Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI dhyAna e te. vAta jAtarA kare jalana mAvANI hatI. phata cA molam zivane
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ || zrI paramAtmane namaH | zrI dhyAna ka95 esa. .. (PARADISE OF Meditation, mULa hiMdI bhASAmAM parama pUjaya bAlabrahmacArI mahAtmA zrIamalakha raSi racita graMtha gujarAtImAM bhASAMtara karanAra prANajIvana morArajI zAha, heDa mAstara, rAjakoTa tAlukA skula nAM. 2. mahAna upakAraka buddhithI pragaTa karanAra, porabaMdara nivAsI zAha harakhacaMda velajI ane snehIo. prathamavRtti. I. sa. 1916. prata 500. vi. saM. 1972. mahAvIra saM. 2442. mUlaya-mAtra ATha AnI.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ graMtha svAmitvanA sarva haka pragaTa kartAe potAne svAdhIna rAkhyA che. mAM cakubhAI ane, = dhanajIbhAie na paramAra sisa chApyuM. rAjakoTa purA.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ pastAvanA dhyAna nA caDavAthI tamane vana vA5 dhyAna ka9yatara ) nAmane jevo artha che te ja A graMtha che. dhyAnanI uttamatArUpI vRkSe caDavAthI ka5tanI peThe icchita phaLo ane chevaTe paramAtmadazA je sata, cita ne AnaMdaghana svarUpa mokSasthAna te paNa meLavI Ape e A graMtha cheH graMtha kartAne paNa e ja hetu che. AjakAla pravRttimaya jamAne cetarapha vatI rahyo che; mANase pitAne rAsAramAM joitI cIjo mATe ati AkuLa vyAkuLa thaI rahyA che. 30 kalAkano divasa ane 500 divasanuM varSa hoya teo atyAre thoDAM thaI paDe tevI sthiti bhAse che. garIba ane tavaMgara mUkha ane vidvAna, bALa ane vRddha saune mATe pravRti-pravRttija najara paDe che. nivRttimaya jIvana athavA nivRtti AvavA sArU pravRtti ke nivRtti rahe evI pravRttine lagabhaga abhAva jovAmAM Ave che. mANase pite pitAne mATe joitI cIjone pote mAnI lIdhele khapa vadhArI dIdho hovAthI te te cIjonI utpatti, prApti, upabhoga ane saMbhALamAMja tenA jIvatarane lagabhaga badhe bhAga vyatIta thAya che. vakhate tene ja te nivRtti mAsto hoya ema paNa jovAmAM Ave che. AthI tenuM kokaDuM bahu uMcAya che ane "e nivRtti nahetI, nivRtti Ape evI pravRti paNa nahatI, huM bahu bhUlya, azamAM-jaramAM-jamamAM-jhAMjhavAnA jaLamAMjajALamAM ja rahI gayo." evo bheda cheka chellI ghaDIe khulavo hoya to khule che ke jyAre sAva moDuM thaI gayuM hoya che. e tamAma cIjo ke pravRtti jarA paNa zaraNa rU5 thatI nathI ane ene choDIne azAMtimAM maraNa zarava thavuM paDe che. je mahAtmAo dravyathI (bAhyathI-bahArathI) ane bhAvathI ( aMtarathI) tyAgI che teo ekAMtamAM rahyA. temaja saMsAramAM jaLakamaLavata eTale niSkAma ke lUkhA pariNAme rahetA gAmamAMnA gRhastha gharamAM rahyA rahyA, te bhayaMkara pariNAma ANanArI A atipravRtti
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ joIne cetatA rahe che ane bIjAne cetAvavA banate prayAsa kare che. tepaNa kALabaLa e mahAna zakti hevAthI tevA uttama jIvo paNa kALa pravRttine sAmAnyapaNe rokI zakatA nathI. AvI AkaLa ne citAprasta pravRttine lIdhe dhArmikajJAna, zAMti, samAdhAnI, sthiratA, dayAnAvastha dazA, samAdhi vagere, AtmAnI zAMtinI apUrva sukhane meLavI ApanArI vastunI temaja zarIra baLa ane buddhibaLanI paNa gerahAjarI jovAmAM Ave to temAM kAMI navAI nathI. kadI kaI pite pitAnA dhArmikasthAnamAM ghaDIbhara zAMti bhAvamAM bese to tyAM paNa ghaNIvAra manarUpI ghoDo lagAmamAM raheto nathI ane aMta zAMti uDI jAya che, tethI amUlya ne akhuTa AnaMdavALI mahAna dazAnI smRddhi maLatI nathI ane dharma krIyA viThanI peThe jematema pUrNa karI pAcho enI e jaDa pravRttimAM tana, mana, vacanane joDe che. - A sthitine pUrvanA mahAtmAoe ghaNA kALa pahelAMthI vicAra karI citAra Ape che. teoe dIrdha anubhavathI kALanA be bhAga ane te be bhAgamAMnA darekanA cha cha vibhAga pADayA che. temAM baLa, buddhi, zarIra sAdhana, rUpa, guNa, vageremAM dina pratidina utarata evo hAlane avasarpiNI kALa ane tenA cha bhAga (cha ArAmane A pAMcame 21 hajAra varSane (Are) cAle che, jenA hajI lagabhaga 2500 varSa vItI gayAM che tyAM te AvI ati asthira sthiti-pravRttimaya sthiti AvI che. sthiti jyAM juo tyAM azubha ke azuddha vicAranI ja dhamAla che, AraMbha ane parigraha mATe kajIyA, kapaTa, kusaMpa, dveSa, mamatA mI rahyAM che. kSaNika jIvana chatAM, pUrvajonI anaMta peDhIo jatI rahI ane jenAM nAma nizAna rahyAM nathI ke yAda paNa nathI chatAM kharA dharmanI kharI samajaNa vinA lagabhaga badhuM jagata nAzavaMta pudgaLika sukhapara athAga meha-mamatA cuMTADI pitAnA AtmAne malina kare che !!! jaDa varatuene saMga viyoga, bhAga vibhAga, ane guNa zakti jANuM temAMthI kaLA kaizalya mAraphate mahAkaSTa jagatane upayogI thAya tevI karaDe cIjo banAvI ghara, mahela, devaLa, gAma vagere karI mUkavAM tene ja keTalAka bhAre mahatvanuM kAma gaNuM te tarapha jagatane vALavA bhAre AturatAthI prayAsa karI rahyA che. temaNe AtmAnaMdane ke kharI samAdhine rasa cAkhyo nathI
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ tethI ja A camatkArika lAgatI jaDa pravRtti, ke je meLavatAM, sAcavatAM vAparatAM ghaNI mahenata-vakhatane muzkelIo paDe che ke je pariNAme se meMghI, vahele moDI, sahelI lAgatI chatAM agharI, nirbhaya lAgatI chatAM bhaMyakara jaNAvyuM che tene uttama gaNI rahyA che ane jaLanI peThe mUkatA nathI. jeo pUrvaja mahAtmAonA tatvajJAnanA kharA ciMtavanamAM paDyA che ane zAstramAM kahelI vidhi pramANe cAritra pALI guvAna thatA jAya che teone hAlanI pravRttithI banatI cIjo karatAM anaMtagaNuM camatkArika cIja ghaNuM sahelAIthI prApta thAya che chatAM temAM teo lubdha thatA nathI. A hAlanI pravRtti karatAM je sukha ati uttama che, je sukhanI icchA saMsArI jIvAtmA kare che, je sukhane mATe moTA moTA mahAtmA mahAna prayAsa kare che, je sukhane mATe jJAnIo mahA pariSamAM garjanA karI upadeza Ape che ane je sukhane mATe japI, tapI, saMyamI khapI (parama sukhanA Icchaka) udyama kare che te paramAnaMda akhaMDa sukha eka ThekANe beThAM beThAM sukhathI prApta karI zake te satya, sIdho sarvamAnya ane pratyakSa phaLadAtA upAya eka dhyAnaja che. keipaNa vastupara cittanI ekAgratA-tanmayatA tene dhyAna kahe che. e dhyAnanA mukhya cAra bheda che. temAMnA prathamanA be azubha bheda je A dhyAna ane vaidra dhyAnete kevaLa tajavA jevA che, ane bAkInA be dhama dhyAna ane zukaladhyAna (je bane zubha ke zuddha dhyAna che te) AdaravA jevAM che. tethI ja AtmA guNasthAnaka para caDate jaI UMcI sthitimAM Ave che, e UMcI sthitino nAza karanAra aDacaNarUpa je AThamuM aMtarAyakama che tene nirjarA tattvathI kSaya thAya che. e nirjarA tatva nava tatvamAnuM sAtamuM uttama AdaravA bhegA tatva che. tenA bAra bheda kahyA che; cha bAhya ane cha atyaMtara. emAM atyaMtarano pAMcamo bheda dhyAna che. puNya ke pAparUpI navAM karma AtmApara na AvavA devAM eTale navuM deNuM na thavA devuM tene saMvara tatva kahe che, tenAthI paNa caDIyAtuM nija tatva che. e tatva mekSa tatvanI DelI rUpe che. AtmA para je karmo lAgyAM che tene kheravAM, jheravAM, eTale junuM deNuM te devA mAMDavuM ane e rIte AtmAne kevaLa nakare, akama, mULasvarUpavALo thavA devo e nirjarA tatvane hetu che. uttama dhyAnathI e nirjarA thAya che, bIjAM tapa te bahu lAMbe vakhata karavAthI jevuM dhyAna
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ hoya tevuM ne teTaluM kALAMtare phaLa maLe che, paNa A dhyAna nAmanI nirA zakti te ekAgra cittathI eka aMta mudata ajamAve te anaMta kALanAM ekaThAM thayelAM karmane nAza karI paramAtmAnaMdI bane che, teTalA mATe zAstramAM ThekaThekANe sAdhujI ane zrAvakajIne zubha dhyAnamAM rahevAnI vizeSa jarUra batAvI che. sAdhujIne mATe kahyuM che ke - paDhamaM porisi sajhjhAyaM, bIyaM ijhANaM jhiyAyaI // taiyAe bhikhkhAriyaM, puNo cautthAi sajhjhAyaM // uttarA0 26, gAthA 12. sAdhue divasanA pahelA paheramAM mULa sUtronuM paThana (sAya svAdhyAya) bIje para dhyAna (sUtranA artha para ekacitta vicAra) trIje pahere bhikSAcarI (gocarI) ane ethe pahere pharI sAya karavA khAsa kahela che. te ja pramANe rAtrinA paNa prathama pahore saya, bIje dhyAna, trIje nidrA, ane ethe punaH sAya karavAnI che. e pramANe rAta divasanA ATha paheramAMthI cha para te samaya dhyAnamAM vyatIta karavAnuM tIrthaMkara prabhunuM pharamAna che. zrAvakajIne mATe kahela che ke - mArI sAmAnya jALa, divA, sihA posaha duhao pakhkhaM, egarAyaM na hAvae / uttarA. 5, gAthA 2. AgAra dha eTale gRhasthAvAsamAM rahetA zrAvake trikALa samabhAvamAM pravRtti evI zraddhAyukata sAmAyika svarNavI (= karavI) ane - baMne pakSamAM AThama ane 5khIne divase piSadha (= jJAnAdi gaNanuM poSaNa karanAra evuM) vrata AdaravuM. e pramANe sadA dharmadhyAna kare ane eka rAtri paNa (eTale kALa nakAmo) gumAve nahi. gatakALamAM zrAvaka eka divasamAM ochAmAM ochA 3 kalAka ane mahinAmAM cha divasa dhamadhyAnamAM kADhatA hatA. teo tyAM evA te mazagula banatA hatA ke, temanAM vastra, bhUSaNa, ane prANa paNa kaI haraNa kare te paNa dhyAna makatA nahi. jIo upAsaka dazAMga sUtramAM kAmadevajI, kuMDaliyA vagere zrAvakano adhikAra. AvA zrAvake hatA te pachI sAdhujInA guNanuM to pUchavuM ja zuM? e badhe dhyAnane pratApa che. bIjAnAM chidra, duSa
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ bALavAnA prapa, vikathAo, vageremAM paDatA nahi, evI phurasada tana, mana, vacanane levA detAja nahi. ethI teonAM citta sadA zAMta, sthira, prasanna rahetAM, ane temane mATe mokSanAM dvAra khullAM hatAM. dhyAnanA AvA mahimAne bhajavanArA ne gajavanArA zrAvaka ane sAdhuo je dhamamAM heya, tyAM kaleza, SanuM nAma nizAna heyaja nahi. gatakALamAM tenA uttama purUSane lIdhe tIrthaMkara prabhu, kevaLI prabhu, cAda pUrvanA jJAnanA dharanAra, evA mahAtmA sAdhuo virAjamAna hatA, ane samyaka draSTi manuSyo to ghaNAja hatA. e vakhate jaina dharma pALanAranI AvI uttama dazA joi, ghaNA rAjAo, are cakravati mahAna zahenazAha paNa rAjaridinAM anupama sukha, devatAonI sevAnAM sukha (hAlanI dunIAmAM koIpaNa bAdazAhane nathI tevAM sukho) cheDIne bhikSAcArI sAdhu thaI cAlI nIkaLatA. juo mAnI lIdhelA pugaLika sukha karatAM jJAna dhyAnathI maLatA sukhanI uttamatA !! have e uttama sAdhu zrAvakanI sAthe AjakAlanA sAdhu zrAvakanI sthiti sarakhAvIe te ghaNe kheda thaze. hAlanI utaratI dazA thavAnuM kAraNa sUtra pramANe pitAnuM kartavya AdaravAne pramAda temaja "jana eTale zuM?, zubhadhyAna e kevI asala vastu che." tenI samajaNaja ochI, eja che. AthI karIne rAga dveSa, macchavADAnA kaMkAsa, parigrahanAM tephAna ane mAruM tAruM prabaLa pravartI rahela che. te paNa hajI dezamAM uttama sAdhu ane zrAvaka keTaleka ThekANe virAje che eTalAM bhAgya sArAM che. *lAlA raNajitasiMhajI kahe che ke - jaina dharma zuddha pAyake, te viSaya kaSAya; eka acaMbA ho rahA, jalameM lAgI lAya.. ujajayanI nagarInI kSiprA nadInA pANImAM paDIne pADA baLI mugA. e Azcaryajanaka banAva banavAnuM kAraNa e hatuM ke pADAnI pITha para cunAnI guNo keLA) lAdelI hatI. jaina dharmamAM rahelA che, suvavANIrUpI uttama amRtamaya mIThA merAmaNanA zItaLa jaLamAM paDayA chatAM, hadayamAMnA viSaya kaSAya, iSyarUpI hAyaveyane cune hevAne lIdhe anithI saLagI uThe che ane tethI navA navA deha ane janma maraNa
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ karI karIne AtmA rajhaLyA kare che ethI sakheda Azcarya thAya che. e agni elavavAne uttama upAya sadhyAna che. dhyAna e vicAranuM bIjuM nAma che. vicAra manathI thAya che, mana che te dravya che, ne te guNa ane paryAyathI saMyukta che. jagatanAM bIjAM dravyathI manadravya adhika baLavAna che. e manamAMthI utpanna thatA vicArathIja A jagatanI tamAma navI vastuo manuSya vageree utpanna karI che. ghara, vastra, bhUSaNa tathA TelIphena, relve, grAma, vAyaralesa TelIgrAma vagere camatkArika lAgatI cIjonI janmabhUmi vicAra che. have pachI paNa e vicArathIja navI navI cIjo utpanna thaze. AthI pratyakSa che ke vicAramAM navuM navuM utpanna karavAnI zakti che. A vAta alaMkArarUpe ke atizayokti rUpe gaNavAnI nathI paNa mana e anaMta zaktimAna hovAthI va rUpe e vAta satya gaNavAnI che vilaMba mAtra eTaleja ke te mananI sAthe pitAnI ekatAno sAkSAtkAra thAya. anya khaMDanA manuSya ApaNuM dezamAM uddabhavelI vidyAonA pratApe vicAre utpanna karI te vicAre sAthe ekatA karI vicArane ajamAvI evA evA navA zodho kare che ke ApaNe ahIMnA meTA meTA vidvAno tethI cakita thAya che, vAha vAha kare che. juo, e vicAra zaktinI prabalatA! paNa e rIte vaparAtI vicAra zakti pravRttimaya che ane tethI mahAna AnaMda prApta thato nathI mATe vicArane vyavahArika upayoga choDI pUrvAcAryoe e agAdha vicAra zaktine nizcayanAM sukhano vikAsa karavA vizeSa prayAsa karyo che. emAM jarA paNa bhUla thaI nathI kAraNa ke nizcayanAM Atma sukha meLavavAmAM vicAra zakti eTale yonine rokanAra, vyavahArane zuddha rAkhe e svabhAvikaja che vyavahAra sukhathI nizcaya sukha anupama, anaMta, satya, zAzvata, ane akhUTa che. jamAne badalAye hevAthI e nizcaya sukhapara hAlanA jamAnAnA lekenuM citta vALavA sArU parama upakArI purUSoe pUrvanI vidyAnuM saheja rUpAMtara karI AvA graMtha bahAra pADavA prayAsa Adaryo che, jemAMnA eka A mahAna graMthakartA muni mahAzaya che. - prathamanAM be dhyAnano citAra graMtha kartAe A graMthamAM je rIte rAce che te uparathI ema na samajavuM ke saMsAranA sarva kAryanI ulyA
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ panA karI che. koinI utthApanAthI saMsAranAM kAme baMdha paDayAM nathI ne paDavAnAM nathI. mahAna tIrthaMkara mahAzaye paNa e anAdi saMsAranI mahAjaMjALa saiAne mATe aTakAvI na zakyA te bIjA koNa mAtra che. saMsAranAM kayAM kayAM kAmathI AraMbha thAya che ne ApaNuM mana malIna bane che tenuM svarUpa yatha buddhi batAvavuM joIe jethI saMskArI chava saMsAramAM rahe agara kevaLa tyAgI bane te e Atmahita sAdhI zake. vaLI ema paNa na jANavuM ke saMsAramAMnAM badhAM mANase azubha dhyAnamAM ja te che ane te tamAmanI gati kharAba thavAnI ja. saMsAramAM kubAnavALAM mANase vakhate dharmadhyAnapaNu dhyAya che, rUDAM dharma kAya 5gu kare che ane tethI zubha ke azubha phaLanI mitratA thatAM teone gati prApta thAya che, ne tyAM jamavAne caDe te pharI uttama sthaLe manuSya thaI paramAnaMda dazA prApta karI zake che. ekAMta (eka pakSe ja utarI javuM) sthApatAM pahelAM bahu vicAra karavAnuM che. AvA pravRttimaya jamAnAmAM dhyAnane ThekANe rAkhavA AtmAnI kharI zAMti cakhADavA ane ApaNe je je vicAra karIe chIe te paNa AkAravALI jaDa vastu che, jene lIdhe ApaNe AtmA ke bhAre ke halake thAya che te batAvavAne A graMthanI ghaNI jarUra hatI te dakSiNa vi. hArI parama pUjya zrImAna mahAtmA bALa brahmacArI amalakhaSijIe hiMdI bhASAmAM prathama pahela karI pUrI pADI che. je graMtha vAMcanArAo pitAnA manane dina pratidina vizuddha karatA jaze, be malIna yAna je Ad ane raudra temAMthI mukta thaI, kALAMtare dharma ane zukala nAme be zubha dhyAne caDaze te pitAne A bhava ane parabhava sudhArI zaiDA kALamAM ucca dazA (mokSa) prApta karaze, ane tethI pUjya mahAtmAzrIne ghaNo AnaMda thaze. A lAbha prApta karavA A graMtha AzcaMta vAMcI javA, vicArI javA ane anubhavamAM lAvavAnI ane vicAratA je uMcI sthiti thAya tene akhaMDa jALavI rAkhavAnI pUrepUrI jarUra che. vAMcavuM ke sAMbhaLavuM, vicAravuM ane anubhavavuM e traNethI kArya siddhi thAya che. AvA uttama hiMdI graMthanI ra750 nakala theDA vakhatamAM ja khapI jAya emAM zuM Azcarya chetethI je tenuM gujarAtI bhASAMtara pragaTa thAya
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ te bhAre lAbha thAya. evo vicAra AkAMkSA kai ziSTa purUSanA prabhAve porabaMdaravALA dhama custa paropakArI zeTha sAheba harakhacaMda velajI ke jemaNe hAlamAM pitAnI jIMdagI sArthaka karavA porabaMdara vagerenAM paropakArI khAtAmAM tana, mana, dhanathI bahu AgaLa paData bhAga lIdhe che ne letA jAya che. temane ane temanA zraddhALa, lAyakaguNI murakhIo ane mitroe maLI eka phaMDa ekaThuM karyuM; ane tarataja dakSiNa haidrAbAdathI mahA paropakArI jaina dharma dhuraMdhara rAja bahAdura sukhavihAya javAlAprasAdajI ke jemaNe jene dharmanAM A graMtha jevAM aneka pustakonI hajAra nakale vinA mUlya vahecavAnuM Aje varSo thayAM zarU karI dhanane bhAre sadupayoga karyo che temanI bhASAMtara mATe rajA mAgI. eo sAhebe ghaNI khuzIthI ane udAratAthI A hiMdI dhyAna ka5ta. temaja taduparAMta bIjA pitAnA jJAnavRddhi mAtAnA tamAma grathonAM bhASAMtara karavAnI paravAnagI ApatAM A graMthanuM kAma mane suparata karavAmAM AvyuM ane e rIte A graMtha hastImAM AvyuM che. ribaMdara nivAsI e udAra purUSono vicAra AvA AvA hiMdI, marAThI, baMgALI vagere bhASAnA graMtho bahAra pADavAnuM che, ane bane te rIte ghaNIja kiphAyatelaNa kheTa khamIne paNa A prayatna jArI rAkhe che ane rAkhaze. tathAstu. keTizaH dhanya che e kartA mahAtmAne kaSijIne, zuddha tathA anukaraNIya pravRtivALA rAjA vaha62 lAlA sukha vasahA. yajIne ane porabaMdara nivAsI ziSTa ane udAra gRhasthAne!! mULa graMthanA vicAre. zAstrIya, guMthaNI sArI, lekhaka eka mahAna anubhavI, paMcamahAvrata vArI jJAnavRddha, mahA samartha, bALa brahmayArI saMta mahAtmA che. tethI e mahAna lekhakanA vicAro mArA jevA apUrNa ane bALa zrAvakane gujarAtI bhASAmAM tathA rUpe utAravA muzkela paDe e, dekhItuM che te paNa bhASAMtaramAM, artha zuddhi, zabda zuddhi ane mULa matalaba jALavI rAkhavA, temaja viSaya gahana chatAM bhASA saraLa karavA banyo teTalo vizeSa prayatna karyo che chatAM koI jagAe deza para, bhASA paratve, phera thayo hoya teTalA mATe kaMi doSa jAya che te mULa kartAne nahi. paNa muja a5neja samajI vAcakavRMda mane kSamA Apaze. ane je te lakhI jaNAvaze te bIjI AvRttimAM sudhAro karavA kALajI rakhAze. tatva
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicAra agara sihAMtamAM kaMi khAmI jaNAya che te khAte micchAmidukkaDa che. dharma sammukha rahenAra ke vimukha rahenAra, aMgrejI bhaNelA ke na bhaNelA sane A graMtha athati vAMcIne vicArI javA khAsa vinati che; ema thaze to aMtaramAM na prakAza paDaze, zraddhA daDha thatAM, AtmA zAMta sthira, gabhIra vicAraka, pUrvajone dhanyavAda denAra, ane vyavahAramAM pUrNa sadAcArI thaze e niHsaMzAya che. mane pitAne to apUrva zAMti, ati AnaMda ane lAbha A graMthanA pratApe thayA che. cheka chelle che teTalo upasaMhAra vAMcanArane paNa apUrva zAMti prApta thaze ema mAruM mAnavuM che. zrImAna graMtha kartA mahAtmAe A athane bane teTalo saraLa, vicArapUrNa ane dhyAna viSayamAM saMgIna karavA temaja jainanA traNe phirakAne mATe sAmAnya thAya te hetuthI aneka graMtho, sUtra ane kathAone saMbaMdha meLavI athAga parizrama uThAvyo che. vaLI vRkSa, aMdha, zAkhA, pratizAkhA, patra, puSpa, phaLa vagere guNaniSpanna nAma ApI dhyAnanI uttamatA evI te siddha karI batAvI che ke AvA dhama pUrNa uttama graMthanAM aneka bhASAmAM bhASAMtara thavAM joIe. zraddhALu dhanADhaya gRhasthane pitAnAM nANAne sadupayoga karavAnI A eka sarasa taka che. kAThiyAvADamAM alpa maye ke vinA mUlya meTAM zAstrIya pustaka ApavAnI pRthA verAvaLa vagere sthaLe che. kAThiyAvADanA dariyA kAMThAnA eTale kaThoLanA zrAvake AvA prayAsa vizeSa kare che, tethI piorabaMdara ke jyAMnA zrAvake saMpattimAM pUrNa zrehAmAM prabaLa, kAryamAM utsAhI ane dharma dAnamAM AgaLa paDatA hovAthI teo zrImAna rAjA bahAdura sukhadevasahAyajInuM anukaraNuM kare che te badhI rIte yogya ane zakaya che. tathAstu, A bhASAMtara karavAmAM bhASA, siddhAMta ane anubhava viSe mane je je muzkelIo paDI te dUra karavAne mAre thAna, lIMbaDI ane mULI javuM paDayuM hatuM. lIMbaDInA kavi muni maha zaya nAnacaMdajI mahArAje graMthanI madadathI temaja parama pUjya sthavara AcArya zrI jeThAlAlajI mahArAja zrIthI banI te pUchagAcha karIne, mULInA sUtra jJAnanivALA parama sajajana
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 zrAvakajI bhagavAnajIbhAI e ane rAjakATamAM vigajatA saMta mahAtmAee mane vakhate vakhata ka'matI madada ApI mArApara anahada upakAra karyAM che. chevaTe A gra Mthane hetu saiAne samAe, te pramANe anubhavA ane sarva jagat zubha dhyAnanA prata pe zAMtinA dharamAM AvI dekhAtI khAdya samRddhi karatAM anatagaNI Atma gupta zaktionA upayAga karatA thAo ane Akhare A bha jaLane pAra pamADanArUM kevaLajJAna prApta karA evI aMtarnI UMDI bhAvanA che. rAjaka, ASADhI pacI, sudha. } caturvidha saMdha caraNaraja, prANajIvana mArArajI zAha. ( bhASAMtarakAra. )
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddhi patraka. pRSTa lITI azuddha zuddha |pRSTa lITI azuddha zuddha 1 16 kemano aMka nathI, 1 | 38 16 badhA te badhAne. 2. 8 varSa ravivAra 39 25 ayAnanA ArtadhyAnanA 5 20 sarvajIne sarvajJa ne 40 9 ApA ApI. 6 9 karyo che karyo che. 41 9 dvitiya. dvitIya. 6 20 racAyuM che racAyuM che, 48 8 banAvA banAvI. 8 16 phomane aMka nathI. 2 48 18 dAbacArI brahmacArI 9 2 cAra be. 49 8 prathama zAkhA prathama prati lAkhA, hai janto ryA janto. 49 19 svabhAvika svAbhAvika 13 14 amedanA anumodanA | 50 21 samakatva samyakatva, 16 23 vagerenAM vagereno pa0 22 svabhAvika svAbhAvika 22 12 gharamAMthI gharamAMnI. 51 5 samyaka samyaka rara 19 vecava vAge, 55 17 pariNAme pariName 25 10 hiMsAnuM baMdhI hiMsAnubaMdhI. [ 56 13 sthati sthiti 25 14 tA . ta . 58 14 saMto saMto 26 7 azvamedha azvamedha. 60 4 dvitIya upa- ritIya 26-8 ajamegha ajamedha. - zAkhA pratizAkhA 26 8 narama naramedha. 67 18 ce. cothe. 26 21 hisAnuM baMdhI hiMsAnubaMdhI | 64 21 thI 26 lITI be vAra 02 1 pApa kALa pApakAma. bhUlathI lakhANI che. ka 16 zrAvakanI zrAvakane. | 66 5 saMdhI saMdhi 35 2 sunitA suni- 5 68 21 upazAkhA pratizAkhA 70 16 zloka zloka, 5 16 kALAM kALAM 74 14 pudagaLika pudagaLika 77 4 zubhadhyAnanuM zubhadhyAnanA 41 tasvayaM va-turya puSpa ane phaLa
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa lITI azuddha zuddha 78 18 dhAna dharma dhyAnanA pAyA pAyA 79 10 dharma dhyAna dharmadhyAna 88,7 aniTa anitya 1 Azrama 91 13 nijarA 93 10 upajivikA 8 gadhita 102 24 rAMbhAlathI 27 103 3 kSAyaka 104 5 kura 106, 12 sAyakasamyakatI kSAyikasamya 11 25} anAbhigraha anabhigraha 114 26 5mANe 115 4 bIjA 117 12 nidrA 117 12 nidA 119 3 sadaguNaiAthI 119 272 120 16 ra1 1 hu 122 4 bhagavatajI 122 25 lekA 124 16 mehanI 131 18 umazamarAva Asana nija rA upajIvikA gavipaNu* sa`bhAlathI kSAyika . 132 27 umArAve 177 17 dIvasanA pramANe bIjA nidA. ni dA sAthI kararavAthI karavAthI bhagavatIjI lekA meharAjAnI upazamarAva umarAve divasanA | pRSTa lITI 138 12 re. 143 2 ravacaMda 144 25 krura 146 9 sa tAMpe azuddha 152 11 calAle 153 16 pramaNipaNe kare, svakhara 157 19 gAMDAM 162 5-6 tendriya 162 17 jeThANI 162 17 bhAjAi 165 25 dhajJAna pra satApe calAve paNe 153 19 kare kare, 156 26 svatara gaNi sudraSTa pramANi taragiNI gAMDA teSudriya. jeThANI, bhAjA dharma kAza jJAna prakAza 4 koLuM OM Ayevaka 166 24 gADavaNu gADhavaNu. 167 12:15-17 18-22-23-24 dvipa dvIpa 167 21 upara 168 2 dipa 15 }e 168 25 (3) jevI rIte ( kADhI nAMkhIne vAMcavuM). dIpa 169 21 dvipa . 170 7 azAbhAnika azeAnika uparako dvIpa rAju greveyaka 171 kAmanI kAmanI, 101 10 svabhAvika svAbhAvika
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ puTa lITI azuddha azuddha | pRSTha lITI azuddha zuddha 12 12 kAlathI kALathI ' | 185 21 khoTAM khoTA 102 25 apratIbadha apratibaMdha | 187 3 dIdha dIrtha 173 6 namirAja mirAja 189 3 be zuddha bezuddha 1La 13 karyo karyA | 160 23 vittamArjata- vicmaarjit175 6 vanA mavA, 175 7 svabhAvika svAbhAvika 192 6 vastrathI vastrathI : 176 13 jJANAssa jhjhANassa 194 13 anaMta anaMta : . 177 18 jana jato. 195 11 pita pitA pitapatAnA, 177 27 pADa janaka pIDAjanaka 197 1 ane ane 178 1 ahAra AhAra 197 23 AvavAnI AvavAnI 178 5 pUrva ekapUrva 205 16 je ne je je , 178 17 koI kaI 205 17 paramANuM e paramANuo : 178 18 uttarAdhyanacha uttarAdhyayana 205 21 putrone pudago te . 178 25 sadagurU saddagurU, 210 4 matalaba matalaba . 178 26 gotama gautama 212 10 kAM te kAMta : 2 178 27 samayamAtra samaya mAtrane 213 11 akavAnuprekSA ekavAnabe. 179 22 sUyagaDatAM sUyagaDAMga | |214 24-25 musa, zraddhArUpI musA 181 8 utara uttara agni,TaMkaNa tarUpI agni 181 9 pharamAve pharamAve khAra ane cAritra rUpI 18ra 14 uttarAdhyana uttarAdhyayana $vAnA u TaMkaNakha 2 * satramAM sUtranA pAya rUpI ane jJAnarUpI 182 24 pariyANAeNaM pari senI e (phukavAno dhaMu cAra te. pAya te) nI - yaNAeNaM ' . e cAra je 18 16 dIdha draSTie. dIrdha dra 215 22 sadagurUnAM sadagurUnAM chie. 217 15 be zudha bezuddha : 183 24 bAdhe bAMdhe 217 16 bhUlI gayo chuM bhUlI gayAchuM+ 180 25 karmanAM karmane , 218 27 pudagaLa pugaLa 14 4 vaddhamAna vadhamAna. rarara rara kahe che. eka kahe che, 5 eka 1
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTha pITI azuddha guha | pRSTha lITI azuddha zuddha 222 ra7 svabhAvika svAbhAvika 258 8 Adhina adhIna 224 11 1 asI x asI 258 18 kALa 224 jA masI masI 258 27 samaya samaye | 261 25 karela rahela 228 10 mahAkAya mahAkadiya 262 20 thI*ra7 pachInA pRSThanI ' 228 1 sanakumAra sanatakumAra ! TIpamAM A lakhANa joIe 278 24 duhA duhA 263 14 lagAvavuM lagAvavuM jarUra thI ra7 A lakhANa 245 264 24ghareNaMdra dharaNeka pRSThanI TIpamAM 4 AvuMci karI lakhavuM joie. J265 1 brahaspati bRhaspati 25 9 lekhe che lekhe chejha 267 11 jInezvara jinezvara : 245.12 AtmamAMja AtmAmAMja 270 6 vRddhi buddhi 246 24 prave che pravarte che [270 22 akarmo akamI 250 9 sanama sarvottama 270 23 dekhatA dekhAtA ra1 24 sidhahemacaMdA siddhahemacaMdrA 272 27 zarira zarIra - cAyaeNkata cATyakRta ra77 8 tRtiyaballI tRtIyavallI ra51 2 3 3. 273 26 matapavajJAna manaparyavasAna. 274 1 koSTaka 2para 2 ahIo ahIM ra74 25 pahelAM paheluM ra5ra 15 pAni nAma, 274 25 utArIsaubhayasArI. 253 18 vadhArA vadhAre ra75 2 pAMdaDA pAMdaDAM 255 15 pudagaLika pudagaLika 275 11 malikA malikA - 256 9 kamone kamene 275 20 upagrata 256 11 saMga saMyoga 276 2 sukAya sUkAI. 257 6 dravyava dravya 279 21 zroteMddhi tediya ! 25718 kSapApa kSayaparAma 280 27 sparzediya sparzapriya - vALo. vALo. 281 21 mATa mATe ? paNa kAma baLa- kAya baLa- 281 23 kASTAvapAra- draSTivari * mAsIyA bAsIyA ugrata5
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTa lITI zuddha zuddha puSTa lITI anuddha ja . 281 25 AdhyAtmika AdhyAtmika 294 5 pudagaLika pudagaLika 282 11 machabuta majabUta i295 18 anaMta anaMta vakhata 284 22 pRthaka pRthaka 295 21 anaMta vakha- nata 283 23 nirvikAra nirvikArI 22 Sta vakhata vakhata 288 26 pRthaka pRthaka pRthaka 296 19 tA te * prathaka | 304 11 rahI karI 284 1 svabhAvika svAbhAvika 304 13 pugaLane pagalAne 285 2 sakriya samrakriyA 304 15 guNaraMganAM rANakALAraMganAM 286 8 zukaladhyAnanAM zukalayAnInAM 304 19 pudagalene pugaLane 291 26 AdhIna adhIna 309 26 cittanI citanI 293 27 parapudagone parapugaLane 294 4 cikAza cIkAza
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna kahapataru graMthanI viSayAnukramaNikA, viSayAMka 1 maMgaLAcaraNa, 2 bhUmikA. ... 3 kaya. 11 kara 13 14 15 1} 17 ... 4 zAkhA. 5 azubhadhyAna. prathama zAkhA-Atta dhyAna prathama pratizAkhA--Ata dhyAnanA eka ******* viSaya. ... ... ... ... ... prathama patra--aniSTasayAga... dvitiya patra--STa sa`AAga... pAThAMtara--viyeAga... ... 800 ... .10 10 " 12 13 14 tRtIya patra-rAgAya caturtha patra~~~bhogecchA dvitIya pratizAkhA-Atta dhyAnanAM lakSaNa 17 ... } 800 18 prathama patra--kayA dvitIya patra--sAyaNayA tRtIyapatra--tipaNuyA catu patra--vilavaNuyA ArttadhyAnanAM lakSaNa tta dhyAnanAM puSpa ane phaLa dvitIya zAkhA--rAdradhyAnanA leka prathama pratizAkhA--rApha dhyAnanA beDa prathama pratra--hiMsAnuba dhI......... dvitIya patra--mRSAnubaMdhI tatIya patra taskarAnukhazrI, 000 ... 000 OM OM ... .... 000 000 ... ... ... ... ... 080 ... ... 0.0 ... 0.0 yu. ... ... .... ... e 18 - 19 * 19 19 20 14 ja 25 1
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ - caturtha patra saMrakSaNa , , , dvitIya pratizAkhA-rAdhyAnInAM lakSaNa prathama patra-uSaNadoSa " ditIya patra-bahuladeSa , . tRtIya patra-ajJAna deSa ... caturtha patra-AmaraNAMta deSa zaidradhyAnanAM puSpa ane phaLa prathamanAM baMne dhyAnane sAra upazAkhA-zubhadhyAna " prathama pratizAkhA-dhyAnamALa paMcalabdhi * * pAMca labdhinuM svarUpa dvitIya pratizAkhA-zubhadhyAna vidhi prathama patra-kSetra... azubha kSetra zubha kSetra... dvitIya patra -dravya azubha dravya zubha dravya ** tRtIya patra-kALa azubha kALa zubha kALa * caturtha patra-bhAva azuddha ke azubha bhAva zubha ke zuddha bhAva . mitrIbhAva ... pramodabhAva ... karUNabhAva + . madhyasthabhAva 41 para i
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ | '; } 58 tRtIya pratizAkhA-zubhayAnanAM sAdhana prathama patra-yama.* * dvitIya patra-niyama * tIya patra-Asana * caturtha patra-prANAyAma - bAhya prANAyAma. . pacavAyu zuddhino upAya * abhyatara prANAyAma.... paMcama patrapratyAhAra ... 54 5tra dhAraNuM saptama patra-dhyAna ... aMchama patra-samAdhi . '" zubha dhyAnanAM puSpa ane phaLa turIyazAkhA-dhama dhyAna " prathama pratizAkhAdhama dhyAnanA pAyA prathama patra-AjJAvicaya .. sUtrArtha * * mArgaNuM vaida) .. mahAvrata (pAMca) * bAra bhAvanA paMcediya upazamatA dayAdrabhAva baMdha (cAra). mekSa gamana, gati gamana (pAMca) - hetu (satAvana) * pAMca pramAda* * dvitIyapatra apAyaricaya .... ... AMtara zatru meharAjAnI hi ... 124 AMtaramitra-caitanya rAjAnI addhi 125 tRtIya patra-vipAka vicaya.... - 7 azubha ane zubha karmanAM jaLa 1 lI ra : 1 77
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' G '88 96 100 213 10 caturtha patra saMsthAna vicaya - 15 dvitIya pratizAkhA-dhamadhyAnanAM lakSaNa, 170 prathama patra-AjJA rUci. - 171 dvitIya patra-nisa rUci. 177 tRtIyapatra-upadezaruci. * caturtha patra-sUtrarUci. ... ... 175 tRtIya pratIzAkhA-dharmadhyAnInAM AlaMbana, 176 prathamapatra-vAyaNa - 177 dvitIyapatra-puchaNu. . *** 181 tRtIyapatra-pariyaThThaNu * * 182 caturthapatra-dharma kathA (cAra)... . 184 caturtha pratizAkhA-dhamadhyAnInI apekSA 193 prathama patra-anityAnuprekSA. 194 dvitIya patra-azaraNAnuprekSA. 207 tatatI patra-ekavAnuprekSA. caturtha patra-saMsArAnuprekSA. ghamadhyAnanAM puSpa ane phaLa * upazAkhA-zuddhadhyAna . prathama pratizAkhA-AtmA... ... prathama patra-bahirAtmA * * dvitIyapatra-aMtarAtmA .... 241 aMtara AtmAvijJAnInA vicAro tRtIya patra--paramAtmA * * 249 puSpa ane phaLa dvitIya pratizAkhA-padhyAnacAra, prathama patra--padastha dhyAna ***** judA judA akSarothI maMtra! 250 cArimaMgala * * cauvIsa . 252 thayayumaMgala athavA namethyaNuM 25 dvitIyapatra-pistha dhyAna. * 254 218 102 103. 104 238 105 239 241 17 108 179 240 250 - 11ra 113 25 114 115 116
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 127 118 119 120 121 11 123 : 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 . 134 135 : 13: 3 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 saptabha'gI ...... tRtIyapatrarUpastha dhyAta caturtha patra-rUpAtIta dhyAna... ATha prakAranI Rddhi... 20. caturtha zAkhA--zukala yAna zukla dhyAnInA gu prathama pratizAkhA--zukaladhyAnanA pAyA. 282 prathama patra--pRthakatlavita ... dvitIya patra--ekatra vita tRtIya patra-makriSA RR Rea pu ... 285 ... caturthAM patra--samucchinna kriyA dvitIya pratizAkhA--zukaladhyAnInAM lakSaNa 86 et Re 289 prathama patra-vivakta dvitIya patra--jyusa tRtIya patra- avasthita caturthAM patra--asa mehu tRtIya pratizAkhA-zuklakhyAnIta lakhana rahI 291 ... 23 -295 297 .... upasaMhAr... ... 6000 ... ... prathama patra-apAyAnuprekSA... dvitIya patra--azunAnuprekSA tRtIya patra--anatavra taiyAnuprekSA pudgaLa parAvartana caturtha patra-vipariNAmAnuprekSA zukala dhyAnanAM puSpa ane phaLa graMtha kartAnI laghutA... ... 000 ... 638 ... ... .... ... ... ... prathama patra-kSamA dvitIya patra--mukti tRtIya patra-arjuva caturthAM patra-madava caturthe pratizAkhA-zukaladhyAnInI anuprekSA 300 ... 298 300 ... ... ... ... ... ... ... 808 800 1 4 0.0 267 273 279 301 kara 303 205 307 307 308
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatva-samakti-darzana, zraddhA AstitA. samyak eTale babara ke yathArtha evo artha thAya che tethI samyakatva eTale arebarapaNuM athavA yathArthatA eTale sAcA padArthanI zraddhA, sAcI mAnyatA. mathALAnA badhA zabdo jaina zAstromAM ekaja arthamAM vaparAya che. vastune vastu tarike ja oLakhavI tenuM nAma samyaka che. dharma ne dharma svarUpe adharmane adhama rUpe, jIvane AvarUpe, ane ajIvache, teja pramANe puNya, pApa, stara, saMvara, nijerA, baMdha, mekSa, cAra tIrtha, kAleka, cha dravya, vagere tamAma vastune tenA khabhA svarUpe jANavI, mAnavI zadhavI, pratIti ANavI, gamavI, tene samyakatva ke samakita kahe che. TUMkamAM kahIe te kAlokamAM jaDa ane caitanyane bhe kharA svarUpe haiye beso tene jaina dharmamAM darzana ke samyakatva kahe che, ane evA samakita dhArI jIvane Astika athavA samakitI jIva kahe che. anaMta jJAnI deva, tAraNa taraNa upadezaka gurU ane durgatimAMthI bacAve te dharma e traNa tane kharA svarUpamAM jANuM te para vizvAsa besADavo, chava ane te jIvane cAra gatimAM rakhaDAvanAra je karma tenA tathA deha ane A bhAnA svarUpane jANavuM, vagere samakitanAM lakSaNa che. A tamAmane sAra ekaja che. e samyakatvathI ulaTuM mithyAtva samajavuM. khoTA padArthanI zraddhA, jaDa caitanya ekaja gaNavuM, hiMsAne dharma kahe vagere khoTI mAnyatA tenuM nAma mithyAtva ane tevA guNavALAne mithyo vI kahe che. | khare joIe to zraddhA vinA koI kAma thai zakatAM nathI. gharamAM kAmakAja, hunnara, padavI meLavI ApatI keLavaNI, davA karavI vagere pAMsArika kAryamAM paNa draDha vizvAsa heja joIe, A dhaMdhe phalANuM "hAna purUSe kADha che, hAla A dha zIkhavanAra ustAdathI huM temAM
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ phataha pAmIza, ane A badhA mane A jagatamAM gujarAtanuM pUrepUruM sAdhana meLavI ApI dhana, saMpatti ane padavI prApta karAvaze ja evI zraddhA vinA duniyAdArInA kAmamAM paNa mANasa rakhaDI mare che, te je kAmamAM eka bhavanuM nahi paNa anaMta bhavanuM duHkha TALavuM che, anaMta akSaya ane sArA kALanuM sukha prApta karavuM che, mahAna padavI hAtha karavI che, tevA kAmamAM eTale vItarAgI satya deva, adhamoddhAraka gurU ane satya dayA dharmane jANa vAmAM, zraddhA vinA ekaDA vagaranAM mIMDAMja che. laukikamAM paNa "mana vinAnuM maLavuM? "zraddhA vinAnuM dAna "kAMIka zraddhAne kAMIka jorAvarI" "deva nahi paNa zraddhAja phaLe chejha vagere kahetIothI zraddhA keTalI divya, pUjya, baliSTha ane camatkArika cIja che tene nizcaya thAya che. game teTaluM jJAna (vyAkaraNa-keSa-tatvajJAna-thekaDAo tamAma sU) kaDakaDATa kaThe hoya, hajAro nahi paNa lAkho manuSyane cakita karI zake tevI vANI heya, traNe kALanI kriyA atizaya cekhI heya chatAM manamAM, te tamAma para potAne zraddhA na hoya to cokhA vinAnI kamada, bIja vagaranI bheya, ekaDA vagaranAM mIMDAM, kSAra jamInamAM vAvetara ane chava vinAnA deha jevuM che. evuM samakti pUrva janmanA saMskArI tIrthaMkarAdi chavane garbhathIja heya che, paNa tevAM saMskArI jIva bahu thoDA heya. keAIne gurUdvArA jJAna meLavatAM prApta thaI jAya che ane koIne karma pAtaLAM paDatAM asAdhAraNa buddhinA pratApe kharA dharmanA zravaNa-vAcana-mananane ke bIje joga maLatAM ApoApa paNa prApta thAya che. game tema hoya paNa bhASA saMbaMdhI, carcA saMbadhI, vAdavivAda sabaMdhI ke dharma saMbaMdhI game teTaluM jJAna meLo paNa te jJAnapara zraddhA AvyA pachI ja te jJAna, sajJAna che. nahi te te jJAna ajJAnaavidhA-mithyA jJAna che. jJAna e jJAna nathI paNa zraddhAvALuM jJAna teja jJAna che. cAritra e cAritra nathI paNa zraddhAvALuM cAritra teja cAritra che. prathama jJAna meLavavuM e vAta sAcI che yaNa te jJAnapara jyAM lagI zraddhA utpanna thaI nathI tyAM lagI te mAtra kaMkajJAna che -hatyamAM pragameluM, bhavATavIne pAra pamADanArUM ajarAmara karanAruM jJAna nathI. e khAsa yAda rAkhavAnuM che. A -- uparathI sAva spaSTa thAya che ke zraddhA eja dharma-jJAna-ekSane
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAyA che. zraddhArUpI draDha pAyA vinAnI dharmanaoN imArata taddana nakAmI che; zraddAnI nyUnatA teTalIja siddhi dUra. jJAna, darzana ane cAritra e traNa ratnAmAM dana eTale zraddhAja prathama pade che, te AvyAthIja traNe ratna, ratnarUpe che. jJAna, darzana, ane cAritra e traNa raste che, paNa tenAM kharAM nAma jJAna nahi paNa samyak jJAna, darzana nahi paNa samyak darzana ane cAritra nahi paNa samyak cAritra ema samajavAnuM che, TuMkAmAM samakit vagaranuM jJAna ke cAritra ( karaNI karavI-kriyA pALavI ) nakAmAM che. kharU jJAna ane tepara kharI zraddhA teja samakita che ane pachI te pramANe pALavuM te kharUM cAritra che. uttarAdhyayana sUtramAM prabhu kamAve che ke: nAhu daMsaNissa nANaM, nANe viNA na hoi caraNaguNA / aguNIssa natthi mokhkho, natthi amokhkha nivvANaM // - samakita vinAnuM jJAna te jJAna nahi, samyak jJAna vinAnuM cAritra te cAritra nahi, samyak cAritra vinA mekSa nahi; meAkSa vinA kathI nivRtti eTale nirvANu dazA nahi. A uttarAdhyayanacha sUtranI gAthanA dareka sAdhu zrAvake khAsa vicAra karavAne che, ane temAM mukhya AdhAra samyaktva uparaja mUkayA che te vAtanuM rahasya hRdayamAM utAravAnuM che. samakita pALavuM e saMsAraneA pAra pAmavA barAbara che, samAMvAt jIvate meha ane dveSanI sajjaDa gAMTha heAtI nathI. krodha, mAna, kapaTuM ane lAbha kaMi DhIlA paDe tyAreja jIvane samyaktva prApta thAya che, samyaktva e kAMi kriyA nathI paNa cittanI kharI zraddhA che, citranI pavitratA che. AthIja manuSyA teA zu' paNa je vrata paccakhANa vagere kriyA khIlakula karI zakatA nathI chatAM keTalAka devatA, manuSya tathA nArakIne are kASTa pazune paNa samyaktva hAya che, samyaktva prApta thayA sivAya kAine mekSa maLateAja nathI. jemanuM hRdaya samatAvALuM hoya che tene saMsAranI meAjamajAmAM aMdarathI kheAchI prIti hAya che, temaja kAipaNa du:khI jIvane joine tarata 'anukaMpA bhAve che, ane mArA AtmA mAAM karelAM puNya pApa
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaja bhogave che, " AtmA-amara-ajara-avinAzInitya che," "phalANA phalANA siddhAte AcaryAthIja mAsa AtmAne karmathI mukata karI zakAze," vagere, kharA dharmapara bhAre prIti hoya che. samyakatvanuM bIjuM nAma samyakrazana paNa che, darzana, eTale avalekavuM, nihALavuM paNa temAMe yathArtha-kharUM nihALavuM teja satya che. samyak darzana thavA mATe kharI najaranI athavA samyak draSTinI pUrNa jarUra che, evI najara thayAthIja kharI bAbatonI oLakha pAmI tenI, zraddhA thAya che ane uMcI sthiti para caDAya che. evI sthiti para caDatAM jIvane, rAga dveSa rahita ane pavitra hoya te mArA kharA deva, nisvAthI ane sarva jIvonA rakSaka ane mamatA rahita hoya te ja mArA kharA guNa, ane sarva prANIo tarapha dayA bhAva rakhAve teja mAre khare dhama vagerenI oLakhANa ane prIti thAya che. A pramANe samakitanuM svarUpa che chatAM tenI vizeSa oLakhANa mATe zAstramAM bahu bahu rastA batAvyA che temAMnA keTalAka nIce pramANe, samakitanA prakAra (1) sAsvAdana (2) upazama (3) kSapazama () veka (5) kSAyaka ema pAMca prakA- nAM samakita che. keTalAka A pAMca samakitamAMthI sAsvAdana ane vedakane na gaNatAM upazama, sopazama, ane kSAyika ema traNaja samakita gaNe che. bIjI rIte traNa prakAranAM samakti (1) kAraka (2) rocaka (3)dIpaka , vaLI be prakAre samakita (1) nizcaya samakita (2) vyavahAra sakita, vyavahAra samatinA cha bola, - 4 zraddhanA, 3 liMga, 10 vinaya, zuddhatA, 5 lakSaNa, 5 bhUSaNa, 5 dUSaNa, 8 prabhAvanA, 6 yatnA, 6 bhAvanA, 6 sthAna ane 6 AgAra maLI kula cha bola vyavahAra sabhyatvanA che.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ samakitI chavanI 10 prakAranI rUci. | (3) nisaga (2) upadeza (3) AjJA (4) sUtra (5) vIja (6) abhigama (7) vistAra (8)kiyA (9) saMkSepa (10) dharma, - A pramANe zAstramAM samakita viSe aneka prakAre varNana karela che teno vistAra sUtro ke sUtra sahAyaka graMthomAMthI agara guru saMge jANI levo * samakita ja dharmarUpI kalpavRkSanuM mULa che. dharma aMgIkAra karyA pahelAM sAmakitanI khAsa jarUra che. mArA tamArA cha karoDa merU parvata jevaDA rahANa, muhapatI, pAtra ane gucchAnA Dhagale thAya teTalI vAra samakita vinAnuM sAdhu zuM lIdhuM ane pALyuM paNa duHkhane aMta Avyo nahi ne siddhi prApta na thaI. 1. tapa, japa, karaNa, jJAna , samakita vaNa gaNa pheka; - - muDadA para zaNagAra sama, samaja, kahe triloka, | mATe, he bhavya jIva! sambhatvarUpa-zraddhArUpa ratnane ghaNuM kALajIthI saMbhALa e ratnane saMbhALavA sArU bhagavAna mahAvIra prabhue AcArAMgamAM je sonerI hita zikSA dIdhA che. temAMthI keTalAka sAra nIce pramANe " (1) nAnA meTA koI paNa prANIne kiMcita mAtra duHkha na devuM. - (2) miththA draSTionA ThAThamAThathA mehita na thavuM. . (3) samyaka dhama AdaravA mATe pramAda choDo. . (4) mithyAtvI jIvane je karma bAMdhavAnA hetu che te samakitI jIvane karma choDavAnA hetu thAya che. . (5) hiMsAne duHkharUpa gaNe, zarIra para mamatva na dhare, dhamatarA ne jANe, niSkapaTI rahe ane kame teDavAmAM sAvadha rahe te samyaphavI. . (6) mekSa tarapha sadA draSTi rAkhavI. . (7) karelAM karmanAMja phaLa bhogavAya che. * uttarAdhyayana sUtranA 36 mA adhyayananI 257-58 nI gAthAmAM 'paNa kahe che ke - '
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ sammatta dasaNa rattA, aniyANA suka lesAmo gADhA // . iya je maraMtI jIcA, sulahA tesiM bhave bohiM // 257 / / micchA daMsaNa rattA, saniyANA kiNha lesAmo gADhA / / iya je maranti jIvA, tesiM puNa dulahA bohi // 258 / / atha-je jIva myaphavamAM premAnurAgI, niyANuM (phaLanI IcachA) na karanAra, ane nirmaLa pariNamI haze te A bhavamAM agara parabhavamAM saheje samyak jJAna prApta karI akhaMDa sukha (mekSa sukha) prApta karaze. paNa je mithyAtva para premAnurAgI, niyANuM karanAra ane kRSNazI che tene samyajJAna thavuM durlabha che, te mokSa te kayAMthI maLe? nArakImAM paNa samakita hoya che ane jaina dharmamAM janmI tenI karaNI karanAra chava vakhate mithyAtvI hoya che mATe samakitI jIve svadharmanA AcaraNamAM rahetAM chatAM mithyAtvIne ke paradharmone joI dveSa karavAnuM nathI paNa anukaMpA ANavI ghaTe che. samakitI manuSya cAra prakAranI bhAvanA je samAnapara maitrI, adhikAra pramoTa ke AnaMda, dukhI ke utaratApara karUNa ane saMsAranA vyavahArika 'kama vagere para mAdhyastha vRtti (bhAvanA) rAkhavI, Ajala je kaI bhAio pitAne samakitI kahevarAvatA hoya vA kevaLI prabhunI draSTie teo samakitI tarike chapAI gayA hoya te tenAmAM dveSa-adekhAIne te nAza heja joIe. game teTalA ga7, samudAya, saMpradAya ke saMdhADA jaina dharmanA ke bIjA dharmanA heye tenA para samakitI jIva verabhAva kadI paNa ANe nahi te niMdA te zAnIja kare? sudhAravAno prayatna karatAM chatAM na sudhare te taTastha bhAva ANe, dayA draSTithI nihALe, ane karmanI vicitratA vicAre. ' samakitanI mahattA, samakitanI agatyatA, ne samakitanI kiMmata keTalI gahana che tene kaMIka khyAla A uparathI AvyuM haze-bezaka, kaI uttama sAdhu agara sAdhvI, kaI paNa jainane samakita rananI "kiMmata samajAve ane deva, gurU dharmanI oLakha Ape, navakAra batAve te ghaNuM sAruM che, paNa samyakatva rUpI A uttama guNa kai
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAdhu ke sAdhvI kaI jainane ke zretAne "ame tamArA gurU chIe ema mAnajo ane ame tamane samakita dIdhuM che, have bIjA ke makita leze nahi". e pramANe kahe tethI kaMi te tenAmAM AvI jato nathI, tema samakita rUpI guNa Avela hoya to ja raheto nathI. mahAna tIrthaMkara prabhunA samavasaraNamAM je bhAgyavAna purUSo darzane jatA, teone jyAre prabhu taraphathI dharmakathA kahevAmAM AvatI tyAre te zretA janane mATe " dhanaM sadA nilama tu" vagere zabdo kahyA che, e zabda para khAsa dhyAna ApavAnuM che. te vakhate romeroma khaDAM thaI jatAM ane dharmane raMga hADamAM prasarI raheto mATe samakita chava na heya ne dharmakathA sAMbhaLyA pachI samakitI thAya tenuM, temaja samakitI chava heya ene dharmakathA sAMbhalyA pachI te jIvanI je mahAna dazA thAya, tenuM varNana vANIthI thaI zake nahi tevI uttama sthiti prApta thAya che. samakita samajavuM gahana, pAmavuM gahana, pAmyA pachI enubhavavuM paNa teTaluM ja gahana ne AnaMdadAyaka che. te padanI lahejata jenI pAse te hoya teja jANe. aMdhazraddhAne to mithyAtvaja karela che; chatAM koI ema kahe ke prathama A bhavamAM jANapaNuM kare teja samakita Ave ke samakitI thaI zake te vAta ekAMta sthApavA jevI nathI. jainadharma ekAMta nathI, anekAMta che. A ekaja bhavane abhyAsa teja abhyAsa ema mAnavAnuM nathI. jIva anaMta bha karI A dehamAM Ave che tethI koI vakhata mAnA peTamAM rahela jIvane paNa samakita hoya che. mAbApa ke vyavahAra guranA eraDara ke kAma ApaNe ghaNIvAra vagara samaye ApaNuM hita mATe ke zraddhA mATe mAnIe chIe. je ke mAbApa ke vyavahAra gurU to ghaNIvAra bhUlane pAtra paNa hoya che, to pachI kevaLajJAna pAmela mahAna "gurU ke jeo kadI paNa bhula na kare tenA hukamo vagara samajya mAnavA emAM khoTuM zuM? Ano artha ema paNa sthApavAnuM nathI ke " jANa paNuM naja karavuM" ne " ame samakitI ane A mithyAtvI " ema mananA lADavA vALI rAjI rahevuM. duniyAmAM kadIpaNa mANasa abhyAsI hAi zakatA nathI. kadI hoya te sai jJAna meLavI zakatA nathI are vakhate ghaNA abhyAsa karyA chatAM jyAMnA tyAM hoya che. chatAM temAMnA koIne mati ratna vakhate hoya che. A prazna ghaNA vicAraNIya ne mahatvane che.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ utAvaLIA thavAnuM nathI. duraMdezI thai A viSaya keje ati upayogI che teno nirNaya sUtrajJAnanuM ke zAstranuM jANapaNuM karIne karavAno che. bAkI zAstramAM jene pUrvanuM jJAna kahe che, tevA pUrvadhArI mahAtmAne te samakti ratna heyacheja. samakti eto kharA jJAnaparanI rUci ane zraddhA che pachI te jIva vyAkhyAna vAMcI zake tevo ke sUtrajJAna vagereno abhyAsI agara amuka vrata-niyama-cAritra pALanAra hovo joIe ema ekAMta mAnI levAnuM nathI. jyAM tIrthakara prabhue kahyuM tevuM thoDuM paNa cAritra hoya tyAM samakita cheja paNa jyAM samakita che tyAM cAritra heya vA na paNa heya. sUtra siddhAMta kaMThastha karanAra, zuSka paMca mahAvratadhArI ke bAra vA dhArI pAse jema vakhate te ratna hetuM nathI tema eka paNa vrata paccakhANu na lenAra ke mAtra navakAra maMtraja jema tema bolI jANanAra pAse vakhate te ratna hoya che. bahuM vicAra karavA jevo A viSaya che. zAstranuM mahAna rahasya A vAtamAM raheluM che. have samaktinA 67 bolamAMthI (samakitI chathanAM) 5 lakSaNa kevAM heya, te viSe vivecana karavuM ghaNuM agatyanuM hevAthI TuMkAmAM jaNAvI A viSaya pUrNa karIza. lakSaNa pAMca-1 sama:-zatru ane mitrapara, sArI ke kharAba cIja para samabhAva ANe, pitAnA AtmAne kahe ke tuM ja tAre mitra ane zatru che. tArAthI ja tAruM sAruM ane bUruM thayuM che, thAya che ane thaze. bIjApara TheSa ke rAga na kara. A pramANe mana vacana ane kAyAthI samabhAvI hoya temaja prakRti paNa ghaNuM zAMta heya. (2) saMvega-sadA vairAgya bhAvamAM rahe. saMsAranAM sukha yA duHkhane , IdrajALa, athavA gArUDInA khela barAbara gaNe. asthira sukhamAM lubdha na rahe. jaLa kamaLavat rahe. upAzrayamAM ke saMta - samAgamamAM roja rahenAra manuSyamAM A guNa dina pratidina, vadhati he jaIe. (3) nivega-saMsAranA svarUpane kSaNika jANI, chakAyanA chAnA chedana-bhedana-kuTana vagere Ara bhika pApa temaja sthAvara ane jaMgama cIjonA parigrahathI yathAzakita nivarti, amara tevo bhAva rahe. AraMbha ane parigrahaja cAra gatimAM rakhAve che ne rakha
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ DAvaze ema mAnI tethI mukata thavA ati utsuka rahe. gajasukumAra ane bharata kevaLInAM nakala. karavA jevAM draSTAMta najara sAme rAkhe. 4) anukaMpA-prANimAtra para dayA ANe. pitAnA AtmAne sukha duHkha thAya che te ja rIte sone thAya ema jANuM, pitAnA AtmA samAnaja nAnA moTA sA jIvane gaNe ane abhayadAna eTale jIvitadAna Ape. devA na hoya te dayA te ANeja. citta sadA dayALu heya. (5) AsthA-ahiMsAmaya, satyamaya, zIlamaya, evA vItarAgI dharmapara AsthA-zraddhA rAkhe, Dagamaga cita na rAkhe. karaNInAM phaLa maLazeja. satya zuM ane mithyAtva zuM te samaje. kAmadira vagere zrAvakenI peThe dharmamAM draDhIbhUta rahe A pramANe 5 lakSaNa jANavAthI pitAnA AtmAne ghaNe lAbha thAya che. samyakatva ane mithyAtvanI kharI samaja Ave che ne satya - tarapha vaLAya che. kAraNake jANyA vinA satyAsatyanI pichAna thavI muzkela che. A dhyAnakalpataru graMthamAM paNa samyakatva rUpI dorInuM avalaMbana rAkhI DALe DALe-page patre pahoMcAze te phUlonI sugaMdha ane amRtarUpI phaLone svAda cakhAze ane AtmAne anahada-apUrva-amUlya AnaMda prApta thaze. samaktinI khubIja kaMI ora che. jeNe sparyuM, jeNe jANyuM, ane jeNe tenI lahejata cAkhI tene beDe pAra thavAnAja e vAta sAva , sAcI che. mATe samakitI bane bhAI samakitI bane. tathAstu. OM zAMtiH ! zAMti !! jJAti!!! rAjakoTa, che lekhaka, bhIma ekAdazI 1972, U prANajIvana merArajI zAha,
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ AIANO
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'vara - - -- zrI jinavareMdrAya nama: dhyAna ka9pata. maMgalAcaraNa. gAthA-aNuttaraM dhammamuIraittA, aNuttaraM jhANavaraM jhiyAI // susukkasukaM apagaMDasukaM, saMkhiMdu egaMtavadAtasukaM // 1 // aNutaragaM paramaM mahesI, asesa kammaM sa visohittaa|| siddhiMgate sAimaNaMta patte, NANeNa sIleNa ya daMsaNeNa // 2 // sUyAM 0 . gAthA 16-17. . zramaNa bhagavaMta zrI mahAvIra-vadhamAna svAmIe, uttama dharmane pragaTanAruM, sarvottama, ati ujavala ane deSa rahita evuM zukala dhyAna dhyAyuM hatuM. e zukaladhyAna badhA dhyAnamAM zreSTha che, arjuna nAme suvarNathI, pANInAM thiI , zaMkhanI kAMtithI ane caMdramAnAM kiraNethI paNa vizeSa ujvala che. A dayAnanA pratApe e mahaoSIzvara samasta karmone kSaya karI karmamelathI rahita thayA, ane ethI ja anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta cAritra ane
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ anata vIrya evA anaMta catuSTayanI prApti thaI. chevaTe teozrI, lekanA agra bhAge rahelI sAdi anaMta (eka jIva pratye Adi sahita paNa aMta rahita) evI mikSa gatine pAmyA che. evA zrImAna mahAvIra athavA vardhamAna svAmIne mArA vizuddha trikaraNathI traNe kALa namaskAra che. ji bhUmikA. * ka-dhyAtA dayAnaM tathA zeDyuM, pati tathA iti sUtrasamAsena, savikalpaM nigadyate // 1 // jJAnAva. sarca . . 5 artha-dhyAna karanArane dhyAtA kahe che, thira besI citvana avasthA dhAraNa karavI tene dhyAna kahe che, bhUta -prANI), padArtha agara je viSayanuM manamAM dhyAna karavuM tene dhyeya kahe che, ane e dhyAna athavA vicAraNAthI dhyAtAne je pariNAma prApta thAya tene phaLa kahe che. e cAre bAbatane mArI mati pramANe A graMthamAM samajAvavAnI kazIza karIza. mATe vAMcanAre ke abhyAsa karanAre pUrNa citta rAkhI bhaNavuM temaja azubhamAMthI manane kheMcI zubhamAM dAkhala karavuM jethI dhArelo artha siddha karavAmAM samartha thavAya. zleka-gara vaghAvijJAna, sija vAsanA asaddhyanAni cAdeyaM, dhyAnaM muktiprasAdhakam // jJAnArNava sarga pa ka 8.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha-pazama rAga vagere sahita, jJAnamAM Asakti rUpI pApavAsanA tene, tathA anya matavALAnAM mAnelAM A rezadra vagere asadu dhyAna che tene aMDavijJAna kahe che. te aMDavijJAnane cheDIne mukti meLavI ApanAruM dhyAna AdaravuM joIe, jethI pitAnI ISTa vastu prApta karavAmAM saphaLa thavAya che. ' he bhavya che! ApaNe carmacakSuthI tathA jJAnacakSuthI A vizvamAM rahetAM prANimAtranI vRttione pratyakSa temaja parokSa pramANa mAraphata bhinna bhinna prakAranI nihALIe chIe. kene sukhI, keIne duHkhI, keIne AnaMdI, keIne dilagIra, koIne hasatA, keIne retA ema vividha rIte joIe chIe. e judI bhUta vRttine AdhAra teonAM cittanI dhyAnazakti agara te vicArazakti paraja che ema pratyakSa jaNAya che. jagatamAM rahelA padArthomAMnA A sArA che, A naThArA che, ema gaNIne te sArA naThArAnA sabega vijegathI pate lAbha ane hAni mAne che. A mAnyatA e mananA saMkalpa vikalpa che, chatAM AtmA paNa e sArA agara mAThaE manane laIne tenA jevuM bane che. AthI nizcaya thAya che ke sukha ane mukhya hetu bIjuM kAMI nahi paNa vicAra eTale dhyAna ja che. - vaLI vizeSamAM e paNa spaSTa jaNAya che ke, tamAma prANIne sukha agara AnaMda bahuja priya che, ane te sukhanI athavA A nI prAptine mATe jJAnI, mukSu, viSayI, pAmara vagere sarva bAranA adhikArI manuSya pite mAnI lIdhe AnaMda meLavavA
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ aneka tarehanI kriyA karI rahyA che. koI jJAnanI, phrAI ceganI, kAI bhakitanI tA kAi dharmanI ceSTA karI rahyA che. kAi dhanaprApti, mIkAmasa ceAga, putrapara pyAra vagere aneka pravRttimAM lIna thayelA najare Ave che. AtmAne akhaMDAnaMda meLavavAne vAste Aja lagI ghaNAM zAstrAnI racanA thaI che, aneka kArya, aneka kriyA ane aneka anuSThAnanI goThavaNu anI rahI che, ane pratidina navA navA sudhArA thatA jAya che. evI rIte sarva dezamAM, sarva kALamAM, ane sarva sthitimAM je je pravRtti anAdikALathI cAle che te akhaMDAnaMdu meLavavAne mATe che. chatAM hajI sarva vizvavAsI prANIe AkhaMDa ane pUrNa AnaMdamaya thayA nathI. vaLI evuM kAI gAma ke deza paNa najare AvatA nathI ke jyAM akhaDAnaMda varte che. jyAM ezA tyAM dilagIrI, mAThu ane du:khanI gheADI ke vadhAre chAyA anubhavavAmAM Avazeja. chatAM sA kAI akhaDa AnaMda meLavavAne mATe ane duHkha koI paNa kALe naja Ave tene sArU, taraphaDI mArI rahyA che. A badhA uparathI khAtrI thAya che ke, jene meLa vavAne prANimAtra prayAsa karI rahyA che tenA sAcA upAya temanA hAthamAM Aja lagI AnyA nathI, ane jeje prayatnamAM apakSa ane ajJAnI manuSya macI rahyAM che te prayatna akhaMDAnaMda prApta karavAnA sAcA upAya paNa nathI, kAla kalpita upAyathI dhArelA * vAMcanAra ! jJAna, bhakita, caiAga ane dhamA~ e AnaMdaprAptinA upAyA . che, paraMtu te ekAntathI temaja pUrNa aMze nahi. A bAbatanA khulAsA A graMthanuM avaleAkana karatAM AgaLa thaze; eTalA sArUM A sthaLe manamAM TaNa jAtanA tarka vitarka karavA nahi.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa artha kAI dahADo maLatA nathI. jo dhArelI siddhi ema maLatI hAta tA tevA upAya karavAvALA maNusA Aja lagI du:khI rahetaja nahi, pazu akhaMDAnaMdamAM magna heta ane duHkhanuM nAma paNu sAMbhaLata nahiM. akhaMDa AnaMda meLavavAnA upAya A duniyAmAM cheja nahi ema mAnavAnuM kAMi pazu kAraNa nathI. je vastu hoya che tene mATe ja duniyA prayAsa kare che. paNa sAce upAya nahui maLavAthI peAtAnuM kAma pAra nathI paDatu tyAre ajJAna ane alpajJa manuSye phalANI vastu cheja nahi evA khoTA vicAra manamAM draDha karI nAstika ane che. peAte mAnI lIdhelAM sAdhanAne AkAzanuM phUla meLavavAnA upAya jevAM athavA jhAMjhavAnAM jaLanI prApti jevAM nakAmAM mAnIne te te upAyAne cheDI de che ane nAstika banI viSayabhAganAM purdUgaLAmAM meAja mAnI AvaradA gumAve che. evA jIvA " vina mitta suvA vaiduA duvA 'e mahAvAkayanI peThe thADA kALanA sukhamAM lIna khanI ana Mta kALa lagI duHkha lAgavavAnAM karmoMmAM phasAya che. AjakAla AkhI duniyAmAM A vAta cAre tarapha spaSTa jovAmAM Ave che. tr ,, jemaNe satata prayAsa karI akhaMDa AnaMda prApta karyAM che ane akhaMDa AnaMda viSe jemanA aMtaHkaraNamAM pUchyuM khAtrI thaI gaI che, evA sarvajJane karUNAnA sAgara mahAtmAonA dilamAM, mAvA pAmarane puSkRlAnanI prANIonI dazAnuM pUrepUruM avalAkana karatAM tathA akhaMDAnaMda meLavavAne Atura banI te je asat
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ upAya karI pIDAya che te dekhI, atyaMta karUNuM upajI. mULe evA mahAtmAe dayAnA bhaMDAra temAM akhaMDa AnaMdanA abhilASI chanA AvA ulaTA upAyathI temanuM hadaya gadgadita thayuM. anaMta dAnalabdhi e nAmanI zakti pitAnA AtmAmAM pragaTa thaI hatI tene A vakhate kharekhara upayoga karI badhA jIvane akhaMDa AnaMdane lAbha maLe teTalA vAste mahApariSadamAM se samaje evI ardhamAgadhI bhASAe sAce be pragaTa karyo A bedhane sAMbhaLI, manana karI temaja pUrNa premathI ArAdhanA karI, ananta jIe akhaMDa AnaMdane prApta karyo che. mahAtmAonA e pavitra prayanane ane prabhAvane AgaLane AgaLa cAlu rAkhavA e mahAtmAenA ziSyae bhaviSya kALanA bhavya cha para pUrNa upakAra karI nirmaLa buddhithI zAstranI racanA racI che. A zAse vartamAna kALamAM ApaNA upara ati karUNA karI rahyAM che. e sUtre na heta te ApaNI ghaNI bUrI dazA thAta. e sUtra ane graMthamAM apUrva AnaMda eTale Atmika sukha meLavavAnA upAya jude jude ThekANe ceDA cheDA ApyA rahevAthI temaja bhASA paNa ardhamAgadhI hovAthI hAlanA alpajJa. ane pUrepUre lAbha maLa durlabha che, AvuM jANuM e Atmika sukhaprAptine mATe hAlanA vakhatamAM aneka dezanI cAlu bhASAmAM ghaNA graMtha racANA che. AvA avAcIna tathA prAcIna graMtho jevAthI temaja A jagatanA cha rAta divasa sukhane mATe je pravRtti AdarI rahyA
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ che te nihALavAthI spaSTa thAya che ke, sukha ane dukhane hetu bIje keI nahi paNa mananuM dhyAna ke mane vicAraja che. evI mananI pravRttija sukha duHkhane pedA karanAra che. e dhyAnane dhyAnAra (eTale dhyAtA je) AtmA, te paNa je vastunuM (eTale dhyeyanuM) rAta divasa dhyAna kare che tenA je eTale dhyeya vasturUpa banI jAya che. AtmA A pramANe pitAne hAthe dhyeyarUpa banavAthI zubha ane azubha pravRttimAM paDe che ane tethI sukha ane duHkha pAme che. A dhyAna zuM cIja che? keTalI jAtanuM che? dhyAtA (dhyAna karanAre) pite theyarUpa (je vastunuM dAna kare tenA jeva) zI rIte banI jAya che? kevI rIte sukhI ane duHkhI thAya che? kayA dhyAnathI akhaMDa AnaMda athavA Atmika parama sukhanI prApti thAya che? e badhI bAbatenuM khulAsAthI svarUpa jANavAne, anu. bhavavAne ane meLavavAne je je upAye joIe te, A dhyAnakalpatarU eTale dhyAnathI manavAMchita phaLa ApanAra jhADanI chAyAmAM visAme laI temAM magna thavAthI jarUra maLaze. dhyAna zabdamAM au dhAtu che. zai dhAtune ardha aMtaHkaraNamAM dhyAna karavuM, vicAra kare, citvana karavuM, e thAya che. zAstramAM dhyAnanA bheda nIce pramANe kahyA che.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAkhA pha sUtra-te di te jJAne ! kajJALa paDhei vaLatte, tuM bahA dezane, saphekazALe, dhammunnAne, muzekazALe. ( jIvavAre sUtra). artha-gurU mahArAjane ziSya savinaya praNAma karI prazna pUche che ke he gurU mahArAja, dhyAnanA keTalA bheda che ? gurU-he ziSya, yAnanA cAra bheda zrI vItarAga prabhue pharamAvyA che, te huM tane anukrame kahuM chuM, 1 AntayAna, ra rAdradhyAna, 3 dharmadhyAna, ane 4 zudhyAna. aMtaHkaraNamAM hurarhameza e prakAranA vicAra thAya che. kei vakhata azubha athavA kharAkha ane kAi vakhata zubha athavA sArA. azubha vicArane azrubhayAna ane zubha athavA zuddha vicArane zubha athavA zuduM dhyAna kahe che. have azubha dhyAnanA AttadhyAna ane redriyAna evA e bheda che. temaja zubha dhyAnanA dharmadhyAna ane jIyAna evA be bheda che. A cAre dhyAnanuM savistara varNana AgaLa judI judI zAkhAomAM karavAmAM Avaze. Kar
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ azubha dhyAna. upara kahelA cAra dhyAnamAMthI prathama azubha dhyAnanuM varNana karU chu, kemake mekSAthI ja prathama azubha dhyAnanuM svarUpa samaje te tenAthI bacavAne prayatna karI zake ane zubha dhyAnamAM praveza karI zake. zleka-ajJAtavastutavaya, rAtaramanA . svAtantryatti jantI, stadasadhyAnamucyate // zAnArNava, sarga pa, vhe. 19, artha-jeNe vastunuM yathArtha kavarUpa jANyuM nathI, ane jene AtmA rAga, dveSa, meha vagere durguNethI pIDAya che, evI jenI je svataMtra pravRtti che tene aprazasta ke asahRdhyAna kahe che. A dhyAna jIve ne vagara upadeze pitAnI meLe ja thAya che. kAraNa ke anAdi kALathI AvIja vAsanA cAlI Ave che. azubha dhayAnanA be bhedamAMthI prathama ArtadhyAnanuM svarUpa batAve che.
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama zAkhA-ArtadhyAna. A jagatanA je sakamI (kama sahita athavA saMskAra) jIve che temane anAdi kALathI zubha ane azubha karma savegaviga rUpI ghaTamALa lAgI rahI che. koI vAra sArAM karmane saMga thAya che ane kharAba karmane viyoga thAya che, te koI vAra kharAba karmane saga thAya che ane sArAM karmane viyAga thAya che. karmonA AvI rItanA vepArathI manamAM je saMkalpa vikalpa utpanna thAya che tene ja "AtadhyAna" kahe che. e ArtadhyAnanA jInezvara bhagavAne mukhya cAra prakAra athavA bheda kahyA che. prathama prati zAkhA ArtadhyAnanA bheda. sUtrapATha-gajjAne vagio taMga .. 1 amaNuNNa saMppaoga saMpautte tassa vippaoma( sa samApayA mavA re ! 2 maNuNNa saMppaoga saMpautte, tassa avippaoga sa6 samAcAre mavarU 2. ' 3 AyaMka saMppaoga saMpautte, tassa bippaogasaha samaNAgaeyAvi bhavai // 3 // 4 parijhjhAsiyA kAmabhoga saMppaoga saMpautte, tassa avippaogasai samaNAgaeyAvi bhavai. vivAI rAta
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha-ArtadhyAna bhagavAne cAra prakAranuM pharamAvyuM che te 1. amagya eTale kharAba zabda vagerene saMga thavAthI vicAra thAya ke Ane viyega have kayAre thAya. ene aniSTa sAga AnaMdamAna kahe che. . 2. mogya eTale sArA zabdo vagerene saMga (prApti) thavAthI ema vicAre ke Ane viyAga kadI paNa na thAe ene iSTa saMga AdhyAna kahe che. 3. tAva, keDha vagere aneka prakAranA roganI prApti thavAthI vicAra thAya ke Ane tarata nAza thAe ene regejaya A dhyAna kahe che. 4. Icchita kAmaganI prApti thavAthI vicAra thAya ke Ane kadIpaNu viyAga na thAo ene bhegecachA ArtadhyAna kahe che, : prathama patra-aniSTa soga." * 1. aniSTa saMga nAme ArtadhyAna-AtmAe pitAnA zarIrane svajana, neha vagere kuTuMbane, senuM rUpuM vagera manane, ghauM vagere dhAnyane, gAya vagere pazune ane ghara vagere makAnane, pitAne sukha denArAM mAnI lIdhAM che. ene mArA karanANe siMha, sarpa, vIchI, mAMkaDa, jU vagere jAnavara , cA, rAjA vagere mANasa nahI, samudra vagere jalasthAna,
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ agni, vachanAga, aphINa, vagere jhera, tIra, taravAra vagere zaru parvatanI guphA vagera ThekANAM ane bhUta vagere vyaMtara deve e vagere bhayaMkara vastunAM nAma sAMbhaLavAthI, temanAM svarUpanuM avalokana karavAthI, tathA keTalIka vAra te pitAnA sukhane nAza karanArI bhayaMkara vastuo yAda AvavAthI ke AvI maLavAthI manamAM saMkalpa vikalpa ane gabharATa thAya che, te bhayaMkara vastuonA viyeganI IcchA kare che ane kahe che ke A mAre jIva levAne kema mArI pachavADe maMDayA che, ane mane zA mATe satAve che. he bhagavAna! A badhAne tarataja nAza thAya te bahu sAruM. evuM ciMtavana kare tene tatvajJa purUSoe ArtadhyAnane prathama bheda kahela che. dvitIya patra-"soga. 2. "ISTa saMga nAme AdhyAna" te. (vasaMtatilakA chaMda) rAjyopabhogazayanAsanavAhaneSu / strIgaMdhamAlyavararatnavibhUSaNeSu / / AtmAbhilASamatimAtramupaiti mohaad.| dhyAnaM tadAtamiti tatpravadanti tjjnyaaH|| sAgAra dharmAmRta. Icchita ane priya zaja sattA maLe, cakaeNvarti-baLadevamAMDalika ane sAmAnya rAjyanI jaddhi maLe, jugaLiyAnAM akhara"
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 saiAbhAgyanAM sukha maLe, mukhya pradhAna ane zreSTa senApatinA vilAsa maLe, mANasa ane devanI natra caiAvanA strIe sAthe kAmabhAga bhAgavavAnA avasara maLe, paloMga vagere zayyA, tathA gheADA hAthI ane ratha vagere vAhanA maLe, cuvA, caMdana, pula ane attara vagere suga MdhI padArtho sevavAne zvega maLe, ratna, rUpuM, senuM vagere uttama dhatuonA alaMkAro maLe, rezagI ane jarInAM vastra paherIne zarIra zatrugArI uttama rUpa banAvavAne prasaMga maLe, vagere jUdI jUdI jAtanA kAmabhoga bhagavavAnI je abhilASA thAya che te mAddhakarmAMnA udayathI thAya che. e badhA padArtho maLyA hoya tyAre tene upabhoga karatAM aMta:karaNamAM je sukha ane AhlAda utpanna thAya, vaLI ema thAya ke huM A manovAMchita sukhane leAktA chuM, temaja e padArthoM bhegavavAnI vAra vAra anumaidyanA karatAM mAMmAMthI je svAbhAvika AnaMdanA dUMgAra nIkaLI jAya ane manamAM je anubhava ane vicAra thAya e badhAne tattvajJAnIe Atta dhyAnanA khIe prakAra (" ISTa sayeAga ") kahe che. ,, // pAThAMtara | keTalAka vaLI AntadhyAnanA bIjA praznArane * iSTa viyeAga " kahe che, arthAt DhALa jJAna vagerenI mAmate aneka prathAmAM khatAvela che te pramANe svara vagere lakSaNA uparathI, athavA caiAtiSa vagere vidyAnA prabhAvathI ema jANavAmAM Ave ke have zarIrane viyega ( maraNu thADA kALamAM thavAnA che. AthI evA vicAra utpanna thAya che ke arere ! have huM A suMdara zarIra, vahAlAM kuTuMbIo ane snehIe,
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 ane mahA kaSTathI piDA karelI lahI e badhAMne tyAga karIne cAlyA jaIza! pitAnAM madadagAra svajana ane mitrenA viyegathI mUcha khAI paDI jAya, kalpAMta kare, * chAtI mAthuM kUTe, agara te maraNa pAmavAne vicAra kare, gharanI dhamI koI haraNa karI jAya, agnithI maLI jAya, pANImAM DubI jAya ke taNAI jAya, bheMcamAM dATelI lakSmI x keyalA thaIne nIkaLe, tamAma dhana rAjA agara nAta upADI jAya, vepAramAM bhAre nukazAna jAya, nAma kADhavA sArU madamAM AvI jaI lagna vagere kAmamAM zakti uparAMta nANAM vaparAI jAya, ema aneka kAraNe lakSamIne nAza thatAM azakti ane daridratA prApta thatAM pastAve kare ke hAya ! hAya ! have zuM karuM ! hAya ! hAya ! have mAruM zuM thaze! mArI lakSamI kayAM gaI ! vagere vicAre aMtaHkaraNamAM karavA ane viSaya sukha bhegavavA, aneka vAjA, nAyakAo, bagIcA, attara, abIla, cha rasanAM bhejana, vastrAbhUSaNa, zayana, Asana, vagere vinAzI padArthone saMjoga meLavavA sArU aneka pApane AraMbha karavAnA vicAra karyA kare, e badhAMne "ISTa viga" AdhyAna kahe che. tRtIya patra-gaya" 3. godaya AdhyAna te, (1) badhA jIva nigI rahevAne Irache che, paraMtu azubha vedanIya karmanA udayathI je je * ghaNuM e pramANe Atma prahAra karatAM marI paNa jAya che. * dATelA dhananA e pramANe koyalA ke pANI thaI jAya che.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 * rAga ane azAtA thAya che tene bhAgavyA vinA chUTakeAja nathI. zrI uttarAdhyayana sUtramAM pheravAyuM che ke-- " TALamALa na asthi mevo 'Tale karelAM karmanAM phaLa bhogavyA vinA chUTako nathI. mANasanAM zarIrapara sADA traNa karoDa rezama (=vALa ) kahevAya che; akeka rAmamAM pAchuA che roga kahe che e uparathI A zarIra keTalA roganuM ghara che tenA vicAra karI juo ! jyAM lagI zAtA vedanIya karmonuM jora che, tyAM lagI teA aSA roga DhAMkAi rahyA che, paNa pApanA udaya ( pApanuM paripakavapaNuM ) thayuM ke tarataja koDha, bhagadara, jalaMdara, atisAra, zvAsa, khAMsI, tAva, vaMgere aneka peTanA temaja leAhI vagerenA vikAravALA bhayakara rAge! utpanna thai pIDA ApavA mAMDe che; Ave vakhate mana AkuLa vyAkuLa thaIne aneka prakAranA sa'kalpa vikalpa kare che. (2) e badhA rIgAne maTADavA aneka esaDA karatAM, anaMtakAya ekedriyathI mAMDIne pacendriya lagInA jIvAne, mArabha samAraMbha, chedana bhedana, pacana pAcana vagere kriyAthI mAravAnA ataHkaraNamAM vicAra thAya, phuganA utAvaLe nAza karavAnI caTapaTI thAya, e roganI hAnI ane vRddhimAM hu zeka thayA kare, vaLI ema paNa thAya ke, he prabhu svapnAMtaramAM paNa AvuM duHkha na hu ityAdi abhilASA cAya e paNa " rAgAya nAme ArttadhyAna " che, '' * kRtakarmakSayo nAsti, kalpakoTizatairapi // avazyameva bhoktavyaM, kRtaM karma zubhAzubham // garUDapurANuM. 432 kADha varSanA eka kalpa thAya che, evA karADe kalpamAM karelAM kAmeAnAM kuLa bhAgavyA vinA chuTakeA nathI
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturtha patra "bhegecchA 4. bhegechA AdhyAna te-1 pAMca Idri saMbaMdhI kAma bhega* bhegavavAnI IcchA thAya. zravaNedriya (kAna) thI rAga, rAgaNI, kinnarIonAM gAyana, ane vAjAonA kemaLa ane mane hara rAga sAMbhaLavAmAM cakSuriMdriya (AMkha) thI nAca, seLa jAtanA zaNagArathI zamita strI ane purUSa, bAga, AtazabAjI (dArUkhAnuM) nI ramata, mahela ane maMDapanI racanA, rezanI vagere jevAmAM ghANe driya (nAka) thI attara, phUla vagerenI sugaMdha levAmAM raseMdriya (jIbha) thI cha jAtanA rasika bhajana abhakSya padArtha vagere khAvAmAM ane padriya ( tvacA-zarIra) thI zamana, Asana, vastrAbhUSaNa, strI vagerenA vilAsa bhegavavAmAM AnaMda mAna; A sukhakArI prasaMga sadA eka sarakhe rahe evI IcchA karavI; huM ghaNe bhAgyazALI chuM ke mane manavAMchita sukhamaya sAmagrI maLelI che, vagerethI AnaMda mAna, tene bhegechA ArtadhyAna kahe che. 2. bhegAMtarAya karmanA udayathI pitAne IcchA pramANe sukhadAtA sAdhananI prApti na thaI, bIjAne rAjya, aizvarya mANatA joI, Indra vagerene riddhinA sukha bhegavatA jANI, agara zAstradvAza sAMbhaLI pitAne te prApta thavAne aMtaHkaraNamAM evI abhilASA kare ke he prabhu ! eka * pAMca IdriyomAM kAna ane AMkha e baMne Iko kAmI kahevAya che, arthAta zabda sAMbhalavA ane 25 dekhavuM e be Idri kAma (viSaya sukha) Ape che ane nAka, jIbha, ane cAmaDI e traNa iMdriyo bhogI che eTale gaMdha, svAda ane strI vagerenAM upabhoga le che. "
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 athavA arthe rAjya mane maLI joya, kaI keya mArA tAbAmAM AvI jAya te huM paNa AvI ja bhagavI mAre enma saphaLa karUM, jyAM lagI evuM sukha na maLe tyAM lagI mane dhikkAra che, kamabhAgI chuM," vagere vicAra kare. (3) tapa saMjama, paccakhANa, vagere karI tenuM phaLa mAgI le eTale & niyANuM kare ke mArI dharma karaNanA phaLathI mane rAjya ane indra vagerenA vaibhavanI prApti thAo. (4) pitAnI karaNInA pratApathI pitAnI svajana, mitra vagerene dhanavAna ane sukhI karavAnI IcchA kare, athavA AzIrvAda Ape. (5) vaLI pitAnAM svajana, mitra, paDozIne sukhI dekhI pitAnAM manamAM gUraNA kare ke badhAnI vacce huMja eka garIba bhikhArI rahI gaye vagere. AvI AvI jeje pravRtti aMtaHkaraNamAM thAya tene ArtadhyAnane e prakAra (logecchA) jANa. ( dvitIya prAtizAkhA ArtadhyAnanAM lakSaNa pATha-ahassaNaM inANasta catAri lakhkhaNA paNNatA taM jahA-1 kaMdaNayA 2 soyaNayA 3 TippaNayA 4 vilavaNayA. uvavAI sUtra. ja che. 1 * dazA zrata skaMdha sUtramAM niyANAM be prakAranAM pharamAvyAM che. 1 bhava pratyeka-eTale saMpUNe bhava lagI cAle evuM niyANuM kare. jemake-nArAyaNa vAsudeva pada niyANuMthI maLe che tenAthI Akho bhava vasa paccakhANa ane saMjama bane nahi 2 vastu pratyeka-eTale koI vastu maLavAnuM niyANuM kare jemake draupadIjI, emane niyANuM karelI vastu na maLe tyAM lagI samyakatva prApta thAya nahi
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 ' artha-ArtadhyAnI jIvanAM cAra lakSaNa che. 1 At eTale rUdana kare. 2 zeka ( cintA ) kare. 3 AMkhamAMthI AMsu pADe 4 vilApa kare. - ArtadhyAnanA dhyAne (dhyAna dharanArane) bahAranAM cihethI oLakhavA sArU prabhue cAra lakSaNa sUtramAM kahyAM che. 1. aniSTane saMjoga, 2. Ine viyega, 3. roga vigere duHkhanI prApti, 4. lega vigere sukhanI aprApti. A cAra prakAranAM kAraNene lIdhe sakamI (saMsArI) jIvone karmane jorathI svAbhavika rIte nIcenI cAra kriyA thaI jAya che. prathama patra--"kaMdaNuyA". 1 kaMTaNayA eTale AkaMda kare. jemake hAyare! mArI sukha sAmagrIne nAza thaI duHkha sAmagrI zAmATe maLe che! are va! he prabhu! vagere vicAre thatAM haiyAphATa zabdathI reyA kare che dvitIya patra-"sAyaNayA". sethaNayA eTale zeka tathA ciMtA kare. jemake kapALa para hAtha mUkI bese, nIcI najara karI sunamuna besI rahe, dharatI khede, tarakhalAM teDe, gAMDA je bane, mUchita thaI paDaye rahe vagere.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 tRtIya patra--" tipaNuyA ", 3. tipyA eTale AMkhAmAMthI AMsu vahe. vAta vAtamAM e cIjanuM maraNu thatAM revA mAMDe ane UMDA nisAse mUke. caturthAM patra--" vilavaNyA ", 4. vilavaNayA eTale vilApa kare. aMga pachADe, chAtI phUTe, vALa tArDa, hAya, vAya, julama thayA, gajaba thaI gayA, bhArI anartha thayA vagere bhayakara zabda pAzcAre, kaleza, TaTA, phrAna kare, dIna, dayAmaNAM veNu ele vagere Artta dhyAnInAM lakSaNa jANavAM. vaLI Artta dhyAnInAM lakSaNa A pramANe che H-- zaMkAzokabhayapramAdakalahazcittabhramodbhAMtayaH / unmAdo viSayotsukatvamasakRnidrAGgajAyazramaH // mUrcchAdIni zarIriNAmavirataM liGgAni bAhyAnyala / mAMrttAdhiSThitacetasAM zrutadharai varNitAni sphuTam // nAnA va sa 25, leA. 43. zlemAzrubAMdhavairmuktaM, preto bhuMkte yato'vazaH / * bato na rotinaM di, triyA: jAyo: svarAiimaH / / maraNa pAmanAranI pAchaLa enAM svajana ane snehI rUdana karIne su ane lITa kADhe che. te maranArane khAvAM paDe che ema mitAkSara kAmamAM lakhyuM che.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha--prathama tA dareka vAtamAM zaMkA rahe che, pachI thAka, bhaya, pramAda, asAvadhAnI, kaleza, cittabhrama, bhrAnti, viSaya lAgavavAnI IcchA, hamezAM uMgha AvavI, zarIramAM jaDatA, zithilatA, manamAM kheda, vastuo upara mUrchAbhAva vagere ciha Atta dhyAnIne pragaTa thAya che, evuM zAstranA pAragAmI vidvAnA he che. A dhyAnanAM " puSpa ane phaLa ", AdhyiAna dharanArane pAtAnI pAse nathI te vastu meLavavAnI atyaMta AzA rahe che. hamezAM tenuM citta temAMja lAgyuM rahe che, jethI bIjA kAmAmAM aneka rIte bagADA thAya che, ane harakata paDe che. dharmakaraNI, sajama, tapa vagere karavA chatAM jevA joie tevA lAbha kuMDarikanI peThe meLavI zakAtA nathI. *jamuddIpanA pU` mahA videhamAM puSkalAvatI viz2aya nAme lAga che tenI puMDarIkaNI nAme rAjadhAnImAM padmanAbha rAjAnA kuDarika nAme kuMvare dikSA lIdhI jethI tenA bhAi puMDarikane rAjya maLyu. bhAIne rAjya sukha bhAgavatA joi, kuMDarikanuM mana dakSAmAMthI te taraph lalacANu.... gurUnA saMga cheDI, rAjamahelanI pAchaLanI azeAkavADImAM chAnI rIte AvIne meDhA, mALInI mArate puMDarika rAjAne khabara paDatAM, bhAinAM darzana karavAne AvyA. te TAMNe muninuM citta udAsa dekhI pUchatAM kuMDarike rAja vaibhavanAM vakhANa karyA. muninuM mana rAja sukhamAM lAbhAyuM jANI, puMDarike vajrabhUSaNu utArI rAja tajIne munine dIdhuM ane muninA utArelA vaiSa peAte dhAraNa karI, gurUjInAM darzana mATe gayA. traNa divasanA upavAsa karI gurUjIne maLyA. lUkhA, sUkA, zuddha AhArathI iMdriyAkramI nijA karI
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ akhaMDa ane pUrNa puNyanA joga vinA ISTa vastunuM maLavuM ane sthira rahevuM, banI zakatuM nathI. je mANasa vastu na maLavAthI athavA maLyA pachI tene nAza thavAthI purI jhUrIne mare che tene kaMIpaNa artha sara nathI. ulaTuM namirAjarSinA pharamAna pramANe "eka mALA, mAmA naMti tu eTale na maLelA kAmaganI IcchA karatA thake te mANasa, te kAmaga bhegAvyA vinA naraka, tiryaMca vagere kharAba gatimAM marIne upaje che. kadAcit kaMI puNyadayathI manuSya gati maLI te te duHkhI, daridrI, nIca ane dIna thAya che. temaja devagati maLI te agiyA deva thaI hamezAM svAmInA hukamane tAbe rahI aneka duHkha bhegave che, ane svAmInI IcchA pramANe pitAne mane ke kamane paNa karavuM paDe che. bhegAMtarAya nAmanA karmodayathI pitAne maLelA padArtho paNa bhegavI zakAtA nathI ane bIjAne kAmaga bhegavatA joI pote jharaNa kare che. ArtadhyAnanI eTalI te jambara zakti che ke, te dhyAnamAM marIne sarvArthasiddha vimAnane deva thayA. pAchaLathI kuMDarika rAjaveSa dhAraNa karI, rAjasukhamAM atyaMta Asakta thaye, tAkAta vadhAravA sArU mAM madirA vagere abhaya padArthanAM bhakSaNathI atyaMta asahya vedanA thaI. traNa divasamAM AyuSya pUrNa karI bhoga bhogavyA vagara marI sAtamI narake gayA. * uttarAdhyayana a. 9 gAthA 56. evA agiyA devane nekara deva kahe che. teo pitAnA svAmIne mATe vimAna batAve che ane uThAve che. senAnI nokarI hoya te azva vagere pazunAM rU5 karI svAmInI sevA karavI paDe che.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAgyA rahevAthI ke te karavuM paDe che ane tyAM A dhyAnanI prIti tUTatI nathI. dhyAnapara prema lagADavAthI bhavabhramaNa paNa teja dhyAna dharavuM paDe che ane (ra). Artta dhyAnavALA manuSya kAmabhAgamAM ati sukhya rahe che. devatA vagerenAM UMcA prakAranAM sukha ana tIvAra UgavyA chatAM ema jANe che ke AvI cIja mane kai jagAe maLI hatIja nahi, tethI te, te cIjathI eka kSaNa mAtra paNa jUdA rahI zakate nathI. AvA atizaya sukhtapaNAthI te A bhavamAM zULa, prameha, cAMdI, cittabhrama vagere aneka saMgAthI duHkhI thAya che, esaDa ane pathyamAMja vakhata gALavA paDe che, ane maLelA padArthAM bhAgavI zakatA nathI. peAtAnA gharamAMthI sAmagrIone joi joi sUraNA kare che ane kahe che ke A saMgathI karyAre chUTuM ane te cIjanA kayAre upabhAga leu F (3). Artta dhyAnInI pAse je je cIja che. te te cIjathI trIjI cIjo vizeSa sArI sAMbhaLatAM ke dekhatAM tene meLavavAnI rUci vadhatI jAya che ane ema uttarAntara vastuo bhAgavavAnI icchA para IcchA thatAM tene janma temAMja pU. thAya che. agara vRddhAvasthA AvI jAya che tApaNu tRSNA nusa thatI nathI. bhatRDhurie kahyu che ke--" tRSNA nanInAM veyama nILo" eTale ame vRddha thaI gayA, paNu tRSNA jarApaNu gharaDI na thaI. A duniyAmAM ekathI eka adhika sarasa padArtha paDyA che, e badhA ekaja vakhatamAM maLI zaktA nathI, maLyA vinA tRSNAvaMtanI tRSNA paNa zAMta thatI nathI ane
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 tRSNa zAMta thayA vinA dukha maTatuM nathI. A vicAra uparathI nizcaya thAya che ke, AdhyAna hamezAM ekAMta (narama) dukhanuM ja kAraNa che. jevI rIte A bhavamAM AdhyAna duHkhadAtA che, ethI paNa adhika parabhavamAM duHkhadAyaka che. je maLelI vastuo para atyaMta Asakti rAkhe che tenAM karma ghaNuM kaThaNa (cIkaNuM) baMdhAya che, ane pachI eja karmo durgatimAM laI jaI evI te pIDA Ape che ke rotAM retAM paNa chUTAtuM nathI. A vicAra karI, samyakrazI" sAdhu ane zrAvake A AdhyAnane tyAga karI sukhI thavAnI tajavIja kare che. A ArtadhyAna sakama ( saMsArI ) jenI sAthe anAdikALathI cuMTayuM che ane e dhyAna, vagarasaMskAra svabhAvathIja utpanna thAya che. pahelI kSaNamAM te ramaNika lAge che, tathApi aMtamAM apathya AhAranI peThe duHkharUpa che. enA cAra pAyA te pAMcamA guNasthAnaka lagI rahe che ane nakkI be traNa pAyA te chaThThA guNasthAna lagI hoya che. A dhyAnavALAne kRSNa, nIla ane kAti e traNa azubha lezyA rahe che. A dhyAnamAM maranAranI vizeSe karIne tIrthaMca gati thAya che. A dhyAna "heya" eTale choDavA joga che. [ parama pUjya zrI kahAnajI RSijI mahArAjanA saMpradAyavALA bALa brahmacAra munizrI alakhaRSijI racita dhyAna kahapatarAnI AdhyAna nAme prathama zAkhA samApta ]
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 dvitIya zAkhA-"rodradhyAna, " leka--duH rArAyaH mALI, maLItattavarizamaH / rudrasya karmabhAvo vA raudramityabhidhIyate // jJAnAOva sarga 26, zloka 2. atha --je kara pariNAmavALA prANI thAya che tene rUdra kahe che ane evA rUddhaprANInuM kAma athavA tenA bhAva pariNAmane " raidridhyAna " kahe che. ,, jevI rIte madirApAna karavAthI manuSyanI buddhi vikala thaI jAya che ane tethI te vizeSa krUra kamAMja AnaMda mAne che, tevI rIte jIva anAdi kALathI karmarUpa madirAnI dhunamAM masta banIne kuka karavAmAMja AnaMda mAne che. e kurmAMnA AnaMdathI aMtaHkaraNamAM je vicAra thAya che, tene tattvajJa purUSoe vaidra eTale bhayAnaka kaeNTAna evuM nAma ApeluM che. prathama prati zAkhA--rodrayAnanA bheda " sUtra--dezAne raddei vaLatte tuM bahA-1. hiMsAnu dhI, 2. mosALuvaMdhI, rU. tenAjIvI, 4. savaLAzuvadhI. uvavA sUtra.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 artha--zaidra (bhayaMkara) dhyAnanA cAra prakAra bhagavate - pharamAvyA che je ahIM kahe che-1. hiMsAnubadhI raudradhyAna te hiMsaka kamenuM anumodana (prazaMsA) kare, 2. mRSAnubaMdhI raudradhyAna te mithyA (peTA) karmonuM anumodana (prazaMsA) kare, 3. takarAnubaMdhI raudradhyAna te corI karavAnuM anumAna kare, 4. saMrakSaNAnubaMdhI raudradhyAna te viSaya sukhane rakSaNanA karmonuM anumodana kare. A cAre prakAranuM AgaLa savistara varNana kareluM che. prathama patra-"hiMsAnuba dhI". 1. "hiMsAnuM baMdhI rodra yAna" te, saMchedabhedanasutADanatApanaizca / baMdhaprahAradamanaizca vikRntanaizca / / yasyeha rAgamupayAti na cAnukampA / dhyAnaM tu raudramiti tatpravadanti tajjJAH // (sAgAradharmAmRta). arthachedana, bhedana, tADana, tApana, baMdhana, prahAra, damana, ane kurUpa karavuM, e vagere karmomAM je prema rahe che, ane e pApakarma dekhI dayA na Ave te hiMsAnubaMdhI raudradhyAna kahevAya che. , . (1) duHkha keIne paNa priya lAgatuM nathI. bicArA che,
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmane tAbe thaI parAdhInatA, nirAdhAratA, ane asamarthapaNa te pAmyA che hIna, garIba ane duHkhI banyA che temaja ekedriya vagere avasthA maLI che, hamezAM te sukhane cAhanAra che ane yathAzakita sukha meLavavAnA upAya karatAM karatAM khapI jAya che. evA e rAMka chAne arthathI (matalabathI-svArthathI) anarthathI (vagara svArthe) duHkha devuM, satAvavuM agara tene pIDA pAmatA joI harSa pAmave, tene hiMsAmaya raudradhyAna kahe che. ekeMdriyathI mAMDIne paMcendriya jIva lagI koI paNa jAte pitAnA hAthathI, tathA bIjAnA hAthathI prANarahita karatA joIne, kaTakA karatA jAIne, leDhAnI beDIthI athavA zaNuM ke sUtaranI derIthI bAMdhatA joIne, keTaDImAM, bhoMyarAmAM ke ke kedakhAnAmAM kanja karatA joIne, kAna, nAka, pUchaDuM, zIMgaDuM, hAtha, paga, nakha ane cAmaDI vagere kaIpaNa aMgaupAMganuM chedana bhedana thatuM joIne, katalakhAnA mAM bicArA jIvone vadha karatI vakhata kaLakaLATa sAMbhaLIne tathA tenA kaTake kaTakA taraphaDatA joIne, ema aneka rIte jIvene duHkha khamatA agara kapAtA joIne, evI rIte AnaMda mAne ke bahu sAruM thayuM, A pramANe ja Ane mAravAnI jarUra hatI, bAMdhavaja joIe, phAMsI, zULI devI ja joIe, e bahu julamI hatuM tethI ja heta te bhAre gajaba karI nAMkhata, marI gayuM che pApa gayuM, pRthvIne bhAra ocho thA, vagere zabdacAra kare ane rAjI thAya te tene hiMsAnuM baMdhI raudradhAna kahe che. (2) (vaLI paNa) AhAhA ! A mahela, maMdira, baMgalA, dukAna, havelI, keTa, kilA, khAI, buraja, tIrathaMbha, mATI ane
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7 pattharanA ramakaDAM, mUrtio, vAsaNaHsaNa vagere bahu sArAM banyAM che, sArA raMgathI kataraNa vagere karI suzobhita karela che; kArIgaranA zilpa kAmane zAbAza che ke AvI manahara vastu banI; A pramANe kUvA, vAva, naLa, taLAva, heja, kuMDa, jharaNa, jhArI, leTA, vAsa, kaLazIA vagere bahuja suMdara banelAM che, kevuM svAdiSTa ane suvAsita pANI che, ke umadA kuvAre chUTI rahyo che, kevI rIte chaMTakAva thaI rahe che, cUlA, bhaThThI, eMjIna, mIla, divA, vAlseTa, hAMDI, glAsa, jhumara, cImanI vagere bahu suzobhita che; kevI raMga beraMgI AtazabAjI chUTI rahI che; kevI dhUpanI sugaMdhI maghamadhI rahI che, kevI zItaLa ane sugaMdhI havA Ave che; UMcI jatanA paMkhA kevA cAlI rahyA che, hIMDeLAkhATa kevI jhUlI rahI che, vAjAonA kevA mahara avAja che; kevA UMcI jAtanA vicitra AkAranAM jhADe bhI rahyAM che, A jhADane kApIne tenA mahela, taMba, pATa vagere banAvavA gya che, A mIThAM phaLa khAvA yegya che te zaNakArI che, zAka bahuja svAdiSTa banyuM che, kevI lIlI lIlI vanaspati chavAI rahI che, je jevAthI ghaNe ja AnaMda thAya che kevA manahara hAra, terA, banAvyA che; esiDa, kaMda, mULa thaLo paNika padArthane svAda ke mAne che; A kIDA, mAMkaDa, DAMsa, macchara vigere cha maravAyegya che ene jarUra mAravA joIe; jaLacara ane maccha vagere, bhUcara che gAya vagere, vanacara Ave jDa vagere, becara cha pakSI vagere, rAMdhIne khAvA yegya che, A ghaDA, hAthI vagerenI beThaka kevI majAnI che; mArUM sanma zatranI tala kare evuM che bahuja majAnAM citra vicitra pakSIone pAM
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 28 jarAmAM rAkhyAM che e saMgraha sthAnanI racanA bahuja ajaba che uMdarathI reganI utpatti thAya che mATe te mAravA gya che sapa, vIMchI vagere jherI jene te jarUrI mArI nAMkhavA joIe ke jethI bahuja puNya thAya; siMhane zikAra kSatrIoe avazya karavuM joIe, ke parAkramI yudhdho che ke eka palakamAM hajArone saMhAra karI nAkhe che, A badhA vicArone hiMsAnubaMdhI raudradhyAna kahe che. vaLI azvamegha yajJa eTale ghoDAne, gomedha yajJa eTale gAyane, ajamegha yajJa eTale bakarAne ane naramegha yajJa eTale mANasane agnimAM hema ke jethI bhAre puNya thAya che ane svarga maLe che; AvA vicAre paNa raudradhyAnanAja che. keTalAka pApanA kAmamAM racI pacI rahelA ema mAne che ke, jAnavaranA aMge pAMga, mAMsa, lehI, hADakAM, cAmaDI vagere khAvAthI regane nAza thAya che, keTalAka mejanI khAtarakUtarA vagere zikArI jAnavara pAse bicArAM garIba pazu pakSI vagerene pakaDAvIne AnaMda mAne che keTalAka vAMdarA, rIMcha vagere jenI pAse nAca, gAyane vagere tamAsA karAvI devAmAM moja mAne che, keTalAka vaLI kukaDA, pADA, meMDhA vagerenI sAThamArI ane mANasanI kustI joI rAjI thAya che, A badhAM kAmathI hiMsAnubaMdhI nAme raudradhyAna thAya che. (3) keTalAka leke jIvane mAravAne vAte tepa, baMduka, dhanuSya, bANa, taravAra, kaTAra, charI, capu, vagerene saMgraha kare che evAM zraddhoganA vakhatamAM gharamAM uMdara mare che te gharadhaNIne cetAve che ke rogathI bacavuM hoya te saMbhALo, AvA upakArI chane je mAre che te baja ajJAnI che.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29 zastra joi jIveAne mAravAnI IcchA kare che keTalAka leAkeA ghaTI, r haLa, khakhkhara, kAdALI, pAvaDA, khAMDaNIe, sAMbelu', sUDI, dAtaraDuM, kAtara vagerenA saMgraha kare che, ene joine sahAra karavAnI IcchA kare che; hAthamAM e zastra Ave te calAvavAnI icchA kare che; khAlI calAvI jue che; te paNa hiMsAnubaMdhI rodradhyAna che. (4) kAinuM pUrU citavavuM, potAnAthI vadhAre rUpavAna, dhanavAna, gujuvAna, puNyapratApI, kuTuMbavALA, ane sukhI dekhI irSyA kare, evAne duHkha thAya evA vicAra kare; AnA nAza thAya te pachI mane phAi pUchavAvALu nathI, A mArA sukhamAM harakata kartA che, mane haravakhata dakhAve che, satAve che, mATe A kayAre mare ke pApa TaLe; vagere vicAra karavA e paNa hu sAnubadhI radrayAna che. (pa) pRthvI, pANI, vagere chakAyanA jIvAnI hiMsA thAya evA yajJa, hAma, pUjA vagerenA upadeza Ape; evA graMtha race; tevAM AsaDAnAM zAstro banAve; duSTa matrAnAM sAdhana kare; bibhatsa kathA athavA kADha kharI vagere manAve athavA bhaNe; hiMsaka, cAra, vyabhicArI, pApI, ane durvyasanInA saMgamAM rahe; niyI, krodhI, abhimAnI, kapaTI, leAbhI, ane nAstika ane; e sa leAkAnA manamAM hiMsAnukhakhI raudradhyAnanA vizeSa vAsa rahe che. (6) tevIja rIte hiMsA karavAthI upajatI cIja jevI keTa--
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 mIlamAM daLela loTa, 2 merasa vagere paradezI khAMDa, 3 hADakAM ke hAthIdAMtanI cUDIo, 4 kacakaDanI banelI cIjo, 5 pIchAMnI TopIo vagere bane che te, 6 cAmaDAMnA puDAM vagere thAya che te, 7 aMgrejI davAo, 8 sAbu, mINabattI, 9 rezamI lUgaDAM, 10 kharAba kesara, 11 carabInuM ghI, vagere hiMsaka vastune V1. mIlanA leTamAM tathA meMdAmAM pANI nAMkhI rAtavAsI rAkhI te para savAre sAkara bhabharAvavAthI hAlatA cAlatA ghaNuM jIvo jovAmAM Ave che. 2. merasa vagere paradezI khAMDamAM hADakAMne leTa nAMkhe che ane gAyanA lehIthI sApha kare che. che. hAthIdAMtane mATe sItera hajAra hAthI hara sAla phrAMsamAM mAravAmAM Ave che. 4. kAcabAne garama pANImAM DubADI mArI nAMkhI tenI cAmaDInI je vastu banAve che tene kacakaDAnI cIja kahe che. 5, jIvatA paMkhInI pAMkho jhaDapathI ukhADe che ane TopIo vagere upara tenAM pIchAM zobhA mATe lagADe che. 6. jhavatA pazunuM cAmaDuM utArI le che. keTaleka ThekANe te cAmaDAne mATe jhera vagerene prayoga karI pazune mArI tenAM pAnAM puThA, nebata nagArAM vagere banAve che. 7. aMgrejI davAmAM jAnavaronA mAMsano artha eTale dArUne bhegA thAya che. kaoNDalIvara oNila te mAchalInuM ja tela che. evI ghaNI cIjo che.. 8. sAbu ane mINabattImAM carabIne bhega thAya che. 9. kesaramAM keTaleka ThekANe mAMsanA resA heya che. 10. rezamI kIDAne garama pANImAM mArI rezama levAmAM Ave che. 11. keTalAka ghImAM paNa carabIne bhega hoya che. vartamAna patromAM ghaNIvAra evI khabare pragaTa thaI che. e pramANe jANIne uparanI vastuone jeo cheDatA nathI tene Arya zI rIte kahevAya?
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 L bhagopabhoga karatAM manamAM AnaMda mAne che te paNa hiM'sAnubhathI raiyyAna gaNAya che. (7) khera, mULA vagerenI bhAjI, juvAra ane mAjarInAM DuMDAM, saLelAM anAja ane esaDa, evI evI sajIva cIjo vagara joye bhAgavatAM majA mAnavAthI paNa hi'sAnu'ma'dhI raudradhyAna gaNAya che. kAraNa ke emAM trasa jIveA maravAnA vizeSa sabhava che. (8) mahAbhAratanI laDAIonA itihAsa tathA kathA vAMcatAM tathA sAMbhaLatAM je temAM anumedanA thAya te paNa hi'sAnute badhI raudradhyAna che. hiMsAnukhazrI raudradhyAnanuM ghaNuM varNana che. e badhAnA sAra e che ke keAI paNa jIvane duHkha devAnA vicAra thAya, agara khIjAe hiMsA karIne vastu manAvI DhAya temAM anumAdana apAya, ene hiMsAnubadhA raudradhyAna kahe che, dvitIya patra--" mRSAnuba'zrI. 42. mRSAnubaMdhI raudradhyAna eTale.... "" asatyacAturyabalena lokAdvittaM grahISyAmi bahuprakAraM / tathAzvamAtaGkapurAkarANi, kanyAdiratnAni ca bandhurANi // asatyavAgvaMcanayAM nitAntaM pravartayatyatra janaM varAkam / saddharmamArgAdativartanena madoddhato yaH sa hi raudradhAmA // 2 // nAnAOva sa 25, zlAka 18-19
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha- huM jUThI caturAI karIne mArAM pApa kAma na pragaTa thAya tevI aneka rIte lekene ThagI mArI bUrI matalaba pUrI karUM mana kalpita aneka dayA rahita zAstra racI mana mA mata calAvuM vAkaya caturAIthI le kone moha pamADI temanI pAsethI suMdara kanyA, ratna, dhana, dhAnya, ane ghara paDAvI lauM ane mAruM jIvana sukhe calAvuM e vagere asatya vicAra jenA aMtaHkaraNamAM thAya che tene madenmatta (madamAM chakI gayela) mRSAnubaMdhI dhyAnanuM dhAma samaja joIe. mRSA eTale rAkhyuM nathI, eTale jUTha nAmanA durgaNe ja gatamAM eka khUre padArtha bAkI rAkhyuM nathI. tamAma avaguNa cIja jUThamAM AvI gaI che. asatya ghaNuM ja kharAba che. nAnA meTA sai mANase jUThane kharAba mAne che kAraNa ke jUThuM kahevAthI sai cIDAya che. chatAM AzcaryanI vAta e che ke tene kaI choDatuM nathI. juo, A dhyAnanI sattA kevI prabaLa che ke kharAba kAmamAMja AnaMda manAya che. keTalAka pitAnI cAturI batAve che ke ame kevA vidvAna chIe ke bhAre prapaMca karIne e aMgahIna, rUpAhIna, IdriyahIna ane guNahIna kanyAne mATe sAre ThekANe ApI dIdhI, ane enI pAsethI ATalI rekaDI rakama paDAvI; vRddhane, rogIne ane napuMsakane kevI yukitathI vivAha karI Ape; have e baMne te bhale jIdagI sudhI pika mUkI reve, paNa ApaNe te kAma thayuM. evI ja rIte gAya, ghoDA, vagere pazuonI, pipaTa, menA, vagere pakSInI, khetara, bAga vAva vagerenI keTalAka leke jUThI prazaMsA karI, khaTapaTa karI, rUpa badalAvI, kharAbane cheDIvAra rUDI banAvI,
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 vadhAre kiMmata upajAve che ane pachI khuzI thAya che. vaLI janAM lUgaDAMne raMga vagerethI navAM jevAM banAve, beTAM ghareNAMne sAcAM jevAM kare, sAro mAla batAvI kharAba mAla daI AnaMda mAne, pitAnAM sagAM ke mitre, vizvAsa rAkhI chUpI rIte dhana, ghareNAM ke kaMI thApaNa mUkI gayA hoya ene dabAvI rAkhI te dhaNIne na Ape, jUThI sAkSIo ubhI karI jUThA dastAveja banAvI keInA paisA, ghara vagere paDAvI khuzI thAya, e rIte vepAranA aneka kAmamAM dagAbAjI kare, ane prapaMcathI bIjAne ThagavAne vicAra kare tene mRSAnubaMdhI radradhyAna kahe che. pitAne mana mA jaTha paMtha calAvI vItarAga prabhue kahela zAstrIya dhame cheDI aneka kalpita graMtha, caritra vagere banAvI bicArA bheLA ane bharamamAM pADe, hiMsAne mArga batAvI, zuddha dayA mArgathI choDAvI manamAM AnaMda mAne ke meM ATalAM gAme ane ATalAM mANasa mArAM karyA, jJAnavata, AcAravaMta, zuddha jinezvara prabhunA mArganA prarUpaka, kSamAzIla, brahmacArI vagere dharma dIpAvanAra sAdhunI ke zrAvakanI mahimA sAMbhaLI temanA para IrSA lAve, emanuM apamAna karIne emanA zirapara jUThuM kalaMka caDAvIne niMdA kare, pitAnI jUThI vAtane bIjAo svIkAre tethI harSa ANe, kanyAdAna, tudAna vagere manahara-sajajanaka dekha kara, durjana karata ke5, brahmacArI dekha kAmI, kApa kare manameM; nizake jamaiyA nAke, dekha kepa kare cera, dharmavaMta dekha pApI, jhALa uThe tanameM; zUravIra dekhakara, kAyara karata kepa, kavioke dekha mUDha, hAMsI kare janameM; dhanake dhanIke dekha, nirdhana ko5 kare, vinAhi nimitta khAkha, DAre tihupanameM,
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ karAvIne kulIna strIone bhraSTa kare, dhane kAje hiMsA karavAmAM deSa nathI evuM TharAve, brahmacArI nAma dharAvIne vyabhicAra seve, pitAne kaI mahAtmA kahe te bahu khuzI thAya, A badhuM mRSAnubaMdhI vaidradhyAna che. - baherA, AMdhaLA, laMgaDA, vagere apaMganI, keha vagere hoya tevA regInI, kamaakkalanI ItyAdinI mazkarI kare, khIjave, khIjAtA joI AnaMda mAne jUgAra, gaMjIpe, zataraMja vagere saheje jUThuM balavuM paDe tevA khela khelI rAjI thAya, nakAmA vivAdamAM, sAmAvALAne dagAthI chetaravAmAM, jUThe prapaMca racavAmAM, hAtha cAlAkIthI athavA IdrajALathI aneka kautuka batAvavAmAM, maMtra, jaMtra vagerene ADaMbara vadhArI potAnI pratiSThA (mahimA) sAMbhaLI khuzI thAya; zAstrane artha karatI vakhata athavA vyAkhyAna devA TANe pitAnA mananI vAtane chUpAve, ane arthane pheravI anartha kare, jaThAM gappAM mArI sabhAne rIjhAvI AnaMda mAne, dayA, satya, zIla vagere te guNa rahita zAstra che ema kahe ane jemAM phakta laDAI, vilAsa tathA kautukanI kathA hoya tene sAMbhaLI prasanna thAya; e vagere sarva mRSAnubaMdhI rezadradhyAna samajavuM. * * mRSAnubaMdhIne artha bahuja vizALa che, paNa sAraMza eTale che ke beTA kAmamAM AnaMda mAne tenuM nAma mRSAnubaMdhI ridradhyAna jANavuM. tRtIya patra-"taskarAnubaMdhI". 3. taskarAnubaMdhI radradhyAna eTale, yacauryAya zarIriNAmaharahazcintAsamutpadyate / kRtvA cauryamapi pramodamatulaM kurvati yat saMtatam // * zata=so ane raMjaHkheda eTale se vAra kheda karAvanArI.
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35 cauryeNApi hate paraiH paradhane yajjAyate saMbhrama | stacaurya prabhavaM vadanti nipuNA raudraM sunindrAspadaM // 3 // jJAnAIva sa 25-26. zlAka 25. a--cArI karavAnA haMmezAM vicAra kare, corI karIne bahu rAjI thAya, khIjAnI pAse cArI karAvI lAbha maLelA joI khuzI thAya, cArInA kAmamAM huzIArI batAvanArAnAM vakhANa kare, vagere vicAra thAya e taskarAnubaMdho radradhyAna ati dhikkAravA joMga che. nathI ApaNA jIva, tRSNArUpI bhayaMkara jALamAM phasAI jaIne AkhA jagatanI lakSmI, anna ane kuTuMbanuM rAjya ( dhaNIpaNuM ) peAtAnuM karavA cAhe che, paNa eTalAM badhAM puNya karIne AvyA nathI ke sarvanA ghaNI ane; pApanA udayathI pramAdI ( ALasu ) anI paramArUM dravya meLavavAnI IcchA tRpta karavAnuM mana thatuM hAvAthI corI sivAya sInDru kAI upAya sUjhatA eja hetuthI te cAryAnukha dhIraudradhyAnamAM caDatA jAya che. vicAra kare che ke vAdaLAMthI DhaMkAelI aMdhArI rAte kALAM vasa dhAraNa karI chAnI rIte jai khAtara daI paisA lAvIza. kAne magadUra che ke kai mArI sAme Ave; huM zasrakaLAmAM evA te huzIra chuM ke ekaja jhaTakAthI ghaNAnA kaTakA karI nAMkhu ane evA bhAgu` ke konI mAe dUdha pIdhuM che ke mane pakaDe; huM aneka vidyAo jANuM chuM jene pratApe badhAne nidrAvaza karI zakuM chuM, mATI mATI eDIe ane tALAMne eka kAMkarIthI teADI zakuM chuM, sainyane sthira karI dau' chuM, aMjana siddhi (AMkhamAM kai AMjI jovAnI kaLA ) thI pAtALamAM kaMi gupta dravya hAya te dekhuM' chuM ane adhArAmAM divasanI peThe tamAma joi zakuM chuM vagere aneka kaLAe mArA hAthamAM che. mArI kharekharI karavAnI koInI tAkAta nathI,
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ hajAra coddhAo mA hukamamAM che, temAM paNa mArI peThe kaLAomAM pUrA, ane zuravIra che. meM moTA moTA rAjAone kaMpAvyA che. have huM thoDA vakhatamAM tamAma rAjAone ane mArI badhI riddhi siddhine svAmI banI nirAMte mojamajA bhegavIza. phalANI strI ghaNI ja rUpALI che, enuM paNa haraNa karIza; phalANuM lUgaDAM, vAsaNa, Dhora, mANasa e badhA uttama padArthone mAre tAbe karIza ane te badhAne lAgavIne mArA AtmAne rAjI karIza, vagere vicAre aMtaHkaraNamAM thAya tene taskarAnubaMdhI paidradhyAna kahe che. eja pramANe keTalAka nAma dhArI zAhukAre lekane pitAnI miThAI batAvI UMcAM UMcAM vasa, bhUSaNa, tilaka-chApAM, mALA, kaMThI. vagerethI zarIra zaNagArI, hAthamAM mALA jhAlI moTA dharmAtmA banI, UMcI UMcI gAdI ane takIA para ADA paDI dukAnamAM birAjatA hoya che, kaI zikAra AvyuM ke mALA pheravatA pheravatAM, bhagavAnanuM nAma mukhathI bolatAM bolatAM, mIThuM mIThuM bolI hALA chavane pAna, sopArI, bIDI vagere lAlacathI bharamAvIne evI khabaradArIthI Thage ke koInI tAkAta nahi ke tenAM chaLakapaTa samaje bhAvamAM, telamAM, belamAM, mApamAM, hisAbamAM, javAbamAM, ThagAI karI, jyAM lagI kUTAya tyAM lagI kUTavAmAM khAmI rAkhatA nathI, vizvAsa upajAvavA pAi pAi sArU paNa gAya, dIkarA, paramezvara, dharma vagerenAM sogana khAya che; manavAMchita lAbha maLe tyAre bhAre AnaMdamAM AvI jAya che, sAre batAvI kharAba mAla de che, sAre narase mAla bhego karI Ape che, hisAbamAM ane vyAjamAM ena ghara pAyamAla kare che, evAM evAM aneka cerI chaLakapaTanAM kAme bhara bajAramAM karI zAhukAra kahevAya che ane temAM pitAnI cAlAkI ne huzIArI mAnI ghaNa rAjI thAya che, ene paNa cauryAnubakI dhyAna kahe che.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37 e pramANe keTalAka sAdhue paNa cAra jevA kapaTI DAya che. temanuM zarIra dukhaLa dekhI kAI pUche ke mahArAja, Apa tapasvI che ? te vakhate tapasvI nathI chatAM kahe ke hA bhAi, sAdhu te sadA tapasvIja hAya che. AvA sAdhune tapanA cAra kahe che. zuddha AcAra nathI chatAM malIna vastra vagere dhAraNa karI AcAravaMta kahevarAve, dheALA vALa thAya tethI sthavIra (vRddha) kahevarAve, rUpALA hoya tethI rAjaRddhinA tyAgI gaNAya, krUra vicAravALA chatAM DALathI vairAgImAM khape, vagere dharma rUpI ThagAI karI Anada mAne tene pazu taskarAnudhI rAdrayAna kahe che. koinAM makAna, bagIcA, dharmazALA, vastra, bhUSaNu, vAsaNu, bhAjana, pANI, anna, phaLa, phUla, khaDa, patthara jevA nirmAlya padArtha paNa tenA dhaNInI AjJA vinA joI, sparzI, bheAgavI AnaMda mAne tene pazu caiAryAnubadhI radrayAna kahe che. je je bIjAnA padArthar sAMbhaLavAmAM, dekhavAmAM ane jANuvAmAM Ave, tene grahaNa karavAnI, potAne tAbe karavAnI, ke bhAgavavAnI abhilASA thAya te paNa trIjA taskarAnubadhI rASTra dhyAnamAM gaNAya che. "cAra cArI karIne vastu lAvyeA, te cIjane sastA bhAvamAM laine AnaMda mAne, cArane madada de, khAnapAna vastra vagerethI cArane zAMti upajAvI tenI pAse cArI karAve ane cArInA mAla pAte ; * tavateNe vayateNe, ruvateNe a je nare AyArabhAvateNea, kuvvai deva kivvisaM // 1 // artha--tapa, vrata, rUpa, AcAra ane bhAvanA cAra evA jIvA marIne philmathI deva ( devatAomAM caMDALa jevA deva) thAya che, dazavaikAlika sUtra 5, uddeza 3, gAyA 46.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ laI AnaMda mAne, dANacorI karI khuzI thAya, je vastu vecavAnI pitAnA rAjamAM. rAjAe manA karela hoya tene chAnI rIte maMgAvI vece ane khuzI thAya, e pramANe taskarAnubaMdhI raudradhyAnanA aneka bheda che. badhAnI matalaba e che ke dhaNanI rajA vinA athavA tenI marajI vinA jabaradastI karI je vastu pitAnI mAlIkInI karI AnaMda mAnavAmAM Ave te taskarAnubaMdhI radradhyAna gaNAya che. caturtha patra-saMrakSaNa bahAraMbhaparigraheSu niyataM rakSArthamabhyudyate / yatsaMkalpa paramparA vitanute prANIha raudrAzayaH // ' yaccAlambya mahatvamunnatamanA rAjetyahaM manyate / tatturya pravadanti nirmaladhiyo raudraM bhavAzaMsinAm // 1 // jJAnArNava 26-29. artha--je prANu vaidra (kura) citta vALo banI, ghaNe AraMbha parigraha rAkhI tenuM rakSaNa karavAnI zeThavaNamAMja maMDaLe rahe, temAMja pitAnI meTAI gaNa phUlAI jaI ema mAne ke, A badhA dhaNa chuM vagere vicAranI pravRttine tattvajJa mahApurUSa, viSaya saMrakSaNa nAmanuM radradhyAna kahe che. AvuM dhyAna saMsAranI vAsanA rAkhanAra ne hoya che. A dunIAmAM badhA ja naradama pApIja che, ema paNa na jANavuM temaja naradama puNyAtmA che, ema paNa na samajavuM. badhA saMsArI jIne puNya ane pApa anAdithI vaLagela che. pApane vadhAre thavAthI duHkhane vadhAre ane puNyane vadhAre thatAM sukhane vadhAre thAya che. pApa puNyamAMthI jene vadhAre thAya tenAM phaLa najara AgaLa tare che, chatAM tene pratipakSI guptapaNe heya cheja,
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 39 66 jema puNyanI adhikatA thAya che, tene sukhadAyaka suMdara sAmagrIonA soga maLe che, ane te tenA viSega kadI paNa IcchatA nathI. vastune svabhAvaja adhruve asAsayamI '' arthAt adhruva, azAzvata, ane kSaNabhaMgura che. hu samaya samaya anata hAnI " bhagavAne kramAvela che te satya che. vastunA svabhAva kSaNu kSaNamAM badalatAM madalatAM kai vakhata te sarva vastune nAza thaI jAya che. e pramANe naSTa thanAra vastune nAza na thavA devA arthAt macAvavAnA je je upAya karavAmAM Ave tenuM nAma viSaya sarakSaNa zaiAdradhyAna che. rAjalakSmI maLavAthI vicAra thAya ke, rakhe mArUM rAjya kAi bIjo rAjA vagere haraNa karI jAya, tene mATe prathamathI badAmasta karUM, catura MgiNI senA (hAthI, gheADA, ratha, pAyadaLa) mAM umadA umadA parAkramIone ekaThA karUM, muzkelInI jagyAepara chAvaNIe nAMkhu, uddhata thayelAnA saMhAra karavAnA upAya karUM, zatrunA rAjamAM chUpAM mANase rAkhI khakhara letA rahuM, amIra umarAvAne inAma akarAma ApI satoSI rAkhu. ke jethI khare vakhate prANApaNa kare, majabUta keTa, UMDI khAIe, tApa vagere zasrA gAThavelA UMcA burajo ane pAkkA killA banAvuM, dhanuSyabANu, taravAra vagere aneka hathiyArI temaja khArAnA saMgraha karUM, dhanurveda ( laDAInuM zAstra ) vageremAMthI kaLAe grahaNa karI saMgrAmanI vidyAmAM pravINu anuM, kasarata ane esaDa vagerenuM sevana karI zarIrane majabUta ane sahanazIla mahenatu banAvuM ke jethI vakhata Avye hArUM nahi, vagere upAyethI rAjya rakSagunI ciMtA karyA kare te paNa viSaya sarakSaNa vaidrayAna che. + A bAbatanuM vizeSa varNana akhtadhyAnanA bIjA bhedamAM thai gayuM che. * uttarA. 8, gAthA 1,
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ nANune tijorImAM rAkhuM ke jethI agni, cAra vagerene upadrava na thAya, meleghele rahuM ke jethI kuTuMba ane cera vagere mane garIba mAne ane dhana levAne pAchaLa na lAge, keInI sAthe mahammata (stI-saMbaMdha) na rAkhuM ke jethI vakhatapara kaI kaI cIjanI . mAgaNI karavA Ave te nA pADavI na paDe, saMkeca karI karI thoDA kharcamAM gujarAna calAvuM, seMdhI vastuo vAparuM, vagere upAthI dravyanuM rakSaNa karuM strIone paDadAmAM rAkhuM, khajAo (nAjara lekeno) pahere rAkhuM, khAnapAna, vastra, AbhUSaNa maryAdA pUrvaka Apa, bhASaNa karI, mArI taraphathI emane e saMteSa upajAvI sAcavuM ke jethI teo anya purUSa vagerenI IcchA na kare; svajana ane mitrone khAnapAna, vastra, AbhUSaNa, sthAna, sanmAna vagerethI evA saMtevuM ke jethI teo saMkaTa samaye pUrepUrI madada Ape, makAnane sudhArIne evI saphAIthI rAkhuM ke paDI na jAya, e pramANe aneka rIte saMpatti, saMtati ane sukhanA rakSaNane vicAra kare te paNa viSaya saMrakSaNa vaidradhyAna che. e pramANe A mAruM zarIra ane ratnanA karaMDIAthI paNa vizeSa vahAluM che, tene TADha, tApa, varasAdamAM jema yaMgya lAge tema vasa AhAra, pANI ne makAnathI sukha ApuM DAMsa, macchara vagere kSudra prANIonA upadravathI saMrakSaNa karUM zatruothI rakSaNa karavAne vAste hathiyAra, ane subhaTone badabasta karuM, bhUkha lAge tyAre manavAMchita bhejanathI, tarasa lAge tyAre ThaMDA pANIthI, vAta pitta kapha vagere re Ave tyAre auSadhopacArathI, bhUta, pizAca, vyaMtarane upasarga (duHkha) Ave tyAre maMtra vagerethI bacAvI A zarIrane akhaMDa sukhI rAkhuM e vicAra kare, pitAne gere ane tejasvI caherA tathA puSTa zarIra joI khuzI thAya, abhakSya vagere padArthathI zarIrane piSaNa karavAnI IcchA kare, pitAnuM zarIra, svajanasaMbaMpIo ane saMpattine nAza karanAra jeo hoya, tene saMhAra
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavAne vAste aneka upAyanI racanA kare pitAnuM zarIra, dhana, vagera bIjAnA tAbAmAM hoya tene svataMtra karavAne aneka yuktikonA je vicAra thAya, te tamAma viSaya sa2kSaNa nAme vaidradhyAna samajavuM. e pramANe A dhyAnanA aneka bheda che. paraMtu badhAnuM tAtparya e che ke, A dhyAnamAM vizeSa karIne pitAnA rakSane ane bIjAne paritApa upajAvavAneja vicAra rahe che, teTalA mATe ene raudra (bhayaMkara) dhyAna kahyuM che. A dvitiya pratizAkhA-radrayAnInAM lakSaNa sUtra-ruhassaNaM jhANassa cattAri lakhkhaNA paNNattA taM jahA . 1 usaNadose, 2 bahuladose, 3 aNNANadose, 4 AmaraNAMtadose. artha radradhyAnInAM cAra lakSaNa che. 1 hiMsA vagere pApane vicAra kare, 2 vizeSa (uparAupara akha) vicAra kara, 3 ajJAnIonAM zAstrane abhyAsa kare, 4 mata thAya tyAM lagI pApane pastA na kare. raudra eTale bhayaMkara che je dhyAnanuM nAma, vicAra ane kartavya che. vaLI e dhyAnanuM svarUpa bhayaMkara hoya e te svAbhAvikaja che. keIpaNa vicAre magajamAM ramaNa karI AkRti pAraNuM kare che ane pachI kartavyamAM mUkavAne zarIrane uzkere che. zaidradhyAna thavAthI bhayaMkara kAmomAM je pravRtti thAya che tenA cAra mukhya bhUda zrI bhagavAne pharamAvyA che.
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama patra-"uSaNa dezamAM ( 1 hiMsA, jUTha, corI ane viSaya saMrakSaNa e cAranA piSaNa ane vRddhine mATe jeje kAma thAya che tene uSaNadoSa kahe che. hiMsAnuM poSaNa karavAne aneka pAvaDA, kedALI, kharapIA (dAtaraDAM) vagere pRthvIne davA teDavA sArU hathiyArane saMjoga meLave, adhurAM hathiyAra heya te hAthA vagere kare, dhAra kaDhAvI sudhArI taiyAra kare, ane pRthvInuM chedana bhedana karavAnA AraMbhamAM tene upayoga kare, pANInA AraMbhanI vRddhine mATe kesa, reMTa, masaka, ghaDA, kaLazIA vagere vAsaNane saMjoga meLave, kUvA, vAva, taLAva, naLa, phuArI, heja vagere banAvIne pANIne AraMbha kare ane karAve, agnine mATe cUlA, bhaThThI, dIve, calama, AtazabAjI vagere karAve ane agninA AraMbhanA kAmamAM vApare, havAnA AraMbhane mATe nAnA paMkhA, meTA paMkhA, vAjA, vagere karAve; vanaspati lIletrInA AraMbhane mATe bAga bagIcA, vADI vagere banAvI vApare athavA patra, phUla, phaLa, ghAsa vagerenuM chedana bhedana, pAcana pAcana tathA bhakSaNa kare karAve, trasajIvanA AraMbhane mATe dhumADo chaMTakAva vagere prayoga karI macchara, DAMsa, mAMkaDa vagerene mAre, jALa, kese vagere sAdhanathI jaLacara, bhUcara, khecara vagere prANIene pakaDe taravAra, bhAlA vagere hathiyArathI prANIonuM chedana bhedana tADana tarjana kare, manuSya ane pazune sakhata baMdhanathI bAMdhe, trAsadAyaka prahAra kare, AhAra ane pANInI aMtarAi (vijega) pADe, aMge pAMga chedana bhedana kare, gajA uparAMta kAma yA mahenata karAve, e pramANe sadA nirdaya banI ajatanAthI ekAMta svArtha sAdhavAne agara vinA kAraNe bIjAne duHkha upajAvavAne jeje kAma kare, tene raudradhyAnInAM kAmo samajavAM. jATha-asatyanuM piSaNa vRddhi karavAne aneka pApakArI zAsa,
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 43 kAmazAstra, kAdambarI vagere bhaNe, beTA kajIAe jItavAne aneka caMcaLa ane pAkkA mANasanI sobata kare, kAyadA kAnunene abhyAsa kare, khoTA tamAsA kavitA banAve, cakAra makAra (mo ca) vagere gALe bele, bibhatsa (agya) zabda bole, niDara ane nirlaja thaIne cAle, cerInI puSTine mATe era kene ApavA keza, kedALI, gupti vagere hathiyArane saMgraha kare, cerInI kaLA zIkhe, corI karavA mATe gha vagere janAvara pALe, ceranI sebata kare, dhADAM pADe, cAlAkIthI bIjAne mAla paDAve; viSaya (kAmaga) saMrakSaNa ane piSaNane mATe-(1) teMdriya (kAna) nuM piSaNa karavAne mRdaMga, Dhela vagere banAvavAne jIvatA janAvarAnI cAmaDI utarAve, sAraMgI vagere vAjAM banAvavAne gAya, vagerenAM AMtaraDAM teDAve, (2) cakSuidriya (AMkha)ne piSaNane mATe zaNagAra ane sAmagrI banAvavA senA ane ratnanA khajAnA karAve, metIne cIro, zaNa kapAsa vagere pilAve, kaMtAve, male vagere baMdhAvI tenI mAraphate lUgaDAM vagere banAvI aneka zaNagAra saje, strI vagerene zaNagArI tenAM nATaka bela vagere jue, bagIcA vagere baMdhAvI te joI khuzI thAya; (3) ghrANendriya (nAka)nA piSaNane mATe aneka saMcAothI attara, tela, arka kaDhAve, phUla vagere sugaMdhI cIjonuM sevana kare, phUlavADIo vagere banAvI upabhega le, (4) seMdriya (jIbha) nA piSaNane mATe dArU paramATI bhegave, kaMdamULa vagere abhakSya rAka khAya, piSTika davAo jemAMthI unmAda thAya ane viSayavAsanA vadhe tevI vastunuM sevana kare, rasAyana davA, bhasma vagere khAya, vIryasthabhana geLIonuM sevana karI mahAkAmI ane (5) sparzendriya (zarIra) nuM poSaNa karavAne aneka phUlenI zadhyA bhegave, uttama vastra ane ghareNAMothI zaNagAra saje, hAra, turA, attara, phUla vagerethI zarIra zebhAve, camacama thAya tevA neDA pahere, akkaDa phakakaDa cAle, vezyA vagerenA nAcamAM AgevAnI
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ kayA gAnatAnamAM gulatAna banI paDayA rahe, kAmabhoganA cerAsI AsananI chabIonuM vAravAra avalokana kare A pramANe pAMca itionA piSaNane mATe je je upAye goThave tene uSaNa nAme raudradhyAnI deva jANu. dvitIya patra bahula deva". 2. upara gaNAvelAM kAma vizeSa kare, karatAM karatAM IcchA ' vadhArateja jAya ane te vadhelI IcchA pUrNa karavAne vizeSa vizeSa kAma kare, paNa tRti pAme nahIM tene bahula deSa kahe che. tRtIya patra--"ajJAna de". 3. aLAi ropa--raudra dhyAnane svabhAvaja e che ke te utpanna thAya che ke tarata ja sajJAnane nAza karI, jIvane ajJAnI (mUha) banAvI de che ane sArAM kAmamAMthI prIti utArI kukamAM joDI de che. sAranA zravaNamAM tathA satsaMgamAM aprIti ane aruci thAya che ane parala pApa sUtramAMnA abhyAsamAM prema upaje che. A viSayamAM pravRtti karAve evI kavitA, kalpita che, kekazAsa vagerene abhyAsa kare tathA sUNe, kuzA ke jemAM hiMsA, jUTha, corI, maithuna vagere pApanuM sevana karavAmAM deva nathI ema batAvyuM hoya temaja jemAM vazIkaraNa, uccATana, AkarSaNa, vyaMjana - - ja ra9 pApa sUtranAM nAma-1 bhUmikaMpa, 2 utpAta, 3 svama, 4 aMganuM pharakavuM, 5 ulkApAta, 6 pakSIone svara, 7 tala, masa vigere ci, 8 sAmudrika lakSaNa, e AThano artha pATha ane kathA ema darekanA traNa traNa gaNatAM ATha tarI covIza thayA, 25 kAma kathA, 26 vidhArohiNI vagere, 27 maMtra, 28 tatra, 28 anya matanA AcAranAM zAstra,
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ vagere camatkArI vidyA hoya tene abhyAsa kare; gALo bele, ThA mazkarI kare, purUSane strIonAM lUgaDAM ghareNAM paherAvI nAca, gAyana, kuceSTA karAve; dayAmaya uttama dhamane tyAga karI hiMsAmaya dharmamAM rAce rahe; kAmI, kapaTI, lebhI, kanaka kAntAdhArI, strIonA bhegI, dhUpa, phUla, abIla vagerenI sugadhImAM masta rahenAra, sacitanA AhArI, mAMsa madirAnA bhegavanAra, raMgaberaMgI vastro ane bhUSaNethI zarIrane zaNagAranAra, rUTa puSTa thAya te nAza kare ane tuSTa thAya te IcchA pUrNa kare evA rAgadveSathI bharelA durgaNI devagurUne jANIne mAne, pUje tathA bhakti kare tyAgI, vairAgI, zAMta, dAMta, vItarAgI evA devagurUne tyAga kare, apamAna kare; iMdriya ane kaSAyanuM piSaNa karavAmAM dharma ane kalyANa samaje; sAcAM kAmepara arUci ane naThArAM kAmomAM rUci thAya; e tamAma aNaNaNa deSa (ajJAna deSa) nAme raudra sthAnInAM lakSaNa jAgavAM. caturtha patra-"AmaraNuta doSa. 4. raudra sthAnInuM hadaya vA jevuM kaThaNa hoya che, bIjAnAM sukha duHkhanI tene jarApaNu darakAra rahetI nathI mAtra pitAnuM ja sukha cAhe che, bIjAne pitAthI vadhAre sukhI dekhI pite duHkhI thAya, bIjAnA jaza ane sukhane nAza karavAnA upAya kare, ni yatA ane krUra pariNAmathI trasa ane thAvarane ghAta kare, trAsa thAvarane taraphaDatAM ane rIbAtAM joI khuzI thAya ane vadhu saMtApa upajAve, niSpharatAmAM niDara banI akArya karavAmAM jarApaNa acakAya nahi, juThuM bolatAM Dare nahi, corIthI haThe nahi, maithuna kriyAmAM ati Asakta bane, parigrahanI atyaMta mUcha rAkhe, dha, mAna, - mAyA, kapaTa ane lAbhamAM ati prabaLa haiya, rAgadveSanuM ghara, mahA kaheNI, cADIo, upakArInA guNane avaguNa mAnanAra, guNavAna,
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ - upara kheTAM ALa nAMkhanAra, pitAnI vastu para ati prema dharanAra ane bIjAnI cIjane dveSI, dagAbAja, uparathI mIThA bole paNa aMdara kapaTI, kugurU, kudeva ane kudharmapara zraddhA, pratIti ane AsthA rAkhanAra, vagere aDhAre pApa sthAnakamAM tallIna hAya, dharmanuM nAma sAMbhaLatAMja bUruM mAne eve, meta najIka AvyuM hoya te paNa pitAnAM karelAM pApanuM prAyazcita nahi lenAra tema pazcAtApa paNa na karanAra, kaThera ane ghara kuTuMbamAM atyaMta lukhya heya, evA evA bhAva sahita prANa choDe ane marIne anyagatimAM sidhAve, te AmaraNuta dezanuM lakSaNa jANavuM "vaidra dhyAnanAM puSpa ane phaLa". raudra dhyAnInAM pariNAma hamezAM dUra rahe che, mada ane mastarathI hadaya bharyuM rahe che, hamezAM pApiNa vicAra manamAM thayAM kare che ane ethI vA karmone baMdha sadA paDayAM kare che. evA AtmAthI dharma karma bilakula banatuM nathI. kadI dekhA dekhIthI kaMI dharma kiyA kare te paNa krUra prakRtine lIdhe enuM sAruM phaLa nAza pAme che. pitAne kaMI svArtha nathI temaja pitAnA vicAra pramANe bIjAnuM bhaluM yA bUruM thatuM paNa nathI chatAM pitAnA kharAba vicAjethI karmane tIvra baMdha te jarUra paDe che ane te kaniSTha karmane badale pitAne naraka gatimAM bhegava paDe che. kUra pariNAmonAM phaLa naraka gatimAM paramAdhAmI deva, jevI rItanI hiMsA karI hoya tevI rIte Ape che. kApavAvALAne te paramAdhAmI (yama) deva kApe che, chedanArane chede che, bhedanArane bheTe che. siMha, sarpa, vIMchI, kIDA, sacchara vagere kSudra ne mAranArane, te te prANanA jevAM rUpa dhAraNa karI care che, pheDe che, ane mAMsAhArIne tenuM mAMsa tene ja khavarAve che. dArU pInArane sIsuM, jasata ane tAMbAna une rasa pIvarAve che. kAmI purUSane leDhAnI dhagadhagatI pUtaLI banAvI
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ tenI sAthe saMga karAve che. rAga rAgaNIonA rasIAnA kAna, rUpanA vilAsInuM nAka ane rasanA lAlacunI jIbha, chedI bhedI nAMkhe che. dhagadhagatA khArA pANIthI bharelI vaitaraNa nadImAM navarAve che, taravAranI dhArathI paNa ati tIkSNa pAMdaDAvALA zAmalI vRkSa nIce besADI havA khavarAve che, kuMbhIpAkamAM rAMdhe che, kasAIonI pake zarIranA tala tala jevaDA kaDakA kare che, karma jyAre udaya Ave che tyAre A pramANe sAgaropama jeTalA vakhata sudhI re reIne duHkha bhegavavAM paDe che ane kaI rIte chUTAtuM nathI. evA rIte raudra dhyAna baMne bhavamAM bhayaMkara dukhe denArUM jANavuM. raudra dhyAnane ghaNe bhAge kRSNa vezyAnI vAsanA heya che. e kRSNa lezyAnA pariNAma (dhyAna) vALe jIva, hiMsA, juTha, maithuna, parigraha e pAMca avata; mithyAtva, avrata, pramAda, kaSAya ane azubha joga e pAMca Asava ema daza pApa karmane seve che ane junAM karmonuM phaLa bhegavavA TANe vicAre kharAba rahevAthI pharI tevAM ne tevAM kamane baMdha pADe che. e pramANe bhavAMtaranI (navA bhavenI) zreNImAM paribhramaNa karyA kare che. vaidra dhyAnane A saMsAramAMthI chUTake the bahu ja muzkela che. radra dhyAnavALe jIva anaMta saMsAra bhaTake che mATe e zaidra dayAna heya eTale tyAga joga che. cAra gAu uMDe, cAra gAu lAMbo, cAra gAu pahoLo evo eka kuvo dhAra, temAM devakura nAme jugaLIAnA pradezamAM rahetAM jugaLIAnA vALanA, AMkhamAM nAMkhatAM jarApaNa khaTake nahi evA bArIka kaTakA kAtarIne ThAMsI ThAMsIne bharavA. pachI se varSe ekeka kaDaka (vALanI 2ja ) kADhatAM te kuvo tadana khAlI thAya tyAre eka palya jeTalAM varSa samajavAM. evA 10 kroDakroDa (daza kreDakroDa) kuvA khAlI thAya tyAre eka sAgara jeTalAM varSa samajavAM.
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 prathamanAM baMne dhyAnane sAra, A Arta ne radra dhyAna 18 pA5 sthAnakathI bharelAM, mahA malIna, sapurUSathI niMdAyelAM ane tyAga karavA joga che. A baMne dhyAna A bhavamAM vagara abhyAse pUrvanAM karmane pratApe svAbhAvika rIte utpanna thAya che. jyAM lagI karmanuM jora hoya che tyAMlagI niratara hRdayamAM ramI rahe che. uMcI padavIvALA moTA moTA jJAnI, dhyAnI, tapasvI ane saMyamI munine A dhyAna eka kSaNamAM pAtALagAmI (narakanA adhikArI) banAvo de evuM enuM paribaLa che. mokSa mArgane aTakAvanArAM che, mokSanagarInA daravAjAmAM AgaLIA (bhegaLa) jevAM che, ane savRttine nAza karanAra che. vaLI teo pAparUpI jhADanAM bI che. e bIja, kalaMka jevAM kALAM ane kAmaga jevAM jherI che. stra, dhana, bAga, havelI vagere dra cheDI devAM e saheluM che paNa A be dhyAnathI bacavuM ghaNuM muzkela che. e be dhyAnane nAza mahA baLavAna, parama pratApI munirAjaja karI zake che ane Akhara anaMta, akSaya ane atyAbAdha mekSa sukhane meLave che. parama pUjya zrI kahAnajInaSi jI mahArAjanA saMpradAyanA bAla hmacArI munizrI amalakhatraSijI racita "dhyAna kalpatarujha graMthanI re dhyAna nAmanI dvitIya zAkhA samAsa,
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ upa zAkhA-zubha dhyAna. mokSakarmakSayAdeva, ssmygjnyaantHsmRtH| dhyAnasAdhyaMmataMtaddhi, tsmaaddhitmaatmnH|| jJAnAva sarca 3, leka 17. bhAvArtha...karmane kSaya thavAthI mokSa prApta thAya che, samyaka nAnathI karmane kSaya thAya che ane zubhadhyAnathI samyaka jJAna thAya che eTalA mATe mumukSuone Atma kalyANane hetu dhyAna ja che. prathama zAkhA-"dhyAna mUla." A jagatamAM sArI ane kharAba ema be vAte anAdithI cAlI Ave che. sArI hoya te naThArInI, ane naThArIthI sArI vAtanI oLakhANa thAya che. rAtri hoya te divasanI ane divasa heya te rAtrinI, TADhathI tApanI ane tApathI TADhanI, sadAcArIthI vyabhicArInI ane vyabhicArIthI sadAcArInI kiMmata ane oLakhANa jevI rIte thAya che tevI rIte tamAma sArI ane kharAba vAtanuM samajavuM. badhA padArthonA guNanI parIkSA karI dazavaikAlika sUtranA pharamAna pramANe " te samAya" eTale je kalyANakAraka mAluma paDe tene aMgIkAra karavuM. anAdithI saMbaMdha hovAne lIdhe azubha dhyAnanI pravRtti te vagara prayAse svabhAvika rIte thayAMja kare che, paNa tevI rIte zubha dhyAnanI pravRtti thavI bahuja muzkela che. azubha kAma jema sahaja thaI jAya che tema zubha kAma sahaja thaI zakatuM nathI. A niyama bahu vicAravA jevuM che. jhera pIvAthI aceta thayela purUSane, * daza vai. adhyAya 4 leka 1.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ jheranI jarAka asara ochI thatAM kaMIka caitanya Ave che, gADha nidrAmAM sUtelA purUSane kaMIka nidrA ochI thatAM kaMIka samaraNamAM rahe che, pittanA rogathI bebhAna thayelA purUSane jarAka rega dUra thatAM jema kaMIka caitanya pragaTe che te pramANe nigeda vagere ekedriya jImAM anaMtakALa bhamatAM bhamatAM ane akAmapaNe (paravazapaNe) kaSTa sahana karatAM karatAM karmanuM jora kaMIka nabaLuM paDe te tenAthI beidriya vagere trasa jIvenI zreNImAM avAya che. pharI je karmanuM jora vadhI jAya te nigoda vageremAM avatAra pAme che. ema anaMte vakhata AvAgamana karatAM karatAM bahu kaSTathI anaMta puNyane vadhAre thAya te paceMdriya jIva lagI pahoMcAya che. paceMdriya jIva thayA pachI paNa kUra karmonuM AcaraNa karyA kare te nigoda vagere ekedriyamAM utpanna thAya che ane kadI paMceMdriyaja thAya te narakagatimAM asaMkhya kALa kADhavuM paDe che. A pramANe anaMta duHkha bhegavatAM bhegavatAM jema jema azubha karmane aMza ghaTate jAya ane puNyane bhAga vadhatuM jAya tema tema jIva "ghuNAkSara"4 nyAya pramANe manuSyapaNuM meLave che. temAM paNa Arya kSetra, uttama kuLa, pUrNa iMdriya, vagere sAmagrI maLavI ghaNI ja muzkela che. kadAca puNya prabhAve te paNa maLe te paNa zubha dhyAnanI lAyakAta maLavI atizaya kaThaNa che. je AtmAmAM anAdikALathI bhavya siddhipaNane guNa che te AtmA je kaSAyarUpI mela kADhI cekhe, thAya te samakatva rUpI ratna meLavI zake che, e ja pramANe te AtmAmAM anAdithI svAbhAvika rIte A raudradhyAnarUpa mela lAgela che tenuM svarUpa jANuM te melathI pitAnA AtmAne dUra karI * * ghaNa e nAmano kIDe lAkaDAmAM pedA thaI te lAkaDAne khAvAne kAtare che ema kerI khAtAM saheje saheje amuka amuka akSarone AkAra kotarAI jAya che te nyAya pramANe nigodamAM paDelA jIvane paribhramaNa karatAM manuSyapaNe prApta thAya che. .
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ zubha dhyAnanA gyatA prApta karavI hoya te karI zake che, teTalA mATe zubha sthAna prApta karyA pahelAM samyakatvanI pUrNa jarUra che. samyakatvI jIvaja zubha dhyAnamAM praveza karavAne samartha thAya che, mATe ahIM samyakatvanI durlabhatA prathama batAve che. samyaka darzana anAdi athavA sAdi mithyAtvIne upaje che, paNa te jIva saMjJI, paryAkhe, maMdakaSAyI, bhavya, guNa deSane vicAravAna, sAkAra upayogI (=jJAnI) ane jAgRta avasthAvALe have joIe. paraMtu asaMsI, aparyApta, tIvrakaSAyI, abhavya, darzane pagI, mehanidrAthI aceta ane samU chima hoya tevA jIvane samyakatvanI prApti thatI nathI. pAMcamIkaraNa labdhi ke je utkRSTa karaNa labdhi ane anivRtti karaNa che tenA aMta samayamAM prathama upazama samyakatva pragaTa thAya che. paca adhi".. (1) kSayopazama ladhi, (2) vizuddha labdhi, (3) dezanA labdhi, () prayAga labdhi ane (5) karaNuM labdhi e pAMca labdhi che. e pAMca labdhioniyamasara meLavatAM samyak darzana prApta thAya che. cAra labdhi te kadAcita bhavya tathA abhavya baMne jIvane thAya che paNa pAMcamI karaNa labdhi te je samyakatva ane cAritrane avazya meLavanAra che tevA bhavya jIvane ja thAya che. pAMca labdhinuM svarUpa, (1) jyAre evo joga bane ke, jJAnAvaraNIya vagere ATha karmanI badhI kharAba prakRtinI zaktine rasa, samaye samaye anaMta, gaNe kamI thate thatuM, anukrame udaya Ave, tyAre kSayapazama labdhi prApta thAya che. (2) emama labdhinA pratApe jIvane zAtA vedanIya
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ para vagere zubha prakRtionA baMdhathI dharmAnurAga thAya che ane dharmAnurAgathI zubha pariNAmanI prApti thatAM vizuddha labdhi upaje che. (3) cha dravya ane nava padArthanuM svarUpa AcArya mahArAjanA upadezathI oLakhe tene dezanA labdhi kahe che. +(4) A traNa labdhivALe jIva samaye samaye vizuddhatAne vadhAro kare, AyukarmavinA sAta karmanI deze uNI keDArkoDa sAgaropamanI phakata sthiti rahe; e vakhate je pUrva sthiti hatI, tethI eka bhAga cherI te bhAganA dravyanI bAkI rahelI sthiti vizeSa rIte nikSepaNa kare, khapAve), te vakhate ghAtI karmane rasa parvatanI sthiti rUpenahi paNa lAkaDA tathA latA je rahe ane aghAtI karmane rasa haLAhaLa jhera rUpe nahi paNa lImaDA tathA maMcha rUpe rahe. temaja pUrve je anubhAga (rasa)hate tenA anaMta bhAga karI ghaNuM bhAgane rasa kApI, cheDA bhAgane rasa prApta kare. A pramANenuM kAma karavAnI yogyatA meLavavI tene prAgatA labdhi kahe che. vaLI saMjJI paMcendriya paryAptAne saMkaleza pariNAma thatAM utkRSTa sthitibaMdha ane utkRSTa sthiti anubhAgane satva thAya mATe jIvathI prathama upazama samakita grahaNa karAtuM nathI, temaja vizuddha kSayaka zreNImAM heya tevA jaghanya sthitibaMdha ane jaghanya sthiti anubhAga pradezane satva chatAM paNuM samyakatvanI prApti thatI nathI. pahelAM mithyA draSTi jIva upazama samakitane sanmukha thAya che. pachI vizuddhatAnI vRddhi karate - karate caDe che. e caDavAne kALa praga labdhinA prathama samayathI azubha karmanA rasane udaya ghaTavAthI ane saMkalezamaya pariNAmanI hAni thAya tyAre vizuddha pariNAmanI vRddhi svabhAvathI ja thAya che. naraka gati vageremAM upadezaka nathI tyAM pUrva janmamAM je tatva hAryA che tenA saMskArathI ane paramAdhAmI devanA upadezathI samyakatva thAya che. A prayogatA lakhyi bhavya ane abhivya baMnene sAmAnya thAya che,
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ paka mAMDIne pUrva sthitinA saMkhyAmAM bhAga je deze uNI eka keDAkeDa sAgara lagI che temAM AyuSya sivAya bAkInAM sAta karmane sthiti baMdha kare che. A deze u| eka koDA keDa sAgara lagIne sthiti baMdha che temAM palyane asaMkhyAtame bhAga ocho thatAM sthiti baMdha aMta muhurta sudhI samAnatAne lIdhe kare che. evA kamathI sthiti baMdhanI saMkhyAnI zreNIo karI, pRthaka eTale 700 tathA 800 sAgara ochA thAya tyAre bIjuM prakRtibaMdha zreNasthAna thAya che. evAne evA kramathI eTalA ne eTalA sthitibaMdha ghaTADatAM ekeka sthAna thAya che. e pramANe baMdhanA 34 zreNa sthAna che. tyAMthI mAMDIne prathama upazama samyakatva lagI baMdha thatuM nathI, tyAM sudhI cethI labdhi samajavI. (5) pAMcamI karaNalabdhi che te bhavya jIvaneja thAya che. tenA 3 bheda che. 1 adhaHkaraNa, 2 apUrvakaraNa, 3 anivRtti karaNa. e traNamAM anivRtti karaNane kALa a5 aMtamuhUrta pramANe che, tenAthI saMkhyAta guNe kALa apUrvakaraNane che, ane tenAthI saMkhyAta guNo kALa adha:pravRtti karaNane che, chatAM te paNaxaMtarmuhurtaja che. vaLI traNe kALanA aneka jIne gaNIe te A adha:pravRtti karaNanA kALane viSaya, pariNAmanI vizuddhatAnA kAme asaMkhyAtA loka pramANe che. A vizuddhatAnAM pariNAmamAM adha:pravRtti karaNane jeTalA samaya che tyAM lagI samAna vRddhinA keme samaya samayamAM vadhAro thAya che. AthI A karaNamAM nIcenA sarmayamAM thatA pariNAmanI saMkhyA ane vizuddhatA, uparanA samayamAM thatA keIpaNa jIvanA pariNAma ane vizuddhatA sAthe maLatAM Ave che. AthI enuM nAma adhaHpravRttikaraNa che. A Ane vizeSa khulAse labdhisAra nAme graMthamAM che. kaSAyanI maMdatAne karaNa kahe che. aMtanA asakhyAtA bheda che.
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhaHpravRttikaraNanA 4 Avazyaka che. (1) samaya samaya pratye vizuddhatAmAM anaMta gaNe vadhAre. (2) sthiti baMdha zreNI eTale pahelA lIdhelAM karmane jeTalA pramANamAM sthiti baMdha thatuM hatuM tene ghaTADI ghaTADI sthiti baMdha kare. (3) zAtA vedanIya vagere je prazasta (rUDA) karma prakRti che temAM samaye samaye anaMtaguNa vadhAre thatAM geLa, khAMDa sAkara, ane amRta A cAra krame anubhAga baMdha che. (4) azAtA vedanIya vagere je aprazasta (azubha) kama prakRti che temAM samaye samaye anaMta guNe ghaTADe thatAM lIMbaDo ane kAMjI samAna be sthAnamAM anubhAga baMdha che paNa te haLAhaLa jhera je nahi. A pramANe cAra Avazyaka samajavAnAM che. (2) adha:pravRtti karaNamAM aMtamuhUrta kALa jAya tyAre bIjuM apUrvakaraNa thAya che. adhaHkaraNanA pariNAmathI apUrvakaraNanAM pariNAma ghaNA chanI apekSAthI kahIe te asaMkhyAta leka guNA che. paNa eka jIvanI apekSAe te eka samayamAM ekaja pariNAma thAya che ane e rIte gaNatAM eka jIvanI apekSAe te aMtarmuhUrtanA jeTalA samaya che teTalAM ja pariNAma thAya che. adha:pravRtti karaNamAM paNa eka samayamAM eka pariNAma thAya che ane ghaNu jInI apekSAe asaMkhya pariNAma jANavAM. apUrva karaNanAM pariNAme samaye samaye sarakhI rIte vadhe che. paNa nIcenA ane uparano samayanAM pariNAma sarakhAM hatAM nathI. pahelAM samayanI utkRSTa zuddhatAthI bIjA samayanI jaghanya zuddhatA anaMtaguNa che. evI rIte pariNAmanuM apUrvapaNuM hevAthI tene avakaraNa kahe che. apUrvakaraNanA pahelA samayathI mAMDI chellA samaya sudhI eka samayanA jaghanya bhAgathI teja samayanA utkRSTa bhAga tathA pUrva samayanA utkRSTa bhAgathI pachInA samayane jadhanya bhAga sarpanI cAlanI peThe anataguNe vizuddha che. A kramamAM anutkRSTapaNuM nathI
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 55 paNa utkRSTapaNuM ja che. apUrvakaraNanA pahelA samayathI mAMDIne, samyakatva mehanIya ane mizra mehanIyane pUrNa kALa ke je kALamAM guNanuM saMkramaNa thaI mithyAtvane samyakatva mehanI ane mizra mehanI rUpe pragamAve che te kALanA chellA samaya sudhI (1) guNa zreNI (2) guNa saMkramaNa (3) sthiti khaMDa (4) anubhAga khaMDee cAra Avazyaka thAya che. (1) je sthiti baMdha zreNI che te paNa adha:pravRttikaraNanA paDelA samayathI mAMDIne jyAM guNa saMkramaNa pUrNa thAya tyAM sudhI che. jo ke prayoga labdhithI ja sthiti baMdha zreNI thAya che te paNa prayoga labdhithI samyakatra thavAnuM anavasthitapaNuM eTale niyama na hovAthI grahaNa karela nathI. sthiti baMdha zreNane kALa ane sthiti kAMDa kAMDekaraNane kALa e baMne sarakhA eTale aMta muhUrta mAtra che. pUrve bAMdhyAM hatAM evAM karmanAM paramANu rUpI dravya je sattAmAM hatuM te temAMthI kADhI guNa zreNImAM dIdhuM. e guNa zreNInA kALamAM, samaye samaye asaMkhyAta guNakamavALI paMktibaMdha nirjarA thAya che. tene guNazreNInirjarA kahe che. (2) samaye samaye guNAkAranA anukrame vyavakSita (jUdI jUdI) prakRtinAM paramANu badalI bIjI prakRtirUpe banIne pariNAme tene guNasaMkramaNa kahe che (3) pUrve bAMdhelI ane satAmAM rahelI karma prakRtinI sthitine ghaTADavI tene sthitikhaMDa kahe che. (4) pUrve bAMdhe ane sattAmAM rahele azubha prakRtine anubhAga (=rasa) ghaTe tene anubhAgakhaMDa kahe che. evAM cAra kArya apUrvakaraNa ladhimAM avazya bane che. . te temAMthI mAta ) apUrvakaraNane pahele samaye prazasta ane aprazasta prakRtine je anubhAga satva che temAM chele samaye prazasta prakRtimAM anaMtagaNuM vadhAre ane aprazasta prakRtimAM anataguNe ghaTADe thAya che ema samajavuM. ema samaye samaye anaMtaguNa vizuddhatA thavAthI aMta samayamAM prazasta prakRtine
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 * anaMtaguNe anubhAga kAMDa caDe che ane aprazasta prakRtine anaMta bhAga bAkI rahe che e pramANe apUrva pravRtti karaNanI vAta kahI. have sthiti kAMDa vagere kAryanuM vizeSapaNuM te anivRttikaraNamAM jANavuM. temAM vizeSapaNuM e che ke ahIM samAna samayavatI aneka nA pariNAma sarakhAM che. AthI nivRtti karaNamAM aMtarmuhUrtanA jeTalA samaya che teTalAM ja tenA pariNAma che eTale samaye samaye ekeka pariNAma che. jo ke AmAM sthiti khaMDa, anubhAga khaMDa vagerene prAraMbha bIjA pramANathI paNa lIdhe hoya che, te apUrvakaraNa saMbaMdhI je sthiti khaMDa vagere hatAM tene chelle samaye samApti paNane pAmyAM. ahIM e prajana che ke anivRtti karaNanA chellA samayamAM darzana mehanI ane anaMtAnubaMdhI cokaDI nI prakRti, sthati, pradeza ane anubhAgane samastapaNe udaya thatuM nathI paNa upazama thavAthI tatvArtha (jainazAstra) nI zraddhArUpa samyakatva thAya che te upasamika samyakatva che. sUtra-samyagdraSTi zrAvaka viratAnanta viyojaka darzana moha kSapakopazama kopa zAMta moha kSapaka- . kSINamAhajinAH kramazo' saMkhyayaguNa nirjarAH | (tasvArtha sUtra a. da). atha-(1) prathama upazama samyakatvanI utpatti rUpa je anivRttikaraNa tenA chellA samayamAM vartate vizuddhamAM vizuddha sAtizaya mithyA draSTi je jIve che tene Ayukarma sivAyanAM sAta * A sthiti khaMDa vagere thavAne vizeSa adhikAra paNa che paNa ahIM te graMtha gauravanI bIke lakhyo nathI.
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa7 kanI nijArA thAya che te guNazreNI najarjaradravya asara khyAta gaNuM che. (2) tenAthI asaMyati samyaka draSTi guNasthAnakavALA jIvane aMtamuhUrta paryata samaye samaye asaMkhyAta guNa vizuddhatA vadhatI hovAthI tenuM guNazreNInirjarA dravya asaMkhyAta gaNuM che. (3) tenAthI dezavirati guNasthAnakavALAjIvane aMtamuhUrta lagI nirjarA thavA lAyaka karmayugalarUpI guNazreNIdravya asaMkhyAta gaNuM che. (4) tenAthI sakaLasaMjama grahaNa kya pahelAMnA aMtarmuhUrta sudhI samaye samaye asaMkhyAta guNAkArarUpe nirA thavA egya karma dravya asaMkhyAtagaNuM che. (5) tenAthI anaMtAnubaMdhI vagere bAra kaSAya, nava nekaSAya, traNa karaNanA prabhAvathI pariNamana karAve evA jIvanuM guNazreNanijajerAdravya asaMkhyAtagaNuM che. (6+ enAthI darzana mehanIya karma khapAvanAranuM guNazreNInirjaradravya asaMkhyAtagaNuM che. (7) enAthI kaSAyane upazama karanArA apUrvakaraNAdi traNa guNasthAnakavALA nuM guNazreNInirjarAdravya asaMkhyAtagaNuM che. (8) enAthI sakaLa mehanIya karmane upazama karyo che evA upazAMta kaSAya guNasthAnakavALA jIvanuM guNanirjarA dravya asaMkhyAta gaNe che. (9) enAthI kSapakazreNI karanAra epUrvakaraNadi guNasthAnakavALA jIvanuM guNazreNInirjaradravya * { A sAtamA apramattasaMpati nAme guNasthAnakavALAne thAya che kAraNa ke cha pramattasaMpatiguNasthAnaka te sAtamAmAMthI paDanAraneja thAya che. : - anaMtAnubaMdhInI visajanA, 1 avirata, 2 dezavirata, 3 pramatta ane 4 apriyatta saMyati e cAra guNa sthAnakamAM thAya che. je guNasthAnakamAM visAjanA kare tyAM aMtarmuhUrta sudhI samaye samaye asakhyAta guNI nirjarA thAya che. | trikaraNa samartha vyuta kevaLI manuSyanA avirata vagere cAra guNa sthAnakamAM darzana mehanuM khapAvavuM thAya che.
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 ddha thatAM samaye samuha lagI savAyanAM sAte ka asaMkhyAta gaNuM che. (10) ane enAthI kevaLI jinezvara guNazreNInirjarA dravya asaMkhyAta gaNuM che. A daza sthAna prApta karatAM tenI pahelAM aMtarmuha lagI pariNAmanI vizuddhatAnI vRddhi thatAM samaye samaye AyuSya karma sivAyanAM sAte karmonAM paramANu dravyanI nirjarA thAya che. ahIM nirjarA te sthAne sthAna pratye asaMkhyAta gaNe che ane nijajerA thavAne kALa sthAne sthAna pratye asaMkhyAtame bhAga ghaTate ghaTate. jAya che. evI rIte jema jema kaSAyanI maMdatA thatAM pariNAmenI vizuddhatAmAM AgaLa vadhAya che, tema tema jJAna vagere nijAtmaguNane prakAza vadhAre vadhAre caDatuM jAya che ane dhyAnanI yogyatAne mATe AtmA vadhAre ne vadhAre lAyaka banatuM jAya che, vaLI jJAnArNava graMthamAM dhyAnamAM 8 lakSaNo kahyAM che. mumukSurjanmaniviNNaH zAntacitto vazI sthiraH / / jitAkSaH sahato dhIro, dhyAtA zAstre prazasyate // jJAnAva-sarga 4. zleka 6. artha-1) mumukSu eTale mekSe javAnI jene abhilASA che teja dhyAnanuM kaSTa sahana karI Atma nigraha karaze. (2) jenuM mana pudgalika sukhathI nivRtta che evA virakta purUSanAM ja pariNAma dhyAnamAM sthira rahI zakaze. (3) parisaha ane upasarga thatAM jenAM pariNAma zAMta rahe che e zAMta cittavALA ja dhyAnanuM kharekharUM ane yathAtathya phaLa prApta karI zakaze. (4) sthira svabhAvI eTale je mana vagere jogane beTe rastethI vALI dhyAnamAM vRtti sthira karaze teja dhyAnI thaI zakaze. (5) sthira AsanI eTale je sthAne dhyAnastha thAya tyAMthI caLavicaLa na kare ane dhyAnane vakhata pUre thAya tyAM lagI Asana badale nahi eneja siddhAsanI kahe che. 6. jitAkSa eTale jene sAMsArika sukhanI anila
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI, kAMkSA eTale vAMchAne jItI lIdhI che tathA jiteMdriya eTale AMkha kAna vagere pAMce Idrione, rUpa zabda rAga dveSamAMthI bacAvI dharma mArgamAM lagAvI che teja dhyAna siddhine pahoMcaze. () saMvRttAtmA eTale jeNe potAnA aMtara AtmAne saMvRtta karI hiMsA vagere pAMca AsavathI bacAvI ahisA vagere pAMca mahAvrata svIkArya che, ane anAdithI jIvane saMsArane saMsarga hovAthI aMtaHkaraNanI vRttio vikAra mArgamAM deDI jAya che tene jJAnarUpI aMtarAtmAnI prabaLa preraNAthI bacAvIne jeNe khAnapAnanI lelupatA tyAgI che teja dhyAna siddhi meLavI zakaze. (8) dhIra eTale dhyAnastha thayA pachI game te kaThaNa parisaha paDe ke upasarga Ave, te pariNAmane jarApaNa caLavicaLa na kare. dhyAnamAM praveza karyA pahelAM "gA vosirAmi" eTale huM A zarIrane sarAvuM chuM, A zarIranI mamatA DuM chuM, A zarIra mAruM nathI ane huM ene nathI evuM kahI dhyAnamAM bese che. have jyAre zarIra pitAnuM nahi te tenuM bhakSaNa thaI jAo, dahana thAo ke kaI chedana bhedana kare, game te thAo tenI pitAne zI phikara. e nizcaya hoya tyAreja dhyAnanI siddhi meLavAya che. karmane kSaya karavA sArU dhyAna karIe chIe ane karmane kSaya, vagara upasarga ke vagara parisaha ke vagara duHkhe tha muzkela che. ethI jyAre dhyAnamAM paga vagere duHkha paDe tyAre mAnavuM ke mArAM karmane kSaya thavAne A vakhata Avye che ane evI rIte deNuM detAM pAchuM haThavuM nahi. evA draDha nizcayathI pairya dharatAM dhyAnasiddhi thavAya che. ekadama lupatA ghaTADavI bahuja muzkela hovAthI thoDI thoDI lAlupatA ghaTADavAne sahaabhyAsa rAkhavo joIe, jemake A vastu Aja na khAdhI te zuM thavAnuM hatuM ? A vastra na paherIe te zuM ? A kAma praNaya sula lAgaze paNa pachI te sahaja thaI jaze. ema sarva vastu parathI lAlupatA ghaTADavAnI bahuja sahelI ne sahaja rIta che, ema karatAM karatAM koI vakhata nirmaLapaNuM prApta thaI jAya che..
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ A ATha guNe dharanArane dhyAnasiddhine mATe lAbha thAya che evuM jANuM zubhadhyAna dharavAvALA mumukSu jAe, A ATha guNa dhIme dhIme ane kamathI abhyAsa karI meLavavA joIe. dvitIya upazAkhA-"zubhadhyAna vidhi" kaI paNa kAma vidhipUrvaka thAya te ISTa vastunI prApti tarata thAya che. e niyamane lIdhe ahIM mekSa kAryanI siddhi karanArUM je dhyAna che te dhyAna dharavAnI vidhi batAve che. deha. kSetra dravya kAla bhAva yahu, zubhAzubha vastu jAna, azubha taja zubha AcarI, dhyA dhyAtA dharma dhyAna. artha-1 kSetra, 2 dravya, 3 kALa, 4 bhAva e cAranA zubha ane azubha bheda gaNatAM 8 bheda thAya che. e AThamAMthI cAra azubha kSetra dravya vagere che tene tyAga karI bAkInA cAra zubha che tene jega meLavI dhyAnanA dhyAtAo! zuddha dharmadhyAnane dhyA. ThayAnamAM manane sthira karavA sArU kSetra, dravya, kALa ane bhAva e cAranI zuddhinI atizaya jarUra che temAM ahIM prathama kSetranI zuddhi azuddhi batAve che. prathama patra-kSetra". 1. "azuddha kSetra"--duSTa rAjAnI je jagyA hoya, ane jyAM adhama, pAkhaMDI, mleccha tathA kuliMgI rahetA hoya evA kSetramAM rahevAthI upasarga upajavAne ghaNo saMbhava che. jyAM phUla, phaLa, patra, dhUpa, dIpa, madirA ane mAMsa hoya evA sthAnamAM rahevAthI mana caMcaLa banavA saMbhava che. jyAM vyabhicArI rIpurUSa kIDA kare, citra citarelAM heya, kAmakaDAnAM zAse bhaNAtAM
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ hoya, vAjA gAjAM vAgatAM heya, evI jagyAmAM vikAra upajavAne saMbhava che. jyAM yuddha, malakustI, laDAI TaMTA, thatA hoya, yuddhanI vAte vaMcAtI hoya, paMcAta thatI hoya, tyAM kajIA tephIna thavAne saMbhava che. jyAM praveza karavAnI gha taraphathI manA hoya tyAM rahevAthI cerI thavAne, kaleza thavAne temaja adhavaca * jatA rahevuM paDe e saMbhava che. jyAM jugAra ramAte hoya, kedI rahetA hoya, senI, luhAra, sutAra, raMgArA vagere zilpI ke kArIgara rahetA hoya tyAM cittane vigraha thavAne saMbhava che. jyAM napuMsaka, pazu, durAcaraNa, bhAMDa, naTa, madArI, dhUrta vagere rahetA hoya tyAM apratIti thavAno saMbhava che. A badhAM agya sthAnaka cheDIne dayAna karavuM. 2 "zubha kSetra"--jyAM vizeSa manuSya vagere vastInuM AvAgamana na hoya evuM nirjana sthAna haya, samudra ane nadInA kAMThA para jhADanA jhuMDamAM, velanA mAMDavAmAM, parvatanI guphAomAM smazAnanA dhAbAmAM, sukAM jhADanI chetaramAM, gharanAM tathA gAmanAM khaMDeremAM, nirmaLa devAlamAM, vagere jagyAomAM jIvanI utpatti na heya eTale jagA nirjIva hoya te tamAma dhyAna karavA yogya sthAna che. evA sthAnamAM dhyAna karavAthI cittanI samAdhi (zAMti) rahe che. dvitIya patra-" dravya ". ' 3. "azubha dravya - jyAM hADakAM, mAMsa, lehI, cAmaDuM, carabI ane marelA jAnavaranAM kalevara paDelAM hoya, khAnapAna, ___ * aphphovamaNDavammi ijhAyai khaviyAsave. atha-gardabhAlI muni aphava (nAgaravela) nA maMDapamAM dhyAna dhyAtA hatA, .. GrA ae 18 gAthA
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ panna, taLa, eSadhio, sugadhI attara ane tela, palaMga vagere zayyA, Asana, strI purUSanA zaNagAranAM vastrAbhUSaNa, kAmAsana, ravI vagerenAM citra, vagere dravya hoya tyAM dhayAnInuM citta sthira rahevuM ane mane nigraha muzkela che. 4. "zubha dravya-zuddha nirjIva pRthvI jemake zilApaTa; kASTAsana jemake pATa, bAjoTha parALanuM Asana, Una, sUtara vagerenAM zuddha vo; e cIje upara besI dhyAna karavAthI pariNAma sthira rahevAne ghaNe saMbhava che. dhyAna IcchanAre cheDe halako cokhA vagerene paNa vizeSa ghI, mazAlAthI rahita, rUtu pramANe prakRtine anukuLa, vakhatasara ane vajanasara meLavele, nirjIva, ane nirdoSa AhAra kara joIe. te AhAra cittane sthira rAkhe che. ' dhyAna IcchanArane mukhya traNa Asana rAkhavAnAM che. (1) pAsana-eTale palAMThIvALI ane pagane baMne sAthaLo5ra caDAvI ane hAtha peTanI pAse nIce eka jagyAe khIlelA kamaLanI paDe rAkhI zarIra sthira karavuM te. (2) paryakAsana-eTale lAMDI vALI besavuM te. (3) daMDAsana-eTale ubhuM rahevuM te. A traNa sivAya bIjA vIrAsana, lagaDAsana, aMbakhujAsana, gehAsana, vagere kaThaNa levAthI A kALamAM vadhu vakhata sthira rahevuM muzkela che. vaLI tarjanI, madhyama ane anAmikA e traNa vacalI AMgaLIonA nava veDhA thayA tene bAra vakhata gaNavAthI 108 thAya che. dhyAnane vakhate e rIte 108 vAra ISTa prabhunuM smaraNa karavuM e uttama che. mALA rAkhIne samaraNa karavuM e te madhyama ke kaniSTha gaNAya che. dhyAnIe dhyAnamAM sthira thaI, nAkanA 1 kaniSThikA (TacalI AMgaLI) ane aMguThe e bene choDIne vacalI traNa gaNavI. eneja karavALA (eTale sUtra vagerenI nathI karelI ema) kahe che.
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ agra bhAga para draSTi meneSa (eka najara) sthira karI, citrI kADhelI mUrtinI peThe aDaga rahI, nizcaLa banI, menuM jaDabuM taluM karI, cittane badhI vyAdhi ane saMkalpa vikalpathI mukta karI besavuM. ethI dhyAnanI siddhi sulabhatAthI thavA saMbhava che. tRtIya patra--" kALa." 5azubhakALa' pahelA, bIjo ane cho e traNe ArA pUrepUrA ane trIje lagabhaga pUre, eTalA vakhatamAM dhama mANasene abhAva hovAthI temanAthI dhyAna banavAne e che saMbhava che. vaLI ati uSNakALa, ati zItaLakALa, ati jIvanI utpatine kALa, dukALa, laDAIne kALa, regacALAne kALa, e vagere kALa dhyAnamAM aDacaNa karanAra gaNAya che. 6-zubhakALa" dhyAnane mATe cha ArAmAM ce A sarvotama kALa gaNAya che. e ArAmAM vAriSabha nArAjI saMghayaNuM ane dhyAna karavA lAyaka jogavAIo ghaNI hatI. AthI maraNata kaSTa sahana karIne paNa aDela rahetA hatA. A pAMcamA ArAmAM saMghayaNa vagere ghaTI gayAM, tethI AgaLanI peThe dhyAna thaI zakatuM nathI, te paNa sarvathA nAsti na samajavuM. guNakAraka vastuo hamezA guNa ja kare che. ce.the Are sAkaramAM vadhAre mIThAza hatI ane hamaNAM kALanA prabhAvathI ghaTI gaI te paNa sAkara te mIThI ja lAgaze. e pramANe A kALamAM paNa yathAvidhi kareluM dhyAna guNakata ja thaze. vaLI dhyAna karanAra purUSe zItakALa, uSNakALa vagere vakhate pitAnI prakRtine zuM mAphaka Ave che tene vicAra kare. zrI utarAdhyayanacha sUtramAM pharamAvyuM che ke pahele, bIjo ne trIje e traNa ArA dhyAnanuM sAdhana karavA mATeja azuddha che. bIjI kAMI aDacaNa na samajavI.
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 " tIrtha zALa zivAyare " eTale divasanA ane rAtanA khIjA pahAramAM dhyAna dharavuM. vaLI keTalAka grathAmAM pAchalI rAtrie . (rAtanA cothA pahAramAM ) dhyAna karavAnuM sarvottama che ema jaNAvyuM che. dravya, kSetra, ane kALanI zubhAzubha vidhi, upara je jaNAvI che te apUrNa jJAnI ane asthira manavALAne mATe che. pUrNa jJAnI ane aDAla vRttithI jenuM citta nirvikArI thai gayuM che tevA mahAmAne te tamAma kSetra, tamAma dravya ane tamAma kALa dhyAna karavAne mATe anukuLaja che. 66 caturtha patra-- bhAva ", 7. azud bhAva ke azubha bhAvanuM varNana te Artta ane raudradhyAnamAM batAvyuM che teja samajI levuM. viSaya, kaSAya, Asava, azubha joga, asamAdhi, capaLatA, vikaLatA, adhIrAI, nAstikapaNuM, kaThoratA, rAga ane dveSanA vicAro vagere tamAma azubha joga gaNAya che ane tenAthI bhAvamAM mAnatA Ave che. 8. zubha ke zuddha bhAva '--enA cAra prakAra che te e keH- maitrIpramodakAruNya, mAdhyasthAni niyojayet // dhyAnamuva tuM, taddhi tasya rasAyana ||zA yogazAstra-prakAza 4, zlAka 117, *uttarA. 26 gAthA 22. * sUtra ---maitrI karuNAmuditopekSANAM sukhaduHkhapuNyApuNyaviSayANAM bhAvanA tazcittaprasAdanam pAtaMjala yogadana--33. a--sukhI prANIomAM mitratA, du:khIra dayA, dharmAtmA upara harakha, ane pApI tarapha upekSA eTale mAdhyastha vRtti, e pramANe vanAthI citta prasanna rahe che, 0
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha-1 mitrI bhAva, 2 meda bhAva, 3 karUNA bhAva, madhyastha bhAva, e cAre bhAva ja saMyukta thAya te dharma dhyAna kharekhara rasAyana (kharekhara svAdiSTa rasa) rUpa pedA thAya che. 1. mitrI bhAva"---mitta sanna vera kA ja. ga" eTale sarva jI mArA mitra che, tethI mAre koInI sAthe kaMIpaNa vera virodha nathI. A jagatavAsI tamAma IvenI sAthe ApaNe jIva, mAtA, pitA, strI, putra, baMdhuM, bhaginI, vagere jeTalA saMbaMdha che te tamAma saMbaMdha eka eka jIvanI sAthe anaMtI anatI vAra karI AvyuM che. zrI bhagavatIjI tathA khUdvipa prajJapti sUtramAM pharamAvyuM che ke--"garavA gata " arthA-saMsAramAM A jIve anaMta janma maraNa karIne AkhA jagatane sparza karyo che, A niyamathI jagatamAMnA tamAma che ApaNA mitra che. A bhavanuM je kuTuMba che tenA upara je prema rahe che te ja sarve jInI sAthe rAkhave, sUkSma (najare na Ave evA) jIva, bAdara (dekhAya evA) jIva, trasa (hAle cAle evA) chava, sthAvara ( sthira rahe te) jIva, e badhA jIne ApaNI AtmA samAna jANavA ane badhA sukhI thAya evuM IcchavuM te mitrIbhAva kahevAya che. * sUtra-maitrIkaruNAmuditopekSANAM sukhaduHkhapuNyApuNyaviSayANAM mAvanA vikasAna. 33-pAtaMjala yogadarzana. atha-sukhI prANIomAM mitratA, duHkhI para dayA, dharmAtmA upara harakha, ane pApIo tarapha upekSA eTale mAdhyastha vRti e pramANe vartavAthI citta prasanna rahe che * yathA AtmanaH priyaprANAH tathA tasyApi dehInAm / iti matvA na kartavyo, ghoraprANivadho budhaiH // 1 // (mahAbhArata zAMti parva) atha-jevI rIte ApaNe AtmA ApaNane vahAle che tevI rIte sarva jIvanuM jANI koipaNa prANune vadha kadApi na kare teja buddhimAna jANu
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. "pramodabhAva"- A jagatamAM aneka sapurUSe aneka aneka guNanA dhAraNa karanAra paDayA che. keTalAka jJAnasAgara che, keTalAka sUtre bhaNI svAdavAda zailIthI jina AgamanuM rahasya zretAonA hRdayamAM ThasAve evA che, vaLI keTalAka mahAtmA siddhAntanI saMdhI (= sAMdha athavA yuktithI vAtane besADavI te) nA meLavanAra, tarka vitarka karI gahana viSayane saraLa karI batAvanAra, naya, nikSepa, pramANa vagerenA nyAyamAM pAraMgata, kutaka enuM zAMtapaNe samAdhAna karanAra, asarakAraka sabaMdhathI dharmanI unnati karanAra, camatkArika kavitva zakti ane vakatRtva zaktinA dhAraNa karanAra, evA evA aneka guNanA dharanAra che. keTalAka zAMta, dAMta (iMdriyadamanAra), AtmadhyAnI, guNagrAhI, a5bhASI, sthirAsanI, guNAnurAgI, ane dharmarUpa bAgamAM potAnA AtmAne sadA AnaMda karAve che. keTalAka mahAna tapasvI mA khamaNa vagere jabarI tapazcaryA karanAra, upavAsa AMbIla karanAra, cha rasanA viSayane tyAga karanAra, eka be cIjaparaja nirvAha karanAra, ane zIta, tApa, leca vagere kAyAkaleza tapanA karanArA che. keTalAka jJAnAbhyAsa ane tapazcaryA karavAnI zakti nathI te paNa svadharmIonI bhakti kare che ane AhAra, vastra, zayyA, Asana, vagerene lAbha daI zAMti upajAve che. keTalAka gRhastha tana, mana, dhanathI cAre tIrthanI bhakti karanAra, dharmanI unnati karanAra, ane maLelA padArtho ane vakhata sadupayoga karanArA che evA evA aneka uttamottama guNonAM darzana karI temanI prazaMsA sAMbhaLI khuzI thavuM. dhanyabhAgya che ke amArA dharmamAM evAM evAM nararatna utpanna thaI dharmane dIpAve che. evA mahA purUSe sadA vijayavaMta ho!! evuM vicArI ene satkAra kare, sanmAna devuM, zAMti upajAvavI, bIjAne temanI bhakti karatA joI prasanna thavuM, ene pramAda bhAvanA kahe che. 3, "karUNa bhAva -jagatavAsI che karmavaza banI
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ aneka duHkha pAme che. keTalAka aMtarIya karmanI prabaLatAthI anAtha, garIba ane duHkhI thaI rahyA che. khAnapAna, vastra, ghara, vagara herAna che. keTalAka vedanIya karmanI prabaLatAthI keDha vagere aneka regathI pIDita che, keTalAka lAkaDAnI beDI (heDa) jalajIra vagere baMdhanamAM paDayA che, keTalAka zatrune tAbe thaI duHkhI che, keTalAka TADha, tApa, bhUkha, tarasa vagere aneka vipatti bhegave che, keTalAka AMdhaLA, lUlA, laMgaDA, baherA, muMgA, vagere aMgopAMga rahita che, keTalAka pazu, pakSI, jaLacara ane vanacara che parAdhInapaNuM bhogave che, vadha, baMdhana, mAravuM, kUTavuM vagere vedanA sahana kare che, keTalAka pApIone hAthe kapAya che, vagere aneka jIva aneka tarehanAM kaSTa bhogavIne sukhane mATe taraphaDI mAre che. teo kahe che ke amane ke sukhI kare! amane jIvitanuM dAna de! duHkha ane saMkaTathI bacAve ! vagere dIna ane dayAmaNuM prArthanA kare che evAne joI ApaNe kheda pAma, karUNA lAvavI ane emane khaMthI choDAvavA, yathAzakita ane yathA egya prayatna kare ane sukhI karavA ane karUNa bhAvanA kahe che. 4. madhyastha bhAva"--A vizvamAM keTalAka bhAre kamI pApI jIva sadUguNu ane sadudharmane tyAgI avaguNa ane adharmane svIkAra kare che. sadA ke dhamAM tapelA, mAnamAM akkaDa thayelA, kapaTathI bharelA ane lebhamAM tatpara rahe che. nirdayatAthI anAtha prANuone saMhAra kare che. madirA, mAMsa, kaMdamULa vagere abhakSya padArthanuM bhakSaNa kare che. asatya, cerI ane maithuna sevavAmAM caturAI batAve che. viSayalaMpaTa vezyA ane para strI gamanamAM AnaMda mAne che. jugAra vagere durvyasanamAM bUDelA, aDhAra pApothI bharelA sava, gurU ane dharmane nAme hiMsA karanAra, hiMsAmAM dharma mAnanAra deva, gurU ane kudharmanI AbarU vadhAranAra, bhalA mANasanI niMdA karanAra, pita pitAnI baDAImAM magna, vagere pApI jene
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaI rAga ane dveSa rahita banI madhyastha pariNAmathI vicAra kare ke AhA! juo A bicArA nI karma dazA kevI kharAba che! cAra gatirUpI saMsAramAM atyaMta duHkha sahana karatAM karatAM, anaMta, puryodayathI, aneka duHkhathI mukata e manuSya janma, Arya kSetra vagere uttamottama sAmagrIo maLI che te A kamanasIba che. vyartha gumAve che! pitAnuM baLa ne sAdhana kumArgamAM vApare che! sukha meLavavA jatAM duHkha prApta kare che! kAMkare vecAto laI ciMtAmaNuM ratna Ape che, jheranA badalAmAM amRta de che ane sudhArAnI jagAe ulaTa bagADo kare che ! he prabhu! A kukarmanAM phaLa bhegavavA TANe bicArA anAtha pAmara jInI zI dazA co! kevI viTaMbaNA pAmaze! tyAre ke ne keTale pazcAttApa thaze! paNa A bicArA ne Sa che, ene bicArA sAruM karavAne mATeja prayatna kare che, paNa tenAM azubha karmo temane saddabuddhi upajavA detAM nathI, jevuM jevuM jenuM bhavitavya -bhAvI) hoya te pramANe banAva banyAM kare che vagere vicArathI madhyasthapaNe udAsInatA dhAraNa kare te madhyastha bhAvanA jANavI. - A cAre bhAvanA bhAvatAM tathA temAM kahyA pramANe vartatAM dareka chava rAga, dveSa, viSaya, kaSAya, kaleza, meha vagere zatruone nAza karavAne samartha thAya che. A bhAvanA bhAvanAranA hRdayamAM upara kahelA zatruone praveza karavAnuM sthAna maLatuM nathI. tRtIya upazAkhA-"zubhadhyAna sAdhana". xas-aSTAvAni yogasya, yAnyuktAnyAryasUribhiH cicapasacimArgeNa, bIjaM syustAni muktaye // 1 // zAnArNava-sarga rara-zloka .
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha_cittanI prasannatAne vAstu ane dhyAnanI siddhi karavA sArU pUrvAcAryoe roganAM ATha aMga pharamAvyAM che te ahIM kahe che. __ gadya-kezcidyamaniyamAsanaprANAyAmapratyAhAradhAraNAdhyAnasamAdhayaityaSTAvaGgAni yogasya sthAnAni // 1 // " jJAnArNava-sarga rara- ka 1. atha-1. yama, 2. niyama, 3. Asana, 4. prANAyAma, 5. pratyAhAra, 6. dhAraNa, 7. dhyAna ane 8. samAdhi e cATha prakAranAM sAdhanathI gAbhyAsa (=dhyAna) siddha thAya che. prathama patra-"yama". hiMsA satyAstavikSekhridayamA" arthAta-manA pAMca bheda che. (1) "ahiMsA eTale basa, sthAvara sarve prANIone pitAnA AtmA barAbara gaNe, ane temanA para maitrIbhAva dhAraNa kare jethI badhAM prANI sajajana bane. (2) "satya" eTale iMddhi ane manathI jevA jevA bhAva jANuvAmAM Ave te keIne duHkhakArI na thAya paNa guNakArI thAya evI rIte avasara joI kahe jethI vacana siddhi thAya. (3) "asteya " eTale sajIva ane nirjIva vastuo ke jenA vinA cAle nahi te joIe teTalIja ane tene mAlika kharA aMtaHkaraNathI utsAha pUrvaka de teja grahaNa kare jethI Icchita sarva vastuo maLe. (4) brahAcarya" eTale iMdriya ane manane vikArI banAve evA zabda vagere viSayathI manane kheMcI le ane nivRtti dhAraNa kare ke jethI zarIra ane buddhinuM baLa vadhe. (5) "aparigraha' eTale gamatI ane aNagamatI vastuo upara rAgadveSarUpI bhAva dhare nahi. jethI trikALajJa ane e pAMce yamane pUrNatAthI dhAraNa kare.
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya patra--"niyama". zaucasaMtoSatapasvAdhyAyezvarapraNidhAnAni niyamAH arthAta--niyamanA pAMca bheda che--(1) "zI"- sAta durvyasana, ThagAI, IrSA, madAlpatA, viSamAM ramaNatA, joIe te karatAM vadhAre saMgraha, mithyA AcaraNa, bIjAne gabharAvavAM ane anAcAra e badhAMne tyAga kare ane zarIrathI azuci dUra rAkhe, jethI saMsargane sUga na caDe. have atyaMtara zuci te kAmakrodhAdithI alaga rahe ke jethI mana nirmaLa rahe. (2) "saMtoSa - bhUkhanI zAMti kare teTaluM ja anna, gupta avayava DhAMke ane zItAdithI bacAve teTalAMja vastra, jarUra hoya teTalAM makAna ane zayyA e badhAM udAsabhAva-anityabhAvathI grahaNa kare, vizeSa IcchA na kare jethI nirdoSa banI sukhI thAya. (3) "tapa"--TADha, tApa, bhUkha, tarasa, mAre phUTe, vAkaya prahAra vagere kaSTa, samabhAvathI sahana kare, dharma ane vRddhanI sevA ane sadUguNanuM AcaraNa kare, jethI siddhi siddhi maLe. (4) "svAdhyAya -zAstranuM paThana, pAThana, manana kare, zloka-satyazaucaM tapazaucaM, shaucmindriynigrhH| . sarvabhUtadayAzaucaM, jalazaucaM tu paMcamam // 1 // . cANakya nIti... atha-satya balavAthI, tapa karavAthI, indriyone nigraha karavAthI, chanI rakSA karavAthI ane pANIthI ema pAMca prakAre zuci thAya che. zloka-azuci karuNAhInaM, aMzuci nitya maithunaM / azuci paradravyeSva, zuci paraniMdA bhavet // 1 // cANakya nIti. atha-dayA rahita, nitya maithuna sevanAra, corI karanAra ane niMdA khera e cAra sadA azuddhaja rahe che.
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 71 kAra navakAranuM smaraNa kare, jethI ISTadeva prasanna thAya ane Icchita kArya siddhi thAya. (5) "praNidhAna -prabhune sarve bhAva samarpaNa kare, banavAnuM che te kaIne kaI rIte banaze ema jANa, zubha azubha kAma, duHkha sukha vagerethI manamAM gabharAmaNa, akaLAmaNa na kare jethI samAdhi bhAvanI prApti thAya che. A pAMca niyamane dhAraNa kare. tRtIya patra-"Asana". samaM kAyazirogrIvaM, dhArayannacalaM sthirH| saMprekSya nAsikAgraM svaM, dizazcAnavalokayan // 1 // prazAMtAtmA vigatabhI, brahmacAri vratesthitaH / / manaH saMyamya maccitto, yukta AsIta matparaH // 2 // yuJjannevaM sadAtmAnaM, yogI niytmaansH| zAnti nirvANaparamAM, matsaMsthAmadhigacchati // 3 // (tAnI) a. 6, zloka 13, 14, 15 atha-zrIkRSNa kahe che ke-ahe dharmarAja ! zarIra mAthuM ane Dekane sthira karI, Amatema na jotAM, phakta nAkanA agrabhAga para najarane draDha karI, aMtaHkaraNane atyaMta nirmaLa karI, bhaya rahita ane brahmacarya sahita manane saMyama karI jeo mArI tarapha lagAve che, ane mane ja sarvasva gaNe che evA jegIeja mArI madadathI nirvANa ane parama zAMtinA sthAnane pahoMce che. Asanane vizeSa khulAse pAchaLa zubha dravyamAM karyo che te jANI le. je AsanathI zarIra ane mananI sthiratA rahe te Asana zreSTha che. upara kahela yama ane niyamathI bAhya atyaMtara AtmAne pavitra karI, Asana lagAvI, draDha banI, pachI dhyAnanI siddhine mATe prANAyAma vagere kriyA karavAnI che te jaNAve che.
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ hara caturthAM patra--< prANAyAma ", " tasminsati zvAsaprazvAsayorgativicchedaH prANAyAmaH ". arthAt--zvAseAzvAsane rAkavA te prANAyAma. prANAyAma karanArane zuddha sthAna, svaccha bichAnuM, ciMtA rahita mana ane roga rahita zarIranI pUrepUrI jarUra che. jamIne temaja maLa mUtrAdi hAjata dUra karyAM vinA prANAyAmanI kriyA karavI cogya nathI. A vAtane pUrepUro vicAra karI upara kahelA Asanapara sthira thaI prANAyAmanI kriyAne prAraMbha karavA joIe. prathama potAnA ISTadevanuM smaraNa ane agara an maMtranA jApa karavA. pachI evA saMkalpa karavA ke huM zarIra zuddhine mATe prANAyAma karUM chuM. A pramANe sakalpa karyA bAda prANAyAmanI kriyA kevI rIte karavI te kahe che. bAhya prANAyAma. prathama IMDA naDI ( = jamaNI nAsikA ) thI dhIre dhIra prANa vAyu udaramAM agara hRdayamAM bharavA tene kuMbhaka prANAyAma kahe che. e prANavAyune aMdara be miniTa rokavA tene puraka prANAyAma kahe che. pachI te razakelA prANavAyune dhIre dhIre piMgalA ( = DAkhI nAsikA ) thI bahAra kADhavA tene recaka prANAyAma kahe che. A pramANe sAdhana thAya tyAre samajavuM ke huM prANAyAmanI kriyA sAdhI zakIza. prANAyAma sAdhanArane A pramANe savAra, khapAra ane sAMja traNe kALa 80-80 vakhata sAdhana karavuM joIe. be mahinA lagI evI rIte sAdhana karavAthI suSumcAnuM utthAna thayuM kahevAya che. suSumhAnuM utthAna thavAthI Atma dhyAna karavAnI ceAgyatA maLe che, mananI sthiratA thAya che ane zarIranI aMdaranA prANavAyu bahuja zuddha thAya che.
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ eg A pramANe e mAsa thayA pachI phakata kuMbhaka prANAyAmanI kriyAnA prArabha karAya che. mAtra kuMbhaka prANAyAmanI kriyAmAM prANAyAmanI mAphka khadhI vidhi karavI joie. phera mAtra eTaleja ke e.miniTa ( = kSaNa ) thI vadhu kALa, zakita pramANe hRdayamAM agara uttaramAM vAyune rAkavA, ene kevaLa kuM bhaka prANAyAma kahe che. e pramANe traNe kALa (prabhAta, madhyA, ane sAMje) zarUAtamAM vIza vIza vakhata ane pachI trIza trIza vakhata karI me mahinA lagI calAvAya teA kevaLa kuMbhaka prANAyAmanI sAmAnya siddhi thaI ema gaNAya che. kevaLa kuMbhaka prANAyAmanI kriyA karavAthI pitta ane kathI utpanna thatAM chAtInAM kSayaroga, zvAsa vagere daradAnI zAMti thAya che, zarIra hulakuM mane che, ane A kriyA karavAthI mana lajjAvata ane che tethI manamAM uThatA aneka prakAranA saMkalpa madha paDI jAya che. pAMca vAyunI zuddhinA upAya. AAka--hati mALo teDavAna, samAno nAmimaMche / / udAnaH kaMThadeze syAt, vyAna sarvazarIragaH // 1 // a--hRdayamAM prANa vAyu rahe che, gudAmAM apAnavAyu rahe che, nAbhimaMDaLamAM samAnavAcu rahe che, kaMThamAM udAnavAyu rahe che ane AkhA zarIramAM vyAnavAyu rahe che. prANavAyu jItavAne mATe hRdayamAM cittanI vRttinuM sthApana karI che" maMtranuM smaraNa kare che. apAnavAyu jItavA sArU gudAsthAnamAM cittavRttinuM sthApana karI maMtranuM smaraNa kare che. samAnavAyu jItavA sArU cittavRttine nAbhimaMDaLamAM sthApita karI ( ' OM maMtranuM dhyAna kare che, udAnavAyu chatavAne kaMThasthAnamAM citta d
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 : , ' vRttine zekI ko maMtranA japa kare che, ane vyAnavAyune jItavAne AkhA zarIramAM cittavRttinuM ramaNa karI ' matranI sAdhanA kare che, A japa eka dhyAnathI eka muhUrto karavAmAM Ave che. e pramANe pAMca vAyunI sAdhanAthI jaTharAgninI pramaLatA thAya che, zarIra saMbaMdhI aneka rAga maLIne bhasma thAya che, zarIra majabUta ane halaku thAya che, jaLa, agni vagere upadravathI rakSazu thAya che e rIte aneka dravyaguNanA lAbha maLe che. hemAcArya viracita cegazAstranuM e kathana che. dekhA dekhI sAthe cAMga, paDe piDa ke vAdhe rAga ' A vAtane dhyAnamAM laI prANAyAmanI kriyA gurUgama vinA naja karavI. abhyatara prANAyAma, zarIra, vANI ane manamAM Atmabuddhi, jaDa ane caitanyanI ajJAnatA, pudalika vyavahAramAM nimagnapaNuM e badhA bahuAranA AtmabhAvane tyAga kare te abhyaMtara recaka prANAyAma che. AtmAne jJAna, darzana ane cAritranA guNAthI bharavA te abhya'tara pUraka prANAyAma che. upazama ane kSaye pazama bhAvane sthira karavA te anyatara kuMbhaka prANAyAma che. A rIte ane prakAranA prANAyAma karavAthI jJAnaparanuM AvaraNa dUra thaI AtmajyaMti pradipta thAya che. pathama patra--pratyAhAra, ' prANAyAma karavAthI mana vyAkuLa thai jAya te tene sthira karavAne pratyAhAra karavA paDe che, manane IdricenA zabdAdi viSaya temaja puddagala pariNati vagere ahirAtma bhAvathI atyaMta khecI, udika bhAvamAM doDI jatI cittavRttine pheravI AyAma, upazama
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 75 ane kSAyika bhAvanA vadhAro kare, ane zarIrane kAIpaNa eka avayava para sthApana karIne ekAgratA kare, tene pratyAhAra kahe che. AthI mana svAdhIna thaI jAya che . ema keTalAka vakhata mananI ekAgratA thayA pachI mananI atavRtti karI dhAraNA dhAraNa kare che te viSe kahe che. SaSTha patra-- dhAraNA. " pherAvacitattva dhAranA ' eTale cacaLa cittane rokI iSTa vastumAM ekAgra kare tene dhAraNA kahe che. "" jema vyabhicArInuM mana srImAM, leAbhInuM mana dhanamAM ane vidyArthInuM mana vidyAmAM vagara mokalyuM ahAniza lAgyuM rahe che tevIja rIte khalke tethI paNa vizeSa, dhAraNA dhAraNa karanArA RSIjarAnI cittavRtti mAtra satzAstranAM tattvArtha rahasyamAM akhaMDa lAgI rahe che. jema vAsudeva pAte prativAsudevanA sa pUrNa parAjaya karavAne peAtAnA parAkramane jAgRta karI pravarte che tevIja rIte karma zatruno parAjaya karavA mATe cittavRttine akhaMDa lagADI de ane ema vicAre ke huM anata jJAnAdi catuSTayanA dhAraNa karanAra anata zaktimAna chuM, mArA pratipakSI je kazatru te mArUM nIja marUpI dhyAna bhUlAvI mane anaMta duHkharUpI viTamanAmAM nAMkhI che te have mArA jANavAmAM AvyuM. mArAM meTAM bhAgya! ke gAMvI samajaNa mArAmAM AvI te mAre sudhAro thavAnAM cig batAve che. have gaphalatamAM rahIne AvI anupama taka gumAvavI e mAre mATe bilakula ThIka nathI, evA draDha nizcaya dhAraNa kare, jethI sAMsArika adhA padAthe parathI rAga, dveSarUpI vRtti DhIlI paDI jAya AtmA samabhAvI ane che, AtmAnI caDatI thAya che ane gAgalapara zatrunA nAza karavAne dhyAna karavA lAyaka thavAya che, khAna batAve che.
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptama patra--"dhyAna. tA pratyenAta dhyAna" dhAraNuM keDe dhyAna thAya che. jenI dhAraNA karI hoya temAM akhaMDa rIte eka citta karavuM tene dhyAna kahe che. dhyAnanA viSayane A A graMtha che te paNa kaMIka ahIM jaNAve che. dhyAnanA be bheda che. (1) navakAra, na thurNa, legasTa, che, mana, agara bIjI rIte to chuM, taraMvamaNi, gadaM vAri, ItyAdi padanuM AlaMbana laI dhyAna citana kare, tathA keIpaNa bAhya tathA atyaMtara (= AtmabhAva), pratyakSa ke parokSa padArtha (= parabhAva) para draSTi sthApana karI te padArthanA dravya, guNa,, paryAyane jJAna bhAvathI vicAra kare tene sAlaMdhyAna kahe che. (2) phakta Atma dravyanuM saMkalpa vikalpa rahita ciMtvana thAya tene nirAlaMbedhyAna kahe che. e pramANe dhyAna karavAthI samAdhinI prApti thAya che te jaNAve che. aSTama patra-"samAdhi". " tadevArthamAtrAnAsaM svarUpazunyamiva samAdhiH" athata--dhyAna pachI samAdhi thAya che. samAdhi vakhate dhyAtA pitAnuM bhAna bhUlI jaI dhyeya rUpa banI jAya che, ane AtmAne anubhava saMpUrNatAthI maLe che. saMkalpa vikalpa rahita vRtti thavAthI AtmAmAM saMpUrNapaNe ramaNatA thAya che ane tethI ja akhaMDa sukhane bhoktA bane che. AvA samAdhivaMta mahAtmAonI mukha mudrA hamezAM praphullita, vacane zItaLa ane viSaya rahita tathA kAyA atyaMta gairava guNadhAraka, nizcaLa, akuTila ane keIne paNa duHkha na upaje evI thaI jAya che.
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ " traya dhAraNA, dhyAna ane samAdhi e traNanI ekatratA thavI tene saMyama kahe che. e saMyamathIja sarva sukha temaja parama padanI prApti thAya che. "zubha dhyAnanuM phaLa." evI vidhithI kareluM dhyAna, A jIvane mokSa mArgamAM cUMTADe che, hadayamAMnA jJAnarUpI dIvAne pradipta kare che, atIndriya evuM je mokSa sukha tene meLavI Ape che, adhyAtma dazAnI zAMti maLe che, iMdrinA viSaye cittane kheMcI zaktA nathI, meharUpI nidrA svAbhAvika rIte nAza pAmI tene saMpUrNa kSaya thAya che, dhyAna nidrA (=samAdhi)nI prApti thAya che, mahA parAkrama pragaTe, che, vItarAga dazA pedA thAya che, ane dhyAtAne teja vakhate mukti sukhane anubhava A lokamAMja thavA mAMDe che. AvI mahAna zaktie ane lAbhe vidhisara kareluM dhyAna ApI zake che. kSetra vagere ATha prakAranAM zubhAzubha dhyAnanI sAdhanAmAMthI azubhane tyAgI zubhane grahaNa karanAra dhyAtA, yama, niyama vagere ATha prakAranAM sAdhananI sAdhanA yathAvidhi karatAM dhyAnanI siddhi meLavI zakaze. parama pUjya zrI kahAnajI traSijI mahArAjanA saMpradAyanA mAla , bahAcArI munizrI ame lakhatrASijI viracita dhyAnakalpataruM. graMthanI zubha dhyAna nAme upazAkhA samApta,
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIya zAkhA-dharma dhyAna, jevI rIte prathama azubha dhyAnanA be bheda ArtadhyAna ne raudradhyAna gaNyA che tevI rIte zubha dhyAnanA paNa be bheda jANavA1. dharma dhyAna, 2. zukava dhyAna. enuM varNana have cAlaze. prathama upazAkhAmAM zubhadhyAna karavAnI vidhi batAvI, have ahIM zubha dhyAnamAM beThA pachI sArA vicAra karavA te kahe che. vicAra be jAtanA che. (1) karmonI ekAMta (= kevaLa) nirjarA karI sarva karmone nAza karI mekSarUpa phaLane denAra vicAre che tene zukaladhyAna kahe che. tenuM varNana AgaLa Avaze. (2) azubha karmano vizeSe karIne ane zubha karmane kiMcit nAza kare ane nirA tathA puNya prakRtinuM upArjana kare te vicArene dharmazAna che che. tenuM varNana ahIM karuM chuM sUtra-dhammemANe cauvihe cauppaDAyAre paNNate taM jhaa| (uvavAI sUtra). - aMtha dharma dhyAnanA cAra pAyA, cAra lakSaNa, cAra AlaMbana ane cAra anuprekSA ema seLa bheda zrI tIrthakara mahArAje pharamAvyA che te pramANe ahIM kahe che. prathama pratizAkhA-"dharma sthAna pAyA." sUtra-1 ANAvicaye, 2 avAyavicaye, 3 vivAgavicaye, ja saMvAvive. . artha dharma dhyAnanA cAra pAyA che. (1) AjJAviyaya, (2) pAyaricaya, (3) vipAkavicaya ane () iANuliya,
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ jevI rIte jhADane lAMbA vakhata lagI TakavAne mATe pAyAnI (= mULanI) majabUtInI jarUra che, tevI rIte dhyAnane sthira karavA mATe cAra prakAranA pAyArUpI vicAra kare che. zrIbhagavAne A jIvanA uddhArane mATe 1 heya eTale cheDavA gya, 2ya eTale jANavA gya, 3 upAdeya eTale AdaravA gya e pramANenA kyA kayA hukama pharamAvyA che tene vicAra kare te AjJAvicaya dharma dhyAna che. (2) A jIva anaMtakALathI duHkhI che te duHkha zAthI dUra thAya tene vicAra karavuM te apAyaricaya dharma sthAna che. (3) karma zuM che? kevI rIte utpanna thAya che? ane zuM zuM phaLa Ape che? e vicAra kare te vipAkavicaya gharma sthAna che. (4) je jagamAM A jIvane bhamatAM bhamatAM anaMtakALa jato rahe te jagatane ke AkAra pa? ene vicAra kare te saMDANuvicaya dharmadhyAna che. e cAranuM vistArathI varNana AgaLa kahe che. prathama patra-"AjJAvicaya". AjJAvicaya dharmadhyAnane dhyAtA evo vicAra kare ke, A jagatamAM rahelA ghaNu ja Atma kalyANanI IcchA kare che, te Atma kalyANa zrIjinezvara prabhunI AjJAmAM pravartavAthIja thAya che. zrIjinezvara bhagavAnanI AjJAmAM rahIne sAdhu, zrAvaka je karaNI kare che, te karaNI Atma kalyANa karanArI che. prabhunI AjJAthI vadhAre, echuM ane viparIta saradhe, te mithyAtva gaNavuM. mATe zIjinezvara bhagavAnanI AjJA kaI kaI che tene prathama vicAra karavAnI bahu jarUra che. zrIjinezvara bhagavAne kevaLajJAna meLavI, a leka, madhya leka ane urdhva leka e traNa lekamAM bhUta, bhaviSya ane vartamAna e traNe kALamAM jIva ane paLanA anaMta paryAnuM parAvartana thaI rahyuM che te pragaTa karI batAvyuM che. tethI ja ApaNe temanI AjJA pramANe carAcara (= caLa ane acaLa)
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ padArthothI jANItA thayA chIe. vaLI agocara (= adrazya) padAthenA guNa ane paryAya te eTalA sUkSma che ke ApaNe te zuM paNa moTA moTA cAra jJAnanA dharanAra, bAra aMganA bhaNela, mahA munivarene paNa lakSamAM AvavA muzkela che ane je padArtha ApaNuM samajamAM te AvatAja nathI chatAM ApaNe zAstramAMthI vAMcI satya mAnIe chIe te paNa zrI tIrthaMkara prabhue nizcayapaNe varNavI batAvyA che. ApaNe temanI AjJA mAnavI ja joIe, kAraNa ke ApaNane saMpUrNa khAtrI che ke zrI vItarAga prabhu rAga ane dveSathI rahita che, emane keIne paNa pakSa che nahi, jethI teo kadIpaNa jUThuM beleja nahi. zrI sarvajJa prabhue kevaLajJAnamAM jema dIThuM tema pharamAvyuM che ane te sarva satyaja che. zrI jinezvara deve je je pharamAvyuM che temAMthI ahIMA kaMIka jarUranuM jANI lekamAM kahe che. ___ zloka-sUtrArtha mArgaNa mahAvrata bhAvanA ca / paMceMdriyopazamatAtidayAbhAvaH // baMdhapramokSagamanAgati hetu ciMtA / dhyAnaM tu dharmamiti tat pravadanti tjjnyaaH|| (sAgAra dharmAmRta) artha--sUtrane artha, jIvonI mArgaNA, mahAvratanI bhAvanA, pAMca Idrine damavAne vicAra, dayArdrabhAva, karmathI baMdhana ane mukta thavAnA upAya ane vicAra, cAra gati ane satAvana hetunI ciMtavaNa, e vagere vicAra kare tene zrI tattvajJa prabhue dharma dhyAnane yAtA kaho che. dhyAna karanArane prathama sUtra jJAnanI ghaNI jarUra che tethI ahIMA prathama zrutajJAtanuM varNana kare che,
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 ' gAthA - suyakevalaM ca gANaM, doNI vi sarisANi hoti boheo, suyaNANaM tu parokkhaM paJcakkhaM kevalaNANaM. ', ( gAmaTasAra ). etha--zrutajJAna ane kevaLajJAna ane kharAkhara che, phaka mAtra eTaleAja ke zrutajJAna teA parokSa che, ane kevaLajJAna te pratyakSa che. dhruvaLI bhagavAne je je bhAva kevaLajJAnamAM jANyA temAMthI jeTaluM' pragaTa karI zakAya teTaluMja jJAna zrutajJAna rUpe zrAtA leAkeAne samajAvI zake che. eja kevaLajJAnInA vacanathIja sva, narakathI mAMDIne TheTha meAkSa lagInI racanA nathI DhekhAtI chatAM chadmastha jANe che ane mAne che te pazu zrutajJAnaja che. svayaMbhu ramaNa samudrathI vizeSa gaMbhIra, leAka ane aleAkathI mATuM, badhA padArthAthI jUduM, ane karoDo sUryathI paNa adhika prakAzanAra zrutajJAnache. zrutajJAnanA khAra aMga xcAra anuyAga, $aMganAM upAMga * AcArAMga, sUyagaDAMga, ThANAMga, samavAyAMga, bhagavatI, jJAtA, upAsaka dazAMga, aMtagaDa dazAMga, aNuttarAvAi zIMga, prazna vyAkaraNu, vipAka sUtra ane draSTivAda e bAra aMga che. x cAra anuyAgamAM prathama caraNAnuyAga ke jemAM AcAranuM kathana che jemaE AyArAMgAdi zAstra. bIjo gaNitAnuyoga ke jemAM gaNitazAstra che jemake-caMdra prAti vagere zAstra. trIjo dharmAMkathAnuyAga ke jemAM kathAo che jemake--jJAtAjI vagere zAstra. ceAthe| dravyAnuyAga ke jemAM dharmAstikAya vagere cha dravyane vicAra che jemake--sUyagaDAMgajI vagere zAstra. $ AcArAMga vagere bAra aMganAM nAma kahyAM temAM A kALamAM draSTivAda nAme a'gatA abhAva che tethI 11 a'ga gaNAya che. * upAMga 12 che.--vavAi, rAyapaseNI, chatrAbhigama, pakSatraNA, jamuddIpa prajJapti, caMdra prajJapti, sUrya prajJapti,nirayAvaLikA-kakhiyA, kavaDasiyA, puSkriyA, pukhyuliyA, vavizA. z'
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ $ che, mULa ane aneka prakIrNa graMtha vaDe ghaNe vistAra karyo che. zratajJAna aneka camatkArika vidyAne sAgara che, zabdathI avarNanIya che, bhAre bhAre vidvAna paNa tene pAra pAmI zakyA nathI, jemAM pApane leza bhAga nathI evuM e sAcuM tIrtha che, e tIrthamAM snAna karavAthI moTA moTA pApAtmA pavitra thayA che, jagatanA jIne uddhAra karavAnuM sAmarthya emAM che, yegI lekenuM trIjuM netra te che, vagere aneka guNathI paripUrNa zrutajJAna che. ene abhyAsa karavAmAM dharmadhyAnI jIve jarA paNa pramAda na karavuM joIe. have AgaLa je je vAta cAlaze te tamAma zrutajJAnamAMnIja samajavI. mAgaNa. gAthA-gai iMdIe kAe, joe vee kasAya NANeya / saMjama daMsaNa lesA, bhava samme sani AhAre // (tRtIyakarma graMtha. gAthA 10) artha-gati, idriya, kAyA, jaga, veda, kaSAya, jJAna, saMjama, darzana, lezyA, bhavya, abhavya, samyakatva, saMsI, asaMsI, AhArika, anAhArika e pramANe 14 mAgaNa che. mArgaNAnuM jJAna $ cAra veda che.-dazavaikAlika, uttarAdhyayana, naMdI ane anujogadhAra. || akSarAtmaka zratajJAnanA mULa akSara 64 che. temAM yaMjana, 27 svara ane 4 yogavaha che. e akSarono saMga eTale dvisaMgI, trisayogI, catuHsaMyogI vagere cosaTha saMyogI paryata bhaMga karIe ane e samasta bhaMgone joDI daIe, tyAre ekadhArI, saMyukta pramANu, samasta apunarUkta thatajJAnanA akSara 1844674407955615 eTalA thAya che jemAM tamAma grutajJAnano samAveza thAya che. A lekha digambara matanA tattvArtha sUtranI artha prakAzikA nAmanI vacanikAnA pahelA adhyAyamAM che,
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ atizaya gahana che. ene vicAra karavAthI dhyAnamAM bahu sthiratA rahevAne saMbhava che teTalA mATe ahIM mArgaNAnuM varNana kare che. 1. gatimAgaNa-jemAM AvAgamana kare tene gati kahe che, te gati cAra che. (1) naraka gati eTale adholeka; te nIce che jemAM sAta mahA duHkhamaya sthAna che. (2) tIyaca gati-jemAM sakSama ekedriya jIva je sarva lekamAM bharyA che te che. vaLI bAdara ekedriya tathA trasa eTale beIdriyathI paceMdriya sudhI (kIDA, pazu vagere) jIve che. (3) manuSya gati-jemAM tirachI lokamAM karmabhUmi ane akarmabhUmi manuSya jIva che te. (4) devagati-jemAM pAtALavAsI bhavanapati ane vANavyaMtara de, tirachA lekamAM caMdra, sUrya, graha vagere tiSI de ane ulekamAM bAra svargamAMnA kalpavAsI ane nava zayika ane pAMca anuttara vimAnamAMnA kalapAtIta de rahe che te. A pramANe cAra gati saMsArI che mATe che. (5) mekSagati che paNa tyAM gayA pachI jIvane saMsAramAM pharI AvavuM paDatuM nathI. 2, Idriya mAgaNa-jenAthI jIvonI jAtanI khabara paDe tene Idriya kahe che. e Idriye pAMca che. (1) ekeMdriya jIva eTale pRthvIkAya vagere, mAtra sparza IdriyavALA jIve che te. (2) IdriyajIva te kIDA vagere jene sparza ane rasaI priya che tevA che. (3) teIdriya jIva-te jU vagere, sparza, rasa ane ghANa ema traNa IdriyavALA che. (4) eraMdriya jIva te mAkhI vagere sparza, rasa, ghANa ane cakSu ema cAra IdriyavALA jI. 5) padriya jIva te maccha vagere jaLacara, pazu, gAya vagere thaLacara haMsa vagere (pakSI) khecara ane nArakI, manuSya tathA devatA mi jene sparza rasa, ghANa, cakSu ane kAna maLI pAMce Idriya
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ * mAM , che evA che. e sivAya aneMdriya (Iddhi vagaranA) jIva kevaLI bhagavAnane kahe che. 3. keya mAgaNuM-zarIrane kAyA kahe che, jIvavAnI kAya cha che. (1) pRthvIkAya te mATI. (2) apakAya te pANuM. (3) teukAya te agni. (4) vAukAya te havA. (5) vanaspatikAya te lIlerI e pAMca kAyA ekedriyanI che. (6) trasakAya te hAlatA cAlatA beIdriyathI mAMDIne pacaMdriya lagInA che. 4. jega mArgaNA-bIjAnI sAthe saMbaMdha kare te joga kahevAya che. te jaga traNa che. (1) mana jema te aMtaHkaraNanA vicAra (2) vacanaga te zabdaracAra. (3) kAyajoga te pratyakSa zarIrane jega. pa. veda mAgaNa-vikArane udaya thAya te veda kahevAya che, te veda traNa che. (1) strI veda. (2) purUSa veda. (3) napuMsaka veda, 6, kasAya mANu-saMsArane kasa AvIne AtmAnA pradezamAM jAme te. e kaSAya cAra che. (1) dha eTale gu . (ra) mAna eTale abhimAna. (3) mAyA eTale kapaTa. (4) lAbha eTale tRSNA. 7. jJAna mArgaNuM-jenAthI padArtha jANavAmAM Ave tene jJAna kahe che tenI pAMca jAta che. (1) matijJAna te buddhi (2) zrutajJAna te zAstrajJAna. (3) avadhijJAna te rUpI sarva padArtha jANe. (4) manaparyavajJAna te mananI vAta jANe (5) kevaLajJAna te sarva dravya, kSetra, kALa ane bhAva jANe A pAMca jJAna samyaphaSTine S ; kevaLajJAnIe anaMta kALanA zabdAdi viSayane pahelethI jANI lIdhA che tethI teone karNa vagere Iddhine AkAra che paNa tenA viSa nuM tene kai paNa prayojana nathI.
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ hoya che ane (1) matijJAna te kubuddhi, (2) zrataajJAna te kuzA ene abhyAsa, (3) virbhAgajJAna te ulaTuM jANe. e traNa ajJAna mithyAtvadraSTine thAya che. 8, saMyama mAgaNa--kukarmomAMthI AtmAne reka tene saMyama kahe che. e saMyamanA sAta prakAra che. (1) agratI-je samyakadraSTie pitAnA AtmAne mithyAtvathI bacAvI te. (2) dezavratI te zrAvaka. (3) sAmAyika te dezathI zrAvake ane jAvajIva lagI te sAdhuo. (4) chedepasthApanIya te deSathI nivAraNa karanAra. (5) parivAra vizuddha te zuddha cAritra. (6)sUma saMparAya te thoDA levA sivAya tamAma devathI rahita. (7) yathAkhyAta te sarvathA . deSa rahita. 9 desaNa mArgaNu-dekhe te darzana, te cAra che. (1) cakSudarzana, te AMkhethI dekhe. (2) acakSudarzana te AMkha vinA cAra IdriyothI ane manathI dekhe. (3) avadhidarzana te dUranA rUpI pArtha dekhe. (4) kevaLadarzana te sarva dravya, kSetra, kALa, bhAva dekhe. 100 lezyA mArgaNu-karmathI jIvane lepa caDAve te vezyA kahevAya. e vezyA cha che. (1) kRSNalezyA te mahA pApI jIva. (2) nIlalezyA te adhama jIva. (3) kAtilezyA te vakabhAvI haThIle jIva. (4) te lezyA te nyAyataMta. (5) candralezyA te dharmAtmA. (6) zukalalezyA te mokSAthI jIve ane avezI te agI kevaLI tathA siddha bhagavAna, - 11, bhavyamArgaNu-saMsArI jInA be prakAra che. (1) bhavya te mokSagAmI. (2) abhavya te kadApi meksena janArA. vaLI bhavyAbhavya che te siddha bhagavAna. 12. saMsI mArgaNu-saMsAramAM jIva be prakAranA che. (1) sarI te jJAna athavA manasahita, temAM devatA, nArakI ane
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 mAtA pitAnA sacogathI utpanna thayela manuSya ane tiryaMca Ave che. (2.) asaMjJI te pAMca sthAvara, traNa vikalendriya ane mAtA pitAnA saceAgathI nahu utpanna thayelA manuSya ane tiryaMca Ave che. vaLI nA-saMjJI-asaMjJI te siddha bhagavAna. 13. samyakatva mAgaNA--padmA nI yathA zraddhA te samya ke tenI sAta jAta che. (1.) mithyAtva-te mahAranuM svarUpa mithyAtvanuM paNa aMdara samakita pAme te. (2.) sAsvAdana--te leza mAtra dharmanI asara thayA pachI paDI jAya te. (3.) mizra-te zraddhAnI gaDabaDa. (4.) kSaye pamika-te mAhanIya karmanI prakRti kaika kSaya karI ane kaiMka DhAMkI te. (5.) Apazimaka-te mehanI karmanI prakRti upazamAvI che te.(6.) vedaka--te prakRtine vede A veka samakita kSAyika samakitanA pahelA kSaNe mAtra thAya che. (cha.) kSAyika--te meAhanIya karmanI prakRtiAnA kSaya kare. 14. AhAra mANA--(1.) AhAra kare te jIva - hArika kahevAya. (2.) anAhArika te vATe vahetA ( eka zarIra UMDI khIjA zarIramAM janArA jIva) tathA meAkSa vagerenA jIva. A cAda mAzAnuM jJAna sAgararUpa che paNa graMtha moTA thavAnI bIke ahIM sakSepathI batAvyuM che. dhyAnI jIva enI vistArathI citavA karaze. mahAvrata, mahAvrata eTale mATAM vrata. taLAvamAM pANI AvavAnAM nALAM rAvAthI jema taLAvamAM pANI AvatuM baMdha thaI jAya che tema vrata paccakhANa karavAthI jIvane AkhA jagatanuM pApa AvatuM atha thAya che. zrAvakanA vratanI apekSAe sAdhujInAM vratane mahAvata kahe che.
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAnI jIva ghaNuM karIne mahAvatI hoya che tethI tene pitAnAM vrata upara dhyAna devAnI atizaya jarUra che. 1. savya pANAIvAyAe viramaNa eTale vasa, sthAvara, sUkSama, bAdara, sarva jIvonI hiMsAthI trividhi trividhi (nAva keTi) sarvathA nivarse-sarvathA hiMsAne tyAga kare te 2. savaM masAvAyAe viramaNuM-eTale keSathI, bhathI, hAMsIthI ane bhayathI sarvathA trividhi trividhi (navakeTa) jUThuM na bole. 3. sarva adiNu dANAe viramaNuM -eTale thoDI, vadhAre, halakI, bhAre, sajIva, nirjIva e tamAma cInI sarvathA prakAre trividhi trividhi (nava keTi) cArI na kare. 4. savavuM meNue viramaNuM-eTale devAMganA, manuSya ane tiryaMcaNI vagerethI mithuna sevavAnuM sarvathA prakAra trividhi vidhi (nava keTi) taje. 5. savaM parigrahAe viramaNa-zeDa, vadhAre, halaka, bhAre, saceta, aceta vagere parigrastuthI sarvathA prakAre rividhi trividhi (nava keTi) dUra rahe. 6. savva rAi bhAyaNuM viramaNuM--eTale Aja, pANI, mevA miThAI ane mukhavAsa (taMbeLa, sepArI vagere) ItyAdi AhAra, rAtrimAM sarvathA prakAre trividhi trividhi (nava koTi) na bhegave. dhyAnI jIve A mahAvate, tenI bhAvanA, bhAMga, taNAvA - nuM ciMtavana karavuM ane sadA kartavya parAyaNa rahevuM.
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAra bhAvanA, 1. anitya bhAvanA-dravyArthika nayathI AtmAne svabhAva avinAzI che. paNa tene rAgadveSarUpI je karma lAgyAM che tethI tene svabhAva vinAzI gaNAya che. e vinAzI karmanA svabhAvathI AtmAe grahaNa karelAM strI, putra vagere sacetana dravya, suvarNa, rUpuM vagere acetana dravya ane e sacetana tathA acetana baMnethI thayelAM mizra dravya je che te tamAma dravya, ani, adhruva tathA vinAzI che. AvI bhAvanA jenA hRdayamAM ramI rahI che tevA mahAtmAne sarva dravyaparathI mamatvabhAva dUra thaI jAya che. e mahAtmA evAM sarva vinAzI dravyane vamana karelA khorAkanI peThe nihALe che. evA mahAtmAo akSaya ane anaMta sukhanuM dhAma je mokSa tene meLave che. 2azaraNu bhAvanA-AtmAne jJAna, darzana, cAritra tathA arihaMta vagere paMca parameSTInuM kharekharuM zaraNa che. te sivAya devendra, naredra, svajana, sena, ghara, dhana, maMtra, jaMtra, taMtra vagere keIpaNa Azraya denAra nathI. jema haraNanAM baccAMne siMhe pakaDayuM heya te tene choDAvavAne bIjuM kaI haraNa samartha nathI, jema vahANamAMthI dariyAmAM paDanAra manuSyane Azraya dAtA keI nathI, tema A saMsArane khela jANI paradravyathI mamatva bhAva utArI je je nija svabhAva che, je je nija guNa che, tenuM ja avalaMbana grahaNa karavuM jethI nija AtmasvarUpa je siddha avasthA tene meLavI zakAya. 3. saMsAra bhAvanA--(1) A saMsAramAM jeTalAM dravya che tene ApaNu AtmAe jJAnAvaraNI vagere ATha karmanA pratApathI, zarIranuM piSaNa karavA sArU, AhAra, pANI vagere rUpe, zrAviheMdriya vagere iMdriyenI mAraphate, anaMtI anaMtIvAra grahaNa karelAM che, temaja cheDI paNa dIdhAM che, ene dravyasaMsAra kahe che. (2) A lekanA asaMkhya pradeza che temAMnA akeka pradeza para ApaNe jIva anatI
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ anaMtIvAra janme ane mRtyu pAmyA ane kSetrasaMsAra kahe che. (3) avasarpiNI tathA utsarpiNane vakhata je 20 kaDAkroDa sAgarane che tenA ekeka samayamAM A jIva anaMta janma maraNa karI cUkyA che ene kALasaMsAra kahe che. (4) ke, mAna vagere cAra kaSAya, mana vagere traNa jega, prakRti vagere cAra baMdha, e badhA bhAvene jIve anaMtI vakhata grahaNa karI cheDI dIdhA che ene bhAvasaMsAra kahe che. evI rIte cAra prakAranA saMsAramAM A jIva anAdi kALathI paribhramaNa karate chatAM thAkya nathI. have A saMsAranA paribhramaNapara, tenAthI nivartavA sArU je udAsI bhAva lAvaze teja mokSe pahoMcaze. 4. ekatva bhAvanA-A jIvane AtmAnA sahajAnaMda sukhanI sAmagrI batAvanAra kevaLajJAna che. e kevaLajJAnamAM anaMta guNa rahelA che. e kevaLajJAna ja AtmAnuM svAbhAvika zarIra che. eja kevaLajJAna avinAzI hitakAraka che. svajana vagere keIpaNa dravya hitakta cheja nahi. kevaLajJAna, kevaLadarzana vagere nijagu sivAyanA bIjA padArtho manane saMkalpa vikalpa upajAve che, ane aneka prakAranAM duHkha Ape che. evuM jANI badhI bAhya vastuo parathI mamatvabhAva utArI eka AtmAparaja je draSTi jamAvaze teja purUSa Atmadravyane tapAsa karI nijAnaMda-sahajAnaMda sukhane meLavaze. pa. anyatva bhAvanA-A jagatamAM ApaNe keTalAka sajIva padArthone ApaNuM kuTuMba mAnIe chIe ane keTalAka nirjIva padArthane sahAya denAra tarIke gaNIe chIe. paNa te badhAM karmAdhIna tathA karmathI bharela che. te bicArAM pite sukhI nathI thaI zaktAM te ApaNane sukha kayAMthI deze? teo pitAne nAza thate aTakAvI nathI zakatAM te ApaNane zI rIte bacAvI zakaze? ATale badhe kALa A saMsAramAM ApaNe jIva duHkhI rahyA che e padAtheja pratApa che. e nizcaya karI he jIva! e vicAra
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ kare ke A badhA padArtha judI vastu che, ane huM zuddha caitanyarUpa jUdha vastu chuM. e mArAM nathI huM ene nathI. e badhAM mane rakhaDAve che. je A rIte sarva dravyathI alaga thavAya te pitAnA svarUpane meLavIne anaMta sukhanA bhakta thavAya. 6. azuci bhAvanA--A zarIrane svaccha karavAne keTalAka manuSya, pANInA asaMkhya jIne ghAta kare che. viSTAnA ghaDAne sApha karavA jevI A rIta che. A zarIra, mAtAnA raja tathA pitAnA zukanA saMgathI pedA thayela che. pachI dUdha ane viSTAnA khAtarathI pedA thayelA padArthonA bhakSaNathI vRddhi pAmatuM gayuM. je je padArthonI A zarIramAM vRddhi thaI te sarve paNa azucimaya che. A zarIranA sAgathI temAM AvelA zuci padArtha paNa azuci rUpa thAya che. sArA sArA kherAka temAM paDe che te viSTArUpe, mUvarUpe, lITarUpe ema aneka rIte azucirUpa bane che. surabhigaMdhavALA padArtho A zarIranA sAgathI durabhigaMdharUpa bane che. manehara padArtho dugaMchanIya bane che. ghaNA kALathI ghaNuM saMgraha karelA padArtho A zarIrane saMbaMdha thatAM ukaraDApara nAMkhavA jevA bane che. A zarIranA dvAramAMthI nIkaLatA sarva padArtha joI ApaNane chITa Ave che. A zarIranA keIpaNa bhAgapara prema utpanna thAya evuM kaMI che ja nahi chatAM meha madirA pIne chakI gayelA jIve azucimaya A zarIrane prANapriya mAne che. AthI vizeSa ajJAna dazA bIjI kaI! zarIranA je je bhAge pitAne atizaya vahAlA lAge che te jUdA karI tenA ja hAthamAM daIe, juo kevAka pyArA lAge che ! vagere vagere vicAra karI A azucithI bharelA zarIra5rathI mamatA choDI, temAM rahele AtmA ke je parama pavitra jJAnAdi ratna dhAraka che tene azucirUpa kedakhAnAmAMthI choDAvavAne mATe brahmacarya vagere pavitra vratane dhAraNa karavA ane parama pavitra mekSasthAna meLavavuM eja khare purUSArtha che. '
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. Azrava bhAvanA-jema kANuMvALuM vahANa pANImAM DUbI jAya che tevI rIte mithyAtva, avrata, pramAda, kaSAya vagere pAparUpI pANI, AtmArUpa vahANamAM zubha azubha garUpo kANAMnI mAraphate praveza kare che ane AtmAne saMsArarUpI samudramAM DUbADe che. evuM jANuM Asavane cheDI A AtmAne saMsArarUpI samudra mAMthI bacAvavAne upAya karave. 8. saMvara bhAvanA--Asava bhAvanAmAM AtmAne keNu kevI rIte DUbADe che te batAvyuM. have e bAvanArAne AvavA na devAne upAya te saMvara che. samyakatva, apramAda, akaSAya ane zubha sthirajaga e enAM aMga che. e badhA guNemAM AtmAne rekI jJAna, darzana, cAritrarUpI traNa ratnane akSaya bhaMDAra hAtha karI saMsAra samudAne kinAre jaI mokSarUpI nagarImAM pahoMcavuM. 9 nirA bhAvanA jIvano svabhAva te mekSamAM paheMavAja che paNa anAdithI cUMTelAM karmarUpI dabANuthI dabAI jaI pahoMcI zaktA nathI. jevI rIte tuMbaDAne svabhAva te pAchuM upara rahevAnAja che paNa tenA para kaI mATI ane zaNunA ATha lepa sukavI sukavIne lagAve, pachI pANImAM mUke te tarataja tALIe bese che. taLIe gayA pachI pANIne saMga lAge raDatAthI aneka lepa gaLavA mAMDe che ane tethI te upara Ave che. te rIte jIvarUpa tuMbaDuM ATha karmarUpI lepathI saMsAra sAgaramAM DI gayuM che. te lepane bAra bhedarUpI tapazcaryA vagerethI mumukSu jana gALe te teja tuMbaDuM saMsArane agra bhAga je mokSa sthAna tyAM ja cIra anasa ane akSaya sukha meLave che. 1 lokalAvanA anaMta AkAzarUpa alakanA madhya --- - - ghA * -
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra bhAgamAM 343 ghanAkAra rAjI jeTalA kSetramAM lAka che. lAkanA madhyamAM 14 rAju lAMkhI ne 1 rAjI paheALI trasanALa che. te trasanALamAM trasa ane sthAvara jIvA bharelA che. leAkanA cheka uparanA bhAgamAM meAkSasthAna che, je jIva karmathI mukta thaI jAya che te siddha kSetramAM virAje che. siddha kSetramAM gayA pachI jIvane kadApi calAyamAna thavuM paDatu nathI. tyAM jIva hamezAM nirAmaya sukhamAM lIna rahe che. huM AtmA ! e sthAnane meLavavAnA upAya kara. ve 11 medha bIja durlabha bhAvanA--adhI vastue maLavI sulabha che paNa edhakhIja je samyakatva ratna tenI prApti thavI ati kaThaNu che. dhamIjanI prApti vizeSe karIne manuSya janmamAMja thAya che. "kuchaddo vahu mAnuso mana " eTale manuSya janma maLavA ghaNA muzkela che. aThThANuM khelanI alpa mahuva vidhimAM pahelAja khelamAM kahe che ke ' sarvathI gheADA ga ja manuSya ' e khelanA vistAra A pramANe che. 343 rAjI kSetranA saMpUrNa lAka jIvathI ThAMsA ThAMsa bharyAM che, vALanA agra bhAga jeTalI jagA paNa khAlI nathI. e lAkamAM trasajIve te phakta 14 rAjInI trasanALamAMja che. jemAMthI cha rAju nIce naraka ane cha rAjumAM kaMIka krama pramANamAM svarga che. jenI vacamAM 1800 jojananI jADAIvALA ane 1 rAjI pahALAIvALA tira leAka che. e tiracchA lAkamAM asa Mkhya dvIpa samudra che. ane e dvIpa samudrAnI vacamAM 45 lAkha jojananA manuSya leAka gaNAya che. e 45 lAkhajojanamAMthI 20 lAkha jojana jagA tA samudre rAkI che. keTalIka jagAmAM pUrvAMtA, nadIo, vana, vagere che. mAtra 101 kSetra manuSyanAM che. e 101 * 38127970 maNu lADhAne eka bhAra thAya che evA hajAra gALA bhegA karI eka geALA banAvIe, e gALAne kAi devatA bahuja 'cethI nIce nAMkhe te te cha mahinA, cha dina ane cha ghaDImAM jeTalI jagyA oLaMge teTalI laMbAIne 1 rAjI kahe che,
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSetramAM 15 kSetra karmabhUmi manuSyanAM che. e 15 mAM paNa Arya bhUmise kama che. bharata kSetranA 32000 dezamAM mAtra rapA dezaja Arya che. e pramANe bIjA kSetramAM paNa Arya kSetranI saMkhyA ghaNIja nyUna che. 15 karmabhUminA kSetramAMthI 5 mahAvideha kSetramAM te hamezAM dharma karaNane jega rahyAM kare che. bhArata ane vitanA 10 kSetramAMja sarpiNI kALa che. 10 keDIkeDI sAgara sapiNa kALamAM phakata 1 keDIkeDI sAgara jeTalA vakhatamAM dharma karaNa karavAne jega bane che. e 1 kaDAkoDI sAgarane jega prApta kare bahuja muzkela che. e jega maLyA pachI AryakSetra uttama kuLa, dIrgha AyuSya, pUrNa iMdriya, nigI zarIra, sukhathI upajivikA, sadUgurU darzana, zAstra zravaNa-manana-nididhyAsana, bhavyapaNuM, samyaka draSTipaNuM, sulabha badhIpaNuM, haLukarmIpaNuM ane svalpa saMsArIpaNuM vagere jega maLe tyAre dharmapara rUci jAge che, ane te pachI samyakaranI prApti thAya che. juo bhAI, bedhabIja keTaluM durlabha che. he bhavya jane! atyaMta puNyodayathI tame bahuja uMce caDayA che ane bodha bIja rUpI ratna hAtha AvyuM che, te te ratnane phagaTa na gumAvatAM AtmakSetramAM repI, jJAnarUpI jaLanuM siMcana karI dharmavRkSane khuba khIla ke jethI Akhara mekSarUpI phaLa Ape. 12. dharma bhAvanA-"jAra rUti varSa" adhogatimAM paDatA jIvane bacAve tene dharma kahe che. saMsAmi dukala paE saMsAra sAgara mahA duHkhathI bharela che. emAM paDelA jIvane bacAvI mokSa sthAnamAM pahoMcADe tene dharma kahe che. mokSArthI jIne dharmanI atizaya jarUra che. e dharma zuM che te jANavuM jaIe. jena kahe che ke-+ aMga zudhira vAhiMsA saMto tuti prati bALa dhAraNata dharma te" eTale durgatimAM paDatA jIvane bacAve tene dharma kahe che. (cogazAstra). che. uttarAdhyayana sUva gAthA 1 dazavai. aba. 1-gAthA - - -
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ ta" atha-maMgaLakArI ane sarvathI zreSTha dharma teja che ke je dayA, saMjama ane tapathI saMyukta hoya. veda kahe che ke- "ahiMsA paramo dharma arthAta-jyAM ahiMsAne saMpUrNa nivAsa hoya teja paratkRSTha dharma che. viSNu purANamAM kahela che ke - haMsA akSo dharma gadhama bALInA vadha arthA-dharmanuM lakSaNa ahiMsA che ane adharmanuM lakSaNa hiMsA che. kurAna kahe che ke -" tana TU guna guNa avAvaru thavAnAta" arthAt tuM pazu pakSInI kabara tArA peTamAM kara nahi. bAIbala kahe che ke -"Thou shalt not kil" "dhAu zUTa neTa kila" arthAt tuM hiMsA na kara, e pramANe sarve zAstramAM dharmanuM mULa "dayA" ja pharamAvela che. thA nA be bheda che. (1) paradayA eTale e kAyanA chavanI rakSA karavI. (2) svadayA eTale pitAnA AtmAne kukarmothI bacAva jethI te AtmA bhaviSyamAM sarva duHkhathI chUTI mAkSanAM akSaya ane anaMta sukha meLave. A 12 bhAvanA mumukSu jIvene mokSa pahoMcADanArI nisaraNInAM 12 pagathI che ema gaNuM tepara hamezAM citta lagADavuM. pacediya upazamatA. zloka-iMdriyANAM prasaMgena, doSamRcchatyasaMzayam / saMniyamya tu tAnyeva, tataH siddhiM niyacchati // artha-ddhine adhIna banIne jIve aneka viTaMbaNA pAme che. paNa Idrine pitAne tAbe kare te Anadamaya mekSa para meLave che. (1) zroteTriyakAnano svabhAva, jIva zabda, arthava zarada ane mizra zabdane grahaNa karavAne che. ene tAbe vAI,
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 95 haraNane nAza thAya che. (2) cakSu Idriya-kALa, lIle, lAla, pILe ane veta raMga ane rUpane grahaNa karavAne che. e indriyane vaza thavAthI pataMga jIva khue che. (3) "dhrANendriya - nAkane svabhAva sugaMdha ane durgadha grahaNa karavAnuM che. e Idriyane vaza thavAthI bhamare mAryo jAya che. (4) "raDhiya"--khATA, mIThA tIkhA, kaDavA ane kasAyelA rasane grahaNa karavAne svabhAva jIbhane che. ene tAbe thavAthI mAchaluM mRtyu pAme che. (5) " sparzadriya"-- eno svabhAva halake, bhAre, TADha, une, lakhe, cIkaNe, kamaLa, khaDabacaDe vagere sparzane grahaNa karavAne che. ene vaza paDavAthI hAthIne nAza thAya che. have jarA vicAra karIe te jaNAze je ekeka indriyane vaza thanAra jIvanuM akALa mRtyu thAya che te je pAMce ikiyenA tAbAmAM parAdhIna che tenA zA hAla thaze! karela karmone badale durgatimAM jaIne avazya bhegave paDaze. - ajJAnatAthI jIva duHkha denArI IdrinA viSayamAM sukha mAne che e atizaya Azcarya che, juo te kharA ke (1) zabda sAMbhaLavA e sukharUpa heya te gALe sAMbhaLavAthI gusse zA mATe thAya che? gALanI utpatti ane grahaNa karavAnI jagA ekanI ekaja che. vaLI je gALethI duHkha upaje che te ja gALo je bALaka, nehIo agara hAlI strIo Ape che te sAMbhaLI khuzI upaje che. 2) rUpa joIne prasannatA thAya che te azuci joIne zA mATe chITa thAya che. e ja azuci keIkavAra cittane prasanna kare evI cIja hatI. ane hajI paNa bhaviSyamAM rUpAMtara pAmI AnaMdadAyaka padArtha banaze. vaLI kharekhara je azucithI nAkhuzI ja thatI hoya te strI saMbaMdhI mahAna azucimAM te atizaya majA gaNAya che. (3) durgadha AvavAthI nAkane zAmATe pheravavuM. kAraNa ke durgadhI paNa eka jAtanI gaMdhaja che. rUpAMtara thatAM teja durgadhI sugaMdhI rUpe banaze. vaLI kharekhara je durgadhIthI nArAja hoya te je manuSya lekanI 500 jejana dUrathI ane zAna durIthI manuSya ke
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaMdha Ave che temAM kema rAcyApacyA rahevAya che. (4) rUcikara madhura rasathI sukha maLe che te pachI khUba sAkara khavANI tethI tAva caDe ane ghI khAvAthI khAMsI thaI evI phariyAda vaidarAja pAse zA mATe karavI paDe che. je ghI ane sAkara jevA rasika padArtha paNa duHkhadAI che te pachI bIjA padArthonuM te zuM kahevuM. vaidakazAstra kahe che ke "jaLI te tenA artha-rasane bhegI te jhAjhe regI. Ama che te pachI emAM sukha zuM dIThuM. (5) citta munie brahmadatta cakravartine kahyuM ke je mArA mArA, je vAnI suviha" arthAta-sarve ghareNAM bhArarUpa che. ane sarve bhegA duHkhadAtA che. e kathana sAva sAcuM che. jema suvarNa paNa dhAtu che tema loDhuM paNa dhAtu che. paNa je rAjA suvarNanI beDI Ape te khuzI thAya che ane leDhAnI beDInI bakSisa de te revA maMDe che. A badhA vicArathI nakkI thAya che ke bhUSaNa vageremAM sukha duHkha nathI paNa manathI mAnavAmAM ja che. evI rIte sarva kAmaga duHkhakArakaja che. enuM nAma ja viSaya bhega eTale viSane bhegavavuM te. viSa karatAM 2 akSara vadhAre che. tethI jhera karatAM paNa adhika hAnikAraka che. jhera te je khAya tene ja mAre che paNa viSaya te manathI vicAra mAtra karanArane AkuLa vyAkuLa kare che ane aneka phajetI paNa karAve che. vaLI-- viSasya viSayANAM ca, duurmtyntmNtrm| . upabhuktaM viSaM hanti, viSayAH smaraNAdapi // artha-kera ane viSayemAM moTe pharaka che. jhera te khavAya tyAre ja prANa haraNa kare che. paNa viSaya te maraNa mAtrathI mArI nAMkhe che. * uttarA, 13 gAthA 13.
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. ati garike uparAve che te che sAgara bhagavAne pharamAvyuM che ke - " zAbamApurathI anaMta saMsAra arthata-kAmagamAM magna rahenArane anaMta saMsAra vadhI jAya che. badhAne sAra e che ke viSa te eka bhavamAM mAre che paNe viSaya te bhAva ane parabhavamAM anaMtIvAra mAryA ja kare che. moTA moTA vidvAne ne ane RSi mahAtmAone viSaye bAvarA banAvI de che evuM bhayaMkara jhera te che. viSayasukha bhogavavAmAM zuM zuM hAni che te vicArIe. zakti, buddhi, teja, moTAI e sarvane nAza kare che. ati gardhipaNuM rAkhavAthI cAMdI, prameha vagere rogothI saDatAM kIDA paDe che ane marIne narake upaje che. tyAM pilAdanI garamAgarama pUtaLInI sAthe paramAdhAmI deva kIDA karAve che te TANe vilApa kare che. A pramANe duHkhanA sAgara jevA viSayane sukhane sAgara mAnanArane kevI jAtanA DAhyA kahevA ! A badhI bAbatene vicAra karIne dhyAnI jIva pAMca iMdrinA viSaya bheganI abhilASArUpI ajJAnatAne cheDI nirviSayI ane nirvikArI banI paramasukhI thAya che. kiM bahu lekhaneneha, saMkSepAdidamucyate / tyAgo viSaya mAtrasya, krtvyo'khilmumukssubhiH|| a vadhAre lakhavAnuM zuM prajana. saMkSepamAM eTaluM ja kahevAnuM che ke mekSanA abhilASIoe sarvathA viSayane tyAga kareja joIe. dayArdu bhAva. zrI suyagaDAMga sUtranA bIjA zrutaskaMdhanA prathama adhyayanamAM bhagavAne pharamAvyuM che ke - * savaiyA-dIpaka dekha pataga jalA, aura svara zabda suNa mRga dukhadAi, sugaMdha laI marA bhramarA, aura rasa ke kAja macchIviralAI; kAmake kAja khutA gajarAja, yaha parapaMca mahA duHkhadAI, je amarApada cAvata he, ina pAMceka vaza kIje re bAI.
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 sUtra-tattha khalu bhagavaMtA chajjIvanikAyaheuM paNNattA taM jahA-puDhavIkAe jAva tasakAe--se jahA NAmae mama assAyaM daMDega vA aThINa vA muTThINa vA lelUNa vA kavAleNa vA AuTTijjamANasta vA hammamANassa vA tajjijjamANassa vA tADijjamANassa vA pariyAvijjamANassa vA kilAvijjamANassa vA uddavijjamANassa vA jAva lomukhkhaNaNamAyamavi hiMsAkAragaM durukhaM bhayaM paDisaMvedemi, iccevaM jANa samvejIvA sambhUtA sabepANA savvesattA daMDeNa vA kavAleNa vA AuTTijjamANA vA hammamANA vA tajjijjamANA vA tADijjamANA vA pariyAvijjamANA vA kilAvijjamANA vA uddavijjamANA vA jAva lomukhkhaNaNamAyamavi hiMsAkAragaM dukhkhaM bhayaM paDisaMvedeti, evaM nacA sopANA jAva sattA Na hatvA Na ajjAveyavyA Na parighetavyA Na paritAveyavvA Na udRveyavvA // 48 // se bemi jeya atItA jeya paDDappannA jeya AgamissAmi arihaMta bhagavaMta savve te eva mAikhkhaMti evaM bhAsaMti evaM paNNaveti evaM parUveti savvepANA jAva sattA Na haMtavyA Na ajjAveyavvA Na parighetavyA Na paritAveyavA Na udaveyavvA esa dhamme dhuve NItie sAsae samiJca logaM kheyannehiM pavedeti // sUyagaDAMga prathama adhyayana, gAthA 48-49 atha-bAra jAtanI pariSadAmAM nizcayapUrvaka zrI tIrthakara deva bhagavAne pharamAvyuM ke-chakAyanA jIvonI hiMsA e karmabaMdhanuM 4 // 285 cha. me 74Ayana vona nAma De che. pRthvI, pANI, abhi, vAyu, vanaspati ane vyasa. e chakAyane duHkha thAya che te vAta
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ draSTAMtathI samajAve che. jemAM mane koI jIva lAkaDIthI, hADakAthI, muThIthI, pattharathI, ane kAMkarAthI mAre kuTe, paritApa upajAve, duHkha tI azAtA kare, uga upajAve, jIvakAyA jUdAM kare, ane zarIra uparathI vALa toDe ema hiMsA karavAnA aneka upAyathI jema mane duHkha ane Dara thAya che tevI rIte sarve jIva (= paMcediya) ne, save bhUta (= vanaspati) ne, sarve prANu ( = beidri, teIddhi, coreMdri) ne ane sarva satva ( = pRthvI, pANI, agni, vAyu je jIvamaya che te) ne lAkaDI, hADakuM, muThI vagerethI mAre, duHkhI kare, paritApa upajAve, kilAmanA Ape, udvega kare, yAvat jIvakAyA jUdAM kare, are ! vALa mAtra kheMcI kADhe, tyAre dukha ane Dara mAne che ane anubhave che. evuM jANuM tamAma prANI, bhUta, jIva ane sarvane mAravAM nahi, lAkaDIthI lagAvavAM nahi, baLAtkAra ke jabaradastI karI pakaDavAM nahi, agara te ke kAmamAM joDavAM nahi, zArIrika, mAnasika duHkha upajAvI paritApa ke nahi, kiMcit paNa upadrava kare nahi ane jIva kAyA dAM paNa na karavAM. A upadeza gayA kALamAM je anata tIrthaka thaI gayA, vartamAna kALamAM je vidyamAna che ane AvatA kALamAM anaMta tIrthakare thaze e sarvee pharamAvyuM ne pharamAvaze. jarApaNa zaMkA vinA kahela che ke zArIrika mAnasika duHkha devuM nahi. A dayAmaya dharma nizcaya che, nitya che, ane sanAtana che. prabhunAM A vacane para hamezAM vicAra kare ke bicArA badhA ja karmavaza thaI dukhasAgaramAM paDayA che. e badhAnAM duHkha jANanAra khedajJa zrI tIrthaMkara bhagavAne pharamAna karyuM che ke sava nI dayA pALe ne tenuM rakSaNa kare. ka . . . . khuda mahAvIra prabhu pitAne dAkhale ApIne pharamAve che. ka dIrdha draSTithI mahA dayALu evA zrI tIrthakara bhagavAnanAM vacano upara pakSa devAthI jaNAze ke-chakAyanA jIvonI hiMsA karavAthI jevuM
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10e. gAthA-kallANa koDi kAraNI, duraMta durayA dUra tthvnnii||. saMsAra bhavajala tAraNI, egaMta hoi siri jIvadayA // artha koDe kalyANane janma ApanArI, durdata = bhAre) pApane nAza karanArI, satpurUSanA sthAnarUpa, saMsArarUpI mahAsAgaramAM taravAne nAva samAna, vagere aneka sukAnI karanArI tathA salphaLa denArI zrI jIvadayA ekaja che. A dayA eja dharmanuM mULa che. sarva matamatAMtara eka dayAnA AdhAre ja cAlI rahyA che. dayA-anukaMpA e dharmAtmA jenuM parama lakSaNa che. evI rItanI parama pavitra dayAne dharmasthAnI jIva hA pitAnA AtmAmAM nivAsa karI rAkhe che, eTale temAM sadA dayA bhAva rahe che. e . mane duHkha thAya che tevuM ja tene thAya che. ema prabhu pite pharamAve che. evA mahA dayALu prabhune chakAyanA jIvonI hiMsA karIne khuzI karavA cahAya che e kevI jabarI meha dazA !! *zreNika rAjAne suta, hAthI bhava dayA pAlI, megharatha dayA kAja, mAMDa dIyo maraNo; dharma ruci dayA dhAra, kara gayA khevo pAra, zreNika paDaha vajAyo, sUtrameM he niraNo; nemajIne dayA pAlI, choDa dI rAjula nArI, metAraja dayA pAlI, meTa dIyo maraNo; tevIsamA jinarAya, tApasake pAsa jAya, jIvane bacA dIyo, navakArako saraNo; savaiyo savAyo kIyo, dhanAkSarI nAma dIyo, vijayA ja paze, go re vAvo taraNo che ? (NIRAmI mahArAja).
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ dayALu che bIjA ne duHkhI dekhI tenA para karUNA ANe che. trasa ane sthAvara ane zArIrika (rega vagere)ane mAnasika (ciMtA vagere) dukhethI herAna thaelA dekhI tenA para anukaMpA lAve che. hAlapaNu ghaNu dayAvaMta cha keI baherA mAyusane joI vicAra kare che ke A bicArA jIvane pApane ke udaya che ke te sAMbhaLI zakatuM nathI. bahere ane AMdhaLe ema baMne rIte duHkhI hoya tene joIne vaLI vizeSa dayA Ave che.' eja pramANe keIne aMga upAMgathI rahita, anna vastra vinAne ane rogathI pIDita joI atizaya dayA Ave che. tiryaMca pazuo te bicArAM anna, vastra, ghara, vinAnAM nirAdhAra che. parAdhInapaNe bhUkha, tarasa, TADha, tApa, vagere aneka duHkhe bhegave che. tiryaMca paMcendriyathI cAreMdriya jIvane duHkha vadhAre che kAraNake eka Idriya ochI che, reMdriyathI te IdriyamAM, te IdriyathI beIdriyamAM, beIdriyathI ekeMdriyamAM ane ekedriyathI nigoda (kaMdamULa vagere) mAM duHkha adhika che. nigodamAM te eka zarIramAM anaMta jI ekatra thaIne rahela che. eka muhUrtamAM (48 miniTamAM) 65536 janma maraNa kare che. eTalI badhI parAdhInatA che ke duHkhathI chUTavAne upAya karavAnI zakti te dUra rahI paNa potAnuM duHkha bIjAne jaNAvI paNuM. zaktA nathI! bicArA pAmara banI karelAM karmonAM phaLa bhegave che. evA rAMka jInI ghAta karanArA cha navA karmonA baMdha pADe che ane tenAM phaLa bhogavavAM paDaze tyAre tenApaNa evA ja hAla thaze. AvuM jJAnathI jANanAra phakata jinezvara devanA anuyAyIoja che. e anuyAyIo (jena leke) ja badhAjane abhayadAna Ape che, ekeMdriya jIvanI hiMsA karatAM beIdriyanI hiMsAmAM vadhu pApa che, beIdriyanI hiMsAthI teIdriyamAM, teIdriyathI coreMdriyamAM ane codiyathI caMdriyanI hiMsAmAM vizeSa pApa che. enI matalaba evI che ke ucca sthitinA jIvonAM puNya nIcenA jIvo karatAM anaMta gaNuM vadhAre che.
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 bAkI badhA dharmomAM te jIvaghAtanuM bhAre ghamasANa macI rahyuM che. mArAM mahAna puNya che ke zrI jaina dharmanuM jJAna mane prApta thayuM. suyagaDAMga sUtramAM prabhue pharamAvyuM che ke TrLo sAda, naM hiMsa viMga" arthAt nizcayapaNe jJAna prApti karavAne sAra e che je kaMI paNa jIvanI kiMcit mAtra hiMsA karavI nahi. AthI have huM mana, vacana ane kAyAnA zuddha jegathI badhA ne abhayadAtA banuM. badhA sAthenAM vaira virodhI nirvatuM ke jethI mane mekSamAM jatAM kaI paNa jAtanI keInA taraphathI harakata thAya nahi. A pramANe dayA mekSane kharekha hetu che. baMdha. karma baMdhana chUTavAthI ja jIvane mokSa maLe che, eTalA mATe mumukSu jIve baMdhanuM svarUpa jANavAnI AvazyakatA che. e baMdhanAM kAraNe sUtramAM 4 batAvyAM che te "Tya Tipha rasa pathA' arthAta (1) prakRtibaMdha, (2) sthitibaMdha (3) anubhAgabaMdha (4) pradezabadha. A cAre baMdhanuM svarUpa lADunuM draSTAMta laI jaNAve che. (1) prakRtibaMdha-prakRti eTale svabhAva. suMTha vagere nAkhIne banAvelA lADumAM jema vAyu rega haNavAne svabhAva che temaja jJAnAvaraNIya karmane svabhAva e che ke jJAnane DhAMkI de. (2) jema keI garIbane gALa devAmAM Ave te kaI bhAva pUchatuM nathI. paNa koI moTAne gALa devAmAM Ave te bhAre kaSTa uThAvavuM paDe che. je cha jeTalI ucca sthiti pAmyA che teTalA ja teo Atma kalyANanI najIka AvyA che ema gaNavuM. ene mAravA te tenA AtmakalyANanI jabarI vAta karavA barobara che, ekeMdriya jIvonI ghAta karyA vagara gRhasthAzrama cAlI zakato nathI, te paNa temAM rAMbhALathI vartatAM paNa lAbha che. . - sUyagaDAMga pra.zu.nA prathama adhyayanane udeze 4 gAthA 10mI.
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 103 darzanAvaraNIya karmane svabhAva darzana guNane DhAMkI devAne che. (3) vidanIya karmane nirAbAdha sukhanI hAni karavAne svabhAva che. (4) mohanIya karmathI lAyaka samakitanI hAni thAya che. (5) AyuSyakarmathI ajarAmarapadanI hAni thAya che. (6) nAma karmane arUpI pAnI hAni karavAne svabhAva che. (7) getra karmane agurulaghupada eTale saMpUrNa sulakSaNapadanI hAni karavAne svabhAva che. (8) saMtazaya karmane anaMta zakitanI hAni karavAne svabhAva che. ' (2) sthitibaMdhane svabhAva-jema te lADu pakSa, mAsa vagere kALa lagI rahe che tevI rIte jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya, aMtarAya, e cAra karmonI utkRSTa sthiti 30 keDIkreDI sAgaranI, mehanIya karmanI 70 kaDAkoDI sAgaranI, AyuSya karmanI 33 sAgaranI ane nAma tathA netra karmanI vIsa kroDA sAgaranI che. (3) anubhAgabaMdhane svabhAva--jema te lADumAM keIno rasa kaDe ne mIThe heya che tema (1) jJAnavaraNIya karmane rasa sUryane vAdaLAM jema DhAMke che te che. (2) darzanAvaraNIya karmane rasa AMkhe pATA bAMdhe teve che. (3) vedanIya karmane rasa madhathI kharaDelI taravAra cATavA je. (4) mehanIya karmane rasa madironA kepha je. (5) Ayu karmane rasa beDInA baMdhana je. 6) nAma karmane rasa kuMbhAra je. (7) gotra karmane rasa citArA je ane (8) aMtarAya karmane rasa rAjAnA paheregIra jeve che. (4) pradeza baMdhane svabhAva--jema te lADu ke IvAra bamaNuM tathA keIvAra traNagaNuM sAkarathI bane che tema keTalAMka kamane baMdha hIle ane keTalAMka karmane baMdha nibiDa (majabUta) hoya che jethI koI karmanI sthiti cheDI te keInI lAMbI hoya che,
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 - A cAra baMdhamAMthI prakRti ane pradezabaMdha vegathI bane che ane sthiti tathA anubhAga baMdha kaSAyathI bane che. A baMne dhanathI A jIva anAdithI baMdhAya che. keIne tIvra radaya ane keIne maMdaradaya hoya che. A jaganA jIve paNa e badhAnA svarUpa pramANe kaI kura prakRtivALA, keI zAMta prakRtivALA kaI dIrghAyuSI te kaI alpAyuSI, koI susaMgI te kaI duHsaMyegI, keI sArA varNanA te kaI kharAba varNanA, keI sArA saThANavALA te kaI kharAba saMDANavALA che e vagere prasaMge joI sArApara prIti ane kharAba upara dveSa kare nahi. je jene baMdhadaya thayela che te tene saMga maLyAM kare che. temAM te bicAre chava zuM kare? e saMyegane badalAvavAnI enAmAM satA kayAM che ke ApaNe ene kheDavALe kahIe! vaLI pitAnA upara paNa tene zreSTha ane kharAba saMga viyoganI asara thAya che. evuM jANI dharmadhyAnI jIva samabhAva ANe che ane tevA samabhAvathI hamezAM paramAnaMdI ane paramasukhI thaI rahe che. mekSa vAmana "bandhahetvabhAva nirjarAbhyAM kRtsnakarma kSayo mokSaH" tatvArtha dhigama satra adhyAya-10 satra 2-3. artha-jevI rIte bIjamAMthI aMkura utpanna thavAne anAdithI saMbaMdha che paNa je te bIjane devatAmAM bhuMjI nAMkhavAmAM Ave te utpatti thavAne saMbaMdha nAza pAme che. tevI ja rIte upara kahelAM baMdhanAM cAre kAraNene saMpUrNa abhAva thaI jAya arthAt dhyAnarUpI agnithI e cAre baMdhanAM kAraNene atyaMta bALA tenAthI chUTI nilepa thAya te tene meza kahe che, jevI rIte baMdhanathI tuMbaDuM pANImAM DUbI jAya che ane te
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 baMdhana tUTavAthI pANInI upara rahevAne tene havabhAva paNa sapATI upara Ave che. tevI rIte jIva paNa karmabaMdhanathI chUTI jAya te tenA svabhAva pramANe upara mokSasthAnamAM jaI rahe che lAkanA madhya bhAgamAM 14 rAju lAMbI je trasanALa che te sanALanA uparanA bhAgamAM eka 45 lAkha je jananI lAMbI ane 45 lAkha jajananI pahelI, geLa patAsAM jevI, vacamAM 8 ejana jADI ane tyAMthI kinArA tarapha pAtaLI thatI thatI atyaMta pAtaLI, dhaLA suvarNanI banetrI eka siddhazilA che. e siddhazilA upara phakta 1 jojana leka rahela che. e eka jojananA sAthI uparanA covIsamA bhAgamAM siddhasthAna che. A jagAmAM mokSa gati pAmelA ja pitAnA vizuddha Atma pradezathI rahelA che. uparanI tarapha te Atmapradeza alakane aDI rahyA che. e vizuddha Atma pradezane jIvanI siddha avasthA kahe che. e siddha bhagavAna kavA che. te kahe che. AtmopAdAnasiddhaM svymtishyvdiitbaaghvishaalN| vRdhihAsanyApetaM viSayavirahitaM niSpatidvandvamAvam / / anyadravyAnapekSaM nirUpamamamitaM zAzvataM srvkaal| mRtkRSThAnantasAraM paramasukhamatastasya siddhasya jAtam // artha-zrI siddha paramAtmA, pitAnA Atma svarUpe rahelA, svAbhAvika atizayathI yukta, avyAbAdhita (sarva bAdhA pIDAthI rahita), hAni vRddhirahita, viSayarUpI DhaMdrabhAvarahita, kaI paNa dravyanI upamA na apAya tema hovAthI anupama, jJAna vagere " jevI rIte pANInA AdhAra vinA tuMbaDu AgaLa jaI zakatuM nathI tevI rIte dharmAstikAyanA AdhAra vinA jIva mekSanI upara AgaLa alomAM jaI zakatA nathI. 14
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 apekSAthI gaNIe te apAra, nitya, sarva kALa uttama, paramasAra- yukta ane anaMta sukhamAM virAjamAna che. ' vaLI siddha paramAtmA atIndriya sukhanA bhoktA che. InDithI thatAM ne bhegavAtAM sukha te phakta kahevA mAtra che. tenAM pariNAma duHkharUpa che. IdriyanA viSayonuM piSaNa karavAmAM duHkhaja che e vAta prathama varNavI batAvI che, eTalA mATe siddha bhagavAna te anata atIndriya sukhanA bhaktA che. te siddha paramAtmAnA jJAnAvaraNIya karma nAza pAmyA che tethI teo anaMta kevaLajJAnI thayA che, darzanAvaraNIya karmane kSaya thavAthI anaMta kevaLa darzana thayA che, vedanIya karmane nAza thavAthI nirAbAdhI sukhanA bhaktA thayA che, mehanIya karmane kSaya thavAthI zuddha kSAyakasamyakavI thayA che, AyuSya karmane nAza thatAM ajarAmara thayA che, nAmakarmane nAza thavAthI arUpI thayA che, getra karmane nAza thavAthI apalakSaNa rahita thayA che, ane aMtarAya karmanA kSayathI anaMtadAnalabdhi, anaMtalAlabdhi, anaMtabhegalabdhi, anaMtaupabhegalabdhi ane anaMtabalavIyalabdhi maLI che. evA anaMtaguNadhAraka siddhabhagavAnanuM dhyAnI jIvAM dhyAna dhare che. gatigamana. - 20 kAraNene lIdhe jIva pAMca gatimAM gamana kare che. (1) mahA AraMbha-eTale sadA trasa ane sthAvara jIvone AraMbha eTale kuTe thAya tevAM kArakhAnAM vagere calAve. (2) mahA paricayaeTale moTA anartha karIne dravya meLavavAmAM pAchI pAnI dhare nahi ane cAmaDI tUTe paNa damaDI na chUTe e kaMjUsa hAya. (3) kazimAhArI-eTale mAMsa, madirA, vagere abhaya padArthone A
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17, * * * hAra kare. (4) paMceMdriya jIvaghAtaka-eTale manuSya, pazu, vagere . pacaMdriya jIvane vadha kare. e cAra kAraNathI jIva naraka gatimAM gamana kare che. (5) dagAbAja (9) nibiDa dagAbAja-eTale mIThA Thaga athavA dhUtAre. (7) matsarI-eTale guNane vaiSa karanAre (8) kuDa tole kuha mANeeTale moTAM tele ne mApa rAkhe. e cAra kamekane lIdhe jIva tici (pazu) gatimAM gamana kare che. (9) bhaki-eTale dagA rahita saraLa. (10) vinIta-eTale namra, kamaLa havabhAva ane maLatAvaDe. (11) dayALu-eTale duHkhIne dekhIne karUNa kara, yathA zakita sukha Ape. (12) amatsarIeTale guNAnurAgI, sanI zubhe unnati IcchanAra. e cAra karmothI chava manuSya gatimAM jAya che. (13) sarAga saMyamI eTale zarIra, ziSya, ane upakaraNa " para mamatva rAkhanAra sAdhu. (14) saMyama saMyamI-eTale zrAvaka (15) bALa ta5ravIeTale hiMsAyukata tapa karanArA ane kaMdamULa, phaLa Adi khAnArA tapasvIe. (16) akAmanirjarA-eTale paraveza paNAthI duHkha sahana karI maranAra. e cAra karmothI jIva devagatimAM jAya che. (17) jJAna-eTale jIvAdi nava padArthane jANe. (18) dezana-eTale yathArtha zraddhAvata. (19) caritra-eTale zuddha saMyama pALave. (20) ta5-eTale jJAnayukta tapazcaryA karavI. e cAra kathiI jIva mokSamAM jAya che. e 20 karmomAMthI dharmadhyAnI jIva prathamanAM 16 karmo cheDI bAkInAM cAra karmonuM sApana kare che. saMsAranA hetu pa7 che. 25 kaSAya, 15 ga, 12 avata, 1 mithyAtva. e badhA maLI pa7 hetu che. tene vistAra A pramANe che.. 25 kaSAya 1) ane tAnubaMdhI ketha-patharanI phADa je - - - - - - - - - -
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ te koI divasa saMdhAya nahi, (2) anaMtAnubadhI mAna-pattharanA thAMbhalA jevuM te koI divasa nameja nahi. (3) anaMtAnubaMdhI mAyAvAMsanI gAMTha jevI eTale gAMThamAM gAMTha heyaja. (4) anaMtAnubaMdhI (AbhakiramajI raMga je eTale lagaDuM baLe te paNa raMga na jAya. A cAra kaSAya jenAmAM hoya te mithyAtvI jIva narakamAM jAya, (5) apratyAkhyAnI ke-pRthvIparanI taDa je te varayAda Ave tyAre saMdhAI jAya. (6) apratyAkhyAnI mAna-lAka nA thAMbhalA jevuM temahenate name. (7) apratyAkhyAnI mAyAhAnA zIMgaDA jevI te vAMkI cuMkI paNa AMTA dekhAya. (8) apratyAkhAnI - maLI (gADAnA paiDAmAM heya che te) nA raMga je te kSArathI jotAM jAya. A cAra kaSAya dezavrata thatuM aTakAve ne marIna tiryaMcamAM laI jAya che. (9) pratyAkhyAnI dedha-retImAM kAva hATI je te havAnA jorathI maLI jAya. (1) pratyAkhyAnI mAna-netaranA thAMbhalA jevuM te namAvyuM name. (11) pratyAkhyAnI mAyA-cAlyA jatA baLadanA mUtra jevI, thaDA vAMkavALI. (12). pratyAkhyAnI lebha-kAdavanA raMga je, sukAvAthI raMga dUra thAya. 1 cAra kaSAya sarva vratane ghAta kare ane marIne manuSya thAya. (13) yajaLane pANImAM lITI kADhelI je. (14) saMjaLanuM . mAna-khaDanA thAMbhalA jevuM. (15) saMjaLanI mAyA-vAMsanI kaI jevI. (16) saMjaLane lebha-pataMganA raMga je. e cAra kayAya kevaLajJAnane ghAta kare ane marIne devatA thAya. (17) hAsahasavuM te. (18) rati-khuzI. (19) arati-nAkhuzI, udAsI (20) bhaya-Dara. (21) zeka--ciMtA. (rara) gaMchA choTa, suga. (23) veda. (2) purUSada. (25) napuMsaka veda. A pacIza kaSAya AtmA upara kamenA rasane jamAva kare che. 15 oga che-1) satya mana joga. (2) asatya manajoga, cha mitra mana . te sAcuM jUThuM bheguM. (4) vyavahAra mAga
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 eTale sAcuM paNa nahi ane jU paNa nahi(5) satya bhASA. (6) asatya bhASA. (7) mizra bhASA. (8) vyavahAra bhASA. (9) dArika te sAta dhAtuthI bharela, manuSya ane tiryaMcanuM zarIra (10) dArika mizra--udArika zarIra utpanna thatAM athavA vaikeya zarIra karatI vakhata mizratA rahe che te. (11) vaiya-zubha ane azubha pudugaLAthI banela nArakI ane devatAnuM zarIra. (12) vaikeyane mizra--vaikeya zarIra upaje tyAre athavA uttara vaikeya kare tyAre mitratA rahe che te. (13) AhAraka-pUrva dhArI muni saMzaya chedana karavA ke riddhi jevA putaLuM banAvI temAM potAnA Atmapradeza nAMkhe che te. (14) AhArakane mizra--putaLuM banAvatI tathA samAvatI vakhata mitratA rahe che te. (15) kArpaNa kAyagaprathama zarIra choDI bIjA zarIramAM jatI vakhate veLAvArUpe sAthe rahe che te. A 15 je karmonuM AkarSaNa kare che. 12 avata che--(1 thI 6) pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati ane vyasa. e chakAyane jeTale Arabha te. (7 thI 12) ta, cakSu, chANa, rasa, sparzva, ane mana e IdrinA poSaNane mATe jagatamAM je kAma banI rahyAM che enI avratanI rAva samaye samaye apaccakhANa jIvane cAlI Ave che ane tethI karmane baMdha thayA kare che. IdriyenuM peSaNa karavAne aneka paceMddhi ne dhANa kADhI tenuM cAmaDuM lAve che. te cAmaDAnAM vAjAM banAve che. kaMsArA dhAtu gALIne tenA kaLazIA zaMbhu vagere banAve che. aneka manahara jagAe, vasa, bhUSaNa, bhejana vagere sAmagrIo aneka AraMbha karIne batAve che. madirA mAMsa vagere abhaNya padArthone AhAra, parastrI vezyA gamana vagere akeka karmanAM pApanI sAme dIrdha dRSTithI vicAra karavAmAM Ave te bicArA pRthavIkAya vagere jevI rIte bane che te tela ane vATa, chatAM kahe kedI bane che. gAma tarapha pite jAya che chatAM kahe ke gAma mA che vagere vyavahAra che.
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 jene ghANa nIkaLI jAya che. phakta eka vasane dAkhalo laIe. prathama pRthvInA peTane haLathI cIravuM, pachI temAM khAtara nAMkhavuM temAM asaMkhya trasa ane sthAvara jIvane ghANa nIkaLe che. niMdaNa vagere aneka khetInAM pApa karatAM kapAsanA cheDa taiyAra thAya che. e kapAsane cuMTI bheLe karI chananA saMcAmAM leha tyAMthI te TheTha vastra bane tyAM sudhI aneka saMcAmAM asaMkhya traNa sthAvara ne DATa vaLI jAya che. pachI raMga caDAva vagere kAmane mATe paNu pApane pAra nathI. A mahA anartha karavAthI eka vasa pedA thAya che. te ja pramANe ghareNuM mATe prathama dhAtu khedanA dhAtunI mATI khetI dhAtu ane mATI jUdAM kare che, tenI te dhAtune gALI tene ghATa banAvI ujALe che vagere aneka kriyAne naradama pApakArI AraMbha thAya che tyAre ghareNuM bane che. e ja pramANe bhojana, makAna vagere saMsAranAM aneka kAmane alaga alaga tapAsIe te utpatti thatAM sudhI je je pApa thAya che tene upaga rAkhI tapAsIe te ApaNuM rame rema khaDAM thaI jAya che. evAM evAM mahA pApothI A saMsAra bharyo che. akeka vepAra dhaMdhAmAM najara rAkhIe te keTale badhe julama thAya che te spaSTa jaNAya che. keTalAMka pApa te ApaNe jANamAM Ave che ane keTalAMka mahA ghera pApa jagamAM evAM te thAya che ke jenI ApaNane khabara paNa nathI, chatAM e pApane hisse ( avatanI rAvaI) jyAM lagI ApaNe apaccakhANuM chIe tyAM lagI cAlyA Ave che. gharanAM kamADa baMdha na hoya tyAM lagI keTaleka kacare ApaNI jANa bahAra, najara bahAra ane mana nathI chatAM gharamAM ghusIja jAya che. tevI rIte jyAM lagI paccakhANa karI kamADa baMdha nathI karyo tyAM lagI jagatane pAparUpa kacare AtmAne lAge che. evuM jANI mumukSu chae bAre agratanuM pApa AvatuM rokavuM joIe ane tene mATe paccakhANa karavA joIe.
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. mithyAtva che-A jIva A saMsAramAM anaMta kALa thayAM paribhramaNa kare che tenuM kAraNa mithyAtva che. e bhikhyAthI chUTavuM ghaNuM kaThaNa che. e mithyAtvanI sabata jIvane anAdi kALathI che. enAthI mukta thayA vagara mekSanI prApti thaze nahi; mATe. sumukSu e mithyAtvanI oLakhANa jarUra karavI joIe. e mithyAtvanI pAMca jAta che. 1. abhigraha mithyAtva-beTA paMthane draDhatAthI dhAraNa kare. ajJAna, mada, dha, mAna, mAyA, lebha, rati, arati, nidrA, zaka, jUTha, cerI, matsara, bhaya, hiMsA, prema, krIDA, hAsya, A '18SathI bharelA che evAne satya deva mAne, ane e 18 deSathI rahita deva che tene kudeva mAne, hiMsA, jUTha, corI, maithuna, parigraha, ane pAMca iMdriyenA viSane bhegavanAra, cAre kaSAyamAM unmatta, e badhA durguNathI bharelA ane jJAna, darzana, cAritra, tapa ane vIrya e pAMca AcAra, Iya, bhASA, eSaNA, AdAna nikSepanA ane pariThAvaNiyA e pAMca sumati, mana, vacana ane kAyAnI vaNuM gupti e badhA saguNathI rahita che evAne sarU mAne, hiMsA, jADa, cerI, maithuna, parigraha, dha, mAna, mAyA, leba, rAga, dveSa, kaleza, ALa caDAvavuM, cADI, niMdA, harSazeka, mAyAkapaTa, mithyAtva e aDhAra pApasthAnakane tathA rArijanane dharma mAne, tenAthI ulaTuM je dayA, satya vagere che tene adhama mAne; e pramANe traNe kutatvane draDhatApUrvaka kadAhathI kharA tarIke dhAraNa kare che. kaI samajAve te kahe ke amArA bApadAdAthI A dharma cAlyo Ave che tene ame kadApi nahi choDIe, evI rIte je hajAgI hoya te abhigraha mithyAtvI jANa. anabhigraha mithyAtva-sudeva, kudeva, sugurU, phizarU, suparma, kuSama, sarvane eka sarakhA gaNI namana kare, pUjA kare,
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra satya ane asatyanA nirNaya na kare, koI samajAve tA kahe ke ApaNe e jhaghaDAmAM zA mATe paDavuM joIe ? aghaDA karavAthI zuM lAla che ? badhA dharmAMmAM moTA moTA vidvAna ane guNuvAna che. te kene jUThA ne kene sAcA kahevA ? badhA dharma sArA che. evA vicArane anAbhigraha mithyAtva kahe che. 3. abhinivezika mithyAtra--deva, kuzurU, kuSa ane kuzAstra che ema krAi sadgurUnA pratApathI ke satsaMgathI yathArtha rIte samajaNamAM Ave ke huM jene jene mAnuM chuM te tamAma khATa che, chatAM lAkonI ane kuLagurUenI zaramamAM paDI jaI cheDe nahi, paNa evA vicAra kare ke A khATAM che tene huM choDI daIza tA mArA gurU, mitrA, svajana, vagere mane Thapa deze agara nidA karaze. vaLI A dharmanA ahIM ghaNuA leAka che, huM te khaSAne AgevAna chuM, mArA hukama pramANe khadhA cAle che, mArUM mAna ane mAhAtmya khUba che, jethI huM A dharmane mUkI daIza te tamAma DhAkA mArA zatru thai mArI niMdA apamAna karaze, vagere vicArA karI khATAne khATuM samaje che chatAM cheDe nahi. pAtAnA AkhA janmArA aMdhakAramAM DUbI jAya che tenI tene bilakula phikara thatI nathI, evA bhAre kI jIvate abhinivezika mithyAtvI gaNavA. 4. saMzaya mithyA--keTalAka alpajJa, ane ajJAnI jIva kAI puNyanA cAgathI jaina dharma te pAmyA, jainanAM zAstra sAMbhaLe, jaina dharmanI kriyA kare, paNa keTagrIka gahana khAkhatA nahi samajavAthI zakA kare ke--sAnA agra bhAga jeTalI jagAmAM ana'ta jIva, pANInA eka TIpAmAM amrakhyAtA jIva, pUrva, pakSepama ane sAgaropamanAM AyuSya, hajAro ane lAkhA dhanuSyanI avagheNA, nagarIenAM pramANa ane vastInI saMkhyA, cakravarti mahArAjanI Rddhi, parAkrama, labdhi, bhagALa khagALanA hisAbe, arUpI jIvarAzi, sUkSma jIvo, mAkSanAM sukhA tathA astitva, vagere vagere sAcu
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 113 haze? tevI vAta sAMbhaLI teo kahe che ke A asaMbhavatI vAte zI rIte sAcI manAya? paNa teo ema nathI vicAratA ke A badhAM anaMta jJAnI mahArAjanAM mahAsAgara jevAM vacano mArI leTA jeTalI buddhimAM zI rIte samAI zake? vItarAgI purUSa beTuM bhASaNa kadApi kareja nahi, kevaLajJAnamAM je najare dIThuM teja. pharamAvyuM che. vaLI Aja paNa juo- (1)-koDa esaDa bhegAM karI tenuM cUrNa karI temAMthI eka rAI jeTaluM laIe te temAM paNa karoDamAMnI dareka auSadhine aMza che. A manuSyakRta kRtrima vAta che te pachI kudaratI rIte thatA kaMdamULanA sUkSama kaDakAmAM anaMta jIva hoya temAM Azcarya zuM? (2) hAla paNa hAthInuM moTuM ane kuMthavAnuM nAnuM zarIra che, te pramANe gatakALamAM manuSya vagerenI vadhAre avagheNuM ane vadhAre AyuSya hoya temAM zuM Azcarya? (3) hAthIne ghaNe dUrathI ApaNe joI zakIe chIe ane kuthI sAva najIka hoya chatAM mahA muzkelIthI joI zakAya che. te pachI kuMthavAthI paNa vadhAre sUkSama pRthvI vagerene ja hoya ne te najara na Ave te temAM Azcarya zuM? (4) Aja paNa anya pradezamAM moTAM moTAM zahera che, te prAcInakALamAM bAra bAra ejananAM nagara ane zahera heya te temAM zuM Azcarya? (5) kSetranA vistAranI keTigharanI tathA manuSyanI vastInI zaMkA ANe che. paraMtu keTi zabdane artha eka kaDaja hoya ema ja samajavAnuM kaI kAraNa nathI. hAla paNa kaI jagAe 6 ane kaI jagAe 20 ne kI kahe che. e pramANe te vakhate paNa kaI meTI saMkhyAne keDI kahetA haze. (6) hAla paNa ekeka miniTamAM hajAro rUpIA vyAja cAlyuM Ave evA paisAdAra kaoNDapati, apati zrImaMta zeTha beThA che te te vakhate paNa Ibhapati vagere zrImaMta hoya temAM zuM harakata? (7) Aja paNa leDhAnI sAMkaLa teDanAra rAmamUti jevA baLavAna manuSya majuda che te gatakALamAM anaMta baLavAna hoya 1
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 temAM zuM AzcaryA? (8) vaLI kevaLI bhagavAnanAM vacane uthApIne amuka saMkhyAmAMja dvIpa ane samudra batAve che tevA keIe pRthavInA aMta dIThe nathI te pachI dvIpasamudra ane temAM prakAza karanArA caMdra sUrya paNa asaMkhya che ema kevaLajJAnI prabhue najare jaI kahyuM che, emAM zuM Azcarya che? (9) AMkhe nathI dekhAtA evA zabda, gaMdha vagere grahaNa karavAnuM kabUla kare che te pachI arUpI padArthone vagara ye mAnavAmAM zuM aDacaNa che? (10) ghI khAtAM chatAM tene svAda kahI zakAtuM nathI te parama sukhanuM dhAma je mela tenuM varNana mukhathI zI rIte thaI zake? bhagave teja jANI zake. e pramANenA sthULa vicArothI keTa vIka sthaLa bAbatene nirNaya thaI zake ane keTalIka gahana bAbatone nirNaya na paNa thaI zake. te paNa samyakatva draSTi jIve vItarAgI prabhunAM vacane para zraddhA rAkhavI ja joIe. jema ApaNane be rUpiyAnI kiMmatane lAgate hIre, jhaverIne kahevAthI lAkha rUpIAne mAnIe chIe tema mahAna jhaverI tIrthakara devanAM vacane mAnavAM. mithyAtvI jIva khAlI saMzayamAM paDI pitAnuM samyakatva gumAvI de che tene saMzayika mithyAtva kahe che. * pa-anAga mithyAtva-ekAMta jaDa, ekAMta mUDha, nA kaI samaje ke na kaMI kare, dharma ane adharmanuM nAma paNa na jANe, ekedriyAdi jIva (avyaktatA eTale) ajANapaNAmAM che e je hoya te anAga mithyAtva jANu. " mithyAtvane artha jUTha thAya che. satya ne asatya zodhe ane asatyane satya zradhe te mithyAtva che. e mithyAtvate buddhine bagADanAruM tathA Atmahitane nAza karanAruM jANIne dhyAnI jIva choDI de che. A pramANe dharmadhyAnanA AjJAvicaya nAme pahelA pAyAnI eka gAthAne artha yatkiMcit kahyo. emAMthI 3ya eTale
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 115 jANavA yogya hoya te jANavuM, heya eTale choDavA yogya hoya te cheDavuM, ane upAdeya eTale AdaravA gya hoya te AdarI aMgIkAra karavuM. bIjA ghaNuM zAstromAM paNa bhagavAnanI AjJAnuM vAraMvAra ritvana karavA sArU sAdhuone mATe ghaNuM ghaNuM pharamAveluM che. "saMyama ravA saMA mAmA vira eTale pAMca sthAvara, traNa vikalaiMdriya ane paMceDhiya e nava cetana vastunI ane dazamI ajIva eTale vastra, pAtra, te badhAnI jatanA kare, (11thI 13) mana vagere traNe bhegane vaza kare, (14) sainI sAthe maitrI bhAva rAkhe, 15) sadA ucagayukta vate, (16) divase najare jaIne ane rAtrie rajoharaNa vagerethI puMjyA pachI dareka vastu kAmamAM le, (17) ayogya vastu hoya te jatanAthI ekAMta jagAmAM parove e 17 prakArane saMjama, tathA (1) sAsaNabe ghaDIthI mAMDI jAvajIva AhAra tyAge. (2) uoMdarI yAdhi ane kaSAya kamI kare. (3) bhikSAcArathI upajIvikA kare. (4) rasa (vinaya) ne parityAga kare. (5) kAyAne leca vagerethI duHkha zAe (6) pratisalInatA-ikriye, kaSAya ane jemanI pravRtti rADe (7) lAgelAM pApanuM prAyazcita laI zuddha thAya. (8-12) vinaya, vaiyAvacca, sajhAya, dhyAna ane kAryotsarga kare. e 12 DArane tapa jJAna sahita karIne zuddha sAdhu potAnA AtmAmAM ramaNa karatAM karatAM vicare, vaLI bhagavAne zrI uttarAdhyayana sUtramAM pharamAvyuM che ke"hama jo nA mAyA" arthAt he gatama! he mumukSu cho ! Atma sAdhana tathA mokSa prAptinA kAmamAM eka samayane paNu pramAda na kare!! * utarA0 10 gAthA 1,
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 pAMca pramAda, gAthA-mada visaya kasAya, nidA vikahAya paMcamA bhnniyaa| e e paMca pamAyA, jIvA pADaMti saMsAre // 1 // (1) mada-jIne jAti, kuLa, baLa, rUpa, lAbha, jJAna, tapa ane aizvarya e ATha prakAranI uttamatA puNyadayathI maLe che. e ATha cIjanuM abhimAna kare che, paNa tene saMyamamAM, brahmacaryamAM ane pare pakAra vageremAM nathI vAparatA, ane kAMIka bhaluM kAma karyuM tenA pratApe jarA AbarUdAra thayA ke vicAravA maMDe che ke huM paMDita chuM, zuddhaAcArI chuM, vaktA chuM, badhA mANase mane satkAra sanmAna Ape che, huM jagataprasiddha chuM, sarasvatI kaMThAbharaNa, vAdI, vijaya vagere IlkAba mane maLyA che, vadhAre te zuM paNa huM eka advitIya mahAtmA chuM, evA vicArethI je chalakAI jAya che athavA pitAne maDhe pitAnI baDAI hAMkavA maMDI jAya che, te jJAnAdi guNathI naSTa thaI bhraSTa bane che. abhimAnI che pitAnA jarA saddaguNane ane duzmananA jarA durguNane merU bAbara jue che, ane bIjAnA apAra guNe tathA potAnA apAra duguNane rAI barobara samaje che. AthI te pitAne uddhAra karI zakatuM nathI. abhimAna pite AvA AvA durgaNethI. bhareluM che, AthI tene madirA nAma Apela che. (2)-viSaya-eTale viSaya. zabda, rUpa, gaMdha, rasa ane sparza e pace viSayanI pUrNatA, puNyadayathI maLe che. e pAMce guNanI pUrNatAne guNIjananA guNa gAvAmAM, sAdhu darzanamAM, ane tapa vagere satkAryamAM nahi vAparatAM,bibhatsa zabdoccAra, rUpa avelekanA gadhagrahaNa, abhaya bhakSaNa, ane bhega vilAsamAM lagADe che te tene pitAneja nAza kare che. amRta samAna e pAMca guNane je viSayamAM
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 117 lagAve che te te guNAnuM jhera (viSa) banAve che ane tethI ane bhAvamAM dukhane bhaktA thAya che. AthI A guNene viSa (jhera) e nAma ApyuM che. (3) kasAya-dha, mAna, mAyA, ane lebha, e cAra kaSAya mahApApanuM mULa che. ene tAbe thaI jIva AtmasvarUpa bhUlI jAya che. e kaSAyathI AtmaghAta, dravyane nAza, jazanI hAni, kuLane saMhAra, agya kAmamAM tatparatA vagere ghaNA avaguNe thAya che, nirbaLa ane anAtha ane svaparAkramathI tathA baLavAnane dagAthI mArI mahA pApothI pitAnA AtmAne malIna karI baMne bhavamAM duHkhane bhaktA bane che, ethI enuM nAma kaSAya (karma rasanuM AvavuM) athavA kasAI (ghAtakI) evuM rAkhyuM che. 4-nikA-A zabdanA be artha thAya che (1) nidA eTale bIjAnuM vAMkuM bolavuM. (2) nidrA eTale UMgha. te bemAMthI prathama niMdA viSe vivecana karIe. dazavaikAlika sUtramAM kahela che ke "di na lIphA' arthAt koInI pAchaLa tenI niMdA karavI ene mAMsa bhakSaNa babara gaNela che. jJAnI, zuddhAcArI, prabhAvaka, dharmonnati kartA, tapasvI, kSamAzIla vagerenA guNAnuvAda, niMdraka mANasa sahana karI zakatA nathI. tenA guNe DhAMkavAne te niMdA kare che, khATAM tahemate caDAvI che, ane guNa lokonI bhakti karanArA bheLA lokone bhAva kutarka karIne utAre che. evI nIca nikA kharekhara niMdavA gya che. eka *savaiyA-narka nigoda bhame niMdAkA karaNahAra, caMDAla samAna jAkI saMgata na kAmakI; ApakI baDAi parahANImeM magana mUDha, tAkata parAye chidra nIta hai harAmakI;
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizvAsaghAtI paNa pAkhI AthI thAya che, 118 niMdA viSe sadha-- he AtmA, tuM hamezAM bIjAnA doSa dekhavAmAM tatpara rahe che. sadA kahete phare che ke phalANe krodhI che, phalANe abhimAnI che, phalANe dagAbAja che, phalANe lAlacu, vizvAsaghAtI, krUra, juThe, cera, vyabhicArI, uparathI bhaktarAja, prabhusmaraNa kare che paNa pAkhaMDI, dhRta, vrata bhAMganAra, evA evA do joI ene deSita TharAve che. AthI malIna mana bIjAnA de jovAmAM tallIna rahetAM vizeSa malIna thAya che, ane bIjAnA denA saMskAra saceTa pitA para lAgu thAya che. eve vakhate methI paNa kharAba uccAra thaI jAya che, jenI asara AsapAsanA aneka AtmA para thAya che ane doSa jenAra pite tevA guNavALe thaI kukarmo karavA maMDI jAya che. Ama bIjAnA dezanuM avalokana karavAthI bIjAne sudhAre the te rahe paNa khuda piteja e damAMja DUbI jAya che. anekanA AtmAonA avaguNa jevAthI pate deSita thAya che, bIjAonI sAthe jhera vera vadhe che, ane chevaTe poteja sene niMdApAtra thAya che. niMdAkhera mANasa svabhAvathIja kharAba hoya che. jema koI mahArAjAe ratnajaDita mane hara mahela banAvyuM. e mahela jevAne aneka manuSya AvyAM. badhA vakhANa karavA lAgyA evAmAM eka bhaMgIo tyAM jevA AvI kahevA lAgyuM ke A mahela Thaka che paNa temAM pAyakhAnuM te rAkhyuM nathI!! A rIte niMdAkhera manuSyanI buddhi hamezAM nIcaja rahe che. harakeI cIjanA badhA saguNe choDI durgaNaneja jevA maMDe che. vAkI niMdA kAna suNa khuzI nahi hoNA kadhIM, pIchese karegA nara terI bada nAmakI; tiloka kahata tere doSa hai niMdakamAMhe, yahAMse mara jAya Age gati yamadhAmakI. // 1 //
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 119 4 he AtmA, tuM khIjAnA durgaMdhAne joi enI nidA kare che paNa teja kruSNeAthI tAro AtmA macela che kharA? zuM tuM tamAma saMkaNAthI bharela che ? savAze niSiI che? A pramANe manane kharAbara sAkSI rAkhI vicAra karI pUchI jo te tarataja jaNAze kaeNprathama tA tArAmAMja e nidA karavAnA moTA durguNu ghara karI beThA che. maMLI leAkeA tane rAjA,brAhmaNu, zAhukAra, paTela vagere uttama nAmethI khelAve che, pUje che te te te padavI pramANe zuddha nIti pUrNAMka tuM cAle che kharo ke? tuM dharmAtmA, puNyAtmA, samyaSTi, zrAvaka, sAdhu, mahAtmA, AcArya, taparastrI, paMDita vagere nAma dharAvI te te padanA AcArane pUrNapaNe pALeche kharo ke? A pramANe aMtaramAM AtmadraSTi lagADI vicAra karavAthI tarata pragaTa jaNAze ke huM pAteja nidApAtra chuM. have Ama jyAre pAteja khuda kharAba chete potAnAmAM sudhArA karavAnuM tajI bIjAnA durguNNAnI niMdA karI te durguNNAnI asara peAtAnA AtmAmAM bharI vizeSa kharAkhI karavI e keTalI bhAre ajJAnatA! mATe khIjAnI niMdA karavI e satpurUSonuM ka iMja nahi. 46 duniyA doraMgI " e je jagatanI kahevata che, te para kharekhara najara rAkhI he AtmA, tu tArA AtmAnA sadguNuM! khIjAne batAvI prazaMsA karAvavAnI IcchA paNa na kare. vaLI tArA AtmAnA saguNAnuM svarUpa samajyA vinA kAI tArI niMdA kare yA te sadguNA ne durguNurUpa dekhe te bhale rRkhe-enI AgaLa sadguNAne siddha karI batAvavAnI kazI jarUra natho. A duniyAmAM kAMI ekaja mANasa nathI ke tene tu samajAvI zakIza. Aja ekane samajAvIza tA kAla khInne niMdA karaze, bIjAne samajAvIza te paramarAja'trIjo nidA karaze, ema sarva manuSyAne tuM tArA sadguNA samajAvatAM samajAvatAM thAkI jaIza ane dhAreluM kAma paNa siddha dhaze nahi, kAraNa ke prathama tA pAtAnI meLe peAtAnI prazaMsA kara
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 ravAthI saguNInI sthiti bahu halakI thaI jAya che ane e nIca sthiti paNa niMdApAtra che. jema arIsAmAM bhalI bhuMDI cIjanuM pratibiMba paDatAM tene koI nukazAna thatuM nathI paNa jenAraja rAga zreSarUpI pariNAmothI saMkalpa vikalpa karI sukhI duHkhI thAya che te pramANe je zuddhAtmA che tenAM keI kAma bIjAne agya jaNAya ane te niMdA kare te tethI te pavitra AtmA arIsAnI peThe kadI paNa deSita thatuM nathI paNa niMdAberane ja AtmA malIna thaze. tIrthaMkara jevA atyaMta vizuddha mahAtmAone paNa duniyAnA ajJAna manuSyae deSita TharAvyA, te bIjAonuM te zuM kahevuM? jema tIrthaMkara mahArAje gozALA jevA pratipakSIonI niMdAthI jaza paNa na acakAtAM sUryanI mAphaka dharmanA prakAzanI vRddhi karatA rahyA tevI rIte AtmAnuM hita sAdhanAre keInA niMdAyukta zabda para jarA paNa lakSa na detAM, temaja eka zabda paNa na belatAM, pitAnA ISTa sAdhana tarapha lakSya biMdu rAkhI maMDyA rahevuM. ethI haDahaDatA niMdAkheranA hRdayamAM svAbhAvika rIte ApaNuM saguNarUpI sUryane prakAza thavA mAMDaze te bIjA mANasanA hadayamAM thAya temAM navAI zI? garIba mANasane zrImaMta kahevAthI te zrImaMta thatuM nathI, tema dhanADhaya mANasane garIba kahevAthI te garIba paNa thatuM nathI, teo te jevA che tevA ne tevA rahe che. te pramANe saguNI mANasa hoya tene kaI durgaNI kahe che tethI durgaNa banI jate nathI ane durgaNI ne saguNI kahevAthI saguNI thaI jatuM nathI. pitAnI kIrti thavAnI IcchA karavI e paNa eka prakAranI kAyaratA che. jenA manamAM kIrtinI IcchA prabaLa che ene cAre taraphanI bIka rahe che ke huM Ama karIza te rakhene duniyA mAruM
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 vAMkuM belaze, huM kayuM kAma karuM ke jethI badhA mArAM vakhANa karI mane sAre kahe, vagere vicAre thavAthI te lekathI virUddha paNa AtmAne hitakAraka (eTale lokottaramAM zuddha) evAM keTalAMka kAmo karatAM acakAI jAya che ane tethI joIe tevI Atmonnati karI zakta nathI. AtmAnaMdI manuSya lekenI najaramAM sArA karAvavAnA prayatnane paDatA melI sarvajJa paramAtmA prabhunI najaramAM pavitra thavAya evA prayatane karavA maMDe che. kAraNa ke jagatamAM jaza meLavavAnA kAmamAM rahI javAthI INitArtha je makSa tenI prApti thaI zakaze nahi. je paramAtmA prabhue ApaNe pavitratA savIkArI te pachI duniyAnI magadUra nathI ke mekSa prAptinA ApaNA praya.' tnamAM jarApaNa vina nAMkhI zake ? | (2) nikA-eTale uMgha paNa satkAryomAM vina karanAra mATe zatru che. dharmanA sthAnakamAM nidrAnuM jera vizeSa najare Ave che. keTalAka sAdhu munivrata dhAraNa karI, pApa zramaNa (pApI sAdhu) bane che. teone vagara mahenate AhAra, vastra, upAzraya vagere sAmagrI maLatAM bephikara banI ghaNe vakhata UMghavAmAM gujAre che. A nidrArUpI pramAda paNe baMne bhavamAM dukha denAra che. (5)-vikatA-vikathA cAra prakAranI che. dezakathA, rAjakathA, strI kathA ane bhattakathA-e cAra prakAranI khetI kathA uparAMta ceranI, paisAnI, dharma khaMDananI, veravirodhanI, sadguNano vadha karanArI, viSayavAsanA vadhAranArI, kalezakArI, parane duHkhakArI, glAni utpanna karanArI vagere aneka prakAranI vikathAo che. e kathAo karavAmAM je pitAnA amUlya manuSya janmanuM AyuSya khue che te ghaNuM ja aghaTita kare che. keTalAka vidvAna sabhAne rAjI karavA sArU aneka kapaLa kalipata vAte banAvI, kalipata viSayenI DhALa racI hAsya 16
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 zRMgAra, bibhatsa vagere rasamAM mANasane lIna kare che teo phUTelA vahANanA khalAsInI peThe pitAnA bhaktajano sahita pAtALamAM bese che. A pAMca pramAda TALavA ati kaThaNa che. zrI bhagavatajI sutranA 8 mA zatakamAM pharamAvyuM che ke, cAra jJAnanA dhaNI, cAda pUrvadhArI, AhAraka zarIra karI zake evA munirAje paNa A pAMca pramAdane tAbe thaI AyuSya pUrNa kare te adhogati pAme che. pramAdane duSTa jANuM prabhue khAsa pharamAvyuM che ke "pramAdane samaya mAtra paNu sahavAsa na kare." e pramAdanI jarA paNa sebata karavAthI AtmA para evI asara thAya che ke maraNa paryata chUTavI muzkela che. hAla jaina jevA pavitra dharmanI durdazA thaI rahI che e pramAdane ja pratApa che. je mahAtmA A pAMca pramAdathI bacaze te kharI dhyAna siddhi prApta karI zakaze. A AjJAvicaya dhyAnane artha ghaNoja gaMbhIra ane apAra che. paNa ahIM eTaluM ja kahI have sarvano sAra theDAmAM jaNAvI pUruM karIza. gAthA-kiM bahuNA ihA jahA jahA, rAgadosA lahU vijai / taha taha payaTriyavvaM, esA ANA jiNiMdANaM // artha--ahIM vizeSa kahevAnuM zuM prajana che? basa, thoDAmAMja samajI levuM ke je je pravRttithI rAga ane deSa ekadama kamI thAya tevI tevI pravRtti karo-e zrI jinezvara bhagavAnanI AjJA che. : duhA-Taza vo za vorArI, daza volAI thI , guNI to japa mAre, saMvehI nA savA II ? || artha-bhoLA daza zrAvaka, daza zrAvikA, ane daza bALakanI pariSadamAM - gurUjI (sAdhujI ) gappAM mAre che ne te bhoLA lokAsAcuM mAnI * ' le che. A pramANe paNa bane che.
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ A AjJAciya nAme dharma dhyAnamAM praveza karavAthI, mithyAtva vagere anAdinA melane nAza karI caitanyane pavitra banAvavAmAM te jaLanI mAphaka kAma kare che. Adhi, vyAdhi, upAdhi, rUpa javALAthI baLatA jIvane zAMta karavAmAM puSparAvarta nAme meghanI barAbara che. meharUpI vanacara pazune nAza karavAmAM kesarI siMharUpa che, buddhi, viveka vagere saguNe vadhAravAmAM sarasvatI rUpa che, jegI lokonA manane AnaMda ApavAmAM zAMta mahela rUpe che, vagere aneka guNanA sAgara rUpI AjJAvicayanuM ciMtvana dharma dhyAnI hamezAM kare che. dvitIya patra-apAya vicaya, gAthA-appANameva jujhjhAhiM, kiM te jujhjheNa vjhjho| sAmeva sarapALa, jarUra suragi . . artha_zrI namirAjaRSi zakedrane kahe che ke, sukhanI IcchA karanAre pitAnA AtmAmAM rahelA durguNone parAjaya kare joIe. bIjAnI sAthe bAhya yuddha karavAnI kazI jarUra nathI. jJAna, darzana vagerethI bharelA AtmAne pitAnA bAkI rahelA kaSAyarUpa AmA sAthe yuddha karAvavAthIja AtmAne parama sukha thAya che. * apAya vicaya nAme dharma dhyAnanA bIjA pAyAnuM dhyAna karanAra e vicAra kahe che ke mAre jIva haMmezAM sukha cAhe che, anaMtabhavathI sukha meLavavAne mATe taraphaDIA mArI rahyo che, aneka upAya karatAM chatAM saMkaTa AvyA kare che, karelI mahenata niSphaLa jAya che, e badhAnuM zuM kAraNa? mArI pAse anaMta, akSaya, AvyAbAdha sukha rahela che tene meLavavAmAM vizvarUpa, ane mArA karalA upAyone niSphaLa karanAra e zatru koNa che? vicAra utarA0 9 gAthA 25, _K - - - ---
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 karatAM eTaluM te sUche che ke kharekhara, e zatruo bahAranA keI padArtha nathI. mahAranA zatru hota te mane duHkha detI vakhate najare caData. mArA zatrue te mArA gharamAM ja ghara karI rahela che. ThIka thayuM ke bahAra zodha karavAnI kaDAkUTa maTI. Azcarya e che ke ATalA divasa lagI teo mane kema na dekhAyA? paNa kayAMthI dekhAya? huM te Aja lagI tene zodhavA mATe mAruM pitAnuM ghara cheDI, bIjAnA gharamAM bhaTakate pharyo, tethI teo mArA gharamAM mArA prayatnane nirAMte nAza karI zakyA. ThIka, paNa have mArI e bhUla sudhArUM, ane bahArathI mitra jaNAtA paNa aMdara zatrunuM kAma karatA e verIne barAbara rIte pichANavA have bAhya draSTi baMdha karuM. zrI bhagavAne pharamAvyuM che ke "eka kAryamAM be kArya na thAya." A vicAra karI AMkha mIMcI meM aMdara avakana karyuM.. te mane mAlama paDayuM ke mArA zatruo ghaNu baLavAna che ane eNe aMdara bhAre dhAmadhuma jamAvI che! meharUpI jambara zatrunI AAMtarika jamAvaTa A pramANe che. atara zatru mehanI trAddhi, avidyArUpI nagarIne traNa ajJAna rUpa traNa gaDha che. egaDhane prakRti rUpI kAMgarAM che ane cAra gatirUpI cAra daravAjA che. e avidyArUpI nagarInI vacce vacce asaMyamarUpI mahelamAM adharma nAme sabhA che. te sabhAmAM bhraSTamati nAme siMhAsana upara ati pracaMDa zarIra dhAraNa karIne madamAM chakele meha nAme mahArAjA" beThelo che. teNe anAjJA nAme chatra dhAraNa kareluM che ane be paDakhe rati arati rUpI be dAsIo harSa zoka rUpI be cAmara DhaLe che.' meharAjAe pAparUpI pizAka dhAraNa karyo che, avatarUpI mugaTa vagere ghareNAM paheryA hovAthI jhaLakI rahe che. tenI kriyArUpI. taravAra manarUpI makhamalanA myAnamAM jhaLake che, ane jatArUpI . pahelA dhArA che. cAra fkavAra mane
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 hAla pAchalA bhAgamAM laTakI rahI che. mAharAjAnI mAyArUpI paTTarANI cAra sattArUpI dAsIemathI paravarI adhoganA banI rahI che. kAmadevarUpI putra, jJAnAvaraNI vagere 7 mAMDalika mahArAjA, mithyAtva pradhAna, pramAda purahita, rAga dveSa senAdhipati, krUrabhAva koTavALa, vyAkSepa (duSTabhAva) nagarazeTha, kunya sana bhaDArI, ku saMga dANI,niMdaka paTela, kukavi rUpIbhATa, pariNAma dbhuta, krU'bha durdata, pAkha'Da dvArapALa vagere mahAjanA beThelA che, evI mAharAjAnI sabhAe mahAlaya'kara rUpa dhAraNa karyuM che. avidhAnagarImAM ceArAzI lAkha majAro, aneka rUpaguDDA ane vicitra prakRtivALI prajAnA vAsa che. jA mAna maLatAM phUlAI javuM, jarA apamAna thatAM rIsAI javuM, jarA lAbha thatAM huSTa pAmavA ane nukazAnImAM zeka karavA ityAdi vicitra svabhAvanA prajAjanA che. mAharAjAnA lazkaramAM mAnarUpI gajAdhIza, phrodharUpI azvAdhIza, kapaTarUpI rathAdhIza, lAlarUpI pAyaHlAdhIza, vagere vikaTa amaladAro che. e vakhate caitanya pAkAra kare che keA te bhAre jakharA zatru che; huM ekalA Ane zI rIte parAjaya karI zakuM, ke jethI dhAreluM kAma siddha thAya; AmAM mArUM kAi nathI; he prabhu, have zuM karUM ? aMtara mitra caitanya rAjAnI Rddhi, e vakhate eka pAse ubhelA viveka nAme caitanyanA parama mitra ane hAthajoDIne kahyuM, kema caitanya mahArAja, zI ci'tA karIche ? zatruone jorAvara dekhI kAyara zuM mane che ? kAyaratA cheDI che. AvAM vacanAthI caitanye vivekane potAnA hitecchu jANI javAba dIdhA ke bhAI, zakti vinA zUrAtana zuM kAmanuM viveka vAha ! mahArAjA khanIne AvA zabde kema ucArA ! ApanI pAse eke khAkhatanI tANu nathI. ApanI Rddhi tA A mAharAjAnI Rddhi karatAM badhI rIte vadhAre che,
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 ApanA sainyane parivAra kuzaLa ane prabaLa che. Apa zatrunA tAbAmAM rahyA tyAM lagI amArA tarapha draSTi sarakhI paNa na karI. jethI ame garIba thaI svAmInA Adara vinA cupacApa beThA rahyA. Aja amArA tarapha Ape jarA sudraSTithI avelekana karyuM te A sevaka ApanI sevAmAM hAjara thaye. have Apane araja karuM chuM ke, Apa ApanA parivAranI khabara levA kRpA kare, badhAne saMbhALI huzIAra kare, ane pachI Apa hukama kare ke jethI ame cAra jevA tamAma zatruone harAvI ApanI manakAmanA siddha karIe. ATaluM sAMbhaLatAM citanya rAjAne dhIraja AvI, ane teNe kahyuM ke-vahAlA mitra, mAre parivAra mane batAva. viveka-juo A ApanI zraddhArUpI nagarI che. tene traNa guptirUpI traNa gaDha che. te gaDhane dAna, ziyALa, tapa ane bhAvarUpI cAra daravAjA che. zraddhA nagarInI vacamAM saMyamarUpI mahelamAM dharma nAme sabhA che. te sabhAmAM samitirUpasiMhAsana che te jinAjJArUpI chatrathI ane sama, saMvegarUpI be cAmarethI zobhe che. bajAramAM zubhabhAvarUpI nagarazeTha, puNya dukAnamAM traddhisiddhiyukta virAje che ane mukyiArUpI vepAra kare che. e sivAya bIje Apane ghaNe parivAra che. paNa te zaheramAM peThA pachI AvI maLaze. zaheramAM huzIArI rAkhIne pisavAnuM che kemake meharUpI rAjAe AgaLathI cakI paherAne pukhta baMdobasta karyo che. DaravAnI jarA paNa jarUra nathI. le, A jJAnarUpI khaDe ke jethI sarva kArya phahamaMda thaze. ATaluM sAMbhaLI citayarAja zraddhA nagarImAM praveza karavAne taiyAra thaye. nagaramAM pesatAM mithyAtva pradhAnanA mizyAme, mizrameha, samyakatvameha ane anaMtAnubaMdhInI kaDI maLI sAta bhAre subhaTa, sanmukha AvI bolyA ke khabaradAra caitanyAya! AgaLa vadhavA devAnI mAha mahArAjanI AjJA nathI.
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 127 citanya mahArAja jJAnarUpI taravAra laI ekadama sAme deDayA ke jethI sAte subhaTa nAzI gayA. caitanyarAye, umaMgabhera nagaramAM praveza karyo. nagaranI chaTA joI bahuja AnaMda thaye. eTalAmAM avatanA rAkhelA 12 subhaTa sAme thayA. te bolyA ke A saMyama rUpI mahelamAM pesavAne hukama nathI. AthI caitanya pratyAkhyAna rUpI bhAlAthI temane haThAvyA ane saMyama mahelamAM praveza karyo. mahelamAM jaI samiti siMhAsana para jinAjJArUpI chatra dhAraNa karI virAjyA. tarataja lajajA ane dhairya rUpI dAsIe sama savezarUpI amara DhaLavA lAgI. teja vakhate citanyarAjane tamAma parivAra harSa sAthe vinaya pUrvaka hAjara thaye. citanyAye tamAmane yathAyogya satkAra karyo. tacrUci ane buddhirUpI virahiNI paTTarANuone aMkamAM (kheALAmAM) sthApita karI. paMca mahAvatene mAMDalika rAjAnI padavI ApI, samyakatva pradhAna, udhamapure hita upazama sanyAdhipati, zAMtabhAva keTavALa, zubhabhAva nagarazeTha, paramAgamathI bharapura bhaMDAra para vijJAnarUpI bhaMDArI, satsaMga dANI vyavahAra paTela, guNajana bhATa, satyata, nyAya dvArapALa, manenigraha azvAdhIza, mArdava gajAdhIza, Arjava rathAdhIza suteSa, pAyadalAdhIza, vagerene yathAyegya adhikAra para sthApita karI, citanya mahArAjA bahu AnaMdathI rAja karavA lAgyuM. chatAM mehanA prabaLa pratApanI asara enA hRdayamAM camakI rahI hatI. eka divase sabhAmAM caitanya mahArAja bolyA ke--mArA vhAlA sAmaMtagaNe! huM ApanA meLApathI ghaNe rAjI thaye chuM. chatAM jyAM lagI meharUpI zatrune nAza nahi thAya tyAM lagI huM pUrepUre sukhI gaNAuM nahi, teTalA vAte mahArAjAne nAza karavAne prathamathI ja prayatna karavA IcchuM chuM. eTaluM sAMbhaLatAMja viveka vagere sarva adhikArIe namratApUrvaka belyA ke he nAtha ! taiyArI kare, hamaNAMja cAle, ApaNe eharAjane nAza karIe ane manokAmanA
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 siddha karIe, ke jethI save sukhI thAya. citarAje hukama karyo tethI mahArAjAne parAjya karavAne badhA subhaTe taiyArI karavA maMDayA. A samAcAra pariNumarUpI subhaTa mAraphate meha nRpatine pahoMcyA. subhaTe kahyuM ke mahArAja! caitanyarAye zraddhA nagarImAM praveza karI sayaMma rUpI mahela tAbe karI khUba ThAThamATha jamA che. have Apane jItavAne taiyArI karavA maMDe che. A khabara sAMbhaLatAM mehanRpati ke dhAtura thaI bebhe, he mArA pyArA sAmate meM anatI vakhata manA karI catanyane kahyuM che ke tAre Ave Dhaga kare nahi, chatAM te nirlajaja (pitAnI ghaNI ghaNuM phajetI thayA chatAM) zaramAtuM nathI. cAle uThe ApaNe tenI AMkha ughADI keda karI ApaNe tAbe karIe. ATaluM sAMbhaLatAM meharAjAnA pAkhaMDa sevake kubodharUpI bherI bajAvIne sainyane sAvadha karyuM. acAnaka bherI vAgatA tamAma sevaka camakI uThayA, ane potapotAnAM hathiyAra vagerethI tarata sajaja thayA. mamata abhimAna rUpI hAthI, caMcaLa capaLa manarUpI azva, raMga beraMgI jhaNajhaNATa karatA kapaTarUpI ratha, ane ati baLavAna bharUpa pAyadaLanA samUha sAthe paravarI, tAmasarUpI bakhtara paherI, kukiyArUpI zastra dhAraNa karI traNa kharAba lezyarUpI kALAM, AsamAnI ane lIlAM nizAna pharakAvatAM, beTA AlAparUpI vAjiMtrenA jhaNakArathI gagana gajAvatA karmodayarUpI muhUrtamAM prayANa karI, kamarahaNarUpI mArgamAM meharAjA parivAra sahita taiyAra Ubhe. mehanuM lazkara joI adhyavasAya nAme sandhipALa (samAdhAna karAvanAra) citanyanI pAse AvI araja karavA lAgyuM ke he svAmI, huM baMne pakSanuM bhaluM cAhuM chuM. Apane cetavuM chuM ke meharAjA ghaNe purAtanI ane vRddha che. Apa jevA juvAna mahArAjAe enuM apamAna karavuM yaMgya nathI, jeNe traNa leka pitAne tAbe karela che e enA sainyane prabaLa pratApa ApanA jANavAmAM
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 129 kayAM nathI? enI sAthe laDavAmAM ApanI jIta thavI bahu muzkela che. saMbhALaje, kadAca evuM na thaI jAya ke ApanuM lazkara emAM maLI jaI ApanuM apamAna thAya ane rAja paNa jAya, mATe Apa tenI pAse jaI samAdhAna kare, vRddha purUSanI sevAmAM apamAna samajaze nahi. A sAMbhaLI citanya rAjA hasIne belyA ke huM e tamAma jANuM chuM. jyAM sudhI siMha guphAmAM bhara uMghamAM paDe che tyAM lagI vanamAM pazuone tophAna karavAnI sagavaDa maLe che. ghaNuM vakhatathI uDatI dhULane zaNavAramAM varasAda dabAvI de che. mArA sivAya e mohanI khabara lenAra bIje che ke? ATalA divasa gama khAdhI e mArI bhUla thaI. anyAyInI pAyamAlI karavI e mAruM kartavya che. zuM tame nathI jANatA ke huM mehane tAbe hatuM tyAre teNe mArI kevI phajetI karI hatI ! e phajetI kSaNe kSaNe mane yAda Ave che. have huM e mUrkha nathI ke pAche enA tAbe thaI phajetI karAvuM! ATalA divasa mArA parivAranI mane khabara nahatI, paNa viveka maMtrIzvaranuM bhaluM thAo ke teNe mane duHkhathI chUTavAne yuktio ane sAmagrIo batAvI. huM mehanI sAme thaI tene nAza karavAne taiyAra hate paNa sAruM thayuM ke teja have sAme AvI ubhe che. he sandhipAla, tame DIvAra ubhA rahe, ane mArI senAnuM parAkema te juo ke traNa lekamAM pUjAelA meharAjAnI kevI durdazA thAya che. eTaluM kahI caitanya mahArAje sadgurU subhaTanI pAse bherI (byugala) vagaDAvI sainyane taiyAra karyuM. e ja vakhate zAMtarasathI bharela manonigraharUpI azva, vairAgyanA kephamAM ghumatA rahelA mArdava rUpA gaja, saraLatAthI zobhita AjavarUpI ratha ane tRpti pAmela saMteSarUpI pAyadaLavALuM caturaMgiNa sainya, kSamAbakhara ane tArUpa aneka astra zasathI taiyAra banI svAdhyAyarUpI nagAruM bajAvatAM bhajanarUpI zaraNAIo gajAvatAM, vairAgya rUpI mArgamAM AgaLa 17
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130. vadhatAM, traNa lesthArUpI lAla, pILAM ane dhULAM nizAna pharakAvatAM guNasthAnarehaNa raNagaNamAM AvI khaDuM thayuM. baMne mAlIkane hukama thaye ke tarataja saMgrAma zarU thaye. mehanI taraphathI mithyAtva maMtrIzvara pacIza umarAva ane anaMta subhaTe sAthe citanyanI sAme AvIne kahevA lAgyuM ke kema cetanya, trilekavyApI mAruM parAkrama tuM bhUlI gaye ke zuM? meM tArI anaMta vakhata khuvArI karI te paNa bezarama thaI laDavAne taiyAra thayuM che. je hamaNuMja eka kSaNamAM tane tIvra bANathI bhUmi para nAMkhI pAtALamAM (narakamAM pahoMcADuM chuM ane kudeva, kugurU, kudharma, kuzAstra vagere mArA sevakane hAthe phajetI karAvuM chuM. e bakabakATa karate mithyAtva maMtrIzvara pitAnuM bANa kheMcI ubhe. te vakhate caitanya mahArAja tarapha najara karI, viveka maMtrIzvara balya, he svAmI, A meha nRpatine ati mAnIne pradhAna mithyAtva che. ApaNA samyakatvarUpI pradhAnanI draSTi mAtrathI ja e marI jaze. enA maravAthI maharAjanuM AkhuM sainya ThaMDugAra thaI jaze ane ApaNe zraddhA nagarIne nirbhaya karIzuM. aTiluM sAMbhaLatAM samyakatva maMtrIzvara pAMca samakita rUpI mahA subhaTa tathA anya lazkara sAthe mithyAtvanI sAme thaye. tatvAtatva vicArarUpI bANa choDatAM ja mithyAtvane parivAra sAthe nAza thaI gaye. caitanyanA sainyamAM jayanAM nagArAM vAgavA mAMDayA ane meharAjA ati baLavAna maMtrInA viyogathI atyaMta dilagIra thaye. e vakhate avatarAya AgaLa AvI meha mahArAjane kahevA lAge, svAmI, Apa jarA paNa phikara na kare, hamaNuMja huM pradhAnane badale lauM chuM. bicAre caitanya mArI pAse keNa gaNatarImAM che? evuM kahIM avatarAye bAra umarA sAthe caitanyanI sAme AvI kahyuM ke are caitanya, AvA tArA DhaMgane meM vAraMvAra uDADI dIdhA te paNa te sAme thatAM zaramAte nathI! paNa have AvI jA, ne je majA !
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 131 teja samaye caitanya mahArAja tarapha najara karI, viveka matrIzvara be, mahArAja, enA jeTale samartha ApaNAmAM sarvatratIrAya che. e ene eka kSaNamAM nAza karI ApaNuM saMyamarUpa mahelane nirbhaya banAvI deze. A sAMbhaLI sarvavratarAye tera . cAritra ane aneka zubha pariNumarUpI subhane parivAra laI vairAgya bANanI vRSTi karI avatarAyane kALa dharme pahoMcADaze ane citAnI chata karI. AthI eha rAjA atyaMta zekAtura thaI kahevA lAgyuM ke have citanyanI sAthe laDavAmAM phatteha maLavI muzkela che. tyAre pramAdasiMhajI hasatAM hasatAM bolyA, mahArAja, AvA Dhaga te citaje ghaNIvAra karyA che. meM pUrvadhArI mahAmuni jene paNa narakagAmI banAvI dIdhA A bicAre keNuM gaNatarImAM! dakSiNanAM vAdaLAne jema vAyu vIkherI nAMkhe che tema huM hamaNuM caitanyanAM tamAma sinyane nasADuM chuM. evI magarUrI karate, pAMca umarAva ane aneka roddhAo sAthe caitanyanI sanmukha AvI kahevA lAgyuM ke tuM have mArI AgaLathI bhAgIne kyAM javAne che? tArI phisIArI ane DhaMgane hamaNAMja nAza karuM chuM. tyAre viveka maMtrIzvara be, svAmI, ene harAvavAne ApaNAmAM upazamarAvajI samartha che, teja vakhate umazamarAva pAMca apramAdarUpI pAMca umarA ane aneka subhaTe sAthe praAdanI sAme AvI uo. teNe pariNumanI dhArArUpI goLIonA varasAdathI pramAdane pazakya karI svadhAma pahoMcADaye. jethI caitanyarAya nijadhyAnamAM lIna banI sukhI thaye. pramAdarAvanuM mRtyu sAMbhaLI meha rAjA pitAnI sAna zuddha ahI gaye, beheza ane behAla banI gaye. tyAre kAmadeva kumAra ba, pitAjI, mArA jevA parAkramI putra Apane che te Apa jarApaNa phikara na kare. hamaNAM vAtavAtamAM caitanyane kabaje karI ApanI pAse hAjara karuM chuM. kumAra sAhebanAM A vacana sAMbhaLI
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13ra, strI, purUSa ane napuMsaka e traNa umarA taiyAra thaI kahevA lAgyA ke ame kumAra sAhebanI madadamAM jaIe chIe ane caitanyanI magarUrI tathA phIsIArIne eka kSaNamAM teDI nAMkhIe chIe. kedharUpI adhAdhipa ubhA thaI dhamadhamAyamAna thaI belyA ke kenI mAe zera sUMTha khAdhI che ke mArI sAme ubhe rahe, ane mArA rAga, dveSa, kalaha, caMDa, bhaMDa, vivAda subhaTanI sAme Take ! gajAdhipa abhimAnajI bolyA ke meM aneka vakhata caitanyane azakta ane rAMka banAvI dIdho che. zuM mArA avinaya, mAna, mada, darpa, daMbha, utkarSa, garva subhaTanuM parAkrama kama che? rathAdhipa kapaTajI bolyA, meM ghaNI vakhata cita ne bAIDI banAvI ghAghare, oDhaNI, cUDIo paherAvI che. zuM have huM tene cheDI daIza? mAyAkapaTa, khaTapaTa, yukita, luccAI, kuDa, chaLavidhA, e mArA subhaTanuM parAkrama zuM kama che? e pramANe baDAI karI traNe senApati pitAnA parivAra sahita kAmadeva kumAranI sAthe cAlyA, jethI kAmadeva kumArane ThATha sauthI vadhAre thaye. anurAga (pyArarUpI) raNazIMgaDuM bajAvI teNe ekadama caitanya upara viSayarAgarUpI bANane varasAda zarU karyo. krodhajIte vALAmaya bANe cheDavA maMDayA, abhimAnajIe sthaMbhanavidyA pheMkI, ane kapaTarAya gupta rIte nAza karavA taiyAra thayA. A pramANe aNadhAryo julama ekadama te joI viveke caitanyane kahyuM, Apa gabharAze nahi. zAMtirUpI DhAlanI ethe virAje. kAmadevane nidarAya, koine kSamAcaMdra, mAnane mAvasiMha, kapaTane AjIvaprasAda, eka kSaNavAramAM uDADI nAza karaze. eTaluM sAMbhaLatAM caitanyanA cAre senApati taiyAra thaI 18000 zIlAMga rathane jhaNajhaNATa karatA sAme AvI ubhA. navavADarUpI saMgIna sainyanA keTathI gherI, vairAgyarUpI bANe - varasAdanI dhArAnI mAphaka varasAvI kAmadevane parAjya karI tene maraNa zaraNa karyo. jethI tenA bAkInA traNa umArA bhAgavA maMDayA,
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 133 paNa bhAgatAM bhAgatAM kSamAcadre krodhane, mAsi hai mAnatA ane vaprasAde kapaDhanA nAza karyAM. AthI caitanyanA sainyamAM bhAre jayajayakAra thaI rahyA ane caitanya nirviSayI, zAMta, ane saraLa thaI parama AnaMdaeN bhAgavavA lAgyA. gyA mAhe rAjA, potAnA vhAlA putra ane mahAbaliSTa traNa umarAvAnuM mRtyu sAMbhaLI mUrchA AvatAM cakarI khAI paDayeA. hAya hAya ! trAhya trAhya ! karavA lAgyA. lAla AMkha karI kahevA lAgyA ke have huM poteja caitanyano nAza karIza. tyAre leAbharAya elyA ke Apa jevA mahArAjAdhirAjane caitanya bhUpati jevA bALakanI sAme laDavA nIkaLavuM ghaTita nathI. meM upAya zeAdhI kADhaye che te e che ke, caitanyarAyane upazama meharUpI kille devAnI lAlaca ApavI. jethI te sainya sAthe te killAmAM jaze. jyAM ApaNA chUpAyelA subhaTo ekadama tUTI paDatAM tenA tamAma sainyane nasADI keda karI leze. A yukita ane salAhu mehu rAjAne pasaMda paDI. te kahevA lAgyA ke vilaMba na kare. A hukama sAMbhaLI lAlaca'dra turata sajaja thaye. enI sAthe hAsya, rati, ati, bhaya, zAka, dugaMdhrA, e umarAveA saparivAra taiyAra thaI cAlyA. ahIM caitanya mahArAjanI AjJA laI viveca matrIzvare, dhamasthAnakamAM potAnA sarva mAMDalika sAmata ane subhaTenI sabhA elAvI. peAte kahevA lAgyA ke, bhAIe, ApaNuM ghaNuM kAma phattehamada thayuM che. have je thAtu rahyu che te Apa saunI madadathI thoDIvAramAM pAra paDazeja. paNu hamaNAM gupta elacI mAraphate khabara maLI ke upazama killAmAM meha rAjAe potAnA gupta subhaTAne gALyA che, mATe ApaNAmAMnA keAIe koIpaNa lAlacamAM na paDavuM ane te killAmAM praveza na karavA. rastAmAMnA tamAma upasarge+ aDagapaNe sahana karavA. ApaNe sarve e kSINumeha
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 killAmAM praveza kare ke jethI mehane eka kSaNamAM parAjaya thaze ane IcchelAM tamAma kAme phaLIbhUta thaze. viveka maMtronI A zIkhAmaNa saie harSa sahita mAthe caDAvI ane tarataja badhAe sajaja thaI kSINumeha killA tarapha prayANa karyuM. rastAmAM lebhacaMdra maLI gayA. teNe madhuratAthI kahyuM, have zA mATe bhAge che? tame amAruM satyAnAza te kADhI nAMkhyuM. have ame tamArAja chIe. zA mATe Dara che ? A upazamakaSAya kille tamAre che, emAM praveza karI be phikara rahe. amArA mehathAya te bicArA cupacApa beThA che, have tamAruM nAma paNa levAnA nathI. A sarva dagAthI vivekamaMtrIe prathamathI ja sarvane vAkepha karyA hatA. jethI lebhacaMdranAM mIThAM vacanathI keI ThagAyA nahi ane AgaLa cAlavA maMDayA. tyAre lobhacaMdra ekadama lAlALa thaI pitAnA parivAra sahita sAme thaI kahevA lAgyuM. duTe, mArA bhAIone mArIne A tarapha kayAM jAo che? have huM tamane cheDanAra nathI. ema kahI sarva sainyayukta caitanyanI senApara IrachA, tRSNa, mUcha, kAMkSA, vRddhatA, AzA vagere bANanI vRSTi karavA lAgyuM. te ja vakhate caitanya kSAyika bANane prahAra karI lebhane saparivAra nAza karI nizcita banI kSINakaSAya killAmAM jaI paramAnaMda pAme. lebhacaMdrane saparivAra nAza karI lInkaSAya killAmAM citanya nivAsa karyo, evI maharAjAne khabara paDatAMja aMgeaMge DhIla thaI gaye. jItavAnI te AzA dUra rahI paNa Ijajata ane jIva bacAvo muzkela thaI paDyo. chatAM paNa mAnamAM maraDAI Apakhuda caitanyane parAjaya karavA taiyAra thaye. te vakhate jJAnA
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 135 vaya, dazanAvaraNya vagere sAta mahAmAMDalika rAjA pitAnuM asaMkhya daLa baLa laI tenI madade AvyA ane tamAma lazkara caitanyarAja tarapha gayuM. caitanyarAyane A khabara maLatAM kSAyika samyakatva, kSAyika yathAkhyAta cAritra jevA mahAparAkamI rAjAone sAthe laI, karaNasatya, bhAvasatya, gasatya, vagere bakhare dhAraNa karI, vItarAgI ane akaSAyI zastro laI, saMpUrNa sabaDatArUpI cAre tarapha baMdobasta karI, saMpUrNa bhAvitAtmArUpI kephamAM gulatAna banI mahad jJAnarUpIvAjAonAM raNakArathI mahAdhyAna rUpI nizAna pharakAvatAM, mahAtapa tejathI dIpAyamAna thaI, ahI-avikArIpaNe apaDavAIpaNurUpI draDhatA dhArI, kSapakazreNuM rUpI cekamAM sarva parivAra sAthe AvI ubhe. citanyane A pramANe ThAThamAThathI sAme ubhelo joI, madamAM chakI jaI meharAya che. te citanya, tuM mArA ja gharamAM moTe thaye, mArI sevAmAM anaMta kALa te gALe ane have nimakaharAma thaI mArI sAthe ja laDavAne taiyAra thaye. tArI pAse je je addhi che te mArA pratApathIja che. te ghaNI vakhata mArI sAme thaye, meM tArI dareka vakhate khuvArI karI chatAM te zaramAya nahi ane AgalA divase bhUlI pAcho sAme AvI ubhe. zarama! zarama! cita --hA, hA, mArI lAjane gumAvanAra, anata kALathI mArI phajetI karAvanAra, Apane meM have bahu sArI rIte oLakhyA che. have ja mane khabara paDI che, mATeja ApanA sarva parivArane nAza karavA sAme AvI ubhuM chuM. Apane paNa maravAne zekha pedA thayuM che. tamAmane nAza karavAnI dhAraNAthI mArI sAme AvyA che te saMbhALaje. eTaluM kahetAM vAra citaje meharAjAnA mAthAmAM kSAyika ane prahAra karI tene nAza karyo. teja vakhate tenA sAta mAMDalika rAjAmAMthI jJAnAvaraNaya, darzanAvaraNaya ane
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahArAjanI unaka, tinya . atrI paramAnaMda 136 aMtarAya e traNane svAbhAvika rIte nAza thaI gaye. AkAzamAM devatAoe jaya jayakAra karyo, zreSTha dravyanI vRSTi karI ane deva duMdubhi vAgavA mAMDayAM. citanya mahArAjane kevaLajJAna, kevaLadarzarUpI mahA RddhinI prApti thaI ane traNe lekamAM citanya mahArAjanI ANa duvAI pharI gaI. sarva jagatanA vadanika, pUjanika, ane arthanika, citanya mahArAjA banyA. pitAnuM tamAma kAma, viveka maMtrIzvaranI salAhathI siddha thayuM jANI caitanyarAya, saparivAra saMyamarUpI mahelamAM paramAnaMda bhagave che. evAmAM eka divasa vivekacaMdra kahe, svAmI, ApanI ISTita artha siddhi thayAthI huM kaI paNa prakAranI sallAha devA asamartha chuM. Apa jANe che ke ApanA cAra zatru hajI ApanI sAthe che. ene kaI vicAra kare ghaTe che. caitanya mahArAjA bolyA, kaMI vicAra karavAnI jarUra nathI. e cAra zatru bicArA nirbaLa thaIne paDayA che. teo mArI sAthe rahIne jagatanA jInuM bhaluM thAya tevuM ja kAma kare che. mane teo jarApaNa harakata karatA nathI. AyuSya, nAma, getra, ane zAtAvedanIya e cAre eka AyuSyanA AdhArathI TakI rahyA che. AyuSya te bicAruM svabhAvathI ja kSaNe kSaNe ghaTI kSaya pAme che ane ema sarvathA kSaya thaze ke bAkInA traNa paNa tenI sAtheja kSaya pAmaze, eTale huM sIdhe sIdhe zivapuramAM jaI ajara, amara, avikArI banI, akSaya ane anaMta parama sukhane bhekitA banIza. apAya vicaya nAme dharma dhyAnanA trIjA pAyAnuM dhyAna karanAra manuSya anaMta kALathI herAnagati karanArA karma zatruo zI rIte nAza pAme tene vicAra ekAgratAthI tAdRza banI ciMtave che ane karmavRddhinAM kAmethI nivRttibhAva dhAraNa karI Atma sukhanA upAyamAM saMlagna banI mekSa mArge javA samartha bane che. ema karatAM kaI kALe te akSaya sukhane bhoktA jarUra thAya che.
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 137 tRtIya patra--vipAka vicaya, AhAhA! A jagatanI kevI AzcaryakAraka racanA DhekhAya che, sarvAM jIvo ekasarakhA che chatAM koI sukhI tA kAI duHkhI, koi nIca tA koI UMca, keAI mUrkha te koI vidvAna, kAI daridrI tA phrAI zrImata vagere vicitra racanA najare jovAmAM Ave che. A kAraNu zuM ? jIva pAte potAnuM mUruM naja kare, mATe buruM karanAra jIvanI sAthe kAI bIjo che. A khIjuM kANu che? jarA vizeSa vicAra, karIe te, jene apAya vicayamAM vicAra karatAM eLakhyA hatA teja karmarUpa zatru aMdara rahIne A badhu kare che. ema spaSTa jaNAze. A karmarUpa zatru e prakAranA vipAka ( =asara ) utpanna kare che. (1) azubha krarUpa vipAka--te kaDavA eTale duHkha rUpa. (2) zubha kaeNrUpavipAka--te mIThA eTale sukharUpa zubha karmanAM phaLa bhAgavatAM jIva majA mAne che, tethI azubha madha paDe che. A azubha madhanAM phaLa duHkharUpe bhagavavAM paDe che. e rIte azubha karmane kSaya thavAthI zubha karmanI vRddhi thAya che, evI para parA rAta dIvasanA kramanI peThe anAdi kALathI cAlI Ave che. have zubha ane azubha karyAM zI rIte yAya che tenI rIta zAstranA AdhAre vicAravAnI jarUra che. kayA karmathI jIva sukha pAme che, ane kayA karmathI jIva duHkha pAme che. e vicAra ahIM karavAmAM Aveche. azubha ane zubha karranAM phaLa-- (1) pra0--maheze athavA mrutaMdriyanI hInatA zAthI thAya ? u----vikathA sAMbhaLI khuzI thAya, satyane asatya ane asatyane satya TharAve, maherA mANasanI hAMsI kare, tene khIjave, 1.
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 dIna mANasonA karUNAmaya zabda tathA AjIjIpara dhyAna na Ape, sabodha tathA zAstra zravaNa na kare, AvA karmo karavAthI baherApaNuM Ave, kAnane rega thAya ane cAradriyapaNuM pAme. (2) prava-neMdriyanI majabUtI zAthI thAya? u-zAstra ane sukathA sAMbhaLe, yathAyogya zraddhAthI zAstra vacana pragamA, baherAonI dayA khAya, temaja yathAzakti madada kare, garIbanI araja dhyAnamAM laI mIThI vANIthI sAthe, guNa janenA guNa sAMbhaLI harakha pAme ane keInI niMdA sAMbhaLe nahi te chetedriya (kAna) nI AregyatA, sundaratA ane tIvratA pAme tathA caMdriyapaNuM meLave. (kAna maLe teja paceMdriya thavAya che.) (3) pra-cakSu Idriya (AMkha)nI hInatA zAthI thAya? u-strI purUSanAM suMdara rUpa joI viSaya sevavA prIti kare. rUpAhInane joI tiraskAra karI niMdA kare, AMdhaLAonI hAMsI kare tathA khIjave, manuSya ane pazuonI AMkhone IjA kare agara pheDe, pAkhaMDI zAsaeN, pustake ke patra vAMce, nATaka vagere jue, netranA viSayamAM Asakti rAkhe, kura draSTithI jue, AMkhanA beTA cALA kare, te AMdhaLe, kANe, TuMkI najaravALe, caMcaLa vagere AMkhanA regavALe thAya ane teIdriyapaNuM pAme. (4) pra-cakSu Idriya (AMkha)nI prabaLatA zAthI thAya? * u-sAdhu sAdhvIonAM darzana karI harakha pAme, dharmapara prIti rAkhe, viSaya vikAra upaje evAM rUpa dekhI turata najara keravI le, AMkhanA rogIonI dayA khAya, sazAsa, pustaka ane panuM paThana kare, viSaya bhegathI AMkhane bacAve te tejasvI, manahara ane lAMbI najaravALI AMkhe pAme. ( AMkha maLe tyAre ja caMdriya thavAya che.)
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 (5) pra.--dhrANendriya (nAka) nI hInatA (= na maLavuM) zA kAraNathI thAya che? u-sugaMdhI padArtho para prIti hoya, attara, phUla vagere sevana kare, durgadhI tarapha dveSa hoya, nAka vagaranAnI (nakA ke gugAnI) hAMsI kare ane duHkhI kare, manuSya, pazu ane pakSIonAM nAkanuM chedana bhedana kare ke karAve te guMge agara nakaTe thaIne beIdriyapaNuM pAme. (ka) pra--ghANaMdriyanuM niragIpaNuM zAthI pAme? u-paramAtmA, sAdhu, sAdhavI, pUjya manuSya, ane guNI jananI sAthe vinaya rAkhe, namaskAra kare, sugaMdhI padArthamAM Asakta na bane, nAka vagaranA mANasane madada kare te rUpALuM, rega rahita nAka pAme. (nAka maLe teja teIdriyapaNuM prApta thAya che). (7) pra.--jI IdriyanI kheDa(=na maLavuM te) zAthI pAme? u-dArU, mAMsa, kaMdamULa, vagere abhaya padArtha khAya, cha jAtanA rasavALA padArtha upara atyaMta lelupatA rAkhe, jIbhanA svAdanI khAtara, vanaspatine mahA AraMbha kare, beTe naThAra upadeza phelAve temaja pAkhaMDa vadhAre, marmavALuM jUThuM bole, kaThera - ane tIkhAM vacana bole, jUThuM bele, muMgA ane tetaDAnI hAMsI karI khIjave, sAdhu sAdhvI vagere guNIjananI niMdA kare, bIjAnI jIbhane chede, bhede, ane bIjAnA zvAse zvAsa rUMdhe te jIbhanI beTa Ave, tetaDe thAya, muMga thAya, enuM bolyuM keIne game nahi, moDhAmAMthI dudhI nIkaLe ane eneMdriyapaNuM pAme. (8) pra-raseMdriyanI AregyatA zAthI meLave ? AraMbha rAMdhavuM, kApavuM, savuM, chedavuM, bhedavuM vagere dharma draSTie jaNAtI tamAma pApakArI kriyAo jethI chakAya jIvanI hiMsA thAya che.
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14. : A u--abhakSya padArthane tyAga kare, jAtajAtanA rasamAM Asakata na rahe, sadubodha ApI dharmane phelAve kare, guNakArI ane sarvane sukha denArI vANI bole, rasanA vagaranAnI sahAyatA kare te rasanA (raseMdriya) nigI, madhura ane lAvaNyamayI thAya. (jIbha maLe teja beIdriyapaNuM prApta thAya che ). 9) praha-hAthanI khAmI kayAre hoya? u--bIjAnA hAtha che, beTAM telAM, kheTAM mApa, vApare, beTA lekha lakhe, kheTAM zAstra banAve, cerI kare, huMThA ke hAthavagaranAnI hAMsI kare, bIjAnA hAthane duHkha de, bhede, maraDe, macaraDe, pakSIonI pAMkha kApe, te hAtha vagarane thAya. (10) prave--hAtha majabuta ne nigI kayAre thAya? - u-dAna de, beTI leNa deNa na kare, beTA lekhana lakhe, pavitra dharmanI vRddhi thAya tevA lekha lakhe, aNadIdhelI vastuo hAthamAM le nahi, hAtha na hoya tene madada kare te rega rahita ane baLavAna hAtha pAme. (11) pra-paganI khAmI zAthI pAme? u--rasta choDIne cAle, hiMsA vagere pApanA kAmamAM AgevAnI le, dharmanAM kAmomAM pAchaLa haTha, kAcI mATI, kAcuM pANI, lIlotarI, kIDIonAM dara vagerene pagathI dAbe, nAnA moTA jenA paga teDe, lUlAM laMgaDAnI mazkarI kare, cerI chInavALI vagere kukarmomAM pravarte te bhUle pAMgaLo thAya. (12) pra--paga majabUta zAthI pAme? u- khoTe raste jAya nahi, bIjA jatA hoya temane bacAve, saceta padArtha upara paga de nahi, lalAM laMgaDAMnI sahAya kare te rogarahita ane baLavAna paga pAme,
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ bI nI A cho, paNa enimA khAte te 141 (13) pra--nirdhana eTale daridrI zAthI thAya ? u--cerIthI, dagAthI ThagAIthI, dhana kamAya, paisAdAra para khAra rAkhe, paisAdArane nirdhana karavA Iche, mahenata karIne je leke kaMI kamAyA hoya te lUMTI le ane ghara, anna, vastrathI temane duHkhI kare, garIbone kaThera vacane kahe, khoTA ALa caDAve ane phasAve, garIbanI AjIvikAne bhaMga kare, sAdhu chatAM paisA rAkhe, bIjAnI kamANamAM pANe nAkhe, thApaNa pacAvI pADe, A badhAM pApathI nidhanapaNuM maLe che. bIjAnuM dhana agnimAM bALe, pANImAM DubADe ema je rIte bIjAnA dravyano nAza kare te rIte tenA dravyane nAza thAya che. (14) pra-paisAdAra zAthI thavAya che? u-garIbanI dayA rAkhe, temane madada kare, bIjAne paisAdAra thate joI harSa pAme, maLelAM nANAM para mamatva bhAva e che karI temAMthI dAna, puNya, dharmane uta, anAthane madada vagere sArAM kAmamAM dravya kharce te paisAdAra thavAya che. (15) pra-vAMjhIe zAthI thAya che? u-pazunAM, paMkhInAM ane manuSya vagerenAM anAtha baccAMne, jU, lIkhane mAre, IDAM pheDe, putravata gRhasthane dekhI Sa kare, gAya, bheMsa vagerenAM baccAMne dUdha pItAM kheMcI le agara vecI nAMkhI viga paDAve, bIne garbha (mIMja) kaDhAve, A badhAM pApathI vAMjhI ApaNuM pAme. (16) pra-putravaMta zAthI thAya? u0-pazu, pakSI, manuSya vagerenAM anAtha baccAMnuM rakSaNa pAlaNa kare, ane jIMdagI lagI te bALake pitAne nirvAha karI zake tevAM banAve, te bahu putravAnuM thAya. (17) pra---kuputravaMta (kharAba dIkarAnA parivAra vALe ) zAthI thAya?
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 u--khIjAnA dIkarAone avaLu' samajAvI mAmApanA avinaya karAve, pitA putranA jhaghaDA joI khuzI thAya, mAbApa ane chekarAmAM kusaMpa karAve, potAnAM mAtA pitAne duHkha Ape, RNu ane thApaNu dakhAve te tenA putra kuputra thAya. (18) pra--suputrA zAthI thAya ? 30-peAte mAta pitAnI bhakti kare, bIjAne tevI bhakti karavAnA bAdha kare, putrane dharma mArgamAM joDa, suputrAne joI harakhAya, te pote suputravALA thAya. (19) pra0-kubhArajA zAthI maLe ? u-dhaNI dhaNIANImAM kaleza karAve, vara vahune kajI karatA joI harakha pAme, AiDIAne bheLave, tene vyabhicAriNI anAve, satI strIonI niMdA kare, tenApara kalaMka caDAve, ane bIjAnI sArI strI dekhI du:khI thAya te pAtAne kubhArajA maLe, (20) pra0-subhAk ( satI strI ) zAthI maLe ? u--pAte zIyaLa pALe, vyabhicAriNI strIonA samAgame rahe nahi ane vrata bhAMge nahi, kulaTA srIone sudhAre, satI strIonAM vakhANa kare, temane madada kare, ane vara vahunA vizeSa maTADe te bhalI strI maLe. (21) pra0--mAnabhaMga ( mAnahIna ) zAthI thAya ? u----khIjAnuM mAna khaMDana kare, mAtA, pitA, guru, vRddha vagerenA vinaya na kare, garIba ane buddhihInanA tiraskAra kare, potAnA zatrunuM apamAna sAMbhaLI khuzI thAya, potAnA mADhAthI potAnAM vakhANa kare, potAnA guNunI DhAI kare, guNavAnanA dveSa * vavAijI sUtramAM pharamAvyuM che ke mAta pitAnI bhakti karavAthI 64000 varSanI AvaradA vALA devatA thAya.
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 47 kara, guNavAnAne namaskAra na kare; guNI janane bIjA namatA kAya te tene aTakAve, ane svacaDhe cAle te mAnahIna thAya. (rara) pra0-mAnavata zAthI thAya? u--tIrthaMkara, sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA, samyakdraSTi (samakita pAmelA hAya te), jJAnI, guNI, dharmamAM dvIpakarUpa, evA mahAjanAnA guNagrAma kare, temanA guNa dIpAve, temanI vinayabhakti kare, temanI kIrti sAMbhaLI rAjI thAya, tene pAte vaMdanA kare ne bIjA pAse karAve, pAte guNIjana chatAM peAtAnA guNA chupAve, hamezAM pAte namra rahe, tA badhe sthaLe sanmAna pAme, (23) pra0---lezI kuTuMba zAthI maLe ? u--kuTuMmamAM jhagaDA karAve ane kuTuMbanA jhagaDA dukhI khuzI thAya tA jIALu kuTuMkha maLe. (24) pra0--sArUM kuTuMma zAthI maLe? --kuTuMbamAM sapa karAve, garIba kuTuMbane madada Ape ane kuTuMbamAM saMpa dekhI rAjI thAya te sukhadAtA kuTuMba pAme, (25) pra0-- rogI zAthI thAya ? u-rAgIone satApe, tenI niMdA ane hAMsI kare, osaDa devAmAM aMtarAI nAMkhe, roga vadhArI azAtA upajAvavAnA upAya kare, ane sAdhu mahArAjanAM malIna vajra dekhI dugA (chidra chiTa) kare te rogiSTha thAya. (26) pra.~~ nirogI kAyA zAthI thAya ? ugarIkha ane duHkhI mANasAne rAgI dekhI tenI dayA ANe, tathA sukha upajAve, sAdhu ane sAdhvIne AsaDanuM dAna ke teA te nirogI thAya. (27) pra0--krura svabhAvanA AthI thAya ?
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 u0-kharAba sebatamAM AnaMda mAne, satsaMgathI alaga rahe, vAta vAtamAM tapI jAya, ane narakamAMthI jIva Avye heya te te ra svabhAvane thAya. (28) pra-maLatAvaDe zAthI thAya? u-sAdhunAM darzanathI prasanna thAya, kusaMgane tyAga kare, kharAba vacana sAMbhaLI dhIraja rAkhe, maLelI vastuthI saMtoSamAM rahe, ane devagatimAMthI Avele jIva hoya te te sArA svabhAvane malatAvaDe thAya. (29) pra--pApI jIva zauthI thAya? u--lokene dharmathI bhraSTa kare, sAcA dharmanI niMdA kare, beTA dharmane mahimA vadhAre, ane adhamIonI sabata kare te jIva pApAtmA thAya che ? (30) pra.--dharmAtmA jIva zAthI thAya che ? u--adhama dhama banAve, ane dharmanI caDatI tana dhanathI kare te dharmAtmA jIva thAya che. (31) pra--baLahINa zAthI thAya che? u-garIbane dukha Ape, temanI sAthe jhagaDA kare, temane mATe ane bAMdhe, ane pitAnA baLane garva kare che te nabaLe thAya che. (32) pra--baLavAna zAthI thAya che? u-garIba ane anAtha para dayA rAkhI temane zAMti upajAve, saMkaTamAM sahAya kare, ane anna vastra vagere AnaMdathI Ape, te baLavAna thAya che. (33) prakAyara zAthI thAya che?
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAva . 145 - u-bIjA ne bhaya upajAve, dvArakA pADe, Abara Te, rAjA, paMca, cAra, sarSa, jhera, agni, pANI deva bata, vagere bhayaMkara vastuonuM nAma laI bIjAne bIvarAve, pazuone trAsadAyaka banAvIne athavA camakAvIne rAjI thAya te kAyarapaNuM pAme che. (34) pra --zuravIra zAthI thAya? udIna, duHkhI, ane aparAdhIne abhayadAna daIne bhayathI bacAve ane upadrava maTADe te zUravIra thAya. (35)-pralebhI zAthI thAya? - u--dravya chatAM dAna na de, dete hoya tene na devA ? dAna denArane joI pitAne kheda thAya, dAna denAranI niMdA kare, ane tRSNA ghaNIja heya te te kRpaNa eTale lebhI thAya che. (36) pra.-dAtAra zAthI thAya? uttara--garIba chatAM dAna Ape, bIjAne dAna detA joI AnaMda pAme, samartha hoya te dIna ane duHkhInuM rakSaNa kare, dAna devAnI sadA IcchA rAkhe, ane dharmanI caDatI sAMbhaLI rAjI thAya te te zrImaMta thaI dAtAra paNa thAya. (37) pra-mUrkha zAthI thAya che? u0-vidvAne ane paMDitanI hAMsI. niMdA, avinaya, AzAtanA kare, jJAnanA phelAvAmAM aMtarAI nAMkhe, jJAnanAM pustaka ane sAdhanono nAza kare, jJAnane tiraskAra kare, jJAnanI corI kare, sAcAM zAstrane jUThAM banAve, jUThAMne sAcAM banAve, te mUkha thAya che. (38) pra-paMDita zAthI thAya? u-vidyAdAna Ape, vidyAnA phelAvAmAM tana dhana kharca vidvAne ne mahimA vadhAre ane dharmanAM pustaka tathA sAdhane maphata phalAve te te paMDita thAya. 19
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 (39) pra0--parAdhIna zAthI thAya? u--bIjAne khaMdhIkhAnAmAM nAMkhe, bahu mahenata karAvIne gheADI majurI Ape, devadArAnAM ghara lUTe, tenI AbarU le, kuTuMbane ane nAkarone AhArapANInI aMtarAI pADe, temanI pAse jabaradastIthI kAma karAve, pazu ane paMkhIne vADAmAM agara pAMjarAmAM rAkI rAkhe, bIjAne parAdhIna dekhI khuzI thAya, ane bIjAnI svAdhInatA lUTI le te parAdhIna thAya. (40) pra0-~-svAdhIna (svataMtra) zAthI thAya ? u----kuTuMbane ane nAkarIne saMtAMpe nahi, temane AhAra, vastra, ghara ApI zAtA upAve, zakti uparAMta kAma na karAve, manuSya, pazu, pakSI, vagerene baMdIkhAnAthI cheDAvIne tene svataMtra banAve, potAnI icchA pramANe na vartatAM gurU mahArAjanA hukamamAM varte te svataMtra thAya che. (41) pra0--kurUpavAna zAthI thAya che? u--pote rUpavALA hoIne abhimAna kare, bIjA svarUpavAna hAya tenI niMdA kare, kadarUpAnI hAMsI kare, apamAna kare, ane ALa caDAve, vaLI zaNagAra bahu sarje te te kurUpavAna thAya. (42) pra0--svarUpavAna zAthI thAya che? 90~~peAtAnI suMdaratAnA gava na kare, suMdara strIe vagerene vikAra draSTithI na jue, kadarUpAneA tiraskAra na kare, ane ziyaLa pALe te svarUpavAna thAya che. (43) 50--dhanavAna chatAM dhanane upabhAga zAthI na karI zake ?. u--bIjAone khAvA, pIvA, vastra ane bhUSaNanI a'tarAi Ape, pote samartha thaIne bhAga bheLave ane Azraye paDelAMne bhAgavavA na de, bIjAne bhAga ane upabhega bhAgavatA joi te aLyAM kare; te dhana maLyA chatAM bhAgavI nahi zake. (44) pra--sukha vilAsI zAthI thAya?
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 u-pitAne maLelA bhaMga ane upabhoga bhogave nahi, pitAne bhogavavAnI vastuo dAna puNyamAM tathA svadharmI ene laIne temanuM piSaNa kare, te Icchita bhoga bhegave. (45) prA-dhI zAthI thAya? u0--pite kedha kare, krodhI hoya tenAM vakhANa kare, manuSya, pazu, ane devatAonAM juddhanI vAta sAMbhaLI harakhAya, zikAra kare, kSamAvatane duHkha de, tenI niMdA ane hAMsI kare, te te dhI thAya che. (46) prave--tAre zAthI thAya che? u-dharmanI kriyAomAM, dAna puNyamAM, ane japa tapamAM kapaTa kare, thoDuM dAna puNya vagere karI, ghaNuM batAve ane laDAI kare, te te dagAbAja ane dhUtAre thAya. (47) prave-saraLa svabhAvane zAthI thAya? u-saraLabhAvathI dharma kiyA kare, tevI karaNI karIne gAI kare nahi te te saraLasvabhAvI thAya. (48) cAra zAthI thAya? u--cerInA kAmane sAruM gaNe, cerane madada kare, hArAu mAla le, cerInI kaLA zIkhave ane ceranAM vakhANa kare, te cAra thAya. (4) pra--sAhukAra zAthI thAya? u-adattatrata (trIjuM) dhAraNa kare, ane cArane saMga na karI te zAhukAra thAya. (50) pra --kasAI zAthI thAya? u -hiMsA karavAnA kAmane vakhANe, hiMsA karavAnI kaLA zIkhave, hiMsAkArI hathiyAra banAve, ane dayAne niMde te te kayANa thAya che. (1) praha- dayALu zAthI thAya che.'
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ u-pApIonI sebata na kare, hiMsaka mANasane upadeza haI dayALu banAve, gujarAtanI madada daI pApakArI dhaMdhAthI cheDAve, te dayALu thAya che. (52) pra-durAcArI zAthI thAya? u0-prakRti asthira rAkhe, malIna ane abhakSya vastu bhagave, sadAcArInI niMdA kare, durAcAra sevavAmAM AnaMda mAne, durAcArIone sahavAsa rAkhe ane durAcArane sAre gaNe te te karAcArI thAya che. ' (53) pra-zuddhAcArI (sadAcArI) zAthI thAya? . u-anAcArIne zuddhAcArI banAve, anAcArane Te mAne, sadAcArInI sevA bhakti kare, abhakSyane tyAga kare, ane, nItimAM vate te te sadAcArI (zuddhAcArI) thAya che. ' (54) pra--vidha zAthI thAya? u--hAthI, gheDA, bheMsa, gheTAM, kutarAM, kukaDAM vagere janAvarene aMdara aMdara laDAve, temanI laDAI joI rAjI thAya, te bhAIomAM virodha thAya che. (55) pra-bhAIomAM saMpa zAthI thAya che? u--manuSya ane pazuonA jhagaDA maTADI saMpa karAve ane te joI rAjI thAya, temaja temanI vacce saMpa rahe te udyama kare te bhAIomAM snehanI vRddhi thAya che. (56) pra.--aMtarakriyAnI bhUmimAM mithyAtvI jugaLIone * avatAra zAthI Ave? u-mithyAtvI sAdhu sAdhavI vagerene dAna Ape, uttama sAdhuone kapaTanI sAthe phaLanI IcchA rAkhIne dAna de, dAna lIdhA pachI baDAI kare, te aMtarakripAmAM mithyAvI jugaLIo manaSya thAya che. ' . . . . (57) pra--akarmabhUminA jugaLiyAM manuSya zAthI thAya?
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 149 - u-zuddha AcAravaMta sAdhune hulAsabhAvathI zuddha AhAra, sthAna, vastra, ane pAtra Ape, bIjA pAsethI paNa apAve, bIjA de te joI pite rAjI thAya, te akarmabhUmimAM samyaphadraSTi jugaLiyAM thAya. (58) pra.--anArya dezamAM janma zAthI thAya? - u-beTA ALa caDAve, mleccha lekenI sukha saMpatti sArI lAge, mlecchanA je varSo pahere, mlecchanA kAmenAM vakhANuM kare, Arya deza cheDI anArya dezamAM rahe, te anArya dezamAM janma pAme.. (59) prave--AryadezamAM janma zAthI thAya? u--AnI rItabhAta pasaMda kare, anAryanA rivAja tathA kAma cheDe, anAryane Arya banAve, munirAja sAdhunAM vakhANa kare, Ane zakti pramANe madada kare, te Arya dezamAM janma pAme. r (60) pra hamAla (majura) zAthI thAya? u - manuSya ane pazuo para gajA uparAMta bhAra bhare, veThamAM mANasene pakaDI baLAtkAre kAma karAve, thaDe bhAra kahI vadhAre bhare, vadhAre vajana upADanArane joIne rAjI thAya, te hamAla, piThIA, baLada, gheDA vagere thAya. (61) pra-kukavi (bhATa, cAraNa) zAthI thAya? - ' u0-kukathAo sAMbhaLavAne premI bane, laikika zAsa (mithyA zAstra) nuM dAna de, dharmakathAnuM nAma rAkhI vyabhicAra thAya evI kathA kare, viSaya vadhAranArI kavitA banAve, viSaya vadhAravAra vacane, rAga, rAgaNuo sAMbhaLe, evI kriyA para prema kare, te te kukavi (bhATa, cAraNa) thAya. (62) pra-sukavi zAthI thAya? u0-jinarAja, munirAjanAM guNa kIrtane sAMbhaLI AnaMda * * S :
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 pAme, zAsakartA gaNadhara AcAryonAM vakhANa kare, jJAnavRddhimAM dhana vApare, dharmanI kavitA karanArAone madada Ape, dhamanI kavitAnAM rahasya jANI bahu harakha pAme che te vidvAna sukavi thAya.' | (63) pra-lAMbI AvaradA zAthI pAme? uo--dravya daI kasAInA hAthamAMthI chane cheDAve, te Ine khAna, pAna, sthAnanI sahAyatA Ape, baMdIvAnane choDAve, saMsAranA kAma para udAsInatA rAkhI vate, dayA bhAva rAkhe, garIba ane anAthane madada kare, sAdhune nirdoSa zuddha AhAra vagere Ape te lAMbI AvaradAvALe thAya. (6) pra-ochI AvaradAvALe zAthI thAya? u0--jIvaghAta kare, garbha gaLAve, AjIvikAne nAza kare, jU, mAMkaDa vagerene mAre, sAdhune kharAba ane duHkhakArI A hAra vagere Ape, zuddha AhAra lenAra sAdhune azuddha AhArAdi Ape, agni, jhera, hathiyAra vagerethI jene mAre, te alpAyuSI thAya. (65) praha-hamezAM ciMtAtura zAthI rahe? u--ghaNA jIvane ciMtA upaje evI vAta karyA kare te sadA ciMtAturapaNuM pAme. (66) pra-sadA nizcita (ciMtA rahita) zAthI rahe?' u--bIjAnI ciMtA maTADe, dharmAtmA chane joI khuzI thAya, duHkhathI pIDAtA ane saMtoSa upajAve, te hamezAM naciMta rahe. (67) pra--dAsapaNuM zAthI pAme? u--nekarene bahu pIDA Ape, tenAthI bahu kAma che, kuTuMba parivAra ane lazkaranuM abhimAna rAkhe te te ghaNA mANasone dAsa bane. ' (98) pra-mAleka zeTha) zAthI bane?
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 151 u.--dhama nI ane tapasvIbAnI vaiyAvacca kara mAtmA ane duHkhI mANasanuM piSaNa kare, bIjAnI pAse mAtmA jIvonI sevA bhakti karAve, tevI sevA karanArAne joI pite khuza thAya te te ghaNA mANasane zeTha bane. (69) pra --napuMsaka zAthI thAya? - u--napuMsaka mANasanA nAca, gAyana, ThaThThA mazkarI, dekhI khuzI thAya, purUSane bAIDIne veza paherAvI nAca karAve, aLada, gheDA, vagere pazunA ane mANasanA liMga chedana kare (khasI kare), napuMsakanI sAthe viSayanuM sevana kare, pote napuMsaka jevA cALA kare, strI purUSane meLApa karavAnI dalAlI khAya, beidriya, te indriya, ceteMdriya jIvanI hiMsA kare te te napuMsaka thAya. (70) pra--- zrI zAthI thAya? u0-strI baMdhI viSayamAM ghaNe Asakta rahe, purUSa chatAM strInuM rUpa banAve, strIonI peThe cALA kare, athavA ka5Ta kare te strI thAya. (71) pra--nigAdamAM zAthI jAya? u-deva, gurU, dharmanI niMdA kare, ane kaMdamULa khAte nigadamAM jAya. (72) pra-ekeMdriya zAthI thAya? u0--pRthvI, pANu, agni, havA, vanaspati kaMdamULa, vRkSa, ghAsa, phUla ane patranuM chedana bhedana kare te ekedriya thAya. | (73) praha-vikaleMdriya zAthI thAya? u0-nirdayatAthI trasa jIvenI ghAta kare, anAjane ghaNA vakhata lagI saMgraha kare, trasa jIva upaje evI cIjone saMgraha karI pachI te jInI ghAta kare, macchara, mAMkaDa, vagere ane TALavAne mATe dhumADA vagere karIne tene mAre, jemAM traNa chava upaje evAM bera vagere phaLonuM bhakSaNa kare, ane khALa-kuTI- .
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15ra mArImAM pezAba kare te marIne vileMdriya jIva (beidriya, teiDhiya. caMdriya jIva) thAya. * (7) pra-aMga upAMga rahita zarIra zAthI thAya? u-jInA hAtha, paga, kAna, nAka, AMkha, AMgaLI vagere aMgopAMganuM chedana bhedana kare, kAna kAtare, vIMdhe agara kAMgarI kare ane tene joIne harakha pAme te aMge pAMga rahita jIva thAya. (75) pra-pUrNa aMgavALa zAthI thAya? u-bIjAnAM apAMga chedana thatA joI pote tenuM rakSaNa kare, apaMga jIva para dayA lAve, apaMgane sudhAravAne davAdArU kare, apaMganuM gujarAna calAle, temaja madada dete saMpUrNa aMgavALe jIva thAya. (76) prava-nIca jAtamAM zAthI upaje ? * u-pitAnI UMca jAta hoya tyAre kuLanuM abhimAna kare, UMca jAtinI niMdA kare, dveSa kare, ane nIca kRtya kare te nIca jAtimAM upaje, (77) pra--UMcI jAta zAthI pAme? A u-sapurUSanA guNanAM vakhANa kare, temane vaMdanA namaskAra kare, pitAnA durguNa pragaTa kare, sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA, e cAra tIrthanI bhakti kare, e jIva manuSya janma pAme te rAjAne mAnIte thaI, sukha bhegave. (78) pra-~UMca jAtimAM chatAM dAsapaNuM zAthI kare? u- UMca karma karatAM karatAM abhimAna kare, gurUnI AjJAne bhaMga kare, UMca thaI garIba para ALa caDAve, UMca chatAM nIca dhaMdhA kare, te UMca jAtine chatAM dAsapaNuM kare. (79) pra-AjIvikA (gujarAta) mATe paradeza zA mATe pharavuM paDe?
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1pa3 - , u--bhikhArIone bahuja taraphaDAvIne pachI dAna Ape, nekanA pagAra paNa kAlAvAlA karAvIne Ape, dharma khAtAne paise ghaNe vakhata gharamAM rAkhe, kAsadane (epIAne) bahu rakhaDAve, te paradeza bhamIne AjIvikA karavAno vakhata Ave. (80) pradezamAM rahI sukhe sukhe gujarAna zI rIte cAle? u--gharmAmA ne ghera beThAM AhAra vastra, vagere pahoMcaDAvI madada Ape, emanI pAsethI dharmanI vRddhi karAve, pite sthira citta dharma dhyAna kare evI rIte dharma dhyAna karatA hoya tevA sthira cittavALAnAM vakhANa kare, te ghera beThAM sukhe AjIvikA maLe, (81) kapaTakarIne peTa bharavAnuM zI rIte thAya? u0 kapaTabhAvathI garIba mANasane dAna Ape, munimahArAjane premabhakti vagara dAna Ape, cAra luccA vageremAMthI pitAnI AjIvikA calAve, evAonI prazaMsA kare, pramANikapaNe gujarAna calAvanAra upara ALa caDAve, te mahA muzIbate ane kapaTa karI gujarAna calAve. (82) pra-pramANipaNe AjIvikA keNa kare ? u0-saraLa bhAvathI, vinaya sahita, dharmAtmAjIvane AhAra pANI vagere de, garInI rakSA kare nirdoSa AjIvikA na maLavAthI bhUkha, tRSA, vagere pariSaha sahana karechatAM kheTA vepAra na kare te saraLapaNe ane sukhe sukhe kamANuM meLave. (83) prave--manuSya ane pazuo vagere cha bajAramAM zA . mATe vecAya che? | u--manuSya ane pazuone vece, kanyAvikraya, putravikeya kare, athavA tevA kAmanI dalAlI kare te te jIva manuSya athavA pazu thaI bajAramAM gulAmanI peThe vecAya. (84) praka-sAmudANI (eka sAthe sainuM bheguM) karma zAthI badhAya ? - ' ' 20
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 u0 - manuSya ane pazune vadha thatuM hoya tyAM jevA sArU ghaNA mANase ubhA rahe, ane pachI vicAra kare ke kayAre Ane mAre ke ApaNe jhaTa ghera jaIe, vaLI bhinna bhinna saMpradAyanA leke ekaThA thaI satya deva, gurU ane dharmanI niMdA kare te tenAM sAmudAyika karma baMdhAya che. evA sAmudANuM karmavALA che eka sAthe pANImAM Dube che, AgamAM baLe che, athavA plega vagerenA sapATAmAM AvI ekadama marI jAya che. (85) pra-eka sAthe ghaNuM jIve jhaTa svargamAM zI rIte jAya ? u-dharma mahotsava, dikSAocchava, kevaLa mahatsava, dharmasabhA, ane vyAkhyAna vageremAM ghaNA mANase bhegA thaI AnaMda pAme, vairAgya bhAva lAve, evA kAmanI prazaMsA kare te ekadama ghaNA jIva svarga athavA mekSe jAya. (86) pra-A bhavamAM vagara kAraNe keI pheSa kare tenuM zuM kAraNa haze? u-parabhavamAM keIne duHkha dIdhuM hoya, keInuM bhuMDuM karyuM hoya, te vagara vAMke A bhavamAM TheSa rAkhyA kare. (87) prave-A bhavamAM kaMIpaNa saMbaMdha vagara sneha AvyAM kare enuM zuM kAraNa haze? u0-parabhavamAM duHkhamAMthI choDAvela hoya, zAtA upajAvI hoya, vanamAM, pahADamAM, laDAImAM, nirAdhAra thayelAne AdhAra A heya, te te jIva ApaNane duHkha TANe vagara dhAryuM A bhavamAM sahAya kare ane vagara kAraNe prema kare. (88) pra--bhUta, vyaMtara vyAdhithI chUTe nahi tenuM zuM kAraNa? u-vaida ke hakIma thaI aneka jInI sAthe vizvAsa ghAta kare, jANatAM chatAM kharAba osaDa Ape, rega vadhAre, jozI thaIne graha, nakSatra, bhUta, vyAdhi vagerene Dara batAve ane bIjAne
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ 155 leTe, deva devInI mAnatA karAve, tathA jhera, zastra, agnithI ApaghAta kare, te atyaMta upAya karatAM chatAM paNa roga, bimArI ane nyatara vagere vyAdhi maTe nahi (9) pra--paisAdAra lekane paise dharmanA kAmamAM na vaparAya tenuM zuM kAraNa? u--bIjAne bheTe upadeza Ape, tenuM dravya vezyA nAca, vagere khoTA vyasanamAM kharacAya, bIjAne nukazAna thayuM jANI khuzI thAya, te pitAnuM dravya jugAra ane saTTamAM gumAve, evAM evAM kAraNathI dhanavAna chatAM kumArgamAM dhana kharacAya paNa dharmanA kAmamAM paisA kharacI na zake. (90) pra.--garbhamAMja maraNa zAthI thAya? u0-zokane agara pitAne garbha, davAthI ke maMtra vagerethI gaLAve, pADe, paDAve, te te garbhamAMja maraNa pAme. 91) pra-hitanAM vacane kharAba zA mATe lAge ? u-bIjAne cheTe upadeza ApI kheTe mArge calAve, gurU ane mAbApanAM hita vacana sAMbhaLe nahi, zikSakanI hAMsI kare, ene hitazikSA paNa ahita lAge. , (2) praha-jAti maraNa jJAna ane avadhi jJAna zAthI thAya? u0--tapa saMjama pALa hoya, jJAnI mahAtmAnI sevA bhakti karI hoya, jJAnane mahimA ane bahu mAna vadhArela hoya, ene jAti samaraNa tathA avadhi jJAna upaje che. (3) prave--vrata paccakhANa kema na karI zake? " u--bIjAnAM vrata bhaMga karAve, zuddha vartanArane deSa lagADe, bIjane vrata bhAMgato joI rAjI thAya, pite vrata laI pAmI dhArAmAM saMkalpa vikalapa kare, vAre vAre vrata bhAMge te zata pANakhANa karI zake nahi. (94) prava-kayA pApathI kasAIone hAthe kapAvuM paDe?
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 u-kasAIo sAthe vepAra kare, kasAIone jAnavara de, kasAIne dhadha kare, dagAthI jIvanI ghAta kare, vagaDAu pazune zikAra kare, ane mAMsa bhakSaNa kare, te pazu thaIne kasAInA hAthathI kapAvuM paDe, (5) pra-pApaneja dharma mAne te zA kAraNathI? u--bhraSTAcArInI sebata kare, pApanA kAmane dharma kahe, satya deva, gurU ne dharmanI niMdA kare, te kAraNathI pApanA kAmane ja dharma mAne. (96) pra-vyabhicArI zAthI thAya? u --vezyAne baMdha karI kamAya, vezyAne saMga kare, vyabhicArIonAM vakhANa kare, pazu vagere tiryaMcanA saMyega meLave, saga dekhI rAjI thAya teM te vyabhicArI thAya che. (7) pra--zIyaLavaMta zAthI thAya? u-ziyaLa pALe, ziyaLavaMtanI prazaMsA kare, tene sahAya kare, vyabhicArIono saMga mUkI de, te ziyaLavaMta thAya. * (8) pra-zrImaMta zAthI thAya? ' u supAtre dAna devAthI zrImaMta thAya. (9) pra-mAgatAM chatAM vastu maLe nahi te kayA kAraNathI? . u-dhanavaMta chatAM dAna de nahi ane Azrita janane rAMkanI peThe AjIjI karAve te. (100) pra--bhikhArI keNuM thAya? u-chidra jonAra ane niMdA karanAra (101) pra-pitAnI strIe zAthI maryA kare? u-pita ghaNI strIone paNa hoya ane tene mAte. (12) pra-bhramita citta zAthI rahe che? A 97 bela mudra taraMgaNi nAmanA digaMbara graMthamAMthI kahyA che.
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1pa7 u0-madirA, bhAMga, aphINa vagere kephI vastuonuM sevana karavAthI. (103) praha-dAhavara (baLatarIo tAva) zAthI Ave? u0-mANasa ane Dhora upara gajA uparAMta bhAra bharavAthI. (10) praha-baLa vidhavA zAthI thAya? u-pitAnA patine mArI nAMkhI vyabhicAra sevavAthI tathA dhaNInuM apamAna karavAthI. A (jai05) pra-marela chokarAM zAthI AvatAM haze? u0-pazu ane paMkhInAM baccAM tathA IMDAM mAravAthI, lIne phADI nAMkhavAthI, ugatI vanaspatinAM kumaLAM (keTa) cuMTI kADhavAthI. (106) pra-vadhAre dIkarIo zAthI thAya che? u0--pANI pItAM Dhorane rekIne mArI nAMkhavAthI, tathA bahu putrIvALAnI niMdA karavAthI. (107) pra--putrI vidhavA zAthI thAya? u~-dharma khAtAne pise khAya, dharmanAM sAdhanenI cerI kare te. (108) pra -- gAMDe zAthI thAya che? 0 . u0-madirA ane mAMsa bhegavavAthI, gAMDA mANasanI hAMsI karavAthI. (109) pra.--apacAne rega zAthI thAya che? - sAdhu munirAjane kharAba AhAra devAthI. (110) praha-nakSaya roga zAthI thAya che? u0-hADakAMne vepAra kare, ane madhapUDA teDe te. (111) pra kurUpa, ane eDaLa cahere zAthI thAya?
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 uo--dAtAranI niMdA karavAthI ane mukhane bahu zaNagAra karavAthI. (11ra) pra --choDa (garbhane rega) zAthI rahe che? u --garbhapAta karavAthI.. (113) pra.--sthAna bhraSTa (adhikAra parathI rajA maLavI te) zAthI thAya che? u--rastAparanAM jhADa kApavAthI, tathA Azare rahelA ne Azare teDavAthI. (11) pra--Le keDha zAthI thAya? uda- govadha kare, kenyAvikraya kare, ane sAdhu thaI bata bhAMge te. (115) pra-putrane vijega zAthI thAya? u--gAya, bheMsanAM baccAMne dUdha na pAya ane pazu paMkhInAM baccAMne mAre te. (116) pra-nAnapaNamAM mAbApa zAthI mare ? u0-zaraNe Ave tenI vAta kare, ane mAtapitAnuM apamAna kare te. (11) praha--jaLadara (peTanuM vadhI javuM te rega) zAthI thAya u - abhakSya padArthanA khAvAthI. (118) pra.-dAMta zAthI dukhyA kare ? u-jIbhane bahu svAda karavAthI, ane abhakSya khorAka khAvAthI, (119) pra-lAMbA dAMtavALo zAthI thAya? u-ghareghara niMdA ane cADI cugalI karavAthI, (120) pra-mutrakRcha ane patharIne rega zAthI thAya? u0-rANIo ane parastrIo sAthe gamana karavAthI, (121) pra=ge zAthI thAya? zAthI thAya e ane parI (1ra1) mA
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 159 u0-jUThI sAkSI pUre, ane gurUne gALo devAthI, (122) pra-zULa roga (zuLa nIkaLe te) zAthI thAya? u-pazu paMkhIne bANa mAravAthI, tathA temane sULI, kaTA, ane Ara ghecavAthI. . (123) pra-uttama jAtine manuSya thaI bhIkha kema mAge? u0-mAtA pitA ane gurUne mAre, ane apamAna kare te. (124) pra-gumaDAM ane masa vadhAre zAthI thAya? upazu paMkhIne patthara mAravAthI. (15) pra-cAmaDI phATavAno ane dAdarane roga zAthI thAya? u0-- sApa, vIchI, ghe, mAMkaDa, jU, ane lIkhane mAre te. (126) praha-sadA mAMde zAthI thAya? u-dhamadAnuM khAIne dharma na kare te. (1ra7) pra-pInasa (saLekhama) zAthI thAya? u - cakalAM, mera, ane pipaTa vagerene mAravAthI. (128) pra7- kaDhane roga zAthI thAya? u- sAdhune saMtApavAthI. (129) pra-zarIramAM kaMpavA zAthI thAya? u0-raste cAlatAM jhADa ane khaDa teDavAthI. (130) pra-ardhAga rega (pakSAghAta) zAthI thAya? u0-- strI hatyA karavAthI. (131) pra-nAsurane rega zAthI thAya che? u0-pazu, pakSI, ane mANasanA nAkamAM nAtha nAMkhavAthI. (132) pra-gaLata keDa zAthI thAya che? u-pazu, pakSI ane manuSyane phAMsI daIne mAravAthI, (133) praharasane vega zAthI thAya?
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ u0-nadI, taLAva, kuvAnAM pANI saMsAvAthI, ane pANImAMnA jaLacara jIve mAravAthI, (134) praha--rAta adhe ( ratAMdhaLa) zAthI thAya? u0-savAramAM, bapore ane sAMje bhejana karavAthI (135) praha-saMdhIvA zAthI thAya? u-ghoDA, uMTa, baLada, bakarAM ane gADAM bhADe devAthI" (136) pra-bhaga dara rega zAthI thAya ? u-IDAne rasa pIvAthI. (135) pra--ghuvaDa zAthI thAya ? u0-rAtrI bhojana karavAthI, tathA joyA vagara vastu khAvAthI. (138) praha-siMha, sarpa, vagere zAthI thAya? u0-dhamAM kaMkAsa thatAM duHkhI thaI AtmahatyA karavAthI. (139) pra-gadheDAM ane kutarAM zAthI thAya? u0-abhimAnane tAbe thaI kukarma karI maravAthI, (140) pra-bilADI zAthI thAya? uTha-do karavAthI. (141) prava-naLIA ane sarSa zAthI thAya? u0-lebha karavAthI. (142) pra-vALA (vALAne rega) zAthI nIkaLe? u0-vagara gaLe pANI pIe ane dANA vagerenI chavAta ( jIva jatu) nuM jatana na kare te. (143) pra-manuSya zAthI thAya che? u-kSamA, dayA ane namratAthI. (14) prara--zrI marIne purUSa zAthI thAya che? - u-satya, ziyaLa, saMtoSa ane vinaya vagere guNe dhAraNa karavAthI
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ 161 (145) praya--devatA koNuM thAya? u0--sAdhu, zrAvaka, tApasa, ane akAma(mana vinA) nirjarA karanAra, (14) praha-lakSamI sthira zAthI rahe? u-- sAdhu munirAjane dAna daIne pazcAttApa na kare te. (147) pra -- koNe zAthI thAya che? u --bIja, phaLa, phUla chede ane hAra, gajarA vagere banAve te. (148) pra-gaLata koDhavALa zAthI thAya? - u0 -sonA, rUpA, trAMbA ane leDhA vagerenI khANa kheDAvavAthI. (149) praha-jazanAM kAma karatAM apajaza zAthI maLe? u0-saceta esaDa karavAthI ane bIjAnA karelA upakAra na mAnavAthI. (15) prave--AMkhamAM AMjaNa zAthI thAya? u0--mIThAnI khANe che davAthI, (151) prabudhavALe zAthI thAya? u-samyakatva draSTi chatAM mithyAtvInAM ane anAnAM. kAma kare. (153) pra--phaMDa muMDa zarIra zAthI thAya? u- nyAyAdhIza thaIne sakha daMDa devAthI (153) pra-kaMThamALane rega zAthI thAya? u0-mAchalAMne AhAra karavAthI. (154) pra-niregI dekhAya chatAM regI zAthI hoya ? u-lAMca laI jUThe nyAya karavAthI. (155) pra.--saMyoga maLavA chatAM vijega zAthI thAya? u- kRtajJatA, mitraha ane vizvAsaghAta karavAthI. 21
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ ma (156) pra0-khIkaNu svabhAva zAthI thAya? tethI. u koTavALa thai samra daDa kare ane bIjAne DarAve - (157) pra--kharajanA rAga zAthI thAya ? u-~, lIkha, mAMkaDa, macchara ane udhe vagere te iMdriya jIva mAravAthI. (158) pra.--A jhAjhI zAthI paDe? u--mAchalAMnA AhAra karavAthI ane jIene agni vageremAM nAMkhI mAre tA. - (159) 20--tapazcaryAM zA mATe na thAya ? --tapa ane japa karavAnuM abhimAna kare, tathA tAM karanArane a'tarAI pADe tA. (160) pra0--asADhuAmaNI khelI zA mATe lAge ? u--sArI vANInuM abhimAna kare, ane kaThora vacana Ale tA. (161) pra0--apajaza zAmATe maLe? u--sAsu, naNuM', derANI, jeThANI bhAI, bhejAI nI adekhAi kare. (162) pra0--juvAnImAM strI zAthI mare ? ubhAganI tIvra abhilASA rAkhe, ane marajAdA rahita viSaya sevavAthI. (163) pra--samUmi manuSya zAthI thAya ? u--gaLInA kuMDa kare, ane samUminI ghAta kare tA. (164) 30--bhUkha bahu zAthI lAge ? u--khetInAM kAma karavAthI ane pAte zaktimAna chatAM AzritAne bhUkhe mAravAthI. (165) 20~~vAI ane adhagavAyunA roga zAthI thAya ?
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ - u0-lavAranI dhamaNa dhame, vAI (phepharuM) Ave tene kakha de te. . " (166) pra - bolatAM belatAM bagAsAM zAthI Ave? u0--raMgArAnA dhaMdhA karavAthI ane tetaDAne khIjavavAthI (16) praha-bolatAM belatAM thuMka zAthI uDe? u0-chANa saDAvyAM kare te. (168) pra-vahANa zAthI be? * * u0-pAyakhAnAmAM jhADe phare, mUtaraDImAM mUtare ane AkhI rAtanuM mUtara bheguM kare te. (16) pra-khejA zAthI thAya? u0-ghaNAM vana kapAve ane bejAonI sAthe krIDA kare te. (170) prA-juvAnImAM dAMta paDI jAya ane dhoLA vALa thaI. jAya, tenuM zuM kAraNa? u--kuNI kuNI vanaspatinuM chedana, bhedana, caTaNI, kacuMbara, vagere karavAthI, * (171) pravabharanIMgara gumaDAM zAthI thAya? u--phaLane cIrI masAlA bharavAthI. (172) pra-zarIramAM kIDA zAthI paDe? u--bIjAnA upara gheDAne pezAba chAMTavAthI ane salI vastu khAvAthI. (173) pra-eka sAthe saLa rega zAthI thAya? u-gAmaDAM ujaDa kare, tUTe tathA dhADAM pADe che. (174) prava--ucherIne moTA karelA mANasa do zAthI de? u0-raseIne vepAra karavAthI ane sArI vastu dekhADI khATI khavarAvavAthI. (15) pra--bAra varSanuM cheDa (strIonA garbhamAM) zAthI rahe
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ u--pizAba bheLe karI AkhI rAta rAkhe che. (176) pra7- 24 varSanuM choDa zAthI rahe? u0-tIvra bhAvathI viSaya bhoga bhogavavAthI ane garlane gALavAthI.. (177) praha-hamezAM zarIramAM baLatarA zAthI thAya? u--lenuM mardana karAvavAthI, ane zarIrapara bahuja asara tathA lepa lagADavAthI. (178) pra--vAMjhaNuM strI zAthI thAya? u0-kUlanuM attara kADhavAthI, tathA manuSya ane pazunAM baccAM mAravAthI. (179) pra--ghaNI bAIDIene paraNyA chatAM putra kema na thAya? - u-ghaNI vanaspatine rasa kADhavAthI. (18) praha-halAlakhora zAthI thAya? u0-bahu jalacara ne mAravAthI tathA kasAInAM karma karavAthI, (181) pra--zakita chatAM dhamAM karaNI kema na bane? u -mamaI eTale ghaNAM mANasanuM lehI kADhayuM hoya te. (182) prava -zarIra bhAre zAthI thAya? u0-Asava, zarAba ke dArU bahu pIdhe hoya te. (183) pra-garbhamAM ADuM bALaka zAthI Ave? u0-sAdhune mAthe ALa caDAve, zuddha AhAra lenAra sAdhune azuddha Ape te garbhamAM ADuM Ave. (14) prave--narakamAMthI agara tiryaMcamAMthI akAma nirjarA vagara mane bhUkha vagere dukha sahana karavAM te) karIne manuSya thaye heya te? u-te manuSya prathama duHkhI thAya ane pAchaLathI - sukha bhegave. vaLI tene zIra kalaMka Ave, sajA paNa bhegave paNa 1 bhAkhara InasApha thatAM nirdoSa TharI chUTe.
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 165 (185) pra-mekSa zAthI maLe? , u-jJAna, darzana (=zraddhA) cAritra ane tapanI rUDe prakAre ArAdhanA kare, pALe, ane pharaze te e vagere karmanA baMdha pADavAnAM ane pApanAM phaLa bhegavavAnAM aneka kAraNe zAstra graMthamAM batAvyAM che. A bhavamAM karelAM keTalAMka karma A bhavamAMja ane keTalAMka AgaLanA bhAvamAM bhegavavAM paDe che. anaMta jJAnI, sarvajJa bhagavAne saMsArI jInI je dazA karmane vipAka thatI vakhate thAya che tenuM avalokana karyuM. tenuM vaNIthI saMpUrNa varNana thaI zake nahi. kAraNa ke saMpUrNa vizva anaMta jIthI bharapUra che. emAMnA akeka jIvane anaMta karmavargaNAnA pugaLe lAgyAM che ane evA akeka varNa gaMdha vagere paryAyane anaMta vistAra thaI zake che. evA aparaMpAra vipAkavicayanuM varNana vANI mAraphate kadI paNa banI zake nahi, te paNa dharmadhyAnI jana, jJAnI mahArAjanI AjJAnusAra vipAka vicayane yathAzakti vicAra karate karate karmonI vicitratAthI vAkepha thAya che. evA mANase kama bAMdhavAne kAraNethI bacIne, karmane kSaya karavAnA mArgamAM pravartI, anaMta AdhyAtmika sukha meLave che. caturtha patra--"saMsthAnavicaya". saMsthAnane artha AkAra ane vicayane arthavicAra thAya che. jagatane tathA jagatamAM rahetA padArthonA AkArane vicAra kare tene saMsthAna vicaya dhama dhyAna kahe che. anaMta AkAza (=pilANa) rUpa je anaMta kSetra che ke jene cheDe nathI tene "aloka" kahevAmAM Ave che. A alekanA madhya bhAgamAM 343 rAjughanAkAra lAMbI pahelI, evI jagAmAM jIva ajIva athavA * 97 pachInA tamAma bela "gatama pRcchA" ane dharmazAnaprakAza graMthanA anusAre kaMI vadhAro karI lakhyA che
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ uddhalAka 10, 9 rUpI arUpI padArtharUpa eka pIMDa che tene "loka' kahevAmAM Ave che. A leka, nIce eTale lokAkAra. sAtamI narakane taLIye 7 siddha rAju pahALe che. ane te mULathI sAta rAju upara Ave tyAM sudhI ghaTatuM ghaTatuM eka rAju Ave tyAM madhya leka che. e madhya leka eka rAju pahoLo che, ane tyAMthI upara caDatAM ane paheLAImAM paNa vadhatAM vadhatAM cAra rAju (pAMcamA devaleka sudhI) Ave, tyAM madhyaloka pAMca rAjunI paheLAI che. tyAMthI upara jatAM paheLAImAM ghaTatAM ghaTatAM traNa rAju lokAgra(mekSasthAna) Ave che, tyAM eka rAjunI pahoLAI che. nIce uche, te upara savaLo ane tenI nitya upara udhe ema traNa divA nigoda (kaDI) rAkhavAmAM Ave evA athavA paga pahoLA karI keDa upara hAtha lagADI mANasa ubhuM rahe vagere geDavaNa jevA saMsthAna (AkAra)vALe loka che, AvuM kathana bhagavati Adi zAsamAM lakheluM che. A lekanA madhya bhAgamAM eka nasaraNI jevI eka rAju paheLI ne sAtamI narakathI mokSa sudhI caida rAju naraka 6 adhoko
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 167 lAMbI trasanALa che, tenI aMdara rasa ane sthAvara ane prakAranA jIva che. bAkInA sarva lekamAM ekalA sthAvaraja jIva bharelA che. trasanALane nIcene vibhAga eTale sAta rAju jeTalI, ( uMdhA divA jevI) jagyA jene adhalaka kahe che temAM sAta naraka sthAna che. tyAM pApanI adhikatA hoya che. jIva tyAM upajIne karelAM karmanAM azubha phaLa duHkhI thaI bhagave che. madhyamAM bane divAnI saMdhI maLe che-bhegA thAya che tyAM goLAkAra 1800 jejanA ucI jagyA che. tene "madhya" (tiracha) loka kahevAmAM Ave che. te tirachA lekanI madhyamAM eka lAkha jajana jeTale UMce ane nIce daza hajAra jojana paheLe (malathaMbha je) merU parvata che. tenI cAre bAjue geLa (cUDI jeva) eka lakSa janane lAMbo pahoLe (gALa) "jaMbudvipa che. tenI bahAra cAre tarapha (cUDI jevo) geLa be lakSa jana paheLe "lavaNa samudra che. tenI cAre bAjue teja geLa cAra lakSa ejana paheLe "dhAtakI khaMDa dvipa che. tenI cAre bAjue ATha lakSa jojana paheLe "kAlodadha" samudra che tenI cAre kera 16 lakSa jojana paheLe "puSkara dvipa" che. Ama ekekane cAre bAju pharatA pharatA ane paheLAmAM ekekathI bamaNuM asaMkhyAta dvipa ane asaMkhyAta samudra sarva cuDI (baMgaDI) nA saMsthAne (AkAramAM) che. merU parvatanI jaDamAM sama bhUmi che, tyAMthI 790 ejana upara tArA maMDaLa, tyAMthI 10 jojana upara sUryanuM vimAna che tyAMthI 80jana * puSkaradipanA madhya bhAgamAM goLAkAra (cUDI jevo) mAnukSetra pavata che. AthI puSkara dvipanA cUDAkAre goLa be bhAga paDe che. jaMbudvipa, ghAtakI khaMDa dipa, ane "puSkarA dipa ema gaNa bhAgamaLIne "aDhIdi5" kahevAmAM Ave che ane tenI aMdaraja manuSyanI vastI che. * candramAnuM vimAna sAmAnyapaNe 1800 kAza (gAu) paheluM che, jyAre sUryane 16o0 gAu pahoLo; ane graha nakSatra tArAmAM vimAna jaghanya 125 keza, utkRSTa 500 keza pahoLAM che. 16 lakSa gAu surya tathA 17 lAkha 60 hajAra gAu candramA pRtIthI uMco che. ema mithyAtva khaMDana sutramAM lakheluM che,
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 upara caMdramAnuM vimAna che. ane te upara 20 jejananI aMdara sarva tiSIonAM vimAna AvelAM che. aDhI kripanI aMdaranA jyotiSInAM vimAna ardhA kaThinA saMsthAnavALa che, ane bAheranAM ITa jevAM che. AgaLa upara (mRdaMgane AkAre) sAta kAju mAThe (kaIka e che) je leka rahe che tene "udhavalaka" (uMce leka) kahevAmAM Ave che. tyAM 12 devaloka, 9 kAMtika, 9 grevaka, 5 anuttara vimAna AvelAM che, temAM badhAM maLI 8497023 vimAna che, keTalAMka khuNI, keTalAka traNa khuNIo ane keTalAMka geLAkAra che. tyAM puNyanI adhikatA che tethI je jIva tyAM upaje che te karelAM karmanAM zubha phaLa sukhamAM bhegave che. sarvArthasiddha vimAnathI 12 je jana upara "siddha zilA" che, te ughADelI catI chatrI samAna 45 lakSa jojana lAMbI ane teTalIja paheLI geLAkAre che. tenI upara eka jojananA vazamA bhAga jeTalI jagAmAM anaMta siddha bhagavaMta arUpI avasthAmAM alekanI sAthe aDIne virAjamAna che. A saMkSepamAM leka ane alakamAM rahelA skUla padArthonA saMsthAnanuM varNana karyuM. jIvana 6 saMsthAna. (1)--jenI cAre bAju barAbara aMgahAya arthAt padmAsanathI besIne baMne ghuMTaNanI vacamAMnI derI barAbara Ave, vaLI jamaNA khabhA ane jamaNA ghUMTaNanI vacamAM paNa teja derI jeTaluM mApa Ave (je pramANe hamaNAM keTalIka jaina mUrtine banAvavAmAM Ave che) tenuM nAma "sama urasa saMsthAna, (2)jevuM vaDanuM jhADa, ke je nIce mAtra lAkaDAnuM thaDa rUMDha mUMDha dekhAya che ane upara zAkhA prati zAkhAthI zebhe che, tevI ja rIte kamarathI nIcenuM zarIra azobhanika ane uparanuM zarIra zenika hoya tenuM nAma "nigeha parimaMDala saMsthAna." (3) jevI rIte + kAThanA jhADanuM phaLa. * -
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ 169 (3) jevI rIte khurasANo AMkhaDhInu Da ke jenA uparanA bhAgamAM DhuMDhAM nIkaLe ane nIce zAkhA pratizAkhAthI cAle; te pramANe uparanuM zarIra teA azeAnika ane kamarathI nIcenuM zarIra ANa nika lAge te sAdi sthAna. (4) vAmanarUpa eTale rIMgaNu zarIra heAya te * vAmana saMsthAna ' (5) pIThamAM tathA chAtImAM kumaDu zarIra hoya te ja sa'sthAna* * (6) gA~ maLelA muDadAnI peThe badhuM zarIra kharAba hoya te 'huDa sasthAna, ' naraka, pAMca sthAvara, traNa vikaadriya, ane asannI tiryaMca paMcendriya e jIvAne A cha saMDANumAMthI eka huMDa sasthAna prApta thAya che; ane sa` devatA, tIrthaMkara, cakravarti, khaLadeva, vAsudeva, Adi uttama purUSone eka sama carasa sasthAna hoya che. ta ajIvanAM pAMca sasthAnaH-(1) va> -badhI taraphathI gALa eTale haiM lADu jevuM, (ra) trAMsu=traNa khuNI eTale trikANAkRti > si`gheADA jevuM, (3) ceArasa = cAra khuNI khAjoTha ] jevuM, (4) parimala=gALa 0 cUDI jevuM, ane (5) Aya'tasa= | lAMbuM lAkaDI jevuM. A pAMca sasthAnavALA A jagatamAM aneka ajIva padmA che. vaTTa saMsthAnavALA eTale vATalA AkAranA, vaitADha parvata vagere; trAMsA ane cArasa AkAranAM, keTalAka devatAnAM vimAna vagere; tathA parimaDala AkAranA, dvipasamudrAdika che. te; ema aneka khIjA padArtha jANavA. A saMsthAna ( saDhANu ) nuM je varNana karyuM tevA AkAranA sarva padAthA mAM ApA jIva anata vakhata upajIne maraNa pAmI AnyA che.--arthAt sarva prakAranA uMca nIca sasthAna vALI vastunA mAlika banI Avye che, ane te tamAma vastune bhAgavIpaNu AvyA che, have arere jIva! ahIM tane puNyadayathI tArA zarIranuM ra
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 zrI AdinuM, manebhya sasthAna maLeluM che, tathA zayana, Asana, raheThANu, vasa, suSaNa, vAhana ityAdi icchita Rddhi prApta thaI che, tejoIte zAmATe tenA kdamAM phasAya che? zuM maraNa pAmIne temAMja tAre utpanna thavuM che? kahevAya che ke * AzA tyAM vAsA jevI icchA tevA vAsa maLe te pramANe jANI sArA saMsthAnanA paMDhArthAMmAMthI mamatvanA tyAga karavA, ane keI vakhata azubheAdayathI aze|bhAnika saMsthAnamaya peAtAnuM zarIra athavA strI Aphrika kuTuMba sacetra maLI gayA, athavA tA ayeAgya zayanAsanane joga maLI gayA tA khendrita na thatA, kAraNa ke saMsthAna te phakta eka vyAvahArika rUpa che. tethI AMtarika kAMI kAryanI siddhi thatI nathI. jenAthI kAryanI siddhi thAya nahi, temAM rU" tuSTa thavuM ene ajJAnatA kahevAmAM Ave che. vaLI vizeSa vicAra karake huM jIva! jJAnI thaIne nakAmA kArTImAM rAga dveSa karI karma badhana kare che, te tArA jJAnathI tane zuM phAyado thayA ? ' ityAdi vicArI sArA yA kharAba saMsthAnavALA padArthAMmAMthI rAga dveSa AchA kara ane sadA ekaja AkAramAM rahenAra je nijAma guNa tathA paramAtma svarUpa che temAM peAtAne pariNamAva. . 6 A dharma dhyAnanA cAra pAyAnuM saMkSepamAM rUpa kahyuM, dha dhyAnI jIva e viSe yathA buddhivicAra karI dharma dhyAnamAM peAtAnA AtmAne sthira kare che. dvitIya pratizAkhA--- dhamadhyAnAnAM lakSaNa. dhammassaNaM jhjhANassa cattAri lakhkhaNA paNNattA taM jahA, tA bALAra, nilapara, kapha munnarU, I --vavAi satra.
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'A dharmadhyAnanA dhyAtAne oLakhavAnAM cAra lakSaNa che - (1).jinAjJAmAM rUci hoya te "AjJArUci', (2) jijJAnanA AbhyAsamAM rUci hoya te "nisagarUci, (3) sabodha zravaNa karavAnI rUci te " upadeza rUci, ane (4) jinAgama zravaNa karavAnI rUciheya te "satra rUci rUcine artha utkRSTa IcchA che. jevI rIte kAmIne kAmanI dhanecchane paisAnI, nAmalebhIne nAmanI, bhUkhyAne annanI, tarasyAne pANInI, samudragAmIne vahANanI, rogIne osaDanI, raste jatAM bhUlA paDelAne keI sAthanI ItyAdi je je kAryane je je athI , hoya che, tene te te kAma pUruM thavA mATe svabhAvika IcchA rahe. che. kArya pUrNa na thAya tyAM sudhI tenA manamAM tAlAvelI jhaNajhaNATI thaI rahe che, kArya pUrNa thayA pachI harSa prApta thAya che, ane viyega thatAM pAchI tevI tevI utkaMThA jAge che tenuM nAma rUci che. saMsArI jInI jevI rUci vyAvahArika pigalika kAmomAM hoya che tevI rUci dharmadhyAnIne AtmasAdhananAM kAryomAM hoya che. A AtmasAdhananI rUcinAM je pAramArthika kAryo che tenA mukhya cAra bheda karelA che. prathama patra-"AjJA rUci. " (1) "AjJArUci---anAdi kALathI A jIva jinAjJAnuM ulle ghana karI svachaMdAcArI banI rahyA che. tethIja atyAra sudhI saMsAramAM paribhramaNa karyuM che. uttarAdhyayana sUtramAM pharamAvyuM che ke -- chadaM niroheNa uvei mokhkhaM / (uttarA 4, gAthA 8).. athar--svachaMda (IcchA )nuM nirUdhana karI jinAjJAmAM pravartana : karavAthI mokSa maLe che. mATe mumukSu jane pitAnI IcchAne rekI, vItarAganI AjJAmAM pravartavAne prayatna karI joIe.
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17ra have vItarAganI AjJA zuM che te vicArIe - vItarAga' rAga dveSanA kSaya karanArane kahevAmAM Ave che. jeNe rAga dveSanA kSayamAMja lAbha je che te rAga dveSa ochA karavAnI ja AjJA kare e ni:saMdeha che. AvuM jANuM vItarAganI AjJAne Irachake sadA madhyastha pariNamI athavA pratibaMdha rahita rahevuM ghaTe che. e pratibadha cAra prakAranAM cheH (1) dravyathI-tenA traNa bheda che. (1)sajIva- te dvipada eTale manuSya, paMkhI Adi ane catuSpAda eTale pazu, gAya Adi, (2) achava-te vastrApAtra dhanAdikane, ane (3) mizra-eTale baMne (jIva AjIva)nuM mizraNa thayela che jemake vastra bhUSaNathI sajaja thayela manuSya, pazu ItyAdi (2) kSetrathI-gAma, nagara, ghara, khetara ItyAdi, (3) kAlathI-ghaDI, pahera, divasa, rAtri, pakSa, mAsa, varSa vagere, (4) bhAvathI-dhAdi kaSAya, meha, mamatva, A cAre pratibaMdhathI rahita rahevuM joIe. * kSudhA (mukha), tarasa, ThaDI, taDake Adi samabhAvathI sahana karavo joIe, mIThAM ke kaDavAM vacananI darakAra na rAkhavI joIe, nidrA, pramAda, AhAra ochAM karavAM joIe, sadA jJAna, dhyAna, tapa, saMyamamAM AtmAnuM ramaNa karI tevI pravRtti rAkhavI joIe. [ A AjJArUcine vistAra agAu AjJAvicayamAM vizeSatAthI thaI gayuM che. tyAM je kahyuM che te "vicAra" samaja ane ahIM je kahela che te pravartana karavAnI "icchA" ema samajavuM.] * A zrAvaka amAra, A kSetra amArUM evA pratibaMdhanamAM baMdhAvAthIja hamaNAMnA vakhatamAM vItarAganA anuyAyIomAM dharmadhyAnanI hAni thaI kezamAM vRddhi thatI najare dekhAya che. AtmArthIoe A jhagaDAthI bacI amatabaMdha-vihArI thavuM joIe ke jethI dharmadhyAna akhaMDita rahe. '
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 173 dvitIya patra-nisaga rUci." (2). "nisargo (nisa) rUci' --dharmadhyAnI purUSane A vidhAlayamAMnA sarva padArtha evA lAge che ke te jANe pitAne sadubadhaja karatA heya nahi. zrI AcArAMga zAstranA pharamAna mujaba jJAnI mahAtmA AsavanA sthAnamAMja saMvara nipajAvI le che. jevI rIte nimirAja RSie pitAnI premALa strIonI cUDIone avAja sAMbhaLI [ je kiyA anyanA saMbaMdhamAM kAma rAganI vRddhi thavAnuM kAraNa thAya che] tenAthI tene vairAgya prApta thaye. evI ja rIte jhADa, khAna, pAna, vastra, bhUSaNa, grAma, masANa, rega, harSa, zoka, vAdaLAM, vidyuta (vijaLI), saMyega, viyega, nivRtti bhAva, e sarva vaiirAgya utpanna thavAnAM kAraNa banI vairAgya utpanna thAya te nisarga rUci, temaja keTalAka jAtismaraNa jJAnathI pitAnA pUrvanA 900 bhava (saMjJI paMceMdriyanI lagolaga karyo hoya tene) jANe che tethI janmAMtaramAM kRtakarmanAM phaLa bhegavelAM joI vairAgya pAme che. AvAM AvAM aneka kAraNathI jene tatvajJAna prApta x (mithilA nagarInA namirAyajIne zarIramAM dAhajavara thaye, te vakhate vaidyanA kahevAthI zAMtinA upacAra vAte 108 rANIo bAvanAcaMdana ghasIne zarIra para lagADatI hatI. te vakhate sarvanA hAthanI cuDIo bhegI thatAM tene avAja gha thavAthI namirAye kahyuM: 'mane A ghAMghATa sAro nathI lAga." eTale tarata ja sarve premI pramadAe saubhAgya cipha tarIke ame cUDI hAthamAM rAkhI bIjI badhI cUDIo utArI nAMkhI. avAja baMdha thavAnuM kAraNa vicAratAM samajamAM AvyuM ke "badhI cUDI eka sthAne hatI tethIja gaDabaDa thatI hatI paNa jyAre eka rahI tyAre badhI gaDabaDa maTI gaI. basa! jyAM sudhI badhAmAMja huM phasAyo chuM tyAM sudhIja huM dukhI chuM. je huM A baMdhanamAMthI mukta thAuM te sarva zoka tajI sukhI banuM." ATaluM vicAratAM tene roga zAMta thaye ane te dikSA laI anaMta sukha pAmyo)
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 karavAnI rUci thAya che tene nisarga rUci kahevAmAM Ave che. anya matAvalakhIne ajJAna tapanAM kaSTa sahevAthI akAmanirjarA thAya che ane tethI jJAnAvaraNIya karmanA kSayapazama thatAM vibhagajJAnanI prApti thAya che. e jJAnathI jaina matanA sAdhunI utkRSTa zuddha kriyA joI anurAga jAgatAM, vibhagajJAna maTI avadhi jJAnanI prApti thAya che, tyAre tatvajJAnapara ci jAgatAM je samyakatra prApti thaI te te pazu 'nisaLa rUci. ' AvI rIte kAi paNu prakAre tattvajJatA prApta thAya, ane temAM pariNAma sthirIbhuta thAya, teja dharma dhyAnInI nisarga rUcinuM lakSaNa jAgruvuM. tRtIya patra-- upadeza ci " - 2. * upadeza rUci ' -- zrI tIrthaMkara, kevalajJAnI, gaNadhara mahArAja, sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA, samyadraSTi, ItyAdi je zuddha zAstrAnusAra upadeza kare, ane te sAMbhaLavAthI dharma dhyAnInI rUci jAge te 'upadeza ca' dazavaikAlika sUtranA cothA adhyayanamAM pharamAvyuM che ke: - gAthA--socA gALapha chAnuM, socA nALarU pAvanuM; 1 ubhayaM pi jANai soccA, jaM seyaM taM samAyare // dazavaikAlika sUtra 'edhya0 4 gAthA 11. a--(1) sAMbhaLavAthI jANI zakAya che ke amuka sukRtya karavAthI AtmAnuM kalyANa (sArUM bhaluM) thaze, (2) amuka kukRtya karavAthI pApa thaze--khuruM thaze tathA (3) amuka kAma karavAthI bhaluM ane jIrUM ane kAma thaze. jevI rIte:--kAmabhogathI sukha thADuM che ane du:kha anatache e ane vAta samajAyache. A khAkhatamAM kahevuM joie ke mizra pakSa gRhasthane che, ne zAstramAM tene dhammAmammI' tathA 'carittA caritte' kahelache, tene sa'sAramAM vasIne pApavinA gujarAna karavuM muzkelache.AvuM samajI udAsIna vRttithI gRhasthepazcAtApa
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ 175 yukta kAma jenuM kArya karavAnuM che, ane Atma kalyANanA katAM tarIke dharmane jANI jyAre jyAre avasara maLe tyAre tyAre atyaMta harSathI dharma kriyA kare che. sAMbhaLavAthI A traNa vAte mAluma paDe che, te temAMthI je sArI lAge tene svIkAra karavAthI sukhI thavAya che. upadeza sAMbhaLavAthI ja e badhuM jANe zakAya che. upadeza mAM sadA vanA navA tathA jAta jAtanA saddha zravaNa karavAthI svabhAvika rIte tattva rUci ane tattvajJatA utpanna thAya che. dhyAnastha thavAthI te bodha hRdayamAM ramaNa kare che, tethI anya vRttithI citta nivRtta banI ekAMta dharmadhyAnamAM lAgI dhyAnanI siddhi kare che. dharmadhyAnI ja upadeza, zravaNa, manana, nididhyAsana ane te anusAra pravRtti karavAmAM adhika rUci rAkhe che. caturtha patra-"sUtra rUci " -sUtrarUci' (suttarU)-sUtra eTale dvAdazAMgI athavA bhagavaMtanI vANI,te bAra aMganAM nAma:-(1) "AcArAMga-AmAM sAdhunA AcAra vagerenuM varNana che (2) "suyagaDAMga-AmAM anya matAvalaMbIonA matanuM svarUpa batAvI tenuM nirAkaraNa karyuM che. (3) "ThANuMga-AmAM daza sthAnakanA adhikAra che, (4) "samavAyAMga-AmAM jIvAdi padArthonA samUDane saMkhyA yukata samAveza karyo che; (5) "vivihA paNuti' (bhagavatI) -AmAM vividha prakAranA adhikAra che, (6) jJAtA-emAM dharma kathAo che; (7) "upAsaka dazAMga-emAM daza zrAvakane adhikAra che, (8) "atagaDI mAM aMtagaDa (karmane aMta , karanAra) kevalIone adhikAra che, (9) "aNutAvavA-emAM anuttara vimAnamAM upajanArAne adhikAra che, (10) prazvavyAkaraNa mAM Asava saMvarane adhikAra che, (11) "vipAka-emAM zubhA zubha kama bhegavanAranI kathA che. ane (12) draSTivAda' nAmanA aMgamAM sarva jJAnane samAveza karavAmAM AvyuM hatuM.
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 A dvAdazAMgI eTale zrI jinezvara bhagavAnanI vANI -agAdha jJAnane sAgara che, tatvajJAnathI pratipUrNa bharelI che jJAtAne apUrva camatkAra hRdayamAM utpanna kare che; atmisvarUpa batAvanArI, mithyA brama maTADanArI, meha pizAcane nasADanArI, mokSa pathe caDAvanArI ane anaMta akSaya avyAdha sukhane cakhADanArI che. zrI jinezvara bhagavaMtanI vANuja guNanI khANa che. tenA paThana, zravaNa, manana, nididhyAsana karavAmAM dharmadhyAnI mahAtmA sadA premAtura rahe che. ekeka zabda atyaMta utsuktAthI graDaNa karI tenA rahasyamAM aMtaHkaraNane praveza karI, ekAgratAthI lIna thaI apUrva anupama AnaMda prApta kare che. tRtIya prati zAkhA- dharmadhyAnInAM Alambana, sava-dhamaNa jJAna vAri gAIva paviA taM nahAvAyA, puchA, paya, vA. artha--dharmadhyAna karanArane cAra AlaMbana (AdhAra) pharamAvyA che. jevI rIte vRddha manuSyane mArgakramaNa karavAmAM lAkaDI AdhArabhUta thAya che, ane jema mahela upara caDhavAne nisaraNInAM pagathI AdhArabhUta che, tevI rIte dharmadhyAnamAM pravRtta thanAra mahAtmAne je cAra prakAranA AdhAra hoya che te kahIe chIe -- (1) "vAyaNa -(vAcanA)-sUtranuM paThana, (2) "puchaNa" (pRcchanA) -saMdeha nivAraNa arthe gurUne pUchavuM te, (3) pariyaDDanA' (parivatenA)-zIkhelA jJAnane vAraMvAra saMbhAravuM (pharI saMbhArI javuM, ane (4) dhamakahA" (dharma kathA )-dharmanI kathA ( vyAkhyAna ). kahI, pragaTa karavI.
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ 177 prathama patra- "vANuM (vAcanA) (1) "vAcanA"--gItArtha, bahu sUrI, AcArya, upAdhyAya, ItyAdi vidvaranI pAsethI jJAna grahaNa karavuM (zIkhavuM), athavA likhita sUtra graMthAdi vAMcavA e dayAnInA yAnanuM prathama AlaMbana (AdhAra) che. pahelAM cethA ArAmAM prabaLa (tIkaNu) prajJA (=buddhi) nA kAraNe zAstrAdika lakhavAnI jarUra ghaNI DI hatI. teo svagurU pAsethI thoDA kALamAM ghaNuM jJAna kaMThAra karI letA hatA; keTalAka te eTalA badhA teja buddhivALA hatA ke 14 pUrvanI vidyA ke je kadApi lakhavAmAM Ave te 16383 hAthI DUbI jAya eTalI zAhI temAM joIe teTaluM jJAna eka muhUrta mAtramAM kaThe karI letA hatA; arthAta (1) unevA--utpana thanArA padArtha, (2) vighanevA-- vinAza pAmanArA padArtha ane (3) yuvA-dhruva (sthira) rahenArA padArtha, e traNa pada bhaNAvavAmAM AvatAM ke tarataja cira pUrvanuM jJAna samajamAM AvI jatuM. jevI rIte eka kuMDanA pANImAM eka telanuM TIpuM nAMkhavAthI te AkhA hejamAM phelAI jAya che tevI rIte eka saMkSipta zabda kahevAmAM AvatAM temane te zabdane tamAma vistAra paragamI jate vaLI cAdapUrvanuM jJAna jenA eka khUNAmAM samAI jAya evA draSTivAda aMganA paDhanArA paNa tyAre virAjamAna hatA. draSTivAda sUtramAM jJAnane je paramebhraSTa rasa che temAM temane aMtarAtmA e lIna thaI jatuM hatuM ke cha cha mahinA jeTale samaya dhyAnamAM vyatikrAMta (vyatIta) thaI jAya chatAM temane bhUkha tarasa, zIta, uSNatA Adi pIDAjanaka (duHkhadAyaka) lAgatA nIi. AvA AvA prabaLa buddhivALA hoya tyAM lekha lakhavAnI zI jarUra paDe? e Are utaryA pachI lagabhaga 976 varSa thayA tyAre zrI devI (devaddhi) gaNi 8mAM zamaNa nAmanA AcArya 23
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 - koI rogane maTADavA mATe sUMTha laI AvyAM hatA ane te hAra karyA bAda levAnI hatI tethI kAna para rAkhelI hatI, te vakhatasara khAvAnuM bhUlI gayA ane devasI pratikramaNa karatI vakhate AzA levAmAM namaskAra karatAM sUMTha kAna parathI paDI gaI tyAre jANyuM. pitAne vicAra che ke pUrva jeTaluM jJAna vidyamAna che chatAM buddhi ane yAdazakita ATalI maMda thaI gaI te pachI zuM thaze? amane Ama jJAna naSTa thatuM jaze te ghera aMdhakAra chavAze! AthI jJAna lakhAvavAnI ghaNI jarUra che. likhita jJAna bhavya jIne have pachI bahu AdhArabhUta thaze-ItyAdi vicAra karI saMkSepamAM sUtra lakhavAnuM zarU karyuM kAraNa ke prathama AcAsaMgajImAM 18000 pada hatAM, jyAre hamaNAM phakta mUlanA 2500 lekaja jovAmAM Ave che. evI ja rIte draSTi vAdAMga sivAya gIAre aMgAdi 72 sUnuM lakhavuM saMkSepamAM thayuM ke jenI huMDI (nAmAdi) zrI samavAyAMgajI tathA naMdIjI sUtramAM che. bAkInuM sarja. jJAna temanI sAthe gayuM. have A paMcama kALamAM tIrthakara, kevaLI, gaNadhara, dvAdazAMgInA pAThI, pUrvadhArI vagere apAra jJAnanA dhAraka koI rahyA nathI. zrI uttarAdhyanajInA dazamA adhyayanamAM kahyuM che kegAthA -- dunine gajha Tri, vaghumA sipha maNipa, saMpai neyAue pahe, samayaM goyama mA pamAyae. - utarA0 10, gAthA che. ' arthahamaNAM A paMcamakAlamAM nizcayathI zrI jina-tIrthakara bhagavAna ane kevaLajJAnI dekhavAmAM AvatA nathI, paraMtu mokSamAganA upadeza karanAra, jinekta siddhAMtane sadadha karanAra ane ine mukti paMthamAM vALanAra "sadagurU" ghaNA che, te tenA pAsethI nyAyamArga-makSapatha prApta karavAmAM he gatama! samaya mAtra pramAda-ALasa na kare!
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 17e. A gAthAnusAra hamaNAM te bhavya. mokSAthI ane jinendra saMbhaLAvanAra ane sabadha ApanAra phakta saddagurUe ja AdhAra rola che. mekSAthIonI IcchA siddha karanArUM mAtra jJAna che ane te phakta - sUtra ane graMthamAM che. tenuM rahasya gItArtha, bahu sUtrI, utpAda buddhivALA ane dIrdha draSTivALA pAse che. temaNe pitAnA gurUo pAsethI yathA vidhi dhAraNa karela che ane nyAya mArgamAM laikika ane ko sara rIte zuddha pravRttithI pravRtta rahelA che. teo zAMta, dAMta, nirA| bhI ane niSparigrahI che, temanI pAsethI zAstrAbhyAsa karavo joIe, kAraNa ke zAstrarUpa samudra ati gahana gUDhArthathI bharela che; tenuM yathArtha jJAna thavuM teja Atma kalyANakAraka che. . . A jamAnAmAM keTalAka lebhAguo abhimAnathI gurUgama vagaranI pustakavidyA paDhI paMDitarAja banI gayA che, temaNe ghaNe sthAne arthano anartha karI zAstrane zastra banAvI dIdhuM che; anaMta bhava bhramaNa maTADanAra, pavitra ahiMsAmaya parama dharmane hiMsAmaya banAvI anaMta bhavane vadhAranAra banAvyuM che; AthI cetavaNI ApavAnI jarUra rahe che ke mokSAthIoe pahelAM te jJAnadAtA gurUnA guNenI parIkSA zAstrAnusAra karI temanI pAsethI jJAna levuM joIe. zrI sUyagaDAMgajI sUtranA 19mA adhyayanamAM dharmopadezakanuM lakSaNe A pramANe batAvela che. jAyA-gApuje salAha, jIto gAve je dhamma suddhaM makhkhAti, paDipuna maNAlisaM // ' sUyagaDatAM pra0 mu. ska, 11 muM adhya0, gAthA 24. atha-jeNe mana, vacana ane kAyArUpa AtmAne pApa mAgamAM jate aTakAvI pitAne vaza karela che, je kumArgamAM AtmAne javA de nathI, je sadA paMcadriya ane manane viSayathI nivAsI dharma dhyAnamAM lAgI rahyo che, jeNe saMsArane AraMbha
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ parigraharUpa pravAha baMdha kare che, mithyAtva, avata, pramAda, kaSAya ane azubhaga e pAMca AsavathI je rahita thayA che, ane ahiMsA, satya, datta, brahAcarya ane amamatva e pAMca pAyavrata jeNe dhAraNa karela che, ATalA guNanI dhAraka je hoya te ja satya, zuddha, yathAtathya, zrI vItarAgapraNata dharma pharamAvI zake che. te ke dharma pharamAvaze?-te kahe che ke-pratipUrNa, nyUnAdhitA rahita, deza virati (zrAvakane) ane sarva virati (sAdhune) ema be prakArane, nirUpama upamA rahita e dharma pharamAvaze. anya koIpaNa evA dharmane prakAza karI zakatA nathI. AvA guNa pAsethI jJAna saMpAdana karavuM egya che. anna, dhana Adi sAmAnya vastu paNa dAtAnI pAsethI grahaNa karatAM aneka manuSya laghutA batAve che, tathA sarevaramAMthI paNa namyA vagara pANI laI zakAtuM nathI te jJAna je adbhuttama padArtha laghutA ne namratA vagara kayAMthI prApta thAya? mATe jJAna prApta karavAnI rIti zrI uttaradhyayanachanA pahelA adhyAyamAM evI pharamAvI che ke -- AsaNagaona pucchejA, neva sejjAgao kyaa| AgammuDao saMto, pucchejjA paMjjaliuDo // 22 // . evaM viNaajuttassa, sutaM atthaM ca tadubhayaM // pucchamANassa sIsassa, vAgarejja jahA suyaM // 23 // utarAadhya. 1 gAthA rara-ra3 arthAta-pitAnA Asane beThAM beThAM tathA pathArImAM sUtAM sUtAM karI praznAdika pUchavA nahi, kAraNa ke Asana abhimAna janaka che, ane abhimAna jJAnane zatru che. sUtAM sUtAM jJAna grahaNa karavAthI abinaya ane pramAda thAya che ane tethI jJAnane nAza thAya che
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ aDADI baMne hAthI ane sara ? ukaThA dazAvI jayAre prazna pUchavAnI ane jJAna grahaNa karavAnI IcchA hoya tyAre Asana, avinaya, mAna ane pramAdane cheDI jyAM gura . mahArAja virAjatA hoya tyAM temanI sanmukha namratAthI jaI be ghuMTaNa jamInane aDADI temaja baMne hAtha joDI mastakane namAvI traNa vakhata uTha besa sAthe namaskAra kare ane baMne ghuTaNane jamIna sAthe aDADI baMne hAtha joDI namaskAra sAthe samukha rahI uMcI rIte bahu mAna sUcaka vacanethI prazranettara karavA, temaja sUtra artha vagere pUchavuM, zuM uttara maLe che tenI Aturata-utkaMThA darzAvI ekAgra draSTi temanI sanmukha rAkhI te je pharamAve te "jI! tahara" evAM vacana pUrvaka grahaNa karavuM. jeTaluM pitAne yAda rahe te grahaNa karavuM, vadhAre lebha nahi kare. evI rIte vinaya yukata pUchavAthI gurUmahArAja pitAnA gurU pAsethI jevuM jJAna dhAraNa karyuM haze te zIkhavaze. | sadagurU pAsethI je jJAna grahaNa karyuM hoya, tenuM punarAvartana karatAM (= pharI pheravI jatAM) kaI prakAranI zaMkA utpanna thAya, kaI zabdanuM vismaraNa thAya (= bhUlI javAya), keIne prazna pUchatAM uttara maLe na hoya, dharma dIpAvavAnI ane navI vAta ane batAvavAnI jarUra hoya tyAre paNa pUrvokta vidhithI gurU mahArAja sanmukha AvIne pUche che. dvitIya patra-"pucchaNu" (pRcchanA). (2) "puchaNu"-arthAt pUchA kare ke- he kRpALu? Ape anugrahathI mane amuka zIkhavyuM hatuM temAM A prakAre saMzaya utpanna thAya che te he pUjya! tenuM nirAkaraNa-nivAraNa karavA arthe Apane taskI daUM chuM te mApha karaze ane mane mArga batAvazoItyAdi namratA yukta pitAnA mananI zaMkA khule khulI gurUjI sasukha prakAza karavI ane gurU mahArAja uttara de te ekAgratAthI
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 ne utsukatAthI * jI! taDutta ! 'ItyAdi sukAmaLa mIThAM vacanathI vadhAvIne zradguNa karavA. jyAM sudhI petAnA cittanuM pUruM samAdhAna na thAya tyAM sudhI tarka uThAvatA javuM ne pUchatAMja javuM, zaramAvuM nahi, DaravuM nahi, tema gabharAvuM nahi. nizcaLa cittathI pUrUM nirAkaraNa kAvI saMdeDa rahita thavuM ke jethI koIpaNa te vAtane pUche tA pAte tene hRdayathI saceta ThasAvI zake, evA nizcaya kare. temaja te je je bAbatanA abhyAsa karyAM che ane nizcayathI niHsadeha jJAna thayuM che, tene vAre vAre pheravatA rahevuM tRtIya patra--"pariya%0NA" ( parivartanA, ) (3) 'pariyaTTaNA'-arthAt vAraMvAra parivartana karavuM-pheravavuMpharI pharI yAda karavuM-saMbhAravuM. kAraNa ke hamaNAM eTalI tIvrabuddhi rahI nathI ke eka vakhata zIkhavAthI tarataja yAda rahI jAya ne pachI yAda karavAnI jarUra na paDe~~ vaLI vAraMvAra pheravaNI karavAthI ghaNA phAyadA che. zrI uttarAyana sUtramAM ra9 mA adhyayanamAM bhagavate pharamAvyuM che ke --- " pariyaTTANAeNaM vaMjaNAI jaNayai, vaMjaNa ladhdhi ca uppAera utarA0 29 gAthA 21 akSarAnusAriNI labdhi padanA anusAre tyAra akSara ke padmanuM jJAna bIjA keAInI bhUla zakita upaje che. arthAt jJAnane vAraMvAra pheravavAthI utpanna thAya che; jemake:-eka akSara yA pachInA bIjA agaLa pAchaLanA saMbaMdhanA thAya che. peAte nahi zIkhelI vidyAmAM paNa thaI hAya tA te tarata khatAvI zakAya evI vaLI je jJAna pheravavuM te evI rIte nahi pheravavuM ke jevI rIte nAnAM ThekarAMe pADA ele che. popaTanI mAphaka khelyuM javuM " * ce aNNA--praticAaNNA ' ( leAcanA--pratilAcanA ) karavAthI jJAnI bahu khuzI thAya che ane zAMtaNe tene jIjJAsA kare che.
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 183 nahi. moDhe karyuM hoya te belI jAya paraMtu tenI matalaba samaje nahi, tethI zuM lAbha? vaLI tuM cAla, huM A evI gaDabaDajJAnapheravatAM na karavI, paraMtu te vakhate "aNupehA --(anupekSA) arthAta upayoga rAkhe. je je akSarane mukhathI uccAra thAya tene artha paNa manamAM vicAratAM javAya, ane te para draSTi paNa thatI rahe. Ama karavAthI ja ghaNe lAbha che. sUtra-"gagmgf gAvanArA lokajAgo. dhANayabaMdhaNabaddhAbho, siDhilabaMdhaNabaddhAo pakarei, dihakAlahiiyAo hassakAlaThiiyAo pakarei, tivvANubhAvAo maMdANubhA... vAo pakarei,. bahupaessaggAo appapaesagAo. pakarei, AuyaM ca NaM kammaM siyAbaMdhai siyA no baMdhai, assAyAveyaNijnaM caNaM kammaM no bhujjo bhujjo uvaciNAi agAiyaM ca NaM aNavadagma dIhamadhdhaM cAuraMta saMsArakaMtAraM khippAmeva vIivayai. utarAo 29. gAthA 22. ' arthAta-upaga yukata jJAna pheravavAthI ane zabdanA artha paramArtharUpI dIrdhadraSTie vicAravAthI jIva ATha karmomAMthI AyuSya karma sivAya bAkInAM sAta karmanI prakRtie ke je pahelAM nibIDa (majabuta-ghaTTa) bAMdhI hoya tene zithila (DhIlI) kare eTale chuTI jAya tevI kare, bahu kALa sudhI bhegavavI paDe eve baMdha bAM hoya te cheDAja kALamAM chUTI jAya evA baMdhavALI kare, tIvra bhAvanI (cIkaNa rasathI udaya AvanAra ) hoya tene maMda bhAve ( saralapaNe) bhegavAya tema kare. ' AyuSya karma kadAcita kaI bAMdhe, keI nahi bAMdhe, paNa azAtA vedanIya (rega, duHkha denAruM) kama vAraMvAra badhe nahi, ane . AyuSa karmanAM baMdha eka bhavamAM be vakhata paDo nathI
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsArarUpI jaMgalamAM cAra gatirUpa mArga je Adi rahita che te paNa muzkelIthI pAra te pAmI zakAya tema che) tene jaladIthI e ge arthAt te mArgane jaladI pAra pAme ane mokSa prApta kare. juo ! zrI mahAvIra vaddhamAna svAmIe pite zAstra dvArA vicAra karavAne eTale dhyAnane keTalA badhA vistArathI guNAnuvAda karyo che! mATe dhyAna eTale vicAra zakti ja uttama che evuM jANuM khUba upayoga pUrvaka jJAnane vAraMvAra pheravI javuM joIe. je jJAna pheravIne pAkuM karyuM ane tene rasa barAbara pragamI gaye te pachI tene lAbha bIjAne ApavA mATe dharma kathA karavI. - caturtha patra--"dhama kahA" (dhama kathA). (). "dhama kahA' arthAt dhamakathA (=vyAkhyAna) karavI. zrI ThANAMga sUtramAM dharma kathA 4 prakAranI kahI che ane te dareka prakAranA cAra cAra bheda karavAthI badhA maLI 16 prakAra thAya che - (1). "AkhevaNa' arthAt "AkSepaNuM-je bodha zretAne saMbhaLAvavAthI tenI asara zretAnA manamAM barAbara thAya ane tenuM vamana na thAya evI rIte pakkI ThasI jAya, rUcI jAya, pacI jAya tene AkSepaNa kyA kahevI. tenA 4 bheda--(1) sAdhunA dharma jevA ke 5 mahAvrata, 5 samiti, 3 gupta e 13 cAritra Adi kahe, ane je sAdhu thavA samartha na hoya tene mATe zrAvakanAM 12 vrata Adi kahe ne yathA zakti dhAraNa karavAnI sUcanA kare, (2) nizcaya ane vyavahAramAM vartavAnI rIti syAdavAda zailIthI kahe evI rIte ke nizcayathI gaNIe te jJAnAdi traNa ratnanI ArAnAthI ane vyavahArathI gaNIe te rajoharaNa, muhapati A sAdhunAM cihna ane zuddha kriyAthI mokSa pamAya che. nizcaya vinA vyavahAranI ane vyavahAra vinA nizcayanI siddhi thavI muzkela che. vyavahAramAM zuddha pravRtti karI nizcayarUpa siddhine upaga rAkhavAthI
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 185 sasiddhi thAya che. (3) zretAonA saMzayanuM ucchedana karavAne pitAnA manathI ja praznane uThAvI tenuM poteja samAdhAna karI batAve. praznanA utara mAmika zabdamAM asarakAraka rIte daI zrotAonuM samAdhAna kare, jethI iNitArtha siddhi thAya. (4) satya, saraLa, sarvane rUce e sabadha kare, pakSapAta, rAga, dveSa, Atma lAghA ane paranindA thAya, e upadeza na kare, bezaka pApanI nindA kare paNa pApInI nindA na kare. (2) "vikheva"--arthAt vikSepiNI-saMyama athavA zraddhAthI calita pariNAmavALAnI zraddhA, pharIvAra sadudha ApI.sthira kare ane AtmAne savaLe kare, ene vikSepiNuM dharma kathA kahe che jenA cAra bheda che. (1) anya matanA paricayathI agara tene graMthanuM avakana karavAthI keInI zraddhA bhraSTa thaI gaI hoya te tene jaina martanuM gahana sUkSama jJAna batAvI, anya matanI vAtothI meLavI pratyakSa pharaka batAve jethI tenI zraddhA ane akkala tarata ThekANe AvI jAya e bedha kare. (2) anya matamAM ekAMtapaNe (tadana) koInuM mata cuMTayuM hoya te tene teja matanA zAstramAM sAdhuonI kaThaNa kriyA vagere je vAte jaina mata sAthe maLatI hoya te batAvIne pUche ke jue, evI rIte cAlanArA jaina loka che ke bIjA? evI rIte satyadraSTithI batAvI jaina dharmamAM draDha zraddhALu kare. (3) jyAre enI zraddhA jaina dharma upara cUMTI jaNAya tyAre tenA hRdayamAMnA beTa zalyanuM nikaMdana karavAne nyAya pramANamAM zAethI khulekhulI rIte mithyAtvanuM svarUpa batAvI traNe zalyathI uddhAra karI nirdoSa banAve. (4) jenuM nirmala hRdaya thaI gayuM che tenA hRdayamAM pharI mithyAtva na pese eTalA mATe vistArathI, yathAta, ane rUcikAraka rIte samyakatvanuM svarUpa batAvI, tathA temAM aneka prakattara karI mana draDha kare. jethI te keIna gA Dage nahi. (3) "saMvegiNuM" arthAta-saM=sIdhuM, vega=raste calAvavuM, te
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 saMvegiNI kathA. enA cAra bhedache. (1) je je vastuo upara asArI jIvAne prema che, te te vastuonI anityatA khatAve. eve upadeza kare ke jue ! A pratyakSa jaNAtI vastuenA svabhAvamAM, svarUpamAM, kevA pharaka paDI jAya che. tAjI cIja athavA vAsI cIja jovAthI pheraphAra tarata mAlama paDe che. vastune svabhAvaja kSaNabha'gura che eTale kSaNe kSaNe badale che. je guNu ane svAda garama cIjamAM hata te ThaMDI paDatAM rahetA nathI. evI rIte A zarIra tarapha juo, utpanna thayA pachI juvAnI sudhI suMdaratAmAM kevA vadhAro thayA kare che, paNa jyAre vRddhapaNu Ave che tyAre suMdaratAmAM ghaNA ghaTADA thaI jAya che ane chevaTa nAza thAya che. jagatanA sarva padArthInI sthiti A pramANeja samajavI. kSaNu kSaNumAM navAM pugaLA uttpanna thAya che, ane junAM nAza pAme che. madhA padArthAnI sthitimAM ekakrama pharaka paDatA nathI. paNa keTalAkamAM dhIre dhIre pheraphAra thAya che ane keTalAka teA pANInA parapATAnI peThe ekadama vinAza pAme che. pudgaLAnA AvA svabhAva jANI tenA parathI mamatA-bhAva nivArava. vaLI manuSya janma, AryakSetra vagere uttama sAmagrI maLI che tenI durlabhatA batAve. *cArAsI lAkha jIva ceAnImAM ana tIvAra paribhramaNu karatAM mahApuNyAyathI bhavabhramaNAne nAza karanAra, manuSya janma, zAstrazravaNu, zuddhezraddhA ane dharmanA sparza karAya tevI sAmagrI mahA susIbatathI maLe che. ene bya gumAvAze te pazcAttApanA pAra raheze nahi. mATe A vakhate je je kAma thaI zake evuM che, te jo karI levAya te keTalA badhA AnaMda thAya ! vagere vagere khAkhaDethI vairAgya * cha lAkha nitya nigeAda, cha lAkha itara nigeAda, cha lAkha pRthvIkAya, cha lAkha apakAya, cha lAkha agnikAya, cha lAkha vAyukAya, 10 lAkha patyeka vanaspatikAya, 2 lAkha eIdriya, 2 lAkha teiMdriya, 2 lAkha cAre driya, 4 lAkha nArakI, 4 lAkha devatA, 4 lAkha tiya paceya ane 14 lAkha manuSya pace driya maLI kula 84 lAkha yeAnI jIvanI che.
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ 187 prApta karAvI dharmamAM saMlagna kare. (2) A alpajJa jIve che, te lAlacamAM paDe te dharma vRddhi kare eve vakhate, devatAdikanI riddhi siddhi, bhoga vilAsa, vaikeya vagere zakti, dIrdha AyuSya, nirogI kAyA, uttama AhAra vagere sukhanuM varNana kare. je jI vizeSatAthI ane nirdoSapaNe dharmakaraNa kare che, tene je uttama-tama sukha maLe che te jaNAve. paNa je saMsAranA kAma bhegamAM lubdha rahe che, pApAraMbha kare che, te narakamAM jaI duHkha bhegave che. narakanI kSetravedanA, paramAdhAmI deve je duHkha Ape che te, ahIMnA kSaNika sukha sArU sAgarepama jeTalA kALa lagI duHkha bhegavavuM paDe te, vagere vagere bhaMyakaratA che te samajAve jethI pApane cheDI dharmanA mArgamAM udyamI thAya (3) bandhanAni khalu santi bahUni, premarajjukRtabandhanamanyat / dArubhedanipuNopa SaDaMghri, niSkriyo bhavati paMkajakoze // cANakya nIti, artha-sava baMdhanathI premanuM baMdhana atizaya kaThaNa che. bhamare lAkaDA jevA kaThaNa padArthane chedI nAkhe che, paNa kamaLa kamaLanA phUlamAM premarAganA baMdhanathI phasIne marI jAya che! e dAkhala pratyakSa jovA jevuM che " jevA paramajyA vadhA" arthAt A jagalamAM prema rAga (nehapAza) jevuM bIjuM e ke baMdhana nathI. premarAgarUpI phasAmAM phasAyele jIva pitAnuM sukha duHkha, sArA narasAne vicAra kai karatuM nathI. svajana mitrenA prema baMdhanamAM temanA piSaNa a aneka AraMbha karAya che. paNa temAM pitAne svArtha jarA paNa vAta nathI. juo, jyAre ketrI mokale che, te TANe keTalo be parivAra lega thAya che paNa jyAre saMkaTa AvI paDe tyAre vajana mitrane kahayatrI mekalI hoya te keTalA Ahaze!
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 189 * are! AvavuMtA dUra rahyuM paNa jamavA TANe mAla uDAvavA bhegA thanArA kaheze ke lADu karyAM vinA kAM nAka kapAtuM hatuM? kaNe pANA mUkayA hatA? vagere vagere kahI sakaTa vakhate ulaTu mAMmAna kare che. evA svajana, mitra, matalabIenuM poSaNa karanAra pApanA bhAra potAne mAthe lai, naraka, tiryaMca vagere gatimAM karyAM karmonAM phaLa pAte ekalAja bhAgave che. pApanA bhAga kAi paNa laI zakatu nathI. juo ahIM paNa cArane sajA thAya che, paNa jene mATe cerI karI che te mAla khAnArAM kuTuMbane kaI sajA thatI nathI, tema bhAge paDatI vaheMcAtI paNa nathI, evuM jANI sukhI thavAne, karma baMdhathI DaravuM, ane dharma karaNI karavI. AvI AvI samajaNethI jIvanI mehadazA echI thAya che ane dharmImAM joDAya che. (4) kuTuMba pratye * eka marAThI kavi kahe che ke: saMpadA bahu AlIyAvarI, soyare jamA hotI tyAgharI / gelIyAsa tI ruSTa hounI, baMdhu soyare jAti soDunI // a--lakSmI dhaNI bhegI thavAthI sagAM vhAlA bhegAM thavA mATe che. paNa te lakSmI krApAyamAna thaine jevI cAlavA mAMDe che ke bhAIe ane sagAM tarataja ( te nidhanane ) cheDIne jatAM rahe che. * be bhAIomAM aMdara dara atiprema hateA. temAMnA ekane vALA nIkaLyA, khIjAe bhAInA daradane mATe kaMmULa lIaAtarInI dhaNI davAo karI. e pApathI davA karanAra bhAi karIne nArakI thayA ane vALAnA rAgavALA bhAi raMganuM kaSTa khamI, akALa nirjarA marajIthI marI parumAdhAmI deva thayA ane narakamAM te peAtAnAja bhAine mAravA mAMDayA, tathA kahevA lAgyA ke teM mArAmAM lubdha thai NI lIleAtarI, kaMdamULa vagerenA AraMbha karI pApa bAMdhyAM che tenAM mULa bhogava. nArakI khelyA, bhAi, me tArA mATeja pApa karyAM te tuja mane ahIM mAre che, e kevA anyAya ! paramAdhAmI deva eye, huM nyAyAnyAya kaMI samajatA nathI. tArA karyAM karmanAM mULa tAreja bhAgavavAM paDaze. kartA se| bhokatA " I .
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 189 ' mamatvabhAva che. thayA pachI sarva pugaLa parathI mamatAbhAva ochA karavAnA medha kare. te evI rIte ke A jIva anAdikALathI karmarUpI nizAmAM e zuddha thaI, peAtAnuM nIjasvarUpa bhUlI, parapudgaLAnA viSayeAmAM, mana, vacana vagere traNe cAganuM ramaNa karI rahyA che, paNa jarAe vicAra karatA nathI ke pArakuM ko paNa peAtAnuM thazeja nahi-hAla paNa A saMsAra vyavahAramAM eka vAra eka mANasa dagA decheteA kAi paNa manuSya khIjI vakhata tene paDachAye paNa jatA nathI te A pudgaLAe te ApaNane ana tIvAra Dhage dIdhA che. kayAreka zubha sajoga meLavI hasAvyA, kayAreka azubha sa joga meLavI rAvarAvyA, kayAreka navagreveceka lagI UMce caDAvyA, kayAreka sAtamI narakanI nIcenA nigeAdamAM upajAvyA, kArika sAne ramaNika lAge evA banAvyA, kayAreka vidyAnA jIva banAvI ApaNA para saiAne thukAvyA, evI evI rIte ApaNane anata viTaMbanA A pudUgaLAe ApI che. jayAM lagI enA saMga nahi chUTe tyAM lagI, pu=pure, maLe, ane gaLa=gaLe, vikhare, evA tenA je svabhAva chete kadApi nadghi cheDe Ama che te pachI mUrkha manIne kaye mANusa tenI sAkhatamAM lubdha thaI peAtAnI phajetI karAve zriyo dolAlolA viSayajarasAH prAntavirasA / vipanehaM dehaM mahadapi dhanaM bhUrinidhanam // bRhacchoko lokaH satatamabalAduHkhabahalA / stathApyasmin ghore pathi bataratA hanta kudhiyaH // atha--sa'sAramAM lakSmI vIjaLI jevI caMcaLa che, viSaya rasanuM piraNAma naThArU che, zarIra vipattinuM ghara che, strIo haMmezAM duHkha denArI che, ghaNuM dhana meAtanI nizAnI che. chatAM arere! ajJAnI manuSyA e sauMsAranAM ghAra karmAMmAM lubdha thaI rahyA che! // 1 //
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ nA arajI para bhAna karagathe ja 190 evuM jANI je AtmAnuM hita cAhatA he te pAgaLa upara mamatvabhAva cheDe, ane AtmAne sthira svabhAvI guNa je jJAna, darzana, cAritrarUpI traNa amUlya ane jenA svabhAvamAM kayAreya phera paDatuM nathI evAM ratna je che tenI pichANa karI tenApara ane khaMDa prIti kare. tethI te potAnuM bIja svarUpa meLavI akhaMDa, akSaya,avyAbAdha sukhane zekatA bane. A badha chetAonuM mana mekSanI tarapha khece tene saMvegiNuM kathA kahe che. (). nigiNuM eTale nivartinI kathA, saMvegiNI kathAmAM saMsAranuM yathArtha svarUpa batAve, ane nigiNI kathAmAM saMsArathI nivartavAnuM svarUpa batAve. (1) saMsAramAM rekanAra karma che. temAMnAM keTalAMka karma A bhavamAM karelAM hoya ane A bhavamAMja bhegavavAM paDe jemake -hiMsA karIe te zULI, phAMsI, jADuM belIe te apratIti, kedakhAnuM, cerI karavAthI keda, beDI; vyabhicArathI phajetI, garamI vagere daradethI saDIne maravuM, mamatvabhAvathI kuTuMbI janenA bharaNapaSaNanuM mahA kaSTa sahevuM! vagere vagere. vaLI A duniyAnA tamAma jIve je je kAma kare che te tamAma sukha meLavavAne mATe ja kare che, chatAM ApaNe ghaNA cheDAne ja sukhI thatA joIe chIe. ethI pratyakSa jaNAya che ke je upAyathI sukha thAya che te teo jANatA nathI. teo duHkhanA upAye karI sukha meLavavA mathana kare che te tema zI rIte bane? agninA prayAsamAM zItalatA kadApi nahi maLe te pramANe jee dhanathI sukha cAhe che paNa dhanamAM sukha cheja kayAM? dhana pedA karavAmAM TADha, tApa, bhUkha, tarasa vagere aneka duHkha sahana karavo paDe * vittamArjitake duHkha, marjitAnAM ca rakSaNaM / AyeduHkhaM vyayeduHkhaM, kimathai duHkhasAdhanaM // 1 // artha-dhana kamAvAmAM duHkha, kamAyA pachI rakSaNa karavAmAM duHkha, cAhyuM jAya te dukha ema badhI rIte dukha che te pachI tevuM duHkhanuM sAdhana zA mATe karavuM?
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 che, jema jema dhana vadhe che tema tema tRSNAmAM ghaNuM vadhAre thatuM jAya che ane "vR dhAra para suvuM" eTale tRSNA che te parama utkRSTa duHkha che. have aMtarAya karma tUTavAthI dhananI vRddhi thaI te tenuM saMrakSaNa karavAmAM ghaNuM duHkha bhegavavuM paDe che. rakhe mArUM dhana rAjA, cAra, agni, pANI, pRthvI, kuTuMba, devatA vagere nAza kare; rakhe kharacatAM ghaTI ke khUTI jAya; mUDImAM eka pAI paNa ghaTI jAya te zeTha sAhebane jarA paNa cena na paDe te pachI pUrepUro nAza thavA TANe je duHkha thAya tenI te vAta ja zI karavI! ItyAdi vicArethI dhana piote duHkhanuM ja sAdhana jaNAya che. keTalAka strIothI sukha mAne che, paNa prativratA strI A kALamAM maLavI mahAmuzkela che ane kubhArajA te ghera ghera dekhavAmAM Ave che. uttama jAtiomAM paNa strIo patinuM apamAna kare che, patinI najara AgaLa anAcAra seve che, patine pitAnA hukama pramANe calAve che, pArakA gharamAM pUrAI patinA nAmane baTe lagADavAmAM kaMI bAkI rAkhatI nathI. zuM AvI strIothI sukha samaje che? keTalAka vaLI putrathI sukha samaje che. putra thavA sArU samyakatvarUpI uttama ratnane baTe lagADI kude, DheDa, amarene page paDe che ane dharma bhraSTa paNa thAya che. putra thaye te te A kALamAM sapUta nIkaLavuM muzkela che, paNa kuputra te ghaNuM dekhAya che. gharaDA mAtApitAne vacana bANathI tathA lAkaDIthI mAre che, ghara-dhana vagere padArtha para pitAnI mutyArI karI mAbApane rajhaLAvavA kerTamAM kajIe caDI phajetI karAve che. A pramANe putramAM paNa sukha jovAI rahyuM. have saMsAranAM kayAM kayAM sukhanuM varNana karUM? " saMsAra tura vANa' eTale saMsAra te duHkhe karIne pratipUrNa bhaye che. A pramANe pApanAM phaLa zrotAjanane batAve che. (2) have puNyanAM phaLa batA ve che. je keIne dukha detuM nathI te hamezAM nirAMte ArAma kare che. vakhata upara se maLIne tene madada kare che. je jAyuM nathI bola,
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 te tenI Ijata mahAjamAM tathA rAja sabhAmAM vadhe che. cerI nathI karate te ghaNe vizvAsu gaNAya che. rAja bhaMDAramAM jatAM paNa ke tene aTakAvatuM nathI. brahmacArI hoya che tenuM teja, baLa, buddhi, niragIpaNuM, sAthI vizeSa hoya che. mamatvarahita saMtoSI che te sadA sukhI hoya che. "sa naMvara" arthAt satoSIne naMdanavana samAna sukha hoya che. dhana nathI chatAM meTA moTA mahArA jAothI pUjAya che. sAdAM anna, vastrathI nirvAha karI nizcitapaNe AtmajJAnamAM potAnA AtmAne ramaNa karAve che, ane sadA AnadamAM rahe che. A zubha kRtyanuM phaLa A bhavamAM pratyakSa dekhAya che. (3) keTalAMka karma evo che ke, A bhavamAM azubha karma karIe paNa tenAM phaLa AvatA bhavamAM maLe che. A bhavamAM keTalAMka mANaso pApa karma karatAM chatAM tenA phaLa na bhegavatAM ulaTAM sukhI dekhAya che te sukha tenAM pUrva bhavanAM zubha karmanuM phaLa samajavuM joIe, ane hAla je kare che te pApa karmanuM phaLa have pachInA bhAvamAM jarUra jogavavuM paDaze. draSTAMta-prathama mIThAI khAya, pachI DuMgaLI khAya te prathama mIThAIne oDakAra Avaze ane te pachI DuMgaLIne Avaze. bIjuM draSTAMta eka puNyavAna pAlakhImAM beThe che ane cAra jaNa tenI pAlakhI uThAve che. pAlakhI vALe utarIne gAdI upara A beTe che ane upADanArA tenA paga dAbe che. e pAMca ekaThA che chatAM pApa puNyanAM phaLa pratyakSa rIte alaga alaga bhegave che. vaLI kama pharI jAya te uThAvanArA pAlakhImAM bese ane pAlakhImAM besanAra upADavA mAMDe ! A pApa puNyanAM phaLanI pratyakSa vicitra racanA che. A racanAthIja parabhavanAM phaLa A bhavamAM bhagave che. (4) e pramANe keTalAMka evAM kAme che ke A bhavamAM karelAM zubha karmonuM phaLa AvatA bhavamAM maLe. keTalAka dharmAtmA che ne dharmakaraNa karatAM chatAM duHkhI dekhIe chIe, tyAre manamAM zaMkA thAya che ke, je dharmathI sukha thAya te A mANasa duHkhI zA mATe?
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNuM zaMkA lAvavAnuM jarA paNa kAraNa nathI. draSTAMta-hamaNAM keI osaDa le che tene guNe ekadama thatuM nathI paNa mudata. thAya, pathya pALe, tyAre ja guNakArI thAya che. jyAM lagI prathama vikAra kSaya nathI thaye tyAM lagI auSadhine guNa dekhAve muzkela che. teja pramANe gatabhavanAM azubha karmonuM jora maMda nathI paDayuM tyAM lagI A bhavanI uttama dharma karaNanuM phaLa dekhAvuM muzkela che. paNa eTaluM to nizcaya samajavuM joIe ke "karaNa taNuM phaLa jANaje. che, kadIe na niSphaLa hoya, " keTalAka jI janmatAMvArane sukhI dekhAya che te pUrvopArjita puNyanuM phaLa che. e pramANe ahIMnI karaNa paNa AgaLa phaLa dezeja, nivegaNa kathAne mukhya hetu e che ke : "ophAna janmANa na thI moka" arthAt kRtakarmanAM phaLa avazyameva jogavavavAja paDaze. pachI A bhavamAMja maLe ke AvatA bhavamAM maLe. AvuM samajI karmanA baMdhathI bacavAne hamezAM prayatna karatA rahevuM, vAMcavuM, pUchavuM, ane paripaTTaNa karavuM A traNa vidhithI je jJAna, pAkuM karyuM che te jJAnane A cAra jAtanI dharma kathAo karI bIjAne jarUra lAbha Apavo joIe. A dharma dhyAnanAM cAra AlaMbana-AdhAra kahyA. e cAre AdhAramAM dharma dhyAnIe pitAnA manane nimana karI, iMdri bane vikAranA mArgothI bacAvI, AtmasAdhana rUDI rIte karI, ISTitA. A thane (mAkSane) siddha kare joIe. caturtha pratizAkhA-dharmadhyAnanI anuprekSA. ... sUtra-dhammassaNaM ijhANassa cattAri aNuppehA paNNattA taM jahA, 1 aNicANuppehA, 2 asaraNANuppehA, 3 egattANuppehA, 4 saMsArANuppahA. - artha-dharma yAnInI cAra anuprekSA (vicAra) che. dharma dhyAnane . dhyAtA jJAnI mahAtmA, cAra prakAranA upayogathI vicAra kare che, te zrI , uttarA0 13, gAthA 20,
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 prabhue je pramANe pharamAvyA che te pramANe ahIM kahe che (1) anityAnuprekSA, (2) asaraNuNuprekSA, (3) ekavAnuprekSA ane (4) sasArAnuprekSA. prathama patra-"anityAnuprekSA dhamAMstikAya vagere cha dravyavALA A lokanuM dravyadraSTithI avalokana karatAM chae dravya potapotAnA guNamAM ane svarUpamAM zAzvata (nitya) che. enI paryAya avasthA svabhAva vibhAvarUpe utpanna thAya che, temaja tene vinAza paNa thAya che mATe anitya che. A chae dravyanA guNa, paryAyanuM sAdhamya ( guNanuM sarakhApaNuM) kahe che. dharmAsti- adharmAsti- AkAzAsti kAlArita-jIvAsti, pudgalAnAma. kAya. kAya. | kAya. | kAya. | kAya. sti kAya. | eka, | eka, | eka, | anata, ] anatta | anata, dravyathI asaMkhyAta-na asaMkhyAta-asaMkhyAtaasaMkhyAta-asaMkhyAnuM anaMta, | pradezI. | pradezI. | pradezI. | pradezI. ta pradeza pradeza kSetrathI leka pramANe.laka pramANe lakaleka | aDhIpa | leka | loka | pramANe. | pramANe. primANe.|pramANe, kALathI anAdi, | anAdi, anAdi, | anAdi, anAdi, anAdi, anaMta. | anaMta. anaMta. anaMta. (anaMta. anaMta. bhAvathI arUpI. | arUpI | arUpI. | arUpI. | arUpI. 1 rUpI. cetana, | anaMta- acetana, acetana, | acetana, | acetana, | acetana, jJAna, | anaMta- adiya, guNathI akriya, | akriya, | | akriya, | akriya, darzana, anaMta- pUraNane gatisahAya, sthitisahAya avagAhanA vartamAna +| cAritra, dAna. anaMta-1 galana. viye. | kalekanI apekSAe asaMkhyAta pradeza paNa alakanA pradeza gaNIe to AkAza anaMta pradezI kahevAya. kapara kALa vartI rahyA che mATe vartamAna lakSaNa athavA vartanA lakSaNa
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ 195 eka agurulaghu paryAyathI te badhA dravya eka sarakhAM che. putra gaLa dravya sivAya bAkInAM pAMca dravya arUpI guNamAM eka sarakhAM che. jIva dravya sivAya bAkInAM pAMca dravya acetana guNamAM eka sarakhAM che. sakiyaguNa, nizcayapaNe te pudagaLamAM che paNa vyavahArathI te chavamAM gaNAya che. bAkInAM cAra dravyamAM sakiyaguNa nathI. - have bhinna guNenI vAta karIete-cha dravyamAMthI calaNaguNa mAtra dharmAstikAyamAMja che, sthiraguNa adharmAstikAyamAMja che, vikAsaguNa AkAzAstikAyamAMja che, vartamAnaguNu kALamAMja che, caitanya guNa jIvamAMja che, ane maLavuM vikharavuM e guNa mAtra pugaLamAMja che bAkInAM pAMca dravyamAM nathI. A pramANe cha dravyamAM je je mULa guNa che te pitapatA svAmItvamAMja rahe che, bAkInAmAM nahi. dharma, adharma ane AkAza e traNa kanyAnA traNa guNa tathA ethe paryAya e cAra eka sarakhA che. vaLI e traNa dravyathI keTalIka bAbatamAM kALa paNa samAnatA rAkhe che. dharma ane adharma e asaMkhyAta pradezI ane leka vyApI che ane AkAza dravya che te lekanI apekSAe asaMkhyAta ane aleka gaNIe te anaMta pradezI ane kAleka vyApI che. kALadravya upacArathI aDhIdvIpavyApIja gaNAya che, kAraNake bAhya kALane AdhAra caMdra sUryanI gati paraja rahe che. jIvadravya anaMta che, aneka jIvanA asaMkhyAta asaMkhyAta pradeza che, eka jIva zarIra mAtramAM vyApaka che, ane sarva jIva Azare vAta karI e te leka vyApI jIva che. pudagaLa dravyanA paramANu anaMta che, ' ane pratyeka paramANu varNa, gaMdha, rasa, sparzayukta che. cha dravya nizcayanayathI pitapatAnA svarUpamAM pariNAma pAme che. paNa dareka dravyane pariNamana guNa te alaga alaga che, kemake ekaja pariNamana guNa hoya te bhinna bhinna dravya zI rIte kahevAya?
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyavahArathI jIva ane pudagaLa e beja dravya pariNamI che. rAgadveSa yukata je jIva che tene pugaLanI sAthe pariNamana pAmavAne svabhAva che te azuddha pariNatithI nIpaje che. dharma, adhama AkAza ke ane kALa e cArene pariNamana svabhAva pitAnAja guNamAM levAthI zuddha pariNamana kahevAya che, paNa jIvanuM pariNamana pudugaLanA saMgathI thAya che, te azuddha pariNamana kahevAya che. saMsArI jIva anAdithI azuddha pariNatimAMja pariNamI samaye samaye sAta ATha karmonI vargaNa grahaNa kari azuddha bane che. pugI dravyanA be paramANu bhegA thavAthI drayaka, traNa paramANa bhegA thavAthI traya-.. ka, ema saMkhyA paramANuo maLavAthI saMkhyANaka, asaMkhyAta paramANuo maLavAthI asaMgANu, ane anaMtA paramANu maLavAthI anaMtAka kahevAya che. AvaDA skaMdhane paNa jIva graDaNa karI zakatuM nathI. jyAre abhavya jIvathI anaMtaguNa adhika paramAzuo bhegAM thAya che tyAre dArika zarIrane grahaNa karavA lAyaka skaMdha thAya che, enAthI anaMtagaNa adhika pugaLane skaMdha thAya te te vaikaya zarIrathI grahaNa karavA yegya thAya che, enAthI anaMtaguNa adhika pugaLane sakaMdha bane te AhArika zarIrathI grahaNa karavA gya thAya che, enAthI anaMtagaNa adhika taijasanAM, tenAthI bhASAnAM, bhASAthI zvAsanAM, zvAsathI mane vagaNanA ane manathI anaMtaguNa adhikapudgaLa karmavargaNAthI grahaNa thAya che. A ATha vargaNAmAMthI dArika, vaikeya, AhArika, ane tejasa . e cAra vagaNa bAdara hoya che. e bAdara vagaNamAM 5. varNa 2 gaMdha, 5 rasa ane 8 sparza ema 20 bola. maLe che. bAkInI cAra vagaNane bhASA, zvAsa, mana ane karma che te sUma che. temAM 5 varNa, 2 gaMdha, pa rasa ane 4 sparza ema 16 bela maLe che. eka paramANumAM 1 varNa, gaMdha, 1 rasa ane 2 sparza ema 5 guNa hoya che. e pramANe 8 vargaNAnAM *
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ 197 daLIA AtmAnA asaMkhyAta pradezanI sAthe mahetAba (raMgadAra baperI) nA prakAzanI mAphaka maLIne rahela che. ghaNA saMsArI jIne vastunA guNanuM jJAna bilakula na hovAthI ane paryAyanuM badalavuM pratyakSa jaNAvAthI paryAye uparaja nityAnityanI buddhi lAgu pADI mamatvabhAva ANe rAgadveSane pAme che. evAnI buddhine sthira karavA sArU AMhI spaSTapaNe vicAra pragaTa kare che. moha nidrAthI phasAyelA jIvone ghaDIALa kaTa, kaTa, karI cetAve che ke tame eka vAgye, be vAgyA, ema zuM kahe che? jema kApatAM kApatAM vastu ochI thAya che, tema ghaDIALamAM paNa ghaDI ghaDI ghaTIne tamAma vastunuM AyuSya ochuM thAya che, ane ema sarva AyuSyane kSaya thatAM vastune nAza thaI jAya che. arthAt prathamane rUpe je paramANuo hatAM te vikharI jaI alaga alaga sUmarUpe banI rUpAMtarane pAmI bIjuM rUpa ane bIjo svabhAva dhAraNa kare che. A avasthA joI jI pate vibhAva pariNAmane prApta thAya che ane kahevA mAMDe che ke hAya! mAruM phalANuM nAza pAmyuM !! A mAruM nathI !hAya hAya ! A zuM thaI gayuM !! tyAre jJAnI leka evA jIvane cetAve che ke he caitanya! A jagatanI. dazA joI cete cete !! jevI rIte tamArI gayA kALanI tamAma ghaDIo gaI, tamArA zarIra ane saMpatie paNa rUpAMtara karyuM, rakhya cIjane aramya ane araNya ane ramya banAvI, te pramANe have bAkI rahelI ghaDIo pUrNa thatAM kSaNa mAtramAM A zarIra ane A saMpattine saMpUrNa kSaya thaI jaze. pachI tame karoDo upAya karI gaI ghaDIne lAvaze te te nahija AvavAnI ja : lAla raMganA mahetAbane agnithI saLagAvIe te teno prakAza arUpI AkAzane lAla raMgane banAvI de che. evI rIte ApI AtmAnI sAthe pudagaLano saMbaMdha thavAthI tevA guNarUpe pariNAma pAme che.
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane pastAze te paNa kaIpaNa nahi thavAnuM, evuM jANI che hitArthIe ! zvAkArya madya kurvIta, pUrvAhe cAparAtikam // na hi pratIkSate mRtyuH, kRtamasya na vA kRtam // . artha-dharmanAM kAme kAlanAM Aja ane AjanAM hamaNAM karavAM hoya te karI ja le, kAraNa ke kALa (mRtyu) jarApaNa vicAra karatuM nathI ke AnuM kAma adhuruM che ! je bAkI AyuSya rahela che tene phegaTa gumAve nahi. A ciMtAmaNI ratna jevI ghaDIe kukarmamAM na gumAve ! A kSaNika saMsAranI kSaNika sthitimAM je je kSaNa jAya che temAM sudhArA kara hoya te karI laI dareka kSaNane lekhe lagADe ! tame je zarIrane nitya mAnatA ho te zarIra nitya cheja nahi. pakSa ane pratyakSa rIte jaNAya che ke zarIranA svabhAva, rUpa, varNa Adi tamAma guNemAM pheraphAra thatA ja jAya che. juo, prathama jIva, manuSyanA paryAya rUpe, mAtAnA garbhamAM AvI utpanna thAya che tyAre mAnA rUdhira ane pitAne zukane AhAra karI cekhAnA dhaNa jevuM zarIra bAMdhe che. kALasvabhAvathI phera paDatAM paDatAM e pugaLamAM kaThaNapaNuM prApta thatAM thatAM, nAkanI lITa, bara, kerI jevuM banI, aMge pAMganAM aMkura phUTI indrionAM chidra paDI, vALa vagere thavA mAMDatAM, saMpUrNa zarIranA avaya prApta * jA jA vacai rayaNI, Na sA paDiNiyattai / __ ahama kuNamANassa, aphalA jaMti raaio|| uttarA adhya14 gAthA 24. artha-je je divasa rAtri jAya che te pAchA AvatAM nathI. adhaminAM rAtadina niSphaLa jAya che, ane (tenI AgaLanI ra7mI gAthAmAM kahyuM che te pramANe) dharminAM rAtadina saphaLa jAya che. -
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 199 thAya che. janmatI vakhata puNyanA pratApathI nirvidane bahAra paDe che, je ke tarataja ajJAna, asamartha, ane parAdhIna dazA je bALapaNa tenAM aneka kaSTa bhegave che. te pachI jarA mATe thatAM jJAna levAnI avasthA prApta thatAM vidyAbhyAsanI mAthAkUTamAM paDe che. juvAna thatAM viSaya piSaNanI sAmagrIone saMjoga meLavI strIone hA banavAmAM ane kuTuMbanuM bharaNa poSaNa karavAmAM kALa cAlyA jAya che. ema karatAM karatAM vRddhAvasthA prApta thatAM kAyA nagarInI kharAbI thavA mAMDI, mAthuM dhUNavA mAMDayuM kAna DuM sAMbhaLavA mAMDyA, AMkhe teja ghaTatAM jhAMkha AvavA lAgI, nAkamAMthI pANI ne lITa karavA lAgyA, dAMta paDI javAthI moTuM ujaDa thayuM, jIbha thatharAvA lAgI avAja Dhele paDe, jaTharAgni maMda thatAM pAcana zakita ghaTI, ane tethI aneka darada thavA lAgyAM, keDa vAMkI vaLI, guDA thAkavA lAgyA, paga dhrujavA lAgyA ItyAdi sthiti prApta thatAM zarIranI zakita nabaLI ane nakAmI thAya che ane jene pite hAlo lAgato hate tene kaDave jhera jevuM lAge che.+ Akhara eka divasa tamAma - ka keTalAka garbhamAM ADA Ave che, tethI garbhanA kaTakA kaTakA kApI kADhavA paDe che. * dhaMdhehImeM nitya dhAvata dhAvata, TUTa rahA jaisA rahAkA TaTTa parake kAja pace nita pApameM, hoya rahA jaisA hAMDIkA ca. dharma vijJAna kachu nahi jAnata, pApahI pApa mahIM mana khaTTa. hitakI bAta vicArata hai nahi, nAca rahA jaisA DorakA laTTa. + chaNya che. manuSya taNo avatAra, varSa cAlIse mITho, kaDavo hoya pacAsa, sAThe krodha paiTho; sittara sago na koya, assIe nAi sagAi, nabbe nAgo hoya, hase sarva loka lugAi; varSa Ayo jaba seMkaDA, tanamana huvA khokarA, pativratA patiko kahe, aba mare to sudhare DokarA. // 1 //
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 AyuSya kSaya thatAM sarva svajana maLIne eja zarIrane agnimAM bALI bhasma karI de che. A pramANe A zarIranI dazA kSaNa kSaNamAM badalAtI joIe chIe. A zarIra sadA sarvadA navAM navAM rUpa (abhinavarU5) dhAraNa kare che, ane samaye samaye vikAra pAme che. A zarIranA bALapaNane juvAnI gaLI jAya che, juvAnIne ghaDapaNa gaLI jAya che, ane ghaDapaNane mata gaLI jAya che. A pramANe moTAM mAchalAM tethI nAnAne jema gaLI jAya che tevI maccha gALA gaLI lAgI paDI che. paNa te uparathI ema kadIpaNuM nasamajavuM ke bALa zarIra juvAna thazeja ane juvAna zarIra vRddhAvasthA prApta karazeja. e bharese rAkha mithyA che. kALane bALaka, juvAna, vRddha, ene kaMI paNa vicAra cheja nahi. kALa rUpa ghaTIne hamezAM caMdra ane sUrya pheravyAM kare che. jema ghaMTIne be paDa hoya che. tema kALarUpa ghaTIne bhUtakALarUpa nIcenuM paDa te sthira hoya che, ane bhaviSya kALarUpa uparanuM paDa caLa hoya che. AyuSya rU5 bIlaDAne jeo aDI rahyA che te jIva bacI rahe che. "khUTA chUTA ke ATA khUTA" arthAt khIlaDe cheDaye ke AyuSya khUTayuM samajavuM. ApaNI najara AgaLa ghaNA cAlyA gayA, ane je bAkI rahyA che te paNa eka divasa janAra che. AvI A zarIranI dazA jevA chatAM zarIrane nitya jANI ghaNuM ja mehamAM garaka thaI rahyA che e bhAre Azcarya che! A zarIranuM nAma dArika athavA udArika che. enA be artha kare che-(1) udAra=pradhAna ane (2) udArA udhArA eTale mAgIne lIdheluM. jevI rIte mahAjananI jagA kArajavare karavAne mATe cheDe vakhata mAgI levAmAM Ave che, pachI te jagAne zaNagArI temAM je kAraja avasara karavAnuM hoya te karI le che ke tarata ja choDI daI mahAjanane pAchI Ape che chatAM choDanArane prazcAttApa thatuM nathI. paNa kAraja avasara pUrNa
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ 201 thayA pahelAM mahAjananA sipAI te makAna khAlI karAve te revuM paDe che ane kahe che ke kaI thayuM na.i tevI rIte (paMca% bhUta vAdInA kathanAnusAra) pRthvI vagere pAMca bhUtanuM baneluM A zarIra rUpI dAna (=bhikSA) uttama dharma karaNI karavAne mATe prApta thayela che. je dharma karaNI karI le che tene maratI vakhate zarIra choDatAM jarApaNa pazcAttApa thatuM nathI paNa jeNe dharma karaNa nathI karI tenA zarIrane kALa cheDAvaze tyAre pastAvAnI sAthe zarIra choDavuM paDaze. evuM jANuM A kSaNabhaMgura zarIrathI bane teTalI dharma karaNI utAvaLathI karI levI joIe ke jethI choDatI vakhata pastA kara na paDe jevI zarIranI anityatA che, tevI ja kuTuMbanI paNa anityatA jANavI. mAtA, pitA, vagere svajananAM zarIra paNa udArika che, tethI nAzavaMta ane anitya che. ApaNe pahelAM AvelA mAtA, pitA, kAkA, mAmA, vagere, ApaNuM sAthenAM bhAI, bena, . sI, mitra, vagere, ApaNI pachInAM putra, patra, vagere e uparAMta jagata vAsI mANase e so ApaNuM najara AgaLa jotajetAmAM AyuSyane aMta AvatAM cAlyAM gayAM che, cAlyAM jAya che, ane rahela che te eka divasa cAlyAM jaze. "je che te avazya marazeja", eTalA mATe kuTuMba parivArane paNa anitya samaja. jema kuTuMba anitya che te pramANe dhana paNa anitya che. dhananuM nAma "lata" kahe che, eTale AvavuM ne javuM evI temaja pitAne * (1) AkAzathI-kAma, krodha, zeka, meha, bhaya. (2) vAyuthI dhAvana, vilana, prasaraNa, AkuMcana, nirodhana. (3) agnithI-sudhA, tRSA, ALasa, nidrA, maithuna. (4) pANIthI-lALa, mUtra, lohI, majA, reta, (5) pRthvIthI-hADa, nakha, mAMsa, tvacA ane roma. e pramANe pAMca bhUtathI pacIza tatva thayAnuM kahe che.
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 piSanArane kSaNamAM hasAvavuM ane kSaNamAM revarAvavuM, evI che hAlaeTale be lata paDI che. A dhana keInI pAse sthira rahetuM nathI. * "jara jerU Ara jamIna, keIkI na huI yaha tIna e kahevata tadana sAcI che. jarmananI tIjorIomAM, khUba UMDA khADAmAM, athavA nAgI taravAranA paherAmAM pAkkA baMdobastanI sAka rAkhe te paNa e delata na rahevAnI hoya te na ja rahe. puNya pratavAthI hAthamAM rAkheluM dhana paNa rUpAMtara pAmI, kAkA, kayalA, pANI, sApa agara vIMchI jevuM dekhAvA mAMDe che evI layamI anitya che. teja pramANe ghara paNa anitya che. lAkaDAM ane mATInA sAthe gathI banelA gharane ApaNuM mAnIne beThA chIe. e ghara bhAI thatAM paDIne pAyamAla thaze. ghaNuM ghara, gAma, vagere navAM thAya ? ghaNAM ujaDa thAya che, ghaNuM vinAza pAme che, ethI e pratyakSa anitya che ema dekhAya che. e ja pramANe upalega eTale ekaja vAra bhegavavAmAM Ave tevI vastuo, anna, phUla vagere, ane pariga eTale vAraMvAra bhegavavAmAM Ave evI vastuo, vastra, bhUSaNa vagere, e sarva paNa anitya che, kSaNika che. kaI paNa vastu utpanna thaI ke tarata ja tenA paryAyamAM phera paDavA mAMDe che. ema vinAzakALa sudhI phera paDatAM paDatAM enuM svarUpa sAva jUduM thaI jAya che. A anityatAnuM pratyakSapaNuM che. sApha dekhAya che ke, jyAre jIva Ave che tyAre bahArathI jotAM koI paNa sAthe laIne AvatuM nathI, utpanna thayA pachI tene zarIra, pitAe khuzImAM AvI jaI putrIne kahyuM ke "lakSmI" ahI Ava. tyAre putrIe gussAmAM AvIne kahyuM, pitAjI, e nAmathI mane - kadApi bolAvazemAM, kAraNa ke, huM lakSmI jevI aneka mAlika (pati) evI nIca nathI.
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ 203 pati, kore sanasa bhane che chevaTe yaya sabhapAya' * prabhAva hatAM ghaTatAM te sAmagrIone ahIM ja pralaya thAya che athavA ahIM paDatI mUkI jIva pote AvyuM hatuM te ekle AgaLa jAya che. A tamAso kaMI eka vakhatamAM pUre thatuM nathI paNa anaMta bALathI Amane Ama cAlyuM Ave che ane cAlyuM jaze. maLavuM ane jUduM paDavuM e pudagaLane dharma che te rahevAne ja sArAnuM pAchuM, mAThAnuM sAruM, navAnuM jUnuM ane jUnAnuM navuM, e rUpAMtara thavAne pudugaLane je svabhAva che te pratyakSatAthI athavA pakSatAthI-thayAja kare che. A tamAse jotAM chatAM tene nitya mAnI temAM je lubdha rahe che tenAthI vizeSa Azcarya bIjuM zuM? ... * , 21mA, savitavyatA, ma dhamane pAya maanaa| parigathI tamAma kArya thAya che. * saMpatahI gaDI chAMDI, suMdarahI mAMDI chAMDI, rasoi caDI chAMDI, svapnAso ho gayo / ThADhe dAsa dAsI chAMDe, ghoDe ghAsa khAne chAMDe, yAra AsapAsa chAMDe, apane mate gayo buDhe mAta pitA chAMDe, bhAI vilavilATa chAMDe, beTe araDATa chAMDe, sabako duHkha de gayo; devIdAsa aMta samaya, ekahu na Ayo sAtha, dekho bhaiyA apano, kiyoso sAtha le gayo. // 1 // mAtAhi pukAre puta, rovatahai chAtI kUTa, bApahu kahata mero, naMdana kahAM gayo; . bhAI hu kahata merI, bahAM Aja dUra bhaI, bena kahata mero, vIra duHkha de gayo; sAmanI kahata mero, zIza ziratAja kahAM, itane ke dekhata, Apa ekalo baha gyo| devIdAsa aMta samaya, ekahu na Ayo sAtha, dekho bhaiyA apano, kiyoso sAtha le gayo. // 2 //
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 mUDha prANInuM AyuSya jema jema ghaTatu' jAya che, tema tema te mamatva ane pApanI vRddhi kare che, ane enAM phaLa bhAgavavAne khuda pote rUpAMtara pAmI narakamAM paDe che; jyAM te asahya duHkhathI gabharAI rAvA mAMDe che. he bhAI! agnithI snAna karatAM jema zItalatA, ane jhera khAvAthI jema amarapaNuM koi icche, tema AtmaghAtI jana puddagaLAnA saMgathI sukha icche che. AvA ajJAna ane mUDha janane zI rIte samajAvave. vaLI anityanA khatAvavA sArU jue. (1) haMmezAM sAMje pakSIAnA samuha jhADApara AvI bhegA thAya che, je DALa upara pAte mese, tyAM te bIjA pakSIone besavA detuM nathI. kAraNa ke te DALane peAtAnI karIne mAnI lIdhI che. paNa sUryanA prakAza thaye ke tamAma pakSIe daze dizAe uDI jAya che, tyAre te jhADanuM pAdaDuM paNa tenI sAthe jatuM nathI. te pramANe A deharUpI jhADapara chavarUpI pakSIo cAra gatimAMthI AvIne bese che, paNu kALarUpI sUryanA udaya thAya che ke tamAma bhAgI jAya che ane deha tA ahIMAMja rahI jAya che. (2.) vAdIgara ( iMdrajALIA ) DumaDumI vagADavA maMDe che. te zabda sAMbhaLatAMja cAre kArathI mANusanAM TALe ToLAM DhADI Ave che. paNa teNe khela pUrA karyAM ke tamAma daze dizAe jatAM rahe che, ane mAIgara ekalA lAkaDIne ThAma laI peAtAne raste cAlyA jAya che. teja pramANe jIva bAjIgaranI puNyarUpI sAmagrI joIne kuTuMba vagere AvI maLe che. puNya khUTayAM ke tarataja sA potapotAne raste lAgaze ane jIvarUpI bAjIgara ekale cAlye jaze. (3.), meLA, jAtrA, vageremAM cAre taraphathI manuSyanA samA
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ 205 gama thAya che. paNa samaya pUre thayuM ke tarata ja te jagA Ara@yanA jevI zUnya bhAse che. 6 (4) lagna vagere utsanA prasaMgamAM svajana, mitra vagerene samuha ekaThA thAya che. paNa echava pUrNa thaye ke tarataja gharadhaNI eLe ja rahe che. (pa.) sAMjanI vakhate ghaNe bhAge AkAzamAM vicitra raMge jaNAya che. paNa eka kSaNa pachI aMdhakAra cAre taraphathI phelAI jAya che. ItyAdi anityatA batAvavAne mATe aneka banAve A duniyAmAM hamezAM bane che. paNa mehanI AMdhImAM mugdha banI jatAM vicAra keNuM kare?! eka samaye jyAM rAjyagAdI para besavAnI dhAmadhuma temaja lagnane utsAha najare paDatuM hatuM, teja sthaLe teja samaye pugaLanuM rUpAMtara eTale mota vagere nIpajavAthI hAhAkAra macI jAya che. temaja masANamAM javAnI taiyArI thavA mAMDe che te zuM ghaNuMvAra nathI jovAmAM AvatuM?! evI evI anityatA batAvavAne mATe jagatamAM ghaNuM dekhAve ne sAdhane che. vadhAre zuM karyuM. jene paramANuMe temaja padArtho para tuM atyaMta prema rAkhI beThe che, ane jenAthI tArA zarIranI racanA thaI che temaja poSaNa maLe che teja paramANuoe gayA kALamAM tArA zatru banI te dhAraNa karelAM anaMta zarIrane nAza karyo hato, ane hajI paNa vakhata Avye tArA zarIrane ghAta karanAra banaze. matalaba e che ke, pudgaLene saMga maLatAM saMbaMdha bAMdhe che, ane vega maLatAM saMbaMdha teDe che. vika ane navImAM kApa nA zrI bhagavatIjI sUtramAM "avicaya" maraNa kahela che. tene artha e thAya che ke, jevI rIte aMjali (hAthane che )
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 mAM lIdheluM pANI TIpe TIpe arI jAya che. tevI ja rIte jagatamAM sarva padArthonuM AyuSya kSaNe kSaNe kSINa thatuM jAya che. A vaLI jevI (1) svapnanI sAhebI, (2) vAdaLAne samuha, (3) vijaLIne camakAre, (4) idra dhanuSya, (5) mAyAvI (jaba, maMtrathI banelI) sAhebI vagere aneka padArtho kSaNikatA sUcave che te tamAmane AMkhothI nihALI, hRdayamAM vicArI, khyAla karI samajIne mAnavuM ke e padArtho mArA sAcA upadezaka gurUoja che. vaLI jIvane samajAva ke he cetana ! have ceta!" ceta! mehanAM paDaLa utArI, ajJAnatAne paDade dUra karI ane AMtarika jJAnapara dhyAna daI je. kapila kevaLIe pharamAvyuM che ke, "gadhu sAsapi, saMsAri, suharata ." eTale A saMsAra aAva, azAzvata ane duHkhathI pUrNa karela che. emAM je mUchabhAva ke mamatva kare che, te duHkhI thAya che. jyAre jIvenI najara AgaLa pitAnA mAnelA padArtho nAza pAme che tyAre jIvane ja pazcAttApa thAya che ke, hAya! mArI prANa pyArI vastu kayAM gaI! vaLI tene padArtho cheDIne je jIvane javuM paDe che te te te jAya che ke hAya hAya! huM A sAhebI cheDIne cAlyo! paNa kaI dahADe e padArtho retA nathI. ke arere ! mAro dhaNI kayAM gaye. kAraNa ke, padArthonA mAlika bananArA te pAchaLa hajAre beThA che. AvuM samajI he sukhAthI dharmAthI che!A anityAnuM prakSAnA kharekhara vicArenI vidhithI, anitya, azAzvata vastuo parathI maharigIta chaMda-bahu puNya kerA puMjathI, zubha deha mAnavane maLe, te e are bhavacakane, aTo nahIM eke TaLyo; sukha prApta karatAM sukha TaLe che, neka e lakSa lahe, kSaNa kSaNa niraMtara bhAva meraNe, kAM ahe rAcI rahe, zrImad rAjacaMdra kavi = uttara 8 gAthA 1,
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ amAravabhAva eDI, nijAbha guNa je nitya, zAzvata, akSaya, ane anaMta che evAM jJAnAdi traNa rAmAM ramaNa karI sukhI bane ! - dvitIya pa--"asaraNANu kSiA." davAda matamAM cAre tarapha enakAMta draSTithI jovAmAM Ave che. nizcayathI te A jagatamAM kaI keInuM zaraNa ke AzrayadAtA cheja nahi. sarva dravya pitApitAnI zaktinA jorathI kI rahyAM che, mATe kaI kenuM kartA ke hatAM cheja nahi. vyavahAra draSTithI jotAM nimitta mAtra A jIva, pitAne duHkha-kaNa thatAM bIjAnA zaraNanI abhilASA kare che. mArI kaI paNa cIjane nukazAna na thAya, mArA upara koI paNa jAtanuM duHkha AvI paDe nahi, eTalA mATe kaI tAraNa-zaraNu-AzrayadAtA heya tenuM zaraNa grahaNa karuM ke jethI mane koI prakAranuM duHkha thAya nahi, ItyAdi vicArothI muMjhAI anekanuM zaraNa levAne phAMphAM mAre che temaja mAnI bese che; ke mane AnuM zaraNa che. paNa ema nathI vicArate ke, je dukhethI bacavAne huM bIjAnuM zaraNa-Azraya grahaNa karUMchuM teja duHkhathI te khuda bacela che ke nahi? je pote duHkhathI mukta haze teja bIjAne bacAvaze. paNa je pote ja potAnI rakSA nahi karI zake te bIjAnI zI rIte karaze? te pachI phegaTa tevAnuM zaraNa levAmAM zuM sAtha che? have vicAra karIe te ApaNe jenuM jenuM zaraNa laIe chIe te yogya che ke agya tene pRthaka pRthaka vicAra karIe. he chavatuM A zarIrathI tAruM rakSaNa Icchate he te khyAla kara ke A zarIra te pudagaLane piMDa mAtra che ane kSaNe bhaNe nAza pAme che. A zarIra Adhi, vyAdhi, upAdhi, e traNethI bhareluM che, vAre vAre regathI gherAya che, jarA (ghaDapaNa) thI kSINa thAya che ane chevaTe kALane keLIo thAya che. zarIra bicAruM pitAnI saMbhALa pite karI zakatuM nathI te tArI zI rIte karaze?
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 badhA vicAra karatAM zarIrane tAraNa-zaraNa mAnavuM mithyA che. jo tuM tArA mitra parivArane zaraNadAtA mAnate hete e tArI bhUla che. meharahita buddhithI joIza te tarata jaNAze ke jyAM lagI tuM paisA pedA karavAmAM kuzaLa heIne badhAMnI IcchA pramANe cAlIza tyAM lagI mAtApitA kaheze ke, A mATe ratna je putra che, bhAI kaheze ke mArI bAMya che, bahena kaheze ke, mAre hIrale bhAI che, strI kaheze ke, mAre bharathAra paramezvara che, e pramANe sarve kuTuMbIo hAjara rahI tane cha, ja, karavA mAMDaze. paNa tuM je mUrNa nirUghamI tathA kamANa vagarane haIza te mAtApitA kaheze ke A dIkarAne badale garbhamAMthI patthara AvyA hatA te gharane pAye caNavAmAM kAma Avata! bhAI kaheze ke mAre verI , bahena kaheze ke, kene bhAI ne tenuM kAMI, bAyaDI kaheze ke te mAre gulAma che, meM paisA kharacI vecAte lIdhe che, e pramANe sarve svajane taraphathI apamAna ane duHkhane varasAda varasaze. juo, svArthamAM DUbelI mAtAe brahmadatta cakravartine mAravAne upAya karyo, kanakaratha rAjAe janmatAMja putrane mAryA. bharata ane bAhabala bane bhAI paraspara laDyA, keNika kuMvare pitAnA pitA zreNikane pAMjarAmAM pUrI kabaje karyo, duryodhane tamAma kuTuMbane saMhAra karyo, ane sUratA rANae pitAnA hAlA pati paradezI rAjAne prANa lIdhe, evA evA ghaNA prAcIna dAkhalAo che. vartamAnakALamAM paNa evA evA hajAro dAkhalA banI rahyA che. evA matalabIA svajana, mitra kadI paNa AzrayadAtA thaI zake nahi. jene tuM prANathI paNa adhika pyArAM mAnI rahyuM che ane jene mATe tuM ciMtAmaNuM rUpa manuSya janma gumAvI beThechuM, te zarIra, dhana, kuTuMba vagere tAraNa-zaraNe rUpa na thAya te pachI bIjAnI te vAta zI karavI? jeo vikarALa kALarUpa vetALanI
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ 209 . phrAMsImAM selAM che, evAM dhana, kuTubAdi ApaNane e kAMsIthI macAvavAne samartha cheja nahi. kALarUpI baLavAna rAjA mahA jakhkhara che. nareMdra, cakravarti vagere rAjA, sureMdra, zakeMdra vagere dhruvA, meTA moTA daitya jevA zastradhArI kSatriya, veda pADI brAhmaNA, zrImata sAhukArA, jamInadAra jAgIradAro, sahasra vidyAnA sAdhanAra vidyAdharA, siMha vagere vanacarA, sarpa vagere uracarA, ghara, vastra, bhuSaNa vagere padArthAM, e saiAnI pAchaLa kALarUpI vetALa lAgyA rahyA che. kALathI vizeSa maLavAna A duniyAmAM koI nathI. kALathI khacI zakAya. evI ghara, bhAMyarUM, guphA, pahADa vagere kAi jagA nathI, ke jyAM satAi rahIe. amRta, amaravela, vagere nAmavALI jI chuTTI ke auSadhIothI paNa kALarUpI roga maTavA mahA muzkela che. te bIjAnuM zuM kahevuM? rAhiNI, prApti, vagere vidyA, gha'TA karaNa vagere maMtra, vijaya pratApa vagere yaMtra, rasasiddha vagere tatra, e sAmAM paNa kALathI macAvavAnI tAkAta nathI. are! zatanI Adi koi zastra paNa kALane DarAvavAne zaktimAna nathI. khaMdhu gaNA ! kALa ajaba zaktivALA che, pANIthI pIgaLatA nathI, agnithI maLatA nathI, havAthI uDI jatA nathI, vAmaya bhIMtathI paNa rAkAtA nathI, ane yamarAja jevA parAkramIethI paNa damAtA ke DaratA nathI. kALa moTA avicArI che, kAraNa ke khALa, vRddha, tarUNa, navAM paraNela, dhanADhaya, garIba, sukhI, duHkhI, anekane pALanAra, anekanA sahAra karanAra, evA evA manuSyane, pazuone, divALI vagere tahevArAne UMcanIca graheAne, adhurAM kAmavALAne, rAtri dina bhoga vilAsamAM mazagula rahenArane vagere kAInA pazu te vicAra karatA nathI. game te vakhata hAya, game te sthiti hoya te e jhapATAmAM AvavA joIe, AvyA ke tarata gaTa karI jAya che. anaMta prANI ane anaMta vastuonuM anaMta vakhata bhakSaNu karyuM teA paNa kALanuM peDha bharaNuM nahi. sAkSAt agnithI paNa te sadA vizeSa atRpta rahe che, 27
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 te mahAvikarALa rAkSasaja che, ane mahApratApI paNa che. moTA moTA suredra, vagere paNa enI draSTi mAtrathI atyaMta trAsa pAme che, bhAna bhUlI jAya che, ArtadhyAna, raudadhyAna karavA mAMDe che, evA evA meTAnI zarama paNa kALane AvatI nathI. e kALo phakata pitAnI matalaba sAdhavAnI najara phakata rAkhe che. evA nirdayI, nirlaja kALarUpI vetALanI jALamAM paDelA jIve bIjAnuM zaraNa laIne sukha meLavavA Icche che, teo mRgajaLa (jhAMjhavAnAM pANI ) thI tarasa - bujhAvavA jevuM, vadhyA strIne putra khelAvavA jevuM ane AkAzanAM phUlethI zaNagAra sajavA jevuM vyartha kAma kare che. * * - A kALanI racanAne jarA vicAra kare. kALa dareka vastune eka vakhata AhAra kare che, tarataja pAche tene nihAra kare che ane te pachI paNa pharI teja cIjanuM AhAra karavAne lAlacu banI tenI pAchaLa paDe che. jyAM lagI bIjI vAra tenuM pUrepUruM bhakSaNa nahi kare tyAM lagI tene kSaNe kSaNe kSaya karyA ja kare che athavA aNadhAryo khAI jAya che. te chatAM pAchA enA e hAla. A pramANe AhAra nihAra karatAM anaMtAnaMta samaya jate raho, te paNa kALa tRpta thaye nahi temaja kadI tRpta thaze paNa nahi. ApaNA svajananuM mota thatuM joI mUrkha mANasa pote phikara kare che. paNa pite ema nathI samajatA ke huM paNa kALanI dADhamAMja chuM. jarAka masaLavAnI ja vAra che. cAvyuM ke tarata ja enA jevA ja hAla thaze. Tgathi maravuLa , pachALa, . ___jo jANai na marissAmi, sohU kaMkkhe suhesiyA. uttarA0 14 gAthA 27, atha-jenI kALa sAthe prIti haya, jenAmAM bhAgI javAnI zakti hoya, athavA jene bharose hoya ke huM te maravAne ja nathI teja sukhathI sUI rahe che.
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ 211 kALanA mAtra vicAra karatAMja mATA moTA iMdra ane rAjAe jevA paNa peAtAnI padavIparathI nIce paDI gayA che te bicArA krIDA jevA mANasanI zI vAta! eka mANasa vagaDAmAM sUtA hatA tyAM acAnaka tyAM rAtre dAvAnaLa lAgyA. e dAvAnaLe A mANasane cAre taraphathI gherI lIdhA. garamI lAgatAM tarataja jAgRta thaI eka jhADa upara caDI meThA. cAre tarapha jaMgalI jAnavarone maLatAM joI hasavA mAMDaye temaja khelavA maDayA ke jue, A maLI gayA ! e. marI gayuM ! paNa mUrkha ema nathI samajatA ke huM beThochuM e jhADa khaLyuM ke mArI paNa evIja dazA thaze. sArAMza ke e jevI rIte jagannA jIvA mare che tevI rIte ApaNe paNa marazuMja emAM jarA paNu zaka nathI. khApa, dAdA, vagere paNa dhana kuTuMba vagerethI peAtAne acAva karI zakayA nahi ane maraNu zaraNu thayA tA tuM kevAka samartha ne maLavAna che ke khacI zakIza. e nizcaya samajI le ke maratI vakhata sarva svajata ApaNI pAse meDhAM phADI ubhAja raheze, tamAma sa`patti pAtapotAnI jagAe paDIja raheze, ane cita muninA kahyA pramANe eka divasa saiAnI evI dazA thaze. gAthA - jaheha siho va miaM gahAya, macU naraM NeihU aMtakAle, tassa mAyA va piyA va bhAyA, kAlaMmi tammaM saharA bhavaMti . uttarA0 13 gAthA 22. a--jevI rIte vanamAM pharatAM rahetAM heraNanAM TALAMmAMthI eka haraNa ne siMha pakaDIne laI jAya che, ane te vakhate badhAM haraNA tharathara tharathara kAMpatAM potAnA jIva khacAvavA jyAM tyAM bhAgI jAya che, tevI rIte kuTuMbanAM DhALAMmAM rahelA mANasane
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21ra kALarUpI siMha laI jAya che tyAre badhAM moTuM phADIne UbhAM UbhAM joI rahe che, paNa kaI paNa kALanA mAMthI bacAvI zakatuM nathI. - te pramANe AgaLa upara tamArI sahAya karavAmAM tamArI saMpattimAMthI jarA paNa sAthe Avaze nahi. kahyuM che ke - ko. dravyANi bhUmau pazava zca gossttii| kAntA gRhahAri janasya smazAnaM // deha zcitAyAM paraloka maarge| karmAnugo gacchati jIva ekaH // 1 // ' artha-dhana, jamIna, pazu, ghara, saMpatti e tamAma pitA pitAnI jagAeja rahI javAnuM, kAM te priya patnI ke jene dArA kahe che te daravAjA lagI Avaze, kuTuMba parivAra smazAna sudhI maDAne pahoMcADavA Avaze ane A deha te masANamAM saLagatI citAmAM jaLI jaze, ema kaI sAthe nahi Ave, mAtra pote karelAM zubha azubha karmo ja sAthe laI cetana ekale cA jaze! e pramANe khAtrIthI mAnI, he sukhAthI che! A durlabha manuSya janma vagere sAmagrIone, phegaTa bIjI trIjAnA zaraNamAM paDI gumAve nahi! nizcaya kare ke A jagatamAM koI paNa padArtha mAruM rakSaNa karanAra nathI, paNa tamAma mAruM bhakSaNa karanAra che. * kaMcanake Asana, sukhavAsana saba kaMcanake, kaMcanake palaMga saba, inAmata dhare rhe| hAthI hatha zAlanameM, ghoDe ghuDa zAlanameM, kapaDe jAmadAnImeM, ghaDI baMdhI hI rhe| beTA aura beTI, dolatakA pAra nahi, javAhiroMke Dabbe, tAlahi jaDe rahe; deha choDa Dige jaba, ho cale digaMbara, kulake kuTuMba sava dekhatehi khaDe rahe.. // 1 // .
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ evuM jANI tamAma padArtho parathI mamatva cheDI, taraNa tAraNa, duHkha nivAraNa, nirAdhAranA AdhAra, garIba nivAja, mahA kRpALu, karUNA sAgara, anaMta duHkhamAMthI uddhAra kartA, vikarALa kALarUpI sapanA duHkhane maTADanAra, anaMta, akSaya, ajara, amara, avinAzI, atulya sukharUpa evA mekSasthAnanA dAtAra, evI evI aneka upamAthI zobhita Azraya dAtA zrI arihaMta, siddha, AthAya, upAdhyAya, ane sAdhu e paMcaparameSTI vyavahAra draSTi e che, ane nizcayamAM te ApaNA AtmAnA guNa je jJAna, darzana vagere traNa ratnanI zuddhatA che, teone Azare laIne ajara, amara, e ApaNe AtmA paramAnaMdI ane paramasukhI bane! tRtIya patra-"ekatsAnuprekSA. senuM ane mATIne anAdi kALane saMbaMdha che, tethI te mATImAM senuM paNa lAla mATI rUpe rahI baMnenuM ekaja rUpa hoya tema dekhAya che, chatAM temAMthI senuM jUduM paDe che mATe baMne judAM rUpa che ema nakkI thAya che. vaLI mATImAMthI senAne tenA zuddha rUpamAM jUduM pADavA sArU, sonI, muza, devatA ane TaMkaNakhAra e cAra mukhya sAdhananI temaja dravya, kSetra, kALa, bhAva, e cAranI anukuLatA vagere joganI jarUra paDe che tevI rIte jIva ane karmane anAdine saMbaMdha che. tene teDAvavA-cheDAvavA mATe cAra vastunI pUrNa jarUra che. 1. jJAnarUpI suvarNakAra (nI)-jevI rIte tenI mATImAMthI senAne bhAga jUde kADhI levAnuM jANe che ane te jANapaNAthI yathAvidhi karma karIne pitAnuM kArya sAdhI zake che, tevIja rIte jIva jJAne karI karmarUpa mATIthI judA thavAnI vidhine jJAtA thAya che eTale kartavya parAyaNa rahevAnI zakti Ave che. * 2. darzanarUpI muza-jema zuddha suvarNa muzamAM rahe che tenI peThe zraddhAja saddaguNe rahevAnuM sthAna che.
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 3. cAritra-saMyamarUpI TakaNakhAra-jema TakaNakhAra mATI mela sarvane teDI pheDI alaga karI nAMkhe che tema karmarUpI melane saMyamaja alaga karI nAMkhe che. 4 tArUpI agni-karmarUpI melane bALavA mATe tArUpI agni samartha che. e cAre padArthone jega maLe, vaLI udArika zarIrarUpI dravya, Arya bhUmirUpI kSetra, cethA Are vagere kALa, ane bhavya AtmArUpI bhAva e cAra anukuLatAne saMga bhaLe te yathAvidhi sAdhana thatAM anAdine karmarUpI mela che tene dUra karI cetana pitAnA mULa svarUpane pAme che. dUdhamAM thI te che ja, paNa khaTAza, ravAI, vAsaNa, pheravanAra e badhAne saMjoga maLe te chAzarUpI mela dUra thaI, ghI pitAnA rUpamAM nIkaLe che, e pramANe phUla ane attara, huM ane camaka vagere aneka draSTAMtanI peThe jIva ane karmane saMbaMdha anAdine che temaja te saMbaMdha cheDAvI zuddha svarUpanuM bhAna karAvavAne, senA vagerenA upAsenI peThe jIvane mATe jJAna, darzana vagere cAra akasIra upAye samajavA. vizeSa draSTAMta-(1) mATe vidvAna haya, vaLI hamezAM snAna vagere karma karI pavitra raheto hoya paNa je dArUnA nizAmAM garaka thAya te maLamUtrathI bharelA ukaraDA para ALoTavAmAM ema mAneke huM makhamalanI gAdImAM ALoTuMchuM, gaTarenI havAne phUlavA*duhaa-mushii pAvaka sohAgI, phUMkayA taNo upAya; rAmacaraNa cAro milyAM, mela kanakakA jAya. // 1 // artha-musa, agni, TaMkaNakhAra ane jhukavAnA upAyarUpI senI e cAra te rAmacaraNamAM lAge te AtmArUpI senAne karmarUpI mela ja rahe.
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ 215 * DInI sahela pramANe gaNe, ane te durgaMdhImaya jagAethI dUra javAne kAi samajAve te tene mUrkha gaNI gALA devA mAMDe che. paNa jo teja mANasa nizAmAMthI mukta thAya te peAtAnI kharAkha dazA joI zaramAvA lAge che, ane kAinA kahevAnI rAha joyA vagara aTapaTa ukaraDA choDI cAlyA jAya che. tevIja rIte A jIvarUpa pavitra purUSa mehamada rUpI madirAnA kephamAM garaka thaI ka rUpI ukaraDA jevA sa'sAranA bhogavilAsa rUpI durgaMdhIthI sadA bharyAM rahe che, temAM ALoTIne AnaMda mAne che, ane viSayathI virakata tyAgI mahAtmA purUSA je sadudha Ape che tene mUrkha samajI temanA upadezanA anAdara kareche. paNa jo teja jIva satsaMga, sagraMtha vagere prasaMgathI mehamada rUpI nize utarI jatAM zuddhimAM Ave che te peAtAnI ajJAta dazAmAM karelAM kukarmAMnA pastAveA karI turataja viSayAthI virakata thaI chevaTanA bhAva je Atma bhAva tenA aMgIkAra kare che. (2) jevI rIte nAnapaNathI bakarAMnA ToLAMmAM uchareluM siMhanuM macchu peAtAnI jAtane bhulI jaI peAtAne bakarAM jevuMja mAnI rahyuM hatu, paNa tevAmAM sAcA siMhanA maLavAthI temaja samajAvavAthI akarAMnA saMga cheDI icchita sukha bhogavavA ekalA samartha thayA, tevI rIte jIva rUpa siMhanuM baccuM anAdi kALathI karmarUpI khakarAMnI seAkhatamAM rahIne potAnuM svarUpa bhulI jai, pudgaLa vagerethI utpanna thayela padArtha je zarIra, dhana, svajana, sa patti vagerene potAnAM mAnI beThA che. paNa jo pUrva puNyadayathI sadagurUnAM dana ane sAdhane lAbha maLe teA jIvane nijasvarUpanuM bhAna thAya che. ane jANavA mAMDe che ke hutA caitanyachuM, Adhi, vyAdhi, upAdhithI rahita chuM, A zarIra, sa Mpati vagere te jaDa che, ane Adhi, vyAdhi, upAdhithI bharelAM che; huM nirAkAra chu', A sAkAra che; huM zuddha pavitra huM e badhAM azuddha ane azrucimaya che; huM ajara
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 amara chuM, e badhAM kSaNika ane vinAzI che, huM anata jJAnAdi guNe karI zobhanAra caitanya chuM, e ajIva ane jJAnAdi guNathI rahita che, vagere kaI rIte mAre ane ene saMbaMdha maLatuM AvatuM nathI. e karmajanya prasaMgamAM paDIne huM 4 gati, 24 daMDaka, 84 lakSa chavAnImAM, UMcanIca sthAnamAM anaMta viTaMbanA bhagavyAM karuM chuM. have ene saMga cheDI mAre ekavatA dhAraNa karavI ghaTita che. A pramANe vicAra karI sarva saMbaMdhane parityAga karI vitarAga dazAne Azraya le che. (3) jevI rIte vAdaLAMnAM vikharAvAthI sUrya pitAnA kharA svarUpamAM prakAze che, tevI rIte karmanAM paDaLa dUra thavAthI AtmA anaMta jJAnAdi nija guNethI prakAzita thAya che ane pitAnuM kharuM svarUpa oLakhe che. ( () vaLI ekatyAnuprekSAthI vicAra karanAra e khyAla kare ke, huM keNuchuM? eka chuM ke aneka chuM? pratyakSa dekhAtA zarIra rUpe te huM ekaja chuM paNa je eka mAnuM te mAtApitA kahe che ke mAre putra che, te zuM huM putra chuM? bahena kahe che ke mAre bhAI che, te zuM huM bhAI chuM? strI kahe che ke mAre bhartA che te zuM huM bhartA chuM? putra putrIo kahe che ke mAre pitA, te x savaiyA-keza zIza juDa bhAla, bhrahaNI palaka naina / golaka kapolagaMDa, nAzA mukha zrona hai / / ThoDI hoTa daMta, rasanA masUDhA taalu| . cibukA kaMThikA kaMTha, kaMdha kara bhauna hai / kAMkha kaTi bhujA nADI, nAbhI kuca peTa pITha / aMgulI hathelI nakha, jaMghasthala jauna hai / / nitaMba caraNa roma, ete nAma aMganake / tAme vicAra nara, terA nAma kauna hai / /
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuM huM pitA chuM? e pramANe mane kaI kAkA, bApA, mAmA, mAsA, vevAI, jamAI ema aneka rIte mAre mAre kahIne bolAve che te have huM keNa chuM? ke chuM? ahAhA ! ati AzcaryanI vAta che ke A pramANenA vicAromAM te mAre patte lAge ati muzkela che! je huM eka heuM te ATalAM badhAM nAma mArAM zI rIte thayAM ne e badhAmAMthI kene huM gaNAuM? paNa nizcaya rUpe vicAra karI jotAM jaNAya che ke A badhA eka karmarUpa zatrunA cALA-nATaka che. huM putra nathI, pitAe nathI, tema kaI bIjArUpe paNa nathI, mArUM kaI paNa nathI tema huM e keIne : nathI, je huM e badhAM nAma rUpe heta te sadA ene e rUpe raheto huM purUSa chuM e nizcaya karuM te anya janmamAM strI thaI purUSanA soganI IcchA zA mATe karI? jo huM strI chuM e nizcaya karuM te anya janmamAM purUSa banIne strI sAthe saMga karavAnI kema cAhanA karI? ItyAdi aneka vicAre uparathI A badhA mithyA bhAva che ema nakkI jaNAya che. mAtra huM mehanizAmAM be zuddha thaI, karma saMgathI vikaLa thaI mAruM zuddha svarUpa bhUlI gaye . jevI rIte nATakazA + egayA khattio hoi, tao caMDAla bokkaso / tao kIDa payaMgo ya, tao kuMthu pipIliyA // 4 // evamAvajoNasui, pANINo kamma kivvisaa| na nivijaMti saMsAre, savaDhesu ya khattiyA // 5 // uttarA- 3, gAthA 4-5. atha-kaI vAra jIva marIne kSatriya thAya che, temaja cAMDALa ane bukkasa (varNasaMkara prajA) thAya che; athavA te kIDA, pataMgiyAM, kuMthu ane kIDI thAya che; evI rIte adhama prANIo, jIva nine viSe paribhramaNa karavA chatAM uThega pAmatA nathI. jema kSatriya rAjA yuddha karavAthI ane rAjya riddhi meLavAthI saMtoSa pAmatuM nathI tema e chava saMsAramAM pharatAM pharatAM saMtoSa pAmato nathI. 28
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 LAmAM nATakavALA strI purUSa vagere nAnA karI nAce che, jevA veSa dhAraNa kare che tevA che, paNa aMtardraSTithI jue teA te nATakIe nathI, saMyeAgI nathI, viyeAgI nathI, e khadhA bhAveAthI alagaja che, phakata prekSakAne dekhADavA, hasAvavA phasAvavA, rAvarAvavA aneka bhAva dekhADe che, tevI rIte A sasArarUpI nATakazALAmAM caitanyarUpI naTa, karma'nA saMcAge aneka UMca nIca, ekedriyathI pacendriya lagI, ca'DALathI cakravarti rAjA lagI, aneka rUpo dhAraNa karI, e pramANe karavAnAM aneka kameryAM kare che chatAM Akhara e tamAma rUpemAMthI eka paNa kAyama rahyuM nahi, tamAma rUpe potapotAnAM sthAnamAM rahI gayAM ane caitanya sAva alagaja rahI gayA ! jue, A karmAMnA tamAzA; have jarA karUpa nIze! utarI javAno vakhata AvyA dekhAya che, ane tethI kaika bhAna AvyuM che temaja vicAra karatAM karmAMnI vicitratA samajI tuM bheda vijJAnI anyA che te vibhAva (parabhAva) ne tyAgI svabhAvamAM ramaNu kara. prakAranAM rUpe dhAjI Abehu ja bhAva bhajave rAjA nathI, rANI 5. huM caitanya ! vicAra kara. jyAre tu mAtAnA garbhamAMthI ahAra nIkaLyA tyAre ekalAja hatA; tArI najara AgaLa aneka mANasA smazAnamAM gayAM, te badhAM ekalAMja gayAM; te pramANe tu ekaleAja jaiza. azubha karmanAM phaLa bhAgavavAM paDaze te narakamAMe ekalA ane zubha karmonAM phaLa bhogavavAM paDaze tA svamAM pazu ekalAja hAIza ! dhana, vastra, makAna, AbhUSaNa, bheAjana, vageremAMthI bhAA lenArA aneka svajana che paNa karelAM karmAMnA hissA levAmAM te kAi bhAgIdAra nathI. (6. ) A jagata rUpI dezamAM aneka raste paribhramaNa karanArA ana ta jIvAmAMthI raste cAlatAM cAlatAM thADA vakhatane mATe krAI strI thai jAya che, kAi putra thai jAya che, evA evA kSaNika saMbaMdha bAMdhatAM bAMdhatAM pudagaLa parAvartananA cakkaramAM kayAMnA kayAM nIkaLI
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAya che, pAche ene pote paNa lAgave muzkela che, tema he jIva! te paNa keIne bApa, keIne putra, keInI strI, vagere rUpa dhAraNa karyA, ane cheDayAM, hAla te tane oLakhe nahi, tuM tene pichANe nahi, evA evA vicAre tArI najara AgaLa raju thAya che chatAM tane ekarUpaNane bhAsa paNa thatuM nathI e kevuM Azcarya !! - sArAMza e che ke he AtmA, sarva jagatanA padArtho tArAthI sAva jUdA che, ane tuM tenAthI jUde che; tAre ne ene jarA paNa saMbaMdha nathI, tethI have tuM tArA zuddha mULa svarUpane oLakhI khAtrI kara ke huM zuddha chuM, huM satya chuM, huM cidAnaMdI chuM. hamezAM A pramANenA dhyAnamAM lubdha thA te jarUra te rUpe banI jA.' caturtha patra- "saMsArAnuprekSA." hara ti saMsAra" jemAM paribhramaNa karavAnuM che te saMsAra ane te saMsAranA svarUpane vicAra te saMsArAnuprekSA saMsAra cAra tarehane che te cAra tarehane cAra gati kahe che. e cAra gatimAM gamana ne Agamana eTale gatAgata thayAM kare che. cAra gatinuM varNana A pramANe che. (1) narakagatina=nahi, arka=sUrya, arthAt jayAM sUrya nathI evuM aMdhakAramaya sthAna te narakagati, e narakagati ke tama gatinAM ja sAta sthAna alekamAM ekekanI nIce che. tenAM nAma (1) ratnaprabhAzyAma raMganAM ratnamaya bhayaMkara sarva sthAna. (2) zarkaraprabhAtaravArathI paNa atitINa sarva sthAna. (3) vAluprabhA-bhADabhuM jAnA vAsaNanI retIthI paNa atyaMta garama sarva sthAna-(4) paMka * ghaNuM zAstramAM narakagatinuM tamagati paNa nAma che. ka ghammA, vaMzA, zIlA, aMjaNa, ri, madhdhA, mAghavaI, e sAva : narakagatinAM nAma che, ane upara je artha sahita varNana karyuM che te narakagatina (ratnaprabhA vagere) sAta gAtra che.
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhA-rakata, mAMsa, parUnA kAdavathI bharelAM sarva sthAna. (5) dhumaprabhA rAI, maracAMnA dhUmADAthI paNa adhika tIkSaNa dhUmramaya sarva sthAna. (6) tamaprabhA-vAdaLAMthI chavAyelI bhAdaravA mahinAnI amAsanI rAtathI paNa ati aMdhakAramaya sarva sthAna. (7)tama tamAmabhAati ghanaghora aMdhakAramaya sarva sthAna--A sAta narakanAM gotranAM guNaniSpana nAma che. e sAta narakane betAlIsa AMtarA eTale khAlI jagyA che, egaNa pacAsa pAthaDA eTale nArakIne rahevAnI jagA che, ane cerAsI lAkha narakAvAsa eTale nArakInAM utpati sthAna che. emAM rahelA samadraSTi jIva te potAnA karelAM karmane udaya jANI samabhAvathI duHkha rUpI phaLa bhogave che, ane mithyAdraSTi chava te hAya hAya, trAhya trAhya karI duHkha bhegave che. e narakamAM traNa prakAranI vedanA che. (1) paramAdhAmakRta (yamadevathI thatI), (2) sarakRta (pitAnI karelI), ane (3) kSetravedanA. (1) paramAdhAmIkRta vedanA-paramAdhAmI deva 15 jAtanA che (1) aMba-te nArakIne kerInI peThe masaLe che. (2) aMbarasa-jema kerIne rasa kADhavAmAM Ave che tema nArakInAM rakata, mAMsa, hADakAM ne khAM ne khAM kare che. (3) zAma-prahAra kare che. (4) sabaLa-mAMsa kADhe che. (5) rUdra-zastrathI bhedI nAMkhe che. (6) mahArUdra--kasAInI peThe kaDake kaDakA karI nAMkhe che. (7) kALa-agnimAM pakave che. (8) mahAkALa-cIpoAthI cAmaDI ane mAMsa teDe che. (9) asipatra-zastrathI kApe che. (10) dhanuSya-zikArInI peThe dhanuSya ane bANathI bhede che. (11) kuMbha ' -narakanI kuMbhamAM pakave che. (12) vAla-bhADa bhuMjAnI peThe : nI retImAM bhuje che. (13) vitaraNuM-atyaMta UnA rasathI bharelI vaitaraNa nAmanI nadImAM nAMkhe che. (14) kharasvarasathI paNa ati tINa pAMdaDAMvALAM zAmelI vRkSanI nIce besADI tene mAthe pAMdaDAM nAMkhe che. (15) mahArASa-aMdhArI koTaDImAM ThAM
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ 221 sAThAMsa bhare che. A tA paramAdhAmInAM nAmanuM guNathI varNana karyuM. paNa e sivAya khIjAM paNa aneka jAtanAM du:khAthI nArakIne pUrve karelAM pApa pramANe phaLa Ape che. jemake:--mAMsabhakSI jIvane-tenuMja mAMsa teDIne khavarAve che, madirA pInArane-- sIsuM garama karI pIvarAve che, para strI bhAgIne--aADhAnI garama karelI putaLI sAthe saMgama karAve che, hiMsakane--jevI hiMsA karI hAya te pramANe mAre che; ityAdi aneka duHkhA nArakIone Ape che. te bicArA parAdhIna thaI AkraMda karatA karatA sahana kare che. (2) svakRta vedanA--trIjI naraka pachI paramAdhAmI jaI zakatA nathI. nArakIe peAte eka jAtanAM vikarALa jaMgalI tathA kharAba rUpavALA banIne zerImAM nave kUtarA AvavAthI jema bIjAM kUtarAM tUTI paDe che, tema aMdara aMdara laDe che, mAre che, ane hAya trAhya kare che. (3). kSetravedanA--e vedanA 10 jAtanI che. (1) anaMtakSudhA--narakanA eka jIvane jagatanA khAvA ceAgya tamAma padArtha khavarAvavAmAM Ave tepaNa dharAya nahi; chatAM tyAM AkhI umara eka paNa dANeA khAvA maLe nahi. (2) anaMta tRSA - sarva jagatanuM pANI pIe tApaNu tarasa chIpe nahi chatAM pIvA eka TIpuM pANI maLe nahi. (3) ana`ta zItaLatA-lAkha maNunA lADhAnA gALe vikharI jAya evI ThaMDaDaka, uSNu :cenisthAnamAM che. (4) anaMtauSNutA-lAkha maNunA lADhAne gALeA gaLIne rasarUpa pahelIthI trIjI naraka sudhI ekalA zItayeniyA nArakI, ceAthImAM zIyeAniyA vizeSa ane uSNu ceAniyA gheADA, pAMcamImAM uSNu meniyA vizeSa ane zIta keniyA thADA, ane chaThThI tathA sAtamI narakamAM ta uSNu ceAniyA che. jyAM zIta yAni utpanna thAya che tyAM uSNatAnI vedanA thAya che, ane jyAM uSNuyeAniyA utpanna vedanA thAya che. thAya che tyAM zItaLatAnI
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAchuM thaI jAya evI garamI zItani sthAnamAM che. (5) anaMtadAhajavara (6) anaMtare--badhA regathI nArakInuM zarIra bimAra che. (7) anaMta khujalI (caLa) (8) anaMtanirAdhAra (9) anaMtaka-ciMtA) -anaMtabhaya-sadA bhayabhIta rahe che. A 10 prakAranI vedanA svabhAvathI ja hoya che. AvAM duHkhamaya sthAnamAM ApaNe jIva anaMtIvAra upajIne dukha bhogavI AvyuM che. (2) -tiryaMca gati-vAMkAcUkA bahuja vadhavAthI tiryaMca (pazu) kahevAmAM Ave che. enA 48 bheda che. pRthvIkAya, apakAya, teukAya, ane vAyukAya e cAramAMnA darekane sUkSma bAdara ema be bheda gaNatAM 8 ane e AThamAMthI darekanA prajAptA ane aprajAptA evA babbe bheda gaNatAM 16 bheda thayA; vanaspatinA sama, sAdhAraNa ane pratyeka e traNabhedamAMnA darekanA prajAptA ane aprajAptA gaNatAM 6 bheda thAya; beinakriya teIdriya ane ceredraya e traNa vikeleMdriyanA prajAptA ane aprajAptA gaNatAM 6 bheda thAya; jaLacara, sthaLacara becara 10 upara 11 bhujapara e pAMca paceMdriya tiryaMcanA 12 saMjJI ane 17 asaMjJI evA babbe bheda thatAM dasa ane e dasanA prajAptA ane - 1 draSTie na Ave evA. 2 draSTithI jaNAI evA. 3 je sthAnamAM jeTalI prajA che teTalI pUrepUrI bAMdhe tene prajAptA chava kahe che. 4 jesthAnamAM jeTalI prajA che teTalI pUrI na bAMdhe tene aprajAptA jIva kahe che. eka zarIramAM anaMta chava heya te. 6 eka zarIramAM eka jIva hoya tevA. 7 pANImAM rahenAra macacha vagere jIva. 8 pRthvI para cAlanArA gAya, bheMsa vagere jIva, 9 AkAzamAM uDanAra paMkhI vagere. 10 peTathI ghasaDAI cAlanArA cho sarpa vagere. 11 bhujAthI cAle te uMdara vagere. 12 je mAta pitAnA saMjogathI upaje ane jene mana hoya te. 13 mAtapitAnA maga vagara havabhAvika rIte upaje ane jene mana na hoya te alI..
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 apAtA gaNatAM 20 bheda thAya. kula 16+5+6+6+20 maLI 48 bheda tiryaMcagatinA che. A bicArA jIvA kA~dhIna anI paravaza paDayA che. bicArA pRthvIkAyane eTale mATIne kheADhe che, teADe che, chANu vagere temAM meLavI nirjIva kare che apAya eTale pANIne garama kare che, nAvaNa dhAvaNa vagere ghara kAmamAM vApare che, DhALI de che, kSAra vagere meLavI nirjIva kare che. agnikAya eTale devatAne prajALe che. khUjhAve che, pANI, ghULa vagerethI nirjIva kare che, vAyukAya eTale havAne 5'khA nAMkhavA, khAMDavuM, jhaTakavuM, sAvuM, ughADa mATe khelavuM, vagerethI nirjIva kare che. vanaspatine chedana, bhedana, pacana, pIlana, bALavuM, masAlA vagerenuM nAMkhavuM, ema aneka rIte nirjIva kare che, eiTriya, teindriya, cAre driya jIvA teA, mATI, pANI, lIlI vanaspati lAkaDAM, anAja, vastra, pAtra vagerene Azare rahe che te gamanAgamana karatAM, ArbhasamAraMbha karatAM grUpa, dhumADA, vagere prayAgathI TADha, tApa, varasAda vagere tuthI, ema aneka rIte upaje che ane mare paNa che. jaLacara jIvA pANI sUkAvAthI, navuM pANI AvavAthI, tathA macchImAra vagerenA prahArathI mare che. sthaLacara ane vanacara pazu, te bicArAM TADha, tApa, varasAda, bhUkha, tarasa, sahana kare che, kAMTA, kAMkarA, kAdava, kIcaDavALI jamInamAM peAtAnuM AyuSya pUrU kare che. ghara ane lUgaDAM vagara niLa, rAMka, anAtha khanI ghAsa cArA vagere nirmAlya ane jeTalu maLyu' teTaluM khAI sASamAM rahe che. evAM niraparAdhI jIvAne paNa rasanA lAlacu ane niyA leAkeA mArI nAMkhe che, khAMdhe che, ane aneka rIte pIDA upajAve che. evIja rIte gAmamAM rahenArA gAya, bhesa vagere sthaLacara jIve te nirmAlya ane jeTala' Ape teTalu khAIne rahenArA, khetI vagere aneka kAmeAmAM madadagAra, dUdha jevA uttama padArthonA dAtAra ane paNInI AjJAmAM cAlanArA chatAM e bicArAMne pApI
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra4 ke julamI leke kaThaNa badhinathI bAMdhe che gajA uparAMta bhAra kheMcAve che athavA mAthe nAMkhe che, sakhta mAra mAre che, ghaNe dUra sudhI calAve che, duHkhathI, regathI, ke thAkathI bebhAna thaI paDI jAya te zvAsa rekI (muMge daI) uThADe che, pUruM khAnapAna na ApatAM pUruM kAma karAve che ane svArtha sArI rahe tyAre kRtakanI banI kasAI vagerene vecI de che. kasAIo tene jherathI ke zastrathI akALe rIbAvI rIbAvIne mAre che. evA garIba para karUNa rAkhanAra koNa che? evI tiryaMca gatimAM ApaNe jIva anaMta vakhata upajIne duHkha bhegavI AvyuM che. (3) manuSya gati--mananI IcchA pramANe sAdhana karI zake te manuSya-e manuSyanA 303 bheda che. asI, masI ane kasI e traNa dhaMdhAthI pitAnuM gujarAna calAve tene kama bhUminA manuSya kahe che. e karmabhUminA manuSyanI utpattinAM 15 kSetra che. 1 bharata, 1 iravata, ane 1 mahAvideha ema traNa kSetra jabudvIpamAM che. 2 bharata 2 Iravata ane 2 mahAvideha ema cha kSetra ghAtakI khaMDamAM che ane e ja pramANe babbe hevAthI cha kSetra puSkarAddha dviIpamAM che. ema karma bhUminAM kula kSetra 15 che. upara jaNAvela traNa prakArane vyApAra karyA vinA daza prakAranAM kalpavRkSa thI jenI upajIvikA (bharaNa poSaNa) thAya che teakarma * [1]hathiyAra zAstra zIkhIne[2]lakhavAnA vepArathI [3] khetInA dhaMdhAthI. (1) mataMgAvRkSa-madhura rasa Ape, (2) siMgAvRkSa-vAsaNa Ape, (3) tuMDiyaMgA vRkSa-vAjiMtra saMbhaLAve, (4) divavRkSa-divAne prakAza kare, (5) joIvRkSa-sUryanI peThe prakAza kare, (6) cittagAvRkSa-vicitra raMganA puSpanA hAra Ape, (7) cittarasA vRkSa-Icchita bhojana Ape, (2) maNagA vRkSa-ratna jaDita bhUSaNa Ape (9) gihagArA-rahevAne mATe sAruM makAna Ape, ane (10) aNiyANAo vRkSa- zreSTha vastra Ape trIzaakarma bhUmi ane chapana aMtara dvIpamAM rahenArAM manuSyanI A daza prakAranA kalpavRkSathI IcchA pUrI thAya che.
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ rara5 bhaginA manuSya kahevAya che. tene upajavAnAM 30 kSetra che. 1 hemavaya, 1 hiraNaya, 1 harivAsa, 12makavAsa, 1 davakura, 1 uttarakura ema cha kSetra jaMbu dvIpamAM, evAM babbe hevAthI bAra kSetra dhAtakI khaMDamAM ane teTalAMja eTale 12 kSetra puSkarAddha dvIpamAM che tethI kula 6+12+12 maLI 30 kSetra akarmabhUmi manuSyanAM che. jaMbudviIpanA culahImavata ane zikharI parvatamAMthI cAra cAra dADhe (khuNa) lavaNa samudramAM gayela che. e akeka dADha5ra sAta sAta dvIpa che tethI kula pa6 aMtara-dvIpa thAya temAM akarmabhUmi jevAM manuSya rahe che. e pramANe 15, 30, pada maLIne 101 kSetra manuSyanAM che. e 101 kSetramAM je mANase utpana thAya che tenA paNa prajAptA ane aprajAptA evA be bheda che tethI 202 bheda thayA, ane eja 101 kSetramAMnA manuSyanI +14 prakAranI azucimAM aprajAptA manuSya upaje che te 101 gaNatAM kula 303 bheda manuSyanA thayA. e 14 sthAnakanA aparyAptA jIvane samRIima manuSya eTale svabhAvathI utpanna thAya ane aparyAptAja mare evA kahe che. karmabhUminAM kSetramAM mahAvideha mUkI bAkInAM 10 kSetra (5 bharata ne 5 Iravata) mAM cha ArAnI pravRtti thatI hovAthI e 14 cAda sthAnaka A pramANe che:-(1) uccAra-viSTAmAM, (2) pAsavaNa-mULamAM, (3) kheLa-baLakhAmAM. (4) saMdhANu-nAkanI lITa eTale zeDAmAM, (5) vata-ulaTImAM, (6) pitta-pittamAM, (7) puI-parUmAM, (8) seNiyalehImAM, (9) sukka-zukra eTale vIryamAM, (10) sukaka pigaLa parisADiya-varyAdikanAM pugaLa sUkAyelAM hoya te pAchAM bhInAM thAya temAM, (11) vigaya jIva kalevara-mRtaka manuSyanA kalevaramAM, (12) ithi purisa sasaMjoga-strI purUSanA saMjogamAM, (13) nagara nidhamaNu-nagaranI khALamAM, (14) savvasucava aIThANe-lekanAM eTale manuSyanAM sarve azucinAM sthAnamAM e 14 sthAnamAM paDelI azuci zItaLa thAya ke tarata samami asaMkhyAta manuSya utpanna thAya che. 29
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka kayAreka pudgalika sukhanI vRddhi ane kayAreka hAni thAya che; sudA eka sarakhu* na rahevuM e paNa du:khanuMja kAraNa che. pAMca mahAvidya kSetramAM te sadA ceAthe. ArA (kALa) pravarte che tyAM paNa vicitra prakAranAM manuSya che; Tu'kAmAM jyAM karma karIne upajIvikA karavAmAM Ave che tyAM duHkhaja che. (1) asi--hathiyArothI upavikA karanArA lAke. temAM kasAI thaIne bicArA garIba niraparAdhI jIvAnI ghAta karI, mahApApa bAMdhe che, sipAI banIne aparAdhI ane niraparAdhIne vinA kAraNa paNa mAre che, keTalAka rAjAe mahAbhArata saMgrAma kare che, teA keTalAka potAnAja kuTuMbanA saMhAra kare che, temAM ekedriyAkrika halakA jIvAnA je sahAra thAya tenA te vAtaja zI karavI ? zastra che te anarthanuMja kAraNa che. zastra hAthamAM AvyuM ke tarataja mananAM pariNAma hiMsAmaya thAya che. (ra) masi--lekhaka (lahIA) vagerenAM kAme karI upajIvikA karanArA vaNika vagere kasAi, mALI, kalAla eeka dANAne, leADhAnA, dhAtunA vagere ayeAgya vepAra karI gajA uparAMta vajana uThAve che, gAmaDAmAM laTake che ane gulAmI kare che. evAM evAM mahAkaTA sahuna kare che. (3) kasi--kRSi eTale khetInuM kAma karI gujarAna calAvanAra. kheDanA kAmamAM ekedriyathI pacendriya lagInA jIvAnI ghAta thAya che. TADha, tApa, bhUkha, tarasa vagere mahA duHkhA sahana kare che, mahA mahenatathI traNe rUtu gujAre che. cAlu jamAnAnI sthitinA khyAla karI jotAM sApha jaNAya che ke jyAM dravya che te tyAM bALa baccAM heAtAM nathI, mALakhaccAM hoya che te dravyanI atarAI hAya che, ane dhana tathA kuTuMba ane hAya che te saMpa ane zAMti hAtI nathI. keTalAkane zarIra rAgI, teM dezu, AmarUnI khaTapaTa vagere aneka duHkha bhAgavavAM paDe che. keTalAka evA tA garIba ane lAcAra hAya che ke tene kuTuMbane nirvAha karavAnuM teA mAjIpara rahyuM paNa peAtAnuM peTa bharavAnI bhAre musIbata veThavI paDe che. keTalAMka aMga upAMga vagaranAM lUlAM, laMgaDAM, AMdhaLAM, baherAM hoya che. keTalAka anArya
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ - maleka dezamAM utpanna thaIne nAma mAtra manuSya hoya che paNa tenAM karmo te pazuothI paNa kharAba hoya che. teo dharmanA nAmamAM paNa samajatAM nathI, manuSyane AhAra kare che, nAgA phare che. mAtA, bahena, putrI vagere sAthe vyabhicAra karavAmAM pAchI pAnI karatA nathI, ane jaMgalamAM bhaTakI bhaTakIne janma pUrNa kare che. akarmabhUminA kSetramAM utpanna thayelAM devakupha ane uttarakurU kSetramAMnAM manuSyamAM sukhanI utkRSTatA che, harivAsa, ramavAsamAM sukhanI madhyamatA che, ane hemavaya, hiraNuvayamAM sukhanI kaniSTatA che. paNa dharma rahita bhadrika pariNamI heIne pUrvanAM puNyanA pratApa maLelAM daza prakAranAM kalpavRkSanA jegathI sukha bhegavI te marI jAya che. . . aMtaradvIpamAM rahenArA manuSya-nAma mAtra manuSya che. pANImAM AvelA DuMgaramAM tathA vanamAM rahe che, zarIra mANasanA - jevuM hAIne keTalAMkanAM mukha, hAthI, gheDA, siMha, gAya jevAM hoya che. e mithyAdraSTi che, pudayathI enI paNa IcachA kalpavRkSa pUre che. samUchima manuSya-phakata manuSyamAMthI nIkaLatA azuci padArtha maLa, mUtra, rakata vageremAM thAya che jethI tene manuSya kahe che. e manuSya najare na dekhAya tevAM sUkSma rUpathI eka sthAnamAM bheLAM asaMkhya upaje che ane turataja mare che. jhADA upara jhADe, pezAba upara pizAba vagere kiyAthI e jInI hiMsA haraghaDI thAya che. evA duHkhamaya sthAnamAM ApaNe jIva anaMta viTaMbaNA bhegavI AvyuM che. mANasanA janmamAM duHkha ghaNuM che chatAM tene uttama kahevAnuM kAraNa eja che ke temAM tIrthakara, sAdhu, zrAvaka vagere bane che ane manuSya janma vinA kSe javAtuM nathI. (4) devagati-divya eTale uccagativALA te devatA tenI 18 jAta che.
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 (1) asurakumAra, (2) nAgakumAra, (3) suvarNakamAra, (4) vidhutakumAra, (5) agnikumAra, (6) udadhikumAra, (7) dizAkumAra, (8) dvIpakumAra, (9) pavanakumAra, ane (10) sthAnitakumAra e daza ane prathama 15 paramAdhAmI (=rAma) devatAnAM nAma kahyAM te maLI kula 25 bhavanapatinI jAtanA devatA che. e devatA pahelI narakanA AMtarAmAM rahe che. - (1) pizAca, (2) bhUta, (3) yakSa, (4) rAkSasa, (5) kinnara, (6) kipurUSa, (7) maheraga, (8) gaMdharva, ) IsIvAI, (10) bhUivAI, (11) ANapannI (12) pANapatrI, (13) (13) ke. diya,(1) mahAkaMdarya, (15) kehaMDa, 16)payaMgadeva eseLa vANavyaMtara tathA (1) ANajabhakA, (2) pANafbhakA, (3) layaNujabhakA, (4) zayaNajabhakA, (5) vaOjabhakA, (6) pattajabhakA, (7) puSpajabhakA, (8) phIjabhakA, (9) bIjajabhaka, (10) aviyatajabhakA, e daza jabhaka maLI 26 bheda vANuvyaMtara jAtinA devanA thayA, e pahelI naranI upara ane trichA lekanI pRthvInI nIce rahe che. caMdra, sUrya, graha, nakSatra, tArA, e pAMca aDhIdvIpanI aMdara pharatA cAle che, ane e ja nAmanI pa jAta ahIpanI bahAra sthira che, e 10 ne jyotiSI deva kahe che. (1) * traNapaliyA, (2) traNa sAgarIA ane (3) tera sAgarIA, e traNa kibhiSI nAmanA nIca jAtinA deva che. * traNa palyanA AyuSya vALA kimiNI deva jayotiSInI upara rahe che, traNa sAgaranA AyuSya vALA bIjA deva lekanI upara ane trIjA dava lokanI nIce rahe che, ane tera sAgaranA AyuSya vALA, chaThThA deva leka nI pAse rahe che. e virUpa ne hIsthitivALA deva che. cAra tIrthane niMdanAra, dharma Thaga, dhama nidaka chatAM kaMIka karaNI karela tenA pratApe devanimAM avatAra che,
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ - (1) sudhama, (2) IzAna (3) sanakumAra, (4) mahedra, (5) bahmaleka, (6) lAMtaka, (7) mahAzuka, (8) sahasAra (9) ANuta, (10) prANuta, (11) AraNu ane (12) accaya e bAra devaloka che. . (1) sArasvata, (2) Aditya, (3) vahi, (4) varUNa, (5) gardateyA, (6) tuSiyA, (7) avyAbAhA (8) agicA, 9) viThThA, e nava lekAMtika UMca jAtinA deva che. (1) bhadde, (ra) subha, (3) sujAe, ( sumANase (5) piyadesaNuM, (6) sudUsaNe, (7) Amehe, (8) supaDibadhe (9) jasAdhare e 9 kaiveyakanA deva che. (1) vijaya, (2) vijayaMta, (3) jayaMta, (4) aparAjIta (5) sarvArthasiddha, e pAMca anuttara vimAnavAsI deva che. e pramANe 25, 26, 10, 3, 12, 9, 9, 5 maLIne 9 jAtanA devatA thayA te darekanA aparyAptA ane paryAptA ema be bheda pADatAM 198 bheda devatAnA thayA. bIjI gati karatAM deva gatimAM sukhanI vizeSatA che. badhA devatA vaya zarIranA dharanAra, jeTalAM ane jevAM rUpe karavAM heya teTalAM ane tevAM maracharUpa karanArA, nigI, mahAdivya ane sadA tarUNa zarIravALA che. jaghanya (thoDAmAM DI) 10 hajAra varSanI ane utkRSTa 33 sAgarepamanI AvaradAnA dharanAra che. seMkaDe hajAro varSo vItatAM bhUkha lAge te tarata daze dizAmAMthI zubha puLAne AhAra romereAmathI grahaNa karI tRpta thAya che. emanuM viSaya sukha paNuM anupama ane seMkaDe hajAre varSa sudhInuM heya che. emanAM sAmAnya nATakamAM be hajAra varSa ane meTA nATakamAM daza hajAra varSa vyatIta thAya che. devalokamAM rAta nathI, sadA mahA prakAzaja thaI rahe che.
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra30 A pramANe ghaNAM sukhe devatA bhagave che te paNa teo dukhI che, kAraNa ke eka te sudhAvedanInuM duHkha ane bIjuM sai devanAM sukha eka sarakhAM nahi. keTalAka deva Idra che, keTalAka tAyavika eTale iMdranA gurU darajajAnA deva che, keTalAka sAmAnika (idranA barebarIA) che, keTalAka AtmarakSaka eTale pahere. gIra che, keTalAka pariSadanA deva che, keTalAka aNikA sainyanA) deva che, keTalAka gAyana karanAra gaMdharva deva che, keTalAka nATakIA eTale nAca karanArA deva che, keTalAka abhegI eTale nekara deva, ane bAkInA aneka vimAnanA prakIrNa deva, e pramANe 10 prakAranA deve bAra deva leka sudhI che; A demAM jeo vizeSa triddhinA dhaNI che temane dekhIne DI adhivALA deve zaramAya che, pazcAttApa kare che ke hAya! huM enA jevuM kema na thaye !? keTalAka vyabhicArI deva bIjA devatAnI rUpavAna devInuM tathA vastrA bhUSaNanuM haraNa kare che, tene IMdra mahArAja zikSA mATe vA prahAra kare che, jethI te cha mahinA lagI mahA vedanA bhagave che. vaLI sauthI moTuM duHkha te maraNanuM che je maraNe devatAone paNa cheDayA nathI. mata ADA cha mAsa rahe tyAM ALasa AvavA mAMDe che, pitAnA mahela, vastra, ghareNAMnuM teja jhAMkhuM jaNAya che, temaja te gamatAM nathI, cittamAM zaMkA paDavA mAMDe che, phUlanI mALA karamAyelI jaNAya che, vagere ciDhAthI pitAnuM mota najIka AvyuM jANI vicAramAM paDI jAya che. e vicAramAMne vicAramAM bolavA mAMDe che ke hAya hAya! AvAM sukhane cheDI mAre azucimaya sthAnamAM upajavuM paDaze, e vagere vacanethI mahA zeka sAgaramAM DUbI rahI pitAnuM bAkInuM AyuSya pUrNa kare che. bAre deva lekanI uparanA devatA ahameMdra eTale svataH mAlika che. te paNa bhUkha ane metinI pIDA vagere mAnasika duHkha bhegave che. pAMca anuttara vimAna sivAyanAM tamAma sthAnamAM ApaNe jIva anaMta
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ 231 vakhata upakane mRtyu pAmI tamAma prakAranI viTaMbanA bhogavI Ave che. A cAra gatinA dukhenuM TuMkAmAM varNana karyuM. naraka ane nigadanAM rakhe apAra che. A pramANe A saMsAra duHkhathI saMpUrNa bharele che ane e duHkhe ApaNuM jIve anaMtIvAra sahana karyo che. gAthA-dhIdhI dhI saMsAra, devo mariuNa jaM tirIyaM hoi, mariuNaM rAya rAyA, paripaJcai niraya jAlAe; (jaina vairAgya zataka zloka 55 ). artha-keIne eka vakhata keIne be vakhata dhikakAra devA mAM Ave che. paNa A saMsArane te traNa vakhata dhikakAra che. kAraNa ke devatA jevI mahA saddhivALI, bhAre sukhe bhegavanArI jAtine marIne pRthvI pANI, vanaspati vagere tiryaMca cenimAM upajavuM paDe che, ane rAjAonA paNa rAjA evA cakavati mahArAjAone marIne narakamAM javuM paDe che. kevI AzcaryanI vAta che ke eka tarapha AhIM cakravati maraNa pAmatAM tenA zabarUpI dehane masANamAM laI javA sArU zaNagAra, dhAmadhuma, vagere kiyA, arcA, kare che, ane bIjI tarapha tene jIva je narakamAM upaje che tyAM tenA zarIrane yamadeva (paramAdhAmI) tADana mAraNa kare che. juo zuM zarIranA hAla ane zuM jIvanA hAla! mATe mahAna puNyanA pratApe manuSya janmarUpI durlabha sAmagrI je tane maLI che tenAthI bhava bhramaNathI chUTavAnA upAya karI, anaMta, akSaya, AvyAbAdha, mokSa sukha meLavavuM joIe. A dharma dhyAnanA dhyAnAranI cAra anuprekSA eTale vicA2NanuM svarUpa kahevAmAM AvyuM. e cAra anuprekSAmAM ramaNa karavAthI dharma dhyAnamAM ekAgratAne lAbha thAya che.
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIra dharma dhyAnanAM puSpa ane phaLa." A dharma dhyAnamAM ekAMtatA na hovAthI, eTale pudugaLa pari sutinI mizratAvALA vicAre ane pravRtti hovAthI kamanI saMpUrNa nirjarA na thatAM puNyanI vizeSatA thAya che. e puNyanAM phaLa bhegavavAne mATe dhyAnanI jevI jevI adhikatA hoya tevA tevA UMcA svargamAM jIvane nivAsa thAya che. svarga (devalokamAM) utpanna thavAne ThekANe eka zayyA (palaMga) hoya che ane e palaMga para eka devaduSya nAme vastra DhAMkeluM ja hoya che. ahIMthI zarIra cheDIne dharma yAnIne jIva te zayyAmAM jaI utpanna thAya che. ane eka muhUrta pachI pUrepUrI prajA bAMdhI e vastrane oDhI zarIrane DhAMkI beThe thAya che. teja vakhate tenI sevAmAM hAjara rahelAM deva devIo 4 atyaMta harSa ane utsAhanI sAthe hAtha joDI ghaNIja namratAthI pUche che ke, "Ape zuM karaNuM karI ke jethI amArA svAmI thayA?" tyAre te jIva avadhi jJAnathI pUrvabhavanI sthiti jANuM ane devakanI riddhi siddhithI cakita thaI potAnAM pUrvabhavanAM saMbaMdhIone cetAvavA taiyAra thAya che. te vakhate badhAM deva devIo kahe che ke he nAtha, eka murta mAtra amAruM nATaka joI pachI ApanI IcchAmAM Ave te kare." tarataja teo sAmAnya nATaka kare che jemAM A lekanAM be hajAra varSa vItI jAya che teTalA vakhatamAM te te jIvanAM saMbaMdhIo te marI jAya che paNa tenI keTalIka peDhIo paNa ahIM vItI jAya che. vaLI develekamAM gayele jIva sukhamAM lubdha banatAM pUrvabhavane sthaLe javAnuM bhUlI paNa jAya che. bIjA devaleka uparanA badhA deve ahameMdra che eTale sarve sarakhA che--ke I meTA nAnA nathI. jethI tyAM nATaka caTaka karanArA 4 bIjA devaloka pachInA devaLeka upara devIo nathI. * devatAne janmathI ja avadhijJAna hoya che.
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAI nathI. vaLI mAra devalAka ane nava caiveyakanI uparanA devalAkamAM jaina zuddAcArI, vipulajJAnI sAdhu sunirAjane jIva upaje che. e jIva pahelethIja alpamAhI hAya che, tethI jJAna dhyAna sivAya khIjA kAmamAM tenI rUci maMda hAya che. te deva utpanna thayA pachI tarata sAvadhAna thai pUrve saMpAdana karela jJAna dhyAnamAM mazagula khanI jAya che, ane tenuM vadhAremAM vadhAre 33 sAgaropamanuM AyuSya paramAna ane parama sukhamAM vyatIta thAya che. tyAMthI AvaradA pUrNa karI jyAM # daza khelanA joga hAya tevA manuSya thAya che. eve jIva manuSya anedevatAnA maLI jaghanya traNa ane utkRSTa (vadhAremAM vadhAre) 15 bhava agara te sakhyAtA bhava karI zukaladhyAnI khanI mAkSa prApta kare che. parama pUjyazrI kahAnajI RSi mahArAjanA sapraDhAyanA gALa brahmacArI munizrI ameAlakha RSijI racita dhyAna kalpatarunI dharmadhyAna nAmanI trIjI zAkhA samApta, + (1) kSetra, dhara, dhana, pazu gAya vagere. (2) mitra dhaNA (3) sagAMne jJAtilA dhaNA, (4) UMca gAtra, (5) suMdara zarIra, (6) rAgarahita, (7) tIvrabhuddhi, ( 8 ) yazavaMta, (9) vinayava ta, (10) parAkramI e 10 khelanA joga. hAya tyAM puNyAtmA jIva avatAra dhAraNa kare che, 30
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 upazAkhA--"zuddha dhyAna." guptendriyamanodhyAtA, dhyeyaM vastu yathAsthitam / jApraciMtanuM dhyAna, haNe saMvara niSeau zA a--zuddha dhyAna dharanArAo potAnI pAMca indri ane manane tAbe karI, zuddha vastu taraph eka cittathI akhara abhinnapaNuM rAkhI dhyAna dhyAya che. saMvara (navAM pApa na thavA devAM) ane nirA ( pUrve thayelAM pApanA kSaya) e e enAM phaLa che. e pramANe sarva pApanA kSaya thatAM mAkSanAM mana'ta, abhaya, ane abhyASAdha sukha maLe che. e hetuthI mumukSu (mAkSanI icchA rAkhanArAo) ne zuddha byAnanI keTalI badhI agatyatA che te jaNAve che. uparanA zleAkamAM zuddha dhyAna dharavAne indriya ane manane kabaje rAkhavAnI jarUra khatAvI che. have indriyA tA manane svAskrIna che; uttarAdhyayana sUtramAM kahyuM che ke-"chyuM nIyaM, nIma " arthAt eka manane jItavAthI pAMce indriye vaza thaI jAya che; vaLI kahela che ke: " mana tra manuSyALAM vALa anya mokSayoH" arthAt karmathI mAMdhanAra ane karmathI cheDanAra eka manaja che, mATe *prasannacadrarAjaRSinI mAphaka manane jItavAnI atizaya jarUra che. * rAjagRhI nagarIne zreNika mahArAjA guNazIla nAme bAgamAM birAjatA zrI mahAvIra bhagavAnanAM darzana karavAne mATe jatA hatA. mArgImAM prayatnacaMdra nAme rAjaRSine sUryanA mahA tApamAM aDeAlapaNe dhyAnARs rRkhI Azraya cakti thayA. mahAvIra svAmInI pAse jai namaskAra karI prazna pUchayeA ke;
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa zloka-asaMzayaM mahAbAho mano durnigrahaM calam / abhyAsena tu kauMteya, vairAgyeNa ca gRhyate // 1 // bhagavad gItA a06, zlAka 35. zreNika--mahArAja, duSkara tapa karanAra e sAdhujI AyuSya pUrNa karI kyAM jaze? bhaga0--hamaNAMja mare te pahelI narade. zreNikazuM pahelI narake ? bhaga0--nahi khIjI narake. zreNika--huM bIjI narake ? bhaga--nahi. trIjI narake, zreNika~he trIjI narake ? A pramANe zreNikarAjA AzcayamAM AvI prazna karatA gayA. ane prabhue ceAthI, pAMcamI, chaThThI TheTha sAtamI naraka sudhI javAba dIdheA. zreNike pharI Azcaya'mAM bhAvI jai prazna karyAM, mahArAja, AvA muni sAtamI narakamAM jAya ? tyAre prabhue pharamAvyuM ke nahi chaThThImAM. ema zreNika rAjA Azca ANI pUchatA gayA tema tema prabhue, pAMcamI, ceAthI trIjI, bIjI, pahelI, bhavanapati, vyaMtara, jyAtiSI, devalAka, traiveyaka, ane anuttara vimAna ema eka pachI eka nAmeA javAbamAM dIdhAM eTale tarataja AkAyamAM devadubhInA zabdo saMbhaLAyA. tyAre zreNika rAjAe pUchyuM, mahArAja; . A duMdubhI krama vAge che ? prabhue kmAvyu` ke, e prasanacaMdra rAja RSine kevaLajJAna utpanna thayuM. e sAMbhaLI zreNikarAjA atizaya Azraya cakti thaI pUchavA lAgyA, mahArAjajI, A bhAre ajAyakhI bharelI vAta che ke thoDIvAra pahelAM Apa tene sAtamI naraka lagI upajavAnuM krUramAvatA hatA, ane hamaNAM kevaLajJAna utpanna thayuM enuM kAraNa zuM ? prabhue pharamAvyu` ke tamArAmAMnA eka subhaTe te munine joine kahyuM ke "A sAdhu dhA 'niya che, kAraNa ke potAnA nAnA bALakane rAjakArabhAra seAMpI pAte sAdhu thayelache ane atyAre tenAnA bALakane khIjo rAjA bahu satAve che. '' e . sAMbhaLatAMja rAjaRSi krodhAtura thai potAnA putrane satAvanAra te khIjA rAjA ( paracakrI ) sAthe manamAM ne manamAM sa'grAma karavA maDayA. he zreNika rAjA, je vakhate tu pUchatA hatA te vakhata tene mATe sAtamI narakanA hatA, kAraNa ke te vakhate teNe aneka sainyanA sahAra karI zatrune mAravAne cakra upADavA sArU mAthA upara hAtha nAMkhyA hatA. paNa mAthuM tArU mu DhAvAthI ekadama cAMkI uThI peAtAne bhAna AvyuM ke " are! meM sAdhu
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 artha - zrI kRSNa kahe che ke - he arjuna, manane vaza karavuM ghaNuM ja muzkela che, kAraNa ke mana ati capaLa che. paraMtu niraMtara abhyAsathI ane vairAgyathI mana vaza thaI zake che. 9 jagamAM keIne paNa ApaNe pUchIe ke bhAI, tame manane vaza karI zake che ? tarataja javAba maLaze ke "ghaNe upAya karuM chuM paNa pApI mana vaza thatuM nathI." evA manane vaza karavAne A kamAM sahaja upAya spaSTa batAvyuM che ke je manuSya vairAgye prApta karavAne niraMtara abhyAsa karyA ja kare che te manane vaza karI zake che. pAMca iMdriyenA chidra dvArA zabda, sparza, rUpa vagere pudga-1 ne praveza thAya che. e pudugaLane grahaNa karI mana rAgadveSa rUpe pariNAma pAmI sukhI duHkhI bane che. e rAgadveSamAM pariNAma pAmatAM manane rokavuM eneja vaiirAgya kahe che. rAgadveSanI dhArAmAM cAlavAne manane anaMta kALa thayAM svabhAva paDI rahe che. e dhArAmAMthI manane ekadama kheMcI levuM bahuja muzkela che, mATe manane rekavAne abhyAsa kare joIe. jevI rIte pUra jesamAM thaI A zuM julama karyo? mAre AvA vicAro na karavA joIe." vagere pazcAttApa karavA lAge. te ja vakhate tenAM pAparUpa daLa je saMcelAM hatAM te khapavA mAMDayAM-ghaTavA lAgyAM ane jIvana adhikAra UMce caData gayo. zuddha vicAromAM ekAgra thatAM chevaTe ghanaghAtika cAra moTAM karma paNa nAza pAmyAM eTale kevaLajJAna ane kevaLadarzananI prApti thaI. zuddha dhyAna ne azuddha dhyAnanI eTalI badhI prabaLatA che. A sAMbhaLI zreNika rAjA ghaNe khuza thaI gayo ane te prabhu, janaSi tathA bIjA sAdhuone namaskAra karI pitAne sthAnake gaye. sahaati mahUikama veviyA retA" hemacaMdrAcArya kahe che ke A mana ati caMcaLa heine ghaNuMja sUkSma che, tethI tenI thatine kavI muzakela che,
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ 237 vahetI nadIne pUrane ekadama koI rokavA cAhe te kadI paNa rekI zakaze nahi. paNa te pravAhane badalAvavA prayatna te thaI zake. basa, eja rIte mananA vegane badalAvavAnA abhyAsanI AvazyakatA che. " A abhyAsa evI jAtane kara joIe ke, je vakhate zabda, rUpa, rasa vagere je je viSayanAM pugamAM mana eNTe teja vakhate te te pugaLanA svabhAva, guNa ane phaLane [ eTale A viSaya te kSaNika che, tenAM phaLa kaDavAM che, evI vicAraNane ] abhyAsa rAkhavAthI kaIne kaI divasa paNa mana iMdrinA viSayathI nivRttipaNAne pAmaze. dhyAnamAM manane sthira karavA sArU ekAgratA rAkhavAne abhyAsa kara. mana ekadama ekAgra thavuM muzkela che, paNa abhyAsathI te paNa thaI zake che. ApaNe je je kAma nitya ane niyamasara karavAnAM che, temAM prathama manane ekAgra karavuM joIe. pratikamaNa cAlatuM hoya te manane e pratikamaNanA zabda, artha vageremAM caTADavuM. pratikramaNane vicAra cheDI bIjI tarapha javA devuM nahi. e ja pramANe saya ( svAdhyAya) karatI veLA svAdhyAyamAM, vyAkhyAna ApatI vakhata vyAkhyAnamAM, gocarI ane AhAra karatI vakhate te te kAmamAM, A pramANe zata ane divasanAM je je kartavya che te tamAmamAM sadA sarvadA kSaNane paNa aMtara pADayA vagara manane ekAgra karavAne abhyAsa pADe. keTalAka kALa lagI A pramANe thayAM karaze te sahaje mana eka vastu para TakI jaze ane te pachI te dareka ISTa padArtha para mana ekAgra rahevA maDaze. abhyAsa pADelA vairAgyathI mane aDola ane dhyAnI bane che. yastva vijJAnavAn bhavatyamanaskaH sdaa'shuciH|| na sa tat padamApnoti sa sAraM nAdhigacchati // 1 //
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 yastu vijJAnavAnAsta sa manaskaH sadA shuciH|| sa tatpada mavApnoti yasmAdabhUyo na jAyate // 2 // artha-je viveka rahita manuSya mananI pAchaLa deDe che, te sadA apavitra rahe che, tene zAMti padanI prApti thatI nathI, paNa te anaMta saMsAramAM paribhramaNa kare che. 1 vaLI je vivekavaMta manane jIte che te niraMtara vizuddha bhAvavALa hoya che, tene paramAnaMda padanI prApti thAya che ke jethI pharI avatAra dhAraNa kara na paDe. have te ekAgratA tathA dhyAna kaI vastunuM karavuM te jaNAve che. prathama pratizAkhA-"AtmA." sUtra-je egaM jANai, se savvaM jANaiH je savvaM jANai, se egaM jANai. AcArAMga a0 3, udeza 4 sUtra 209. artha-je ekane jANe che te sarvane jANe che, ane je sarvane jANe che, te ekane jANe che jene jANavAthI sarvajJatAne lAbha thAya che te A eka padArtha keNa che? ke che? tenuM svarUpa have darzAve che. * eko bhAvaH sarvathA yena drssttH| sarve bhAvAH sarvathA te na draSTAH // sarve bhAvAH sarvathI yena draSTAH / eko bhAvaH sarvathA tena drssttH||1|| atha-jeNe eka padArthane pratipUrNa rUpathI joyo che teNe sarva padArthone pratipUrNa rUpathI joyA che; vaLI jeNe sarva padArthane pratipUrNa rUpathI joyA che teNe eka padArthane pratipUrNa rUpathI je che, duhA-nija rUpe nija vastu hai, para rUpe para vasta, jisane jANA peca yaha, unane jANA samasta.
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ 239 che. e AtmAnA traNa seMka te padArtha te AtmA karyo che (1) ahirAtmA, (2) atarAtmA, (3) paramAtmA, 99 prathama patra- bahirAtmA, ja (1) ahirAtmA--je A hADakAMnA pAMjarAjevuM, DhADhI, mAMsa, parU vagare dhAtuthI bharelu, raraMgaberagI cAmaDIthI maDhelu manuSya ane tiryaMca (pazu vagere) nuM pratyakSa zarIra che te, azubha puddagaLAthI anelu narakamAM rahelA jIvAnuM zarIra che te, tathA jIla puTTugaLAthI banelu devalAkamAM rahelA devatAonuM zarIra che te zarIrAte bahirAtmA kahe che. ajJAnI jIve e tulana valana karatA zarIraneja AtmA mAnI beThA che. teo potAnA zarIrane hAtha lagADI kahe che ke, huM gArA chuM, huM kALA chuM, lAMbe chuM, nAnA chuM, jADA chuM, pAtaLA chuM, mArU chedana bhedana thAya che, mArAM agApAMga duHkhe che, rakhe mArA AtmAne vinAza thaI jAya; evA ajJAnI jIvA iMdriyAnA zabnAdika viSayeAnA pASaNamAM majA mAnI beThA che. huM strI chuM, purUSa chuM, napusaka chuM, vagere vicAro karI paraspara bhAgamAM AnaMda mAne che, ane hAyavAya paNa kare che. matalaba ke je jIvA zarIraneja AtmA mAne, zarIranA sukha duHkhane AtmAnA sukha duHkha gaNe, zarIranI puSTithI AnaMdamAM AvI jAya ane zarIranI nabaLAI tathA kaSTathI peAtAne du:khI gaNe tee ahiAtmAneja AtmA mAnanArA khALa jIvA che.x zuddha dhyAnanA dhyAnAra A anAthiI herAna karanAra asadubhAvane maTADavA, dehAdhyAsa cheADavA, ane * zloka - dehAtmabuddhijaM pApaM, na tad gauvadha koTibhiH // AtmAhaM buddhijaM puNyaM, na bhUto na bhaviSyati // 17 // atha--zarIraneja je AtmA mAne che. tene karADA gAyAnA vadha karatAM paNa adhika pApa lAge che; ane huM AtmA chuM, deha nathI evA vicAra karanArane je puNya thAya che te traNe kALanA puNyathI paNa vadhAre che.
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 pariNAmAnI vizuddhi karavA evA vicAra karyA kare che ke A zarIra etA ahirAtmA che, pugaLAnA sogathI utpanna thayela che ane te cheADavA yogya che. zrI uttarAdhyayana sUtramAM pharamAvyuM che keH-- no iMdiggajJa amuttabhAvA, amuttabhAvA vi ya hoi Nicco // ajhatthaheDaM niyayassa baMdho, saMsAraheDaM ca vayaMti baMdhaM // uttarAdhyayana adhyayana 14 gAthA 19. arthAM--je mUtta padArtha (rUpI padArtha) che teja iMdriyeAthI grahaNa thAya che, ane je iMdriyAthI grahaNa thAya te padArtha jaDa hAya che, caitanya tA amUtta (arUpI) che, tene iMdriye grahaNa karI zakatI nathI, mATe te ajaDa, avinAzI, ane nitya che. anAdikALathI dehAdhyAsa ( dehaneja AtmA mAnavAnIDhi ) nA kAraNe jaDa ane caitanya, dUdha ane ghInI mAphaka sa''dha pAmI ekarUpa thaI gayela che. e jaDa ane caitanyane saMbadha che. teja A sa'sAranuM mULa kAraNa che. e anAdinA saMbadhanuM nikaMdana kADhavA sArU zrI AcArAMga sUtramAM kmAvyuM che keH -- ne ghAM gAme, se vadu nAma, je vadu nAme, te ghuLa nAma. AcA ., adhya0 3, uddeza 4, sUtra 211. a--> ekane (phakta mehane ) namAve, te ghaNAne (sarve karmAMne ) namAve, ane je ghaNAne namAve che, te ekane ( mamatvane ) namAvaze vaLI teja sthaLe ra13 mA sUtramAM pharamAve che keH evaM vigiMcamANe, puDho vigiMcara, puDho vigiMcamANe, egaM vigiMcai. are eka (mAha)ne khapAve che, te sakanA kha pAve che, ane je sarvane khapAve che, te ekane khapAve che (=kSaya kare che), vagere vicArA karI, zarIramAMthI AtmabuddhinA tyAga karI, mamatva bhAva utArI, aMtara AtmAnI taka draSTi matAvavI.
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya patra-" aMtarAtmA." (2) aMtarAtmA-aMtarAmAmAM ramaNa karanAra mAnI e vicAra kare che ke, huM jene jene je je nAma daIne bolAvuM chuM, te te phakata lokika vyavahAra che, kAraNa ke AtmA te niSkalaMka che, tene keNa saMbodhana karI zake tema che? AtmA te Atmamaya padAthaneja grahaNa kare che, bIjA padArthane AtmA grahaNa kare ja nahi. Atmika sivAyanA padArthane te anya padArtha grahaNa kare che. evuM (pudugaLa ane caitanyanI bhinnatAnuM) bhedavijJAna jene thAya, ane aMtara (pitAnA AtmasvarU5) tarapha lakSa caeNTe te aMtarAtmI jIva gaNAya che. aMdhakAramAM sthaMbha hoya te jema mANasa rUpe dekhAya che, ane aMdhakArane nAza thavAthI pAche jene te sthabhaja dekhAya che, te rIte prathamanA bhramane jyAre nAza thAya che, ane kadI nahi Athame tevA bhedavijJAnarUpI sUryane prakAza thAya che, tyAre zarIra ane AtmAnuM yathArtha svarUpa jaNAya che. aMtara Atma vijJAnInA vicAra." (1) strI, purUSa, napuMsaka vagere muddagaLa paryAyanAM zarIra che te mAtra kamane svabhAva che, caitanyane nathI. caitanya te veda ane vikAra rahita che, mATe caitanya pite vikArI vastuone dekhI vikArI banavuMja nahi; pitAne nirvikArI svabhAva kAyama rAkha. - (2) duniomAM zatrunA ane mitratAnAM je baMdhana ke pari me thAya che te paNa karmanAja svabhAva che. nizcaya matathI te "gawA mitapa " eja sAcuM che. AtmA pite . akRtyathI dUra rahe te te pitAne mitra piteja che, nahi te zatru tarIke paNa piteja che. pote pitAne mitra na thAya te zatru tarIke te anAdithI thayele ja che. A vicArathI zatru ane mitra para temaja sArI ane naThArI vastupara sama pariNAmI banavuM rAga dveSa na kara,
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3). ATalA divasa te bIjAthI prerAIne bALakanI pika aneka ceSTAo karI. e preraNA AtmAe karI nathI, kAraNa ke caitanya te anaMtajJAna, anaMta darzana vagere zaktithI bharela che tethI te kaI paNa prakAranI ceSTA kareja nahi. . (4). ATalA divasa bIjA padArtho sAcA lAgatA hatA, have te tamAma svama athavA indra jALanA tamAsA jevA mAlama paDavA lAgyA te have tene vizvAsa che kare? asatya padArthone satya mAnavA tenuM nAma ja mithyAtva che. (5). je paramAtmA avinAzI kahevAya che, te ja huM piteja chuM; ane ema che te pachI jaMgama ane sthAvara padArthothI mAre vinAza thAya che e vahemaja sAva khoTe che. "mare te bIje, ane huM paNa bane" Avo vicAra karI AtmavijJAnIe niDara banavuM (6) eha ho!! bhAre AzcaryanI vAta che ke, je kAme ane kAraNothI ajJAnI che, AtmA sAthe karmane baMdha pADe che. eja kAmethI jJAnI mahAtmA, karmanA baMdha teDI mukta dazA meLave che. A vicAra karIne tamAma cIjo parathI mamatva bhAva ghaTADatA javuM. (7). ATalA divasa A saMsAramAM aneka rUpe joIne huM ajAyaba the, te "bheda vijJAna" nA abhAvathI ja banyuM che. have huM "bheda vijJAna" eTale jaDane jaDa ane caitanyane caitanya rUpe jovAnuM jJAna pAme che tethI have ajAyaba nahi thAuM, temaja bhinna bhinna rUpe joIne te nahi banuM. (8). AvA vicAro rUpI vahANa ke je AkhA jagatane tAranAruM che, te pAse thaIne cAlyuM jAya che te paNa ajJAnanA dariyAmAM anaMta cha bI rahyA che. enuM mukhya kAraNa "bhedavijJAna" ne abhAva athavA ajJAna dazAja chehave huM e ajJAnathI chUTe thaI,
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra43 la), kevI AnaMdanI vAta che ke A AtmA, AtmAdvArA eja oLakhAya che, tene cazmAM, dUrabIna ke kaI bIjAnA AzarAnI jarUra nathI. tArI meLeja tuM tArA AtmAne joIne eALakha.. - (10). vizeSa AzcaryanI vAta te e che ke, je viSathI bharelA viSaya ane padArtho ajJAnIone prIti utpanna karanArA che te jJAnIone apriya ane duHkhadAyaka lAge che. vaLI saMjama, tapa, " japa, vagere ajJAnIone duHkha ane aprIti utpanna kare evA jaNAya che te jJAnIone sukha ane AnaMda Ape evA bhAse che. (11), " eja, eja huM chuM" evI rIte ekAMtabhAvanA keI kare te AtmA te padane prApta thAya che. "gappA je gharama " eTale AtmA che te ja paramAtmA che, ane eja AtmA 5ramAtmAnA padane meLave che ethI vizeSa saddha bIje kaye che? (12). je huM mArI upAsanA zarU karuM te mAre bIjA keInI upAsanA karavAnI jarUra nathI, kAraNa jevo paramAtmA che. teja huM chuM+ anyamati paNa kahe che ke-"AtmA cIne se paramAtmA" prItisI na pAti kou, premase na phUla aura, cittaso na caMdana, snehaso na seharA ; hRdayaso na Asana, sahajaso na siMhAsana, bhAvaso na suna aura, sunaso na geharA; zIlaso na snAna nAhI, dhyAnaso na dhUpa aura, sAno na vIpa, ajJAna tamo durI; manaso na mAlA kou, sohaM sohaM jApa nAhI; AtmAso deva nAhI, dehaso na deharA. // 1 //
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 (13), bheda vijJAnavALA mahAtmAne ati duSkara tapa ane mahAna upasarga pazu leza mAtra dilagIra ke calAyamAna karI zakatAM nathI. (14). rAgAdi zatrune kSaya thavAthI aMtara AtmAnuM dhyAna kharAkhara thAya che. (15). je bhramathI rahita banaze ane je jIva ane dehane alaga samajaze, teja karmonAM khadhanAthI chUTI mekSa prApta karaze. rAgAdi zatru dUra thayA ke AtmAnA sAkSAtkAra thayeAja samajo. (16). ajJAna ane vizrama dUra thatAMja AtmatattvanA bhAruM thAya che. (17), je kAyAne prANapyArI karI rAkhI hatI teja kAyAne jJAnIjana AtmajJAna thatAM tapa, sayama vageremAM gALI nAMkhavA maDe che. (18). AtmajJAna vinA kerAM tapa karavAthI duHkhamukta thavAtuM nathI. (19). bAhya AtmajJAnI jIva rUpa, dhana, baLa, sukha vagerenuM ahAniza yAna kare che, ane aMtara AtmajJAnI teA e badhAthI virakta rahIne, aMdara rahelA potAnA sAcA kuTuMba parivAra sAthe ramajhu kare che. dhairya-sAta, kSamA-gananI, paramArtha-mitra, mArutti-mAsI, jJAnaso pUta, sutA-haLA, mati-putravadhu, samatA-pratimAsI ; ghana-drAkSa, vivesahora, vuddhi-tra, mohovayAsI, saba kuTuMba sadA jinake Dhiga, yoM muniko kahIe grahavAsI. zloka - nainaM chindanti zastrANi, nainaM dahati pAvakaM / na caina yaMtyALe, na zoSAta mAhataH // ? // a. --A AtmAne tIkSNa zastra chedI zakatuM nathI, pracaMDa agni khALI zakatI nathI, pANI ekagALI zakatuM nathI, ane vAyu sUkavI zakatA nathI tA pachI tene zAteA bhaya che ? arthAt phAine nathI. bhagavad gItA-a0 3, zloka 23.
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ 245 (20). ajJAnI phakata bahAranA tyAgathI siddhi mAne che, ane jJAnI te bahAranA ane aMdaranA baMne duzmanane ( upAdhione) cheDI temAMja kharI siddhi mAne che. | (21). adhyAtmajJAnI purUSa vyavahAramAM vacana ane kAyAthI ananya kArya karatAM chatAM manathI te ekAMtapaNe aMtarAtmAmAM ja lIna rahe che. ' (22). Atma sAdhana karatAM je upasargo ane duHkha paDe tene adhyAtmI jIva duHkha na samajatAM regI mANasa jema kaDavAM esaDenA svAdane na jotAM guNagrAhaka bane che tema sukhaja lekhe che. (ra3). jJAnIne Atma sAdhana sivAya bIjAM kAma karavA mATe jarApaNa phurasada nathI. (ra4). paramAnaMda pitAnA AtmAmAM ja che. bahAra zA mATe hu che? : (rapa), IcchA eja saMsAra che, IcchAne tyAga karavAthI saMsAra saheje chUTe che. . (26) jevI rIte paherelAM lUgaDAM jUnAM, jhAMkhAM ane naSTa thatAM chatAM paheranAranuM zarIra jIrNa, jhAMkhuM ane naSTa thatuM nathI tevI rIte zarIra ane AtmAnuM samajavuM. (27) ajJAnI jIva, maMdabuddhithI paravastumAM AnaMda mAne che, ane jJAnI te aMtara AtmAmAMja AnaMda mAne che, kAraNa ke tenA bhramane nAza thaye hoya che. (28.) sthira svabhAvI AtmAja mekSa pAme che, sthiratAja samyakdarzananI Rddhi (delata) che. (29) laikika prema (A duniyAne vyavahArika prema) zakhavAthI vacanAlApa (vANI vilAsa) karavuM paDe che, vacanAlApathI citta vizvama, cittavirAmathI gabharAmaNa, gabharAmaNathI caMca
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ LatA, ema ekamAMthI aneka durguNenI vRddhi thatI jANI lokika premane choDI kera (Atmika) prema rAkha. (30). jyAre kharUM jJAna thAya che tyAre jagata bAvara athavA gAMDA jevuM dekhAya che, ane jyAre dhyAna thAya che tyAre dareka vastune yathArtha svabhAva pragaTa thAya che ane tethI jevuM hoya tevuM dekhAya che, ane rAgadveSane nAza thAya che. (31). AtmA AtmAnI mAraphata e vicAra kare che, huM AtmA chuM ane zarIrathI jUde chuM, e draDha nizcaya thavAthI pharI svapnamAM paNa zarIra bhAvane pAme nahi. AvI draDhatAthI Atmasiddhi thAya che. (3ra). jAti ane liMganI ahaMtA tyAga karavAthIja siddhi thAya che. (33), jema vATa dIvAne meLavIne dIvA rUpaja thAya che tema AtmA siddhanA svarUpane anubhava karavAthI siddha rUpa bane che. " (34). AtmAne AtmAnI ArAdhanA karavAnI che, bIjAnI nahi, eja ArAdhanAthI AtmA paramAtmA bane che. jema lAkaDuM lAkaDAM sAthe ghasavAthI agni thAya che tema AtmA AtmAnuM ciMtvana kare te paramAtmA thAya che. (35). ApaNe marI gayA evuM svapna AvatAM jema ApaNe maratA nathI tema jAgRta avasthAmAM paNa pote marI jAya chatAM pite marate nathI kAraNa ke AtmA amara che. " (36). avasara, zakti, vibhAga, abhyAsa, samaya, vinaya, vasamaya (svamata ), parasamaya (paramata), abhiprAya vagerene vicAra karI jJAnI purUSa IcchA rahita thaI jagatamAM pravete che. (37). zarIra jema bahAra asAra che tevuMja aMdara che. (38), jyAM mamatA nahi tyAM samatA che, tyAMja sahita mArga che. chatAM " mAM ahita thaI rahela ati
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ - (39), lokanuM savarUpa jANuM leAka saMjJAthI dUra rahevuM. (40). paramArthadazI purUSa, mekSa mArga sivAya bIjI koI paNa jagAe jarA paNa sukha mAnatA nathI. evA purUSaneja zA maLe che. (41). kevaLI bhagavAna te nathI baMdhAyelA ke nathI mUkAyelA (AcArAMga adhya. 2 satra 160) (42). paramArtha dazIne jarA paNa jokhama cheja nahi. (43). ajJAnI sadA ughe che, paramAthI sadA jAge che. : (44) je zabda, rUpa, gaMdha, rasa, ane sparzanI suMdaratA tathA asuMdaratAmAM sama pariNAma rAkhe che, te jJAna athavA brahmane (nirvikalpa sukhane) jANI zake che, temaja teja lokA lekane . (45) karmo teDavAthI pavitra AtmAnAM darzana thAya che. (46). je pitAnI tarapha jue che te badhI tarapha jue che. : (47). je koIne cheDaze te mAne cheDaze, je mAnane choDaze te mAyAne cheDaze, je mAyAne choDaze te lebhane choDaze, je lebhane cheDaze te rAgane cheDaze, je rAgane cheDaze te zreSane paDaze, je dveSane cheDaze te sehane cheDaze, je mahine cheDaze te gathiI chUTaze, je garbhathI chUTaze te janmathI chUTaze, je janmathI chUTaze te maraNathI chUTaze, je maraNathI chUTaze te narakathI chUTaze, je nathI chUTaze te tiryaMcathI chUTaze ane je tiryaMcathI chUTaze te sarva dukhathI chUTI parama sukhI thaze. (AcArAMga adhya 0 3, sUtra 217), (48). AtmajJAna vinA zAstrajJAna nakAmuM che. (9), iMdriyenA sukhe choDIne AtmajJAna meLavavAne prayatna karatAM ema na samajavuM ke IdrionAM sukha cheDavAthI duHkhI thavArekAraNa ke AtmajJAnanI prApti thatAM amRtamaya thaI javAya
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 che. e amRtanuM pAna karatAM bhayaMkara janma maraNanuM duHkha dUra thAya che ane tethI paramasukhI dazA prApta thAya che. (50). he AtmA, tuM tArI sAthe nizcaya kara ke, huM atIndriya chuM eTale mAre idrija nathI, temaja huM iMdriyethI oLakhAI zakuM tema nathI ane iDhiyenA zabda sparza vagere viSaye mArA AtmAmAM cheja nahi. eja kAraNathI mane atIndriya athavA IdriyAtIta kahe che. vaLI huM anirdeza chuM eTale vANInI mAraphata paNa mAruM varNana thaI zake nahi. eja kAraNathI mane anirvacanIya athavA vacanAtIta kahe che. e ja pramANe huM amUna (nirAkArI), caitanya, AnaMdamaya ane pUrNa chuM. AvA vicAra karIne nIja svarUpamAM nizcala thavuM. (51). he AtmA, AtmAnI sAthe e vizuddha nirmaLa anubhava kara ke huM te samasta leka (brahmAMDa) nuM yathArtha svarUpa pragaTa karanAra advitIya sUrya chuM. A duniAmAM sAmAnya devatAthI divAne prakAza adhika che. divAthI mazAlane, mazAlathI gyAsane, ane gyAsathI vijaLIne prakAza vadhAre hoya che, A badhA kRtrima prakAzathI caMdramAne prakAzavizeSa che, ane te caMdramAthI sUryane prakAza ghaNuM vadhAre che. divA vagerene prakAza te vAyu vagerethI nAza pAme che, caMdra sUryane prakAza rAhu ane vAdaLAMthI gherAtAM tathA asta pAmatAM jatuM rahe che, paNa Atma tine prakAza te merU parvatane halAve tevA vAyuthI bujhAtuM nathI, temaja vAdaLAM, rAha vagere paNa DhAMkI zakatA nathI. kharA rUpamAM Atma ti pragaTa thatAM traNa lekamAMnA sUrama, bAdara, carAcara sarva padArtha ekaja vakhate ekaja samaya mAtramAM pratyakSa thAya che, ane te vakhate AtmAne paramAnaMda maLe che. e vagere vicAre mAM je hamezAM pravarte tene aMtara AtmAvALo jANave. e aMtaraAtmAne prApta thanAra paramAtmAne sAdhe che. ,
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ tutIya paza-paramAtmA che (3), paramAtmA-sarva karma rahita, anatajJAna vagere ATha guNa sahita, siddhi (mokSa) sthAnamAM rahelA ajarAmara AviSkArI evA je siddha paramAtmA che te ja paramAtmA che. che "puSpa-phaLa." : A traNa prakAranA AtmAnuM dhyAne vizeSatAthI amita nirAjane thAya che. kemake apramata dazAthI ja dhyAnanI zakatA ane utkRSTatA thAya che. enA jerathI mahA munirAja guNa sthAnakapaNe sukhe sukhe caDI sarva karmone khapAvI siddha sthAna prApta karI zake che. dvitIya pratizAkhA-" upadhyAna cAra", zloka-piMDasthaM ca padasthaM ca, rUpasthaM rUpavarjitam // ' dha yAna manAta, madhyapanImAne che ? - jJAnArNava a. 38, gAthA 20 artha-(1) pistha dhyAna, (2) padastha devAnI (3) rUpastha thana, (4) rUpAtIta dhyAna, e cAra dhyAna nIce pramANe varNave che. zloka-padastha maMtravAkyastha, piMDasthaM svAtmaciMtanam // rUpasthaM sarvacidrapaM, rUpAtItaM niraMjanam // 1 // bRhad dravya saMgraha. * ratha -1) mULa maMtrAkSaronuM samaraNa karavuM te "padasthasthAna " * : (2) sva AtmAnA paryAyane vicAra karaze te pitA dhyAna." : (3) cipa ahaMta bhagavAnanuM dhyAna karavuM te rUpasvadayAnA *. (4) niraMjana, nirAkAra, siddha paramA-mAnuM dhyAna karavuM te rUpAtIta dhyAna, '
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ "prathama patra-padastha dhyAna" ' (1) padastha thAna-maMtra eTale manane tRpta kara evAM pada ke vAkya tenuM smaraNa karavuM te padastha dhyAna, A jagatumAM matamatAMtarenI bhinnatAthI ISTa deve viSenI zraddhAmAM paNa bhinnatA thaI gaI che. e kAraNathI bhinna bhinna matAvalaMbIo bhinna bhinna devanA nAmathI maMtra racAvIne enuM maraNa kare che. jema ke -"3OM namaH zivA" "OM namo gaNavAmAM vagere. jaina dharmamAM mAnanIya anAdi siddha devAdhideva 5 caparameSThI che. emanuM smaraNa sarvotama che, ane te smaraNa ghaNI rIte karavAmAM Ave che. jema ke - paNatI sa solaThThappaga, caudA megaM ca javahajjJAeha // paramehI vAcayANa, aNNaM ca guruvaesaNa // 1 // dravya saMgraha, artha-pAMtrIza, seLa, ATha, pAMca, cAra, be, eka e pramANe akSarenuM smaraNa karavAthI paMcaparameSThInuM dhyAna (pa) thaI zake che. e viAya bIjI rIte nyUnAdhika akSaranuM pramANa goThavIne paNa paMcaparameSTa'nuM dhyAna bane che te vAta gurU mahArAjathI samajI dhAraNa karI japa kare. 35 akSarane mULa maMtra, 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Na mo arihaM tA NaM, Na mo siddhA NaM, Na mo A y17 18 19 0 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 3 45 riyANa,NamA u va isA yA NaM, Na mo lo e savva sAhaNaM. 16 akSarane maMtra, 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 arihaMta, siddha, A ya ri ya, u va ijhA ya, sA hu* AmAM pAMca parameSThInAM nAma mAtra che.
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ - ATha akSarane maMtra pAMca akSarane maMtra, bhari haM ta siddha sA hu* asi A u sA+ .. kAra akSarane mAtra be akSarano maMtra. eka akSarane ma. 1 2 3 4 1 2 siddha sA hux si ddha A paMcaparameSTI maMtranA jApa smaraNanI saMkSepamAM rIta . * AmAM arihaMta ane siddha be mULa maMtranAM pada kAyama rAkhIne pachI bAkInA traNa pado eka sAhu 1damAM rahyAM che, kAraNa ke AcArya, upAdhyAya, ane sAdhu e traNa sAdhuja hoya che. + AmAM thI arihaMta, si thI siddha, mA thI AcArya, 3 thI upAdhyAya, ane sI thI sAdhu ema eka eka prathama kSano jApa che. * AmAM arihaMta ane siddha e baMne padane siddha zabdamAM gayA che kAraNa ke arihaMta bhaviSyamAM siddha thavAnA che ja tethI siddha kahevAmAM jarApaNa aDamaNa nathI, ane AcArya vagere traNa pada te upara kahyA pramANe sAdhu 5damAM samAI jAya che. - siddha pada choDI bAkInAM cAra padanI mukhya dachA siddha thavAnI che tethI pAcene eka siddha zabdamAM samAveza karyo che. gAthA-arihaMtA asarIrA, AyariyA uvajhjhAya munninno|| paMrvara niuo, jA paMcaparameTTiI || artha-arihaMta zabdanI AdimAM ja che, azarAra (eTale siddha) nI AdimAM ja che, AcAryanI A damAM bI che, upAdhyAyanI AdimAM 3 che, muni (sAdhu) nI AdimAM che. A pAMca akSara ba ba ba 3 ja nI vyAkaraNanI rIte saMdhi karatAM thAya che, siddhahemacaMdrAcAryakita sAdAyananAM sUtrathI a, ba, bA e traNa maLI dIdhuM mAM thAya che. A ne 3 maLI go thAya che ane go kAramAM kArabiMdurUpe maLatAM ? kAra siddha thAya che,
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ batAvI che. e sivAya zAstra graMthamAM smaraNa karavAnA ghaNA mitra che temAMthI kaMIka aMhI batAvIe chIe. zloka-maMgalaM zaraNottama padani, kuraba yastu saMyamI smarati / / avikalamekAgradhiyA, sa cApavargazriyaM zrayati // zAnA 1. 38-57. artha-- je maMgaLarUpa, zaraNarUpa ane uttama che evAM padonuM je saMyamI purUSa vikaLa thayA vinA eka dhyAnathI smaraNa kare che te munirAja mokSarUpI mahAlakSmIne Azraya le che. evAM pade nIce pramANe che. maMtra. - cattAri maMgalaM, arihaMtA maMgalaM, siddhA maMgalaM, sAhu maMgalaM, kevalI paNNatto dhammo maMgalaM , cattAri loguttamA, arihaMtA loguttamA, siddhA loguttamA, sAhu loguttamA, kevalI paNNato dhammo logucamA, catAri saraNaM pavvajAmi, arihaMtA saraNaM padhvajAmi, sidA saraNaM pavvajAmi sAhu saraNaM padhvajAmi, kevalI paNNato dhammo saraNaM padhvajAmi. suutr-||cuviisdhyenn dasaNavisohi jaNayai // (utta20 28 // 8). artha-cauvisaltha (caturvizati jinastava maMtrI eTale vIza tIrthakaranI stuti-guNagrAma karavA (jethI dakti eTale samyakatvanI vizuddhatAM thAya chetene cauvIsaththo kahe che. caurva saMdhyo-maMtra. logassa ujjoyagare, dhamma tIthyayare jiNe / . arihaMte kitaissaM, cavIsaMpi kevalI // 1 // asama majiyaM ca vaMde, saMbhavamabhinaMdaNaM ca sumaiM ca //
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 paumappaha supAsaM, jiNaM ca caMdappahaM vaMde // 2 // suvihaM ca pupphadaMtaM, sIalaM sijjaMsaM vAsupujja c|| vimala maNaMtaM ca jiNaM, dhamma saMti ca vaMdAmi // 3 // kuMthu araM ca malliM, vaMde muNisubbayaM namijiNaM ca / / vaMdAmi richanemi, pAsaM taha vadhdhamANaM ca // 4 // evaMmaye abhiththuyA, vihUyarayamalA pahINajaramaraNA / / cauvisaM pi jiNavarA, tIththayarA me pasIyaMtu // 5 // kitiya vaMdiya mahiyA, je e logassa uttamA siddhA // Arugga bohilAbha, samAhivaramuttamaM kiMtu // 6 // caMdessu nimmalayarA, Aiccesu ahiyaM payAsayarA // sAgara vara gaMbhIrA, siddhA siddhiM mama disaMtu // 7 // mA bhatrina " 246. sNththe|" " sa" mayA "tuti sta" 4 cha. . . sUtra-thayathuimaMgaleNaM, nANadaMsaNacaritabohilAbhaM abhayai, mANadaMsaNacaritabohilAbhaM saMpaNNe ya NaM, jIve aMtakiriyaM, kappavimANIvavacigaM ArAhaNaM Arohai // (Gtt| 0 28 gayA 14). matha-thaya thudha (tuti35) ma namothu 35 maja bhaNavAthI jJAnanI nirmalatA thAya, buddhimAM vadhAre thAya, darzananI nirmaLatA thAya, samyakatvanI zuddhi thAya, cAritra guNanI vRddhi thAya, badhibIjane parama lAbha thAya che. jJAna, darzana, cAritranI zuddhi thavAthI, mokSa padanI prApti thAya che. kadApi puNyanI vRddhi thaI jAya te, 12 devaka, 9 greveyika, 5 anuttara vimAna e 'vimAnamAM mahariddhi dhAraNa karanAra devatA thAya che. . ........ thayathui maMgala-maMtra. ..... namodhyuNaM, arihavANaM, bhagavaMtANaM, AigarANaM, vIMdhyayarANaM,
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ sayaMsaMbuddhANaM, purisottamANaM, purisasiMhANaM, purisavara puMDariyANaM, purisavaragaMdha haththINaM, loguttamANaM, loganAhANaM, logahiyANaM, logapaivANaM, logapajjoyagarANaM, abhayadayANaM, cakhkhudayANaM, maggadayANaM, saraNadayANaM, jIvadayANaM, bohidayANaM, dhammadayANaM, dhammadesiyANaM, dhammanAyagANaM, dhammasArahiNaM, dhammavara cAuraMta cakavaTTINaM, dIvo-tANaM-saraNaM-gaipaichA, apaDihaya-vara-nANa-daMsaNa gharANaM, viyadRchaumANaM, jiNANaM, jAvayANaM, tinANaM, tArayANaM, buddhANaM, bohiyANaM, muttANaM, moyagANaM, savvannUNaM, savvadarisiNaM, siva, maya, matha, mAMta, marAvI, pIvAda mAM vije, sidhdhigainAmadheyaM, ThANasaMpattANaM, namojiNANaM, jiyabhayANaM // A "thathathaya" athavA "namaNUNuM" pATha che. navakAra, caNiIsaMtava (logassa), ane namaNUNe e traNa maraNa te ahIM batAvyAM, e sivAya jinaprabhunAM bhAkhelAM mULa sUtronA pAThenI sAya, jina stavane, munistavane ke jemAM vairAgya, AtmajJAna, AdhyAtmikajJAna ane zAMti Adi uttama rasa garbhita rIte bharapUra hoya evuM je je pheravavuM, pariyANa karavuM te tamAma padastha yAnanuM kArya samajavuM. anubhava sAthe je jIva padastha dhyAna thAya che te jIva parama utkRSTa rasamAM caDIne mahAniza kare che. ( dvitIya patra -"piMDastha dhyAna (2). piMDathuM dhyAna- piMDa= zarIra+stha =rahenAra) zarIramAM rahela AtmA zarIrathI bhinna che evI ciMtavaNA karavI te piMDastha dhyAna. eka haiM e padastha dhyAnane bIja maMtra che.
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa garbhita pula piMDameM, alakha amUrti deva : ttei sahana mana nameM, carU anAjI Teva. // ? // a--sAta dhAtunuM maneluM, ghaNI ga MdakInA bhaMDAra, kSaNa kSaNamAM jenA paryAyeA khadale che, mRgAputranA kahevA pramANe " vAdi rogALa gAye " eTale Adhi---citA, vyAdhi--rAtra ane upAdhi----duHkha e traNanuM ghara, evuM A zarIra che temAM alakha eTale jenA guNu lakSamAM nathI AvatA evA, ane amUrti eTale je jovAmAM nathI Avate eve, AtmArUpI deva virAjamAna che. jenA anAdikALa thayAM deDAyAsa ( deha che teja huM chuM. evA bhrama) thI tathA kanA soMgathI paribhramaNa karavAno svabhAva thaI rahyA che, tethI saMsArarUpI geALa cakkaramAM anaMta bhava kare che tenA mukhya hetu e che ke: jo jo pugalakI dazA, te nija mAne haMsa cAdi marma nimAvata, vaDhe mejo vaMza // 2 // dehamAM rahela AtmA je je puDhaLaka padArthoM jagatamAM che tene potAnA mAnI rahyA che, vaLI puLAnA svAbhAvika svabhAvamAM pheraphara ane saMceMga viyega thatAM petAneja sa yega viyAga samaje che, ane potAnI anaMta jJAnamaya, temaja caitanya maya avasthA che. tene karma rUpI nizAmAM cheka bhUlI jaI bhramamAM paDI potAnA svabhAva cheDI vibhAvamAM racIpacI rahyA che ke jethI kurmAMnI vRddhi thAya che ane bhava bhramaNa karavuM paDe che. kahyuM che kekrm saMga jIva mUDha hai, pAve nAnA rUpa ; meM hava maLe che, caitanya ziSya svarUpa. // 3 // A tamAma pheraphAro kanA saMgathIja thAya che, e badhA kanAja svabhAva che, caitanyanA svabhAva nathI, caitanya tA siddha * uttarA. 19, gAthA 14,
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ varUpa athavA paramAtmA rUpaja che, caitanyano bhava bramaNamAM paDavAne svabhAva cheja nahi, heya te siddha bhagavAnanI paNa punarAvRtti thAya ane janma maraNa karavAM paDe, karmonA sagathI mUDha banI jIva eka driya vagere enimAM aneka prakAranAM rUpa dhAraNa kare che, ane jyAre karmarUpo mela dUra thAya che temaja dehAdhyAsa chuTI jAya che tyAre nijarUpa je siddha svarUpa te padane prApta thAya che, AvA vicAre hamezAM karavAnI dareka jIvAtmAne pUrNa jarUra che. saMsArI ane anAdikALathI jJAnAvaraNIya Adi ATha kane saMbaMdha hovAthI AtmAnI anaMta jJAnamaya caitanya zaktine lepa thayuM che ane tethI AtmA vibhAvarUpa thaI rahI che. jema kIcaDanA saMgathI zuddha jaLanI svacchatAne nAza thAya che, tema karmarUpI kIcaDathI caitanyamAM DeLa caDI tenuM zuddha svarUpa vibhAva rUpa thayuM che. jyAre bhAva sthiti paripakava thAya che, tyAre samyakatvAdi sAmagrI maLe che, ane karmane nAza thaI zuddha caitanya dazA pragaTe che ke tarataja jIva sarvarUpaNane pAmI eka samayamAM traNa kALanA sarva padArthane jANavA ne jovA lAge che. ., sidhdhA jaisA jIva he, jIva sohi sidhdha hoya, . karma melakA AMtarA, bUjhe viralA koya. // 4 // - karma pudgagaLa rupa hai, jIva rupa hai jJAna ; doM milake bahu rupa hai, vichaDe pada nirvAna. // 5 // A pramANe A jIva siddha svarUpaja che, kemake jIva pite ja siddhadane meLavI zake che, bIjI kaI cIja siddhapadane meLavI zakatI nathI. vAra mAtra eTalIja che ke karma ane jIvane mULa svabhAva pichANa joIe. kayuM che te pugaLaja che, pugaLamadhya padArtha hamezAM rUpI, nirjIva ane jaDa che, jIva te jJAnasvarUpa, arUpI, caitanyavaMta che, e baMnene anAdikALathI saMbaMdha che ane tethI dehAdhyAsanA pratApe bhavAMtaramAM aneka tarehanA deha dhAraNa
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ 257 karI chava bhame che. A prakAranuM jANapaNuM jagatamAM ghaNA thAkane heya che. je jANaze te kamasaMbaMdha teDI, nirvANa pada meLavavAno satata prayatna karaze. jIvo uvaogamao, amutti kattA sadehaparimANo, bhocA saMsArattho siddho, so vissasoDagai // 1 // dravya saMgraha, "vIvo"A jIva nizcaya nayathI Adi, madhya, ane aMta rahita, sva ane pArane prakAzaka, upAdhi rahita, zuddha jJAnarU5, ane nizcayaprANathI 9 jIvanAre che, te paNa azuddha nizcaya nayathI anAdi kALathI karmanA baMdhane vaze, azuddhadravyaprANa ane bhAvaprANuthI jIvate hevAthI "jIva" kahevAmAM Ave che "vavAmaga"-zuddhadravyArthika nayathI paripUrNa nimala evA be upaga che ane te be upagamaya jIva che chatAM azuddha nayathI jIvane kSapazakijJAna ane darzana che. "ji"-- jIva vyavahAra nathI mUrta evAM je karma tene AdhIna thavAthI varNa, gaMdha, rasa, sparza ane rUpathI mUrtimAna dekhAya che te paNa - traNe kALamAM jIvane cAra prANa hoya che. IdriyethI agocara zuddha caiitanya prANu ane teno pratipakSI paza5vALo IdriyarUpa prANa. (2) anaMtavIya rUpa balaprANu ane hAla te tene anaMta bhAga mana baLa, vacana baLa ane kAmabaLarUpI prANa. (3) anaMta zuddha caitanya prANu ane teno pratipakSI Adi aMta sahita AyuSya prANa. (4) zvAsocchavAsa Adi kheda rahita zuddha citta prANa tene pratipakSI zvAsa prANuM che. A 4 bhAva prANu ane 4 dravya prANathI je jIvo jIve che ane jIvaze tene vyavahAra nathI chava kahe che. jema phATika ratna svabhAvika rIte svaccha ane ujavaLe heya che, paNa tenI nIcenA bIjA lAla pILA, vagere raMganA padArthothI ramaya jAya che te ja pramANe zuddha caitanya rU5 AtmA nirmaLa che chatAM karmanA prabhAve azuddha lAge che.
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 nizcaya nathI amUti ane indriyethI agocara zuddha svabhAvane dharanAra che. "nA" jIva nizcaya nayathI kriyA rahita, upASirahita eve phakta jJAyakasvabhAva dharanAra che, te paNa vyavahAra nayathI mana, vacana, ane kAyAne vepAra utpanna karanArAM karmane lIdhe zubha azubha karmane kartA che. " mALo - jIva nizcaya nayathI svAbhAvika rIte kAkAza pramANe zuddha asaMkhyAta pradezane dhAraka che, te paNa zarIranAmakarmodayathI utpanna thavuM, saMkucita thavuM, vistAra pAma vagerene Adhina thaI dehapramANa dhAraNa karI rahe che. jema dIve pote jemAM rahela hoya te bhAjana (pAtra) pramANe prakAza kare che tema dehanA vistAra pramANe jIva zakti phelAve che. "mA"zuddha dravyArthika nathI vicAratAM jIva rAga dveSa rUpa vikalpa rahita, ane upAdhithI sAva bhinna che ane tethI Atma svabhAvathI utpanna thayelAM sukha rUpI amRtane bhegave che chatAM azuddhanayathI te amRtarUpI bhejanane abhAva thaye che ane zubhAzubha karmathI utpanna thayelAM duHkha ane sukha bhagave che. "saMsAra"--jIva zuddhanizcaya nayathI saMsAra rahita, nityAnaMdarUpa, ekaja svabhAvane dhAraka che, te paNa azuddha nayathI dravya, kSetra, kALa bhAva ane bhava e pAMca prakAranA saMsAramAM rahenAra che. siddhA-jIva zuddha nizcaya nathI anaMtajJAna vagere guNarUpI svabhAvane dhAraka hevAthI siddha che, paNa vyavahAranayathI +kevaLajJAnI mahAtmAnuM AyuSyakarma kama rahe ane vedanIyakama vadhAre rahe te baMnene barAbara karavA sArU ATha samayamAM samudaghAta kare che A samughAtane kevaLa samuddaghAta kahe che. Atmapradezane pahele samaye cauda rAjalokamAM UMcA nIcA daMDarUpa kare, bIje samaye kapATa rUpe kare, trIje samaye mathana kare, ane ethe samaye aMtara pUre te vakhate AkhA lekamAM AtmA vyApI rahe che. pAMcame samaye aMtarane sArI le, cha samaye mathana sArI le, sAtame samaye kapATa ane AThame samaya daMDa sAre. .
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ nija AtmasvarUpanI prAptirUpa je siddhapaNuM tene karmanA udayathI meLavI na zakate hovAthI asiddha che, "virAra" jIva nizcaya nathI kevaLa jJAna vagere anaMta guNenI prAptirUpa je mikSa che temAM jatI vakhate svabhAvathIja uddhagamana kare che paNa vyavahAranayathI cAra gatimAM bhramaNa karanAre ane karmodayathI UMcI nIcI ane tirachI dizAmAM gamana karanAra che. zuddha caitanya ujvala dravya, rahyo karmamala chAya, * tapa saMmatte ghavatAM, jJAnajyoti vaDha gAya. dA. evuM jANuM he mumukSu prANIo, deha piMDa ( karma piMDa)thI AtmAne mukta karavAne upAya jJAnayukta tapa ane saMyama vaDe kare ke jethI citanya AtmA zuddha jJAna svarUpa ja banI jAya. - jJAnAdiratna rAkhavAnuM kharuM sthaLa cita ja che tethI jema cAMdIne khaTAzathI dhotAM mela dUra thaI svaccha thAya che te pramANe caitanyane zuddha karavAno prayatna kare. jJAna thakI jANe sakala, darzana zraddhA rUpa, cAritrathI Avata rUke, tapasyA kSapana svarUpa. // 7 // jJAnanA prabhAve caitanyamAM rahela karmarUpI melane svabhAva tathA kRtithI vAkepha thAya, darzanathI e karmanAM kRtya, svabhAva, sthiti vagerene kevaLI bhagavAne bhAkhelAM zA pramANe satya gaNuM zradhdha, cAritrathI zuddha citanya AtmAne kamarUpI melathI dUra karavAnI kriyAo kare tathA AcAra pALe ane tapa karIne jIva ane karmane judAM kare. e khare khara upAya che. jIva karma bhinna bhinna karo, manupya janmake pAya, // . jJAnAtma vairAgyase, dhairya dhyAna jagAya. // 8 //
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ 260 AtmA ane karmane jUdA karavAnA prayatna manuSyajanmamAM thAya che mATe mekSanA athI jIve, A khare ane uttama artha siddha karavAno avasara (manuSya janma, nirogI kAyA, pUrNa Idri, vagere) prApta thayela che temAM vairAgya ane pairya dhAraNa karI jJAna sahita dhyAnI banI jIvane karmathI jUde kare. A pramANe jIva ane karmanI jUdAI jANavAne tathA tene bhinna karavAne upAya saMkSepamAM kahe vaLI graMthakAra kahe che ke piMDastha dhyAnamAM saMsthita thaI AtmAnI jJAnarUpI jyoti prakAzita karavAno saraLa upAya eka graMthakAra evo kahe che ke - zubha dhyAnamAM kahyA pramANe dravya vagere zubha sAmagrIo sahita dhyAnastha banI jyAre pitAne zvAsa bahAra nikaLe tyAre aMtaHkaraNamAM vicAre ke huM svasthAnaka chaDI bahAra AvyA, vaLI pAcho aMdara zvAsa jAya te vakhate vicAre ke huM aMdara javA maMDayo; ema vicAratAM vicAratAM zirasthAnathI kaMThasthAna ane kaMThasthAnathI nAbhinA kamala sthAna para jaI virAjamAna thavuM ane tyAM sthira thaI aMdaranI tarapha draSTine khullI karI jevAthI evuM jaNAze ke huM nAbhikamaLapara rahela . ema karatAM jyAre potAnA AtmAnuM sUkSma svarUpa dhyAnamAM Ave tyAre te sUkSma svarUpanI draSTi khullI karI nAbhinI AjubAju cAre tarapha avalokana karavuM. A pramANe dhIraja ane draDha nizcayathI avalokana karatAM je aMdhakAra jovAmAM Ave to teja vakhata draDha nizcayathI kalpanA kare ke "A aMdhakArane tarata nAza thAo, ane anaMtaprakAzI sUrya maMDaLane mArA hRdayamAM prakAza thAo." Ama kahIne sUkSmarUpathI AkAzanI tarapha avalokana karatAM tarataja sUrya jevo prakAza aMtaHkaraNamAM dekhAze. AvI rIte hamezAM abhyAsa rAkhavAthI aMtarAtmAnI jJAnarUpI timAM dina pratidina vizeSa zuddhi thaze ane AMtarika aMdaranI) gupta vastuo jANavAmAM Avaze temaja aneka gupta zakitao pragaTa thaze. piMDastha dhyAnamAM pAMca tatvane vicAra karavAthI paNa jJAna jyoti prakAza thAya che ema paNa eka graMthakAra jaNAve che. te evI rIte ke dhyAnamAM
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 26 eja rIte piMDastha dhyAnamAM saptabhaMgIthI Atmatatva vicAre. (1)-pratyeka padArtha pota potAnA dravya, kSetra, kALa, bhAvanI + (dravya catuSTayanI) apekSAe atirUpa che. AtmAmAM jJAna, besI draDhatA pUrvaka prathama pRthvI tatvane vicAra kare te evI rIte ke geLAkAra pRthvI che tenA madhyamAM kSIra sAgara, tenI madhyamAM jabudIpane kamaLarUpa mAne, ane tenI madhyamAM merU parvatane pAMkhaDIo rUpe gaNI temAM siMhAsana che evI kalpanA karavI, e siMhAsana para huM AvIne beTho chuM ema nizcaya kare(2) te pachI bIjA agnitatvano evo vicAra kare ke hRdayamAM 16 pAMkhaDInA kamaLamAM 2 thI mAMDI 16 mA : svaranI sthApanAnI vacamAM ""bIja goThave, te pachI vicAra kare ke vacamAM dhumADo nIkaLavA mAMDyo te pachI mahA javALA nIkaLatAM kamaLane bhasma karI bhakSanA abhAvathI agni zAMta thaI. (3) trIjA vAyu tatvane mATe evo vicAra kare ke mahAvAyu pragaTa thayA ane merUne kaMpAvavA mAMDe, ane prathamanI bhasma hatI tene uDADIne lai gayo tethI te jagA sApha thaI gaI. (4) pANuM tane mATe e vicAra kare ke, AkAzamAM garjanA thaI, varasAda paDavA lAgyo, ane mahAmegha paDIne te sthAna vizeSa sApha thayuM. te pachI varasAda jAte ra. (5) AkAza tatvane mATe ema vicAre ke have mAro AtmA sAta dhAtumaya piMDa rahita, pUrNa caMdranA jevo prakAzita, nirmala, ane sarvajJa deva rUpa banyo che. A pramANe draDhatAthI ane nizcayAtmaka buddhithI vicAratAM upara lakhyA mujaba Abehuba banAva draSTigocara thAya che. + pitAnA kava catuSTaya (dravya, kSetra, kALa, bhAva) thI sarva padArtha satya che. jemake- (1) AtmA jJAnaguNonuM pAtra che mATe te guNe tenuM dravya kahevAya. jJAnAdi guNomAM samaya samayamAM je pheraphAra thAya che te mAtmAnA svabhAvane nahi paNa paryAye pheraphAra thAya che (2). AtmAnA je asaMkhyAta pradezamAM jJAnAdi guNa kahela che te svakSetra kahevAya (3) paryAyAmAM je utpAda-vyaya kSaNe kSaNe thAya che te svakALa che (4) ane AtmAnA guNonA tathA paryAyanA je je kArya rUpI dharme che te svabhAva che.
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 darzana vagere guNanuM astitva sadA che ja tethI te syAd asti' kahevAya. (2) te AtmA khIjA padArthanA deza, kALa, kSetra, bhAva eTale dravya catuSTayathI tapAsIe te nAstirUpa che. jemake jaDatA eTale acetanapaNAthI rahita hAvAthI syAd nAsti' che. (3) tamAma padArthoM pAta peAtAnI apekSAe asti rUpa ane para padArthanI apekSAe nAstirUpa che. jemake AtmAmAM caitanyanI asti che ane jaDatAnI nAsti che mATe ekaja samaye 'syAdna asti nAsti' hevAya. (4) padArthanuM kharU svarUpa ekAMta paNe kahI na zakAya kemake asti kahe te nAstinA ane nAsti kahe te atinA abhAva Ave AthI padArthanuM rUpa jevuM che tevuM ekaja samaye (baMne bhAvathI) prakAzI zakAya nahei. kevaLa jJAnI mahArAja eka samayamAM uparanA ane bhAva jANI zake che paNa vANI dvArA kahI zake nahi te bIjA jJAnIonuM te zuM gaju? AvI sthitine lIdhe padArtha ne'syAd avakatavya" kahevAya. (5) ekaja samayamAM AtmAte viSe potAnA tamAma paryAyanA sadUbhAva cAlu rahelA che eTale astitva che ane teja samaye paraparyAyAnA sadbhAva nathI eTale nAstitva che, vaLI kha'ne bhAva ekaja vakhate kahI paNa na zakAya, asti kahe te nAstinA abhAva Ave, ane tethI mRSAvAda gaNAya mATe 'syAd asti avakatavya" kahe che. (6) eja pramANe nAsti kahe teA astine abhAva Ave mATe nAsti kahI zakAya nahi AthI * " sthAt " agara " syAd " e zabdane artha " hAvuM " athavA 'hA, ema paNa hAya " eve! thAya che, tr ,, *AtmAnuM dhyAna kenI peThe dharavuM te viSe eka kavi kahe che ke :~ pALIdArI ma, aha naTavara vRtama, jAjo jAtA, satI pati dArU, gau vaccha, vA mAta, omAM dhana, navI sUrya, papaiyA mehAra; kokila aMba. ne sAyara caMdrajyoM, haMsodadhi madhu mAlatI tAi, " bhayavaMta saraNa, AyaMko auSadhi, amola nijAtmatyoM nitadhyAi // 1 // *
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'svAd nAsti avakatavya'* kahe che.(7) phakata asti kahe ta nAstinA abhAva ane nAsti kahe tA asti abhAva thAya ane padArthImAM te ekaja samaye asti ane nAsti ane prakAra che paNa te aMte kahI zakAya nahi, kAraNa ke vyAkhyA teA krama pramANe kahevAya. AthI padArthane mATe 'syAd asti nAsti avakatavya kahe che. A asti nAstine AdhAre syAdvAda matathI AtmAnuM svarUpa atAvavAmAM Avyu. e pramANe nitya, anitya, satya, asatya, vagere aneka rItathI, AtmasvarUpanA vicAramAM je nimagna thAya teNe pugaLanA paDathI AtmA judo che ema nirAkaraNa karavuM ane nizcayathI AtmasvarUpI banavuM. piMDastha byAnamAM AvI jAtanA citvana karavAnA hetu e che ke ApaNuM mana badhI vastuomAM rAta dina ramaNa karyA kare che temAMthI tene khecI sat cit rUpa je AtmA che temAMja lagAvavuM. AtmAmAM mananI ekAgratA thavAthI parapugaLane te grahaNa karatu nathI ane tethI navIna kanA aMdha paDatA nathI e mATA lAla cAya che. Akhare jUnAM karmathI kSaNe kSaNe alaga thai AtmAnI jyAti pUrNa prakAzamAna thAya che ane te vakhate sarva kAryanI siddhi thAya che. huve pi'Dastha dhyAnanA saMkSepamAM vicAra e che ke, jJAnAdi anaMtaparyAyane piMDa te huM peAte eka AtmAja chuM, ane va rasa, rUpa vagere anaMta paryAyanA paDe te kama tathA tenAthI utpanna thayela zarIra e baMne pa DanA svabhAva bhinna bhinnaja che ane tethI te mane sAva jUdIja cIne che. AvA nizcaya thAya tenuM nAmaja ' piDhastha dhyAna, ' A dhyAna dharavAthI bheda vijJAnI thavAya che. evuM levijJAna prApta thatAM ApaNe AtmasvabhAvamAM atyaMta sthira svabhAvI, srAMta, dAMta Adi guNAmAM svAbhAvika rIte jAgRta +
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ thaIe chIe ane tethI tamAma jAtanA bhayathI nivRtti thAya che. evA mahAtmA mahAbhayaMkara sthaLamAM, hiMsaka ane kUra prANIonA samuhamAM, prANAMta upasarga paDe tevA prasaMgamAM jarA paNa kSobha pAmatA nathI. e dhyAna akhaMDa ane ekAgratAthI cAlu rAkhavAthI ala5 kALamAM te mahAtmA ISTita artha sAdhI parama sukha pAme che. tRtIya patra-"rUpastha dhyAnamAM . (3). "rUpastha dhyAna"--rUpI paramAtmAnA guNamAM sthira thavuM te "karUpastha dhyAna ema ahaMta pAhuDamAM kaheluM che. je jANai arihaMta, davva guNa pajjave hiy,| te jANai niya'ppA, mohe khalu jAiyaM lyN|| artha je dravya, guNa ane paryAye karI arhat prabhunuM savarUpa jANaze teja AtmAnA svarUpane jANaze; ane je AtmAne pichANaze teja moha karmane nAza karaze. ahaMta, arihaMta ane arahaMta evA 3 zabda che. (1) deveMdra, nareMdra vagerenA pUjya, cetrIza atizaya vagere RddhivALA te ahaMta, (2) karma ane rAgadveSa rUpI zatrune nAza kare te arihaMta ane (3) janma rega vagere duHkhanA aMkurane nAza karanArane arUhaMta kahe che. zrI ahaMta bhagavAna anatajJAna, anaMtana, anaMta cAritra ane anaMta tapa e cAra anaMta cataye virAjamAna che, vaLI samavasaraNanI madhyamAM, azoka vRkSanI nIce, maNiratnathI jaDita evA siMhAsana upara, cAra AMgaLa adhara, chatra, cAmara, prabhA maMDaLanI vibhUtithI virAjamAna, bAra jAtanI pariSadAthI vicArI prabhu divya vanine prakAza kare che. bhAdaravA mahinAnI varasAdanI garjanAnI peThe e avAja (divya vani) cAre tarapha cAra kesamAM phelAya che. prabhunI e divya avani sAMbhaLIne azrutadra, zakeMdra ghare
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka, naredra (cakravati rAjA) ane brahaspati jevA vidyAmAM pravINa, cha zAstranA pAragAmI, mahAtejasvI, vakatRtvakaLAdhAraka, mahA catura paNa camatkAra pAme che, ane kahe che ke AhAhA! zuM atulya zakti ! kevI vidyAsAgaratA ! ekeka vAkyamAM kevI zuddhatA, madhuratA ane saraLatA ! ItyAdi vacane kahetAM guNemAM premamaya banI vAha vAha karatA atyaMta AnaMda pAme che. jema kSudhAtura miSTAnna bhejanane ane tRSAtura ThaMDA pANIne grahaNa kare che tevI rIte zrotAo prabhunA ekeka zabdane atyaMta premAturapaNuthI grahaNa karI hRdayane zAMta kare che, mahA vairAgya pAme che, ane e pramANe sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM tamAma kAma bhUlI jaI prabhumAMja ekAgratA lagADe che. vaLI manahara, zAMta, gaMbhIra, mahAtejasvI, eka hajArane ATha uttamottama lakSaNethI vibhUSita, dedipyamAna, sarvottama, atyaMta priya evuM prabhunuM svarUpa nihALI prekSake jonArAo) temAM lubdha thAya che jotAM jotAM hRdayamAM kahe che ke, ahAhA ! kevI svarUpa saMpatti che! kevI apUrva vairAgya dazA che! niSkAmI, akolI, amAnI, amAyI, alabhI, arAgI, aSI, nirvikArI, nirahaMkArI, mahAdayALa, mahAmAyALa, mahAmaMgaLa, mahArakSapALa, azaraNazaraNa, taraNatAraNa, bhavaduHkhavAraNa, janmasudhAraNa, jagatu uddhAraNa, acitya, atulya zakitanA dhAraka, triduHkha nivAraka, akSabha, anaMta netra yukata, parama nirdhAmaka, parama vaigha, parama gArUDI, parama ti, parama jahAja, paramazAMta, paramakAMta, paramadAMta, paramahaMta, paramaISTa, paramamiSTa, paramajas, paramae, paramapaMDita, dhamapaMDita, mithyAtva khaMDita, parama upagI, AtmaguNabhegI, paramagI, mahAtyAgI, mahAvairAgI, agamya, mahAramya, anaMta dAnalabdhi-anaMta lAbhalabdhi-anaMta bhegalabdhi-anaMta upabhegalabdhi-anaMta baLa vIrya labdhinA dha 34
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ akayAka parma kAlAka ane raNuhAra, kSAyikasamyakatva-jathAkhyAta cAritra--kevaLajJAna-vaLadarzana yukta, aDhAra deSa rahita, cennIza atizaye virAjamAna, pAMtrIza prakAranI satya vacana vANanA guNa sahita, paramazukalezI, paramazukaladhyAnI, advaitabhAvI, parama kalyANarUpa, parama zAMtirUpa, parama pavitra, parama vicitra, parama dAtA parama bhaktA, sarvasa, sarvadazI, siddha, buddha, hitaiSI, maharSi, nirAmaya (niregI), mahAcaMdra, mahAsUrya, mahAsAgara, legIndra, munIndra, devAdhideva, acaLa, vimaLa, akalaMka, avaMka, trileka tAta, trileka mAta, rileka bhrAta, trileka Izvara, trika pUjya, paramapratApI, paramAtmA, zuddhAmA, AnaMdakaMda, iMddhinikaMda, kAle prakAzaka, mithyAtvatimiravinAzaka, satyasvarUpa, sakala sukhadAyaka, evA evA anaMta vizepaNathI virAjatA prabhu svAduvAda vANInI rIte mahAdezanA ApI pharamAve che ke, ahe bhavya che ! cete cete, mehanidrA choDe, jAge, jarA jJAnadraSTithI juo, A atyuttama manuSya janma vagere sAmagrI pUrvanA mahAna puNyodayathI tamane prApta thaI che ene vyatha na gumAvatAM lAbha lyo, rAna, dazana, cAritrarUpI traNa ratnothI bharelA akSaya khajAno tamArI pAse che te saMbhALe, e khajAnAnA rakSaka bane, e khajAnAne lUTanArA moha, mada, viSatha, kaSAya vagere ThagArA tamArI pAchaLa lAgyA che, mATe e ThagArAnA kaMdathI baco, e ThagArAnA prasaMgathI anaMtabhavabhramaNAnI zreNIomAM je vipatti tame sahana karI che, tene yAda karI pharI e duHkhanA dariyAmAM paDavAthI Dare, e duHkhasAgarathI bacavAne mATe upAya karavAne Aja uttama vakhata che. A vakhata je hAthamAMthI game te pachI avasara maLavA mahA muzkela che, jo A vakhatane phegaTa gumAvI deze to pachI ghaNe pastA thaze, e satya mAnajo. maLelA dulabhalAbhane gumAve nahi, ane hAtha Avela vakhatamAM je lAbha levAya te laI le, mAna! are mAne! vikarALa mAyAnI jALane teDI jagatanAkuMne cheDI,
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 huzImAra banI amArI sAthe cAlA. ame zAzrvata avicaLa, evuM je meAkSa nagara che tyAM je padmamAna paramasukhamaya nitya sthAna che tyAM jaie chIe. tamAre ApavuM hAtha tA amArI sAthe Ave. te tamArU ne amArU ghara che tyAM gayA pachI puna. rAgamana karavuM paDaze nahi. tyAM anata, akSaya, avyAbAdha sukhamAM ana MtakALa paryaMta rahevuM thaze. cetA ! cetA!! cete ! ityAdi parameSkRSTa dharmAMpadeza arhata bhagavAna kahe che te sAMbhaLIne, sparzI karIne (pALIne) bhutakALamAM anaMtajIvA mAkSamAM gayA che, vartamAnakALamAM saMkhyAtA jIva meAkSamAM jAya che, ane bhaviSyakALamAM ana'taLavA meAkSamAM jaze. mATe huM Atmana! hA mArA pyArA cetana ! tuM mahAbhAgyadayathI jInezvara bhagavAnanA dharma pAmyA che ane tane tenA kharekharA guNanI oLakhANa thaI che, tA te prabhunA jevA thavAne temanA guNAmAM lIna thA, temanA hukama pramANe cAla, temaNe kahela che te kRtyo yathAyeAgya kara, emanA rUpaja banI jA, ane tanmaya khanI layalIna thaI jA. svapna avasthAmAM peAtAnI mULa sthiti bhUlI jai draSTa vastunA dhyAnamAM lIna thai te rUpaja banI javAya che te teA meAhu dazA che, paNa tevIja rIte jJAnadazAmAM layalIna banI advaita bhagavAnanA guNAmAM tanmaya bana ke jenA pratApe tArI anata Atmazakita pragaTe ane tuMja ahat ane caturtha patra--" rUpAtIta dhyAna '. (4). 'rUpAtIta dhyAna '--rUpathI atIta ( eTale rahita ) *avyavahArarAzinA jIvAmAMthI barAbara 108 jIve| nimA pharI (nizcayathI ), cha mAsa, ane ATha samayamAM nIkaLI vyavahAra rAzimAM Ave che, ane teTalA jIva vyavahAra rAzimAMthI nIkaLI mekSa jAya che, tApaNu traNa kALamAM nigeAdanA eka zarIranA jIvAmAMthI eka aMza paNa khAlI thatA nathI. evuM sudraSTa taraMgaNa nAme digambara graMtha tathA patravaNA sUtranI vRttimAM lakhyuM' che,
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ 268 evuM je arUpI siddha paramAtmAnuM dhyAna eTale ciMtana tene " pAtIta dhyAna" kahe che. gAthA-jArissa siddha sahAvo, tArissa sahAvo savva jIvANaM / tamhA siddhata rui, kAyavvA bhavva jIvehi // 1 // siddha pAhuDa. artha-jevuM siddha bhagavAnanA AtmAnuM svarUpa che tevuMja sarva jenA AtmAnuM svarUpa che, mATe sarva bhavya jIvee siddhanA varUpamAM rUci karavI ja joIe eTale siddhanA svarUpanuM dhyAna karavuM joIe. gAthA-jaM saMhANaM tu iha bhavaM ca yaM, tassa carima samayaMmi / Asiya paesaMghaNaM, taM saMThANaM tahiM tassa // 3 // dIhaM vA hassaM vA, jaM carime bhave haveja saMThANaM / tatto tti bhAga hINaM, siddhANogAhaNA bhaNiyA // 4 // uvvAI sUtra. artha-je uttama manuSya nirvANa pAmatAM mekSeja javAne che te mANasanA zarIrane je AkAra chellA samaye AMhI hoya che, te zarIranA be tRtIyAMza (be trIjo bhAga) jeTalI laMbAI, te mANasanA badhA Atma pradeza ahIMthI nIkaLI siddha kSetre (lekanA agra bhAge) jaI pahoMce tyAre hoya che. e pramANe siddha kSetramAM hareka siddha bhagavAnanI avagAhanA (avadhezA), te jIva (eTale manuSyaja) chellI vakhate AMhI hatuM tyAre je zarIra hatuM tenA 3 jeTalI kahelI che. . nAka vagere sthAnamAM je pila (khAlI jagA) che temAM Atmapradeza nathI, mAtra vAya che, tethI tevI jagAnA pramANamAM siddha thatAM barAbara eka tRtIyAMza avazeNA ochI thAya che. siddhanA jIvanI avadhezA ochAmAM ochI eka hAtha ne cAra AMgaLa, madhyama gaNIe to cAra hAtha ne bheLa
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ che e jIva dravya kevI rIte che te sUtrathI kahe che. jAta tathA hitA, gopha gapati kALa ne " AgaLa ane vadhumAM vadhu traNase tetrIza dhanuSya ne batrIza AgaLa hoya che. praznasihanA cha arUpI che te arUpI jIvane vaLI avaghaNA kevI ? samAdhAnarUpe uttara-(1) arUpInI avadhe (avagAhanA) siMha karavAne arUpI padArthanuM draSTAMta joIe. jemake AkAza arUpI che tene paNa avadheyA che. lokAkAza, ghaTAkAza, mahAkAza vagere AkAza sAdi (Adi sahita) ane sAMta (aMta sahita) che. AkAza e dravya che, tene Adi ane aMta thAya che te pramANe sihanI avaghaNuM jANavI. phera eTaleja ke AkAza dravya arUpI ane acetana che ane siddha dravya arUpI ane sacetana che. (2) keI vidvAnane pUchIe ke Apa jeTalI vidyA bhaNyA che te amane hastAka (hAthamAM AbaLAnA phaLanI) mAphaka batAvo. paNa te batAvI zakaze nahi. te pramANe siddhanuM svarUpa paNa saMtapurUSo "nirmaLa nAnarUpa" batAve che. jJAna pravAha pAruM avatarita saMtAe padane paNa eja artha che. sArAMza ke siddhane svarUpa che, avagAhanA che paNa te avagAhanA jJAna-darzanarUpa, mAtra caitanyanA piMDarUpa hovAthI agamya che, kevaLajJAnI tathA siddha piteja te svarUpane jANI zake che. (3) have rUpI padArthanA draSTAMtathI samajAvIe te mATInI musamAM mINane paTa lagAvI, pittaLa vagere dhAtune rasa reDe che ane tenAM aneka ghareNAM banAve che, pachI te ghareNAM temAMthI kADhI levAmAM Ave che jethI musamAM mINanA AkArano bhAsa mAtra rahe che tevI rIte siddha prabhunA arUpI AkAranI avagAhanA che. (4) ArIsAmAM koI paNa cIjanuM jema pratibiMba bhAse che te pramANe siddhanA jIvonI avagAhanA che. (5) siddha bhagavAna jyoti svarUpa kahevAya che tenuM kAraNa e che ke eka oraDImAM di karIe te DivAno prakAza te oraDImAM samAI jAya che, ane vadhAre divA karIe tepaNa te badhA divAne prakAza teja koTaDImAM samAI jAya che; ema chatAM te tamAma divAne prakAza jagA rekato nathI eTale te keTaDImAMnI jamIna
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAhaka artha siddha bhagavAnanA svarUpa ane guNanuM varNana karavAne koIpaNa vANI samartha nathI. "sanna karI niyatA" eTale kaI paNa zabdathI tenuM vyAkhyAna thaI zakatuM nathI, e svarUpa sadA avaktavya che. e svarUpane mATe kalpanA ke vicAra zakti paNa pahoMcI zakatI nathI. moTA moTA brahmavettA, sadgurU bRhaspati, ane sarva zAstranA pAragAmI mahAtmAonI vRddhi paNa hajI sudhI te sthaLe pahoMcI zakI nathI te bIjA sAdhAraNa jIvanuM te gajuM che? jeo vizeSa jJAnI che teo te svarUpanuM jANapaNuM karI zake che paNa vANIthI te eTaluMja kahI zake che ke tyAM rahele jIva kevaLa zuddha svarUpe che, karmarUpI kalaMkathI temaja sarva saMgathI rahita che, tat sat cit AnaMdarUpa AtmA pitAnA pradezathI virAje che, ane saMpUrNa jJAnamaya che. vaLI te siddhane jIva ke che te sUtra nyAye kahe che - sUjhaDhI, na ha, ja vade, na tare, na vase, Na parimaMDale, Na kiNhe, Na NIle, Na lohie, Na hAlihe, Na sukille, Na surahigaMdhe, Na durahigaMdhe, Na titte, Na kaDue, Na kasAte, Na aMbile, Na mahure, Na kakkhaDe, Na maue, Na garue, jADI thatI nathI e rIte anaMta siddha bhagavaMta hAla mokSamAM bIrAje che ane bIjA anaMta hajI thaze chatAM temAM ta maLI jAya che paNa bilakula jagA rahetI nathI. eka divAno prakAza jeTalI jagAmAM phelAya che teTalI te prakAranI avagAhanA che te pramANe siddha bhagavAnanA zuddha nirmaLa ane aka Atma pradezanI avagAhanA samajavI. (ka) siddha bhagavAna saMsArI chadmastha jIvonI apekSAthI arUpI che eTale dekhatA nathI ema kahevAya che, paNa kevaLajJAnI mahAtmA te temane joI zake che. kevaLI bhagavAna siddhanuM ja svarUpa jue che te jIva dravyanA zuddha Atmapradeza mAtra che, ane e ja avadhe che. ityAdi draSTAMtathI siddhanI avagAhanAnI samajaNa dhAravI.
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ bApa, lipa, cha va La , na suvAd, ja zAka, ja che, saMge, lya, na se, nA, pari sakhe, uvamA Na vijjati, arUvI sattA apayassa payaM patthi. AcArAMga sUtra adhyayana 5, sUtra 33. atha-siddha avasthAmAM rahela chava lAMbe nathI, TuMke nathI, lADavA je goLa nathI, trikeNa nathI, cekhuNa nathI, cuDI je maMDalAkAra nathI, kALe nathI, lIle nathI, lAla nathI, pILo nathI, dhULe nathI, sugaMdhImaya nathI, dudhImaya nathI, marI je tIkho nathI, kaDe nathI, kasAyela nathI, mATe nathI, mIThe nathI, kaThaNa nathI, narama nathI, bhAre nathI, haLave nathI, ThaMDe nathI, nahe nathI, cIkaNe nathI, lukhe nathI e pramANe koI prakAranA guNavALo nathI. e jIvane janmavuM paNa nathI, maravuM paNa nathI tema keIne saMga paNa nathI, te jIva strI nathI, purUSa nathI, tema napura saka paNa nathI; paraMtu sarva padArthanA parijJAtA ( saMpUrNa jANanAra) che e sadA ekaja sthaLe sthira thaIne virAjamAna che emanI sAthe sarakhAvI upamA apAya e eka paNa padArtha A jagatamAM nathI, kAraNa ke siddha te arUpI che, ane upamA devA gya tathA vacanathI kahI zakAya tevA padArtharUpI che. arUpIne rUpInI upamA ghaTatI nathI; siddhanI avasthA keIpaNa prakAranA vizeSaNathI apAtI nathI, tethIja kahevAmAM Ave che ke e siddha svarUpane jANavA mATe, batAvavA mATe, keIpaNa zabda zakti dharAvate nathI mAtra vyaktirUpaja guNane uccAra thaI zake che. gAthA-jahA savva kAma guNiyaM, puriso bhottaNa, bhoyaNaM koi| taNhA chuhA vippamukko, acchejja jahA abhiyatito // 18 // iya savva kAla, tittA alaM nivvANa muvagayA siddhaa|| sAsaya mavvAbAha, vaTTai suhI suhaM pattA // 19 // uvavAmAM satra,
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ 272 artha siddhanA sukhane mATe evuM draSTAMta che ke jema koI puNyavaMta, zrImata, sarva prakAranA sukhanI sAmagrIvALo purUSa, mana vAMchita rAga rAgaNa sAMbhaLI, naTika vagere avelekana karI, puSpa vagere sudhI, cha rasanAM Icchita bhejana jamI, ane IcchA pramANenAM sarva sukhane bhege paga laIne tRpta thaye heya, potAnI sukha zacyAmAM nizcita thaI AnaMdamAM beThA hoya, sarve mane ratho pUrA karI saMtuSTa thayuM hoya, have keIpaNa tarehanI IcchA tene rahI heya nahi te pramANe siddha prabhu siddha sthAnarUpa anaMta sukhanI sejAmAM sarve kAmagathI tRpta ane IcchA rahita banI, atulya, anupama, amizra, zAzvata, avyAbAdha, nirAmaya, apAra, sadA akhaMDa evA sukhathI saMtuSTa thaI virAje che. gata kALanI, vartamAnanI ke bhaviSyanI koI paNa saMpattinI kiMcita mAtra IcchA temane utpanna thatI nathI. siddha bhagavAna evI jAtanA paramAnaMda ane parama sukhamAM anaMtakALa lagI saMsthita rahe che. evA evA aneka siddha paramAtmAnA guNanuM raTaNa, manana ane nididhyAsana ekAgratAthI karI temAM lIna thaI je manuSya dayAna dhare, e dhyAnanA samayamAM keIpaNa kalpanA pitAnA hRdayamAM AvavA na de, jyAM daSTi kare tyAM siddhanuM svarUpaja daSTigata thAya, te evI layalIna dazAvALe manuSya daDha abhyAsane lIdhe cAre tarapha siddha svarUpane ja jJAna daSTithI joI zake che. tyArapachI te pitAnA Atma svarUpanI ane siddha svarUpanI sarakhAmaNa kare che ane pitAnAmAM ane emAM zuM zuM phera che te tapAse che. e tapAsaNamAM tene baMne svarUpamAM jarApaNa bhinnabhAva jaNa nathI. te purUSa jANe che ke jevuM mAruM svarUpa che tevuMja A paramAtmAnuM che. huM paNa sarvajJa, sarva zaktimAna, niSkalaMka, nirAbAdha, caitanya mAtra, siddha, buddha, ane paramAtmA chuM. evI bheda rahita buddhinI nizaLatA ane sthiratA thAya tyAre te purUSa pitAne paNa zarira rahita
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ raha8 (azarIrI). karma mela vinAne, zuddha cit AnaMdamaya jANavA lAge che, ekAtma bhAvane prApta thAya che, dvitIya bhAva-dvaita bhAva bilakula rahetuM nathI ane te ja samaye dhyAtA (dhyAna karanAra purUSa) ane dayeya (dhyAna karavAnI vastu te siddha) baMne ekarUpa banI jAya che. azabdamasparzamarUpamavyayaM / tathA ' rasaM nityamagaMdhavacca yat // anAdyanantaM mahataH paraM dhruvaM / nicAyya taM mRtyu mukhAt pramucyate // (kaThopaniSadu tRtiya badalI.), - ' ' artha-zabda, sparza, rUpa, iMdriya ane gadhathI rahita, avinAzI, nitya, sadA eka sarakhA, anaMta, ati sUkSama, utpatti pralayathI rahita, acaLa, evA evA guNethI cukata evA paramAtmAne je jANaze te matanA mukhathI chuTI paramAtmArUpadazAne pAmI janma maraNathI rahita thaze. . jenA sarva saMkalpa vikalpa dUra thayA che, rAgAdi doSane kSaya thayela che, mekSa svarUpa banI gayela che, ane sarva lekanuM nAthapaNuM jenA AtmAmAM prakAzI rahyuM che, evA parama ane asAdhAraNa purUSane rUpAtIta yAnanA dhyAtA kahe che. - A rUpAtIta dhyAnanA prabhAvathI, anAdinAM sakhta baMdhanavALAM je karmo che te takSaNa chedaI bhedAI nAza thaI jAya che ane te pachI te ja kSaNe kevaLajJAna kevaLa darzananI prApti thatAM nizcayapUrvaka mekSa sukhasaMpatti pAme che. (A dhyAnanI vAta AgaLa zukala dhyAnanA peTamAM kahevAmAM Avaze.) AvA zuddha thAnanA prabhAve, dhyAtA purUSane AtmA nirmaLa thatAM ATha prakAranI Rddhi (Atmazakti) pragaTa thAya che. te ATha addhinuM varNana vistArathI nIce pramANe che. (1) jJAna dinA 18 bheda-(1) kevaLajJAna, (2) matapa vajJAna, (3) avadhijJAna, (4) cAda pUrva, (5) daza pUrva, 35
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ 274 (6) ardhAMga+ nimitta, (7) bIja buddhizuddha kSetramAM caiAgya varasAdathI jema dhAnyanI vRddhi thAya tema, (8) kASTaka muddhi jema kAThAramAM vastu bagaDe nahi tema jJAna khagaDe nahi tathA rAjAnA bhaMDArI bhaMDAramAM vakhate vakhata yathAyeAgya mAla dIdhAM kare che tema jJAna Ape, (9) padmAnusAriNI = eka padanA anusAre sa` graMtha samajI jAya, (10) sabhinna zrutasUkSma zabdo pazu sAMbhaLI le, tathA eka vakhatamAM aneka zabda sAMbhaLe, (11) durAsvAda=bhinna bhinna svAdane eka vakhate jANI le, tathA cheTenA rasane paNa svAda le, (12 thI 16)- zravaNu, daCna, ghrANu, svAda ane paza e pAMca iMdriyAnI tIvra zakti prApta thAya, (17) pratyeka yuddha-upadeza vinA khIjA saMcAgAthI vairAgya bhAve, (18) vAdistvazakita=idra vagere devatAonA paNa carcA karavAmAM parAjaya kare. (2) kriyA RddhinA 9 bheda--(1) jaLacaraNa=pANI upara cAle paNa be nahiM. (2) agnicaraNu=agni upara cAle paNa "nimittanA 8 prakAra che--(1) aMtarikSa=AkAzamAMnA caMdra, sUrya graha nakSatra, vAdaLAM vagere joine, (2) bhUmi=eTale pRthvI ka pavAthI (tathA khIjAM lakSaNAthI ) pRthvInI aMdaranAM nidhAnane jANe. (3) 'ga = manuSya vagerenAM aMga rakavAthI, (4) svara=durgA vagere pakSIonA avAjathI. (5) lakSaNu=mANasa, pazu vagerenAM lakSaNa joine, () vyaMjana = tala, masa vagere nizAnIthI. (7) utpAta=rAtI dizA vagere joi. (8) svapna=svapnathI. ema ATha ka`thI nimitta jANanArA have pachI thavAnAM zubhAzubha bhaviSyane jANe paNa pragaTa kare nahi *padAnusAriNI RddhinA 3 bheTTa che (1) pratisArI eTale pehelAM pada meLave, (2) anusArI=eTale chelluM pada meLave, (3) ubharIAsaya eTale vaccenAM padA meLavI graMtha pUrNa kare. kbAra jojana lagInA zabda sAMbhaLe. pAMca indrionA viSayeAte huM jojana dUrathI jANI le,
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ 275 baLe nahi. (3 thI 6) puSpacaraNu, pattacaraNa, bIjacaraNa ane taMtucaraNa-phUla, pAMdaDA, bI, tathA karoLiyAnI jALanA tAMtaNA upara cAle che chatAM te bilakula dabAya nahi. (7) zreNiyaNa=pakSInI peThe uDe, (8) jaMghAcaraNa=jAgane hAtha lAgatAM ane 90 vidyAcaraNa eTale vidyAnA prabhAvathI kSaNa mAtramAM aneka jana jAya. (3) vaikeya dina 11 bheda-(1)aNimAsUma zarIra banAve. (2 mahimA cakravartinI addhi banAve. (3) laghimA havAnA jevuM halaku zarIra banAve. (4) garimA=vajanA jevuM bhAre zarIra banAve. (5) prApti pRthvIpara ro thako merU parvatanI mU likAno sparza karI le. (6) prAkAmya=pANa upara pRthvInI peThe cAle, athavA pANImAM DUbakI mArI samAI jAya tema pRthvImAM pesI jAya. (7) izatva=tIrthakaranI mAphaka samavasaraNa vagere addhi banAve. (8) vazitva=sarvane hAla lAge. 9) apratighAta parvatane bhedI tenI aMdarathI nIkaLI jAya. (10) aMtardhAna adrazya thaI jAya (11) kAmarUpa IcchAmAM Ave tevAM rUpa banAve, (4) tapatrakahinA 7 bheda-(1) utapa-eka apavAsanuM pAraNuM karI be upavAsa kare, ene pAraNe traNa, traNane pAraNe cAra, ema jAvajIva lagI caDAvye jAya te upagrata, jIvataranI AzA cheDIne je tapa kare te ugra tapa, ane ekAMtarA upavAsa kare temAM aMtarAya AvI jAya te bele bele pAraNuM kare, ema caDAvye jAya te avasthitAgra tapa. (2) dInatatape karIne zarIra durbaLa thaI jAya, paraMtu zarIramAMthI sugaMdha kyAraNAne jega bane nahi temaja bIjA koI kAraNathI upavAsamAM khatarAya AvI jAya to vaLI bele bele pAraNuM kare, temAM paNa atarAya bAve te tela tele pAraNuM kare e pramANe jAvajIva caDAvye jAya.
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ave ane kAMtimAM vadhAro thAya. (3) tattatave jema tapelA leDhApara paDela pANI sUkAya jAya tema tIvra sudhA lAge tyAre zeDo AhAra kare jethI laghunIta (pezAba) ane vaDInIta (jhADe pharavuM) nI jarUra rahe nahi. ethI devatA karatAM adhika baLa zarIramAM Ave temaja aneka labdhio AvI maLe. (4) mahAta=bhAsakhamaNathI jAvata chamAsI tapa kare, jarA paNa AMtarA rahita zrutajJAnamAM tallIna rahe, jethI paramakRtajJAna, avadhijJAna, ane mane paryava jJAnanI prApti thAya. (5) gherata=TI vedanA thayA chatAM jarApaNa kAyara na thAya, esiDa le nahi, AdareluM tapa cheDe nahi, ugra abhigraha dhAraNa kare, zarIranI saMbhALa na kare, ane mamatvarahita vicare. (6) ghora parAkrama tapa saMyamanA prabhAvathI svazaktivaDe traNa jagane bhaya brAMta karI zake, samudra zoSI le, pRthvIne uMdhI karI zake vagere mahAzaktimAna thAya. (7) gheraguNa brahmacArI=nava vADathI vizuddha ane nava keTivALuM zuddha zIla vagere vratanA prabhAve traNa jagatanA mahA regane zAMta kare, ane cotarapha zAMti phelAve, sarva bhayane nAza kare, vyaMtara bhaya, jaMgama-sthAvara-viSa vagere upasargo te mahAtmAne jarApaNu parAbhava karI na zake, e mahAtmA jyAM rahe tyAM mAra, mArI, dukALa vagerene upadrava thAya nahi, evI evI aneka rIte prabhAvazALI thAya. (5) baLa kadinA 3 bheda-(1) mana balI=rAga, dveSa, saMkalpa vikalpanA pariNAma rahita mana thAya. (2) vacana lIka aMtara muhurtamAM dvAdazAMgIne abhyAsa kare ane ghaNe vakhata abhyAsa kare chatAM jarA paNa thAka na lAge. (3) kAya balI mahine ke varSa lagI kAyotsarga (kAusaga) kare te paNa thAke nahi evI mahAzaktimAna kAyA thAya,
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9) ASadha gahinA 8 bheda-(1) Ama sahI = caraNaraja (paganI dhULa) nA sparzathI, (2) khelasahI nAkanI lITa, meMmAnuM thuMka vagerenA sparzathI, (3) jalasahI = zarIranA parasevAnA sparzathI, (4) melesahI kAna, nAka, AMkha vagerenA melanA sparzathI. (5) vipasahI viSTA ane mUtrano sparzathI. (6) sosahI=sarvane sparza thatAM. e cha prakArane sparza regIne thAya te tenA sarva roga nAza thAya che. (7) AsIviSa-viSa hoya te amRtarUpa pragaTe tathA mAtra vacana sAMbhaLatAM tamAma jhera utarI jAya. (8) draSTiviSa = mAtra kRpA draSTithI tamAma jhera amRtarUpa thaI jAya, mahAvikArI hoya te nirvikArI bane, paNa kepavALI draSTithI jue te amRtamAMthI jhera thaI jAya, evA mahA zaktimAna hoya che. (7) rasa raddhinA 6 bheda--(1) aksIviSA-mAtra dhAtura vacanathI, ane (2) draSTiviSA-draSTi mAtrathI bIjAnA prANane nAza karI zake, (3) khIrAva-nirasa (rasa rahita) AhAra hoya tene hAtha lagADe tyAM te dUdha je mIThe thaI jAya ane vacana saMbhaLAvatAM nirbaLa hoya tene puSTa banAvI zake, (4) maharAvI -kaDe rAka hoya tene sparza kare tyAM madhura thaI jAya, ane tenAM vacana madhura madha jevAM pragame, (5) sapirAsavIlu AhAra hoya tene sparza karatAM ghIthI cepaDyA je thaI jAya ane vacana saMbhaLAvatA roga samAI jAya, (6) amarAsavI-viSane sparza karatAM te amRta jevuM thaI jAya, ane vacanathI jhera utArI zake. (0 kSetra trAdinA 2 bheda-(1) akhINamANasI thAya AhAra hoya tene aDatAM cakravartinuM sainya jame te paNa khUTe nahi teTale thaI jAya, (2) akhINu mahAlaya-sparza mAtrathI jojana, vastra, mAtra, sarve akhUTa thaI jAya,
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ A sarva maLIne (1811 ba358+6+2 =) 64 leTa labdhi RddhinA thayA. mahAtapa ane zuddha dayAnanA pratApathI AvI AvI Atma zaktio muni mahArAjane pragaTa thAya che, chatAM teo te labdhinA phaLanI pitAne mATe paNa AzA rAkhatA nathI te bIjAne nukazAna ke sukha ApavAnuM te heyaja nahi, chokarA-go manAvI, mAtmA vizvabajAranA trailokyaM cAlayatyeva, dhyAnazaktiprabhAvataH // 1 // artha--ahe! tamAma vizvane prakAza karanAra AtmA, tArI zakitanuM varNana karavAne koNa samartha che? kaI nahi. tuM anaMta apAra zakitamAna che. je te sAcA dilathI dhyAnamAM tanmaya thaIne tAruM parAkrama ajamAve te eka kSaNa mAtramAM adha, madhya, uddha e traNe lekane halAvI zake che!! A te zuddha dhyAnanI dravya guNa zaktinI vAta thaI paNa bhAvaguNazakita pragaTa thatAM te anaMta aya mekSa sukhanI prApti thAya che. parama pUjya zrI kahAnajI RSinA saMprahAyavALA bALa brA cArI munizrI alakha traSi racita " dhyAna kalpataru graMthanI zuddha thAna nAme upazAkhA samAna
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ rA caturtha zAkhA-"zula dhyAna". sUtra-sukeramANe cavihe cauppaDAyAre paNNatte taM jahA. uvavAI sUtra. atha zukala khyAnanA cAra pAyA, cAra lakSaNa, cAra AlaMmana ane cAra anuprekSA maLI soLa bheda bhagavAne pharamAvyA che. e saba bheda jevA che tevA kahe che. dharma dhyAnanI yogyatA meLavIne zuddha dhyAna dhyAnAra munirAjane adhika guNanI prApti thAya che ane ghaNI zuddhatA meLave che. evA dhIra vIra munivara hoya te zukala dhyAnane dhyAya che. zukala dhyAnInA guNa, zukala dhyAnanI gyatA jenAmAM Ave che, tenA AtmAmAM svAbhAvika rIte sadaguNe pedA thAya che. e guNe "sAgAra dhamamRta" nAmanA graMthanI TIkAmAM nIce pramANe kahela che. zloka-yasyeMdriyANiM viSayeSu nivartitAni / saMpa athatha vijapa vira tojo yogaiH sadA tribhirahanizitAntarAtmA / dhyAnaM tu zuklamiti tatsavadanti tajjJAH . // 1 // atha (1) indriyAtIta hoya eTale je pAMce IdriyonA 23 viSaya ane ra40 vikArothI nivRtta thaI, zAMta banI, ku pAMca indriyanAra3 viSaya ane 240 vikAra che te nIce pramANe che1 vyaktinA 3 viSaya ne 12 vikAra che. 1 jIva zabda, 2 achava zabda, 3 chavAjIva eTale mizra zabda ema 2 viSaya che,
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArgamAM praveza karavAthI aTakyA hoya. (2) IcchAtIta-je IcchA rahita hoya eTale jenA mananI sarva prakAranI IcchA eTale cAhanA nivRtta thaI heya. A guNathI manamAM kaIpaNa prakAranA saMkalpa, vikalpa eTale caLavicaLapaNuM rahe nahi. ekAMta nyAya e traNa viSayanA zubha ane azubha evA be bhAga pADatAM che ane e cha upara rAga ane dveSa joDatAM bAra vikAra zroteMdriyanA thAya. 2 cakSu iMdriyanA 5 viSaya ane 6 vikAra che. 1 kALo, 2 lIle, 3 lAla, 4 pILe, 5 zveta e pAMca viSaya che. e pAMca viSayamAMnA darekanA sacita acita ane mizra ema traNa bola lagADatAM paMdara ane te paMdarane zubha ane azubha- evA be bela lagADatAM trIza ane e trIza bheda para rAga ane dveSa joDatAM. sATha vikAra cheteMdriyanA thayA. 3 ghANendriyanA 2 viSaya ane 12 vikAra che. sugaMdha ane durgadha evA be viSaya che. teone sacita, acita, ane mizra evA traNa bela lagADatAM cha bheda ane e cha bhedane rAga ane dveSa joDatAM cha dubAra vikAra ghrANediyanA thAya. 4 raseMdriyanA 5 viSaya ane 60 vikAra che, 1 khATo, 2 mIThe, 3 tIkho, 4 kaDavo, 5 kasAyele e 5 viSaya che. e 5 viSayane sacita, acita ane mizra e traNa bola lAgatAM paMdara bheda ane e paMdaranA zubha ane azubha evA vibhAga pADatAM trIsa bheda ane e trIzapara rAga ane dveSa joDatAM sATha vikAra rasendriyanA thayA. 5. sparzeThiyanA 8 viSaya ane 96 vikAra che. 1 halake, 2 bhArI, 3 TADhe, 4 una, 5 lukha, 6 cIkaNo, 7 narama, 8 kaThaNa e ATha viSaya che. e ATha viSayane sacita, acita, ane mizra bela lAgatAM vIsa bheda ane e vIsanA zubha ane azubha bolathI bhAga pAtAM aDatALIza ane e aDatALIzane rAga neSa joDatAM cha- bheda sparzeThiyanA thayA. badhA maLI[35+25+4= 23 viSaya ane [1ra60+1+ 6096] 240 vikAra pAMce IdriyonA thAya che.
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 mAga tarapha citta coMTI rahe. devAMganA agara iMdranI tamAma Rddhi paNa tenA cittane kSeAbha (vyAkuLatA) upajAvI zake nahi, ane dhyAnamAMthI caLAvI zake nahi. A leAkamAM pUjA, vakhANu, ke mAnanI IcchA nahi temaja paraleAkamAM duvAdikanI RddhinI icchA paNa na thAya, merU paryaMtanI peThe pariNAmanI dhAra sthirIbhUta thaine rahe. (3) ceAgAtIta--mana, vacana ane kAyAnA cegane rUdhana karela hAya. manane AtmajJAnamAM ramADe, vagara kAraNe eka paNa zabda khele nahi, ane kAyAnuM halana calana vagara pratyeAjane kareja nahi, ' DhALa triya ' eTale eka sthAnamAM sthira thaine rahe. (4) kaSAyAtIta--krodha vagere dugu NAnI agnine AlavI zAMta ane zItala thayela hoya, apamAna, tiraskAra ane chevaTa maraNa jevA bhayaMkara upasa (du:kha) paDe chatAM pita te na thAya paNa manamAM paNa mAThA bhAva na upaje. (5) kriyAtItakAyika vagere 25 kriyAthI je nivRtta thayela che. mana, vacana, kAyAnA yAgathI sarvatratI banavAthI, khAdya ane abhyatara kriyA AvavI sarvathA baMdha thavAthI niSkriya ( akriya-kriyA raDuita ) banela hoya. (6) draDhasa hanana (7)zuddha caritra--jina bhagavAne karelI kriyA kare eTale vizuddha adhyavasAyI haiAya. ( 8 ) zaiAca vikaLatA rahita ya. (9) niSkapa--aDelavRtti. A pramANe ( guNAvALA je hAya teja zukaladhyAna karI zake che. jenuM varNana cAra vibhAgamAM AgaLa kahe che. * 13 kriyA che. (1) artha dakriyA-matalaba mATe ka kare (2) ana daMDa kriyA-kai paNa svArtha na chatAM kriSA kare-(3) hiMsAdaDakriyA-jIvavAta kare . (4) akasmAta daMDa kriya:-aNudhAryuM kAma thAya ( 5 ) drA viparyAsIyA daMDa kriyA-bharamathI ghAta kare. ( 6 ) meSaratI daMDa kriyAnna uN eTale ( 7 ) adatta dAna daMDa kriyA-cArI kare. (8) AdhyAtki daMDa kriyA-azula dhyAna bAve. (9) mAnavatI kriyA-abhimAna kare te. (10) mitra dveSavatI kriyA-mitra para dveSa kare. (11) mAyAvatI kriyA-kapaTa kare. (12) lAbhavatI kriyA-lAbha kare, (e pramANenI 12 kriyAthI nivrute ) (13) iriyAvahI kriyA--ne kevaLajJAnIne mATe kahelI che. e 13 kriyA sUyagaDAMga nAme sUtranA bIjA zrutaska MdhamAM kahela che, 36 r
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ 181 prathama pratizAkhA-zukaladhyAnanA pAyA. sUtra - puhata viyake saviyArI, egata viyakke aviyArI | suhuma kirie appaDivAI, samucchinna kirie aNiyaTTi uvavAI sUtra. ekatla vitarka, (3) samucchinna kriyA a---pRthakatla vitarka, (2) sUkSma kriyA apratipAti ane (4) anivRtti dhyAtA. e pramANe zukala dhyAnanA 4 pAyA che. jema makAnanI majabUtIne mATe pAyAnI majabUtI karavAmAM Ave che, tema zukala dhyAnanI sthiratA mATe cAra prakAranA vicAra rUpa madbhUta pAyA karavAmAM Ave che. prathama patra-- pRthakstha vitaka (1) pRthakatlavita te jIva ane ajIvanA paryAyanA bhinna bhinna vicAra kare. zrutajJAnathI prathama jIvanA paryAyanA vicAra karatAM karatAM ajIvanA paryAyamAM praveza kare. pachI ajIvanA paryAyanA vicAra karatAM karatAM jIvanA paryAyamAM praveza kare. naya, nikSepA, pramANu, svabhAva, vibhAva, vagere rIteAthI bhinna bhinna karIne cittvana kare. AtmA dravyathI dharmAMstanuM bhinna bhinna paNuM kare, dravya guNa paryAyanuM bhinna bhinna paNuM kare, eka paryAyanA pazu dravya guNu paryAyanuM pRthapaNuM ciMtave, ane AtmAnA asaMkhya pradezeAmAMthI ' + pRthak=vivadhaprakAra ane vitarka=zrutajJAnamAM vicAra. eTale vividha prakAre zrutajJAnamAM vicAra karavA tenuM nAma pRthavitarka che. tenA traNa sakrama che. (1) vyaMjanasakrama te abhidhAnathI thAya te. (2) artha saMkrama eTale ardhA medha ane pragamavuM te; (3) yogasa krama eTale mana vagere traNe yeAgamAM ramatA. e traNa sa'krama A pAyAmAM haiya che.
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ 283 eka pradezane paNa vyaMjana, artha, ane vegathI bhinna bhinna dravya guNa paryAya vicAre. ema vividharUpathI ekeka vastuno vicAra karatAM temAM praveza karI aneka prakAranA tarka vitarka upajAve ane te tamAmanuM pitAnAja manathI samAdhAna karate jAya. e vicAramAM tallIna banI gayA pachI pitAnA AtmA tarapha lakSa pahoMcADI khyAla kare ke A pratyakSa dekhAya che te jaDa pugaLane piMDa ane temAM rahele sacetana AtmA e baMne bhinna bhinna che. jema dUdha ane pANI bhegAM maLe che te paNa dUdha te dUdhanA svabhAvamAM che ane pANI te pANInA svabhAvamAM che, ekatra nathI ja. ekatra hoya te haMsanI cAMcanA pudugaLa prabhAvathI te alaga alaga zAmATe thAya che. evI rIte deha ane jIva, karma ane jIva e baMne eka jevA lAge che chatAM cetanyane cetana guNa ane jaDane jaDa guNa pitA potAnI sattAmAM alaga alaga chejaevuM nizcaya pUrvaka jANI baMnenI prathatAne tyAga karI, pitAnA caitanya svabhAvamAM sthira thAya ane sUtranA bAra aMganI vANI rUpI pANIvALA mahAsAgaramAM DUbakIo khAya. AvuM dhyAna cida pUrvanA bhaNanArane thAya che. A dhyAna mana vacana kAyAnA pegonI draDhatA rAkhavAthI rahyAM kare che. A dhyAne dhyAtI vakhate eka egathI bIjAmAM ane bIjA mAMthI trIjA yugamAM praveza thayAM kare che ane ema vicAra palaTayAM kare tethI A pAyAnuM nAma pRthaka vitarka dhyAna kahevAyuM che. 89-10-11 e guNa sthAnakavALA munirAjane A dhyAna hoya che. A dhyAnathI citta zAMta, AtmA atyaMtara draSTivALa, InidrA nirvikAra, ane mehane kSaya tathA upazama thAya che. dvitIya patra-"ekatva vitaka* (2). ekatra vitarka -Ane vicAra pahelA pAyAthI ulaTo che. pahelA pAyAmAM prathaka prathamU tarka vitarka hoya che ane AmAM
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka-aikya rUpI tarka vitarka hoya che. A vicAra svabhAvika thAya che. A pAyAvALA dhyAnIonA vicAre badalatA nathI. eka dravyane, eka paryAyane agara eka aNumAtrane vicAra ciMtavatA temAM evI te ekAgratA lagAve ke merU parvatanI peThe sthirI bhUta banI jAya. A dhyAna phakata bAramA guNasthAnavALAne hoya che. A dhyAnamAM cUMTAyA pachI eka kSaNamAM mehakarmanI prakRtiene nAza kare ke tarataja jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, ane aMtarAya e traNa kamene paNa samUlage nAza thAya che. e pramANe cAra ghanaghAtakarmane kSaya thatAM tarataja teramuM guNasthAna prApta thAya che ane bIjA pAyAthI AgaLa vadhe che. vaLI te ja vakhata kevaLajJAna ane kevaLadarzananI apUrva prApti thAya che. agAunA anaMtAkALamAM kadI e kevaLajJAna ne kevaLadarzananI prApti thaI nahotI. kevaLajJAnI mahAtmA sarvajJa, sarvadaza eTale sarva kAlaka, bAhya ne atyaMtara, sUkama ne bAdara. ema sarva padArtho hastAmyaka eTale hAthamAM rahelA AMbaLAnA phaLanI mAphaka jANI le che ane jeI le che. traNe kALamAM je je thayuM, thAya che, ane thavAnuM te eka samaya mAtramAM dekhI zake che. anaMta dAnalabdhi, anaMta bhegalabdhi, anaMta upagalabdhi, anaMta lAbhalabdhi tathA anaMta balavIryalabdhinI prApti thAya che. e mahAtmAne devendra, munIndra vaMdana namaskAra kare che. paNa jo e mahAtmAe pahelAnA trIjA bhavamAM tIrthakara getra upArjana karyuM hoya te A vakhate tIrthakara thatAM samavasaraNanI racanA thAya che ane tenA madhya bhAgamAM cetrIza atizayathI pite virAjamAna thAya che. pAMtrIza prakAranA guNavALI vANuM prakAze che. e vANIrUpa sUrya udaya thatAM mithyAtvarUpI timirane tarataja nAza thAya che ane bhavyajanarUpI kamaLanAM phUlanuM vana navapalla. vita khIle che. e tIrthaMkara mahArAjanA sadudhanuM zravaNa thatAM haLukama sumArge caDatAM bhava bhramaNa rUpI athavA saMcita pAparUpI kacarAne bALI bhasma kare che, ane mekSane sanmukha thaI
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ mikSa prApta kare che. AvA paramopakAranA kartA kevaLajJAnI che. kevaLajJAnI mahAtmA zukala dhyAnane trIje pAye pahoMce che. tRtIya patra-sumakiyA." - (3) sUkSmakriyA-apratipAti-e teramA guNasthAnakamAM pravartatA kevaLajJAnI mahArAjane hoya che. sUkSma eTale theDI ane kiyA eTale karmanI raja, DI karmanI raja rahe arthAta jema bhuMjeluM anAja khAvAthI peTa te bharAya che, paraMtu te ugatuM nathI, tema aghAtIyA karmanI sattAthI calana valana vagere kiyA teramAM guNasthAnakavALA mahAtmA kare che paNa te kiyA bhavAMkura (bhavanA aMkura) utpanna karI zakatI nathI. A kiyA teja bhavanA AyuSya lagIja lAge che. AyuSyanA cegathI sUkSma tathA iriyAvahI kriyA lAge che. mana, vacana ane kAyAnA zubhAganI pravRtti thatAM, AhAra ane bihAra (maLamUtrAdi kiyA) vagere karatAM sUkSma jInI virAdhanA thavAthI kriyA lAge, paNa te kriyA kevaLI bhagavAna pahele samaye bAMdhe che, bIje samaye vede che, ane trIje samaye dUra kare che eTale nirbhara che. kAca upara lAgelI dhULa havAthI uDI jAya tema IriyAvahInI sUma kiyA AtmAnA pradeza parathI uDI jAya che. apratiyAti eTale AvyuM jJAna pAchuM jAya nahi. mati, zrata vagere cAra jJAna te pariNAmenI vRddhi thatAM caDe che ane pariNAmenI hInatA thatAM utarI paNa jAya che paNa pAMcamuM kevaLajJAna te eka vAra AvyA pachI jatuM nathI, eka sarakhuM saMpUrNa rahe che, jarA paNa hAnI vRddhi thatI nathI. caturtha patra-samucchinnakriyA (4) samucchinna kiyA-anivRtta-A ce pAye cAdamA gurusthAnakamAM thAya che. cidamAM guNasthAnakanuM nAma agI kevaLI che. A guNasthAnakamAM mana, vacana ane kAyAnA pega hotAja nathI,
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286 jethI samucchinna kiyA (sarva kriyAne nAza) thAya che. jyAM eka ane lezyA nahi tyAM kriyAnI jarUra paDatI nathI tethI te akriya thAya che. anivRtti eTale merU parvata jevI zelezI sthiraavasthAne prApta thAya che. jethI te zuddha cit pUrNa AnaMda ane parama vizuddhatAmaya thAya che. aghAtika karmane nAza thatAM zuddha caitanyatA pragaTa thAya che, pachI e svabhAvathI kadI paNa nivRtta nathI ane mokSa padhArI enI eja sthitimAM anaMtakALa kAyama rahe che. e zukala dhyAnane ethe pAye kahevAya che. dvitIya prAtizAkhA-zukaladhyAnanAM lakSaNa." sukkassaNaM ijJANassa cattAri lakhkhaNA paNNattA taM jahA, vize, vikI, ava, gAMdho. zukaladhyAnInAM cAra lakSaNa bhagavAne pharamAvyAM che te kahe che. (1) vivakata =nivRtti bhAva, (2) vyutsarga sarva saMga parityAga, (3) avasthita sthirIbhUta ane (4) ameharamehamamatva rahita. prathama patravihata.' 1. vivakta zukala dhyAnane sadA e vicAra rahe che ke - gAthA-ego me sAsao appA, NANa desaNa sNjuo|| . sesA me bAhirA bhAvA, savve saMjoga lakhkhaNA. // 1 // artha-eka chuM, mAruM bIjuM kaI nathI, huM bIjA keIne nathI, mane kaI drivya utpanna karyo nathI, jIva dravya anAdi anaMta che, ene utpanna karavAnI ne nAza karavAnI zakti bIjA kaI dravyamAM cheja nahi, tema jIva kaI divasa utpanna thayA ja nathI, kAraNa ke anAdithI che, tema tene kadI nAza paNa thaze nahi kAra
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ 287 Na ke avinAzIne anaMta che. AvI sthitine lIdhe kahela che ke sAtamogaMT' eTale AtmA zAzvata che, je upaje che tene nAza paNa thAya che, paNa AtmA te utpanna thayelaja nathI, tethI tene nAza paNa nathI. AtmA zAzvata che, AtmA asaMga che, alaMga che, araMga che, parasaMganI tene jarA paNa jarUra cheja nahi. AtmAne nija guNa jJAna ane darzana che. AtmA anAdi anaMta che. jJAna ane darzana kahevAmAM be paNa saMgatvamAM te ekatArUpaja che, ekaluM jJAna keI sthAne vizeSa kALa sthira rahI zakatuM nathI. jJAnanI sAthe ja darzana utpanna thAya che. jJAna eTale jANavuM ane darzana eTale zraddhA, e be jIvanAM lakSaNa che. enA vinA bIjuM je kaMI che, (te + sUkSma eTale adrazya padArtha che ke bAdara eTale drazya padArtha che) te tamAma padArtho AtmAnA sacetana dravyathI svabhAvamAM tathA guNamAM bhinna bhinna che. kAraNa ke "satra saMno karava" eTale pugaLamAM saMgika, vijegika, savabhAva heje haya, e ahIMthI tyAM ne tyAMthI ahIM maLI jAya. che ane vikharI paNa jAya che. ene bharese zuM? evuM jANuM zukaladhyAnI svabhAvika rIte nivRttibhAvane meLave che. bIjI kaI paNa pravRttine tenA AtmasvabhAvamAM praveza karavAne avakAzaja AvatuM nathI kAraNa ke te pudganika svabhAvathI svabhAvika rIte alagaja che. - - - - - - - - - - - - - - - - - - + pugaLa cha prakAranAM thAya che. (1) bAdara bAdara-je puddagaLanA kaTakA thayA pachI eka bIjA sAthe pAchI maLe nahi tevAM. jemake-kASTa vagere. (2) bAdara-kaTako judo paDayA pachI maLI jAya, jemake-ghI, tela, dUdha, vagere. (3) bAdarasUkSma-dekhAya paNa grahaNa karI zakAya nahi, jemake-dhUpa, chAyA, cAMdanI vagere. (4) sUkSmabAdara-zarIrane lAge paNa dekhAya nahi, jemake-havA, sugaMdha vagere. (5) sUkSma paramANu-ekanA be na thAya. () sUkSma samete karma vagaNAnA pudagaLa. (gomaTa sAra) .
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ 288 dvitIya patra--"vyutsarga, (2) vyasa-zukala dhyAnI svAbhAvika rIte sarva saMga rahita hoya che. kapile kevaLIjIe pharamAvyuM che ke --gAthA-vijahitu puvvasaMjogaM, na siNehaM kahiMci kuvvejjA // asiNeha siNeha karehi, dosapaosehi muccae bhikhkhuH // 2 // savvaM gaMthaM kalahaM ca, vippajahe tahA vihaM bhikhkhu, // savvesu kAmajAesu, pAsamANo na lippaI tAI. // 4 // 1 uttarAdhyayana 8. gAthA 2-4. 0 atha--saMsAramAM prathama saMjoga mAtA pitAne ane pachI sAsu sasarAne ema pUrva ane pazciAt baMne prakAranA bAhya saMjoge che. temaja rAga, dveSa, ane kaSAya rUpI pariNati (vicAraNA e abhyatara saMjoga che. ema bAhya ane atyaMtara baMne saMjoga kalezanuM kAraNa che. zukaladhyAnI purUSane A baMne prakAranA saMbaMdha uparathI svabhAvika rIte mamatva bhAva dUra thaI jAya che. vaLI zabda, rUpa, rasa vagere saMve bhega baMdhana rUpa jaNAya che ane tethI temAM lepAtuM nathI. rAgadveSa rahita thAya che. e saMbaMdha anAdi kALathI anaMta paribhramaNa karAvanAre hovAthI tenI sAthe pachI kaI paNa prakAre saMbaMdha thAya evuM kare nahi, kAraNake neha na karavA jevI ane rakhaDAvanArI vastu sAthe sneha zA mATe kare? e anehI vastuo sAthe vItarAga bhAve vate ke jethI te kalezakAraka ane baMdhanarUpa na thAya. e vitarAga bhAva haMmezAM aMdarathI temaja bahArathI zAMtidAtA temaja mukitadAtA che. zukaladhyAnI jIvane evA prakArane saMbaMdha svAbhAvika rahete hevAthI te sadA rAga dveSanI pariNatithI rahita rahe che ane jJAna, darzana tathA cAritrarUpa traNa ratnanI nyata sadA prakAzita rahetAM anaMta jJAna, anaMta dazana, anaMta cAritra, ane anaMta parUpa catuSTaya ranane lokatA thAya che,
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ - tRtIya patra-avasthita (3) avasthita eTale sthirIbhUta rahe. anaMta catuSTayanI ( anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta cAritra ane anaMta tapa) prApti thatAM sarvajJa, sarvadazI, ane nirmohI bane che. anaMta zakitao pragaTAvI, tamAma IcchAothI mukta bane che. jema mahA tephAnI vAyu vAtAM chatAM merU parvata calAyamAna thatuM nathI tema mahAna prANatika kaSTa Ave te paNa pariNAmenI dhArA sadA acaLa rahe che, paNa jarAe caLavicaLa thatI nathI. zrI uttarAdhyayanacha sUtranA bIjA adhyayanamAM kaheluM che kegaathaa-smnnN saMjayaM daMtaM, haNejjA koi katthaI / nadhi jIvassa nAsotti, evaM pehAja saMjae // 27 // * utarAdhyayana 2 gAthA ra7. atha-kaSAyane nAza thavAthI zramaNa thayelA, pitAnA AtmAne sAdhIne saMyati thayelA, rAga vagere zatruone nAza thavAthI damita thayelA evA trASirAjane karmodayathI keIpaNa AvIne game te prakAranuM duHkha, are ! prANata thAya te upasarga kare te paNa pariNAmanI dhArAne DagavA detA nathI. e samaye e vicAra kare che ke mAre AtmA te anupasagI che, sadA akhaMTha ane avinAzI che. naina vinti zALa, nai rAti pAvara" * e gItAjInuM vAkya satya che. AtmA za karIne chedA ke bhedAne nathI, agnimAM baLatuM nathI, pANImAM ogaLatuM nathI. mArA AtmAne keI paNa purUSa kaI paNa jAtane upasarga ApavA samartha cheja nahi. "narika nIvasa nA jIvane nAza kadApi hoyaja nahi. * gItA adhyAya 3,gAthA 23,
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ AthI huM te amara chuM. manuSya, pazu agara deva amara AtmAne nAza karI zake nahi, paNa nAzavaMta je deha tene nAza kare che, ane deha te nAzavaMta cheja. Aja nahi te kAla, kAla nahi te bhaviSyamAM paNa tene nAza thavAne ja. kaDo jatana kare tene te nAzavaMta cIja raheze nahi. Avo nizcaya jenA AtmAmAM sadAkALa vate che, tene kaI paNa jAtanI bAdhA, pIDA, ke duHkha asara karatuM ja nathI. mAmuni gajasukumAra vagerene dAkhale laIe. gajasukumAra munIzvaranA zira upara tene sAsare agninA aMgArA mUkyA jethI taDataDa khoparI baLIne rAkha thaI gaI. ema chatAM te mahAtmAe jarA paNa zarIra halAvyuM nahi. aMdhaka raSirAjanA zarIranI cAmaDI marelA DheranI peThe utaraDI nAMkhI ane lehInI nIka vahI chatAM te mahAtmAe bemAMthI arara je zabda na kADho. vaLI e trASirAjanA pAMcase ziSyane ghANamAM ghAlI talanI mAphaka pIlyA chatAM temaNe AMkhamAM jarA paNa dha Aryo nahi. metArajatraSivarane mAthe tAjuM ALuM cAmaDuM bAMdhI taDakAmAM UbhA rAkhyA jethI temanI AMkhanA DeLA nIkaLI paDyA paraMtu manamAM jarA paNa rAga dveSa Aye nahi. evA evA aneka dAkhalA zAstramAM ApavAmAM AvyA che. mahAna bhayaMkara upasargo chatA pariNAmanI dhArA eka sarakhI rAkhavI e saheluM kAma nathI, te mokSa prApta karavuM e kayAM rastAmAM paDyuM che? mahAtmAone e draDha nizcaya thaI gaye che ke, "nAthi nIvasa nAtatta," jIvane nAza kadApi thatuM nathI, jIva te ajarAmara che je jaLe che, je gaLe che, te jIva nahi paNa bIjI. cIja che ane huM pite (AtmA) tethI alaga chuM. huM draSTA chuM. huM cetana chuM, akhaMDa chuM ane avinAzI chuM. evA pariNAmethI sthira thayelI ekatra dhArA pravartatAM mahAtmAoe ceDA kALamAM AtmA sAthenI anaMta kemavargaNane kSaya karyo ane anaMta, akSaya, avyAbAdha, evuM mekSa sukha prApta karyuM.
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ 91 caturtha patra-- asameAha. (4) asa'meha--zukaladhyAnI svabhAvathIja nirmAhI hoya che, 44 moddo vati mALa, nirmAdo vimuyate. " mADuthI kanA aMdha thAya che ane nirmAMdupaNAthI ka baMdha chUTe che. zukaladhyAnInA evA nizcaya hAvAthI nirmAMhI avasthA svabhAvathIja prApta thaI jAya che. A jagA kAI paNa padArtha emane mAhu utpanna kare evA dekhAtA nathI. " - uttarAdhyayanajI sUtramAM citta munizvarane kahyuM che keH savvaM vilaviyaM gIyaM, savvaM nahaM viDaMbaNA // sandre AmaLA mArA, santhe jAmA jhuhAvaddA // 26 // * uttarAdhyayana sUtra 13, gAthA 16. a--tamAma gIta ane gAyana che te vilApa jevAM che, kAraNa * vilApa ane gIta zabdanI utpatinuM ane bhAgavavAnuM sthAna ekaja che. ane prakAranA zabdo mukhathI khelAya che ane kAna sAMbhaLe che. e aMte iMdriyA rAga dveSanI pariNatinAM dhAma che. gAyana peAte jema prema ane udAsI upajAve che tema rUdanathI paNa prema ane udAsI ane upaje che. A pramANe mAhamAM DUbelA jIvAne thAya che, nirmAhIne kaMI nathI. mehamAMthI bharelAM, ka vikArathIja utpanna thayelAM cittane vicitratA vagere aneka asadbhAvanuM kAraNa gIte thAya che. kevaLajJAnI mahAtmA game tyAM beThA hAya tA e devatA, manuSya samadhI gItA pratyakSa DhekhI zake ane saMpUrNa sAMbhaLI zake chatAM svabhAvathIja te para rAga dveSa ANutA nathI. AkhI duniyAmAM game tyAM je nATaka ane nAca thaI rahela che tene tee eka jAtanI viDakhanA mAne che. jIva mAtrane catuti paribhramaNamAM je duHkha thAya che, tevIja viDakhanA kane AdhIna thaI nATaka ceTaka TANe khicArAo kare che. te anAtha jIve, *
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ 292 kaI vAra purUSa, keIvAra strI, keI vAra UMca, kaI vAra nIca evI aneka vicitra AkRti dhAraNa karI aneka mANasanA maMDaLane athavA aneka dene, hAsya, rUdana, zRMgAra vagerenA khela karI batAve che. e samaye bhavabhramaNanI vicitratAne bhUlI vAMcanAra ane jenAra bane harSa ane AnaMdamAM magna thAya che. jANe teo cAra gatimAM AtmAnA jUdA jUdA dehe paribhramaNa karavAnI viMDabanAthI tRpta na thayA tethI have svataH nATaka ane gAyana dekhI tRpta thatA hoyanI ! jJAnI purUSa jaganI nATakarUpI viDambanAne jJAnadraSTithI nihALe che ane rAga dveSa rahita samabhAvamAM rahe che. kAMkarA, patthara, dhULa, leDuM vagere paNa pRthvImAMthI nIkaLe che ane suvarNa, cAMdI, pRthvImAMthI utpanna thAya che. baMne jAtanA padArtho eka sarakhA bhAre che, chatAM sarAgI cha kAMkarA ane pattharane upADavAmAM ghaNuM duHkha mAne che ane suvarNa, cAMdI, hIrA, mANekanAM bhUSaNene bhAra upADavAmAM harSa mAne che!! vItarAgI purUSa te yathArtha draSTithI joI zaNagAra sajelA ane nagna bane para samabhAve madhyastha bhAve rahe che. jeTalAM jagatamAM dukhe che te tamAma kAmagathIja utpanna thAya che. kAmabhegane lAlacuja, A anaMta duHkhamaya saMsArane bhAra uThAve che, teja duHkha pAme che, ane evuM pratyakSa jagatamAM paNa dekhAya che. jJAnI mahAtmAo svabhAvika rIte ja abhilASA rahita zAMta hoya che. temanA mohane sarvathA nAza thAya che tethI teo vItarAgI bane che, tRtIya pratizAkhA-"zukaladhyAnanuM AlaMbana. sUtra-sukkassaNaM jJANassa cattAri bhAlaMbaNA paNNatA taM jahA vati, mutta, gAve, dive, vivAI sava,
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha zukaladhyAnanA dhyAnArane cAra prakAranI AlabanA (AdhAra) che. (1) kSamA, (ra) nirlobhatA, (3) saraLatA, () namratA, prathama patra-kSamA." kSamA zramaNa purUSa, kSamArUpI svabhAvamAM, svabhAvathI ja ramaNa karI, bIjA taraphathI, parapugaLethI, pitAnAja vicArenI viparItatAthI ane cittane lebha thAya evA pudgalene saMbaMdha maLavAthI, pitAnA ke paranA AtmAne jJAna, darzana, cAritra rUpI paryAyane saMkalpa vikalapa karI kadI paNa ghAta kare nahi, karave nahi, ane karatA pratye rUDuM jANe nahi. pitAnA kSamArUpI amUlya guNane kadApi nAza thavA de nahi. zubha ane azubha saMjogomAM cittanI vRttine sthira rAkhe che. pugaLanA svabhAva tarapha haMmezAM draSTi rAkhI e vicAra kare che ke, je je vakhate je je pugaLenA je je prakAranI pariNatimAM pragamavAne dravyAdi soga thAya che, te te vakhate te pramANe banyA vagara rahetuM ja nathI. jagatane e anAdine svabhAva che. zukaladhyAnI mahAtmA svabhAvathI ja AvI pariNuti (kiyA-vacAra ) thI virakata hovAne lIdhe teomAM sadA samabhAva ke madhyasthabhAva rahe che. pugaLanI pariNati temane asara karatI nathI. jagatamAM anAdithI pudgalika pariNatio bhramaNa kare che, te pariNati vadhe che, ghaTe che, chatAM te vItarAgI mahAtmAnA AtmAne sparza karI ke kharAba karI zakatI nathI. jagatanuM je kArya che te te anAdithI cAlyuM Ave che ane anaMta kALa lagI cAlyAM karaze. vaLI mana, vacana, kAyAnA zubhAzubha pugaLanuM cakakara paNa pharatuM ja rahe che. jamamAM bhame jIva nAhaka beTA uccAra, peTA vicAra ane beTA AcAra vaDe karavuM, karAvavuM ane anumedavuM Adare che. cIkaTe ghaDe uDatI dhULane pitAnI tarapha kheMce che ane tethI melo thAya che, te rIte zuddha AtmA, karmarUpa cIkAzane lIdhe pote parapudaga
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 jJAne kheMcI malIna vizeSa thAya che. e pramANe malIna thatAM nIja svarUpa DhaMkAI jAya che, para svabhAvamAM AtmA ceTe che ane svabhAva dazAmAMthI vibhAva dazA prApta thatAM peAtAnuM bagADe che. jJAnI purUSa teA kAcanA ujaLA ghaDAnI mAphaka nile`pa ane cikAza rahita rahe che jethI jagatanA pudagaLika banAvA temanA AtmA upara TharatAja nathI. svAbhAvika rIteja mana, vacana, ane kAyAnA caiAganI zubha pravRttithI pazu teo alaga rahI peAtAnA je jJAnAdi Atmika guNA che temAMja ramaNa kare che. A jagatamAM aneka jIvA le che, ane aneka jIve sAMbhaLe che, tenA para dhyAna de nahi tA te pudgaLa ApaNA pratye rAga, dveSa kartA bane nahi, paNa je teja zabdane ApaNe ApaNI tarapha khecIe, ane mAnIe ke * A bALa te| maneja dIdhI, tA tarataja te pudgaLa ApaNA AtmAmAM pariName che, ane ApaNane dveSI manAvI de che. ApaNe jarA lAMkhA vicAra karIne joIe te ApaNI niMdA kArya karatuM ja nathI tema karI zake evuM paNa nathI. niMdA thaI zake evA ApaNA AtmAne svabhAvaja nathI. ApaNA AtmA jJAnAdi ana ta guNAnA mahA sAgara che, ane e jJAnAdi guNanI niMdA kAi karatu ja nathI. niMdA tA viSaya, kaSAya, vagere prakRtinI thAya che, je prakRti te karmAMjanita che, ane karma pAte pudgaLa che. AtmA ane kane svabhAva taddana viparIta che, tethI ka` te niMdApAtra che, niMDhApAtranI nidA thazeja. tu' caitanyarUpo AtmA tenAthI alaga che te pachI zA mATe te puLika pariNitamAM paDI malIna thAya che athavA mUruM mAne che ? jene jagat kharAma kahe che tenA para te vacanA samajavAM, ApaNA para nahi. e vacanAthI ApaNe te samajavuM ke e durguNA mArAmAM hAya ! tenA jaladI nAza thA ke jethI mArUM parama kalyANa thAya. kharAma vacane para vicAra karatAM potAnA AtmAnuM bhalu' thAya che te kayA sunna purUSa, guNu eTalu
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ 105 upara avaguNa karaze? kaI nahi. zukaladhyAnI mahAzaya evA evA temaja ethI caDatI sthitinA atyuttama vicAre prathamathI ja karyA kare che ane tethI te vicAre tenA AtmAmAM draDha kasI rahe che. vaLI te mahAtmA pratyakSa paNa dekhe che ke, krodharUpI mahA dAvAnaLathI AkhuM jagat baLI jaLI rahyuM che, tamAma jIvenI dazA kaeNdhAgnithI chinna bhinna thaI rahI che, te huM mArA AtmAne e lAhyamAMthI bacAvI lauM. mAre AtmA te tenAthI alaga ja che ane jJAna-darzana vagere guNarUpI mahAsAgaranI heremAM magna che, tene te dhAgni aDavAne paNa samartha nathI, te AMca te zI rIte lAge ? mAro AtmA sadA saMbUDa, nibUDa, zAMta, zItaLIbhUta hevAthI akhaMDAnaMdamAM ramaNa karyA kare che. dvitIyapatra-muttI (niletA.) (2) muttI-mukti thavI chUTI javuM te. lebha ane tRSNArUpI phAMsAmAM AkhI duniyA pharI rahI che. zukaladhyAnI jIva e phAMsAne prathamathI ja jaDamULathI ukheDI nAMkhI pitAnA AtmAne saMtoSamAM sthApe che. jJAnI jIva jJAnadazAthI pratyakSa jANe che ke, A jagatamAM koI e padArtha nathI ke jenuM dhaNIpaNuM A jIve na karyuM hoya. tamAma pudagaLenI mAlikI ane bhega upabhoga A jIva anaMta karI AvyuM che. eka vakhata AhAra karelI vastune jyAre nihAra (bahAra kADhavuM) thAya che tyAre te vastu jotAMja ApaNe atyaMta durgachA pAmIe chIe chatAM je vastuone ane te vakhata vakhata AhAra karI anaMta vakhata nihAra (cheDI devuM, mUkavuM) karyA chatAM te para dugaMchA (abhAva) thatuM nathI e keTaluM badhuM Azcarya che! e nihAra karelI vastuoneja pAche upabhega karavAne jIva tara thAya che, taraphaDIAM mAre che, enI ja tRSNamAM AkuLa vyAkuLa thaI rahyA che, ane jarA paNa dharAye na hoya tevuM jaNAya che. he jIva, tane eka saMteSarUpI amRta vinA A jagatanA
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ padArthonI tapti kadI thavAnI nathI e nakkI samajavuM. AhAhA!! zuM mahadazAne jhapATe che! e mehadazAne lIdhe A jagannA tamAma vicAra rahita banI gayA che. he bhAI, A vartamAna kALanA tArA zarIranA pudgaLe tathA te pahelAM jeTalAM jeTalAM zarIra te dhAraNa karyA, te tamAmane te pharI pharI anaMtavAra je rIte AhAra ane nihAra karyo che te ja pramANe sarva jIva mAtranA zarIranA pugaLane paNa te anaMta vakhata bhakSaNa karI choDayAM che, jaganI tamAma riddhine mAlika paNa tuM banya, dAsa bane, anaMta paryAyarUpI A saMsAramAM AtmA jude jude rUpe pariName, ane anaMta paryAye paNa AtmAmAM jude jude rUpe pariNamyA, khAvA yogya tamAma padArtha khAdhA, pIvA gya sarva vastu pIdhI, sarva bhega bhegavyA, chatAM koI paNa garaja sarI nahi, Akhara e ne e atRpta rahyA e ati Azcaryajanaka che! have samajaNa rAkhI vicAra karIza te jaNAze ke huM keIne thaye nathI, tema mAruM kaI thayuM nathI, nathI mane keIe khAdhe ke nathI meM kaI padArthane khAdhe; puLaja pugaLanuM bhakSaNa kare che ane cheDe che; A tamAma kAma pugaLathI pragame che, ane nirgame che; mAre ne ene levA devA cheja nahi, are ! e pugaLa che ane huM te cetana chuM. jema nATakavALe nAnA prakAranA veSa dhAraNa karI jenArane aneka rIte khuza kare che, kayAreka rUe che, kayAreka hase che, chatAM prekSakane e nATakavALAnAM caritra dekhI pitApara sukha duHkha anubhavavAnI jema jarUra nathI tema A jagatarUpI anAdi anaMta nATakamAM huM prekSakarUpa chuM, jagatanI vicitratA joI mane tenA vicAremAM lIna thavAnI ke duHkhI banavAnI jarA paNa jarUra nathI. zukaladhyAnI mahAtmA evA ane ethI paNa caDatA bhAva svAbhAvika rIte hRdayamAM dharAve che, jethI sarva saMganA parityAgI banI, siddhanI barobara sadA nispRha bhAvamAM tRpta rahI AtmasvarUpamAM ramaNa kare che.
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ A pagaI ane tRtIya patra-"ajajas". ajava-Arjava-zukaladhyAnImAM saraLatAthI rahevAne svabhAva svAbhAvika rIte hoya che. sUyagaDAMgajI sUtramAM bhagavAne pharamAvyuM che ke -"gasgdhamAM mapha ta >> Arya ane sarala AtmAthIja dharma mArgamAM pravRtti thaI zake che. vakra AtmA bIjAne ThagavA jatAM pateja ThagAya che. eka vakhata ThaganAra prANI karmanA anuyegathI bhavAMtarenI zreNIomAM anaMta vakhata ThagAte rahe che. pudagaLanA vikAromAM bhale padArtha duHkha ane kalezathIja bharelo hoya che. saMsArI AtmA je padArthamAM pitAnA vicAre deDAve te padArthane pudagaLanuM AkarSaNa karI te rUpa bane che. evI avasthAne " mAyA zalya" kahe che. mAyAzalya vRtti mithyAtvanuM mULa che, ane tethI AtmAnA jJAnAdi uttama guNe DhaMkAI jAya che. zalyanuM bIjuM nAma kAMTe che. jema zarIranI aMdara rahele kAMTe taMdurastIne nukazAna kare che, tema mAyArUpI zalya jenA hadayamAMthI nathI nIkaLyuM, enAmAM dhyAnanI sthiratA ne zuddhatA rahetI nathI. jema sIdhA myAnamAM vAMkI taravAra pesatI nathI, tema jenI hadayarUpI taravAra varkagatirUpa che, te zukaladhyAnarUpI sIdhA mAnamAM praveza karatInathI. e nizcaya hovAthI zukaladhyAnInA hRdayamAMthI mAyA (kapaTa) ne te svAbhAvika rIte nAza thAya che. vaLI zukaladhyAnI mahAtmA vicAre che ke huM kapaTa kenI sAthe karUM? AtmAne nija guNa te sarvajJAnI ne sarvadezI hevAthI te kapaTathI kadI paNa ThagAte nathI. AtmAne nija svabhAva te saraLa ane zuddha che, evA uttama svabhAvane cheDI kapaTarUpI malinatAmAM paDavuM e te mahA ajJAna dazAja kahevAya. evuM jANI zukaladhyAnI maDAmA svAbhAvika rIte ja paramajJAnI paramadhyAnI, niSkapaTI, nivikArI, ane AtmaguNamAM lIna rahI, bAhya ane aMbhyatara zuddha ane saraLa pravRtti rAkhe che. raNamAM mAnI saraLa
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturtha patra-magva." | magva-mArdava eTale laghutA, kamaLatA agara namratA, zukala dhyAnI mahAtmAe abhimAnane te svAbhAvika rIte mardana kareluM hoya che. te jANe che ke A jagatamAM ghaNuM maTe ane jabaro zatru abhimAna ja che. UMce caDelAne abhimAnathI nIce paDavuM paDe che, devalekanA sukhamAM garaka thayelAne tiryaMcanI gatimAM avatAra levuM paDe che, abhimAnathI evI evI aneka viTaMbanA paDe che. zukaladhyAnI mahAtmA vicAra kare che ke abhimAna kaI vAtanuM karavuM? abhimAna pate che zuM? juo, keI abhaNa ane mUrkha mANasane bIjo mANasa paMDita kahe che te cIDAya che, nirdhana mANasane ke zrImaMta kahe te tene khoTuM lAge che ane makara rUpa mAne che, te pramANe A paNuM ke vakhANa kare che te TANe DA mANasa ema mAne che che e saMpUrNa guNa mArA AtmAmAM che nahi te mAre abhimAna zA mATe karavuM joIe? e mArAM vakhANa nathI karate paNa mane upadeza de che ke, satya, zIla, dayA, kSamAdi guge tame dhAraNa karo. zukaladhyAnI jIva te sarvottama guNadhAraka hoya che chatAM tene potAnA guNonuM kiMcit mAtra abhimAna keI kALe hatuM nathI. e te sadA nirabhimAnI hoya che. vaLI guNagrAma je thAya che te te guNanA thAya che ane e guNane pitAne abhimAna thatuM nathI. te vacamAM huM te zA mATe abhimAna karUM? saMsAramAM kahevata che ke phalANu mANase phalANuM sArI vastunI prazaMsA karI tethI te vastune najara lAgatAM bagaDI gaI teja pramANe tArA guNAnu vAda thatAM je tuM phUlAIza te tArAja guNonI kharAbI thaze. evuM jALI pitAnA guNonI kharAbI karavAnA keNu upAya kare ? * priya prAyA vRtti vinayamadhuro vAci niyamaH / prakRtyA kalyANI matiranavagItaH paricayaH //
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 99 vaLI je je saguNenI prApti thaI che, te pitAnA AtmAne sudhAro karavA mATe thaI che, chatAM bagADe kara e kevI moTI bhUla gaNAya. evA evA vicAra zukaladhyAnIne svAbhAvika upajatA hovAthI tene AtmA sadA nirabhimAnI ne namra hoya che. A cAra moTA guNanuM zukaladhyAnIne svabhAvathIja AlaMbana hovAthI te sadA akhaMDa apratipAtI dhyAnamAM rahe che. caturtha pratizAkhA-zukaladhyAnInI apekSA. sUtra-sukkassaNaM ijhANassa cattAri aNuppehA paNNatA taM ghaNA () ravIyANu, (2) gaNumANucve, (2) ganaMtapacAveNA, (4) viparimANupehIM. artha-zukaladhyAna dhyAtAnI 4 anuprekSA eTale vicAraNA che. (1) apAyAnuprekSA eTale duHkhathI chUTavAne vicAra, (2)azubhAakSA eTale azubha pravRtti vagerethI nivartavAne vicAra, (3) anaMtavRttiyAnuprekSA eTale anaMta pravRttiothI chUTavAne vicAra ane (4) viparimANapekSA eTale viparIta pariNAmethI chUTavAne vicAra. e cAra prakAranI vicAraNA zukaladhyAnI jIvane ravAbhAvika rIta thAya che.. puro vA pazcAdvA tadidamaviparyAsitarasaM / rahasyaM sAdhUnAmanupadhi vizuddhaM vijayate // artha-sAdhuonI zArIrika kriyA ghaNuM karIne priyakAraka, vacana vinayayukta, namra, buddhi svabhAvathI ja kalyANakArI ane saMga nirdoSa heya che. eTalA badhA guNo chatAM teo bhUtakALa ane bhaviSya kALamAM eka sarakhA saraLa svabhAvI, daMbharahita ane pramAda vagere durgaNothI mukta rahe che, evA satpaSanuM rahasya hamezAM vijayavaMta hoya che.
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ 300 prathama patra-apAyAnuprekSA.' 1) apAyAnapekSA-saMsAramAM janma maraNa karatA jIne (1) mithyAtva, (2) avata, (3) pramAda, (4) kaSAya, (5) yoga e pAMca ati duHkhadAyI che. (1) atyaMtaramAM, nija AtmAnI vItarAgarUpa dazAnA anubhavathI viparIta rUci temAM tathA bAhyamAM zuddha AtmatattvathI - mAMDIne parasaMbaMdhI saMpUrNa dravyamAM je viparIta Agraha tene mithyAtva kahe che. (2) atyaMtaramAM, AtmA paramAtmAnA rUpanI bhAvanAthI utpanna thayela paramasUtrarUpa amRtabhojana khAvAnI rUcine badalAve che, ane bAhyamAM, vrata vagere dhAraNa na karavAnI je pravRtti thAya tene avata kahe che. (3) atyaMtaramAM, pramAda rahita je zuddha AtmA che, tenA AnaMdamaya anubhavathI pheravavAnI je pravRtti tathA bAhya mAM, mULa ane uttama guNe che temAM aticAra utpanna karAvanAra tene pramAda kahe che. (4) atyaMtaramAM, kevaLajJAna vagere mahAna anataguNe svAbhAvika rIte dhAraNa karanAra ane parama upazama mUrti rUpa je nija AtmA tene tenA paramAtmasvarUpamAM AkuLa vyakuLatA karAvanAra tathA bAhyamAM, sAMsArika viSayenA saMbadhathI karatA vagere dhAdi jussA tene kaSAya kahe che. (5) nizcayamAM akiya AtmA che tene tathA vyavahArathI vantarAya karmanA kSayazama thatAM utpanna thayela je mana, vacana kAyAnI pugaLa vagaNa, tenuM avalaMbana karanArAM karmone grahaNa karavAmAM kAraNe rUpa evA AtmAnA pradezanuM calana valana tene ga kahe che. A pAMca Asava anAdi kALathI dareka saMsArInA AtmAmAM sthiti rUpe ane kriyArUpe rahela che. e AsavathI ja AtmAne A saMsAramAM janma maraNanI asara bhegavavI paDe che. zukla dhyAnIe pAMce Asava svAbhAvika rIte nAza karyA hevAthI tenA badalAmAM (1) kSAvikasamyakatva, (2) kathAkhyAtacAritra, (3)
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ 301 apramAdI, (4) kSINukavAthI ane (5) sthirIbhUta svabhAva e pAMca mahA guNe paNa svAbhAvika rIte prApta thayela hoya che. dvitIya patra-"azubhAnuprekSA" (2) azubhAnuprekSA-jIvanuM zubhAzubha thavAnA be mArga che. (1) nizcaya, (2) vyavahAra nijaguNamAM ja pravRtti tene nizcaya, ane bAhyamAM pravRtti tene vyavahAra kahe che. chadmastha jIvene mATe vyavahAra prathama hevAthI teoe hamezA vyavahAramAM zuddha karmo karI AtmasAdhanamAM eTale nizcayamAM draSTi rAkhavAnI che. sarvajJa prabhu sadA nizcayanI pravRttimAM ja hoya che chatAM vyavahArane bagADatA nathI, mATe karmane AtmA sAthe zuM saMbaMdha che te jANavAnI vyavahArathI jarUra che. vyavahAramAM kamane kartA pudgaLa che, kAraNa ke AtmA te mana, vacana, kAyAnA traNe yegathI rahita heIne te te sadA sarvadA nija svarUpanI bhAvanAmAM varte che. e bhAvanAthI AtmAne vimukha karanAra pukULaja che. A saMsAranA jJAnAvaraNIya vagere dravyakarmone upacarita ane asadabhUta vyavahAra che tene; udArika, vikeya ane AhAraka e traNa zarIrane lIdhe, tathA AhAra, zarIra, indriya, zvAsesa, mana ane bhASA e che paryAti vagerene lIdhe puLasamuhanuM je karma che tene ane teja pramANe ghaTapaTa vagere upacaritaasadgatabAhya viSaya che tene kartA puLaja che. A pramANe vyavahAranI vyAkhyA thaI. have nizcayanI apekSAthI te citanyaja kamarane kartA che. AtmAnuM mULasvarUpa te rAgadveSa vagere saMkalpa vikalArUpI udAsIthI temaja kriyAthI rahita che, chatAM yiA rahita e AtmA rAgadveSa utpanna thAya evA karmonuM upArjana kare che. te kamene udaya thatAM akriya ne nirmala AtmA ajJAna dazAmAM AvI bhAva karmane athavA rAgadraSane kartA bane che. mana, vacana, ane kAyAnA traNe roganA
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 vyavahArathI rahita temaja zuddha tatvajJarUpa eka svabhAvamAM jyAre AtmA vate che, tyAre chaghastha avasthA hoya te anaMtajJAnAdi sukhanA zuddha bhAvenI bhAvanArUpa vivikSita zuddha eka dezane nizcayathI kartA bane che ane mukata avasthA hoya te nizcayathI anaMtajJAna, anaMta darzana vagere zuddha bhAvene kartA bane che. zuddha ane azuddha bhAve je vate che tene kartA chava che ema mAnavuM, nitya, nirAkAra, niSkriya, evI AtmasvarUpanI bhAvanAthI rahita je jIva che tene ja kamene kartA kahela che. paLenI vicAraNA eTale parapariNatija zubha ane azubha baMdhanuM mukhya kAraNa che. e parapariNatithI dUra rahI pitAnA AtmAmAM bhAvanA bhAvavI. vaLI vyavahArathI AtmA sukha ane duHkharUpa je pagaLika karmone bhegave che te tamAma karmanA phaLane temaja nizcaya nayathI caitanya bhAvane bhakatA AtmAna che. A caitanya bhAva ApaNe pitAne sadA saMbaMdhI che. jJAnavaDe nija zuddha AtmAne pAramArthika, sukhamaya amRtarasarUpI bhejana maLe che te na meLave e AtmA upacarita asadabhuta vyavahArane lIdhe pAMce idrinA ISTa ane aniSTa viSayethI utpanna thatAM sukha ane duHkha bhegave che. te ja pramANe anuparita asaduvyavahArathI atyaMtaramAM sukha duHkha utpanna karanArA dravya karma je sattA asatArUpe udaya che tene paNa bhegave che. vaLI AtmA harSa ane zoka pAme che, chatAM zuddha nizcayamAM te paramAtma svarUpanI samyaka zraddhA, samya jJAna ane kriyAthI utpanna thatA avikArI AnadarUpa eka sthitivALA sukhAmRtane bhegave che. - sArAMza e che ke-vAbhAvika rIte utpanna thatA sukharUpI amRta bhajananI prApti na thavAthI A AtmA iMdriyathI utpanna thatA sukhane bhagave che, ane tethI saMsAramAM paribhramaNa kare che. AtmAne svabhAva te IdriyethI je agocara sukha che te
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukhane utpanna karavAne che ane te svabhAva grahaNa karavA cogya che. A agocara sukhane zukala dhyAnI svAbhAvika rIte grahaNa kare che, jethI saMsArarUpI jhADanAM, zubha azubha, kaDavAM mIThAM ane uMca nIca phaLane ApanAre, puddagaLanI pravRttithI thaye je savabhAva te svabhAva sahajaja jatuM rahe che ane zuddha AtmAnaMda citanyamaya svabhAvamAM sadA ramaNa kare che. tRtIya patra--"anaMta vRttiyAnuprekSA , (3) anaMta vRttiyAnuprekSA-A saMsAramAM paribhramaNa karavAnI je pravRtti che, tenAthI nivavAne svAbhAvika vicAra thAya che. A saMsAramAM anaMta jugaLa parAvartana karyA te parAvartana 8 prakAranAM che. (1) dravyathI bAdara pugaLa parAvartana-udArika, vaikeya, taijasa, kArmaNa, mana, vacana ane zvAsa e sAta prakAranA pudagaLa jagatamAM jeTalAM che te tamAmane sparza kare. (2) dravyathA sukSama puzaLa parAvatana-te prathama kahelAM sAta prakAranAM pagaLAmAMthI prathama udArika zarIranAM jeTalAM paLe jagamAM che tene anukrame paze, jarApaNa cheDe nahi, pachI anukrame vaikeyanAM, pachI anukrame taijasanAM ema sAtenAM anukrame spaze. (3) kSetrathI bAdara pugaLa parAvartana-merU parvatathI mAMDIne daze dizAomAM AkAzanI asaMkhyAta zreNio kareLIAe guMthelI jALanA tAMtaNunI mAphaka vistAra pAmI che, te tamAma kSetra upara janma maraNa karI spaze. (4) kSetrathI sUma pugaLa parAvartana-upara kahI te zreNiomAMthI prathama eka zreNi grahaNa karI, tenA para merUthI aleka lagI anukrame janma maraNa karI paze, jarApaNa cheDe nahi. pachI bIjI eNi paNa eja rIte, ema tamAma zreNi paze.
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ 304 (5) kALathI bhAdara pudagaLa parAvartana- samaya, AlikA, staka, lava, muhU, dina, pakSa, mAsa, Rtu, ayana, varSa, yuga, pUrva palya, sAgara, avasarpiNa, utsarpiNa, kALacaka e tamAma kALamAM janma maraNa karI spaze. (6) kALathI sUkSma pudagaLa parAvartana--prathama sarpiNI kALa zarU thayela hoya tenA pahelA samayamAM janma maraNa kare, vaLI bIjI vakhata sarpiNI Ave tyAre tenA bIjA samayamAM janmIne mare, e pramANe AvaLikAnA samaya pUrA thAya tyAM lagI janma maraNa kare, vaLI sarpiNI kALa bese tenI pahelI AvabikAmAM janmIne mare, vaLI bIjI sarpiNImAM ema stakane kALa pUro kare, e anukrame sarva kALa janma maraNa rahI spaze. (7) bhAvathI bAdara pudagaLa parAvartana-5 varNa, 2 gaMdha, 5 rasa, 8 sparza e 20 jAtanA sarva padyaLane janma maraNathI sparza kare. 8 bhAvathI suma pugaLa parAvartana-prathama eka guNa raMganAM jagatamAM jeTalAM pudgaLa che te tamAmane spaze, pachI duguNa kALA raMganAM, pachI traNaguNa ema TheTha asaMkhyAta guNa kALA raMganAM pugaLane spaze. ema sarve kALA raMganAM pugaLane pazya pachI lIlA varNanAM pudagaLane kALA varSanI mAphaka anukrame spaze e pramANe 20 jAtanA pugaLane anukrame spaze. - A ATha prakAranA pugaLa parAvartana janma maraNe karIne kare tene eka pudagaLa parAvartana kahe che, evAM evAM anaMta jugaLa parAvartana akeka jIva saMsAramAM kare che. ApaNe jIva paNa karI AvyuM che. e pramANe saMsAra paribhramaNa karatAM karatAM anaMtAnaMta puNyano udaya thavAthI, manuSya janmamAM zukaladhyAna pamAya teTalI sAmagrIo hAtha AvI che. A sAmagrIo pugaLa parAvartanane ukheDI nAMkhanArI ane akhaMDa, acaLa, nirAmaya mekSanAM sukhane,
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ 305 ApanArI che. zukaladhyAnI mahAtmAne e draDha nizcaya svAbhAvika rIte thAya che. A saMsAranA anaMta jIve anaMta pudagaLa parAvartana rU5 bhramaNa kriyAmAM paDIne, vibhAvarUpa (pugaLika sukha rU5) vicitratAmAM paDI jAya che. e sthitinI pratiSThAyA zukaladhyAnI mahAtmAnA zuddha AtmAmAM svAbhAvika rIte paDe che. evA jJAnavALA apratipAti (kadI na paDe tevA) dhyAnamAM zukalayAnI sadA magna rahe che. - caturtha patra-vipariNumAnuprekSA. * * vipariNumAnA -A vizvarUpI udara 343 rAju che. te jaDa ane cetana padArthothI saMpUrNa bharyuM che. e vizvamAMnAM pudugaLo kSaNe kSaNe vikAsa pAme che. jema kuMbhAra mATInA piMDamAMthI sArAM, narasAM, meTAM, nAnAM, aneka prakAranAM vAsaNe banAve che, tema pudagaLanA samuhamAMthI manuSya ane pazu jevAM jUdA jUdA AkAranAM vAsaNa bane che. e AkArene joIne ghaNAM mANase, koIne sAre ane keIne kharAba kahe che e mAtra draSTineja phera che. bAkI risa AkAre enAM e pudgomAMthI banyA che, emAM vastune phera cheja nahi. sarva leka (= jagatuM) jIva ane ajIvathI bharela che, temAM jIva anAdi kALathI, anaMtaparamANuonA samuhathI, ane paMca samavAyanI preraNAthI saMga viyega pAmI aneka AkAramAM pravarte che. e AkAranA pugaLamAM anaMtakALathI sAmAnyapaNuM ane vizeSapaNuM thayA kare che. e ja pramANe AkhA lokamAM rAga, TheSanAM pugaLe paNa bharyA che tene sakamI ( saMsArI) che, lehacuMbaka ne loDhAnI peThe kheMce che. tethIja mithyAttava ane mohanI zakita prabaLa thAya che ane pariNAmamAM prema ane dveSa rUpI aneka saMkalpa vikalpa thayAM kare che. keI para prema Ave che ane kaI para dveSa thAya che, e baMne vastuo eja pudagaLanAM paramANu enI banI che. ApaNuM ghara, dhana, strI, svajana, bhaSaNa, miSTAnna
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ vagere priya vastuo ane jhera, malInatA, mana, vagere apriya vastuo e tamAma pudagaLane ja ThATha che. kSaNekSaNe pudagaLanuM rUpAMtara thayAMja kare che ane te rUpAMtara pramANe junI pravRttimAM phera paDe che. jenI pravRttimAM rAga dveSa rUpI cakamaka eTale khaTapaTI bhAva AvatAM, jIva tevAM pugaLanuM AkarSaNa karI bhAre thAya che. ema bhAre banavAthI UMcAmAM UMcI je mekSa gati che, tyAM jIva pahoMcI zakate nathI. saMsAramAM rakhaDavAnuM A kAraNa anAdi anaMta che. A badhI jaMjALa ane vikArI dazA pudagabonI pravRttine lIdhe thAya che. e pudagaLika ThAThamAM lIna thavAthI uttamane nirmala cetana AjaparyaMta duHkhI thaye, temaja vikAra pAme evuM nizcayAtmaka jJAna zukaladhyAnIne thAya che. e jJAnathI sarva pugaLe uparathI rAgadveSa jatuM rahe che, anaMta catuSTayanI prApti thAya che, ane mAluma paDe che ke mAre Atma guNa te akhaMDa che, avinAzI che, sadA eka rUpamAM rahenAra, sacetana, agurU laghu, sAga viga vagarane, ane anAdithI nija svarUpamAM ramaNa karanAra che. paraguNethI (pudugaLika racanAnA svabhAvathI) DhaMkAcele hovAthI ATalA divasa AtmA e kevI uttama cIja che, tenI kAMI paNa oLakhANa thaI nahi. paNa hAla e pudagaLethI ulaTI zakita dhAraNa karanArA evA Atmika guNane jega thavAthI nijaguNa pragaTe che. vAyunA jegathI vAdaLAM vikharAI jAya che ane tarataja sUryane prakAza pragaTe che, temaja pugaLanI palaTatI dazArUpa vAdaLAM vairAgya rUpI pavanathI dUra thatAM anaMta jJAna rUpa tinA sUryane arUNodaya thAya che, ane e arUNedathI thaye eTale pUrNa prakAza thavAne draDha nizcaya paNa thaye. ethI kALAMtare sarva pudagaLanA paricayathI mAre AtmA dUra thaze, satya, cita ane AnaMdavALuM svarUpa pragaTaze ane tyAreja huM nirAmaya, 'nitya, ane acaLa sukhane joktA banIza.
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ 307 zukaladhyAnanAM pupa-phaLa. ' A cAra prakAranA vicAre zukaladhyAnInA hRdayamAM sadA svabhAvathIja varte che. e mahAna zaktine lIdhe, zukaladhyAnIne AtmA save pugaLa pravRttinA saMbaMdhathI (vibhAva pravRttithI) dUra rahI, tamAma karmothI chUTI, atyaMta pavitratAne meLavI, anaMta akSaya, avyAbAdha (upAdhi rahita,) mokSa sukhamAM tallIna rahe che. ' e pramANe zukaladhyAnInA 4 pAyA, 4 laNa, 4 AlaMbana, ane 4 anuprekSA ema 16 bhedanuM varNana thayuM. graMtha kartAnI laghutA. huM eka alpajJa, viSaya ane kaSAyanuM ja ghara, aneka anya da thI paNa bharele, zukaladhyAna jevA gahana viSayanuM yathArtha varNana karavAne asamartha chuM. kAraNa ke zukaladhyAna te mArA anubhavanI, bahAra che. meM je kAMI lakhyuM che te kevaLIe prarUpelAM sUtra ane keTalAka graMthane anusarIne, ane keTaleka ThekANe te svAbhAvika bedha pe lakhyuM che. mATe vAMcanAra jijJAsuo pAse namratAthI mAphI mAguM chuM. parama pUjya zrI kahAnajI trASijI mahArAjanI saMpradAyanA mahaMtamuni zrI bALabrahmacArI muni zrI amAlakhASajI mahArAja racita dhayAna : kalpataru graMthanI zukaladhyAna nAme cethI zAkhA samAsa,
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ upasaMhAra, : - A dhyAnakalpataru graMthanI cAra zAkhA tathA be upazAkhA maLa kula cha zAkhAomAM cAra dhyAna tathA upayukta be dayAna ( zubha ane zuddha ) nuM varNana sUtra pramANe kareluM che. A graMthane kharA dilathI. bhaNatAM vicAratAM ane AcaratAM A jagamAM pravatetI sarve zubha ane azubha bAbatonuM jJAna saraLatAthI thaze. evA jJAnathI lAbha e le ke je heya lAge te cheDavuM, ane je upAdeya lAge te AdaravuM. A ane radradhyAna A bhava temaja have pachInA bhavamAM atyaMta duHkhadAyaka che evuM AtmAne jaNAze ke tarataja mokSane abhilASI AtmA tene choDavAne hamezAM vizeSa vizeSa prayatna karI jarUra tyAgaze. e be dhyAnathI nivavAnI rIta prathama zubhadhyAna rUpI upazAkhAmAM barAbara samajAvelI che. e pramANe azubha dhyAnathI nivaryAthIja A kALamAM phakta dharmayAna banI zake che. dharmadhyAna A bhava ane parabhavamAM uttamottama sukhadAtA che. dharmadhyAnamAM AtmA barAbara utarI jAya che tenAthI UMcI dazAmAM AtmAne lAvavA sArU bIjI upazAkhAmAM zuddhadhyAne batAveluM che. e zuddhadhyAna meLavavAne dhIra vIra sapurU prayatna kare che jethI anuttara (sauthI zreSTha) sukha meLave che. have atyanta vizuddha ane sarvopari AtmadazA prApta karanAra ceAthuM je zukaladhyAna che te A kaLikALamAM (paMcama ArAmAM) prApta thavuM muzkela che te paNa tenuM svarUpa dareka AtmAe jarUra samajavuM joIe ke jethI bhUtakALamAM mArA pUrvaja mahAtmAo kevI kevI vRttio dhAraNa karI paramapada meLavatA hatA tene khyAla Ave. he prabhu! mane paNa e avasara prApta thAo evI bhAvanA parama sukhanA cAhanArA vAcaka vargane thAya te tene AtmA aneka lAbha meLavaze.
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ atomuhuttamita, citAvatyANameghavatthumI // chaumatthANaM ijhANaM, joga niroho jiNANaM tu // 1 // atha_ekane eka dayeyamAM, mAtra aMtamuhurta lagI cittanI ekAgratA rahe te chaghastanuM dhyAna che, ja ane yegane rUMdhI vikapa rahita AtmAnI sthiratA te jinezvara prabhunuM dhyAna che. ' je jittiAya heu, bhavasma te ceva tittiA mukkhe // .. guNa gaNAiA logA, duehavI punA bhave tullA . // 2 // atha-A vizvamAM jeTalA saMsAranA hetuo che teTalAja makSanA hetuo che. guNanA samuhuthI pUrNa evA A traNa lekamAM baMne hetuo pUrNa bharela che ane ekatra che. emAM khUbI dhyAna karanAranI che, je bAju lakSa Apaze tevuM phaLa meLavaze. je jaha cia saMciamiMdhaNa, mnnloypvnnshioduddhi|| taha kAmmaMdhaNa mamiaM, khaNeNa jANA loDahai // 3 // jema ghaNA vakhatanAM bhegAM thayelAM iMdhaNa (lAkaDAM)ne devatA, pavananA jorathI jarA vAramAM bALIne bhasma karI nAkhe che, tema anaMta anaMta bhanAM ekaThAM thayelAM kamarUpa IdhaNane zukaladhyAnarUpI mahA agni kSaNamAtramAM bALI khAkha karI tenI rAkha uDADI nAkhI AtmAne tadana pavitra banAve che. siddhAH sidhyanti, setsyanti yAvantaH ke 'pi mAnavAH // dhyAnatapAbale naiva, te sarve 'pi zubhAzayAH // 4 // artha-bhUtakALamAM anaMta siddha bhagavaMta thayo, vartamAnamAM (mahAvideha kSetramAM) thAya che, ane bhaviSya kALamAM thaze te tamAma zudhdha dhyAnarUpI mahAtapanA prabhAvathI ja thAya che. tethI nizcaya thAya che ke mokSanI prAptinuM mukhya sAdhana bAna ja che. *sUtra-uttama saMhananasyaikAgracitta nirodho dhyAnamantarmuhartA-tu // atha-uttama saMghayaNanA dhAraka cittanI ekAgratA atayudata paryata kare che te.
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 mArA tathA paranA AtmAne siddha karavAnA hetuthI A graMtha me' banAvyeA che. dhyAna e evA gahana viSaya che ke, tenuM sapUrNa ane yathArtha varNana karavuM e mArA jevA alpajJa jIvane mATe mazkarI rUpa che. te paNa bALakanI ramatanI peThe A graMtha lakhI huM tattvavetA mahAn purUSone samarpaNu karU chuM ke Apa mahAnubhAva purUSo tene sa` doSomAMthI mukata karI, vizuddha karI mArA Azaya pramANe tene (A graMthane) banAvI mumukSuone paramAnaMda, paramazAMti rUpI mahAlAbhanI bakSisa karaze. OM h zAMti: zAMti: zAMti: parama pUjaya zrI kahAnajIRSijImahArAjanA sa`pradAyanA mahutamunirAja zrI mukhARRSijImahArAjanA ziSyalaya Aya muni zrI cenARSijImahArAja, tenA ziSya bAlabrahmacArI munIzrIamAlakha ruSijI mahArAja racita A yAna kalpataru nAmaka graMtha samAsa,
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ naal drasl tee