sarvArambhanivRttatvAnna tatrAdhikAraH / prakSAlanAddhItyAdinyAyAttasmAdasadArambhanivRttikAmanAvAnihAdhikArIti na kazciddoSaH / kUpodAharaNenApi pravarttamAnasya sAdhostatrAvadyameva citte sphurati utkRSTaguNArUDhattvAnnatu gRhiNo'tathAttvAditi kartRpariNAmavazAdadhikArAnadhikArI, ata eva sAmAyikasthasya gRhiNo'pi tatrAnadhikAro'nyasyApi pRthivyAdhupamardabhIroryatanAvataH sAvadyasaGghaparuceryatikriyAnurAgiNo na dharmArtha sAyadyapravRttiyuktatyapyAhuriti kRtaM vistareNa // 15 // Jain Education in national For Private Personal Use Only Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkAdvayasametam. zrISoDaza evaM sacodyaparihArAM pUjAmabhidhAya phaladvAreNa nigamayannAha // iti jinapUjAM dhanyaHzRNvan kurvastadocitAM niymaat|bhvvirhkaarnnN khala sadanuSThAnaM drutaM labhate // 16 // prakaraNam. ___ ya0 ityevamuktanItyA jinapUjAM devapUjAM dhanyaH puNyabhAk zRNvannarthataH kurvan kriyayA / tadA tasminkAle ucitAM // 52 // yogyAM niyamAnniyamena bhavavirahakAraNaM khalu bhavavigamanimittameva sadanuSThAnaM zobhanAnuSThAnaM drutamAzveva labhate avAmotIti // 16 // | u0 evaM sacodyaparihArAM pUjAmabhidhAya phaladvAreNa nigamayannAha / itItyAdi / ityevaM jinapUjAM dhanyo dharmadhanaH zRkaNvannarthataH kurvan kriyayA tadA tasminkAle ucitAM yo niyamAnnizcayena bhavavirahakAraNaM sadanuSThAnaM zobhanAnuSThAnaM drutaM khalu / zIghrameva labhate // 16 // ||iti navamaM SoDazakam // sadanuSThAnaM labhata ityuktaM tadAha / sadanuSThAnamataH khalu bIjanyAsAtprazAntavAhitayA / saJjAyate niyogAtpuMsAM puNyodayasahAyam // 1 // ya0 sadanuSThAnaM prAguktamataH khalu bIjanyAsAdasmAtpuNyAnubandhipuNyanikSepAt / prazAntavAhitayA prazAntaM voDhuM zIlaM yasya tatpazAntavAhi tadbhAvastayA cittasaMskArarUpayA saJjAyate niSpadyate niyogAnniyamena puMsAM manuSyANAM puNyodayasahAyaM puNyAnubhAvasahitam // 1 // PL0-6 Jain Education.imes For Private Personal Use Only M ainelibrary.org Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u0 sadanuSThAnaM labhata ityuktaM tatsvarUpamevAha / sadanuSThAnamityAdi / sadanuSTAnamataH khalu ucitakramajanitAdeva bIjanyAsAtpuNyAnubandhipuNyanikSepAt prazAntaM voDhuM zIlaM yasya tadbhAvasta cittasaMskArarUpayA saJjAyate niSpadyate niyogAdabhyA-14 |sAt puMsAM manuSyANAM puNyodayasahAyaM puNyAnubhAvasahakRtam // 1 // tadeva bheddvaarennaah|| tatprItibhaktivacanAsaGgopapadaM caturvidhaM gItam / tattvAbhijJaiH paramapadasAdhanaM sarvamevaitat // 2 // ___ya. tatsadanuSThAnaM prItizca bhaktizca vacanaM cAsaGgazcaite zabdA upapadamupoccAripadaM yasya sadanuSThAnasya tattathA caturvidhaM | caturbhedaM gItaM zabditaM prItyanuSThAnaM bhaktyanuSThAnaM vacanAnuSThAnamasaGgAnuSThAnaM tattvAbhijJaiH svarUpAbhijJaiH paramapadasAdhanaM mokSa-10 sAdhanaM sarvamevaitaccaturvidham // 2 // | u0 tadeva bhedata Aha / tadityAdi / tatsadanuSThAnaM prItibhaktivacanAsaGgA ete zabdA upapadAni pUrvapadAni yasya tattathA caturvidhaM gItaM zabditaM tattvAbhi stattvavidbhiH paramapadasya mokSasya sAdhanaM sarvamevaitaccaturvidhaM prItyanuSThAnaM bhaktyanuThAnaM vacanAnuSThAnamasaGgAnuSThAnaM ca // 2 // tatrAdyarUpamAha // yatrAdaro'sti paramaH prItizca hitodayA bhavati kartuH / zeSatyAgena karoti yacca tatprItyanuSThAnam // 3 // ya0 yatrAnuSThAne AdaraH prayatnAtizayo'sti paramaprItizcAbhirucirUpA / hitodayA hita udayo yasyAH sA tathA bha Jain Education For Private Personal Use Only Mainelibrary.org Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza prakaraNam. // 53 // Jain Education vati / karturanuSThAtuH zeSatyAgena zeSaprayojanatyAgena tatkAle karoti yaccAtIva dharmmAdarAt / tadevaMbhUtaM prItyanuSThAnaM vijJeyam // 3 // u0 tatrAdyasvarUpamAha / yatretyAdi / yatrAnuSThAne AdaraH prayatnAtizayo'sti prItizcAbhirucirUpA hita udayo yasyAH sA tathA bhavati karturanuSThAtuH zeSANAM prayojanAnAM tyAgena ca tatkAle yacca karoti tadekamAtraniSThatayA tatprItyanuSThAnaM jJeyam // 3 // dvitIyasvarUpamAha // gauravavizeSayogAdduddhimato yadvizuddhatarayogam / kriyayetaratulyamapi jJeyaM tadbhaktyanuSThAnam // 4 // 1 ya0 gauravavizeSayogAt / gauravaM guruttvaM pUjanIyattvam / tadvizeSayogAttadadhikasambandhAt / buddhimataH puMso yadanuSThAnaM vizuddhatarayogaM vizuddhatara vyApAraM kriyayA kAraNena itaratulyamapi prItyanuSThAnatulyamapi jJeyaM tadevaMvidhaM bhaktyanuSThAnam // 4 // u0 dvitIyamAha / gauravetyAdi / gauravaM guruttvaM pUjyattvaM tasya vizeSayogo'dhikasambandhastato buddhimato vizeSagrAhidhIzAlinaH / yadanuSThAnaM vizuddhataravyApAraM kriyayA bAhyakAraNenetaratulyamapi prItyanuSThAnatulyamapi jJeyaM tadevaMvidhaM bhaktyanuSThAnam // 4 // Aha kaH punaH prItibhaktyorvizeSa ucyate // atyantavallabhA khalu patnI tadvaddhitA ca jananIti / tulyamapi kRtyamanayorjJAtaM syAtprItibhaktigatam // 5 // TIkAdvaya sametam. // 53 // jainelibrary.org Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ya0 atyantavallabhA khalu atyantavallabhaiva / patnI bhAryA tadvatsalIvadatyanteSTaiva hitA ca hitakAriNItikRtvA jananI prasiddhA / tulyamapi sadRzamapi kRtyaM bhojanAcchAdanAdyanayorjananIpanyovratamudAharaNaM syAtprItibhaktigataM prItibhaktiviSaya-4 | midamuktaM bhavati prItyA palyAH kriyate bhaktyA mAturitIyAn prItibhaktyorvizeSaH // 5 // | u0 kaH punaH prItibhaktyorvizeSa ucyate / atyantetyAdi / atyantavallabhA khalvatyantapriyava patnI bhAryA tadvatpatnI vadatyanteSTaiva hitakAriNIti kRtvA jananI mAtA tulyamapi sadRzamapi kRtyaM bhojanAcchAdanAdyanayojananIpalyorjAtamudA|haraNaM syAt / prItibhaktigataM prItibhaktiviSayaM prItyA pattyAH kriyate bhaktyA mAturitIyAn vizeSa itibhAvaH / prItittvabha|ktittve kriyAguNamAnorathikaharSagatau jAtivizeSAviti tarkAnusAriNaH // 5 // tRtIyasvarUpamAha // hA vacanAtmikA pravRttiH sarvatraucittyayogato yA tu / vacanAnuSThAnamidaM cAritravato niyogena // 6 // yA vacanAtmikA AgamAtmikA pravRttiH kriyArUpA sarvatra sarvasmin dharmavyApAre zAntipratyupekSAdau aucityayogato yA tu dezakAlapuruSavyavahArAdyaucittyena vacanAnuSThAnamidamevaM pravRttirUpaM cAritravataH sAdhorniyogena niyamena nAnyasya bhavati // 6 // u0 tRtiiymaah| vcnetyaadi| vacanAtmikA''gamArthasmaraNAvinAbhAvinI pravRttiH kriyArUpA sarvatra sarvvasmin dharmavyApAre kSAntipratyupekSAdau aucityayogato dezakAlapuruSavyavahArAdyAnukUlyena yA tu bhavati idamevaM pravRttirUpaM vacanAnuSThAnaM AACANCAAAACAR amEducation internationa For Private Personal use only Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza TIkAdvaya prakaraNam. sametam. // 54 // cAritravataH sAdhorniyogena niyamana bhavati tasyaiva bhavadurgalaGghanaM SaSThaguNasthAnAvAptastatra ca lokasaMjJAbhAvAnnAnyasya vipayayAnnizcayanayamatametadvyavahAratastvanyasyApi mArgAnusAriNo vacane pravarttamAnasya dezata idaM bhavatyeveti draSTavyam // 6 // turyasvarUpamAha // miva ceSTayate sdbhiH| tadasaGgAnuSThAnaM bhavati tvetattadAvedhAt // 7 // __yayatpunarabhyAsAtizayAdabhyAsaprakarSAdbhUyobhUyastadAsevanena sAtmIbhUtamivAtmasAdbhUtamiva candanagandhanyAyena ceSTyate lAkriyate sadbhiH satpuruSairjinakalpikAdibhistadevaMvidhamasaGgAnuSThAnaM bhavati tvetajjAyate punaretattadAvedhAdvacanAvedhAdAgamasaM skArAt // 7 // / u0 turyasvarUpamAha / yattvityAdi / yattu yatpunarabhyAsAtizayAdbhUyo bhUyastadAsevA tena saMskAravizeSAt sAtmIbhUtamiva candanagandhanyAyenAtmasAdbhUtamiva ceSTyate kriyate sadbhiH satpuruSarjinakalpikAdibhistadevaMvidhamasaGgAnuSThAnaM bhavati tvetajjAyate punaretattadAvedhAt prAthamikavacanasaMskArAt // 7 // vacanAsaGgAnuSThAnayorvizeSamAha // cakrabhramaNaM daNDAttadabhAve caiva yatparaM bhavati / vacanAsaGgAnuSThAnayostu tajjJApakaM jJeyam // 8 // ya0 cakrabhramaNaM kumbhakAracakraparAvarttanaM daNDAddaNDasaMyogAttadabhAve caiva yatparamanyadbhavati / vacanAsaGgAnuSThAnayostu prastutayostu jJApakamudAharaNaM jJeyaM yathA cakrabhramaNamekaM daNDasaMyogAjAyate prayatnapUrvakamevaM vacanAnuSThAnamapyAgamasaMyogAt // 54 // Jain Education in national Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravartate yathA cAnyaccakrabhramaNaM daNDasaMyogAbhAve kevalAdeva saMskArA'parikSayAt saMbhavatyevamAgamasaMskAramAtreNa vastuto vacananirapekSameva svAbhAvikattvena yatpravarttate tadasaGgAnuSThAnamitIyAn bheda iti bhAvaH // 8 // | u0 vacanAsaGgAnuSThAnayovizeSamAha / cakretyAdi / cakrabhramaNaM kumbhakAracakraparAvarttanaM daNDAddaNDasaMyogAttadabhAve caiva | yatparamanyadbhavati vacanAsaGgAnuSThAnayoH prastutayostu tadeva jJApakamudAharaNaM jJeyaM / yathA cakrabhramaNamekaM daNDasaMyogAtpraya-4 tnapUrvakAdbhavati evaM vacanAnuSThAnamapyAgamasaMyogAt pravarttate yathA cAnyaccakrabhramaNaM daNDasaMyogAbhAve kevalAdeva saMskArAparikSayAtsaMbhavatyevamAgamasaMskAramAtreNa vastuto vacananirapekSameva svAbhAvikattvena yatpravartate tadasaGgAnuSThAnamitIyAn bheda itibhAvaH // 8 // eSAmeva caturNAmanuSThAnAnAM phalavibhAgamAha / / abhyudayaphale cAye niHzreyasasAdhane tathA carame / etadanuSThAnAnAM vijJeye iha gatApAye // 9 // | ___ya. abhyudayaphale cAbhyudayanivarttake cAdye prItibhaktyanuSThAne / niHzreyasasAdhane mokSasAdhane / tathA carame vacanAsajhAnuSThAne eteSAmanuSThAnAnAM madhye vijJeye iha prakrame gatApAye apAyarahita nirapAye // 9 // ___ u0 eSAmeva caturNAmanuSThAnAnAM phalavibhAgamAha / abhyudayetyAdi / abhyudayaH svargastatphale evAdye prItibhaktyanuSThAne niHzreyasaM mokSastatsAdhane tathA carame vacanAsaGgAnuSThAne eteSAmanuSThAnAnAM madhye vijJeye iha prakrame gatApAye vighnarahite ata eva pUrvasaMyamaH svargaheturapUrvasaMyamazca mokSaheturiti siddhaantnyH||9|| zrISo. 10 Jain Education international For Private Personal Use Only to Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza prakaraNam. eteSveva caturvanuSThAneSu paJcavidhakSAntiyojanAmAha // TIkAdvaya upakAryapakArivipAkavacanadharmottarA matA kSAntiH / Adyadvaye tribhedA caramadvitaye vibhedeti // 10 // al sametam. __ya0 upakArI upakAravAn / apakArI tvapakArapravRttaH vipAkaH karmaphalAnubhavanamanarthaparamparA vA vacanamAgamaH dharmaH prazamAdirUpastaduttarA tatpradhAnA matA sammatA paJcavidhA kSAntiH kSamA / Adyadvaye AdyAnuSThAnadvaye tribhedA triprakArA caramadvitaye caramAnuSThAnadvitaye dvibhedeti dvidhA / tatropakAriNi kSAntirupakArikSAntistaduktaM durvacanAdyapi sahamAnasya / tathA apakAriNi kSAntirapakArikSAntirmama durvacanAdyasahamAnasyAyamapakArI bhaviSyatItyabhiprAyeNa kSamA kuvataH / tathA vipAke kSAntiH vipAkakSAntiH karmaphalavipAkaM narakAdigatamanupazyato duHkhabhIrutayA manuSyabhava eva vA'narthaparamparAmAlocayato vipAkadarzanapurassarA saMbhavati tathA vacanazAntirAgamamevAlambanIkRtya yA pravarttate na punarupakArittvApakArittvavipAkAkhyamAlambanatrayaM sA vacanapUrvakattvAdanyanirapakSattvAttathocyate dharmottarA tu kSAntizcandanasyeva zarIrasya chedadAhAdiSu saurabhAdisvadharmakalpA paropakArakAriNI na vikriyate sahajattvenAvasthitA sA tathocyate // 10 // __u0 eteSveva caturkhanuSThAneSu paJcavidhakSAntiyojanAmAha / upetyAdi / upakArI upakArakRdapakArI duHkhadaH vipAkoDa-3 dRSTakarmaphalAnubhavo dRSTAnarthaparamparA vA dharmaH prazamAdirUpastaduttarA tatsadottarapadAbhidheyA kSAntiH kSamA paJcavidhA matAsbhipretA tatrAdyadvaye prathamAnuSThAnayugme tribhedA triprakArA caramadvitaye tu vacanAsaGgarUpe dvibhedeti dvidhA tatropakAryuktaM // 55 // durvacanAdyapi sahamAnasyopakArikSAntirmama prativacanena mA bhUdupakArasambandhakSaya iti kRtvA / mama durvacanAdyasahamAnasyAya For Private N in Education lista Personal Use Only ainelibrary.org Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mapakArI bhaviSyatIti dhiyA kSamAM kurvto'pkaarikssaantiH| vipAka narakAdigatakarmaphalAnubhavalakSaNamanupazyato duHkhabhI rutayA manuSyabhava eva vA'narthaparamparAmAlocayato vipAkadarzanapurassarA yA kSamA sA vipAkakSamA / 'AsurattaM Na gacchejjA succA NaM jiNasAsaNa'mityAdyAgamamevAlambanIkRtya yA pravarteta sA vacanakSamopakArittvAdihetutrayanirapekSattvena vacanamAtrapUrvakattvAt dharmakSAntistu sA yA candanasyeva zarIrasya cchedadAhAdiSu saurabhAdisvadharmakalpA paropakAriNI na vikriyate kintu sahajabhAvamanuvidhatte // 10 // | idAnI dharmottarAvirahitAsu catasRSu kSAntiSu sUkSmetarAticArasambhavapradarzanAyAha // caramAthAyAM sUkSmA aticArAH prAyazo'tiviralAzca |aaytrye tvamI syuH sthUlAzca tathA ghanAzcaiva 11 // ya. caramAyA AdyA vacanakSAntistasyAM caramAdyAyAM sUkSmA laghavo'ticArA aparAdhAH prAyazaH kAdAcitkattvenAtiviralAzca santAnAbhAvena Adyatraye tvamI syurAdyakSAntitraye punaramI aticArAH syurbhaveyuH sthUlAzca bAdarAzca tathA ghanAzcaiva nirantarAzcaiva // 11 // u0 etAsvaticArasvarUpamAha / carametyAdi / caramAyA AdyA vacanakSAntistasyAmaticArA aparAdhAH sUkSmA laghavaH prAyazaH kAdAcitkattvenAtiviralA ativyavahitasantAnabhAvAzca Adyatraye tu prathamakSAntitrike tvamI aticArAH sthUlA bAdarAzca tathA ghanAzcaiva nirantarAzcaiva syuH||11|| JainEducationire For Private Personal Use Only C anetary.org Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza TIkAdvayasametam, prakaraNam. 95555 vacanAnuSThAnaM cAritravato niyogenetyuktaM / tatra jJAnayojanAmAha // zrutamayamAtrApohAccintAmayabhAvanAmaye bhavataH / jJAne pare yathArha gurubhaktividhAnasalliGge // 12 // ya0 zrutena nivRttaM zrutamayaM tadeva tanmAtramavadhRtasvarUpamanyajJAnadvayanirapekSaM tadapohAttannirAsAdanyajJAnadvayasApekSaM tu zrutamayaM na nirasyata iti jJeyaM cintAmayabhAvanAmaye vakSyamANasvarUpe nayapramANasUkSmayukticintAnivRttaM cintAmayaM hetusvarUpaphalabhedena kAlatrayaviSayaM bhAvanAmayaM te bhavato jAyate jJAne para pradhAne yathArhamaucittyena gurubhaktividhAnaM sacchobhanaM |liGgaM yayorgurubhaktividhAnasalliGge // 12 // | u0 vacanAnuSThAnaM cAritravato niyogenetyuktaM / tatra jJAnayojanAmAha / zrutetyAdi / zrutena nirvRttaM zrutamayaM tanmAtrApohAttadekasattAnirAsAccintAmayabhAvanAmaye jJAne vakSyamANasvarUpe iha pare prakRSTe yathAImaucittyena gurubhaktividhAnaM sacchobhanaM liGgaM yayoste tathA bhavataH cAritriNo nayapramANasUkSmayukticintAnivRttaM cintAmayaM hetusvarUpaphalabhedena kAlatrayaviSayaM bhAvanAmayaM ca jJAnaM prAdhAnyena bhavati zrutamapi tatprathamabhAvena bhavatyeva na tu tadyanirapekSamitibhAvaH // 12 // jJAnatrayaM saphalaM dRSTAntadvAreNa pratipipAdayiSurAha // udakapayo'mRtakalpaM puMsAM sajjJAnamevamAkhyAtam / vidhiyatnavattu gurubhirviSayatRDapahAri niyamena // 13 // | ya0 udakapayo'mRtakalpamudakarasAsvAdakalpaM payorasAsvAdakalpam amRtarasAsvAdakalpaM puMsAM vidvatpuruSANAM sajjJAnaM | samyagjJAnamevamAkhyAtaM svarUpato vidhiyatnavattu vidhau yatnaH sa vidyate yasmiMstadvidhiyatnavadeva na vidhiyatnazUnyaM guru LUMiainelibrary.org Jain Education & anal III Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhirAcAryairAkhyAtaM viSayatRDapahAri viSayatRSamapahartuM zIlamasyeti niyamenAvazyatayA zrutajJAnaM svasthasvAdupathyasalilAsvAdatulyaM cintAjJAnaM tu kSIrarasAsvAdatulyaM bhAvanAjJAnamamRtarasAsvAdatulyamityuktaM bhavati // 13 // | u0 jJAnatrayasya rasabhedaM dRSTAntadvAropadarzayati / udaketyAdi / puMsAM vidvatpuruSANAM sajjJAnamevamuktatrividhasvarUpam udakapayo'mRtakalpamAkhyAtaM gurubhirAcAryairvidhiyatnavattu vidhiyatnavadeva niyamenAvazyatayA viSayatRSamapahartuM zIlaM yasya tattathA zrutajJAnaM svacchasvAdupathyasalilAsvAdatulyaM cintAjJAnaM tu kSIrarasAsvAdakalpaM bhAvanAjJAnaM tvamRtarasAsvAdakalpamuttarottaraguNavizeSe'pi viSayatRDapahAre sAmAnyataH sarvaM samarthamitibhAvaH // 13 // viSayatRDapahArItyuktaM yasya tu viSayAbhilASAtirekaH sa jJAnatrayavAneva phalAbhAvAnna bhavatItyayogyattvapratipAdanAya tasyedamAha // zRNvannapi siddhAntaM viSayapipAsAtirekataH paapH| prApnoti na saMvegaM tadApi yaH so'cikitsya iti14 ya. zRNvannapi tIrthakarAbhihitamarthataH siddhAntaM pratiSThitapakSarUpaM gaNadharAdyapanibaddhamAgamaM viSayapipAsAtirekato rUparasagandhasparzazabdAbhilASAtirekeNa pApaH saikliSTAdhyavasAyatvAnna prApnoti saMvegaM mokSAbhilASaM tadApi siddhAntazravaNakAle'pyAstAM tAvadanyadA ya evaMvidhaH so'cikitsya ityacikitsanIyaH sa varttate zAstravihitadoSacikitsAyA anahattvAditi 14 u0 yasya tu durupazamo viSayAbhilASaH sa phalAbhAvAdajJAnyeveti tadayogyattvapratipAdanAyAha / zRNvannityAdi / zR. kANvannapi siddhAntamarthatastIrthakaroktaM sUtrato gaNadharagrathitaM viSayapipAsAyA rUparasagandhasparzazabdAbhilASasyAtirekata udre kitsya ityacikitsanA tadayogyattvapratipAdanAlAbhilASasyAtirekata Jain Education in national For Private Personal Use Only Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza prakaraNam. // 57 // kAtyApaH saGkiSTAdhyavasAyastadApi siddhAntazravaNakAlepyAstAmanyadA yaH saMvegaM mokSAbhilASaM na prApnoti so'cikitsya | iti cikitsA'narhaH nirupakramadoSavattvAditibhAvaH // 14 // itthaM karmmadoSavataH kiM karttavyamityAha // naivaMvidhasya zastaM maNDalyupavezanapradAnamapi / kurvanneta gururapi tadadhikadoSo'vagantavyaH // 15 // ya0 na pratiSedhe evaMvidhasya puruSasya zastaM prazastamanujJAtamityarthaH / maNDalyupavezanapradAnamapi arthamaNDalyAM yadupavezanaM zravaNArthaM tatpradAnamapi kurvan sampAdayanne tatpUrvoktaM gururapi prastuto'rthAbhidhAyI tadadhikadoSo'yogyapuruSAdhikadopo'vagantavyosvavoddhavyaH / siddhAntAvajJApAdanAditi // 15 // u0 netyAdi / evaMvidhasyoktarUpAyogyasya maNDalyAmarthamaNDalyAM yadupavezanaM zravaNArthaM tatpradAnamapi na zastaM nAnujJAtaM kiM punardAnAdItyapizabdArthaH / etattasya maNDalyupavezanapradAnaM kurvan gururapyarthAbhidhAtApi tasmAdayogyapuruSAdadhikadoSo'vagantavyaH siddhAntAvajJApAdakattvAt // 15 // pUrvoktArthaM vyatirekeNAha // yaH zRNvansaMvegaM gacchati tasyAdyamiha mataM jJAnam / gurubhaktyAdividhAnAtkAraNametad dvayasyeSTam // 16 // 10 ya0 yaH kazcidyogyaH zRNvan siddhAntamiti sambadhyate saMvegaM gacchatyAskandati / tasya yogyasyAdyamiha prathamamiha mataM ) TIkAdvaya sametam. // 57 // Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnaM zrutajJAnaM / gurubhaktyAdividhAnAdgurubhaktivinayabahumAnAdikaraNAt kAraNametadvayasyeSTaM cintAmayabhAvanAmayajJAnadvayasya | heturetat zrutajJAnamiSTaM / tasmAjjJAnatraye'pi ratnatrayakalpe paramAdaro vidheya iti // 16 // 10 // | u0 uktavyatirekasyeSTatAmAha / ya ityAdi / yaH kazcid yogyaH zRNvan siddhAntamiti pUrvazlokAdanukRSyate saMvegaM mokSAbhilASaM gacchati tasya yogyasyehAdyaM prathamaM jJAnaM zrutasaMjJaM mataM etadasya zrutajJAnaM gurorbhaktyAderbhaktivinayabahamAnAdavidhAnAdyasya cintAmayabhAvanAmayajJAnayugalasya kAraNamiSTantasmAjjJAnatraye'pi ratnatrayakalpe paramAdaro vidheyaH // 16 // 10 // ||iti dazamaM SoDazakam / / kiM punaH zrutajJAnasya prAsaMbhavi liGgamityAha // zuzrUSA cehAcaM liGgaM khalu varNayanti vidvaaNsH| tadabhAve'pi zrAvaNamasirAvanikUpakhananasamam // 1 // ya0 zrotumicchA ca zuzrUSA cehAdyaM liGgaM zrutajJAne prathamaM lakSaNaM khaluzabdo vAkyAlaGkAre varNayanti vidvAMso vicakSaNAstadabhAve'pi zuzrUSAyA abhAve'pi zrAvaNaM zravaNe prayojanaM karttavyaM guroH ziSyaviSayamiti gamyate asirAvanikUpakhananasamaM asirAyAmavanI kUpakhananamakhananameva anudakaprAptiphalattvAttena samaM vivikSitaphalarahitamityarthaH bodhapravAho hi zrAvaNasya phalaM udakapravAha iva kUpakhananasya sa ca zuzrUSAsirA'bhAve na saMbhavatIti / tena samamityuktaM iti hRdayam // 1 // | u0 kiM punaH zrutajJAnasya prAksaMbhavi liGgamityAha / zuzrUSA cetyAdi / zuzrUSA ca zrotumicchA ceha zrutajJAne AdyaM | prathamaM liGgaM lakSaNaM khaluzabdo vAkyAlaGkAre varNayanti kathayanti vidvAMso vicakSaNAH tadabhAve'pi zuzrUSAbhAvepi zrAvaNaM lain Edat For Private Personal Use Only Mw.jainelibrary.org Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza prakaraNam. // 58 // Jain Education in zravaNaprayojakakartRttvaM guroH ziSyaviSayamitigamyate asirAyAmavanau kUpakhananasamaM bodhapravAhAdizrAvaNasya phalamudakapravAha iva kUpakhananasya saca zuzrUSAsirAbhAve na saMbhavatIti tatsamattvena bhramamUlazramamAtra phalattvamuktaM bhavati // 1 // zuzrUSA cehAdyaM liGgamityuktaM tAmeva vibhajayannAha // zuzrUSApi dvividhA parametarabhedato budhairuktA / paramA kSayopazamataH paramAcchravaNAdisiddhiphalA // 2 // to zuzrUSApi prAguktA dvividhA dviprakArA parametarabhedataH prakRSTetarabhedena / budhairvidvadbhiruktA pratipAditA paramA pradhAnA kSayopazamataH kSayopazamAtparamAtpradhAnAdbhavati / sA ca zravaNAdisiddhiphalA zravaNagrahaNadhAraNAdisiddhiH phalamasyA iti // 2 // 0 zuzrUSAmeva bhedata Aha / zuzrUSApItyAdi / zuzrUSApi prAguktA dvividhA dviprakArA parametarabhedataH prakRSTetarabhedAbhyAM budhairvidvadbhiruktA tatra paramAdutkRSTAt kSayopazamAt zuzrUSAvaraNasya paramA zuzrUSA bhavati sA ca zravaNAdeH zravaNagrahaNadhAraNAdeH siddhiH phalaM yasyAH sA tathA // 2 // paramAyAH zuzrUSAyAH phalamupadarzayati // yUno vaidagdhyavataH kAntAyuktasya kAmino'pi dRDham / kinnarageyazravaNAdadhiko dharmazrutau rAgaH // 3 // ya0 yUno vayasthasya vaidagdhyavato vaicakSaNyavataH sarvvakalAkuzalasya kAntAyuktasya kamanIyapriyatamAsamanvitasya kAmi - ) TIkAdvaya sametam. // 58 // Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * ** no'pyanuraktasyApi dRDhamatyartha kinnarageyazravaNAdivyagItazravaNAkarNAmRtakalpAdadhiko vizeSavAn dharmazrutau dharmazravaNe rAgo'bhilASaH evaM zravaNAdisiddhiphalA paramA zuzrUSA bhavati // 3 // | u. asyAM sampannAyAM yatsampadyate tadAha / yUna ityAdi / yUnastaruNasya vaidagdhyavatazcAturIzAlinaH kAntayA kamanIyakAminyA yuktasya kAmino'pyanuraktasyApi dRDhamatyarthaH kinnarANAM geyasya sarvAtizayitAmRtakalpagAnasya zravaNA dadhiko vizeSavAn dharmazrutau dharmazravaNe rAgo'bhilASaH paramazuzrUSAyAM bhavati zuzrUSecchAtmikA rAgastu prazastavAsanAtmaka iti hetuphalayo bhaidH||3|| / asyAmeva satyAM yadbhavati tadAha // gurubhaktiH paramAsyAM vidhau prayatnastathA''dRtiH karaNe / sadvanthAptiH zravaNaM tttvaabhiniveshprmphlm4|| | ya. guruviSayA bhaktiH paramA pradhAnA'syAM guruzuzrUSAyAM satyAM vidhau vidhiviSaye kSetrazuddhyAdau prayatnaH paramAdarastathA'sdRtiH karaNe AgamArthakriyAyAM sadbhandhAptiH satI zobhanA granthAptiH parisphuTasUtrArthAvAptiH, zravaNamarthasya, tattvAbhinivezaparamaphalam, tattvajJAnaparamaphalam // 4 // __u0 gurubhaktirityAdi / gurau bhaktiH paramA pradhAnA'syAM paramazuzrUSAyAM satyAM bhavati tathA vidhau kSetrazuddhimaNDalinipadyAdividhiviSaye prayatno'pramAdastathADhatirAdaraH karaNe AgamArthakriyAyAM satI zobhanA granthAptiH parisphuTasUtrArthA * **** JainEducation U ainerary.org Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza prakaraNam. // 59 // dhigatiH sadgranthAnAM rahasyazAstrANAmAptirvA / zravaNamarthasya tattvAbhinivezo nizcitaprAmANyaka tattvajJAnaM paramaM prakRSTaM TIkAdvaya phalaM yasya tattathA // 4 // aparazuzrUSAmupadarzayati // sametam viparItA tvitarA syAtprAyo'naya dehinAM sA tu / yA suptanRpakathAnakazuzrUSAvasthitA loke // 5 // | ya. viparItA tUktaviparItA itarA aparamA zuzrUSA syAt / prAyo bAhulyenAnAyAnupakArAya dehinAM zarIriNAM sA tu nAsA punaritarazuzrUSA yA kIdRzI / suptazcAsau nRpazca zayyAvyavasthito lIlayA svApArtha kizcitkiJcit zRNoti tasya kathA-18 nake kvacidAkhyAyikAyAM zuzrUSA zravaNendriyavyApRtistadvat / suptanRpakathAnakazuzrUSAvat / sthitA pratiSThitA prasiddhA loke sarvatraiva / yathA nRpasya kathAnakazravaNe na mahAnAdaro'tha ca kiJcicchRNotyevamayamapyaparamazuzrUSAyAmAdaramantareNa kiJcicchRNoti // 5 // u0 aparamazuzrUSAmupadarzayati / viparItetyAdi / viparItA tUktaviparItaivetarA'paramazuzrUSA syAt prAyo bAhulyenAnayAnupakArAya dehinAM sA tu sA punaritarazuzrUSA zravaNavyAvRtti(pRti)stadvat sthitA prasiddhA loke sarvatraiva yathA nRpasya kathAnakavaNe na mahAnAdaro'tha ca kiJcicchRNoti anuSaGgazravaNamAtrarasikattvAttathA'paramazuzrUSAvAnapi lIlayA kiJcicchuNoti natu paramAdareNetyarthaH // 5 // Jain Educati For Private Personal Use Only him.jainelitrary.org Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ idAnIM trayANAM zrutAdijJAnAnAM kiJcidvibhAgamupadarzayati // UhAdirahitamAyaM tayuktaM madhyamaM bhavejjJAnam / caramaM hitakaraNaphalaM viparyayo mohato'nya iti // 6 // | ya0 aho vitarkaH, UhApohavijJAnAdirahitamAdyaM prathamaM zrutamayaM tadyuktamUhAdiyuktaM madhyamaM cintAmayaM bhavet jJAnaM dvitIyaM caramaM bhAvanAmayaM tRtIyaM hitakaraNaphalaM hitakaraNaM phalamasyeti svahitanirvarttanaphalaM viparyayo vipAso mithyA jJAnaM, mohato mohAnmithyAttvamohanIyodayAt / jJAnatrayAdanyo'bodha iti // 6 // PI u0 zuzrUSAjanyAnAM zrutAdijJAnAnAM vibhAgamupadarzayati / UhetyAdi / UhAdinA rahitamAdyaM jJAnaM zrutajJAnasaMjJaM bhave dUho vitarkaH AdinA'pohA tayuktamUhAdiyuktaM madhyamaM cintAmayaM bhaved jJAnaM dvitIyaM / caramaM bhAvanAmayaM tRtIyaM hitakaraNaM phalaM yasya tattathA'nya etadjJAnatrayAdbhinno bodho viparyayo viparyAso mithyAjJAnamitiyAvat mohato mithyAttvamohanIyodayAt // 6 // zrutamayajJAnasya lakSaNamAha // vAkyArthamAtraviSayaM koSThakagatabIjasannibhaM jnyaanm| zrutamayamiha vijJeyaM mithyAbhinivezarahitamalam 7 ya. sakalazAstragatavacanAvirodhinirNItArthavacanaM vAkyaM, tasyArthamAtraM pramANanayAdhigamarahitaM / tadviSayaM tadgocaraM / vAkyArthamAtraviSayaM na tu parasparavibhinna viSayazAstrAvayavabhUtapadamAtravAcyArthaviSayaM / koSThake lohakoSThakAdau gataM sthita Jain Educationallinal For Private Personal Use Only H Irriainelibrary.org Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza TIkAdvaya sametam. prakaraNam. yadvIjaM dhAnyaM tatsannibhamavinaSTattvAt , koSThakagatavIjasannibhaM jJAnaM zrutamayamiha prakrame vijJeyaM veditavyaM / mithyAbhinive. zo'sadabhinivezastena rahitaM vipramuktamalamatyartham // 7 // | u0 tatra zrutajJAnasya lakSaNamAha / vAkyArthetyAdi / vAkyArthaH prakRtavAkyaikavAkyatApannasakalazAstravacanArthAvirodhivacanArthastanmAtraM pramANatayAdhigamarahitaM tadviSayaM tadgocaraM natu parasparavibhinnaviSayazAstrAvayavabhUtapadamAtravAcyArthaviSayaM tasya saMzayAdirUpattvenAjJAnattvAt koSThake lohakoSThakAdau gataM sthitaM yadvIjaM dhAnyaM tatsannibhamavinaSTattvAt zrutamayamiha prakrame vijJeyaM mithyAbhinivezo'sadbhahastena rahitaM vipramuktamalamatyartha padArthajJAnotthApitAnupapattinirAsapradhAnattvAt // 7 // cintAmayajJAnasya lakSaNamAha // yattu mhaavaakyaarthjmtisuukssmsuyukticintyopetm| udaka iva tailavindurvisappi cintAmayaM tatsyAt 8 ya0 yattu yatpunarmahAvAkyArthajamAkSiptetarasarcadhAtmakattvavastupratipAdakAnekAntavAdaviSayArthajanyamatisUkSmA a-| tizayasUkSmabuddhigamyAH zobhanA avisaMvAdinyo yA yuktayaH sarvapramANanayagarbhAstaccintayA tadAlocanayopetaM yuktam / / udaka iva salila iva tailabindustailalavo visarpaNazIlaM visapi vistArayuktaM cintayA nivRttaM cintAmayaM tajjJAnaM syAdbhavet 8 / u0 cintAmayajJAnasya lakSaNamAha-yattvityAdi / yattu yatpunarmahAvAkyArthajamAkSiptetarasarvadharmAtmakavastupratipAdakAnekAntavAdavyutpattijanitamatisUkSmA atizayitasUkSmabuddhigamyAH zobhanA avisaMvAdinyo yA yuktayaH sarvapramANanayagarbhAH // Jain Education international wwwEjainelibrary.org Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taccintayA tadAlocanayopetaM sahitaM udaka iva salila iva tailabindustailalavo visarpi vistArayuktaM cintayA nivRttaM cintAmayaM taj jJAnaM syAdbhavet // 8 // bhAvanAjJAnalakSaNamAha // | aidamparyyagataM yadvidhyAdau yatnavattathaivoccaiH / etattu bhAvanAmayamazuddhasadratnadIptisamama // 9 // ya0 aidamparyya tAtparya sarvajJeyakriyAviSaye sarvajJAjJaiva pradhAnaM kAraNamityevaMrUpaM tadgataM tadviSayaM yajjJAnaM vidhyAdau vidhidravyadAtRpAtrAdau, yatnavatparamAdarayuktaM tathaivoccaiH aidampayaMvattvApekSayA yatnavattvasya samuccayArtha tathaivetyasya grahaNaM / etattu etatpunarbhAvanayA nivRttaM bhAvanAmayaM jJAnaM / azuddhasya sadratnasya jAtyaratnasya svabhAvata eva kSAramRtpuTapAkAdyabhAve'pi bhAsvararUpasya yA dIptistayA samamazuddhasadratnadIptisamam / yathAhi jAtyaratnasya svabhAvata evAnyaratnebhyo'dhikA dIptirbhavatyevamidamapi bhAvanAjJAnamazuddhasadratnakalpasya bhavyajIvasya karmamalamalinasyApi zeSajJAnebhyo'dhikaprakAzakAri bhavati / anena hi jJAnaM jJAtaM nAma kriyApyetatpUvikaiva mokSAyA'kSepeNa sampadyata iti // 9 // | u0 bhAvanAjJAnalakSaNamAha / aidamparyetyAdi / aidamparya tAtparya sarvajJeyaviSaye sarvajJAjJaiva pradhAnaM kAraNamityevaMrUpaM tadgataM tadviSayaM yaj jJAnaM vidhyAdau vidhidravyadAtRpAtrAdau uccairatizayena yatnavatparamAdarayuktaM tathaivaidamparyavattvayatnavattvayoH samucayArtha tathaivetyasya grahaNaM etattu etatpunarbhAvanayA nivRttaM bhAvanAmayaM jJAnaM azuddhasya kSAramRtpuTakAdyabhAvepi nazuddhimato'pi sadratnasya svabhAvato yA dIptistatsama yathAhi jAtyaratnaM svabhAvata evAnyaratnebhyo'dhikadIptimattathedamapi bhAvanA nAmapi bhAvanAjJAnamazuddhava mokSAyA'kSapaNa viSaye sarvajJA zrISo. 11 Jain Education H iina For Private Personal Use Only jainelibrary.org Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SASAR zrISoDaza prakaraNam. // 61 // jJAnamazuddhasadranakalpasya bhavyajIvasya karmamalinasyApi zeSajJAnebhyo'dhikaprakAzakRdbhavati anena hi jJAtaM jJAnaM kriyApye- TIkAdvayatatpUrvikaivAkSepeNa mokssdeti| atra caikasmAdapi vAkyADyutpattivizeSeNa jAyamAnAnAM vAkyArthajJAnAdInAM mahAvAkyArthazabdajJAnAdAvavAntaravyApArattvamiti na viramyavyApArAnupapattidoSastathAcAhuHtArkikAH "so'yamiSoriva dIrghadIrghataro vyApAro sametam. yatparaH sa zabdArtha" ityanyatra vistrH||9|| sAmprataM trayANAM zrutacintAbhAvanAmayajJAnAnAM viSayavibhAgArtha phalAbhidhAnAya prakramate kArikAdvayena // Adya iha manApuMsastadrAgAdarzanagraho bhavati / na bhavatyasau dvitIye cintAyogAt kdaacidpi||10|| cAricarakasaJjIva(vi)nyacarakacAraNavidhAnatazcarame / sarvatra hitA vRttirgAmbhIryAtsamarasApatyA // 11 // l ya. Adye zrutajJAne iha pravacane / manAgISatpuMsaH puruSasya tadrAgAcchrutamayajJAnAnurAgAt / darzanagraho bhavati darzanaM 8 mataM zrutamityeko'rthastadahastadAgraho yathedamatroktamidameva ca pramANaM nAnyadityevaMrUpo, na bhavatyasau darzanagraho yathedamasmadIyaM darzanaM zobhanamanyadIyamazobhanamityevaMrUpo dvitIye cintAyogAdatisUkSmasuyukticintanasambandhAt kadAcidapi kAle | nayapramANAdhigamasamanvito hi vidvAn prekSAvattayA svaparatantroktaM nyAyabalAyAtamartha sarva pratipadyate / tenAsya drshngrho| na bhvti||10||caareshcrko bhakSayitA saJjIvanyA auSadheracarako'nupabhoktA tasya cAraNamabhyavahAraNaM tasya vidhAnaM sampAdanaM, | tasmAcAricarakasaJjIvanyacarakacAraNavidhAnatazcarame bhAvanAmayajJAne sati sarvatra sarveSu jIveSu hitAvRttiH hitahetuH pravRttinna kasyacidahitA / gAmbhIryAdAzayavizeSAtsamarasApattyA sarvAnugraharUpayA "kayAcit striyA kasyacitpuruSasya vazIkaraNArtha Jain Education international For Private Personal Use Only Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education parivrAjikoktA yathemaM mama vazavarttinaM vRSabhaM kuru, tayA ca kila kutazcitsAmarthyAtsa vRSabhaH kRtastaM cArayantI pAyayantI | cAste'nyadA ca vaTavRkSasyAdhastAnniSaNNe tasmin puruSagave, vidyAdharIyugmamAkAzagamAgamattatraikayoktamayaM svAbhAviko na gaurdvitIyayoktaM kathamayaM svAbhAviko bhavati / tatrAdyayoktamasya vaTasyAdhastAtsaJjIvanInAmauSadhirasti yadi tAM carati 1 tadAyaM svAbhAvikaH puruSo jAyate / tacca vidyAdharIvacanaM tayA striyA samAkarNitaM tayA cauSadhiM vizeSato'jAnAnayA sarvvameva cAriM tatpradezavarttinIM sAmAnyenaiva cAritaH / yAvatsaJjIvanImupabhuktavAn / tadupabhogAnantaramevAsau puruSaH saMvRttaH" evamidaM laukikamAkhyAnakaM zrUyate / yathA tasyAH striyAstasmin puruSagave hitA pravRttirevaM bhAvanAjJAnasamanvi | tasyApi sarvvatra bhavyasamudAye'nugrahapravRttasya hitaiva pravRttiriti // 11 // u0 eteSAM trayANAM viSayavibhAga mAha / Adya ityAdi / cArItyAdi / Adye zrutajJAne iha jagati manAgISatpuMsasta dvataH puruSasya tadrAgAt zrutamayajJAnAnurAgAddarzanagraho'satyapakSapAto bhavati yathedaM mayoktamidameva ca pramANaM nAnyaditi asau darzanagraho'smadIyaM darzanaM zobhanamanyadIyamazobhanamityevaMrUpo dvitIye cintAmaye jJAne cintAyogAdatisUkSmasuyu|kticintanasambandhAtkadAcidapi kAle na bhavati / dRSTanayapramANarUpasiddhAntasadbhAvo hi vidvAn sarva svaparatantroktamartha sthAnAvirodhena pratipadyate natvekAntatastatra vipratipadyata iti / tathAcAha sammatau mahAmatiH / NiyayavayaNijjasaccA savvaNayA paraviyAlaNe mohA / te puNa adiTThasamao vibhayai sacce va alie vatti // 10 // cArezvarako bhakSayitA saJjIvinyA | auSadhezcAcarako'nupabhoktA tasya cAraNamabhyavahAraNaM tasya vidhAnato dRSTAntAccarame bhAvanAmaye jJAne sati sarvvatra sarvajI Cainelibrary.org Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza- veSu hitA hitahetuvRttiH pravRttintu kasyacidahitA samarasApattyA sarvatantrasamUharUpasvasamayavyutpattikRtasarvAnugrahapariNatyA TIkAdvaya |gAmbhIryAd gambhIrAzayAt / dRSTAntazcAyaM-kAcit strI svapativazIkArAya kAJcitparivrAjikAM tadupAyamapRcchattayA ca prakaraNam. sametam. kila kutazcitsAmarthyAtsa vRSabhaH kRtaH taM cArayantI pAyayantI cAste'nyadA ca vaTavRkSasyAdhastAnniSaNNe tasmin puruSagave // 62 // vidyAdharIyugmaM vihAyasastatrAjagAma tatraikayoktamayaM svAbhAviko na gaurdvitIyayoktaM kathaM tarhi svAbhAvikaH syAdAdyayokta samasya vaTasyAdhastAtsaJjIvanInAmauSadhirasti yadi tAmayaM carettadA sahajapurUpatAmAsAdayediti tacca vidyAdharIvacanaM tayA/ striyA zrotrapatrAbhyAM pape tAM cauSadhi vizeSato'jAnAnayA sarvAmeva tatpradezasthAM cAriM cAritaH sAmAnyataH patigavaH yAvadasau saJjIvanImupabhuktavAMstAvadeva puruSaH sNvRttH| yathA tasyAH striyAstasmin puMgave hitA pravRttirevaM bhAvanAjJAnAnvita|syApi sarvabhavyasArthe'nugrahapravRttasya hitaiva pravRttiriti // 11 // | viparyayo mohato'nya ityuktaM sa punaH ka ityAha // gurvAdivinayarahitasya yastu mithyAtvadoSato vcnaat| dIpa iva maNDalagato bodhaH sa viparyAyaH pApaH12 BI ya0 gurvAdivinayarahitasya gurUpAdhyAyAdivinayavikalasya yastu yaH punarmithyAttvadoSato mithyAttvadoSAttattvArthAzrataddhAnarUpAdvacanAdAgamAddIpa iva / maNDalagato maNDalAkAro bodho'vagamastaimirikasyeva / sa tathAvidho bodho vacanAdbhavanapyadhyAropadoSato viparyayo mithyApratyayarUpaH padamAtravAcyArthaviSayaH pApaH svarUpeNa vartate // 12 // // 62 // u0 uktaM jJAnatrayasvarUpamathaitadviparyayasvarUpamAha / gurvAdItyAdi / gurvAdInAmupAdhyAyAdInAM vinayarahitasya yastu 4 + Jain Education international Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAttvadoSatastattvArthAzraddhAnadoSAdvacanAdAgamAd dIpa iva maNDalagato maNDalAkAraviSayo bodhastaimirikasyeva sa bodho vacanAdbhavannapi doSajattvAdviparyayo mithyApratyayaH padamAtravAcyArthaviSayaH pApaH paaphetuH||12|| viparyaya eva prastute dRSTAntagarbhamupanayamAha kArikAdvayena // daNDIkhaNDanivasanaM bhasmAdivibhUSitaM satAM shocym| pazyatyAtmAnamalaM grahI narendrAdapi hyadhikam 13 mohavikArasametaH pazyatyAtmAnamevamakRtArtham / tadvyAtyayaliGgarataM kRtArthamiti tabahAdeva // 14 // ___ ya0 daNDI khaNDaM prasiddhaM nivasanaM paridhAnamasyeti daNDIkhaNDanivasanastaM bhasmAdibhirvibhUSitaM vicchuritaM bhasmAdivibhUSitaM satpuruSANAM zocyaM zocanIyaM pazyatyavalokayatyAtmAnamalamatyarthaM grahI grahavAn narendrAdapi hyadhika cakravartino'pyadhika yatheti gamyate // 13 // mohavikArasameto manovibhramadoSasamanvitaH pazyatyAtmAnamevamakRtArtha santaM viparyAyabodhavAn kRtArthamitipazyati tasya kRtArthasya vyatyayena yAni liGgAni teSu ratastaM tadvyatyayaliGgaratam / anenAkRtArthattvameva vastuvRttyA lAdarzayati / evaMvidho'pi kRtArthamiti kuto manyate / tabahAdeva sacAsau grahazca tasmAdeva vivakSitagrahAvezAdeva / evaMgrahagRhItena viparyAyavata upanayaH kRtH||14|| u0 viparyAya evaM prastute dRSTAntagarbhamupanayamAha / daNDItyAdi / mohetyAdi / daNDIkhaNDaM kRtasandhAnavizeSa jIrNavastraM tannivasanaM paridhAnaM yasya sa tathA tam / bhasmAdibhirvibhUSitaM vicchuritaM satAM satpuruSANAM zocyaM zocanIyaM pazyatyavalokayatyalamatyarthamAtmAnaM grahI svAgrahavAnnarendrAdapi hi cakravartinopi hi adhikamatizayitaM yathetigamyate // 13 // moha Hone Jain Educatari n a For Private Personal Use Only Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - zrISoDaza * prakaraNam. vikAreNa manovibhramadoSeNa samanvitaH puruSa evaM grahagRhItarItyAtmAnamakRtArtha santaM kRtArthaM pazyati kimbhUtaM tasya kRtA- TIkAdvayarthasya vyatyayena yAni liGgAni teSu rato yaH sa tathA tam / anena vastuvRttyAkRtArthattvamevAha viparyAyadarzane ko heturatrAha / ityamunA gurvanadhInatAdilakSaNena prakAreNa tasya mohavikArasya grahaH karmazaktirUpeNAtmanyupAdAnaM tata eva kRtArthamiti sametam. pazyatItiyojanAyAM cetyuktattvena prathamApattiH samAdheyA // 14 // jJAnaviparyayayoH svAmyupadarzanArthamidaM kArikAdvayamAha // samyagdarzanayogAj jJAnaM tadanthibhedataH paramam / so'pUrvakaraNataH syAjjJeyaM lokottaraM tacca // 15 // lokottarasya tasmAnmahAnubhAvasya zAntacittasya / aucityavato jJAnaM zeSasya viparyayo jnyeyH||16||11 / l ya0 samyagdarzanayogAttattvArthazraddhAnasambandhAjjJAnaM samyagjJAnaM, tatsamyagdarzanaM granthibhedato granthibhedAt,paramaM pradhAna svarUpato varttate sa granthibhedo niyamata evApArddhapudgalaparAvarttAdhikasaMsAracchedI apUrvakaraNataH syAdapUrvapariNAmAdbhavet / / jJeyaM lokottaraM tacca, taccApUrvakaraNaM lokAtsarvasmAdapyuttaraM pradhAna jJeyam / apUrvakaraNamapUrvapariNAmaH zubho'nAdAvapi saMsAre teSu teSu dharmasthAneSu sUtrArthagrahaNAdiSu vartamAnasyApyasaJjAtapUrva iti kRtvA // 15 // lokAduttaraH pradhAno jJAnavAniha gRhyate tasya lokottarasya tasmAditi nigamane mahAnubhAvasyAcintyazaktaH shaantcittsyopshaantmnsH| aucityavata aucittyayuktasya jJAnamanena jJAnasvAmI nidrshitH| zeSasyoktaguNaviparItasya viparyayo jJeyo jJAnatrayAdanyaH padamAtravAcyArthaviSayaH pUrvokta iti // 16 // 11 // // 63 // lain Edat For Private Personal Use Only A urjainelibrary.org Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education In u0 jJAnaviparyyayoH svAmyupadarzanArthamAha kArikAdvayaM / samyagityAdi / loketyAdi / samyagdarzanasya tattvArthazraddhAnasya yogAj jJAnaM bhavati tatsamyagdarzanaM paramaM pradhAnaM granthibhedato bhavati sa granthibhedo niyamata evApArddhapudgalaparAvarttAdhikasaMsAracchedI apUrvakaraNato yathApravRttottarapariNAmavizeSataH syAttaccApUrvakaraNaM lokAt sarvasmAdapyuttaraM pradhAnaM | anAdau saMsAre sUtrArthagrahaNAditattaddharmasthAnasaMpattAvapyajAtapUrvattvAt // 15 // tasmAllokottarasya lokAtItacAritrasya mahAnubhAvasyA'cintyazakteH / zAntacittasyopazAntamanasa aucityavata aucityayuktasya jJAnaM jJeyaM zeSasyoktaguNaviparI| tasya viparyyayaH padamAtravAcyArthaviSayo viparyyAso jJeyaH // 16 // 11 // // iti ekAdazaSoDazakam // sAmprataM jJAnatrayabhAvAbhAvayorddakSAdhikArittvAnadhikArittvapratipAdanAyAha // asminsati dIkSAyA adhikArI tattvato bhavati sattvaH / itarasya punarddakSA vasantanRpasannibhA jJeyA 1 // ya0 asmin jJAnatraye sati vidyamAne dIkSAyA viratirUpAyA adhikArI adhikAravAn zAstranayoditattvena tattvataH paramArthato bhavati sattvaH pumAn itarasyAnadhikAriNaH punarddakSA vratarUpA vasantanRpasannibhA viDambanAprAyA / caitramAsapari| hAsakRtarAjasannibhA mukhyanRpadIkSAvatkA (vaddIkSAkA ) ryAkaraNena jJeyA jJAtavyA // 1 // u0 jJAnatrayaM prAguktaM tadbhAvAbhAvAbhyAM dIkSAdhikArAnadhikArau pratipipAdayiSurAha / asminnityAdi / asmin jJAna ainelibrary.org Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza traye sati dIkSAyA viratirUpAyA adhikArI adhikAravAn tattvataH paramArthato bhavati sattvaH pumAnitarasyAnadhikAriNaH | punaH dIkSA vasantanRpasannibhA caitramAsaparihAsakRtarAjatulyA viDambanaprAyattvena jJAtavyA // 1 // adhunA dIkSAyA niruktamupadarzayan jJAnina eva tAM niyamayannAha // prakaraNam. // 64 // zreyodAnAdazivakSapaNAcca satAM mateha dIkSeti / sA jJAnino niyogAdyathoditasyaiva sAdhvIti // 2 // ya0 zreyodAnAcchreyaH sundaraM tasya dAnaM vitaraNaM tasmAt / azivaM pratyavAyastatkSapaNAJca tannirasanAcca / satAM munInAM | matA'bhipretA iha pravacane dIkSeti prAguktA / ityevamanayA niruktaprakriyayA sA dIkSA jJAnino jJAnavato niyogAnniyogena yathoditasyaivAdhikAriNa eva sAdhvIti niravadyA varttate // 2 // u0 dIkSApadaniruktamupadarzayan jJAnina eva tAM nigamayannAha / zreya ityAdi / zreyasaH kalyANasya dAnAdazivasya pratyavAyasya kSapaNAcca satAM munInAM matAbhipreteha pravacane dIkSA ityevamanayA niruktaprakriyayA sA dIkSA jJAnino niyogAnniyamAd yathoditasyaivAdhikAriNa eva sAdhvIti niravadyA varttate // 2 // nanu ca yadi jJAnina eva niyamena sAdhvI dIkSA tataH kathaM pUrvoktajJAnatrayavikalAnAM mASatuSaprabhRtInAM samaye sA zreyasI zrUyata ityAzaGkayAha // yo niranubandhadoSAcchrAddho'nAbhogavAn vRjina bhIruH / gurubhakto graharahitaH so'pi jJAnyeva tatphalataH 3 // ya0 ya evaMvidho niranubandhadoSAcchrAddhaH / niranubandho vyavacchinnasantAno doSo rAgAdirbhiranubandhazcAsau doSazca TIkAdvaya sametam. // 64 // Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education In | tasmAcchrAddhaH zraddhAvAn / yastu sAnubandhadoSAnnirupakramakliSTakarmmalakSaNAt kathaJcicchrAddho bhavati / sa neha gRhyate / anAbhogavAn anAbhogo'parijJAnamAtrameva kevalaM granthArthAdiSu sUkSmabuddhigamyeSu sa vidyate yasya sa tathA vRjinaM pApaM tasmAdbhIrurvRjina bhIruH saMsAraviraktattvena / guravaH pUjyAsteSu bhakto gurubahumAnAt / graha Agraho mithyAbhinivezastena rahito graharahito'nena samyagdarzanavattvamasyAvedayati so'pi ya evamuktavizeSaNavAn / jJAnyeva jJAnavAneva / tatphalato | jJAnaphalasampannattvena jJAnasyApi hyetadeva phalaM saMsAraviraktattvagurubhaktattvAdi / tadasyApi vidyata iti kRtvA // 3 // u0 nanu yadi jJAnina eva dIkSA sAdhvI tadA kathaM prAguktajJAnatrayavikalAnAM mASatuSAdInAM samaye sA zreyasI zrUyata ityAzaGkayAha / ya ityAdi yo niranubandhAjyavacchinnasantAnAddoSAj jJAnAvaraNAdeH zrAddhaH zraddhAvAn yastu sAnubandhadoSAnnirupakramakliSTakarmmalakSaNAjjAtabhAvapratighAtaH kathaJcicchrAddho bhavati sa neha gRhyate'nAbhogaH sUkSmadhIgamyagranthArthAparijJAnamAtraM sa eva yasyAsti so'nAbhogavAn vRjinAtyApAd bhIrurbhavaviraktattvAt guruSu pUjyeSu bhaktastadbahumAnittvAt graho mithyAbhinivezastena rahitaH so'pi ya IdRguktavizeSaNavAn jJAnyeva jJAnavAneva tatphalato jJAnaphalabhAvAj jJAnenApi bhavaviraktattvAdi phalaM kriyate tadasyApyastItikRtvA // 3 // kathaM punarjJAnaphalaM mASatuSAderguru bahumAnamAtreNa tathAvidhajJAnavikalasya sanmArgagamanAdItyAzaGkayAha // cakSuSmAnekaH syAdandho'nyastanmatAnuvRttiparaH / gantArau gantavyaM prApnuta etau yugapadeva // 4 // ya0 cakSuramalamanupahataM vidyate yasya sa cakSuSmAnekaH kazcitsyAdbhavetpuruSo mArgagamanapravRttaH andho dRSTivikalo'nyastada jainelibrary.org Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza- paraH kevalaM mArgAnusAritayA viziSTavivekasampannattvena ca / tanmatAnuvRttiparastasya cakSuSmato matamabhiprAyo vacanaM vA tanmUlaM | TIkAdvaya tadanuvRttiparastadanuvartanapradhAnaH zeSA'numatavacanaparityAgena / etau dvAvapi cakSuSmatsadadhau gantArau gamanazIlAvanavaprakaraNam. sametam. rataprayANakavRttyA gantavyaM vivakSitanagarAdi / prApnuta etau yugapadevaikakAlameva / idamuktaM bhavati cakSuSmAn purastAdUjatyandhastu pRSThata evamanayojatorekapadanyAsa evAntaraM nAparaM mahad yadivA tadapi samAnapadanyAsayoH sAhityena bAhulanayojato stItyevamekakAlA prAptavyanagarAdisthAnaprAptiyorapIti / yathaivametayontiraM tathA gurumASatuSakalpaziSyayonyijJAninoH phalaM prati sanmArgagamanapravRttayormArgaparyantaprAptau muktyavasthAyAM na kiJcidantaramiti garbhArthaH // 4 // | u. phalatulyatAyAmeva dRSTAntamAha / cakSuSmAnityAdi / ekaH kazcitpuruSo mArgagamanapravRttazcakSuSmAnnirmalAnupahatanetraH tasyAdanyondho havikalastasya cakSuSmato mataM vacanaM tadanuvRttiparaH tadanusAre paraH pradhAno mArgAnusAritAprayojakAdRSTe nAnyAnuvRttivyAvarttanAt etau dvAvapi cakSuSmatsadandhau gantArau gamanazIlAvanavarataprayANapravRttyA gantavyamabhimatanagarAdi yugapadevaikakAlameva prAptaH tayoragrapRSThabhAvena brajatorekapadanyAsa evAntaraM na mahadyadvA tadapi tulyapadanyAsayo-4 reka zreNyA bAhulagnayorbajatornAstIti dvyoryugptpraaptvypraaptiH| evaM jJAnyajJAninorapi sanmArgagamanapravRttayormuktipuraprAptau nAntaramiti grbhaarthH||4|| _ evaM samAnaphalattvaM jJAnyajJAninoH pratipAdya dIkSArhattvaM vizeSajJAnA'samanvitasyApi darzayati // yasyAsti sakriyAyAmitthaM sAmarthyayogyatA'vikalA / gurubhAvapratibandhAdIkSocita eva so'pi kila 5 Hain Education H ina HOMEjainelibrary.org Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ya. yasya viziSTajJAnarahitasyApyasti vidyate sakriyAyAM sadAcAre / itthamanena prakAreNa sAmarthyayogyatA sAmarthena samAnaphalasAdhakattvarUpeNa yogyatA'vikalA paripUrNA / guruSu dharmAcAryAdiSu bhAvapratibandhAt bhAvataH pratibaddhattvena hetunA dIkSocita eva dIkSAyogya eva prastutaH kiletyAptAgamavAdaH yataH saMsAravirakta evAsyA adhikArI zeSaguNavaikalye'pItyuktam // 5 // u0 itthaM jJAnivadajJAninopyuktarUpasya tulyaphalattvAd dIkSAyogyattvamiti darzayati / yasyetyAdi / yasya viziSTajJAnarahitasyApyasti sakriyAyAM sadAcAre itthamanena prakAreNa sAmarthya samAnaphalajananazaktireva yogyatottamatA guruSu dharmA|cAryAdiSu bhAvapratibandhAdantaraGgasambandhAt so'pi dIkSocita eva kiletyAptAgamavAdaH zeSaguNavaikalye'pi saMsAravirakta evAtrAdhikArItibhAvaH // 5 // idAnIM dIkSAyAH samAnaphalatayA deyattvamabhidadhAno viSamaphalasya cA'deyattvamupadarzayannidamAha // || deyA'smai vidhipUrvaM samyaktatrAnusArato dIkSA / nirvANabIjameSetyaniSTaphaladAnyathAtyantam // 6 // 18 ya. deyA dAtavyA'smai yogyAya vidhipUrva vidhAnapUrvaM samyagavaiparItyena tantrAnusArataH zAstrAnusArato dIkSA vrata-18 rUpA nirvANasya bIjaM mokSasukhayorhetuttvena / eSeti dIkSaivAniSTaphaladA viparyAyaphalA saMsAraphalA'nyathA'yogyAya dIyamAnA'tyantamatizayeneti // 6 // Jain Education inmal For Private Personal Use Only Tainelibrary.org Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza u0 itthaM dIkSAyAH phalasAmye AdeyattvaM tadvaiSamye cAnAdeyattvamityAha / devetyAdi / asmai yogyAya vidhipUrva samyaga- TIkAdvayaprakaraNam. vaiparItyena tantrasya zAstrasyAnusArato dIkSA deyA ityamunA prakAreNa yogyAya dIyamAnA dIkSA nirvANasya mokSasya bIja la sametam. manyathA'yogyadAne'tyantamatizayenAniSTaphaladA durantasaMsAraphalA // 6 // _kA punariyandIkSetyAha // / dezasamagrAkhyeyaM viratiAso'tra tadvati(ca)samyak / tannAmAdisthApanamavidrutaM svaguruyojanataH // 7 // __ ya. dezAkhyA samagrAkhyA ceyaM dIkSA viratirucyate / dezaviratidIkSA sarvaviratidIkSA cetyarthaH, nyAso nikSepo'tra dIkSAyAM vratanyAsa ityarthaH / sA vidyate yasya sa tadvAn tasmiMstadvati ca puruSe dezadIkSAvati sarvadIkSAvati ca samyak samIcInaM saGgataM / tannAmAdisthApanaM teSAM pravacanaprasiddhAnAM nAmAdInAM caturNA sthApanamAropaNamavidrutaM upadravarahitamanupaplavamitiyAvat / kathaM tannAmAdisthApanam / svaguruyojanataH svagurubhirAtmIyapUjyairyojana sambandhanamaucittyena yatra tannAmAdInAntataH sakAzAt // 7 // u0 kA punariyaM dIkSetyAha / dezetyAdi / dezAkhyA samagrAkhyA ceyaM dIkSA viratirucyate dezaviratidIkSA sarvaviratididIkSA cetyarthaH / atra dIkSAyAM nyAso vratapratijJAkAlavihitAcAraH teSAM pravacanaprasiddhAnAM nAmAdInAM catuNNAM sthApanamA-1 ropaNamavidrutaM vidravarahitamanupaplavamitiyAvat / kathaM tannAmAdisthApanaM svagurubhiryojanaM svajItAnurodhena vidhAnaM ttH||7|| Jain Education inNTH Cotainelibrary.org Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathaM punarviziSTanAmanyAsasya svagurubhiH prasAdIkRtasya dIkSAnimittattvamiti manyamAnaM paraM pratyAha / / nAmanimittaM tattvaM tathA tathA coddhRtaM purA yadiha / tatsthApanA tu dIkSA tttvenaanystdupcaarH||8|| ya0 nAmanimittaM nAmahetukaM tadbhAvastattvaM nAmapratipAdyaguNAtmakattvaM / kRtaprazAntAdinAmnaH prazamAdirUpopalambhAt / tasAnAmni ca tadguNasmaraNAdyupalabdhestathA tathA coddhRtaM tena tena svarUpeNoddhRtamudUDham kRtanirvAhaM / purA pUrva yadyasmAdiha pravacane munibhiH tatsthApanA tu tasyaiva nAmnaH sthApanA tu sthApanaiva nAmanyAsa eva dIkSA prastutA tattvena paramArthenA'nyastadupacAro'nyakriyAkalApastadupacArastasyA dIkSAyA upacAro vartate vidyopacArAt // 8 // u0 nAmanyAsasya dIkSAnimittattve ko heturityata Aha / nAmetyAdi / yad yasmAnnAmanimittaM nAmahetukaM tattvaM nAmapra-4 tipAdyaguNavattvahetukaM prazAntatAdijananAbhiprAyeNAptakRtaprazAntAdinAmnaHprazamAdirUpopalambhAttattannAmnaiva tattadabhiprAyasmaraNAttattadguNAnukUlapravRttyA tattadguNasiddhestathA tathA ca tena tena svarUpeNoddhRtaM kRtanirvAhamiha pravacane munibhiH / tasmAt tatsthApanaiva tattvena paramArthena dIkSA'nyaH kriyAkalApastadupacAro nAmasthApanArUpamukhyadIkSAkarmaNaH pUrvottarabhAvenAGgamAtrarUpa ityarthaH // 8 // kasmAtpunarnAmAdinyAse mahAnAdaraH kriyata ityAzaGkayAha / kIrtyArogyadhruvapadasamprApteH sUcakAni niyamena / nAmAdInyAcAryA vadanti tatteSu yatitavyam // 9 // ya. kIrtiH zlAghA / ArogyaM nIrujattvaM prAktanasahajotpAtikarogaviraheNa / dhruvaM sthairya bhAvaprAdhAnyAnnirdezasya / padaM zrISo. 12 For Private Personal Use Only Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza prakaraNam. sthAnaM vishissttpurussaavsthaaruupmaacaaryttvaadi| kIrtizcArogyaM ca dhruvaM ca padaM ca kIrtyArogyadhruvapadAni teSAM samprAptirapUrvalA- TIkAdvayabhastasyA aprAptipUrvikAyAH prApteH sUcakAni gamakAni niyamenAvazyantayA / nAmasthApanAdravyabhAvarUpANyAcAryAH pUjyA 8 vadanti bruvate / tattasmAtteSu nAmAdiSu yatitavyaM yatno vidheyaH / iha cedaM tAtparyyamavaseyamanvarthanAmno hi kIrtanamAtrAdevI sametam. zabdArthapratipatterviduSAM prAkRtajanasya ca manaHprasAdAtkIrtirAvirbhavati / yathA sudharmabhadrabAhusvAmiprabhRtInAmuttamapuruSANAM prabacane kIrtirudapAdi / sthApanApyAkAravatI rajoharaNamukhavastrikAdidhAraNadvAreNa bhAvagarbhapravRttyA Arogyamupa-18 janayati dravyamapyAcArAdizrutaM sakalasAdhukriyA cAbhyasyamAnA vratasthairyopapattaye prabhavati / bhAtro'pi samyagdarzanAdirUpaH pUrvoktapadAvAptaye sampadyate / nahi viziSTabhAvamantareNAgamoktaviziSTapadAvAptibhAvato bhavati athavA sAmAnyenaiva kIArogyamokSasamprApteH sUcakAni sANyeva nAmAdIni // 9 // | u0 evaM nAmanyAsasya dIkSAnimittattvaM sAdhitaM sthApanAdinyAsasya tu tattve'vipratipattireveti nAmAdicatuSTayanyAsasya dIkSAtvAtpRthakphalapradarzanapUrva tatraiva yalopadezamAha / kItItyAdi / kIrtiH zlAghA''rogyaM nIrujattvaM prAktanasahajotpAtikarogavirahAta dhruvaM sthairya bhaavprdhaannirdeshaat| padaM viziSTapuruSAvasthArUpamAcAryatvAdi teSAM samprAptiraprAptipUrvikA prApti|stasyAH sUcakAni gamakAni niyamenAvazyantayA nAmAdIni nAmasthApanAdravyabhAvarUpANyAcAryAH pUjyA vadanti tattasmAtteSu / / nAmAdiSu yatitavyaM tadarthAnukUlyenAtyAdaro vidheyaH / ayaM bhAvaH / anvarthanAmno hi kIrtanamAtrAdeva zabdArthapratItervi- // 6 // duSAM prAkRtajanasya ca manaHprasAdAt bahujanakRtaguNapravAdarUpA kIrtirAvibhavati yathA sudhammabhadrabAhuprabhRtInAM sthApa Jain Education international For Private Personal Use Only Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nApi rajoharaNamukhavastrikAdyAkArarUpA dhAryamANA bhAvagarbhapravRttyArogyamupajanayati dravyamapyAcArAdizrutaM sAdhukriyA cAbhyasyamAnA vratasthairyopapattaye bhavati bhAvo'pi samyagdarzanAdirUpaH prAguktapadAvAptaye sampadyate bhAvAcAryAdipadasya viziTabhAvanimittattvAdathavA saLaNyeva nAmAdIni sAmAnyena kIrtyArogyamokSaprApteH sUcakAni // 9 // kimiti dIkSAprastAve nAmAdiSu yatitavyamityAzaGkayAha // tatsaMskArAdeSA dIkSA sampadyate mahApuMsaH / pApaviSApagamAt khalu samyaggurudhAraNAyogAt // 10 // / | ya0 tatsaMskArAnnAmAdisaMskArAdepA dvividhA dIkSA vratarUpA sampadyate sambhavati mahApuMso mahApuruSasya na hyamahApuruSA vratadhAriNo bhavanti / pApaM viSamiva pApaviSaM tasyApagamAt khalvapagamAdeva / pApaviSayo'ipagamAt / viSApahAriNI dIkSeti keSAJcitprasiddhistadanurodhAdidamuktam / pApaviSApagamAdeva dIkSeti samyagavaparIttyena guruzca dhAraNA ca |gurudhAraNe tAbhyAM yogaH sambandhastasmAdgurudhAraNAyogAt / guruyogAtpApApagamo dhAraNAyogAdeva viSApagama iti // 10 // / u0 nAmAdiSu yatne kRte dIkSAyAM kimAgatamityata Aha / tadityAdi / teSAM nAmAdInAM saMskArAdepA dvividhA dIkSA vratarUpA sampadyate mahApuMso dRDhapratijJasya pApameva viSaM tasyApagamAt khalu apagamAdeva viSApahAriNI dIkSeti keSAJcitprasi-1 ddhimanuruddhyedamuktaM samyagavaiparItyena guroH pApAhigAruDikasyAcAryasya dhAraNAdhyattatvaM tena yogAt sambandhAt // 10 // | dIkSA sampadyate mahApuMsa ityuktaM tatsampattau sarvaviratasya yadbhavati, tadAha // sampannAyAM cAsyAM liGgaM vyAvarNayanti samayavidaH / dharmekaniSTataiva hi zeSatyAgena vidhipUrvam // 11 // Jain Educato Artha Vallainelibrary.org Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza prakaraNam. // 68 // ya0 sampannAyAM ca saJjAtAyA cAsyAM dIkSAyA liGgaM lakSaNaM vyAvarNayanti kathayanti, samayavida AgamavedinaH dhammaika- TIkAdvayaH niSThataiva hi dharmatatparataiva hi zeSatyAgena dharmAdanyaH zeSastattyAgena tatparihAreNa vidhipUrva zAstroktavidhAnapurassaraM yathA | bhavatyevaM zeSatyAgena dhammaikaniSThatA sevanIyA nAnyathetibhAvaH // 11 // | sametam, u0 dIkSAsampattau kiM syAdityAha / sampannAyAmityAdi sampannAyAM ca saJjAtAyAM cAsyAM dIkSAyAM liGgaM lakSaNaM vyAvaNa-| yanti kathayanti samayavidaH siddhAntajJA etaditi zeSaH etakriyetyapyadhyAhArya dhamaikaniSThataiva hi dharmamAtraprativaddhataiva hi zeSasyAnupAdeyasya tyAgena vidhipUrva zAstranItyA // 11 // asyAmeva sarvaviratidIkSAyAM kSAntyAdiyojanAmAryAdvayenadarzayati // vacanakSAntirihAdau dharmakSAntyAdisAdhanaM bhvti| zuddhaM ca tapo niyamAdyamazca satyaM ca zaucaM c||12|| AkiJcanyaM mukhyaM brahmApi paraM sadAgamavizuddham / sarvaM zuklamidaM khalu niyamAtsaMvatsarAdUrdhvam // 13 // 18 I ya0 vacanakSAntirAgamakSAntiriha dIkSAyAmAdau prathamaM dharmakSAntyAdisAdhanaM bhavati AdizabdAt dharmamArdavAdi-18 grahaH / dharmakSAntyAdInAM sAdhanaM vacanakSAntirbhavati, tatpUrbakattvAtteSAM zuddhaM cAkliSTaM ca tapo dvAdazabhedaM niyamAnniyamena yamazca saMyamazca / satyaM cAvisaMvAdanAdirUpaM zaucaM ca bAhyAbhyantarabhedam // 12 // akiJcanasya bhAva AkiJcanyaM, mukhya nirupacaritam / brahmApi brahmacaryyamapi, paraM pradhAnaM, sadAgamavizuddhaM sadarthapratipAdaka AgamaH sadAgamastena vizuddhaM nirdoSa Jain Education Mainelibrary.org Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva pUrvoktaM dazavidhamapi kSAntyAdi zuklamidaM khalu niraticAramidameva niyamAditaravyAvRttyA zuklasyA'zuklanivartakattvAt saMvatsarAdUrddha kriyAmalatyAgena saMvatsarakAlAttyayena zuklaM bhavatIti // 13 // ___ u0 asyAmeva sarvaviratidIkSAyAM kSAntyAdiyojanAmAha / vacanetyAdi / AkiJcanyamityAdi / vacanakSAntirAgamakSAntiriha dIkSAyAmAdau prathamaM dharmakSAnterAdisAdhanaM pradhAnakAraNaM bhavati idamupalakSaNaM tenAsyAmAdau vacanamArdavAdikAraNaM bhavatIti draSTavyaM zuddhaM cAkliSTaM ca tapo dvAdazabhedaM niyamAnnizcayena yamazca saMyamazca satyaM cAvisaMvAdanAdirUpaM zaucaM ca dabAhyAbhyantarabhedam // 12 // AkiJcanyaM niSkiJcanattvaM bAhyAbhyantaraparigrahatyAgarUpaM mukhya nirupacaritaM brahmApi brahmaca yamapyaSTAdazabhedazuddhaM paraM pradhAnaM sadAgamo bhagavadvacanaM tena vizuddhaM nirdoSa sarvamidaM dazavidhamapi kSAntyAdi zuklaM nira-1 ticAraM khaluzabdo vAkyAlaGkAre niyamAnnizcayAtsaMvatsarAdUrva varSaparyAyavyatikrame kriyAmalatyAgena taduttaraM zuklIbhavana|svabhAvattvAt // 13 // asyaiva dIkSAvataH pUrvottarakAlabhAviguNayogamAha // dhyAnAdhyayanAbhiratiH prathamaM pazcAttu bhavati tanmayatA / sUkSmAlocanayA saMvegaH sprshyogshc||14|| __ yadhyAnaM dharmya zuklaM ca sthirAdhyavasAnarUpaM, yathoktam "ekAlambanasaMsthasya sadRzapratyayasya ca / pratyayAntaranirmuktaH pravAho dhyAnamucyate" adhyayanaM svAdhyAyapAThaH dhyAnaM cAdhyayanaM ca dhyAnAdhyayane / adhyayanapUrvakattve'pi dhyAnasyAlpAcatarattvAdabhyarhaNIyattvAcca pUrvanipAtastayorabhiratirAsaktiranavaratapravRttiH prathamamAdau dIkSAsampannasya pazcAttu pazcAtpunarbha Jain Educationo tonal For Private Personal Use Only jainelibrary.org Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza prakaraNam. sametam. vati / tanmayatA tanmayattvaM tatparatA sUkSmAzca te'rthAzca vandhamokSAdayasteSAmAlocanA tayA sUkSmAlocanayA saMvego | TIkAdvayamokSAbhilASaH sparzayogazca sparzastattvajJAnaM tena yogaH sambhavatIti // 14 // ___ asyaiva dIkSAvataH prAguttarakAlabhAviguNayogamAha / dhyAnetyAdi / dhyAnaM sthirAdhyavasAnarUpaM dharmya zuklaM ca yathoktam-13 "ekAlambanasaMsthasya sadRzapratyayasyaca / pratyayAntaranirmuktaHpravAho dhyAnamucyate" adhyayanaM svAdhyAyapAThastayorabhiratiranavaratapravRttiH prathamamAdau dIkSAsampannasya bhavati pazcAttu tanmayatA dhyeyaguNamayattvaM bhavati tathA sUkSmAnAmarthAnAM bandhamokSAdInAmAlocanayA saMvego mokSAbhilASaH sparzena tattvajJAnena yogaH sambandhazca bhavati // 14 // sparzayogazcetyuktaM tatra sparzalakSaNamAha // sparzastattattvAptiH saMvedanamAtramaviditaM tvanyat / vandhyamapi syaadettsprshstvkssepttphldH||15|| __ ya0 spRzyate'nena vastunastattvamiti sprshH| sa ca kIdRgityAha tattattvAptistasya tasya vastuno jIvAdestattvaM svarUpaM tasyAptirupalambho jJAnaM sparza ucyate, saMvedanamAtraM vastusvarUpaparAmarzazUnyamaviditaM tvanyat kathaJcidvastugrAhittve'pi na viditaM vastu tadityaviditamucyate vandhyamapi viphalamapi syAdetatsaMvedanamAtraM / sparzastu sparzaH punarakSepatatphalado'kSepeNaiva tatsvasAdhyaM phalaM dadAtItyayamanayoH sparzasaMvedanayorvizeSa iti // 15 // u0 sparzasya lakSaNaM phalAtizayaM cAha / sparza ityAdi tasya vivakSitasya vastunastattvamanAropitaM rUpaM tsyaaptiruplmbhH| sparzaH spRzyate'nena vastuvatattamiti nirukteH anyattvaviditaM kathaJcidvastugrAhittvepi pramANaparicchedyasaMpUrNArtha(A)grAhittve Jain Etna Diainelibrary.org Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAnizcitaM saMvedanamAtraM tattvaparAmarzazUnyamasparzAkhyaM jJAnamityarthaH / vandhyamapi viphalamapi syAdetat saMvedanamAtraM sparzastu sparzaH punarakSepeNAvilamvena tat svakArya phalaM dadAti yaH sa tathA / ayamanayoH sparzAnyajJAnayorvizeSaH // 15 // saMvegasparzayogena dIkSAvAnyatkaroti tadAha // vyAdhyabhibhUto yadvanniviNNastena takriyAM yatnAt / samyakaroti tadvadIkSita iha saadhusccessttaam||16||12 ya0 vyAdhinA kuSThAdinA'bhibhUto grasto yadvadyathA / niviNNo nirvedaM grAhitastena vyAdhinA takriyAM tcikitsaaN| vyAdhipratIkArarUpAM yatnAdyanena, samyakkaroti vidhatte, tadvattathA dIkSita iha prakrame sAdhUnAM sacceSTA vinayAdirUpA tAM sAdhusacceSTAm // 16 // 12 // | u0 saMvegasparzayogena pariNatadIkSAbhAvo yatkaroti tadAha / vyAdhItyAdi / vyAdhinA kuSThAdinA'bhibhUto grasto yadvA niviNNo nirvedaM grAhitastena vyAdhinA tasya vyAdheH kriyAM pratikriyAM yatnAdAdarAtkaroti tadAha samyagavaiparItyena taddha|ttathA dIkSita iha prakrame sAdhUnAM sacceSTAM vinayAdirUpAm // 16 // 12 // ||iti dvAdazaM SoDazakam // sAdhusacceSTAM samyakkarotItyuktaM tAmevopadarzayitumAha // guruvinayaH svAdhyAyo yogAbhyAsaH parArthakaraNaM ca / itikartavyatayA saha vijJeyA sAdhusacceSTA // 1 // Jain Education anal D ainelibrary.org Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ G zrISoDaza parathayoyamapi vakSyamayAvaditavyA sAdhayati / guruvina TIkAdvaya. sametam. prakaraNam. ya0 guruvinayo vakSyamANaH zobhanamabhivyAptyA'dhyayanaM svAdhyAyaH svakIyamadhyayana vA ayamabhidhAsyamAna eva yogo dhyAnaM tasyA'bhyAsaH paricayoyamapi vakSyamANasvarUpa eva / parasyArtha upakArastatkaraNaM ca vakSyamANaM iti karttavyatayA abhidhAyiSyamANasvarUpayA saha sArddha vijJeyA veditavyA sAdhUnAM sacceSTA sAdhusacceSTA // 1 // | u0 dIkSitaH sAdhuH sacceSTAM samyakkarotItyuktaM tAmevopadarzayati / guruvinaya ityAdi / guruvinayAdirUpA paJcavidhA sAdhUnAM sacceSTA zobhanabAhyavyApArarUpA vijJeyA // 1 // guruvinayasvarUpamAha // aucittyAdguruvRttirvahumAnastatkRtajJatAcittam / AjJAyogastatsatyakaraNatA ceti guruvinayaH // 2 // ya. aucittyAdaucittyena puruSabhUmikApekSayA guruvRttiguruSu varttanaM vaiyAvRttyadvAreNa bahumAna Antara prItivizeSo bhAvapratibandhaH sadantaHkaraNalakSaNo na moho moho hi sasaGgapratipattirUpaH zAstre nivAryate / guruSu gautamasnehapratibandhanyAyena tasya mokSaM pratyanupakArakatvAt / mokSAnukUlasya tu bhAvaprativandhasyAniSedhAttataH sakalakalyANasiddheH yo hi gurukRtamupakAramAtmaviSayaM viziSTavivekasampannatayA jAnAti / yathA'smAsvanugrahapravRttaH svakIyaklezanirapekSatayA rAtrindivaM mahAn prayAsaH zAstrAdhyayanaparijJAnaviSayaH prabhUtaM kAlaM yAvatkRta iti sa kRtajJa ucyate'thavAlpamapyupakAraM bhUyAMsaM manyate'thavA kRtAkRtayolokaprasiddhayobibhAgena kRtasya matipATavAdvizeSaviSayaM svarUpaM paricchinatti, na punarjaDatayA kRtamapi sAkSAtpraNAlikayA vA na vetti tatastadbhAvaH kRtajJatA teSu guruSu kRtajJatAsahitaM cittaM tatkRtajJatAcittaM / AjJAyogaH SCO For Private Personal Use Only wwwjanary.org Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjJAniyogaH zAsanaM yathA rAjAjJA rAjazAsanaM tasyAM yoga utsAhastayA vA AjJayA yogaH smbndhH| AjJA dattAM na viphalIkartumicchati / tatsatyakaraNatA ceti teSAM gurUNAM satyakaraNatA yattairuktaM tattathaiva teSu vidyamAneSu svarbhUyamApanneSu vA sampAdayatyevaM tadvacaH satyaM kRtaM bhavati / iti guruvinayaH, evamete sarve'pi prakArA aucityAdguruvRttyAdayo guruvinayo| bhavati prAguktaH // 2 // __u0 tatra guruvinayasvarUpamAha / aucityAdityAdi / aucityAdRddhabhUmikApekSayA guruvRttiguruviSayaH svajanavaiyAvRttyapra|tiyogittvasambandhena guruvRttirvA bahumAna AntaraHprItivizeSo guNarAgAtmA na mohodayAt moho hi satsa(sa)GgapratipattirUpaH hA zAstre nivAryate guruSu gautamasnehaprativandhanyAyana tasya mokSaM pratyanupakArakatvAt mokSAnukUlasya tu gurubhAvapratibandhasyAnibhASedhAttataH sakalakalyANasiddheH tathA teSu guruSu kRtajJatAcittaM yathAsmAsvanugrahapravRttairbhagavadbhiH svakhedamanapekSya rAtrindivaM mahAn prayAsaH zAstrAdhyApanAdau kRta iti / tathAjJayA gurunirdezena yogaH kAryavyApakattvasambandhaH sarvatra kArya gujJiApudaraskArittvamitiyAvat satyaM ca tatkaraNaM ca sattyakaraNaM tasyAjJAyogasya sattyakaraNaM tatsattyakaraNaM tadeva tattA svArtha talU AjJAphalasampAdakatvamitiyAvadityeSa sarvo'pi guruvinayaH guruprItyarthabAhyavyApArattvAt // 2 // kA adhunA svAdhyAyamAha // yattu khalu vAcanAderAsevanamatra bhavati vidhipUrvam / dharmakathAntaM kramazastatvAdhyAyo vinirdiSTaH // 3 // ya0 yattu yatpunaH khaluzabdo vAkyAlaGkAre vAcanAdervAcanApraznAnuprekSAderAsevanamabhivyAptyA maryAdayA vA pravacano RSSCRACKS Jain Education For Private Personal Use Only SXTainelibrary.org Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza prakaraNam. // 71 // tayA sevanaM karaNamatra prakrame bhavati jAyate / vidhipUrva vidhimUlaM dharmmakathAntaM dharmmakathAvasAnaM kramazaH krameNa tadAsevanaM svAdhyAyo'pi pUrvoktanirvvacano vinirdiSTaH kathita iti // 3 // u0 svAdhyAyamAha yattvityAdi / yattu yatpunaH khaluzabdo vAkyAlaGkAre vAcanAdervAcanApraznaparAvarttanAderAsevanamabhivyAyA maryAdayA vA pravacanoktayA sevanaM karaNamatra prakrame bhavati jAyate vidhipUrva vidhimUlaM dharmakathAntaM dharmakathAsasAnaM kramazaH krameNa tadAsevanaM svAdhyAyo vinirdiSTaH kathitaH suSThu zobhanaM A abhivyAdhyA'dhyayanaM svAdhyAyaH svaM svakIyamadhyayanaM vA svAdhyAya iti vyutpatteH // 3 // yogAbhyAsamAha // sthAnorNArthAlambanatadanyayogaparibhAvanaM samyak / paratattvayojanamalaM yogAbhyAsa iti tattvavidaH // 4 // 0 sthIyate'neneti sthAnamAsanavizeSarUpaM kAyotsargaparyaGkabandhapadmAsanAdi sakalazAstrasiddham / UrNaH zabdaH sa ca varNAtmakaH / arthaH zabdasyAbhidheyamAlambanaM bAhyo viSayaH pratimAdistasmAdAlambanAdanyastadvirahitasvarUpo'nAlambana itiyAvat / sthAnaM corNazcArthazcAlambanaM ca tadanyazcaita eva yogAsteSAM paribhAvanaM sarvvato'bhyasanaM samyaksamIcInaM paraM tattvaM yojayatIti paratattvayojanaM, mokSeNa yojanAdalamatyarthaM yogasya yogAGgarUpasya dhyAnasya vAbhyAsaH paricayo yogAbhyAsaH itItthaM tattvavido'bhivadanti ( vindati ) / kathaM punaH sthAnAdInAM yogarUpatvaM yena tatparibhAvanaM yogAbhyAso bhavet / ucyate / yogAGgattvena, yogAGgasya ca zAstreSu yogarUpatAprasiddherhetuphalabhAvenopacArAt / yogAGgatvaM tu sthAnAdInAM pratipAditameva yoga- Jain Education international TIkAdvaya sametam. // 71 // Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education zAstreSu / yathoktam / "yamaniyamAsanaprANAyAmapratyAhAradhAraNAdhyAnasamAdhayo'STAvaGgAni " / (pAtaJjalayo. pA 2 -29 ) // 4 // u0 yogAbhyAsamAha / sthAnetyAdi / sthIyate aneneti sthAnamAsanavizeSaH kAyotsargaparyaGkabandhAdirUpaH / urNaH zabdaH / | arthastadabhidheyamAlambanaM bAhyo viSayaH pratimAdistasmAdAlambanAdanyo'nAlambana iti yAvat teSAM paribhAvanaM sarvvato'bhyasanaM samyak samIcInaM paraM tattvaM mokSalakSaNaM yojayati yattattathA etad yogAbhyAsa iti tattvavido vidanti yogasya dhyAnarUpasyAbhyAsa iti kRtvA / yadi cittavRttinirodho yogalakSaNaM tadA sthAnAdInAM yogAGgatvepi yogattvopacAro yadi ca mokSayojakavyApAritvamAtraM tadA nopacAra iti dhyeyam // 4 // parArthakaraNamAha // vihitAnuSThAna parasya tattvato yogazuddhisacivasya / bhikSATanAdi sarvvaM parArthakaraNaM yaterjJeyam // 5 // 0 vihitAnuSThAna parasya zAstravihitAsevanaparasya tattvataH paramArthena yogazuddhisacivasya manovAkkAyavizuddhisahitasya bhikSATanAdi bhikSATanavastrapAtreSaNAdi sarvvamanuSThAnaM parArthakaraNaM paropakArakaraNaM yateH sAdhojJeyaM jJAtavyaM bhavatyAhAravastrapAtrAdi yatinA gRhyamANasya dAtRRNAM puNyabandhanimittattvAt tasya ca sAdhuhetukattvAditi // 5 // u0 parArthakaraNamAha / vihitetyAdi / vihitaM zAstroktaM yadanuSThAnaM tatparasya tanniSThasya tattvataH paramArthena yogazuddhi| sacivasya vizuddha manovAkkAyayogasya bhikSATanAdi AhAraiSaNAdi AdinA vastrapAtreSaNAdigrahaH sarvvaM niravazeSamanuSThAnaM jainelibrary.org Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza TokAdvaya la prakaraNam. sametam. // 72 // yateH sAdhoH parArthakaraNaM jJeyaM yatinA gRhyamANasyAhAravastrapAtrAdedAtuH puNyanivandhanattvena paropakArahetuttvAdvizuddhayogapravRttezcocitapravRttihetusAmAyikazaktyA tadarthanA niyatattvAditi draSTavyam // 5 // | iti karttavyatAmAha // sarvatrAnAkulatA yatibhAvAvyayaparA samAsena / kAlAdigrahaNavidhau kriyetikartavyatA bhavati // 6 // ___ ya. sarvatra sarvasminnanAkulatA nirAkulatA attvarA yaterbhAvaH sAmAyikarUpastasyA'vyayaparA vyayAbhAvaniSThA / anAkulatayA yatibhAvAvyayaparA na kiJcidyatibhAvAyetyapagacchatIti kRtvA tathocyate / vizeSyattvAt kriyA'bhisambadhyate / samAsena saGkepeNa kAlAdigrahaNavidhau kaalsvaadhyaayaadigrhnnvidhivissyaa| kriyA ceSTA svazAstraprasiddhA itikartavyatA bhavati ityevaMrUpA kartavyAnAM bhAvaH karttavyatocyate // 6 // | u0 itikartavyatAmAha / sarvetyAdi / sarvatra sarvasmin kAlAdigrahaNavidhI kAlasvAdhyAyAdigrahaNAcAre kAlavibhAgapratiniyate kriyA yogapravRttiH samAsena saGkepeNetikartavyatA bhavati rAtrindivaniyatakramazuddhakriyAsantAnasyetikartavyatApadArthattvAtkIdRzI sA'nAkulatayA'tvarayA yatibhAvasya sAmAyikarUpasyAvyayaparA'vyapagamaniSThA bahukAlasAdhyakriyAyAM tvarayA hyapramattattvalakSaNo yatibhAvo vyetItyetadvizeSaNamuktam // 6 // uktA sAdhusacceSTA'dhunA tadvato maitryAdisiddhimAha // iti ceSTAvata uccairvizuddhabhAvasya sadyateH kssiprm| maitrIkaruNAmuditopekSAH kila siddhimupayAnti // 7 // // 72 // Jain Education HAI For Private Personal Use Only Kajainelibrary.org skU Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | yaH ityevamuktaprakAreNa ceSTAvataH sAdhuceSTAyuktasya uccairatyartha vizuddhabhAvasya vizuddhAdhyavasAyasya sadyateH satsAdhoH kSipramacireNaiva maitrIkaruNAmuditopekSAH pUrvoktAzcatasro bhAvanAH kila siddhimupayAnti kiletyAptAgamavAdo niSpattiM pratilabhante // 7 // | u0 uktA sAdhusacceSTA'tha tadvato maicyAdisiddhimAha / itItyAdi / ityuktaprakAreNa ceSTAvataH pravRttimata uccairatyartha vizuddhayogasya vizuddhabhAvasya sadyaterapramattasAdhoH kSipramacireNaiva maitrIkaruNAmuditopekSAH pUrvoktAzcatasro bhAvanAH siddhimupayAnti siddhattvAkhyaM vizeSa labhante kiletyAptAgamavAdaH // 7 // adhunaitadgatamevAha // etAzcaturvidhAH khalu bhavanti sAmAnyatazcatasro'pi / etadbhAvapariNatAvante muktirna ttraitaaH||8|| ya0 etA maitrAdyAzcatuvidhAzcatuSprakArAH khaluzabdo vAkyAlaGkAre / bhavanti jAyante / sAmAnyataH sAmAnyena catasro'pi prastutAH / etAsAM bhAvapariNatirviziSTasvarUpalAbhastasyAM satyAmante paryavasAne prakarSaprAptau muktinivRttine tatraitAstasyAM muktI naitAH sambhavanti saaNsaarikbhaavottiirnnruuptvaanmukteH||8|| ___u0 etadgatameva vizeSamAha etA ityAdi etA maitryAdyAzcaturvidhAzcaturbhedAH / khalurvAkyAlaGkAre bhavanti sAmAnyataH sAmAnyena catasro'pi prastutAH etAsAM bhAvapariNatau viziSTasvarUpalAbhe'nte sarvotkarSe sati muktinivRttirbhavati tatra mutAvetA maicyAdyA na sambhavanti mukteH sAMsArikabhAvottIrNarUpattvAt // 8 // zrISo. 13 Jain Educaton n al For Private Personal Use Only Mainelibrary.org Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza prakaraNam. // 73 // Jain Education etAzcaturvidhA ityuktaM tadeva cAtuvvidhyaM pratyekamabhidhAtumAha // upakArisvajanetara sAmAnyagatA caturvidhA maitrI | mohAsukhasaMvegAnyahitayutA caiva karuNeti // 9 // ya0 upakArI ca svajanazcetarazca sAmAnyaM ca / etadgatA etadviSayA catuvidhA caturbhedA maitrI bhavati / upakartuM zIlamasyetyupakArI upakAraM vivakSitapuruSasambandhinamAzritya yA maitrI loke prasiddhA sA prathamA / svakIyo jano nAlaprativaddhAdistasminnupakAramantareNApi svajana ityeva yA maitrI taduddharaNAdirUpA pravarttate sA dvitIyA / itaraH pratipannaH pUrvapuruSapra| tipanneSu vA svajanasambandhanirapekSA yA maitrI sA tRtIyA / sAmAnye sAmAnyajane sarvvasminnevA'paricite'pi hitacintanarUpA pratipannattvasambandhanirapekSA caturthI maitrI / mohazcAsukhaM ca saMvegazcAnyahitaM ca tairyutA caiva samanvitA caiva karuNeti karuNA bhavati / moho'jJAnaM tena yutA glAnApathyavastumArgaNapradAnAbhilASarUpA prathamA / asukhaM sukhAbhAvo yasmin prANini duHkhite sukhaM nAsti tasminyA'nukampA lokaprasiddhA AhAravastrazayanAsanAdipradAnalakSaNA sA dvitIyA / saMvego mokSAbhilASastena sukhiteSvapi sattveSu prItimattayA sAMsArikaduHkhaparitrANecchA chadmasthAnAM yA svabhAvataH pravarttate sA tRtIyA / anyahitayutA sAmAnyenaiva prItimattAsambandhavikaleSvapi sarvveSvevAnyeSu sattveSu kevalinAmiva bhagavatAM mahAmunInAM sarvvAnugrahaparAyaNA hitabuddhyA caturthI karuNA // 9 // u0 uktameva pratyekaM cAturvidhyaM vivRNvannAha upakArItyAdi / upakArI ca svajanazcetarazca sAmAnyaM ca etadgatA catuvidhA caturbhedA maitrI bhavati / tatropakartuM zIlamasyetyupakArI tatkRtamupakAramapekSya yA maitrI loke prasiddhA sA prathamA / TIkAdvaya sametam. // 73 // jainelibrary.org Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svakIyo jano nAlapratibaddhAdistasminnupakAramanapekSyApi svajanabuddhyaiva yA maitrI sA dvitIyA / itara upakArisvajana-18 | bhinnaH paricito gRhyate sAmAnyasya pRthaggrahaNAttatra pUrvapuruSapratipannasambandhe svapratipannasambandhe voktanimittadvayanirapekSA yA maitrI sA tRtIyA sAmAnye sarvasminneva jane paricitAparicitasAdhAraNyenoktanimittatrayanirapekSA yA maitrI sA caturthI / / mohazcAsukhaM ca saMvegazcAnyahitaM ca tairyutA caiva karuNA bhavati / moho'jJAnaM tena yutA glAnayAcitApathyavastupradAnAbhilASasadRzI prathamA'sukhaM sukhAbhAvaH sa yasmin prANinyasti tasmin yA lokasiddhAhAravastrAsanAdipradAnalakSaNA sA dvitIyA / saMvego mokSAbhilASastena sukhiteSvapi sattveSu sAMsArikaduHkhatyAjanecchayA chadmasthAnAM svabhAvataH prItimattayA pravartate sA tRtIyA / yA tvanyahitena prItimattAsambandhavikalasarvasattvahitena kevalinAmiva bhagavatAM mahAmunInAM sarvAnugrahaparAnukampA sA caturthI // 9 // sukhamAtre saddhetAvanubandhayute pare ca muditA tu / karuNAnubandhanirvedatattvasArA rApekSeti // 10 // ya0 sukhamAtra sAmAnyenaiva vaiSayikaM yadapathyAhAratRptijanitapariNAmAsundarapari(sukha)kalpaM svaparajIvapratiSThitaM tasmin prathamA muditaa|stH zobhanasya pariNAmasundarasya / hitamitAhArapariNAmajanitasyeva parihRSTasyehalokagatasya sukhasya yo hetustathAvidhAhAraparibhogajanitasvAdurasAsvAdasukhakalpaH svaparagatastasmin saddhetAvaihalaukike sukhavizeSe dvitIyA / anubandhaH santAno'vyavachinnasukhaparamparayA devamanujajanmasu kalyANaparamparArUpastena prayujyate / sukhe parabhavehabhavApekSayA / AtmaparApekSayA ca tRtIyA / paraM prakRSTaM mohakSayAdisambhavamavyAvAdhaM ca yatsukhamanavayaMzAzvataM ca tasmin caturthI muditA / karuNA JainEducationinta Einelibrary.org Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkAdvaya | sametam. zrISoDaza-18 cAnubandhazca nirvedazca tattvaM ca etAni sAro yasyA upekSAyAH sA tathoktA / karuNAsArA'nuvandhasArA nirvedasArA ta zattvasArA ceti caturvidhopekSA / karuNA ghRNA sA cehAturApathyAsevanaviSayA tathAhyAturasya svAtantryAdapathyaM sevamAnasya prakaraNam. | tannivAraNamavadhIryopekSAM karoti / yadyapyasAvahitamAsevata iti jAnAti tathApi na nivArayatIyaM karuNAsAropekSA'nubandhaH kAryaviSayaH pravAhapariNAmastatsArA yathA kazcitkutazcidAlasyAderarthArjanAdiSu na pravartate taM cApravarttamAnamanyadA taddhitArthI pravarttayati vivakSite tu kAle pariNAmasundaraM kAryasantAnamavekSamANo yadA mAdhyasthyamavalambate tadA tasyAnuvandhasAropekSA / nirvedo niviNNatA tatsArA nArakatiryagnarAmarabhaveSu nAnAvidhAni duHkhAni vedayato jIvasya kathaMcinmanujadevagatiSu sarbendriyotsavakaraM saMsArisattvAhAdakaM sukhavizeSamanupazyato'pi tadasAratAkAdAcitkattvAbhyAM tasminnupekSA kurbANasya nirvedasAropekSA / tattvaM paramArthastadbhAvastattvamiti vastusvabhAvo vA tatsArA manojJAmanojJAnAM vastUnAM jIvAjIvAtmakAnAM paramArthato rAgadveSAnutpAdakattvena svAparAdhameva mohAdikarmavikArasamutthaM bhAvayatasteSAM svarUpavRttivyavasthitAnAmaparAdhamapazyataH sukhaduHkhAdihetuttvA'nAzrayaNAnmAdhyasthyamavalambamAnasya tattvasAropekSA nirvedAbhAve'pi| bhavatIti // 10 // u0 sukhamAtra ityAdi / sukhamAtre sAmAnyenaiva vaiSayike'pathyAhAratRptijanitapariNAmAsundarasukhakalpe svaparaniSThe prathamA muditA / san pariNAmasundarasukhajananazaktimAna heturyasya tAdRze hitamitAhAraparibhogajanitarasAsvAdakasukhakalpe svaparagataihikasukhavizeSe dvitIyA'nuvandho devamanujajanmasu sukhaparaMparAvicchedastena yute lokadvayasukhe AtmaparApekSayA haa|| 74 // Jain Education in national For Private Personal Use Only Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyA / paraM prakRSTaM mohakSayAdisaMbhavaM yatsukhaM tasmin caturthI muditA / karuNA cAnubandhazca nirvedazca tattvaM ca etAni | sAro yasyAH sA tathetyamunA prakAreNa caturvidhopekSA / karuNA mohayutakaruNA tatsAropekSA prathamA yathA kazcidAturasya svAtantryAdapathyaM sevamAnasyAhitaM jAnAno'pi tannivAraNamavadhIryopekSAM karoti mA bhUdanukampAbhaMga iti / anubandhaH phala| siddhAntaH kAryaviSayaH pravAhapariNAmastatsArA dvitIyA / yathA kazcit kutazcidAlasyAderarthArjanAdau na pravarttate taM cA'pravarttamAnamanyadA taddhitArthI pravarttayati vivakSite tu kAle pariNAmasundara kAryasantAnamavekSamANo mAdhyasthyamavalambata iti / nirvedo bhavavairAgyaM tatsArA tRtIyA yathA catasRSu gatiSu nAnAvidhaduHkhaparaMparAmanubhavato jIvasya kathaMcinmanujadevagatiSu sarvendriyAhlAdakaM sukhavizeSamanupazyato'pi tadasAratAkAdAcitkattvAbhyAM tasminnupekSA, tattvaM vastusvabhAvastatsArA caturthI yA manojJAmanojJAnAM vastUnAM paramArthato rAgadveSAnutpAdakattvena svAparAdhameva mohavikArasamutthaM bhAvayataH svarUpavyavasthitavastvaparAdhamapazyato bAhyArtheSu sukhaduHkhahetutAnAzrayaNAnmAdhyasthyamavalambamAnasya bhavati // 10 // keSAM punaretAzcatasro maitryAdyAH pariNamantItyAha // etAH khalvabhyAsAkrameNa vacanAnusAriNAM puMsAm / sadvRttAnAM satataM zrAddhAnAM pariNamantyuccaiH // 11 // ya0 etAH prAguktAH khaluzabdaH punaH zabdArthe'bhyAsAtparicayAtpunaH punarAvRtteH krameNAnupUrvyA / vacanAnusAriNAmAgamAnusAriNAM puMsAM mAnavAnAM sadvRttAnAM saccaritrANAM satatamanavarataM zrAddhAnAM zraddhAyuktAnAM pariNamantyAtmasAdbhavanti uccairatyartham // 11 // Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza prakaraNam. 11 64 11 u0 keSAM punaretAzcatasraH pariNamantItyAha / etA ityAdi / etAH prAguktAH khalu punaH abhyAsAtpunaH punarAvRtteH krameNAnupUrvyA vacanAnusAriNAmAgamapuraskAriNAM puMsAM puruSANAM sadvRttAnAM saccaritrANAM satatamanavarataM zrAddhAnAM zraddhAyuktAnAM pariNamantyAtmasAdbhavatyuccairatyartham // 11 // niSpannayogAnAM cittaM kimetatsahitaM netyAha // etadrahitaM tu tathA tattvAbhyAsAtparArthakAryeva / sadbodhamAtrameva hi cittaM niSpannayogAnAm // 12 // ya0 etadrahitaM tu maitryAdibhAvanArahitaM tu / tathA tenaprakAreNetarAsaMbhavinA tattvAbhyAsAtparamArthA'bhyAsAttatsvarUpAbhyAsAdvA parArthakAryeva paropakArakaraNaikazIlameva / sadbodhamAtrameva hi nirmalajJAnamAtrameva hi zeSadoSaviyuktaM cittaM cetanAsvabhAvaM niSpannayogAnAM yogivizeSANAM tu liGgaM cedaM " doSavyapAyaH paramA ca vRttiraucityayogaH samatA ca gurvI / vairAdinAzo'tha RtaMbharA dhIrniSpannayogasya tu cihnametat " // 12 // u0 etacca yogArambhakArabdhayogAn pratyuktaM, niSpannayogAnAM tu cittaM kIdRzamityAha / etadityAdi / etadrahitaM tu nirvikalpa saMskAreNa maitryAdibhAvanAnAzAttadrahitameva tathA tena prakAreNetarAsaMbhavinA tattvAbhyAsAsara mArthAbhyAsAtprakRSTabhAvanAjanitatadvipramuktatattvajJAnAditara saMskArAdityarthaH / parArthakAryeva paropakAraikazIlameva sadbodho nirmalajJAnaM tanmAtrameva hi zeSadoSarahitaM cittaM niSpannayogAnAM talakSaNaM cedaM "doSavyapAyaH paramA ca vRttiraucityayogaH samatA ca gubvIM / vairAdinAzo'tha RtaMbharA dhIrniSpannayogasya tu cihnametat" pUrvalakSaNaM caitat "alaulyamArogyamaniSThuratvaM gandhaH zubho mUtra TIkAdvaya sametam. // 75 // Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purISamalpam / kAntiH prasAdaH svarasaumyatA ca yogapravRtteH prathamaM hi cihnam / 1 / maitryAdiyuktaM viSayeSu cetaH prabhAvava-| oryasamanvitaM ca / dvandvairadhRSyattvamabhISTalAbho janapriyattvaM ca tathAparaM syAditi" // 12 // abhyAsAkrameNa pariNamantItyuktaM sa kathaM zuddhaH keSAM ca bhavatItyAha // abhyAso'pi prAyaH prabhUtajanmAnugo bhavati zuddhaH / kulayogyAdInAmiha tnmuulaadhaanyuktaanaam||13|| ___ya0 abhyAso'pi paricayo'pi prAyo bAhulyena prabhUtajanmAnugo'nekajanmAnugato bhavati jAyate zuddho nirdoSaH kulayogyAdInAM gotrayogivyatiriktAnAM kulayogipravRttacakraprabhRtInAmiha prakrame tAsAM maitryAdInAM mUlAdhAnaM mUlasthApanaM, bIjanyAsastadyuktAnAM kulayogilakSaNaM cedaM / "ye yoginAM kule jAtAstaddharmAnugatAzca ye / kulayogina ucyante gotravanto'pi nApare // 1 // sAmAnyenottamA bhavyA gotrayoginaH sarvatrAdveSiNazcaite / gurudevdvijpriyaaH||2|| dayAlayo vinItAzca bodhavanto jitendriyA" ityAdyabhidhAnAt // 13 // u. abhyAsakrameNa maitryAdipariNatirbhavatItyuktaM, sa kathaM zuddhaH keSAM ca syAdityAha / abhyAso'pItyAdi / abhyA18 so'pi paricayo'pi prAyo bAhulyena prabhUtajanmAnugo bahutarabhavAnuvRttaH zuddho nirdoSo bhavati zatakSArapuTazodhyaratnanyA yena kulayogyAdInAM gotrayogivyatiriktAnAM kulayogipravRttacakraprabhRtInAmiha prakrame tAsAM maitryAdInAM mUlAdhAnaM mArgAnusArikriyAjanitapuNyAnubandhipuNyalakSaNavIjanyAsastayuktAnAM tatra gotrayoginaH "sAmAnyenottamA bhavyAH srvtraadvessinnH|" kulayogino "ye yoginAM kule jAtAstaddharmAnugatAzca ye|" pravRttacakrAzca pravRttarAtrindivAnuSThAnasamUhA jnyeyaaH||13|| For Private Jan Educational Kalinelibrary.org Personal use only Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza prakaraNam - - kasya punarayamabhyAsaH zuddho bhavatItyAha / TIkAdvaya avirAdhanayA yatate yastasyAyamiha siddhimupayAti / guruvinayazrutagarbho mUlaM cAsyA api jnyeyH||14|| Avara tama. __ya0 virAdhanA aparAdhAsevanaM tanniSedhAdavirAdhanayA hetubhUtayA yatate prayatnaM vidhatte yaH puruSastasya prayatamAnasyAyamabhyAsa iha prastute siddhimupayAti siddhibhAgbhavati / guruvinayaH prAguktaH zrutagarbha Agamagarbho mUlaM ca kAraNaM cAsyA dra apyavirAdhanAyA jJeyo jJAtavyaH // 14 // u0 kena prakAreNa kasyAyamabhyAsaH zuddhyatItyAha / avirAdhanayetyAdi / avirAdhanayA aparAdhaparihAreNa yaH puruSo yatate prayatnaM vidhatte tasyAyamabhyAsa iha prakrame siddhimupayAti AjJAbhaGgabhItipariNAmasya tathAvidhajIvavIryapravarddhakattvAdasyA apyavirAdhanAyA mUlaM kAraNaM guruvinayaH zrutagarbha Agamasahito jJeyastenAjJAsvarUpajJAnasaMbhavAt // 14 // / guruvinayasya kiM mUlamityAha // siddhAntakathA satsaGgamazca mRtyuparibhAvanaM caiva / duSkRtasukRtavipAkAlocanamatha mUlamasyApi // 15 // | ya0 siddhAntakathA svasamayakathA satsaGgamazca satpuruSasaMparkazca / mRtyuparibhAvanaM caivAvazyaMbhAvI mRtyuriti yathoktaM "narendracandrendradivAkareSu tiryaGamanuSyAmaranArakeSu / munIndravidyAdharakinnareSu svacchandalIlAcarito hi mRtyuH" / duSkRtAnAM bhaa||76|| pApAnAM sukRtAnAM ca puNyAnAM vipAko'nubhAvastadAlocanaM tadvicAraNaM hetuphalabhAvadvAreNa athAnantaraM mUlaM kAraNamasyApi | guruvinayasya sarvametatsamuditam // 15 // amEducation international For Private Personal Use Only Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u0 guruvinayasya kiM mUlamityAha / siddhAntetyAdi / siddhAntakathA svasamayapravRttiH satsaGgamazca satpuruSasaGgazca mRtyoH paribhAvanaM caiva sarvadA sarvakaSattvAdirUpeNa duSkRtAnAM pApAnAM sukRtAnAM ca puNyAnAM yo vipAko'nubhavastadAlocanaM tadvicAraNaM hetuphalabhAvadvAreNAthAnantaraM mUlaM kAraNamasyApi guruvinayasya sarvametatsamuditaM etadarthasiddherguruvinayamUlattvAt // 15 // | adhunA guruvinayasahitasya pratipAditamUlasyAdeyatAmupadarzayannidamAha // etasmin khalu yatno viduSA samyak sadaiva karttavyaH / AmUlamidaM paramaM sarvasya hi yogmaargsy||16|| | ya0 etasmin khalu etasminneva prAgukta siddhAntakathAdau yatna Adaro, viduSA vicakSaNena, samyaksaGgataH sadaiva sarvakAlameva kartavyo vidheyaH AmUlamabhivyAptyA kAraNamidaM siddhAntakathAdi paramaM pradhAnaM sarvasya hi yogamArgasya sakalasya yogavartmano yato varttate // 16 // 13 // | u0 asyaiva sarvasyAdeyatAmupadarzayannAha / etasminnityAdi / etasmin khalvasminneva prAgukta siddhAntakathAdau yatna Adaro viduSA sudhiyA samyak samIcInaH sadaiva karttavya AmUlamabhivyAptyA kAraNamidaM siddhAntakathAdi paramaM sarvasya hi yato yogamArgasya // 16 // 13 // // iti trayodazaM SoDazakam // Jam Education a For Private Personal use only Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkAdvaya zrISoDaza sametam. prakaraNam. // 77 // AmUlamidaM yogamArgasyetyuktaM tatra katividho yoga ityAha / / sAlambano nirAlambanazca yogaH paro dvidhA jJeyaH / jinarUpadhyAnaM khalvAdhastattattvagastvaparaH // 1 // ya0 saha Alambanena cakSurAdijJAnaviSayeNa pratimAdinA varttata iti sAlambano nirAlambanazcAlambanAdviSayabhAvApattirUpAnniSkrAnto nirAlambano yo hi chadmasthena dhyAyate na ca svarUpeNa dRzyate tadviSayo nirAlambana iti yAvat / yogo dhyAnavizeSaH paraH pradhAno dvidhA jJeyo dvividho veditavyaH / jinarUpasya samavasaraNasthitasya dhyAna cintanaM khaluzabdo vAkyAlaGkAre AdyaH prathamaH sAlambano yogH| tasyaiva jinasya tattvaM kevalajIvapradezasaGghAtarUpaM kevalajJAnAdisvabhAvaM tasmin gacchatIti tattattvagaH turevakArArthaH paro'nAlambanaH muktaparamAtmasvarUpadhyAnamityarthaH // 1 // u. AmUlamidaM yogamArgasyetyuktaM / tatra katividho yoga ityAha / sAlambana ityAdi / sahAlambanena cakSurAdijJAnavipayeNa pratimAdinA vartata iti sAlambano nirAlambanazcAlambanAdviSayabhAvApattirUpAnniSkrAnto yo hi cchadmasthena dhyAyate naca svarUpeNa dRzyate yogo dhyAnavizeSaH paraH pradhAno dvidhA jJeyaH jinarUpasya samavasaraNasthasya dhyAnaM cintanaM khaluzabdo vAkyAlaGkAre AdyaH prathamo yogaH sAlambanaH tasyaiva jinasya tattvaM kevalajIvapradezasaMghAtarUpaM kevala jJAnAdisvabhAvaM tasmin gacchatIti tattattvagaH turevakArArthe'paro dvitIyaH zuddhaparamAtmaguNadhyAnaM niraalmbnmityrthH||1|| kathaM punaH jinarUpaM dhyAtavyamityAha // aSTapRthagjanacittatyAgAdyogikulacittayogena / jinarUpaM dhyAtavyaM yogavidhAvanyathA doSaH // 2 // // 77 // Jain Education.bangal For Private Personal Use Only Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PRECARR RRRESTERS ya0 aSTa ca tAni pRthagjanacittAni ca / teSAM tyAgAtparihArAt yogikulasya cittaM manasta dyogena tatsaMbandhi jinarUpaM paramAtmarUpaM, dhyAtavyaM dhyeyaM, yogavidhau yogavidhAne'nyathA dosso'praadhH||2|| u0 kathaM punarjinarUpaM dhyAtavyamityAha / aSTetyAdi / aSTa ca tAni pRthagjanacittAnyayogimanAMsi teSAM tyAgAt yogikulasya yogipAraMparyyasya cittaM manastadyogena tadabhyupagamena jinarUpaM paramAtmasvarUpaM dhyAtavyaM yogavidhau dhyAnAcAre'nyathA doSo'parAdho nirapekSavRttI mAnasAticArasyApi bhaGgarUpatvAt // 2 // tAnyeva cApTau cittAnyAha // khedodvegakSepotthAnabhrAntyanyamudrugAsaGgaiH / yuktAni hi cittAni prabandhato varjayenmatimAn // 3 // ya0 khedaH zrAntatA kriyAsvapravRttihetuH pathiparizrAntavat , khedAbhAve'pyudvegaH sthAnasthitasyaiva udvignatA, kurvANo'pyudvignaH karoti na sukhaM labhate, kSepaH kSiptacittatA antarAntarA'nyatra nyastacittavat / utthAnaM cittasyAprazAntavAhitA manaHprabhRtInAmudrakAnmadAvaSTabdhapuruSavat / bhrAntiratasmi~stanaharUpA zuktikAyAM rajatAdhyAropavat / anyamudanyaharSaH / rugU rogaH / (idaM pratAvadRSTaM) pIDA bhaGgo vA / aasNgo'bhissvnggH| khedazcodvegazca kSepazcotthAnaM ca bhrAntizcAnyamucca rukcAsaGgazca tairyuktAni hi saMbaddhAni hi cittAni prastutAnyaSTa prabandhataH pravandhena varjayetsariharenmatimAn buddhimAn // 3 // u. tAnyeva tyAjyAnyaSTau cittAnyAha / khede tyAdi / khedaH pathiparizrAntavatpUrvakriyApravRttijanitamuttarakriyApravRttipratibandhakaM duHkhaM / udvegaH kaSTasAdhyatAjJAnajanitamAlasyaM yadva zAtkAyakhedAbhAve'pi sthAnasthitasyaiva kriyAM kartumanutsAho / lain Education U n a For Private Personal use only Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpoDazaprakaraNam. 11 02 11 26 // Jain Education In AJI jAyate, kurvANo'pi tato na sukhaM labhata iti / kSepo'ntarAntaranyatra cittanyAsaH / utthAnaM cittasyAprazAntavAhitA madanaprabhRtInAmudrekAnmadAvaSTabdhapuruSavat / bhrAntiratasmiMstadraharUpA zuktau rajatAdhyAropavat / anyamut prakRtakAryAnyakAryaprItiH / rugU rogaH pIDA bhaGgo vA'saGgaH prakRtAnuSThAne vihitetarAnuSThAnaprItyatizayitaprItiH etairyuktAni hi saMbaddhAni hi cittAnyaSTa prabandhataH pravAhena varjayetpariharenmatimAn buddhimAn // 3 // khedAdazcittadoSAn phaladvAreNopadarzayannAha // | khede dAyabhAvAnna praNidhAnamiha sundaraM bhavati / etacceha pravaraM kRSikarmaNi salilavajjJeyam // 4 // ya0 khede cittadoSe sati / dAyabhAvAdRDhatvAbhAvAnna praNidhAnamekAgryamiha prastute yoge sundaraM bhavati / etacca praNidhAnaM iha yoge pravaraM pradhAnaM kRSikarmmaNi dhAnyaniSpattiphale salilavajjalavajjJeyam // 4 // u0 uktAneva khedAdIMzcittadoSAn phaladvArA vivRNvannAha / kheda ityAdi / khede cittadoSe sati dAyabhAvAt kriyAsamAptivyApisthairyAbhAvAnna praNidhAna maikAgryamiha prastute yoge sundaraM pradhAnaM bhavati / etacca praNidhAnamiha yoge pravaraM pradhAnaM phalAsAdhAraNakAraNamityarthaH / kRSikarmaNi dhAnyaniSpattiphale salilavajjalavad jJeyam // 4 // udvege vidveSAdviSTisamaM karaNamasya pApena / yogikulajanmabAdhakamalametattadvidAmiSTam // 5 // 0 udvege cittadoSe vidveSAdyogaviSayato viSTisamaM rAjaviSTikalpaM karaNamasya yogasya pApena hetubhUtena etaccaivaMvidhaM TIkAdvaya sametam. 11 12 11 Ainelibrary.org Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISo. 14 Jain Education In karaNaM / yoginAM kule yajjanma tasya bAdhakamanena yogikulajanmApi janmAntare na labhyata iti kRtvA yogikulajanmabAdhakamalamatyarthametattadvidAmiSTaM yogavidAmabhimatam // 5 // u0 udvega ityAdi / udvege cittadoSe jAte vidveSAdyogaviSayAdasya yogasya kathaJcitkaraNaM viSThisamaM rAjaviSThikalpaM pApena etaccaivaMvidhaM karaNaM yoginAM kule yajjanma tasya bAdhakam / udvignaH kriyAkartA yogikulaM janmAntare na labhata iti kRtvA'lamatyarthaM tadvidAM yogavidAmiSTamabhimatam // 5 // kSepe'pi cAprabandhAdiSTaphalasamRddhaye na jAvetat / nAsakRdutpATanataH zAlirapi phalAvahaH puMsaH // 6 // 0 kSepe'pi ca cittadoSe'prabandhAtprabandhatvAbhAvAccittasya iSTaphalasamRddhaye vivakSitaphalasamRddhyarthaM yoganiSpattaye na jAtu kadAcitkaraNaM cittaM vA bhavati / kimityanyatrAnyatra cittaprekSepe phalasamRddhirna bhavatItyAha / nAsakRdanekazaH / utpATanAdutkhananAcchAlirapi dhAnyavizeSaH phalAvahaH phalasaMyuktaH puMsaH puruSasya yato bhavati // 6 // u0 kSepe'pi cetyAdi / kSepe'pi cittadoSe'pravandhAccittasya zithilamUlatvAdiSTaphalasya yoganiSpattirUpasya samRddhaye'bhyudayAya na jAtu kadAcidetatkaraNaM bhavati / atra dRSTAntamAha / na asakRdanekaza utpAdanAt utkhananAcchAlirapi dhAnya| vizeSaH phalAvahaH phalapradaH puMsaH puruSasya bhavati // 6 // utthAne nirvedAtkaraNamakaraNodayaM sadaivAsya / atyAgatyAgocitametattu khasamaye'pi matam // 7 // 0 utthAne cittadoSe satyaprazAntavAhitAyAM nirvvedAddhetoH karaNaM niSpAdanamakaraNodayaM bhAvikAlamAzrityAkaraNasyai jainelibrary.org Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkAdvayasametam. zrISoDaza- vodayo yasminniti tattathA sadaivAsya yogasya, na vidyate tyAgo yasya kathaJcidupAdeyatvAttadatyAgaM tyAgAyocitaM yogyamapra zAntavAhitAdoSAt atyAgaM ca tattyAgocitaM ca atyAgatyAgocitamevametattu etatpunaH karaNamabhisambadhyate svasamaye'pi prakaraNam. svasiddhAnte'pi matamiSTam // 7 // " u0 utthAna ityAdi / utthAne cittadoSe satyaprazAntavAhitayA nirvedAddhetoHkaraNaM niSpAdanamAyatimAzrityA'karaNasyaivodayo yasmiMstattathA, sadaivAsya yogasya, kIdRzaM tatkaraNaM atyAgamazakyatyAgaM vAhyapratijJAbhaGgatya lokApavAdahetutvAttasya laca duHsahatvAttathA tyAgAyocitaM yogyamaprazAntavAhitAdopaviSamizritatvAdetattvetatpunaH karaNaM khasamaye'pi svasiddhAntepi matamabhISTam , ata eva gRhItadIkSasya sarvathA mUlottaraguNanirvahaNAbhAve vidhinA suzrAvakAcAragrahaNamupadazyate atyAgaM kathaMcidupAdeyatvAt tyAgocitaM ca doSattvAditi vyAkhyAyAM tu bhAvavizeSakRtaguNadoSatulyabhAvo draSTavya itthameva saMvignapAkSikAdivyavasthAsiddheriti dig // 7 // bhrAntau vibhramayogAnna hi saMskAraH kRtetraadigtH| tadabhAve tatkaraNaM prkaantvirodhynissttphlm||8|| | ya. bhrAnto cittadoSe sati vibhramayogAnmanovibhramasambandhAna hi saMskAro naiva vAsanAvizeSaH kRtetarAdigataH idaM miyA kRtamitaradakRtamAdizabdAdidaM bhayoccaritamidamanuccaritametadgata etdvissyH| na hi manovibhrame kRtetarAdisaMskAro bhavati / tadabhAve saMskArAbhAve tatkaraNaM tasya prastutasya yogasya karaNaM prakrAntavirodhi prastutayogavirodhyaniSTaphalamiSTapha-| 4Alarahitam // 8 // Jain Educaton n a For Private Personal Use Only KWiainelibrary.org Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u0 bhrAntAvityAdi / bhrAntI cittadoSe sati vibhramasya manovaikalyasya yogAtsambandhAnnahi naiva saMskAro vAsanAvizeSaH kRtetarAdigataH idaM mayA kRtamitaradakRtamAdizabdAdidaM mayoccaritamidamanuccaritametadgata etadviSayaH viparItasaMskAreNa satyasaMskAranAzAt / tadabhAve kRtetarAdisaMskArAbhAve tasya prastutasya yogasya karaNaM prakrAntasya yogasya virodhyaniSTa-19 phalamiSTaphalarahitaM kRtetarAdisaGkalanasahitakriyAyA eveSTaphalahetuttvAt / atha yatropekSayaiva kRtAkRtasaMskArAbhAvo natu | bhrAntyA tatra ko'yaM doSa iti cenna bhrAnterupekSAyA apyupalakSaNatvAt // 8 // anyamudi tatra rAgAttadanAdaratA'rthato mhaapaayaa| sarvAnarthanimittaM mudviSayAGgAravRSTayAbhA // 9 // ya. anuSThIyamAnAdanyatra mutpramodastasyAM satyAM cittadoSarUpAyAM tatrAnyasminvA rAgAdabhilASAtirekAttadanAdaratA| anuSThIyamAnA'nAdarabhAvo'rthataH sAmarthyAt / mahApAyA mahAnapAyo yasyAH sakAzAtsA tathA sarvAnarthanimittaM sarveSAmanarthAnAM hetustadanAdaratAbhisambadhyate mudviSayAGgAravRSTyAbhA mudo harSasya viSayo yastasminnaGgAravRSTyAbhA'GgAravRSTipraticchAyAGgAravRSTisadRzI pramodaviSayArthopaghAtakAriNItyarthaH / iyaM cAnyamutsundareSvapi zAstrokteSu caityavandanAsvAdhyAyakaraNA-18 diSu zrutAnurAgAccaityavandanAdyanAdriyamANasya tatkaraNavelAyAmapi tadupayogAbhAvenetaratrAsaktacittavRtteH sadoSA / na hi zAstroktayoranuSThAnayorayaM vizeSaH samasti yadutaikamAdaraviSayo'nyadanAdaraviSaya iti // 9 // ___ u0 anyamudItyAdi / anuSThIyamAnAdanyatra mutpramodastasyAM satyAM tatrAnyasmin rAgAdabhilASAtirekAttadanAdaratA-18 nuSThIyamAnAnAdriyamANatA'rthataH sAmarthyAttakriyAkAle'nyarAgasya tadrAgAkSepakattvAtsA ca tadanAdaratA mahApAyA mahAdha Jain Education Monal jainelibrary.org Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - TIkAdvaya sametam. zrISoDaza-I mavighnavatI tathA sarveSAmanarthAnAM nimittaM lezato'pi vihitAnuSThAnAnAdarasya durantasaMsArahetuttvAttadanAdaradoSe'pyanyAdara gunnaattulyaayvyytvmityaashngkaayaamaah| mudviSaye itarAnuSThAne'GgAravRzyAbhAGgAravRSTisadRzI / akAlarAgasya tatphalopaghAtakaprakaraNam. tvAditibhAvaH / iyaM cAnyamutsundareSvapi zAstrokteSu caityavandanasvAdhyAyAdiSu zrutAnurAgAccaityavandanAdikaraNavelAyAmapi // 8 // tadanAdriyamANasya tadupayogAbhAvenetarAsaktacittavRtteH sadoSA / nahi zAstroktayoranuSThAnayorayaM vizeSo'sti yadekamAdara-1 NIyamanyattu neti // 9 // ruji nijajAtyucchedAt karaNamapi hi neSTasiddhaye niyamAt / asyetyananuSTAnaM tenaitdvndhyphlmev||10|| __ ya. ruji roge cittadoSe sati nijajAtyucchedAditi ko'rthaH karaNamapi hi / neSTasiddhaye nAbhimataphalaniSpattaye niyamAnniyamenAsya prastutasyArthasya / ityananuSThAnamitihetorananuSThAnamakaraNaM tena kAraNenaitatkaraNaM vndhyphlmevessttphlaabhaavaat| iyaM hi rugbhaGgarUpA pIDArUpA vA'nuSThAnajAterucchedakaraNadvAreNa sarvAnuSThAnAnAM vandhyaphalatvApAdanAya prabhavati tena sadoSA vivekinA pariharttavyeti darzitA // 10 // u0 rujItyAdi / ruji roge cittadoSe sati nijajAteranuSThAnasAmAnyasyocchedAtkaraNamapi hyasya prastutArthasya niyamAbhanneSTasiddhaye nAbhimatasampAdanAya itihetorananuSThAnamakaraNaM tena kAraNenaitatkaraNaM vandhyaphalameveSTaphalAbhAvAdiyaM hi rug bhaGgarUpA pIDArUpA vA'nuSThAnajAtyucchedakatvAtsarvakRtAnuSThAnavandhyatvApAdiketi vivekinA pariharttavyA, atha bhaGgarUpAyAH // 8 // Jain Education irdPUR For Private Personal Use Only D ainelibrary.org Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pIDArUpAyA vArujaH zaktI satyAmaparihAraH puruSasya svatantraM, doSAntaraM tatra vyApUtAnAmanuSThAnAnAM tu ko'parAdha iti cenna, | yadanuSThAnavyAsaGgena puruSasya rukparihAropAyAnupayogastatra rugdoSasya nyAyaprAptatvAt // 10 // AsaGge'pyavidhAnAdasaGgasaktyucitamityaphalametat / bhavatISTaphaladamuccaistadapyasaGgyataH paramam // 11 // Baa ya0 AsaGge'pi cittadoSe sati vidhIyamAnAnuSThAne idameva sundaramityevaMrUpe / avidhAnAcchAstroktavidherabhAvAt / saktiranavaratapravRttina vidyate sano yasyAM seyamasaGgA'bhiSvaGgA'bhAvavatI asaGgA cAsau saktizca tasyA ucitaM yogyamiti kRtvA'phalametadiSTaphalarahitametadanuSThAnaM bhavati jAyate / iSTaphaladamiSTaphalasampAdakamuccairatyarthaM tadapi zAstroktamanuSThAnamasaGgamabhiSvaGgarahitaM yato yasmAtparamaM pradhAna, AsaGgayuktaM hyanuSThAnaM tanmAtraguNasthAnakasthitikAryeva na mohonmUlanadvAreNa | kevalajJAnotpattaye prabhavati tasmAttadarthinA AsaGgasya doSarUpatA vijJeyeti // 11 // ___ u0 AsaGge'pItyAdi / AsaGge'pi cittadoSe sati vidhIyamAne'nuSThAne idameva sundaramityevaMrUpe'vidhAnAttadbhAvapuraskAreNa zAstravidhyabhAvAtpratyutAnAsaGgabhAvaM puraskRtya vidhipravRtterasaGgA saGgarahitA saktiranavaratapravRttistasyA ucitaM yo gyamiti kRtvA'phalamiSTaphalarahitametadanuSThAnaM bhavati yato yasmAttadapi zAstroktattvena prasiddhamapyanuSThAnaM paramaM pradhAnamasaMGgamabhiSvaGgarahitaM uccairatizayeneSTaphaladamiSTaphalasampAdakaM bhavati AsaGgayuktaM hyanuSThAnaM gautamagurubhaktidRSTAntena tanmAtra guNasthAnakasthitikAryeva na mohonmUlanadvAreNa kevalajJAnotpattaye prabhavati tasmAttadarthinAsaGgasya doSatA jJeyeti // 11 // Jain Education international For Private Personal Use Only Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza prakaraNam. // 81 // Jain Education i evamaSTapRthagjanacittadoSAn pratipAdya tattyAgadvAreNa yogicittamupadarzayannAha // etaddoSavimuktaM zAntodAttAdibhAvasaMyuktam / satataM parArthaniyataM saMklezavivarjitaM caiva // 12 // 0 etaddoSavimuktamaSTacittadoSaviyuktaM zAntodAttAdibhAvasaMyuktaM zAnta upazamavAn yathoktam / "na yatra duHkhaM na sukhaM na rAgo na dveSamohau na ca kAcidicchA / rasaH sa zAnto vihito munInAM sarveSu bhAveSu samaH pradiSTaH // 1 // " udAtta udAro yataH uktam / "ayaM nijaH paro veti gaNanA laghucetasAm / udAracaritAnAM tu, vasudhaiva kuTumbakam // 1 // AdizabdAdgambhI radhIrAdibhAvaparigrahastaiH saMyuktaM samanvitaM satatamanavarataM, parArthaniyataM paropakAraniyatavRtti sakGkezavivarjitaM caiva saGkezo | vizuddhi pratipakSaH kAluSyantena virahitaM caiva // 12 // u0 evamaSTa cittadoSAnuktvA tattyAgicittasvarUpamAha / etadityAdi / etairaSTabhizcaittairdoSairviyuktaM rahitaM zAntaH krodhAdyabhAvavAn udAtto nijaparagaNanArUpalaghucittAbhAvenodAsastadAdibhAvenodAsastadAdibhAvena saMyuktaM samanvitamAdiza |bdAdgambhIradhIrAdibhAvaparigrahaH / satatamanavarataM parArthaniyataM paropakAraniyatavRtti saGkezena kAluSyena vivarjitaM caiva // 12 // sukhapradarzanaparaM samullasadguNagaNaughamatyantam / kalpataruvIjakalpaM zubhodayaM yoginAM cittam // 13 // 0 susvadarzanaparaM zobhanAH svanAH susvanAH zvetasurabhipuSpavastrAtapatra cAmarAdayastaddarzanapravRttaM samullasan guNagaNaudho guNanikaraH pravAho yasmiMstatsamullasadguNagaNaughamatyantamatizayena / kalpataruvIjakalpaM kalpatarobIMjaM svajanakaM kAraNaM tena tulyaM zubhodayaM yoginAM cittaM zubhaudayo'syeti zubhodayam // 13 // TIkAdvayasametam. // 81 // Jainelibrary.org Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u0 susvapnetyAdi / suSTu zobhanAH zvetasurabhipuSpavastrAtapatracAmarAdayo ye svapnAH svApajJeyAstadarzanaparaM taddarzanapravRttaM samullasan guNagaNogho guNanikarapravAho yasmiMstattathAtyantamatizayena kalpataroryadvIjaM tatkalpaM tattulyaM zubha udayo yasya tattathA yoginAM cittaM bhavati // 13 // / kasya punarevaMvidhaM vizeSeNa yoginazcittaM bhavatItyAha // evaMvidhamiha cittaM bhavati prAyaH pravRttacakrasya / dhyAnamapi zastamasya tvdhikRtmityaahuraacaaryaaH||14|| ___ ya0 evaMvidhamevasvarUpamiha prakrame cittaM mano bhavati sambhavati prAyo bAhulyena pravRttacakrasya pravRttarAtrindivAnuSThAnasamUhasya yogino dhyAnamapi pUrvoktasvarUpaM zastaM prazastamasya tvasyaiva adhikRtaM prastutamityAhurAcAryAH sUrayo, bruvte||14|| u0 kasya punarvizeSeNedRg cittaM syAdityAha / evaMvidhamityAdi / evaMvidhamevaMsvarUpamiha prakrame cittaM mano bhavati prAyo bAhulyena pravRttacakrasya pravRttarAtrindivAnuSThAnasamUhasya yoginaH zastaM prazastaM dhyAnamapi prAguktamasya tvasyaivAdhikRtaM sampannAdhikAramityAhurAcAryA yogAcAryAH // 14 // kathaM punastaDyAnaM dezAdyapekSayA bhavatItyAha // | zuddhe viviktadeze smyksNymitkaayyogsy| kAyotsargeNa dRDhaM yadvA paryaGkabandhena // 15 // l ya0 zuddhe zucau viviktadeze janAkIrNAdirahite samyagavaiparItyena saMyamitakAyayogasya niyamitasarcakAyaceSTasya kAyotsargeNa UrddhasthAnarUpeNa dRDhamatyartha, yadvA paryaGkabandhenAsanavizeSarUpeNa dRDhamatyarthaM, yadvAparyaGkabandhenAsanavizeSarUpeNa // 15 // Jain Eden For Private Personal Use Only M ainelibrary.org Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza prakaraNam. // 82 // u0 kathaM punastaddhyAnaM dezAdyapekSayA bhavatItyAha / zuddha ityAdi / zuddhe zucau vivikte janAnAkIrNe deze samyagavaiparItyena saMyamita kAyayogasya niyamitasarvakAyaceSTasya kAyotsargeNorddhasthAnarUpeNa // 15 // sAdhvAgamAnusArAcceto vinyasya bhagavati vizuddham / sparzAvedhAttatsiddhayogi saMsmaraNayogena // 16 // 14 0 sAdhu yathAbhavatyevamAgamAnusArAtsiddhAntAnusAreNa cetazcittaM vinyasya nikSipya bhagavati jine vizuddhaM vizuddhimatU sparzastattvajJAnaM tasyAvedhAtsaMskArAttasmindhyAne siddhAH pratiSThitA labdhAtmalAbhA ye yoginasteSAM saMsmaraNayogaH smaraNavyApArastena / yo hi yatra karmmaNi siddhastadanusmaraNaM tatreSTaphalasiddhaye bhavati // 16 // 14 u0 sAdhvityAdi / sAdhu yathAbhavatyevamAgamAnusArAt siddhAntaM puraskRtya cetazcittaM vinyasya saMsthApya bhagavati jine vizuddhaM nirdoSaM sparzasya tattvajJAnasya vedhAt dRDhatarasaMskArAttasmin dhyAne siddhA labdhAtmalAbhA ye yoginasteSAM saMsmaraNaM yogena sAmastyena smaraNavyApAreNa tajyAnamiSTaphaladaM bhavati yo hi yatra karmaNi siddhastadanusmaraNasya tatreSTaphaladattvAt // 16 // 14 // iti caturdaza SoDazakam // kiM punastatra dhyAne dhyeyamityAha // | sarvajagaddhitamanupamamatizayasandohamRddhisaMyuktam / dhyeyaM jinendrarUpaM sadasi gadattatparaM caiva // 1 // ya0 sarvajagatprANiloko'bhidhIyate tasmai hitaM hitakAritvAt hitakAritvaM ca sadupadezanAt / na vidyate upamA zarI TIkAdvaya sametam // 82 // Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rasannivezasaundaryAdibhirguNairyasya tadanupamaM atizayAn sandugdhe prapUrayati yattadatizayasandohaM yadvA atizayasamUhasampannamitiyAvat RddhisaMyuktamRddhayo nAnAprakArA AmaSauSadhyAdayo labdhayastAbhiH saMyuktaM samanvitaM dhyeyaM dhyAtavyaM jinendrarUpaM jinendrasvarUpaM, sadasi sabhAyAM, samavasaraNe, gadadvyAkurvANaM sarvasattvasvabhASApariNAminyA bhASayA tatparaM caiva tasmAdu-1 ktalakSaNAjinendrarUpAtparaM muktisthaM dharmakAyAvasthAnantarabhAvi tattvakAyAvasthAsvabhAvaM caiva dhyeyaM bhavati // 1 // ma u0 kiM punastatra dhyAne dhyeyamityAha / sarvetyAdi / sarvasmai jagate prANilokAya hitaM hitakAri sadupadezanAt nAstyupamA saundaryAdiguNairyasya tattathA'tizayAn sandugdhe prapUrayati yattada'tizayasandohamatizayasandohabadvA Rddhayo nAnAvidhA AmaSauSadhyAdilabdhayastAbhiH saMyuktaM jinendrarUpaM dhyeyaM sadasi sabhAyAM gadat sarvasattvasvabhASApariNAminyA bhASayA vyAkurvANaM tasmAduktalakSaNAjinendrarUpAtparaM muktisthaM dharmakAyAvasthAnantarabhAvi tattvakAyAvasthAsvabhAvaM caiva dhyeyaM bhavati // 1 // tatrAdyaM jinendrarUpamadhikRtya kIdRzaM taddhyeyamityAha // | siMhAsanopaviSTaM chtrtryklppaadpsyaadhH| sattvArthasampravRttaM dezanayA kAntamatyantam // 2 // ya0 siMhopalakSitamAsanaM siMhAsanaM devanirmitaM tatropaviSTaM siMhasya mRgAdhipaterAsanamavasthAnavizeSarUpamUrjitamanAkulaM ca tenopaviSTamitivA AtapaM chAdayatIticchatraM, teSAM trayamuparyupariSTAt , kalpapAdapaH kalpadrumaH, / chatratrayaM ca kalpapAda pazca tasyAdhodhastAt, sattvAH prANinasteSAmartha upakArastasmin samyak pravRttaM svagataparizramaparihAreNa dezanayA dhammekathiyA kAntaM kamanIyaM manojJamatyantamatizayena dhyeyamiti sambandhaH // 2 // 4505CHAR Jain Education int i nal For Private Personal Use Only K ainelibrary.org Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza prakaraNam. // 83 // Jain Education u0 tatra jinendrarUpamIdRzaM dhyeyamityAha / siMhAsanetyAdi / siMhAsane devanirmitasiMhopalakSitAsane chatratrayasahitaka|lpapAdapasyAdho'dhastAnniSaNNaM sattvAnAM prANinAmartha upakArastasmin samyakpravRttaM dezanayA dharmakathayA kAntaM kamanIyamatyantamatizayena // 2 // punarapi kIdRktadrUpamityAha // AdhInAM paramauSadhamavyAhatamakhilasampadAM bIjam / cakrAdilakSaNayutaM sarvottamapuNyanirmANam // 3 // 0 AdhInAM zArIramAnasAnAM pIDAvizeSANAM paramauSadhaM pradhAnauSadhakalpaM tadapanetRttvenA'vyAhatamanupahatamakhilasampadAM sarvvasampattInAM vIjaM kAraNaM cakrAdIni yAni lakSaNAni cakrasvastikakamalakulizAdIni tairyutaM samanvitaM sarvottamaM ca tatpuNyaM ca nimmayate aneneti nirmANaM sarvottamaM puNyanirmANaM yasyeti sarvottamapuNyanimmitamityarthaH // 3 // u0 AdhInAmityAdi / AdhInAM mAnasInAM pIDAnAM paramauSadhaM tadapanetRttvenAvyAhatamanupahatamakhilasampadAM sarvasampattInAM vIjaM kAraNaM cakrAdIni yAni lakSaNAni cakrasvastika kamalakulizAdIni tairyutaM sahitaM nimmayate'neneti nirmANaM sarvottamaM puNyanirmANaM yasya tat sarvAtizayitAdRSTAkRSTaparamANunirmitamityarthaH // 3 // tadeva vizinaSTi // nirvANasAdhanaM bhuvi bhavyAnAmagryamatulamAhAtmyam / surasiddhayogivandyaM vareNyazabdAbhidheyaM ca // 4 // 0 nirvANasAdhanaM paramapadaprApakaM sukhasAdhanaM vA bhuvi pRthivyAM bhavyAnAM yogyAnAmagryaM pradhAnamatulamAhAtmyamasA TIkAdvaya sametam. // 83 // jainelibrary.org Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhAraNaprabhAvaM surA devAH siddhA vidyAmantrasiddhAdayo yogino yogavalasampannAstairvandhaM vandanIyaM stutyaM, vareNyazabdenAbhidheyaM vAcyaM vareNyazabdAbhidheyaM ca jinendrarUpaM dhyeyamityabhisambadhyate // 4 // u0 nirvANetyAdi / nirvANasAdhanaM paramapadaprApakaM bhuvi pRthivyAM bhavyAnAM yogyAnAmagryaM pradhAnamatulamAhAtmyamasAdhAraNaprabhAvaM surA devAH siddhA vidyAmantrasiddhAdayo yogino yogabalasampannAstairvandyaM vandanIyaM vareNyazabdaiH arhacchambhubuddhaparamezvarAdibhirabhidheyaM vAcyaM ca jinendrarUpaM dhyeyamiti mhaavaakysmbndhH||4|| evamAdyaM sAlambanadhyAnamabhidhAya tatphalamabhidhitsurAha // pariNata etasmin sati saddhyAne kSINakilviSo jiivH| nirvANapadAsannaH zuklAbhogo vigtmohH||5|| ya. pariNate sAtmIbhUte etasminsati prastute / sudhyAne zobhanadhyAne / kSINakilbiSaH kSINapApo jIva AtmA nirvAdANapadasyAsannaH pratyAsattimAn zuklAbhogaH zuklajJAnopayogo vigatamoho'pagatamohanIyaH // 5 // u0 evamAdyaM sAlambanadhyAnamabhidhAya tatphalamabhidhitsurAha / pariNata ityAdi / pariNate prAptaprakarSe etasmin prastute saddhyAne zobhanadhyAne sati kSINakilbiSaH kSINapApo jIva AtmA nirvANapadasyAsanno nikaTavartI zuklAbhogaH zuklajJAnodipayogaH vigatamoho'pagatamohanIyaH // 5 // caramAvazcakayogAtprAtibhasaJjAtatattvasaMdRSTiH / idamaparaM tattvaM tadyadvazatastvastyato'pyanyat // 6 // ya. caramAvaJcakayogAtphalAvaJcakayogAtsAguktAt pratibhA matistatra bhavaM prAtibhaM pratibhaiva vA prAtibhaM tena saJjAtA Jain Education NIbhal For Private Personal Use Only A lainelibrary.org Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza- prakaraNam. // 84 // Liu Liu Ling Liu *******Gong Zu Zhong tattvasaMdRSTistattvadarzanaM yasya sa prAtibhasaJjAtatattvasaMdRSTiH pariNata etasmin bhavatItyavaseyam, idamiti pratyakSIkRtaM sAla-maTIkAdvayambanadhyAnadvAreNa jinendrarUpamaparamarvAgbhAgavarti parasmAdanyattattvaM paramArtharUpaM dhyeyaM tadvarttate / yadvazatastu yadvazAdeva yatsAmAdaparatattvasAmarthyAdityarthaH / asti bhavatyato'pya'paratattvAdanyatparatattvaM muktisthaM, idamuktaMbhavati sarvasyApi dhyAna sametam. parasya yogino'paratattvavazAtparaM tattvamAvirbhavatIti // 6 // u0 tathA / carametyAdi / caramAvaJcakayogAtphalAvaJcakayogAtsAguktAt pratibhava prAtibhamadRSTArthaviSayo matijJAnavizepastena saJjAtA tattvadRSTiyasya sa tathA bhavatIti sarvavizeSaNasaGgatA kriyAdhyAhAryA idamanupadoktaphalaM sAlambanadhyAnadvArA | pratyakSIkRtaM jinendrarUpamaparaM parasmAdanyadarvAgbhAgavati tattvaM paramArtharUpaM dhyeyaM tadvarttate yadvazatastu yadaparatattvasAmarthyAdatopyasti jAyate'to'pyaparattvAdapyanyatparatattvaM muktistham / idamuktaM bhavati / sarvasyApi dhyAnaparasya yogino'paratattvavazAtparatattvamAvirbhavati // 6 // kasmAtpunaH paraM tattvamevaM saMstUyata ityAha // tasmin dRSTe dRSTaM tadbhutaM tatparaM mataM brhm| tadyogAdasyApi hyeSA trailokyasundaratA // 7 // ya0 tasminparatattve siddhasvarUpe dRSTe samupalabdhe dRSTaM sarvameva vastu bhavati jIvAdyamUrtavastvAlambanasya bodhasya sarva-18 // 84 // viSayattvAt / tadbhUtaM tadeva siddhasvarUpaM bhUtaM satyaM saMsArijIvasvarUpasya jJAnAvaraNAdikAvRtasya sadbhUtatattvaviyogAt / karmamalamalinasya hyAtmano na bhUtaM rUpamupalakSyate / tadvikArairupayamANattvAtsiddhastharUpasya tu nirupadravattvAdbhUtameva Jain Education international wwwjanary.org Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svarUpaM sarvadA samupalabhyate netarat tadeva paramAtmasvarUpaM paraM prakRSTaM matamabhipretaM brahma mahat bRhattamaM na tato'nyadasti tadyogAtparatattvayogAt , asyApi hi paratattvaviSayadhyAnavizeSasyAnAlambanayogasya / eSA loke lokottare ca prasiddhA trai-| lokyasundaratA trailokye sarvasminnapi jagati vizeSavastubhyaH sundaratA zobhanatA // 7 // | u. kutaH punaH paratattvamevaM prazasyata ityata Aha / tasminnityAdi / etasmin paratattve siddhasvarUpe dRSTe dRSTaM sarvamevara vastu bhavatItizeSaH / jIvAdyamUrttavastvAlambanasya sarvaviSayatvAttadbhUtaM tadeva siddharUpaM bhUtaM satyaM saMsArijIvasvarUpasya jJAnAvaraNAdikarmavikAropadrutasya sadbhUtatvaviyogAt tattadeva paramAtmasvarUpaM paraM prakRSTaM brahma mataM tato'nyasya bRhattamasyAyogAt tadyogAtparatattvaviSayakatvasambandhAdasyApyanAlambanayogasyApyeSA lokalokottaraprasiddhA trailokye sarvasminnapi jagati sundaratA zeSavastunaH zobhanatA // 7 // / kaH punarnirAlambanayogaH kiyantaM kAlaM bhavatItyAha // sAmarthyayogato yA tatra didRkSetyasaGgazaktyADhyA / sAnAlambanayogaH proktastadarzanaM yAvat // 8 // ya. sAmarthyayogataH zAstroktatvAt kSapakazreNIdvitIyA'pUrvakaraNabhAvinaH sakAzAt / sAmathryayogasvarUpaM cedam / "zAstrasandarzitopAyastadatikrAntagocaraH / zatayudrekAdvizeSeNa sAmarthyAkhyo'yamuttamaH" / yA tatra paratattve draSTumicchA didRkSA ityevaMsvarUpA'saGgA cAsau zaktizca nirabhiSvaGgA'navaratapravRttistayAcyA paripUrNA didRkSA / sA paramAtmaviSayadarza dhISo. 15 Main Eruwatan e bha For Private Personal Use Only liainelibrary.org Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza TIkAdvaya prakaraNam. sametam. necchA anAlambanayogaH proktastadvedibhistasya paratattvasya darzanamupalambhastadyAvat paramAtmasvarUpadarzane tu kevalajJAnena anAlambanayogo na bhavati / tasya tadAlambanattvAt , // 8 // ___ u0 kaH punaranAlambanayogaH kiyantaM ca kAlaM bhavatItyAha / sAmarthyetyAdi / sAmarthyayogataH "shaastrsNdrshitopaaystdtikraantgocrH| zatayudrekAdvizeSeNa sAmarthyAkhyo'yamuttama"ityevamuktalakSaNAt kSapakazreNIdvitIyApUrvakaraNabhAvinaH sakAzAt yA tatra paratattve didRkSA draSTumicchA ityevasvarUpA'saGgA nirabhiSvaGgA zaktiranavaratapravRttistayADhyA paripUrNA sA paramAtmaviSayadarzanecchA'nAlambanayogaH proktaH tadvedibhiH tasya paratattvasyAdarzanamanupalambhastad yAvatparamAtmasvarUpadarzane tu kevalajJAne'nAlambanayogo na bhavati dRSTasya tasya tadAlambanIbhAvAt // 8 // kathaM punaranAlaMbano'yamityAha // __tatrApratiSThito'yaM yataH pravRttazca tattvatastatra / sarvottamAnujaH khalu tenAnAlambano giitH||9|| // ya. tatra paratattve'pratiSThito'labdhapratiSThaH ayamanAlambano yato yasmAtpravRttazca dhyAnarUpeNa tattvato vastutastatra paratattve sarvottamAnujaH khalu sarvottamasya yogasyAnujaH prAganantaravartI tena kAraNenA'nAlambano gItaH kthitH||9|| u0 paratattvadidRkSAyA anAlambanayogattve upapattimAha / tatretyAdi / tatra paratattve'pratiSThito'labdhapratiSTho'yaM paramAtmadidRkSAkhyo yogo yato yasmAt pravRttazca dhyAnarUpeNa tattvato vastutastatra paratattve tadAbhimukhyApracyavAt sarvottamasya yoganirodhAkhyanikhilAtizAyiyogasyA'nujaH prAganantaravartI khalu tena kAraNenAnAlambano'nAlambanayogo gItaH kathitaH // 85 // Jain Education a l For Private Personal Use Only M ainelibrary.org Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purA vidvdbhiH| syAdetatparatattvadidRkSAyA apyaparatattvadarzanaM yAvadanAlambanatvApattiraparatattvasya dRSTatvAbhyupagame ca dhyAnAnupapattiriti, maivaM / aparatattve pratimAdyAlambanadvArA sAmAnyato dRSTo'pi vizeSadarzanAya dhyAnopapatteH paramparayAlambanavattvena ca sAlambanattvavyapadezAtparatattve tu kenApi dvAreNa drshnaabhaavaadnaalmbntvopptteH||9|| kiM punaranAlambanAdbhavatItyAha // drAgasmAttadarzanamiSupAtajJAtamAtrato jJeyam / etacca kevalaM taj jJAnaM yattatparaM jyotiH||10|| ___ ya. drAk zIghramasmAtprastutAdanAlambanAttaddarzanaM paratattvadarzanamiSoH pAtastadviSayaM jJAtamudAharaNaM tanmAtrAdiSupAtajJAtamAtrato jJeyaM darzanam / etacca paratattvadarzanaM kevalaM sampUrNa, taditi tatprasiddhaM jJAnaM kevalajJAnamityarthaH yattatkevalajJAnaM paraM prakRSTaM jyotiH prakAzarUpam / iSupAtodAharaNaM ca / yathA kenaciddhanurddhareNa lakSyAbhimukhe bANe tadavisaMvAdini prakalpite | yAvattasya bANasya na vimocanaM tAvattatpraguNatAmAtreNa tadavisaMvAdittvena ca samAno'nAlambano yogo yadA tu tasya bANasya vimocanaM lakSyAvisaMvAdipatanamAtrAdeva lakSyavedhakaM tadA AlambanottarakAlabhAvI tatpAtakalpaH sAlambanaH kevalajJAnapra|kAza ityanayoH sAdharmyamaGgIkRtya nidarzanam // 10 // u0 kiM punaranAlambanAdbhavatItyAha / drAgityAdi / drAk zIghramasmAdanAlambanayogAttadarzanaM paratattvadarzanamiSupAtasya bANapatanasya jJAtamudAharaNaM tanmAtrato jnyeym| etacca paratattvadarzanaM kevalaM sampUrNa tatprasiddhaM jJAnaM yatkevalajJAnaM paraM prakRSTaM jyotiH prakAzarUpam / iSupAtodAharaNaM caitad / yathA kenaciddhanurddhareNa lakSyAbhimukhyena tada'visaMvAditayA ca bANo vyA Jain Education.inmale Jainelibrary.org Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa zrISoDaza- prakaraNam. pArito yAvattasya bANasya na vimocanaM tAvattatpaguNatAmAtreNa tadavisaMvAdittvena ca samo'nAlambanayogaH / yadA tu tasya TIkAdvayabANasya mocanalakSyA'visaMvAdipatanamAtrAdeva sutarAM lakSyavedha evaM yadAnAlambanadhyAnamocanaM dhyAnAntarikAyAM tadaiva para-13 tattvavedhakalpaH kevalaprakAza iti // 10 // | sametam. ___ kIdRzaM punastatkevalajJAnamityAha // AtmasthaM trailokyaprakAzakaM niSkriyaM parAnandam / tItAdiparicchedakamalaM dhruvaM ceti samayajJAH // 11 // | ya. Atmani tiSThatItyAtmasthaM jIvasthaM satrailokyasya trilokIvyavasthitasya jJeyasya jIvAjIvarUpasya prakAzakamavabodhaka|mAtmanaH pareSAM ca padArthAnAM svarUpajJApakaM vA / niSkriya gamanAdikriyArahitaM para Anando'sminniti parAnandam / pAThA|ntaraM vA parAnandyaM parairAnandyamabhinandanIyaM tatprAptyarthibhiH zlAghanIyaM rocanIyamitiyAvat / tItAdiparicchedakam atItazabdasyArthe tItazabdo varttate, siddhivinizcayAdigrantheSu darzanAt itAdiparicchedakaM vA / itaM gatamatikrAntaM atItavarttamAnAnAgatAnAM kAlatrayaviSayANAM padArthAnAM paricchedakaM paricchetR jJAtRsvabhAvamalaM samartha, dhruvaM ceti zAzvataM ceti samayajJA AgamajJA, itthamabhidadhati / kathaM punaratItAdiparicchedakatvaM kevalajJAnasya yAvatAtItAnAgatayorvicAryamANayorvastutvameva na ghaTAM prAJcati vinaSTAnutpannatvenAsattvAda'satazca jJAnaviSayatvavirodhAdityatrocyate / na vartamAnakAlaviSayaikapayoyapratibaddhasvabhAvaM vastu tasya kSaNamAtravRttitvAdvastunastu sakalAtItAnAgatA'nAdya'nantaparyAyarAzisamanugataikAkArarU- // 86 // patvAt tatra ca vartamAnaparyAyavatsvalakSaNabhAvinAmatItAnAgataparyAyANAmapi pramANenopalabdhervastusattvAdanyathA smRtyA Jain Education a l For Private Personal Use Only VIjainelibrary.org Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dijJAnaviSayattvamatItAdiparyAyANAM na bhavet dRzyate ca tasmAtte'pi vastusantastairvinA vastuna evAkhaNDarUpasyAsambhavAttasmAtteSAM sadrUpatvAttadviSayaM jJAnaM paricchettRttvena sambhavatIti niravadyam // 11 // u. kIdRzaM punastatkevalajJAnamityAha / AtmasthamityAdi AtmasthaM jIvasthaM satrailokyasya trilokIvyavasthitasya jJeyasya prakAzakaM niSkriyaM gamanAdikriyArahitaM para Anando'smAdasminveti parAnandam / parAnandyamiti pAThAntaram / tatra vAparairutkRSTairAnandyaM praarthniiymityrthH| atItArthe tItazabdaH siddhivinizcayAdigrantheSu dRzyate tataH tItAdInAm atItavata mAnAnAgatakAlatrayavartipadArthAnAM paricchedakaM yathAvadjJAtRsvabhAvamalaM samartha dhruvaM zAzvataM ceti samayajJA AgamajJA abhidadhati // 11 // evaM kevalajJAnasvarUpamabhidhAya paratattvayojanAyAha / / etadyogaphalaM tatparAparaM dRzyate paramanena / tattatvaM yadRSTvA nivarttate darzanAkAGkSA // 12 // I ya. etatprastutaM kevalajJAnaM tadyogaphalaM parAparaM parayogasyAparayogasya ca phalabhUtaM nAnyadRzyate samupalabhyate sAkSAtpara-1 | manena kevalajJAnena tattattvaM paramAtmasvarUpaM yadRSTvA yatsiddhasvarUpamupalabhya nivarttate vyAvarttate darzanAkAGkSA darzanavAJchA sarvasya vastuno dRSTatvAt // 12 // | u0 evaM kevalajJAnasvarUpamabhidhAya tatra paratattvayojanAmAha / etadityAdi / tadetatprastutaM kevalajJAnaM parAparayogaphalaM| Jain Edat A onal A wajainelibrary.org Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza TIkAdaya sametam. prakaraNam. // 87 // parayogasyAparayogasya ca phalabhUtaM nAnyasvatantravyApArabhUtamanena kevalajJAnena tat paraM tattvaM paramAtmarUpaM dRzyate tatkiM | yadRSTvA darzanecchA nivarttate siddhasvarUpadarzane sarvasya vastuno dRSTatvAt // 12 // / adhunA paratattvameva svarUpeNa nirUpayannidamAha kArikAcatuSTayena // tanukaraNAdivirahitaM taccAcintyaguNasamudayaM suukssmm| trailokyamastakasthaM nivRttjnmaadisddeshm||13|| ya0 tanuH zarIraM karaNaM dvidhAntaHkaraNaM bahiSkaraNaM cAntaHkaraNaM mano bahiSkaraNaM paJcendriyANyAdizabdAd yogA'dhyahAvasAyasthAnaparigrahastavirahitaM viyuktaM tacca paraM tattvamacintyo guNasamudayo jJAnAdisamudayo yasya tadacintyaguNasamudayaM sUkSma sUkSmasvabhAvamadRzyattvAtkevalaviraheNa trailokyasya mastakaM sarvoparivartI siddhikSetravibhAgastasmiMstiSThatIti trailokyamastakasthaM nivRttA janmAdayaH saGkezA yasmAttannivRttajanmAdisaDenzam // 13 // | u0 paratattvasvarUpameva kArikAcatuSTayenAha / tnukrnnetyaadi| tanuH zarIraM karaNamantarbahirbhedAvidhA tatrAntaHkaraNaM mano bahiSkaraNaM ca paJcendriyANyAdizabdAd yogAdhyavasAyasthAnaparigrahaH taivirahitaM viyuktaM tacca paratattvamacintyaguNAnAM jJAnAdInAM samudayo yasya tattathA sUkSma kevalaviraheNAdRzyattvAt sUkSmasvabhAvaM trailokyamastakaM sarvoparivatI siddhikSetravibhAgastasmiMstiSThati yattattathA nivRttA janmAdayaH saGkezA yasmAttattathA // 13 // jyotiH paraM parastAttamaso yadgIyate mhaamunibhiH| AdityavarNamamalaM brahmAdyairakSaraM brahma // 14 // ya0 jyotiH prakAzasvabhAvaM paraM pradhAnaM parastAttamaso dravyabhAvarUpAdandhakArAt yadgIyate yatsaMzabdyate mahAmunibhirjA ***Liu Zi Yi Ting Ting Ba Zu Zu // 8 // Jain Education international For Private Personal Use Only Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ |nasampannaH AdityavarNamamalaM nidarzanamAtrAGgIkaraNena bhAsvararUpaMna punaH paramArthatastasya pudgalAtmaka pariNAmosti brahmAdyairitivizeSyapadaM mahAmunibhirityanenAbhisaMbadhyate na kSaratItyakSaraM svabhAvAtkadAcinna pracyavata iti kRtvA'kSaraM paraM tattvam / tathA brahma mahat / "vRhattvAdvaMhakatvAcca brahmeti parikIrtita"mityabhidhAnAdathavA'kSaraM brahma tat paraM tattvam // 14 // I u0 jyotirityAdi / paraM prakRSTaM jyotiH tamaso bhAvadravyarUpAdandhakArAtparastAtparabhAgavarti ata evAdityavarNa sUryasadRzamamalaM rAgAdimalarahitaM na kSarati na pracyavate svabhAvAtkadAcidityakSaraM brahma bRhattvAva'hakattvAcca yad brahmAdharmahAmunibhirgIyate // 14 // nityaM prakRtiviyuktaM lokAlokAvalokanAbhogam / stimittrnggoddhismmvrnnmsprshmgurulghu||15|| ya. nityaM dhruvaM, prakRtiviyuktaM svatantraparibhASayA sakalajJAnAvaraNIyAdimUlottarabhedaprakRtiviyuktaM paratantraparibhASayA 6 sattvarajastamasAM sAmyAvasthA prakRtirityanayA viyuktaM sAMsArikasarvaprakArai| lokAlokayoH samayaprasiddhayoravalokana Abhoga upayogo'syeti lokAlokAvalokanAbhogaM stimitataraGgazcAsAvudadhizca tena samaM nistaraGgamahodadhikalpaM na vidyate varNaH paJcavidhaH sitAdirasyetyavarNa na vidyate sparzo'STaprakAro mRdukarkazAdirasyetyasparza na vidyate gurulaghunI yasmiMstattathA'gurulaghupariNAmopetamamUrttadravyattvAdagurulaghu paraM tattvam // 15 // u0 nityamityAdi / nityaM dhruvaM prakRtibhirmUlottarabhedabhinnakarmasvabhAvarUpAbhirviyuktaM svatantraparibhASayA paratantraparibhA Jain Education in For Private Personal Use Only hdainelibrary.org Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza- SayA ca sattvarajastamasAM sAmyAvasthA prakRtistayA viyuktaM lokAlokayorAlokane Abhogo vistAro'nantakAlopayogAvi- TIkAdvaya cchedarUpo yasya tattathA stimitataraGgo nizcalomirya udadhistatsamaM avR(nudva)ttipUrNakalazasvabhAvatvAdavarNa varNarahitamasparza prakaraNam. sametam. sparzarahitamagurulaghu amUrtadravyattvAdagurulaghupariNAmopetam // 15 // // 8 // sarvAbAdhArahitaM paramAnandasukhasaGgatamasaGgam / niHzeSakalAtItaM sadAzivAdyAdipadavAcyam // 16 // 15 // ya0 sarvAvAdhArahitaM zArIramAnasAbAdhAviyuktam / parama Anando yasmin sukhe tena saGgataM yuktamanena prpriklpitniHsukhduHkhmokssvyvcchedmaah| na vidyate saGgo yasminnityasaGgamasaGgatAyuktaM tallakSaNaM cedam / "bhaye ca harSe ca materavikriyA sukhe'pi duHkhe'pi ca nirvikaartaa| stutI ca nindAsu ca tulyazIlatA vadanti tAM tattvavido hyasaGgatAm // 1 // " niHzeSA yAH kalAstAbhyo'tItaM tathAbhavyattvAdyAtmasvabhAvabhUtAMzAtikrAntaM bhavyattvAsiddhattvayogasahavatikSAyikacAritrAdyabhAvAt / sadA zivamasyeti sadAzivaM na hi paratattvamazivaM kadAcidbhavati / Adau bhavamAdyaM pradhAnaM santattyA anAdikAlamAzri-15 tyAdibhAvenAvasthitaM vA AdizabdAnniraJjanAdigrahaH sadAzivAdyAdibhiH padairvAcyamabhidheyaM paraM tattvaM sarvatrAbhisahaimbandhanIyam // 16 // 15 // MI u0 sarvetyAdi / sarvAbhirAvAdhAbhiH pIDAbhI rahitaM paramAnandasukhena sarvasAMsArikasukhAtizAyisukhenetyarthaH saGgataM / / 88 // yuktaM saGgarahitaM niHzeSAH yAH kalAstathAbhavyattvasiddhattvayogasahavatikSAyikacAritrAdyAtmasvabhAvabhUtAMzalakSaNAstAbhyo' JainEducation For Private Personal Use Only Jaldiainelibrary.org Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tItaM siddhisamaye tannivRttyabhidhAnAt sadA zivamati sadAzivamAdau bhavamAdyaM pradhAnapravAhApekSayAdibhAvenAvasthitaM vA etadAdipadavAcyam / AdinA niraJjanAdigrahaH paratattvamiti sarvatra sambandhanIyam // 16 // 15 // // iti paJcadazaM SoDazakam // evaM paratattvamabhidhAya tadarzanAnantaraM yadbhavati tadAha // etadRSTvA tattvaM paramamanenaiva samarasApattiH / saJjAyate'sya paramA paramAnanda iti yaamaahuH||1|| ya0 etatprastutaM dRSTvA'valokya tattvaM paramaM paratattvamityarthaH anenaivamuktasvarUpeNa samarasApattiH samatApattiH saJjAyate sambhavatyasya draSTuH kevalinaH paramA pradhAnA paramAnanda iti yAmAhuH yAM samarasApattiM paramAnanda ityanena zabdena bruvate vedAntavAdinaH sA saJjAyata iti // 1 // ___ u0 evaM paratattvamabhidhAya tadarzanAnantaraM yadbhavati tadAha / etadityAdi / etatprastutaM paramatattvaM dRSTvA'nenaiva paratatvena samarasApattirakatA saJjAyate'sya draSTaH kevalinaH paramA pradhAnA paramAnanda iti yAM smrsaapttimaahurvedaantvaadinH||1|| Jain Educaton a l For Private Personal Use Only jainelibrary.org Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpoDaza prakaraNam. // 89 // Jain Education in paratattvasyaiva zabdAntarAbhidheyatAmAha // saiSA'vidyArahitAvasthAparamAtmazabdavAcyeti / eSaiva ca vijJeyA rAgAdivivarjitA tathatA // 2 // ya0 saiSA'vidyArahitA'vasthA'vidyayA paratantraprasiddhayA rahitA vikalA'vasthA'vasthitirvastusatI yA sA / eSA para tattvarUpA paramAtmazabdena vAcyA'bhidheyA itizabdaH svarUpaM darzayati / eSaiva cAvasthA vijJeyA vijJAtavyA rAgAdivivarjitA rAgAdirahitA tathyaM satyaM rUpamAtmanastadbhAvastattA // 2 // 0 paratattvasyaiva zabdAntarAbhidheyatAmAha / setyAdi / avidyayA paratantraprasiddhAjJAnarUpayA rahitA'vasthA sA eSA yA paratattvarUpA paramAtmazabdena vAcyetizabdaH svarUpadarzane eSaiva cAvasthA vijJeyA rAgAdibhirvivarjitA tathyaM satyaM rUpa mAtmanastattA // 2 // asyAmevAvasthAyAmanyadapi tantrAntaroktaM saMvAdayannAha // vaizeSikaguNarahitaH puruSo'syAmeva bhavati tattvena / vidhyAtadIpakalpasya hanta jAtyantarAprApteH // 3 // ya0 vizeSe bhavA vaizeSikAste ca te guNAzca buddhisukhaduHkhecchAdveSaprayatnAH vaizeSikaguNAstai rahito viprayuktaH puruSo'syAmevAvasthAyAM bhavati jAyate / tattvena paramArthena / asyAmevetyavadhAraNaphalamAha / vidhyAtadIpena kalpastulyastuccharUpastatrAntaraprasiddhyA tasya / hanta ityavadhAraNe jAtyantarasya doSavataH sato'doSavattvasyAprApteralAbhAt / nahi tuccharUpatAmApanno'vidyArahitAvasthAM vastusatIM bhajata iti jAtyantarAprAptiH // 3 // TIkAdvaya sametam. // 89 // ainelibrary.org Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education In u0 asyAmevAvasthAyAM tantrAntaroktamanyadapi saMvAdayannAha / vaizeSiketyAdi / vizeSe bhavA vaizeSikAste ca te guNAzca buddhisukhaduHkhecchAdveSaprayatnAstai rahitaH puruSo'syAmevAvasthAyAM bhavati tattvena paramArthena tenAkhaNDazuddhajJAnasukhAdyanvayyAtmadravyarUpApyazuddhajJAnAdyabhAvarUpA muktiH siddhA na tu sarvathA'bhAvarUpA bauddhAbhimatA vidhyAtadIpena kalpasya sarvathAtuccharUpasyAtmano hanteti pratyavadhAraNe jAtyantarasya doSavataH sato'doSavattvasyAprApteH / nahi kharaviSANAdivattuccharUpatAmApanno'vidyArahitAvasthAM vastusattAM bhajata iti jAtyantarAprAptiH / naca svAbhAvArthaM kasyacitpravRttiH sambhavatIti puruSAdhattvAdanvayyAtmadravyasyoktAvasthaiva muktirghaTate / etena sarvathA santAnoccheda ityekeSAM bauddhAnAM zuddhakSaNotpAda ityanyeSAM ca mataM nirastaM bhavati / ananvitazuddhakSaNAnAM muktitve'nyAnyamuktisAGkaryaprasaGgAt / vaizeSikaguNarahita iti vAgbhaJjyA | kathaMcinnirguNamuktipakSa AdRtaH sarvathA nirguNamuktipakSastu vedAntyAdInAmapAstaH // 3 // evaM bauddhamatanirAsaM pratipAdya vastusatyAmavasthAyAM tantrAntaroktaM saMbhavittvena nidarzayannAha // evaM pazuvimo duHkhAnto bhUtavigama ityAdi / anyadapi tatrasiddhaM sarvamavasthAntare'traiva // 4 // ya0 evamuktanItyA pazu'ttvamajJattvaM tasya vigamo'pagamaH sarvvathA nivRttiH duHkhAnAmanto duHkhAnto bhUtAnAM pRthivyAdInAM vigama Atyantiko viyoga ityAdi / evaM prabhRti anyadapi tantrasiddhaM pUrvoktaM sarvaM niravazeSamavasthAntare'vidyArahitAvasthAvizeSe'traiva paratattvarUpe yujyate / nAnyatreti // 4 // ainelibrary.org Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDazaprakaraNam. // 90 // u0 asyAM vastusatyAmavasthAyAM tantrAtaroktaM sambhavittvena darzayannAha / evamityAdi / evamuktanItyA pazutvamajJattvaM tasya 4 TIkAdvayavigamo'punarbhAvena nAzaH duHkhAnAmanto bhUtAnAM pRthivyAdInAM vigama Atyantiko viyoga ityAdi / anyadapi uktAvaziSTamapi tantrasiddhaM tattatsamayaprasiddhaM sarva niravazeSamavasthAntare doSarahitazuddhaguNAvasthArUpe'traiva paratattvasvarUpe yujyate sametam. nAnyatra // 4 // etacca sarvvamapi tantrAntarasiddhaM yathAvidhe vastutattve sati yujyate tathAvidhamupadarzayitumAha // pariNAminyAtmani sati tattavanivAcyametadakhilaM syAt / arthAntare ca tattve vidyAdau vastusatyeva // 5 // ya0 anyathA cAnyathA ca bhavatopyanvayittvaM pariNAmaH sa vidyate yasya sa pariNAmI tasminpariNAminyAtmani jIve sati vidyamAne muktivAdinAmAtmasattAyAM na vipratipattirasti / caitanyasvarUpasya paralokAnvayinaH puruSasya sarvairapyabhi| matattvAnnityattvakSaNikattvAdiviSayaiva vipratipattiriti tannirAsadvAreNa pariNAminItyuktaM taistairdhvanibhiH zabdaiH pUrvoktairvAcyamabhidheyametatprAguktamavidyArahitAvasthA vaizeSikaguNarahitapuruSapazuttvavigamAdi / sarvairvA dhvanibhiryadvAcyaM samyagdarzanajJAnasadanuSThAnAdiprakaraNoktamakhilaM syAdbhavetsambhavet arthAntare ca vastvantare ca bhinne tattve padArthe avidyAdAvavidyAhaSTasaMskArAdau / vastusatyeva paramArthasatyeva na saMvRttisati tasya paramArthataH kalpitarUpatvenAsattvAt // 5 // u0 etacca sarvamapi tantrAntarasiddhaM yathAvidhavastutattvAbhyupagame yujyate tAdRzaM vastu parIkSayannAha / pariNAminItyAdi / kenacidrUpeNAnvayittve sati kenacidrUpeNa vyatirekittvaM pariNAmaH sa vidyate yasya pariNAmI tasminnAtmani jIve // 90 // Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyabhyupagamyamAne sati muktivAdinAmAtmasattAyAmavipratipattestasminnityattvakSaNikattvAdAveva vipratipattestannirAsAyedaM vizeSaNaM taistairdhvanibhiH zabdairvAcyamabhidheyametatyAguktamavidyArahitA'vasthAvaizeSikaguNarahitapuruSapazuttvavigamAdi / athavA testairdhvanibhirvAcyaM samyagdarzanajJAnasadanuSThAnAdiprakaraNoktametadakhilaM syAt sambhavet / arthAntare cAtmabhinne ca tattve padArthe'vidyAdAvavidyAdRSTasaMskArAdipadavAcye vastusatyeva paramArthato vidyamAna eva natu sAMvRtasattvenAbhyupagamyamAne tasya kalpitarUpattvena tattvato'sattvAt // 5 // | kimAtmani pariNAminyavidyAdau ca vastusati sarvamidaM syAdAhosvidanyadapi hetvantaraM muktAmuktAvasthayorbhedaka kAraNabhUtamastItyAzaGkAyAmidamAha // / tadyogayogyatAyAM citrAyAM caiva nAnyathA niyamAt / pribhaavniiymetdvidvdbhisttvdRssttyoccaiH|| 6 // ya0 tenArthAntarabhUtena tattvenAvidyAdinA yogaH sambandhaH AtmanaH karmabandha ityarthastasminyogyatA jIvasya karmapudgalagrAhakasvabhAvattvamanAdipAriNAmikabhavyabhAvalakSaNam sahajamalarUpaM muktAvasthAyAM nivarti yogyatAzabdenocyate tasyAM tadyogayogyatAyAM satyAM citrAyAM caiva nAnAprakArAyAM caiva sakalajIvApekSayA kAlAdibhedenAtmanAM bIjasiddhibhAvAt / nAnyathA, ekasvabhAvAyAM yogyatAyAM phalabhedAsiddheH / dRzyate ca dravyakSetrakAlabhAvaprakrameNa tIrthakarAtIrthakarapratyekabuddha-12 zrISo. 16 / svayaMbuddhAdirUpaH phalabhedastasmAccitrarUpAyAmeva yogyatAyAM sa yujyte| niyamAnniyamena paribhAvanIyaM sarvaprakAzcintanI Jain Education. i m al For Private Personal Use Only Koliainelibrary.org Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 22- zrISoDaza- yametatrayaM jIvakarma(tathA)bhavyattvarUpaM vidvadbhiH sUribhistattvadRSTyA paramArthaviSayayA buddhyAgamApanItaviparyayamalayA prajJayo- TIkAdvaya 18 cairatyartham // 6 // prakaraNam | u0 tathA / tadyogetyAdi / tenArthAntarabhUtena tattvenAvidyAdinA yogaH sambandha AtmanaH karmavandha ityarthaH tasmin sametam. yogyatA jIvasya karmapudgalagrAhakasvabhAvattvamanAdipAriNAmikabhavyabhAvalakSaNaM sahajamalarUpaM muktisamaye vinivRttimattasyAM citrAyAM caiva nAnAprakArAyAmeva satyAM nAnyathA ekasvabhAvAyAM yogyatAyAM phalabhedAsiddheH / dRzyate ca dravyakSetrakAlabhAvaprakrameNa tIrthakarAtIrthakarapratyekabuddhasvayaMbuddhAdirUpaH phalabhedastasmAttanniyAmaka yogytaavaicitrymvshymaashrynniiymiti| niyamAnniyamena paribhAvanIyaM sarvaprakAraizcintanIyametatrayaM jIvakarma(tathA)bhavyattvarUpaM vidvadbhiH sUribhistattvadRSTyAgamApa nItaviparyayamalayA prajJayoccairattyartham / nanu tIrthakarasiddhattvAdikaM nIlaghaTattvAdivadarthasamAjasiddhamiti tatprayojakatayA yo-18 hai gyatAbhedo na siddhyediti cenna / kArye tAvaddharmakattvasya yogyatAvizeSaprayojyattvAt, tatra tathAvidhasAmagrIsamAjasya prayojakattve tatrApi tathAvidhaprayojakAntarAzrayaNe'navasthAnAt, yadi ceyamanavasthA prAmANikAnAM na doSAya tadAyaM niyatadharmakakAryaniyAmakastathAvidhasAmagrIsamAja eva kathaMcidekattvena bhAsamAnaH pariNAmibhavyattvarUpaH svIkriyatAmitthamapi syAdvAdaprakriyayA doSAbhAvAdityadhikamasmatkRtasyAdvAdakalpalatAyAm // 6 // etatrayAnAzrayaNe saMsAramokSayoranupacaritarUpayorabhAvapradarzanAyAha // M // 91 // puruSAdvaitaM tu yadA bhavati viziSTamatha ca bodhamAnaM vaa| bhavabhavavigamavibhedastadA kathaM yujyate mukhyH||7|| lain Education de na For Private Personal Use Only KIPEjainelibrary.org Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | ya. dvayorbhAvo dvitA tasyAM bhavaM saiva vA dvaitaM na dvaitamadvaitaM puruSasyAdvaitamekattvaM tu yadA bhavatyaGgIkaraNena vAdino viziSTaM kevalaM rAgAdivAsanArahitamavavodhamAtraMvA bodhasvalakSaNaM vA / vedAntavAdinaH puruSAdvaitaM manyante yathAhureke "puruSa evedaM sarvaM yadbhUtaM yacca bhAvyam / utAmRtattvasyezAno yadannenAtirohati / yadejati yannaijati yahre yadantike yadantarasya sarvasya yadu sarvasyAsya bAhyataH"tathA "vidyAvinayasampanne brAhmaNe gavi hastini / zuni caiva zvapAke ca paNDitAH samadarzina" iti zrutismRtiprasiddhervijJAnavAdinastu zeSanIlAdivikalpazUnyaM pAramArthikarAgAdivAsanAdivizeSarahitaM ca bodhasvalakSaNamAtrameva pratijAnate / yathoktaM "cittameva hi saMsAro rAgAdiklezavAsitam / tadeva tairvinirmuktaM bhavAMta iti kathyate"bhavazca bhavavigamazca tau saMsAramokSau tayovibhedo bhavabhavavigamavibhedastadA kathaM yujyate mukhyaH saMsAramokSayomukhyo bhedo na yujyate / arthAntare hyavidyAdau tattve bhedake sati tayobizeSo yujyata itibhAvaH // 7 // / u0 etatrayAnAzrayaNe saMsAramokSayoranupacaritayorabhAvamApAdayannAha / puruSetyAdi / dvayorbhAvo dvitA tasyAM bhavaM saiva vA dvaitam / na dvaitamadvaitaM puruSasyAdvaitaM purussaadvaitm| tattu yadA bhavati paratattvamabhyupagataM vedAntavAdibhiH athavA viziSTaM rAgA|divAsanArahitaM bodhamAtraM bodhasvalakSaNaM paratattvamabhyupagataM bhavati bauddhaiH tadA bhavabhavavigamayoH saMsAramokSayovibhedo mukhyo nirupacaritaH kathaM yujyate arthAntare hyavidyAvAsanAdau tattve bhedake sati tadbhedaH syAttadasattve tu na kathaJcidityarthaH // 7 // / kasmAtpunaH puruSAdvaitaM vodhamAnaM vA viziSTaM na bhavatItyAha / / agnijalabhUmayo yatparitApakarA bhve'nubhvsiddhaaH| rAgAdayazca raudrA asatpravRttyAspadaM loke // 8 // JainEducation.ir For Private Personal Use Only A ainelibrary.org Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkAddhaya| sametam. zrISoDaza | ya. agnizca jalaM ca bhUmizcAgnijalabhUmayo yadyasmAtparitApakarAH paramArthato duHkhAnubhavakarA vaiSayikasukhasya bhAvato | prakaraNam. duHkharUpattvAt / bhave saMsAre anubhavasiddhAH pratyakSasiddhAH / kiM punarbahistrayANAmarthAnAmupAdAnaM vAyorapi paThitattvAllo kasiddhattvAcca, ucyate / vAyupadArthe dravyaguNarUpatAyAM vipratipadyante vAdino nAgnijalabhUmiSu teSAM dravyarUpeNa pratIterato // 92 // na vAyugrahaNaM sarvendriyAnupalambhAdvA / yadvAgnisahacaritattvenaiva vAyorgrahaNaM "yatra tejastatra vAyu"riti vacanAta, rAgAdayazca rAgadveSamohAzca raudrA dAruNAstIvrasaGklezarUpeNAsatpravRttyAspadamasatpravRttInAmasundarapravRttInAmAspadaM pratiSThA loke sarvatraivAnubhavasiddhA yato vartate / yadi puruSAdvaitameva bhavet / pratyakSasiddhA bAhyA jvalanAdayaH padArthA na syusteSAM caitanyasvarUpapuruSavyatirekeNa rUpAntaropalabdhesteSAM tu bahirvatinAM jvalanAdInAM puruSattvAGgIkaraNe sarvapadArthAnAM nAmamAtrameva kRtaM syAtpuruSa iti na tatra vipratipattiH / vijJAnAdvaitamapi yadi bhavenna rAgAdayo'nubhavasiddhAH prati prANino bhaveyustathA ca sakalalokaparIkSakavirodhasteSAM sarvairabhyupagamAdanubhavasya cAnyathA kartumazakyattvAditi // 8 // u0 puruSAdvaite viziSTavodhamAtre vA tattve pratyakSabAdhApItyAha / agnItyAdi / agnijalabhUmayo vaiSayikasukhasyApi duHkharUpattvAtparitApakarAstattvato duHkhadA bhave saMsAre yad yasmAdanubhavasiddhAH pratyakSapratItAH rAgAdayo rAgadveSamohAzca raudrA ladAruNA asatpravRttInAmasundaraceSTAnAmAspadaM mUlapratiSThA loke sarvatraivAnubhavasiddhAstataH puruSAdvaite jJAnAdvaite vA pratyakSabAdha | ityarthaH / ayaM cAyukta iti / bAhyArthAnAM puruSa iti jJAnamiti ca nAmAntarameva kRtaM syAd, vAdibhiritibhAvaH // 8 // ||92 // Jain Educational For Private Personal Use Only W alnetary.org Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha sarve'pyete bAhyA AntarAzca parikalpitarUpA evetyAzaGkAyAmidamAha // parikalpitA yadi tato na santi tattvena kathamamI syuriti / tanmAtra eva tattve bhavabhavavigamau kathaM yuktau9 KI ya0 parikalpitA avastusantaH kalpanAmAtranirmitazarIrA bAhyA AntarAzca yadi bhavatA'bhyupagamyante / tataH parikalpitattvAdeva na santi na vidyante tattvena paramArthena kathamamI padArthAH syubhaveyunne kathaMcidbhaveyurbhavatApyanabhyupagamAt / / ityevaM tanmAtra eva puruSamAtra eva bodhamAtra eva ca tattve paramArthe bhavabhava vigamo saMsAramokSau kathaM kena prakAreNa yukto saGgatA na kthnycidityrthH||9|| u. atha sarve'pyete bAhyA AntarAzca bhAvAH parikalpitarUpA evetyAzaGkAyAmidamAha / parItyAdi / parikalpitA avastusantaH kalpanAmAtranimmitazarIrA bAhyA AntarAzca yadi bhavatAbhyupagamyante tataH parikalpitattvAdeva na santi na vidyante tattvena paramArthena / tathA ca kathamamI padArthAH syurbhaveyurna kathaMcidbhavatApyanabhyupagamAt / ityevaM tanmAtra eva puruSamAtra eva tattve paramArthe'bhyupagamyamAne bhavabhavavigamau saMsAramokSau kathaM kena prakAreNa yuktau na kthnycidityrthH||9|| kasmAtpunaH parikalpitA ete na santItyucyate parikalpanAyA evAbhAvAdityAha / / parikalpanApi caiSA hanta vikalpAtmikA na smbhvti| tanmAtra eva tatve yadi vA'bhAvo na jaatvsyaaH||10|| ya0 parikalpanApi ca eSA bAhyAntarANAmarthAnAM hanta vikalpAtmikA vastuzUnyanizcayAtmikA na saMbhavati na yujyate 1. citpustake parikalpiteti pATho dRzyate. RELA Jain Education in national For Private Personal Use Only Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza TIkAdvaya prakaraNam. sametam. // 93 // | nibIMjattvAt / yuktimAha / tanmAtra eva puruSamAtra eva jJAnamAtra eva ca tattve / tadatirekeNetarapadArthAbhAvAt / abhyupa-| gamya parikalpanAM dUSaNAntaramAha / yadi vA abhAvo'sambhavo na naiva jAtu kadAcidapyasyAH priklpnaayaaH| yadi nibbIjApIyaM bAhyAntarapadArthaparikalpaneSyate tataH saMsAravanmuktAvapi bhavediyamitibhAvastatazca saMsAramokSabhedAnupapattiH parikalpanAbIjasadbhAvAbhyupagame tu puruSabodhasvalakSaNavyatiriktavastvantarApattyA prstutaadvaitpkssdvyhaaniH||10|| / u0 parikalpanAyA asaMbhavAdapi parikalpitA'sambhava ityAha / parItyAdi / parikalpitA parikalpanetyarthaH sApi caiSA bAhyAntarANAmarthAnAM hanta vikalpAtmikA vastuzUnyanizcayAtmikA na sambhavati na yujyate tanmAtra eva puruSamAtra eva jJAnamAtra eva ca tattve'bhyupagamyamAne tdtirekennetrpriklpnaabiijpdaarthaabhaavaadityrthH| abhyupagamya parikalpitAMdUSaNAntaramAha / yadivA'bhAvo'sambhavo na naiva jAtu kadAcidapyasyAH parikalpanAyAH syAt yadi nirbIjApIyaM bAhyAntarapadArthaparikalpaneSyate tadA saMsAradazAyAmiva muktAvapIyaM bhaveditibhAvastatazca saMsAramokSabhedAnupapattiH parikalpanAbIjasadbhAvAbhyupagame tu puruSabodhasvalakSaNavyatiriktavastvantarasiddhyA prastutA'dvaitapakSadvayahAniH // 10 // evaM parapakSaM nirasya trayasamarthanAyAha // tasmAdyathoktametatritayaM niyamena dhIdhanaiH pumbhiH| bhavabhavavigamanibandhanamAlocyaM shaantcetobhiH||11|| __ ya0 tasmAdyathoktametatritayaM jIvakarmatathAbhavyattvarUpaM niyamana niyogena dhIdhanaiH buddhidhanaiH pumbhiH puruSairbhavabhavavigamanibandhanaM saMsAramokSakAraNamAlocyamAlocanIyaM zAntacetobhiH zAntacittaiH // 11 // // 93 // Jain Education a l jalnay.org Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u0 evaM parapakSaM nirasya svokttrysmrthnaayaah| tasmAdityAdi / tasmAdyathoktametatritayaM jIvakarmatathAbhavyattvarUpaM niya-15 mena niyogena dhIdhanabuddhidhanaiH pumbhiH puruSaH bhavabhavavigamanibandhanaM saMsAramokSakAraNamAlocyaM samyagbhAvanIyaM zAntacetobhiraraktadviSTacittaiH // 11 // nanu cAgamaprAmANyamavalambamAnaiH puruSAdvaitaM jJAnAdvaitaM ca yadeSyate tadA ko doSa ityAha // aidamparya zuddhayati yatrAsAvAgamaH suprishuddhH| tadabhAve taddezaH kazcitsyAdanyathAgrahaNAt // 12 // __ ya0 aidamparya tAtparya pUrvoktaM zuddhyati sphuTIbhavati yatrAgame asAvAgamaH suparizuddhaH pramANabhUtastadabhAve aidamparyazuddhya bhAve taddezaH parizuddhAgamaikadezaH kazcidanya AgamaH syAnnatu mUlAgama eva anyathAgrahaNAnmUlAgamaikadezasya sato viSaya4 syAnyathApratipatteryataH samatAmavalambamAnAste'pi tathecchanti // 12 // u0 nanu cAgamaprAmANyamabalambamAnaiH puruSAdvaitaM jJAnAdvaitaM vA yadeSyate tadA ko doSa AgamAnusAreNaiva yuktipravartanasya nyAyyatvAdata Aha / aidamparyamityAdi / aidampayaM prakRtArthopapattitAtparya yatrAgame zuddhyati nirvahati asAvAgamaH suparizuddhaH pramANabhUtastAtparyyArthaparyantaM pramANazabdavyApArAttadabhAve aidamparyazuddhyabhAve taddezaH parizuddhAgamaikadezArthagarbhaH kazcidanya AgamaH syAnnatu mUlAgama eva anyathAgrahaNAnmUlAgamaikavAkyasya kasyacidvacanasya tadekavAkyatAnApannavAkyAntaramizritattvena vaiparItyena grahaNAdata evaidampArthAnveSiNaH samatAmavalambamAnA anyatIrthikA api tadarthaviruvAkyArthAnanupravezena yAvadupapannamicchanti natu mithryakAntena // 12 // lain Edat audional For Private Personal Use Only Din.jainelibrary.org Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza prakaraNam. // 94 // mUlAgamavyatirikta tadekadezabhUta Agame'nyathAparigRhIte dveSo vidheyo naveti tadabhAvapratipAdanAyAha // TIkAdvayatatrApi ca na deSaH kAryoM viSayastu yatnato mRgyH| tasyApi na sadvacanaM sarva yatpravacanAdanyata // 13 // l | sametam. ya0 tatrApi ca tadekadezabhUta AgamAntare na dveSaH kAryo na dveSo vidheyo viSayastvabhidheyajJeyarUpo yatnato yatnena mRgyo'nveSaNIyo yadyevaM sarvameva tadvacanaM kiM na pramANIkriyata ityAha / tasyApyAgamAntarasya na sat zobhanaM vacanaM sarcamakhilaM yatpravacanAnmUlAgamAdanyat / yattu tadanupAti tatsadeveti // 13 // | u0 nanvevamanyathApratipannamUlAgamaikadezagarbhaparatantre dveSaH kAryo navetyAzaGkAyAmAha / tatrApItyAdi / tatrApi tadeka-1 | dezabhUtAgamAntare'pi na dveSaH kAryaH tu punarvipayo yatlato mRgyastadarthAnupapattiparihAro yatnataH karttavyaH guNagraharasikAnAM paravacanAnupapattiparihArapravaNasvabhAvatvAt / nanu vastuta upapannArthavacanasyAnupapattizaGkA parihAryA natu sarvathAnupapannasyeti nirviSayo'yamupadeza ityata Aha / tasyApyAgamAntarasya sadvacanaM zobhanaM vacanaM sarva yad yasmAtpravacanAnmUlAgamAdanyanna |kintu tadanupAtyeva tathA ca tasya mUlAgamenaikavAkyatAmApAdyopapattireva kattavyetthameva samyagdRSTiparigRhItasya mithyAzratasyApi samyakzrutattvasiddhestadarucistu tattvato dRSTivAdAruciparyyavasAyinIti suprasiddhamupadezapadAdau // 13 // | kasmAtpunastatrAdveSaH kriyata ityAha // adveSo jijJAsA zuzrUSA zravaNabodhamImAMsAH / parizuddhA pratipattiH pravRttiraSTAnikI tattve // 14 // 3 // 94 // ya0 adveSo'prItiparihArastattvaviSayastatpUrvikA jJAtumicchA jijJAsA tattvaviSayA jJAnecchA tattvajijJAsA sA pUbikA Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 - bodhAmbhaHzrotasaH sirAkalpA zrotumicchA zuzrUSA tattvaviSayaiva / tattvazuzrUSAnivandhanaM zravaNamAkarNanaM tattvaviSayameva / / bodho'vagamaH paricchedo vivakSitArthasya zravaNanibandhanastattvaviSaya eva mImAMsA sadvicArarUpA bodhAnantarabhAvinI tattvaviSayaiva / zravaNaM ca bodhazca mImAMsA ca shrvnnbodhmiimaaNsaaH|prishuddhaa sarvato bhAvavizuddhA pratipattimarmImAMsottarakAlabhAvinI nizcayAkArA paricchittiridamitthameveti tattvaviSayaiva / pravartanaM pravRttiranuSThAnarUpA parizuddhapratipattyanantarabhAvinI tattvaviSayaiva, pravRttizabdo dvirAvartyate tenAyamartho bhavati / tattve pravRttiraSTabhiraGgainivRttA aSTAGgikI ebhiradveSAdibhiraTabhiraGgaistattvapravRttiH saMpadyate tenAgamAntare mUlAgamaikadezabhUte na dveSaH kArya iti // 14 // / u0 uktAdveSasyaiva tattvajJAnAnukUlatAmabhidhAtumAha / adveSa ityAdi / adveSaH pakSapAtakRtAprItiparihArastattvaviSayaH jijJAsA tatpUrvikA tattvajJAnecchA zuzrUSA bodhazrotaHsirAkalpA tattvajijJAsApUvikA zravaNamAkarNanaM bodho'vagamaH mImAMsA tattvavicArarUpA tataHzravaNAdipadAnAM dvandvaH parizuddhA sarvato bhAvavizuddhA pratipattirmImAMsottarakAlabhAvinIdamitthameveti nizcayAkArA paricchittiH tattvaviSayaiva pravRttiH parizuddhapratipattyanantarabhAvinI tattvaviSayA kriyA pravRttizabdo dvirAvartyate lAtenAyamarthaH tattve pravRttiraSTAGgikI aSTabhiradveSAdibhiraGganirvRttA tena mUlAgamaikadezAgame na dveSaH kArya iti // 14 // evaM saddharmaparIkSakAdIn bhAvAn pratipAdya samastaprakaraNArthopasaMhAradvAreNa sadupadezadAnAyAha // garbhArthaM khalveSAM bhAvAnAM yatnataH samAlocya / puMsA pravartitavyaM kuzale nyAyaH satAmeSaH // 15 // ya. garbhArtha hRdayagatArtha bhAvArthamitiyAvat / khaluzabdo'vadhAraNe eSAM prAkprakrAntAnAM bhAvAnAM padArthAnAM yatnataH Jain Education. in a l For Private Personal Use Only aineitary.org Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza-|| prayatnAt / samAlocya sUkSmayA prajJayA samyagAlocya garbhArthamevottAnabhUtamartha puMsA puruSeNa pravartitavyaM prvRttibidheyaa| TIkAdvaya kuzale puNye kuzalahetuttvAt sadanuSThAne nyAyo'vicalitarUpo mArgaH satAM satpuruSANAM eSa varttate nAnyaH // 15 // prakaraNam. | u0 evaM saddharmaparIkSakAdibhAvAn pratipAdya tatphalopadezamAha / garbhArthamityAdi / garbhArtha hRdayagatArtha khaluzabdo'va sametam. // 95 // dhAraNe eSAM prAkprakrAntAnAM bhAvAnAM yatnataH prayatnAt samAlocya sUkSmaprajJayA vicArya puMsA puruSArthapravRttena kuzale sadanuSThAne pravartitavyaM nyAyo'vicalitamArgaH satAM satpuruSANAmeSa varttate nAnyaH // 15 // kutaH punarete bhAvA bhavatA'bhihitAH kimarthaM vetyAha // ete pravacanataH khala samuddhatA mandamAtAhatArthaM tu| AtmAnusmaraNAya ca bhAvA bhavavirahasi |ddhiphalAH // 16 // // 16 // | ya0 ete prastutAH pravacanataH prazastaM pragatamavagADhaM vA vacanaM pravacanam / prakRSTavacanaM zeSAgamApekSayA pravacanaM sUtrato'rthatazca dvAdazAGgam / tasmAtkhaluzabdo vAkyAlaGkAre samekIbhAvenA'vipratipattyA uddhRtAH prathak vyavasthApitA mandamatInAM mandadhiyAM hitArtha tu hitaprayojanamevAtmano'nusmaraNAya ca svayamevAnusmRtinimittaM ca bhAvAH padArthA Adita Arabhya bhavavirahaH saMsAraviraho mokSastasya siddhiniSpattiH saiva phalaM yeSAM bhAvAnAM te bhavavirahasiddhiphalAH // 16 // 16 // / u0 athaite bhAvAH kuto'bhihitAH kimarthaM vetyAha / ete ityAdi // ete prastutA bhAvAH pravacanato dvAdazAGgAt / // 95 // dAkhaluzabdo vAkyAlaGkAre samuddhatA ekavAkyatayA pRthak sthApitAH CAMARHARMACHC Jain Education international For Private Personal Use Only Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mandamatInAM vistRtAvagAhanAkSamadhiyAM hitArtha tu hitAyaiva ca punaH Atmano'nusmaraNAya kIdRzA bhAvA Adita Arabhya | bhavaviraho mokSastasya siddhirniSpattiH phalaM yeSAM te tathA // 16 // iti SoDazaM SoDazakam // idAnIM granthakAro garbhArthaparijJAnAya bahuzrutabhaktimupadarzayan svavacanaprArthanAmAha // dharmazravaNe yatnaH satataM kAryo bahuzrutasamIpe / hitakAGkSibhirnRsiMhairvacanaM nanu hAribhadramidam // 17 // ya0 durgatau prapatantamAtmAnaM dhArayatIti dharmmaH zrutacAritrarUpastasya zravaNamAkarNanamarthatastasmin dharmmazravaNe yatnaH prayatnaH AdaraH satatamanavarataM kAryaH karttavyo bahuzrutasamIpe bahuzrutasannidhAne hitakAGkSibhirhitAbhilASibhirnRsiMhaiH puruSasiMhaiH puruSottamairitiyAvat / vacanaM prArthanArUpaM nanvitivitarke evaM vitarkayata yUyaM haribhadrasyedaM hAribhadramidamevaMvidhaM yaduta bahuzrutasamIpe dharmazravaNe yalo vidheyo'thavA vacanamAgamarUpaM nanu nizcitaM hAri manohAri bhadramidaM yato varttate ato vacanagatadharmmazravaNe bahuzrutasamIpe eva yatnaH zreyAn / abahuzrutebhyo dharmazravaNe'pi viparItArthopapatteH pratyavAyasaMbhavAdathavA haribhadrasUreH stutiM kurvvANo'para eva kazcididamAha / vacanaM nanu hAribhadramidam / haribhadrasUreridaM dharmmagataM vacanaM prakaraNAzrayaM tasmAddharmmazravaNe bahuzrutasamIpa eva yalo vidheyo'bahuzrutebhyo haribhadrAcAryavacanAnupalambhAdevaM vacanamAhAtmyadvAreNa saMstauti // kRtvA vivaraNametatpuNyaM yadavApi tena bhavyajanaH / adhyAstAM poDazakalAzazimaNDalabhAsvaraM sthAnam // 1 // // 17 // iti SoDazaka vivaraNaM samAptam // Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Farmers TIkAdvaya sametam. zrISoDaza u. atha granthakRdgarbhArthaparijJAnAya vahuzrutabhaktimupadizannAha / dharmetyAdi / dharmasya zrutacAritrarUpasya zravaNe yatna AdaraH satatamanavarataM kAryo bahuzrutasamIpe hitakAtibhihitArthibhinRsiMhaH puruSottamaiH vacanaM prArthanArUpaM nanvitivitakeM prakaraNam.. hAribhadraM haribhadrasaMbandhIdaM yadvA nanu nizcitaM hAri manojJaM bhadramidaM vaco yadbahuzrutebhya eva dharmaH zrotavya iti abhushru|| 96 // tebhyo dharmazravaNe pratyapAyasambhavAt / ziSyakartRkeyamAryetyanye // 17 // iti mahopAdhyAyazrIkalyANavijayagaNiziSyamukhyapaNDitazrIlAbhavijayaga0 ziSyapaNDitazrIjItavijayaga0 satIrthapa4ANDitazrInayavijayagaNicaraNakamalacazcarIkapaNDitazrIpadmavijayagaNisahodaropAdhyAyazrIyazovijayagaNiviracitA yogadI pikAnAmnI SoDazakavRttiH saMpUrNA // | epA poDazakavyAkhyA saMkSiptArthAvagAhinI / siddhA'kSatatRtIyAyAM bhUyAdakSayasiddhaye // 1 // 17 // dharmaparIkSA-poDazakam 1 lokottaratattvaprApti poDaza0 5 pUjAsvarUpa-SoDazakam 9 guruvinaya poDaza0 dezanASoDazakam 2 jinamandira 6 pUjAphala , 10 yogabheda , dharmalakSaNa , 3 jinabimba , 7 zrutajJAnaliGga , 11 dhyeyasvarUpa , sAdharmecchuliGga , 4 pratiSThAvidhi , 8 dIkSAdhikAra , 12 samarasa // zrISoDazakasUtraprakaraNaM samAptam / / Jain Education.indi al For Private Personal Use Only Mainelibrary.org Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrImaddharibhadrasUrikRtaM mUlaSoDazakam // praNipatya jinaM vIraM saddharmaparIkSakAdibhAvAnAm / liGgAdi bhedataH khalu vakSye kiJcitsamAsena // 1 // bAlaH pazyati liGgaM madhyamavuddhirvicArayati vRttam / AgamatattvaM tu budhaH parIkSate sarvayatnena // 2 // bAlo basadArambho madhyamabuddhistu madhyamAcAraH / jJeya iha tattvamArge budhastu mArgAnusArI yH||3|| bAhya liGgamasAraM tatprativaddhA na dharmaniSpattiH / dhArayati kAryavazato yasmAca viDambako'pyetat // 4 // bAhyagranthatyAgAnna cAru nattvatra taditarasyApi / kaJcakamAtratyAgAnna hi bhujago nirviSo bhavati // 5 // mithyAcAraphalamidaM hyaparairapi gItamazubhabhAvasya / sUtre'pyavikalametatproktamamedhyotkarasyApi // 6 // vRttaM cAritraM khalvasadArambhavinivRttimattacca / sadanuSThAnaM proktaM kArya hetUpacAreNa // 7 // parizuddhamidaM niyamAdAntarapariNAmataH suprishuddhaat| anyadato'nyasmAdapi budhavijJeyaM tvacArutayA // 8 // gurudoSArambhitayA teSvakaraNayatnato nipunndhiibhiH| sannindAdezca tathA jJAyata etanniyogena // 9 // AgamatattvaM jJeyaM taddaSTeSTAviruddhavAkyatayA / utsargAdisamanvitamalamaidamparyazuddhaM ca // 10 // AtmAsti sa pariNAmI baddhaH satkarmaNA vicitreNa / muktazca tadviyogAddhisAhiMsAdi taddhetuH // 11 // paralokavidhau mAnaM vacanaM tadatIndriyArthadRgvyaktam / sarvamidamanAdi syAdaidamparyyasya zuddhiriti // 12 // zrISo. 17 Jain Education a l For Private Personal Use Only SONainelibrary.org Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza prakaraNam // 97 // %%% vAlAdibhAvamevaM samyagvijJAya dehinAM guruNA / saddharmadezanApi hi karttavyA tadanusAreNa // 13 // yajJApitaM munIndraiH pApaM khalu dezanA parasthAne / unmArganayanametadbhavagahane dAruNavipAkam // 14 // fearfaraivattaM tacchUlepmaNo yathAtyantam / saddharmadezanauSadhamevaM vAlAdyapekSamiti // 15 // etadvijJAyaivaM yathArha (thocitaM) zuddhabhAvasampannaH / vidhivadiha yaH prayuGkte karotyasau niyamato bodhim // 16 // 1 // vAlAdInAmeSAM yathocitaM tadvido vidhigataH / saddharmadezanAyAmayamiha siddhAntatattvajJaiH // 1 // bAhyacaraNapradhAnA karttavyA dezaneha vAlasya / khayamapi ca tadAcArastadagrato niyamataH sevyaH // 2 // samyaglo vidhAnaM yanupAnatkatvamatha dharA zayyA | praharadvayaM rajanyAH svApaH zItoSNasahanaM ca // 3 // pATamAdirUpaM citraM bAhyaM tapo mahAkaSTam / alpopakaraNasandhAraNaM ca tacchuddhatA caiva // 4 // raat fursvizuddhicitrA dravyAdyabhigrahAzcaiva / vikRtInAM santyAgastathaikasikthAdipAraNakam // 5 // aniyata vihArakalpaH kAyotsargAdikaraNamanizaM ca / ityAdi bAhyamucaiH kathanIyaM bhavati vAlasya // 6 // madhyama buddhestvIyasamitiprabhRti trikoTiparizuddham / AdyantamadhyayogairhitadaM khalu sAdhusadvRttam // 7 // aSTau sAdhubhiranizaM mAtara iva mAtaraH pravacanasya / niyamena na moktavyAH paramaM kalyANamicchadbhiH // 8 // etatsacivasya sadA sAdhoniyamAnna bhavabhayaM bhavati / bhavati ca hitamatyantaM phaladaM vidhinA''gamagrahaNam // 9 // mUlam. // 97 // Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurupAratantryameva ca tadvahumAnAtsadAzayAnugatam / paramaguruprApteriha bIjaM tasmAca mokSa iti // 10 // ityAdi sAdhuvRttaM madhyamabuddheH sadA samAkhyeyam / AgamatattvaM tu paraM budhasya bhAvapradhAnaM tu // 11 // vacanArAdhanayA khalu dharmastadvAdhayA tvadharma iti / idamatra dharmaguhyaM sarvakhaM caitadevAsya // 12 // yasmAtpravartakaM bhuvi nivartakaM cAntarAtmano vacanam / dharmazcaitatsaMstho maunIndraM caitadiha paramam // 13 // asmin hRdayasthe sati hRdayasthastattvato munIndra iti / hRdayasthite ca tasminniyamAtsarvArthasaMsiddhiH // 14 // cintAmaNiH paro'sau tenaiva bhavati samarasApattiH / seveha yogimAtA nirvANaphalapradA proktA // 15 // iti yaH kathayati dharma vijnyaayaucityyogmnghmtiH| janayati sa enamatulaM zrotRSu nirvANaphaladamalam // 16 // 2 // asya khalakSaNamidaM dharmasya vudhaiH sadaiva vijJeyam / sarvAgamaparizuddhaM yadAdimadhyAntakalyANam // 1 // dharmazcittaprabhavo yataH kriyAdhikaraNAzrayaM kAryam / malavigamenaitatkhalu puSTayAdimadepa vijJeyaH // 2 // rAgAdayo malAH khalvAgamasadyogato vigama eSAm / tadayaM kriyAta eva hi puSTiH zuddhizca cittasya // 3 // puSTiH puNyopacayaH zuddhiH pApakSayeNa nirmalatA / anubandhini dvaye'smin krameNa muktiH parA jJeyA // 4 // na praNidhAnAdyAzayasaMvidyatirekato'nuvandhi tat / bhinnagranthanirmalavodhavataH syAdiyaM ca parA // 5 // praNidhipravRttivighnajayasiddhiviniyogabhedataH prAyaH / dharma rAkhyAtaH zubhAzayaH paJcadhA'tra vidhau // 6 // JainEducationing Coinelibrary.org Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza-| prakaraNam // 98 // praNidhAnaM tatsamaye sthitimattadadhaH kRpAnugaM caiva / niravadyavastuviSayaM parArthaniSpattisAraM ca // 7 // tatraiva tu pravRttiH zubhasAropAyasaGgatAtyantam / adhikRtayatnAtizayAdautsukyavivarjitA caiva // 8 // vighnajayastrividhaH khalu vijJeyo hInamadhyamotkRSTaH / mArga iha kaNTakajvaramohajayasamaH pravRttiphalaH // 9 // siddhistattaddharmasthAnAvAptiriha tAttvikI jnyeyaa| adhika vinayAdiyutA hIne ca dayAdiguNasArA // 10 // siddhezcottarakArya viniyogo'vandhyametadetasmin / satyadvayasampattyA sundaramiti tatparaM yAvat // 11 // AzayabhedA ete sarve'pi hi tttvto'vgntvyaaH| bhAvoyamanena vinA ceSTA dravyakriyA tucchA // 12 // asmAca sAnuvandhAcchudhanto'vApyate drutaM krmshH| etadiha dharmatattvaM paramo yogo vimuktirasaH // 13 // amRtarasAkhAdajJaH kubhaktarasalAlito'pi bahukAlam / saktvA tatkSaNamenaM vAJchatyucairamRtameva // 14 // evaM tvapUrvakaraNAtsamyaktvAmRtarasajJa iha jIvaH / cirakAlAsevitamapi na jAtu bahumanyate pApam // 15 // yadyapi karmaniyogAt karoti tattadapi bhAvazUnyamalam / ata eva dharmayogAt kSipraM tatsiddhimApnoti // 16 // 3 // siddhasya cAsya samyagliGgAnyetAni dharmatattvasya / vihitAni tattvavidbhiH sukhAvabodhAya bhavyAnAm // 1 // audArya dAkSiNyaM pApajugupsAtha nirmalo bodhH| liGgAni dharmasiddheH prAyeNa janapriyatvaM ca // 2 // audArya kApaNyatyAgAdvijJeyamAzayamahattvam / gurudInAdiSvaucittyavRtti kArye tadatyantam // 3 // // 98 // Jain Education international Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAkSiNyaM parakRtyeSvapi yogaparaH zubhAzayo jnyeyH| gAmbhIryadhairyasacivo maatsryvighaatkRtprmH||4|| pApajugupsA tu tathA samyakparizuddhacetasA satatam / pApodvego'karaNaM tadacintA cetyanukramataH // 5 // nirmalabodho'pyevaM zuzrUSAbhAvasaMbhavo jJeyaH / zamagarbhazAstrayogAcchutacintAbhAvanAsAraH // 6 // yuktaM janapriyatvaM zuddhaM taddharmasiddhiphaladamalam / dharmaprazaMsanAdevIjAdhAnAdibhAvena // 7 // Arogye sati yadvad vyAdhivikArA bhavanti no puMsAm / tadvaddharmArogye pApavikArA api jJeyAH // 8 // tannAsya viSayatRSNA prabhavatyuccainai dRSTisammohaH / arucina dharmapathye na ca pApA krodhakaNDUtiH // 9 // gamyAgamyavibhAgaM tyaktvA sarvatra vartate jantuH / viSayeSvavitRptAtmA yato bhRzaM viSayatRSNeyam // 10 // guNatastulye tattve saMjJAbhedAgamAnyathAdRSTiH / bhavati yato'sAvadhamo doSaH khalu dRSTisaMmohaH // 11 // dharmazravaNe'vajJA tattvarasAsvAdavimukhatA caiva / dhArmikasattvAsaktizca dharmapathye'rucerliGgam // 12 // satyetaradopazrutibhAvAdantarbahizca yatsphuraNam / avicArya kAryatattvaM tacihaM krodhakaNDUteH // 13 // ete pApavikArA na prabhavantyasya dhImataH satatam / dharmAmRtaprabhAvAdbhavanti maitryAdayazca guNAH // 14 // parahitacintA maitrI paraduHkhavinAzinI tathA karuNA / parasukhatuSTirmuditA paradopopekSaNamupekSA // 15 // etajinapraNItaM liGgaM khalu dharmasiddhimajantoH / puNyAdisiddhisiddheH siddhaM saddhetubhAvena // 16 // 4 // Jain Education international For Private Personal Use Only Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpoDaza-IN mUlam. prakaraNam C // 99 // evaM siddhe dharma sAmAnyeneha liGgasaMyukte / niyamena bhavati puMsAM lokottrtttvsmpraaptiH||1|| AyaM bhAvArogyaM bIjaM caiSA parasya tasyaiva / adhikAriNo niyogAcarama iyaM pudgalAvarte // 2 // sa bhavati kAlAdeva prAdhAnyena sukRtAdibhAve'pi / jvarazamanauSadhasamayavaditi samayavido vidurnipuNam // 3 // nAgamavacanaM tadadhaH samyakpariNamati niyama epo'tra / zamanIyamivAbhinave jvarodaye'kAla iti kRtvA // 4 // AgamadIpe'dhyAropamaNDalaM tattvato'sadeva tathA / pazyanyapavAdAtmakamaviSaya iha mandadhInayanAH // 5 // tata evAvidhisevAdAnAdau tatprasiddhaphala eva / tattattvadRzAmeSA pApA kathamanyathA bhavati // 6 // yepAmepA teSAmAgamavacanaM na pariNataM samyaka / amRtarasAkhAdajJaH ko nAma viSe pravarttata // 7 // tasmAcarame niyamAdAgamavacanamiha pudgalAvarte / pariNamati tattvataH khalu sa cAdhikArI bhavatyasyAH // 8 // AgamavacanapariNatirbhavarogasadauSadhaM yadanapAyam / tadiha paraH sadbodhaH sadanuSThAnasya heturiti // 9 // ' dazasaMjJAviSkambhaNayoge satyavikalaM vado bhavati / parahitaniratasya sadA gambhIrodArabhAvasya // 10 // sarvajJavacanamAgamavacanaM yatpariNate tatastasmin / nAsulabhamidaM sarva bubhayamalaparikSayAtpuMsAm // 11 // vidhisevA dAnAdau sUtrAnugatA tu sA niyogena / gurupAratavyayogAdaucityAccaiva sarvatra // 12 // 1 AgamavacanapariNatirbhavarogasadauSadhaM bhavati yasmAt / nirapAyaM tadiha paraH sadanuSThAnasya hetu riti // 9 // // 99 // JainEducation international For Private Personal Use Only Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nyAyAttaM svalpamapi hi bhRtyAnuparodhato mahAdAnam / dInatapasvyAdau guvanujJayA dAnamanyattu // 13 // devaguNaparijJAnAttadbhAvAnugatamuttamaM vidhinA / svAdAdarAdiyuktaM yattaddevArcanaM ceSTam // 14 // evaM gurusevAdi ca kAle sadyogavighnavarjanayA / ityAdikRtyakaraNaM lokottaratattvasamprAptiH // 15 // itaretarasApekSA tveSA punarAptavacanapariNattyA / bhavati yathoditanItyA puMsAM puNyAnubhAvena // 16 // 5 // asyAM satyAM niyamAdvidhivajinabhavanakAraNavidhAnam / siddhati paramaphalamalaM hyadhikAryArambhakattvena // 1 // nyAyArjitavittezo matimAn sphItAzayaH sadAcAraH / gurvAdimato jinabhavanakAraNasyAdhikArIti // 2 // kAraNavidhAnametacchuddhA bhUmirdalaM ca dAdi / bhRtakAnatisandhAnaM khAzayavRddhiH samAsena // 3 // zuddhA tu vAstuvidyAvihitA sannyAyatazca yopaattaa| na paropatApahetuzca sA jinendraiH samAkhyAtA // 4 // zAstrabahumAnataH khalu sacceSTAtazca dharmaniSpattiH / parapIDAtyAgena ca viparyayAtpApasiddhiriva // 5 // tatrAsanno'pi jano'sambandhyapi dAnamAnasatkAraiH / kuzalAzayavAn kAryo niyamAdvodhyaGgamayamasya // 6 // dalamiSTakAdi tadapi ca zuddhaM tatkArivagataH krItam / ucitakrayeNa yatsyAdAnItaM caiva vidhinA tu // 7 // dApi ca zuddhamiha yannAnItaM devatAdhupavanAdeH / praguNaM sAravadabhinavamuccairgranthyAdirahitaM ca // 8 // sarvatra zakunapUrva grahaNAdAvatra vartitavyamiti / pUrNakalazAdirUpazcittotsAhAnugaH zakunaH // 9 // Jain Education.indKHE Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza mUlam. prakaraNam // 10 // bhRtakA api kartavyA ya iha viziSTAH svabhAvataH kecit / yUyamapi goSTikA iha vacanena sukhaM tu te sthaapyaaH||10|| atisandhAnaM caipAM kartavyaM na khalu dharmamitrANAm / na vyAjAdiha dharmo bhavati tu zuddhAzayAdeva // 11 // devoddezenaitadvahiNAM kartavyamityalaM shuddhH| anidAnaH khalu bhAvaH khAzaya iti gIyate tjjnyaiH|| 12 // pratidivasamasya vRddhiH kRtAkRtapratyupekSaNavidhAnAt / evamidaM kriyamANaM zastamiha nidarzitaM samaye // 13 // etadiha bhAvayajJaH sadgRhiNo janmaphalamidaM paramam / abhyudayAvyucchittyA niyamAdapavargavIjamiti // 14 // deyaM tu na sAdhubhyastiSThanti yathA ca te tathA kAryam / akSayanIvyA hyevaM jJeyamidaM vaMzatarakANDam // 15 // yatanAto na ca hiMsA yasmAdeva tannivRttiphalA / tadadhikanivRttibhAvAdvihitamato'duSTametaditi // 16 // 6 // jinabhavane tadvimnaM kArayitavyaM drutaM tu buddhimatA / sAdhiSThAnaM hyevaM tadbhavanaM vRddhimadbhavati // 1 // jinavimbakAraNavidhiH kAle pUjApurassaraM kartuH / vibhavocitamUlyA'rpaNamanaghasya zubhena bhAvena // 2 // nArpaNamitarasya tathA yuktyA vaktavyameva mUlyamiti / kAle ca dAnamucitaM zubhabhAvenaiva vidhipUrvam // 3 // cittavinAzo naivaM prAyaH saJjAyate dvayorapi hi / asmin vyatikara epa pratiSiddho dhrmtttvjnyaiH||4|| epa dvayorapi mahAn viziSTa kAryaprasAdhakattvena / sambandha iha kSuNNaM na mithaH santaH prazaMsanti // 5 // yAvantaH paritoSAH kArayitustatsamudbhavAH kecit / tadvimbakAraNAnIha tasya tAvanti tattvena // 6 // Jain Education international Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education Int aprItirapi ca tasmin bhagavati paramArthanItito jJeyA / sarvApAyanimittaM hyeSA pApA na karttavyA // 7 // adhikaguNasthairniyamAt kArayitavyaM khadaurhadairyuktam / nyAyArjitavittena tu jinavimbaM bhAvazuddhena // 8 // atrAvasthAtrayagAmino budhaidaurhRdAH samAkhyAtAH / vAlAdyAcaittA yattatkrIDanakAdi deyamiti // 9 // yadyasya satkamanucitamiha vitte tasya tajjamiha puNyam / bhavatu zubhAzayakaraNAdisetadbhAvazuddhaM syAt // 10 // mantranyAsazca tathA praNayanamaHpUrvakaM ca tannAma / mantraH paramo jJeyo mananatrANe to niyamAt // 11 // vimbaM mahat rUpaM kanakAdimayaM ca yaH khalu vizeSaH / nAsmAtphalaM viziSTaM bhavati tu tadihAzayavizeSAt // 12 // AgamatantraH satataM tadvadbhattyAdiliGgasaMsiddhaH / ceSTAyAM tatsmRtimAn zastaH khalvAzayavizeSaH // 13 // evaMvidhena yadvimbakAraNaM tadvadanti samayavidaH / lokottaramanyadato laukikamabhyudayasAraM ca // 14 // lokottaraM tu nirvANasAdhakaM paramaphalamihAzritya / abhyudayo'pi hi paramo bhavati tvatrAnuSaGgeNa // 15 // kRSikaraNa iva pAlaM niyamAdatrAnuSaGgiko'bhyudayaH / phalamiha dhAnyAvAptiH paramaM nirvANamiva vimbAt // 16 // 7 // niSpannasyaivaM khalu nivimvasyoditA pratiSThAzu / dazadivasAbhyantarataH sA ca trividhA samAsena // 1 // vyaktathAkhyA khalvekA kSetrAkhyA cAparA mahAkhyA ca / yastIrthakudyadA kila tasya tadAdyeti samayavidaH // 2 // RSabhAdyAnAM tu tathA sarveSAmeva madhyamA jJeyA / saptatyadhikazatasya tu carameha mahApratiSTheti // 3 // dnelibrary.org Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza mUlam, prakaraNam // 10 // bhavati ca khalu pratiSThA nijabhAvasyaiva devatoddezAt / vAtmanyeva paraM yatsthApanamiha vcnniiyocaiH||4|| bIjamidaM paramaM yatparamAyA eva samarasApatteH / sthApyena tadapi mukhyA hantaiSaiveti vijJeyA // 5 // muktyAdau tattvena pratiSThitAyA na devatAyAstu / sthApye na ca mukhyeyaM tadadhiSThAnAdyabhAvena // 6 // ijyAdena ca tasyA upakAraH kazcidatra mukhya iti / tadatattvakalpanapA vAlakrIDAsamA bhavati // 7 // bhAvarasendrAttu tato mahodayAjIvatAkharUpasya / kAlena bhavati paramA'prativaddhA siddhakAJcanatA // 8 // vacanAnalakriyAtaH karmendhanadAhato yatazcaiSA / itikartavyatayA'taH saphalaipApyatra bhAvavidhau // 9 // epA ca lokasiddhA ziSTajanApekSayA'khilaiveti / prAyo nAnAtvaM punariha mantragataM budhAH prAhuH // 10 // AvAhanAdi sarva vAyukumArAdigocaraM cAtra / sammArjanAdisidhai karttavyaM mantrapUrva tu // 11 // nyAsasamaye tu samyaksiddhAnusmaraNapUrvakamasaGgam / siddhau tatsthApanamiva karttavyaM sthApanaM manasA // 12 // bIjanyAsaH so'yaM muktau bhAvavinivezataH paramaH / sakalAvaJcakayogaprAptiphalo'bhyudayasacivazca // 13 // lavamAtramayaM niyamAducitocitabhAvavRddhikaraNena / kSAntyAdiyutaimaitryAdisaGgataibRhaNIya iti // 14 // nirapAyaH siddhArthaH khAtmastho mantrarADasaGgazca / Anando brahmarasazcintyastattvajJamuSTiriyam // 15 // aSTau divasAn yAvat pUjA'vicchedato'sya karttavyA / dAnaM ca yathAvibhavaM dAtavyaM sarvasattvebhyaH // 16 // 8 // // 10 // Jain Education international Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education I nAnavilepanasusugandhipuSpadhUpAdibhiH zubhaiH kAntam / vibhavAnusArato yatkAle niyataM vidhAnena // 1 // anupakRtaparahitarataH zivadastridazezapUjito bhagavAn / pUjyo hitakAmAnAmitibhaktyA pUjanaM pUjA // 2 // paJcopacArayuktA kAcicASTopacArayuktA syAt / RddhivizeSAdanyA proktA sarvopacAreti // 3 // nyAyArjitena parizodhitena vittena niravazeSeyam / kartavyA buddhimatA prayuktasatsiddhiyogena // 4 // zucinAtmasaMyamaparaM sitazubhavastreNa vacanasAreNa / AzaMsArahitena ca tathA tathA bhAvavRddhyoccaiH // 5 // piNDa kriyAguNagatairgambhIrairvividhavarNasaMyuktaiH / AzayavizuddhijanakaiH saMvegaparAyaNaiH puNyaiH // 6 // pApanivedanagarbhaiH praNidhAna purassarairvicitrAthaiH / askhalitAdiguNayutaiH stotraizca mahAmatigrathitaiH // 7 // zubhabhAvArtha pUjA stotrebhyaH sa ca paraH zubho bhavati / sadbhUtaguNotkIrttanasaMvegAtsamarasApattyA // 8 // kAyAdiyogasArA trividhA tacchuddhayupAttavittena / yA tadaticArarahitA sA paramAnye tu samayavidaH // 9 // vighnopazamanyAdyA gItAbhyudayaprasAdhanI cAnyA / nirdhANasAdhanIti ca phaladA tu yathArthasaMjJAbhiH // 10 // pravaraM puSpAdi sadA cAdyAyAM sevate tu taddAtA / Anayati cAnyato'pi hi niyamAdeva dvitIyAyAm // 11 // trailokya sundaraM yanmanasApAdayati tattu caramAyAm / akhilaguNAdhika sadyogasArasanAyAgaparaH // 12 // artist arrest na copakAro jinasya kazcidapi / kRtakRtyaca sa bhagavAn vyarthA pUjeti mugdhamatiH // 13 // Clineibrary.org Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza mAmUlam. prakaraNam // 102 // kUpodAharaNAdiha kAyavadho'pi guNavAn mato gRhiNaH / mantrAderiva ca tatastadanupakAre'pi phlbhaavH||14|| kRtakRttyattvAdeva ca tatpUjA phalavatI guNotkarSAt / tasmAdavyathaipArambhavato'nyatra vimaladhiyaH // 15 // iti jinapUjAM dhanyaH zRNvan kurvastadocitAM niyamAt / bhava virahakAraNaM khalu sadanuSThAnaM drutaM labhate // 16 // 9 // sadanuSThAnamataH khalu vIjanyAsAtprazAntavAhitayA / sajAyate niyogAtpuMsAM puNyodayasahAyam // 1 // tatprItibhaktivacanAsaGgopapadaM caturvidhaM gItam / tattvAbhiH paramapadasAdhanaM sarvamevaitat // 2 // yatrAdaro'sti paramaH prItizca hitodayA bhavati kartuH / zeSatyAgena karoti yaca tatprItyanuSThAnam // 3 // gauravavizeSayogAdbuddhimato yadvizuddhatarayogam / kriyayetaratulyamapi jJeyaM tadbhaktyanuSThAnam // 4 // atyantavallabhA khalu patnI tadvaddhitA ca jananIti / tulyamapi kRtyamanayotiM syAtprItibhaktigatam // 5 // vacanAtmikA pravRttiH sarvatraucityayogato yA tu / vacanAnuSThAnamidaM cAritravato niyogena // 6 // yattvabhyAsAtizayAtsAtmIbhUtamiva ceSTyate sdbhiH| tadasaGgAnuSThAnaM bhavati tvetattadAvedhAt // 7 // cakrabhramaNaM daNDAttadabhAve caiva yatparaM bhavati / vacanAsaGgAnuSThAnayostu tajjJApakaM jJeyam // 8 // abhyudayaphale cAye niHzreyasasAdhane tathA carame / etadanuSThAnAnAM vijJeye iha gatApAye // 9 // upakAryapakArivipAkavacanadharmottarA matA zAntiH / Adyadvaye tribhedA caramadvitaye dvibhedeti // 10 // // 102 // Jain Education in national For Private Personal Use Only Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISo. 18 Jain Education / caramAdyAyAM sUkSmA aticArAH prAyazo'tiviralAzca / Adyatraye tvamI syuH sthUlAzca tathA ghanAzcaiva // 11 // zrutamayamAtrApohA cintAmayabhAvanAmaye bhavataH / jJAne pare yathArha gurubhaktividhAnasaliGge // 12 // upayo'mRtakalpaM puMsAM sajjJAnamevamAkhyAtam / vidhiyatnavattu gurubhirviSayatRDapahAri niyamena // 13 // zRNvannapi siddhAntaM viSayapipAsAtirekataH pApaH / prApnoti na saMvegaM tadApi yaH so'cikitsya iti // 14 // naivaMvidhasya zastaM maNDalyupavezanapradAnamapi / kurvannetadgururapi tadadhikadoSo'vagantavyaH // 15 // yaH zRNvansaMvegaM gacchati tasyAdyamiha mataM jJAnam / gurubhaktyAdividhAnAtkAraNametad dvayasyeSTam // 16 // 10 // zuzrUSA cehAdyaM liGgaM khalu varNayanti vidvAMsaH / tadabhAve'pi zrAvaNamasirAvanikUpa khananasamam // 1 // zuzrUSApi dvividhA parametarabhedato budhairuktA / paramA kSayopazamataH paramAcchravaNAdisiddhiphalA // 2 // yUno vaidagdhyavataH kAntAyuktasya kAmino'pi dRDham / kinnarageyazravaNAdadhiko dharmazrutau rAgaH // 3 // gurubhaktiH paramAsyAM vidhau prayatnastathA''dRtiH karaNe / santhAptiH zravaNaM tattvAbhinivezaparamaphalam // 4 // viparItAtvitarA syAtprAyo'narthAya dehinAM sA tu / yA suptanRpakathAnaka zuzrUSAvatsthitA loke // 5 // UhAdirahitamAdyaM tadyuktaM madhyamaM bhavejjJAnam / caramaM hitakaraNaphalaM viparyyayo mohato'nya iti // 6 // 1 dhRtiriti kacitpustake pAThAntaram / jainelibrary.org Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza prakaraNam // 103 // vAkyArthamAtraviSayaM koSThakagatabIjasannibhaM jJAnam / zrutamayamiha vijJeyaM midhyAbhinivezarahitamalam // 7 // yattu mahAvAkyArthajamatisUkSmasuyukticintayopetam / udaka iva tailabindurvisarpi cintAmayaM tatsyAt // 8 // aidampayryagataM yadvidhyAdau yatnavattathaivoccaiH / etattu bhAvanAmayamazuddhasadratvadIptisamam // 9 // Adya iha manA puMsastadrAgAddarzanagraho bhavati / na bhavatyasau dvitIye cintAyogAt kadAcidapi // 10 // cAricarakasaJjIva (vi) nyacarakacAraNavidhAnatazcarame / sarvatra hitA vRttirgAmbhIryAtsamarasApattyA // 11 // gurvAdivinayarahitasya yastu mithyAttvadoSato vacanAt / dIpa iva maNDalagato bodhaH sa viparyyayaH pApaH // 12 // daNDakhaNDanivasanaM bhasmAdivibhUSitaM satAM zocyam / pazyatyAtmAnamalaM grahI narendrAdapi adhikam // 13 // mohavikArasametaH pazyatyAtmAnamevamakRtArtham / tadyatyayaliGgarataM kRtArthamiti tadbrahAdeva // 14 // samyagdarzanayogAjjJAnaM tadvanthibhedataH paramam / so'pUrvakaraNataH syAjjJeyaM lokottaraM tacca // 15 // lokottarasya tasmAnmahAnubhAvasya zAntacittasya / aucityavato jJAnaM zeSasya viparyyayo jJeyaH // 16 // 11 // asminsati dIkSAyA adhikArI tattvato bhavati saccaH / itarasya punadIkSA vasantanRpasannibhA jJeyA // 1 // yodAnAdazivakSapaNAcca satAM mateha dIkSeti / sA jJAnino niyogAdyathoditasyaiva sAdhvIti // 2 // yo niranubandhadoSAcchrAddho'nAbhogavAn vRjinabhIruH / gurubhakto graharahitaH so'pi jJAnyeva tatphalataH // 3 // mUlam. // 103 // Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cakSuSmAnekaH syAdandho'nyastanmatAnuvRttiparaH / gantArau gantavyaM prApta etau yugapadeva // 4 // yasyAsti sakriyAyAmitthaM sAmarthyayogyatA'vikalA / gurubhAvaprativandhAdIkSocita eva so'pi kila // 5 // deyA'smai vidhipUrva samyaktantrAnusArato dIkSA / nirvANavIjameSetyaniSTaphaladAnyathAtyantam // 6 // dezasamagrAkhyeyaM viratiyA'so'tra tadvati ca samyak / tannAmAdisthApanamavidrutaM khaguruyojanataH // 7 // nAmanimittaM tattvaM tathA tathA coddhRtaM purA yadiha / tatsthApanA tu dIkSA tttvenaanystdupcaarH||8|| kIArogyadhruvapadasamprApteH sUcakAni niyamena / nAmAdInyAcAryA vadanti tatteSu yatitavyam // 9 // tatsaMskArAdeSA dIkSA sampadyate mhaapuNsH| pApaviSApagamAt khalu samyaggurudhAraNAyogAt // 10 // sampannAyAM cAsyAM liGgaM vyAvarNayanti samayavidaH / dhamaikaniSThataiva hi zeSatyAgena vidhipUrvam // 11 // vacanakSAntirihAdau dharmakSAntyAdisAdhanaM bhavati / zuddhaM ca tapo niyamAdyamazca sayaM ca zaucaM ca // 12 // AkiJcanyaM mukhyaM brahmApi paraM sadAgamavizuddham / sarva zuklamidaM khalu niyamAtsaMvatsarAdUrdhvam // 13 // dhyAnAdhyayanAbhiratiH prathamaM pazcAttu bhavati tanmayatA / sUkSmAlocanayA saMvegaH sparzayogazca // 14 // sparzastattattvAptiH saMvedanamAtramaviditaM tvanyat / vandhyamapi syAdetatsparzastvakSepatatphaladaH // 15 // vyAdhyabhibhUto yadvanniviNNastena takriyAM yatnAt / samyakkaroti tadvaddIkSita iha sAdhusaceSTAm // 16 // 12 // JainEducation.intal For Private & Personal use only Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISo Daza prakaraNam // 104 // guruvinayaH svAdhyAyo yogAbhyAsaH parArthakaraNaM ca / itikarttavyatayA saha vijJeyA sAdhuceSTA // 1 // aucityAguruvRttirvahumAnastatkRtajJatAcittam / AjJAyogastatsatyakaraNatA ceti guruvinayaH // 2 // yattu khalu vAcanAderAsevanamatra bhavati vidhipUrvam / dharmakathAntaM kramazastatsvAdhyAyo vinirdiSTaH // 3 // sthAnorNArthAlambanatadanyayogaparibhAvanaM samyak / paratattvayojanamalaM yogAbhyAsa iti tattvavidaH // 4 // vihitAnuSThAnaparasya tattvato yogazuddhisacivasya / bhikSATanAdi sarvve parArthakaraNaM yaterjJeyam // 5 // sarvatrAnAkulatA yatibhAvAvyayaparA samAsena / kAlAdigrahaNavidhau kriyetikarttavyatA bhavati // 6 // iti ceSTAvata uccairvizuddhabhAvasya sadyateH kSipram | maitrI karuNAmuditopekSAH kila siddhimupayAnti // 7 // etAzcaturvidhAH khalu bhavanti sAmAnyatazcatasro'pi / etadbhAvapariNatAvante muktirna tatraitAH // 8 // upakArikhajanetarasAmAnyagatA caturvidhA maitrI | mohAsukhasaMvegAnyahitayutA caiva karuNeti // 9 // sukhamAtre saddhetAvanubandhayute pare ca muditA tu / karuNAnubandhanirvedatattvasArA dhupekSeti // 10 // etAH khalvabhyAsAkrameNa vacanAnusAriNAM puMsAm / sadvRttAnAM satataM zrAddhAnAM pariNamantyuccaiH // 11 // etadrahitaM tu tathA tattvAbhyAsAtparArthakAryeva / sadbodhamAtrameva hi cittaM niSpannayogAnAm // 12 // abhyAso'pi prAyaH prabhUtajanmAnugo bhavati zuddhaH / kulayogyAdInAmiha tanmUlAdhAnayuktAnAm // 13 // mUlam. // 104 // Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avirAdhanayA yatate yastasyAyamiha siddhimupayAti / guruvinayaH zrutagarbho mUlaM cAsyA Apa jJayaH // 14 // siddhAntakathA satsaGgamazca mRtyuparibhAvanaM caiva / duSkRtasukRtavipAkAlocanamatha mUlamasyApi // 15 // etasmin khalu yatno viduSA samyak sadaiva karttavyaH / AmUlamidaM paramaM sarvasya hi yogamArgasya // 16 // 13 // sAlambano nirAlambanazca yogaH paro dvidhA jJeyaH / jinarUpadhyAnaM khlvaadhstttttvgstvprH||1|| aSTapRthagjanacittatyAgAdyogikulacittayogena / jinarUpaM dhyAtavyaM yogavidhAvanyathA doSaH // 2 // khedodvegakSepotthAnabhrAntyanyamudrugAsaGgaiH / yuktAni hi cittAni pravandhato varjayenmatimAn // 3 // khede dAyAbhAvAnna praNidhAnamiha sundaraM bhavati / etaceha pravaraM kRSikarmaNi salilavajjJeyam // 4 // udvege vidveSAdviSTisamaM karaNamasya pApena / yogikulajanmavAdhakamalametattadvidAmiSTam // 5 // kSepe'pi cApravandhAdiSTaphalasamRddhaye na jAtvetat / nAsakRdutpATanataH zAlirapi phalAvahaH puMsaH // 6 // utthAne nirvedAtkaraNamakaraNodayaM sadaivAsya / atyAgatyAgocitametattu khasamaye'pi matam // 7 // bhrAntau vibhramayogAnna hi saMskAraH kRtetraadigtH| tadabhAve tatkaraNaM prakrAntavirodhyaniSTaphalam // 8 // anyamudi tatra rAgAttadanAdaratA'rthato mhaapaayaa| sarvAnarthanimittaM mudvipayAGgAravRSTyAbhA // 9 // ruji nijajAtyucchedAt karaNamapi hi neSTasiddhaye niyamAt / asyetyananuSThAnaM tenaitadvandhyaphalameva // 10 // Jain Education internationa Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5-2 zrISoDaza mulama. prakaraNam // 105 // AsaGge'pyavidhAnAdasaGgasakyucitamityaphalametat / bhavatISTaphaladamucaistadapyasaGgaM yataH paramam // 11 // etaddopavimuktaM zAntodAttAdibhAvasaMyuktam / satataM parArthaniyataM saklezavivarjitaM caiva // 12 // sukhapnadarzanaparaM samullasadguNagaNaughamatyantam / kalpataruvIjakalpaM zubhodayaM yoginAM cittam // 13 // evaMvidhamiha cittaM bhavati prAyaH pravRttacakrasya / dhyAnamapi zastamasya tvadhikRtamityAhurAcAryAH // 14 // zuddhe viviktadeze samyaksaMyamitakAyayogasya / kAyotsargeNa dRDhaM yadvA paryavandhena // 15 // sAdhyAgamAnusArAceto vinyasya bhagavati vizuddham / sparzAvedhAttatsiddhayogisaMsmaraNayogena // 16 // 14 // sarvajagadvitamanupamamatizayasandohamRddhisaMyuktam / dhyeyaM jinendrarUpaM sadasi gadattatparaM caiva // 1 // siMhAsanopaviSTaM chatratrayakalpapAdapasyAdhaH / sattvArthasampravRttaM dezanayA kAntamatyantam // 2 // AdhInAM paramauSadhamanyAhatamakhilasampadAM bIjam / cakrAdilakSaNayutaM sarvottamapuNyanirmANam // 3 // nirvANasAdhanaM bhuvi bhavyAnAmayyamatulamAhAtmyam / surasiddhayogivandhaM vareNyazabdAbhidheyaM ca // 4 // pariNata etasmin sati sayAne kSINakilviSo jIvaH / nirvANapadAsannaH zuklAbhogo vigtmohH||5|| caramAvaJcakayogAtprAtibhasajAtatattvasandRSTiH / idamaparaM tattvaM tadyadvazatastvastyato'pyanyat // 6 // tasmin dRSTe dRSTaM tadbhUtaM tatparaM mataM brahma / tadyogAdasyApi hyeSA trailokyasundaratA // 7 // // 105 wwwjanary.org Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmarthyayogato yA tatra didRkSetyasaGgazaktyADhyA / sAnAlambanayogaH proktastadarzanaM yAvat // 8 // tatrApratiSThito'yaM yataH pravRttazca tattvatastatra / sarvottamAnujaH khalu tenAnAlambano giitH||9|| drAgasmAttaddarzanamiSupAtajJAtamAtrato jJeyam / etacca kevalaM tajjJAnaM yattatparaM jyotiH|| 10 // AtmasthaM trailokyaprakAzakaM niSkriyaM parAnandam / tItAdiparicchedakamalaM dhruvaM ceti samayajJAH // 11 // etadyogaphalaM tatparAparaM dRzyate paramanena / tattattvaM yadRSTvA nivartate darzanAkAGkSA // 12 // tanukaraNAdivirahitaM tacAcintyaguNasamudayaM sUkSmam / trailokyamastakasthaM nivRttajanmAdisaklezam // 13 // jyotiH paraM parastAttamaso yadgIyate mahAmunibhiH / AdityavarNamamalaM brahmAdyairakSaraM brahma // 14 // nityaM prakRtiviyuktaM lokAlokAvalokanAbhogam / stimitataraGgodadhisamamavarNamasparzamagurulaghu // 15 // sarvAvAdhArahitaM paramAnandasukhasaGgatamasaGgam / niHzeSakalAtItaM sadAzivAdyAdipadavAcyam // 16 // 15 // etadRSTvA tattvaM paramamanenaiva samarasApattiH / saJjAyate'sya paramA paramAnanda iti yAmAhuH // 1 // saipA'vidyArahitAvasthAparamAtmazabdavAcyeti / eSaiva ca vijJeyA rAgAdivivarjitA tathatA // 2 // vaizeSikaguNarahitaH puruSo'syAmeva bhavati tattvena / vidhyAtadIpakalpasya hanta jAtyantarAprAptaH // 3 // evaM pazutvavigamo duHkhAnto bhUtavigama ityAdi / anyadapi tantrasiddhaM sarvamavasthAntare'traiva // 4 // lain Education International Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISoDaza mUlamU. prakaraNam // 106 // pariNAminyAtmani sati tattaddhanivAcyametadakhilaM syAt / arthAntare ca tattve'vidyAdA vastusatyeva // 5 // tadyogayogyatAyAM citrAyAM caiva nAnyathA niyamAt / paribhAvanIyametadvidvadbhistattvadRSTyocaiH // 6 // puruSAdvaitaM tu yadA bhavati viziSTamatha ca bodhamAtraM vA / bhavabhavavigamavibhedastadA kathaM yujyate mukhyaH // 7 // amijalabhUmayo yatparitApakarA bhave'nubhavasiddhAH / rAgAdayazca raudrA asatpravRttyAspadaM loke // 8 // parikalpitA yadi tato na santi tattvena kathamamI syuriti / tanmAtra eva tattve bhavabhavavigamau kathaM yuktau // 9 // parikalpanApi caiSA hanta vikalpAtmikA na sambhavati / tanmAtra eva tattve yadi vA'bhAvo na jAtvasyAH // 10 // aidamparya zudyati yatrAsAvAgamaH suparizuddhaH / tadabhAve taddezaH kazcitsyAdanyathAgrahaNAt // 11 // tasmAdyathoktametatritayaM niyamena dhIdhanaiH pumbhiH / bhavabhavavigamanivandhanamAlocyaM zAntacetobhiH // 12 // tatrApi ca na dveSaH kAryo viSayastu yatnato mRgyaH / tasyApi na sadvacanaM sarvaM yatpravacanAdanyat // 13 // adveSo jijJAsA zuzrUSA shrvnnbodhmiimaaNsaaH| parizuddhA pratipattiH pravRttiraSTAGgikI tattve // 14 // garbhArtha khalveSAM bhAvAnAM yatnataH samAlocya / puMsA pravartitavyaM kuzale nyAyaH satAmepaH // 15 // ete pravacanataH khalu samuddhRtA mandamatihitArtha tu / AtmAnusmaraNAya ca bhAvA bhavaviraha siddhiphlaaH||16||16|| dharmazravaNe yatnaH satataM kAryo bahuzrutasamIpe / hitakAvibhinRsiMhairvacanaM nanu hAribhadramidam // 17 // // zrIpoDazakaprakaraNaM samAptam // | // 106 // Jain Education international Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A phaMDamAthI tayAra thayelA vIjAM vecavAnA pustakonuM sUcI patra. 1-vItarAgastotra-zrImad hemacandrAcAryakRta mUla, prabhAnandasUrikRtavivaraNa, ane zrIvizAlarAja ziSyakRta-avacUrisahita. kimmata ru-0-8-0 2-zrIzramaNapratikramaNasUtravRttiH-pUrvAcAryakRta. Ane panyAsajI kezaravijayagaNie zodhela che. // // 0-1-6 3-zrIsyAdavAdabhASA-Ane zrImacchubhavijayagaNie racelo che, ane panyAsajI AnaMdasAgara gaNie zodhelo che. // // 0-1-6 4-zrIpakkhIsUtra-AmAM pAkSikasUtra ane khAmaNA uparanI zrIyazodevasUrikRtaTIkAno samAveza karavAmAM Avyoche. ane zrIAnaMdasAgarajIe zodhyoche. 5-zrIadhyAtmamataparIkSA-A granthane nyAyAcArya-zrIyazovijayajIe digambaramatanA khaNDa namATe TIkAyukta racyo che. AmAM pachADI jahU~ mUla paNa levAmAM AvyuM che. Ane zrIAnaMdasAgarajIe zodhyoche. FACARRC--COM For Private Personal Use Only Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUcI // 107 // Jain Education 6- SoDazakaprakaraNaM - A granthamAM zrImad haribhadrasUrikRtamUla, ane zrImadyazobhadra, tathA nyAyAcArya zrIyazovijayakRta banne TIkAo, tathA pachADI chUTuM mUla levAmAM Avyuche. A granthane yoganiSTha zrIbuddhisAgarajIe sudhAryoche. 7- zrIkalpasUtravRttiH - A grantha zrIvinayavijayopAdhyAyakRta 'subodhikA' TIkA sahita chapAvavAmAM Avyo che. Agrantha paNa panyAsajI AnaMdasAgarajIe zodhyo che. lagabhaga 600 pAnAnuM pustaka sundara pATalIyo sAthai hovA chatAM paNa mUlya ghaNuM ochu rAkhavAmAM Ave che. // // 0-6-0 / / / / 0-12-0 pustako vecAtImaLavAnuM ThekANuMzA0 maganalAla velacaMda. ke0 oN0 zeTha devacaMda lAlabhAI dharmazALA asai cakalo, gopIpurA, surata. patra. // 107 // jainelibrary.org Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ idaM pustakaM mumbayyAM zAha nagInabhAI ghelAbhAI javherI bajAra ityanena nirNayasAgaramudraNAlaye kolabhATa vIthyAM 23 tame gRhe bA. rA. ghANekara dvArA mudrayitvA prakAzitam / Published by Shah Naginbhai Ghelabhai Javeri, N. 325, Javeri Bazar and Printed by B. R. Ghaneker, at N. S. Press, 23, kolbhat Lane, Bombay CHEESENESS RSES. -- -- - Jain Education sa For Private Personal Use Only inalibrary.org Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iti zrIpoDazakaprakaraNaM samAptam // iti zreSThi-devacandra lAlabhAI-jainapustakoddhAra-granthAGkaH 6. Farrivato