Book Title: Shatak
Author(s): Abhayshekharsuri
Publisher: Shreyaskar Andheri Gujarati Jain Sangh Mumbai
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004954/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karma viSe zrI devendrasUri ma. virrayata zataka nAme pAMcamA karmagranthanA paThA (vizada TIppaNo sAthe) padArtha saMkalana + TIppaNo - A. vi. abhayazekharasUri Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NamoDalpaNa samaNassa bhagavao mahAvIrassa karmamarmavit zrImad devendrasUriviracita "zataka" nAme pAMcamA karmagranthanA padArtho (saMkSepamAM padArtho + hetuvagerene jaNAvanAra vistRta TIppaNo) -: padArtha saMgrAhaka + TIppaNakAra :prema-bhuvanabhAnu-dharmaji-jayazekharasUriziSya Avijaya abhayazekharasUri - TIppaNonA saMzodhaka : siddhAntadivAkara gacchAdhipati pa.pU.A. vijaya jayaghoSasUrIzvarajI ma.sA. mudraka :- jIjJA A8 - 892 8990 -: prakAzaka :zrI zreyaskara aMdherI gujarAtI jaina saMgha 106, esa.vI.roDa, pArlA (ve.), IrSA, muMbaI- 56. phona naM. - 671 2631 mUlya : 60.00 rUA. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya che. vidvAna guruvaryone amArI satata vinaMtInuM phaLa ApanA karakamalamAM mUkatAM ame anero AnaMda anubhavIe chIe. pU. A.zrI vijaya abhayazekhara su.ma.sA.ne paNa amArI satata vinaMtI hatI ke have ApazrI kayo grantha prakAzita karavA cAho cho? amane lAbha Apo. amArI vinaMtI ane teozrInI kRpAnA pariNAme A granthanA prakAzanano lAbha amane maLyo che. jJAnanidhino Avo suMdara bIjo kayo upayoga hoya? - pUjyapAda A.bhagavaMte pAMcamA karmagranthanA padArtho para je vizada TIppaNo ApelI che e A granthanA adhyetAone ja nahIM, adhyApakone paNa karmaprakriyAnA UMDA rahasyo sudhI pahoMcavAmAM ghaNI sahAyaka banaze evI daDha zraddhA che. " zrI jinezvarabhagavaMtoe bhAkhelA trikALa abAdhita padArthonA aneka rahasyonuM udghATana karatAM AvA anya paNa aneka granthonuM sarjana karI enA prakAzanano lAbha amane ApavAnI pU.A.bhagavaMtane vinaMtI karavA sAthe emanA caraNomAM vaMdanA jillA ArTasavALA rItezabhAIne prInTIMgamAM suMdara sahakAra ApavA badala dhanyavAda zrI zreyaskara aMdherI gujarAtI jaina saMgha vatI harSadabhAI saMghavI che prAptisthAna che. 1) prakAzaka, 2) divyadarzana TrasTa, dhoLakA 3) jagadIzabhAI hIrAcaMda javerI, 81556 kAyastha mahollo, | gopIpurA, surata. 4) paMkajabhAi ema. zAha, bI-7, padmAvatI epArTameMTa, azokanagara basa sTenDa pAse, navA vikAsagRha roDa,pAlaDI, amadAvAda-7 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA ka paM.zrI dhIrubhAI tathA ramyareNu dvArA pAMcamA karmagranthanA karAyelAM vivecana mArI pAse saMzodhana mATe AvyAM. saMzodhana karatAM karatAM ema lAgyuM ke AmAMnA ghaNA padArtho para hetu vagerenI vizeSa vicAraNAo zakya che. eTale TIppaNa rUpe evuM lakhANa karavAnuM zaru karyuM. paNa A banne vivecano atyaMta vistRta jaNAyA, eTale A TIppaNonuM lakhANa emAM ora vistAra karanAruM banaze.....enA karatAM saMkSepamAM padArthono saMgraha karI sAthe A TIppaNo ApavI ema vicArI TUMkamAM padArthonuM lakhANa ane vistRta TIppaNo taiyAra karyAM. atyAra sudhI pAMcamA karmagranthanAM aneka vivecano prakAzita thayelA che, upara kahelA be paNa TUMka samayamAM prakAzita thaI rahyA che, ane chatAM A paNa eka vadhArAnuM e ja viSayanuM pustaka prakAzita thaI rahyuM che, te uparanA kAraNe jANavuM. alabat uparanA banne vivecanakAronI icchA hovAthI emanAM vivecano sAthe paNa A TIppaNo yathAsaMbhava prakAzita karavAnI meM saMmati ApI che. padArthonA saMgrahamAM, bhUyaskArAdinA nirUpaNamAM sarva uttaraprakRtionA bhUyaskArAdinA vistRtanirUpaNano samAveza karyo che. AnA dvArA vidyArthIone karmanA baMdha aMgenA tathA baMdhamAM thatA bhUyaskArAdi aMgenA aneka sUkSmaniyamonI jANakArI maLaze tathA e badhI vicAraNA karavAmAM pUrvApara bhArobhAra anusaMdhAna Avazyaka hovAthI cittanI ekAgratA keLavavAno paNa abhyAsa maLaze. e mATe medhAvI vidyArthIone eka bhalAmaNa che ke pahelAM, A baMdhasthAno, eno kALa-bhUyaskArAdinA vikalpo vagereno svayaM vicAra karI levo, ane pachI pustakamAM karelA nirUpaNa sAthe eno tALo meLavavA prayAsa karavo. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIppaNomAM keTalIka svAnuprekSAo che, keTalIka pUjyapAda gurudevo pAsethI jANelI vAto che. to keTalIya pUjyapAda gacchAdhipati zrI jayaghoSa sU.ma.sA. pAsethI pUrve jANelI vAto chene keTalIka teozrI pAse saMzodhana karAvavA daramyAna jANavA maLelI vAto che. A TIppaNo atIndriya evA paNa karmo aMge paramAtmAe pAtharelA prakAzane kaMIka paNa vadhAre spaSTa rIte samajavAmAM jarUra sahAyaka banaze tema ja pUrvagata sAhityamAM karmaviSayaka kevuM sUkSmAtisUkSma nirUpaNa haze eno kaMIka aNasAra ApavA dvArA enA racayitA zrI tIrthakara-gaNadhara bhagavaMto pratye zraddhA- Adara vadhAravAmAM sahAyaka banaze evI zraddhA che. atIndriya padArtho ane vizeSarUpe lagabhaga apracalita evuM nirUpaNa...eTale saMzodhana karAvyA vinA to kema prakAzita karI zakAya? eTale pUjyapAda gacchAdhipatizrIne saMzodhana mATe vinaMtI karI. alabata vartamAnamAM vidyamAna aneka zramaNasamudAyomAM sahuthI vizALa zramaNa samudAyanA ane caturvidha zrI saMghanA yogakSemanI javAbadArImAMthI teozrIne avakAza maLavo ghaNo durlabha...chatAM zrutapratyenI bhakita ane mArA pratyenI lAgaNIthI teozrIe thoDo thoDo paNa zakya avakAza kADhIne TIppaNonuM saMpUrNa meTara sUkSmadaSTithI tapAsI ApyuM che, keTalAya sudhArA-vadhArA sUcavyA che temaja enA dvArA mane paNa ghaNuM jANavA maLyuM che. teozrIe mArA para karelA aneka upakAronI hAramALAmAM A eka navo maNako umerAyo che. teozrIno khUba khUba RNI chuM. karmasAhityaniSNAta-cAritracUDAmaNI-siddhAnta mahodadhi sva. pU. A. zrI vijaya premasUrIzvarajI ma.sA.vardhamAnataponidhi-nyAyavizAradasakaLa saMghahitaiSI sva.pU. A.zrI vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI ma.sA. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmasAhityamarmavid adhyAtmarasika sahajAnaMdI sva. pU.A.zrI dharmajinsUrIzvarajI ma.sA. tathA dakSiNamahArASTra prabhAvaka zrIsUrimaMtraArAdhaka mULapayaDirasabaMdhonA vRttikArasva.pU.A.zrI vijaya jayazekharasUrIzvarajI ma.sA... A suvihita guruparaMparAne kRtajJatApUrvaka yAda karuM chuM. bhaktisabhara hRdaye anekavidha sahakAra ApanAra ziSyavRndane paNa kema bhUlI zakAya? A padArthasaMgrahamAM tathA TIppaNonA nirUpaNamAM parama pavitra jinAjJAthI viruddha je kAMIpaNa anAbhoga-chabasthatAdivazA AvyuM hoya to enuM hArdika micchAmi dukkaDaM devA sAthe bahuzrutone e aMge mAruM dhyAna doravA namra vinaMtI karuM chuM. pAMcamA karmagranthanA adhyApako tathA adhyetAo A pustakano sahAro laI enuM sUkSmajJAna saMpAdana karavA dvArA mArA parizramane saphaLatA bakSo evI vinaMtI sAthe A.vi. abhayazekharasUri kArataka suda 15 vi.saM.2058 dAdara == == == ** **** ** ** ********* pU.A.zrI abhayazekhara sUri ma. likhita upadezAtmaka sAhitya haMsA! tuM jhIla maitrI sarovaramAM AvikakhA aNANuM de haiyuM mAruM nRtya kare huM chuM sevaka tAro re huM karuM huM karuM e ja ajJAnatA hA! pastAvo vipula jharaNuM.... kara paDikkamaNuM bhAvazuM micchAmidukkaDa noMdhaH jJAnakhAtAmAMthI chapAyelA A pustakanuM mUlya jJAnakhAte cUkavyA vinA gRhastha enI mAlikI karI zakaze nahIM. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -: samarpaNa :saMghavAtsalya ane zramaNavAtsalyathI bhareluM bhareluM vizALa hRdaya. zrI arihaMtaprabhu ane zrI sUrimaMtra pratye bhaktithI bhInuM bhInuM sukomaLa hRdaya.... vaDIlo ane nAnA mahAtmAo pratye saraLatAthI ane namratAthI kUNuM kUNuM hRdaya. koInA game tevA vAraMvAranA vartanane gaLI jatuM ane vAtsalyabhAva evo ja akSata rAkhatuM gajabanAka udAra hRdaya.. parivAramAMthI mAtA, baheno, bhAI, bhAbhI, bhatrIjA-bhatrIjI vagere kula 1pa nI dIkSA ziSyapraziSyAdi parivAra 16 upasaMpadA svIkArIne rahelA mahAtmAo ghaNA.. anekanuM saMyamamAM sthirIkaraNa umara 72 varSa, saMyamaparyAya...50varSa sUripadaparyAya..14 varSa vardhamAnatAoLI...62 * baMdhavihANaM mahAgranthanA mULapayaDIrasabaMdhonI lagabhaga 16000 zlokapramANa saMskRtavRttinI racanA zrI sUrimaMtranA pAMce prasthAnanI pAMcathI adhika vAra ArAdhanA dakSiNa mahArASTramAM varSo sudhI vicarIne tyAMnA zrI saMghonA paramazraddheya banelA... zirolI zrI sImaMdharadhAmanI aitihAsika aMjanazalAkA sahita 16 aMjanazalAkA tathA lagabhaga 40 pratiSThAo.... sAdhu-sAdhvInI vaiyAvacca arthesAputArAmAM zrIgajAbhiSeka jainatIrthanA mArgadarzakaAzIrvAdadAtA. zrI gautamasvAmInA jApamAM ane caturvidha zrI saMghanA utkarSanI zubha bhAvanAmAM ramatA ramatA adbhuta samAdhimRtyune varelA. sva. pUjyapAda gurudeva zrI jayazekharasUrIzvarajI ma.sA.! ApazrI nI kRpAnuM sarjana...ApazrIne samarpaNa Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azaM2 resUrI che. hatA. zrI vuiM... / ka2jI ma.02), Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti - praznottarI... siddhinAM sopAna (praNidhAnAdi pAMca AzayonuM atyaMta vizada vivecana) eka aMgata vAta..... yogaviMzikAnuM vivecana. A badhA pustakonuM adhyayana karIne aneka sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto tathA adhyApaka paMDito mane pUchatA hoya che ke ''sAheba varSothI ame AnA adhyayana -adhyApanamAM chIe... paNa amane to kayAreya AvA UMDANabharyA.... apUrva ane adbhuta rahasyonuM niHzaMka udghATana karanArA ciMtano sphuratA nathI, ApazrIne kevI rIte sphure che ?'' prastuta granthanI aneka TIppaNo aMge paNa AvA sAzcarya udgAra prAyaH ghaNAnA nIkaLaze...eTale A aMge huM je mAnuM chuM te badhAne jaNAvI dauM... deva-gurunI acintyakRpA....A eka mukhya paribaLa che ja.. siddhAntadivAkara pUjyapAda gacchAdhipatizrI jayaghoSa sU.ma.sA. tathA sahajAnaMdI sva. dAdAgurudevazrI pU.A.zrI dharmajit sU.ma.sA. ... banne mahAtmAo pAse karmasAhityanuM adhyayana thayuM tyAre ja ghaNAM rahasyo maLyAM ja, paNa koIpaNa vAta hetupuraskara vicAravAnI paddhati maLI... enA kAraNe mane DhagalAbaMdha prazno udbhavavA lAgyA. keTalAkanA svayaM samAdhAna padArthonA pUrvApara anusaMdhAnathI maLatA. keTalAyanA nahIM paNa maLatA, e badhAnA A banne mahAtmAo samAdhAna ApatA jemAM ghaNAM ja navA navA kayAreya jenI kalpanA suddhAM na karI hoya- evA rahasyo maLatAM. pachI anekazaH adhyayana karAvavAno avasara sAMpaDayo.hetu vagere mATe zAstravacanone aneka rIte cakAsavAnI ane pUrvApara vacanone joDavAnI Teva paDI gayelI.. eTale jeTalI vAra bhaNAvavAnuM thAya eTalI vAra kaMIka ne kaMIka navI sphuraNAo- navAM rahasyo maLatAM ja. vaLI prazno UThe to pUjyapAda gacchAdhipatizrI samAdhAnadAtA hatA ja. A TIppaNomAM paNa ghaNAM ghaNAM Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ciMtana teo zrImadbhA che, mAtra mArA zabdomAM rajuAta che... sva. pUjyapAda gurudevazrI bhuvanabhAnusUrIzvarajI ma.sA. vagere pAse nyAyagranthonuM adhyayana thavAthI khIlelI tarkazakti paNa prazno uThAvavAmAM, enA samAdhAna zodhavAmAM, e samAdhAnamAM vaLI bIjA koI prazno asaMgati vagere UbhA nathI thatA ne ? e cakAsavAmAM, e thatA hoya to e TaLI jAya e rIte pUrvapraznanuM navuM samAdhAna zodhavAmAM.... A badhAmAM khUba bhAga bhajave che. A badhI vAto jaNAvavA pAchaLanuM prayojana paNa jaNAvI dauM. mAre te te dareka sAdhu-sAdhvIvRndanA vaDIlone bhalAmaNa karavI che ke potAnA Azrita sAdhu-sAdhvIjInuM adhyayana mAtra pagAradAra paMDitonA bharose choDI detA mahAtmAopAse ja mahAtmAonuM adhyayana thAya evI vyavasthA UbhI karavI. mAruM to zrI prema-bhuvanabhAnu sUrisamudAya pAmavAnuM evuM parama saubhAgya che ke jemAM guruparaMparAthI A paddhati ja Aja sudhI lagabhaga cAlI AvI chene haju cAlu che. AnAthI bhaNanArane, bhaNAvanAra guru ke gurubhAI pratye vizeSa prIti UbhI thavI, vaMdana-Adara bahumAnapaDilehaNAdi vaiyAvacca vagerenA kAraNe kSayopazama vadhAre khIlavo, prApta thayeluM jJAna pariNatirUpa banavAnI vadhatI zakyatA, paMDitanI vyavasthA hoya tyAM varSo sudhI satata rahevAnI jarUra nahIM ke e mATe guru thI alaga paDavAnI jarUra nahIM, vagere aneka lAbha thAya che. to bhaNAvanArane paNa padArtho upasthita rahevA, navI-navI phuraNAo thavI, satata zAstravyAsaMga rahevo, enA kAraNe antarmukhatA jaLavAI rahevI ke je saMyamamAM sAcA AnaMdano AsvAda karAvanAra che, Azrito paranuM vAtsalya, zAsanabhakti vagere aneka aneka lAbha thAya che. A thoDA lAbho jaNAvyA che. A sivAya paNa aneka lAbho che. dareka zramaNa-zramaNIvRndamAM AvI adhyayana-adhyApana paddhati jIvaMta bane-vegIlI bane-evI paramakRpALu paramAtmAne huM prArthanA karuM chuM. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya dhruvabaMdhyAdivicAra.... dhruvAdhruvasattA . sarva-dezaghAtitvavicAra... * anukrarmANakA anaMtA kayA cAritra no ghAta kare ? kSayopazamano vistRtavicAra. puNya-pApaprakRtio 4 prakArano vipAka ...... bhUyaskArAdivicAra.... sarvauttaraprakRtionA baMdhasthAno sarvauttaraprakRtio aMge bhUya sarva uttaraprakRtio aMge alpatara niSekaracanA . mULa-uttaraprakRtionA u sthitibaMdha. AyuSyabaMdha kyAre ? ja sthitibaMdha ja sthitibaMdha aMge 4 mata u. sthitibaMdha svAmitva ja sthitibaMdha svAmitva sAdyAdi bhAMgAnI samajaNa sthitibaMdha alpabahutva yogonuM alpabahutva sthitibaMdhasthAnonuM alpabahutva hAni-vRddhinA SasthAnonI samajaNa abaMdhakALa satatabaMdhakALa anubhAgabaMdha u rasabaMdhasvAmitva. *********** padArthasaM. TIppaNa pRSThAMka pRSThAMka ********** 1 3 5 19 k 7 C 16 23 28 33 34 37 38 40 41 42 Fr 46 47 ...... 49 50 53 94 106 108 112 126 130 140 142 144 150 154 157 157 159 159 160 171 162 163 166 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pas ................ pa7 188 61 SIA ******.. 71 208 G7. 78 83 ja rasabaMdhasvAmitva ..................... 172 mULakarmanA ja rasabaMdha aMge vicAraNA ............ 183 pradezabaMdha ............ 188 vargaNAonuM svarUpa .. upade pradezavaheMcaNI 188 japa pradezavaheMcaNI . . 65 201 guNazreNio .. 203 palyopama .................... ........ 69 puparAvarta................ upradezabaMdhasvAmitva .............. japradezabaMdhasvAmitva .......... ********* 210 bolanuM alpabadutva yoganuM svarUpa .. ghanIkRtaloka.............. upazamazreNi. ....... ..................... kSapakazreNi....... .... .................. zuM ja sthitibaMdha aMge paMcasaMgraha ane kammapayaDIno mata eka che? ..... pustakamAM upayogamAM lIdhelI keTalIka saMjJAo - u.ke utkR = utkRSTa ke ja = jaghanya = vizeSAdhika P = palyopama sAke sAgaro. = sAgaropama a= asaMkhya , A = anaMta, s= saMkhyAtuM.... A traNe alpabadutvamAM Ave to asaMkhyaguNa, anaMtagaNa ane saMkhyAtaguNa evA artha jANavA. padArtha vibhAga mAM aMgrejImAM 1,2,3 vagere je aMko ApelA che te TIppaNavibhAgamAM te tene saMlagnaTIppaNano naMbara jaNAve che. sarvaprakRtionA bhUyaskArAdinA nirUpaNamAM gUjarAtImAM 1,2,3, vagere naMbaro je ApyA che te, te te baMdhasthAnAdinA nirUpaNa pachI tarata enA kAraNa vagere jaNAvyA che tenA naMbara jANavA. 2 ****.. 213 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH | zrI prema bhuvanabhAnu jayaghoSa dharmaji-jayazekharasUrIzebhyo namaH che nama: zataka' nAme pAMcamA karmagranthanA padArtho zrI tIrthaMkaradevane namaskAra karIne nIce mujaba 26 dhAro kahIza. (1-6) dhuvabaMdhI - adhuvabaMdhI, dhuvodayI-adhuvodayI, dhruvasattA adhuvasattA. (7-12) ghAtI-aghAtI, puNya-pApa, parAvartamAna-aparAvartamAna. (13-16) kSetra-bhava-jIva-pudgalavipAkI ema cAra prakAranA vipAkavALI prakRtio (17-20) prakRti-sthiti-rasa ane pradeza ema cAra prakAre baMdhavidhi. (21-24) cAra prakAranA baMdhanuM svAmitva (25-26) upazamazreNi ane kSapaka zreNi. (1) dhruvabaMdhI : potAnA baMdhahetuo vidyamAna hoya tyAM sudhI (arthAta baMdhaviccheda na thayo hoya tyAM sudhI) je prakRtine badhA jIvo satata bAMdhatA hoya tevI pravRtio dhruvabaMdhI kahevAya che. 47 prakRtio dhruvabaMdhI che. jJAnA, 5 + darzanA. 4 + aMtarAya pa ] 10 mA guNaThANA sudhI (A jJAnAvaraNIyAdi 14 kahevAya) thINadvitrika bIjA guNa. sudhI nidrAddhika AThamAnA 1lA bhAga sudhI mithyA, moha, 1 le anaMtA, vagere 12 kaSAyo mazaH bIjA, cothA, pAMcamA sudhI bhaya-jugu, 8 mA sudhI saMjva. 4 kramazaH 9 mAnA bIjAthI pAMcamA bhAga sudhI. agara nirmANa,upaghAta,taikA,,varNAdi 4, 8 mAnA 6ThThA bhAga sudhI. | zAka - gAthAH 1,2 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ama jJAnA. 5 + darzanA 9+moha 19+nAma 9+aMtarAya-5-kula 47 2) avabaMdhI : mithyAtvAdi svabaMdha hetunI vidyamAnatAmAM paNa je kyAreka baMdhAya kyAreka na baMdhAya e prakRtio avabaMdhI kahevAya che. je vedanIya - 2 zAtA - azAtA mohanIya - 7 hAsya-rati, arati-zoka, 3 veda AyuSya - 4 devAdi 4 nAma 58 3 zarIra, 3 upAMga, 6 saMgha, 6 saMsthAna, 5 jAti, 4 gati, 2 khati, 4 AnupUrvI, jina, uccha, Atapa-udyota, parAghAta, trasAdi-20 UMca, nIca. kula - 73 prakRtio avabaMdhI che. zAtA vagere keTalIka parAvartamAna hovAthI ne AhAraka zarIra. vagere keTalIka amuka prAyogyabaMdha hoya tyAre ja baMdhAtI hovAthI satata baMdhAtI nathI. gotra - 2 - 3) dhruvodayI : udayaviccheda na thayo hoya tyAM sudhI je prakRtio badhAne satata udayamAM hoya te dhruvodayI kahevAya che. jJAnA. 14 12 mAnA carama samaya sudhI sthira,asthira, zubha, azubha, mithyA. moDhe 1 lA guNa sudhI nAma-12 13 mA guNa sudhI kula 27 prakRtio dhruvodayI che. 4) avodayI : udayaviccheda na thayo hovA chatAM kyAreka jeno udaya na paNa hoya evI prakRtio adhruvodayI kahevAya che. darzanAvaraNa - 5 vedanIya - 2 mohanIya - 27 AyuSya - 4 nidrApaMcaka zAMtA, azAtA mithyAtva sivAyanI devAdi nirmANa,aguru, haikA, varNAdi 4 A nAmanI 12 che gAthA: 3,4, - dka Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma 55 - 4 gati, 5 jAti, 3 zarIra, 3 upAMga, 6 saMghayaNa, 6 saMsthAna, 4 AnupUrvI, Atapa, udyota, upaghAta, parA, 2 khagati, jina, uccha, sthirAdi 4 sivAyanI trasAdi 16 UMca, nIca gotra - 2 kula - 95 prakRtio avodayI che. dhruvabaMdhI vagere vize bhAMgA - avabaMdhIno baMdha ane azruvodayIno udaya sAdi-sAnta ja hoya che. dhruvabaMdha dhruvodaya abhavyAdine...27 samyaka vAdi pAmanArane..27 udaya viccheda pachI anAdi-ananta abhavyAdine.47 anAdi-sAnta |samyavAdi pAmanArane.47 sAdi-sAnta baMdha viccheda pachI paDanArane...47 ja paDanArane mAtra mimo sAdi-sAnta bhAMgo vabaMdhImAM badhI prakRtiono maLe che, paNa dhruvodayImAM mAtra mithyAtva mohanIyano ja maLe che, zeSa dhruvodayIno, udayaviccheda bAda patana na hovAnA kAraNe punaH udaya thato na hovAthI sAdi sAnta bhAMgo maLato nathI. 2 sAdi-ananta bhAMgo ekeyano maLato nathI. jeno Adi (prAraMbha) hoya te sAdi, na hoya te anAdi. jeno anta hoya te sAnta, na hoya te ananta. 5) dhruvasattA H samyaktvAdi uttaraguNone nahIM pAmelA sarva saMsArI jIvone je prakRtionI sattA satata maLatI hoya te dhruvasattAka prakRtio kahevAya che. kula 130 prakRtio dhruvasattAka che. jJAnAvaraNIyAdi 14, nidrApaMcaka, be vedanIya, 26 mohanIya (sabhya mizra vinA), nAmanI 82, nIcagotra =kula 130. nAmanI 82 prakRtio : tiryaMcaddika, 5 jAti, audA 7, kA. 7, 6 saMsthAna, 6 saMghayaNa, vargAdi 20, khagatiddhika, jina sivAyanI 7 pratyeka, trasAdi 20. = zataka - gAthA: 5,7, 3 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6) adhuvasattA : samatvAdi guNo na pAmelA jIvomAM paNa jenI sattA kyAreka hoya kyAreka na hoya evI prakRtio.... mohanIya - 2)sama. mizra. abhavyAdine na hoya.. samya, patitane Pla pachI na hoya. Ayu. 4 | baddhAyuSkane paNa vadhumAM vadhu be ja sattAmAM hovAthI. nAma-21 manadrika... teuvAumAM uvelyA bAda sattA na hoya. vaikriya-11.. | ekeDamAM uvelyA bAda na hoya. jinanAma... samyaQI paNa badhA ja jIvo bAMdhatA na hovAthI AhAraka... sarvavirata paNa badhA ja bAMdhatA na hovAthI, bAMdhanArane paNa avirata gayA bAda Pla pachI sattA na hovAthI. uccagotra. teuvAumAM gayA bAda Pla mAM uvelI nAkhyA bAda sattAmAM na hoya.... tyAMthI anyatra tiryaMcamAM paNa ucca na bAMdhe tyAM sudhI na hoya. guNaThANe dhuvasattA : mithyA mo. 1,2,3 guNaThANe avazya sattA hoya. 4 thI 11 guNaThANe vikalpa hoya. samya. mo. bIje guNaThANe avazya hoya. 1 le ane 3 thI 11 me vikalpa. mizra mo. bIje - trIje avazya hoya. 1 le ane 4thI 11 me vikalpa. anaMtA. 4 pahele - bIje avazya hoya. 3 thI 11 me vikalpa. AhAraka 7 badhA ja guNaThANe vika, paNa pahele guNaThANe jinanI sAthe na ja hoya. 1jinanAma bIje - trIje na ja hoya.. zeSa sarvatra vikalpa. 1 le antaryu mATe Ave tyAre hoya. gAthA: 9,10,11,12- zataka Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. ghAtI : 45. AtmAnA paramAtmabhAvasvarUpa jJAna-darzanAdi guNone haNe te prakRtio ghAtI kahevAya che. tabhinna prakRtio aghAtI che. jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, mohanIya ane aMtarAya A ja mULaprakRtio ghAtI che. tabhinna vedanIya, AyuSya, nAma ane gotra A 4 aghAtI che. ghAtI prakRtionA paNa be bheda che. svaAcAryaguNane je sarvathA haNe te sarvaghAtI ane svaAcAryaguNane je aMzataH haNe te dezaghAtI. sarvaghAtI | | 20 jJAnA. 1 kevalajJAnAvaraNa darzanA. 6 | kevaladarzanA + nidrApaMcaka mohanIya 13. | 12mithyAtvamo. + 13Adya 12 kaSAyo dezaghAtI 25 jJAnA. 4 14mati. zrutaavadhi, mana:paryavajJAnA. darzanA. 3 cakSu, acalu, avadhi. mohanIya 13. | saM. 4 + 9 nokaSAya. aMtarAya 5 | dAnAMtarAyAdi 5. A vibhAga baMdhanI apekSAe jANavo. udaya ke sattAnI apekSAe laIe to sama. mizra paNa umeravI paDe. emAMthI samyatva mohanIya e dezaghAtI che, ane mizramohanIya sarvaghAtI che. je prakRtionA mAtra sarvadhAtI spardhako ja hoya te prakRti sarvaghAtI kahevAya che ane jenA dezaghAtI spardhako paNa hoya te dezaghAtI, (samya. mohanIyanA mAtra dezaghAtI spardhako hoya che te jANavuM.) sarva-dezaghAtInI A vyAkhyA karmadalikonA svarUpanI apekSAe che. pUrve kahelI vyAkhyA enA kAryanI apekSAe che. eka ThANiyo ane maMda be ThANiyo rasa dharAvatA spardhako dezaghAtI hoya zataka - gAthA: 13,14 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, ane madhyama be ThANiyo, tathA enI uparano badho beThANiyo, 3 ThA. tathA 4 ThA. A badho rasa sarvaghAtI hoya che. 8) aghAtI - 75 vedanIya.. 2 Ayu.. 4 nAma... 67 gotra.... 2 coranA saMgAthe zAhukAra paNa cora kahevAya che, ema ghAtI prakRtionI vidyamAnatAmAM aghAtI paNa ghAtItulya banI jAya che. 9) puNya prakRti - 42 jeno tIvrarasa vizuddhithI baMdhAya che ane jenA udaye jIvane anukULatA maLe che te puNyaprakRti che. vedanIya.. 1 zAtA Ayu... 3 deva, manu, tiryaMcA, gotra..1 ucca, nAma. 37 devadika, manuddhika, paMce, pAMca zarIra, 3 aMgopAMga, prathama saMdhA-saMsthAna, parA, uccha, Atapa, udhota, aguru, jina, nirmANa, zubhavarNAdi 4, trasadasaka, zubhakhagati. 10) pApa prakRti - 82 - jeno tIvrarasa saMklezathI baMdhAya che ane jenA udaye jIvane pratikULatA maLe che te pApaprakRti che. 18ghAtI.. 45,vedanIya..1 azAtA Ayu.. 1 narakAyuM gotra. 1 nIca nAma.. 34 tiryaMcaddhika, narakaddhika, jAticatuSka, aprathama saMgha-saMsthAna 10, azu bhavarNAdi 4, kukhagati, upaghAta, sthAvara dasaka. gAthA: 15,16, 17 - zataka Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11) aparAvartamAna - 29 anya prakRtinA baMdha ke udayane nivAryA vagara je prakRtionA baMdha - udaya pravarte te aparAvartamAna. jJAnApa, darzanA, aMtarAya 5, mohanIya 3- mithyAtva, bhaya, jugu nAma 12- dhruvabaMdhI 9 + parA, uccha jina. 12) parAvartamAna - 91 je prakRtionA baMdha ke udaya ke tadubhaya anyanA baMdha - udayane nivArIne thatA hoya te prakRtio.. mAtra udayamAM parA. - 21 baMdha - udaya bannemAM parA. - 66 darzanA. - 5 nidrA vedanIya - 2 mohanIya - 16 kaSAya mohanIya - 7H hAsyAdi 4, 3 veda80 Ayu. - 4 baMdhamAM parA, ane nAma - 51: 4 gati, 5 jAti, 3 zarIra, udayamAM aparA. 4-sthira, 3 aMgo 6 saMgha 6 saMsthAna, 4 Anu. asthira, zubha, azubha. Atapa, udyota, 2 khagati, trasAdi 16. gotra - 2 13) kSetravipAkI - 4 apAMtarAla kSetra = AkAzane pAmIne ja jeno sAkSAt vipAka=rasathIudaya hoya te kSetravipAkI kahevAya che. 4 AnupUrvI kSetravipAkI 14) bhavavipAkI - 4 - narakAdi bhava aMge ja jeno sAkSAt vipAka che te ja AyuSya bhavavipAkI 15) jIvavipAkI - 78 sIdho jIva para ja potAnA udayano prabhAva jaNAvanArI prakRtio jIvavipAkI che. alabat badhI ja prakRtionA udayanuM pariNAma chevaTe to jIva ja bhogave che, kAraNa ke jIve ja te te karma bAMdhyA zataka - gAthA: 18,19,20 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. chatAM zarIranAmakarma vagere pudgalavipAkI prakRtio evI che ke enA udayathI zarIrAdipudgalomAM te te pheraphAra thAya che... ane pachI evA pheraphAravALA pulonI jIva para asara thAya che. mATe A badhI pravRtio pudgalavipAkI vagere kahevAya che. paNa matijJAnAvaraNakarma vagere 78 prakRtio evI che ke e AkAza-zarIrAdi pudgalo vagerene kazI asara karatI nathI, ane sIdhI jIvanA Atmapradezo para ja asara kare che. mATe A prakRtio jIvavipAkI kahevAya che. ghAtI 47, vedanIya 2, gotra 2, tathA, nAma 27 4 gati, 5 jAti, 2 khagati, zvAso, jinanAma, trasatrika, sthAvaratrika, subhaga 4, durbhaga 4. 16) pudgalavipAkI - 36 je prakRtiono vyaktarUpe sAkSAt vipAka pudgala para hoya te... nAmakarma... 36. 12 dhuvodayI, 3 zarIra, upaghAta, sAdhA, pratyeka, udyota, Atapa, parAghAta, 3 upAMga, 6 saMgha, 6 saMsthAna. 17) prakRtibaMdhadvAra prakRtibaMdha, sthitibaMdha vagerenI vyAkhyA tathA modakanuM daSTAnta prathama karmagranthamAMthI jANI levuM. athavA prakRtibaMdhanI AvI paNa vyAkhyA che ke sthiti-anubhAga ane pradezabaMdhano samudAya e prakRtibaMdha. vivakSita samaye baMdhAtI prakRtionI saMkhyA e baMdhasthAna kahevAya che. vivakSita samaye baMdhAtI prakRtionI saMkhyA jo enA pUrvavartI samaye baMdhAyelI prakRtionI saMkhyA karatAM adhika hoya to bhUyaskArabaMdha kahevAya che. prakRtionI saMkhyA karatAM alpa hoya to alpatarabaMdha kahevAya che. prakRtionI saMkhyA karatAM samAna hoya to avasthitabaMdha kahevAya che, ane pUrvasamaye zUnyanuM baMdhasthAna hoya (arthAtuM baMdha nahoto) to vivakSita samaye thato baMdha e avaktavya23 baMdha kahevAya che 24 te te prakRtinA baMdhasthAnAdi jANI kyA baMdha sthAna parathI avyavahitottara gAthA: 21,22,23 - zataka Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaye kayA kayA baMdhasthAna para jaI zakAya e vicAravAthI bhUyaskArAdi jANI zakAya che. mULa prakRtimAM bhUyaskArAdi baMdhasthAna : 8, 7, 6, 1. sAmAnyathI badhA jIvo Ayu vinA 7 prakRtio bAMdhatA hoya che. jyAre AyuSya paNa bAMdhe tyAre 8 nuM baMdhasthAna thAya. AyubaMdha aTakyA pachI pAchuM 7nuM baMdhasthAna. zreNimAM dasamAM guNaThANe mohanIyano baMdha aTakavAthI 6 nuM baMdhasthAna. 11-12-13 me guNaThANe 1 nuM baMdhasthAna, mAtra zAtAvedanIya baMdhAya che. bhUyaskAra H 6, 7, 8 ema traNa maLe. 11 methI 10me Ave eTale 1 thI 6 no. 10 methI 9 me Ave eTale 6 thI 7 no, AyubaMdhakALe 7 thI 8 no trIjo bhUyaskAra. alpatara : 7, 6, 1 ema traNa maLe.. AyubaMdha aTake tyAre 8 thI 7 zreNimAM dasame jAya tyAre 7 thI 6 zreNimAM 11 ke 12 me jAya tyAre 6 thI 1 avasthita : 8, 7, 6, 1 ema cAra maLe.. jyAre AyubaMdhano prAraMbha kare tyAre prathama samaya mATe no bhUyaskAra kahevAya. paNa bIjA samayathI 8nuM ja baMdhasthAna rahe e avasthita kahevAya. AvuM dareka bhUyaskAra, alpatara ke avaktavya baMdha mATe jANavuM. avaktavya: mULaprakRtimAM avaktavya maLe nahIM. kAraNake 14 me abaMdhaka thayA pachI paDavAnuM na hovAthI pharIthI baMdha hoto nathI. uttarapravRtiomAM bhUyaskArAdi. jJAnA. aMtarAya.. pAMca prakRtinuM eka ja baMdhasthAna che, mATe bhUyaskAra alpatara maLe nahIM. avasthita..1 5 nuM. sAmAnyathI pAMca prakRtiono avasthita baMdha hoya che. zataka - gAthA: 22,23 che . * * * * * * * * * * * * * Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avaktavya..1 5 nuM. 11 methI 10me ke 4the janArane. darzanAvaraNa : baMdhasthAna - 3H 9- 19, 2 je 6- trIjAthI 8 mAnA pahelA bhAga sudhI thINaddhi trika vinA. 4- 8mAnA bIjA bhAgathI 10mA sudhI nidrAddhika vinA. bhUyaskAra - 2 (1) zreNithI paDatI vakhate 4 thI (2) tyAMthI sAsvAdane Ave tyAre 6 thI 9 alpatara - 2 (1) 1lethI 3je - cothe Ave.. 9 thI 6 (2) mAnA 1lA bhAgathI bIjA bhAge.. 6 thI 4 avasthita..3 9,6,4 25avaktavya..2 (1) 11methI 10me Ave - 0 thI 4 (2) 11methI 4 the Ave - 0 thI 6 mohanIya karma : baMdhasthAna 10 che. 1) 22. 1le.. koIpaNa jIva eka sAthe eka ja veda ne eka ja yugala bAMdhI zake che, mATe be veda + eka yugala ema 4 prakRtivinA (26-4s) 22 prakRtine mithyAtvIjIva bAMdhe che. 2) 21. bIje. mithyAtvamo. vinA 3) 17.. trIje -cothe anaMtA 4 vinA 4) 13.pAMcame apratyA, 4 vinA 5) 9. 6,7,8me pratyA. 4 vinA 5. 9mAnA lalAbhAge hAsya-rati-bhaya-jugu vinA 4. bIjA bhAge pu. veda vinA 3. trIjA bhAge saM. krodha vinA 9) 2. cothA bhAge saM. mAna vinA 10) 1. pAMcamA bhAge saM. mAyA vinA 65 (c) - ra 10 gAthA : 23,24 - zataka Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahelA guNaThANe traNe veda ne banne yugala baMdhAvAnI zakyatA hovAthI 3X2=6 bhAMgA 22 nA baMdhasthAnanA maLe che. bIje napuM. veda baMdhAto nathI. tethI be veda X be yugala-4 bhAMgA 21 nA baMdhasthAnanA maLe. trIjA guNaThANethI srIveda paNa baMdhAvAno aTakI javAthI mAtra puruSaveda ja baMdhAya che. eTale vedanA bhAMgA maLatA nathI. tethI 3 thI 6 guNa sudhI mAtra yugalanA be bhAMgA maLe. sAtamA guNaThANAthI ati-zoka yugala baMdhAtuM nathI. mATe hAsya-rati yugala ja baMdhAya che. tethI 1-1 bhAMgo ja maLe e jANavuM. bhUyaskAra : upazamazreNIthI akkA kSaye paDanAra abaMdhakamAMthI kramazaH 1,2,3 vagere prakRtino baMdhaka bane che. emAMthI 1 no baMdha je kare che te prathamasamaye avaktavya ane bIjA samayathI avasthitabaMdha hovAthI bhUyaskAra tarIke maLato nathI. pachI 2, 3, 4 vagere badhA bhUyaskAra tarIke maLe che. eTale kula 9 bhUyaskAra maLe che. mithyAtve AvIne 22nA baMdhasthAnano prAraMbha karanArane pUrva samaye 21,17,13 ke 9.. A cAramAMthI koIpaNa baMdhasthAna saMbhave che, kAraNake bethI cha sudhInA koIpaNa guNaThANethI sIdhA pahele guNaThANe AvI zakAya che. tema chatAM A badhA (22no) eka ja bhUyaskAra kahevAya che. kAraNake bhUyaskArAdinI prarUpaNAmAM vivikSita samayanA baMdhasthAnanI mukhyatA che. e jo na badalAyuM hoya to pUrva samayavartI baMdhasthAna badalAya to paNa bhUyaskArAdi alaga gaNAtA nathI. sAsvAdane AvIne 21 nA baMdhasthAnano prAraMbha karanArAne pUrvasamaye 17, 13 ke 9 A traNamAMthI koIpaNa baMdhasthAna saMbhave che, kAraNa ke upazama samyaktvanI sAthe 4thA, 5mA ke chaThThA guNaThANe gayelo jIva anaMtAnubaMdhIno udaya thAya to sIdho bIje AvI zake che. paNa sAtamethI AvI zakato nathI. kAraNa ke mRtyu thAya to jIva sAtamethI sIdho cothe jAya che, paNa e sivAya, 1 thI pamAMnA koIpaNa guNaThANe jIva sAtamethI sIdho jaI zakato nathI, chaThTha AvIne ja jaI zake che. zaka - gAthA: 24 11 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 no bhUyaskAra pUrvasamayavartI 13,9,5,4,3, 2 ke 1. A badhA baMdhasthAnothI maLe che. zreNimAM te te baMdhasthAne vartatA jIvane AyuSya pUrNa thAya to sIdho devalokamAM cothe guNaThANe 17no baMdha kare che. 9 ane 13 nA baMdhasthAnethI to AyukSaya vinA paNa (viratipariNAma gumAvavAthI) avirate AvI 17no baMdha maLI zake che. 13,9,5,4,3 ane 2.. A badhA bhUyaskAra anukrame 9,5,4,3,2 ane 1 svarUpa eka-eka baMdha sthAnathI ja prApta thAya che. kAraNake zreNImAMthI addhAkSaye paDato jIva kramazaH ja paDato hovAthI 1-2-3 vagere badhA baMdhasthAnone sparzato sparzato ja paDe che, ekeyane ulaMghI zakato nathI. alpatara ? jIva jema jema uparanA guNaThANe jAya che tema tema mohanIyanI ochI ochI prakRtio baMdhAvAthI alpatara maLe che. 22thI adhika koI baMdhasthAna nathI, mATe raranuM alpatara maLatuM nathI. vaLI 19 thI bIje koI jatuM nathI, mATe 22 parathI 21nA baMdhasthAna para jaI zakAtuM na hovAthI 21nuM baMdhasthAna paNa alpatara tarIke maLI zakatuM nathI. bAkInA 17,13,9,5,4,3,2 ane 1. A AThe baMdhasthAno alpatara tarIke maLe 17no alpatara 22nA baMdhasthAnathI ja maLe che, 21 parathI to 22 para ja jIva jato hovAthI 21nA baMdhasthAnathI koI ja alpatara maLato nathI. 13 nuM alpatara 22 ke 17 nA baMdhasthAnathI ane 9no alpatara 22,17 ke 13nA baMdhasthAnathI maLe che. zeSa 5,4,3,2 ane 1 A pAMca alpatara anukrame 9,5,4,3 ane 2 nA baMdhasthAnathI ja maLe che, kAraNake jIva kramazaH caDe che. avasthita : dase dasa baMdhasthAno avasthita tarIke maLe che. avaktavya : 11-10 me guNaThANe jIva mohano abaMdhaka che. tyAMthI addhAkSaye paDe to navamAnA pAMcamA bhAge 1 prakRtibAMdhe e prathamasamaye eka avaktavya, tathA bhavakSaye paDe to 4the 17 bAMdhavAthI eno bIjo avaktavya.. gAthA: 24 - zataka 12 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ama kula be avaktavya maLe che. nAmakarma : baMdhasthAna.. avasthitabaMdha.. 8 che. 23, 25, 26, 28, 29, 30, 31, 1. (1) 23 : tai kA, varNAdi 4, aguru, upaghAta, nirmANa, A 9 dhruvabaMdhI prakRtio che. eTale 8 mAnA chaThThA bhAga sudhI maLatA koIpaNa baMdhasthAnamAM A 9 prakRtio to hoya ja che. 9 + ti. Tvika + eke. + audA zarIra + huMDaka, sthA, aparyA, asthira, azubha, durbhAga, anAdeya, ayaza, sU.bA. mAMthI 1+pratyeka sAdhA mAMthI 1=23. A baMdhasthAna aparyA eke prAyogya che, tathA enA baMdhaka (baMdhanA svAmI) eke, vikale, paMce. ti tathA manuSyo che. (2) 25 : (i) paryA eke prAyogya - 23 - aparyA. + uccha + parAghAta + paryA + sthirAsthira, zubhAzubha, yazAyazamAMthI 1-1 bAMdhe. baMdhaka : eke vikale, paMce. ti, manu, IzAnAnta deva. (ii) aparyA. vikale prAyogya - 23 - eke sthAvara + vikale. + trasa + audA aMgo. + chevaThuM baMdhaka 23nA baMdhasthAnavat. (iii) aparyA. paMce. ti prAyogya : 25 (i) mujaba.. mAtra vikalatrikamAMthI eka jAtinA badale paMce jAti baMdhakaH 23 nA baMdhasthAnavat. (iv) aparyA. manu prAyogya - 25 (iii) mujaba.. mAtra ti dvikanA badale manu dvika, baMdhakamAMthI teu - vAukAya kADhI nAkhavA. (3) 26 : 25 (i) + Atapa ke udyota. badhuM 25 (i) mujaba. (4) 28 : (i) devaprAyogya H 9 + devaddika + paMce. + vaidhika + samacatu + ucchavAsa + parA + zubhakhagita + trasa catu + subhaga + susvara + Adeya + sthirAsthiramAMthI 1 + zubhAzubhamAMthI 1 + yazAyazamAMthI 1. baMdhaka : paryAM. paMce. tiryaMca - manuSyo. (ii) naraka prAyogya : 28 (i) mujaba. devaddikanA sthAne naraka dvika tathA zaka - gAthA: 25 13 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kukhagati, durbhaga catu, asthira, azubha A badhI azubha ja bAMdhe. (5) 29 : (i) deva prAyogya : 28 + jinanAma. baMdhaka : mAtra keTalAka samyakatvI manuSyo. (i) manu prAyogyaH 9 + manu, drika + paMce. + au dika + 6 mAMthI 1 saMgha + 6mAMthI 1 saMsthAna + bemAMthI 1 khagati + uccha + parA + trasa catu. + sthirAsthira vagere 6 joDakAmAMthI 1-1. baMdhaka : teu - vAu sivAya badhA. (i) paryA, paMce. ti, prAyogya : ra9 (i) mujaba manu, dvikanA badale ti, drika. baMdhaka : teu - vAu paNa bAMdhe. (iv) paryA, vikala prAyogyaH 29 (i) mujaba badhuM azubha bAMdhe. mAtra sthirAsthira, zubhAzubha, yazAyazamAMthI 1-1 bAMdhe. baMdhaka - 23 muba. (6) 30H (i) devaprAyogya : 28 + AhA2. sthira, zubha, yaza ja bAMdhe, pratipakSI nahIM. baMdhaka : apramattasaMyata. (i) manu. prAyogya : 29 (i) + jinanAma. sthirAsthira, zubhAzubha, yazAyazanA bhAMgA maLe.. bAkI badhuM zubha bAMdhe. baMdhaka : keTalAka samyatvI deva-nArako. (i) paryA, paMce. ti, prAyogyaH 29 (i) + udyota (iv) paryA. vikale. prAyogyaH 29 (iv) + udyota (7) 31 : devaprAyogya : 30 (i) + jinanAma. (8) 1 : yazanAma karma : A koI gati prAyogya nathI baMdhaka : 8 mAnA 7 mA bhAge tathA 9-10 me guNaThANe rahelA mahAtmAo. bhUyaskAra H 6 maLe che. 1 nuM baMdhasthAna bhUyaskAra tarIke maLe nahIM e spaSTa che. tathA 23nuM baMdhasthAna paNa bhUyaskAra tarIke maLatuM nathI, kAraNake 1 nA baMdhasthAna parathI koI sIdhuM 23nA baMdhasthAna para jaI zakatuM nathI. (i) 23 - 25, (i) 23, 25 - 26, (i) 23,25, 26 + 28 gAthA: 25 - zataka 14 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (iv) 1,23,25, 26, 28 - 29, (V) 1,23,25,26,28, 29 + 30 (i) 1, 28, 29,30 - 31 (23 vagere parathI je ra9-30 para jAya te jina- AhAraka vinAnA jANavA. upazamazreNImAM caDatI vakhate 28,29,30ke 31 mAMthI je baMdhasthAna hoya enA para ja paDatI vakhate 8 mAnA chaThA bhAge Ave che. mATe 1 parathI A cAre bhUyaskAra maLI zake che.) alpataraH 7 maLe. 31 nuM alpatara na maLe e spaSTa che. i) 31,30,29,28 + 1 (i) 30,29,28,26,25 - 23, (i) 30, 29,28, 26 - 25 (iv) 30,29,28 - 26 (V) 30,29 - 28 (vi) 31,30- 29 (vi) 31 - 30 (i) zreNimAM 8 mAnA 6ThThA bhAga sudhI 31,30,20 ke 28 bAMdhanArA jIvo hoya che. e badhA jevA 7 mA bhAga para jAya ke mAtra yazanAma bAMdhe che. mATe A cAre parathI 1no alpatara maLe che. (i), (i), (iv) - jina ke AhAdikavALA 30-19 nA baMdhasthAna parathI 23, 25 ke 26 nA alpatara maLe nahIM. (V) 28+AhAra=30 bAMdhanArA apramattane pramatte 28no alpatara maLe. devaprAyogya ra9 bAMdhanAra kSAropa, samyakatvI chellA aMtarmuhUrta narakamAM jatI vakhate mithyAtve Ave tyAre narakaprAyogya 28 bAMdhe. (vi) 31 bAMdhanAra apramatta pramatte 29 bAMdhe. devaprAyogya 30 bAMdhanAra kALa karI devaloke jAya, e tyAM manu, prAyo. 29 bAMdhe. udyota sAthe ti prAyogya 30 bAMdhanAro manu, prAyo 29 bAMdhe. (vi) 31no baMdhaka kALa karI devalokamAM mana prAyo. 30 bAMdhe. avaktavya : 3 maLe che. 11 me abaMdhaka che. addhAkSaye paDI 10 me Ave tyAre (i) 1 bAMdhe. 11 me kALa karI jAya to devalokamAM jAya, tyAM manu prAyogya (i) 29 bAMdhe ke (ii) 30 bAMdhe. Ama 0+ 1,29,30. ema 3 zataka - gAthA: 25 15 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avaktavya maLe. vedanIyakarma : 1 prakRtinuM 1 ja baMdhasthAna. haMmezA avasthita ja hoya che. bhUya, alpa ke avaktavya maLatA nathI. Ayugotra : 1 prakRtinuM 1 ja baMdhasthAna. e ja 1 avasthita ne avaktavya tarIke maLe. bhUya ke alpa nathI. sarva uttara pravRtio aMge bhUyaskArAdinI vicAraNA - alabat granthamAM A vicAraNA nathI. paNa saprasaMga ApaNe karI laIe. A vicAraNA karavA mATe sarva uttaraprakRtionA baMdhasthAno pahelAM vicArI laIe kALa guNa prakRtio - Lt | jadhanya ra) 5 ThANuM | jaghanya | utkRSTa 11,12, 1 samaya/antarmuhUrta ma | zAtA = 9 " che 0 $ $ ja 4 1 2 $ $ 0 0 0 $ $ $ 0 0 0 5 ma | 14+zAyaza+ucca ma | 17+saMlobha 18 + saMmAyA 19 + saMmAna 20 + saMkrodha | 21 + puruSaveda 22 + hAsyAdi 4 | 25 + nAmanI 28 25 + 29 25 + 30 27 + 28 25 + 31 ra7 + 29 27 + 28 + devAyu 27 + 30 || va | 27 + 29 + devAyu |1 samaya antaryuM | 1 samaya antarmu | 1 samaya anarma 1 samaya antarka 1 samaya antaryuM 1 samaya |antaryu. 8 | 1 samaya |antarmu 8 | 1 samaya |antaryuM 8 | 1 samaya antaryuM | 8 |1 samaya antarmu 6,7,8, 1 samaya dezonapUrvakroDa | 8 |1 samaya antarmu 6,7,81 samaya dezonapUrvakoDa 6,7 antarmu-antaryuM ,8 1 samaya antarmu 6,7 antaryu anarma 0 $ 0 $ $ 0 $ fi 1 gAthA: 25 - zataka Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14:58 36 27 + 31 27 + 30 + devAyu 15:59 sa 27 + 31 + devAyu 1 |31 + 28 160604 31 + 29 >> le ba 31 + 28 + devAyu 31 + 29 + devAyu 1706116 18063|4|1035 + 28 19064 6 35 + manuprAyo29 A 4 2016506 4 antarmu antarmu 4 antarmu dezonapUrvakoDa 4 | antarmu2 antarmunyUna33 sagaro 4 | antarmu antarmu 4 antarmu antarmu ba 35 + 29 + manuAyu | | 35+28+jina+devAyu 21 66 | 4 | 35+29+jina+manuAyu | 4 | antarmu antarmu 6 | 1343+23 14 1 1samaya antarmu 1 | antarmu antarmu 22 67 3 | 43+23+tiryaMcAyu |2368 6 |43+25 24269|6|43+25+Ayuma ka 35 + 28 + devAyu 35 + 28 + jina 35 + 29 + jina ba 43+26 |25|70 3|43+26+tiryaMcAyu 624216 + 28 |26671|4|43+28 6 |42+28+devAyu 242+29 |27 72 | 3 | 43+28+Ayu1' 1|42+29+Ayu zaka gAthA: 25 7,8 1 samaya | antarmu 7 | antarmu antarmu 7 | antarmu |antarmu 5 5 5 antarmu dezonapUrvakroDa antarmu dezonapUrvakoDa antarmu antarmu 5 | antarmu | antarmu |3,4 antarmu |+-dezonapUrvakoDa + 30 3,4 antarmu antarmu nyUna 1133sAgaro 1 1 samaya antarmu 1 | antarmu antarmu 1 1 samaya antarmu antarmu antarmu 1 ra 1 1 samaya 6 AvalikA7 1 samaya antarmunyUna 3 5lyo. 2 | antarmu|antarmu 2 1 samaya |6 AvalikA 1 | antarmu antarmu 2 | antarmu |antarmu 17 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Fo 242+29+udyota 43+29 |28273|3 | 43+29+Ayu 6 |43+29+udyota |42+29+udyota+Ayu 29 74|4|43+29+udyota+Ayu 18 1 2 1 samaya 6 AvalikA 1 samaya |antarmu nyUna 33 sAgaro 19 1 | antarmu antarmu 9. 1 samaya antarmu nyUna mahattvanI TIppaNo : 1) je baMdhasthAna upazamazreNimAM maLe che e darekano jaghanyakALa 1 samaya maLI zake che. te baMdhasthAna zaru thAya ane bIjA samaye kALa karI devalokamAM jAya eTale 4 the guNaThANe javAthI baMdhasthAna badalAI jAya. tethI vivakSita baMdhasthAnano kALa mAtra 1 samaya maLI zake che. vaLI, AkhI zreNino paNa kula kALa antarmuthI vadhAre nathI. eTale zreNimAM maLatA badhA baMdhasthAnono utkRSTa kALa (nAnuM )antarmu ja maLe che. 33 sAgaro. 2 | antarmu antarmu 1 | antarmu antarma 2) AThamuM baMdhasthAna 26 nuM che. emAM jJAnA5 + darzanA4 + zAtA + 9 mohanIya + ucca + 5 aMtarAya Ama 6 mULakarmonI 25 prakRtio + nAmamAMthI 1 yaza baMdhAya che. A baMdhasthAna AThamA guNaThANAnA sAtamA bhAge hoya che. AThamAnA chaThThA bhAga sudhI nAmakarmanI 28,29,30 ke 31 baMdhAtI hoya che. eTale 25+28, 25+29 vagere baMdhasthAno maLe che. eTale have pachInA baMdhasthAnomAM je prakRtio lakhI che emAM prathamasaMkhyA 6 mULakarmonI prakRtionI jANavI, pachInI saMkhyA nAmanI jANavI ane Ayu baMdhAtuM haze to eno paNa svataMtra ullekha karelo jANavo. athAt 53 nA baMdhasthAnamAM 25+28 ema lakhyuM che to tyAM 6 karmonI 25 prakRtio jANavI ane nAmanI devaprAyogya 28 jANavI. A ja rIte AgaLa AgaLa jANavuM. 3) AThamA guNaThANAnA pahelA bhAge nidrAdhika paNa baMdhAtI hoya gAthA: 25- Avaka Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. eTale 6 karmonI prakRti 25 nA badale 27thAya che. chahe-sAtame guNaThANe paNa A 27 prakRtio ja A 6 karmonI hoya che. 4) chaThThA-sAtamA guNaThANAno bhego kALa dezonapUrvakoDa che eTale je saMyamI AhAra bAMdhatA nathI emane ATalA kALa sudhI 27+28=15 nuM baMdhasthAna maLe che. e ja rIte jinanAmanA baMdhakane ra7-ra9=56 nA baMdhasthAnano paNa ATalo utkRSTakALa jANavo. 5) koIpaNa jIvane jyAre paNa AyuSyano baMdha thAya tyAre jaghanyathI ane utkRSTathI antaryu sudhI AyuSya baMdhAya ja che mATe AyubaMdhavALA koIpaNa baMdhasthAnano jaghanya - utkRSTa kALa antarma maLe che. 6) 27+30+devAyu=58 tathA 27+31+devAyu=59 A banne baMdhasthAna sAtame guNaThANe hoya che. chaDe guNaThANe AhAra vinA 56 ke 17 nA baMdhamAM devAyu paNa baMdhAtu hoya che. e bAMdhatA bAMdhatA sAme Ave eTale 58 ke 19 no baMdha cAlu thAya. chaThe eTalA kALa mATe Ayu bAMdhyuM hoya ke jethI sAtame prathamasamaye to AyubaMdha thAya ane bIjA ja samayathI AyubaMdha aTakI jAya, AvuM banI zakatuM nathI, ane tethI sAtame eka ja samaya mATe AyubaMdha maLato nathI, sAtame paNa jo Ayu bAMdhe to antarmukALa mATe bAMdhe ja che. mATe devAyusahita 58 ke 59 nA baMdhasthAnano jaghanyakALa 1 samaya maLI zakato nathI. 7) pAMcamA guNaThANe pratyAkhyAnAvaraNIya 4 vadhavAthI 6 karmonI kula 31 prakRtio baMdhAya che. 8) pAMcamAM guNaThANAno jaghanyakALa antaryu che. mATe 31+28=19 nA baMdhasthAnano jaghanyakALa antaryu kahyo che. paNa cothethI atyaMta vizuddha thato pAMcame guNaThANe Ave, 59 nuM baMdhasthAna cAlu thAya ane bIjA ja samayathI jinanAmanA baMdhano prAraMbha kare to 60 nuM baMdhasthAna cAlu thavAthI 59nA baMdhasthAnano jaghanyakALa 1 samaya maLe. A ja rIte 63nA baMdhasthAnano jadhanyakALa paNa 1 samaya saMbhavato hovo joIe. zataka - DgAthA: 25 1G Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9) 31+29=60no jaghanyakALa antaryu kahyo che. paNa jo pAMcame guNaThANe antaryu ke tethI vadhu kALa mATe jIva rahyo ane 31+28 = 59 prakRtio bAMdhI. pachI atyaMta vizuddha thato te sarvavirati pAmavAnA pUrvasamaye -arthAt pAMcamA guNaThANAnA carama samaye ja je jinanAmano baMdha cAlu kare, to kicaramasamaye 59, camarasamaye 60, ane sarvaviratinA prathamasamaye 27+29=56 bAMdhavAthI 60 nA baMdhasthAnano jaghanyakALa 1 samaya paNa maLI zake che. 10) cothe guNaThANe apratyA 4 kaSAyo vadhavAthI 6 karmonI 31+4 = 35 prakRtio baMdhAya che. trIje paNa A ja 35 baMdhAya che. 35+2863 nuM baMdhasthAna tiryaMco ke manuSyone hoya che. koIka koDapUrvanA AyuSyavALA manuSya svAyunA tribhAgazeSe yugalikanuM 3 palyopamanuM AyuSya bAMdhI dIdhuM. pachI e samyatva pAmyo. tyArabAda kSAyikasamatva pAmyo. ane e laIne yugalikamAM gayo. to ahIM samatva pAmyo tyArathI 35+28=63 nA baMdhasthAnano je prAraMbha thayo. te yugalikanA 3 palyopamanA AyuSyanA kicaramAtamuhUrta AyubaMdhano prAraMbha na kare tyAM sudhI A ja baMdhasthAna rahevAthI 63 nA baMdhasthAnano kulakALa dezona 7 pUrvakroDa + 3 palyo maLe 11) anuttaravAsI deva 33 sAgaro sudhI 4 the guNaThANe rahe che ane 35 + manu prAyogya 29 = 64 bAMdhe che. paNa chevaTe dicarama antarmuhUrte to AyubaMdha karavo ja paDe. eTale baMdhasthAna 65 nuM thaI jAya. carama tathA dicarama banne antarma no bhegokALa paNa antaryu hoya che. tethI 64 nA baMdhasthAnano utkRSTa kALa antarmunyUna 33 sAgaro maLe che. A ja pramANe 65() mATe paNa jANavuM. 12) 35+29+jina = 65 AmAM manuSya prAyogya rahe che. mATe baMdhaka deva che. upara (11) mAM kahyuM ema dvicaramaantarmuhUrta AyubaMdha kare, arthAt 66 bAMdhe, ane pachI chellA antarmamAM pAchI 65 bAMdhe. pachI 20. gAthA: 25 - zataka Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuSyabhavamAM 35+28+jina=64 bAMdhe eTale 65no jaghanyakALa antaryu maLe che. 13) 1 le guNaThANe anaMtA 45 thINadvitrika + mi= 8 prakRtio vadhavAthI 6 karmonI kula 35 + 8 = 43 prakRtio baMdhAya che. 14) 1 le guNaThANe nAmanAM 23,25, 26 vagere baMdhasthAno parAvartamAna hovAthI eka ja samayamAM badalAI jAya evuM paNa bane che. mATe A 23 vagere prakRtiovALA baMdhasthAnono jaghanyakALa ekasamaya maLe che. temaja antaryubAda to avazya ja baMdhasthAna badalAI jAya che. mATe AvA baMdhasthAnomAM utkRSTakALa antarmuthI vadhAre maLI zakato nathI. 15) 43+25+AyuSa69... AmAM Ayu tarIke tiryaMcAyu ke manuSyAmu jANavuM. AyubaMdha daramyAna je jAti,gati, paryApta (ke aparyA) baMdhAtA hoya temAM parAvartana thatuM nathI. temaja tenI AgaLa-pAchaLanA antarmu. daramyAna paNa emAM parAvartana thatuM nathI. tethI AyubaMdhadaramyAna ke AgaLa-pAchaLa 23-25-28-29 vagere nAmanA baMdhasthAnomAM parAvartana thatuM nathI e jANavuM. ema Atapa nAmakarmanI paNa vadhaghaTa thatI nathI, arthAt A kALa daramyAna 25 parathI 26 para ke 26 parathI 25 para jIva jato nathI. udyota mATe nizcaya thaI zakato nathI. jo udyotanI vadha-ghaTa thaI zakatI hoya to A kALa daramyAna 25-26 nuM ane tiryaMcaprAyogya 29-30nuM parAvartana thaI zake ema mAnavAnuM rahe. ane to pachI43+25-tiryaMcAyu = 69no jaghanyakALa 1 samaya paNa maLI zake. te A rIte - 69 bAMdhavAnuM cAlu kare ane bIjA ja samayathI udyota paNa baMdhAvAnuM cAlu thavAthI 70 nuM baMdhasthAna AvI jAya. eTale 69 no jaghanyakALa 1 samaya maLyo. ema koI jIva 43+25+udhota=69 bAMdhato hato. pachI AyubaMdha cAlu karavAthI 70 nuM baMdhasthAna thayuM paNa e pachInA bIjA ja samayathI udyota baMdhAtu aTakI gayuM. to 70nuM baMdhasthAna AyubaMdhavALu hovA chatAM paNa eno paNa jaghanyakALa 1 samaya maLI zake. A ja rIte anya baMdhasthAnomAM paNa yathAyogya jANavuM. paNa jo udyotanI paNa vadha ghaTa thaI zAka- gAthA: 25 21 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakatI na ja hoya to AyubaMdhavALA A badhA baMdhasthAnono paNa jaghanyakALa antarmu ja mAnavo paDe. 16) bIje guNaThANe 43 mAMthI mithyA.vinAnI 42 prakRtio 6 mULakarmonI baMdhAya che. 6 17) bIjA guNaThANAno jaghanyakALa 1 samaya che, mATe bIjAguNaThANe maLatA koIpaNa baMdhasthAnano jaghanyakALa 1 samaya maLe che. tema chatAM bIjAguNaThANe AyubaMdhavALA je baMdhasthAno che eno jaghanyakALa to antarmu ja jANavo. bIjA guNaThANAno utkRSTakALa 6 AlikA che. paNa A 6 AvalikA daramyAna nAmanA 28,29 baMdhasthAnanuM parAvartana avazya thAya ja che. mATe te te baMdhasthAnono utkRSTakALa je antarmu maLe che. te 6 AvalikA karatAM nAno jANavo. tema chatAM yugaliko tathAbhavasvabhAve devaprAyogya ja bAMdhatA hovAthI ane 7 mI nArakInA jIvo tiryaMcaprAyogya ja bAMdhatA hovAthI 42+28=70 nA baMdhasthAnano yugalikone utkRSTakALa 6 AvalikA maLe che, ema 7 mI nArakInA jIvane 42+29=71, tathA 42+29+udyota=72 A banneno utkRSTakALa 6 AvalikA maLe che e jANavuM. tabhinnane 6 AvalikA karatAM nAnu antarmu jANavuM. AyubaMdha to bIjA guNaThANAnA pahelA ane chellA antarmu, sivAyanA vacalA antarmu kALamAM ja saMbhavita hovAthI AyubaMdha vALA baMdhasthAnono utkRSTakALa paNa e be antarmunyUna 6 AvalikA pramANa antarmu ja jANavo. 18) 43+28+Ayu=72...AmAM devAyu ke narakAyu jANavuM. tathA 72 nA ja 42+29+ Ayu.... AvA vaeN vikalpamAM tiryaMcAyu ke narAyu jANavuM. 19) 1 le guNaThANe 6 karmonI to 43 prakRtio ja baMdhAyA kare che, paNa nAmanI 23,25.. vagere prakRtio baMdhAya che ne badhI parAvartamAna hovAthI baMdhasthAna paNa antarmuhUrte-antamuhUrte badalAyA kare che. tema chatAM, mithyAtvI yugalikone aparyAptaavasthAnA antarmuhUrtanyUna 3 palyo ane samyaktvI gAthA: 25 zaki 22 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yugalikone saMpUrNa 3 palyo sudhI devaprAyogya 28 ja satata baMdhAya che. (mithyAtvI yugalikone aparyA avasthAmAM saMzI paryAM. tiryaMca tathA manuSyaprAyogya baMdha hoya che. ) AnatAdi devone saMpUrNa svAyudaramyAna manuSyaprAyogya 29 no ja baMdha hoya che. sAtamI nArakInA jIvone 33 sAgaro sudhI tiryaMcaprAyogya 29 no ke udyotasahita 30 no ja satata baMdha maLI zake che. eTale AyubaMdhanuM vicaramaantarmu tathA carama antarmu A benA bhegA antarmu nyUna 33 sAgaro jeTalA utkRSTakALa sudhI 43+29=72 nuM ke 43+29+udyota=73 nuM baMdhasthAna satata maLI zake che. ema 43+28=71 nuM baMdhasthAna yugalikane antarmunyUna 3 palyopama sudhI satata maLI zake che. Ama sarva uttaraprakRtionA kula 1 thI 74 sudhImAM 29 baMdhasthAno maLe che. sarvauttaraprakRtio aMge bhUyaskAra : krama kayAvikalpathI bhUya no kyo viklpa krama kayAvikalpathI bhUya no kyo viklpa 1 1 ma 17 6 55 6 va, 2 17 6 18 6 12 | 55 6,6 57 ma 3 18 6 19 1 56 va ba 4 19 1 20 a 58 6 5 20 ga 21 sa a 6 21 sa 22 a 7 22 ga 26 sa . 26 ga 53 sa 9 26 sa 54 6 531 sa a 10 | 26 7 55 sa 53 6 a,va 11 26 6 56 sa 53 6 a 54 ma 55 a,na zataka - gAthA: 25 l Ja,va a 132 55 6 56 3,6 56 57 36 14155 1 57 1 15056 va 59 1 16060 6 171 55 6 59 6 18|1 thI 535 55 1,6 ls F 59 1 a 60 a ma,va 61 sa 63 a a * 64 sa a * 3 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * oe la hoe oe 64 a 64 ka 66ba * | 6 la la la la 68 a 68 ba |60 a |63 a |18 1 thI 26, |54 a |56 a,ba 164 a. 72 11kaDa 66ba 58 a la chala chala chala 68 la la la la a 80 68ba 64 a 90vA ka 1 la 4 ka 25 a yyyy piyy chi chi chi cha cha 71 ka 66 ba 641 66ba 68 444444444448tha * * * * * chala 68 a la cha chalae lalala |58 ba 62 a la 66 ba |68 a 68 ba 4 |44 ba 90ba 71a,ka 71 ka 72 ba,ka 68 a,ba 72 Da 25 55 ba 71 a 72 ka ,Da 58 ba __a 28 72 Da 73 a,ba bhUyaskAranI A saMkalanAmAM pracalita niyamo uparAMta nIcenA niyamo svIkArAyelA che. AyuSyano baMdha cAlu hoya tyAre jIva chaOM guNaThANethI sAtame jaI zake che. A sivAya koI guNaThANAnI parAvRtti thatI nathI. tathA AyubaMdhanI AgaLa-pAchaLa paNa antaryu. sudhI chaThethI sAtame javA sivAya anya koI 74 a chala la 53 a 24 gAthA : 25-zata Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNaThANAnI parAvRtti thatI nathI,paNa je guNaThANA para Ayu baMdha thayo e ja guNaThANA para jIva AgaLa-pAchaLanA antarma daramyAna rahe che. eTale AyubaMdhavALA vikalpa parathI tarata pachInA samaye anyaguNaThANAnA vikalpo maLI zakatA nathI. jinanAmakarmano navo baMdha ghaNA vizudyamAna pariNAmathI prAraMbha pAme che. AyubaMdha daramyAna gholamAna pariNAma hoya che, eTale e daramyAna jinanAma navuM baMdhAvAnuM cAlu thatuM nathI, ema mAneluM che. tethI 60 4 thI 61 vagere bhUya kahyA nathI. sAtamA guNaThANethI paDanAro jIva chake AvIne ja pAMcamA vagere guNaThANe jaI zake che, chaThe AvyA vinA sAmethI sIdhuM pAMcame vagere gaNaThANe jaI zakAtuM nathI. mAtra maraNathI devalokamAM sIdhuM cothuM guNa AvI zake che. AnA kAraNe bhUyaskAranA je vikalpo maLe che tenA para * nizAnI karI che. zreNinA ke prathama upazama samatvavALo paDato jIva chaThThA, pAMcamA ke cothA guNaThANAthI sIdho bIje ke sIdho pahele guNaThANe paNa jaI zake che. eNe kramazaH ja paDavuM paDe evo niyama nathI (zreNithI addhAkSaye paDanAro chaThA guNaThANA sudhI kramazaH ja paDe che.) pahele guNaThANe parAvartana pariNAmamAM rahelo jIva 23 thI sIdho 25 ke 20 ke 28 thI sIdho 23 vagere baMdhasthAno bAMdhI zake che. paNa bIjA vagere guNaThANe 28 no baMdhaka paDIne Ave to pahelA guNaThANAnA prathama antaryu. mAM 28 ja bAMdhe, pachI baMdhasthAna badalAya. 1) zreNithI paDanArAne 8 mAnA chaThThA bhAge Ave tyAre (nAmakarmanA 28, 29,30,31 nA baMdhakajIvone kramazaH) 53,54,55,56 nuM baMdhasthAna Ave che. eTale 26 nA baMdhasthAna parathI A cAre bhUyaskAra maLI zake che. nAmakarmano 28 no baMdhakajIva upazamazreNimAM caDatI vakhate AThamAnA bIjAbhAge Ave tyAre 53 prakRtibAMdhe che. A jIva zreNimAM AgaLa vadhatAM vadhatAM navuM jinanAma, AhA. 2 ke te banne bAMdhavAno prAraMbha paNa karI zake che, tethI pa3 nA baMdhasthAna parathI 54, 55 ke 56 no bhUyaskAra maLI zake zataka - gAthA: 25 2pa Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. ema 54nA baMdhakane 55 ke 56 nuM, tathA 55nA baMdhakane 56 nuM baMdhasthAna paNa cAlu thaI zake che. paNa zreNithI paDatI vakhate navA jinanAmano ke AhA. 2 nA baMdhano prAraMbha zakya jaNAto nathI. - 8 mAnA bIjA bhAgathI nIce utarI pahelA bhAge Ave eTale nidrAdika umerAvAthI pa3, 54, 55, 56 nA baMdhako kramazaH 55, 26, 57, 58 nA baMdhasthAna para Ave che. 2) upazamazreNimAM AThamAnA pahelA bhAge pa5 nA baMdhakane AThamAnA bIjAbhAganA prathama samaye jina+AhAra navA baMdhAvAnA cAlu thAya, ne nidrAddhikano baMdha aTake eTale 55 thI 56 no A rIte paNa bhUyaskAra maLI zake che 3) nAmanI 92 nI sattAvALo jIva chaThe devAyu sAthe 56 bAMdhe che. Ayu bAMdhatA bAMdhatA sAtame Ave eTale AhAra paNa baMdhAvAthI 58 no bhUyaskAra maLe che. e ja rIte 93 nI sattAvALo Ayu bAMdhatA bAMdhatA Ave to 57 thI 59 no bhUyaskAra maLe che. 4) tricaramabhavamAM jina sAthe devaprAyogya 29 bAMdhanArA pramattamuni paDIne pAMcame Ave tyAre 56 va thI 60 no bhUyaskAra maLe che, ne cothe Ave to 64 no bhUya maLe che. ema jinanAmabadhaka pAMcamethI cothe Ave to 60 = thI 64 % no bhUya maLe. zrItattvArthasUtramAM jinanAmabaMdhanA kAraNomAM niraticArasaMyama vagere jaNAvyA che. vaLI eka sahaja vicAra paNa Ave ke AvuM zreSTha puNya upArjanArA mahAtmA pachIthI paNa patana pAmatA na hovA joIe. jo ema mAnIe to bhUyaskAranA A vikalpo maLI zake nahIM. paNa karmasAhityamAM AvA patanano kyAMya niSedha jovA maLyo nathI,ane pariNAmonI ghaNI vicitratA hoya che, mATe kyAreka AvuM patana paNa saMbhavI zake che. ane tethI A vikalpo ahIM ApyA che. 5) 1 thI 13 eTale 1,17,18,19,20,21,22,26 ane 23. gAthA: 25 - zataka * * * * * * * * * * * * * * Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A ane AgaLanA 55 vagere koIpaNa baMdhasthAne kALa karI devalokamAM janArAne 64 4 no bhUya maLe che. jo jinanAmanI paNa sattA hoya to 1 thI 26, 54, 56 vagere baMdhasthAno parathI kALa karIne devalokamAM janArAne 65 4 no bhUya maLe e jANavuM. 6) pahele guNaThANe 43+25 bAMdhanAro pachInA samayathI udyota tathA tiryaMcAyu e banneno sAthe baMdha cAlu kare to 68 6 thI 70 4 no bhUya maLe. ema 43 + 25 + Ayu ke udyotamAMthI eka bAMdhanAro tadanyano (=udyota ke Ayuno) baMdha cAlu kare to 69 a ke va thI 70 4 no bhUya maLe. A vAta udyota mATe jANavI. paNa Atapa sAthe AvuM saMbhavatuM nathI, kAraNake Atapano jene udaya hoya ene satata hoya che, kayAreka hoya kayAreka na hoya evo vaikalpika udaya hoto nathI. mATe AyubaMdha daramyAna ke enI AgaLapAchaLa Atapa nAmakarmanI baMdhamAM vadhaghaTa thaI zakatI nathI. 7) baddha narakAyu kSAyopazamikasamyaktvI jinanAmabaMdhakajIva chellA antarmuhUrtamAM mithyAtve Ave tyAre 43+28 bAMdhato hovAthI 64 4 thI 70 Ja no bhUya maLe che. 8) bIje guNaThANe 42+28=70 bAMdhanArAne 3 rIte 71 no bhUya maLe che. pahele guNaThANe jAya to 43+28=71, bIje ja guNaThANe devAyu baMdha prAraMbha kare to 42 + 28 + devAyu, ane bIje ja guNaThANe devaprAyogya 28 nuM baMdhasthAna aTakI jaI manu prAyogya ke tiryaMcaprAyogya 29 bAMdhavAnuM cAlu kare to paNa 42 + 29 = 71 bAMdhe. Ama 70 6 thI 71 a,va ke ja traNe bhUya nA vikalpo maLe che. 9) samyaktvI deva ke nArakI paDIne pahele guNaThANe Ave tyAre 35 + manu prAyogya 29 = 64 4 thI 43 + 29 =72 6 no bhUya maLe che. paNa pAMcame vagere guNaThANethI paDanArane pAMcame vagere guNaThANe devaprAyogya 28 no baMdha hovAthI pahele Ave tyAre devaprAyogya ja baMdha hovAthI A 72 3 zataka - gAthA: 25 27 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ no bhUya maLI zakato nathI. mATe 55 4, 59 ve ke 63 thI 71 ma no bhUya. kahyo che, paNa 723 no bhUya kahyo nathI. 10) bIje guNaThANe 42+28=70 bAMdhanArA manuSyane bIjAnA caramasamaye ja Ayu pUrNa thavAthI devalokamAM prathama guNaThANe utpanna thayo. tyAM 43 + manu, prAyogya 29 = 7ra3 bAMdhavAthI 70 2 thI 723 no bhUya. maLe ane jo devalokamAM prathama guNaThANe udyota sahita tiryaMcaprAyo30 no baMdha cAlu kare to 70 ve thI 73 no bhUya maLI zake. Ama to bIje devaprAyogya 28 bAMdhanAro 1 le Ave tyAre tyAM paNa 28 ja bAMdhe.paNa A jIva devalokamAM gayo che jyAM 28 no baMdha zakya na hovAthI manu ke tiryaMcaprAyogya bAMdhI zake che. 11) 7 mI nArakIno jIva cothe 64 bAMdhyA pachI paDIne pahele Ave tyAre avazya tiryaMcaprAyogyabaMdha hovAthI bhegI udyotaprakRti paNa bAMdhI zake che. tethI 43+ 29 +udyota = 73 no bhUya maLe che. ema e jo paDIne bIje Ave to 42+29-udyota=72 no bhUya, paNa maLI zake che. Ama 1 thI 74 sudhInA 29 baMdhasthAnomAMthI 1 nuM baMdhasthAna bhUya tarIke azakya hovAthI kula 28 bhUya maLe che. sarva uttaraprakRtio aMge alpatara :krama kayAvikalpathI alpAno kovikalpa || kama kayAvikalpathI | alpa. nokovilpa 1 7i4 ma 73 5,2 4 | 72 ka 74 72 3 | 71 ba,ka oe oe weon oe 93ba wi 1 oe oe oe 5 wi oe 5 yo 73ba 68 a yi wa 8 gAthA : 25 - zataka Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 9 10 11 71 a 68 a, ba 93 ba 72 Da 71 a 68 ba 98 a 67 a 72 Da 66 a 73 ba 72 Da 65 ba 65 aka 71 a 12 64a, ba, ka 64 ka 63 a 61 a 71 a 63 a 60 ba 13 94 ka 63 a 60 a 58 a, ba 14 71 a 63 a zata - gAthA: ratha .. la la 66' ba ba fa ba ta ba ba to ba hue a la la la 64 a a ka 63 a a" 60 a a a 58 ba ba ba 58 a a a la la la 57 a 58 ba 58 ba 15 64 ka 63 a 60 a 48 ba 58 a 49 ba 57 a10 1971 a 63 a 58 ba 57 a 56 ka 17 56 ba 44 ba 1855 ba 1856 a papa a 54 a 43 a 2029 a 21 22 a 22 21 a 23 20 a 24 18 a 25 18 a 26 17 a 19 la la 56 ba yioe ba ba ba ha a, ba ba a 44 ba ta ba ba a, ba ba la la la la la la 54 a 43 a 26 a a 22 a 21 a 20 a 18 a 18 a 17 a 1 a RG Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alpatara baMdha aMgenI TIppaNo : 1) chaThTho alpatara 68 no che ane sAtamo 66 no che. eTale jaNAya che ke 67nuM baMdhasthAna alpatara tarIke maLatuM nathI, AnuM kAraNa e che ke 67 nA baMdhasthAnamAM AyubaMdha bhaLelo che, tathA aparyA,eke prAyogya 23no baMdha che. eTale A baMdhasthAnanI AgaLa pAchaLa 43+13=66 nuM ja baMdhasthAna hoya che, 68 thI 74 mAMnu koI ja nahIM. mATe 67 nuM baMdhasthAna alpatara tarIke maLatuM nathI. 2) nikAcita jinanAmakarmavALo jIva narakamAM 1 lA guNaThANAnA aMtasamaye 43+manuprAyogya ra9 =72 3 bAMdhe che, ane pachInA samaye samatva pAmavAthI 35+manu prAyogya 29+jina = 65 bAMdhe che. tethI 72 3 thI 65 ma no alpatara maLe che. 3) 1 le thI trIje - cothe vagere guNaThANe janAra tiryaMca - manuSyo 1 lAnA caramasamaye devaprAyogya ja bAMdhe che tathA evA devo-nArakIo manuM prAyogya ja bAMdhe che. eTale 43+29+udyota= 73 ve ke je tiryaMcaprAyogya che tenA parathI cothe 35+manuM prAyogya 29 = 64 no alpatara maLI zake nahIM. tema chatAM 7 mI nArakIno jIva tathAsvabhAve ja 1 lAnA caramasamaye paNa tiryaMcaprAyogya ja bAMdhato hovAthI A alpatara maLI zake che. 4) 35+29+jina=65 ma bAMdhanAro deva ke nArakI marIne manuSyanA prathama samaye 35 + 28 jina=64 bAMdhe che. mATe 65 mAM thI 64 * no alpatara maLe che. 5) cothA guNaThANe kALa karanAra devanArakIne manuSyabhavanA prathamasamaye 35+28=63 maLavAthI 64 2 parathI, AyubaMdha aTakavA para samyaktI tiryaMca manuSyane 64 ve parathI, tathA baddhanarakAyu manuSyabhavamAM aMte mithyAtve jAya tyAre jinanAmano baMdha aTakavAthI 64 4 parathI... Ama traNe rIte arthAt 64 ,va, parathI 63 no alpatara maLe che. 30. gAthA: 25 - zataka Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6) 10 mo 63no ane 11mo 60mo alpakahyo enAthI jaNAya che ke 61 nuM baMdhasthAna alpa tarIke maLatuM nathI. AnuM kAraNa e che ke emAM 31+9+devAyuM baMdhAtuM hovAthI AgaLa pAchaLa 31+29=60 nuM ja baMdhasthAna hoya che. 62 nuM to baMdhasthAna ja na hovAthI alpa nathI. 7) cothethI pAMcame janAra pAMcamAnA prathama samayathI ja navuM jina bAMdhavAno prAraMbha kare ene 63 ma thI 60 ma no alpa maLe. ema sIdhA sarvavirati para janAra ne 56 2 no alpa maLe. cothethI tathA pAMcame thI 7 me janAra ne AhAra+jina umerAya to 63mathI tathA 59 1 thI 58 - no alpa maLe che. 8) 59 e pAMcame guNaThANe maLatuM baMdhasthAna hovAthI tiryo ane manuSyone ja saMbhave che. eTale 1 le thI pAMcame janArA A jIvone 1 lA guNa nA aMtimabhAgamAM devaprAyogya 28 no ja baMdha hovAthI 71ma baMdhasthAna hoya che. paNa 43 + 29 = 72 3 ke 43 + 29+udyota =73 nuM baMdhasthAna hotuM nathI. mATe 72 ke 73 thI 59 no alpatara maLato nathI. A ja rIte cothethI pAMcame janArA tathA pahele-cothethI chaThe-sAtame guNaThANe janArA aMge paNa jANavuM - 9) sAtame guNaThANe AhAra bAMdhyA pachI je pahele - cothe - pAMcame guNaThANe gayo hoya te pahelA vagere guNaThANethI sAtame jAya tyAre sAtame pahelA samayathI ja AhA. 2 bAMdhI zake che. mATe 71, 63 ane 59 va thI 57mano alpatara maLI zake che. ema jo e jIve jinanAma nikAcita karyuM hoya to cothe-pAMcamethI sAtame jatI vakhate 64 tathA 60 thI 58 3 no alpatara maLe che. 10) AThamAnA pahelAbhAge 27+30=27 ma bAMdhanAro tathA 27+28=55 4 bAMdhanAro AThamAnA bIjA bhAganA prathamasamayathI ja navuM jinanAma bAMdhavAno prAraMbha kare to 25 + 31 = 56 tathA 25+29=54 nuM baMdhasthAna maLavAthI 57 5 thI 56 4 no tathA 55 2 thI 54 3 no za08 - gAthA: rapa | 31 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alpatara maLe che. 55 haiM bAMdhanAro jo navuM AhAra bAMdhavAnuM zaru kare to 25+30=55 6 baMdhasthAna maLe che. paNa emAM 55 no ja baMdha hovAthI e avasthitabaMdha kahevAya che. alpa ke sUya nahIM. ane 55 4 bAMdhanAro jo AhAra tathA jina e banne eka sAthe navA bAMdhavAnA cAlu kare to 56 a nuM baMdhasthAna maLe je bhUya che, alpe nahIM. 11) sAtame - AThame 27+30=57 4 bAMdhanAro AThamAnA bIjA bhAge jAya to 25+30=55 6 no alpa maLe ane jo chaThe jAya to 27+28=55 va no alpamaLe che. Ama 29 baMdhasthAnomAMthI 61, 67 ane 74 nuM baMdhasthAna alpatara tarIke maLI zakatuM nathI, mATe e sivAyanA 26 alpatara jANavA. bhUya ane alpanI A saMkalanA ahIM ApelA niyamone AdhAre pUrvApara anusaMdhAnapUrvaka zakya sAvadhAnI rAkhIne karI che. chatAM chadmasthatA - anAbhogAdivazAt AmAM pheraphAra hoya to huM nakArato nathI. kyAMka niyama ja alaga prakArano hoya ke kyAMka niyama Avo ja hovA chatAM koIka vikalpa mane sphuryo ja na hoya AvuM paNa banI zake che. koIpaNa bahuzruta - gItArtha ne AvuM kaMIka paNa jaNAya to mane jaNAvavA vinaMtI che. avasthitabaMdhaH badhA 29 baMdhasthAno avasthitabaMdha tarIke maLI zake che. avaktavyabaMdhaH che nahIM, kAraNake jIva 14 me guNaThANe abaMdhaka thAya che. jyAMthI pachI paDavAnuM na hovAthI pharIthI karmabaMdha thato nathI. prakRtibaMdhanuM svAmitva bIjA-trIjA karmagranthamAMthI jANI levuM. sthitibandha dvAra : badhyamAna karma dalikomAM jIvanA kaSAyodayapariNAmavazAt sthitipariNAma pedA thAya che. badhyamAnasamaye ja udayamAM AvI jAya evo pariNAma eka paNa dalikamAM pedA thato nathI. ema bIjA samaye udayamAM Ave, trIjA samaye udayamAM Ave, AvA pariNAma paNa badhyamAna anaMtA dalikomAMthI eka paNa dalikamAM pedA thato nathI. A rIte sara gAthA: 25- zaka Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jeTalA kALa mATe eka paNa dalika baMdhAtuM nathI e abAdhAkALa kahevAya che. e 7 karmomAM jaghanyathI aMtamuM pramANa hoya che ne utkRSTathI 7000 varSa pramANa hoya che. vivakSitabaMdha vakhate jeTalI abAdhA hoya enI pachInA prathama samaye udayamAM AvI zake evo svabhAva badhyamAna keTalAka dalikomAM baMdhasamaye ja pedA thAya che. A dalikono samUha e prathama niSeka che. e pachInA samaye udayamAM AvI zakavAno svabhAva paNa keTalAka dalikomAM pedA thAya che. A dalikono samUha e bIjo niSeka che. Ama niraMtarapaNe uttarottara samaye udayamAM AvavAno svabhAva keTalAka keTalAka badhyamAna dalikomAM baMdhasamaye ja pedA thayo hoya che, yAvat te badhyamAna samaye jeTalo sthitibaMdha hoya te samaya sudhI. (asatkalpanAthI badhyamAna samaya vartamAna samaya e pahelo samaya che. 1 thI 10 samayamAM udayamAM AvI zake evo vadhyamAna koI dalikamAM pariNAma pedA thayo nathI. keTalAka dalikomAM 11mA samaye udayamAM AvavAno pariNAma pedA thayo che. ema keTalAkamAM 12mA samaye, keTalAkamAM 13mA samaye.. yAvat keTalAkamAM 100mA samaye udayamAM AvavAno svabhAva pedA thayo che. vaLI 101 ke tethI uparanAM samaye udayamAM AvI zake evo svabhAva koI dalikamAM nirmANa thayo nathI. 11mA samaye udayamAM AvavAno pariNAma je badhyamAna dalikomAM pedA thayo che te badhAno samUha e badhyamAna prathama niSeka che... ema 12 mA vagere te te samaye udayamAM AvavAnA svabhAvavALA banelA dalikonAM samUha e badhyamAna bIje-trIjo vagere niSeka che. AmAM 1 thI 10 samaya e abAdhAkALa kahevAya che. tathA 11 thI 100 samaya e niSekakALa kahevAya che. ane A vivakSita baMdhano 100 samayanI sthitibaMdha e rIte ullekha thAya che. arthAt jeTalo utkRSTa kALapariNAma pedA thayo hoya eno sthitibaMdha tarIke ullekha thAya che, ane abAdhAkALa paNa emAM samAviSTa hoya che. (AyuSyamAM abAdhAkALa emAM samAviSTa hoto nathI e jANavuM). 11mAM niSekamAM goThavAyelA daliko sahuthI vadhAre hoya che. 12mAM,13mAM vagere niSekomAM goThavAyelA daliko uttarottara vizeSahIna hoya che. gAyanuM zataka - gAthA: 26 33 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUMchaDuM jema AgaLa AgaLa nAnuM thatuM jAya che ema A niSekonI sthApanA karavAmAM Ave to daliko ghaTatA jatA hovAthI gAyanA pUMchaDA (gopuccha) jevo AkAra thAya che. mATe karmaniSakonI AvI racanAne paNa gopuccha kahevAya AyuSyamAM vartamAnabhavanuM jeTaluM Ayu bAkI hoya eTalI abAdhA hoya che. ane bhavAMtaranuM aMtarmuhUrtathI laIne 33 sAgaropama sudhInuM jeTaluM AyuSya hoya eTalo sthitibaMdha kahevAya che. eTaleke ullekhAtA sthitibaMdhamAM abAdhA samAviSTa hotI nathI. sthitibaMdha kaSAyodayanA kAraNe thAya che. eTale sAta karmonI koIpaNa zubha ke azubha prakRtino sthitibaMdha jema kaSAya vadhe tema vadhe che, ne jema kaSAyodaya ghaTe tema ghaTe che. mATe sthiti badhAnI azubha kahevAya che. rasa mATe viparIta che. zubhaprakRtino rasa zubha che, mATe kaSAyo ghaTe ne vizuddhi vadhe ema e tIvra baMdhAya che. azubha prakRtiono rasa azubha che, tethI kaSAyo - saMkleza vadhavA sAthe sabaMdha paNa vadhe che. AyuSya : narakAyuno sthitibaMdha kaSAyodayarUpa saMklezanI sAthe vadhe che ne e ghaTavArUpa vizuddhi sAthe ghaTe che. zeSa 3 Ayu mATe udhuM che. vizuddhi vadhe tema sthitibaMdha vadhe che. mATe e traNanI sthiti zubha kahevAya che. mULapravRtiomAM sthitibaMdha : utkRSTa : jJAnA, darzanA, vedanIya aMtarAyaH 30 koko sAgaro, mohanIya : 70 koko, sAgaro. Ayu. : 33 sAgaro nAma-gotra : 20 koko, sAgaro. utkRSTa saMkleza kALe te te mULaprakRtinI (7nI) je uttaraprakRti baMdhAtI hoya eno utkRSTa sthitibaMdha e ja prAyaH karIne te te mULaprakRtino utkRSTa sthitibaMdha hoya che. jaghanya : sthitibaMdha kaSAyodayathI thAya che. eTale niSkalAyabaMdhanI vivakSA karavAnI hotI nathI. sakaSAyabaMdhanI apekSAe jaghA sthitibaMdhaH gAthA: 26,27- zAka 38. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnA darzanA mohanIya aMtarAyaH antaryu. Ayu : aMtam (sulakabhava) 256 AvalikA vedanIya H 12 muhUrta nAma-gotraH 8 muhUrta 11 thI 13 mA guNaThANe yoga hAjara hovAthI karmabaMdha thAya che. paNa kaSAya na hovAthI sthitibaMdha - rasabaMdha thatA nathI. mAtra prakRti-pradezabaMdha thAya che. zAtA-vedanIya baMdhAya che je bIjA samaye udayamAM AvIne nirjarI jAya che. A akaSAya baMdha che. uttara pravRtiomAM utkRSTa sthitibaMdha : 5 jJAnA 9 darzanA, azAtA, 5 aMtarAya : 30 koko sAgaro zAtAH 15 koko sAgaro, mithyA mo. 70 koko, 16 kaSAya : 40 koko sAgara napuMarati-zoka-bhaya-jugu 20 koko strIveda : 15 koko, sAgaro. puveda, hAsya-rati: 10 koko sAgaro devAyu - narakAyuH 33 sAgaro manuSAyu - tiryaMcAyu : 3 palyo. tidrika, narakakrika: 20 koko, manu, ki: 15 koko, devaddhikaH 10 koko eke, paMce jAti : 20 koko, (IzAnAntadevo atisaMklezamAM eke. prAyogya bAMdhe che ane tadanya saMjJIjIvo paMce. prAyogya. emAM paNa manuSyo ane tiryaMco narakaprAyogya bAMdhe che, tadanyajIvo paMceti prAyogya bAMdhe che e jANavuM. eTale ja eke nIsAthe Atapa, tathA enI ke paMce.tinI sAthe udyota baMdhAI zakavAthI Atapa-udyotano utkR sthitibaMdha paNa 20 koko sAgaro, maLe che.) vikalatrika tathA sUkSmatrika : 18 koko sAgaro. audA krika, vaidika, taikA : 20 koko, atisaMklezamAM narakaprAyogya zataka- gAthA: 28thI 32 pa Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdha sAthe vaidvika tathA tiryaMca prAyogya baMdha sAthe audhika baMdhAtuM hovAthI A badhAno 20 koko. sAgaro baMdha thAya che. 1 thI 6 saMghatathA saMsthAnano kramazaH 10,12,14,16,18, ane 20 koko. zuklavarNa, madhurarasa, surabhi, mRdu-laghu, snigdha-uSNa 10 koko. ZE pIta, Amla 12.5 koko. sthitibaMdha 20 koko. sAgaro che. rakta, kaSAya 15 koko. nIla, kaTuka 17.5 konko. kammapayaDInA mate varNAdi vIsevIsa dhruvabaMdhI hovAthI badhAno utkR zyAma, tikta,durabhi, karkaza, guru, rUkSa, zIta 20 koko. zubhakhagati, sthiraSaTka, UMcagotra...10 koko kukhagati, asthiraSaTka, nIca... 20 koko jinavinAnI 7 pratyeka, sthAvara, trasacatuSka.. 20 koko AhA. 2, jinanAma.. aMtaH koko abAdhAkALa H jyAre je karmano jeTalA koko. sAgaro sthitibaMdha hoya teTalA 100 varSano abAdhAkALa jANavo. tethI utkRSTa sthitibaMdhakALe jJAnAvaraNIyAdi cAranI 3000 varSa abAdhA, mohanIyanI 7000 varSa abAdhA, nAmagotranI 2000 varSa abAdhA jANavI. A ja rIte uttaraprakRtionI paNa 1000 varSa, 1250 varSa, 1500 varSa vagere abAdhA yathAyogya jANavI. A vAta 7 karmo mATe jANavI.aMtaH koko sAgaro ke tethI ochA baMdha vakhate abAdhA antarmuhUrtanI ja hoya che, e jANavuM. tethI AhA ki, jinanAmanI abAdhA aMtarmu ja hoya che. gAthA: 33 - ka Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AyuSyamAM abAdhAkALa : saMkhyAmavarSAyuSka manuSyo ane tiryaMco je AyubAMdhe temAM, utkRSTa abAdhAH pUrvakoDano trIjo bhAga27. jaghanya abAdhAH antarmuhUrta deva, nArakI temaja yugalikone utkRSTa abAdhA : 6 mahinA, jagha aMtarmu, kAraNake vahelAmAM vaheluM 6 mahinA AyuSya zeSa hoya tyAre ja parabhavAyu bAMdhe che. anyamate yugaliko Ayu Pla Ayu zeSa hoya tyAre parabhavAyu bAMdhe che. eke. vikaletathA aparyApta jIvo parabhavanuM Ayu utkRSTathI pUrvoDa bAMdhe che. paryApta asaMjJI paMce. tiryaMco utkRSTathI cAre gatinuM Pla bAMdhI zake che. tethI bhavana, vyaMtara, 1lI naraka sudhI ne yugalikamAM jaI zake che. pUrvakoDathI 1 samaya jeTaluM paNa AyuSya vadhAre hoya to, (e saMkhyAnI daSTie saMkhyAtavarSanuM ja AyuSya hovA chatAM, eno badho vyavahAra asaMkhyavarSAyuSka manuSya tiryaMca jevo karavo. arthAt e yugalika kahevAya, utkRSTa abAdhA 6 mahinA ja maLe, marIne devalokamAM ja jAya. vagere. 7 karmomAM abAdhA sthitibaMdhane anusare che arthAt sthitibaMdha vadhe to e paNa vadhe ane sthitibaMdha ghaTe to e paNa ghaTe. paNa AyuSya mATe AvuM nathI. utkRSTa vagere sthitibaMdhe jaghanya-madhyama ke utkRSTa koIpaNa abAdhA maLI zake che. eTale cAra bhAMgA maLe che. utkRSTa sthitibaMdha (33 sAgaro)- jagha. abAdhA (antarma): saMyamI kicarama aMtarmuhUrta anuttarAyu bAMdhe. utkRSTa sthitibaMdha (33 sAgaro)- utkR abAdhA ( pUrvakoDa): kroDapUrvAyu saMyamI tribhAgazeSe bAMdhe. jaghanya sthitibaMdha (kSullakabhava)- utkRSTa abAdhAH kroDapUrvA, tiryaMca ke manuSya tribhAgazeSe bAMdhe. jaghanya sthitibaMdha (kSullaka bhava)- jaghanya abAdhAH tiryaMca ke manuSya hicarama aMtarmuhUrta.. zataka - gAthA: 34,39 49 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara pravRtiomAM jaghanyasthitibaMdha : 5 jJAnA. 4 darzanA. 5 aMtarAya : antarma10 mAnA caramasamaye kSapakane yazanAma, uccagotra. 8 muhUrta zAtAvedanIya.. 12 muhUrta.. (akaSAyabaMdha.. 2 samaya) saMva, lobha.. antaryu. 9mAnA caramabaMdhe kSepakane saMjya mAyA. 15divasa - 9mAnA cothAbhAganA caramabaMdhe sattva, mAna. 1mahino - 9mAnA trIjAbhAganA caramabaMdhe saMjya, krodha. 2 mahinA - 9mAnA bIjAbhAganA caramabaMdhe 28pu.veda 8 varSa... 9mAnA pahelAbhAganA caramabaMdhe jinanAma, AhAra, aMtaH koko (utthAmAM je aMtaH koko che tenAthI saMkhyAmA bhAge) keTalAka AcAryanA mate.. AhAra. antaryu. jinanAmaH 100 varSa vaikriyaSaka... 20 sAgaro - Pla (paMcasaMgrahAnusAra) devAyu, narakAyu. 1000 varSa manuSAyu, tiryaMcAya. zullakabhava sulakabhavaH eka antarma mAM 3773 zvAsozvAsa thAya che, ane emAM 65536 kSullakabhava thAya che. tethI eka zvAsozvAsamAM 1739 sulakabhava thAya. eka kSullakabhava 1677721665536=256 AvalikAno hoya che. aparyA. tiryaMca ane manuSyane AvuM sarvajaghanya AyuSya saMbhave che. AvazyakaTIkAmAM mAtra vanaspatikAyamAM ja A Ayuno saMbhava je kahyo che te matAMtara jANavo. zeSa 85 prakRtiono jaghA sthitibaMdha : paMcasaMgrahamata : potapotAnI utkRSTasthitine 70 koko vaDe bhAgavI. je javAba Ave eTalA sAgaro. te teno jaghanyasthitibaMdha jANavo. A jaghanyasthitibaMdha 30 gAthA: 3pa,36,40,41 - zataka Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekendriya jIvone maLe che. jemake azAtA vedanIya mATe 3077=3 sA. e jaghA sthitibaMdha che. nidrA-5, azAtA sA ] 1 thI 6 saMgha ane bI , | mithyA.mo. | 1 sA. saMsthAno kramazaH 53 | Adya 12 kaSAya | 8 sA. 5 ane 12 sA. sUtrika - vitrika | sA. strIveda - manuddhika | sA. sthirAdi 5, hAsya-rati, zubhakhagati, zukala, surabhi, mRdu, laghu, snigdha, uSNa- 3 sA *zeSa varNAdi 4, trasa 4, jinavinA - 7 pratyeka, asthiraSaka, audAra, tira, eke, paMce, kukhagati, sthAvara, taikA, nIca, arati, bhaya, zoka, jugu, napuM - 3 sA. * zukala vagere 6 sivAya nI pItAdi 14 prakRtione ahIM zeSa varNAdi 4] | tarIke kahI che. nidrApaMcaka vagere 85 prakRtiono A jaghanya sthitibaMdha ekendriyamAM maLe che. jJAnAvaraNIyAdino aMtarma, vagere je jaghanya sthitibaMdha kahyo che te saMjJI paMcendriyane zreNimAM maLe che. jJAnAvaraNIyAdino ekendriyajIvone maLato jaghanyasthitibaMdha nidrApaMcaka vagerenI jemaja 3 sAgaro vagere jANavo. eke nA A jaghanyasthitibaMdhamAM Pla umeravAmAM Ave to eke, no utkRSTasthitibaMdha maLe che. karmaprakRtimata : jJAnA darzanA, vedanIya, darzanamo, kaSAyamo, nokaSAyamo, nAma, gotra, aMtarAya. Ama 9 varga che. te te prakRtinA jaghanya sthitibaMdha mATe, potAnI utkRSTa keTalI che? e nahIM jovAnuM paNa svavarganI utkRSTa keTalI che e jovAnuM ene 70ko.ko. e bhAgavAnuM... A eke, no zataka - gAthA: 39 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrika a8 utkR sthitibaMdha che. emAMthI Pla bAda karavAthI eno jaghA sthitibaMdha maLe. tethI paMcasaMgraha karatAM thoDoka pharaka paDaze. prakRti | paMcasaMgrahamate jagha, | karmaprakRtimate jagha. strI veda ja sA. 3.sA. - Pla 3 sA- Pla zukla ke sA. - Pla pIta 3 sA. - Pla rakta 38 sA. 8 sA. - Pla A ja rIte anya prakRtio mATe paNa yathAyogya jANavuM. alabat paMcasaMgrahamAM pItavarNAdino varNAdi cAra tarIke ja ullekha karI 3 sA. jaghasthitibaMdha ja kahyo che. ekeDanA utna ne kramazaH 25,50,100 ane 1000 vaDe guNatAM je Ave te bei, te, cau. ane asaMjJIpaMceno utkRSTa sthitibaMdha hoya che, ne emAMthI PIs bAda karavAthI te teno ja sthitibaMdha maLe che. ekendriyAdinA sthitibaMdha aMge matAMtaro : karmagrantha : svotkRSTa + 70 koko = eke, no utkR. svotkRSTa + 70 koko, - Pla = eke no jagha. eke, utkR. 25,50,100,1000=bei, vagereno utkR bei vagereno utkR- Pls = bei, vagereno jagha, paMcasaMgraha : svotkRSTa + 70 koko, = eke, no jagha, eke, no jagha + Pla = eke, no utna eke, no jagha0 x 25,50,100,1000=bei, vagereno jagha. eke, no u x 25,50,100,1000=beI, vagereno utkR. (paMcanA anya adhikArAnusAre beI, vagereno jagha, + Pls = bei. vagereno u) vizeSa : paMca. mAM pItavarNAdino jagha, 3 sAgaro, kahyo che tathA vaikriyaSakano jagha. 20 sAgaro - Pla kahela che. karmaprakRti vargotkRSTa + 70 koko = eke, no utkR.30 40 gAthA: 36,39,34 - zataka Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eke no utkR - Pla = eke. no jagha eke. no u. x 25,50,100,1000=bei, vagereno u. bei, vagereno u. - P/s = bei, vagereno ja%0 padmavaNAH svotkRSTa + 70 koko. = eke, no utkR eke. no u - Pla = eke. no jagha - eke, no u. x 25,50,100,100=bei, vagereno u bei. vagereno u - Pla = bei. vagereno jagha sthitibaMdhasvAmitvadvAra : utkRSTa sthitibaMdhanA svAmIo : 3 zubhAyuno utkR sthitibaMdha vizuddhivALA jIvo kare che. te sivAyanI 117 prakRtio mATe potapotAnA baMdhakomAMthI je vadhumAM vadhu saMklezavALA hoya te jIva te te prakRtino utkR sthitibaMdha kare che. jinanAma : mithyAtvAbhimukha aviratasamyaktvI samyaktvanA caramasamaye AhAra H pramattAbhimukha apramattasaMyamI 7 mAnA caramasamaye devAyu : apramattAbhimukha vizuddha pramattA zeSa 116 : paryA. saMjJI paMce mithyAtvI jIvo.. vizeSa rIte baMdhaka jIvo. vikalatrika, sU. trika, devAyu vinA 3 Ayu, vai SaTak.. 152.. mithyAtvI saMjJI manu ane tiryaMco eke Atapa, sthAvara.. 3.. IzAnAnta devo3 tikrika, auddika, udyota, chevaTaThuM, 6.. devo, nArakIo zeSa 92 prakRtiono utkRSTa sthitibaMdha cAre gatinA saMjJI jIvo kare che. emAMthI 47 dhruvabaMdhI + azAtA, arita, zoka, napuM, paMce, huMDaka, parA, uccha, mukhagati, trasacatu, asthira SaTka, nIca=67 prakRtiono utkR. saMklezamAM utkR sthitibaMdha thAya che. zAtA, hAsya, rati, strI, puveda, manu liMka, acarama saMgha, saMsthAna, zubhakhagati, sthirAdi 6 ane uccagotra.. A 25 prakRtiono tattaprAyogya saMklezamAM utkR sthitibaMdha thAya che. zataka - gAthA: 37,38,42,43 - ... 41 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaghanya sthitibaMdhanA svAmI.. sAmAnyathI jagha sthitibaMdha vizuddhithI thAya che. AhAra, jina saM. 4, pu.veda 8 mAnA 6ThThA bhAganA caramabaMdhe kSapaka kSapaka 9 mAnA te te bhAge. 3 5 17 10 me kSapakane caramabaMdhe 6 | asaMjJI paryA. paMce.Da 2 | paryA paMce ti. manu 2 | saMkhyAtavarSAyuSya tiryaMca-manuSyo 85 bA. paryA. ekendriya jIva 6 jJAnA 14, zAtA, ucca, yaza | vaiSaTka |devAyu, narakAyu manu Ayu. tiryaMcAyu bAkInI prakRtio sthitibaMdhamAM utkRSTa - anubhRSTAdinA bhAMgA" sthitibaMdhanA 4 bheda.. utkRSTa, anutkRSTa, jadhanya, ajaghanya. je sthitibaMdhathI 1 samaya jeTalo vadhAre sthitibaMdha paNa saMbhavita na hoya e utkRSTa ane 1 samaya jeTalo ocho sthitibaMdha paNa saMbhavita na hoya te jaghanya. utkRSTabhinna hoya te badho anutkRSTa.. jaghanya sivAyano badho sthitibaMdha ajaghanya. vaLI A darekanA sAdi, sAnta, anAdi, anaMta ema 4-4 prakAra che. je adhruvabaMdhI hoya tenA badhA bhAMgA sAdisAnta ja maLe e spaSTa che. mULaprakRtiomAM bhAMgA : AyuSya kyAreka baMdhAya che. eTale enA utkRSTAdi cAre prakAranA sAdi-sAnta babbe ja bhAMgA maLe.. 4x2=8. zeSa 7 mULakarmo dhruvabaMdhI che. jaghanyasthitibaMdha tIvravizuddhimAM ne utkR. sthitibaMdha tIvrasaMklezamAM thato hovAthI sAdi-sAnta ja hoya che. sAte prakRtiono utkRSTasthitibaMdha AMtare AMtare abhavyAdi jIvo karatA rahetA hovAthI tyArabAda anubhRSTa je maLe te sAdi ja hoya che ne sAnta ja hoya che. A badhI vivakSA vyavahArarAzivALA jIvo mATe hovAthI anutkRSTanA anAdi-ananta bhAMgA maLatA nathI. tethI anutkRSTanA paNa sAdi-sAnta be ja bhAMgA maLe che. ajaghanyanA cAre bhAMgA maLaze. sAteya prakRtino jaghanya sthitibaMdha kSapakazreNImAM maLe che. A sivAyano badho ajaghanya hoya che. tethI jeNe haju zreNI mAMDI ja nathI ene anAdi, abhavyAdine anaMta. 11 me abaMdhaka thayA pachI nIce paDI pAcho ajaghanyabaMdha cAlu kare te sAdi. ane kSapakane 42 gAthA: 44,45,46 - zaka Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAnta. tethI 7 prakRtinA ajaghanyanA 4-4 bhAMgA.. 7 84 =28 zeSa utkRSTAdi traNanA sAdi-sAnta babbe bhAMgA.. 74342 =42 + AyuSyanA 8 bhAMgA = mULaprakRtinA kula 78 bhAMgA. uttarapravRtiomAM bhAMgA. jJAnA. 14, 4 saMjva.. 18.. ajaghanyanA 4.. 1884=72 utna AdinA babbe.. 18X3xra=108 kula 180 ajagha nA 4 bhAMgA jJAnAvaraNIyAdi mULaprakRtinI jema ja jANavA. bAkInI 102 prakRtimAMthI 73 adhuvabaMdhI hovAthI badhA ja bhAMgA sAdisAnta maLe. zeSa ra0 dhuvabaMdhI hovA chatAM enA utkR ane jaghanya bannene abhavyAdi bAMdhI zakatA hovAthI vacce vacce baMdhAyA karavAthI anu, ane ajagha. paNa sAdiyAnta ja maLe che. (jagha. prAyaH bApa eke kare che.) tethI 102 84 x 24816 tethI uttara prakRtinA kula bhAMgA = 180+816 = 996 + mULa prakRtinA 78 = kula 1074 bhAMgA thAya guNasthAnakomAM sthitibaMdha : bethI 8 guNaThANA sudhI aMtaH koko. sAgaro.. sAsvAdana guNaThANuM eke ne hoya tyAre 3 sAgaro vagere sthitibaMdha maLe che, paNa e kvacit banatuM hovAthI enI vivakSA nathI karI. bAkI to A guNaThANA saMjJI jIvone ja hoya che ne emane ATalo sthitibaMdha hoya ja che. (jIvasamAsa vagerenA mate sAsvAdana guNaThANuM paNa mAtra saMjJIne ja hoya che). 1 kroDa sAgaro thI adhikane 1 koko, sAgaronI aMdarano badho sthitibaMdha aMtaH koko kahevAya 9 mA guNaThANAnA prAraMbhe aMtaH koDa sAgaro ne aMte antarma vagere pramANa sthitibaMdha hoya che. 10 mAM guNAnA prAraMbhe 3 ghAtI-dezonaahorAtra ane 3 aghAtIno dezona varSa sthitibaMdha hoya che. tathA aMte kamazaH antarka ane 8-12 muhUrta hoya che. saMjJI mithyAtvIjIvone aMtaH kokothI laI 70 koko sudhIno baMdha hoya che. jo e jIva sabhyatvapatita hoya to siddhAntamate aMtaH koko thI vadhu baMdha karato nathI, paNa kArmagranthika mate to 70 koko sudhI karI zake che. zAka- gAthA:47,48 43 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ > > > > > > ekendriyATijIvone AzrIne sthitibaMdhanuM alpabahuta 39 1 | sarvaviratano ja | alpa 10 mAnA aMte aMtarmu , 2 | bA. paryA. eke. jA ! a & sA.-Pla| bIjA bola karatAM 9 mo bola sU, paryA. ekejA | V 'Pla adhika che. 3 sAgaro. bA aparyA. eke jA | V vagerenI apekSAe Plal sUTa aparyA. eke ja ! jeTalo vadhAro v bane e sUTa aparyA. eke u. | spaSTa che. eTale 9 mo bola jo V che to vacalA paNa V7 | bA. aparyA. eke. u. | V v hovA spaSTa che. 8 su. paryAeke. u. 9 |bA paryA. eke u. | V ; sA. 10 paryA. bei. ja s hu sA.-PIs 9mA bola karatAM 13 mo. 11) aparyA. beI ja. | bola 25 gaNo che ane 13 12 aparyA. bei. uM. | V mA bola karatAM 10mo bola 13 paryA. beI u. | V , sA. | mAtra vizeSahIna che. tethI 9 | mA karatAM 10mo bola mAM maLe 14 paryA. tei. ja che. 13 mA bola karatAM 15 aparyA che. ja 17mo bola dviguNa che. 16 aparyA. teiu. eTale 14, 15, 16mo 17 paryA. teiu. V 19 sa. | bola dviguNa karatAM nAno 18paryA. cauM. jA - rasA.-PIs thavAthI v-V kahevAya. 17, 19 aparyA, cau ja | mo paNa 16 nI apekSAe 20 aparyA, cau. u. dviguNa karatAM alpa thavAthI " kahevAya. sAmAnyathI 21 paryAcau u. | V sA. triguNa ke tenAthI vadhu hoya 22paryA, asaM. paMce. | S sA.-Pls|te kahevAya. A ja pramANe 23aparyAasaMta paMce jai | V 17 karatAM 21 mo bola 24 aparyAasaM. paMce. u. | V dviguNa hovAthI badhA V-V ripaparyAasaM. paMce. u. v rajIsa. | maLe che. gAthA: 49,50- zataka v 100241-PIS Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26) pramattasaMyata u. sdhAroke 300 kroDa sAgaro 27) dezavirata ja s| 900 koDa sAgaro 28) dezavirata u. s 2700 koDa sAgaro ra9) (karaNa) paryA. samyakatvI ja s810 koDa sAgaro 30) (karaNa) aparyA. samasvI ja 24300 kroDa sAgaro 31) (karaNa) aparyA. samyakatvI u. |s 73000 kroDa sAgaro 32) (karaNa) paryA, samyatvI u. 22000 koDa sAgaro 33) paryA, saMjJI paMce mithyAtvI ja 66000 kroDa sAgaro 34) aparyA saMjJI paMce. mithyAtvIja | s| 1980000 kroDa sAgaro 35) aparyA. saMjJI paMce. mithyAtvI u. | s| 6000000 koDa sAgaro 36) paryAsaMjJI paMce. mithyAtvI u. Is 70 koko, sAgaro sudhI pramattasaMyatanA utkRsthitibaMdhanA ra6mA bolathI zarU karI saMjJI aparyA, paMce nA utkRSTa sthitibaMdhanA 35mA bola sudhIno badho sthitibaMdha aMtaH koko pramANa ja hoya che ne uttarottara S-3 hoya che. - 3 zubhAyu choDIne zeSa saghaLA karmonI utkRSTa sthiti tIvra saMklezathI baMdhAya che. mATe azubha kahevAya che. jyAre jaghanya sthiti vizuddhimAM baMdhAtI hovAthI vizuddha kahevAya che. alabat anubhAga paNa kaSAya pratyayika che. chatAM azubhaprakRtiono anubhAga kaSAya vadhavA sAthe vadhato hovAthI azubha kahevAya che. paNa zubhaprakRtiono anubhAga to kaSAya vadhavA sAthe ghaTe che, ne vizuddhi vadhavA sAthe vadhe che. mATe e zubha kahevAya che. sthitibaMdhanA adhyavasAya sthAno : jevA jevA adhyavasAyathI jIva sthitibaMdha kare che te te adhyavasAyone adhyavasAyasthAna kahevAya che. AvA adhyavasAyasthAno asaMkhya lokAkAza pradeza pramANa che. jyAre sthitibaMdhasthAno mAtra kaMIka nyUna 70 kokosAgaro nA samaya pramANa che. eTale eka eka sthitibaMdhasthAnane asaMkhya loka jeTalA zataka - gAthA: 51,pa6,papa pa Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyavasAyasthAno maLe che. arthAt prAraMbhanA kaSAyodayanA asaM.loka jeTalA adhyavasAyasthAno evA che ke jenAthI jaghanyasthitibaMdha ja thAya che. e pachInA asaM.loka jeTalA adhyavasAya sthAnothI samayAdhika jaghanyasthitibaMdha thAya che. A adhyavasAyasthAnonI saMkhyA paNa asaMloka ja hovA chatAM jagha sthitibaMdha mATenA asaM. loka karatAM kaMIka vizeSAdhika hoya che. Ama uttarottara TheTha utkRSTa sthitibaMdha sudhI jANavuM. A vAta 7 karmo mATe jANavI. AyuSyamAM jaghathI utkR tarapha uttarottara asaM guNa asaM guNa sthitibaMdhaadhyavasAyasthAno hoya che. sthitibaMdha mAtra kaSAyothI nathI thato. paNa yogasahacarita kaSAyothI thAya che. mATe have yoganI alpabahutva dvArA vicAraNA kare che. audArikAdi pudgalonuM grahaNa karavuM, AhArAdirUpe pariNamana karavuM ..ane choDatI vakhate enuM ja AlaMbana laI ene choDavA. A grahaNa, pariNamana ane AlaMbanamAM je sAdhana bane che te yoga che. yoga, vIrya, sthAma, utsAha, parAkrama, ceSTA, zakti, sAmarthya vagere yoganA paryAyavAcI zabdo che. yogonuM alpa bahutva : 1 labdhi apa sU. eke ja labdhi apa bA eke ja 2 3 labdhi apa bei ja 4 labdhi apa tei ja 5 labdhi apa cau ja 6 labdhi apa asaMjJI paMce 7 labdhi apa saMjJI paMce 8 |labdhi apa sU. 9 labdhi apa. bA eke u eke u 46 10 paryA. sU eke ja 11 paryA. bA. eke ja 12 paryA. sU eke u ja ja alpa | 13 paryA. bA. eke u. a|14 labdhi apa be u. a|15 labdhi apa. tei. u. a|16 labdhi apa cau. u. a | 17 labdhi apa asaM paMce. u a|18 labdhi apa saMjJI paMce. u. a | 19 paryA. bei ja a | 20 paryA. tei ja a|21 paryA. ca ja a|22 paryA. asaM. paMce. ja a|23 5ryA saMjJI paMce ja a|24 paryA. beI u O | O | O | O | 0 | 0 | 0 | Co te a CU a a gAthA: 52,53,54- zaka Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TV 25 paryA che. u a] 30 yugalika ti, manu, u. |a| | paryA, cau u. a[31]AhAraka zarIrI u. 27 paryAasaMta paMce, u. a] 32 zeSa deva, nArakA | 28140 anuttaravAsI u | a] zeSa manu ti, u. | 2919 greve u a] labdhi paryA ane karaNa aparyA. evA ekeka nA u. sudhInA sthAno (9) ane (10) naMbaranI vacamAM hovA joIe. labdhi paryA, ane karaNa aparyA evA beindriya vagere trasajIvonA sthAno (18) ane (19) nI vacamAM jANavA. (mAruM karmaprakRti bhAnDa, praznottarI pustaka jovuM. baMdhanakaraNa prazna naM.9) yoganA A alpabahutamAM sarvatra guNaka a = sUkSma kSetra palyo. nA asaMkhyAtamo bhAga jeTaluM asaMkhya che. 14 jIvabhedomAM sthitibaMdha sthAno : te te prakRtinA sthitibaMdhanA jeTalA vikalpo maLatA hoya tene sthitibaMdhasthAno kahe che. utkRSTa sthitibaMdhamAMthI jaghanya sthitibaMdha bAda karI emAM 1 umeravAthI sthitibaMdhasthAnonI saMkhyA maLe che. alpabadutva 41: 1. sU. aparyAeke. alpa || 8 | paryA. tei. | 2 bA. aparyA ekeka | s | 9 | apa, cau4 3 sU. paryA. eke. | 10 paryAcauM. 4. bA. paryA. eke 11 apa, asaMjJI paMce. | 5 | apa. bei. 12 paryAasaM paMce. 6 | paryA. beI 13 apa, saMta paMce. | 7 apa, sei | s || 14 paryA. saM. paMce. yogamAM vRddhihAni : aparyAavasthAmAM to jIvanA yogamAM pratisamaya asaMkhya guNa asaMkhyaguNa vRddhi thatI hoya che. paryAavasthAmAM pUrvasamabhAvI zAka - gAthA: pa3,54 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogasthAnApekSayA uttarasamayabhAvI yogasthAnamAM vRddhinahAni ke avasthAna... kAMIpaNa saMbhavI zake che. vRddhi ke hAni thAya to asaMkhyaguNa, saMkhyAtaguNa, saMkhyAtabhAga ke asaMkhyAtabhAga. A cAra vikalpa thaI zake che.42 prakRtiono abaMdhakALa : bhavapratyaye, guNapratyaye ke tadubhayapratyaye paMcendriyapaNAmAM utkRSTathI jeTalA kALa sudhI baMdha na maLe teno vicAra. RtiryaMca trika, naraka trika, udyota..7: 163 sAgaro+4 palyo.+ manubhavo. 3 palyo, AyuSyavALA yugalikamAM bhavapratyaye A 7 prakRti baMdhAtI nathI. chelle samyatva pAmI devalokamAM 1 palyo 13 AyumAM jAya. samyakta jALavI rAkhe, eTale bhavapratyaya na bAMdhe. sama sahita manuSyabhavamAM Ave, saMyama le. navamI raiveyakamAM 31 sAgaromAM jAya.. antaryu bAda mithyAtve jAya.. chatAM bhavapratyaya na bAMdhe.. carama aMtarmamAM pharIthI sama pAmI manuSyamAM Ave. sarvavirati svIkArI manuSyabhavanA AMtare AMtare be vAra anuttaramAM jAya.. Ama sAdhika 66 sAgaro. samyakatvano kALa pUre.. pachI manuSyabhavamAM aMtarma mATe mithe Ave. pAcho samatva pAmI 3 vAra azrutamAM jaI adhika 66 sAgaro, samyakatva pALe. Ama kula 3P + 1 P + 31 sAgaro + 66 sAgaro + 66 sAgaro =163 sAgaro + 4 palyo. + manunA bhavo. * sthAvara catu. jAticatu. Ata... 9 : 185 sA+4palyo + manu bhavo. chaThThI narakamAM 22 sAgaro bhavapratyaye na bAMdhe. aMte samaya pAmI manuSya pachI samyakatva jALavI saudharma devalokamAM 4 palyo. guNapratyaya na bAMdhe. pachI upara mujaba 163 sAgaro eTale kula 185 sAru + 4 palyo. + manu bhavo jeTalo kALa maLaze. (A prakriyA daramyAna narakatrika paNa baMdhAtI nathI ja. to eno paNa 163 sAta vagere kALa na kahetAM 185 sA vagere kALa kahevo ucita lAge che te jANavuM.) gAthA: papa,pa6,pa8 - zataka Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * aprathama saMgha saMsthAna 10, kukhagati, mithyA anaMtA 4, durbhAga trika, thINaddhitrika, nIcagotra, strIveda, napuM veda.. 25: 132 sA + manu bhavo.. aMtarmu mizraguNaThANAnA AMtare be vAra sAdhika 66 sAgaropama samyaktva pALe tyAre manu nA bhavo + be vAra anuttara + 3 vAra acyuta devaloka dvArA ATalo abaMdhakALa maLe. granthamAM A pramANe 41 prakRtiono abaMdhakALa Apyo che.. A uparAMta, * pratyA4, apratyA 4.... 8H - dezonapUrvakroDa sudhI saMyata na bAMdhe manulika, audA.lika, prathama saMgha.. 5H dezona upUrvakroDa yugalikamAM 3 palyo sudhI kSAyika samyaktvI na bAMde * devaddhika, vaidvika.. 4: 33 sAgaro sudhI deva-nArakI na bAMdhe. * manu. Ayu, tathA devAyu sivAyanI bAkInI 60 prakRtiono satata abaMdha kALa antarmu thI vadhAre maLato nathI. satata baMdhakALa : avabaMdhI 73 prakRtio amuka avasthAmAM satata baMdhAyA kare to keTalA kALa sudhI baMdhAyA kare eno ahIM vicAra che. devaki, vaiddhika : 4 3 palyo sudhI yugalika niraMtara bAMdhe.4 tiddhika, nIcagotra.. |3 |teu vAunI kAyasthitirUpa asaM kALacakra AyuSya.. 4 antarmu audA zarIra.. zAtAvedanIya.. eke mAM asaM. pudgalaparAvarta. navavarSanyUna pUrvakoDa.. 7 mAguNaThANethI zreNI mAMDI kevala pAme. 13 me paNa satata bAMdhe. parA.uccha paMce trasa catu | 7 |185 sAgaro + 4 palyo + manu nA bhavo. sthAvaracatuSkAdi pratipakSInA abaMdhakALamAM A ja prakRtio baMdhAya che. vaLI paryA. baMdhAya che eTale parA uccha paNa sAthe baMdhAya ja. eTale e abaMdhakALanI ja prakriyA jANavI. - zataka - gAthA: 57,58,59 45 49 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubhakhagati, pu. vedaH sAdhika 132 sAgaro. subhagatrika, ucca, samacatu kukhagati vagere pratipakSInA abaMdhakALa mujaba. manu dika, jina, prathamasaMgha5 anuttaramAM 33 sAgaro. audA, upAMga.. A sivAyanI adhuvabaMdhI 41 |antaryu A badho satatabaMdhano ukALa kahyo che. je kALa 4 Ayu, tathA jinanAmano 46 antarma maLe che, e sivAyanI 68 prakRtiono 1 samaya maLe che. 1 samaya mATe baMdhAya ane parAvartamAna hovAthI bIjA ja samaye enI pratipakSI baMdhAya, eTale ja baMdhakALa 1 samaya maLe. anubhAgabaMdhanuM svarUpa : badhyamAna karmapudgalomAM baMdhakAlIna kaSAya-lezyA pariNAmathI je rasa pedA thAya che teno jenA kevalajJAnathI paNa pachI be vibhAga na thaI zake (na jANI zakAya) evo avibhAjya aMza e rasANa ke rasAvibhAga paliccheda kahevAya che. je karmadalikamAM sarvajaghanya rasANu pedA thayA hoya enA para paNa sarvajIvathI anaMtaguNarasANa to hoya ja che. vaLI ATalI ja saMkhyAnA rasANa jemAM pedA thayA hoya evA bIjA paNa anaMtA (abhavyathI anaMtaguNa) pagalo hoya che. AvA samAna rasANuvALA pudgalono samudAya e vargaNA kahevAya che. A prathamavargaNA che. vaLI e ja samaye badhyamAna bIjA paNa (abhavyathI anaMtaguNa evA) anaMta pudgalo hoya che jenA para sarvajaghanyasaMkhyAka rasANa karatAM 1-1 rasANa adhika pedA thayA hoya. A 11 adhika rasANuvALA pudgalono samudAya e bIjI vargaNA che. A ja rIte vaLI 1-1 rasANa adhika hoya evA pudgalono samudAya e trIjI vargaNA che. Ama ekottara vRddhivALI anaMtI (=abhavyathI anaMtaguNa) vaNAo niraMtara maLe che. e pachI pudgalomAM 1-1 rasANa, babbe rasANa-traNa traNa rasANa vagere vadhAre hoya evo rasa kyAreya pedA thato nathI. Avo rasAbhAva pa0 gAthA : pa9,60,71,62-zataka Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e aMtara kahevAya che. e paNa sarvajIvathI anaMtaguNa jeTaluM hoya che. ekottaravRddhivALI vargaNAono samudAya e spardhaka kahevAya che. A paheluM spardhaka che.. pachI aMtara. pachI prathama spardhakanI jema ja bIjuM spardhaka.. pachI aMtara. pachI trIjuM spardhaka. AvA abhavyathI anaMtaguNa ane siddhanA anaMtamA bhAga jeTalA spardhako maLIne eka rasasthAna thAya che. asaMkhya rasasthAnonuM eka sthAna hoya che. kula asaMkhyAta loka jeTalA SasthAno 82 azubhaprakRtiono saMklezathI tIvrarasa baMdhAya che, vizuddhithI maMdarasa. 42 zubhaprakRtiono vizuddhithI tIvrarasa baMdhAya che, saMklezathI maMdarasa. kaSAyonI tIvratA e saMkleza kahevAya che ane maMdatA e vizuddhi. | upamA | kaSAya? | azubhano rasabaMdha | zubhano rasabaMdha girirekhA | anaMtA. 4 ThA. 2 ThA pRthvIrekhA | apratyA. 3 ThA. 3 ThA. rajarekhA | pratyA | 2 ThA. | 4 ThA. | jaLarekhA | saMjvalana | 17no 1ThA. zeSa raThA | 4 ThA. jema jema kaSAyonuM jora ghaTe che (athAt vizuddhi vadhe che, tema tema azubhano rasa ghaTe che. jIva zreNimAM, 9mAM guNaThANAnA saMkhyAtA bahubhAga jeTalo kALa vItAvI jAya, ne eka saMkhyAmA bhAga jeTalo kALa bAkI hoya tyAre evI vizuddhine pAme che ke jethI azubhano 1 ThA. rasa ja baMdhAya. e vakhate jJAnAvaraNAdi 14, 4 saMjva, puveda, zAtA, yaza ane uccagotra Ama 22 prakRtio baMdhAtI hoya che. AmAMthI chellI traNa to zubha hovAthI eno 4 ThA, tIvrarasa baMdhAya che. kevalajJAna ane kevaladarzanA azubha hovA chatAM sarvaghAtI hovAthI e beno beThA rasa baMdhAya che. bAkInI 17no 1 ThA. rasa baMdhAya che. A avasthA sivAya to A 17 no paNa 2,3 ke 4 ThA. rasa zataka - gAthA: 63,68 pa1 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhAto hoya che. eTale A 17no 1,2,3 ke 4 ThA. rasa baMdhAya che, zeSa azubhano 2,3 ke 4 ThA. rasa baMdhAya che. zubhano rasabaMdha saMkleza vadhavA sAthe ghaTe che. paNa tIvrasaMklezakALe zubhaprakRtio baMdhAtI nathI.. tIvra saMklezamAM naraka prAyogyabaMdha sAthe vaikriyazarIranAmakarma vagere je baMdhAya che teno tathA parAvartamAnabhAve jeno jaghanya rasabaMdha thAya che evI zAtA vagere zubhano tathAsvabhAve ja e vakhate paNa be ThA. rasa ja baMdhAya che, eka ThA. nahIM.. eTale zubhaprakRtiono paNa 2,3 ke 4 ThA. rasabaMdha ja maLe che, 1ThA nahIM. | lImaDAno rasa ] azubhano rasa | zeraDIno rasa | zubhano rasa | svAbhAvika | 1 ThA. | svAbhAvika | 1 ThA. ukALIne aDadho 2 ThA. | ukALIne aDadho | 2 ThA bhAga rahe. bhAga rahe. trIjo bhAga rahe. 3 ThA trIjo bhAga rahe. | 3 ThA cotho bhAga rahe. 4 ThA. cotho bhAga rahe. | 4 ThA. alabat zubhano 1ThA. rasabaMdha hoto nathI. eTale sarvajaghanya jeThA. rasa baMdhAya te ja zeraDInA svAbhAvika rasa samAna jANavo. 1,2,3 ane 4 ThA. rasa uttarottara anaMtaguNa-anaMtaguNa hoya che. ghAtImAM 1 ThA. ane maMda beThA rasa dezaghAtI hoya che. enI uparano badho sarvaghAtI hoya che. sarvaghAtI prakRtiono 1 ThA. ke maMda 2 ThA. rasa kyAreya baMdhAto nathI ke sattAmAM hoto nathI. sarvaghAtI rasaspardhako tAmrapAtranI jema nicchidra, ghInI jema atisnigdha, drAkSanI jema tanupradezopacita ane sphaTikanI jema atinirmaLa hoya che. e svaghAnya jJAnAdiguNane sarvathA haNe che. dezaghAtIspardhako caTAIkAMbaLI-vastranA chidra jevA anekavidhachidrovALAalpa snehavALA ane nirmaLatArahita hoya che. svaghAtmaguNane dezathI haNe che. para gAthA: 25 - zataka Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utkRSTarasabaMdhanA svAmI : eke sthAvara, Atapa... sUtrika, vikalatrika, tiryaMcAyu, manuSyAyu,narakatrika 51 tiryaMcaddika.... chevaTyuM devaddika, vaiddhika, AhAra, zubhakhagati, zubha vargAdi4, taikA, aguru, nirmANa, jina, parA,uccha,samacatu, paMce, trasAdi9 .... zAtA, yaza, ucca.... udyota..52 3 11 49izAnAntadevo... AtapaH svaprAyoga vizuddhie zeSa be tIvrasaMklezamAM mithyAtvI tiryaMca- manuSyo 50 narakatrika - tIvasaMklezamAM 2 1 sahasrArAntadevo, nArakI 3thI8 devalokanA devo, nArakI 290 8 me chaThThAbhAgAnte sarvavizuddhakSapaka 3 1 manuddhika, audA,dvika,prathamasaMgha | pa |devAyu hAsya, rati, strI-pu.veda, | madhya saMgha - 4,madhya saMsthAna 4.. |zeSa -56 be Ayu... tatprAyogyavizuddhimAM zeSa..6.. tatprAyogyarasaMklezamAM kSapaka jIva 10 me caramabaMdhe. 7 mI nArakamAM samyakatvAbhimukha mithyAtvI mithyAtvanA caramasamaye samyaktvI devatA...53 apramattasaMyata 54 1 12 cAre gatinA mithyAdaSTijIvo 5 taprAyogya saMkleze. 56 cAre gatinA mithyAtvIo tIvra saMkleze. zeSa 56 mAM je varNAdi 4 che te aprazastavarNAdi jANavA.. Ama varNAdi 4 no zubha-azubha ema be vAra samAveza hovAthI kula 124 prakRtionuMAnirUpaNa jANavuM. zataka - gAthA: 26,97,68 53 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaghanyarasabaMdha nA svAmI : thINadvitrika mithyA anaMtA 48 |7 mAne sanmukha mithyAtvI 56 mithyAtvanA caramasamaye. apratyA. 4 7 mAne sanmukha avirata samyakta 4thAnA caramasamaye pratyA, 4 7 mAne sanmukha dezavirata | 5 mAnA caramasamaye arati- zoka | 2 | apramattAbhimukha pramattamuni. AhA, 2 | 2 |pramattAbhimukha apramattamuni. nidrA.ra, azubhavarNAdi 4, | 11 kSapaka AThame caramabaMdhe hAsyarati, bhaya,jugu upaghAta puveda, saMjya 4 | 5 |kSapakane svasvacaramabaMdhe. jJAnAvaraNIyAdi 14 | 14 lapakane 10me caramabaMdhe. sUtrika vikalatrika, 6 koIpaNa vi.manuSyo parA. madhyamapariNAme 58 devadrika, narakaddhika 4 |paMce ti,manu parA, madhyamapariNAme vaidika 2 |paMce.ti.manuSyo tIvra saMkleze naraka prAyogya baMdhanI sAthe narakA, 1 |manu titastrAyogya vizuddhie zeSa 3 Ayu 3 mina.titaprAyogya saMkleze 60 audA, aMgo, 1 |3 thI 8devalokanA devo, nArakIol audA,zarIra, udyota | badhA devo,nArakIo. tiryacakrika,nIca samatvAbhimukha 7mInArakIno 2 jIva mithyAtvacaramasamaye pa4 gAthA: 29,70,71,72 - zataka Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinanAma mithyAtvAbhimukha nikAcita jinanAma kSAyopa, samyatvI, samyakatvanA caramasamaye 3 Atapa | 1 IzAnAntadeva sarva saMklezamAM eke sthAvara 2 nArakI sivAyanA jIvo parA,madhyama pariNAme zAtA, sthira, zubha,yaza 1 thI 6 guNa guNaThANAvALA azAtA,asthira, azubha, cAre gatinA najIvo parAvartamAna ayaza madhyaya pariNAme paMce taikA, zubhavArNAdi | 15cAre gatinA mithyAtvIo 4parA, aguru, ucca utkRsaMkleza Da trasacatu, nirmANa strIveda, napuM. veda 2 cAre gatinA mithyAtvIo tattaprAyogya vizuddhie6 | manuddhika, khagatidvika, 23 parAmadhyama pariNAme 67 ucca, 6 saMgha, 6 saMsthA, mithyAtvIjIvA subhagatrika, durbhagatrika sAdyAdi prarUpaNAH mULa prakRtiomAM bhAMgA.. *vedanIya,nAmaanutkRSTanA 68 sAdi vagere cAre bhAMgA.. jaghanyAdi zeSa 3nA sAdi-sAnta babbe bhAMgA. kula 2X4 + 2X 3X2.... 20 *4 ghAtakarmo #ajaghanyanA 4, zeSa 3nA babbe 4X4+4X 3X 2... 40 *gotra 10 ajaghanyanA 4, anunA 4, zeSanA babbe...12 zataka - gAthA: 93,74,7pa paMpa Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *Ayu. jaghanyAdi cArenA babbe.. 8 mULaprakRtinA kula 20 + 40 + 12 + 8... 80 uttaraprakRtiomAM bhAMgA.. tai.kA. aguru, nirmANa, zubhavarNAdi 4..8: anubhRSTanA'4, zeSanA babbe : 8 X 4 + 8 X3X 2 = 80 uparokta taijasAdi 4 sivAyanI ajaghanyanA ja, zeSa 3 nA babbe zeSa 43 dhruvabaMdhinI : 43X4 + 43X3X2 =430 73 adhruvabaMdhinI prakRtinA 74 cArenA babbe.. 73 X 8 = 584 uttaraprakRtinA kula 80 +430 + 584 =1094 tethI kulabhAMgA = 10894 + mULanA 80 = 1174 pradezabaMdhaH ahIM pradeza eTale jIva je kAryaNavargaNAnuM grahaNa kare che tenA skaMdhonA pradezo. mATe ahIM saprasaMga vargaNAonuM svarUpa jaNAvavAmAM Ave che. 75 A lokamAM anaMtAnaMta paramANuo svataMtra paramANu rUpe astitva dharAve che. e badhAno samudAya e prathama vargaNA. be paramANuo bhegA maLIne je skaMdha thAya te yaNuka kahevAya che. traNa paramANuono skaMdha te RNuka, cArano skaMdha te caturaNuka, ema paMcANuka vagere dho jANavA. A lokamAM rahelA anaMtAnaMta krmaNukono samudAya e bIjI vargaNA. anaMtAnaMta RNukono samudAya e trIjI vargaNA. Ama eka eka vadhAre paramANuothI banelA skaMdhonI cothI pAMcamI vagere vargaNAo jANavI. 100 paramANuonA skaMdhono samudAya e 100 mI vargaNA. A rIte saMkhyAta paramANuonA skaMdhonI saMkhyAtI vargaNAo maLe.tyAra bAda asaMkhya paramANuothI banelA skaMdhonI vargaNAo kramasara Ave che. e vargaNAo asaMkhya che. tyArabAda anaMta paramANuothI banelA skaMdhonI vargaNAo zarU thAya che. evI paNa kramasara anaMtI vargaNAo che. A badhI vargaNAonA skaMdho alpa paramANuovALA hovAthI temaja sthUlapariNAmavALA hovAthI jIvane audArika zarIra rUpe paNa agrAhya hoya che. mATe A badhI vargaNAone audArika agrAhya vargaNAo kahe che. tyArabAda eka adhika gAthA : 75,76 - zaka pa Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramANuthI banelA evA skaMdhonIvargaNA che ke je skaMdhomAM abhavyathI anaMtaguNa ane siddhonA anaMtabhAga jeTalA paramANu - pradezo hoya che. A skaMdho jIvane audArikapudgala tarIke grAhya che. tyArabAda paNa kramaza : eka eka adhika paramANuovALA skaMdhonI anaMtI vargaNAo che, je jIvane audArika pudgala tarIke grAhya hoya che. mATe A badhI vargaNAone audArikagrAhya vargaNAo kahe che. A audArika grAhya vargaNAonA samUhanI prathama vargaNA ke je audArikagrAhyanI jaghanya vargaNA che tenA eka eka skaMdhamAM jeTalA paramANuo hoya che enA karatAM, audArika grAhyanI caramavargaNA(utkRSTa vargaNA) nA eka eka skaMdhamA anaMtamA bhAga jeTalA paramANapradezo vadhu hoya che. A ja rIte AgaLa paNa sarvatra grAhyavargaNAomAM jANavuM. eTale ke svajaghanya karatAM svautkRSTa skaMdhomAM jaghanyaskaMdhagata paramANu pradezo karatAM anaMtamo bhAga adhika paramANapradezo hoya che. audArika vargaNAo pUrNa thayA bAda paNa niraMtara vargaNAo maLavI cAlu ja hoya che. paNa uttarottara ekaekaadhika paramANuothI banelA skaMdhonA samUharUpa A anaMtI vargaNAo jIvane agrAhya hoya che. kAraNake A skaMdho jIvane audArikarUpe levA mATe sUkSma pariNAmavALA paDe che ane vaikriyarUpe levA mATe sthUla paDI jAya che. mATe A vargaNAone vaikiya agrAhya vargaNAo kahe che. A ja kAraNa AgaLanI agrAhya vargaNAo mATe paNa jANavuM. AnI prathama (jaghanya) vargaNAnA pratyeka skaMdhomAM audArika grAhyanI utkRSTa vargaNAgata skaMdhomAM rahela paramANupradezathI ekaparamANupradeza adhika hoya che. AnI utkRSTa (carama) vargaNAnA pratyeka skaMdhomAM svajaghanya vargaNAnA pratyeka skaMdhagata paramANuo karatAM anaMtaguNa paramANupradezo hoya che. AmAM guNaka je anaMta che te abhavyathI anaMtaguNa ane siddhanA anaMtamA bhAga pramANa jANavo. (A ja pramANe kAmaNa sudhImAM AvatI dareka agrAhya vargaNAonA jaghanya - utkRSTa skaMdho mATe jANavuM.) tyArabAda paNa jema jema eka eka paramANu AgaLa vadhatAM jaIe tema tema kramazaH anaMtIlaeNkriyagrAhya, AhAraka agrAhya, AhAraka grAhya, taijasa agrAhya, tejasagrAhya, bhASA agrAhya, bhASAgrAhya, zataka - gAthA: ,77 pacha Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zvAsozvAsa agrAhya zvAsozvAsagrAhya, mana agrAhya, managrAhya, kAmaNaagrAhya, kAmaNagrAhya vargaNAo jANavI. AmAM sarvatra svajaghanyathI svautkRSTa agrAhyamAM anaMtagaNa ane grAhyamAM vizeSAdhika (anaMtabhAgAdhika) jANavuM. kArmaNavargaNAo pUrNa thayA bAda paNa, ekAdhika paramANuovALI uttarottara dazaprakAranI vargaNAo hoya che. kAzmaNa pachInI A badhI vargaNAo jIvathI agrAhya hoya che. naMbara) vargaNA ja.u.mAM vizeSa 1 audArika ja. 1 paramANu agrAhya u. anaMta paramANu audArika ja =pUrvanI u. + 1 paramANu grAhya Ama sarvatra jANavuM u.-svajadha, + svajagha, +A = B vaikriya agrAhya u. = svajaghaX anaMta = 0 vaikriya AhAraka agrAhya AhAraka taijasa agrAhya taijasa * = = * 0 5 5 9 = = = = = ! bhASA agrAhya bhASA zvAsozvAsa agrAhya zvAsozvAsa mana agrAhya mana grAhya kArpaNa agrAhya kArmaNa grAhya Omomomomomom anaMta = abhavyathI anaMtaguNa siddhanA anaMtamA bhAge 16 | pa8 gAthA: 77 - zataka Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vargaNAonA varNAdi - svataMtra paramANuomAM eka varNa, eka gaMdha, eka rasa ane be aviruddha sparzI hoya che. eTale ke snigdha - uSNa, snigdhazIta, rukSa - uSNa, rukSa-zIta A4mAMthI koIpaNa eka joDakuM hoya che. zeSa 4 mRdu, karkaza, guru ane laghu sparzI paramANamAM hotA nathI. paNa saMyoganA kAraNe skaMdhomAM pedA thAya che. audArika vaikriya ane AhAraka vargaNAonA skaMdho pAMcavarNa, pAMcarasa, be gaMdha ane 8 sparzavALA hoya che. jyAre tejasathI kArpaNa sudhInA zeSa 5 grAhya vargaNAonA skaMdho pAMca varNa, pAMca rasa, be gaMdha ane 4 sparzavALA hoya che. eTale kAmaNa skaMdhamAM zIta - uSNa - snigdha-rUkSa e ja4 sparzI hoya che. anya mate A 4 sparze A pramANe - paramANu mATe je 4 joDakAM che emAMnA koIpaNa eka yugala sAthe mRdu ane laghu sparza hoya che. bhagavatIjImAM taijasa skaMdhomAM ATheya sparzI kahyA che. avagAhanA:- 1paramANu AkAza pradezamAM rahe che. nayaNuka 1yA 2 AkAzapradezamAM rahI zake,paNa 3 AkAzapradezamAM na rahI zake. 1 -Nuka 1,2 yA 3 AkAzapradezamAM rahI zake, paNa 4 AkAzapradezamAM na rahI zake ema anaMtANukarkaMdha 1,2,3... yAvatu asa, AkAzapradezamAM rahI zake, paNa enAthI vadhu AkAzapradezamAM rahI zake. alpabadutvaH- kArpaNa skaMdhonI avagAhanA sahuthI alpa ane paramANu pradezo sahuthI vadhu hoya che. enA karatAM manovargaNAnA skaMdhonI avagAhanA asaMkhyaguNa ane paramANapradezo anaMtamA bhAge hoya che. enA karatAM zvAsozvAsa vargaNAnA skaMdhonI avagAhanA asaMkhyaguNa ane paramANapradezo anaMtamAM bhAre hoya che. Ama audArika sudhInI grAhyavargaNAomAM jANavuM. tAtparya e che ke paramANuo vadhatA jAya tema tema pariNAma sUkSma sUkSmatara thato jAya che. tema chatAM A badhA ja skaMdhonI avagAhanA aMgulano asaMmo bhAga ja hoya che te jANavuM. jIva jeAkAzapradezone avagAhIne rahyo hoya te ja AkAzapradezamAM rahelA anaMtapradezI - asaMkhya AkAzapradezAvagAhI kArmaNa skaMdhone grahaNa kare che. zataka - gAthA: 78,79 pa9 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhavyathI anaMtaguNa ane siddhajIvonA anaMtamAM bhAga tulya rAzipramANavALA A skaMdhone jIva kSIra - nIra pare ekavat je kare che te karmano baMdha che.gRhyamANa pudgalonuM pramANa jIvanA yogane anusarIne ochuM-vatuM thAya che. jema yoga vadhAre ema pudgalagrahaNa vadhAre thAya che.karmatarIke gRhyamANa A pudgalomAM jJAnanuM AvaraNa karavuM vagere judA-judA svabhAvo pedA thAya che. eTale keTalAka karmadalikojJAnane Avare che, keTalAkadarzanane Avare che, vagere baMdhAtAdalikomAMthI A rIte jJAnAvaraNa vagere rUpe keTalA keTalA daliko pariNAme che enI prarUpaNA 'pradeza vaheMcaNImAM karavAmAM Ave che. mULa jeTalI 8,7,6 ke 1 prakRti baMdhAtI hoya eTalA gRhyamANa dalikanA mukhya vibhAga paDe che. AThe prakRtinA baMdha vakhate nIce pramANe dalika vaheMcaNI thAya che. alpa76 V77 V AyuSya nAma - gotra paraspara tulya jJAnA, darzanA, aMtarAya paraspara tulya mohanIya vedanIya uttarapravRtiomAM pradeza vaheMcaNI 18: ghAtI prakRtionA bhAge je dalika Ave che temAMthI eka anaMtamAM bhAga jeTaluM dalika sarvaghAtI hoya che. A dalito utkRSTa rasavALA hoya che. gADha hoya che. ane sphaTika jevA nirmaLa hoya che. tathAsvabhAve ja AvA daliko khUba ja ochA - arthAt anaMtamAbhAganA ja hoya che. A sivAyanAM daliko dezaghAtI hoya che. ane e dezaghAtI prakRtionA phALe jAya che. je je uttara prakRtino baMdhaviccheda jAyatete prakRtinA bhAganuM dalika sajAtIya anya prakRtinA bhAge jAya che. sajAtIya prakRtino paNa baMdhaviccheda thayA pachI te dalika vijAtIyane maLe che. uttarapravRtiomAM pradezavahecaNI nirUpaNa be rIte karavAmAM Ave che. utkRSTapade ane jaghanyapade. vivakSitaprakRtine je paristhitimAM vadhumAM vadhu dalika maLatuM mAthA: 79,80,81 - zataka hao - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya che, tene sajAtIya anya prakRtine jyAre utkRSTadalika maLatuM hoya tyAre maLatA te utkRSTa dalikathI keTaluM hIna-adhika ke tulya hoya? enuM nirUpaNa utkRSTapade pradeza vaheMcaNImAM thAya che, A ja rIte jaghanya maLatA dalikanA alpabadutvanuM nirUpaNa jaghanyapade pradeza vaheMcaNImAM thAya che. utkRSTapade pradeza vaheMcaNI : vivakSita prakRtine vadhumAM vadhu dalika maLe e mATe nIcenI zarato vicAravI joIe. enA baMdhakALe saMbhavita vadhumAM vadhu yoga hoya.. mULaprakRtio jeTalI ochI baMdhAtI hoya eTalI ochI levI, jethI vivakSita prakRtinI mULa prakRtine bhAge vadhAre dalika AvavAthI pariNAme vivakSita prakRtine bhAge paNa dalika vadhAre Ave. potAnI mULa prakRtinI uttaraprakRtio ochI baMdhAtI hoya, jethI potAnA bhAge dalika vadhAre Ave. jJAnAvaraNa kevala, alpa mana:paryava A dezaghAtI hovAthI avadhi. v tathAsvabhAva* zruta, V mati, * jyAM bIjo koI hetu na kahyo hoya tyAM tathAsvabhAva hetu samajavo. darzanAvaraNa :- pracalA alpa nidrA pracalApracalA, nidrAnidrA thINaddhi kevaladarzana, avadhi da. A dezaghAtI hovAthI acakuM, < < < < < < cakSu < zataka - gAthA: 41 61 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AyuSya... cArene paraspara tulya vedanIya : azAtA zAtA mohanIya..81 1 2 krodha apratyAmAna alpa V V 80 V 5 pratyAmAna V 6 krodha V 7 mAyA V 8 lobha V 9 anaMtAmAna V 10 krodha V V 3 mAyA 4 lobha 11 mAyA 12 lobha 62 nAmakarma : 82 manu jAtinAma : 4 jAti eke. gatinAma / deva-nAraka alpa AnupUrvI: V V gotra : nIca... alpa ucca V ti. alpa 13 mithyAtva V 14 jugupsA A 15 bhaya V 16 zoka-hAsya V 17 rati-arita V 18 strI-navuMveda V 19 saMjva krodha V 20 saMvamAna V 21 pu.veda V 22 saMmAyA V 23 saMva.lobha a samavidhabaMdhakane SavidhabaMdhakane alpa V 7 mo bhAga 6 ThTho bhAga dezadhAtI hovAthI parasparatulya parasparaMtulya parasparatulya lagabhaga cothobhAga lagabhaga trIjobhAga dezona bIjobhAga dezona bIjobhAga (kammapayaDIcUrNimAM s kahela che.) 28 nA baMdhe 25 nA baMdhe 23nA baMdhe 25 nA baMdhe (paraspara tulya) 23nA baMdha gAthA : 81 - zavaka Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarIra-saMghAtana : AhA. alpa vaikriya V audA. V taijasa V kArmaNa aMgopAMga.. AhA. vaikriya audA baMdhanaH AhA. AhA. AhA. hai. AhA kA AhAtakA vaivai. vaita. my'm@ vaita kA audA audA. audA hai. audAkA audA hai. kA ta.ta. tai. ka kAkA saMsthAna H madhyama 4 samacatu huMDaka zAka - gAthA: 1 30 nA baMdhe 28 nA baMdha 23 nA baMdha 23 nA baMdha V 23nA baMdhe 30 nA baMdhe alpa V V alpa V V V V V alpa 28 nA baMdhe 25 nA baMdhe V V 30 nA baMdhe 28 nA baMdhe 23nA baMdha 29 nA baMdhe 28 nA baMdhe 23nA baMdhe 63 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alpa saMghayaNaH prathama pAMca alpa 29 nA baMdha chevaTa V 25 nA baMdha varNa : kRSNa alpa rasa: kaTu alpa nIla V tikta ! rakta V kaSAya V. pIta AslaV zukla madhura V gaMdhaH surabhi alpa sparza karkaza-guru alpa durabhi V mRdu - laghu V. rUkSa - zIta snigdha-uSNa khagatiH zubha alpa azubha dasaka : trasa alpa 25 nA baMdhe sthAvara V 23nA baMdha Ama sarvatra trasadasakanI prakRti alpa ane enI pratipakSIprakRtine V jANavuM. kammapayaDImAM ayaza karatAM yazane s kahela che, kAraNake dasame guNaThANe nAmakarmanuM badhuM dalika mAtra yazane ja maLe che. 83 Atapa - udyota parasparatulya nirmANa vagere bAkInI 6 pratyeka prakRtinuM alpabadutva nathI, kAraNake A prakRtio paraspara sajAtIya nathI ke pratipakSI nathI. aMtarAya karma : dAnA, alpa lAbhA, V. bhogA, V upabhogA, V. varyAntarAya - gAthA: 81 - zAka Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaghanyapade pradeza vaheMcaNI : vivakSita prakRtino baMdhaka saMbhavita jaghanyayogI jyAre yathAsaMbhava vadhumAM vadhu prakRtio bAMdhe che tyAre te te prakRtine jaghanyadaliko maLe che. A jaghanyadalikanI apekSAe A alpabahuta vicAravAmAM Ave che. tethI A vicAraNAmAM yoganI alpatA ane badhyamAna prakRtionI adhikatA e mahattvanA paribaLo che. alpabahuta jJAnA, ataMrAya. utkRSTavat darzanAvaraNa: nidrA alpa pracalA v nidrAnidrA v pracalA pracalA V thINaddhi V bAkInuM u.mujaba mohanIya : 17) rati-arati sudhI utkRSTavata 18) 3veda - V paraspara tulya 84 19) saMkva, mAna V. 20) saMva. - krodha 21) saMkva, -mAyA V. 22) saMva, - lobha - AyuSya. ti, manu, alpa. aparyA, mAM baMdhAya. deva,nAraka a... paryA, mAM baMdhAya. nAmakarma.. gatinAma tiryaMca alpa 30nA baMdhasthAne sU,aparyA, eke. 85 mana. V 29nA baMdhasthAne sU,aparyA, eke. deva a karaNa aparyA,saMjJI paMce. samasvI nAraka karaNa paryA, asaMjJI paMce. zataka - gAthA: 81 ha5 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ > / 8 jAtiH 4jAti alpa 30nA baMdhasthAne sUapa eke. eke jAti 26 nA baMdhasthAne sUTa apa. eke. zarIranAma/ saMghAtananAma: audA, alpa 30nA baMdhasthAne sUapa eke, tai. V kA, V. a karaNa aparyA, samyakTavIne a karaNa paryAne aMgopAMga : audA, alpa sU, aparyA, ne vai, a saMjJI karaNa aparyA, samyakatvIne A, a saMjJI karaNa paryA, ne AnupUrvI... utkRSTavat .. kammapayaDInA cUrNikAra ane TIkAkAre paNa utkRSTavat jaNAvyuM che. paNa kammapayaDI TIppaNakArano abhiprAya evo che ke gatimAM jaghanyapade je jaNAvyuM che te mujaba hovuM joIe. dazaka: alpa (30nA baMdha) vizeSAdhika (25 ke 26nA baMdha) trasa sthAvara bAdara sUkSma pratyeka sAdhA. paryA, aparyA, bAkInI nAmanI prakRtionuM, tathA vedanIya - gotranI pravRtionuM alpabahutva nathI. te te prakRtionA bhAge AvelA dalikane jIva mukhyatayA guNazreNi dvArA khapAve che, mATe have guNazreNinuM nirUpaNa karavAmAM Ave che. guNazreNioH asaMkhya-asaMkhya guNAkArathI dalikonI zreNi e guNazreNi sAmAnyathI niSeka racanA gopucchAkAre thAya che. arthAt, prathamaniSeka karatAM bIjAmAM vizeSahIna, bIjAkaratAM trIjAmAM vizeSahIna. ema yAvatu carama niSeka gAthA: 01,82 - zataka Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sudhI..AnI sthApanA karavAmAM Ave to gopuccha jevo AkAra thAya che, mATe Ane gopuccha kahevAya che. paNa jyAre jIva sabhyaprApti vagere rUpa vizuddhi meLave che tyAre e, eka aMtarma pramANa niSekomAM daliko evI rIte goThave che ke jethI uttarottara niSekomAM dalika vizeSahInanA badale asaMkhyaguNa -asaMkhyaguNa hoya..ne tethI te niSeka udayamAM AvatAM e badhuM dalika nirjarI jatuM hovAthI uttarottara samaye asaM.guNa-asaguNa nirjarA thAya che. udayavatI pravRtiomAM guNazreNinI racanA udayaniSekathI ja zaru thaI jAya che, ane anudayavALI prakRtiomAM enI racanA udayAvalikAnI bahAranA prathamaniSekathI thAya che. je niSekathI guNazreNino prAraMbha thAya che te niSekane guNazreNinuM mULa kahevAya che, ane chellA je niSekamAM asaM.guNAkAre dalika racAya che, arthAta guNazreNino aMtima niSeka,e guNazreNinuM zIrSa kahevAya che. mULathI zIrSa sudhInA niSekone guNazreNino AyAma kahevAya che. zirSanI upara je niSeko rahelA hoya che te darekamAMthI vizuddhivazAt dalito upADIne guNazreNinA niSekomAM jIva goThave che. jema vizuddhi vadhAre tema daliko vadhu-vadhu goThavAya che, ane guNazreNino AyAma ocho hoya che. guNazreNirUpe racavA mATe uparathI je daliko le che te prathama samaye alpale che, bIjA samaye enA karatAM asaM.guNa le che, trIjA samaye enA karatAM paNa asaM.guNa le che. Ama aMtarmuhUrta jeTalA kALa sudhI uparanA nikomAMthI uttarottara samaye a- a dalika le che ane nIcenA nikomAM goThave che. A rIte uparathI dalikone upADavAnIne nIce asaMkhyaguNakAre goThavavAnI kiyA jeTalo kALa cAle che tene guNazreNiracanAkALa kahe che. samavaprApti vagere nimitte thatI guNazreNiono racanAkALa sAmAnya thI antarma pramANa hoya che. (dezavirati-sarvaviratinimittaka guNazreNinI racanA, jyAM sudhI dezavirati ke sarvavirati guNaThANuM TakI rahe, tyAM sudhI cAlu rahyA kare che. emAM uttarottara samaye zIrSa paNa eka -eka niSeka upara kyuM hovAthI guNazreNino AyAma avasthita rahe che. mATe Ane avasthita guNazreNi kahe che, 11 mA ane 13 mA guNaThANAnI guNazreNi paNa avasthita hoya che. paNa) zataka- gAthA: 2,83 ha7 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samavaprApti vagere nimitte thatI guNazreNimAM guNazreNiracanAnA prathama samaye je niSeka zIrSa rUpa banyo e ja niSeka dvitIyAdi samaye paNa zIrSa rUpe rahe che. arthAt zIrSa sthira hoya che. vaLI uttarottara samaye nIce to 1-1 niSeka bhogavAto jato hovAthI kSINa thato jAya che. eTale guNazreNino AyAma pratisamaya 1-1 samaya ocho thato jAya che. mATe Ane galitAvazeSa guNazreNi kahe che. AyuSya sivAyanA sAte kamamAM guNazreNi racanA thAya che. agyAra guNazreNio. kama guNazreNi | AyAma dilika nirjarA guNaThANuM | 1) samajyaprAptie |moTuMantaryu alpa alpa 19 - 4the dezavirati saMkhyAtaguNahIna a, a pAMcameka7 | sarva virati a6/7me anaMtA.4visaMyojanA a[4 thI 7 darzanatrika kSapaNA a]4 thI 7 6) 'cAritramohopazamaka a]8,9,10 7) upazAntamoha 8) cAritramohakSapaka 8,9,10 9) | jINamoha 1)siyogIkevaLI 11)/ayogI kevaLI | antarmuhUrta guNaThANAnI prAptimAM aMtara : guNaThANuM |jagha,aMtara | utkRaMtara 1luM aMtarma | sAdhika 13 sAgara" | dezona ardha puparA, 3thI 11 aMtarmuLa dezona ardha puparA, | 12,13,14.. | eka ja vAra pamAtA hovAthI aMtara nathI. a[11 12 13 88 bIjuM Pla 90 68 gAthA: 83,84 - zataka Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAsvAdana guNaThANAnuM aMtara palyopamano asaMkhyAtamo bhAga hovAnuM kahyuM..eTale have palyopamanuM svarUpa H- palyanI upamAthI je vastuno bodha thAya che te palyopama kahevAya che. e traNa prakAre che. OU 1) uddhAra palyopama :- eka utsedha yojana vyAsavALo ane eTalo ja UMDo palya (kUvo) yugalikanA prathama divase, athavA bIjA divase athavA trIjA divase.. ema yAvat sAtamA divase UgelA je vAlAgra hoya tenAthI atyaMta nibiDa evI rIte bharavo ke jethI agnithI baLe nahIM, pANIthI bhIMjAya nahIM ke vAyuthI UDe nahIM .eka eka samaye eka eka vAlAgra kADhatA rahevuM, saMkhyAtA samayamAM Akho palya khAlI thaI jaze. A bAdara uddhAra palyopama che. sUkSma uddhAra palyopamane samajavAmAM saraLatA rahe eTalA mAtra prayojanathI AnI prarUpaNA che, e sivAya Ano kazo upayoga nathI. kAraNake enAthI kazuM mApavAmAM AvatuM nathI, AvuMja bAdara addhA ane kSetrapalyo. aMge jANavuM. na A ja vAlAgronA asaMkhya evA TukaDA karavA ke je, atyaMta nirmaLa daSTivALo manuSya je atyaMta sUkSma pudgala dravyane joI na zake tenA paNa asaMkhyAtamA bhAga jeTalA hoya, sUkSmanigodanA zarIranI avagAhanA karatAM asaMkhyaguNa hoya, bA paryA. pRthvI nA zarIra ne tulya hoya.. A eka eka TukaDAne samaye samaye kADhatA e palya jyAre khAlI thAya eTalo kALa e sUkSma uddhAra palyopama kahevAya che. A saMkhyAtA karoDa varSa pramANa hoya che. AnAthI dvIpa-samudronI saMkhyA mApavAmAM Ave che. paccIza koDAkoDI sUkSma uddhAra- palyopamanA samayo jeTalA tirAlokamAM dvIpasamudro che. 2) addhApalyopama : bA uddhAra palyopamamAM je vAlAgra bharyA hatA tene 100-100 varSe 1-1 kADhavAmAM jeTalo kALa lAge e bAdara addhApalyopama kahevAya che ke jemAM saMkhyAtA karoDa varSa lAge che. ane e vAlAgronA pUrvokta rIte karelA asaMkhya TUkaDAne 100 - 100 varSe kADhavAmAM jeTalo kALa lAge tene sU addhApalyopama kahevAya che. emAM asaMkhya kroDa varSa lAge che. AnAthI jIvonA zataka - gAthA: 25 EG Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AyuSya, kAyasthiti, karmasthiti, kALacakra vagere mApavAmAM Ave che. 10 koko, sUaddhApalyopama = 1 sUra addhAsAgaropama 10ko.ko. addhA sAgaro, = 1 avasarpiNI = 1 utsarpiNI 20 koko, sU, addhA sAgaro, = 1 kALacakra anaMta kALacakra = 1 pudgala parAvarta anaMta puparA. = atItakALa= anAgatakALa. atItano Adi nathI, AnAgatano aMta nathI, mATe banne tulya kahevAya che. anya mate atIta kALa karatAM anaMtakALa anaMtaguNa che, kAraNake game eTalo kAla vItavA chatAM anAgatakALa kSINa thato nathI. zAstromAM kyAMya paNa kALane darzAvavA palyopama ke sAgaropamano ullekha karyo hoya ane vizeSa kazo ullekha karyo na hoya tyAM sU, addhApalyopama ane sUabbAsAgaropama ja samajavA. jema sUra addhApalyopama 10 koko, jeTalA thAya tyAre 1 sU, addhAsAgaro thAya che, e ja rIte anya paNa badhA palyopama - sAgaropama mATe jANavuM. arthAt 10 koko, bA, uddhAra palyo, = 1 bAdara uddhAra sAgaro, vagere. 3) kSetrapalyopama : palyamAM vAlAjhathI spaSTa AkAzapradezone samaye samaye kADhavAmAM jeTalo kALa lAge te bAdarakSetrapalyopama. e asaM, kALacaka jeTalo hoya che. eka eka vAlAgranA asaMkhya TUkaDA dvArA spaSTa ane aspaSTa AkAzapradezone pratisamaya eka-eka kADhavAmAM je kALa lAge te sUkSma kSetrapalyopama. te paNa asa, kALacakra jeTalo che, paNa bA kSetrapalyo karatAM asaMguNa moTo che. AnAthI daSTivAdamAM dravyapramANanuM prarUpaNa karavAmAM AvyuM zaMkA -vAlAgranA asaMkhya- asaMkhya khaMDo karIne enAthI palyane ThAMsI ThAMsIne bharyo che, to badhA ja AkAzapradezo enAthI spaSTa ja thaI jAya, aspaSTa AkAzapradezo maLI ja zI rIte zake? samAdhAna -jema mosaMbIthI bharelA bhAjanamAM lIMbu samAI zake che ane lIMbuthI gAthA: 05 - zataka Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharelA bhAjanamAM paNa khAlI jagyA hoya che jyAM bora goThavI zakAya che, e jarIte vAlAgraMthI palya saMpUrNa bharyo hovA chatAM enAthI nahIM rokAyelI jagyA (aspRSTa AkAzapradezo) hoya ja che. tathA vAlAgra e audA pudgala che.audA pudgalo potAnI avagAhanAmAM paNa polANavALA hoya che. eTale emAM paNa aspaSTa AkAzapradezo hoya che. zaMkA :- sUkSmakSetra palyopama mATe vAlAgranA TUkaDAthI spaSTa ane aspaSTa badhA AkAzapradezo kADhavAnA ja che to vAlAgranA khaMDo levAnI jarUra ja zI che ? badhA ja AkAzapradezo to kADhavAnA che ? samAdhAna :- tamArI vAta barAbara che. chatAM dRSTivAdamAM aneka rIte nirUpaNa che.koIka dravyonuM vAlAgrasRSTa pradezo dvArA, to koIkanuM vAlAgraaspRSTa AkAzapradezo dvArA, to koIkanuM kSetrapalyopama dvArA.. mATe ahIM vAlAgra dvArA nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. sAsvAdana vagere guNaThANAnuM utkRSTa aMtara dezona ardhapudgala parAvarta kahyuM hatuM.emAM pudgalaparAvarta zuM che ? e jaNAvavA enuM nirUpaNa kare che. pudgala parAvarta vivakSita rIte samasta pudgalonuM parAvartana thavAmAM lAgato kALa e pudgala parAvartakALa. enA dravya, kSetra, kALa ane bhAva tathA e cArenA sUkSma-bAdara ema babbe bheda karavAthI kula 8 prakAro che. e dareka anaMtakALacakra pramANa che. dravyapudgalaparAvarta : vizvavartI samasta pudgalone jIva AhAraka sivAyanA audArikAdi sAtamAMnA koIpaNa rUpe grahaNa karIne choDe emAM jeTalo kALa lAge tene bAdara dravya pudgala parAvarta kahevAya che. ane sAtamAMnA koIpaNa eka ja vivakSita rUpe grahaNa karIne badhA pudgalone choDavAmAM jeTalo kALa lAge ene sUkSma dravya puparA kahevAya che. AmAM, dhAroke audArika rUpe samasta pudgalAstikAyane grahaNa karavAnI vAta hoya to vacce vaikriyAdi rUpe je pudgala grahaNa karAya tenI gRhIta tarIke gaNatarI karavAnI nahIM, ne eTale ene audArika rUpe grahaNa karavAnA bAkI ja rahe.. audArika rUpe grahaNa karAI jAya pachI ja e gRhIta kahevAya.. A rIte samasta pudgala vivakSita audArikarUpe gRhIta thavAmAM zataka - gAthA: 45,6,87 1 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Oi jeTalo kALa lAge tene sUkSmadravya pudgala parAvarta kahevAya che. AmAM badhA pudgalone audArika rUpe grahaNa kare to audA pud parA kahevAya che, vaikriya rUpe grahaNa kare to vaikriya puparA kahevAya che. e ja rIte taijasAdi pu parA jANavA. eTale sUdravya pudgalaparA nA prakAra che. emAM kAryaNa, taijasa, audA,zvAso, mana, bhASA, ane vaikriya... A krame pUrva-pUrva nA pu parA karatAM uttarottara pu.parA. pUro thavA mATe anaMtaguNa anaMtaguNa kALa lAge che. anyamataH audA vai, tai, kA. A 4 mAMnA koIpaNa rUpe badhA pudgalone gRhIta karIne choDavAno kALa e bAdara dravya pudda parA ane cAramAMnA koIpaNa eka rUpe ja badhAne gRhIta-mukta karavAno kALa e sUdravya pud parA kSetrapudgalaparAvarta : caudarAjalokanA samasta AkAzapradezone krame ke utkrame game te rIte mRtyudvArA sparzavAmAM jeTalo kALa lAge te bAse pu.parA je AkAzapradezomAM avagAhIne rahelo jIva ekavAra mare, e ja AkAzone sparzIne pharIthI mare to,vacce gayelo kALa gaNatarImAM levAya, paNa AkAza pradezo nahIM. AvuM darekamAM jANavuM. prathama je AkAzapradezone avagAhIne mRtyu pAme e maraNathI tkRSTa kahevAya. e pachI enA anaMtara AkAzapradezone avagAhIne jyAre mRtyu pAme tyAre ja e anaMtara vyavasthita AkAza pradezo spaSTa kahevAya. e daramyAna vacce je kALa pasAra thayo hoya e kALa gaNatarImAM levAno paNa ADA avaLA rahelA ke sAntara vyavasthita je AkAzapradezone avagAhIne vacce vacce mRtyu pAmyo hoya te AkAzapradezone spaSTa na gaNavA. te pachI te anaMtara vyavasthita AkAzapradezone paNa anaMtarapaNe je anya akAzapradezo hoya ene avagAhIne jIva jyAre mRtyu pAme tyAre e AkAzapradezo spaSTa kahevAya.. A rIte anaMtara - anaMtara krame saMpUrNa AkAzapradezo mRtyuthI spaSTa thaI javAmAM jeTalo kALa lAge te sUkSma kSetra palyopama kahevAya che. paMcasagrahamAM paNa bAdara - sUkSma kSetra pu.parAnI yadyapi A ja vyAkhyA che. to paNa tyAM mRtyue mRtyue eka ja pradezane spaSTa gaNavAmAM Avyo che. Azaya e che ke jIvanI ochAmAM ochI avagAhanA paNa aMgUla hoya che eTale mRtyukALe da 72 gAthA : 7,8 - zaki ... Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaghanyathI ATalA AkAzapradezo to spaSTa hoya ja che. ahIM pAMcamA karmagraMthamAM AvelI vyAkhyA pramANe A badhA AkAzapradezonI spaSTa tarIke gaNatarI thaI jAya che jyAre paMcasaMgrahanI vyAkhyA pramANe AmAMno pradhAna eka ja Atmapradeza skRSTa gaNAya che. bAkInAnI spaSTa tarIke gaNanA thatI nathI. e badhAnI spaSTa tarIke gaNanA mATe emAMnA te te AkAzapradezane pradhAna tarIke avagAhIne judA judA maraNanI apekSA hoya che. mATe paMcasaMgrahanI vyAkhyAnusAra kSetrapuparA, khUba ja moTo Ave che. A rIte eka eka AkAzapradeza kramazaH spaSTa thAya e rIte gaNanA karAya to sUkSetra puparA ane krama vinA game te rIte spaSTa thAya e rIte gaNanA karavAthI bA kSetra puparA Ave che. kALapu parAvarta : avasarpiNI - utsarpiNInA badhA samayone jIva maravA dvArA sparze emAM jeTalo kALa lAge te bAdara kAlapuparA, kahevAya che. ane je avasarpiNInA (ke utsarpiNInA) prathama samaye jIva maryo, pachI jyAre anya koI avasa(ke utsa, nA) bIjA samaye jIva maryo.tyAre ja bIjo samaya maraNathI spaSTa kahevAya. e vacce je judA-judA maraNo thayA enA samayo maraNaspaSTa tarIke na gaNAya, paNa vacceno kALa gaNatarImAM laI levAno. e pachI koIka avasa, nA trIjA samaya maryo. eTale trIjo samaya spaSTa thayo kahevAya. A rIte kramazaH badhA samayo maraNathI sparzavAmAM jeTalo kALa pasAra thAya tene sUkSmakALa pudgala parAvarta kahevAya che. bhAvapulaparAvarta tIvra-maMda vagere rasabaMdhanA kAraNabhUta je adhyavasAyo hoya che tene anubhAgabaMdhAdhyavasAyasthAna kahevAya che. asaMkhya lokAkAzanA jeTalA AkAzapradezo hoya eTalA A adhyavasAyasthAno hoya che. A dareka adhyavasAyasthAnone krame ke utkama maraNathI sparzavAmAM jeTalo kALa pasAra thAya ene bAdarabhAva pudgalaparAvarta kahevAya che. ane e badhA sthAnone prathamathI zaru karI kramazaH sparzavAmAM jeTalo kALa lAge tene sUkSmabhAva pudgalaparAvarta kahe che. ahIM paNa pUrvaspaSTa sthAno ke vyavahita paNe spaSTa sthAnonI gaNatarI karavAnI hotI nathI. athavA pAMca varNa, be gaMdha, pAMca rasa, sparza, agurulaghu ane gurulaghu..A 22nA ekaguNa zukla, beguNazukla, traNaguNazukla vagere je zataka - gAthA: 87,88 u3 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ peTabhedo hoya e badhAne sarva pugalo maLIne sparze emAM je kALa lAge te bAdarabhAva puddhaparA, ane eka eka paNe sarva pugalo sparze emAM je kALa lAge te sUkSmabhAva puparA,A pudgala parAvartAnA kALamAM alpabadutva bA, addhA puparA, alpa sU, addhA puparA. A bA, kSetra puparA, a sukSetra puparA, A bA, dravya puparA, sU, dravya puparA, A bA bhAva puparA. A sU, bhAva puparA, A utkRSTa pradezabaMdhasvAmitva : baMdhakakevo hoya to e te te prakRtino utkRSTa pradezabaMdha kare? enI AmAM vicAraNA che. pradezabaMdhano AdhArayoga para che. tethI utkRSTa pradezabaMdha mATe utkRzyogavALo jIva levo. paryApta saMjJI paMcendriya jIvone ja utkRSTa yoga saMbhavato hovAthI e jIvo jalevAnA. jeTalI mULa uttara pravRtio ochI baMdhAtI hoya eTalA ochA bhAga paDavAthI vivakSita badhyamAna prakRtine vadhAre dalika maLI zake. tethI vivakSita prakRtinA baMdha sAthe saMbhavita ochAmAM ochI mULa-uttara pravRtione bAMdhato baMdhaka levo. jaghanyapradezaMbadhasvAmitva mATe AnA karatAM badhuM viparIta levuM. mULaprakRtiH AyuSyaH 1,4,5,6,7 guNaThANAvALA u.yogI saMzI paryA. paMce. jIvo. mohanIyaH 1 ane 4 thI 9 guNaThANAvALA upayogI saMjJI paryA, satavidhabaMdhaka jIvo zeSa 6H 10me guNaThANe rahelo utkRSTa yogI jIva, mAtra 6 ja prakRtio baMdhAtI hovAthI darekane adhika-adhika dalika maLe che. Ayu. ane mohanIya mATe bIjA-trIjA guNaThANA lIdhA nathI. tethI jaNAya che ke alpakAlIna hovAthI yA anya koI kAraNe tyAM utkRSTa yoga hoto nathI. gAthA: 88,- zataka Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa A vAta niHzaMka eTalA mATe jANavI ke jo sAsvAdane utkRDhayoga maLato hota to, baMdhaviccheda pAmelA darzanamohanuM keTaluMka dalika paNa anaMtAnubaMdhIne maLavAthI eno utkRSTa pradezabaMdha sAsvAdane ja maLato ane to pachI abhavyAdine haMmezA eno anutkRSTa ja pradezabaMdha maLavAthI anutkRSTa pradezabaMdhanA sAghAdi cAre bhAMgA kahevA paData. paNa e kahyA nathI, ne mAtra sAdisAnta be ja bhAMgA kahyA che, je jaNAve che ke eno utkRSTa pradezabaMdha mithyAtveja maLe che, sAsvAdane nahIM. ema mizrejo utkRSTa yoga maLato hota to apratyA,4no utkRSTabaMdha avirate je kahyo che te mizra paNa kaheta, kAraNake banne guNaThANe mULa 7 prakRti ane mohanIyanI uttara 17 prakRtiono baMdha samAna rIte saMbhavita che ja. eTale yoga paNa jo banne guNaThANe utkRSTamaLavo saMbhavita hoya to banne guNaThANe u.pradezabaMdha kahevo ja paData. uttaraprakRtiH jJAnAvaraNIya -5, darzana,4 17... 10me utkRSTa yogI ataMrAya-5, zAtA, yaza, ucca | pavidhabaMdhaka 4 apratyA, saptavidhabaMdhaka avirata samasvI 4 pratyA, saptavidhabaMdhaka dezavirata. puruSaveda.. 9me mohanIyano paMcavidhabaMdhaka. saMjya krodhAdi 4.... 9me kramazaH mohanIyanI 4,3,2,1 prakRtibAMdhanAra. zubhakhagati, manu Ayu., devatrika) 1lI, 4thA guNaThANavALAutkRSTayogI, vaidrika, prathama saMgha saMsthAna, ( 13 beAyu mATeaSTavidhabaMdhaka, zeSa 11 subhagatrika, azAtA mATesahavidhabaMdhaka, emAM prathama saMgha.mATe manutiprAyogya ra9no baMdhaka, nAmanI zeSa 9 prakRti mATe devaprAyogya 28 no baMdhaka nidrAddhika... 4 thI 8 guNaThANAvALA u. yogI thINadvitrikano paNa bhAga maLavAthI zataka- gAthA: 89,90,91 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arita, zoka... zeSa hAsyAdi 4 .. jinanAma.. 4thI 6 guNaThANAvALA... mithyAtvano bhAga maLe 4thI 8 guNaThANAvALA... mithyAtvano bhAga maLe 4thI 8 guNaThANAvALA devaprAyogya 29 baMdhe. devaprAyogya 30no baMdhaka apramatta-apUrvakaraNI zeSa 66... mithyAtvIjIva..nIce pramANe : AhA. 2... 12 cAre gatinA mithyAtvI utkRSTayoge thINaddhi-3, mithyA., anaMtA. 4, tiryaMcAyu...strI,napuM, nIcagotra.. |narakaddhika manuhika narakAyu tiruhika, eke, audAzarIra, nAmanI 9 dhuvrabaMdhI, huMDaka, sthAvara, bAdara, sUkSma, aparyA, pratyeka, sAdhA. asthira, azubha, durbhAga, anAdeya, ayaza vikalatrika... |madhyama 4 saMgha - saMsthAna - paMce. jAti paryA, parA, uccha, sthira, zubha.. trasa, audA aMgo, cheva kukhagati, dusvara 76 2 |narakaprAyogya 28 baMdhe 2 | aparyAmanu prAyogya 25 baMdhe 1 |saMjJI paMce. tiryaMco-manuSyo 25 aparyA.eke.prAyogya 23nA baMdhe tiryaMco, manuSyo. Atapa-udyota utkRSTayoga utkRSTathI be samaya ja Takato hovAthI te te prakRtino utkRSTa pradezabaMdha 1 ke be samaya mATe ja sAmAnyathI maLe che. 3 | sva-sva prAyogya 25 nA baMdhe 8 | paMce. tikemanu prAyogya 29 nA baMdha 1 | paMce. ti kemanu prAyogya 25nA baMdha 5 | eke prAyogya 25 nA baMdhe 3 | vikale, paMce ti, manu prAyogya 25 nA baMdhe 2 |vikale, paMce.ti, manuprAyogya 29 nA baMdhe 2 |eke prAyogya 26 nA baMdhe gAthA: 92 - zaka Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaghanyapradezabaMdha svAmitva H mULaprakRti AyuSya.. sUaparyA jIva AyubaMdhayogya jaghanya yoge. bhavAghasamaye vigrahagatimAM rahelo sU aparyA eke sarvajaghanyayoge zeSa 7.. uttaraprakRti: AhA2 .... aSTa vidhabaMdhaka apramattayati saMbhavitajaghanya yogI devaprAyogya 31 nA baMdhe 3 narakatrika, devAyu. 4 aSTavidhabaMdhaka paMce paryA. asaMjJI saMbhavita jaghayoge devadvika,vaikriyadvika..4 avirata samyaktvI vigrahagatimAM rahelo saMbhavita jaghanyayogI manuSya devaprAyogya 29 nAbaMdhezrva vigrahagatimAM rahela deva saMbhavita jaghanyayoge manuSyaprAyogya 30 nA baMdhe 93 zeSa 109 prakRtio H sUkSma aparyApta nigodajIva bhavAghasamaye sarvajaghanyayoge yathAyogya vadhumAM vadhu prakRti bAMdhato hoya tyAre te te prakRtino jagha pradezabaMdha kare che. pradezabaMdhamAM sAdyAdiprarUpaNA H mULaprakRti H mohanIya H utkRSTAdi cArenA babbe bhAMgA.. kula 8 utkRSTa ane jadhanya banne mithyAtve maLI zakatA hovAthI anutkRSTa ane ajaghanya paNa sAdi-sAnta ja maLe che. AyuSya : cArenA sAdi-sAnta babbe bhAMgA..kAraNake baMdha ja ava che. kula 8 zeSa - 6 anutkRSTanA sAghAdi cAre bhAMgA.. dasame guNaThANe SavidhabaMdhaka hovAthI utkRSTa maLe che. e sivAya badho anutkRSTa. mATe cAre bhAMgA maLe 6x4 = 24 jinanAma... zeSa-3 nA mAtra sAdi-sAnta babbe ja bhAMgA maLe.. 6 32 = 36 tethI mULaprakRti nA kula 8+8+24+36 = 76 zataka - gAthA: 93,94 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttaraprakRti jJAnA. 5, darzanA 4, aMtarAya 5. A 14 no sUkSmasaMparAye, nidrAdikano tathA bhaya juguno 4thI 8 guNaThANe, tathA pratyA, apratyA ane saMjyano kramazaH cotha, pAMcame ane meguNaThANe utkRSTa pradezabaMdha hoya che. tethI A 30 prakRtionA anutkRSTanA cAre bhAMgA maLe che. 3084 = 120 A 30 nA jaghanyAdi traNanA sAdisAnta ema babbe bhAMgA .. 30x3xra=180 zeSa90 prakRtionA cArenA babbe bhAMgA..9044x2 = 720 uttaraprakRtinA kulabhAMgA = 120 + 180+ 720 = 1020 + mULaprakRtinA 76 kula 1096 Ama cAra prakAranA baMdhanuM nirUpaNa pUrNathayuM..have, A baMdhanI sAthe saMlagna evuM sAtabolanuM alpabadutva: yogasthAno alpa zreNi prakRtibhedo a \ sthitibheda a prakRtibhede bhinna bhinna levAthI sthitibaMdhanA adhyavasAyasthAno a (asaM. lokapramANa) rasabaMdhanA adhyavasAyasthAno a (asaM. lokapramANa) karmapradezo A (abhavyathI anaMtaguNa) rasANa A (sarvajIvathI anaMtaguNa) yoganuM svarUpa H vIryAntarAya karmanA kSaya ke kSayopazamathI AtmAmAM pragaTelI labdhi e labdhivIrya che. emAMthI pudgalanA sahakArathI jeTaluM vIrya vyApRta thAya che e yoga kahevAya che. Atmapradezo sAMkaLanI kaDIonI jema paraspara saMkaLAyelA hoya che. je kaDIne pakaDIne halAvavAmAM Ave che te kaDImAM sauthI vadhu kaMpana hoya che ane dUradUranI kaDIomAM ochuM ochuM kaMpana hoya che. ema je Atmapradezo kriyAne najIka hoya emAM vIryavyApAra vadhu hoya che ane M gAthA: 5,96 - zataka 0 * * * * * * * * * * * * * * * Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je dUra hoya emAM ochA hoya che. chatAM loka + a jeTalA AtmapradezomAM samAna-samAna hoya che. AvA samAna-asamAna vIryavyApAranA kAraNe yogasthAno UbhA thAya che. enI saMkSipta samajaNa AvI jANavI. (1) avibhAga paliccheda H vIryano evo sUkSmatama avibhAjya aMza ke jenA kevalajJAna paNa be vibhAga na karI zake (na jaNAvI zake) athavA viSama vIryapariNativALA be AtmapradezonA vIryamAM saMbhavita jaghanya pheraphAra e avibhAga. Ane vIryANu paNa kahe che. AvA vIryANuo ja thIane u thI paNa pratyeka Atmapradezopara asaMkhya lokAkAzanA pradezanI rAzipramANa hoya che. chatAM jaghanya karatAM utkRSTa asaMkhyaguNa hoya che. (2) vargaNA H samAna vIryANuovALA Atmapradezono samUha e vargaNA kahevAya che. sarvalpa vIryANuovALA Atmapradezono samUha e prathamavargaNA... enA karatAM eka adhika vIryANuovALA Atmapradezono samUha e dvitIyavargaNA ...enA karatAM eka adhika vIryANuovALA Atmapradezono samUha e tRtIyavargaNA... ityAdi pahelI vargaNAmAM ane bIjI vargaNAmAM phera eTaloja ke bIjIvargaNAnA pratyeka AtmapradezomAM, prathamavargaNAnA pratyeka AtmapradezamAM rahela vIryANuo karatAM eka eka vIryANu adhika hoya che. e rIte trIjI vargaNAnA AtmapradezomAM bIjI vargaNAnA AtmapradezomAM rahela vIryANuo karatAM eka eka vIryANu adhika hoya che. A rIte kramasara maLatI vargaNAone ekottaravRddhivALI vargaNAo kahe che. eka eka vargaNAmAM ghanIkRtalokanA asaMkhyAtamA bhAgamAM rahela asaMkhya pratara pramANa Atmapradezo hoya che. jema jema vargaNAo AgaLa jatI jAya che. tema tema eka eka vargaNAmAM rahelA AtmapradezonI saMkhyA ghaTatI jAya che. kAraNake tathAsvabhAve adhika adhika vIryANuovALA Atmapradezo ochA ochA hoya che. yAda rAkho ke H- vargaNA e Atmapradezono samUha che. vIryANuono nahIM. zataka - gAthA: 95 ... GG Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) spardhaka prathama vargaNAthI mAMDIne jyAM sudhI ekottaravRddhivALI vargaNAo niraMtara maLe che tyAM sudhInI te vargaNAonA samUhane spardhaka kahe che. sUci zreNinA asaMkhyAtamA bhAgapramANa vargaNAo dareka spardhakamAM hoya che. vargaNAonI saMkhyA eka cokkasa rakama che, eTalekedareka spardhakamAM vargaNAo ekasarakhI hoya che. sarvAlpaviryANuovALI prathama vargaNAnA pratyekaAtmapradezo para asaM. loka pramANa vIryANuo hoya che, ane uttarottara vadhatAM vadhatAM chellI vargaNAnA pratyeka Atmapradezo para asaM. loka+sUci zreNino asaM. mo bhAga - 1 (ma) jeTalA viryANu hoya che. (4) aMtara : * vIryANuovALA Atmapradezo hoya che. paNa pachI evA koI Atmapradezo maLatA nathI ke jenA parama + 1, 1 + 2, + 3... ItyAdi viryANuo hoya. AvA ga + 1 vagere jeTalA vIryANuovALA Atmapradezono je abhAva e aMtara kahevAya che. A aMtara asaMkhyaloka (4) pramANa hoya che. eTale ke prathama spardhakanI carama vargaNAmAM jema vIryANuo hatA tenA karatAM A asaM.loka sudhInA vadhu viryANuo hoya (eTale ke + 1, ma + 2...emAyAvat + vIryANuo hoya) evA koI Atmapradezo kyAreya hotA nathI. paNa pachI pAchA ma + 4 + 1, ma + 4 + 2... ema viryANuovALA Atmapradezo maLe che. jenI pharIthI ekottaravRddhivALI vargaNAo hoya che. A vargaNAono samUha e bIjuM spardhaka che, AmAM ane uttarottara dareka spardhakamAM prathama spardhaka jeTalI ja vargaNAo hoya che. A bIjA spardhakanI chellI vargaNA pachI pAchuM asaMloka jeTaluM aMtara paDe che. e pramANe dareka spardhaka pachI jANavuM. (5) yogasthAna zreNinA asaM mA bhAga pramANa spardhakonuM prathama jaghanya yogasthAna bane che. aMgula nA asaMDamA bhAga pramANa adhika adhika spardhako vaDe AgaLa AgaLanA yogasthAnako bane che. kula yogasthAno zreNinA asaMmA bhAga jeTalA che. zaMkAH jIvo anaMta che, to yogasthAna paNa anaMta kahevA joIe ne? gAthA: 95, - zataka Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhAnaH sthAvara prAyogya eka eka yogasthAnamAM anaMtA jIvo hoya che, trasaprAyogya eka-eka yogasthAnamAM asaMkhya jIvo saMbhave che. eTale alagaalaga yogasthAno to zreNinA asaMkhyAtamA bhAganA ja hoya che. aparyAptavasthAmAM jIva te te yogasthAna para 1-1 samaya ja rahe che ane uttarottara samaye asaMkhyaguNavRddhivALA sthAno para jAya che. paryAptAvasthAmAM saMbhavatA yogasthAnone kramazaH sthApavAmAM Ave to jaghanyathI utkRSTa yoga sthAnaka sudhImAM 11 vibhAgo banAvavA. (1 thI pAMca uttarottara nAnA, ne pachInA uttarottara moTA.) A agyAra vibhAgomAM koIpaNa yogasthAnaka para jIva jaghanyathI 1 samaya mATe rahe che ane utkRSTathI kramazaH 4,5,6,7,8,7,6,5,4,3,2 samaya mATe rahe che. A yoganA satyamanoyoga vagere paMdara bhedo prasiddha che. have alpa bahutvanAM kAraNo vicArIe. yogasthAno zreNinA asaMkhyAtamA bhAga jeTalA che. jyAre jJAnAvaraNIyAdi prakRtionA peTAdo enA karatAM asaMkhya guNa che. kAraNake lokanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalA che. utkRSTasthitibaMdhamAMthI jaghanyasthitibaMdha bAda karIe + 1 eTalA sAmAnyathI sthitibhedo hoya che. e asaMkhya hoya che. te te dareka prakRtibheda A asaM. asaM. bhede bAMdhI zakAya che. mATe sthitibheda prakRtibheda karatAM asaMkhyaguNa kaSAyodayajanya jIvapariNAma e sthitibaMdhanA kAraNabhUta che mATe ene sthitibaMdhanA adhyavasAyasthAna kahevAya che. e asaMkhya loka pramANa hovAthI sthitibheda karatAM asaMkhyaguNa che. anubhAgabaMdhanA kAraNabhUta adhyavasAyo anubhAga baMdhAdhyavasAyasthAna kahevAya che. sthitibaMdhanuM eka adhyavasAyasthAna aMtarmu sudhI TakI zake che jyAre rasabaMdhanuM adhyavasAyasthAna jaghanyathI eka samaya ane utkRSTathI 8 samaya sudhI zataka - gAthA: 95,96 1 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja Take che. eTale eka eka sthitibaMdhanA adhyavasAya daramyAna rasabaMdhanA asaMkhya adhyavasAyasthAno AvI jatAM hovAthI e asaMkhyaguNa che. e paNa asaMkhyalokapramANa che. jaghanya sthitibaMdhanA janaka je asaMkhya sthitibaMdhAdhyavasAyasthAno (kaSAyodayasthAno) hoya che emAMnuM paNa je sarvaprathama(sarva ja.) sthitibaMdhAdhyavasAyasthAna hoya che temAM paNa dravya-kSetrakALa - bhAvabhede asaMkhyaloka jeTalA judA judA lezyAsthAno sarjAya che. e ja anubhAgabaMdhanA kAraNabhUta hovAthI anubhAgabaMdhAdhyavasAyasthAna kahevAya che. A adhyavasAyothI karmapudgalamAM je rasa pedA thAya che teno kevalajJAnathI paNa pachI vibhAga na thaI zake evo avibhAjya aMza e rasANlR ke rasAvibhAgapaliccheda kahevAya che. je karmapudgala para sarvajaghanyarasa pedA thayo hoya che enA para paNa sarvajIvathI anaMtaguNa rasANu hoya che. AvA samAna rasANavALA pudgalono samUha e prathamavargaNA che. enA karatAM eka rasANa jemAM vadhu pedA hoya evA pudgalono samUha e bIjIvargaNA.. AvI niraMtara 1-1 rasANanI vRddhivALI (ekottara vRddhivALI) abhavyathI anaMtaguNa vargaNAo maLe che. A vargaNAono samUha e prathama spardhaka che. tyArabAda avazya sarvajIvathI anaMtaguNa jeTaluM aMtara maLe che. pachI pAchI ekottara vRddhivALI vargaNAo maLe che jeno samUha e bIjuM spardhaka che. pachI pAchuM aMtara maLe che..ne tyArapachI trIjuM spardhaka maLe che. AvA abhavyathI anaMtaguNa spardhako vaDe paheluM rasasthAna bane che. A ja rIte AgaLa-AgaLa bIjAtrIjA vagere rasasthAno jANavA. AvA kula asaMkhya lokAkAzanA AkAzapradezapramANa asaMkhya rasasthAno che. dareka rasasthAna para jIva jaghanyathI 1 samaya rahe che ane utkRSTathI yogasthAnonI jema 4,5,6,7,8,7,6,5,4,3,2 samaya sudhI rahe che. prakRtibaMdha ane pradezabaMdha yogathI thAya che. sthitibaMdha ane rasabaMdha kaSAyathI thAya che. 2 gAthA : 95,96 - lka ..... Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghanIkRtalokaH lokAkAzanA buddhithI citranaMbara 1 mAM darzAvyA pramANe khaMDa karIne pachI e khaMDone citranaM. 2 mAM darzAvyA mujaba goThavavAmAM Ave to badhI bAju lagabhaga 7-7 rAjanuM mApa thAya che ane lokAkAza kaMIka ghanacorasa jevI AkRti dhAraNa kare che. Ane ghanIkRta loka kahevAya che. A ghanIkRtalokanI 7rAjaUMcI ane 1-1 AkAzapradeza lAMbI pahoLI evI eka rekhA e sUcizreNi kahevAya che. tathA 7rAja pahoLuM, 7rAja lAMbu ane eka AkAzapradeza jADuM AvuM buddhi thI ADuM je paDa karavAmAM Ave tene pratara kahevAya che. tethI pratara= sUcizreNi x sUcizreNi... arthAt eka prataramAM, eka sUcizreNimAM jeTalA AkAzapradezo hoya tenA varga jeTalA AkAzapradezo hoya che. tathA Akho ghanIkRta loka pratara x sUcizreNi = sUcizreNi'jeTalo che e paNa spaSTa che. vastutaH A ghanIkRtaloka dezona 7rAjapradezona 7rAja x sAdhika 6 rAja pramANa che, chatAM vyavahAranaye e 7 7 X 7rAja kahevAya che e jANavuM. 3.5 3.5 upazama zreNiH anaMtA.4, darzanatrika, napuM, strI,hAsyAdi 6, puveda, apratyA-pratyA krodha, saMjta krodha, apratyA pratyA mAna, saMjvamAna, be mAyA, saMjvamAyA, be lobha, saMlobha...A krame jIva mohanIyane upazamAve che. mATe e krame vicArIe. zataka - gAthA: 97,9 63 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anaMtAnubaMdhI 4 nI upazamanAH prAraMbhaka : 4,5,6ke 7 mA guNaThANe rahelo 1 thI 3 mAMnA koIpaNa saMghayaNavALo manuSya. matAMtare prathama saMghayaNI saMyata. mana-vacana ke kAyayogI. sAkAropayogI. tejo, pAke zukla lezyAvALo. sthitisattA aMtaH koko sAgaro. yathApravRttakaraNanI pUrveno antarmuhUrta kALaH uttarottara samaye anaMtaguNa vizudhyamAna prakRtibaMdhaH parAzubhatathA dhruvabaMdhIsvaprAyogya azubha paNa bAMdhe, Ayuna bAMdhe, sthitibaMdha aMtaHkoko sAaMtarmuhUrta - aMtarmuhUrta ghaTato jAya. ghaTADo : Pla (matAMtare Pls) rasabaMdha : zubhano 4 ThA, azubhano 2 ThA. pradezabaMdhaH saMjJI paryA. paMce nA yogane anusAre utsuke anutyu rasasarA : azubha4 ThA.no 2 ThA. ne zubha 2ThAno 4 ThAkarato jAya A rIte antarmu, kALa rahyA pachI kramazaH pratyeka antarmu, kAlIna yathApravRttakaraNa, apUrvakaraNa ane anivRttikaraNa kare che. tyArabAda upazAntaaddhA Ave che. yathApravRttakaraNaH pUrvanA antarmakALa mujaba badhuM samajavuM..mAtra sthitibaMdhamAM ghaTADo Pls hoya che. eka jIva to uttarottara samaye anaMtaguNa vizuddha ja hoya che ne koIpaNa eka-eka adhyavasAyasthAna dharAvato hoya che. paNa samAna samaye rahelA aneka jIvonI apekSAe vicArIe to pratisamaya a XL jeTalA paraspara SaTrasthAnapatita adhyavasAyasthAno saMbhavatA hoya che. emAM paNa uttarottara samaye eV-Vhoya che. pahelA, bIjA vagere samayabhAvI jaghanya adhyavasAyasthAnone 1J, 2J...vagere saMjJA ApIe ane u.adhyA ne 1 U, 2 U...vagere saMjJA ApIe to, 1Jalpa, 2J...A, 3J...A,4J...AArIte alpabadutva gAthA: 98 - zataka Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yathApravRttakaraNano jeTalo kALa hoya enA saMkhyAtamAbhAganA kALa sudhI maLe che (dhAro ke 4 samaya sudhI). tyArapachI eka u eka jano krama cAle che. arthAt 1J... alpa, 2J...A, 3J...A, 4J...A, 1U... A, 5J... A, 2U... A, 6 J...A, 3U...A... A rIte alpabadutva jANavuM. ane (dhAro ke kulakAla 100 samaya hoya to) chelle, 100 J. A, 97U... A, 98 U..A, 99 U.A, 100U..A, A rIte maLaze. A karaNamAM tevI viziSTa vizuddhi na hovAthI sthitighAta vagere hotA nathI. apUrvakaraNaH ahIM paNa yathApravRttakaraNanIjema uttarottara samaye V-V adhyavasAyasthAno hoya che paNa alpabahu 101J... alpa, 101U.A, 102J...A, 102U...A, 103J...A, 103U...A, A rIte carama samaya sudhI hoya che tathA 100 I karatA 101 J... A, hoya che. tathA ahIM sthitighAtAdi pAMca apUrva prakriyAo pravarte che. (mATe ja to Ane apUrvakaraNa kahe che.). apUrvasthitighAtaH sattAgata sthitione uparathI khAMDavAno prAraMbha kare che. ghAyamAna prathama khaMDa jaghathI PIs jeTalo hoya che ane utkRthiI aneka sAgara pramANa (sAgaro zata pRthakva pramANa) hoya che. pachInA khaMDo Pls jeTalA hoya che. te te khaMDano ghAta karatAM aMtarmukALa lAge che. te te khaMDane khAlI karavA mATe prathamasamaye jeTaluM dalika upADe tenA karatAM bIjA samaye asaM guNa upADe che. Ama carama samaya sudhI jANavuM. apUrvakaraNanA kALa daramyAna AvA hajAro sthitighAta thaI jAya che jenA pariNAme apUrvakaraNanA prAraMbhe je sthitisattA hatI tenA karatAM aMte saMkhyAta guNahIna sthitisattA rahe che. ghAyamAna niSekonuM dalika e ghAtyamAna khaMDanI nIcenA nikomAM nAMkhavAmAM Ave che. apUrva rasaghAta: azubha prakRtinA sattAgata utkRSTa taraphanA anaMta bahubhAga rasanA khaMDano aMtarmu-kALamAM ghAta karI nAMkhe che. tethI eka eka zAka - gAthA: 98 85 * * * * * * * * * * * Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rasaghAtane aMte uttarottara anaMtamo anaMtamo bhAga rasa zeSa rahe che. A 1-1 rasaghAtanuM aMta" eTaluM nAnuM hoya che ke jethI 1-1 sthitighAta thAya tyAM sudhI mAM hajAro rasaghAta thaI jAya che. apUrvasthitibaMdha : apUrvakaraNanA prathama samayathI navo sthitibaMdha zaru thAya che. eTalo sthitibaMdha, sthitighAtanA kALa jeTalA aMtarmaka sudhI cAle che. pachInA samayathI navo sthitibaMdha Pls nyUna thAya che. sthitighAta, sthitibaMdha ane rasaghAta A traNeya ekI sAthe zaru thAya che. hajAro rasaghAtamAMno carama rasaghAta jyAre pUrNa thAya eja samaye zeSa ra paNa pUrNa thAya che. pachInA samayathI pAchA e traNeyano prAraMbha thAya che. A apUrvakaraNe ane AgaLa paNa sarvatra jyAM jyAM koI navuM karaNa - navI prakriyA zaru thatI hoya tyAM tyAM A traNa paNa navA zaru thAya che e khyAlamAM rAkhavuM. guNazreNiH uparanI sthitiomAMthI upADelA dalikane udayasamayathI ataMrma sudhInA nikomAM asaM guNa-asaM guNa nAMkhe che. A aMtarmuno kALa ke je guNazreNino AyAma kahevAya che. te eTalo hoya che ke jethI e apUrvakaraNa ane anivRttikaraNane oLaMgI upara vizeSAdhika hoya che. A aMtarmukALano caramaniSeka e guNazreNinuM zIrSa kahevAya che. e sthira hoya che, tethI jeTalA nikomAM A asaM guNanI zreNithI daliko naMkhAya che te niSekakALa (AyAma) uttarottara samaya vItatAM vItatAM nIcethI eka eka samaya kapAto jAya che. apUrvakaraNanA prathama samaye guNazreNirUpe jeTaluM dalika goThavAya che enA karatAM bIjA samaye asaM guNa goThavAya che. Ama uttarottara jANavuM. jyAM sudhI sthitighAta-rasaghAta cAlu hoya che tyAM sudhI A guNazreNirUpe dalikone goThavavAnuM paNa cAlu rahe che. guNasaMkrama apUrvakaraNanA prathama samayathI ja anaMtAnubaMdhI krodhAdino badhyamAna saMvakrodhAdimAM guNasaMkrama cAlu kare che. arthAt uttarottara samaye asaguNa asaM guNa dalikone saMkramAve che. anivRttikaraNa: AnA pratyeka samaye eka-eka ja adhyA sthAna hoya gAthA: 98 - zataka Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. tethI tulyakALe sarvajIvone samAna vizuddhi hoya che. mATe AnI je sthApanA karavAmAM Ave to e sIdhI mALA - muktAvali jevo AkAragrahaNa kare che. samAnakALe rahelA jIvonI vizuddhimAM nivRtti-vikalpa na hovAnA kAraNe Ane anivRttikaraNa kahe che. tethI AnA jeTalA samayo hoya che. eTalA ja vizuddhisthAno hoya che. je uttarottara anaMtaguNa - anaMtaguNa vizuddha hoya che. apUrvakaraNanI jema ahIM paNa sthitighAta vagere 4 cAle che. 1 anivRttikaraNano saMkhyAtabahubhAgakALa ane hajAro sthitighAta pasAra thaI gayA che. 1 saMkhyAtamo bhAga kALa bAkI che tyAre... navo sthitighAta zaru thavAnI sAthe anaMtA.4 nI sthitimAM aMtara (gAbaDuM) pADavAnI zaruAta kare che. Ane aMtarakaraNakriyA kahe che. AmAM, udayasamayathI (=vartamAnasamayathI) eka AvalikA kALamAM je udayamAM AvavAnA hoya evA niSekone (=udayAvalikAne) choDI pachInA antarmu kALabhAvI niSekone tenuM dalika badhyamAna anya prakRtiomAM nAkhIne sarvathA khAlI karI nAkhavAno prAraMbha kare che. nahIM ukerAtI udayAvalikAne prathamasthiti kahe che. khAlI thatAM niSekone aMtara ( ke aMtarakaraNa) kahe che ane enI upara rahelI zeSa sthitione bIjI sthiti kahe che. aMtarakaraNakriyA pUrNa thAya tyArathI, prathamasthitine eka AvalikA kALamAM udayavALI prakRtiomAM stibukasaMkramathI saMkramAvIne bhogavI nAkhe che, temaja bIjI sthitimAM rahelA dalikone asaMkhyaguNa krame upazamAvavAnA cAlu kare che. arthAt prathamasamaye thoDAM daliko upazamAve che, bIjA samaye enA karatAM asaMguNa upazamAve che, trIjA samaye enA karatAM paNa asaMguNa upazamAve che.. Ama yAvat antarmu mAM saMpUrNa dalikone upazamAvI de che. arthAt pANI chAMTIne rolara pharevIne dabAvI dIdhelI rajakaNo jema sthira thaI jAya che, UDI zakatI nathI..evI avasthAvALA karmadaliko thaI jAya che. tethI e daliko eka antarmukALa (upazAnta addA) sudhI saMkramaNa - udaya - udIraNA - niddhatti ane nikAcanAkaraNane ayogya banI jAya che. zaka - gAthA: 98 wy Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anya AcAryono mata evo che ke upazamazreNi mATe paNa anaMtAnI visaMyojanA ja thAya che, upazamanA nahIM. anaMtAnubaMdhI visaMyojanAH upazamazreNi na mAMDanArA paNa keTalAka cAre gatinA saMjJI paryAptakSAyopathamikasamavI jIvo anaMtAnI visaMyojanA kare che. emAM, deva-nAraka - avirata samyatvI tiryaMco - avirata samyavIke dezavirata manuSyo - avirata samyakTavI, dezavirata ke sarvavirata AmAM kramazaH yathApravRttAdi traNe karaNo kare che, paNa aMtarakaraNake upazama hoto nathI. apUrvakaraNanA prathama samayathI anaMtAno guNa saMkrama cAlu thAya che. ane anivRttikaraNanA prathamasamayathI udgalanA saMkrama paNa cAlu thAya che. jenA dvArA cAre anaMtAnubaMdhI saMpUrNa uvelAI jAya che. pachI vadhelI udayAvalikAne sibuka saMkramathI bhogavIne kSINa kare che. darzanatrikanI upazamanA H samya ane mizramohanI upazamanA kSAyopathamika samanvI kare che. mithyA mohanI upazamanA mithyAtvI paNa karI zake che. emAM mithyAtvI jIva prathama samatvanI prApti mATe kare che te A rIte prathama samyakatvotpAdaH badhuM anaMtA upazamanA mujaba. paNa ATalI vizeSatA - prAraMbha, mithyAtvI jIva hoya. apUrvakaraNamAM guNasaMkrama hoto nathI. guNazreNidalika racanA mithyAtvamohanIya karmamAM udayasamayathI thAya che. anivRttikaraNamAM paNa A ja pramANe jANavuM. enA saMkhyAta bahubhAga pasAra thaI gayA pachI mithyAtva mohanIyanI sthitimAM AMtaruM pADe che. emAM prathama sthiti ataM pramANa hoya che. enA karatAM saMkhyAtaguNa moTA antarma pramANa aMtara paDe che. ukerAtuM dalika prathama ane bIjI banne sthitimAM paDe che. aMtarakaraNakriyA pUrNa thayA bAda prathamasthitine udayaudIraNAthI bhogavato jAya che. tathA e vakhate prathamasthitimAMthI thatI udIraNA udIraNA ja kahevAya che. ane bIjI sthitimAMthI thatI udIraNA AgAla kahevAya che. prathama sthitinI be AvalikA bAkI hoya tyArathI AgAla baMdha paDe che ane eka AvalikA bAkI gAthA: 98 - zataka Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahe tyArathI udIraNA paNa baMdha paDe che, mAtra udaya cAlu rahe che. prathama sthitinI A carama AvalikAnA caramasamaye bIjI sthitimAM rahelA mithyAtvamohanIya dalikane rasabhedetraNa prakAranuM banAve che. arthAt traNa puMja banAve che. e pachInA samaye jIva aMtaramAM praveza kare che jyAM darzanamohanIyanuM koI dalika na hovAthI upazamasamyatvanI prApti thAya che. koIka jIva enI sAthe dezaviratike sarvavirati paNa pAme che. tethI 4 thI 7 mAMnA koIpaNa guNaThANe prathamaupazama samyakatva maLI zake che. lAyopathamikasamyakatvI jIvatraNe darzanamohanIyane je upazamAve che te saMyata ja upazamAve che. e mATe traNa karaNa kare che. apUrvakaraNe mithyAmizrano guNasaMkrama paNa hoya che. anivRttikaraNano saMkhyAtamo bhAga bAkI hoya tyAre traNe darzanamohanIyanuM aMtara kare che. emAM sabhya mohanIyanI prathama sthiti antarka jeTalI kare che, zeSa benI AvalikA jeTalI. ukerAtuM dalika samyanI prathamasthitimAM nAkhe che. aMtarakaraNakriyA pUrNa thayA bAda traNene upazamAvavAnuM cAlu kare che. samayanI prathama sthitinA caramasamaya sudhImAM traNenI bIjI sthitinuM badhuMdalika upazAMta thaI jAya che. ane pachInA samaye jIva aMtaramAM praveze tyArathI upazamasamyakatva pAme che. tyAra pachI hajAro vAra cha-sAtame parAvartana pAmI upazamazreNino prAraMbha kare che. emAM chellI vAra sAtame guNaThANe Ave tyAre yathApravRttakaraNa thAya che. pachI AThame guNaThANe jIva jAya che jyAM apUrvakaraNa thAya che. sAtekarmomAM sthitighAta vagere pUrvokta mujaba thAya che. azubhaabadhyamAna badhI prakRtiono guNasaMkrama cAlu thAya che. apUrvakaraNaaddhAnA bhAga vItye nidrAddhikano, bhAga vItye devagati vagere 30 prakRtiono baMdha viccheda thAya che. apUrvakaraNapUrNa thAya tyAre hAsyAdi 4no baMdha viccheda thAya che. pachI anivRttikaraNa Ave che. enA saMkhyAtabahubhAga gayA pachI darzanasamakasivAyanI mohanIyanI 21 prakRtionuM aMtara kare che. e vakhate udayamAM eka saMvakaSAya ane eka veda hoya che. udayavALI A be prakRtionI prathama sthiti svodayakALa pramANa kare che, zeSa 19nI eka AvalikA. svodayakALa A pramANe hoya che - zataka - gAthA: 98 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strI-napuM. alpa (paraspara tulya) puveda (anyatra kahela che.) saMjva.kodha saMkvAmAna saMva,mAyA saMjva.lobha, aMtarakaraNakriyA pUrNa thayA pachI antaryu. antarmuhUrta napuM, strIveda ane hAsyAdi 6ne upazamAve che. hAsyAdi 6 upazAMta thAya tyAre pu.vedanA baMdhaudaya udIraNA viccheda pAme che. pachI samayanUna be AvalikAmAM puveda upazamI jAya che. pachI eka antarmumAM apratyA ane pratyAkrodhane ekI sAthe upazamAve che, ne e ja vakhate saMkrodhanA baMdha-udaya-udIraNA viccheda pAme che. pachI samayagUna be AvalikAmAM saMkvajhodha upazamI jAya che. pachI A ja rIte antaryu. mAM bemAnano upazamane saMvamAnanA baMdha-udaya-udIraNAno viccheda tathA pachI samayagUna be AvalikAe saMvamAnano upazama, pachI e ja rIte be mAyA tathA saMkhyAmAyAno upazama jANavo. tyArabAda antarmuhUrta be lobha upazAMta thAya che ne e ja vakhate saMjva.lobhano baMdhaviccheda, bAdaralobhanA udaya-udIraNA viccheda thAya che. pachI saMjvalobhane upazamAvatA traNa vibhAgamAM vahecI nAkhe che. emAMthI be bhAgane eka sAthe upazamAve che trIjA bhAganA saMkhyAtAbhAga kare che. jekIThThi kahevAya che. kramazaH e badhAne upazamAve che. emAMnA chellAbhAganA asaMkhya khaMDakare che jene sUkSmakaTTi kahe che. eka-eka samaye emAMnA eka-eka khaMDane upazamAve che. e badhA upazama thaye jIva upazAntamoha bane che. AmAM darzana samakano upazama thaye jIva nivRttinAdara kahevAya che, pachI lobhanA carama asaMkhyAtamA khaMDa sudhI anivRttinAdara kahevAya che. GO gAthA: 98 - tika Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMjvalobhA apratyA pratyA lobha saMjya mAyA apratyA pratyA.mAyA prakRtione upazAnta thavAno krama saMjyamAna apratyA pratyAmAna | saMvakrodha apratyA pratyAkrodha samyatva prAptikALe anaMtA04 no kSayopazama hoya che. arthAt emAM guNaAvAraka rasano kSaya ane upazama hoya che. pradezono to udaya ja hoya che. jyAre upazamamAM to dalikono paNa upazama hovAthI pradezodaya paNa hoto nathI. hAsyAdi cha strIveda | napuMsaka veda darzana trika anaMtAnubaMdhI 4 upazAnta mohaguNaThANe jJAnAvaraNIyAdi 14+ucca + yaza. A 16 no paNa baMdha hoto nathI, mAtra zAtA baMdhAya che. A guNaThANe thI jIva be rIte paDe che. addhAkSaye ane bhavakSaye.. addhAkSaye paDanAro 11 me guNaThANe avazya antarka rahe che. bhavakSaye paDanArA mATe koI niyama nathI. 11 me AvyA pachI jeTaluM AyuSya hoya e pramANe 1 samaya, be samaya yAvat antarka rahI AyuSya pUrNa thaye mRtyu pAmI devalokamAM sIdho ja the guNaThANe utpanna thAya che, ne tyArathI ja badhA kAraNo - baMdha- udaya vagere cAlu thaI jAya che. addhAkSaye paDanAro kramazaH UlaTA kame paDe che ne je jenA baMdha-udaya vagere jyAM jyAM aTakelAte te tyAMtyAMthI zaru thAya che. paDatAM paDatAM chaThA guNaThANA sudhI avazya paDe che. koka paDatAM paDatAM pAMcame, cothe ke bIje paNa jAya che, ne bIje AvanAro mithyAtve paNa Ave che. eka bhavamAM vadhumAM vadhu be vAra zreNimAMDI zakAya che. emAM banne vAra upazamazreNi athavA pahelAM upazamazreNi ane pachI kSapakazreNi mAMDI zake che. zataka - gAthAH 98 91 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A kArmagranthika mata che. siddhAntanA mate eka bhavamAM banne zreNi mAMDI zakAtI nathI. kSapakazreNiH pahelAM kSAyika samatva pAmavAnI prakriyA prAraMbhakaH 8 varSathI adhika umaravALo prathamasaMghayaNI 4thI 7guNaThANe rahelo manuSya jo apramatta pUrvadhara hoya to zukladhyAnI paNa hoya. zeSa dharmadhyAnI. prathama antarmamAM 4 anaMtA eka sAthe khapAve che. eno chello anaMtamo bhAga mithyAtvamAM nAkhI e bannene sAthe khapAve che. jema atyaMta prabaLa agni cAlu baLIraheluM baLataNa thoDuM bAkI hoya tyAM ja bIjuM baLataNa paNa bALavAnuM cAlu kare che ne jUnuM baLataNa enI sAthe bALe che, ema prastutamAM jANavuM. A ja krame pachI mizra ane samatvamohanIya kramazaH khapAve che. emAM samyano caramakhaMDa ukerAI jAya tyArathI jIva kRtakaraNa kahevAya che. e pachI Ayu pUrNa thAya to cAramAMthI koIpaNa gatimAM jaI zake che ne tyAM zeSa samyA mohanIyane saMpUrNa khapAvI kSAyisamatva pAmI zake che. vaLI kUtakaraNa pUrvezuklalezyAmAM ja jIva hato te kRtakaraNa thayA pachI koIpaNa lezyAmAM AvI zake che. mAtra anaMtA. 4ne khapAvI aTakI janAro mithyAtvarUpI bIja akSata hovAthI mithyAtve jaI pharIthI anaMtA bAMdhI zake che, darzanasatakano kSaya karanArane AvuM saMbhavatuM nathI. tathA eNe jo parabhavAyu ke jinanAmakarmanikAcitana karyuM hoya to e jIva pachI AgaLa zapakezreNi paNa mADe ja che. e jIva, samyakvamohanIya kaMIka bAkI hoya tyArathI ja zubha pariNAmomAM AgaLa vadhato vadhato apratyA pratyA. 8 kaSAyone khapAvavAnuM cAlu karI de che. e ATha aDadhA khapyA hoya ne vacamAM ja nAmanI 13 + thINadvitrika = 16 prakRtione khapAve che ne tyArabAda 8 kaSAyonuM bAkInuM dalika khapAvI de che. A sUtramata che. anyamate 16 ne khapAvavAno prAraMbha, vacamAM 8 kaSAyo khapAvene pachI 16 prakRtione pUrI khapAvI de che. tyArabAda.. 2 gAthA: 99 - zataka Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puvedodayArUDha - kramazaH napuM, strIveda ane hAsyAdi 6 khapAvI puvedanA 3 bhAga kare..be bhAga yugapatu khapAve, trIjA bhAgane saMva, krodhamAM nAkhe. strIvedodayArUDha - kramazaH napuM, puveda, hAsyAdi 6 ane pachI strIveda napuMvedodayArUDha - kramazaH strI, puveda, hAsyAdi 6 ane pachI napuMveda pachI A ja rIte saMjavakrodha, mAna, mAyA ane lobhane antarmuhUrtaantarmukALe kramazaH khapAve che. emAM lobhanA caramakhaMDanA saMkhyAtA khaMDo karI kramazaH khapAve che. emAM paNa je chello khaMDa hoya enA asaMkhya khaMDa karI ekaeka khaMDa eka-eka samaye khapAve che. AmAM kSINadarzanasaptaka thAya tyArathI jIva nivRttinAdara kahevAya che, pachI lobhanA caramakhaMDa sudhI anivRtti bAdara kahevAya che. pachI asaMkhyakhaMDone khapAvato jIva sUkSma saMpAya kahevAya che. tyArabAda 12 meguNaThANe kSINamohayathAkhyAtacAritrI kahevAya che. duttara mohasAgarane taryo hovAthI tyAM antarmu vizrAma kare che. bAramAnA dicarama samaye nidrAdikane kSINa kare che ne carama samaye jJAnA. 5 + darzanA 4 + aMtarAya 5 = 14 prakRtionekhapAvI jIva 13me guNaThANe kevalajJAnI bane che. tyAM jaghanyathI antaryu ane utkRSTathI dezona pUrvakoDa rahe che. chelle yoganirodha karI 14 me ayogIkevalI guNaThANe jIva Ave che. tenA dvicaramasamaye 72 prakRtio ane caramasamaye 13 prakRtione khapAvI jIva siddhigatimAM jAya che. zrI devendrasUri mahArAje racelA zatakanAmanA pAMcamA karmagranthanA padArtho samApta. zubha bhavatu zrI zramaNa saMghasya zataka - gAthA: 99,100 3 * * * * * * * * * * * * * * * Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH | granthanI TIppaNI 1) granthakartA zrI devendrasUri mahArAje vivakSita viSayonuM pratipAdana 100 gAthAo dvArA karyuM che. tethI granthanA pramANane najaramAM rAkhIne 'zataka' evuM nAma che te jANavuM. 2) kevalajJAnAdi guNo - siddhAvasthA vagere sAdi ananta bhAvo che. paNa koIpaNa prakRtino baMdha ke udaya sAdi ananta hoto nathI. (3) darzana mohanIyanI 3 prakRtiomAMthI jIva anAdikALathI mAtra mithyAtva mohanIyane ja bAMdhe che ne tethI enI ja sattA satata maLatI hoya che.zeSa beno baMdha na hovAthI sattA paNa maLatI nathI. mithyAtvamohanIya e sarvaghAtI prakRti che. eTale eno utkRSTa taraphano beThANiyo, 3ThA ane 4ThA rasa ja baMdhAto hoya che. ne enI ja sattA maLatI hoya che. paNa jIva jyAre 3 karaNa karIne prathama samatva pAme che tyAre mithyAtvamohanIyanAM sattAgata dalikomAMthI keTalAka dalikono rasa vizuddhivazAta evI rIte haNe che ke jethI e ekaThANiyo ke maMdabeThANiyo rasa ja rahe. A dezaghAtI rasa hovAthI, udayamAM Ave tyAre paNa samatva guNane AvarI zakato nathI, paNa emAM aticAra lagADI zake che. tethI e dezaghAtI prakRti che. vaLI e ja vakhate mitvamohanIyanA keTalAka dalikomAMthI rasa vizuddhi vazAt evI rIte haNe che ke jethI avaziSTarasa madhyama be DhANiyo rahe che, arthAt ardhavizuddha thAya che. AvA dalikono jaththo (puMja) mizramohanIya kahevAya che. A paNa sarvaghAtI rasa che, mATe enA udaye paNa samyatvaguNa AvarAyelo ja rahe che, pragaTa thaI zakato nathI. mithyAtva mohanIyanA sattAgata bAkInA dalikono rasa ghaTyo hovA chatAM haju e beThANiyo utkRSTa taraphano ke enAthI adhika ja hoya che, eTale ke avizuddha ja rahyo hoya che. mATe e mithyAtva mohanIya rUpe ja rahe che. Ama mithyAtvamohanIyanA dalikonA ja vizuddhivazAt 3 vibhAga jja zataka grantha para TIppaNI Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDI jAya che. Ane tripuMjIkaraNa kahevAya che. A pachI paNa jyAM sudhI jIva samyakta jALavI rAkhe che tyAM sudhI samyaktanI zuddhinA kAraNe mithyAtvapuMjanA tathA mizrapujanA keTalAka keTalAka dalikomAMthI rasa haNIne maMda beThA ke enAthI paNa hIna karato rahe che, arthAt e dalikone samyaktavamohanIyarUpe banAvato rahe che. A prakriyA 'mithyAtva mohanIyamAMthI ane mizramohanIyamAMthI samakvamohanIyamAM saMkrama' nAme kahevAya che. vaLI e vakhate mithyAtva puMjanA keTalAka dalikomAMthI rasa haNIne madhyama beThA banAvato rahe che. A ja prakriyA 'mithyAtva mo mAMthI mizramohanIyamAM saMkrama" nAme kahevAya che. jyAM sudhI jIva sabhyatva jALavI rAkhe che tyAM sudhI vizuddhi hovAthI A saMkrama cAlu ja rahe che ane kyAreka vizuddhi khUba vadhI jAya to jIva darzanasaptakano kSaya karI kSAyikasabhyatva pAmI jAya che. paNa jo jIva samyakta jALavI rAkhavAmAM asamartha banI jAya ne mithyAtve cAlyo jAya, to tyAM mithyAtvaprayukta azuddhinA kAraNe mithyAtvamohanIya baMdhAya to che ja, paNa, samyatvamohanIya puMjamAMnA keTalAka dalikonA rasanI paNa mithyAtvanA badhyamAnarasa sudhI udvartana kare che, Ane samatvamo mAMthI mithyAtvamomAM saMkrama thayo kahevAya che. ema mizrapujanA keTalAka keTalAka dalikonA rasanI paNa udvartana karI mithyAtvamohanIyanA rasatulya kare che, Ane mizramAMthI mithyAtvamAM saMkrama thayo kahevAya che. chatAM azuddhinA kAraNe samatva pujanA dalikono vadhato paNa rasa evI rIte nathI vadhato ke jethI e mizra rUpe banI jAya. te paNa eTalA mATe ke navo je rasa bane che te pataTThaha kahevAya che, ane udvartanA mATe pataTThaha e ja banI zake che je badhyamAna hoya. badhyamAna rasa utkRSTa taraphano beThA. ne ethI adhika che je rasavALA daliko mithyAtvapuMja kahevAya che, paNa madhyama beThA. rasa ke je rasavALAM daliko mizrapuMja kahevAya che te badhyamAna nathI, ane tethI samatvapuMjamAMnA dalikono rasa vadhIne beThA. utkR- ke tethI vadhu thaI zake che, paNa madhyama beThA. thaI zakato nathI. arthAt samyakatvamAMthI mithyAtvamAM dalita saMkrame che, paNa mizramAM saMkramatuM nathI. vaLI, tuvAddhavasanA. CU Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyatvanI hAjarImAM to vizuddhi hovAthI ne darzanamohanIya badhyamAna na hovAthI rasanI udvartana thaI ja zakatI nathI, arthAt rasa vadhI zakato nathI, mAtra ghaTI ja zake che, mATe tyAre paNa samparvamAMthI mizramAM saMkrama thaI zakato nathI, tathA bIje-trIje guNaThANe to darzana mohamAM paraspara saMkrama ja hoto nathI, kAraNa ke darzanamoha badhyamAna na hovAthI rasa vadhI zakato nathI, ne apekSita zuddhi na hovAthI rasa ghaTI zakato nathI. eTale tyAre paNa samparvamAMthI mizramAM dalika thatuM nathI. Ama samyakatva momAMthI mizramomAM kyAreya saMkrama thato nathI. samyatva pAmelo ane tethI tripuMjanI sattAvALo (arthAt mohanIyanI 28nI sattAvALo) thayelo jIva pariNAmavazAt pAcho mithyAtve Ave ane antarmuhUrtathI vadhu kALa mATe mithyAtve rahe to samyakatva ane mizra mohanIyanA puMjone sattAmAMthI sarvathA nirmaLa karavAno prAraMbha kare che. A uddelanA saMkrama (ke uvelanA) kahevAya che. jIva jo satata mithyAtve rahe to palyopamanA asaMkhyAtamA (Pla) bhAga jeTalA kALamAM samyaktapuMja uvelanA saMkramathI mithyAtvamohanIyamAM saMkramIne sarvathA nirmULa thaI jAya che ane jIva mohanIyanI 27nI sattAvALo bane che. haju paNa jIva mithyAtve ja rahe to mizranI uvelanAnI prakriyA cAlu ja rahe che, ane bIjA palyopamanA eka asaMkhyAtamAM bhAga jeTalA kALamAM mizra paNa sarvathA uvelAI jAya che, ne tethI jIva mohanIyanI 26nI sattAvALo bane che. palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga jeTalA A banne kALa bhegA karIe to paNa kula kALa paNa palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalo ja hoya che. A kALa daramyAna eTale ke pahelAM 28nI sattA hatI tyAre ne pachI 27nI sattA thaI tyAre paNa koIka jIvane pariNAmavazAt mizramohanIyano udaya thaI zake che, ane tethI e jIva mizraguNaThANe jAya che. eTale ke mizra guNaThANe A rIte 28 nI ke 27 nI sattA maLI zake che. tathA samyakatvanI hAjarImAM anatAnubaMdhI cAranI visaMyojanA karIne mohanIyanI 24nI sattAvALA thayelA jIvane paNa mizrano EUR zataka grantha para TIppaNI Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udaya thaI zake che ne e jIva trIje guNaThANe Ave che. Ama trIje guNaThANe 28,20 ke 24nI sattA maLI zake che, temaja mithyAtvathI ane samyaktathI paNa trIje guNaThANe AvI zakAya che. (28 nI sattAvALo paNa mizrano udaya thaye cothethI trIje guNaThANe AvI zake che e jANavuM) A kArmagranthika mata che. siddhAntanA mate pahelethI ja trIje AvI zakAya che, cothethI nahIM, evuM granthakAra zrIdevendrasUrimahArAje 56mI gAthAnI vRttimAM jaNAvyuM che. ne emAM teozrIe micchattA saMkaMtI aviruddhA hoi sammamIsesu / mIsAo vA dosuM sammA micchaM na uNa mIsaM // A gAthA sAkSI tarIke ApI che. alaba bRhatkalpabhASyanI 114mI gAthA ane enI vRtti nIce mujaba che. micchattA saMkaMtI aviruddhA hoti sammamIsesu / mIsAo vA dunni vi na u sammA pariName mIsaM // mithyAtvAt pudgalasaMkrAntiH samyaktvamizrayoraviruddhA / mizrato vA=samyagmithyAtvato vA pudgalAnAdAya dvAvapi saMkramayati / tadyathA - mithyAtvaM samyaktvaM c| yathoktamanantaram / samyaktvAt = samyaktvadalikAt puna: pudgalAnAdAya na mizraM = mizrabhAvaM pariNamayati // artha : mithyAtvapuMjamAMthI samyakatva ane mizrapuMjamAM dalikono saMkrama avirodhapaNe thAya che. mizrapuMjamAMthI dalikone grahaNa karIne mithyAtva ane samyakatva e banne puMjamAM saMkramAve che. paNa samatva puMjamAMthI pulonuM grahaNa karIne mizrarUpe pariNAvato nathI. A arthane anusarIne vicArIe to A gAthAmAM pugalonA saMkramanI vAta che, arthAt kayA puMjamAMthI saMkramIne dalika kayA puMjamAM jaI zake enuM AmAM nirUpaNa che, paNa jIva kayA guNaThANethI kayA guNaThANe jaI zake, kayA guNaThANe na jaI zake, enI AmAM koI vAta nathI. ane to pachI micchattAsaMkaMtI gAthArtha GO Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bRhatkalpabhASyanI A gAthA parathI, "cothe guNaThANethI trIje guNaThANe jIva AvI zake nahIM" evo siddhAntama tAravI zakAto nathI. tema chatAM, granthakArazrI devendrasUrimahArAje Avo siddhAntamata hovo jaNAvyo che, ne emAM AvI gAthA sAkSI tarIke ApI che. eTale mAnavuM paDe ke bRhatkalpabhASyanI gAthA karatAM AnuM cothuM pada bhinna hovAthI A koI anyagranthanI gAthA haze.. athavA bRhatkalpabhASyanI ja gAthA hoya to pAThAntara mAnavo paDe. alabatuM vyAkhyA na badalIe to pAThAntarathI paNa artha to upara kahyA pramANe ja maLato hovAthI siddhAntamatanI tAravaNI na thaI zake. paNa eka-eka zlokanA aneka artha zakya hoya che. eTale granthakAra zrI devendrasUri mahArAjane, A gAthA granthAntaranI hoya ke bRhatkalpabhASyanI ja pAThAntaravALI hoya, paNa AmnAyathI enI vyAkhyA upara kahyA mujabanI pudgala saMkrAnti aMge nahIM maLI hoya, paNa jIvasaMkrAnti aMge maLI haze. arthAt teone AmnAyathI A gAthAnI vyAkhyA (gAthAno artha AvI maLI haze - jIvanI saMkrAnti mithyAtvamAMthI (=pahele guNaThANethI) samyaktavamAM (= cotheguNaThANe) ke mizramAM (= trIje guNaThANe) thavI aviruddha che (arthAt thaI zake che). mizra guNaThANethI jIva bannemAM (=pahele ane cothe bannemAM) jaI zake che. paNa samyakatva (cothe) guNaThANethI jIva mithyAtvamAM ja jAya che, nahIM ke mize. A arthane anusarIne vicArIe to "jIva cothethI trIje jaI zakato nathI' evo siddhAntamata jaNAyA vinA raheto nathI, jeno granthakAre ullekha karyo che. pAMcamAM karmagranthanA eka pUrvaprakAzita pustakamAM AvI je eka vAta raju thayela che ke karmagranthanA mate pahele guNaThANethI trIje AvanAra 27 nI sattAvALo ja hoya, 28nI sattAvALo nahIM te vAta barAbara nathI, kAraNake jIva mithyAtve Ave, samyakatvamo tathA mizramonI uvelanA zarU kare, ane emAM samatva mo. uvelAI jAya tyArabAda ja (27nI sattA thayA bAda ja) mizrano udaya thaI zake, e pahelAM nahI" AvI vAta karma aMgenA vizALa zataka grantha para TIppaNo Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAhityamAM kyAMya maLatI nathI. vAstavikatA to e ja che ke 27nI sattA thayA pUrve ke pachI.. banne avasthAmAM mizrano udaya zakya hovAthI trIje 28ne 27 e bannenI paNa sattA maLe ja che. (kaSAyaprAbhUta to trIje mAtra 28 nI ja sattA mAne che, e jANavuM.) upasaMhAra: Ama samyatva mo. ane mizra monI anAdi mithyAtvIne sarvadA tathA samatvapatitane Pla kALa bAda sattA hotI nathI. mATe A banne adhuvasattAka prakRtio che. 4) nAmanI 102 prakRtinI sattAvALo jIva saMyamamAMthI aviratimAM Ave. pachI AhAraka saptakane uvelavAnuM cAlu kare che. Pla kALamAM AhA. 7 saMpUrNa uvelAI javAthI nAmanI 95nI sattAvALo bane che. tyArabAda e jIva jo mithyAtve jAya to samya, mizra. bannene uvelavAnuM cAlu kare che ane prathama Pla kALamAM sabhya ne uvelI nAkhe che, pachI Pla kALamAM mizrane paNa saMpUrNatayA uvelI nAkhe che. tyArabAda kadAca jo jIva ekendriyamAM jAya to tyAM vaikriya 11ne uvelavAnuM cAlu kare che. emAMthI prathama Pla kALamAM devaddhika uvelAI jAya che ane pachInA Pla kALamAM naraka drika ane vaikriya sahaka ema nava prakRtio uvelAI jAya che. vaLI jIva jo teukAya-vAukAyamAM jAya to manuSya drika ane uccagotrane sAthe uvelavAnI zarU kare che. emAMthI uccagotra prathama Pla kALamAM ukelAI jAya che ne tyAra bAda Pla kALamAM manuSyaddhika uvelAI jAya che. ane jIva nAmanI 82nI sattAvALo thAya che. 102nI sattAvALo jIva mithyAtve jaI teukAya-vAukAyamAM jAya to tyAM A badhI ja prakRtione uvelavAnI zarU kare che ane uttarottara Pla-Pla kALamAM kramazaH AhAraka-7, samya. mohanIya, mizramohanIya, devadika, narakaki + vaikriyasataka, uccagotra ane manuSyaddhika uvela che. A badhAno kula bhego kALa paNa Pla ja hoya che. paMcendriyamAMthI vikasendriyamAM gayelo jIva paNa vaikriya 11 ne uvelavAno prAraMbha kare che, paNa vikasendriyanI kAyasthiti saMkhyAtA hajAra varSanI ja hovAthI saMpUrNa uvelanA thaI zakatI nathI, eTale saMpUrNa ulavALo krama EG Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvelanA mATe chevaTe ekendriyamAM javuM ja paDe che. tethI "vakriya-11nI uvelanA ekendriyamAM thAya che ema kahevAya che. prakRti jema vadhu vadhu zubhatara hoya tema tema vahelI uvelAI jAya che. mATe AhA 7,samya. mizra, vagere krame prakRtio uvelAya che. tethI manuddhika karatAM uccagotra ane naraka dvika karatAM devaddhika vagere vahelI uvelAI jAya che. svopajJaTIkAmAM "thoairgotramasaMprAsannasatvasya banyAbhAvA." vagere paMktidvArA trasapaNuM kayAreya nahIM pAmelA-anAdisthAvarajIvone uccagotranA baMdhano abhAva hovAthI sattAno abhAva ghaTAvyo che ne e rIte paNa enI adhuvasattA saMgata karI che. vRttikAre A vAta AcArAMgaTIkAne anusarIne kahI che, ema jANavuM. kArmagranthiko AvuM mAnatA nathI. marudevImAtAnA jIve anAdisthAvarabhAvamAM ja manuddhika ane uccagotra bAMdhI marudevA tarIke uccakuLamAM janma lIdho hato. vaLI vRttikAre A kArmagranthika matane paNa upeDhyo to nathI ja, eTale ja manu, dvikanI adhuvasattAnI A rIte saMgati karI nathI. arthAt manuddika no baMdha anAdisthAvarabhAvamAM paNa na niSiddha anumatanyAye svIkAryo ja che. ne e jo thAya to enI sAthe uccagotra paNa zA mATe na baMdhAya ? guNaThANe sattA 3) mithyAtvamo. kSAyika samyakta pAmanArA jIva sivAyanA sarvajIvone mithyAtva mohanIyanI anAdikALathI sattA hoya che. vaLI kSAyika samyatva pAmelA jIvo to 1 thI 3 guNaThANe kyAreya jatA nathI. mATe 1 thI 3 guNaThANAvALA jIvone mithyAtvamo nI avazya sattA hoya che. 12-1314 me guNaThANe mAtra kSAyikasamyavI ja jAya che. mATe e guNaThANAomAM mithyAtvamonI sattA hotI ja nathI.4 thI 11 guNaThANe kSAyikasamanvIne mithyAtva monI sattA hotI nathI, anyane hoya che, mATe A guNaThANAomAM mithyAtva monI sattA vikalpa hoya che. 6)samyakatva mo. upazamasamanvIne darzanatrikanI avazya sattA hoya zataka canja para TIppaNo 100 * * * * * * * * * * * * * * * * Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ane e ja jIva paDIne bIje AvI zake che. mATe bIje guNaThANe paNa darzanatrikanI avazya sattA hoya che. eTale samyamonI paNa avazya sattA hoya ja. (tathA bIje anaMtA. 4 avazya baMdhAtA hovAthI enI paNa sattA hoya ja che. tethI bIje guNaThANe mohanIyanI badhI=28nI sattA ja hoya e jANavuM.) 1le guNaThANe pUrve joI gayA e mujaba anAdimithyAtvIne tathA samyaktva patitane P/a kALa bAda samya. mo nI sattA hotI nathI, mATe 1le guNaThANe enI sattA vikalpe kahI che. 1 le guNaThANe samyaktva mone uvelyA bAda mizrano udaya thavAthI je trIje jAya che ene sattA na hovAthI trIje guNaThANe samyakatva monI sattA vikalpe jaNAvI che. 4 thI 11 guNaThANe kSAyikasamyaktvIne samyaktva monI sattA hotI nathI, tadanyane hoya che, mATe vikalpe hoya che. bAramA vagere guNaThANe jIva kSINamohI hovAthI samyaktvanI sattA hotI nathI. 7) mizramohanIya : bIje guNaThANe mohanIyanI 28 nI ja sattA hoya e upara joI gayA. mATe mizranI paNa avazya sattA hoya ja. vaLI mizranA udaya vagara to trIje javAya nahIM, mATe trIje paNa mizranI avazya sattA hoya che. anAdi mithyAtvIne tathA Pla kALathI adhika samyaktvapatitane mizranI sattA hotI nathI, tadanyane hoya che, mATe 1le guNaThANe vikalpe sattA kahI che. 4 thI 11 - kSAyikasamyaktvIne na hoya, tadanyane hoya, tethI vikalpa. 12 thI to hoya ja nahIM. 8) anaMtA 4 : 1le bIje avazya baMdhAtA hovAthI sattA paNa avazya hoya ja. samyaktvIjIve anaMtAnubaMdhI cAranI visaMyojanA karI, paNa darzanatrikanI kSapaNA na karI.. ane pachI mizrano udaya thavAthI trIje gayo. guNaThANe sattA 101 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvA jIvane trIje anaMtAnu 4 nI sattA hotI nathI, paNa tadanyane hoya che. mATe trIje vikalpe sattA jANavI. 4 thI 7 mA guNaThANe anaMtA, visaMyojakane sattA na hoya. tadanyane hoya, mATe vikalpa. 8 thI 11 mA guNaThANe be mata jANavA. anaMtA nI visaMyojanA karIne ja upazama zreNI mAMDI zakAya e vinA nahIM, evuM mAnanAranA mate sattA na ja hoya. anaMtAnI upazamanA karIne paNa zreNi mAMDI zakAya evuM mAnanAranA mate vikalpe sattA jANavI. 12mA vagere guNaThANe to sattA hoya ja nahIM. zaMkA : darzanatrika vagereno kSaya karavAnI prakriyAne 'kSapaNA' kahevAya che, to anaMtA. 4 nA sattAgata sarva dalikono kSaya karavAnI prakriyAne 'visaMyojanA' kema kahevAya che? samAdhAna : 'kSapaNA' zabdano artha 'sattAgata karmadalikono saMpUrNa kSaya' eTalo chIcharo nathI. karmadaliko to AhAraka saptaka vagerenI uvelanAmAM paNa nirmULa thAya che ne chatAM e 'kSapaNA' nathI ja kahevAtI. acaramazarIrI manuSyane parabhavAyunA baMdha pUrve zeSa 3 AyunuM eka paNa dalika sattAmAM nathI hotuM. tema chatAM enI saMbhavasattAno kSaya nathI kahevAto. ane caramazarIrI jIva kSepakazreNi mAMDatI vakhate chellIvAra sAtame guNaThANe yathApravRttakaraNa kare tyAre ja enI saMbhavasattAno kSaya kahevAya che. Ano artha Avo vicArI zakAya che ke jIvamAM anAdikALathI cAre AyunI sattAnI je yogyatA hatI temAMthI manu,Ayu vinA traNa AyunI sattAnI yogyatAno jIva viccheda kare che. A ja traNa AyunI kSapaNA = saMbhavasattAno kSaya che. ema prastutamAM, anAdikALathI jIvamAM mithyAtva vagere pariNAmarUpe pariNamavAnI je yogyatA hatI e yogyatAno nirmULa nAza karavo e kSapaNA che. A kSapaNAnI sAthe yogAnuyoga sattAgata sarva daliko paNa kSINa thaI jAya che, mATe sattAgatadalikonuM kSINa thavuM e to kSapaNAnuM AnuSaMgikaphaLa che e jANavuM. jIva jyAre 102 zataka grantha para TIppaNo ...... Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSAyikasamyakatva pAmavA mATe udyata thayo hoya che tyAre pUrve anaMtA. 4 nI yogyatA paNa nirmULa kare ja che, mATe e prakriyAne jarUra paNa kahI zakAya che. AvA jIvane pharIthI kyAreya paNa anaMtAnubaMdhI krodhAdi pariNAma thato na hovAthI anaMtAnubaMdhI krodha mohanIya vagere karmono baMdha-udaya ke sattA saMbhavatA nathI. paNa, A sivAya paNa cAre gatinA jIvo anaMtA karmone zubha adhyavasAyo-sapuruSArtha dvArA je kSINa kare che, e prakriyAmAM AtmAmAMthI anaMtAnubaMdhI krodha vagere pariNAmonI yogyatA naSTa thatI nathI, ane tethI e jIva kALAntare mithyAtve jaIne punaH anaMtAnubaMdhI krodhAdi pariNAma rUpe pariNamI zake che, temaja anaMtAnubaMdhI krodhamohanIya karma vagereno baMdha-udayasattA badhuM ja pAmI zake che. mATe e prakriyAne 'kSapaNA" kahI zakAtI nathI, ane tethI ene 'visaMyojanA" kahevAya che. zaMkA jo e prakriyAmAM yogyatA dUra thatI nathI to ene paNa uvelanA ja kaho ne ? samAdhAna : AhAraka saptaka vagerenI uvelanAmAM jIvano koI yathApravRttakaraNAdisvarUpa saprayatna hoto nathI, mAtra avirati vagere avasthAvazAt uvelanAnI prakriyA thatI hoya che, tathA emAM Pla kALa lAge che, ane tagnimittaka koI guNazreNI paNa thatI nathI. jyAre anaMtAnubaMdhInI visaMyojanAmAM karaNAtmaka satkrayatna hoya che, mAtra aMtarmuhUrtakALamAM ja thaI jAya che, ane tagnimittaka guNazreNi paNa racAya che, mATe A banne prakriyAo alaga che ane tethI anaMtAnubaMdhInI visaMyojanA kahevAya che, ne AhArakasamaka vagerenI uvelanA kahevAya che. alaba anaMtAnubaMdhI visaMyojanAmAM paNa uddelanA saMkrama hoya ja che, paNa enI sAthe guNasaMkrama paNa cAlu hoya che. eTale jema kSepaka zreNImAM saMjvalana krodhAdino uddelanA saMkrama thato hovA chatAM AkhI prakriyA 'kSapaNA ja kahevAya che. ema A AkhI prakriyA visaMyojanA" ja kahevAya che, e jANavuM. 9) AhAraka 7 : A sAta prakRtio apramattaguNaThANe baMdhAya che. 'visaMyojanA" nAma kema? 103 o o o o o o o o Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramatta guNaThANe e baMdhAtI nathI. paNa sattA jaLavAI rahe che. paNa jIva jo saMyamapariNAma jALavavAmAM niSphaLa jAya ane tethI chaThThA guNaThANAthI paNa nIce utare to antaryu bAda AhArakasaptakane uvelavAnuM cAlu thaI jAya che ane Pla jeTalA kALamAM sAte prakRtio ekIsAthe uvelAI jAya che. jIva chathI paDIne kadAca pAMcame Ave to paNa tyAM dezona pUrvakoDathI vadhAre kALa avasthAna na hovAthI uvelanAno Pla kALa pUro karavA eNe avirate AvavuM ja paDe che ne tyAM uvelanAnI prakriyA pUrNa thAya che. mATe AhAraka saptakanI uvelanA avirati nimittaka kahevAya che. pahele guNaThANe jinanAma - AhAraka samakanI bhegI sattA maLatI nathI, bannenI svataMtra sattA maLI zake che. karmasAhityamAM jinanAma karmanI baMdha-udaya-sattA-udIraNA vagere je kAMI vAta hoya te pUrvanA trIjA bhavathI nikAcita thayela ane chellA traNa bhavomAM avasthAna dharAvanAra jinanAmakarmanI ja vAta jANavI. anikAcita evA jinanAma karmanI nahIM. mithyAtva avasthAmAM narakAyu bAMdhyA pachI samajyapAmI jinanAma karma nikAcita karanAra jIve jo kSAyika samatva prApta karyuM na hoya to bhavanA caramaantarmuhUrta narakamAM jatI vakhate samyaktavamIne avazya mithyAtve AvavuM paDe che. e pachI narakamAM paryApta thayA bAda e jIva pAcho samyatve AvI jAya che. eTale pUrvabhavanuM carama aMtarmuhUrta tathA narakabhavanuM A prathama aMtarmuhUrta. A banne kALanA saravALA rUpa je antarmuhUrta kALa che, mAtra eTalo kALa ja jinanAmakarmanI nikAcita sattAvALo jIva prathama guNaThANe rahe che. narakamAM jatA jIvane naraka prAyogya azubhalezyA teDavA Ave che. AvI azubhalezyA svarUpa azubha pariNAmanI sAthe samatva TakI zakatuM nathI. mithyAtva mohanIyano udaya thAya che tathA jIva mithyAtvarUpe pariName che. paNa kSAyika sAmyatva pAmI gayelA jIvane mithyAtvapariNAmanI yogyatA ja AtmAmAMthI nirmULa thaI gaI hovAthI tathA mithyAtvamohanIyakarma sattAmAM ja na hovAthI vezyA evI azubha thavA chatAM nathI mithyAtvamohanIyano udaya thato ke nathI mithyAtva pariNAma 104 zataka grantha para TIppaNI * * * * * * * * * * * * * * Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avato, samyatva TakI rahe che ne tethI e jIva samatva sAthe ja narakamAM jAya che. arthAt kSAyopathamika samyakatvI jIva ja narakagamana vakhate mithyAtve Ave che. baddhanarakAyu Avo jIva cheThe sAtame guNaThANe jAya ane AhAraka saptakane bAMdhe - sattA UbhI kare evuM saMbhavatuM nathI. mATe prathama guNaThANe jinanAma + AhAraka satakanI bhegI sattA maLI zakatI nathI. eka mate to, jema, baddhadevAyu jIva kSapakazreNI mAMDI zakato nathI. baddhamanuSAyu jIva upazamazreNI paNa mAMDI zakato nathI, ema baddhatiryaMcAyu jIva sarvavirati paNa pAmI zakato nathI, ane bainarakAyu jIva dezavirati paNa pAmI zakato nathI. eTale baddhanarakAyuM jIvane tathA baddhatiryaMcAyujIvane AhAraka saptakano baMdha saMbhavato nathI. prastutamAM prathama guNaThANe AhA. 7 + jinanAmano niSedha karyo che. enAthI to A paNa jaNAya che ke "pahelAM chaThe sAtame AhAraka bAMdhe, pachI pahele guNaThANe AvI narakA, bAMdhe, ane AhAraka saptaka uvelAI jAya e pUrve ja (Pla kALa karatAM pahelAM ja) pAcho samyakatva pAmI jinanAma nikAcita kare ane narakagamana vakhate pAcho mithyAtve Ave.." AvuM paNa saMbhavatuM nathI. 10) jinanAma: AnI sattA 1le guNaThANe upara jaNAvyA mujaba mAtra aMtarmuhUrta kALa mATe hoya che ne bIje-trIje to kyAreya hotI ja nathI. AmAM kAraNa e che ke jinanAmakarma e atyaMta virala kakSAnuM sarvocca puNya karma che. samyakatva jaLavAI rahe evI jaghanyavizuddhine paNa je sAmAnyathI jALavI zake ema na hoya ne nIce utArI nAkhanAra azuddhino bhoga banyA karato hoya evo jIva AvuM zreSTha puNya bAMdhI zakato nathI. mAtra upara jaNAvyA mujaba ekavAra narakagamanAvasare mithyAtve jAya eTalI chUTa.. e sivAya jinanAmabaMdhaka jIvo samatvane satata jALavI ja rAkhe che, mATe bIjeAhAjinanI sattA 105 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIje guNaThANe to AvavAnuM thatuM ja na hovAthI A be guNaThANe jinanAmakarmanI sattA maLatI nathI. cothA vagere guNaThANe badhAne ja kAMI jinanAma hotuM nathI mATe, vikalpa sattA jANavI. 11) kevalajJAnAvaraNAdinI sarvaghAtitA A rIte jANavI. gADhavAdaLa chavAvA para paNa sUrya-candranI kaMIka prabhA to vilasatI ja hoya che ne tethI ja divasa-rAtano bheda parakhI zakAya che, chatAM sUryano badho prakAza AnAthI DhaMkAI gayo" evo vyavahAra thAya che, ema prastutamAM kevalajJAnAvaraNano udaya hovA chatAM kaMIka jJAnaprakAza (anaMtamA bhAga jeTalo) to anAvRta rahe ja che, anyathA jIva ajIva banI jAya, ane chatAM anaMtabahubhAga prakAza AvarAI gayo hovAthI sarva prakAza AvarAI gayo" evo vyavahAra thaI zake che, ane tethI sarvane AvanAra hovAthI kevalajJAnAvaraNa sarvaghAtI kahevAya che. je anaMtamo bhAga anAvRta rahe che te matijJAnAvaraNAdi karmothI AvArya hoya che. kevaladarzanAvaraNAdi aMge paNa A rIte jANavuM. nidrA daramyAna svapnAdi je Ave che te aMge paNa vAdaLanuM daSTAnta ja jANavuM. kevalajJAnAvaraNa vagerenI sarvaghAtitA A rIte paNa vicArI zakAya. vAdaLa chidrALu hoya ke avyApaka hoya to te chidramAMthI sUryanAM be-pAMca kiraNo jeTalo paNa maulika prakAza anAvRta rahe. paNa jyAre vAdaLa gADha hoya ane vyApaka hoya tyAre sUryanuM eka paNa kiraNa pRthvI para prasaratuM nathI. chatAM pRthvI para rAtrI jevo aMdhakAra na jaNAtAM prakAza je jaNAya che te vAdaLanI asara thavAthI vikRta thayelo prakAza hoya che. sUryano maulika prakAza hoto nathI. ema kevalajJAnAvaraNa karma sarvaghAtI che eTale ke eTalA gADha ane vyApaka vAdaLa jevuM che jenA kAraNe AtmAnAM svabhAva bhUta-maulika jJAna-je kevalajJAna che - tene sarvathA AvarI le che. enuM ekAda kiraNa paNa anAvRta rahetuM nathI. ane tethI ekAda padArthane paNa enA sarvaparyAyothI jANI zakAto nathI. Ama maulika jJAnaprakAza saMpUrNatayA AvarAI jato hovAthI kevalajJAnAvaraNa 107 zataka grantha para TIppaNo Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvadhAtI che. tema chatAM AvaraNanI asaravALo asvAbhAvika jJAnaprakAza enAthI AvarAyelo hoto nathI. ene AvaravAnuM kAma matijJAnAvaraNIya vagere cAra karmonuM che. A cAramAMthI avadhijJAnAvaraNIya ane mana:paryavajJAnAvaraNIyano je jIvane sarvaghAtI udaya hoya che emane avadhijJAna ane mana:paryavajJAna nAma dharAvanAra asvAbhAvika jJAnaprakAza paNa saMpUrNatayA AvRta hoya che, jemaNe enAM sarvaghAtI spardhakonA udayane kaMIkapaNa rokyo hoya che emane A jJAnaprakAza kSayopazamAnusAra ocho vatto anAvRta hoya che. matijJAnAvaraNIya ane zrutajJAnAvaraNIya karmono nigoda sudhInAM dareka jIvone kaMIka paNa kSayopazama hoya ja che, sarvAze sarvaghAtI udaya hoto nathI.. mATe matijJAna ane zrutajJAna nAma dharAvanAra asvAbhAvika jJAnaprakAza kyAreya paNa koIpaNa saMsArI jIvane saMpUrNatayA AvarAto nathI. chevaTe akSaranA anaMtamA bhAga jeTalo to A asvAbhAvika jJAnaprakAza ughADo rahe ja che. je jIvane ajIva banavA deto nathI. alabat A asvAbhAvika jJAnaprakAza che. tema chatAM, asvAbhAvika jJAnaprakAza paNa mULa to maulika evA kevalajJAnanA prabhAve ja che, mATe e kevalajJAnano paNa anaMtamo bhAga nitya udghATita hoya che ema kahevAya che. eTale ema mAnavuM yogya che ke kevalajJAnAvaraNa, maulikajJAnane bhale savathA AvarI le.. paNa e sarvathA ajJAnarUpe pariNamatuM nathI. evo jIvasvabhAva ja che ke game eTaluM prabaLa jJAnAvaraNa hoya, paNa sarvathA ajJAna pariNAma thavA de nahIM. 12) mithyAtva mohanIyanI sarvaghAtitA aMge paNa vAdaLanuM daSTAnta kevalajJAnAvaraNanI jema ja jANavuM. eno udaya eka paNa padArthanI vAstavika zraddhA thavA devo nathI.. arthAt nityAnityatva, sAmAnya vizeSAtmakatva, ekAnekatva vagere anaMtadharmAtmaka rUpe eka paNa vastunI zraddhA thavA deto nathI.. mATe e sarvaghAtI che. sAmA padArthamAM (mATalA aMge) ghaTava-anityatva vagerenI je zraddhA mithyAtvIne hoya che te nityatva ke nityAnityatva vagere anaMta dharmonA apalopathI yukta hovAthI ayathArtha hoya che. A apalApa e kevala nI sarvathAtinA 107 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtva mohanIyakarma rUpa vAdaLanI asara che.. ne tethI 'A ghaDo che" vagere rUpe ghaTavAdinI enI zraddhA paNa pAramArthika na hovAthI vikRta hoya che. AvI kaMIka zraddhA to haMmezA anAvArya hoya che ja. 13) Agha bAra kaSAyonI sarvadyAtitA : anaMtA 4 sabhyatvane, apratyA. 4 dezaviratine ane pratyA 4 sarvaviratine saMpUrNatayA haNe che. mATe A bAre sarvaghAtI che. zaMkA : anaMtA. 4 to cAritramohanIya che, to ene samatvaguNanA ghAtaka kema kaho cho ? samAdhAna : anaMtAnubaMdhI cArano saMkrama apratyAkhyAnAvaraNIya vagere anya cAritra mohanIya sAthe paraspara che, paNa mithyAtva mohanIya vagere darzana mohanIya sAthe nathI, mATe e che to cAritra mohanIya ja. tema chatAM e paraMparAe samyakatva ghAtaka paNa che. koIpaNa kaSAyano tIvra udaya anaMtAnubaMdhInI sahAyatA vinA zakya nathI. vaLI bIje guNaThANethI laIne cAritra mohanIyano udaya madhyama dristhAnika rasathI vadhu hoto nathI. eTale kaSAyanI tIvratA mATe jIve mithyAtve AvavuM ja paDe che. apratyAkhyAnAvaraNa krodhAdimAM anaMtAnubaMdhI kodhAdino udaya bhaLavAthI jIva mithyAtve gayA vinA raheto nathI, ne tethI samyakatvano ghAta thayA vinA raheto nathI. Ama anaMtAnubaMdhI kaSAyo paraMparAe samyatvanA ghAtaka che. eTale ja ene darzanasamakamAM paNa gaNavAmAM Ave che. vaLI anaMtAnubaMdhInAM kSaya bAda ja darzana mohanIyano kSaya thAya che. mATe paNa ene darzanasaptakamAM gaNyA che. zaMkA : anaMtAnubaMdhIne darzanasaptakamAM kema gaNavAmAM Ave che e to samajAyuM. paNa ene cAritra mohanIyamAM kema gaNyA che? e kayA cAritrano ghAta kare che ? samAdhAna : cAritra e pApa akaraNa rUpa che. mATe pApakaraNa e cAritrano pratipakSa che. vaLI pApakaraNa mana-vacana-kAyAthI karaNa-karAvaNaanumodana rUpa hoya che. anaMtAnubaMdhInA udayavALo jIva pApanAM pakSapAtane 108 zataka grantha para TIppaNo Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ choDI zakato nathI.. jene anaMtAnubaMdhIno vipAkodaya nathI, paNa kSayopazama che evA jIvane karaNa rUpe mAtra pote je AraMbha-samAraMbhAdi karato hoya eTalA pApa, karAvaNa rUpe potAnA Azrita vagere pAse je karAve te pApa, temaja anumodana rUpe paNa vadhumAM vadhu A karaNa-karAvaNanAM je pApa hoya tenuM ja anumodana (saMmati) hoya che, anyanAM pApanI nahIM, kAraNa ke pApano pakSapAta nathI. (samyaktva jema jema nirmaLa thatuM jAya tema tema A anumodana paNa ghaTatuM Ave che). anaMtAnubaMdhInA udayavALA jIvanemithyAtvIne pApano pakSapAta hovAthI vizvamAM anaMtAnaMta saMsArI jIvothI thatAM pApomAM saMmati (anumati-anumodanA) hoya che. potAnuM karaNa-karAvaNaanumodanarUpa pApa anaMtamA bhAge hoya che ne A vizvanA badhA jIvonA pAponI anumodanArUpa pApa enA karatAM anaMtagaNuM.. anaMtabahubhAga hoya che. e spaSTa rIte samajAya evuM che. anaMtAnubaMdhI kaSAyano udaya, jIvane anumodanArUpa A anaMta bahubhAga pApakaraNathI aTakavA deto nathI, ne tethI e pApanA akaraNarUpa cAritrane pragaTavA deto nathI, arthAt haNI nAkhe che. mATe e cAritrano ghAtaka hovAthI cAritra mohanIya che..(anaMtAnubaMdhIno udaya jema jema maMda thato jAya tema A anaMtabahubhAga pApasvarUpa anumodanA ghaTatI Ave che, e jANavuM.) zaMkA : aviratasamyaktvI jIvane paNa anaMtAnubaMdhI kaSAyano kSayopazama hoya che ne tethI e paNa anumodanArUpa anaMtabahubhAga pApathI virAma pAmyo hoya che, evuM mAnavuM paDaze. to zuM ene paNa pAponI virati hoya che ? samAdhAna H hA, hoya che. mithyAtvI jIvane svakRta pApanuM karaNaanumodana, AzritAdinAM pApanuM karAvaNa-anumodana ane tadanya sarva jIvonAM pApanuM anumodana.. A badhA pApakaraNanI avirati je hoya che, emAMthI avirata samyakatvI jIvane anaMtabahubhAga pApanI pariNAmajanya virati hoya ja che. ne tethI ja zrI bhagavatI sUtramAM zruta-zIlane AzrIne jIvonA je cAra vibhAga darzAvyA che emAM avirata samyaktvIne dezazivarAdhaka kahyA che, arthAt anaMtA, cAritramomAM kema? 109 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlano eka bahu ja nAno je deza (anaMtamo bhAga) eno ja virAdhaka (bAkInA bahu moTA bhAganA zIlano paNa ArAdhako kahyo che. zaMkA : arthapattithI Ano artha to evo thayo ke avirata samyatvI anaMtabahubhAga virati vALo, ne sarvaviratidhara sarvavirativALo-eTale ke aviratasamyatvIne je anaMtamo bhAga khUTe che eTalo ja enAthI adhika.. A zuM barAbara che? samAdhAnaH hA, bilakula barAbara che. mithyAtvInI apekSAe vicArIe tyAre e bemAM bahu taphAvata nathI ja. eTale ja to hamaNAM kahI gayo ema zrI bhagavatIsUtramAM viratidharane sarvArAdhaka kahyo che, to avirata samyavIne dezavirAdhaka=eka dezano ja virAdhaka, bAkInA bahu dezono ArAdhaka kahyo che. hA, mithyAtvIne bAju para rAkhIne mAtra aviratasamyavIno ane viratidharano paraspara vicAra karavAmAM Ave tyAre viratidhara seMkaDo gaNo vadhAre sAdhaka jaNAyA vinA raheto nathI. A vAta daSTAntathI samajIe. bhagavatIsUtranAM krama pramANe - gADha mithyAtvI jIvanI (pachI bhale e bAhyadaSTie niraticAra saMyama pALanAro abhavya paNa hoya) sAdhanAnA zUnya guNa che. A sarvavirAdhaka che. maMda mithyAtvI jIva ke jene koI kadAgraha hoto nathI, mAdhya hoya che, te svagRhIta vrata niyamonuM pAlana karanAro hoya to zIla che, zrata nathI. e dezaArAdhaka che, enAM 1000 guNa che. avirata samyaktI jIva ke jene vrata niyama na hovAthI zIla nathI, paNa zrata che, tenAM 1,0,0,0,00 (eka abaja) guNa che, e dezavirAdhaka che. viratidhara sarvaArAdhaka che enAM 1,00,00,01,0 (eka abaja ne eka hajAra) guNa che. AmAM vicArIe to jaNAya che ke gADha mithyAtvInI apekSAe eka, eka abaja jeTalo vadhAre che, anya eka abaja eka hajAra jeTalo vadhAre che, mATe bahu phera nathI. paNa samatvanA kAraNe je eka abaja mArka che e kADhI nAkhIe to eka zUnya para che ne bIjo eka hajAra para che, mATe ghaNo ja UMco che, e spaSTa jaNAya che. zaMkA haju eka prazna rahe che, avirata samyakatvane anaMtAnubaMdhInA 110 zAka grantha para TIppaNo Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anudayavALAne) jo anaMtabahubhAga pApanI virati che. to ene avirata kema kahevAya che ? samAdhAna : zAstromAM virati aviratino vyavahAra mukhyatayA svakIya pApakaraNanI viratinI apekSAe che. avirata samyakatvI jIva hiMsAnA pApakaraNanI aviratinA eka aMza mAtrathI paNa virAma pAmyo hoto nathI, mATe ene dezathI paNa virati na hovAthI avirata kahevAya che. Ama, anaMtAnubaMdhInA vipAkodayanA abhAvathI, anaMtabahubhAga pApa akaraNa rUpa je anaMta bahubhAga virati Ave che tene anaMtAnubaMdhIno udaya aTakAvato hovAthI e cAritra mohanIya che, e spaSTa che. temaja enA udayathI anaMta bahubhAga pApanuM karaNa hovAthI anaMtagaNo rasa baMdhAya che, mATe A kaSAyo anaMtAnubaMdhI kahevAya che. Azaya e che ke anaMtAnubaMdhIno udaya na hoya to cAritra mohanIyano rasa madhyama dhisthAnakathI vadhAre baMdhAto nathI. paNa jo e udaya hoya to tIvra dvisthAnika, tristhAnika ne catuHsthAnika rasa paNa baMdhAya che. A badho rasa madhyama visthAnika rasa karatAM anaMtagaNo hoya che, mATe Avo anaMtaguNa rasa baMdhAvanArA hovAthI A kaSAyo anaMtAnubaMdhI kahevAya che. vaLI AvA tIvra rasanA kAraNe temaja anubaMdhanA kAraNe jIva anaMtasaMsAra sAthe jANe ke joDAya che, mATe paNa ene anaMtAnubaMdhI kahe che e jANavuM. zaMkA H jo A rIte aviratasamyaktvIne paNa, pApapakSapAta na hovAthI, duniyAmAM thatA anaMtabahubhAgapApanI virati ja che, to dezivaratane paNa A virati to rahevAnI ja ane to pachI, 14 niyama dhAravA aMge je kahevAya che ke jo tame citta vagereno niyama na karo to, duniyAmAM je hajAro sacitta cIjo roja vaparAya che ene tame na vAparatA ho to paNa tamane e cittanA upabhoganuM pApa lAge che, vagere... e zI rIte saMgata Tharaze ? samAdhAna : 'tame rAtrIbhojana na karatAM ho to paNa jo tame pratijJA lIdhI na hoya to tamane rAtrIbhojananuM pApa lAge ja che' Avo vAkyaprayoga 14 niyamanuM rahasya 111 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalAka karatA hoya che, paNa A vAkyaprayoga galata che e jANavuM. rAtrI bhojana na karanArane rAtrI bhojananuM pApa zI rIte lAgI zake? hA, enA paccakhANa na karyA hoya to rAtrIbhojananI avirati je ubhI che tagnimittaka pApa jarUra lAge. mithyAtva, avirati, kaSAya ane yoga A cAra karmabaMdhanA kAraNomAMthI rAtrIbhojana na karanArane te karavAnI pravRtti rUpa yoga nathI, eTale tajanya pApa nathI lAgatuM. paNa paccakakhANa karyuM na hovAthI avirati che. mATe aviratijanya pApa lAge che arthAt rAtrI bhojananuM nahIM, paNa rAtrIbhojananI aviratinuM (karaNanI apekSAnuM) pApa lAge che. aviratasamyatvI ane uparanA jIvone pApapakSapAta na hovAthI duniyAnA anaMta bahubhAga pApanI virati to hoya ja che. 14 niyama aMge je uparokta vAta kahevAya che te apunarbaka jIvo ane atyaMta maMdasamanvI jIvo mATe jANavI. A jIvone virati na hovAthI aviratijanya pApa lAge ja che. eTale enAthI bacavA tathA pApa akaraNanI rUci pragaTe abhyAsa paDe, e mATe 14 niyama dhAravAnA hoya che. bAhya daSTie zrAvakapaNuM pALanArA paNa badhA ja kAMI pAMcamuM guNaThANuM pAmI gayA hotA nathI. pariNAmanI daSTie teo haju apunabaMdhaka ja hoya e paNa zakya che. evA jIvone 14 niyama dhAravA pAchaLa A badhA ja prayojano che. jeo nirmaLa samyatva ke ethI upara pAMcamuM guNaThANuM paNa pAmI gayA che emane duniyAmAM thatA pAponI aviratinA kAraNe lAgatA pApothI bacavAnuM prayojana 14 niyama dhAravA pAchaLa nathI. paNa jema, sarvaviratane aviratinA pApothI bacavAnuM prayojana hotuM nathI. kAraNa ke avirati ja nathI) ne tema chatAM vRtti saMkSepa vagere tapa mATe vividha abhigraho hoya che ema A jIvone paNa AvA tapanA lAbha mATe 14 niyama vagerenA abhigraho jANavA. have A kaSAyonA saMyopazama aMge kaMIka vicArI laIe - asatkalpanAthI dhAroke karmadalikomAM 1 pAvara (mAtrA)thI 1 lAkha pAvara sudhIno rasa saMbhave che. emAMthI 1 thI 10000 sudhIno rasa 1ThANiyo. 112 zataka grantha para TIppaNo Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10001 thI 30000 sudhIno rasa 2 ThANiyo 380001 thI 60000 sudhIno rasa 3 ThANiyo 60001 thI 1lAkha sudhIno rasa 4 ThANiyo che. 1 thI 12000 sudhIno rasa (1 ThA. badho + maMda be ThA.) dezadhAtI che. enI uparano badho rasa sarvaghAtI che. 10001 thI 12000 sudhIno maMda dvisthAnika kahevAya ane 12001 thI 15000 madhyama visthAnika tathA 15001 thI 30000 utkRSTa taraphano histhAnaka rasa che. kevalajJAnAvaraNa vagere prakRtio evI che ke enA bhAge AvelA dalikomAM 12001, 12002... vagere mAtrAvALo, sarvaghAtI rasa pedA thAya che, paNa 1 thI 12000 sudhIno rasa (dezaghAtI rasa) koIja dalikamAM utpanna thato nathI. arthAt enA dezaghAtI spardhako hotA nathI. AvI prakRtione sarvaghAtI prakRti kahevAya che. matijJAnAvaraNa vagere prakRtio evI che ke eno 1 thI 12000 sudhIno dezaghAtI rasa paNa baMdhAya che ane 12001 thI uparano TheTha 4 ThA sudhIno sarvaghAtI rasa paNa baMdhAya che. (keTalAka dalikomAM dezaghAtI rasa ane enA anaMtamAbhAga jeTalA anya badhyamAna dalikomAM sarvadhAtI rasa pedA thAya che). arthAta enA dezaghAtI ane sarvaghAtI banne prakAranA spardhako hoya che. AvI prakRtione dezadhAtI kahevAya che. darzanamohanIyamAM eka vizeSatA che. baMdhakALe eno 15001 ane enI uparano ja rasa baMdhAya che, 1 thI 12000 sudhIno dezaghAtI rasa to nahIM, paNa 12001 thI 15000 sudhIno sarvaghAtI rasa paNa kyAreya baMdhAto nathI. baMdhAtuM badhuM dalika mithyAtvamohanIya kahevAya che. paNa jIva jyAre samyaktva pAme che tyAre vizuddhivazAt keTalAka dalikomAMthI rasa haNIne 1 thI 12000 sudhIno sarvavizuddha karI nAkhe che. A dezadhAtI rasa che ne e samyaktva mohanIya puMja kahevAya che. dezaghAtI hovAthI eno udaya samyaktvane sarvathA haNI zakato nathI, ane tethI samyaktvaguNa pragaTa rahe che, paNa dezathI to e haNe ja che. 'kSayopazcama' vicAra 113 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthAt samatvanI pUrNanirmaLatA prApta thavA deto nathI. darzanamohanIyanA anya keTalAka dalikomAMthI rasa haNIne 12001 thI 15000 sudhIno karI nAMkhe che. A sarvadhAtI rasa che ne e mizrapuMja kahevAya che. 15001 thI uparano badho azuddhapuMja mithyAtvapuMja kahevAya che. AnAthI jaNAya che ke baMdhathI to mAtra mithyAtva mohanIya puMja ja astitvamAM Ave che, arthAta mithyAtvamohanIya ja baMdhAya che. paNa pachI vizuddhinA kAraNe rasa ghaTavAthI samyatva puMja ane mizrapuMja astitvamAM Ave che. arthAt e beno baMdha hoto nathI. - te te dalika potAnA svarUpe ja udayamAM Ave ane tethI svaAcArya guNano sarvathA ke AMzika ghAta karavA rUpa svakArya kare to e vipAkodaya kahevAya che, ane jo dalika svasvarUpe udayamAM na Ave tethI svaAcAryaguNano sarvathA ke AMzika paNa ghAta na kare to e pradezodaya (sibuka saMkrama) kahevAya sarvadhAtI spardhakono vipakodaya hoya tyAM sudhI AMzikaguNa paNa pragaTa thaI zakato nathI, tethI kSayopazama hoto nathI, paNa audayika bhAva ja hoya che. (jemake avadhizUnyajIvane avadhijJAnAvaraNano). sarvaghAtI spardhakono vipAkodaya to na hoya, paNa vipAkodayanI yogyatA paNa na hoya to guNa sarvathA haNAyelo na hovAthI AMzikarUpe pragaTa thayelo hoya che. A kSayopazama kahevAya che. e vakhate jo enA dezaghAtI spardhakano vipAkodaya cAlu hoya to e udayAnuviddha kSayopazama kahevAya che (jemake matijJAnAvaraNAdi) ane dezaghAtI spardhakono paNa vipAkodaya na ja hoya (kAraNake dezaghAtI spardhako hoya ja nahIM) to e zuddha kSayopazama kahevAya che, jemake samyakavIne anaMtAnubaMdhIno). kevalajJAnAvaraNa ane kevaladarzanAvaraNa A be prakRtio evI che ke jyAM sudhI kSaya na pAme tyAM sudhI eno satata sarvaghAtI spardhakono vipAkodaya ja hoya che. kyAreya pradezodaya hoto nathI. mATe enAthI AvArya kevalajJAna114 zataka grantha para TIppaNo Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzana guNo kyAreya AMzikarUpe pragaTa thatA nathI. arthAt A prakRtiono kSayopazama thaI zakato nathI. pAMca nidrAno paNa kyAreya kSayopazama hoto nathI. alabatuM A dhruvodayI prakRtio nathI. eTale eno pradezodaya maLe che. pAMcamAMthI ekeyano udaya na hoya tyAre pAMceno pradezodaya paNa maLe che. tema chatAM, e vakhate paNa sarvaghAtI rasanA vipAkodayanI satata yogyatA to hoya ja che. ane tethI pradezodaya hovA chatAM kSayopazama kahevAto nathI. zaMkA je mata kSepaka zreNImAM nidrAdikanA rasodayanI ayogyatA mAne che, e mate to kSapakazreNImAM eno kSayopazama mAnavo paDaze ne? samAdhAna : jema atyaMta krodhAdinI avasthAmAM nidrAno udaya thaI zakato nathI. arthAt sodayanI ayogyatA hoya che, ne tema chatAM, eno yopazama kahevAto nathI. kAraNake nidrAno udaya na thAya - e aMge jIvano koI prayatna hoto nathI, mAtra evI avasthAnA kAraNe ja e udayanI ayogyatA thAya che. ema zreNImAM jIvanI atyaMta apramatta avasthA je hoya che enA kAraNe nidrAnA udayanI ayogyatA thaI hoya che. mATe ene 'kSayopazama kahevAto nathI. ema devagatimAM thINaddhi trikanA rasodayanI ayogyatA hoya che. paNa e paNa avasthAvizeSakRta hovAthI kSayopazamarUpe gaNAtI nathI. zaMkAH ema to bhavapratyayika avadhijJAnavALAne deva-narakanA bhavarUpa avasthAne kAraNe ja avadhijJAnAvaraNanA sarvaghAtI rasanA udayanI ayogyatA thaI hoya che, to eno paNa kSayopazama na kahevo joIe. te samAdhAna : deva-narakanA jIvane to avadhijJAnasvarUpa phaLa jovA maLe che, mATe kSayopazama mAnavo ja paDe che. thINadvitrikanA udayanI ayogyatA - anudayathI koI svataMtraphaLa jovA maLatuM nathI. eTale avasthAmRta e ayogyatA kSayopazama tarIke lekhAtI nathI. vaLI enI pratipakSI evI nidrA dikano to sarvaghAtI udaya ke enI yogyatA hoya ja che. eTale pahele vagere guNaThANe puruSavedano sarvaghAtI udaya hovAthI, strIvedAdinA anudayakALe paNa 'kSayopazama vicAra 115 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strIvedAdino kSayopazama jema kahevAto nathI, ema prastutamAM samajavuM. eTale ja devagatimAM napuMsakavedano ke narakagatimAM strI-pu. vedano anudaya hovA chatAM, ema devamAM pahelA antarmamAM aratizokano anudaya hovA chatAM ke keTalAka nArakIne AkhA bhavadaramyAna arati-zokano ja udaya rahevAthI, hAsyaratino anudaya hovA chatAM napuMsakavedAdino kSayopazama kahevAto nathI, kAraNake pratipakSIno sarvaghAtI udaya hoya che. matijJAnA. zrutajJAnA. acakSudarzanA. tathA pAMca aMtarAya.. A prakRtio evI che ke eno jyAM sudhI kSaya na thAya tyAM sudhI satata kSayopazama hoya che. Azaya e che ke A prakRtiono baMdha bhale cAra ThA., 3 ThA, vagere sarvaghAtI rasano paNa thayo hoya.. chatAM, jyAre udayamAM Ave che tyAre e adhika rasavALA dalikono rasa kSINa thaIne dezaghAtI rUpa (1 thI 12000 sudhIno) thaIne ja udayamAM Ave che. tethI matijJAnAdi guNo sarvathA AvarAtA nathI, paNa kaMIka aMze to pragaTa rahe ja che. AmAM dezaghAtI rasano vipAkodaya hoya che ne sarvaghAtIrasano kSayopazama hoya che, mATe A udayAnuviddha kSayopazama kahevAya che. "kSayopazama" zabdano artha AgaLa samajIzuM. ekendriya vagere jIvone matijJAnanA rAsana pratyakSAdi peTA bhedo AMzika paNa pragaTa hotA nathI. arthAta, enI AvAraka rAsanamatijJAnAvaraNAdi peTAprakRtionA sarvaghAtI rasano vipAkodaya hoya che, tema chatAM, e vakhate paNa spArzanamatijJAnAvaraNAdinA sarvaghAtI rasano vipAkodaya ke vipAkodayanI yogyatA hotA ja nathI. ane tethI kSayopazama akSata hoya che. zaMkAH jo eke ne rAsanamatijJAnAvaraNIyAdino sarvaghAtI rasodaya che ne tethI kSayopazama nathI, to zrIvizeSAvazyakabhASya vagere granthamAM ekene paNa bhAvathI paMcendriya je kahyA che - madirAno rasAsvAda mANI ldIthI phaLavuM.. vagere je kahyuM che tenuM zuM? samAdhAna : sarvaghAtIno game tevo prabaLa udaya hoya to paNa jIva potAnA tathAsvabhAve, jJAnano sarvathA abhAva thaI jAya e rIte jJAnane 116 zaka grantha para TIppaNo Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvarAvA deto nathI - AvuM je pUrve samAdhAna ApeluM te ja ahIM yogya lAge che. eTale rasa vagereno paNa saMjJArUpe bodha akSata mAnI zakAya che. zaMkA : matijJAnAvaraNIyAdino udayAnuviddha kSayopazama tame kahyo. Ano artha to e thAya ke sarvAkSarasaMnipAtI - utkRSTa kRtadhara 14 pUrvIne paNa zrutajJAnAvaraNanA keTalAka dezaghAtI rasaspardhakono sodaya cAlu ja hoya che, ne tethI enuM paNa keTaluMka zruta AvarAyeluM ja rahe che. zuM A barAbara che? samAdhAna : hA, barAbara che. zrutajJAnanA jeTalA viSayo che, e sarvaviSayaka mRta koIpaNa eka jIvane kyAreya hotuM nathI. utkRSTa kRtajJAnI paNa vadhumAM vadhu asaMkhyAtakALanA bhAvone ja jANI zake che. eTale anaMtakALa pUrve je abhilApya padArtho hatA ane tethI je zrutajJAnanA viSayabhUta hatA, ene vartamAna zrutajJAnI jANI zakatA nathI. eTale ja abhilApya padArthono paNa anaMtamo bhAga ja kRtanibaddha che ema zAstromAM kahyuM che, kAraNake koIpaNa kALanA zrutasamudramAM te kALanA pUrve ke pazcAdvartI anaMtakALabhAvI padArtho nibaddha hotA ja nathI. bIjI rIte paNa AnI saMgati karavI hoya to zrI bhagavatI sUtramAM labdhi AvaraNa ane upayoga AvaraNa ema be kahyA che. labdhi AvaraNano kSayopazama hovA chatAM, upayukta padArtha sivAyanA abhilApya padArtho aMgenA upayoga AvaraNano to rasodaya hoya ja che, ne tethI eno upayogAtmaka bodha hoto ja nathI. avadhijJAnA. mana:paryavajJAnA, cakSudarzanA. ane avadhidarzanA. A cArano jyAre avadhijJAnAdi guNo pragaTyA na hoya tyAre sarvaghAtI rasano vipAkodaya hoya che. ane jyAre avadhijJAnAdi pragaTe che tyAre sarvaghAtIrasa kSINa thaIne dezaghAtIrUpe udayamAM Ave che. dezaghAtIrasano vipAkodaya hoya che. mATe e udayAnuviddha kSayopazama hoya che. have mohanIya karma aMge : darzanamohanIya : anAdi mithyAtvI jIvone mithyAtvamohanIyano ja (15001 ane enI uparano ja) rasa baMdhamAM, sattAmAM ane udayamAM hoya 'Ayopazama vicAra 117 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. A sarvaghAtI rasa che, mATe samatvaguNa AMzika paNa pragaTa hoto nathI. jIva jyAre yathApravRttAdi 3karaNo karI prathama upazama samyakatva pAme che. tyAre vizuddhivazAt traNa puMja bane che ane have sattAmAM 1 thI 12000 (sama. mo.) 12001 thI 15000 (mizramo.) tathA enI uparano (mithyA mo.) ema badhA prakArano rasa prApta thAya che. upazamasamyatvanuM aMtarmuhUrta pUrNa thAya tyAre jIva jo vizuddha adhyavasAyavALo hoya to traNa puMjamAMnA samyatva mohanIya puMjano vipAkodaya thAya che ane zeSa beno pradezodaya thAya che. samatvamohanIya dezaghAtI hovAthI eno vipAkodaya samyatvaguNane AvarI zakato nathI. tethI jIva zAyopathamika samatva pAme che. AmAM 'layopazama" eTale zuM? e vicArIe. dhAroke dasamo samaya e vivakSita samaya che. A samaye udayamAM AvavAnI yogyatAnuM traNe puMjanuM je dalika che te navamo samaya vartato hato tyAM sudhI to ema ja hatuM, arthAt samayamonuM 1 thI 12000 rasavALuM, mizra mo nuM 12001 thI 15000 rasavALuM, ane mithyA mo.nuM 15001 thI uparano jeTalo rasa sattAmAM hoya tyAM sudhInA rasavALuM hatuM. paNa jevo dasamo samaya Avyo ne A vivakSita niSeka udaya pAmyo ke tarata jIvanI vizuddhinA kAraNe traNeno rasa kSaya pAme che. A kSaya vizuddhine anusarIne thAya che. dhAroke vivakSita samaye vizuddhi evI che ke jethI 1 thI 8000 sudhIno rasa udayamAM rahI zake che, enAthI vadhu nahIM, to samyaktapuMjanA vivakSita niSekanA 8001 thI 1200 sudhInA rasavALA daliko, mizranA 12001 thI 1500 sudhInA rasavALA daliko tathA mithyAtvanA 15001 ane uparanA rasavALA daliko. vivalita niSekamAM (vartamAna niSekamAM dasamA samaye udayaprApta niSekamAM) rahelA A badhA dalikono rasa vizuddhivazAta haNAI jAya che ane 1 thI 800 sudhIno thaIne ja udayamAM Ave che. arthAt mizra ane mithyAnuM dalika paNa samyamonA dalika rUpe ja udayamAM Ave che. eTale ke mizra ane mithyA no vipAkodaya nathI thato paNa pradezodaya thAya che ane samyamo paNa 1 thI 8000 110 zataka grantha para TIppaNo Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sudhInA rasa tarIke ja vipAkodaya pAme che. vartamAnaniSekanA 8001 thI 12000, 12001 thI 15000 ane 15001 thI uparanA sattAgata badhA rasanuM 1 thI 8000 sudhInA rasa sudhI A rIte haNAI javuM e kSaya kahevAya che. A ja rIte udIraNAthI je dalika nIce Ave che eno rasa paNa 1 thI 800 sudhI rahI bAkIno haNAI jAya che. A paNa kSaya che. traNe puMjanuM udayAvalikAnI bahAra je dalika rahyuM hoya che te paNa jo apavartanAdithI svasvarUpe ja nIce AvI jAya to samyatva guNane AvarI ja le. eTale vizuddhivazAt jIva e dalikonA vipAkano upazama kare che. arthAt e dalito nIce Ave to paNa eno 8000 thI vadhu rasa udayamAM na ja AvI zake e rIte dabAvI rAkhe che. A upazama kahevAya che. A kSaya nathI, kAraNake upara rahelA dalikomAM adhikarasa haNAI gayo nathI. sattAmAM to paDyo ja che. te paNa eTalA mATe ke pachI azuddhi Ave to e adhika rasa udayamAM paNa AvI zake che, haNAI ja gayo hoya to udayamAM AvI ja na zake. mATe A upazama kahevAya che. A kSaya ane upazamanA prabhAve mizra ane mithyAmo svakArya karI zakatA nathI. arthAt samyakatvaguNane AvarI zakatA nathI. ane tethI samatvaguNa pragaTa thAya che. Ama kSaya + upazamanA kAraNe samatva pragaTayuM hovAthI e lAyopathamika kahevAya che. paNa samatvamohanIyano udaya hovAthI audayikabhAva nathI kahevAtuM. kAraNake enA udayanA kAraNe kAMI A guNa pragaTyo hoto nathI. ulaTuM eno udaya to samatvane malina paNa kare che. vivakSita vizuddhie 8000 sudhIno rasa udayamAM Ave che e joyuM. dhAroke pachI vizuddhi ghaTatI jAya ne azuddhi vadhatI jAya to udayaprAmarasa 8001, 8002... ema vadhato jAya che, ne ethI samatva vadhu malina thatuM jAya che - aticAro vadhatA jAya che. azuddhi ora vadhI jAya ne udayaprAptarasa 12000 karatAM vadhI jAya to jIva samyakatva gumAve che ne mizraguNaThANe Ave che. e vakhate mizramohanIyano vipAkodaya che, ne e sarvaghAtI hovAthI samyakta guNa sarvathA AvarAyelo che. mATe mizraguNaThANAnI avasthAne keTalAka layopazama vicAra 119 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ audayikabhAva kahe che. tema chatAM, azuddhi eTalI nathI vadhI ke jethI 1500 thI uparanA rasano (mithyAtvamohanIyano) vipAkodaya thaI zake. A adhika rasano kSaya tathA upazama cAlu ja che mATe zAstrakAro mizra avasthAne kSAyopathamika bhAva rUpe gaNe che. jyAre azuddhi ghaNI vadhI jAya ane vipAkodaya prApta rasa 15000 thI adhika thaI jAya, tyAre jIva mithyAtva pAme che, A to mithyA mohano audayika bhAva ja che. 2000nA vipAkodaya vakhate je vizuddhi hatI, enA karatAM vizuddhi uttarottara vadhatI jAya to udayaprANarasa 7999, 7998...vagere rUpe ghaTato jAya che. ne tethI samyakta nirmaLa thatuM jAya che. ane vizuddhi khUba badhI jAya to badho ja rasa kSaya pAmI jAya che ne jIva kSAyika samatva pAme che. udayaprApta dalikono bhogavIne kSaya karavo ane anudIrNano upazama karavo e kSayopazama" AvI keTalAka paMDito paNa je vyAkhyA kare che te adhUrI jANavI, kAraNake mithyAtva avasthAmAM paNa enA dalikono bhogavIne kSaya thato ja hoya che. bhogavIne kSaya eTale ja e karma samyakatvane AvaravAnuM svakArya kare ja che. evo artha prApta thAya che. eTale vAstavika vyAkhyA A jANavI ke udayaprApta adhikarasano vizuddhithI kSaya karI nAkhavo (haNIne ocho karI nAkhavo) ane anudIrNadalikonA (udayAvalikA bahAranA dalikonA) adhika rasane dabAvI rAkhavo (upazama karavo) e kSayopazama. kSAyopathamika sabhyatvakALe samatvamohanIyanA amuka rasano to vipAkodaya hoya ja che, mATe A udayAnuviddha kSayopazama che. udayaprANarasanI taratamatAnA kAraNe kSAyopathamika sabhyatvamAM taratamatA hoya che, nirmaLatAmalinatA hoya che. upazamasamyatvakALe traNamAMthI eka paNa pujano vipAkodaya hoto nathI. mATe upazamasamyaktamAM taratamatA hotI nathI. tathA e samyatvakALe traNamAMthI ekeno pradezodaya paNa hoto nathI. (kAraNake jIva aMtaramAM vartato hoya che) e jANavuM. kSAyikasabhyatvakALe to traNe puMja kSINa thaI gayA hovAthI ja pradezodaya ke vipAkodaya kazuM hotuM nathI, ne tethI emAM paNa taratamatA hotI 120 zataka grantha para TIppaNo o o o o o o o o Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI, badhAne eka sarakhuM hoya che e jANavuM. eTale ja upazama tathA kSAyikasamatvane aticAra paNa lAgatA nathI, kAraNake aticAraApAdaka evo satvamohanIyano vipAkodaya hoto nathI. have cAritramohanIya aMge... anaMtA 4. A sarvaghAtI prakRti che. arthAt enA dezaghAtI (1 thI 12000pAvaravALA) spardhako hotA ja nathI. sarvaghAtIno vipAkodaya hoya tyAM sudhI to guNa pragaTa thaI zakato ja nathI. tethI sarvadhAtI spardhakono vipAkodaya thavAnI ayogyatAnA kAraNe thayelo pradezodaya e kSayopazama che. alabata, pahelA guNaThANe anaMtAnubaMdhI kodhanA udayakALe mAnAdino pradezodaya hoya che kharo, paNa e pradezodaya parAvartamAnatAnA kAraNe thayelo hoya che, nahIM ke vipAkodayanI ayogyatAnA kAraNe, kAraNake vipAkodayanI to yogyatA ja paDelI che, mATe e "kSayopazama rUpa nathI. tathA AnA dezaghAtI spardhako to hotA ja nathI. mATe kSayopazamakALe dezaghAtI spardhakono vipAkodaya hovAno koI prazna ja na hovAthI udayAnuviddha kSayopazama nathI. paNa zuddha kSayopazama che. vaLI rasodaya hoya to enI maMdatA-tIvratA para guNanI vadhaghaTa thAya. paNa e to che nahIM. tethI guNamAM vadhaghaTa hotI nathI. tema chatAM jIvanA pariNAmanI vizuddhi, AcArapAlana, yatanA, anAcAravarjana vagere dvArA, sarvaghAtI rasa udayamAM na AvI jAya e mATenI daDhatA thAya che. Ane kSayopazamanI vRddhi kahI zakAya. jenA pariNAma eTalA vizuddha nathI ene AvI daDhatA hotI nathI. Ane kSayopazamanI maMdatA kahI zakAya. eTale ja samAnanimitta maLatAM ekane (maMdAyopazamavALAne) rasodaya thaI javAthI guNanAza thaI jAya che. jyAre anyane (tIvrakSayopazamavALAne) rasodaya aTakelo rahevAthI kSayopazamaguNa jaLavAI rahe che. kSAyika-aupathamika bhAvamAM to AvI paNa hAni-vRddhi hotI nathI. tathA emAM pradezodaya paNa hoto nathI e jANavuM. prathama upazamasamyatvakALe anaMtA 4 no kSayopazama hoya che. lAyopathamika sabhyatvakALe anaMtA. 4 no kSayopazama ke visaMyojanA 'Ayopazama vicAra 121 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya che. zreNInA upazamasamyakatvakALe anaMtA 4nI visaMyojanA hoya che. matAMtare anaMtA 4 no upazama paNa hoya zake. kSAyikasamyaktvIne ane tethI kSapakazreNIvALAne paNa anaMtA. 4 no kSaya ja thaI gayo hoya che. apratyA-pratyA 4. : anaMtA 4 nI jema ja badhuM jANavuM. AnA kSayopathI kramazaH dezavirati - sarvavirati pragaTa thAya che. 9 nokaSAya-4 saMjva : AnA dezaghAtI spardhako paNa hoya che. tethI eno kSayopazama zuddha nathI hoto, paNa udayAnuviddha hoya che. A kSayopazamathI kramazaH dezavirati - sarvavirati pragaTa thAya che. A udayAnuviddha kSayopazama hovAthI emAM dezadhAtI spardhakono je rasodaya hoya che enI taratamatAnA kAraNe dezavirati ane sarvaviratimAM taratamatA Ave che ne tethI bannenA asaMkhya asaMkhya saMyamasthAno thAya che e jANavuM. apratyA pratyA no to aMzamAtra paNa rasodaya na hovAthI enA kAraNe saMyamasthAnamAM vadhaghaTa thaI zakatI nathI. mATe ja eno rasodaya guNano mULathI ghAta karanAro che ne saMjvalanano (upalakSaNathI nokaSAyono paNa) rasodaya aticAra ApAdaka che ema zAstromAM kahyuM che. mithyAtva mo. nokSayopazama mizra, samyamono anaMtA. 4 no apratyA 4 no pratyA 4 no saMjta 3 no saMjva. lobha 9 nokaSAya 122 3 thI 7 guNaThANe 4 thI 7 guNaThANe 3 thI 7 guNaThANe 5 thI 9 guNaThANe 6 thI 9 guNaThANe 6 thI 9 guNaThANe 6 thI 10 guNaThANe 5 thI 9 guNaThANe zataka grantha para TIppaNo Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalAka AcAryanA mate saMjva. 4 no pAMcame guNaThANe paNa kSayopa hoya che. vaLI keTalAka AcAryo vizudyamAna avasthAmAM1le (samyaktvaprAptikALe)tathA 4 the (viratyabhimukha avasthAmAM) paNa nava nokaSAyono kSayopa mAne che. mATe cothe paNa asaMkhya vizuddhisthAna hoya che. vedanIyAdi cAra aghAtI karmothI AvarAyelA avyAbAdha sukha, akSayasthiti, arUpIpaNuM ane agurulaghupaNuM A cAra guNo kyAreya paNa AMzika rUpe prakaTa thatA nathI ane tethI enI mAtrAmAM kyAreya vadhaghaTa thatI nathI. tethI aghAtIkarmono kSayopazama hoto nathI. (A kAryanI apekSAe jaNAvyuM). bIjI rIte kahIe to aghAtI karmono rasa eka ja prakArano hoya che. arthAt eno jaghanyarasa paNa sarvaghAtI rasa jevo ja hoya che. tethI kevalajJAnAvaraNanI jema eno kSayopazama hoto nathI (A svarUpApekSayA kahyuM.) - 14) matijJAnAvaraNIyAdinI dezaghAtitA - jJAnano kevalajJAnAvaraNAdithI anAvRta je eka deza, ene haNanAra hovAthI matijJAnAvaraNAdi dezadhAtI che. AnAthI e paNa jaNAya che ke matijJAnanA viSayabhUta padArthone paNa jIva je jANI zakato nathI e matijJAnAvaraNodayanuM kArya che, paNa enA aviSayabhUta padArthone je jANI zakato nathI e matijJAnAvaraNodayanuM kArya nathI, kintu kevalajJAnAvaraNodayanuM ja kArya che. A ja pramANe zrutajJAnAvaraNAdi temaja cakSudarzanAvaraNAdi aMge paNa jANavuM. matijJAnAvaraNAdinI dezaghAtitA A rIte paNa vicArI zakAya che. matijJAnanA viSayabhUta je padArtho che e badhAnA matijJAnAtmaka bodhane saMpUrNatayA matijJAnAvaraNa haNatuM nathI.paNaakSarano anaMtamo bhAga vagere rUpa bodha ke je kSayopazamathI kAyamI khullo rahe chetene choDIne zeSa bodhane jamatijJAnAvaraNa haNe che, mATe e dezadhAtI che. - matijJAnanA sparzanendriyajanya matijJAna, rasanendriyajanya matijJAna vagere aneka prakAra che ne tethI matijJAnAvaraNanA paNa sparzanendriyajanya - matijJAnAvaraNa, rasanendriyajanmamatijJAnAvaraNa... vagere aneka prakAra che. 'kSayopazama' vicAra 123 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekendriyAdi jIvone matijJAnAvaraNanI rasanendriyajanyamatijJAnAvaraNAdi peTAprakRtionA sarvaghAtI rasaspardhakono udaya hoya che ne tethI rAsanamatijJAnAdi hotA nathI, tema chatAM, spArzana matijJAnAvaraNAdino to dezaghAtI ja udaya hoya che ne tethI chevaTe akSaranA anaMtamA bhAga jeTaluM to matijJAna anAvRta rahe ja che, mATe ekaMdare matijJAnAvaraNa dezaghAtI kahevAya che, sarvaghAtI nahIM. vaLI matijJAnAvaraNa karmano kSayopazama game eTalo vadhato jAya to paNa keTalAka spardhakono rasodaya paNa sAthe cAlu ja hoya che, eka paNa spardhakano rasodaya na hoya, badhAno mAtra pradezodaya ja hoya" AvuM banatuM nathI. mATe matijJAnAvaraNano kSayopazama udayAnuviddha ja hoya che e jANavuM. AvuM ja zrutajJAnAvaraNa tathA acakSudarzanAvaraNa aMge jANavuM. avadhijJAnAvaraNa avadhizUnya jIvone avadhijJAnAvaraNano sarvaghAtI rasodaya hoya che, kSayopazama hoto nathI. paNa avadhijJAnI jIvone enA sarvaghAtI spardhakono udaya hoto nathI. mATe kSayopazama hoya che. tema chatAM, avadhijJAnAvaraNanA keTalAka spardhakono rasodaya paNa e vakhate hoya to che ja, mATe Ano kSayopazama paNa udayAnuviddha hoya che, zuddha nahIM. manaH paryavajJAnAvaraNa aMge paNa mana:paryavajJAnI ane tazUnya jIvo aMge A pramANe kramazaH udayAnuviddha kSayopazama ane sarvadhAtI rasodaya jANavA. ema cakSudarzanI tathA avadhidarzanI jIvone cakSudarzanAvaraNa tathA avadhidarzanAvaraNano udayAnuviddha kSayopazama hoya che ane tabhinna chamone enA sarvaghAtI rasaspardhakono udaya hoya che e jANavuM. ekendriyAdine matijJAnAvaraNano kSayopazama hovA chatAM rAsanamatijJAnAvaraNAdirUpa avAMtara prakRtinA sarvaghAtI rasano vipAkodaya hoya che ema avadhijJAnAvaraNanI paNa peTA prakRtio hoya tathA amuka peTaprakRtinA kSayopazamakALe paNa tadanyapeTAprakRtinA sarvaghAtIrasano udaya hoya. AvuM saMbhavita che ke nahIM? eno nirNaya bahuzruto pAse karavo. A ja pramANe mana parvavajJAnA aMge paNa jANavuM. 15) saMva, 4. zaMkA : A prakRtio yathAkhyAtacAritrane sarvathA 124 zAka grantha para TIppaNo Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haNanArI che. A cArano udaya hoya tyAM sudhI A cAritraguNa pragaTa thato ja nathI, to A cArane dezaghAtI kema kahI che ? samAdhAna H chaThThA guNaThANAthI je sarvavirati hoya che e, vItarAgatAnijaguNasthiratAsvarUpa mULabhUta cAritraguNanA AMzikaguNarUpa ja che. e pragaTa thayelo che, mATe mAnavuM paDe che ke saMjva no sarvadhAtI rasodaya che nahIM. arthAt dezaghAtI rasodaya ja che. mATe A 4ne dezaghAtI kahI che. 1 thI 5 guNaThANA sudhI matAMtare 1 thI 4 guNaThANA sudhI A cAramAMthI jyAre jeno udaya hoya tyAre sarvaghAtI spardhvakano ja udaya hoya che, zeSa 3 no pradezodaya hovA chatAM, jo vipAkodaya thAya to sarvaghAtI rasano ja thAya che.. arthAt sarvaghAtI rasanA vipAkodayanI yogyatA paDelI ja hoya che. mATe ekeno kSayopazama kahevAto nathI.. chaThThAguNaThANAthI jyAre jeno udaya hoya teno paNa dezaghAtI rasano ja vipAkodaya hoya che. sarvaghAtIno nahIM.. anya traNamAMthI paNa koIno paNa udaya thaI jAya to paNa dezaghAtIno ja thAya, sarvaghAtI rasano nahIM. arthAt cAremAMthI ekeyanA sarvaghAtI rasodayanI yogyatA hotI nathI.. mATe cAreno kSayopazama kahevAya che. AnAthI jaNAya che ke kSayopazama thAya to saMjvalana krodha, saMjvalanamAnAdi cAreno thAya ne na thAya to ekeno na thAya.. paNa ekAda beno kSayopa hoya ne anyano audayika bhAva hoya AvuM banI zakatu nathI. AvuM ja pratyA apratyA ane anaMtA krodhAdi aMge paNa jANavuM. nava nokaSAya aMge paNa A pramANe ja jANavuM. 1 thI 4 guNaThANe ke jyAre kSayopa che nahIM, tyAre, jyAre puruSavedAdi jeno udaya hoya tyAre enA sarvaghAtI rasaspardhakono vipAkodaya hoya che, ne tadanya strIvedAdino pradezodaya hovA chatAM sarvaghAtI rasodayanI yogyatA hoya ja che. (arthAt puruSavedodaya aTakI strIvedodayAdi thAya to strIvedanA paNa sarvaghAtI rasano ja udaya thAya. ema anyayugalAdi mATe jANavuM.) mATe naveno audiyakabhAva ja kahevAya che. pAMcamA vagere guNaThANe jyAre jeno vipAkodaya hoya eno paNa dezaghAtI saMjDa no kaSAyono kSayopa ja 125 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ spardhakono ja hoya. sarvaghAtIno nahIM.. ne pradezodayavartI tadanyano paNa kadAca jo vipAkodaya thaI jAya to paNa dezaghAtIno ja thAya, sarvaghAtIno nahIM. arthAt navenA sarvaghAtI rasodayanI ayogyatA hoya che. mATe naveno kSayopazama hoya che. eTale ke jo kSayopazama thAya to naveno thAya che, paNa ekabe-traNa vagere prakRtiono thato nathI. 16) dAnAntarAyAdinuM dezaghAtIpaNuM A rIte paNa vicArI zakAyagrahaNa dhAraNAdiyogya-pudgalo dAnAdinA viSayabhUta che. dAnAntarAyAdino game eTalo prabaLa udaya hoya to paNa te tenA viSayabhUta badhA pudgalonAM dAnAdi aTakI jatA nathI. tIvra dAnAMtarAyAdinA udayavALA jIvo paNa kaMIka tyAga kare ja che. chevaTe audArikAdi pugalone choDe ja che.. ema audArikAdi pagalono lAbha tIvralAbhAntarAyanA udayavALA jIvane paNa thayA ja kare che, e kyAreya aTakato nathI. A ja rIte bhoga-upabhoga mATe paNa jANavuM. (zvAsozvAsa-bhASA vagere pudgalono bhoga ne zarIrarUpe pariNamelA pudgalono upabhoga. A rIte paNa vicArI zakAya). vigrahagatimAM rahelA bhava prathama samaye vartatA sUkSma nigodIyA jIvane varyAntarAyano tIvra rasodaya hovA chatAM enuM vIrya sarvathA haNAI jatuM nathI. ne tethI e sarvathA vIryazUnya banI jato nathI. mATe vIryAntarAya paNa sarvaghAtI nathI. vIrya paNa jIvano mULabhUta guNa che. tethI jJAnanI jema eno paNa kaMIka aMza to haMmezA udyatita rahe ja che e jANavuM. puNya pApa pakRtioH 17) tiryaMcAyuH tiryaMcagatinAma karma pApa prakRti che. kAraNake pazupaNuM koIne gamatuM nathI. tema chatAM, pazupaNuM ekavAra maLI ja jAya to pachI maravuM gamatuM nathI. jIvavuM ja game che. mATe tiryaMcAyu puNyaprakRti che. eTale ja eno tIvrarasa vizuddhithI baMdhAya che. 18) pApa prakRtio : zrI tattvArthasUtramAM sama. mohanIya, puveda, - hAsya ane ratine puNya tarIke je kahyA che te eka cokkasa apekSAe che. bAkI 127 zAka grantha para TIppaNI * * * * * * * * * Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A badhI prakRtino tIvrarasa azubha hovAthI vastutaH A pApa prakRtio ja che. samyaktvamohanIyanA udayakALe jIva samyaktva anubhave che, pu. vedano udaya zeSavedaddhika karatAM gauravAspada ane iSTa che. hAsya ane rati to jIvane sAkSAt 'anukULa' tarIke vedAya ja che, mATe A apekSAe A badhIne puNya prakRti kahI zakAya che. 19) sthAvaradasakanI dase dasa prakRtio pApa prakRti che. prazna : sthAvaradazakamAM je asthiranAmakarma che tenA udayathI jIbha vagere asthira rahe che.. A to jIvane iSTa che.. to ene pApakarmamAM kema gaNI? uttara H saMkleza vadhavAthI jeno rasa tIvra baMdhAya te azubha ne e ghaTavAthI jeno rasa tIvra baMdhAya te zubha.. A mukhya vyAkhyA jANavI. asthiranAmakarmano paNa tIvra saMklezamAM tIvra rasa baMdhAya che mATe e azubha (pApa) prakRti ja che. prazna H jo e pApakarma ja che to jIbha-AMkhanI pAMpaNa vagerene halatI rAkhavI.. vagere rUpe jIvane anukULatA kema UbhI karI Ape che? ane jIbhapAMpaNa vagere koIkane sthira thaI jAya to e sthiranAmakarmano udaya jANavo? ne e puNyodaya hovA chatAM pratikULatA Ape? uttara H pracalita vyAkhyA pramANe to AvuM mAnavuM paDe che.. paNa je jarA vyAkhyA badalavAmAM Ave to koI asaMgati rahetI nathI. je avayavonuM jevuM sahaja avasthAna hoya (dAMta vagerenuM sthira, jIbha vagerenuM asthira) evA sahaja avasthAnane ja e sthirapaNe jALavI rAkhe e sthiranAmakarmano udaya ne e sahaja avasthAna asthira thaI jAya (arthAt dAMta hAlavA mAMDe ke jIbha sthira thaI jAya) e asthiranAmakarmano udaya. game evA nirogIne paNa koIka ne koIka avayava enI mULa avasthAthI kaMIka ne kaMIka to cyuta thayo ja hoya che, ema game tevA rogIne paNa koIka avayava to yathAvasthita hoya ja che.. mATe A banne prakRtio dhruvodayI gaNAyelI che ema samajavuM paDe. A vyAkhyA svoprekSita che e jANavuM. sthira-asthiranI vyAkhyA 127 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azubhavarNAdi 4: azubhavarNAdi 4ne pApaprakRti kahI ane zubha varNAdi 4 ne puNyaprakRti tarIke kahI che. eTale varNAdi 4 no bannemAM ullekha thavAthI puNya+pApa prakRtiono saravALo 42+2=124 thAya che. A baMdhanI 120nI apekSAe gaNatarI che. udayanI 122 nI apekSAe 42 + 84 = 126 samajavI (pApamAM sama.mo.+mizra mo vadhe). sattAnI 158nI apekSAe 68+88=158 prakRtio jANavI. puNyamAM pa saMghAtana+15 baMdhana vadhe tathA varNAdimAM 4 nA badale 11 gaNavAthI 7 vadhe. pApamAM sama. mo. + mizra mo. + varNAdinI 4 nA badale 9 gaNavAthI pAMca vadhe. (kRSNa-nIla, durabhi, tikta-kaTu, zIta, RkSa, guru, karkaza A 9 pApaprakRti che, zeSa 11 puNya prakRti jANavI.) 158nI apekSAe gaNavAmAM Ave to dhruvabaMdhI vagere nIce pramANe jANavI. 1) dhruvabaMdhI - 68 varNAdi vIsevIsa dhruvabaMdhI che. tethI 16 e vadhe, tathA taijasa-kAzmaNa benA badale taijasa saptaka gaNavAthI pAMca e vadhe. tethI kula 47+16+5 68. 2) adhuvabaMdhI - 88: audA vai. AhA. traNanI dikanA badale sasaka gaNavAthI 15 prakRtio vadhe. 73+15388 samyA ane mizra mo. bemAMthI ekamAM na Ave, kAraNake baMdhAtI ja nathI. 3) dhruvodayI - 48 : dhruvabaMdhInI jema 16+1=21 prakRtio vadhe. 27+21048 4) adhUvodayI - 110H adhuvabaMdhInI jema 15 prakRti vadhavAthI. 95+15=110 5) dhruvasattA-130, adhuvasarA-28 : mULagaNatarI mujaba ja. 6) ghAtI 47 : 45+samya. mo. + mizra mo. 7) aghAtI 111 : 75+varNAdimAM 16 vadhe + 15 baMdhana + 5 128 zataka grantha para TIppaNo Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghAtana. 8-9) puNya - 69 : pApa-89 AgaLa batAvyA mujaba 10) aparA- 50H 29+dhuvabaMdhInI jema 16+5 vadhe. 11) parA. 106 91+adhuvabaMdhInI jema 15 vadhe. udayanI apekSAe sama.mizra mo paNa gaNIe to 108 thAya. 12-15) kSetravipAkI 4, bhavavipAkI 4, jIvavipAkI 78 16) pudgalavipAkI 72 : 36+varNAdimAM 16+15 baMdhana+5 saMghAtana ahIM, puNya-pApa prakRtinI vyAkhyA A pramANe karI ke jeno tIvrarasa vizuddhithI baMdhAya te puNya ane saMklezathI baMdhAya te pApa. paraMtu, jeno maMdara saMklezathI baMdhAya te puNya ane vizuddhithI baMdhAya te pApa' AvI vyAkhyA na karI zakAya, kAraNa ke keTalIya zubha tathA azubha prakRtio evI che ke jeno jaghanyarasa saMkleza ke vizuddhithI nathI baMdhAto, kintu parAvartamAna madhyama pariNAme baMdhAya che. 20) parAvartamAna prakRtioH praznaH karmaprakRti baMdhanakaraNamAM anukRSTinA adhikAramAM traNa veda, be yugala vagereno aparAvartamAna azubhanA vibhAgamAM samAveza karyo che, jyAre ahIM ene parAvartamAna kahI che. AvuM zA mATe? uttara : banne sthaLe vyAkhyAo judI che, mATe e bheda paDyo che. je prakRtinA baMdhAdi anyanA baMdhAdine aTakAvIne pravarte te parAvartamAna. AvI ahIM vyAkhyA che, mATe vedAdi parAvartamAna che. jyAre karmaprakRtimAM jeno jaghanya rasabaMdha parAvartamAnatAnA kAraNe thAya, arthAt parAvartamAna madhyama pariNAme thAya te parAvartamAna ane jeno jaghanyarasabaMdha saMkleza ke vizuddhinA kAraNe thAya te aparAvartamAna" AvI vyAkhyA abhipreta che. badhI ja ghAtI prakRtiono jaghanya rasabaMdha vizuddhithI thato hovAthI badhI ja aparAvartamAna che. mATe vedAdi paNa tyAM aparAvartamAna kahI che. 158nI apekSAeUvabaMdhI vagere vicAra 129 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21) AnupUrvI nAmakarma kSetravipAkI che eno artha Avo vicArI zakAya che. jyAre parabhavAyubaMdha phAInala thAya che tyAre ja parabhavanuM utpattikSetra paNa nakkI thaI jAya che. e vakhate baMdhAtuM AnupUrvInAmakarma jIve kayAMthI vaLavuM e paNa nakkI karI de che. jema AjakAla lesaragAIDeDa misAIla je choDavAmAM Ave che, emAM choDatI vakhate ja misAIla kayAMthI kaI tarapha vaLI jaze e nakkI hoya che. jevuM e vaLavAnuM kSetra Ave ke tarata lesarasisTama ene e dizAmAM vALI de che. AvuM ja prastutamAM jANavuM. pahelethI nakkI thayeluM kSetra jevuM Ave ke tarata AnupUrvInAmakarma udayamAM AvIne jIvane yogyadizAmAM vALI de che. mATe e kSetravipAkI (=amuka cokkasa kSetramAM vipAka = rasathI udaya pAmanAra) kahevAya che. - 22) zaMkA : pratyeka ane sAdhAraNanAmakarmanI jema sUkSma ane bAdaranAmakarmane paNa pudgalavipAkI kema na kahI ? samAdhAna : A zaMkAnuM samAdhAna meLavatAM pahelAM jIvavipAkI prakRtiono jIvavipAka zuM che ne pudgalavipAkI prakRtiono pudgala para vipAka zuM che ? e vicArIe. jJAnAvaraNIya karmo Atmadravya para evI asara kare che ke jethI eno jJAnapariNAma (jJAnaguNa) pragaTa na thaI zake. (pragaTa jJAna e paNa Atmadravyano ja eka pariNAma che ne ajJAna-vikRtajJAna e paNa Atmadravyano ja eka pariNAma che. jJAnAvaraNakarmanA udayathI karmanA rasane anusarIne ajJAnapariNAma pravarte che, mATe e jIvavipAkI che. ema darzana-adarzana pariNAma, samyakatva-mithyAtva pariNAma, kSamAdi (AtmaramaNatA) - krodhAdi (pudgalaramaNatA) pariNAma, vIrya-pramAdAdi pariNAma A badhA darzanAvaraNAdi ghAtI karmanA kSayopazama ke udayathI thatA AtmadravyanA ja pariNAmo che. mATe badhI ja dhAtI prakRtio jIvavipAkI che. 130 have adhAtI prakRtionI vicAraNA karIe. zAtA - azAtA vedanIya karmo to jIvanA sukha-duHkha pariNAma pedA zataka grantha para TIppaNo Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karanArA hovAthI jIvavipAkI che e spaSTa ja che.. have nAmakarmano vicAra karIe.. gatinAmakarma : jema nirmaLa saMyama pAlana vagerethI thayelI zuddhi AtmAno evo pariNAma kare che ke jethI avadhijJAnAvaraNano kSayopazama thaI jAya ne jIvane avadhijJAna prApta thAya.. ema devagati-nArakagati nAmakarma evo jIvapariNAma kare che ke jethI adhijJAnAvaraNano kSayopazama thaI jAya.. tathA deva-nAraka gatinAmakarma jIva para evI paNa asara kare che jethI ene viratipariNAma jAge ja nahIM. tiryaMcagatinAma karma evI asara kare che ke jethI sarvaviratipariNAma jAge nahIM.. e pariNAma paNa jAgI zake evI zakyatA manuSyagatinAmakarmanA udayathI UbhI thAya che (ahIM jaNAvI e sivAyanI paNa, jJAnAvaraNIyAdino amuka prakArano - amuka mAtrAno ja kSayopazama vagere thaI zake.. vagere paNa te te karmonI jIva para sIdhI asara jANavI.. AvuM anyatra paNa jANavuM). mATe gatinAmakarma jIvavipAkI che. jAtinAmakarma : A karma jIvanA caitanya para asara karanAruM hovAthI jIvavipAkI che e spaSTa che. ekendriyanAmakarmanA udayavALA jIvone amuka mAtrAnuM ja caitanya anAvRta rahyuM hoya che. eTale ene anusarIne ja e jIvone amuka maryAdAmAM ja jJAna-vIrya vagere pravarte che. ema krodhAdi kaSAyo paNa amuka mAtrAmAM ja pravartI zake che ne tethI e jIvone sthitibaMdha (mithyAtvamohanIyanI apekSAe) palyopamanA asaMkhyAtamA bhAgathI nyUna evA eka sAgaropamathI laIne pUrNa eka sAgaropama sudhInI maryAdAmAM ja thato hoya che.. AnAthI ocho ke vadhAre sthitibaMdha thaI zake evI kaSAyapariNati e jIvone AvI ja zakatI nathI.. A ekendriya jAtinAmakarmanA udayano prabhAva che. mATe e jIvavipAkI che. palyopamanA saMkhyAtamA bhAgathI nyUna paccIzasAgaropamathI mAMDIne pUrA paccIza sAgaropama sudhIno ja mithyAtvamohanIyano sthitibaMdha je kaSAyapariNatiothI thAya evI ja kaSAyapariNatiomAM jIva ramyA kare e gati-jAtinI jIvavipAkitA 131 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ beindriyajAtinAmakarmano vipAka che. athavA ema paNa kahI zakAya ke A kaSAyapariNatiothI maMda ke tIvra pariNationa thAya evo ja kaSAyamohanIyano rasa udayamAM AvI zake, maMda ke adhika rasa sattAgata hovA chatAM udayamAM na AvI zake.. Avo jIvapariNAma e beindriyajAti nAmakarmano vipAka che. ema ekendriya karatAM adhika mAtrAmAM ane te indriyakaratAM alpamAtrAmAM ja jJAnAvaraNIya - darzanAvaraNIya varyAntarAyAdi karmono kSayopazama thaI zake evo jIvapariNAma e beindriyajAtinAmakarmano vipAka che. mATe e paNa jIvavipAkI che. A ja pramANe teIndriya jAtinAmakarma vagere mATe jANavuM. zarIranAmakarma A karmano vipAka audArika vagere zarIrapudalo para che e spaSTa hovAthI A karma pudgalavipAkI kahevAyuM che. enI jIva para vyakatarUpe sAkSAt koI asara nathI, mATe ja sthitibaMdha vageremAM ne tatkAraNIbhUta kaSAyodayasthAna vageremAM audArika-vaikriyAbizarIra bhede koI bheda paDato na hovAnA kAraNe te darzAvavAmAM Avyo nathI. zaMkAH yoganA alpabadutvamAM to AhArakazarIrInA utkRSTayoga karatAM tadanyazarIrI manuSya-devAdino utkRSTayoga asaMkhyaguNa batAvyo che. eTale evuM kahI ja zakAya che ne ke AhAraka zarIranAmakarme jIva para evI asara karI ke jethI utkRSTayoga AvI zake nahIM. ane to pachI ene jIvavipAkI kema na kahevAya ? samAdhAna: caudapUrvadhara mahAtmAe jyAre AhAraka zarIra banAvyuM hotuM nathI, tyAre emane vIryAntarAyano jevo kSayopazama hoya che, emAM, AhAraka zarIra banAve ne tethI AhAraka zarIranAmakarmano udaya thAya, eTalA mAtrathI kazo pharaka paDI jato nathI. mATe e jIvavipAkI nathI. paNa AhAraka zarIra e eka evuM sAdhana che ke je vIryAntarAyakarmanA kSayopazamathI pragaTela labdhivIryane, audArika ke vaikiya zarIra jevI rIte utkRSTa yogasthAna sudhI pravRttivIryamAM pariNamAvI zake che, evI rIte e (AhArakazarIra) pariNamAvI zakatuM nathI, eTale vIryAntarAyakarmano kSayopazama jarA paNa ghaTyo hoto nathI, 132 zataka grantha para TIppaNI Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ne chatAM utkRSTayogasthAna AvI zakatuM nathI. kadAca vIryAntarAyakarmano kSayopazama dhAroke ghaTato hoya to paNa koI prazna nathI, kAraNake sevArtAsaMghayaNano udaya zarIra para evI asara kare che ke jethI zarIra chevaThuM saMghayaNavALu bane. AvuM zarIra evuM nirbaLa sAdhana che ke jethI utkRSTa yoga to pravartI zakato nathI, vIryAntarAyano kSayopazama paNa prabaLa thaI zakato nathI. ne tema chatAM sevArta e pudgalavipAkI ja che, kAraNake enI sAkSAt asara zarIra para che. ane pachI zarIranI asara jIva para che. AvuM ja AhAmATe jANavuM tathA zrI bhagavatIjImAM to AhAraka zarIrIne paNa zeSadeva-manuSyAditulya utkRSTayoga mAnyo ja che, eTale ene anusarIne to A zaMkA ja UThI zakaze nahIM. upAMga, baMdhana, saMghAtana, saMghayaNa, saMsthAna, varNAdi cAra, nirmANa, agurulaghu, sthira, asthira, zubha, azubha, pratyeka, sAdhAraNa, upaghAta, Atapa, udyota, parAghAta.. A badhI pudgalavipAkI hovI spaSTa che. zaMkA H saMghayaNanAmakarmane jIvavipAkI kema na kahI ? kAraNake chevaTyuM saMghayaNa vagere karmano udaya jIva para evI asara kare che ke jethI 7 mI naraka vagere prAyogya kliSTa pariNAmo ke mokSa vagere prAyogya vizuddha pariNAmo AvI zake nahIM. samAdhAna H saMghayaNanAma karma to zarIramAM 'asthisaMcayanI evI racanA karavAnuM ja kAma kare che, sIdhA jIvanA pariNAmo para asara karatuM nathI. paNa kaSAyamohanIyAdi karmonA udaya ke je kliSTa pariNAma UbhA kare che, ne enA kSayopazamAdi ke je vizuddhapariNAma kare che A banne (udaya ke kSayopazama) dravya-kSetra vagerene pAmIne thatA hoya che. chevaTaThuM saMghayaNa vagere evA dravya che ke jene pAmIne evA tIvra udaya ke atyaMtanirmaLa kSayopazama thaI zakatA nathI. Ama saMghayaNanAmakarmanI sIdhI asara jIvadravya para nathI, paNa zarIrapudgalo para (zarIragata asthipudgalo para) che ne enA dvArA jIva para che.. mATe e jIvavipAkI na kahevAtA pudgalavipAkI kahevAya che. saMghayaNanI pu vipAkitA 133 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaMkA H AvuM to ekendriyajAtinAmakarma vagere mATe paNa kahI zakAya che : ke e karma sIdhuM to pudgala para asara kare che ne pachI evA pudgalAtmaka dravyane pAmIne jJAnAvaraNIya vagere karmonA amuka cokkasamAtrAmAM ja udaya-kSayopazama thatA hovAthI amuka cokkasa maryAdAnA ja jJAnAdi teomAM pragaTa thAya che. ane tethI ene paNa pudgalavipAkI kahevA joIe. samAdhAna H A zaMkA barAbara nathI.. kAraNake jAtinAmakarmanI asara pudgala para thatI hoya to kayA pudgala para? dravyendriyanuM je nirmANa thAya che temAM to paryA-upAMga-nirmANanAmakarma bhAga bhajave che, jAtinAmakarma nahIM.. jAtinAma karma to evo AtmapariNAma ja Ubho kare che ke jethI paryAsinAmakarmanA peTA vibhAgasvarUpa indriyaparyAsinAmakarmanA paNa peTAvibhAgarUpa sparzanendriyaparyAsinAmakarmanA prabhAve, zarIrarUpe pariNamelA pudgalomAMthI mAtra sparzanendriyarUpe ja pudgalo pariName, anyaindriyarUpe nahIM. A ja rIte upAMganAmakarma vagere mATe paNa jANavuM. e ja rIte jJAnAvaraNIyAdino maryAdita kSayopazama ja thAya, evo paNa jIvapariNAma jAtinAmakarmanA udaye thAya che. mATe e jIvavipAkI ja che. khagatinAmakarma : A karma jIvavipAkI che. zaMkA : haMsa jevI zubhacAla ke UrTa jevI azubhacAla e to zarIranA dharma che. mATe A karmane pudgalavipAkI kahevuM joIe ne. samAdhAna H hA, vAta barobara che, zubha-azubhacAla zarIra (paga) zI rIte paDe che enA parathI ja jaNAtA hovAthI zarIradharma kahI zakAya che.. ne chatAM khagatinAmakarmane jIvavipAkI kahI che, mATe enuM kAraNa vicArI kADhavuM joIe. e vicAra Avo thaI zake che - manuSyAdi koIpaNa jyAre cAle che tyAre enA AtmapradezonI sAthe paga jAya che ke paganI pAchaLa Atmapradezone kheMcAvuM paDe che ? A sau prathama vicAravuM joIe. Azaya e che ke zarIranI sAthe jIvapradezo kSIranIravat ekameka thayelA che. eTale zarIranI koIpaNa hilacAla sAthe jIvapradezonI paNa evI ja hilacAla thAya che, ne jIvapradezonI 134 zAka grantha para TIppaNo Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koIpaNa hilacAla sAthe zarIrapulonI paNa evI ja hilacAla thAya che. sajIva svakIya icchAthI jyAre halanacalana karavAno prayAsa kare che tyAre eno prayatna potAnA Atamapradezone e dizAmAM dhakelavAno hoya che. ne Atmapradezo sAthe zarIra paNa e dizAmAM dhakelAya che. A prayatnane kAraNe AtmapradezonI sthiti pratyeka kSaNe badalAtI rahe che ne enA kAraNe gati thAya che-halanacalana thAya che. AtmapradezonI sAthe zarIranI sthiti paNa pratikSaNa badalAtI rahe che ne tenA kAraNe gati daSTigocara bane che. zubhakhagatinAmakarmanA udayavALA jIvane jyAre e cAlavAno prayAsa kare ne Atmapradezone AgaLa dhakele tyAre A karmanA udayanA kAraNe Atmapradezo pratikSaNa evI rIte dhakelAya che ke jethI enI sAthe gatizIla banelA zarIranI pratikSaNa banatI avasthAothI haMsa jevI cAlanI AkRti racAya.. ne jonArane e cAla jovI game. Ama gatipariNata jIvanA Atmapradezo pratikSaNa cokkasa prakAre (amuka cokkasa AkRti racAya e rIte) je khase che te khagatinAmakarmano udaya che. arthAt eno sAkSAt vipAka Atmapradezo para che, ne pachI AtmapradezonA e rIte khasavAnA kAraNe zarIranI evI sArI ke narasI cAla UbhI thatI hovAthI zarIra para enI asara paraMparAe che. mATe khagati nAmakarma jIvavipAkI che. trasanAmakarma ane sthAvaranAmakarmanI jIvavipAkitA paNa A rIte vicArI zakAya che. sthAvara nAmakarmanA udayano prabhAva evo che ke e jIva potAnA prayatnathI Atmapradezone koIpaNa dizAmAM dhakelI zakato ja nathI. ne tethI AtmapradezonI sAthe zarIranI gati thAya evuM paNa zakya banatuM ja nathI. hA, bAhya padArthathI zarIra dhakelAya ne tenI sAthe Atmapradezo dhakelAya evuM banI zake che. jemake pavanaprerita lIluM pAMdaDuM. AmAM pavanathI pAMdaDuM (vanaspatikAyajIvanuM zarIra) Amatema phaMgoLAya che ne enI sAthe Atmapradezo paNa taNAya che. AmAM jIvano koI prayatna hoto nathI. trasakAya mATe AnAthI juduM che. jIva pote prayatna karIne Atmapradezone khaseDe che ne enI sAthe zarIra khase che. mATe trasakAyanI vyAkhyA karAya che ke potAnI icchA mujaba halanacalana nagatinI jIvavipAkelA 13pa Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI zake te trasa.. Ano artha potAnA prayatnathI halanacalana karI zake te trasa evo karavo. svaprayatnathI halanacalana thaI zake- khaseDI zakAya AvI AtmapradezomAM yogyatA trasanAma karmanA udayathI thAya che, mATe trasanAmakarma jIvavipAkI che. svaprayatnathI Atmapradezone khaseDI na zakAya evI yogyatA sthAvaranAmakarmathI Ave che, mATe e paNa jIvavipAkI che. caudame guNaThANe paNa trasanAmakarmano udaya che. mATe tyAre paNa svaprayatnathI Atmapradezone khaseDavAnI yogyatA hoya che. paNa yoganirodha karyo hovAthI jIvano potAno koI prayatna ja na hovAthI Atmapradezo khasatA nathI. audArikakAyayoga vagerenA kAraNe jIvapradezonuM je spaMdana thatuM hoya che e ahIM khasavA tarIke abhipreta nathI. kAraNake e to sthAvarajIvone paNa hoya che, ne e paNa jIvavIryatA hovAthI svaprayatnakRta ja che. ahIM to, vivakSitasamaye zarIra je AkAzapradezone avagAhIne rahyuM hoya te AkAzapradezonI bahAranA AkAzapradezomAM pachInA samaye jIva svaprayatnathI Atmapradezone dhakele te khasavA tarIke abhipreta che. vaLI e vakhate AtmapradezonI sAthe audArikAdi traNamAMnuM zarIra paNa e AkAzapradezomAM khasatuM hovuM joIe. eTale ekendriyajIvomAM paNa samuddAta vakhate zarIranI bahAra Atmapradezo je pheMkAya che te paNa 'khasavA' rUpa nathI. kAraNake enI sAthe audArikazarIra jatuM hotuM nathI. ema velaDI thAMbhalA para je caDhe ke mULiyA jamInamAM je nIce utare che te saMkocavikAsazIla AtmAno zarIra sAthe vikAsa che, emAM jIvapradezo upara-nIce tarapha AgaLa vadhe che, paNa tema chatAM e 'khasavA' rUpa nathI e samajI zakAya evuM che, mATe enA dvArA paNa sthAvara jIvomAM svaprayatnathI Atmapradezone khaseDavAnI yogyatArUpa trasapaNuM kahI zakAtuM nathI. A badhI vicAraNA parathI banne khagatinAmakarma tathA trasa sthAvaranAmakarma e jIvavipAkI prakRtio che e spaSTa jaNAya che. zataka grantha para TIppaNo 136 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUkSma bAdara H A banne paNa jIvavipAkI prakRtio che. zaMkA H eka ke aneka zarIra bhegA thavA chatAM je carmacakSuthI joI na zakAya AvA zarIravALA jIvo 'sUkSma' kahevAya che. AmAM 'carmacakSuthI joI na zakAya' no artha 'koIpaNa indriyathI jANI na zakAya' evo che. arthAt sUkSmanAma karma zarIrapudgalo para evI asara kare che ke jethI e koIpaNa indriyano viSaya na banI zake.. to sUkSmanAmakarmane pudgalavipAkI kema na kahI? samAdhAna H bezaka sUkSmanAmakarmanA udayavALA jIvonuM zarIra AvA sUkSma pariNAmavALuM hoya che. paNa pudgalavipAkI evI varNa-gaMdha vagere prakRtionI jIvanA pariNAma para jema koI sAkSAt asara hotI nathI, ane tethI zuklavarNavALAne ATalo sthitabaMdha hoya ne kRSNavarNavALAne enAthI hIna ke adhika hoya Avo koI pharaka paDato nathI.. e ja rIte yoga vageremAM pharaka paDato nathI. AvuM sUkSma-bAdara mATe nathI. bAdarajIva jeTalA yogasthitibaMdha vagere sUkSmane hotA nathI. arthAt pUrve jAtinAmakarma mATe jaNAvyuM tema sUkSma-bAdara nAmakarmanI sIdhI jIvanA pariNAmo para asara che, mATe e jIvipAkI che. A ja rIte paryApta - aparyApta nAmakarmanI paNa sIdhI jIvapariNAma para asara hovAthI e paNa jIvavipAkI che. paNa pratyeka-sAdhAraNa nAmakarma mATe evuM nathI...jIva pratyeka hoya ke sAdhAraNa hoya enA kAraNe jIvanI kaSAyapariNati ke vIryapariNati vageremAM kazo phera paDato nathI. eTale ja yoganA ke sthitibaMdhanA alpabahutvamAM jema sUkSma-bAdara ke paryAma-aparyApta jIvonA bola alaga alaga Ave che ema pratyeka- sAdhAraNanA AvatA nathI. Ama pratyeka-sAdhAraNa pudgalavipAkI hovAthI ja caudame guNaThANe zarIrasaMlagna zarIranAmakarma vagereno jema udaya hoto nathI ema pratyekano paNa udaya hoto nathI, paNa trasAdi nAmakarmano udaya hoya che. sUbA nI jIvavipAkitA ... 130 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhaga-Adeya-yazanAmakarma : A traNa ne enI pratipakSI durbhaga vagere traNa prakRtio jIvavipAkI che. A prakRtiono pudgala para sAkSAta jo vipAka hoya to kevA prakArano hoya ? A praznano javAba maLI zakato nathI. kAraNa ke kurUpa ke surUpa, zyAmavarNavAnuM ke gauravarNavAna, rogI ke nirogI, sazakta ke azakta.. A badhA ja vikalpomAM subhaganAmakarmano ke durbhaganAmakarmano.. koIno paNa udaya saMbhavita che. alabat jema zarIra pulo para A karmanI AvI koI asara nathI ema jIva para paNa vIrya-kaSAya vagere pariNati aMgenI koI asara A karmanI hotI nathI. ne tethI yoganA ke sthitibaMdhanA alpabadutvamAM subhagadurbhaga vagerenA svataMtra bola che nahIM. tema chatAM subhaganAmakarmano udaya hoya to lokapriyatA vagere je thAya che te jIvanA ja, zarIrAdi pugalonA nahIM. ema durbhaganAmakarma, AdeyanAmakarma vagerethI apriyatA, AdeyavAkyatA vagere je thAya che te paNa jIvanA ja thAya che, zarIranA nahIM, mATe A pravRtio jIvavipAkI che.. ane eTale ja caudame guNaThANe paNa A prakRtiono udaya cAlu hoya che.. tathA cothA guNaThANA sudhI durbhagAdinA udayavALA jIvane paNa jevo e vikAsa sAdhe ne pAMcamA vagere guNaThANe Ave ke tarata subhagAdino udaya thAya che e paNa A prakRtio jIvavipAkI hovAnuM samarthana kare che, kAraNake guNaThANuM badalAvAthI zarIra pudgalomAM koI vizeSa pheraphAra thavAno niyama che nahIM.(eTale ja saMghayaNa-saMsthAna-varNAdi badalAtA nathI.) parAghAtanAmakarmaH upaghAtanAmakarmanI jema Ane paNa pugalavipAkI kahI che. upaghAtanI asara to zarIra para hovAthI e pudgalavipAkI hovI spaSTa che. paNa parAghAtanI zarIra para zI asara che? zarIranA varNAdi, saMghayaNa ke saMsthAna (AkRti) koIpaNa hoya to paNa parAghAtano udaya hovAmAM koI vAMdho nathI. arthAt parAghAtano udaya hoya to zarIranA varNAdi aneka pariNAmomAMnA amuka pariNAma amuka svarUpe ja thAya evo koI niyama che nahIM. to pachI zarIrapugala para enI asara koIka alaga prakAranI ja 138 zaka grantha para TIppaNo **************** Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavI paDe. vicAratAM ema lAge che ke zarIramAMthI chUTatAM je pugalo hoya che ke jene orA-AbhAmaMDaLa kahevAya che enA para parAghAtanAmakarmanI asara hoya.. parAghAtanAmakarmanA udayavALA jIvone orA rUpe chuTatAM A pudgalo evA prakAranA hoya ke jethI enAthI bhAvita kSetramAM AvanAra vyakti prabhAvita thaI jAya. yazanAmakarma jIvavipAkI che, mATe AvI viziSTa orA vagerethI nirapekSa hovAnA kAraNe vyaktinI anupasthitimAM paNa eno yaza gavAya che. AvuM parAghAta mATe nathI. eTale vivakSita vyakti anupasthita hoya tyAre to eno parAbhava karavA mATe pratispardhva ghaNA Ayojano - praznottara vagere vicArI rAkhe che ne e rIte eno parAbhava thaze ja evo vizvAsa paNa ene Ubho thAya che. paNa e ja AyojananA pakkA nirNaya sAthe jevo e pratispardhI vivakSita vyaktinA sAnnidhyamAM Ave che ke tarata kone khabara ene zuM thaI jAya che? ke jethI eno vizvAsa DagI jAya che, hiMmata tUTI jAya che, je kAMI vicArI rAkheluM ne prayatnapUrvaka gokhI gokhIne yAda karI lIdheluM e bhUlAI jAya che. yAda hoya paNa to jIbha thothavAvA lAge che. AmAMnuM je thavuM hoya te thAya. paNa vivakSita vyaktino parAbhava e pratispardhI karI zakato nathI, uparathI svayaM parAbhUta thaI jAya che e vAta cokkasa bane che. vivakSita vyaktinA sAMnidhyamAM AvyA pachI ja A badhuM thAya che, A vAstavikatA parathI Avo nirNaya karavo zuM azakya che ke vivakSitavyaktinI orA AmAM bhAga bhajavI jAya che. ne jo A nirNaya zakya che to AvI viziSTa prakAranI orA e parAghAtanAmakarmanA udayathI thaI hovAthI enuM pudgalavipAkIpaNuM spaSTa thaI jAya che. susvara-dusvaranAmakarma A banne prakRtione jIvavipAkI kahevAmAM AvI che. zA mATe jIvavipAkI kahI che? enuM kAraNa ghaNuM vicAryuM. paNa haju kazuM spharatuM nathI, e jANavuM. Ama to banne karmonI asara yA to svarapeTI para hoya yA to chUTatA bhASAvargaNAnA pudgalo para hoya evuM mAnavAnuM mana thaI jAya, tathA varNAdinI jema Ano paNa caudame guNaThANe udaya nathI, parAvAtanI pudgalavipAkitA 139 . . . Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eTale paNa A bannenI asara zarIrapudgalo para mAnavAnuM mana thaI jAya. paNa to pachI ene pudgalavipAkI kahI hota. pUrve khagatinAmakarma aMge jema kahyuM hatuM tema kadAca prastutamAM paNa hoya to jIvavipAkIpaNuM samajAI jAya. arthAt zabdotpAdaka svarapeTI vagere avayavomAM saMlagna Atmapradezo para svaranAmakarmanI asara thAya, enA kAraNe e AtmapradezonuM evA prakAre halanacalana thAya ne enI sAthe sAthe e saMlagna avayavomAM paNa evA prakAre halanacalana thAya ke jethI emAMthI havA pasAra thavI vagere kAraNe pedA thato svara madhura nIkaLe ke besuro nIkaLe. gotrakarma : UcagotrakarmanA udayanI jIva para evI asara thAya che ke jethI jJAnAvaraNa - aMtarAya vagere karmanA viziSTa kSayopazama tathA subhagAdino udaya paNa lagabhaga thaI ja jAya.. nIcagotrakarmanI AnAthI viparIta asara che. mATe banne gotrakarma jIvavipAkI hovI spaSTa che. te te karmaprakRtine te te vipAkI kema kahI che ? enA kAraNonI A badhI vicAraNA svotprekSA che.. AmAM zrI jinAjJA viruddha kAMIpaNa AvI gayuM hoya to micchAmi dukkaDaM... saMvigna gItArtha mahAtmAone e aMge mAruM dhyAna doravA namra vinaMtI che. 23) avaktavyabaMdha H zUnyanI apekSAe koIpaNa rakamane adhika hIna ke tulya kahI zakAtI nathI. jemake sAdhu niSparigrahI che. enI apekSAe vivakSita zrImaMta hIna saMpattivALo che evuM ke 'samAna saMpattivALo che' evuM to jANe ke kahI zakAtuM nathI ja, paNa 'adhika saMpattivALo che' evuM paNa kahI zakAtuM nathI. (kAraNake evuM vAkya, sAdhu pAse paNa ochI-vattI keTalIka saMpatti to che ja evuM pratIta karAve che je yogya nathI). mATe saMpattine najaramAM rAkhIne bolavAnuM hoya to vivakSita zrImaMtane hIna-adhika ke tulya kahI zakAto na hovAthI 'avaktavya' ja kahevAno bAkI rahe che. ema prastutamAM pUrvasamayavartI zUnyabaMdhanI (abaMdhanI) apekSAe vartamAnabaMdhane adhika (bhUyaskAra), hIna (alpatara) ke samAna (avasthita) kahI zakAto na hovAthI 'avaktavya' kahevAya che 140 zataka grantha para TIppaNo Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24) bhUyaskArAdibaMdhano kALa H avasthitabaMdhano kALa sAmAnyathI aneka samaya maLe che. kayAreka eka samaya maLe che. jemake jIva upazamazreNimAM caDatAM ke paDatAM 10 me guNaThANe Avyo ane mULakarmamAM 6 no alpatara ke bhUyaskArabaMdha cAlu thayo. bIjA samaye 6 no avasthitabaMdha thayo... ane trIjA samaye kALa karI devalokamAM 4 the guNaThANe 7 no bhUyaskArabaMdha thayo. eTale vacce 6 no avasthitabaMdha mAtra eka samaya rahyo. te te bhUyaskAra, alpatara ke avakatavya baMdha to mAtra eka samaya ja hoya che, kAraNake darekamAM bIjA samaye avasthitabaMdha hoya che ke kALa kare to anya bhUyaskArAdi hoya che. 25) darzanAvaraNamAM avaktavya : upazamazreNIthI pratipAta (paDavAnuM) be rIte thAya che H addhAkSaye, bhavakSaye. agyAramA guNaThANe mohanIyakarma saMpUrNatayA upazAnta hoya che, ane jIva darzanAvaraNano abaMdhaka hoya che. paNa mohanIyakarma lAMbo vakhata upazAnta rahI zakatuM nathI, ane tethI sUkSmalobha, bAdara (saMjva) lobha, vagere krame mohanIyanI prakRtiomAMthI upazama pariNAma kramazaH naSTa thato jAya che ane te te prakRti anupazAnta thatI jAya che, jIva zreNImAM nIce utaravA mAMDe che. Ama te te prakRtine upazAnta rahevAno kALa ke je upazamaaddhA kahevAya che te kSINa thaye jIvano pratipAta thAya che, A addhAkSaye thayelo pratipAta kahevAya che. AmAM, jIva upazama zreNI mAMDatI vakhate je krame upara caDhelo e ja (ulaTA) krame nIce utare che, mATe jIva 11 methI sUkSmalobhano prathama udaya thavAthI dasame ja Ave che, anya koIpaNa guNaThANe jaI zakato nathI. 10 me 4 no baMdhaka hovAthI 4 no prathamasamaya mATe avaktavya baMdha maLe che. mohanIya karmane upazAnta rahevAno kALa pUrNa thAya e pahelAM ja jo upazamakanuM AyuSya pUrNa thaI jAya, to e jIva avazya devalokamAM jAya che. jyAM sIdhuM cothuM guNaThANuM ja AvI jAya che. A bhavakSaye thayelo pratipAta che. AmAM kramazaH nIce utaravAnuM hotuM nathI. paNa jIva sIdho 4 the guNaThANe AvI jAya che. jyAM 6 no baMdha hovAthI 6 no avaktavyabaMdha maLe che. Ama avakatavyabaMdha 141 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzanAvaraNamAM be avaktavya baMdha maLe che. 26) aMtaHkoko, sAgaronA sthitibaMdha vakhate aMtarmunI abAdhA kahI che. paNa jo tarkathI vicAra karavo hoya to trirAzi mAMDavI joIe. 1 koDA koDI sAgaropama sthitibaMdhe jo 100 varSa abAdhA che, to 10 lAkha karoDa sAgaropame keTalI? A rIte trirAzi mAMDavAthI nIce mujaba abAdhA AvI zake - 1 koDA koDI sAgaropama - 100 varSa 10 lAkha koDa sAgaropama - 10 varSa 1 lAkha koDa sAgaropama - 1 varSa.. ema AgaLa-AgaLa jANavuM. thAvat chevaTe aMtarmuhUrta sthitibaMdhe atyaMta nAnA aMtarmuhUrta jeTalI abAdhA Avaze. A rIte kramazaH judA judA sthitibaMdhe trirAzi mujaba abAdhA mAnavAthI ja 7000 varSa - aMtarmuhUrtanA samayo jeTalA abAdhAsthAno che evI kammapayaDImAM karelI prarUpaNA saMgata Thare..anyathA 7000-100 = 6900 varSanA samayo ane abAdhA tarIke saMbhavita moTA aMtarmuhUrtamAMthI saMbhavita nAnuM aMtarmuhUrta bAda karavAthI AvatA samayo.. A beno saravALo karIe eTalA ja abAdhAsthAno maLe che. Ama tarkathI bhAse che. tema chatAM, A atIndriya tattva che. e kyAreka ApaNA tarkanI maryAdA oLaMgI jatuM paNa hoya e nakArI na zakAya. tethI badhA ja granthakAroe eka sarakhI rIte aMtaHkoDA koDI sAgaropama badhe je aMtarmuhUrta ja abAdhA kahI che e ApaNA mATe zraddheya che. 27) AyuSyabaMdha kyAre? deva, nArakI ane yugalikone to 6 mahinA zeSa rahe tyArathI dvicarama aMtarma. sudhImAM AyubaMdha thAya che. e sivAyanA jIvone svAyuno mo bhAga bAkI hoya tyArathI laIne dvicarama antarmuhUrta sudhImAM AyubaMdha thAya che. temAM A pramANe baMdha saMbhave che : - dhAro ke 81 varSanuM AyuSya hoya, to vahelAmAM vaheluM 54 varSe bhavAMtaranuM AyuSya baMdhAya. 142 zataka grantha para TIppaNo Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che tyAre na baMdhAya to bAkI rahelA 27 varSano trIjo bhAga bAkI hoya tyAre, eTale ke 72 varSe AyuSya baMdhAya. dhAroke tyAre paNa na baMdhAya, to bAkI rahelA 9 varSano trIjo bhAga (eTale ke 3 varSa) bAkI hoya tyAre, arthAt 78 varSanI uMmare baMdhAya.. Ama uttarottara jANavuM.. yAvat cirama aMtarmuhUrta to AyubaMdha thaI ja jAya.. vaLI AyubaMdha keTalAka jIvo eka ja vAramAM karI de che. keTalAka jIvo aneka AkarSa karIne AyubaMdha kare che. AyubaMdha karavAno prAraMbha karyo. aMtarmu. sudhI karyo.. pachI aTakI gayo.. kALAMtare punaH cAlu karyo.. aMtarmu sudhI karyo. pachI aTakI gayo. vaLI kALAMtare cAlu karyo. A rIte AMtare AMtare vivakSita prakriyA thavI e "AkarSa' kahevAya che. kyAreka AyubaMdha eka ja AkarSathI thAya che, kyAreka be AkarSathI. kyAreka traNa AkarSathI. ema yAvatuM utkRSTathI 8 AkarSathI paNa AyubaMdha thAya che. eka, be..yAvat AThe AkarSano kula kALa paNa aMtarmu. jeTalo ja hoya che. A AkarSo kyAre thAya? eka mate aMtarmu kALamAM AkarSo kahyA che, paNa e AyubaMdhanI saMbhAvanAnA prAraMbhe ja thaI jAya? aMte thAya? chUTA chavAyA thAya? ke game tyAre bhegA thAya? A aMgenuM kazuM spaSTIkaraNa karyuM nathI. bIjA eka mate, be tRtIyAMza AyuSya pUrNa thaye jo AyubaMdha prAraMbha kare to tyAre pahelo AkarSa thAya, zeSa eka tRtIyAMzano be tRtIyAMza bhAga vItye bIjo AkarSa thAya. vaLI bAkI rahelA eka tRtIyAMzano betRtIyAMza bhAga vItI jAya tyAre trIjo AkarSa thAya. Ama uttarottara jANavuM. AkarSa thAya, to A ja kALe thAya, paNa thAya ja evo niyama nathI.. kAraNa ke e kALe jo jIva atyaMta vizuddhayamAna ke saMkSizyamAna hoya to AyubaMdha thato nathI. AyubaMdha mATe gholamAna pariNAmo joIe che. uttarottara samaye vizuddhi vadhyA karatI hoya to vizudyamAnapariNAmo kahevAya che (jemake samyakatva prAptinI prakriyA vagereno kALa). uttarottarasamaye saMkleza vadhato jato hoya to saMkSizyamAna AyubaMdhakyAre ? 143 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avasthA kahevAya che. A bannemAM AyubaMdha thato nathI. paNa je vivakSita samaye jevI vizuddhi ke saMklezamAM jIva hoya, lagabhaga evI ja vizuddhi ke saMkleza jaLavAyA kare, sAmAnya vadhaghaTa thayA kare (arthAt je pariNAma hoya enI AsapAsa ja jIva ramyA kare) paNa kUdake-bhUsake vadha ke ghaTa na thatI hoya.. to AvI avasthAne gholamAna pariNAma kahevAya che, emAM AyubaMdha thaI zake che. jo pahelA be tRtIyAMzabhAge AyubaMdhano prAraMbha na kare to, aziSTa AyunA be tRtIyAMzabhAge prAraMbha kare.. ne pachI zeSa Ayuno eka tRtIyAMza eka tRtIyAMza bhAga bAkI rahe tyAre AkarSa karI zake. (pUrve kahyuM ema karI zake, kare ja evo niyama nahIM). prathama AkarSa pachI Ayu na baMdhAtuM hoya te badho kALa abaMdhakALa kahevAya che. A abaMdhakALa daramyAna, bAMdhelA AyuSyane ghaTADI zake che. Azaya e che ke dhAroke prathama AkarSa daramyAna 10 sAgaropamanuM devanuM AyuSya bAMdhyuM. to pachI jeTalA AkarSa thAya emAM devAyu ja bAMdhe, anya nahIM. vaLI bIjo AkarSa cAlu thavA pUrve jo jIve pariNAmavazAt AmAM ghaTADo na karyo hoya to bIjA AkarSe paNa ochAmAM AchuM 10 sAgaro nuM bAMdhe ja. enA karatAM vadhu 11-12 sAgaro vagere bAMdhI zake, paNa ochuM nahIM ja. vaLI A vadhAro je karavo hoya te AkarSanA prathama samaye ja karavo paDe, jo e samaye na kare, to AkarSanA bIjA-trIjA vagere samaye vadhAro thaI zakato nathI. eka AkarSanA dareka samaye eka sarakho ja AyubaMdha thAya che, ane vartamAna jIvanano ekaeka samaya ocho thato jato hovAthI abAdhA 1-1 samaya ghaTatI jAya che. tathA, AkarSanA bIjA-trIjA vagere samaya daramyAna badhyamAna AyuSyamAM ghaTADo paNa thaI zakato nathI. kAraNake gholamAna pariNAma hovAthI (arthAt lagabhaga eka sarakhA jevA pariNAma hovAthI) AkarSanA dareka samayo daramyAna AyubaMdha ekasamAna thAya che. TUMkamAM, jo karavo hoya to, abaMdhakALa daramyAna ghaTADo thaI zake che, ane AkarSanA prathama samaye vadhAro thaI zake che. ATha sudhImAM jeTalA AkarSa karavAnA hoya eTalA thaI jAya eTale AyuSya phAInala thaI jAya che, 344 zataka grantha para TIppaNo Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pachI emAM vartamAna bhava daramyAna vadhAro thaI zakato nathI, ghaTADo thaI zake che. zrIkRSNa 7mI narakamAMthI Ayu ghaTADIne trIjI naraka sudhInuM 18000 vaMdana daramyAna je karI nAkhyuM te abaMdhakALa daramyAna kareluM jANavuM. AyuSyanA apavartanIya anapavartanIya evA je vibhAga zAstromAM darzAvyA che te, je bhavanuM AyuSya bAMdhyuM hoya te bhavano prAraMbha thayA pachI emAM apavartanA (ghaTADo) thaI zake ke na thaI zake enI apekSAe che, je bhavamAM AyuSya bAMdhyuM hoya e bhavamAM to abaMdhakALa daramyAna apavartanA (=ghaTADo) ane AkarSanA prathama samaye udvartanA (=vadhAro) devAdi koIpaNa AyuSyamAM thaI zake che. paNa jo bAMdheluM AyuSya nikAcita karI dIdhuM hoya to A apavartanA ke udvartanA paNa thaI zakatI nathI. 28) pu. veda sudhInI A pravRtiono sthitibaMdha lapakane je sthAne jeTalo hoya che enA karatAM e ja sthAne upazamakane dviguNa ane pratipatamAnane (=upazama zreNIthI paDanArane) caturguNa (cAragaNo) hoya che. tethI jaghanya sthitibaMdha mAtra kSepakane ja maLe che. prakRti | Hpaka | upazamaka | pratipatamAna jJAnA. 14 antarmu antarka | antaryu saMkva, lobha yaza, ucca 8 mu | 16 mu | 32 mu. zAtA 12 mu. 24 mu. | 48 mu. saMva, mAyA 15 divasa | 1 mahino 2 mahinA saMjya mAna | 1 mahino | 2 mahinA | 4 mahinA 8 mahinA saMva, krodha | 2 mahinA | 4 mahinA pu. veda | 8 varSa | 16 varSa Ayu, bIapavartanIyatAThe 32 varSa 15 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29) jinanAmakarmano jaghanyasthitibaMdha aMtaH koko, sAgaro che 1 kroDa sAgaro thI 1 samaya paNa nyUna baMdhAto hoya tyAM sudhIno sthitibaMdha aMtaHkroDa sAgaro kahevAya che. eka samaya adhika evA 1 koDa sAgaro thI laIne 1 samaya nyUna evA 1 ko. ko. sAgaro- sudhIno badho sthitibaMdha aMtaH ko koDa sAgaro kahevAya che. kSapaka zreNInA prAraMbhe paNa aMtaH koko sAgaro sthitibaMdha hoya che. 9mA guNaThANAnA prAraMbhathI aMtaHkoDa sAgaro zarU thAya che. eTale AThamA guNaThANAnA chaThThA bhAge je carama sthitibaMdha thAya (ke jyAre AhAra - jina vagereno carama baMdha che) te aMta: ko. kosAgaro hoya ja e spaSTa che. AhA. 2, jinanAmano A jaghanya sthitibaMdha che. kAraNake enA baMdhakomAM A sarvavizuddha che. tethI A traNeno jaghanyasthitibaMdha aMtaHkro kroDa sAgaro kahyo che. AThamA guNaThANAnA prAraMbhe jeTalo sthitibaMdha hoya enA karatAM enA aMte saMkhyAmA bhAgano (=saMkhyAtaguNahIna) sthitibaMdha hoya che. alabat AhA2, jinanAmano jaghasthitibaMdha AThamAnA aMte nathI, paNa AThamAnA chaThThA bhAganA aMte che. tema chatAM, utkRSTa sthitibaMdha ke je cothe guNaThANe mithyAtvAbhimukha avasthAmAM thAya che tenA karatAM e saMkhyAta guNahIna hovo to spaSTa che ja. zaMkA : jinanAma karma pUrvanA trIjA bhavamAM ja baMdhAya che, to eno jaghanyathI paNa aMtaH ko. kosAgaro pramANa sthitibaMdha zI rIte saMgata kare ? kAraNake utkRSTathI sAdhika 33 sAgaro thI adhika e jIvono saMsAra ja have hoto nathI. samAdhAna : bhASyakAra zrIjinabhadragaNikSamAzramaNe vizeSaNavati granthamAM AnuM samAdhAna darzAvyuM che ke pUrvanA trIjAbhavamAM ja baMdhAvAnI je vAta che te nikAcita jinanAmakarmanI apekSAe che. bAkI anikAcita baMdha to e pUrve paNa thaI zake che. zaMkAH jo jaghanyathI paNa aMtaH ko. ko. sAgaro sthiti baMdhAya, to 146 zataka grantha para TIppaNI Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e pUravA mATe tiryaMca gatimAM jIve javuM ja paDe. ane AgamamAM to tiryaMcagatimAM jinanAmanI sattAno niSedha karyo che. samAdhAna H e nikAcita jinanAmanI sattAno ja niSedha jANavo, paNa jenI apavartanA vagere thaI zake che evA anikAcita jinanAmanI sattAno nahIM. - ja A aMge anya eka vicAraNA AvI paNa zakya che karmasAhityamAM jinanAmanA baMdha vagerenI je paNa vAta Ave te badhI nikAcita jinanAma aMge ja hoya che, (sAvaghAcArye jinanAmanA daliko je upArjelA ne pachI vIkherI nAkhyA tevA) anikAcita jinanAmano kyAMya ullekha karmasAhityamAM che nahIM.. eTale utkRSTa ke jaghanya sthitibaMdha jinanAmano je kahyo che te nikAcita jinanAma pUrvanA trIjA bhavathI je baMdhAya che te aMge ja jANavo joIe. ane to pachI pUrvanI zaMkAo UbhI ja raheze, kAraNake tricaramabhava karatAM paNa pUrve je jinanAmano baMdha thato hoya che eno to karmasAhityamAM kyAMya ullekha ja nathI. ja vAstavikatA e che ke pUrvanA trIjA bhavathI baMdhAtA jinanAmanA ja jadhanya-utkRSTa sthitibaMdhanI vAta che, te chatAM kazo virodha nathI. are ! pUrvanA trIjAbhavanI zuM vAta ? caramabhavamAM kSapakazreNI mAMDI de, ne tenA AThamAnA chaThThA bhAge je caramabaMdha thAya che ke jenA pachI saMsArakALa vadhumAM vadhu paNa dezonapUrvakroDa ke dezonalAkhapUrva ja saMbhave che, te paNa aMtaH ko. ko. sAgaro. pramANa hoya ja che. paNa jIva jevo anivRttikaraNamAM praveza kare che ke tarata nikAcanAno viccheda thAya che, arthAt pratisamaya asaMkhyAtamAbhAganA daliko je nikAcita thaI rahyA hatA te (=nikAcanAkaraNa) aTakI jAya che ane junA dalikomAM je nikAcanA thayelI te paNa nIkaLI jAya che, ane badhuM dalika anikAcita thaI jAya che. eTale pachI enA sthitighAta vagere thavA dvArA sthitisattA uttarottara ghaTatI jAya che, ne kSapakazreNI pUrI thAya tyAM sudhImAM e Pla thI vadhu rahI zakatI nathI. 13 mA guNaThANAno kALa pUrNa thavA Ave ne jinanAmano jasthitibaMdha 147 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatAM jo AnI sattA, AyuSya karatAM vadhu rahI hoya to chevaTe kevalisamudyAta dvArA vadhArAnI sattAne jIva haNI nAkhe che ne tethI AyuSyanI sAthe ja jinanAma paNa kSINa thaI jAya che. (eka mate to kSapakazreNI pUrNa thavA para Pla jeTalI sattA badhA jIvone eka sarakhI hoya che, ne pachI teramAnA aMtabhAge paNa e Pla jeTalI hoya ja che, je AyuSya karatAM vadhAre hovAthI badhA ja kevalIe kevalisamudyAta karavAno ja hoya che, ne e dvArA ja nAmagotra-vedanIyanI sattA AyuSya tulya thAya che). jo AvuM na hota to to, jinanAma ja zuM, badhI ja baMdhAtI pravRtio mATe prazna Ave.. kAraNake darekanI sthitibaMdha aMtaH koko che darekanuM eka asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM dalika nikAcita thAya ja che. zaMkA : jo A rIte badhAne eka asaMkhyAtamAbhAganuM dalika nikAcita thatuM hoya to to tricaramabhava karatAM paNa pUrve sAvadhAcArya vagerenI jema je jinanAma baMdhAyuM hoya che tenA paNa eka asaMkhyAtamAbhAganuM dalika nikAcita thayuM hovuM ja joIe. ane to pachI e paNa nikAcita jinanAmarUpa thavAthI tricaramabhAvapUrvanA AvA jinanAmanA baMdhAdino paNa karma sAhityamAM ullekha hovo ja joIe ne ! samAdhAna nikAcanA paNa be prakAre hoya che. vizeSa prakAranA adhyavasAya vagara sAmAnya pariNAmathI paNa je pratisamaya cAlyA karatI hoya che te, tathA viziSTa prakAranA adhyavasAyathI thatI gADha nikAcanA ke jenAthI nikAcita thayela karma sAmAnyathI bhogavavuM ja paDe. tricaramabhavamAM je jinanAmanI nikAcanA thAya che te bIjA prakAranI nikAcanA che, ne ene caramabhavamAM avazya bhogavavuM ja paDe che. je jIvoe jinanAmakarma AvI rIte nikAcita kareluM hoya teo dvArA jinanAmanA je baMdhAdi thAya eno ja karmasAhityamAM ullekha che. sAvaghAcArya vageree AvuM gADha nikAcita jinanAma bAMdhyuM nahotuM. mATe eno ullekha maLe nahIM. amuka vizeSa prakAranA adhyavasAyo hoya to ja karma AvuM gADha nikAcita 148 zAka grantha para TIppaNo Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che. jyAre pUrvanA trIjA bhavamAM jinanAma baMdhano prAraMbha thAya che tyAre e AvuM gADha nikAcita ja baMdhAya evuM mAnavuM yogya lAge che, kAraNake to ja eno prAraMbha tarIke ullekha thaI zake. e pachI samyaktanI hAjarImAM je sAmAnyathI baMdhAyA kare te badhuM evuM gADhanikAcita thAya ja evuM kadAca na paNa hoya. zaMkA : pUrvanA trIjA bhavamAM jinanAmakarmabaMdhano prAraMbha kare tyArathI paNa saMsArakALa to sAdhika 33 sAgarothI adhika hoto ja nathI. ane sthitibaMdha aMtaH koko sAgaro hoya che. eTale ATalI dIrdha sthiti jo gADhanikAcita thAya to ene jIva bhogave kyAM ne kyAre ? samAdhAna : AnA be samAdhAna vicArI zakAya che . (1) jyAre gADha nikAcanA thatI hoya tyAre paNa sthitibiMdha to aMtaH ko, koi hoya, paNa emAMthI caramabhavAyu pahoMce tyAM sudhInI sthiti ja gADhanikAcita thaI hoya, ane tenI uparanI sthiti evI nikAcita thaI na hoya, ane tethI bhogavyA vinA paNa kSINa thaI jAya. anya eka mate jinanAmakarmano jaghanyasthitibaMdha 10000 varSa je mAnyo che te paNa kadAca AvI gADhanikAcita sthiti mATe hoya. arthAt vAstavika sthitibaMdha hoya to aMtaH ko, ko ja, kAraNake saMkSIpaNAmAM 8 mAM guNaThANA pUrve aMtaH koko sAgaro sthitibaMdha thAya ja che, paNa emAMthI jaghanyathI paNa 1000 varSa jeTalI sthiti jagADha nikAcita thAya che, ne eno ja 1000varSa sthitibaMdha tarIke ullekha karAyo che. aMtaH ko. ko. sudhInI uparanI badhyamAna sthiti gADhanikAcita na hovAthI ene najaramAM rAkhI na hoya. (2) athavA, badhyamAna aMtaH ko. ko pUrepUrI gADhanikAcita thaI hoya, paNa ahIM nikAcanAno artha - rasathI bhogavavI avazya paDe, e vagara chUTako nahIM. paNa sthiti ochI thaI zake. Avo thaI zakato hoya. A ja pramANe AhA. 2 mATe yathAyogya samajavuM. 30) 3 sAgaro vagere eke nA u.sthitibaMdha tarIke je kahyo che gADha nikAyanA 149 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te ekenA saMbhavita u.saMkleza kALe baMdhAtI azAtA vagere prakRtino jANavo. zAtA vagere e vakhate na baMdhAtI prakRtiono u.sthitibaMdha OM sAgaro - P/a vagere jANavo. ema sAgaro - Pla vagere eke no jagha.sthitibaMdha je kahyo che te saMbhavita uvizuddhikALe baMdhAtI zAtA vagere prakRtino jANavo. azAtA vagere e vakhate na baMdhAtI prakRtiono jaghasthitibaMdha emAM Pla umeravAthI Ave che. A ja rIte bei vagere mATe azAtA vagereno u.sthitibaMdha 75 sAgaro vagere jANavo ane zAtA vagereno te emAMthI P/s bAda karIe eTalo jANavo. ema, beivagereno sAgaro - P/s vagere je jadha sthitibaMdha kahyo che te zAtA vagereno jANavo, ane azAtA vagerenA jagha sthitibaMdha mATe emAM P/s umeravo. A dhyAna rAkhavuM ke eke mATe je P/a bAda karavAno ke umeravAno ahIM kahyo che te ekenA sthitisthAnonuM je Pla che tenA karatAM ghaNI nAnI saMkhyA che. ema bei. vagere mATe PIs je bAda karavAno ke umeravAno kahyo che te tenA sthitibaMdhasthAnonuM je Pls che tenA karatAM ghaNI nAnI saMkhyA che. arthAt dhAro ke ekenA jaghatathA usthitibaMdha kramazaH 901 ane 1000 che, to enA sthitibaMdha sthAno 100 thaze. zAtAnA usthitibaMdha mATe ochI karavAnI rakama 50 che, arthAt e 950 che. ane azAtAnA jaghasthitibaMdha mATe umeravAnI rakama 10 che, arthAt e 911 che. A 10,50, ane 100 badhuM vastutaH Pia hovA chatAM emAM ghaNo taphAvata raheze ja. ( A umeravAnI ane bAda karavAnI rakama A asatkalpanA pramANe ja hoya evo niyama na bAMdhavo.) 31) devAyu e AyuSyanI zubhaprakRti che, ane tethI jema vizuddhi vadhAre tema sthitibaMdha vadhAre thAya che. chaThThA karatAM sAtamA guNaThANe vizuddhi vadhAre hoya che. tema chatAM devAyunA utkRSTa sthitibaMdhanA svAmI tarIke apramattane na kahetAM pramattasaMyamIne ahIM kahyA che enuM kAraNa e che ke pUrve ApaNe joI gayA ke AkarSanA prathama samaye jeTalo AyubaMdha thAya enA jeTalo ja te AkarSanA pratyeka samaye sthitibaMdha thAya che. tathA jema jema samaya AgaLa vadhe zataka grantha para TIppaNo 150 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che tema tema abAdhA 1-1 samaya kapAtI jAya che. eTale abadhA + AyubaMdha = sthitibaMdhane anusarIne vicAravAmAM Ave to AkarSanA prathamasamaye ja utkRSTa sthitibaMdha maLI zake e samajAya che. vaLI AyuSyabaMdhano prAraMbha chaThe ja thaI zake che, sAtame thaI zakato nathI, prAraMbha karyA bAda AyubaMdha cAlu hoya ne jIva sAtame guNaThANe AvI jAya AvuM banI zake che ne mATe ja sAtame guNaThANe paNa AyubaMdha maLI zake che. AmAM AyubaMdhano prAraMbha eTale ja AkarSano prathama samaya.. e samaye jIva chaThe ja hoi zake. sAtame nahIM. ne pachI e AkarSa cAlu hoya ne jIva sAtame cAlI jAya e zakya che. eTale, AkarSanA prathamasamaye - arthAt AyubaMdhanA prAraMbhe - chaThThA guNaThANe ja utkRSTasthitibaMdha maLe che. tethI pUrvakoDano trIjo bhAga Ayu zeSa hoya tyAre jIva chaThe guNaThANe AyubaMdha prAyogya utkRSTa vizuddhimAM gholamAna pariNAmathI ramato hoya ne 33 sAgaro AyubaMdha kare tyAre devAyuno utkR sthitibaMdha thAya che. jeno svAmI pramatta che, apramatta nahIM. 32) vikalatrika vagere 15 prakRtionA utka. sthitibaMdhanA svAmI. : manuSyAyu, tiryaMcAyu sivAyanI 13 prakRtio to deva-nArakI bAMdhatA ja nathI. A be Ayu deva-nArakIo bAMdhe che kharA, paNa pUrvakroDa sudhInuM ja Ayu, bAMdhe che, tenI upara nahIM. mATe deva-nArakI A badhAnA usthitibaMdhanA svAmI nathI. vaLI samyaQI manuSyo ane tiryaMco devaprAyogya baMdha kare che, mATe A be Ayu bAMdhatA ja nathI. tethI A be AyunA baMdhakomAM samanvI jIvo vadhu vizuddha hovA chatAM svAmI tarIke kahyA nathI. paNa mithyAtvI manu tiryaMco ja kahyA che. sAsvAdane rahelA manu, tiryaMco mithyAtvAbhimukha hovAthI eTalA vizuddhivALA hotA nathI. enA karatAM jeo AyubaMdha prAyogya vizuddhivALA hoya tevA mithyAtvIjIvonI vizuddhi vadhAre hoya che, mATe evA jIvo svAmI jANavA. ahIM anaMtarasamaye samatva pAmanAra mithyAtvI na levo, kAraNake e to vizudyamAna hovAthI Ayuno baMdhaka ja hoto nathI. paNa yathApravRttAdikaraNomAM na rahelo, svasthAna vizuddha mithyAtvI levo. usthitibaMdhasvAmitva 151 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33) ekendriyAdinA utkR. sthitibaMdhaka jIvo - IzAnAnta devo : bhavana, vyaMtara, jyo. ane 1lo bIjo devalokanA devo IzAnAntadevo kahevAya che. A sivAyanA devo ane nArakIo to mAtra paMce. prAyogya ja bAMdhe che. mithyAtvI manuSyo ane tiryaMco samatvAbhimukha avasthA vagere vizuddhimAM to paMce ja bAMdhe che. paNa e sivAyanA kALamAM pAMce jAti bAMdhI zake che. (eka kALe eka ja baMdhAya, kramazaH badalAtI jAya). jema jema saMkleza vadhu hoya tema tema sthitibaMdha aMtaH ko, ko karatAM vadhato jAya che ne pAMcamAMnI koI paNa jAti baMdhAya che. 18 ko. kosAgaro no sthitibaMdha karAvI Ape tyAM sudhInA saMklezamAM A pramANe ja cAle che. paNa AnA karatAM paNa saMkleza jo vadhe, to manuSyo ane tiryaMco mAtra naraka prAyogya ja bAMdhatA hovAthI mAtra paMce ja bAMdhe che, eke ke vikale nahIM. eTale tiryaMca ke manuSyane eke. jAti nAmakarmano utkRSTa sthitibaMdha 18 koko sAgaro thI vadhu maLe nahIM. IzAnAntadevo vizudyamAna avasthAmAM paMce ja bAMdhe che. te sivAya paMce. ane eke. banne parAvartamAnabhAve bAMdhe che. AvuM 18 ko. ko. sAgaronA sthitibaMdha prAyogya saMkleza sudhI cAle che. paNa saMkleza enA karatAM paNa jo vadhI jAya to IzAnAntadevo mAtra eke prAyogya ja bAMdhe che, ne sthitibaMdha vadhato jAya che. yAvat utkRSTa saMklezamAM hoya tyAre paNa eka prAyogya ja bAMdhe che ne e vakhate sthitibaMdha 20 koko hoya che. tethI eke jAtinAmakarma tathA enI sAthe baMdhAtI Atapa ane sthAvara nAmakarma prakRtino paNa 20 koko baMdha thAya che je utkRSTa che. A sivAyanA saMjJI jIvo AvA utkRSTa saMkleza vakhate paMce. bAMdhe che. (kAraNake ti. manuSyo naraka prAyogya bAMdhe che ne uparanA devo paMce. ti prAyogya bAMdhe che.) mATe paMce. jAtinAmakarmano paNa 20 koko. utkR sthitibaMdha maLe che. 20 koko sAgaro sthitibaMdha prAyogya saMklezamAM vikalatrika to koI bAMdhatuM ja nathI. 18 koko, sAgaro sthitibaMdha prAyogya saMkleza sudhI ja vikalatrika baMdhAya che. e joI gayA.. mATe eno utkR sthitibaMdha 18 koko 1pa2 zataka grantha para TIppaNo Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja maLe che. e vakhate jeTalo saMkleza hoya che tenA karatAM adhika saMkleza paNa saMbhavita to hoya ja che. mATe e ulpha saMkleza nathI. paNa ta~Ayogya saMkleza che. uttaraprakRtiomAM je je uttaraprakRtino utkRSTa sthitibaMdha svavarganA utkRSTa sthitibaMdha jeTalo hoya che te te uttaraprakRtino utkR sthitibaMdha utkRSTa saMklezamAM thAya che ane te sivAyanI uttaraprakRtiono utkR sthitibaMdha ta~Ayogya saMklezamAM thAya che e jANavuM. IzAnAntadevo utkRSTasaMkleza vakhate eke prAyogya je bAMdhe che te bAparyA pratyeka eke prAyogya ja bAMdhe che, kAraNake devo sUkSma, aparyA ke sAdhA mAM jatA ja nathI. tabhinna jIvo to paryA. paMce. prAyogya ja bAMdhe che. mATe utkRSTa saMklezakALe koI ja sU, aparyA ke sAdhA. A sUkSmatrika bAMdhatuM nathI.. mATe A traNano utkR sthitibaMdha 20 koko maLato nathI. tiryaMco ne manuSyo 18 koko sthitibaMdha prAyogya saMkleza sudhI A traNa bAMdhI zake che. mATe A traNano utkR sthitibaMdha 18 koko ja maLe che ne e ta~AyogyasaMklezamAM thAya che.... A ja pramANe anya prakRtio mATe jANavuM. jemake 10 koko sudhI traNe veda baMdhAya che, paNa saMkleza jo enA karatAM paNa vadhe to pachI pu. veda baMdhAto nathI, paNa strI-napuM, veda baMdhAya che. pachI 15 ko.ko karatAM adhika sthitibaMdha prAyogya saMklezamAM strIveda paNa baMdhAto nathI, mAtra napuM veda baMdhAya che. mATe pu. veda ane strIvedano utkR sthitibaMdha kramazaH 10 ane 15 koko, sAgaro che ane e tattaprAyogya saMkalezamAM baMdhAya che, jyAre napuM, vedano utkR sthitibaMdha 20 koko thAya che ne e utkRSTa saMkalezamAM thAya 34) tiddhika vagere 6 prakRtioH tiryaMco - manuSyo utka saMklezakALe narakaprAyogya bAMdhatA hovAthI A 6 prakRtio bAMdhatA nathI. vaLI IzAnAnta devo utkR saMklezakALe eke prAyogya bAMdhatA hovAthI e vakhate audA aMgo. ane chevaTuM bAMdhatA nathI. tethI A benA u sthitibaMdhanA svAmI tarIke IzAnAntadevo sivAyanA devo ane nArakIo maLe che, tathA bAkInI 4 taprAyogyarasaMkleza 1pa3 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakRtio mATe badhA deva-nArakI svAmI tarIke maLe che. manuSyo ane tiryaMco A prakRtiono vadhumAM vadhu 18 konko baMdha kare che. 35) vai. 6 jadha. sthitibaMdha : zreNimAM 9 mA guNaThANAnI pUrvanA koIpaNa saMzI paMce. jIvo jadha thI paNa aMtaH ko. ko. sthiti bAMdhe che. 9mA guNaThANAnA saMkhyAta bahubhAga pasAra thaI gayA bAda ja eke karatAM paNa ocho sthitibaMdha thAya che. eTale A bhUmikA bAda paNa puveda vagere je prakRtio baMdhAtI hoya che teno jagha sthitibaMdha zreNigata jIvone maLe che. paNa je prakRtio A bhUmikA pUrve ja baMdhaviccheda pAmI jAya che e prakRtiono jagha sthitibaMdha saMjJI jIvone na maLatAM eke jIvone maLe che. eTale 85 prakRtionA jagha. sthitibaMdhanA svAmI eke. jIvo maLe che. paNa vai. 6 ne eke jIvo bAMdhatA nathI. asaMjJI paMce jIvo bAMdhe che. teo eno ja sthitibaMdha ra0 sAgaro- P/a jeTalo kare che(karmaprakRtimate 200 - P/s jeTalo). saMzI jIvomAM zreNImAM 8 mAnA chaThThA bhAge rahelA jIvo paNa aMtaH konko. to bAMdhe ja che. mATe sarva jadhanya baMdhaka tarIke paryA. asaMjJI jIvo ja maLe che. 36) 85 prakRtionA jadha. sthitibaMdhanA svAmI tarIke eke jIvo je kahyA che te paNa bA. paryA jIvo levA, kAraNake ekendriyajIvomAM teone ja sahuthI vadhAre vizuddhi hoya che. bei vagerene vizuddhi vadhAre hovA chatAM tathA svabhAve ja teono sthitibaMdha vadhAre hovAthI jagha sthitibaMdha sarvavizuddha eke jIvone ja maLe che. OU tathA, A 85 mAMthI ti. dvika, nIcagotra, ane udyota.. A 4 prakRtino jagha. sthitibaMdha bAparyA teuvAu sarvavizuddha jIvone ja maLe che, manuddikano teu vAu sivAyanA bA. paryA. eke ne maLe che. ane bAkInI 79 prakRtiono koIpaNa bA. paryA. eke ne maLe che. paryA. bA. pRthvIkAyAdi jIvone vadhumAM vadhu jeTalI vizuddhi saMbhavita hoya che eTalI ja teu-vAunA jIvone paNa saMbhavita hoya che ja. paNa zataka grantha para TIppaNo 154 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svaprAyogya A tIvravizuddhimAM pRthvIkAyAdi jIvo manuddhika ane uccagotra bAMdhe che. paNa tiddhikAdi bAMdhatA nathI. saMkliSTa avasthA ke madhyama pariNAmamAM ja teo tiddhikAdi bAMdhI zake che, ke jyAre jaghA sthitibaMdha hoto nathI. paNa teukAya-vAukAyanA jIvo to bhavasvabhAve ja manu drikAdi bAMdhI zakatA nathI. eTale tIvravizuddhimAM paNa ti, drika, nIca ane udyota bAMdhe che ne e vakhate eno jaghA sthitibaMdha kare che. zaMkA : jo A rIte udyotano jaghA sthitibaMdha teu. vAukAyanA jIvo kare che, to Apano jaghA sthitibaMdha paNa teo ja kare che, pRthvIkAyAdi nahIM, ema paNa kahevuM joIe ne? kAraNake pRthvIkAyAdi to tIvravizuddhimAM manu drika bAMdhe ke jyAre tiryaMcaprAyogya evuM ApanAma karma paNa baMdhAtuM nathI samAdhAnaH tIvravizuddhimAM paNa teuvAukAya tiryaMcaprAyogya ja bAMdhe che ne tyAre udyota paNa baMdhAI zakatuM hovAthI eno jaghA sthitibaMdha e vakhate maLI zake che. paNa e vizuddhikALe teuvAunA jIvo paMcendriyajAtinAma karma ja bAMdhe che, eke jAtinAmakarma nahIM. ane tethI e vizuddhi daramyAna Atapa baMdhAI zakatuM nathI, kAraNake e eke prAyogya che. eTale teuvAunA jIvo je madhyama vizuddhi sudhI eke prAyogya bAMdhI zake che tyAM sudhI ja Apa paNa baMdhAya che, ne AvI madhyamavizuddhimAM to pRthvIkAyAdi paNa eke prAyogya bAMdhI zake che ne sAthe Atapa paNa bAMdhI zake che. mATe Apano jagha. sthitibaMdha pRthvIkAyAdi pAMcamAMthI koIpaNa karI zake che. AnAthI e paNa jaNAya che ke udyotano jeTalo jaghA sthitibaMdha thAya che enA karatAM Apano jaghasthitibaMdha adhika hoya che. je 85 prakRtiono ekendriyamAM jaghanya sthitibaMdha kahyo che temAMthI 5 nidrA, Agha 12 kaSAya, hAsya rati - bhaya-jugupsA, mithyA, manu, kika, ti. krika, paMce. jAti, audA krika, nai. kA, prathama saMgha-saMsthAna, varNAdi 4, zubhakhagati, yaza, ucca, udyota aguru, nirmANa, upaghAta, vyasanavaka ane Apa-udhota ja ritibaMdha 15pa Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIcagotra A 54 prakRtione eke jIva tIvravizuddhimAM paNa bAMdhe che mATe tyAre eno jagha. sthitibaMdha maLe che, paNa A sivAyanI napu N, strIveda, arita, zoka, jAti catu, aprathama saMgha saMsthAna 10, kukhagati, Atapa, sthAvara dasaka ane azAtA A 31 prakRtione ekendriyajIva potAnI tIvra vizuddhivALI avasthAmAM bAMdhatA nathI. paNa madhyamavizuddhimAM ja bAMdhe che. eTale evI tatprAyogya vizuddhimAM ja eno jadha. sthitibaMdha maLe che. tathA A prakRtiono je jaghanya sthitibaMdha thAya enA karatAM paMce. jAti vagere rUpa te tenI pratipakSI prakRtino jagha sthitibaMdha vadhAre ocho thAya che. 37) sthitibaMdha vagere darekanA 4 - 4 prakAra hoya che. jaghanya, ajaghanya, utkRSTa ane anuSTa.. AmAM ajaghanya eTale jaghanyabhinna, tethI utkRSTa paNa jaghanyabhinna hovAthI ajaghanyamAM samAviSTa thaI jAya. ema anutkRSTa eTale utkRSTa bhinna.. tethI emAM jaghanyano paNa samAveza jANavo. A jaghanya vagere cAreyanA sAdi-sAnta-anAdi-ananta ema cAramAMthI je je prakAra saMbhavita hoya enI utkRSTa-anubhRSTAdinA bhAMgAmAM vicAraNA karavAnI hoya che. sAmAnyathI koIpaNa prakriyAnA jaghanya ane utkRSTa kAdAcitka hovAthI sAdi ane sAnta e be ja prakAre maLatA hoya che. sAmAnyathI jenuM jaghanya abhavyAdine paNa saMbhavatuM hoya che enuM jadhanya saMsArakALa daramyAna jIvone AMtare AMtare prApta thayA ja karatuM hoya che. tethI enuM ajaghanya paNa sAdisAnta ja maLe che. je dhruvaprakriyAnuM jaghanya samyakatvAdinI prAptine anusarIne hoya enuM ajaghanya te samyaktvAdine nahIM pAmelA anAdi mithyAtvI vagere jIvone anAdiprakAre maLe che. jemake jJAnAvaraNIyano ajagha sthitibaMdha. AvA ajaghanyano sAdi bhAMgo to ja maLI zake che jo nIcenI bemAMthI eka zaratanI paNa saMbhAvanA hoya (1) jaghanya thayA pachI paNa e cIjanI punaH saMbhAvanA hoya. jemake mithyAtvamohanIyano rasabaMdha.. Ano jaghanya bhAMgo saMyama sahita samyaktva pAmanAra sarvavizuddha mithyAtvIne mithyAtvanA caramasamaye hoya che. pachI saMyama pAmyA bAda kALAntare pharIthI mithyAtve AvI mithyAtvano OU 156 zataka grantha para TIppaNo 1 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je rasabaMdha kare te ajaghanyarasabaMdhano sAdi. (2) jaghanya thayA pachI punaH saMbhAvanA na hovA chatAM upazamazreNI vagere jevI koI avasthA hoya ke jyAM vivakSita prakriyA jaghanya thayA vinA ja sarvathA aTakI gaI hoya ane e avasthAthI pAchA paDavAnuM saMbhavita hovAthI paDavAnuM thAya, ane pAcho e prakriyAno prAraMbha thAya. jemake jJAnAvaraNIyano sthitibaMdha.. Ano jadhanya kSapakane 10 mAnA aMte hoya che. e pachI kayAreya A sthitibaMdha thato nathI. paNa upazamazreNimAM 11mA guNaThANe jJAnA no sthitibaMdha sarvathA aTakI jAya che, ne tyAMthI paDIne jevo jIva 10me Ave ke tarata e pAcho cAlu thAya che.. e navo sthitibaMdha ajaghanya hovAthI ajano sAdibhAMgo maLe che. je prakriyAmAM A bemAMthI ekenI saMbhAvanA hotI nathI eno ajaghanyabhAMgo sAdi maLI zakato nathI. jemake jJAnAvaraNIyanI sthitisattA.. bAramAnA caramasamaye jaghanya hoya che. e pUrve badhI ajaghanya anAdi kALathI hoya che. jaghanya thayA pachI paDavAnuM nathI ne punaH sthitisattA UbhI karavAnI nathI. vaLI A sthAnapUrve 11 muM guNaThANuM.. vagere evI koI avasthA nathI jyAM A sthitisattA sarvathA vicchinna thaI jatI hoya.. mATe bemAMthI eka paNa zarata na maLavAthI ajaghanya sthitisattAno sAdibhAMgo maLI zake nahIM. samyaktvAdinI prAptine anusarIne jenuM jagha hoya che evI dhruva prakriyAno ajaghanyano abhavyAdine anaMta bhAMgo paNa maLe che, jemake mithyAtva mohanIyanA rasabaMdhanuM jagha. sasaMyama samyaktvAbhimukhane mithyAtvanA caramasamaye maLe che, to eno ajagha bhAMgo abhavyane anAdi-anaMta maLe che. A ja pramANe anutkRSTa mATe urdU ne AzrIne samajavuM. je prakriyA pote ja adhruva hoya enA jaghanyAdi cAre prakAra sAdi-sAnta ema be ja bhAMge maLe e spaSTa che, jemake AyuSyano baMdha. 38) saMjJImithyAtvIjIvone jaghanyathI paNa aMtaH ko.ko. sAgaro sthitibaMdha kahyo. paNa ekendriya vagere bhavamAMthI saMjJImAM utpanna thanArA jIvane vigrahagatimAM keTalo sthitibaMdha hoya? AvA praznano uttara e che ke sAdhAdibhAMgAnI samajaNa 157 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAnya nirdeza mujaba to e aMtaH ko. ko. hovo saMbhave che. tema chatAM asaMjJImAMthI narakamAM jatA jIvane vigrahagatimAM 20 sAgaropama baMdha kahyo che. tenA parathI ane anya aneka sthaLonA pratipAdana parathI jaNAya che ke ekendriyAdimAMthI saMjJImAM utpanna thatA jIvane vigrahagatimAM asaMjJI paMcendriya prAyogya baMdha hovo joIe. zaMkA : asaMjJImAMthI narakamAM jatAM jIvane jema pUrvabhavIya asaMjJIprAyogya baMdha kahyo che tema eke mAMthI saMjJIpaMcendriyamAM jatA jIvane vigrahagatimAM pUrvabhavIya ekendriya prAyogya baMdha kaho ne, asaMjJI paMcendriya prAyogya zA mATe kaho cho ? samAdhAna e jIva ekendriyamAMthI Avato hovA chatAM vigrahagatimAM paNa paMcendriya nAmakarmano udaya thaI gayo hovAthI paMcendriya prAyogya baMdha to ene hoya ja che. paNa tema chatAM manaparyAtino haju prAraMbha thayo na hovAthI saMjJI prAyogyabaMdha hoto nathI. mATe asaMjJI paMcendriya prAyogya baMdha hoya che. vaLI jevo utpattideze AvI chae paryAtiono prAraMbha karaze ke tarata ja eno sthitibaMdha saMjJI paMcendriya tulya aMtaH koko, banI jaze. 39) sthitibaMdha alpabadutvaH sUaparyA. eke, bA. aparyA. eke, sUparyA. eke, bA. paryA. eke, aparyA, bei, paryA. bei., aparyA. tei, paryA. tei., aparyA, cau., paryA. cAu, aparyA. asaMjJI paMce., paryA, asaMjJI paMce., aparyA. saMjJI paMce., paryAsaMjJI paMce. A kramamAM matijJAnAvaraNa ane zrutajJAnAvaraNa karmano kSayopazama vadhu vadhu hoya che, kAraNa ke bAdaratA, paryAptatA ane indriyavRddhi kSayopazamane vadhAre che. te paNa eTalA mATe ke A badhI sUra bA vagere jIvavipAkI prakRtio che, eTale bAdaranAmakarma prakRtino udaya jIva para evI asara kare che ke jethI kSayopazama vadhI jAya.. e ja pramANe paryAtanAmakarma - indriyanAmakarma aMge jANavuM.) A kSayopazama jema vadhAre tema saMkleza ane vizuddhi banne vadhu vadhu saMbhave che. vizuddhi vadhe tema jaghA sthitibaMdha ora ghaTe che, saMkleza vadhe tema utkR sthitibaMdha vadhato jAya che. eTale ekendriyanA zAka grantha para TIppaNo 158 * * * * * * * * * * * * * * Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' vividha jIvabhedomAM bA. paryA. eke, ne sauthI vadhAre vizuddhi ne sauthI vadhAre saMkleza saMbhavatA hovAthI eno jaghanyasthitibaMdha sauthI ocho hoya che ne eno utkRSTa sthitibaMdha anya ekendriyanA utkRSTa sthitibaMdho karatAM sauthI vadhAre hoya che. A ja pramANe beindriya vageremAM jANavuM. ne tethI granthokta alpabadutve AkAra lIdho che. A alpabadutvamAM paryAtathA aparyA. nA je bola che te badhA karaNa paryA jIvo mATe jANavA. labdhi aparyA. jIvono sthitibaMdha keTalo? potapotAnA karaNaaparyAnA jaghA karatAM vadhAre ne utkR karatAM ocho jANavo. dA.ta. mithyAtvI aparyAsaMjJI paMce. jIvano jagha-sthitibaMdha (34) mA bole che ne eno utna (35)mA bole che. to mithyAtvI labdhi aparyA. jIvano jaghasthitibaMdha (34) karatAM adhika hoya ane utkR sthitibaMdha (35) karatAM ocho hoya. 40) yogonuM alpabadutva : alaba svapajJavRttimAMra7 mA paryAasaM paMce. nA uyoganA bola pachI 28 mA bola tarIke saMjJI paryA.paMce. no uyoga kahyo che. paNa A saMjJI paryApaMcejIva tarIke kayo jIva levo ? kAraNake anuttaravAsI vagere dareka saMjJI jIvonA uyogano pachInA pAMca bolamAM samAveza thaI ja gayo che. A kAraNe tathA kammapaDImAM je yoganuM alpabadutva ApyuM che temAM paNa Avo koI svataMtra bola che nahIM, mATe e bola prastuta padArthasaMgrahamAM lIdho nathI, e jANavuM. 41) sthitibaMdhasthAnonuM alpabadutva : bA.a.ja. sU.a.ja. sU.a.u. bA.a.u. 1) sUaparyA. nA sthitibaMdhasthAno karatAM 2) bAaparyA. nA sthitibaMdha sthAno adhika che e spaSTa jaNAya che. alpaHhucq 159 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TUMkamAM jaghathI utna vacceno taphAvata jema jema vadhato jAya tema tema sthitibaMdhasthAno vadhatA jAya che. ekendriyanA badhA jIvabhedo mATe A taphAvata Pla jeTalo che. tema chatAM, addhApalyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI A rakama alpabadutvamAM dazavilA krame - S che. beIndriyathI laIne asaMjJI paMce sudhInA jIvabhedo mATe A taphAvata PIs jeTalo che. tethI, Pla karatAM Pls asaMkhyaguNa hovAthI bA paryAya eke, nA sthitibaMdhasthAno karatAM aparyA be nA sthitibaMdhasthAno a che. PIs karatAM 1 palyo, 1 sAgaro, aMtaH ko. ko, ke 70 koko. badhuM ja jha che. tethI paryA. saM. paMce sudhI sthitibaMdhasthAno S-5 che. 42) hAnivRddhinA sthAno samajI laIe - mAM ma no anaMtamo bhAga bAda karavAthI je rakama Ave (-2) te ma nI apekSAe anaMtabhAgahIna hoya che ane anaMtamo bhAga umeravAthI je Ave te anaMtabhAgavRddhivALI rakama kahevAya (+). A ja rIte asaMcamo bhAga bAda karavAthI ke umeravAthI je Ave te anukrame asaM. bhAgahIna (-)ane asaM. bhAgavRddhivALI (+)kahevAya. A ja rIte saMkhyAtamo bhAga bAda karavAthI ane umeravAthI je rakamo Ave te anukrame saMkhyAtabhAgahIna (-)ane saMkhyAtabhAgavRddha (+)kahevAya che. ma ne kramazaH anaMta, asaM. ane saMkhyAnA vaDe bhAgavAthI je rakamo Ave te anukrame anaMtaguNahIna (X), asaM guNahIna ane () saMkhyAtaguNahIna () kahevAya che. ema mane kramaza: anaMta, asaM. ane saMkhyAtA vaDe guNavAthI je rakamo Ave te anukrame anaMtaguNavRddha (max A), asaM. guNavRddha(max a) ane saMkhyAtaguNavRddha (ma x s)kahevAya che. dhAro ke mULa rakama = 10lAkha che, 100e saMkhyAtu che, 10000 160 zataka grantha para TIppaNo Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e asaM. ane 1 lAkha e anaMta che to, 10 lAkha - 1 lAkha = 10 e anaMtamo bhAga thaze, 10 lAkha + 10000 = 100 e asaMmo bhAga thaze ane 10 lAkha : 100 = 10 000 e saMkhyAtamo bhAga thaze. tethI 9,99,990; 9,99,900 ane 9,90,000 A rakamo kramazaH anaMtabhAga, asaM.bhAga ane saMkhyAtabhAga hAnivALI thaze. temaja 10,00,010, 10,00,100 ane 10, 1000 A rakamo kramazaH anaMtabhAga, asaM.bhAga ane saMkhyAtabhAga vRddhivALI thaze. 10 lAkhane anukrame 1lAkha, 10000 ane 100 vaDe bhAgavAthI je rakamo 10;100 ane 10000 Ave che te kramazaH anaMtaguNahIna, asaM guNahIna ane saMkhyAta guNahIna rakamo thaze ema 10 lAkhane 1 lAkha 10000 ane 100 vaDe guNavAthI je rakamo daza hajAra karoDa, eka hajAra karoDa ane daza karoDa Ave che te kramazaH anaMtaguNavRddha, asaM guNavRddha ane saMkhyAtaguNavRddha rakamo thaze. 43) satata abaMdhakALaH abaMdhakALane vadhAravA mATe vacce devalokano 1 bhava 1 palyopamanA AyuSyanA badale 3 5lyo. no zA mATe na lIdho ? sAdhika 66 sAgaro be ja vAra zA mATe ? trIjI vAra kema nahIM.. 163 sAgaro. A rIte pUryA pachI pharIthI yugalika vagerenI prakriyA karI A prakRtio satata na ja bAMdhe.. AvuM zA mATe nahIM ? AvA badhA prazno na karavA.. A badhAmAM mukhya kAraNa loka svabhAva jANavo. arthAt 3 palyo. AyuvALA yugalikamAMthI 3 palyo. AyuvALA devalokamAM jo jAya to AgaLa jevI prakriyA abhipreta che evI e karI zake nahIM. - evo lokasvabhAva che. manuSyabhavamAM AvatI vakhate samyaktva sahita eTalA mATe Ave ke jo e mithyAtvasahita Ave to aparyA avasthAmAM tiryaMcaprAyogya ne paryA avasthAmAM narakaprAyogya bAMdhI devAthI ATalo kALa maLI na zake. zrI tattvArtha sUtramAM vijayAdiSu vicaramA H // 4 - 27 / / sUtrAnusAre hAni-vRddhinA SasthAnonI samajaNa ..... ... 161 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijayAdimAM gamana pachI acyutAdimAM gamana zakya nathI.. jyAre ahIM sarvatra be vAra vijayAdimAM gamana pachI 3 vAra acyutagamana darzAvyuM che, mATe e matAMtara jANavo. vijayAdimAM gayelo paNa aneka bhavo kare che evo eka mata che. (chatAM A badhA bhavo manuSyanA ane vaimAnika devanA ja hoya..) A abaMdhakALanI prarUpaNA paMcendriyabhavonI apekSAe che. anyathA eke mAM jIva cAlyo jAya to narakatrika vagereno abaMdhakALa anaMtakALa vagere paNa maLe. pratyAkhyAnAvaraNIyAdi 13 tathA devaddika - vai ddikano dezonapUrvakroDa tathA 33 sAgaro jeTalo satata abaMdhakALa jANavo. 44) satatabaMdhakALa : pUrvakroDa AyuvALA manuSyabhavamAM tribhAgazeSe yugalikanuM 3 palyo nuM Ayu bAMdhI, pachI samyaktva pAme, kSAyika samyakatva pAme. ane e laIne ja yugalikamAM jAya.. to A dezona pUrvakroDano trIjo bhAga paNa satata devaddhika, vaidvika bAMdhI zakAtuM hovAthI eTalo kALa + 3 palyo. jeTalo satata baMdhakALa A 4 prakRtiono maLI zake. OU 45) sAdhika 132 sAgaro ane sAdhika 185 sAgaro je prakRtiono abaMdhakALa kahyo che enI pratipakSI prakRtino e ja satatabaMdhakALa tarIke jema kahyo che, tema sAdhika 163 sAgaro kALa kema koI ja prakRtinA satatabaMdhakALa tarIke na kahyo ? AvA praznano uttara e che ke je prakRtiono abaMdhakALa kahyo tenI pratipakSI eka ja prakRti bAkI rahetI hoya to e eka prakRtinA satatabaMdhakALa tarIke pelo abaMdhakALa kahI zakAya. jemake sAdhika 132 sAgaro e kukhagati ke strI-navuM vedano abaMdhakALa che, ne enI pratipakSI zubhakhagati ke purveda 1-1 ja bAkI rahe che, mATe zubhakhati - pu.vedano sAdhika 132 sAgaro satata baMdhakALa maLe che. paNa sAdhika 163 sAgaro abaMdhakALa ti. trika, narakatrikano che jenI pratipakSI be prakRtio manugati, devagati vagere bAkI rahI jAya che je banne AMtare-AMtare baMdhAyA kare che. ne udyotanI koI pratipakSI nathI. mATe sAdhika 163 sAgaro e koI 162 zataka grantha para TIppaNo Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakRtinA satata baMdhakALa tarIke maLI zakato nathI. 46) jinanAmano satatabaMdhakALa jaghA thI antaryuM. A rIte maLe che - zrI tIrthaMkarano AtmA caramabhavamAM upazamazreNI mATe, emAM 9-10-1110-9 guNaThANe abaMdhaka che. pachI 8mAnA chaThThA bhAge AvI jinanAma bAMdhavAnuM pAchuM cAlu kare. pachI 7me - chaThe hajArovAra parAvRtti karI kSapakazreNI mAMDe, ne emAM 8mAnA chaThThA bhAga pachI abaMdhaka thAya, vacce je baMdhakALa maLyo te jaghanyathI antaryu to hoya ja che. mATe satatabaMdhakALa antaryu. maLyo. athavA pUrvanA trIjA bhave jinanAma nikAcita karyuM, ne pachI aMtarmu. mAM ja upazamazreNi mADe to 8 mAnA chellA bhAge pAcho jinanAmanoabaMdhaka thAya. A be vacce baMdhAvAno kALa paNa antarma maLe che. athavA tricaramabhavamAM antarmunA aMtare be vAra upazamazreNI mAMDe tyAre paNa vacce antarmuno satata baMdhakALa maLI zake che. siddhAntanA mate eka ja bhavamAM be vAra upazamazreNI mAMDI zakAya che, paNa ekavAra upazama zreNI ne pachI kSapakazreNI ema banne mAMDIzakAtI nathI. karma granthanA mate ema banne paNa mAMDI zakAya che. 47) kevA kaSAyamAM kevo rasabaMdha? vagere aMge kammapayaDImAM nIce mujaba nirUpaNa che. | kaSAya | sthitibaMdha | anaMtA tIvra | utka anaMtA maMda | kaMIka nyUna apratyA, tIvra | madhyama utka - - - - - - azubhamAMrasabaMdha | zubhamAM rasabaMdha 4ThA, tIvra 2ThAmaMda 4 ThA. maMda raTha vardhamAna 3ThA. tIvra 3ThA maMda (3ThA maMda 3Tha vardhamAna 2 ThA. tIvra | 4 ThA, maMda apratyA maMda | madhyama madhyama pratyA tIvra | madhyama kaSAya - rasabaMdha 183 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyA. maMda saMjya tIvra saMjva. maMda jadhanya madhyamahIna madhyamahInatara 164 2 ThA maMda 2 kA maMdatara 17mAM 1ThA zeSamAM 2 ThA. maMdatama kammapayaDInuM A nirUpaNa ane pAMcamA karmagranthanuM nirUpaNa.. A banne vyavahArathI jANavA. kAraNake mithyAtvIjIva samyaktvAbhimukha avasthAmAM yathApravRttAdi karaNa kare tyAre anaMtA kaSAyovALo hovA chatAM zubhano 4ThA. ane azubhano raThA. rasabAMdhato hoya che. ema samyaktvIjIvane apratyA kaSAyo hovA chatAM e azubhano raThA thI adhika rasa bAMdhato nathI, ane zubhano 2,3 ke 4ThA rasa bAMdhI zake che. eTale vAstavikatA e che ke, kAya azubha anaMtA. 4, 3, 2 zubha 4, 3, 2, apratyA-pratyA 4, 3, 2, 2,1 4, 3, 2, saMva. pahelA kamragranthamAM anaMtA vagere kaSAyothI kramazaH naraka, tiryaMca, manuSya ane deva gatinI prApti kahI che. A vAta paNa vyavahArathI mAnavI paDe che, kAraNake vAstavikatA to e che ke anaMtAnA udayavALA (mithyAtvI jIvo) mAtra narakamAM nahIM, cAre gatimAM jaI zake che. tathA samyaktvIjIvo (apratyAnA udayavALAjIvo) tiryaMcamAM to jatA ja nathI, deva ke manuSyamAM ja jAya che. ema pratyAvALA jIvo (dezavirato) mAtra devagatimAM ja jAya che. AnA para vicAra karIe to jaNAya che ke cAregatimAM gamana mAtra anaMtA vALAne ja zakya che.. eTale pahelA karmagranthamAM A gatinirUpaNa je ApyuM che te mULamAM anaMtAnubaMdhI kaSAyanuM ja hoya.. e bahAra paNa anaMtAnubaMdhI jevo ja dhamadhamATavALo hoya to narakagati, enAthI kaMIka maMda apratyA jevo hoya to zataka grantha para TIppaNo 4 ThA. vardhamAna 4 ThA. vardhamAnatara 4 ThA. vardhamAnatama Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tiryaMcagati.. ema kramazaH pratyA ke saMndha jevo maMda-maMdatara hoya to kramazaH manu ne devagati apAve. A ja rIte prastutamAM paNa zubha-azubha banneno 2,3,4 ThA. rasabaMdha anaMtA kaSAyavALAne ja zakya che. anya koIpaNa kaSAyavALAne nahIM. mATe A nirUpaNa mULamAM anaMtA, kaSAya aMge ja hoya. e bahArathI paNa anaMtA. jevo ja tIvra hoya tyAre azubhano 4 ThA. ne zubhano raThA, apratyA jevo hoya tyAre banneno 3-3 ThA, pratyA. tathA saMkvA jevo hoya tyAre azubhano 2 ThA. ane zubhano 4 ThA. (saMvamAM 17 prakRtino 1 ThAje kahyo che te na laI zakAya temaja mithyAtvIne azubhano ra ThA. jeTalo maMda thaI zake tyAM sudhIno ja maMda levo, ema zubhano 4 ThA. tIvra jeTalo saMbhave eTalo ja tIvra levo. AnA karatAM azubhano maMdatara vagere ane zubhano tIvratara vagere to mULamAM apratyA vagerenA udayavALA samanvI vagerene ja saMbhave, anaMtA nA udayavALA mithyAtvIne nahIM. Ama vicAratAM lAge che. tattva kevaligamyam. 48) zAtA vagere zubhano 1 ThA. rasa tathAsvabhAve ja je baMdhAto nathI emAM tathAsvabhAvanI samajaNa ApaNe pUrve TIppaNamAM joI gayA chIe ke kevalajJAnAvaraNa vagere prakRtio evI che ke jenA dezaghAtI spardhako hotA nathI. arthAt eno je rasa baMdhamAM ke sattAmAM hoya che eno prAraMbha, matijJAnAvaraNIyAdino je maMdatama eka ThANiyAvALo sarvajaghanya-sarvaprathama rasaspaddhaka hoya che e rasaspaddhakathI thato nathI. paNa eka ThANiyo badho rasa pasAra thaI jAya, be ThANiyAnA maMda spardhako pasAra thaI jAya ne tyArabAda madhyamarasavALA spardhakomAM sarvaprathama je spardhaka sarvaghAtI hoya che, tyAMthI prAraMbha thAya che. mATe A prakRtione sarvaghAtI kahevAya che. zatAvedanIya vagere badhI ja zubha ke azubha aghAtI prakRtiono paNa je rasa baMdhAya che te eka ThA. ke maMda beThA. thI zaru thato nathI, paNa kevalajJAnAvaraNAdi no je madhyama be ThANiyA pAvaravALA spardhakathI zaru thAya che tyAMthI ja zaru thAya che. mATe aghAtI prakRtione zubhano 1ThA. rasAbhAva. 165 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ''sarvadhAtI pratibhAga'' kahevAya che. arthAt sarvaghAtIne tulyarasavALI kahevAya che. Ama kevalajJAnAvaraNAdi sarvaghAtI no jema 1 ThA ke maMda be ThA. rasa hoto nathI e ja rIte aghAtIno paNa e hoto nathI. eTale zreNimAM matijJAnAvaraNAdino eka ThA rasa baMdhAya eTalI tIvra vizuddhi thavA chatAM kevalajJAnAvaraNano to be ja ThA rasa baMdhAya che. e ja rIte mohanIyano 70 ko. ko. sAgaro baMdha karAve evA tIvra saMkleza vakhate paNa vaikriya krikAdi je zubhaprakRtio baMdhAya che teno jaghanyathI paNa madhyama be ThATha rasa to baMdhAya ja che, 1 ThA. baMdhAto nathI. '"zubhaprakRtiono tathA svAbhAve ja 1 ThA. rasa baMdhAto nathI jaghanyathI paNa be Tha ja baMdhAya che'' AvuM je kahevAya che tenuM A kAraNa jANavuM. AmAM '"zubhaprakRtiono'' je kahyuM che eno koIpaNa aghAtI prakRtino Avo artha paNa karI zakAya che. eTale ja parAvartamAna madhyamapariNAme je azAtAvedanIya vagereno jaghanyarasa baMdhAya che te ke 7 mI narakamAM mithyAtvanA caramasamaye je tilikAdino jagharasa baMdhAya che te paNa 2 ThA hoya che, 1 ThA nahIM. jo ke zreNimAM tIvra vizuddhikALe koI azubha aghAtI prakRti baMdhAtI ja nathI, paNa dhAro ke koIka baMdhAtI hota, to eno paNa kevalahikanI jema 1 ThA. rasa to na ja baMdhAta. 49) utkRSTarasabaMdhanA svAmI tarIke zubhaprakRtimAM, te tenA baMdhakomAM je sarvavizuddha hoya te ane azubhaprakRtimAM je vadhumAM vadhu saMkliSTa hoya te maLe.. A sAmAnya niyama sarvatra lagADavo.. eke ane sthAvara A be azubha / che, Atapa zubha che. IzAnAntadevo tIvra saMklezakALe A prakRtio bAMdhe che, tadanya saMjJIjIvo to paMcendriya prAyogya bAMdhatA hovAthI A prakRtio bAMdhatA nathI, mATe A 3 nA utkR. sabaMdhanA svAmI tarIke IzAnAntadevone kahyA che. zaMkA H Atapa to zubhaprakRti che. tIvrasaMklezakALe ke jyAre 20 ko ko sthitibaMdha thAya che, tyAre eno utkRSTarasa zI rIte baMdhAya ? samAdhAna H tamArI vAta barobara che.. e vakhate eno jaghanyarasabaMdha thAya che.. eTale Atapano utkRSTarasabaMdha tatprAyogya vizuddhie kahevo. 169 zataka grantha para TIppaNo Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaMkA : tIvrasaMkleze 20 koko. sAgaro baMdha thAya che. pachI jema jema saMkleza ghaTe che (vizuddhi vadhe che) tema tema sthitibaMdha ocho thAya che. ema karatAM karatAM 18 koko sthitibaMdha yogya vizuddhi thAya tyArathI paMce paNa bAMdhI zake che. te yAvat ekeno - Atapano saMzImAM maLato jagha sthitibaMdha (aMtaHkoko.) sudhI (dhAroke 900 samaya sudhI).... A pachI paNa vizuddhi vadhe to IzAnAntadeva pachI paMce prAyogya ja bAMdhe che. (A paNa aMtaH koko ja hoya che, paNa ekenA aMtaHkokothI nAnuM.. asatkalpanAe 899,898 vagere). eke no je ja. aMtaH koko che, te baMdhakAlIna vizuddhi e Atapa mATe tatprAyogyavizuddhi che. ane e vakhate Atapano utkRSTa rasabaMdha thAya che, ema tame kaho cho.. paNa, AvI vizuddhie eke no - Atapano baMdha to anya saMzI paNa kare che, mATe e paNa svAmI tarIke maLe ja ne? ja samAdhAna H nArakIo ane IzAnoparidevo eke ke Atapa bAMdhatA nathI.. tethI anyasaMzI tarIke mAtra tiryaMco ke manuSyo ja levA paDe. A saMjJIone to vikale no baMdha paNa saMbhavita che. vaLI asatkalpanAnA 899 vagere sthitibaMdhe to A jIvo paNa mAtra paMce ja bAMdhe che. jema jema vizuddhi ghaTe ane saMkleza vadhe ema ema kramazaH cau vagereno baMdha cAlu thAya che, arthAt asatkalpanAe 900thI cau, 925thI teindriya, 950thI beindriya ane 975thI ekendriya baMdhAvAnI cAlu thAya che. (vAstavikatAe A badhuM ja uttarottara moTuM aMtaH koko che) eTale ti manu ne ekendriyano (ane tenI sAthe Atapano) jagha sthitibaMdha 975 jeTalo (moTuM aMtaH koko) maLe che jyAre IzAnAntadevane te 900 (nAnuM aMtaH koko) maLe che. tethI ene vizuddhi vadhAre hovAthI e ja utkRSTa rasabaMdha kare, ema kahyuM che. ja zaMkA H asatkalpanA pramANe 899 (aMtaHkoko) ke enAthI ochA sthitibaMdhe IzAnAnta deva paMce jAtinAmakarma ja bAMdhe che. 900 tulya aMtaH kokothI 18 koko sudhI paMce. ane eke banne bAMdhe che. 18 ko. ko nI upara mAtra eke bAMdhe che. Ano artha e thayo ke 900 tulya aMtaH koko e eke Atapa u rasabaMdhasvAmI 167 ..... Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane paMce. banneno baMdha zakya hovAthI e parAvartamAnabhAve baMdhAya che. ane parAvartamAnabhAve jo e baMdhAya che to to jadhanyarasabaMdha ja maLavo joIe, jema zAtA vagereno maLe che, tema.. to pachI utkR. rasabaMdhanA svAmI ene zI rIte kahI zakAya? samAdhAna H parAvartamAnabhAve baMdhAya tyAre jaghanyarasabaMdha thaI zake. paNa 'jaghanyarasabaMdha ja thAya' evo niyama nathI. mahattvanI vAta to e che ke paMce. nI sAthe eke jAtinAmakarma parAvartamAna bhAve baMdhAya che. Atapa nAmakarma nahIM.. eTale eno to A saMjJIprAyogya jaghanyasthitibaMdha tatprAyogya utkRSTavizuddhie ja baMdhAto hovAthI e vakhate utsU rasabaMdha ja maLe che, Avo jaghanyasthitibaMdha IzAnAntadevane ja maLe che, tadanyane nahIM e ApaNe joI gayA, mATe IzAnAntadevo ja utsU rasabaMdhanA svAmI jANavA. zaMkA H ekendriyajAtinAma karmano IzAnAntadevone jeTalo jaghanyasthitibaMdha (980) zakya che, enA karatAM tadanya saMjJIne to e adhika (975) ja maLe che. eTale, azubha evI A prakRtino jadha. rasabaMdha IzAnAntadevone ja kahevo joIe ne? nArakIbhinna sarvane kema kahyo che ? samAdhAna H parAvartamAnamadhyamapariNAme jeno jaghanyarasabaMdha hoya ene mATe sthitibaMdha keTalo thAya che ? e jovAnuM hotuM nathI.. jyAMthI jyAM sudhInA sthitibaMdha mATe parAvartamAnabhAva hoya, tyAM sarvatra jagha,rasabaMdha saMbhavita hoya che. eTale ja, azAtAno jeTalo jaghanya aMtaH koko. sthitibaMdha saMbhavita hoya che tyAMthI zAtAno enI sAthe parAvartamAnabhAve baMdha cAlu thAya che te TheTha 15 koko. sAgaro sudhI thAya che. to zAtA ane azAtA banneno jagharasabaMdha A aMtaH kokothI laI 15 ko.ko. sudhImAMnA koIpaNa sthitibaMdhe thaI zake che, mAtra aMtaH ko.ko.e ja thAya evo niyama nathI. ema prastutamAM paNa IzAnAntadevane eke no je jadha aMtaH koko maLe tyArathI 18 koko sudhI sarvatra jagha. rasabaMdha maLe che. eTale mAtra IzAnAntadevane maLe che ema na kahetAM nArakIbhinna sarva jIvone maLe che ema kahyuM che. (nArakIo to A 16 zataka grantha para TIppaNo ..... Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakRti bAMdhatA ja nathI.) aMtaH koko thI 10 koko sudhI eke.no jaghaDarasabaMdha thavAnI A vAta saMjJIjIvo mATe jANavI.) e ja rIte eke. vagere jIvo paNa saMjJI jeTalo ja jagharasabaMdha svaprAyogya madhyama sthitibaMdha sAthe kare che. Azaya e che ke eka jIvane nAmakarmano ja sthitibaMdha 3 sAgaro-Pla (dhAroke 1900) che ane utkRsthitibaMdha sA. (dhAroke 2000) che. to eke jIva 1900 thI 1910 jevA sthitibaMdha yogya vizuddhimAM mAtra paMce nAmakarma ja bAMdhe che, ane 1991 thI 2000 sudhI nA sthitibaMdha yogya saMklezamAM mAtra eke, nAmakarma ja bAMdhe che. vacalA 1911 thI 1990 jevA madhyamasthitibaMdha daramyAna eke ne paMce. banne bAMdhe che. (e ja rIte beI. vagere nAmakarma paNa bAMdhe che.) A parAvartamAna sthitiomAMthI koIpaNa sthiti madhyama pariNAme baMdhAtI hoya tyAre eke jAtinAmakarmano jagha. rasabaMdha thAya che. A jagharasabaMdha, saMjJIjIva je jaghanyarasabaMdha kare che ene tulya ja hoya che. mATe ekendriyajIvo paNa jaghanyarasabaMdhanA svAmI che. A ja rIte bei. vagere jIvo paNa potAnA jaghanya ( sA. - Pls) taraphanA atyaMta vizuddhivALA sthitibaMdha sthAno ane potAnA utkRSTa (sAgaro.) taraphanA atyaMta saMklezavALA sthitibaMdhasthAnone choDIne madhyama sthitibaMdhasthAnomAMnA koIpaNa sthitibaMdhasthAnane madhyama pariNAme bAMdhatI vakhate saMjJItulya jaghanya rasabaMdha karI zake che. mATe A badhA paNa jagharasabaMdhanA svAmI hovAthI, nArakIbhinna dareka jIvone svAmI tarIke je kahyA che te saMgata ja che. saprasaMga eke jAtinAmakarmanA jagha. rasabaMdha aMge thoDI vAta karI. have pAchA AtapanAmakarmanA jagha. rasabaMdhanI prastuta vAta para AvIe. eno jaghanyarasabaMdha IzAnAntadevone svaprAyogya vizuddhie kahyo che, e sakAraNa ApaNe vicArI gayA. anyatra e IzAnAntadevanI mAphaka paMce. ti tathA manuSyane paNa kahyo che. AnI saMgati to thaI zake jo e mata, pUrve karelI asatkalpanA mujaba, jema IzAnAntadevane 899 sudhI paMce. ane 900 thI paMce. tathA eke. banne baMdhAya che. tema manuSyAdine paNa 89 sudhI mAtra paMce. eka ja rasabaMdhaka 199 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmano baMdha ne 900 thI ja cauM. tei. bei temaja eke nAmakarmano paNa baMdha parAvartamAnabhAve cAlu thaI jAya che AvuM mAnato hoya to, paNa nahIM ke pUrve jaNAveluM e mujaba 900 thI cau 925 thI tei 950thI bei ne 975 thI eke. jAtinAmakarmano prAraMbha thato hoya evuM mAnato hoya to. paNa jo tiryaMca-manuSyone cau-vagereno baMdha eka sarakhA 900 tulya aMtaHkokA pramANa sAgarothI na thatA, kramazaH 900, 925 vagere jevA uttarottara moTA aMtaH konko thI thato hoya, to mAtra IzAnAntadevane ja AtapanA jadha rasabaMdhano svAmI kahevo paDe. 50) 3 palyo.nA AyubaMdha vakhate tiryaMcAyu - manuSyAyuno utkRSTa rasabaMdha thAya che. A be yugalika AyuSya tathA bAkInI 9 prakRtio... deva, nArakI ke samyaktvI tiryaMca-manuSyo bAMdhatA nathI.. mATe A 11nA u rasabaMdhanA svAmI tarIke mithyAtvI timanuSyo kahyA che. 51) tiryaMcadhika, chevaTyuM.. A traNane AnatAdi devo tathA tIvrasaMkliSTa ti. manuSyo bAMdhatA nathI, mATe nArakI tathA sahasrArAntadevo utkR rasabaMdhanA svAmI che. vaLI IzAnAntadevo tIvrasaMklezamAM eke prAyogya bAMdhatA hovAthI cheva. bAMdhatA nathI, mATe enA utkR rasabaMdhanA svAmI tarIke 3 thI 8 devalokanA devo tathA nArakI ja maLe che. 52) udyota e zubhaprakRti hovAthI eno utkR. rasabaMdha vizuddhimAM thAya che. vaLI e tiryaMcaprAyogya baMdhanI sAthe ja baMdhAya che. saMjJI paMcendriya jIvo jyAre samyaktva prApti mATe yathApravRttakaraNAdi kare che tyAre uttarottara vizudyamAna hovAthI deva ke manuSya prAyogya bAMdhe che paNa tiryaMca prAyogya bAMdhatA nathI, ne tethI udyota paNa bAMdhatA nathI. paNa sAtamI nArakIno jIva to tathAbhavasvabhAve ja mithyAtvanA caramasamaya sudhI (bhale game eTalo vizudyamAna hoya to paNa) tiryaMcaprAyogya ja bAMdhe che ne tethI udyota paNa bAMdhI zake che. eTale udyotanA baMdhakomAM e ja sauthI vadhAre vizuddha hovAthI utkR rasabaMdhaka che. OU 100 zataka grantha para TIppaNo ....... Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53) manuddika vagere 5 H mithyAtvI karatAM samyaktvI vadhAre vizuddha hoya che. vaLI samyakatvI tiryaMco ne manuSyo to devaprAyogya bAMdhatA hovAthI A pAMca prakRti bAMdhatA nathI.. samyaktvI devo ane nArakIomAM thI devone sAkSAt prabhudarzana, dezanAzravaNa, naMdIzvarAditIrthamAM prabhubhakti vagere nimitto maLe che, je nArakIne maLatA nathI, mATe samyaktvIdevonI vizuddhi vadhAre hovAthI teo ja A pAMcanA utkR rasabaMdhanA svAmI che. bIjo eka mata evo che ke bAhyanimittonI apekSAe A vAta barAbara che. paNa mAtra adhyavasAyone najaramAM levAmAM Ave to, samyaktvI deva ke nArakI banne anaMtAnubaMdhInI visaMyojanA kare che, ane emAM banne saMbhavita utkRSTa vizuddhi pAmI zake che. mATe e vakhate banne A pAMcano utkR. rasabaMdha karI zake che. 54) devAyu : utsU rasabaMdhanA svAmI apramattasaMyata che. utkR sthitibaMdhanA svAmI tarIke pramattasaMyata kahelA, ane tenA kAraNa tarIke, AkarSanA prathamasamaya karatAM pachInA samayoe sthitibaMdha vadhI zakato nathI, ne prathamasamaya to pramattane ja hoya che, e jaNAveluM.. ahIM utkR rasabaMdhanA svAmI apramattasaMyatane kahyA che, eTale jANI zakAya che ke 2sabaMdha mATe Avo niyama nathI ke AkarSanA dvitIyAdi samayoe rasabaMdha vadhI na zake.. eTale pramatta guNaThANe AkarSano prAraMbha kare.. ane tyArabAda AkarSa daramyAna yogya kALe apramatta banI AyubaMdhane yogya tIvravizuddhi pAme tyAre utkR rasabaMdha kare. tathA ahIM e paNa jANavuM ke prathama AkarSakALe jeTalo sthitibaMdha karyo hoya teTalo, jo abaMdhakALa daramyAna apavartanA na karI nAkhI hoya to bIjA AkarSamAM paNa kare ja, enAthI vadhAre karI zake paNa ocho to nahIM ja, evuM rasabaMdha mATe nathI. rasabaMdha to dvitIyAdi AkarSakALe jevI vizuddhi hoya tene ane svaprAyogya sthitibaMdhane anurUpa hIna - adhika ke samAna paNa karI zake che, ane te te AkarSanA dvitIyAdisamayoe paNa e ja pramANe hIna- adhikake tulya rasabaMdha yathAsaMbhava karI zake che. OU 55) hAsyAdi 12 prakRtio H A badhI prakRtio azubha hovAthI u rasabaMdhasvAmitva 171 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMklezamAM utkRrasa baMdhAya che. paNa hAsya, rati ane pu. veda 10 koko. sudhI, strIveda 15 koko sudhI tathA madhyama saMgha, saMsthAna kramazaH 12, 14, 16, 18 koko sudhI ja baMdhAya che. eTale saMkleza jyAre A 10 koko. vagere sthitibaMdha janaka saMkleza karatAM vadhI jAya che tyAre A prakRtio baMdhAtI nathI, napuM, veda vagere baMdhAya che. tethI 10 koko, sAgaro, vagere svarUpa potapotAnA utkRSTa sthitibaMdhajanaka utkRSTa saMkleza ja A prakRtiono saMbhavita utkRSTarasabaMdha thAya che. Ane ta~Ayogya saMkleza kahevAya che. AmAM pAMcamA saMgha saMsthAnano 18 koko sAgaro sthitibaMdha che. tajjanaka saMkleza hoya tyAM sudhI to tiryo ane manuSyo paNa tiryaMcaprAyogya bAMdhe che ne tenI sAthe pAMcamA saMgha, saMsthAnane bAMdhI eno tIvrara baMdha karI zake che. paNa saMkleza jo vadhI jAya to pachI tiryo ane manuSyo mAtra nArakaprAyogya ja bAMdhe che jenI sAthe saMgha bAMdhI zakAtuM nathI. eTale chevaTuM saMghayaNa ke je 20 koko sudhInA saMkleza sudhI baMdhAI zake che eno ulpharasabaMdha tiryaMca - manu ne maLI zakato nathI. matijJAnAvaraNIyAdi zeSa 56 prakRtio u aMklezamAM vartatA cAre gatinA mithyAtvIo bAMdhe che. tethI e badhIno utkarasabaMdha cAragatinA mithyAtvIone maLe che. jaghanyarasabaMdhasvAmitva : 56) mithyAtvIjIva svavizuddhinA prabhAve 1lethI sIdho 4, 5me, cha ke sAtame jaI zake che. eka mate chaThe jaI zakato nathI. A to spaSTa che ke 1lethI 4the jatI vakhate mithyAtvanA carama samaye je utkR vizuddhi saMbhavI zake enA karatAM pAMcame janArane mithyAtvanA carama samaye je utkR. vizuddhi saMbhavI zake e vadhu ja hoya... ema enA karatAM cheThe janArane ane enA karatAM paNa sAtame janArane sauthI vadhAre vizuddhi hoya. eTale 1lethI 7me janArane mithyAtvanA caramasamaye thINaddhi vagerenA baMdhakomAM sauthI vadhAre vizuddhi hovAthI e jIva jaghanyarasabaMdhanA svAmI tarIke maLe che. 172 zataka grantha para TIppaNo Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A ja pramANe 4thethI pAMcame, chaDhe ke sAtame janArAmAMthI, ane pAMcamethI chaThe sAtame janArAmAMthI 7me janArAne 4thA ke pAMcamAnA caramasamaye sauthI vadhAre vizuddhi hovAthI apratyA pratyA no jaghanyabaMdha tevA jIvo kare che. vaLI cothathI ke pAMcamethI sAtame janAro A jIva bhegI kSAyikasamyaktva pAmavAnI prakriyA paNa karI rahyo hoya to enI vizuddhi ghaNI vadhAre hoya che. tethI apratyA pratyA nA jadharasabaMdhaka tarIke evA jIvo levA. jJAnAvaraNIyAdimAM svasvacaramabaMdhe kSapaka sarvavizuddha hovAthI te-te prakRtino caramabaMdhaka jIva jadharasabaMdha kare che e jANavuM. 57) ati-zoka nA jagharasabaMdhaka apramattAbhimukha pramattane je kahyA che, emAM pramattaguNaThANAnA carama-ciramAdisamayo na levA, kAraNake e vizudyamAna avasthA hovAthI e vakhate to hAsya-rati ja baMdhAya che, ati-zoka nahIM, paNa evI vizudyamAna avasthAnI pUrvano samaya levo. 58) sUtrika-vikalatrika H 5ryA paMce. tiryaMca ane manuSyo potAnA jagha. sthitibaMdha taraphanI vizuddhimAM mAtra bA trika ane paMce.karma ja bAMdhe che. potAnA utkRSTa sthitibaMdha taraphanA saMklezamAM paNa (narakaprAyogya bAMdhatA hovAthI) bA. trika ane paMce.karma ja bAMdhe che. A benI vacalI avasthAmAM sUtrika ke bAtrika banne bAMdhI zake che. (ema paMce. karma ke jAticatumAMnuM koIpaNa eka karma bAMdhI zake che). AvA madhyamapariNAmo para jIva parAvartamAnabhAve Ave tyAre A 6 prakRtiono jagha rasabaMdha kare che. devaddikanarakaddhikane eke vikale devo, nArakIo bAMdhatA ja nathI, mATe mAtra paMce ti ane manuSyone enA jadha rasabaMdhanA svAmI kahyA che. AThamAguNaThANAnA chaThThAbhAge devaddikano je aMtaH konko. jaghanya sthitibaMdha hoya (dhAroke 100) tyAMthI laIne mithyAtvIjIva manuSyaddikano je aMtaH koko. jaghanya sthitibaMdha kare (dhAroke 200) tyAM sudhInA pariNAmomAM to mAtra devadghika ja baMdhAya che. paNa pachI (ra0 ke tethI uparanA sthitibaMdhe) manuhika baMdhAvAnI paNa yogyatA hovAthI devaddika - manu dvika parAbhAve ja rasabaMdhasvAmitva 173 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhAya che. A pramANe sAgaro, zatapRthakatva (dhAroke 220) sudhI cAle che. e pachI (221 thI) tiddhikanI paNa baMdhAvAnI yogyatA hovAthI bIjA sAgaro zatapRthakva (dhAroke 240) sudhI deva-manu.-tiddhika parAbhAve baMdhAyA kare che. e pachI (241 thI) narakaddhikanI paNa baMdhAvAnI yogyatA hovAthI have cAreya parAvartamAnabhAve baMdhAtI rahe che, te TheTha devaddhikanA utkR baMdha 10 koko sAgara sudhI.. pachI manu, ddhikanA utkRsthitibaMdha 15 koko sudhI devaddhika vinA zeSa 3 dvika baMdhAtI rahe che. pachI manuSyo ane tiryaMcone tiddhikano 18 koko, sAgaro. utkR sthitibaMdha hoya che tyAM sudhI tiddhika ane narakaddhika kramazaH baMdhAyA kare che ne 18 koko pachI mAtra narakaddhika baMdhAya che. eTale mithyAtvI manu ke tiryaMca manuddhikano je ja sthitibaMdha kare (dhAroke 200) te aMtaH koko thI 10 koko sudhI devadrikano ane 18 koko sudhI narakadikano jagharasabaMdha maLI zake che. alabat svopajJaTIkAmAM sUkSmatrika ane vikalatrikanA jagharasabaMdhaka tarIke taprAyogya vizuddha jIvone kahyA che. paNa e kahevA pAchaLa zuM Azaya che? e samajAtuM nathI. Azaya e che ke parAbhAve ochAmAM ocho jeTalo sthitibaMdha thato hoya eTalo ja je azubha aghAtI prakRtino jaghanya sthitibaMdha hoya eno jagharasabaMdha parAbhAve maLe che, jemake azAtA. paNa je azubhano jaghanya sthitibaMdha enA karatAM parAbhAvIya ghasthitibaMdha karatAM paNa ocho maLe che. eno jaghanyarasabaMdha para bhAve na maLatAM jaghanyasthitibaMdhe ja taprAyogya tIvra vizuddhie ja maLe che, jemake tiddhika, kAraNake parAbhAve thatAM sthitibaMdho daramyAna je jaghanyasabaMdha adhyavasAya sthAna hoya che, enA karatAM paNa parAbhAvathI nIce utarIne sthitibaMdha jema jema ghaTato jAya che tema tema rasabaMdha vadhu ne vadhu ghaTato jAya evA adhyavasAya sthAno saMbhavita banatA jAya che. (kammapayaDImAM anukRSTinA nirUpaNamAM A vAta spaSTa thaze.) zubhaprakRtio mATe AnAthI viparIta jANavuM. arthAt parA.bhAve vadhumAM vadhu 174 zataka grantha para TIppaNI Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jeTalo sthitibaMdha thato hoya eTalo ja je zubhaprakRtino u sthitibaMdha hoya eno ja rasabaMdha parA bhAve maLe che, kAraNake parA. no prAraMbha jyAMthI thAya evA aMtaH koko thI enA upasthitibaMdha sudhInA dareka sthitibaMdhe jaghanyarasa baMdhAvI Ape evuM adhyavasAya sthAna saMbhavita hoya ja che. jemake zAtA paNa je zubhaprakRtino usthitibaMdha parAbhAvIya u.sthitibaMdha karatA adhika hoya che. eno jagharasabaMdha usthitibaMdha u.saMklezavALAne ja hoya che, kAraNake parAgabhAve thatA sthitibaMdho daramyAna je jagharasabaMdhAdhyavasAyasthAna hoya che enA karatAM paNa parAbhAvathI AgaLavadhI sthitibaMdha jema jema vadhato jAya che tema tema sabaMdha vadhu ne vadhu ghaTato jAya evA adhyavasAyasthAno saMbhavita banatA jAya che. jemake paMce jAtinAmakarma 18 koko sudhI parAgabhAve baMdhAya che, paNa eno usthitibaMdha to enA karatAM vadhIne 20 koko sAgarojeTalo che. to eno parAbhAve je ochAmAM ocho rasa baMdhAya che, enA karatAM paNa 20 kokosthitibaMdhe sarvasaMklinTane baMdhAto rasa ghaNo ocho hovAthI e ja eno jagharasabaMdha kahevAya che, parabhAvaya alpasa nahIM. paNa zAtAdanIya parAbhAve 15 koko sudhI baMdhAya che, ane A ja eno usthitibaMdha che, have AgaLa vadhAre saMkalezajanya adhika sthitibaMdha eno che ja nahIM, to eno jagharasabaMdha parAbhAve thatA dareka sthitibaMdha para maLe ja che. ane tethI ja eno jagharasabaMdha taprAyogya u.saMklezavALAne na kahetA paramadhyama pariNAmIne ja kahevAya che. ema azAtAno je aMtaHkokothI zAtA sAthe parAgabhAva zaru thAya che e aMtaHkoko ja eno jaghasthitibaMdha che, enAthI paNa ocho sthitibaMdha eno saMbhavita che nahIM, to eno jagharasabaMdha A aMtaHkokothI 15 koko sudhInA dareka sthitibaMdhe parAmadhyama pariNAme ja kahevAya che, paNa enA jaghasthitibaMdhe taprAyogya vizuddhie nathI kahevAto. tiddhika mATe AvuM nathI, je aMtaHkokothI manuddhika sAthe eno parAbhAva zaru thAya che, e aMtaHkoko karatAM paNa ocho sthitibaMdha (nAnuM aMtaHkoko) 7 mI narakanA jIvane saMbhavita che, to eno jaghaDarasabaMdha parAbhAvIya dareka sUrNavikatrika jagharasabaMdharasvAmI 17pa * * * * * * * * * Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthitibaMdha madhyama pariNAmena kahetA nAnA aMtaHko.ko.svarUpa jaghasthitibaMdha taprAyogyavizuddhivALAne ja kahevAya che. have prastutamAM AvIe. sUtrika-vikalatrika azubhaprakRtio che. paMce jAtinAmakarma sAthe eno je aMta:koko thI parAgabhAva zaru thAya che e ja eno jaghasthitibaMdha che, enA karatAM ocho sthitibaMdha eno saMbhavato ja nathI. to eno jagharasabaMdha parAbhAvIya aMtaHkokothI 18koko sudhInA dareka sthitibaMdhe madhyamapariNAme thAya e spaSTa che. to eno jagharasabaMdha, enA jaghasthitibaMdha ta~Ayogyavizuddhie kahI zakAvo na joIe. A kAraNane najaramAM rAkhIne meM A pustakamAM padArtha nirUpaNamAM A 6 prakRtino jagharasabaMdha parAmadhyama pariNAme kahyo che, paNa jaghasthitibaMdha vizuddhie kahyo nathI, e jANavuM, baMdhavihANa vagere granthomAM paNa parAgabhAve ja kahyo che. svopajJaTIkAmAM narakaddhikano jagharasabaMdha paNa jaghasthitibaMdha taprAyogyavizuddhie ane devaddhikano usthitibaMdhe ta~Ayogya saMkleze kahyo che eno paNa Azaya samajAto nathI. narakaddhikano je aMtaHko.kothI tidrikAdi sAthe parAgabhAva zaru thAya che enA karatAM alpasthitibaMdha saMbhavita ja na hovAthI aMtaHkoko thI 10 koko sudhInA dareka sthitibaMdhe parA.madhyamapariNAme jagharasabaMdha saMbhavita che. ema devaddhika zubhaprakRti che ane manu.dhikAdi sAthe 10 koko sudhI parAgabhAve baMdhAya che. ane A ja eno usthitibaMdha che. mATe parAbhAvIya aMtaHkokothI 10 koko sudhInA dareka sthitibaMdhe eno jagharasabaMdha madhyama pariNAme zakya che. baMdhavihANa vagere granthomAM paNa AvuM ja nirUpaNa che. eTale meM paNa padArtha nirUpaNamAM A pramANe ja A baMne vikono paNa jagharasabaMdha parAmadhyamapariNAme jaNAvyo che e jANavuM. 59) nakAmu: manumati. taprAyogya vizuddhie jaghanyasthitibAMdhatA. narakAyu azubhaprakRti che, mATe saMklezamAM to tIvrarasa baMdhAya. vaLI vizuddhi je vadhAre hoya to narakaprAyogya baMdha ja na thAya. mATe ahIM ta~Ayogyavizuddhi 179 zataka grantha para TIppaNo . . . Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahI che. devo nArakI to A Ayu, bAMdhatA ja nathI, mATe manuti kahyA che. 60) zeSa 3 Ayu..manuti. taprAyogya saMkaleze... manuSAyu tathA tiryaMcAyuno jagharasabaMdha jaghasthitibaMdha (kSullaka bhava) nI sAthe thAya che. A aparyA. bhavanuM Ayu che, mATe devo - nArakI ene bAMdhatA nathI. vaLI devAyu paNa deva - nArakI bAMdhatA nathI. mATe A traNenA baMdhaka manuSyo-tiryaMco che. vaLI traNe Ayu zubha hovAthI vizuddhimAM adhika rasa baMdhAya, jagharasabaMdha na thAya. saMkleza vadhAre hoya to narakaprAyogya baMdhAvAthI A3 Ayuna baMdhAya, mATe taprAyogya saMkaleza kahyo che. AmAM devAyu mATe paryApaMce ti, manuSyo ja samajavA. 61) audA aMgopAMga : 3 thI 8 devalokanA devo, nArakIo.. A zubhaprakRti che. tIvra saMklezakALe A jIvo paMce tiryaMcaprAyogya baMdhanI sAthe A prakRtino jagharasabaMdha kare che. tIvra saMklezamAM manuSyo-tiryaMconaraka prAyogya bAMdhatA hovAthI ane IzAnAntadevo eke prAyogya bAMdhatA hovAthI A prakRti bAMdhatA nathI. AnatAdi devone tIvrasaMkleza hoto nathI. mATe jai rasabaMdhana hoya. AnatAdidevo manuddhika ja bAMdhe che tathA aMtaHkokothI adhika sthitibaMdha karAve evo saMkleza AnatAdi devalokamAM mithyAtvI jIvone paNa hoto nathI. audA zarIra ane udyota to eke prAyogyabaMdha sAthe paNa baMdhAya che, mATe enA jagharasabaMdhanA svAmI tarIke IzAnAntadevo paNa maLe che, bAkInuM uparavat . 62) tidrika, nIcaH 7mI nArakIno samAbhimukha jIva. A 3 azubha prakRtio che, mATe vizuddhi mAM jagharasabaMdha thAya. 7mInArakIno jIva tathAbhavasvabhAve mithyAtvakALe tiryaMcaprAyogya bAMdhe che. eTale samatva prApta thavAnA pUrvasamayanI tIvravizuddhimAM paNa tiprAyogya baMdha thavAthI A prakRtiono jagharasa bAMdhe che. tabhinna jIvo to A vizuddhimAM ti prAyogya bAMdhatA na hovAthI A pravRtio bAMdhatA ja nathI. 63) jinanAmaH mithyAtvAbhimukha samyakatvI.. baddha narakAyu jIva Ayu ja rasabaMdhaka 17 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSAyopazamika samyaktva pAmI jinanAma nikAcita kare. ene narakamAM jatI vakhate samyakatva vamavuM ja paDe che. eTale chellA antarmu mAM mithyAtve jaI rahyo hoya tyAre samyaktvacaramasamaye eno saMkleza vadhAre hovAthI jinanAmano jagharasabaMdha kare che. samyaktvanA dvicaramAdisamayomAM eTalo saMkleza na hovAthI ane mithyAtvAvasthAmAM jinanAmano baMdha na hovAthI jagharasabaMdha maLato nathI. 64) zAtA, sthira, zubha, yaza - setara - 8 : 1 thI 6 guNaThANAvALA cAre gatinA jIvo parAmadhyama pariNAmI. ApaNe asatkalpanAno sahAro laIe. eke. bei, tei, cauM, asaMzI paMce, pramatta saMyata, dezavirata, aviratasamyaktvI, ane mithyAtvIsaMjJI paMce, jIvono vedanIya karmano dha.utkR. sthitibaMdha kramazaH 901-1000, 24000-25000, 4850050000, 98000-1lAkha, 994000-10 lAkha, 90 lAkha - 1 kroDa, kroDa-3.5 kroDa, 10 kroDa-11 kroDa, 35 kroDa-335 kroDa che. A jIvo jyAre kramazaH 901 thI 910, 24000 thI 24100, 48500 thI 48700, 9800thI 9830, 994000 thI 994500, 90 lAkha thI 91 lAkha, 3 kroDa thI 3 kroDa 2lAkha, 10 kroDa thI 10 kroDa 5 lAkha, 35 kroDa thI 36 kroDa mAMno sthitibaMdha karatA hoya che tyAre A emanI sva-svaprAyogya atyaMta vizuddha avasthA hovAthI mAtra zAtAvedanIya ja bAMdhe che. ema, 951 thI 1000, 24501 thI 25000, 49251 thI 50000, 99001 thI 1 lAkha, 997801 thI 10 lAkha, 95 lAkha thI 1 kroDa, 3.25 kroDa thI 3.5 kroDa, 10.50 kroDa thI 11 kroDa, 185 kroDa thI 335 kroDa mAMno sthitibaMdha karatA hoya che tyAre A emanI atyaMta saMkliSTa avasthA hovAthI mAtra azAtA ja bAMdhe che. paNa A benI vacamAM eTale ke jyAre911 thI950.. vagere sthitibaMdha karatAM hoya che tyAre A te te jIvonI atyaMta vizuddha ke atyaMta saMkliSTa avasthA nathI, paNa benI vacamAM madhyama pariNAma hoya che, ane tethI zAtA ke azAtA banne bAMdhI zake che. vaLI, A911,912,913.....950 sudhIno pratyeka sthitibaMdha paNa zataka grantha para TIppaNI 17 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ judA judA asaMkhya pariNAmothI zakya hoya che. emAMthI keTalAka pariNAmo evA hoya che ke jenAthI jIva mAtra zAtA ja bAMdhI zake che, parAvartamAnapAmI azAtA bAMdhI zakato nathI. ema keTalAka pariNAmothI mAtra azAtA ja bAMdhI zake che, zAtAnobaMdha karavA rUpa parArvata thaI zakato nathI. paNa A banne sivAyanA anya keTalAka pariNAma evA hoya che ke jethI zAtA-azAtAnA baMdhano parArvata thaI zake che. A pariNAmo parArvatamAna madhyamapariNAma kahevAya che. Ane ja bIjI rIte kahevuM hoya to A sthitibaMdhasthAnomAM jIva jo ekAMta saMklezapUrvaka Avato hoya to mAtra azAtA ja baMdhAya che, ekAMta vizuddhi sAthe Avato hoya to mAtra zAtA ja baMdhAya che. Azaya e che ke antarmu sudhI sthitibaMdha eka sarakho hovA chatAM A sthitibaMdhAddhA daramyAna uttarottara samaye saMkleza vadhato jato hoya to ekAMtasaMkleza kahevAya che, e vakhate je adhyavasAyo Ave che enAthI mAtra azAtA ja baMdhAI zake che, ne azAtA parathI zAtAno parAvartapaNa thaI zakato nathI. ema, e kALa daramyAna uttarottara samaye vizuddhi vadhatI jatI hoya to e ekAMta vizuddhi kahevAya che, e vakhate je adhyavasAyo Ave che tenAthI mAtra zAtA ja baMdhAI zake che, temaja zAtA parathI azAtAno parAvarta thaI zakato nathI. paNa jo uttarottara samaye pariNAmomAM sthiratA ke sAmAnya vadha-ghaTa.... AvuM badhuM thayA karatuM hoya to e ekAMta saMkleza ke vizuddhi nathI. paNa parAvartamAnabhAva kahevAya che. AvI avasthAmAM evA adhyavasAyo Ave che ke jenA kAraNe zAtAnA baMdha parathI parAbhAve azAtAno baMdha ke azAtAnA baMdha parathI parAbhAve zAtAno baMdha thaI zake che. A pariNAmo parAvartamAna madhyama pariNAmo kahevAya che. eka to A 901 thI 910nA sthitibaMdha prAyogya vizuddhi ke 951thI 100 nA sthitibaMdha prAyogya saMkleza na hovAthI madhyama pariNAma kahevAya che.ane A rIte jIva enA para parAvartamAnabhAve Avyo che, mATe A parAvartamAna madhyama pariNAma kahevAya che. A vakhate zAtA ke azAtA banne baMdhAI zake che ane banneno jagharasabaMdha thaI zake che. jevuM A eke jIva mATe kahyuM evuM zAtAdinA ja rasabaMdhaka 199 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja beIthI laIne pramattasaMyata sudhI jANavuM. arthAt A badhA jIvo 24101 thI 24500 vagere sthitibaMdha prAyogya madhyama pariNAmo para parAvartamAnabhAve ramatA hoya tyAre zAtA - azAtA banne bAMdhI zake che ane banneno jaghanya rasabaMdha karI zake che. vaLI A jaghanya rasabaMdha tarIke ekendriyane jeTalo jaghanyarasabaMdha thAya che eTalo ja beIndriyathI laIne pramattasaMyata sudhInA koIpaNa jIvane thAya che. mATe zAtA-azAtAnA jaghanyarasabaMdhanA svAmI tarIke cAre gatinA 1 thI 6 guNaThANA sudhImAM rahelA koIpaNa jIvo maLe che. A ja pramANe sthiraasthira vagere mATe jANavuM. 7 mA vagere guNaThANe to vizuddhi ghaNI prabaLa hovAthI azAtAdi karma to baMdhAtA ja nathI, ane zAtAdino tIvrarasa baMdhAya che. mATe ekeya no jagharasabaMdha maLato nathI.alabata vRttikAre ekendriyAdimAM ja rasabaMdhano niSedha karyo che. AmatAMtara jANavo. gItArtha bahuzrutone vicAravA mATe eka vicAraNA - TIppaNamAM je asatkalpanA raju karI che emAM saMjJI paMcemithyAtvIjIvono vedanIyakarmano jasthitibaMdha 35 kroDa ane usthitibaMdha 335 koDa darzAvyo che. eTale 300 koDa jeTalAsthitibaMdhasthAno maLaze.vaLI, zAtAno baMdha 35 koDathI 185 koDa ane azAtAno baMdha 36 koDathI 335 kroDa mAnyo che. eTale jaNAya che ke 185 koDa thI 335 kroDa sudhInA 150 kroDa sthitibaMdhasthAnomAM.. arthAt uparanA aDadhe aDadhAsthitibaMdhasthAnomAM mAtra azAtA baMdhAya che, zAtA baMdhAtI nathI. vAstavikatA paNa A ja che. aMtaHkoko thI 30 koko sudhImAM sAdhika 29 ko.ko. sAnA samayo jeTalA vedanIyakarmanA saMjJI mithyAtvIne maLatA je sthitibaMdhasthAno che enA uparanA lagabhaga aDadhA (aDadhA karatA kaMIka vadhAre) evA 15 koko thI 30 koko vaccenA 15 kokosA jeTalA sthitibaMdhasthAnomAM mAtra azAtA ja baMdhAya che. zAtA baMdhAtI nathI. to AvuM ja eka,beiyAvat aviratasamyatvI jIvomAM paNa hovuM joIe. arthAt potapotAnA jeTalA sthitibaMdhasthAno hoya enA u.taraphanA lagabhaga aDadhA sthitibaMdhasthAnomAM mAtra azAtA ja baMdhAtI hovI joIe. arthAt ahIM je 100 zataka grantha para TIppaNo . . . Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eke no ja-usthitibaMdha 901-1000 mAnyo che, eTale ke 100 sthitibaMdhasthAno kalapyA che. to zAtA 901 thI 950 sudhI ane azAtA 911 thI 1000 sudhI baMdhAtI hoya. arthAt 951 thI 100 sudhInA 50 sthitibaMdhasthAno = aDadhA sthitibaMdhasthAno para mAtra azAtA baMdhAya che. (A TIppaNamAM AvuM ja ekebeIvagere darekanI kalpanAmAM karyuM che.) Ama, sarvatra uparanA lagabhaga aDadhA sthitibaMdhasthAnomAM mAtra azAtA ja baMdhAtI hoya evuM hovuM joIe. AvuM ja gotrakarmamAM vicArIe to jyAM baMdhAtuM hoya tyAM uparanA lagabhaga aDadhe aDadhA sthitibaMdhasthAnomAM mAtra nIcagotrabaMdhAtuM hovuM joIe, kAraNake saMzI mithyAtvImAM uccano 10 koko ane nIcano 20 koko sAusthitibaMdha che. emaveda mohanIyano dhAroke 901 thI 1000 sudhI baMdha hoyato976 thI 1000 sudhInA chellA cothA bhAgamAM mAtranapuM.veda baMdhAya che, 951 thI975 sudhInA trIjA cothA bhAgamAM strIveda ane napuM veda banne baMdhAya che, ane enI nIce traNe veda baMdhAya che. eTale ke pu, strI ane napu.vedano usthitibaMdha kramazaH 950, 97pa ane 1000 jeTalo A kalpanA pramANe mAnavAno rahe.AvuM ja yathAyogya anyAkhyakamamAM paNa samajavuM. A bahuzruta gItArtho samakSa vicAravA mATe eka vicAraNA raju karI che, je lagabhaga vAstavikatA hovI joIe, paNa mane hAla eno nirNaya nathI, e jANavuM. 65) paMce. jAtinAmakarma vagere 15 prakRtioH cAre gatinA mithyAtvIo utkRsaMkaleze.. A badhI zubhaprakRtio che. cAre gatinA utkRsaMklezamAM vartatA jIvo paMce tiryaMca ke naraka prAyogya baMdha kare tyAre paNa A 15 prakRti bAMdhe che, ne eno ja rasabaMdha kare che. mATe enA svAmI che. (IzAnAntadevo paMce. ane trasanAmakarma sivAya 13nA ja svAmI tarIke maLe e jANavuM.) 66) strIveda-napuM, veda cAre gatinA mithyAtvIo ta~Ayogya vizuddhie... saMkleza hoya to tIvrarasa baMdhAya, kAraNake A azubhaprakRtio che. vizuddhi vadhI jAya to puveda ja baMdhAya. mATe ta~Ayogya vizuddhi kahI che. eka vizeSavicAraNA 181 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaMkAH mithyAtvIjIva yathApravRttakaraNAdi vizuddha avasthAmAM to puveda ja bAMdhe che. tabhinna avasthAmAM traNe veda bAMdhe che. emAM strI-napuM, vedano je jaghasthitibaMdha hoya tyAMthI laIne 10koko sudhI traNe veda baMdhAI zake che. to A sthitibaMdha daramyAna sAtavedanIyAdinI jema parAvartamAna madhyama pariNAme eno jaghanyarasasaMbadha kema nathI kahyo? samAdhAna : parAvartamAna madhyama pariNAme ta~Ayogya badhA sthitibaMdhasthAne jaghanya rasabaMdha mAtra aghAtI prakRtiono thAya che, ghAtI prakRtiononahIM.. ghAtI prakRtiono to vizuddhithI ja jaghanyarasabaMdha thAya che e jANavuM. te paNa eTalA mATe ke enA adhyavasAyo anAkrAnta hoya che. eTale, ghaTatA jatA te te dareka sthitibaMdhe saMbhavita jagharasabaMdha azAtAdinI jema eka sarakho na rahetA uttarottara ghaTato ja jAya che. ane tethI saMbhavita sarva jasthitibaMdhe je u.vizuddhi saMbhavatI hoya e vizuddhithI ja jarasabaMdha thAya che. 67) manuddhika vagere 23H mithyAtvIjIva parA madhyama pariNAme. AmAMnI manuddhikAdi zubhaprakRtiono samyatvIjIvo vizuddhinA kAraNe vadhAre rasa bAMdhe che ane kukhagati vagere azubhaprakRtione to bAMdhatA ja nathI. mATe mithyAtvI jIva kahyA che. vaLI tIvrasaMklezamAM zubha prakRtio baMdhAtI nathI ane azubhano adhikarasa baMdhAya che. zubhamATe ta~Ayogya saMkleza Ave tyArathI ane azubha mATe ta~Ayogyavizuddhi Ave tyArathI pratipakSI pravRtio sAthe parAvartamAnabhAve baMdha zaru thAya che. mATe A badhI pravRtiono parAvartamAna madhyamapariNAme jagharasa baMdha thAya che. 7 mI nArakInA jIva tathA teukAyavAyukAya manuddhika ane uccagotra sivAyanI 20 prakRtionA jajagharasabaMdhanA svAmI jANavA. zeSa koI paNa mithyAtvI jIva trevIze prakRtinA jagharasabaMdhanA svAmI tarIke maLI zake che. saMjJInI apekSAe vicArIe to, 7 mI nAraka sivAyanA jIvane tiddhikano je jaghasthitibaMdha hoya te aMtaHkoko thI 15 koko sudhI manuddhikano, kukhagatinA jaghasthitibaMdharUpa aMtaHkoko thI 10koko. sudhI banne khagatino, 7 mI naraka sivAyanA saMjJIne nIcano je aMtaHkoko. 182 zatakagrantha para TIppaNo Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaghasthitibaMdha hoya tyAMthI 10 koko sudhI uccagotrano durbhagatrika nA jagha ataHkokothI 10 koko sudhI durbhagatrika ane subhagatrikano parAvartamAnabhAve baMdha maLe che. mATe tyAM sudhI madhyamapariNAme jagharasabaMdha maLe che. ema bIjA saMdha, saMsthAna vagerenA pota potAnA jaghasthitibaMdhathI jaghasthiti baMdha bhUta aMtaHkoko thI kramazaH 10,12,14,16 ane 18 koko. sudhI 1lA, bIjA, trIjA, cothA, ane pAMcamA saMgha-saMsthAnano tathA 18 koko sudhI 6ThThA saMgha saMsthAnano parAvartamAnabhAve baMdha maLe che. mATe tyAM sudhI jai rasabaMdha maLe che. 68) anubhAgabaMdhamAM sAghAdiprarUpaNA : vedanIya, nAmakarma..anutkRSTanA cAre bhAgA.. vedanIya karmamAM, utkRSTa saMklezamAM azAtAno je utkRSTa rasa baMdhAya che enA karatAM paNa zapaka zreNImAM dasamAnA aMte zAtAno je utkRSTa rasa baMdhAya che te adhika hoya che, eTale vedanIya karma - mULa prakRtinA utkRSTa rasa tarIke paNa zAtAno ja A rasa gaNAya che. e ja rIte nAma karmamAM zeSa zubha-azubha koIpaNa prakRtino je utkRSTa rasa baMdhAya che enA karatAM kSepakane 10mAnA aMte yazanAmano je utkRSTa rasa baMdhAya che te ja tIvra hovAthInAmamULa karmanA utkRSTa rasabaMdha tarIke e ja levo paDe che. eTale kSapakazreNi nahIM pAmelA badhA jIvono rasabaMdha anutkRSTa hovAthI anAdivyAMgo maLe che. abhavyAdine anaMta maLe che. 11 me abaMdhaka thaIne paDanArane pAcho anutkRSTa cAlu thavAthI anuSTano sAdibhAMgo maLe che, ane utkRSTa rasabAMdhanArane anutkaTano sAnta bhAMgo maLavAthI cAre bhAMgA maLe che. atyaMta saMkliSTa avasthAmAM kyAreya paNa koIne paNa zAtA baMdhAtI nathI, ane atyaMta vizuddha avasthAmAM kyAreya paNa koIne paNa azAtA baMdhAtI nathI.. mATe A banneno jagharasabaMdha parAvartamAna madhyama pariNAme ja thAya che. ne e ja vedanIya mULakarmano paNa jagharasabaMdha che. sAmAnyathI azubha prakRti karatAM zubhaprakRtino rasa vadhAre baMdhAto hoya che. (eTaleto gotrakarmanA udarasabaMdha tarIke usaMklezamAM baMdhAtA nIcagotranA urasabaMdhane na kahetAM u.vizuddhimAM baMdhAtA rasabaMdhamAM sAdyAdi 143 * * * * * * * * * * * Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uccagotranA urasabaMdhane kahyo che.) tethI vedanIyakarmamAM paNa azAtAno je rasa baMdhAya che enA karatAM zAtAno rasa vadhAre baMdhAya che. mATe parA, madhyama pariNAme zAtA-azAtA banneno ja rasabaMdha je thAya che, emAM zAtAno je ja baMdhAya enA karatAM azAtAno vadhAre ocho rasa baMdhAya che. ane tethI vedanIyamULakarmanA ja rasabaMdha tarIke paNa azAtAno ja rasabaMdha jANavo. nAmakarmano ja rasabaMdha paNa parA madhyamapariNAme prakRtio baMdhAtI hoya tyAre kahyo che. (A kaI prakRtine AzrIne kahyo che.? arthAtu ayazanAmakarmano parAmapariNAme je jarasabaMdha thAya e ja nAmamULakarmano ja rasabaMdha che, ke koI anya prakRtino ja rasabaMdha che ke kaMIka alaga ja che.? eno nirNaya hAla thaI zakyo nathI, kAraNake prazno ghaNA UThe che. ane enA yogya samAdhAna mATe yogya grantha upalabdha thaI zakyo nahIM, tathA anyAnya kAryanI vyastatA rahI ane pachI vihAra zaru thaI gayo.) AgaLa paTamI TIppaNamAM jaNAvyA mujaba paMcenAmakarma vagere je zubhano usthitibaMdha parAbhAvIya u.sthitibaMdha karatAM vadhAre hoya eno parAbhAve thatAM ja rasabaMdhakaratAM paNa usthitibaMdhe thatorasabaMdha ghaNo ocho hoya che, eTale 18 koko sudhI parAbhAve thatAM ja rasabaMdha karatAM paNa u.saMklezamAM 20 koko sthitibaMdhe paMcenAmakarmano je rasabaMdha thAya che e khUba ja ocho hoya che. tema chatAM, nAmamULakarmanA ja rasabaMdha tarIke e eTalA mATe nathI levAto ke e vakhate narakagatinAmakarma vagere azubha prakRtiono tIvra rasa baMdhAto hoya che. zaMkA - narakagati vagere bIjI prakRtiono bhale ne vadhAre rasa baMdhAto hoya, jema je uttaraprakRtino sahuthI vadhAre rasabaMdha thAya e mULa prakRtino u.rasabaMdha bane che, e vakhate anya uttaraprakRtionA rasabaMdhano vicAra karavAno hoto nathI, ema je uttaraprakRtino sahuthI ocho rasabaMdha thAya e mULaprakRtino ja.rasabaMdha kahevAno, pachI e vakhate anya uttarapravRtionA rasabaMdhane vicAravAnI zI jarUra che? samAdhAna - mULa prakRtinA ukaratAM jamAM phera che, A vAta sthitibaMdha 184 zataka grantha para TIppaNo Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvArA samajIe. eke.jIvane mohanIyakarmamAM u.saMklezakALe mi.mohanIyano 1 sAgaro, kaSAyamohanIyano sAgaro ane napuM vedAdinokaSAya mohanIyano 3 sAgaro baMdha thAya che, to mohanIyano usthitibaMdha 1 sAgaro kahevAya che. paNa u.vizuddhikALe ene A traNano kramazaH 1 sAgaro -Pla, sAgaro - Pla, 3 sAgaro - Pla sthitibaMdha thAya che to ene mohanIya mULakarmano jasthitibaMdha keTalo kahevAya? 1 sAgaro- Pla ja kahevo paDe che, kAraNake mi.mohanIya paNa mohanIya ja che, ne eno ATalo sthitibaMdha thaI ja rahyo che. je sahuthI vadhAre hoya eno ullekha thAya. jema abAdhAne choDIne uparanA badhA ja niSeko baMdhAtA hoya che, paNa sthitibaMdha tarIke to je niSekanI sthiti sahuthI vadhAre baMdhAyelI hoya e eka sAgaro vagereno ja ullekha thAya che. ema prastutamAM paNa, mULaprakRtinI jeTalI uttaraprakRtio baMdhAtI hoya e badhAmAM, te te samaye je uttaraprakRtine vadhumAM vadhu sthitibaMdha thato hoya te sthitibaMdha. te samaye te mULa prakRtino sthitibaMdha kahevAya che, mULa prakRtinA sthitibaMdhanA AvA jeTalA vikalpo maLatA hoya temAM sahuthI jahoya , te mULaprakRtino ja kahevAya ane uhoya te u. kahevAya che. A ja pramANe rasabaMdha aMge paNa jANavuM. arthAt te te samaye badhyamAna peTA prakRtiomAMthI jeno rasa vadhumAM vadhu baMdhAto hoya e rasa mULaprakRtino baMdhAto rasa kahevAya che. judI judI paristhitiomAM AvA mULaprakRtirasabaMdhanA jeTalA vikalpo maLatA hoya emAMthI sahuthI ochAmAM ochorasa e ja rasabaMdha ane vadhumAM vadhu rasa e urasabaMdhamULa prakRtino kahevAya eTale tIvrasaMklezamAM 20 koko baMdhavaidika, paMcavagereno je rasabaMdhAya che e ja nAmamULaprakRtinA rasabaMdha tarIke laI zakAto nathI, kAraNake e vakhate upaghAta vagere azubha prakRtino urasa paNa baMdhAto hovAthI mULa prakRtinA rasabaMdha tarIke e levo paDe che. A ja rIte vizuddhimAM 7mI narakanA jIvane mithyAtvanA caramasamaye tiddhikano je jarasabaMdhAya che, e paNa laI zakAto nathI, kAraNake e vakhate paMce jAti vagere zubhano tIvrarasa baMdhAto hovAthI e tIvrarasa ja mULaprakRtino ja rasabaMdhaka 15 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAmamULakarmanA rasabaMdha tarIke gaNavo paDe che, je ja nathI. Ama atyaMta saMkleza ke atyaMta vizuddhivALI avasthAmAM thatorasabaMdhato laI zakAto nathI ja, kAraNake e vakhate kramazaH zubha ke azubhano rasa alpa baMdhAto hovA chatAM azubha ke zubhano rasa to tIvra baMdhAto hoya ja che. mATe parA.madhyamapariNAme ke jyAre koIno tIvra rasa baMdhAto na hoya tyAre nAmamULakarmano ja rasabaMdha maLavo kahyo che. eTale ja parA madhyamapariNAme narakaddhiAkAdino aMta koko thI 18 koko sudhI ja rasabaMdha maLato hovA chatAM, nAmamULaprakRtino ja rasabaMdha to mAtra aMtaHkoko e ja maLato hovo joIe, kAraNake enI upara 10,15 ke 18 koko sudhI parAbhAve baMdhAtI prakRtiono bhale ja rasa baMdhAya, paNa upaghAtAdino rasa to tIvra ja baMdhAvAthI nAmamULa prakRtino ja rasabaMdha maLI zake nahIM. zaMkA- tame jaNAvo cho ke vizuddhi ke saMklezamAM mULaprakRtino ja rasabaMdha na maLe, parAbhAve ja maLe, to gotramAM to 7mI narakane samyatvanA pUrva samaye vizuddhithI ja rasabaMdha kahyo che, enuM zuM? samAdhAna- nAmakarmamAM to eka sAthe aneka prakRtio baMdhAya che. tethI amuka zubha ke azubhano vizuddhi ke saMkalezanA kAraNe tIvra rasa baMdhAI jAya che.gotramAM evuM nathI. eka ja prakRti eka samaye baMdhAya che. eTale, je aMtaHkoko. sudhI UMca-nIcano parAbhAve baMdhAya che enA karatAM paNa alpa sthitibaMdha prayojaka vizuddhimAM 7 mI narakano jIva tathAbhavasvabhAve nIcagotra ja bAMdhe che, ne tethI samatvapUrvasamayanI tIvra vizuddhimAM nIcagotrano ja rasabaMdha thAya che. jo e vakhate bhegI UMcagotraprakRti paNa baMdhAtI hota to eno vizuddhinA kAraNe tIvra rasa baMdhAvAthI gotramULano ja rasabaMdha na maLata. paNa e baMdhAtI nathI. mAtra nIcagotraprakRti ja baMdhAya che, ne eno jaDabaMdhAya che. mATe e ja nAmamULakarmano ja rasabaMdha bane che. eTale, prakRtio parAbhAve baMdhAtI hoya tyAre vedanIya ane nAmamULakarmano ja rasabaMdha thAya che e nakkI thayuM. A rasabaMdha to abhavyAdi 189 zataka grantha para TIppaNo Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvo paNa AMtare AMtare karyA karatA hovAthI bannenA ajanA anAdi anaMta bhAMgA maLatA nathI. 69) 4 ghAtI karmo : ajaghanA cAra bhAMgA.. kSapakane potapotAno caramabaMdha (mohanIyano9mAnA aMte, zeSa 3no 10mAnA aMte ) e jagharasabaMdha che. tethI, vedanIyanA anutkRSTa mATe kahyuM ema A 4 nA ajagha mATe cAre bhAMgA jANavA. A 4 no utkRrasabaMdha tIvra saMklezakALe abhavyAdine paNa AMtare AMtare thato hovAthI anutkRSTanA anAdi - anaMta bhAMgA maLI zakatA nathI. 70) gotrakarma : ajaghanyanA 4, anutkRSTa nA 4. 7 mI narakano samyaktvAbhimukha jIva mithyAtvanA caramasamaye nIcagotrano je rasa bAMdhe che e gotrakarmano jadharasa che. tethI AvI avasthA na pAmanArane ajagharasabaMdha anAdi, abhavyAdine anaMta, pAmanAra ne sAnta, ne pAmyA pachInI prathama kSaNe sAdi. kSapaka 10 mAnA aMte uccagotrano je rasa bAMdhe che te gotramULakarmano utkRSTa rasabaMdha che. eTale vedanIyanI jema AnA paNa anutkRSTanA 4 bhAMgA jANI levA. 71) AyuSyakarma : baMdha ja adhruva hovAthI jyAre utkRSTavagere je thAya te badhA sAdi-sAnta ja hoya. 72) taijasa-kAryaNAdi 8 dhruvabaMdhI... : anubhRSTanA 4 bhAMgA.. A badhI zubhaprakRtiono utkRSTarasabaMdha kSapakane 8 mAnA chaThThA bhAgane aMte maLe che. eTale kSapakasaMlagna hovAthI vedanIyanI jema anutkRSTanA 4 bhAMgA jANavA. ATheno jagharasabaMdha utkRSTasaMkleze thato hovAthI abhavyAdine paNa thayA karato hovAnA kAraNe ajaghanyanA mAtra sAdi-sAnta bhAMgA ja maLe che. 73) 43 vabaMdhinI.. ajaghanya nA 4 bhAMgA.. upara 4 zubhavarNAdi kahevAI gayA che, mATe ahIM 4 azubhavarNAdi levA. A 43 prakRtio azubha che. badhAno jaghanyarasabaMdha upara-uparanI bhUmikAne AzrIne che. jemake mithyA.mo. ane anaMtA. 4 no saMyamAbhimukha jIvane mithyAtvanA carama samaye rasabaMdhamAM sAhyAdi 17 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, vagere.. mATe pUrvokta mujaba ajaghanyanA cAre bhAgA maLe che. utkRSTa rasa baMdhAvanAra tIvra saMklezato abhavyAdine vAre vAre Avato hovAthI anuNarasanA sAdi-sAnta baLe ja bhAMgA maLe che. (74) 73 adhuvabaMdhinI prakRtio.. cArenA babbe ja bhAMgA maLe che, kAraNake baMdha ja adhuva che to jaghanyarasabaMdha vagere badhuM paNa adhuva ja hoya. 75) vargaNAonuM Aje svarUpadarzAvyuM che te pAMcamA karmagranthanI vRttimAM jema che tema paMcasaMgrahane anusarIne karmaprakRtivRttimAM vRttikArI zrI malayagiri ma. tathA upAzrI yazovijaya mahArAje ApeluM che. jo ke sarvatra agrAhyavargaNAone mAtra agrAhyavargaNAo rUpe ja jaNAvI che, paNa vizeSa spaSTatA mATe A vivecanamAM enA audArika agrAhya, vaikiya agrAhya vagere nAmo rAkhyA che. karmaprakRtinA cUrNikAra vagere audArika, vaikriya ane AhAraka grAhya vargaNAone AhAra dravyavargaNA tarIke mAne che ane emAM vacce vacce agrAhya vargaNAo mAnatA nathI. eTale ke emanA mate ahIM kahela vaikriya agrAhya ane AhAraka agrAhya vargaNAo che nahIM AmAM tattva kevalIgamya che. vaLI kammapayaDI mULamAM zvAsozvAsa vagaNA kahI nathI. paNa eno "ca" zabdathI samuccaya che ema svIkArI vRttikAroe e vargaNAo paNa samAvI che. jyAre kammapayaDInA cUrNikAra sUtrakArane sIdhA anusarIne eno samAveza karyo nathI. 'je jIvane audArikAdi 3mAMthI je zarIra hoya tene prAyogya pudgalone ja te jIva zvAsozvAsarUpe pariNAvIne choDe che evo je keTalAka AcAryono mata che ene anusarIne zvAso. vargaNAone sUtrakAre pRthar batAvI nathI evo khulAso kammapayaDI cUrNinA TIppaNakAra zrI municaMdra sUri mahArAje Apyo che. 76) sAmAnyathI dalika vahecaNI sthitibaMdhane anusarIne thAya che. eTale AyuSyano sthitibaMdha sahuthI ocho hovAthI ene sahuthI alpa dalika maLe che. ane nAma-gotrAdino sthitibaMdha vadhu hovAthI e prakRtione adhika dalika maLe che. 188 zataka grantha para TIppaNI Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaMkA - jo sthitibaMdha anusarIne dalika maLatuM hoya to AyuSya karatAM nAmagotrano sthitibaMdha saMkhyAtaguNa hovAthI dalika paNa Da maLavuM joIe, je nahIM. samAdhAna - AyuSyanA udayane anusarIne janarakagati vagere karmonA udaya thatA hovAthI AyuSyakarma pradhAna che, ne, nAma-gotra evA pradhAna nathI, mATe mAtra v ja meLave che. zaMkA - to paNa pradhAna hovAthI AyuSyane ja A pradhAna evA nAmagotra karatAM adhika dalika maLavuM joIe. samAdhAna - sAcI vAta che, paNa AyuSya kAdacit baMdhAya che, jyAre nAma-gotra satata baMdhAya che mATe e banne to meLave ja che. bIjuM kAraNa vicAravuM hoya to AvuM paNa vicArI zakAya che ke sAmAnyathI niSeka racanAmAM dalika gopucchAkAre goThavAya che, arthAt uttarottara niSekamAM paDatuM dalika ochuM ochuM hoya che. A ochuM ochuM evI rIte thAya che ke jenA kAraNe Pla jeTalA niSeko pasAra thAya eTale havenA niSekamAM prathama niSekanI apekSAe aDadhuM ja dalika hoya che. A niSekane dviguNahAnisthAna kahevAya che. A niSeka pachInA nikomAM paNa dalika ochuM ochuM thavAnuM to cAlu ja hoya che. eTale bIjA Pla jeTalA niSeko gayA pachInA niSekamAM ora aDadhuM ja dalika (ane prathamaniSekanI apekSAe cothA bhAganuM ja dalika) hoya che. Ama Pla-PlanA AMtare uttarottara aDadhA-aDadhA dalikavALA niSeka hoya che. ne e niSekone dviguNahAnisthAna kahevAya che. PlanA aMtare AMtare AvatA hovAthI eka palyopamamAM AvA asaMkhyadviguNahAnisthAno Ave che. arthAtu eka palyopama jeTalI sthiti pasAra thAya tyAM sudhImAM dalika asaMkhyavAra aDadhuM aDadhuM thaI gayuM hoya che, arthAt asaMkhyAtamA bhAganuM ja thaI gayuM hoya che. Ano artha e thAya che ke koIpaNa karmanuM asaMkhyabahubhAga dalika prathamaniSekathI laIne eka palyopama sudhInA nikomAM ja AvI jAya che, ane tyAra pachInA 33 sAgaro, aMtaHko.ko, 20-30-40ke 70 koko sAgaro jeTalA niSeko hoya e badhAmAM pradeza vaheMcaNI 189 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDatuM kula dalika paNa eka asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM ja hoya che. eTale 33 sAgaro thI 20 ko.ko. sAgaro sudhI vadhatI sthitimAM paNa dalikonI vRddhi to eka asaMkhyAtamA bhAga jeTalI ja hoya ane tethI vizeSAdhika kahelI hoya e saMbhavita che. 77) jJAnA vagereno sthitibaMdha 30 koko. sAgaropama che. mohanIya mAM mithyAtvImohanIya 70 koko ane cAritramohanIyano 40 koko sAgaropama che. AmAM mithyAtva mohanIya sarvaghAtI hovAthI ene to mAtra anaMtamo bhAga dalika ja maLe che. tethI mohanIyakarmane maLatAM kula dalikamAM e mahattvano bhAga bhajavatuM nathI. saMjva. 4 dezaghAtI che ane eno 40 ko.ko. sAgapopama sthitibaMdha che je jJAnA nA 30 ko.ko. karatAM vizeSAdhika che, mATe mohanIyano sthitibaMdha jJAnAvaraNIyAdinA sthitibaMdha karatAM sAdhika dviguNa hovA chatAM ene maLatuM kula dalika vizeSAdhika hoya che. alabat A paNa eka dalIla apAtI hovAthI ahIM jaNAvI che. mukhya dalIla to 76 naMbaranI TIppaNamAM niSeka racanAnI je vAta karI che e ja jANavI. 78) mULa ane uttaraprakRtiomAM A pradezavaheMcaNI mAtra sakaSAyabaMdhanI apekSAe che e jANavuM. anyathA uttaraprakRtiomAM utkRSTa pade zAtA vedanIyakarmane azAtA karatAM vizeSAdhika na kahetAM saMkhyAtaguNa kaheta, kAraNake azAtAnA baMdhakALe mULa 7 prakRtiono baMdha levAno che,eTale ke ene lagabhaga 7mA bhAganuM dalika maLe che. jyAre zAtA mATe to vItarAga jIvone eka ja prakRtino baMdha laI zakavAthI saMpUrNadalika maLavAnA kAraNe lagabhaga 7 gaNuM maLI zake che. paNa te na letAM 10 me guNaThANe mULa cha prakRtiono baMdha lIdho che ane tethI vizeSAdhika kahela che. 79) prazna H pradeza vaheMcaNInA utkRSTapade alpabahutvamAM darzanAvaraNamAM pracalA, nidrA, pracalApracalA, nidrAnidrA....vagere krame vizeSAdhika-vizeSAdhika kahela che, paNa A zI rIte ghaTe ? kAraNake pracalA ane nidrA to darzanAvaraNanA SavidhabaMdhakane paNa baMdhAya che jyAre pracalApracalA vigere to darzanAvaraNanA zataka grantha para TIppaNI 190 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navavidhabaMdhakane ja baMdhAya che. Azaya e che ke pracalApracalAnA baMdhakALe darzanAvaraNanI naveya prakRtio baMdhAtI hovAthI enA bhAge je sarvaghAtI daliko AvelAM hoya che enA navabhAga paDatA hovAthI pracalApracalAnA bhAge lagabhaga navamo bhAga Avato hoya che. nidrAnA baMdhakALe to (trIjA vagere guNaThANe) darzanAvaraNIyanI cha ja prakRtio baMdhAtI hovAthI nidrAnA bhAge darzanAvaraNasaMbaMdhI sarvaghAtI dalikano lagabhaga chaThTho bhAga Ave che. tethI, jema mohanIyakarmamAM saMjvalana krodhano baMdhaka mohanIyano caturvidhabaMdhaka maLato hovAthI ane saMjvalana mAnano baMdhaka trividhabaMdhaka maLato hovAthI saMjvalanamAnane vizeSAdhika dalika maLe che tema prastutamAM pracalApracalA karatAM nidrAne vizeSAdhika dalika maLavuM joIe ne ? uttara H sarvaghAtI prakRtio mATe niyama che ke je sarvadhAtI prakRtino baMdhaviccheda jAya tenA bhAganA dalikono anaMta bahubhAga dezaghAtI banI baMdhAtI dezaghAtI prakRtione jAya che ane zeSa anaMtamo bhAga baMdhAtI sarvadhAtI prakRtione jAya che. eTale thINaddhitrikano baMdhaviccheda thayA bAda e traNanA bhAganA dalikano anaMta bahubhAga to acakSudarzanAvaraNa vagere traNa dezaghAtIne maLavAthI nidrAddikane mAtra anaMtamo bhAga ja dalika vadhe che. sAmAnyathI koIpaNa rasabaMdhakAle pracalA, nidrA, pracalApracalA, nidrAnidrA ane thINaddhi A kramamAM ja rasa, uttarottara vizeSAdhika baMdhAya che. te te prakRtinI AvI vizeSatAnA kAraNe, maLatuM dalika paNa A ja kramamAM vizeSAdhika-vizeSAdhika hoya che. vaLI AvI prakRtivizeSatAnA kAraNe thatuM prApta dalikanuM Adhikya asaMkhyamAM bhAga jeTaluM hoya che. eTale jyAre pahele guNaThANe pAMce nidrA baMdhAtI hoya che tyAre pracalAne maLatAM dalika karatAM nidrAne asaMkhyabhAga adhika dalika maLe che. ema nidrA karatAM pracalApracalAne asaMkhyabhAga adhika dalika maLe che vagere jANavuM. tethI navavidhabaMdhakane nava prakRtio baMdhAtI hovA chatAM pracalApracalAne prakRti vizeSatAnA kAraNe asaMkhyamo bhAga adhika dalika maLe che jyAre Savidha baMdhakane cha ja prakRtio pradeza vaheMcaNI .... 191 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhAtI hovA chatAM, prakRtialpatA thavAnA kAraNe nidrAne maLatAM dalikanuM Adhikya anaMtamo bhAga ja hoya che. AnA karatAM asaMkhyAtamo bhAga moTo hoya e spaSTa che. tethI SavidhabaMdhakALe nidrAne maLatAM dalika karatAM paNa navavidha baMdhakALe pracalApracalAne maLatuM dalika adhika hovAmAM koI asaMgati nathI. A ja kAraNa che ke mohanIyakarmamAM paNa apratyAkhyAnAvaraNa mAna, krodha, mAyA, lobha pachI pratyAkhyAnAvaraNa mAna. vagerenA krame uttarottara vizeSAdhika dalika kahela che. anyathA anaMtAnubaMdhInA baMdhakALe kaSAya mohanIyanI 16 prakRtio baMdhAya ja che jyAre apratyAkhyAnAvaraNa ane pratyAkhyAnAvaraNanA baMdhakALe anukrame mAtra 12 ane 8prakRtio paNa baMdhAvI zakya che. tethI anaMtA. mAna, krodha, mAyA, lobha, apratyA mAna, krodha, mAyA, lobha, pratyA mAna, krodha, mAyA, lobha A kama dekhADavo paData paNa e dekhADayo nathI, kAraNake anaMtAnubaMdhI na baMdhAtI hoya tyAre enA bhAganuM anaMtabahubhAga dalika to dezaghAtI thaI4 saMjvalanane ja maLavAthI apratyA vagerene mAtra anaMtamo bhAga dalika ja vadhe che jyAre anaMtAnubaMdhInA baMdhakALe eno adhika rasa baMdhAto hovAthI ene apratyA, pratyA karatAM prakRtivizeSatAnA kAraNe asaMkhyAtamo bhAga adhika dalika maLe che. eTale kaSAyamohanIya nI 16 prakRtio baMdhAtI hoya tyAre anaMtAnubaMdhIne je dalika maLe che te, 12 prakRtionA baMdha vakhate apratyAne maLatAM dalikathI ane prakRtionA baMdhakALe pratyAyane maLatAMdalikathI paNa adhika hovAthI alpa bahutvano Avo krama Apyo che. saMjavalana to dezaghAtI prakRtio che. ane emAM dezaghAtitvanA kAraNe anaMtaguNa dalika maLatuM hoya che. eTale saMjavalana krodhAdinA baMdhaviccheda bAda enA bhAganuM dalika avaziSTa mAnAdine lagabhaga sarakhA bhAge maLatuM hovAthI saMjavalana krodha karatAM saMjvalana mAnane utkRSTapade prApta dalika vizeSAdhika hoya praznaH pradezavaheMcANImAM, sarvadhAtI bhAge anaMtamA bhAganA japudgala je Ave che enuM kAraNa zuM? 192 zataka grantha para TIppaNo . . . Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara H- tathAsvabhAve ja jema jema rasa vadhato jAya tema tema daliko ochA thatA jAya che. uttarottara spardhakomAM dalika vizeSahIna - vizeSahIna hoya che. vaLI jaghanya dezaghAtI rasaspardhakathI laIne utkRSTa dezaghAtI rasaspardhaka sudhI pahoMcatA pahoMcatA ja dalikonA anaMta dviguNahAnisthAno AvI jAya che. tethI tyArabAdanA spardhakone ( ke je sarvaghAtI che tene ) mAtra anaMtamA bhAganuM ja dalika maLe che. 80) prazna :- darzanAvaraNIyakarmanA bhAge Avela sarvaghAtI dalikono 9 mo bhAga thINaddhine maLe che ema tame pUrvanI TIppaNamAM kema jaNAvo cho ? kAraNake darzanAvaraNanI sarvaghAtI prakRtio 6 hovAthI temaja granthamAM darzanAnA bhAge Avela sarvaghAtI likanA 6 bhAga paDe che ema jaNAvela hovAthI thINaddhinA bhAge lagabhaga chaThThA bhAganuM dalika Ave che. se uttara H- dezaghAtI prakRtionI vyAkhyA evI nathI ke jenA mAtra dezadhAtI spardhako ja hoya te dezaghAtI . kintu evI che ke jenA dezadhAtI spardhako paNa hoya te dezaghAtI. eTale dezaghAtI prakRtionA paNa sarvaghAtI spardhako hoya to che ja. (mAtra samyaktva mohanIyanA te hotA nathI, paNa e badhyamAna prakRti na hovAthI koI pakSa nathI.) eTale ja cakSudarzanA vagere dezaghAtI prakRtionA paNa 4 ThA sarvaghAtI rasa no baMdha vagere jaNAvela che.jo baMdhakALe eka paNa sarvaghAtI dalika cakSudarzanA vagerene maLatuM na hoya to eno sarvaghAtI baMdha zI rIte kahI zakAya ? ane baMdha na thato hoya to sarvaghAtI rasanA saMkrama-sattA-udaya-udIraNA vagere paNa zI rIte sagaMta Thare ? mATe nizcita thAya che ke baMdhakALe cakSudarzanA vagerene paNa sarvaghAtI daliko maLe to che ja. tema chatAM, granthakAroe, 'darzanA ne maLatA sarvaghAtI dalikanA 6 bhAga thAya che' ityAdi je kahyuM che temAM evI vivakSA lAge che ke dezadhAtI prakRtine dezaghAtI dalika je maLe che eno mAtra anaMtamo bhAga ja sarvaghAtI dalika maLe che, eTale dezadhAtI dalikonI ghaNI ja ghaNI pracuratA hovAthI enA sarvaghAtI dalikane nagaNya mAnavuM. prazna H apratyA mAna karatAM apratyA krodhane dalika vizeSAdhika maLe che pradeza vaheMcaNI 193 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ emAM tathAsvabhAvane hetu kahela che. A tathAsvabhAva eTale prakRtinI potapotAnI vizeSatA... A prakRtivizeSatA zuM che ? : uttara H- baMdhAtA rasamAM Adhikya e eka prakAranI prakRtivizeSatA che je prApta dalikanuM asaMkhyamA bhAge Adhikya kare che. apratyA mAnano utkRSTa rasa jeTalo baMdhAya che enA karatAM apratyA krodhano utkRSTa rasa vizeSAdhika baMdhAya che. jema sthiti adhika baMdhAtI hoya to dalika adhika maLe che tema samAnasthitibaMdha hovA chatAM, rasa adhika baMdhAto hoya to paNa dalika adhika maLe che. kaSAyamohanIyamAM utkRSTa rasano krama apratyA mAna-krodha-mAyA-lobha, pratyA mAna-krodha-mAyA-lobha, anaMtA mAna-krodha-mAyA-lobha, mithyAtva... A rIte che, eTale A badhAno baMdha thato hoya tyAre A kramamAM vizeSAdhikavizeSAdhika daliko maLe che. zeSa prakRtine dezaghAtI hovAthI anaMtaguNa dalika maLe che. emAM paNa jugu, bhaya, zoka, arati, ane napuM. veda A krame utkRSTa rasabaMdha che ane A ja krame pradezavaheMcaNI che. zoka -arita ane napuM. vedanA sthAne hAsya-rati ane srIveda baMdhAtA hoya to paNa A ja krame adhika adhika dalika maLe che. tethI zoka ane hAsya ne paraspara tulya dalika maLe che. ema arita ane ratine temaja napuM. veda ane strIvedane paraspara tulya-tulya dalika maLe che. samAnasaMkhyakaprakRtibaMdhakALe puruSavedane paNa napuMsakaveda jeTaluM ja dalika maLe che. paNa e enuM utkRSTa dalika hotuM nathI. 4 saMjta ane puruSavedamAM keTalI prakRtio baMdhAya che e utkRSTapradezamAM bhAga bhajavI jAya che.. mohanIyanA pAMca prakRtinA baMdhakALe puruSavedane, 4 nA baMdhakALe saMjnma kodhane ema kramazaH 3,2,1 nA baMdhakALe saMjva mAna, mAyA, lobhane utkRSTa dalika maLe che. paNa puruSaveda e nokaSAya che ane 4 saMjva e kaSAyamohanIya che. eTale pahelAM e be bhAga paDI jAya che, ane pachI kaSAyamohanIyanA bhAge Avela dalikanA 4 bhAga paDe che. eTale 5 prakRtio baMdhAtI hovA chatAM pu.vedanA bhAge lagabhaga 1 dalika Ave che. jyAre saMjvalana krodhAdinA kramazaH OM, 3, rU ane saMpUrNa dalika Ave che. vaLI tathAsvabhAve ja nokaSAya karatAM kaSAyane tema ja dvividhabaMdhakALe mAyA 3 zataka grantha para TIppaNo 194 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karatAM lobhane adhika dalika maLe che. eTale puruSaveda temaja saMjvalana mAyAne aDadhA karatAM kaMIka ochuM dalika maLe che, ane temAMya puruSaveda karatAM saMjava mAyAne kaMIka vadhu dalika maLe che. tema chatAM e aDadhA karatAM kaMIka ochuM hovAthI enA karatAM saMjja lobhane dviguNa karatAM kaMIka adhika dalika maLe che. eTale alpabahutva A krame maLe che - saMjya krodha, saMmAna, puruSaveda, saMvamAyA ane saMjva lobha, AmAM saMjva lobhane saMkhyAtaguNa(sAdhika dviguNa) ane zeSane vizeSAdhika-vizeSAdhika jANavuM . pAMcamA karmagranthamAM tathA kammapayaDImAM utkRSTapade alpabahutvamAM strInapuM.veda karatAM saMjava.krodha ne v kahela che. Apa no artha sAdhika dviguNa samajavo joIe. Azaya e che ke, mohanIyano cArano baMdhaka hoya tyAre saMjvalobhane vadhumAM vadhu dalika maLe che, ane eTale e lagabhaga cothAbhAganuM hoya che. strInapuM.vedane prathama guNaThANe 22 no baMdhaka hoya tyAre ja udalika maLe che. zaMkA - navuM veda to mAtra pahelA guNaThANe ja baMdhAya che. eTale tyAM ja udalika paNa maLe e to barAbara che. paNa srIveda to bIje guNaThANe paNa baMdhAya che, jyAM mi.mohanIya no baMdha na hovAthI enA bhAganuM kaMIka dalika srIvedane paNa maLI zake che, to ene u.pade maLatuM dalika bIje guNaThANe kahevuM joIe ne ? samAdhAna - jo AvuM ja hoya to alpabahutvamAM strIvedane maLatuM dalika navuM vedane tulya na kahetAM pa kaheta. paNa tulya kahyuM che. eTale napuM. vedane jo 22 nA baMdhe u maLe che to strIvedane paNa 22 nA baMdhe ja umAnavuM paDe che. 21 nA baMdhe bhAga vadhu maLato hovA chatAM udalika maLatuM nathI, enuM kAraNa e che ke bIje guNaThANe uyoga hoto nathI. eTale nakkI thayuM ke 22 nA baMdhe pahele guNaThANe ja bannene u.maLe che. e vakhate darzanamohanIyano je bhAga paDe che te to mAtra anaMtamA bhAganA ja sarvaghAtI daliko hoya che, emAMthI ja, anaMtabahubhAgadalika to dezaghAtI che ane e cAmohanA bhAge ja Ave che. emAMthI be bhAga paDI, pachI bIjA bhAganA lagabhaga pAMcamA bhAga jeTaluM dilaka - arthAit lagabhaga eka dazAMza jeTaluM dalika strIveda ke napuM.vedanA bhAge pradeza vaheMcaNI 195 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ave che. jenA karatAM eka caturthAMza dalika sAdhikadviguNa hovuM spaSTa ja che. tema chatAM ahIM ene V kahyuM che emAM, traNaguNa ke tethI vadhu hoya to jas kahevuM, nahIMtara v, AvI vivakSA mAnavI paDe che. jJAnAmAM kevalajJAna sarvadhAtI che. zeSadezaghAtI cAra prakRtiomAM utkRSTa rasabaMdha mana:paryava-avadhi-zruta-matijJAnAvaraNanA krame vizeSAdhika-vizeSAdhika che. mATe daliko paNa A kramamAM uttarottara vizeSAdhika-vizeSAdhika maLe che. darzanAmAM sarvaghAtImAM utkRSTarasano krama pracalA, nidrA, pracalApracalA, nidrAnidrA, thINaddhi ane kevaladarzanA. A rIte che. mATe navanA baMdhe daliko paNa Akrame uttarottara vizeSAdhika - vizeSAdhika maLe che. dezaghAtImAM utkRSTarasano krama avadhidarzanA, acakSu ane cakSu A krame hovAthI daliko paNa e krame maLe che. aMtarAyakarmamAM dAnA, lAbhAi, bhogA, upabhogA, ane vIryAntarAya A krame utkRSTa rasabaMdha hoya che ane tethI e krame utkRSTa pradezo maLe che. A badhA ja karmomAM utkRSTa bhinna rasa baMdhAto hoya tyAre paNa A ja kramamAM rasa baMdhAto hovAthI e vakhate paNa A ja kramamAM daliko maLe che e jANavuM haMmeza mATe rasabaMdha Aja kramamAM adhika-adhika baMdhAto hoya che e ja eka kAraNa banI rahe che ke zreNimAM dezaghAtI rasabaMdhano prAraMbha paNa A ja kramamAM thAya che. jeno rasa ocho baMdhAto hoya teno rasabaMdha vahelo dezaghAtI thaI jAya e sugama che. AyuSya to jyAre baMdhAya tyAre eka ja baMdhAya che ane cAreyanA baMdhakALe utkRSTa yoga saMbhavita che. mATe cAreya ne paraspara tulya daliko maLe che. zeSa 3 aghAtI karmomAM badhyamAna mULa-uttara prakRtinI saMkhyA ja daliko nA alpabadutvamAM mukhya bhAga bhajave che. 81) praznaH mohanIya karmanA bhAge AvatA sarvadhAtI dalikonI vahecaNI kaI rIte thAya che? uttara : prathama enA be bhAga paDe che, ekabhAga mithyAtvamohanIyane zataka grantha para TIppaNI - 196 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maLe che. bIjA bhAganA punaHbe bhAga paDe che. ekabhAga kaSAyamohanIyane ane bIje nokaSAyamahanIyane maLe che. kaSAyamahanIyane maLela bhAganA 16bhAga paDe che ane anaMtA, krodha vagere 16 prakRtione eka-eka bhAga maLI jAya che. nokaSAyanA bhAge AvelA dalikanA pAMca bhAga paDe che. hAsya ke zokamAMthI je baMdhAtI prakRti hoya tene eka bhAga, rati ke aratimAMthI je baMdhAya tene eka bhAga, bhayane eka bhAga, juga, ne eka bhAga ane badhyamAna vedane eka bhAga maLe che. AmAM sarvaprathama mithyAtvamohanIya ane cAritramohanIya ema je be bhAga paDyA te eka sarakhA nathI hotA. kintu, mithyAtvamohanIyane maLelo bhAga ghaNo nAno hoya che, jethI bIjA bhAganA aneka peTAvibhAga thaI javA chatAM anaMtAnubaMdhI lobhane maLela bhAga karatAM mithyAtvane maLela bhAga mAtra vizeSAdhika ja hoya che,saMkhyAtaguNa nahIM. eTaleja kammapayaDInA cUrNikAre sarvaghAtI dalikanA vibhAjanamAM, aDadho bhAga darzanamohanIyane ane aDadho bhAga cAritra mohanIyane maLe che, ema na kahetAM eka bhAga darzanamohanIyane ane eka bhAga cAritramohanIyane maLe che ema kahyuM che. mohanIyanA bhAge je dezaghAtI dalika Ave che tenA paNa be bhAga paDe che. eka kaSAyamohanIyane maLe che. bIjonokaSAyamohanIyane...kaSAyamohanIyanA 4 bhAga paDI 4 saMjvalanane maLI jAya che. no kaSAyamohanIyane maLelA bhAganA upara mujaba pAMca bhAga paDe che. 82) prazna: nAma karmanI pradezavaheMcaNI samajAvo... uttaraH gati, jAti, zarIra, saMghAtana, baMdhana, saMsthAna, upAMga, saMghayaNa, varNa, gaMdha, rasa, sparza, AnupUrvI, agurulaghu, upaghAta, parAghAta, ucchavAsa, Atapa,udyota, khagati, tra-sthAvara, bAdara-sUkSma, paryApta-aparyApta, pratyekasAdhAraNa, sthira-asthira, zubha-azubha, subhaga-dubhaga, susvara - duHsvara, Adeya-anAdeya, yaza-ayaza, nirmANa ane jinanAmakarma. A42 mAMthI jeTalI prakRtio baMdhAtI hoya eTalA bhAga paDe che. ane A je krama lakhyo che e ja nAmakarmamAM pradezavaheMcaNI 17 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kramamAM badhyamAna prakRtione uttarottara asaMkhya bhAga adhika (v) dalika prakRtivizeSatAnA kAraNe maLe che. tra-sthAvara dazakamAMthI badhyamAna pratipakSI prakRtine tulya dalika maLe che. tyArabAda varNane maLela dalikanA pAMca, gaMdhanAbe, rasanA pAMca, sparzanA 8, zarIranA 3 ke 4 (jeTalA baMdhAtA hoya teTalA), e mujaba saMghAtananA paNa 3, 4, baMdhananA 7ke 11 ema peTA vibhAgo paDe che. e pramANe zataka' nI svopajJavRtti, kammapayaDI mULa ane cUrNimAM jaNAvyuM che. tra vagerenI peTA prakRtiona hovAthI ane gati vagerenI peTAprakRtio hovA chatAM eka sAthe aneka baMdhAtI na hovAthI A badhI pravRtionA bhAge Avela dalikanA koI peTAvibhAga paDatA nathI. prazna eTalo Ubho thAya che ke jenA peTA vibhAga paDe che evI varga vagere je prakRtio gaNAvI che temAM upAMga'no nirdeza karyo nathI. eTale upAMga mATe zuM samajavuM? jyAre mAtra audArika ke vaikriyazarIra baMdhAtA hoya tyAre to eka-eka ja upAMga baMdhAtA hovAthI koI prazna nathI raheto. paNa jyAre AhAraka ane vaikriya banne upAMga baMdhAya che tyAre zuM? e vakhate uparokta 42 mAMthI saMghayaNa, 3pratyeka ane sthAvara 10A 14 sivAyanI 28 prakRtio baMdhAya che. tethI mukhya 28 vibhAga thaI pachI upAMganA bhAge Avela dalikanA be bhAga paDe (eTale ke bannenA bhAge lagabhaga 56 mo bhAga Ave che) ke upAMganI be baMdhAtI hovAthI bannene svataMtra gaNI pahelethI ja mukhya 29 vibhAga karI bannene eka -eka bhAga ApavAno (eTale ke bannenA bhAge lagabhaga 29 mo bhAga Ave)? A be vikalpo che. AmAM prathama vikalpa vadhu ucita lAge che, kAraNake jo zarIrane 28 mo bhAga maLyA bAda enA, 4 zarIranAmakarma baMdhAtA hovAthI 4 vibhAga paDe che to upAMgane paNa 28 mo bhAga maLyA pachI enA be vibhAga paDavA joIe. vaLI kammapayaDI mULamAM ke cUrNimAM prathama je 42 prakRtio darzAvI che temAM upAMgano sAmAnyathI 'upAMga' tarIke eka ja vAra ullekha che, AhAraka upAMgano emAM svataMtra ullekha che nahIM. eTale emAMthI ene eka 198 zAka grantha para TIppaNo Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svataMtra bhAga maLI jAya ema mAnI paNa zakAtuM nathI. tema chatAM, upAMganA bhAge Avela dalikanA paNa peTAvibhAga paDe che ema mULakAra, cUrNikAra ke vRttikAroe jaNAvyuM nathI. vaLI, utkRSTa pade alpabadutvamAM AhAraka karatAM vaikriya aMgopAMgane dviguNa na jaNAvatAM vizeSAdhika ja jaNAvela che. prathama vikalpAnusAre AhA ne lagabhaga 56 mo bhAga maLe che jyAre vaikriyane to jyAre AhA no baMdha na hoya tyAre ) utkRSTa pade 28 mo bhAga maLe che. eTale vaikriya ne utkRSTa pade AhAraka karatAM dviguNa maLe che. jo evI kalpanA karIe ke (1) vaikriyane 28mo bhAga maLavA chatAM prakRti vizeSatAnA kAraNe e dviguNathI kaMIka hIna hovAthI vizeSAdhika tarIke alpabadutvamAM ullekha thayo hoya ane (2) zarIrane prApta dalikanA peTAvibhAga karavAnuM kahyuM che tenA upalakSaNathI aMgopAMganA dalikanA paNa jyAM saMbhava hoya tyAM peTAvibhAga karI levAnA hoya. AhArakanA alpakAlIna baMdha sivAyanI zeSa dareka avasthAmAM mAtra eka ja upAMga baMdhAtu hovAthI eno svataMtra ullekha karyo na hoya. A be kalpanA karIe to prathamavikalpa ucita kare che. karmaprakRticUrNimAM nIcenI vizeSatAo che - utkRSTa pade - saMjya mAyA karatAM saMjvalobhane saMkhyAtaguNa kahela che. tathA pAMcamA karmagranthamAM durabhi karatAM surabhine ja kahela che jyAre kAcUrNimAM sUrabhikaratAMdubhine kahela che. pAMcamA karmagranthamAM kukhagati, sUkSma, sAdhAraNa ane dusvarane potapotAnI pratipakSI zubhakhagati vagere karatAM 4-5 kahela che. jyAre kAcUrNimAM A badhI pravRtione paraspara tulya kahela che. e tulya kahevAmAM cUrNikArano abhiprAya evo che ke kukhagati ane dusvaranI jema ja zubhakhagati ane susvara 28nA baMdhe tathA sUsAdhAnI jema bA, pratyeka 23 nA baMdha bAMdhI zakAya che mATe tulya joIe. pAMcamAM karmagranthamAM tathA karmaprakRticUrNimAM jaghanyapade nAmanI je kammapayaDImAM vizeSavAta 19 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakRtionuM alpabahutva ApyuM nathI, emAMnI ATha pratyeka prakRtionuM alpabahutva AgaLanI TIppaNamAM kahevAmAM Avaze. e sivAyanI prakRtionuM arthAt be vedanIya, be gotra, 15 baMdhana nAmakarma, varNAdi 20, 2 khagati, sthiraSaTka ane asthira SaTka...A 53prakRtionuM alpabahutva bAkI rahe che. AmAMthI paraspara pratipakSI evI banne vedanIya, banne gotra, banne khagati, tathA sthira asthira vagere chae joDakAM..... A badhI prakRtione samavidhabaMdhaka sarvajaghanyayogI sUkSma aparyApta ekendriya jIva bhavAghasamaye udyota sAthe paMce.prAyogya 30 prakRti bAMdhe tyAre samAna rIte bAMdhI zake che. eTale jaghanyapaNe zAtAne jeTaluM maLe che eTaluM ja azAtAne paNa maLI zake che. ema zubhakhagatine maLe che. eTaluM ja kukhagatine maLI zake che... AvuM ja AmAMnI badhI babbe pratipakSI prakRtio mATe che. mATe badhI tulya dalika meLavatI hovAthI emAM alpabahutva che nahIM. varNAdi 20dhruvabaMdhI che. eTale baMdhaviccheda na thAya tyAM sudhI samAna rIte baMdhAyA ja kare che. eTale utkRSTa ke madhyamapade je krame kRSNanIlAdi prakRtione dalika maLe che e ja krame jaghanyapade paNa maLatuM hovuM joIe. mATe utkRSTapade enuM je alpabahutva che e ja jaghanyapade paNa mAnavuM ucita lAge che.tathA baMdhananAmakarma aMge zarIra-saMghAtananAmakarmanuM jaghanyapade je alpabahutva kahyuM che ene anusarIne ja alpabahutva jANavuM joIe. arthAt audA.audA.alpa, pachI audAte, audAkA,audAntakA, taita, vaikA, kAkA A 6 bola v-v pachI vaivai- a pachI vaid,vaikA,vaitaikA A 3 v-v, pachI AhA.AhA.- a ne pachI AhAd, AhAkA,AhAdkA A traNe v-v . TIkAmAM, '"bAkInI nAmaprakRtionuM alpabahutva nathI'' AvuM je kahyuM che temAM (1) kyAM to bAkInI tarIke varNAdi 20 ane 15 baMdhana sivAyanI khagati vagere prakRtio ja abhipreta jANavI ane (2) kyAM to vargAdi 20 mATe ''alpabahutva nathI'' no artha ''utkRSTa pada karatAM juduM alpabahutva nathI.'' evo karavo, ane baMdhana mATe '"jadhanyapade zarIra-saMghAtana mATe je kahyuM che enAthI juduM alpabahutva nathI.'' evo karavo. ta N kevaligamyam zataka grantha para TIppaNo 200 Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 83) prazna ATha pratyeka prakRtiomAM pradezavaheMcaNInuM alpabadutva che? uttaraH ATheya prakRtio svataMtra che, tema ja ekabIjAnI bIjI koI pratipakSI pravRtionathI. eTale enA ochAvattApaNAnI konI sAthe vicAraNA karavI ? tema chatAM Atapa - ughota ekIsAthe baMdhAtI ke udayamAM hotI nathI. eTale e aMze pratipakSI jevI gaNI e beno vicAra to granthakAre karyo che, zeSano karyo nathI. paraMtu e zeSa 6 prakRtiono paNa paraspara vicAra karavo hoya to Avo vicArI zakAya. utkRSTa pade.. jinanAma alpa (pUrvapraznota 42 mAMthI ra9 vibhAga) Atapa-udyota v (ekendriya prAyogya ra6nA baMdha ra6 vibhAge) parAghAta- ucchavAsa che (ekendriya prAyogya 25nA baMdhe 25 vibhAga) agurulaghu, upaghAta, ) v (ekendriya prAyogya 23nA baMdhe 23vibhAge) nirmANa AmAM Atapa karatAM udyotane tathA parAghAta karatAM ucchavAsane prakRtivizeSAt vizeSAdhika dalika maLe che. e ja rIte agurulaghu, upaghAta ane nirmANane prakRti vizeSatAnA kAraNe uttarottara vizeSAdhikalika maLe che. jaghanya pade - agurulaghu, upaghAta ) alpa (sUkSma ekendriyane jaghanya yoge parAghAta, ucchavAsa - udyota sahita 30nA baMdha) nirmANa, udyota ) Atapa , (Atapa sahita 26 nA baMdha) jinanAma a (devane bhavaprathama samaye manuSya prAyogya 30nA baMdha) AmAM paNa, agurulaghu vagere 6 prakRtione uttarottara vizeSAdhika maLatAM dalikono kama A mujaba jANavo - agurulaghu, upaghAta, parAghAta, ucchavAsa, udyota ane nirmANa 84) jaghanyapade pradezavaheMcaNI : pradezavaheMcaNI 201 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 veda : 1le guNaThANe sU. aparyA. jaghanyayogI jIva traNe veda bAMdhI zake che. darzanamohanIya paNa baMdhAtuM hovAthI eno bhAga cAritramohanIyane maLato nathI. cAritramohanIyanA bhAge AvelA dalikamAMthI nokaSAyanA bhAge AvelA dalikanA pAMca bhAga paDe che ne emAMno eka bhAga je veda baMdhAto hoya ene maLe che. A rIte traNe veda baMdhAI zakatA hovAthI traNene paraspara tulya dalika maLe che. 85) gatinAmakarma : sU.aparyA. eke ne eka to yoga jaghanya hovAthI kula dalika ja ochuM maLe che. vaLI tiryaMcaprAyogya 29 + udyota paNa baMdhAtuM hovAthI tigatinA bhAge ochuM dalika Ave che. manu prAyogya baMdhakAle udyota baMdhAtuM na hovAthI mAtra 29 prakRti baMdhAya che, ane tethI tiryaMcagatine maLatA jaghanya dalika karatAM manugatine maLatuM dalika v hoya che. alabat manuprAyogya paNa 30 nuM baMdhasthAna che kharuM, paNa e saMjJIpaMcendriyajIvane ja hovAthI ene yoga asaMkhyaguNa hovAnA kAraNe dalika khUba baMdhAya che, ne tethI manugatine paNa khUba maLe che. mATe ene jaghanya tarIke laI zakAtuM nathI. ja a deva ke narakaprAyogya baMdha paMcendriyajIvo paryApta avasthAmAM ja kare che. paNa samyaktvI tiryaMco ane manuSyo karaNaaparyApta avasthAmAM paNa devaprAyogya baMdha ja kare che. A jIvo saMjJI ja hoya che. eTale emano yoga sU apa eke karatAM asaM. guNahovAthI jaghanyapade paNa devagatinAmakarmane manugati nAmakarma karatAM a dalika maLe che. caramabhavamAM vigrahagatimAM bhavaprathama samaye rahela tIrthaMkarano jIva jadhanyayoge jinanAmasahita devaprAyogya 29 bAMdhato hoya tyAre devagatinAmakarmanuM jaghadalika maLe che. narakagatino baMdha to labdhi ane karaNa ubhayaparyApta saMjJI paMce ke asaMjJI paMce jIva ja kare che. A bemAMthI asaMjJI paMce. no yoga ocho hoya che, mATe baMdhaka tarIke paryA asaMjJI paMce jIva levo. manuSyamAM asaMjJI jIvo aparyApta ja hoya che, mATe e narakagatinA baMdhaka ja hotA nathI. eTale asaMjJI paryA paMce. tiryaMca saMbhavita jaghanya yoge mULa 8 karmabAMdhatA narakaprAyogya 28 bAMdhe tyAre narakagatinAmakarmane jaghanyapradezo maLe che, ne devagatine maLelA jaghanyadalikathI a che. AnAthI e paNa jANavuM ke saMzI ja zataka grantha para TIppaNo 202 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryAptajIvanA aparyApta avasthAmAM saMbhavatA jaghanyayoga karatAM asaMjJI paryApta jIvano paryApta avasthAmAM saMbhavita jaghanyayoga (ke jenAthI narakaprAyogya baMdha thaI zake te) 2 hoya che. guNazreNio: 86) jIva yathApravRttakaraNa, apUrvakaraNa ane anivRttikaraNa..A traNa karaNo karIne samyakatva pAme che. apUrvakaraNano prAraMbha thAya tyArethI sAte karmomAM guNazreNi thAya che. dhAroke A 201 mo samaya che. 300 mA samaya sudhI apUrvakaraNa che, ane 301 thI 350 mA samaya sudhI anivRttikaraNa che. 4 samayanI AvalikA che. 201mA samaye, udayaprApta vartamAna niSekamAM (arthAt 201 mAM niSekamAM) thoDuM dalika paDe che. 202 mA niSekamAM enA karatAM a, 203mA niSekamAM enA karatAM paNa a. Ama uttarottara aa 380mA niSeka sudhI jANavuM. 201 mo niSeka e guNazreNinuM mULa kahevAya che. ane 380mo niSeka e zIrSa kahevAya che. 201 thI 380 = 180e guNazreNino AyAma che. A udayavALI prakRtio mATe jANavuM... e vakhate jeno udayana hoya tenI guNazreNinI racanA (205mA niSekathI) udayAvalikAnI uparanA prathama niSekathI thAya che. ne zIrSa to 380mo niSeka ja hoya che.] jIva jevo 202 mA samaye Ave che tyAre 202 thI 380mA niSeka sudhI guNazreNi thAya che. ema 203mA samaye 203 thI 380sudhI guNazreNI thAya che. Ama uttarottara samaye jANavuM. arthAt zIrSa upara 380mA niSeke sthira rahe che, ane nIcethI guNazreNino 11 niSeka kapAto jAya che, tethI AyAma paNa 1-1 samaya ghaTato jAya che. mATe Ane galitAvazeSa guNazreNi kahe che. Ama karatAM karatAM apUrvakaraNa pUrNa thAya che. anivRttikaraNano paNa ghaNo ghaNo kALa pasAra thaI jAya chene ekasaMkhyAmAM bhAga jeTalo kALa bAkI rahe tyArathI aMtarakaraNanI kriyAno jIva prAraMbha kare che. A kriyA pUrNa thavA para mithyAtvamohanIyanI sthiti be vibhAgamAM vaheMcAI jAya chene vaccenA niSeko sarvathA khAlI thaI jAya che, emAM mithyAtvamohanIyanuM ekapaNa dalika hotuM nathI. 351 mA niSekathI zuru thatA A zUnya niSekone aMtara guNazreNio 203 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahe che, enI nIcenA je niSeko bharelA hoya che e prathamasthiti kahevAya che eno chello niSeka (350mo niSeka) e ja anivRttikaraNano carama samaya hoya che. jyArathI aMtarakaraNa karavAno prAraMbha karelo tyArathI mithyAtvamohanIyanI guNazreNi 350 mA niSeka sudhI ja thAya che, upara nahIM. jIva, dhImedhIme aMtaratarapha AgaLa vadhatAM jyAre 343 mA samaye Ave che tyArathI arthAta prathamasthitinI dvicarama AvalikAmAM praveze che tyArathI have mithyAtvamohanIyanI guNazreNi thatI nathI, bIjI badhI prakRtiomAM guNazreNi cAlu hoya che. AvuM 350 mA samaya sudhI cAle che ahIM sudhI prathama guNaThANuM che, arthAt A guNazreNi racanA prathama guNaThANe thaI che. jevo351 mo samaya Ave che tyAre mithyAtvamohanIyanuM e udayaprApta niSekamAM koIja dalika na hovAthI udaya hoto nathI.. ane tethI upazama samyaktva guNa pragaTa thAya che, jIva cothe guNaThANe Ave che. uttarottara samaye anaMtaguNa - anaMtaguNa vizuddhithI vadhatA rahevAnI vizudyamAna avasthA ke je yathApravRttakaraNa karatAM paNa antarmuhUrta pUrvathI zaru thayelI ne je ekAMtavizuddhivALI avasthA kahevAya che te haju paNa antarmu sudhI cAlu hoya che ne tyAM sudhI darzanamohanIya sivAya, sAte karmomAM guNazreNinI racanA cAlu rahe che. enuM paNa zIrSa to 380 mo niSeka ja sthirapaNe hoya che. A cothe guNaThANe thatI guNazreNi racanA che. darzanamohanIyanuM to aMtara cAlu hovAthI ne badhuM dalika upazAnta thaI gayuM hovAthI emAM guNazreNi thatI nathI. 87) dezaviratinI prApti mATe yathApravRttakaraNa ane apUrvakaraNa A be karaNo karavAnA hoya che, anivRttikaraNa karavAnuM hotuM nathI. apUrvakaraNa pUruM thAya eTale tarata jIva dezavirati pAme che ne e ja samayathI dezavirati nimittaka guNazreNino prAraMbha thAya che. vaLI e samayathI eka antarmu sudhI jIva haju uttarottara samaye anaMtaguNa - anaMtaguNa vizudyamAna hoya che eTale A ekAMta vizuddhinA kALamAM dalikanI apekSAe guNazreNi uttarottara asaM.guNa asaMkhyaguNa racAya che. tyArabAda jIva svabhAvastha thAya che. paNa guNazreNi racanA to cAlu ja rahe che. eno AyAma avasthita hoya che ane daliko 204 zataka grantha para TIppaNo Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asaMkhyAtaguNa - saMkhyAtaguNa - saMbhAga -asaM bhAga ema cAra prakAre ochA ke vadhAre goThavAya che. jIvanI vizuddhi vadhatI hoya to dalika vizuddhine anusarIne A cAramAMthI yathAyogya eka prakAre vadhAre vadhAre goThavAya che. ane jo saMkleza vadhato hoya to dalika cAramAMthI eka prakAra hAni pAme che- ochuM goThavAya che. A yathApravRttaguNazreNi kahevAya che. jIva jayAM sudhI dezivarati jALavI rAkhe tyAM sudhI e cAlyA kare che. ahIM je cAra prakAre dalikonI vRddhi ke hAni kahI che te, guNazreNirUpe te te samaye goThavAtA kuladalika aMge jANavI. vivakSita samaye goThavAtA AvA vRddhi ke hAnivALA kula dalikamAMthI, niSekomAM to uttarottara a-a dalika ja goThavAya che. arthAt mULamAM alpa, bIjA niSekamAM a, trIjAmAM a, ema yAvat zIrSamAM a. A ja pramANe sarvaviratinI guNazreNi mATe paNa jANavuM. Ama dezavirati ane sarvavirati nimitte thatI guNazreNino racanAkALa utkRSTathI yAvat dezonapUrvakroDa sudhIno paNa maLI zake che. ema sayogIkevaLI guNazreNino paNa eTalo maLI zake che. bAkInI badhI guNazreNino racanAkALa aMtarmu ja hoya che, enAthI vadhAre hoto nathI. 88) sayogI kevaLInI guNazreNino prAraMbha 13 mA guNaThANAnA prathama samayathI thAya che, AyuSya sivAyanA 3 aghAtI karmomAM e racAya che, ane AyojikA karaNanA pUrvasamaya sudhI cAle che. AyojikAkaraNathI ayogI nimittaka guNazreNinI racanA thAya che. 14 me guNaThANe karaNavIrya na hovAthI sthitighAtAdinI jema guNazreNinI racanA paNa hotI ja nathI . eTale 13mA guNaThANe ja AyojikAkaraNanA prathamasamayathI 13 mAnA carama samaya sudhI A guNazreNinI racanA thAya che. paNa e mukhyatayA 14 me bhogavAtI hovAthI ayogIkevaLInI guNazreNi kahevAya che, e jANavuM . AyojikAkaraNanA prathamasamayathI sthitighAtAdi ane guNazreNino prAraMbha thAya che. guNazreNino AyAma 13 mA guNaThANAno avaziSTakALa + 14 mAno kALa + kaMIka adhika hoya che. zIrSa sthira hoya che. ane tethI guNazreNi galitAvazeSa hoya che. 13mA sayo kavalIguNazreNi 205 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNaThANe je chello sthitighAta zaru thAya che, tyAre enA dvArA 14mAguNaThANAthI uparanI badhI sthitio khaMDAvAnI sAthe guNazreNino paNa 14 mAnI upara gayelo badho bhAga khaMDAvAno cAlu thAya che. ane tethI have zIrSa 14mA guNaThANAno je chello samaya hoya te banI jAya che. haju paNa guNazreNi galitAvazeSa ja hoya che. teramAnA caramasamaya sudhI A guNazreNinI racanA cAle che. A agyAra guNazreNiomAMthI upazAntamoha ane sayogI kevaLIne guNazreNi avasthita pariNAmarUpa hoya che. tathA AyAma ane dalika banne apekSAe e avasthita hoya che. dezavirati ane sarvaviratinI guNazreNino AyAma avasthita hoya che. dalika cAra prakAre vadhaghaTa thAya che. A sivAyanI badhI guNazreNio galitAvazeSa hoya che. kSINamohanI guNazreNino AyAma bAramA guNaThANAnA kALa karatAM adhika hoya che. ane galitAvazeSa hoya che. e guNaThANAno kALa jyAre saMkhyAmAM bhAga jeTalo bAkI hoya che. tyArathI 3 ghAtInA sthitighatAdi aTakI jAya che. paNa emAM carama sthitighAtano jyArathI prAraMbha thAya che tyArathI traNa ghAtI karmonI sthiti bAramAnA kALa karatAM jeTalI upara gaI hoya te badhI khaMDavAno prAraMbha thavA sAthe bAramAnA caramasamayanI upara jeTalI guNazreNi hatI e paNa khaMDAvAno prAraMbha thAya che. ane eTale have 12 mAno caramasamaya e ja kSINamohanI guNazreNinuM zIrSa bane che. guNazreNi galitAvazeSa ja hoya che. A caramasthitighAta pUro thAya enI sAthe guNazreNinI racanA paNa pUrI thaI jAya che. bAramA guNaThANAnA saMkhyAmAM bhAga jeTalo kALa je have bAkI rahyo hoya che. temAM ghAtI karmonA sthitighAtAdikeguNazreNinI racanA hotI nathI. paNa guNazreNi rUpe racAyelA dalikone udaya-udIraNAthI mAtra bhogavavAnuM ja hoya che. 89) samyakatvano utkR- kALa sAdhika 66 sAgaro che. e pachI aMtarmu. trIje guNaThANe AvI pharIthI samyakatva pAme ne sAdhika 66 sAgaro jALavI rAkhe. e pachI kayAM to mokSe jAya ne nahIMtara avazya mithyAtve jAya che. mATe zataka granthapara TIppaNI 209 o o Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utkRaMtara sAdhika 132 sAgaro maLe che. * 90) upazama samyakatvI jIva anaMtAnubaMdhIno udaya thavAthI bIje guNaThANe Ave che. bIjethI jIva avazya pahele jAya che. tyAMthI kSAyopa, samya, to aMtarmu. mAM paNa pAmI zakAya che. paNa kSAyopa, samyathI bIje AvI zakAtuM nathI. bIje AvavA mATe mithyAtvethI avazya upazamasamyatva pharIthI pAmavuM paDe che. ane jyAM sudhI pahele guNaThANe jIva mohanIyanI 28 ke 27 nI sattAvALo hoya che tyAM sudhI upasabhya pAmI zakAtuM nathI. 26 nI sattA thayA pachI ja pAmI zakAya che. e mATe sabhya moha ane mizra moha banne uvelAI javA Avazyaka bane che.. e bannene uvelAtA =Pla kALa lAge che. eTale pahele guNaThANe Pla kALamAM banne uvelAI jAya, 26 nI sattA thAya ne pachI jIva pharIthI 3 karaNa karI upazama samatva pAme, ne pachI anaMtAno udaya thavAthI bIje Ave.. Ama jaghA thI Pla kALanuM aMtara paDe che upazamazreNi mAMDavA mATenuM upazamasamyakSAyopathamikasamyavI ja pAmI zake che. ane e AkhA bhavacakramAM vadhumAM vadhu 4 vAra pAmI zakAya che. jIva A sivAya je upazamasamatva pAme che te prathama upazamasamyakatva kahevAya che. e mithyAtvethI ja pAmI zakAya che. e AkhA bhavacakramAM asaMkhyavAra paNa pAmI zakAya che..anAdi mithyAtvI tathA samyakatvabhraSTa thaIne Playke tethI vadhu kALa mithyAtve rahelA mithyAtvIe avazya traNa karaNa karIne upazamasamatvaja pAmavuM paDe che. AvuM AkhA bhavacakramAM utkRSTathI asaMkhyavAra thaI zake che, mATe A rIte asaMkhyavAra upazamasamyaktane jIva pAme che, paNa A badhuM upazamasamyakatva prathama upazamasamyakatva ja kahevAya che, ane e jAtithI eka ja kahevAya che. eTale 4 vAra zreNinuM upazamasamyakatva + (jAtithI) 1 vAra A prathama upazamasamyakatva ema vicakSA karI evuM kahevAya che ke upazamasamatva AkhA bhavacakramAM pAMca vAra pAmI zakAya che. ekavAra paNa samyatvane sparzI janAra jIvano saMsArakALa ardhapugala parAkALathI adhika hoto nathI. eTale samyatva tathA ene saMlagna koIpaNa guNaThANAmAM aMtara 207 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakriyAnuM jo aMtara paDatuM hoya to dazona ardha puparAthI adhika paDI zakatuM nathI. kAraNake vivakSita prakriyA jIva kare ane mithyAtve jAya.. anaMtAnaMta kALa tyAM rahe to paNa ardhapuparA kALapUrve eNe samyakatvaprApti vagere rUpa vivakSita prakriyA karavI ja paDe, kAraNake e pachI to eNe avazya mokSamAM javAnuM che. eTale be thI mAMDIne 11 sudhInA guNaThANA, AhAraka zarIra vagerenuM utka. aMtara dezona ardha puparA maLe che. paNa ethI vadhAre maLI zakatuM nathI. zaMkA - sAsvAdana guNaThANanA jaghanya aMtara tarIke teme Pla kahyo. paNa upazamazreNithI paDIne je sAsvAdane Ave, ne pachI mithyAtve jaI, lAyopathamikasamatva pAmI punaH upazamazreNi mATenuM upazama samyakatva pAme, upazama zreNi mAMDe ne pAcho paDIne sAsvAdane Ave, to A badhI prakriyA antarmuhUrtakALamAM thaI jatI hovAthI jaghanya aMtara tarIke antaryu kahevuM joIe ne ? samAdhAna - tamArI vAta barAbara che. paNa (1) upazamazreNi mAtra manuSyone ja saMbhavatI hovAthI A rIte sAsvAdananuM aMtara mAtra manuSyone ja saMbhave che. jyAre prathama upazamasamatvanI je prakriyA darzAvI e rIte e cAre gatinA jIvone saMbhave che. (2) A rIte jaghanya antarma nuM aMtara AkhA bhavacakramAM utkRSTathI be ja vAra saMbhavita che, jyAre Pla aMtara anekavAra paNa maLI zake che. eTale aMtarma. aMtaranI atyaMta alpa saMbhAvanA hovAthI enI ahIM vivakSA karI nathI. 91) 8-9-10 mA guNaThANAnuM jaghanya aMtara aMtarmu, je kahyuM che te upazamazreNinI apekSAe jANavuM, upazamazreNi eka bhavamAM be vAra paNa pAmI zakAya che. eTale aMtarma mAM ja bIjIvAra upazamazreNi mAMDe to aMtarma nA AMtare AThamuM vagere guNaThANuM pharIthI prApta thAya che. ema upazamazreNithI utarIne antarma mAM ja kSapakazreNi mAMDe, to paNa ata" nA aMtare AThamuM vagere guNaThANuM pharIthI pAmI zakAya che. paNa, kSapakazreNinA AThamA vagere guNaThANAnuM aMtara hotuM nathI, kAraNake eka ja vAra pamAya che. 208 zataka grantha para TIppaNI Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92) zAstromAM dezona ardhapuparA caramapuddhaparA, vanaspati kAyasthiti rUpe AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga jeTalA puparA vagere jyAM jyAM puparA. no ullekha hoya tyAM tyAM te kALa puparA samajavAno che. anyatra granthamAM kSetra ane kAla banne puparA nI vAta kahI che. kSetra puTTaparA levAmAM paNa vizeSa harakata nathI. dravya puparAnI paNa kyAMka vAta karI che. alabat je rIte dravya puparAnI vyAkhyA ApaNe samajIe chIe e rIte Aja sudhImAM eka paNa dravya puparA, pUro thayo nathI ke bhaviSyamAM paNa thaze nahIM. te A rIte - 6 mahinAmAM eka jIva avazya mokSe jAya che. dhAro ke hAla jeTalA siddhAtmA che e badhA 6-6 mahinAnA aMtare jagayA hoya to paNa atItakALa = siddhanA jIvo x 6 mahinAnA samaya.. ATalo ja pasAra thayo che, arthAt atItakALa = siddha x a. eka jIva eka samayamAM siddha nA anaMtamA bhAganA (ane abhavyathI anaMta guNa) pudgalo jale che. eTale ekajIve atyAra sudhImAM lIdhelA pulonuM atItakALa x siddhano anaMtamobhAga, arthAt Poles xax Rates + A tethI sarvajIvothI atyAra sudhImAM gRhIta pudgalo = siddhaxa+AxsarvajIva. A rakama sarvajIvathI anaMtaguNa jeTalI che, paNa sarvajIvanA varga jeTalI nathI, kAraNake siddhaxa+A e sarvajIvathI nAnI rakama che pudgalAstikAyamAM to sarvajIvanA varga karatAM paNa anaMtAnaMtagaNA pudgalo che. eTale sarvajIvothI paNa AkhA pudgalAstikAyanA eka anaMtamA bhAga jeTalA ja pudgalo Aja sudhImAM gRhIta thayA che, to ekajIvathI sarvapulo gRhIta thaIne choDavAnI vAta ja kyAM rahe? eTale AmAM anya ja koI vizeSa prakAranI vivakSA jANavI joIe. bhAva puparA mATe paNa adhyavasAyasthAno dvArA je vyAkhyA che te paNa pUrNa thavAnI zakyatA nathI kAraNakeyathApravRttakaraNa - apUrvakaraNanA badhA zreNinA dravya puparAvarta 209 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyavasAyasthAnone koIpaNa ekajIva sparzI zakato nathI. paNa varNAdinI apekSAe je vyAkhyA che te rIte bhAva puparA pUrNa thAya che. 93) AhA. 2 jaghanyapradezabaMdhaH mana, vacana ke kAyA koIpaNa eka yogamAM sthiratA hoya tyAre jaghanyayoga saMbhavato nathI. paNa jyAre eka yogathI anya yogamAM saMkrAnti thAya che tyAre svabhAvejaalpaceSTA hovAthI jaghanyayoga saMbhave che mATe parAvartamAnayogI apramatta levo. vaLAMka letI vakhate jema gADInI spIDa ochI karavI paDe evuM kaMIka kAraNa yoga saMkrAntivakhate alpayoga hovAmAM hoya zake che. 94) devaddhika-vaikriyaddhika A 4 no jagha pradezabaMdha zrI tIrthaMkarano jIva bhavAgha samaye devaprAyogya ra9 nA baMdhe jaghanyayoge kare che. asaMjJI paryApaMcendriya tiryaMca paNa A prakRtio bAMdhe che. paNa paryApta avasthAmAM ja bAMdhe che, jyAM jaghanyayoga paNa saMjJI paryApta paMcendriya jIvanA bhavAdasamaye rahelA jaghanyayoga karatAM asaMkhyaguNa hoya che. eTale puSkaLa pudgalagrahaNa hovAthI jaghanya na maLe. saMjJIjIvane devaprAyogya 31 nuM baMdhasthAna saMbhave che ne tethI prakRti vadhavAthI bhAga paNa vadhu paDe che, tema chatAM e paryApta avasthAmAM ja hovAthI yoga ghaNo hovAnA kAraNe jaghanya maLatuM nathI. vastutaH devaprAyogya 29 baMdhAya ke 31, nAmakarmanA bhAge AvatA dalikanA mukhya ra9 ja vibhAga paDe che, AhA zarIra ane upAMganAmakarma jevadhyA che te to zarIra ane upAMganAmakarmanA bhAge AvelA dalikamAMthI ja bhAga paDAve che, eTale devaddhikane bhAge AvatA dalikomAM koI phera paDato nathI. mATe bhavAghasamaye yoganI alpatAnA kAraNe ja jaghapradezabaMdha maLe che. zaMkA-devaddhika mATe bhale bhavAisamaya lyo, paNa vaizvika mATe to 31no baMdhaka paryAptajIva levo ja ucita raheze ne, kAraNake ra9 nA baMdhakane 3 zarIra nAmakarma baMdhAtA hovAthI zarIranAmakarmanA bhAge AvelA dalikanA lagabhaga trIjA bhAganuM dalika vaizarIra nAmakarmane maLe che jyAre 31 nA baMdhakane 4 zarIranAmakarma baMdhAtA hovAthI vaizIne lagabhaga cothA bhAganuM dalika maLe che. 210 zataka grantha para TIppaNI Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ema 29nA baMdhakALe vai.upAMgane upAMganuM badhuM dalika maLI jAya che. jyAre 31 nA baMdhakALe vai. ane AhA ema be upAMga baMdhAtA hovAthI vai. upAMgane upAMganuM lagabhaga aDadhuM ja dalika maLe che. samAdhAna - to paNa vaidika mATe paNa bhavAdyasamaya levo ja yogya che, kAraNake yoga asaMkhyAtamA bhAgano ja hovAthI kula dalika paNa asaMmA bhAge ja grahaNa thatuM hovAnA kAraNe vaizarIra nAmakarmane maLatuM trIjA bhAganuM dalika ane upAMgane maLatuM badhuM dalika kramazaH 31 nA baMdhakALe maLatA cothAbhAganAke aDadhA dalika karatAM asaMmA bhAge ja hovAthI e ja jaghanya hoya che. A ja kAraNa che ke jJAnAvaraNIyAdimULa prakRtinAjaghapradezabaMdhaka tarIke bhavAisamaye rahelA sUaparyAjaghanyayogIjIvane ja kahyo che, paNa e jIva jyAre aSTavidhabaMdhaka hoya tyAre nathI kahyo, kAraNake bhAga bhale7nA badale 8paDavAthI vadhe che, paNa yoga asaM guNa thayo hovAthI AThamA bhAganuM dalika paNa sAtamAbhAganA dalika karatAM vra hoya che. hA, AyunA pradezabaMdhaka tarIke aSTavidhabaMdhaka levo ja paDe, paNa e paNa barAbara bhAga zeSanA prathama samaye ja je baMdhAya te levuM, kAraNake aparyAjIvane pratisamaya yoga asaM guNa thato hovAthI bIjA vagere samaye dalika jana maLI zake. 95) jinanAmanA jagha pradeza baMdhaka - caramabhavamAM manuSyagatimAM utpanna thanAra devaprAyogya rahabAMdhe che, jyAre dicaramabhavamAM devagatimAM utpanna thanAra manu prAyogya 30 bAMdhe che. mATe ene bhAga vadhAre paDavAthI jaghanya pradezo maLe che. 31 nA baMdhakane yoga vadhu hovAthI tathA mukhya bhAga 29ja paDatA hovAnA kAraNe 30nI apekSAe ochA paDatA hovAthI jaghanya maLavAnI koIja zakyatA nathI. nAmakarmanA 23,25 vagere je baMdhasthAnomAM 3 zarIra baMdhAtA hoya che. emAMnAmakarmanA bhAge AvelA dalikanA eTalAja 23,25vagere mukhya vibhAga paDatA hoya che, kAraNake 3zarIrano mukhya eka ja bhAga hovAnA kAraNe be bhAga ghaTe che, to bIjI bAju 23 vagere baMdhasthAnamAM na gaNAyela baMdhana ane saMghAtananA be bhAga vadhe che. paNa AhAdikavALA 30,31 nA baMdhasthAnamAM jinAmanA ja pradezabaMdhaka 211 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukhya vibhAga to 28,29 ja paDe che. kAraNake je AhAddhika vadhI che te peTAvibhAga vadhyA che, mukhyavibhAga nahIM, eTale devaprAyogya 31 nA baMdhe jinanAmanA bhAge 29 mA bhAganuM dalika Ave che, jyAre manuprAyogya 30nA baMdhe te 30 mA bhAganuM Ave che, e jANavuM. vaLI, devaprAyogya 29 baMdhAya ke 31, jinanAmanA bhAge 29 mA bhAganuM ja dalika AvatuM hovAthI utkRpradezanA svAmI mATe devaprAyogya 29,31.. bannenA baMdhaka cAle e jANavuM. have pAchA jinanAmanA japradezabaMdhaka para AvIe. jinanAmakarmano jaghanyapradezabaMdha saMbhavita jaghanyayogI anuttarasurane bhavaprathama samaye manu prAyogya 30 nA baMdhe kahyo che. AmAM kAraNa evuM apAyuM che ke zeSa devo tathA nArakI karatAM anuttarane yoga ocho hoya che mATe pradezabaMdha ocho thAyache. AmAM vicArIe to zeSa deva tathA nArakIne paNa jinanAmano jaghanyapradezabaMdha hovAmAM kazo vAMdho jaNAto nathI, kAraNake anuttaranI jema A jIvone paNa jaghanyayoga to saMbhavita che ja. anuttara karatAM zeSa devAdine yoga asaMkhyaguNa je kahyo che te utkRSTayoga jANavo. jaghanyayoga to badhAne samAna hoya che. jo e paNa asamAna hota to, alpabahutvamAM utkRSTayoganA bola jema alaga-alaga batAvyA che, ema jaghanyayoganA bola paNa judAjudA batAvyA hota. A ja kAraNa che ke devaddika-vaidhika mATe devaprAyogya 28 no baMdhaka na kahetAM devaprAyogya 29 no baMdhaka kahyo che. Azaya e che ke je saMjJI no utkRSTa yoga ocho kahyo hoya eno jaghanyayoga paNa jo ocho ja hoya to saMkhyAtavarSAyuSya sAmAnyamanuSya karatAM yugalikono utkRSTayoga ocho hovAthI jaghanyayoga paNa ocho ja saMbhave. eTale, 28 nA baMdhaka samyaktvI yugalikane bhavaprathamasamaye je jaghanyayoga hoya enA karatAM jinanAma sahita 29 nA baMdhaka sAmAnyamanuSyano jaghanyayoga asaMkhyaguNa hovAthI dalika ghaNuM ja vadhAre maLavAnA kAraNe, 29 bhAga paDatA hovA chatAM devaddikAdinA bhAge je dalika 212 zataka grantha para TIppaNo Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avaze te yugalikane 28 mA bhAge maLatA dalika karatAM to ghaNuM ja vadhAre rahevAnuM. mATe devaddika-vai.dvikanA jaghanya pradezabaMdhaka yugalikane ja kahevA ghaTe. paNa e kahyA nathI. mATe mAnavuM paDe ke yugalikane paNa jaghanyapaNe sAmAnya manuSya jeTaloja yoga hoya che. eTale bannene dalika samAna maLe che. paNa yugalikane jinanAmano baMdha na hovAthI 28 bhAga ja paDe che, jyAre sAmAnya manuSyamAMthI je jinanAma bAMdhe che ene 29 mA bhAganuM dalika devagatinAmakarma vagerene maLe che, mATe ene ja A prakRtiono jaghanyapradezabaMdhaka kahyo che. Ama, utkRSTayoga bhinna hovA chatAM, jema yugalikano jadhanyayoga zeSadevAdine tulya ja mAnavo paDe che, ema, anuttarano paNa jaghanyayogano bola alaga kahyo na hovAthI eno jaghanyayoga paNa zeSadevAdine tulya ja mAnavo Avazyaka bane che. ane to pachI zeSadevo tathA nArakIo paNa jinanAmanA jaghanyapradezabaMdhaka hovAmAM kazo vAMdho jaNAto nathI. chevaTe tattva tu kevaligamyam 96) jaghanyasthitibaMdha : paMcasaMgrahanA mata pramANe je prasiddha che teno kaMIka vicAra karIe - paMcasaMgrahanA pAMcamA baMdhividha dvAranI 55mI gAthAmAM A pramANe jaNAvyuM che - paNavIsA pannAsA saya dasasaya tADiyA igiMdi ThiI / vigalAsannINa kamA jAyai jeTThA va iyarA va // 55 // Ano sIdho artha A thAya che ke ekendriyanA sthitibaMdhane anukrame 25, 50, 100 ane 1000 vaDe guNavAthI kramazaH vikalendriya = beindriya, teindriya, caurindriya ane asaMjJIpaMcendriyano jyeSTha ane itara = jaghanya sthitibaMdha Ave che. A arthane anusarIne evuM prasiddha thayuM che ke ekendriyanA jaghanya sthitibaMdhane 25 vagerethI guNavAthI beindriya vagereno jaghanya sthitibaMdha ane ekendriyanA utkRSTa sthitibaMdhane 25 vagerethI guNavAthI beindriya vagereno utkRSTa sthitibaMdha Ave che. have jo, A ja arthane svIkArI laIe to paMcasaMgrahakAre ja kahelI ja sthitibaMdha 213 ........ Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anya vAtano virodha thAya che. AgaLa A ja dvAranI 56mI gAthAmAM ekendriyanA sthitisthAnako karatAM beindriyanA sthitisthAnako asaMkhyaguNa kahelA che. ekendriyanA jaghanya karatAM utkRSTa vacce P/a no taphAvata che. eTale enA sthitisthAno P/a jeTalA che. ekendriyanA jaghanya ane utkRSTa bannene 25-25 vaDe guNavAthI je beindriyanA jaghanya ane utkRSTa sthitibaMdha Ave che teno taphAvata 25 x P/a thaze. (jemake, dhAroke ekendriyano mithyAtvano jaghanya sthitibaMdha 99980 che ane utkRSTa sthitibaMdha 100000 che. eTale e be vacce taphAvata 100 no ane sthitisthAno 101 thaze. A bannene 25 vaDe guNavAthI anukrame 2497500 ane 250000 e beindriyano jaghanya ane utkRSTa sthitibaMdha thaze. eTale be vacce taphAvata 2500 no thaze ane sthitisthAno 2501 thaze je kramazaH 100 ne 101 karatAM 25 gaNA ane kaMIka nyUna 25 gaNA che.) tethI beindriyanA sthitisthAno lagabhaga 25 x Pla jeTalA thaze je Pla karatAM saMkhyAtaguNa che. asaMkhyaguNa nathI. eTale pUrvApara virodha thato hovAthI A artha khoTo gaNAya. AnA badale, A ja dhAranI je 54mI gAthA che ke, jA egiMdi jahannA pallAsaMkhaMsasaMjuyA sA u / tesiM jeTThA sesANa saMkhabhAgahiya jAsannI // 54 // Ano sIdho artha Avo che ke 'ekendriya jIvono je jaghanya sthitibaMdha hoya temAM P/a umeravAthI teono utkRSTa sthitibaMdha Ave che ane asaMjJI paMcendriya sudhInA zeSa jIvo mATe potapotAnA jaghanyamAM palyopamano saMkhyAtamo bhAga (P/s) umeravAthI utkRSTa sthitibaMdha Ave che. A gAthAne anusarIne utkRSTa sthitibaMdha svIkAravAthI paMcasaMgrahakAranA vacanomAM pUrvAparivarodhano doSa raheto nathI, kAraNake beindriyano jaghanya ane utkRSTa vacce P/s no taphAvata paDavAthI sthitisthAno paNa P/s maLaze je ekendriyanA P/a sthitisthAno karatAM asaMkhya guNa che. zaMkA H jo A arthane ja svIkArI laIe to 55mI gAthAnA arthano virodha nahIM thAya? samAdhAna H e virodha na thAya eTalA mATe 55mI gAthAno artha A zAka grantha para TIppaNo 214 Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rIte karavo joIe. 54mI gAthA sudhImAM granthamAM ekendriyanI jaghanya ane utkRSTa baMdhAtI sthiti kahevAI gaI che. beIndriya vagere mATe mAtra eTaluM kahyuM che ke potapotAnI jaghanya karatAM utkRSTa Pls adhika hoya che. paNa jaghanya keTalI hoya che ke utkRSTa keTalI hoya che e kAMI kahyuM nathI. e jaNAvavA mATe 55mI gAthA AvI che. emAM sAmAnyathI ja, beindriya vagerenI utkRSTa ke jaghanya baMdhAtI sthiti jANavI che? to sAmAnyathI ja eTale ke "jaghanya ke utkRSTa koI paNa sthiti ekendriya karatAM (sAmAnyathI) 25, 50, 10 ane 1000 guNI hoya che." Avo artha pAmI gAthAno yogya lAge che. jaghanya ane utkRSTa e banne anyUnAdhikapaNe ekendriyanI sthiti karatAM 25 guNI hoya che evuM jo mAnIe to ekendriyanA sthitisthAno karatAM beindriyanA sthitisthAno 25 guNA ja thavAthI 56mI gAthAmAM je asaMkhyAtaguNa hovA kahyA che tenI sAthe virodha thAya. eTale bemAMthI eka anyUnAdhikapaNe 25 guNa che ane anya kaMIka ochevatte aMze 25 guNa che eTalo artha to karavo ja paDe che. dhAro ke ekendriyano jaghanya sthitibaMdha 99980 ane utkRSTa 1,00,000 che (eTale ke Pla=100). beindriyano utkRSTa 25,00,000 che ane emAMthI Pls=10,000 ochA karavAthI) 24,90,0e jaghanya che. to ekendriyanA utkRSTa karatAM beindriyano utkRSTa anyUnAdhikapaNe 25 guNa thaze ane ekendriyanA jaghanya karatAM beindriyano jaghanya kaMIka nyUna 25 guNa thaze. (99980 x 25 = 24,97,500 karatAM 24,90,000 kaMIka nyUna che e spaSTa che.) tema chatAM e lagabhaga 25 guNa to che ja, mATe pAmI gAthAmAM sAmAnyathI jaNAvyuM che ke bendriya vagerenA jaghanya ke utkRSTa ekendriyanA jaghanya ke utkRSTa karatAM 25 vagere guNa hoya che. bAkI jaghanya ane utkRSTa e banne anyUnAdhikapaNe 25 guNa hoya che evo artha karavAmAM 55mI gAthAne jema upara mujaba 56mI gAthA sAthe virodha Ave che tema 54mI gAthA sAthe paNa Avaze ja. kAraNake ekendriyanA jaghanya karatAM utkRSTa Pla adhika hovAthI beindriyanuM jaghanya karatAM utkRSTa 25 x Pla jeTaluM ja adhika thaze. palyopamanA asaMkhyAmAM bhAgane 25 vaDe guNavAthI maLato javAba paNa palyopamanA asaMkhyamA bhAge ja hoya che, jasthitibaMdha 215 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ palyopamanA saMkhyAtamA bhAge nahIM. ane tethI 54mI gAthAmAM beindriya vagere mATe jaghanya karatAM utkRSTa P/s adhika hoya che evuM je kahyuM che teno virodha spaSTa che. zaMkA H 54mI gAthAmAM 'nA sannI' je pada che temAM prAkRtabhASA hovAthI jema 'a' kAraprazrleSa karI asaMjJI artha levono che tema 'sesALa saMvamAhiyama' evuM je kahyuM che temAM paNa 'a' kAra prazrleSa karI palyopamano asaMkhyAtamo bhAga adhika evo artha karI zakAya che, ane to pachI tame batAvela virodha nahIM Ave. samAdhAna H prAkRtabhASA hovAthI e rIte 'a' kAraprazrleSa karI zakAya che. paNa to pachI e gAthA ja asaMgata banI jaze. kAraNake ekendriya mATe to palyopamano asaMkhyamo bhAga adhika kahyuM che. have beindriya vagere mATe paNa jo asaMkhyamo bhAga ja adhika kahevAnuM hoya to 'a' kAra prazleSanI AvazyakatAvALo 'saMbhramadiya' evo pRthag ullekha na karatAM 'vameva 3' evuM ja kaMIka kahI deta. mATe tyAM 'a' kAraprazrleSa karavo yogya nathI. ane tethI beindriya vageremAM jaghanya karatAM utkRSTa P/s adhika che evo artha pUrvApara aviruddha hovAthI 55mI gAthAno paNa pUrvApara aviruddha darzita artha karavo ucita che. Ama, beindriyathI asaMjJI paMcendriya sudhInA jIvo mATe baMdhAtI utkRSTa karatAM jaghanya sthiti P/s jeTalI ochI che ema nizcita thayuM. have paMcasaMgrahanI pAMcamA dvAranI 49mI gAthAno artha vicArIe - vevvichakki taM sahasatADiyaM jaM asanniNo tesiM / paliyAsaMkhaMsUNaM ThiI abAhUNiyanigo // 49 // 'mitttattatip nuM navuM' eTalI pUrvagAthAmAMthI anuvRtti laIne A gAthAno artha Avo karavAmAM Ave che ke 'vaikriyaSaTkamAM utkRSTa sthitine mithyAtvanI utkRSTa sthiti 70 koDA koDI vaDe bhAgavAthI je Ave tene hajAra vaDe guNI emAMthI palyopamano asaMkhyamo bhAga bAda karIe eTalo jaghanya sthitibaMdha hoya che, kemake enA baMdhaka asaMzI jIvo hoya che. emAMthI abAdhA bAda karIe eTalo niSeka hoya che. (vaLI, Avo artha thayo eTale asaMjJIjIvane 216 zataka grantha para TIppaNo Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaikriya 6no utkRSTa sthitibaMdha keTalo? e praznano Avo javAba ApavAmAM Ave che ke jaghanyamAM khUTato Pla umerI devAthI e Ave che. eTale ke asaMkSInI sthitibaMdha jaghanya 9 - Pla ane utkRSTa 9 sAgaropama hoya che). A rItano artha karavAmAM nIcenA prazno UbhA thAya che. (1) asaMjJIjIvone PIs jeTalA sthitisthAno hoya che temaja e, ekendriya karatAM asaMkhya guNa ane beindriya vagere karatAM saMkhyAtaguNa hoya che. paMcasaMgrahakAre ja kahelI A vAta sAthe pUrvAparavirodha thaze. (2) asaMjJImAM vaikriyaSaka sivAyamAM, utkRSTasthitine 70 koDA koDIe bhAgI 100 vaDe guNavAthI jaghanya Ave che ane emAM PIs umeravAthI enI utkRSTa Ave che to vaikriyaSaka mATe AvuM kema ke utkRSTa sthitine 70 koDA koDIe bhAgI 1000 vaDe guNavAthI utkRSTa Ave ane emAMthI Pla bAda karavAthI eno jaghanya Ave ? anya pravRtio karatAM vaikriyaSaka mATe A vilakSaNatA che ke enA jaghanya sthitibaMdha mATe hajAre guNavAnuM che ne enuM kAraNa granthakAre batAvyuM che tema ja 'Pla bAda karavAthI jaghanya Ave' AvI vilakSaNatA paNa emAM hoya to granthakAra enuM kAraNa paNa kema na batAve ? (3) vaLI karmaprakRti vagere sAthe to virodha Ubho thAya che ja. granthakAranA potAnA ja pUrvApara vacanono virodha vagere A doSono parihAra paMcasaMgrahamULanA ja vacano parathI paNa jo zakya hoya to karavo joIe evI gaNatarIthI have A 49mI gAthAnI jarA judI rIte vyAkhyA vicArIe. 48mI gAthAno uttarArdha Avo che ke phesabukkosamo mi9ttaka gaM naa I 48 ! 48mI gAthAnA A uttarArdhathI zeSaprakRtionA jaghanya sthitibaMdhanI prarUpaNA cAlu thAya che. paNa e prarUpaNA e gAthAmAM ja pUrNa thaI gaI nathI, kintu AgaLanI 49mI gAthAmAM paNa AgaLa cAle che. ane 49mI gAthAmAM patiyAsaMvaMsU' je pada rahyuM che teno anvaya paNa AmAM karavo joIe. eTale ke zeSa prakRtionI utkRSTa ne mithyAtvanI utkRSTasthitithI bhAgavAthI je javAba Ave tene palyopamanA asaMkhyamA bhAgathI nyUna karIe jasthitibaMdha 217 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eTale e prakRtionI baMdhAtI jaghanya sthiti Ave che. zaMkA : 'patiyAsaMamULa' pada pUrve 'veuvichakri.. vagere Akho 49mI gAthAno pUrvArdha rahyo che. eTale e padano anvaya 48mI gAthAnA uttarArdha sAthe karavo yogya nathI. samAdhAna H zeSaprakRtiomAM vaikriyaSaTka paNa samAviSTa che. kintu nidrA vagere zeSaprakRtio mATe jema utkRSTane 70 koDA koDIthI bhAgavAnI che eTaluM ja kArya vaikriyaSaTka mATe paryApta nathI, kintu e pramANe bhAgIne 1000 vaDe guNavuM paNa Avazyaka che mATe e vAtane vacce jaNAvI dIdhI che. eTale vaikriyaSaTka mATe utkRSTane 70 koDA koDIthI bhAgI 1000 vaDe guNavA sudhInI ane zeSa nidrAdi mATe utkRSTa ne 70 koDA koDAthI bhAgavA sudhInI prakriyA darzAvI dIdhI. have AgaLanI prakriyA darzAvavA granthakAre 'vattiyAsaMvuMmULa' pada kahyuM che. eTale nidrAdiprakRtio mATe je kahyuM ke 'utkRSTane 70 koDA koDIthI bhAgavAthI je Ave' temAM A padanA 'tene palyopamanA asaMkhyAtamA bhAgathI nyUna karavuM' AvA arthano anvaya karI zakAya che. jo A rIte emAM anvaya karavAmAM na Ave to eno anvaya kyAM karazo ? kAraNake vaikiyaSaTkanA jaghanya sthitibaMdhaka jIvo asaMjJI hovAthI ane teone to P/s sthitisthAno hovAthI emAM palyopamano asaMkhyamo bhAga nyUna karavAnuM kahevAno koI matalaba nathI. eTale e pada anvaya vinAnuM na rahI jAya eTalA mATe nidrA vagere mATe je kahyuM che emAM eno anvaya karavo asaMgata nathI. vaikriyaSaTka to cha ja prakRtio che, nidrA vagere prakRtionI ghaNI bahulatA che. mATe granthakAre nidrA vagere prakRtionI apekSAe ja zuM nyUna karavAnuM e jaNAvyuM che. vaikriyaSaTka mATe to 'enA baMdhaka asaMjJI jIvo che' evuM A gAthAmAM jaNAvyuM che ane 54mI gAthAmAM 'asaMjJIjIvonA jaghanya karatAM utkRSTa P/s jeTaluM adhika hoya che' e jaNAvyuM che. A benA anusaMdhAnathI vaikriyaSaTka mATe P/s nyUna karavAno che eTalI 'vyAkhyAnato vizeSapratipattiH' nyAye vyAkhyA karavI ene koI ayogya nahIM kahI zake, anyathA karmaprakRtimAM mULamAM to vaikriyaSaTka mATe hajAre guNavAnuM paNa kahyuM nathI, chatAM cUrNikAre e pramANe je vyAkhyA karI che tene paNa asaMgata mAnavI paDe. bAkI, P/a nyUna 214 zataka grantha para TIppaNo ...... Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavAnI vAtano vaikiyaSakamAM anvaye karI Avo je artha karavAmAM Ave che ke vaikriyaSakano jaghanyasthitibaMdha 20 sAgaropama - Pla ane utkRSTa - sthitibaMdha 2) sAgaropama che temAM, je uttaraprakRtiono samAna sthitibaMdha saMbhavita hoya te prakRtio eka samaye baMdhAtI hoya tyAre enA sthitibaMdhamAM Pla thI vadhu taphAvata na hoya AvA niyamanI asaMgati UbhI thAya che. paMcendriya jAti vagereno paNa 3 sAgaropama sthitibaMdha asaMzI jIvane zakya hovA chatAM prasiddha vyAkhyAnusAre) vaikriyaddhikano utkRSTa sthitibaMdhaka asaMjJIjIva 20 sAgaropama jeTalo sthitibaMdha kare che jyAre paMcendriya jAti vagereno sAgaropama + PIs no sthitibaMdha kare che. eTale ke PIsno taphAvata paDe che. (jo ke zuklavarNanA 10koDA koDI sAgaropama sthitibaMdhe kRSNa varNano 20 koDA koDI sAgaropama sthitibaMdha mAnanAra mate ukta niyama na raheto hovAthI enI asaMgati kahI zakAtI nathI.) eTale nidrA vageranA jaghanya sthitibaMdhanA adhikAramAM ja pallAsaMmaMsUrNa' padano anvaya karavo yogya lAge che. eTale nidrA vagereno jaghanya sthitibaMdha 3. sAgaropama - Pla jeTalo haze. emAM Pla umeravAthI je 3 sAgaropama Avaze te ekendriyane nidrAno thato utkRSTa sthitibaMdha che. Avo artha A vyAkhyAnusAre nIkaLaze, je karma prakRtine anusaranAro hovAthI banne granthono samanvaya paNa thaI jAya che. ema vaikriyaSaka mATe, 9 sAgaropama - Pls e jaghanya sthitibaMdha ane emAM Pls umeravAthI sAgaropama e vaikriya 6 no asaMjJIne thato utkRSTa sthitibaMdha che. Ama nidrA vagere mATe utkRSTa sthitine 70 koDA koDIthI bhAgI emAMthI Pla bAda karavAthI jaghanya sthitibaMdha Ave ane emAM Pla umeravAthI ekendriyane thato utkRSTa sthitibaMdha Ave eTalo artha paMcasaMgrahamULa parathI paNa nIkaLI zakato hovAthI ATalA aMzamAM to e karmaprakRtinA mata sAthe samAna ja che. have eTalo taphAvata rahyo che ke karmaprakRtimAM vargotkRSTa sthitine ja sthitibaMdha 219 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 koDA koDIthI bhAgavAnuM kahyuM che jyAre paMcasaMgrahamAM utkRSTasthitine bhAgavAnuM kahyuM che. ATalo taphAvata paNa nIce mujaba vyAkhyA karavAthI dUra thaI zake che. paMcasaMgrahakAre "setAluso kahyuM che. eTale ke zeSa prakRtionI jaghanya mATe utkRSTane bhAgavAnuM kahyuM che. emAM 'svautkRSTane evo ullekha karyo nathI. eTale ubhayagranthanI saMgati thAya e mujaba vyAkhyA karI zakAtI hovAthI ahIM 'utkRSTa' padathI "svotkRSTa' na letAM "vargotkRSTa" levI. vaLI devadvikanI utkRSTa 10 koDA koDI hovA chatAM vaikriyaddhikanI sAthe ja eno ullekha vaikriya 6 tarIke karyo hovAthI eno jaghanya sthitibaMdha 10 sAgaropama - Pls na letAM 20 sAgaropama - Pls levAya che. to AnA dvArA ja zuM evuM sUcana na mAnI zakAya ke ahIM utkRSTa eTale 'vargotkRSTa' levAnI che. zaMkA : jJAnA5 no utkRSTa sthitibaMdha 30 koDA koDI che ane mohanIyano 70 koDA koDI. eTale sAmAnyathI dareka sthitibaMdhamAM 3: 7 no krama jaLavAI rahe che. tema manuSya gatino 15 koDA koDI ane paMcendriya jAtino 20 koDA koDI utkRSTa hovAthI 3:4 krama paNa A be vacce jaLavAI rahevo joIe. eTale ekendriya vageremAM manuSyano 35 sAgaropama ane paMcendriya jAtino sAgaropama baMdha mAnIe to ja e krama jaLavAto hovAthI vargotkRSTa levuM yogya nathI, kemake emAM manuSyagatino 3 sAgarobaMdha mAnavo paDavAthIe paMcendriya jAtine samAna thaI jAya che. samAdhAnaH A rIte tarkathI ja jo vicAra karavo hoya to to vargotkRSTa levI ja yogya Thare che. jJAnAne mohanIya vacce je sAmAnyathI dareka sthitibaMdha kALe 347 no kama jaLavAI rahe che emAM kAraNa e che ke mohanIyanA 70 koDA koDI baMdhakALe jJAnA no 30 koDA koDI ne jJAnA nA 30 koDA koDI baMdhakALe mohanIyano 70 koDA koDI baMdha sAmAnyathI thAya che. eka ja varganI anyAnya uttaraprakRtio mATe AvuM nathI. manuSya gatino 15 koDA koDI baMdha thAya tyAre paMcendriya jAtino 20 koDA koDI baMdha thAya evuM nathI. tyAre to paMcendriya jAtino paNa 15 koDA koDI ja baMdha thAya che. (vadhumAM vadhu taphAvata Pla no ja hoya che, ane jyAre paMcendriya jAtino 20 koDA koDI baMdha hoya 220 zAka grantha para TIppaNI Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAre manuSyagati baMdhAtI ja nathI. e to, 15 koDA koDI upara nAma karmano baMdha hoya tyAre manuSyagati baMdhAtI nathI, mATe eno utkRSTa 15 koDA koDI ja che, adhika nathI. bAkI jyAre eno baMdha hoya tyAre paMcendriya jAti vagere nAmanI anya pravRtio sAthe eno krama lagabhaga 22 jeTalo ja hoya che, ane matijJAnA, vagere sAthe 2:3 no, kaSAyamohanIya sAthe 2H4 no ane darzana mohanIya sAthe ra7no krama hoya che. eTale ja zreNimAM nAma-gotrano jyAre 1 palyopama baMdha hoya tyAre jJAnA vagereno 1.5 palyopama ane mohanIyano be palyopama sthitibaMdha kahyo che. anyathA, jo badhyamAna prakRtionA utkRSTa sthitibaMdhono paraspara je kama hoya te ja jaLavAto hoya to nAma - gotranA 1 palyopama baMdha kALe jJAna no 3 palyopama ane mohanIyano 4 palyopama baMdha kaheta. kAraNake nAma - gotramAM badhyamAna prakRtio che yazanAma ane uccagotra jeno utkRSTa sthitibaMdha 10 koDA koDI che jyAre jJAnAno 30 ane kaSAyamohanIyano 40 koDA koDI che. eTale ke badhyamAna A prakRtionA utkRSTa sthitibaMdhono krama to 1H3H4 che. eTale sAmAnyathI to, vargotkRSTano ja krama jaLavAto hovAthI ane vaikriyaSaka dvArA enuM sUcana paNa thaI zakatuM hovAthI paMcasaMgrahakAre kahela utkRSTa zabdano vargotkRSTa artha karI karmaprakRti sAthe paNa saMmati sAdhavI emAM kAMI anucita bhAsanuM nathI. Ama ekendriya vageremAM jaghanya ane utkRSTa sthitibaMdha keTalo hoya enA adhikAramAM paMcasaMgrahanI AvI vyAkhyA karavAmAM Ave to enA manamAM ane karmaprakRtinA matamAM koI taphAvata raheto nathI. paMcasaMgrahakAranA potAnA vacanomAM pUrvApara virodha na rahe ane karma prakRtinI sAthe samanvaya thaI jAya e gaNatarIe vyAkhyAno vizeSa pratipattiH" nyAye AvI vyAkhyA darzAvI che. chevaTe "vastutattva tu kevalino vidattIti." deva-gurukRpAe pAMcamA karmagrantha paranI A TIppaNonuM lakhANa sAnaMda saMpUrNa thayuM. A lakhANamAM kAMIpaNa zrI jinAjJA viruddha je AvI gayuM hoya to enuM trividha micchAmiduka.gItArthabahukRtone enuM saMzodhana karavA vinaMtI zubha bhavatu zrIzramaNa saMghasya. ja sthitibaMdha 221 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU. A. zrI abhayazekhara sU.ma.sA. zuM saMpAdita anuvAdita likhita adhyayanopayogI sAhitya 1) adhyAtmamata parIkSA dharmaparIkSA 3) sAmAcArIprakaraNa, ArAdhaka virAdhaka caturbhAgI kUpadaSTAntavizadIkaraNa prakaraNa samyatva SasthAnanI caupaI 5) dhAniMza dvArnAizikA bhAga - 1 6) karmaprakRti padArtho - bhAga - 1 7) karmaprakRti padArtho - bhAga -2 8) karmaprakRti bhAga - 3 praznottarI 9) nyAya siddhAntamuktAvalI bhAga-1 10) nyAya siddhAntamuktAvalI bhAga -2 11) satpadAdi prarUpaNA 12) hAribhadrayogabhAratI 13) yogaviMzikA 14) siddhinAM sopAna 15) tattvAvalokana samIkSA 16) tattvanirNaya 17) devadravyaH jinapUjA 18) navAMgI gurupUjana 19) navAMgI gurupUjana : praznottarI 20) zrIyogatilakavijyajInI tatvabhrAMtinuM nirAkaraNa 21) mu.zrI hitavardhanavijayajInA vicAraNIya kathano 22) zataka nAme pAMcamAM karmagranthanA padArtho - TIppaNo Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Designed & Printed by 8 Jigna Art - (022) 872 8997