________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
(
૩૦)
અમૃતસાગર
(તરંગ
-
સો હૈયા જેવી વેદના થાય તે ધસી ૨૮. કેડથી તે ગોઠણ સુધીના ભાગની (એક પગની) મેટી રગે ખેંચાવાથી લંગડો થાય તે અંજા ૨૪. કેડેથી તે ઘુંટી સુધીના બને સાથળની ચાલવા વગેરેની ક્રિયા અટકી જાય તે પાંગળો–પંગુ ૩૦. ચાલતી વખતે ધ્રુજે અને પગ આડા અવળા પડે ખોડંગાતે ચાલે તે કલાપખંજ ૩૧. ઢીંચણના વચમાં વાયુ તથા લેહીથી શિયાળના માથા જે જાડે સેજે ઘણી વદને સાથે ચઢે તે કોષ્ટ્ર, iી ૩૨. પગ, સાથળ, પિંડીઓ અને હાથનાં મૂળ, વેદનાથી ઠાઈ જાય તે ખેલી ૩. પંથ કરવાથી, આડો અવળે પગ પડવાથી, પયાથી કિવા થાકને લીધે વાયુ ગઠણમાં સે બાવી વેદના ઉપજ કરે તે વાત કંટક : . જ બળતરા થાય તે પાદદાહ ૫. પગમાં ખાલી ચઢે અને રૂવાટાં ઉભાં થઈ આવે તે પાદહ૬ . વાયુથી થાય. પગ, માથું, વાંસે તથા ડું એઓ સજડ અને લાકડીની શરીર અકડ થઈ જાય તથા ડાલ્યા કરે તે દંડકાક્ષેપ ૩૭. કફથી વિંટાયેલ વાયુ શરીરની ધોરી નસેને સજડ કરી હાથીની પેઠે વારંવાર શરીર હલાવ્યા કરે તે દંડપતાનકાક્ષેપ ૩૮. કાંઈ વાગવાથી કેપેલા વાયુ માણસના શરીરને હલાવે છે તે અભિપાત કૃતાક્ષેપ ૩૮. પિત્ત સંયુકત વાયુ સર્વ ધોરી નસોમાં પેસી વારંવાર શરીરને હલાવ્યા કરે તે વાતપિત્તકૃતાક્ષેપ ૪૦. કામઠાની પેઠે આગળના ભાગથી ખેંચાઇને વાંકે વળી જાય તે અંતરાયામ ૪૧. કમરમાંથી વાંક વળી પીઠ તરફ શીંગડાની પેઠ વળી જાય તે બાહ્યાયામ ૪૨. હાથ પગ અને આખું શરીર કામઠાની પેઠે વળે તે ધનુર્વાયુ ૪૩. શરીરના ભાગથી બહાર પીઠનો કે છાતીને ટેકરો વાંકો વળે નીકળે તે કુબડ-કુન્જ ૪૪. વાયુ ઉંચી ગતિને ધારણ કરી હદય, મસ્તક, ખભા અથવા શરીરમાં પીડા કરે તથા કામઠાની પેઠે શરીરને વાળે છે, કંપાવે છે અને ચિત્તને મયુકત કરી દ્રષ્ટિને સ્તબ્ધ કરી નાખે તથા હેલા કે કબુતરની પેઠે ગળામાં બોલે તે અપતંત્ર ૪૫. વાયુ છાતીમાં પસી જ્ઞાન–સંજ્ઞાનો નાશ કરી દ્રષ્ટિ રોકી તરેહવાર રીતે કંઠમાં શબદ બેલે, ક્યારેક સાવધાન અને ક્યારેક અસાવધ રહે તે અપતાનક ૪૬. અરધું-એક બાજુનું શરીર ઝલાઈ નકામું થઈ જાય અને અડવાથી કે ચુંટી ખણવાથી ચામડીને ખબર પડે નહીં તે પક્ષાઘાત ૪૭. આખા શરીરની નસે ધ્રુજે, ગાત્રે ભાગી પડે અને સાંધાઓમાં કળતર થાય તે સાગ વાત ૪૮. વાળ ટુંકા જ રહે તે
કેશવ ૪. પેટમાં ગડગડાટ થાય તે આપ પ. પડખાઓમાં શળ–શણકા આવે તે પાધેશળ ૫૧. ઝાડે ઘણો કઠણ ઉતરે તે મળગાહતા પર. ઝાડ ઉતરે નહીં ને બંધકેશ રહે તે મળપ્રવત્તિ ૫૩. આખું શરીર કયા-ક્રૂજ્યા કરે તે કંપવાયુ ૫૪. આખું અંગ અકડ થાય તે સ્તંભ ૫૫. આખું શરીરસુખું પડી જાય તે રૂક્ષતા ૫૬. શરીર દુર થઈ જાય તે કાર્ય ૫૭. શરીર કાળું પડી જાય તે કાર્ય ૫૮. શરીર ઠંડુ રહે--, તે શિલ્ય પ૮. રૂવાડા ઉભાં થાય તે રોમ-મહર્ષ ૬૦. અંગમાં પીડા થયા કરે તે વ્યથા ૬૧, અંગમાં સેયો ભેંકાતી હોય તેવી પીડા થાય તે તદ ૬૨. શરીર ચીરાતું હોય તેવી પીડા થાય તે ભેદ ૬૩. નસનું વારંવાર ફરકવું તે શિરાફુરણ ૬૪. અંગમાં ત્રોડ થાય તથા શરીર ભાગે તે અંગમર્દન ૬૫. શરીર સુકાઈ જાય તે અંગશુષ્ક ૬૬. શરીર સંકે - ચાઈ જાય તે સંકેચ ૬૭. શરીરનું પિતાના ઠેકાણેથી ખસી જવું તે અંગવિભ્રંશ ૬૮. ચિત્ત મૂઢ થઇ જાય તે મોહ ૬૮. ચિત્તનું ચંચળ રહેવું તે ચળ ચિત્તત ૭૦. ઉંઘ જપગ ન આવે તે નિદ્રાનાશ ૭૧. જરા પણ બા આવે તે સ્વદનાશ ૨, "
For Private And Personal Use Only
