Book Title: Amrutsagar Pratapsagar
Author(s): Purnachandra Achaleshwar Sharma
Publisher: Hargovinddas Harjivandas Pustakwala

View full book text
Previous | Next

Page 364
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ઓગણીશમો. ) www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir વિષ પ્રકરણ તરંગ ઓગણીશમો. -:(0): સ્થાવર જંગમ વિષ તણાં, ભેદ સ્થાન વળી ચિન્હ; ઔષધ સહ ઓગણીશમા, લખ્યા તરંગ અછિન્ન ( ૩૩૧ ) ઝેરના અધિકાર. ઝેર એ પ્રકારનાં છે એટલે એક સ્થાવર અને બીજી જંગમ કહેવાય છે.. પોતાની મેને ચલનશક્તિ કરી ન શકે તેથી ઉત્પન્ન થએલુ' તે સ્થાવર ઝેર અને ચાલતા પ્રાણીઓથી ઉત્પન્ન થનારૂં તે જંગમ ઝેર કહેવાય છે. સ્થાવર ઝેરનાં ૧૦ ઉત્પત્તિસ્થાન છે અને જંગમ ઝેરનાં ૧૬ ઉત્પત્તિસ્થાનછે. તેને વિવેચન નીચે પ્રમાણે: ઝાડના મૂળમાં, પાંનડાઓમાં, ફ્ળામાં, ઝુલામાં, છાલમાં, દુધમાં, સારમાં, ગુદમાં, ધાતુઓમાં અને કંદોમાં એમ સ્થાવર ઝેરને પેદા થવાનાં ૧૦ ઠેકાણાં છે. કણેર વગેરેનાં મૂળીમમાં, કડવી દુધેલી વગેરેનાં પાનડાઓમાં, કુકડવેલા વગેરેના કા માં, નેતર વગેરેના ઝુલામાં, ધાળી ચણાઠી વગેરેની છાલમાં, સારમાં તથા ગુંદમાં, શ્વેર વગે. રૈના દુધમાં, હરતાલ વગેરે ધાતુઓમાં અને વછનાગ વગેરે કંમાં ઝેર રહેલાં છે. જંગમ વિષ દૃષ્ટિમાં, શ્વાસમાં, દાઢમાં, નખમાં, મળમાં, મૂત્રમાં, વીર્યમાં, લાળમાં, સ્પર્શમાં, આંકડામાં, ગુદામાં, અધેવાયુમાં, યોનિમાં, હામાં, પિત્તામાં અને વાળામાં એમ ૧૬ ઠેકાણે જંગમ ઝેર રહેલ છે—પેદા થાય છે. મનુષ્યોની દૃષ્ટિમાં, દિવ્ય સાપોના શ્વાસમાં, કુતરા તથા શિયાળની દાઢામાં, વાધ-વના નખોમાં, ઢેઢગરાળીના મળમાં, તથા મૂત્રમાં, વાંદર તથા ઊંદરના વીર્યમાં, હડકાયા જનાવર તથા કરાળીઆ—ખડમાંકડીની લાળમાં, ગરમ વસ્તુ ખાનારી તથા વ્યભિચારીણી સ્ત્રીયાની ચેનિમાં, ગરમ વસ્તુ ખાનારા તથા ગુમૈથુન કરાવનારાઓની ગુદામાં, સર્પ વગેરેના હાડમાં, નાળીયા તથા માછલાના પિત્તામાં, ભમરા-માખી–વીંછીના કાંટામાં, વાધના વાળામાં, અને ચિત્રશીર્ષના સ્પર્શમાં, મળમાં, મૂત્રમાં, મ્હોમાં, વિામાં તથા અધેવાયુમાં, એટલાં સ્થાનામાં જંગનઝર હય છે. સ્થાવર ઝેરના પ્રત્યેક્ સ્થળના ઝેરનાં ચિન્હા. સ્થાવર વિષથી તાવ, હેડકી, દાંતાનુ અખાવું, ગળાનું પકડાવું, મુખે ીણનું આવવું ઉલટી, અરૂચિ, શ્વાસ, મૂર્છા અને વિકળતા થાય છે; પરંતુ કયું સ્થાવર વિષ છે ? એ પાર ખવાની રીત નીચે પ્રમાણે:~ ઝાડનાં ઝેરી મૂળીયાં ખાવામાં આવ્યાં હાય કે ખવરાવ્યાં હોય તેા ગોટલા ચઢે, માદ ચાય અને બકવા થાય છે. For Private And Personal Use Only ઝેરી પાનડાં ખાધાં કે ખવરાવ્યાં હોય તો તેથી બગાસાં, ધ્રુજારી અને શ્વાસ થાય છે. ઝેરી ક્ળે! ખાધાં કે ખવરાવ્યાં હોય તે અડકાયમાં સાજે, બળતરા અને ખાવા ઉપર અભાવા થાય છે.

Loading...

Page Navigation
1 ... 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434