Book Title: Parva Pravachanmala
Author(s): Bhadraguptasuri
Publisher: Vishvakalyan Prakashan Trust Mehsana
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004574/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A vuiM pravacanAIILa AcArya zrI vijaya bhadraguptasUrIzvarajI Education Intention Forveteers Oni v.jain voor Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jANItA pravacanakAra ane sAhityasarjaka AcArya zrI vijaya bhadragumasUrIzvarajI mahArAja zrIyuta saMpatarAja zvakalyANa mahe zrAvaNa zuklA 12 vi. sa. 1989nA divase (mahesANA-gujarAta)mAM maNIbhAI ane hIrAbenanA kuLadIpaka rupe janmelA mULacaMdabhAI jAinI jema ughaDatI javAnInA uMbare 18 varasanI umaramAM vi. sa. ra8nA poSa vada 5nA divase rANapura (saurASTra)mAM potAnA parama zraddheya AcArya bhagavaMta zrI vijayapremasUrIzvarajI mahArAjAnA varada haste dIkSA grahaNa karIne bhAnuvijayajI mahArAja (vartamAnamAM AcArya zrI bhuvanabhAnusUrIzvarajI)nuM ziSyatva svIkAre che. munizrI bhadragumavijayajInA rupe dIkSAjIvananA AraMbhathIja potAnA gurudevonA mArgadarzana taLe emanI adhyayana-adhyApananI sudIrgha yAtrA AraMbhAya che. 45 AgamonA saTIka adhyayana uparAMta dArzanika, bhAratIya ane pAzcAtya tattvajJAna, kAvya-sAhitya vagere 'mAIlasTona' vItAvatI emanI yAtrA sarjanAtmaka kSitijo tarapha vaLI. 'mahApaMthano yAtrI' nAmanA pustakathI ra0 varasanI umare AraMbhAyelI emanI lekhanayAtrA 10 jeTalA pustakonuM sarjana karIne paNa anavarata-athaka cAle che. jAtajAtanuM maulika sAhitya, jJAnasAra-prazamarati jevAM graMtho para tattvajJAnanI sarvagrAhI vivecanA, jaina rAmAyaNa vagere lAMbI kathAo uparAMta nAnI nAnI vArtAonA sAhityanI sAthe kAvyagIto, patronA mAdhyamathI jIvanasparzI svaccha ane svastha mArgadarzana... Ama sAhityasarjananI yAtrA rojabaroja vadhu ne vadhu samRddha banatI jAya che. premALa svabhAva prasanna ane mRdu-madhura AMtara-bAhya vyaktitva ane saMghazAsana mATe bahujanahitAya- bahujanasukhAya evI vividha pravRttio emanA jIvananuM mahattvapUrNa pAsu che. vizeSa karIne ugatI peDhI ane nAnA bALakonA saMskAra-sarjananI prakriyAmAM emanI ruci chesaMtuSTi che. pravacana, vArtAlApa, saMskAra zibira, jApa-dhyAna anuSThAna ane paramAtmya bhaktinA viziSTha AyojanonA mAdhyamathI emanuM bahumukhI vyaktitva eTaluMja uddAtta ane unnata banyuM che. gujarAta / rAjasthAna / mahArASTra / tAmilanADu / Andhra / madhyapradeza pradezomAM vihArayAtrA dvArA emanA hAthe aneka dharmaprabhAvanAnA kAryo saMpanna thayA che. 'arihaMta' (hindI mAsika patra) tathA vizvakalyANa prakAzana TrasTa: mahesANA dvArA emanuM sAhitya hindI - gujarAtI - aMgrejI bhASAmAM niyamita pragaTa thatuM rahe che. kolhApura (mahArASTra) khAte 4-5-87nA divase emanA gurudeve emane AcAryapada pradAna karyuM. tyArathI eo AcArya zrI vijaya bhadragumasUrIzva Private & Personal Use Only mahArAja tarIke oLakhAya che. * * * 144 ex Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva-pravacanamALA bhulAbhAI suracaMda, bIcaMda karamacaMda ane chaganalAla pItAmbaradAsa cerITI TuTa, mahesANA, takuthI pUjya sAdhu-sAdhvIjI mahArAja sAhebane bheTa vikrama saMvata 2057 - sana 2001 jaina dharmanA mahatvapUrNa parvonuM hArda samajAvatAM rocaka ane bodhaka pravacanonuM saMkalana. : pravacanakAra : pUjya AcAryadevazrI vijayabhadraguptasUrIzvarajI 2010_03 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuvAdaka : prahlAdabhAI paTela. M.A. PhD. prakAzaka : zrI vizvakalyANa prakAzana TrasTa, mahesANA - 384002, bIjI AvRtti : vi.saM. 2051 jeTha mUlya H rU. 50/TAIpa seTIMgsa : meka grAphIksa, amadAvAda-6. prInTara H candrikA prInTarI. amadAvAda : 1. 2010_03 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjya viduSI sAdhvIjI sulocanAzrIjInI preraNAthI zrI hAlArI vIsA osavAla jaina saMgha (bhIvaMDI)nA jJAnakhAtAmAMthI rU. 10/ hajAra A pustakanA prakAzanamAM bheTa maLyA che. (haste : aMjubena hemacandrarAmajI cAMdarIyA) vi.ka.pra. TrasTa AbhAra mAne che. - TrasTIo 2010_03 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( nivedana ) (bIjI AvRttinuM) parvo ane mahAparvonuM mahatva, hArda ane upayogitAne khUba ja saraLa bhASAmAM samajAvatAM A 14 pravacanonuM saMkalana che. pUjya AcAryadive mULa A pravacano hindImAM ApelA, ane hindImAM chapAI gayelAM, e ja pravacanono A gujarAtI anuvAda che. A anuvAdazrI prahUlAdabhAI paTele (M.A. PhD) karyo che. pahelI AvRttino anuvAda barAbara na hato. ghaNI bhUlo rahI javA pAmelI. tethI e rada karIne, pharIthI prahUlAdabhAI pAse anuvAda karAvyo ane pUjya AcAryadine tenuM saMmArjana karyuM pachI A chapAyo che. prupha rIDIMgamAM paNa pUratI kALajI levAI che. A pustakanA prakAzanamAM pUjya viduSI sAdhvIjI sulocanAzrIjInI preraNAthI sAro Arthika sahayoga prApta thayo che. ame teono aMtaHkaraNapUrvaka AbhAra mAnIe chIe. A pustakanI satata mAMgaNI rahevAthI ame bIjI AvRttinuM prakAzana karI rahyA chIe. pravacano ApanArAo mATe A pustaka khUba upayogI banyuM che. tethI AnI mAMga ghaNI vadhI javA pAmI che. zrI vizvakalyANa prakAzana TrasTanuM sAhitya prakAzananuM kArya avirata cAlI rahyuM che. jainajainetara prajAno. A sAhityane sAro AvakAra maLI rahyo che. ghaNA pustakonI navI navI AvRttio chapAI rahI che. kAgaLanA ane prInTIMganA bhAvo satata vadhI rahyA che. eTale ochI kiMmata rAkhavI muzkela bane che. chatAM paNa zakya eTalA ochA bhAva rAkhavAmAM Ave che pustakonA. TrasTanI AjIvana grAhaka yojanAne sAro AvakAra maLI rahyo che. rU. 2501/- bharIne AjIvana grAhaka bananArA bhAI-bahenone tarata ja rU. 1100/- nI kiMmatanA pustakono seTa bheTa maLI jAya che ane pachI dara varSe 3/4 pustako maLatAM rahe che. saraLa subodha ane rocaka pustakonuM adhyayana karI sahu zAnti prApta karo, e ja maMgala kAmanA. vi.saM. 2011 TrasTIo vaizAkha 2010_03 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (H anukama ) ............................. ! .......... ...................... 1. ASADa cAtumAsika pravacana ... 2. paryuSaNA mahAparva pravacanaH 1...... 3. paryuSaNA - mahAparva pravacana : 2...... 4. paryuSaNA - mahAparva pravacanaH 3.... pa. zrI hIravijayasUri svargArohaNa - dina. .............. 6. zrI dIpAlikA - pravacana 1 ................................. 7. zrI dIpAlikA - pravacana 2....... 8. zrI jJAnapaMcamI - pravacana..... ........... 9. kArtika - pUrNimA - pravacana .................. 10. mauna ekAdazI - pravacana ........... 11. mauna ekAdazI - pravacana 2......... 12. poSadazamI - pravacana - 1....... ............... 13. poSadazamI - pravacana - 2........... ......... 14. poSadazamI - pravacana - 3....... ........... 2010_03 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vizvakalyANa prakAzana TrasTanuM suMdara subodha preraNAprada sAhitya tamAre ghera beThA meLavavuM che? to tame (AjIvana grAhaka banI jAo ) tame grAhaka bano eTale eka sAthe lagabhaga rU. 11OO/- nI kiMmatano pustakono seTa maLI jaze tamane. pachI dara varSe cAra pustako tamane maLatAM raheze. tamArA gharamAM A pustako zobhA vadhAraze, saMskAra vadhAraze ane jIvana-vyavahArane sudhAraze. rU. 2501/- bharIne AjIvana grAhaka banI jAo. rUpiyA rokaDA athavA DrAphTathI svIkAravAmAM Ave che. zrI vizvakalyANa prakAzana TrasTa kamboInagara pAse, mahesANA-384002 2010_03 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GE O 2010_03 parva-pravacanamALA viziSTa parvone lagatA pravacanonuM saMkalana : pravacanakAra : AcAryadevazrI vijaya bhadraguptasUrIzvarajI ra Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaI savvesu diNesu pAlaha kiriya tao evai laDeM / jai puNa tahA na sakkaha, taha vihu pAlijja pavva diNaM // 'jo roja dharma-ArAdhanA karo to uttama, paNa e na bane to dharmanA divasomAM to khAsa dharma-ArAdhanA karavI joIe. parvanA divasomAM vizeSa-dharmaArAdhanA karavI joIe, kAraNa ke parva-tithiomAM jIvAtmA AvatA janma mATenuM AyuSyakarma bAMdhe che. parvanA divasomAM karelI thoDI paNa dharmaArAdhanA mahAna puNyabaMdha karAve che. 2010_03 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 1 O : ASADha-cAmasika : 5 : saMkalanAH 1. dharmano mahimA. 2. ASADha-catumati 3. vaSakALanA niyamo. - gAmanI bahAra na javuM. - yAtrAe na javuM. - rAjA kumArapALa - jIvadayA. 4. yukAvihAra 5. devI kaMTakezvarIno upadrava. 6. pratijJAdharmanuM mahattva. 7. pApa na karo chatAM pApa lAge! kyAre? 8. mAMsAhAra, zarAba, jugAra, parastrIgamana, rAtribhojana vagere moTAM pApono tyAga. 9 cAtumasimAM karavAnA niyamo. 10. manobaLa dRDha banAvavAnA upAyo 11. jayaNAdharmanuM pAlana karo. 12. jenetara-graMthomAM vaSakALamAM tyajavAnAM pApo, AcaravAnAM kRtyo. 13. nava prakAranI ArAdhanA 14. tapazcaryA viveka jarUrI. 2010_03 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva-pravacanamALA ASAr3hAravya cAturmAsyAM vizeSAdvidhipUrvakam / abhigrahAH sadA grAhayAH samyagaha vivekibhiH // parama upakArI paramAtmA jinezvaradeva samagra jIvasRSTinA kalyANa mATe dharmatIrtha'nI sthApanA kare che ane jIvone dharmano upadeza Ape che. kAraNa ke temaNe potAnA pUrNajJAnathI joyuM ke jIvAtmA pApothI duHkha pAme che, dharmathI sukha pAme che. "pApad duHkham dharmAt sukham / " paraMtu ajJAnI jIva, mohamUDha jIva sukha pAmavA mATe pApamArge cAle che ! sukha prApta karavA hiMsA kare che, sukha prApta karavA jUThThuM bole che, sukha pAmavA corI kare che, sukha pAmavA durAcAranuM sevana kare che. sukha pAmavA mamatA-mUrcyA kare che ! sukha meLavavA krodha-mAna-mAyA ane lobha kare che !! 2 paraMtu A badhuM karavAthI temane sukha maLe che kharuM ? zAnti maLe che kharI? nA, ghora duHkha ane azAMti bhogavatAM jIvana pUruM kare che ane durgItamAM teo jAya che. sarva sukhonuM mULa che dharma. jo mANasa zraddhAthI dharmanI ArAdhanA kare to tene sarva prakAranAM sukha maLe ja che. karoti vizvasya samIhitAnI dharmaH samArAdhita eva bhaktyA 1 mUr3hA janAstaM na bhajanti kintu vAMchanti sauravyAni nirantarANi // "bhaktithI, zraddhAthI samArAdhita dharma, saMsAranAM sarva icchita pUrNa kare che. paraMtu mUrkha loko evA dharmanI ArAdhanA nathI karatA. jo ke teo niraMtara sukhonI icchA to jarUra kare che !' dharmanI ArAdhanAmAM prathama jarUrI che zraddhA. prathama joIe bhakti ! dharmathI ja sukha maLe che, dharmathI ja duHkha dUra thAya che.' e vAtanI zraddhA hovI joIe. pachI dharmatattvanuM jJAna hovuM joIe. eTale ke dharmanuM svarUpa zuM che, dharmano prabhAva zuM che...dharmaArAdhanAno kramika vikAsakrama zuM che, vagerenuM jJAna hovuM joIe. pratyeka dharmakrayAnI vidhinuM jJAna paNa hovuM joIe. kAraNa ke dareka dharmakriyA vidhipUrvaka karavAthI ja phaLadAyI bane che. vidhimAM 'kALa'no samAveza thaI jAya che. eTale ke je dharmakriyA je samaye karavAnI vidhi hoya e kALamAM ja e dharmakriyA karavI joIe. ja je rIte dharmIkrayAonI vidhinuM jJAna hovuM joIe, e rIte pratyeka dharmakrayAnA alagaalaga phaLanuM jJAna paNa hovuM joIe. kema ke aMtima phaLa to AtmAnI zuddhi ja che; paraMtu tAtkAlika phaLanuM jJAna paNa hovuM joIe. jema ke paramAtmAnI pUjA karavAthI cittathI samAdhi prApta thAya che. sAmAyika karavAthI samatAbhAva prApta thAya 2010_03 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ASADha-cAtumAsika pravacana che. pratikramaNa karavAthI pApo pratyeno rAga tUTI jAya che....vagere. sAthe sAthe bhautika lAbha to thAya ja che. paraMtu e lAbhonuM ciMtana karavAnI AvazyakatA nathI. je svataH maLavAnuM che enuM ciMtana zA mATe karavuM? dharmaArAdhanAmAM viziSTa dravya, kSetra, kALa ane bhAva apekSita hoya che. dravya eTale sAdhanasAmagrI. kSetra eTale ucita sthAna, kALa eTale yogya samaya, ane bhAva eTale kriyAne anurUpa zubha ciMtana. pratyeka dharmaArAdhanAmAM A cAre vAto mahattvapUrNa hoya che. Aje mAre vizeSa rUpe "kALa' viSe kaMIka kahevuM che. kALa'nA AdhAre dravya, kSetra, ane bhAvanA viSayamAM paNa mArgadarzana ApavuM che. dharmaArAdhanAnI vRSTithI jJAnI puruSoe varSanA traNa vibhAgo pADyA che: 1. kArtika cAtumasI. 2. phAgaNa cAtumasI. 3. aSADha cAtumasiI. prastutamAM aSADha cAturmAsano je varSAkALa che, e viSayanuM Aje pravacana karavAmAM Avaze. AjathI, ASADhI zuklapakSanI caudazathI varSAkALanocAturmAsano prAraMbha thAya che. AjathI bhAratamAM jyAM jyAM jaina sAdhu-sAdhvIo haze teo eka gAmamAM eka sthAne sthira thaI jaze. eTale ke kArtika zuklapakSanI caudaza sudhI vihAra nahIM kare. cAra mAsa sudhI tapomaya jIvana jIvIne saMyama-ArAdhanAmAM nimagna raheze. ame paNa ahIM cAra mahinA sthiratA karIzuM ane sva-paranA AtmakalyANanI pravRtti karIzuM. amArI pravRtti paNa nivRttirUpa hoya che. sabhAmAMthI eka sthaLe cAra mahinA sthiratA karavAnuM mukhya prayojana zuM che? mahArAjazrI mukhya prayojana che jIvadayA prANI rakSA. vaSakALamAM jIvonI utpatti vadhAre thAya che. vanaspatinI utpatti paNa vadhAre thAya che. A samayamAM cAlavA pharavAthI, vihAra vagere karavAthI jIvahiMsA thAya che, eTalA mATe vihArAdi karavAmAM AvatA nathI. dharmagraMthomAM kahyuM che? dayArtha sarvajIvAnAM varSAsvekatra saMvaset / mAtra sAdhu-sAdhvIo mATe ja A niyama che evuM na samajo. tamAre mATe eTale ke zrAvaka-zrAvikAo mATe paNa A niyama batAvavAmAM Avyo che. zrI nemanAtha bhagavaMtanI pAse kRSNa mahArAjAe A niyama-(pratijJA) karelo ke cAturmAsamAM dvArakAnI bahAra na javuM. A rIte kalikAlasarvajJa hemacaMdrasUrijI pAsethI gurjarezvara rAjA kumArapALe paNa 2010_03 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva-pravacanamALA pATaNanI bahAra na javAnI pratijJA lIdhI hatI. pATaNamAM paNa jinamaMdironAM darzana, ane guruvaMdana sivAya anyatra paribhramaNa na karavAnI pratijJA karI hatI. sarvacaityAnAM gurorapi vandanam darzanaM muktvA pure'pi na prAyo bhramiSyAmi ghanAgame // varSAkALamAM A rIte eka ja sthaLe rahevAthI jIvonI hiMsAthI to bacI javAya che, paNa vizeSamAM nivRttidharmanuM ArAdhana paNa thAya che. cAra mahinA saMsAranAM sarva kAryothI saMpUrNa nivRtta thaIne jo tame loko bhaktiyoga, jJAnayoga, ane adhyAtmayoganI ArAdhanA karatA raho to tamAruM jIvana kevuM banI jAya...enI kalpanA karajo. 4 sabhAmAMthI : cAra mahinA sudhI ghara ane dukAna kevI rIte choDI zakAya ? mahArAjazrI : jo putra, bhAI yA vizvAsapAtra munIma-menejara hoya to choDI zako. rAjarSi kumArapALa maMtrImaMDaLanA vizvAse ja choDatA hatA ne ? rAjasabhAmAM paNa jatA na hatA. temano vadhAre vakhata to maMdiramAM ane gurudevane upAzraye ja vyatIta thato hato. gurudeva hemacaMdrasUrijInA saMparkathI kumArapALa svayaM to ahiMsaka banyA ja hatA; paNa samagra gujarAtamAM ahiMsAdharmano adbhuta pracAra karyo hato. cAturmAsamAM tamAre banI zake teTalI vadhAre nivRtti levI joIe. saMsAranA tamAma kAryono tyAga karIne bhaktiyogamAM, jJAnayogamAM ane adhyAtmayogamAM pravRtta thavuM joIe. guruno yoga maLe tyAre to acUka nivRtti levI joIe. sadgurunA AlaMbanathI tame traNe yogomAM sArI pragati karI zako. "mAre A manuSyajIvanamAM AtmakalyANa karI levuM che. A durlabha jIvanane vyartha gumAvavuM nathI.' Avo dRDha saMkalpa hoya ane AjIvikAnI ciMtA na hoya to varSAkALamAM avazya cAra mAsa nivRtti laIne, gurujanonuM mArgadarzana laIne AtmakalyANanI ArAdhanA karI levI joIe. zuM kumArapALa rAjAne zire koI javAbadArI na hatI ? te aDhAra dezanA rAjA hatA. tamAre to kadAca aDhAra dukAno ya nahIM hoya ! eka be ja dukAno che ne ? zuM tame dukAne nahIM jAo to dukAna baMdha karI devI paDaze ? evuM hoya to dukAne jaI zako cho. paraMtu pAMca yA cha kalAkano samaya to kADhI zakone ? hRdaya jIvadayAthI bharyuM hovuM joIe. to ja vapaMcAturmAsanI ArAdhanAnI vAta gamaze, e sivAya nahIM game. bhakti, jJAna ane adhyAtmanI cAhanA hdayamAM udbhavaze, ane to ja nivRtti levAnI vAta gaLe Utaraze, e sivAya nahIM. gurudeva 2010_03 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ASADha-cAturmAsika pravacana hemacaMdrasUrIzvarajInA saMparkamAM AvyA pachI rAjA kumArapALa parama dayALu banI gayA hatA. sUkSma hiMsAthI bacavAnA paNa temaNe prayatno karyA hatA. temanA rAjyamAM temanA 11 lAkha azvone, 11 so hAthIone temaja 80 hajAra gAya-bheMzone pANI gALIne pAvAmAM AvatuM hatuM. 5 potAnA mukhathI kadI pramAdavaza mAra' evo hiMsAvAcI zabda nIkaLI jato to bIje divase te upavAsa karatA. jUThThuM bolAI jatuM to bIje divase AyaMbila karI letA. cAturmAsamAM pratidina ekAsaNuM karatA. ekAsaNAmAM mAtra ATha vastuo ja ArogatA. emAM paNa dUdha, dahIM, ghI, goLa, sAkara ane taLelA padArtho khAtA na hatA. lIlI vanaspatino tyAga karatA. cAtumasamAM mana, vacana ane kAyAthI brahmacaryanuM pAlana karatA, manamAM paNa brahmacaryano bhaMga thato to bIje divase upavAsa karatA hatA. Ama to kumArapALe gurudeva pAsethI bAra vrato grahaNa karyAM hatAM - e bAra vratonuM pAlana khUba ja sArI rIte karatA hatA. - prativarSa cAturmAsamAM gurudevanA sAnnidhyamAM bhakti tathA vinayapUrvaka besIne kumArapALa dharmagraMthonuM adhyayana karatA hatA. aMdAje 60 varSanI uMmare teo saMskRtabhASAnuM vyAkaraNa bhaNyA hatA, ane teo saMskRta bhASAnA vidvAn banyA hatA. dararoja paramAtma-maMdiramAM jaIne apUrva bhaktibhAvathI paramAtmAnuM darzanapUjana-stavana karatA hatA. teo pote paNa paramAtmAnAM stotro racatA hatA. sUkSma jIvo pratye paNa temanI dayAbhAvanA kevI prabaLa hatI e eka ghaTanA dvArA batAvuM chuM. parpItathino divasa hato. parvatathinA dine kumApALa pauSadha vrata' letA hatA ane covIsa kalAka pauSadhazALAmAM rahetA hatA. temanI sAthe bIjA seMkaDo zrAvako paNa pauSadhavrata letA hatA. kumArapALa pauSadhavratamAM hatA, emanA zarIra upara eka maMkoDo coMTI gayo. mukhavastikAthI tene utAravAno prayatna karyo paraMtu maMkoDo Utaryo nahIM. jo hAthathI pakaDIne dUra karavAno prayatna kare to maMkoDo marI jAya athavA tenA paga tUTI jAya. kumArapALa evuM karavA mAgatA na hatA. temaNe maMkoDAne kaSTa na ApyuM; paraMtu jyAM maMkoDo coMTI gayo hato e jagyAnI cAmaDI ja kApIne alaga karI dIdhI ! A hatI temanI dayAbhAvanA ! 2010_03 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva-pravacanamALA kumArapALe samagra gujarAtamAM ahiMsAno adbhuta prasAra karyo hato. e vakhate gujarAtamAM eka paNa katalakhAnuM na hatuM. eTale ke eka paNa katalakhAnuM 'sloTara hAusa' nahIM. koI paNa vyakti baLada, gAya, pADo, bakaruM vagere pazuonI hatyA to karI ja zakatI nahIM; vALamAM paDelI jUne paNa koI mArI zakatuM na hatuM ! S eka vepArIe jANI joIne eka jU mArI. enI patnIe jaIne kumArapALane phariyAda karI. kumArapALe e vepArIne bolAvyo ane daMDa karyo- eka jinamaMdira baMdhAvavAno ! teNe jinamaMdira baMdhAvyuM. cUkA vihAra' nAme e maMdira pATaNamAM prasiddha thayuM. saMskRtamAM 'jU' ne 'yUkA' kahe che. pote jIvadayAnuM pAlana karavuM ane bIjAnI pAse karAvavuM keTalo mahAn dharma che ! kumArapALe A dharmanuM pAlana prANanI paravA karyA vagara karyuM hatuM. pATaNamAM devI kaMTakezvarInA maMdiramAM prativarSa pazubali ApavAmAM Avato. Aso mAsanA zukla pakSamAM pazubali ApavAmAM Avato hato. AsonA zuklapakSanI zarUAtamAM pUjArIe kumArapALanI pAse AvIne kahyuM H 'mahArAja, ApanA pUrvaja rAjAonI paraMparA anusAra devI kaMTakezvarIne zuklapakSanI sAtamanA divase sAtaso bakarA ane sAta pADAono bila Apavo joIe. AThamanA divase AThaso bakarA ane ATha pADAno bali tathA nomanA divase navaso bakarA ane nava pADAno bali Apavo joIe.' rAjAe kahyuM : vicArIne javAba ApIza.' ane kumArapALa gurudeva hemacaMdrasUrinI pAse gayA. temane AkhI vAta jaNAvI dIdhI. gurudeve temane pazuonI rakSA karavAno temaja pazubalinI prathA baMdha ka2vAno mArga batAvyo. kumArapALe mahelamAM jaIne potAnA vizvAsapAtra puruSo dvArA, pUjArIonA hakka pramANe rAtrinA samaye pazuone devInA maMdiramAM pahoMcADI dIdhAM. maMdiranuM medAna moTuM hatuM. temAM ghAsa paNa hatuM. pazuone maMdiranA kampAunDamAM pUrI devAmAM AvyAM, ane cArebAju rakSakone goThavI devAmAM AvyA. bIje divase prAtaHkALe kumArapALa svayaM pUjArIone sAthe laIne maMdire gayA, maMdiranA daravAjA kholAvyA. aMda2 hajAro pazuo ghAsa khAtAM hatAM, doDatAM hatAM, ramatAM hatAM. kumArapALe pUjArIone kahyuM : "meM to A pazuo devIne ApI dIdhAM hatAM. jo devInI icchA emane bhakSya banAvavAnI hota to sarva pazuonuM mota thaI jAta ane temanAM hADakAM sivAya kazuM bacyuM na hota; paraMtu tame juo; badhAM pazuo nirbhayatAthI ramI rahyAM che. eno artha e che ke devIne pazuonuM mAMsa nathI joItuM. mAMsabhakSaNa to tamAre pUjArIone karavAnuM hatuM ! paraMtu have tame mAMsabhakSaNa nahIM 2010_03 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. ASADha-cAtumasika pravacana karI zako. huM jIvatAM pazuone mAravA nahIM dauM.' rakSakoe pazuone choDI mUkyAM. pUjArIonA mukha upara kAlimA chavAI gaI. kumArapALa devInI samakSa pazuonA mUlya jeTalA ja mUlyanI mIThAI mUkI dIdhI. pUjArIo to cUpa thaI gayA. paraMtu caulukyavaMzanI kuLadevI keTakezvarI kupita thaI gaI. devI prakaTa thaI ane teNe kumArapALa upara trizULano prahAra karyo. trizULanA prahArathI rAjAne koDhano roga thayo AkhA zarIra upara ! chatAM paNa kumArapALa bhayabhIta na thayA, temaja devIne pazubali na ApyA. mahAmaMtrI udayanane khabara paDI, te gayA gurudeva hemacaMdrasUrijInI pAse. AcAryadine abhimaMtrita jaLa kumArapALa upara chAMTyuM to rAjAno koDhano roga dUra thaI gayo. cAturmAsanA samayamAM kumArapALa vizeSa prakAranA niyamo grahaNa karatA hatA. Ama to tamAre paNa thoDAghaNA niyamo grahaNa karavA joIe. keTalIka pratijJAo levI joIe. e niyamo be prakAranA hoya che. 1. pAponA tyAgasvarUpa ane 2. dharmaArAdhanA rUpa sabhAmAMthI pratijJA levI zuM anivArya che?manathI japAlana karIe to na cAlI zake ? mahArAjazrI jo mana sthira hoya, dRDha hoya, ane pratijJA lIdhA sivAya paNa pAponuM sevana karatA na ho to pachI pratijJA levAmAM takalIpha zuM che ? tame loko pratijJA levAmAM zA mATe karo cho? kAraNa batAvI dauM? kAraNa ke tamAruM mana cora che! pratijJA na lIdhI hoya ane koIvAra pApa karavuM anivArya lAge to karI zakIe A khyAlathI ja tame pratijJA na levAnI IcchA rAkho cho ne? mahAnubhAva, bhale tame pApa na karatA ho, paraMtu tame pApa nahIM karavAnI pratijJA na lIdhI hoya to tamane pApanI anumodanAno doSa lAge ja che. pApono pravAha AtmAmAM vaheto ja rahe che. tame loko "aviratinA AjhavadvArane samajazo to ja pratijJAnuM mahattva samajI zakazo. karmabaMdhanA mukhya pAMca Ava che. 1. mithyAtva, 2. avirati, 3. kaSAya, 4. yoga ane pa. pramAda. jyAM sudhI pApono tyAga pratijJApUrvaka karavAmAM nathI Avato, tyAM sudhI AtmAmAM pApono pravAha Avato ja rahe che, ene "avirati' kahe che. pratijJAne 'virati' kahe che. tame mAMsAhAra na karatA ho, zarAba pItA na ho paraMtu tame mAMsAhAra na karavAnI pratijJA AtmasAkSIthI yA gurusAkSIthI na lIdhI hoya to tamane mAMsAhAranuM, zarAbapAnanuM pApa lAge che. 2010_03 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva-pravacanamALA vizvamAM jeTalA vadha thAya che jIvonA, ane jeTalI zarAba bane che, e pApomAM tamArI anumodanA-avyakta anumodanA rahe ja che. eTalA mATe tamane pApa lAgatuM rahe che. A vAta tamane be udAharaNo dvArA samajAvuM chuM 1. tamArI dukAna bhAgIdArImAM cAle che. tame be bhAgIdAra cho. tamAruM svAthya bagaDyuM. DaoNkTare tamane hilasTezana para Abu, mahAbaLezvara yA uTI javAnuM kahyuM. tame hilasTezana upara cAlyA gayA. A bAju tamArI dukAnamAM tamArA pArTanare dhaMdhAmAM eka lAkha rUpiyAnuM nukasAna karyuM. zuM e nukasAnImAM tamArI pArTanarazIpa' nahIM gaNAya? nukasAna tame nathI karyuM, tamane to khabara paNa nathI. sabhAmAMthI pArTanarazIpa' cAlu rahevAthI lAbha-nukasAna baMnene raheze. mahArAjazrI e rIte ApaNe sahu A duniyAmAM pArTanara' chIe. anaMta anaMta jIvonI pArTanarazIpa'mAM A duniyA cAle che. duniyAnI dareka vAtamAM, dareka vastumAM ApaNI "pArTanarazIpa' che eTale ke je je vAtamAM ApaNI anumodanA rahe che, e sarve kAryomAM ApaNe bhAgIdAra banI jaIe chIe. tamAre mAMsAhAranA pApathI bacavuM hoya to tamAre pratijJApUrvaka mAMsAhAra choDavo paDaze. pachI duniyAmAM game teTalAM katalakhAnAM cAlatAM haze to paNa tamane doSa nahIM lAge. tamArI javAbadArI pUrNa thaI gaI. e pApomAM tamArI anumodanA rahI nathI. jema hila sTezana para jatA pahelAM tame pArTanarane kahI dIdhuM hoya ke jyAM sudhI huM pAcho na AvuM tyAM sudhI naphA-nukasAnamAM mAro bhAga nahIM rahe." te pachI game teTaluM nukasAna kare to paNa tame emAM bhAgIdAra nathI rahevAnA. kAraNa ke tame keTaloka samaya dhaMdhAmAMthI mukta rahevAnI pratijJA karI dIdhI che ! A draSTie pratijJAnuM mahattva che. tame zAntithI vicArajo. bIjuM udAharaNa che. lAITa-kaneksana'nuM. tamArA gharamAM lAITa kaneksana lIdheluM che. tame eka varSa mATe e ghara baMdha karIne muMbaI jatA rahyA. tame lAITano bilakula upayoga nathI karyo. eka varSa sudhI. zuM tamAre lAITano TekSa nahIM bharavo paDe? tame IlekTrIsITI-borDane kahezo ke "ame to lAITano upayoga nathI karyo. to pachI Teksa' zA mATe ApIe ?' A vAta mAnya raheze? paraMtu muMbaI jatA pahelAM tame lAITanuM kaneksana kapAvI nAkhyuM che ane tame muMbaI gayA cho. to tamAre lAITa-Teksa nahIM bharavo paDe! lAITa'no upayoga karo yA na karo, 'kaneksana cAlu haze to Teksa bharavo ja paDaze. e rIte pApa karo yA na karo, pApanI sAthe kaneksana cAlu che, anumodanAnuM tamane pApa lAgaze ja..! 2010_03 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ASADha-cAtumAsika pravacana eTalA mATe kahuM chuM ke je pApa tame karatA ja nathI, te pApono pratijJApUrvaka tyAga karo. sAta mahAvyasanono tyAga to karavo ja joIe. 1. mAMsAhAra, 2. zarAba, 3. zikAra, 4. jugAra, 5. corI, 6, parastrI, ane 7. vezyAgamana. A sAta vyasano mAtra cAturmAsa mATe ja nathI choDavAnAM, jIvanaparyata A pApono tyAga karavo joIe. e rIte mAkhaNa ane madhano paNa jIvanabhara tyAga karavo joIe. rAtribhojana, jamInakaMda-kaMdamULano ane vAsI bhojanano paNa jIvanaparyata tyAga karI devo joIe. mAMsAhAra : vizvanA tamAma dharmoe mAMsAhArano niSedha karyo che, eTaluM ja nahIM, vizvanA prasiddha DaoNkTaro paNa mAMsAhArano niSedha kare che. vaoNziMgaTananA DaoNkTara Alvin E. Adamse (M.D.) kahe che ke mAMsabhakSaNathI AMtaraDAnuM kensara thavAnI saMbhAvanA vadhI jAya che. pazuono vadha karatI vakhate temanAmAM raheluM yUrika esiDa-viSa, anya tyajavA jevA padArtho tathA raktanA nisAra padArtho vagere mAMsamAM bhaLI jAya che. temane zarIramAMthI bahAra kADhavA mATe mUtrapIMDone khUba vadhAre boja upADavo paDe che, ene kAraNe tyAM patharI (Stone) thavAnI saMbhAvanA vadhI jAya che. IgleMDanA prasiddha DaoNkTara William Henry talbot kahe che: "mAMsa eka tejAbayukta bhojana che. motathI DaravAne lIdhe tema ja duHkhane kAraNe pazunuM mAMsa vadhAre tejAbavALuM banI jAya che. evA jherI mAMsane AroganArA mUrNa che. ane potAnA peTane jAnavaronuM kabrastAna banAve che.' AjakAla ucca varganA loko paNa mAMsAhAra karavA lAgyA che. IMDA khAvAM e to yuvakomAM sAmAnya vAta thaI gaI che. "zAkAhArI' IDAMno pracAra paNa jozapUrvaka thaI rahyo che. mUrkhalokone bhramita karavA mATenA aneka upAyo ajamAvavAmAM Ave che. tame loko sAvadhAna rahejo. rasanendriyane AdhIna na bano. zakti meLavavAnI bhramaNAmAMthI mukta thajo. mahAnuM zaktizALI hAthI mAMsAhAra nathI karato. zaktizALI ghoDo paNa mAMsAhAra nathI karato. anAjamAM ane vanaspatimAM sarva prakAranAM poSaka tattvo rahelAM che. eTalA mATe kahuM chuM ke mAMsAhAra na karavAnI AjIvana pratijJA karI levI joIe. zarAba: Wine leads to heart failure, cancer, T.B. and Vomiting of blood. zarAbathI hAphila, kensara, TI.bI. ane lohInI UlaTI paNa thAya che. zarAbamAM 2010_03 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 pUrva-pravacanamALA asaMkhya sUkSma jIva hoya che. enAthI ghora hiMsA thAya che. zarAba-dArU pInArAonA parivAra naSTa thaI jAya che. parivAramAM jhaghaDA, mArAmArI, gALAgALI vagere dUSaNo pravezI jAya che. dhanano durvyaya thAya che. sabhAmAMthI mAnasika bhAraNa-tanAvane dUra karavA thoDIka madirA pIe to ? mahArAjazrI : mAnasika tANa utpanna ja na thAya tevI jIvanapaddhati kema nathI banAvatA ? tANamAMthI mukta thavA mATe sAmAyika karo, paramAtmAnuM dhyAna dharo. zrInavakAramaMtrano jApa karo. satpuruSono saMparka karo, sArI dhArmika copaDIonuM adhyayana karo. AvA aneka upAyo che mAnasika tANamAMthI mukta thavAnA. ene mATe dArU koI paNa saMjogomAM ucita nathI. jarUrI nathI.. davAne nAme paNa dArU ucita nathI. zrImaMta lokomAM davAne nAme dArU pIvAnuM zarU thaI gayuM che. dhIredhIre enuM pramANa vadhe che. svabhAva krodhI ane cIDiyo thavA mAMDe che. aneka kharAbIo jIvanane naSTa karI de che. eTalA mATe kahuM chuM ke dArUno tyAga karo. mAre zarAbane-dArUne sparza paNa karavo nathI' evo tamAro dRDha saMkalpa haze to koI paNa vyakti tamane zarAba pAI nahIM zake. lobha ane bhayathI mukta thaI jAo. jIvanabhara zarAbano tyAga karI devo joIe. jugAra : * jugA2 2mavAmAM bhale tame rUpiyA na hAratA ho, paraMtu jIvana hArI jAo cho, e vAta jANo cho ? nA, jIvananuM to mUlyAMkana ja karyuM nathI. mUlyAMkana to che mAtra rUpiyAnuM ! vagara parizrame tamAre lokone lakhapati, karoDapati banI javuM che ne ? dezamAM lAkho nahIM, karoDo loko A dRSTie jugA2 2me che. rUpiyA hAratA jAya che to paNa jugA2no tyAga karatA nathI. kAraNa ke jugAra ramavAnuM vyasana thaI gayuM che. 'loTarI' paNa jugAra ja che. 'maTakA' ramavuM e paNa jugAra che. jugAra ramIne rUpiyA kamAnAra duHkhI thAya che ane hAranAro paNa duHkhI thAya che. jItanAro eka divase hArI ja jAya che. koI paNa jugArI zAntithI jIvana jIvato nathI. eno parivAra paNa sukhazAnti pAmato nathI. eTalA mATe kahuM chuM ke jugAra ramavo choDI do. eka divasa paNa na ramo. parastrIgamana H potAnI patnI sivAya sarva prakAranI strIo parastrI che. parastrIonuM pApa khUba moTuM pApa che. sinemA, TI.vI. ane viDiyonA A yugamAM manuSyanI jAtIyavRttikAmavAsanA prabaLa thatI jAya che. puruSo parastrIgAmI banyA che. strIo 2010_03 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ASADha-cAtumasika pravacana 11 parapuruSagAmI banI che. A pApathI bacI gayelAM strIpuruSonI saMkhyA ati alpa che. A pApa AtmAnuM to sarvatomukhI patana kare ja che paNa zarIrane ya rogI banAve parastrIgAmI puruSa ane parapuruSagAmI strI, baMne potAnA pArivArika jIvanane kaluSita karI de che. potAnA kSaNika AvegomAM vahIne teo bIjAMnAM jIvanamAM paNa Aga lagADe che. A viSayamAM meM tamane ghaNAM udAharaNo saMbhaLAvyAM che. parastrIgAmI puruSonAM kevAM bhayaMkara patana thayAM che...kevo emano sarvanAza thayo che e vAta zuM tame nathI jANatA? manane tRDha karo. puruSoe parastrIonA najIkanA paricayamAM na AvavuM joIe. parastrIonAM rUpa-zRMgAra na jovAM joIe. nIcI koTinuM evuM halakuM sAhitya na vAcavuM joIe, parastrI sAthe ekAntamAM rahevuM na joIe ane AMkha parovIne hasavuM paNa na joIe. A ja sAvadhatA strIoe puruSa saMbaMdhamAM samajavAnI che. prathama vAta to e che ke tamArA manamAM parastrIgamananI parapuruSagamananI IcchA ja pedA na thavI joIe. evA vicArono pravAha ja na banavo joIe. samAna IcchAvALAM strIpuruSa maLI gayAM ane anukULa sthAna maLI gayuM...to patana thavAmAM vAra nathI lAgatI. tatkAla patana thaI jaze. indriyo upara saMyama haze, pApano bhaya haze, manane parastrIgamananI icchAthI mukta karyuM haze, to ja tame parastrIgamana na karavAnI pratijJA laI zakazo ane pratijJAnuM pAlana karI zakazo. khUba sAvadhAna banIne jIvavAnuM che. rAtribhojanaH sUryAsta thayA pachI bhojana na karavuM joIe. pa3mariyuM graMthamAM zrI vimalAcAryajIe kahyuM che. je puNa rayaNIsu narA bhujjanti asaMjayA vayavihvaNA / te narayatiriyavAse hiNDanti aNaMtayaM kAlaM // aNuhaviUNa ya duHkhaM jai kaha vilahanti mANusaM jammaM / tattha vi honti aNAhA je nisibhattaM na vajjaMti // je asaMyata ane vratarahita manuSyo rAtrimAM bhojana kare che, te loko narakagati ane tiryaMcagatimAM anaMtakALa-janma maraNa kare che. duHkha anubhave che. ane game te prakAranuM manuSyajIvana pAme che. ane rAtribhojanano tyAga nathI karatA te loko anAtha-asahAya bane che. 2010_03 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva-pravacanamALA keTalAMka varSothI ApaNA jaina saMghomAM paNa rAtribhojana vyApaka banatuM jAya che. rAtribhojanane mAMsa-bhojana samAna mAnavAmAM AvyuM che. eTalA mATe rAtribhojanane jIvanaparyaMta tyajI devuM joIe. ochAmAM ochuM, cAturmAsamAM to rAtribhojanano tyAga karavo ja joIe. 12 sUryAsta pachI vAtAvaraNamAM jIvonI utpatti ghaNI thaI jAya che. vIjaLInA prakAzamAM paNa te jIvo dekhAtA nathI, paNa bhojanamAM paDe che. enAthI zArIrika nukasAna to thAya ja che, jIvahiMsA paNa thAya che. brahmacaryavratanuM pAlana karanArAoe to rAtribhojana choDavuM ja joIe. rAtribhojana karanArAonA manamAM maithunanI icchA UmaTe che. zarIramAM vikAra utpanna thAya che. eTalA mATe sUryAsta thatA pahelAM 48 miniTa pUrve ja bhojanano tyAga karavAnuM kahyuM che. savAre je rIte sUryodaya thayA pachI 48 miniTa vItyA pachI bhojana karavAnuM kahyuM che, e rIte sUryAstathI 48 miniTa pahelAM ja bhojanano tyAga karavAno hoya che. jainadharmamAM rAtribhojananA tyAgane vizeSa mahattva ApavAmAM AvyuM che. jIvanavyavasthA ja evI banAvavI joIe ke rAtribhojana karavuM ja na paDe. jo tame nirNayanizcaya karI lo to rAtribhojanano tyAga karI zako. samagra jIvana mATe rAtribhojananA tyAganI pratijJA na laI zako to cAturmAsanA cAra mahinAo mATe paNa pratijJA levI ja joIe. jIvanaparyaMta tamAre zuM zuM tyajavuM joIe, tenI eka sUci tamane batAvuM chuM. 1. kudeva, kuguru, kudharmanI mAnyatA, 2. sAta vyasana, 3. rAtribhojana, 4. kaMdamULa, 5. vAsI khorAka, 6. madha ane mAkhaNa, 7. dvidaLanI sAthe garama karyA vagaranA dUdha, dahIM, chAza, khAvAnuM. 8. pAna, bIDI, sigareTa, 9. sinemA, TI.vI., 10. jAsUsI navalakathA vAMcavI, 11. dANacorI, 12. gALo bolavI, 13. hiMsAmaya vyavasAya, 14. bhojana juThuM mUkavuM, 15. khoTI sAkSI ApavI, 16. tamAkuM khAvI, 17. hiMsAjanya sauMdarya prasAdhanono upayoga karavo. tamArAmAM dRDha manobaLa hoya to A pApone jIvanabhara tyajI do. pratijJA karI lo. jo evuM manobaLa na hoya to pAMca varSa mATe, cAra, traNa, be yA eka varSa mATe pratijJA karI zako cho. A vAtomAM koI vAta tamArI samajamAM na AvatI hoya to tame mArI pAse AvIne pUchI paNa zako che. pratijJAmAM koI apavAda rAkhavo hoya to te rAkhI zako cho; paraMtu pratijJA to karavI ja joIe. 2010_03 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ASADha-cAturmAsika pravacana 13 have khAsa cAturmAsamAM vizeSa rUpe tyAga karavA jevI keTalIka vAto tamane jaNAvuM chuM. (1) musApharI, (2) AmraphaLa, (3) pattAMvALI bhAjI, (4) jAMbU, (5) gha2nI vArSika saphAI, (6) navuM makAna banAvavuM, (7) jUnuM makAna rIpera karavuM, (8) khArekakhajUra (9) pAchaLanA divase toDelI sopArI, (10) kAcuM pANI, (11) sinemA, nATaka, sarakasa., (12) barapha, AiskrIma. have jIvanamAM zuM zuM karavuM joIe ane cAturmAsamAM zuM zuM karavuM joIe enI yAdI-sUci saMbhaLAvuM chuM. 1. sudeva, suguru, sudharma para zraddhAne majabUta karavI, 2. paramAtmadarzana, 3. paramAtmapUjana, 4. jAgatAM ja navakA2smaraNa, 5. pratikramaNa, 6. sAmAyika, 7. guruvaMdanA, 8. snAtrapUjA, 9. vyAkhyAna zravaNa, 10. pauSadhavrata (patithimAM), 11. upavAsa (parvItathimAM), 12. AyaMbila (mahinAmAM keTalAMka), 13. ekAsaNAM (mahinAmAM keTalAMka), 14. keTalIka vigaIno tyAga, 15. sacitano tyAga, 16. lIlI vanaspatino tyAga, 17. thALI dhoIne pIvI, 18. navakAramaMtranI eka mALA, 19. dhArmika pustako vAMcavAM, 20. garama-UkALeluM pANI pIvuM, 21. brahmacaryanuM pAlana karavuM, 22. pANI gALIne upayogamAM levuM, 23. nIce joIne cAlavuM, 24. krodha na ka2vo, 25. jhaghaDo na ka2vo, 26. supAtre dAna ApavuM, 27. jJAnadAna ApavuM, 28. abhayadAna ApavuM, 29. tIrthayAtrA (cAturmAsamAM nahIM). A sUcimAMthI tame je je karI zako tenI pratikSA karavI joIe. AkhI jiMdagI sudhInI pratijJA laI zako cho. keTalAMka varSo mATe, yA keTalAka mahinAo mATe paNa pratijJA laI zako cho. DaravuM nahIM ke pratijJAno bhaMga thaze to moTuM pApa lAgaze.' evo saMkalpa karo ke 'prANa jAya to jAya, paraMtu pratijJAbhaMga nahIM karuM.' manobaLa dRDha banAvavuM. ene mATe keTalIka sAvacetI batAvuM chuM. * pratijJA sadguru pAsethI levI. * saMyoga ane paristhitine anurUpa pratijJA levI. * kamajora manobaLavALA lokono saMparka na rAkhavo. * pratijJA-bhaMga thavAnI saMbhAvanA hoya evA sthaLe na javuM. * saptAhamAM eka vAra sarva pratijJAone yAda karI levI. * je viSayanI tame pratijJA lIdhI hoya, e pratijJAnuM mahattva buddhipUrvaka samajI 2010_03 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 parva-pravacanamALA levuM, jethI koI tamArI pratijJAne mahattvahIna batAve to tame akAdya tarkothI javAba ApI zako. * vratadhArI, pratijJAvAna puruSono sahavAsa rAkhavo. * pratijJA lIdhA pachI pastAvo na karavo ke meM pratijJA na lIdhI hoya to sAruM thAta.. vagere. * dRDhatAthI potAnI pratijJAnuM pAlana karanArAM mahAna strIpuruSonAM caritro (kathAo) vAMcatA rahevuM. * pratijJA laIne pratijJAno bhaMga karanArI vAto na sAMbhaLavI. evA lokonI mitratA paNa na karavI. * pratijJApAlananAM viziSTa phaLa jJAnI gurujano pAsethI sAMbhaLavAM. pratijJAnuM pAlana prANanI ya paravA karyA vagara draDhatApUrvaka karanArAM mahAna strIpuruSonAM keTalAMka nAma saMbhaLAvuM chuM. dhyAnathI sAMbhaLajo. * rAjA caMdrAvataMsake pratijJA karI hatI ke : "dIvo baLato raheze tyAM sudhI kArmotsarga-dhyAnamAM Ubho rahIza.' dAsI dIvAmAM ghI nAkhatI rahI...rAjA rAtabhara kAryotsargamAM UbhA rahyA. dharmadhyAna karatA rahyA, mRtyu thayuM...marIne devalokamAM deva banyA. * zreSThI sudarzananI pratijJA hatI ke parastrIgamana na karavuM. rAjAnI rANI abhayAe sudarzanane kapaTa karIne potAnA mahelamAM bolAvyA ane bhoganI prArthanA karI. sudarzana calita na thayA. rANInI vAta mAnI nahIM rANIe rAjA pAse sudarzanane sajA karAvI. sudarzanane zULIe caDhAvyA. paraMtu zULI sonAnuM siMhAsana banI gaI. * mahAsatI surasuMdarIe aneka bhISaNa kaSTo vacce paNa potAnA pativratane surakSita rAkhyuM. te kaSTothI na DarI, pralobhanothI na lalacAI. chevaTe tene vidyAzaktio prApta thaI, rAjya maLyuM ane sAdhvI banIne teNe karmono nAza karyo. * zrI sudhamasviAmIjInI pAse jaMbUsvAmIe AjIvana brahmacarya vrata lIdhuM hatuM. mAtApitAnA AgrahathI temaNe ATha zreSThikanyAo sAthe lagna karavAM paDyAM. chatAM paNa teo nirvikArI-brahmacArI rahyA. ATha patnIone paNa temaNe virAgI banAvI. DAkuone sAdhu banAvI dIdhA. ane pote kevaLajJAnI banIne mokSe gayA. 2010_03 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ASADhacAtumAsika pravacana 15 * DAku vaMkacUla. gurudeva pAsethI eNe cAra pratijJA lIdhI hatI. e pratijJAonuM kevuM pAlana karyuM hatuM ? "maravuM paDe to marI jaIza paraMtu kAgaDAnuM mAMsa nahIM khAuM.' na khAdhuM eNe kAgaDAnuM mAMsa. marIne bAramA devalokamAM gayo, deva banyo. sabhAmAMthIH ame to bImArImAM sarva prakAranI chUTa laIe chIe, pratijJAmAM! mahArAjazrI H kAraNa ke saMkaTanA samaye pratijJAmAM draDha rahevAnuM manobaLa tamArAmAM nathI rahyuM. parIkSAnA samaye ja noTa ane pena choDI do cho. pepara lakhavAnuM ja nahIM. parIkSA ApyA sivAya ja pAsa thavAnI IcchA rAkho cho ! pratijJA lezo to kasoTI to thaze ja ! huM nAno hato, gujarAtanI eka hosTelamAM raheto hato. rAtribhojana na karavAnI mArI pratijJA. eka divase amArI "damaNa'nI padayAtrA hatI. damaNa amArI hosTelanA gAmathI 6-7 mAIla dUra hatuM. ame damaNa pahoMcyA to sUryAsta thaI gayo hato. e samaye damaNamAM phiraMgIonuM zAsana cAlatuM hatuM. tyAMnA gavarnaranA dIvAna amArA yajamAna hatA. emane ghera bhojananI vyavasthA karI hatI. ame Azare 40 chokarAo hatA, ane amArA gRhapati hatA. badhA bhojana karavA besI gayA. huM dIvAnakhAnAmAM besI rahyo. dIvAna sAheba mArI pAse AvyA ane mane pUchyuM : 'tuM ahIM kema beTho che? bhojana nathI karavuM?" meM kahyuM huM rAtribhojana nathI karato, mArI pratijJA che." temaNe kahyuM: 'ATaluM cAlIne Avyo che, bhUkha paNa lAgI haze. khAI le, pAchaLathI prAyazcita karI leje.' meM kahyuM: "mane bhUkha paNa nathI lAgI. ane huM pratijJAnuM pAlana to karIza ja." temaNe kahyuM: "A badhA chokarAo bhojana kare che to tArA manamAM khAvAnI IcchA nathI thatI?" meM kahyuM: "nA, huM khAIza nahIM.' teo khuza thaI gayA. temaNe mArAM khUba vakhANa karyA. bIje divase temaNe mArA mATe spezyala nAsto taiyAra karAvyo, mane majA paDI gaI ! badhA chokarAo mArA nAstAnI pleTa joIne samajI gayAne? Aje paNa koIvAra e prasaMga smRtimAM Ave che to mAruM mana AnaMdita thaI jAya che. huM kasoTImAMthI pAra Utaryo hato ne ! jJAnI puruSo cAturmAsanI eka mahattvapUrNa sAvadhAnI batAve che. teo kahe checAturmAsamAM jaNAdhamanuM pAlana karo. vaSakALamAM sUkSma jIvonI utpatti vadhAre pramANamAM thAya che. sthaLe sthaLe nigoda paNa thAya che. jene lIla, phUga, zevALa kahevAya che. nigoda lIlI hoya che, kALI hoya che. sapheda paNa hoya che. enA eka 2010_03 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 parva-pravacanamALA eka kaNamAM anaMta anaMta jIva hoya che. eTalA mATe cAlatAM-pharatAM nigoda upara paga mUkavo na joIe. vanaspati (hariyALI-lona) upara paNa na cAlavuM joIe. gharamAM, dukAnamAM koIkoI vAra thAMbhalAo upara, palaMga upara, alamArI upara, jyAM cIkaNA hAtha lAge che tyAM nigoda thaI jAya che. ghI-telanA vAsaNa upara paNa koI vAra nigoda thaI jAya che. eTalA mATe tyAM cUrNa, rAkha vagere lagADIne vastuo ThaMDA sthAnamAM rAkhavI joIe. pApaDa upara paNa koIka vAra sapheda nigoda thaI jAya che, eTalA mATe cAturmAsamAM pApaDano upayoga na karavo joIe. cAturmAsamAM jamInane khodavI na joIe. vastro raMgavA na joIe. vastro vadhAre dhovA paNa na joIe kUTavAmAM, daLavAmAM, rasoI banAvavAmAM, vAsaNo dhovAmAM pUruM dhyAna rAkhavuM joIe. sUkSma jIvonI rakSAno bhAva hovo joIe. maMdira ane upAzrayamAM yatanAdharmanuM pAlana karavuM joIe. eTale dharmasthAnomAM jIvotpatti na thAya, eno khyAla rAkhavo joIe. jIvotpatti thaI jatAM e jIvo pramAdathI marI na jAya eno upayoga rAkhavo joIe. vaziSTha munie "bhaviSyottara purANa' mAM cAtumasimAM zuM na karavuM joIe ane zuM karavuM joIe tenuM suMdara mArgadarzana ApyuM che. - pravAsaM naiva survata - pravAsa na karavo. - mRttikA naive vInave - jamIna khodavI nahIM. - pAne cAturmAsI viSevanta - eka vAra bhojana karavuM. - nakti manas - rAtribhojana na karavuM. - madhamAMsAni varnace mAMsa-madirAno tyAga karavo. - taiyAkhyAM na roti - tela mAliza na karavAM. - puSpAlikAtaMtyA - puSpAdino upayoga na karavo. - smRtirUmAthu-SA-kSArasAnU varjayet | - SaDarasono tyAga karavo. - antaropavAlI - ekAntare upavAsa karavo. - sarvadA maunamonanam - sadAya maunapUrvaka bhojana karavuM. pahelI vAta kahI che. pravAsa na karavAnI. jyAre keTalAMka varSothI ApaNA saMghomAM pravAsa-cAtumasanA kALamAM ja vadhAre pramANamAM Ayojita thAya che! jyAM paryuSaNa parva pUruM thayuM ke pravAsa-Ayojana zarU thaI jAya che. jema ke tame loko paryuSaNa sudhI ja cAturmAsa-kALa samajo cho ! 2010_03 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ASADha-cAturmAsika pravacana 17 je rIte sAdhu-sAdhvIne cAturmAsamAM eka gAmamAM ja sthiratA ka2vAnI hoya che, vihAra karavAno hoto nathI. e rIte ja tamAre lokone paNa nagarathI bahAra javAnuM hotuM nathI. pravAsa karavAno nathI. nivRttimaya dharmaArAdhanA karavAnI hoya che. mukhyarUpe nava prakAranI dharmaArAdhanA batAvavAmAM AvI che. sAmAyiAvazya-pauSadhAni, vevAIna-snAtra-vikSepanAni 1 brahmakriyA-dAna- tapomukhAni bhavyAzcaturmAsikamaNDanAni // 1. sAmAyika, 2. pratikramaNa, 3. pauSadha, 4. paramAtmapUjana, pa. snAtrapUjA, 6. paramAtmavilepana, 7. brahmacaryapAlana, 8. dAna ane 9. tapazcaryA - A nava prakAranI ArAdhanA cAturmAsano zaNagAra che. temAM tIrthayAtrAno samAveza karavAmAM Avyo nathI. cAtumasa-kALamAM jyAre pravAsano ja niSedha karyo hoya tyAre tIrthayAtrA kevI rIte thAya ? eTalA mATe kahuM chuM ke A cAturmAsamAM, paryuSaNanI pahelAM athavA pachI tIrthayAtrAnuM Ayojana na karavuM. tamArA vyavahArika kAryomAM paNa pravAsa karavAno nathI. sabhAmAMthI : paryuSaNa parvamAM aThThAI vagere tapazcaryA karIe chIe tyAre snehIsvajanone nimaMtraNa-patra mokalIe chIe ane saMbaMdhane kAraNe cAlu paryuSaNa parvamAM pravAsa karIne temane AvavuM paDe che. keTalAka loko to ene kAraNe saMvatsarIpratikramaNa paNa karI zakatA nathI. to A prathA zuM zAstrIya che ? ucita che ? mahArAjazrI : sarvathA khoTI paddhati che. paryuSaNa jevA mahAn parvanA divasomAM pravAsa karavo e mahAparvanI virAdhanA che. bIjI vAta tapazcaryAnI sAthe evI prathA joDavI e paNa khoTuM che. tame lokoe tapazcaryAne moMghI banAvI dIdhI che. tapazcaryAthI mAre mArA upara lAgelAM karmonI nirjarA karavAnI che, AtmabhAva nirmaLa karavo che, AhArasaMzA para vijaya meLavavo che.' A vAta yAda rahe che kharI ? tapazcaryA nimitte paNa cAturmAsamAM pravAsa karavo e ucita nathI. eTalA mATe tapazcaryA nimitte na koIne bolAvavA joIe, ke na to tamAre pravAsa karIne javuM joIe. mAtra anumodanA mATe samAcAra mokalI zako cho. jinAjJAthI viparIta prathAone dUra karavI joIe. 'cAtumasamAM pravAsa na ka2vo.' e jinAjJA che. A AjJAnuM pAlana karavAnA hetuthI mahArAjA kumArapALe pATaNa bahAra nahIM javAnI pratijJA karI hatI. sabhAmAMthI aThThAI vagere moTI tapazcaryA karanArAone 8/10 hajAra rUpiyAno kharca to karavo ja paDe che. pUjA bhaNAvavI, varaghoDo kADhavo, prabhAvanA ApavI, snehI-svajanone prItibhojana ApavuM...vagere karavuM; zuM e jinAjJA che ? mahArAjazrI : zrImaMta-dhanavAnoe A badhuM karavuM ja joIe. karavuM ja joIe 2010_03 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 parva-pravacanamALA evI jinAjJA nathI. karavAthI jinAjJAnI prazaMsA jarUra thAya che. paraMtu huM tapazcaryA karIza, athavA mArA gharamAMthI koI moTI tapazcaryA karaze to mAre pa-7 hajAra rUpiyA kharcavA paDaze, eTalA mATe huM moTI tapazcaryA nahIM kare, na to gharamAMthI koIne karavA daIza." Avo vicAra karavo e khoTuM che. tapazcayanI sAthe rUpiyAno saMbaMdha joDavA ja na joIe. bhAvanA hoya ane zakti hoya to ja kharca karavAnuM hoya che. zrImaMtonuM anukaraNa madhyamavarganA yA garIbavarganA lokoe karavAnuM nathI. pATaNamAM mahArAjA kumArapALa pauSadha karavA jatA hatA to sAthe 1800 zreSThIo rahetA hatA. rAjA caMdrAvataMsaka paNa seMkaDo zrAvakonI sAthe sAmAyika karavA jatA hatA, zuM tame 50-100 zrAvakone paNa sAthe laI dararoja sAmAyika karavA upAzraya jazo? to zuM tame sAmAyika choDI dezo? zrImaMta zrAvako jinazAsananI zAna vadhAravA mATe kharca kare to ucita che. paraMtu jeo zrImaMta nathI, temaNe emanI dekhAdekhIthI, udhAra laIne kharca karavAno nathI. huM jANuM chuM ke ghaNAkharA mANaso eTalA mATe moTI tapazcaya bhAvanA hovA chatAM karatAM nathI kAraNa ke temane rUpiyA kharacavA paDe che. kharca nathI karatA to samAjamAM loko niMdA kare che. temanA pratye halakI najare jue che. A tamAma bAbato anucita che. A tamAma bAbato tapazcaryAmAM aMtarAya karanArI che. tamArI Arthika sthiti anusAra ja kharca karavo joIe. tamArAmAM eTalI to naitika hiMmata hovI joIe. ame tapazcayaniA anulakSyamAM varaghoDo nahIM kADhIe. prabhAvanA nahIM ApIe. prItibhojana nahIM ApIe to loko zuM kaheze?" A bhaya tamArA manamAM na hovo joIe. nirbhaya, nizciMta thaIne AtmazuddhinA upalakSyamAM tapazcaryA karo. have cAturmAsa kALanI nava prakAranI ArAdhanA aMge saMkSepamAM keTaluMka mArgadarzana ApIne pravacana pUrNa karIza. rAmAyika sAmAyika karavAnuM che, samatAbhAvamAM sthira rahevA mATe. rAgadveSathI 48 miniTa mukta rahevAnuM che. sAmAyika karanArAoe 3ra doSothI bacavAnuM che. mananA 10, vacananA 10 ane kAyAnA 12 doSone jANIne e doSothI bacIne sAmAyika karavAnuM che. upAzrayamAM, gharamAM yA sAdhu-munirAjanI pAse jaIne sAmAyika karI zako cho. gharamAM ekAnta jagAe sAmAyika karavuM joIe. pratikramaNa : AtmAne pApothI bacAvavAnI bhAvanAthI savAra-sAMja baMne samaya pratikramaNa karavuM joIe. ucita samaye ane vidhipUrvaka pratikramaNanI kriyA karavAnI hoya che. sAdhupuruSano saMyoga hoya to temanI pAse karavI joIe, anyathA svayaM karavI 2010_03 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 ASADha-cAtumasaka pravacana joIe. pratikramaNanA sUtrono artha avazya jANI levo joIe. arthajJAna vagara pratikramaNamAM mana sthira nahIM rahe. vicAromAM khovAI jazo athavA UMgha AvI jaze. pauSadhaH pauSadhadrata sAdhujIvanano namUno che. A vrata nivRttirUpa che. bhojanathI nivRtti, zarIrasevAthI nivRtti, ane maithunathI nivRtti hoya che A vratamAM. pAMcama, AThama, caudaza jevI parvatithiomAM A vrata levuM joIe. ochAmAM ochuM 12 kalAkanuM A vrata hoya che. ra4 kalAkanuM, be divasanuM, ATha divasanuM ane pUrA cAturmAsa mATe paNa A vrata laI zakAya che. jJAna, dhyAna, svAdhyAya, prabhubhakti, gurusevA...ItyAdi ArAdhanAthI A vratanuM pAlana karavuM joIe. niMdA, vikathA ane pramAdathI A vratanI virAdhanA na karavI joIe. paramAtmapUjana : zrAvaka-zrAvikAe pratidina paramAtmAnI aSTaprakArI pUjA karavI joIe. zuddha vastro paherIne, potAnI pUjA sAmagrIthI bhAvapUrvaka pUjA karavI joIe. abhiSekapUjA (prakSAla) paNa tamAre lokoe karavI joIe. pUjArI pAse pUjA na karAvavI joIe. abhiSekapUjA, caMdanapUjA, dhUpapUjA, puSpapUjA, dIpakapUjA, akSatapUjA, naivedyapUjA, ane phaLapUjA - A ATha prakAranI dravyapUjA che. dravyapUjA karyA pachI caityavaMdanasvarUpa bhAvapUjA karavI joIe. vidhisahita bhAvapUrvaka pUjA karavAthI mana prasannatA raheze. manamAM vairAgya pedA thaze. ane kramazaH Atmazuddhi thatI jaze. snAtrapUjA ? gIta-gAnapUrvaka paramAtmAnI snAtrapUjA karavI joIe. roja na karI zako to koIkoI vAra karavI joIe. pUjArIne paisA (nakaro) ApIne snAtrapUjA na karAvavI. tamAre jAte ja snAtrapUjA karavI joIe. vilepanapUjAH paramAtmAnI mUrti upara uttama dravyothI vilepana karavuM joIe. dravyapUjAmAM jyAre tame caMdanapUjA karo tyAre e samaye vilepana karavuM joIe. paraMtu dhyAna rAkhavuM ke azuddhadravyothI vilepana na karavuM joIe. jemAM 'Alkohola" hoya evA attarathI vilepana na karavuM. azuddha varakha paNa bhagavAnane aDAvavo na joIe. AjakAla 2010_03 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 parva-pravacanamALA cAMdInA varakhamAM mizraNa thavA lAgyuM che. varakha banAvanArA moTe bhAge musalamAna kArIgaro hoya che. teo baLadanA mulAyama cAmaDAmAM varakha kUTe che ane kUTatAM kUTatAM potAnuM ghUMka paNa lagADe che. cAMdInI sAthe bIjI azuddha dhAtuonI milAvaTa paNa thavA lAgI che. evA varakha lagADavAthI mUrtine paNa nukazAna thAya che. vilepana uttama dravyonuM karavuM joIe. brahmacaryapAlana : cAturmAsamAM brahmacaryanA pAlananuM vizeSa mahattva hoya che. brahmacaryanA pAlanathI tana-mana nirmaLa rahe che. skUrtivALuM rahe che ane dharmadhyAnamAM vadhAre ekAgratA rahe che. A vratanuM pAlana karavA mATe strI-puruSe judAjudA oraDAomAM sUvuM joIe. prayojane vagara ekabIjAnA zarIrane sparza na karavo joIe. kAmottejaka drazyo na jovAM joIe. evI copaDIo paNa na vAMcavI joIe. evI vAto ya na sAMbhaLavI joIe. A rIte vratanuM pAlana thaI zake che. cAremAsa pAlana , I zake to pavatithimAM to avazya karavuM joIe. dAna : abhayaM supattadAnaM aNukampA- uciya-kittidAnaM ca / dohiM mukkho bhaNiyo, tinna bhogAiyaM diti // 1. abhayadAna, 2. supAtradAna, 3. anukaMpAdAna, 4. ucitadAna ane pa. kIrtidAna. abhayadAna ane supAtradAna niHzreyasa sAdhaka che. anukaMpAdAna, ucitadAna ane kIrtidAna abhyadaya sAdhaka che. cAturmAsamAM dAnadharmanI ArAdhanA karavI joIe. tapazcaryA : tIrthakaroe svayaM tapa karyuM ane temaNe tapa karavAno upadeza Apyo. bAhya ane AtyaMtara evA bAra prakAranuM tapa batAvyuM che...tapazcaryAthI saMpattinI prApti thAya che. pApakarmonI nirjarA thAya che. vidgono nAza thAya che. indriyonuM damana thAya che. kaSAyonuM zamana thAya che. ISTa kAryonI siddhi thAya che. devo prasanna thAya che. vagere aneka lAbha thAya che. eTalA mATe cAtumatimAM vizeSa rUpe tapazcaryA karavI joIe. cAturmAsamAM dainika pravacanomAM A viSayo para vistArathI vivecana karIza. Aje basa, ATaluM ja. 2010_03 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 2 zrI paryuSaNA mahAparva pahelo divasa ekalanA : : dainika dharmaArAdhanA 1. paramAtmapUjana. -paramAtmapUjAnAM phaLa. - karmabaMdhano mULa hetu. - "svarUpahiMsAthI Daro nahIM. - paramAtmaprema jAgRta karI. 2. guru-paryapAti : - sadUgurunI vyAkhyA. - sAdhuniMdA nA karo. - sAdhu-sAdhvInI surakSAno prazna. 3. jIva-anukaMpA : - anukaMpAnI vyAkhyA. - anukaMpAdAna. - mahokavi mAgha. 4. supAtradAnaH - supAtranI oLakhANa. - supAtradAnathI govALaputra zAlibhadra 5. guNAnurAgaH - sarvatra guNadarzana karo. - doSadarzanathI nukazAno. - potAnA ja doSa juo. 6. jinavANI-zravaNa - jinavANI kyAM sAMbhaLazo? - kevI rIte sAMbhaLazo? - jinavANI zravaNathI ja zAnti ane jIvanaparivartana. - bAdazAha akabara. - yuvakomAM sAruM parivartana. 2010_03 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 parva-pravacanamALA jaya-siri-vaMchiasuhae aniTThaharaNe tivaggasArammi / iha-paralogahiatthe, sammaM dhammami ujjamaha // parama upakArI paramAtmA jinezvaradevoe samagra sRSTinA kalyANa mATe dharmatIrthanI sthApanA karI ane jagatane dharmano upadeza Apyo. dharmathI manuSya vijayI bane che. dharmathI jIvAtmAne saMpatti prApta thAya che. dharmathI ja icchita sukhonI prApti mANasa karI zake che. dharmathI Adhi-vyAdhi dUra thAya che. dharmathI dura devono upadrava dUra thAya che. dharma-artha ane kAma-A traNe puruSomAM dharma ja zreSTha puruSArtha che. eTalA mATe Ihalaukika ane pAralaukika sukha-zAnti pAmavAnA hetuthI, zuddha bhAvathI. dharmamAM ja udyamazIla banavuM joIe. - dhamabiMdu graMthanA mAdhyamathI tamane lokone dharmano prabhAva ane dharmanuM svarUpa vistArathI batAvyuM che. eTalA mATe Aje e vAtonuM punarAvartana nathI karato. Aje mahAmaMgalakArI zrI paryuSaNA mahAparvano punita prAraMbha thaI rahyo che. mahAparvanA pavitra divasono ja A prabhAva che ke je loko dararoja pravacana sAMbhaLavA AvatA nathI, teo parvanA divase avazya Ave che. jeo dararoja jinamaMdiramAM darzana-pUjA karavA jatA nathI teo parvanA divasomAM avazya jAya che. pratidina dAna na ApanArA parvadivasomAM dAna paNa Ape che. je strI-puruSo cAturmAsamAM dararoja pravacana sAMbhaLavA nathI AvatA, mAtra parvanA divasomAM ja Ave che, te lokone dainika dharma-ArAdhanAnuM spaSTa jJAna nathI hotuM. e loko jANatA nathI ke ApaNe dararoja kevI dharma-ArAdhanA karavI joIe." pratidina dharmapravacana sAMbhaLanArAone to eTaluM jJAna maLI ja jAya che. A draSTithI zrImad udayasomasUrijI (samaya vikrama saMvata 183) e 'aSTAnikA vyAkhyAna'nA prAraMbhamAM dainika dharmakRtyono nirdeza karyo che. jinendrapUjA guruparyupAsti, sattvAnukampA zubhapAtradAnam / guNAnurAgaH zrutirAgamasya nRjanmavRkSasya phalAnyamUni // AcAryadeve manuSyajIvanane vRkSa kahyuM ane vRkSanAM cha prakAranAM phaLa batAvyAM. A phaLo ja dainika dharmakalyo che. je vRkSo upara phaLa Ave che, suMdara, svAdiSTa ane svAthyavardhaka phaLo Ave che, te vRkSa saMsAramAM uttama mAnavAmAM Ave che. je vRkSa upara phaLo nathI AvatAM athavA madhura phaLo nathI AvatAM, Arogyaprada phaLa nathI AvatAM, e vRkSa halakI kakSAnuM mAnavAmAM Ave che. ApaNane manuSya jIvana maLyuM che. e jIvanane uttama banAvavuM yA hIna banAvavuM, e ApaNA hAthanI vAta che. ApaNe hIna jIvana pasaMda karIe to hina banI 2010_03 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 zrI paryuSaNA mahAparva pravacana (1) zakIe. dharmanA mAdhyamathI jIvana uttama bane che, pApothI jIvana hIna bane che. tamAruM jIvana gRhasthanuM che. gRhasthajIvana aneka viSamatAothI bhareluM hoya che. jyAre bahAranI viSamatAo daya ane citta upara chavAI jAya che tyAre azAMti, becenI ane viSAdathI jIvana bharAI jAya che. jIvana jIvavA jevuM ya nathI lAgatuM. mANasa akaLAI jAya che. na karavA jevA vicAro karavA lAge che, na vicAravAnuM vicAre che, na karavA jevAM kAma kare che. pariNAmasvarUpa jIvana jhera jevuM banI jAya che. A rIte jIvananI barabAdI na icchatA ho to sarvadA paramAtmAnuM pUjana karatA raho. paheluM dainikakRtyaH paramAtmapUjanaH paramAtmA jinezvaradevanI pratidina, vidhipUrvaka pUjA karavAthI tame mananI prasannatA pAmazo. sadeva tamAruM mana prasanna raheze. pratikULa paristhitimAM paNa citta prasanna rahezeH zarata eka che - paramAtmA pratye tamArA dayamAM prema hovo joIe. premathI paramAtmAnuM darzana karavAnuM che. premathI paramAtmAnuM smaraNa karavAnuM che ane premathI paramAtmAnuM stavana karavAnuM che. prema akhaMDa rahevo joIe. akhaMDa paramAtmaprema manane azAMta thavA deto nathI. premathI prasannatA ja rahe che. jyAM prema tyAM prasannatA. mahAyogI AnaMdadhanajIe kahyuM cheH citta prasare pUjana-phaLa kahyuM, pUjA akhaMDita eha paramAtmAnI pUjAnuM phaLa che cittanI prasannatA. je pUjanathI citta prasanna rahetuM hoya, prazAnta rahetuM hoya, to samajavuM ke tamArI pUjA akhaMDita che, zuddha che. ! paramAtmapUjAnA Ihaloka ane paralokanAM phaLonuM varNana karatAM eka maharSie kahyuM cheH jinendrapUjA sugati tanoti, dadAti rAjyaM ca surendralakSmIm / chinatti duHkhAni ca dehabhAjAM, nIrogatAM rAti surupatAM ca // jinezvara paramAtmAnI pUjA karavAthI je bhAvazuddhi thAya che, zubhabhAvonI vRddhi thAya che, enAthI vi devagati yA manuSyagatinuM AyuSyakarma baMdhAya che. - rAjyaprApti thAya che, eTale ke ucca sattA prApta thAya che. i devarAja indranuM pada maLe che. duHkha dUra thAya che. 2010_03 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva-pravacanamALA | zArIrika Arogya prApta thAya che. in rUpa-lAvaNya-saubhAgya prApta thAya che. bIjA eka jJAnI puruSe lakhyuM cheH jo pUei tisaMjjhaM jiNiMdarAyaM sayAvi gayadosaM / so taiyabhave sijjhai ahavA sattaTThame jamme // je manuSya trikALa eTale ke savAre, bapore ane sAMje paramAtmA jinezvaradevanI dararoja pUjA kare che, te trIjA bhavamAM mokSadazA pAme che. athavA sAta, ATha bhAvamAM to avazya mokSa pAme che." karmabaMdhano mULa hetu mananA bhAva: bhale AlaMbana jaDa hoya yA cetana, ene joIne tamArA manamAM zubha bhAva pedA thatA hoya to tame zubha karma bAMdhazo. jo azubha bhAva pedA thatA haze to tame azubha karma bAMdhazo. eka suMdara strIne joIne rAganA, mohanA vicAro AvatA hoya to jevI rIte tame pApakarma bAMdho cho, tevI rIte suMdara strInI mUrti joIne rAga ya mohanA vicAro AvatA hoya to paNa pApakarma ja baMdhAya che. e rIte jIvaMta tIrthaMkaranAM darzanathI prazasta prema thato hoya ane jevAM puNyakarma baMdhAya che, tevI rIte tIrthaMkaranI mUrtinAM darzanathI prazasta bhAva pedA thato hoya to paNa puNyakarma ja baMdhAya che. koIvAra bAhya kriyA pApanI hoya paraMtu AEyanA bhAva zubha hoya, pavitra hoya, nirmaLa hoya to manuSyane avadhijJAna yA kevaLajJAna thaI jAya che. AvAM aneka udAharaNo zAstramAM vAMcavA maLe che. * bharata cakravartI arIsAbhavanamAM potAnuM rUpa joI rahyA hatA. A kriyA pApanI kriyA hatI. paraMtu ddhayamAM bhAva zubha ane zuddha pedA thayA, to temane tyAM ja kevaLajJAna prApta thayuM. * zreSThIputra guNasAgara ATha kanyAo sAthe lagna karI rahyo hato. hastameLApanI kriyA cAlI rahI hatI, e paNa pApakriyA hatI, paraMtu tenA manamAM zuddha bhAvono pravAha vahevA lAgyo. to tene kevaLajJAna pragaTa thaI gayuM! je rIte paramAtmAnI pUjAmAM, jalapUjA, puSpapUjA vageremAM "svarUpa hiMsAnI kriyA jovA maLe che, paraMtu pUjakanA manamAM paramAtmapremanA, paramAtmabhaktinA zubha bhAva pedA thatA hovAthI zubha karmono ja baMdha thAya che. pANI ane puSpanI virAdhanAthI pApakarmanuM baMdhana thatuM nathI. karmabaMdhamAM mukhya hetu jIvAtmAnA manamAM 2010_03 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI paryuSaNA mahAparva pravacana (1) 25 rahelA bhAva hoya che. eTalA mATe tame pANI ane puSpanI hiMsAnA pApathI DarIne pUjA na karatA ho to e kalpanA manamAMthI kADhI nAkhajo. pANI ane puSpanI svarUpahiMsAnuM pApa, dhUpa ane dIpanI pUjAthI thanAra svarUpahiMsAnuM pApa, paramAtmapremanA zubha bhAvonA pANImAM dhovAI jAya che. eTalA mATe nizciMta ane nirbhaya thaIne paramAtmAnI pUjA karatA raho. devalokanA samyadRSTi devo paNa paramAtmAnI pUjA kare che. dareka devalokamAM lAkhonI saMkhyAmAM zAzvat jinamaMdiro ane jinapratimAo hoya che. naMdIzvara dvIpa upara paNa zAzvat jinamaMdira ane jinapratimAo hoya che. tyAM deva-devIo tathA vidyAdhara manuSyo jAya che ane darzana-pUjana kare che. gIta, nRtya karIne paramAtmabhakti abhivyakta kare che. paramAtmaprema kevI rIte jAgRta thAya che ? paramAtmA jinezvaradevanA anaMta anaMta upakArono vicAra karIe to paramAtmA pratye prema jAgRta thaze. paramAtmAnA anaMta guNonuM ciMtana-manana karazo to paramAtmA pratye prema vadhI jaze. paramAtmAnI anaMta zaktinuM ciMtana karavAthI paramAtmA pratye apUrva bhaktibhAva jAgRta thaze. A rIte jeo paramAtmAnA ananya premI temaja bhakto thaI gayA che, temanI premabhaktinI vAto sAMbhaLatA rahevAthI bhaktino bhAva vRddhi pAme che H mahArAjA kumArapALanI prIti-bhaktinuM vRttAMta jANo ane temanA pratye natamastaka bano. mahAmaMtrI pethaDazAhanI 5ramAtmabhakti jANo to tamAruM mastaka namyA vagara nahIM rahe. satI damayaMtIe sAta varSa sudhI guphAmAM rahIne je adbhuta paramAtmabhakti karI hatI te jANazo to tame paNa paramAtmabhaktinA rasamAM nimagna thaI jazo. rAvaNanI pa2mAtmabhakti jANIne to tame Azcaryacakita thaI jazo. tana-manane zuddha karIne ekAgratAthI paramAtmabhakti karavI joIe. bIjuM dinakRtya : gurusevA H bIjuM dainika kartavya che gurunI sevAnuM. gurunI sevA tyAre ja zakya bane che ke guru tamArA gAma yA nagaramAM birAjatA hoya. sabhAmAMthI H guru mahArAjazrI H saMskRta bhASAmAM 'gu' no artha aMdhakAra thAya che. ane 'ru'no artha : kone mAnavA ? 2010_03 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 parva-pravacanamALA nirodhaka thAya che. je ajJAnanA aMdhakArane dUra kare, miTAve, te guru kahevAya che. A to meM 'guru' zabdano vyutpatti artha batAvyo. 'guru'nuM svarUpa darzana karAvatAM kavie kahyuM che H dharmajJo dharmakartA ca sadA dharmapravartakaH / sattvebhyo dharmazAstrArtha - dezako gururucyate // jeo dharmane jANe che, jeo dharmanuM pAlana kare che, jeo sadaiva dharmano pracAra kare che ane mANasone jeo dharmazAstrano upadeza Ape che, teo 'guru' kahevAya che. paramAtmAnI oLakhANa karAvanArA guruo hoya che. mokSamArga batAvanArA guruo hoya che. sAcA dharmanI samajaNa apanArA gurujano hoya che. teo jinAjJA anusAra jIvana jIvavA mATe sadaiva jAgRta hoya che. viSaya-kaSAyanI vRttio u52 saMyama rAkhanArA hoya che. jo ke teo sarvajJa-vItarAga nathI hotA, pUrNa apramattabhAva paNa nathI hoto, pramAdanuM pramANa kaMIka vadhAre ja hoya che. ethI potAnA mahAvratone aticAra lagADe che; paraMtu prAyazcita laIne zuddha banI zake che. sAdhupuruSonA doSa to jovA ja nahIM. kadAca doSa jovAI jAya to paNa avarNavAda-niMdA to karavAnI ja nathI. niMdA sAdhunI to zuM, koI paNa jIvanI na ka2vI joIe. doSonI niMdA karavAthI tamArAmAM e doSo AvI jaze. 'nIcagotrakarma' vagere aneka pApakarmono baMdha karazo, vaLI niMdA karavAthI koI paNa vyakti sudharatI to che ja nahIM ! to pachI niMdA karavI zA mATe ? tamane koI sAdhunuM vartana pasaMda na AvatuM hoya to evA sAdhuothI dUra raho, paraMtu niMdA to kadI na karo. jJAnI, saMyamI evA gurudevonI to sevA karatAnI che. darzana-vaMdana karavAnAM che. vinaya karavAno hoya che. vaiyAvacca karavAnI hoya che. emano saMga karavAno ane mokSamArga pAmavAno che. temanA guNonI prazaMsA karatA raho. vastrathI, pAtrathI, bhikSAthI temanI bhakti karatA raho. hArdika premathI bhakti karavI joIe. gujarAtamAM jyAre rANA vIradhavala rAja karatAM hatA; tyAre temanA mahAmaMtrI vastupAla, ane senApati tejapAla hatA. vastupAla-tejapAla baMne bhAIo hatA. vastupAlanI patnInuM nAma hatuM lalitAdevI, ane tejapAlanI patnInuM nAma hatuM anupamAdevI. huM Aje anupamAdevInI vAta karIza. eka divasa eka sAdhu-munirAja gocarI levA mATe vastupAla-tejapAlanI havelImAM gayA. anupamAdevIe natamastake padhAro gurudeva !' kahIne svAgata karyuM. ane umaMgapUrvaka bhikSA ApI. pAtramAM ghI nAkhatI vakhate kaMIka sAvadhAnI na rahI, 2010_03 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI paryuSaNA mahAparva pravacana (1) 27 bhikSApAtra bahArathI ghIvALuM thayuM. e samaye anupamAdevIe potAnI mUlyavAna sADIthI pAtrane sApha karyuM. munirAje kahyuM: "bhadra, zA mATe tArI mUlyavAna sADIne bagADe che ? bIjA vastrothI pAtra sApha thaI zake che.' anupamAdevIe kahyuM "gurudeva, ApanA bhikSApAtrano sparza pAmIne mArI sADI pavitra thaI gaI ! ane mArA zire jyAM jinezvaradevanI kRpA che, Apa jevA gurudevanA AzIrvAda che ane rAjA viradhavala jevuM udAra ziracchatra che, tyAM kaI vAtanI khAmI hoya?" AvI hatI anupamAdevanI gurubhakti ! e rIte zramaNa bhagavAna mahAvIrasvAmIno jIva jyAre nayasAra' nAme grAmapati hato, tyAre gurusevAthI ja teNe samyagudarzana prApta karyuM hatuM ne? nokarone laIne nayasAra jaMgalamAM lAkaDAM levA gayA hatA. sAthe baLadagADuM paNa hatuM. jaMgalamAM temaNe DerA nAkhyA hatA. nokaro-majUro lAkaDAM kApI rahyA hatA. paDAvamAM rasoI banatI hatI. ane nayasAra majUro upara dhyAna ApI rahyA hatA. madhyAhnano samaya thayo. bhojana taiyAra thaI gayuM hatuM. nayasAra bhojana karavA jAya che. tenA manamAM vicAra Avyo. "ahIM koI atithi AvI jAya to ene bhojana karAvIne huM bhojana karuM.' mAro khyAla che ke tame loko jaMgalamAM to nahIM paNa tamArA gAmamAM paNa atithi AvI caDe to bhojana karAvIne bhojana nahIM karatA ho. sabhAmAMthI atithi yAda ja nathI Avato ! mahArAjazrIH "atithidevo bhavanI saMskRti ja prAyaH lupta thaI gaI che. gAmamAM sAdhu-sAdhvIjI hovA chatAM paNa zuM bhojana karatA pahelAM tame pUcho cho ke "Aja sAdhumahArAja yA sAdhvIjImahArAja gocarI levA padhAryA hatA ke nahIM?" jyAre atithi yAda ja na Avato hoya to pUchavAnI vAta ja kyAM rahI? nayasAranI pAse atithisevAno dharma hato. te potAnA DerAmAMthI bahAra nIkaLyo ane cAre dizAomAM jovA lAgyo. e jaMgalamAM atithine cAhe che. atithine zodhe che! bhAgyazALI hato nayasAra. eka dizAmAM teNe munirAjane AvatA joyA. nayasAra sAme doDI gayo. sakhata taDako hato. jamIna Aga jevI garama thaI gaI hatI. munirAja khullA page, khullA mAthe zAntithI cAlyA AvatA hatA. nayasAre pAse jaIne munirAjane vaMdana karyA, ane temane potAnA taMbUmAM laI Avyo. utAro Apyo. bhAvapUrvaka bhikSA ApI ane cothA pahoramAM munirAjane rasto batAvavA 2010_03 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 parva-pravacanamALA mATe gayo. munirAja mArga bhUlI gayA hatA, ane jaMgalamAM bhaTakAI gayA hatA. navasAre munirAjane gAmano rasto batAvyo. munirAje nayasArane dharmano mArga batAvyo. zrI navakAramaMtra Apyo. ane paramAtmasvarUpa, gurunuM svarUpa temaja dharmanuM svarUpa samajAvyuM. paraMtu eka vAta samajI levI ke mAtra bhikSA ApavAthI ja gurujanonI paryapAti pUrNa thatI nathI. jyAM, je samaye, je sevA apekSita hoya te sevA karavAnI hoya che. bhikSA devAnA samaye bhikSA ApavI. vastronI AvazyakatA hoya to vastra ApavuM. AvAsanI jarUra hoya to AvAsa Apavo. auSadhanI jarUra hoya tyAre auSadha ApavuM. rakSAnI AvazyaktA paDe to rakSA karavI.... e paryApAsti che eTale ke sarvAgINa sevA che. hA, sAdhu-sAdhvIonI upadravIothI rakSA karavI e eka prakAranI zreSTha sevA che. vastupAla-tejapAle ekavAra potAnA maMtrIpada ane senApatipadanI paravA karyA vagara sAdhupuruSonI rakSAnuM kAma karyuM hatuM. rAjA vIradhavalanA mAmAe upAzrayamAM jaIne sAdhuo sAthe ayogya vyavahAra karyo hato. nAnA sAdhue upAzrayamAMthI kacaro kADhIne bahAra pheMkyo hato, tyAMthI rAjAno mAmo pasAra thato hato. tenI upara kacaro paDayo, ane te krodhita thaI gayo. upAzrayamAM jaIne sAdhuone na kahevAnA zabdo kahyA. sAdhuo to kSamAzIla hatA. temaNe to zabdo sAMbhaLI lIdhAM, paraMtu tyAM eka zrAvaka sAmAyika karato haze, teNe jaIne vastupAla-tejapAlane vAta karI. baMne bhAIoe paraspara parAmarza karyoH "Aje to rAjAnA mAmAe sAdhuone gaMdA zabdo kahyA, kAle UThIne sAdhuone satAvI paNa zake. temano anucita vyavahAra joIne bIjA loko paNa gurudevone parezAna karavA lAgazeH eTalA mATe rAjAnA mAmAne sajA to karavI ja joIe. ApaNe rAjAnI nokarI svIkAratI vakhate eka zarata karI hatI ke- "ame sarva prathama amArA paramAtmA ane gurudevonA sevaka rahIzuM, pachI Apa-mahArAjAnA rahIzuM.' baMne bhAIoe potAnA 700 sainikone bolAvI lIdhA. A sainikono pagAra e be bhAIo ApatA hatA. 700 sainikonI sAthe be bhAIo rAjamahela tarapha cAlyA, rANA vIradhavalane samagra vRttAMtano khyAla AvI gayo hato. A bAju anupamAdevI paNa rAjasabhAmAM pahoMcI gaI hatI. koIpaNa anarthana thavA devAnI bhAvanAthI te rAjasabhAmAM gaI hatI. vastupAla-tejapAle rANA varadhavala pAse nyAya mAgyo. viradhavale kahyuM : "aparAdhI ahIM hAjara che. je sajA karavA IcchA hoya te karI zako cho." 2010_03 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 zrI paryuSaNA mahAparva pravacana (1) tejapAle myAnamAMthI talavAra kheMcI ane mAmA tarapha doDyo. anupamAdevI sAvadhAna hatI. vacce UbhI rahI-namratAthI hAtha joDIne tejapAlane kahyuM: "nAtha, mAmAne abhayadAna ApavAnI kRpA karo.' tejapAla anupamAdevInI vAta TALI zakato na hato. chatAM paNa mAmAnA jamaNA hAthanI eka AMgaLIno uparano bhAga kApI lIdho. kAraNa ke dararoja bhojana karatI vakhate mAmAne tejapAla yAda Ave...ane jIvanamAM kadI ya sAdhupuruSone te satAve nahIM. keTalAka varSothI sAdhvIjIonI surakSAno prazna vikaTa banato jAya che. vihAra vakhate anADI loko kyAMka kyAMka sAdhvIjIone satAve che. eTalA mATe dareka gAmamAM jainasaMghe surakSAno baMdobasta karavo joIe. rAjasthAnamAM sAdhupuruSo upara paNa humalA thayA che. mAtra sabhAo bharIne prastAvo pasAra karavAthI-virodha karavAthI rakSA thatI nathI. humalo karanAra duSTa lokone evo pATha bhaNAvavo joIe ke bIjI vAra humalo karavAnI hiMmata ja vicAra ja na kare... ene mATe zakti joIe. hiMmata joIe ane marI phITavAnI taiyArI joIe. sAdhupuruSonI sevAthI pAralaukika sukha to maLe ja che, A vartamAna jIvanamAM paNa sukha maLe che, zAnti maLe che. jJAna-darzana, cAritranI prApti thAya che. mahAna jJAnI gurudevonA saMparkathI, temanI sevA-bhaktithI kevAM kevAM mahAnuM kAryo karanArA mahApuruSo thaI gayA-tame loko jANo cho? pa siddhasena divAkarasUrijInA saMparkathI rAjA vikramAditye potAnuM jIvana sudhAryuM hatuM ane jinazAsananI sevA karI hatI. Arya suhastisUrijInA saMparkathI rAjA saMpratie savA lAkha jinamaMdiro baMdhAvyAM hatAM ane savA karoDa jinapratimAo banAvaDAvI hatI. AcArya bappabhaTTasUrinA saMparkathI rAjA Ame potAnuM jIvana to sudhAryuM hatuM e sAthe dharmazAsananI apUrva sevA karI hatI. AcArya hemacaMdrasUrinA saMparkathI rAjA kumArapALe samagra gujarAtamAM jIvahiMsA baMdha karAvI hatI ane potAnA jIvanamAM bAra vrato aMgIkRta karyA hatAM. AcAryazrI dharmaghoSasUrijInA saMparkathI mAMDavagaDhanA mahAmaMtrI pethaDazAhe potAnuM ane paranuM apUrva kalyANa karyuM hatuM. AcAryazrI hIravijayasUrijInA saMparkathI bAdazAha akabare samagra bhAratamAM ahiMsA dharmano pracAra karyo hato ane pote 6 mahinA mATe mAMsAhAra tyajyo hato. 2010_03 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva-pravacanamALA tame loko jainadharmano ItihAsa vAMco to tamane khabara paDe ke gurusevA, guru saMparka zuM kAma kare che ! 30 trIjuM dinakRtya : jIva anukaMpA : have, tamArA hRdayamAM paramAtmA pratye prema jAgRta thaI gayo haze, ane sadguruo pratye bhakti jAgRta thaI haze to nAnAmoTA duHkhI jIvo pratye anukaMpA utpanna thaze. anukaMpA-dAnanI pravRtti tamArA jIvanamAM thatI ja raheze. bIjAMnAM duHkha joIne tamAruM hRdaya kaMpavA lAgaze. duHkhathI parezAna thatAM jIvone joIne tamAruM hRdaya vyathita thaI jaze. tame e jIvonAM duHkha dUra karavA mATe prayatna karazo ja. tamAruM vyathita hRdaya ja e prayatna karavA preraze. pakSapAta vagara bIjAnAM duHkha dUra karavAnI icchAne anukaMpA kahe che. 'avakSapAtena TukavaprahALechA anubaMpA aucityanuM pAlana karatAM dIna-anAthaasahAya jIvone je dAna ApavAmAM Ave che, ene anukaMpAdAna kahe che. dharmazAstramAM kahyuM che. kRpaNe'nAthadaridre vyasanaprApte ca rogazokahate / yaddIyate kRpArthamanukampA tad bhavedyanam // 1. kaMjUsane, 2. anAthane, 3. didrane, 4. duHkhagrastane, 5. rogIne, 6. zokAkulane, dayAbhAvane lIdhe je dAna ApavAmAM Ave che tene anukaMpA-dAna kahevAmAM Ave che. yAda rAkhajo, A dainika kartavyonI vAta cAlI rahI che. dararoja evuM dAna ApavAnuM che. dAna ApavAmAM thAkavAnuM nathI. jo tamArI pAse ApavAnI zakti che to dAna ApavAmAM kasara rAkhavI nahIM. dAnamAM bhojana, vastra, paisA vagere laIne te loko zuM kare che te vAta vicAravAnI nathI. te loko tamArA ApelA dAnanI vastuothI pApa paNa kare, tamane e pApa nathI lAgatuM. pApa to ene lAge ke je pApa kare che. hA, jo tame jANatA ho ke A vyakti paisA laIne zarAba ja pIe che, athavA jugAra rame che, yA mAMsAhAra kare che, to tame ene paisA na Apo. bhUkhyo hoya to tame ene tamArI sAme ja bhojana karAvo. tarasyo hoya to pANI Apo. nAgo hoya to vastra paherAvo. evA mANasane paisA na ApavA. viveka to dareka kriyAmAM apekSita che ja. anukaMpAnA utkaTa bhAva jAge tyAre koIvAra viveka-avivekano bheda nathI paNa 2010_03 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI paryuSaNA mahAparva pravacana (1) 31 raheto. kAraNa ke viveka-avivekano bheda buddhi kare che, jyAre anukaMpAno bhAva hRdaya kare che. hRdaya buddhine AdhIna nathI rahI zakatuM. lkaya svAdhIna hoya che. karuNAthI, dayAthI, anukaMpAthI bhareluM dRya to duHkhIne joze, ane tenuM duHkha dUra karavA mATe tenI pAse je haze te ApI deze. lenAro pachI je karavuM hoya te kare. saMskRta bhASAnA mahAkavi mAgha dayAnA sAgara hatA. jo ke te hatA svamAnI, paraMtu daridra hatA. rAjasabhAomAM jaIne rAjAone khuza karavA mATe kAvyaracanA karavI, e emane pasaMda na hatuM. paraMtu daridratAthI ciMtita temanI patnInA ati AgrahathI teoe eka divasa rAjAnI sabhAmAM javAno nirNaya karyo ane gayA. kavine AvelA joIne rAjA khUba khuza thayo. mahAkavie uttama kAvyaracanA saMbhaLAvI. rAjAe mAgha kavine zreSTha bheTa-InAmo ApIne temanuM sanmAna karyuM. rAjAe hAthI ApyA, ghoDA ApyA, sonuM-cAMdI ApyAM, rUpiyA ApyA ane dALa-cokhAnI poTalI paNa ApI. A badhuM laIne jyAre kavi rAjasabhAmAMthI bahAra nIkaLyA to temaNe seMkaDo apaMga, anAtha, duHkhI, rogI lokone joyA. teo stabdha thaI gayA. temanA ddhayamAM dayAno sAgara UchaLavA lAgyo. teo e lokone dAna ApavA lAgyA. koIne hAthI ApI dIdho, to koIne ghoDA ApI dIdhA, sonuMcAMdI...sikkA badhuM ApatA ja gayA. jyAre teo potAne ghera pahoMcyA to temanI pAse mAtra dALa-cokhAnI poTalI ja bacI hatI. paraMtu mahAkavinA hRyamAM AnaMdanI lahera nAcI rahI hatI. patnIne temaNe badhI vAta jaNAvI dIdhI. patnI patinI utkRSTa dayAbhAvanAne joIne diMga thaI gaI, teNe dALa-cokhA laIne khIcaDI rAMdhI patine bhojana mATe besADayA, thALImAM khIcaDI pIrasI, te ja samaye dvAra upara bhikSAm dehino avAja saMbhaLAyo. dvAra kholyuM kavie, yAcakane joIne khIcaDIvALI thALI ja ene ApI dIdhI ! anukaMpAno bhAva ati zreSTha koTino bhAva che. enAthI zreSTha koTinuM puNyakarma baMdhAya che. karmabaMdha bhAva upara nirbhara che. bIjAMnAM duHkha dUra karavAno bhAva uttama koTino dhArmika bhAva che. e bhAvathI prerita thaIne tame dAna ApatA ho to tame puNyakarma bAMdhI lo cho. dAna lenAra koI paNa sArI-kharAba pravRtti kare, tamane pApakarma nahIM baMdhAya. cothuM dinatya supAtradAnaH paramAtmaprItithI ane gurubhaktinA prabhAvathI jevI rIte manuSyanA hRdayamAM dayA-karuNAno bhAva jAge che, e rIte supAtra AtmAo pratye pUjyatAno bhAva pedA thAya che. paramAtmA jinezvaradeve batAvelA mArge cAlanArA strI-puruSo supAtra 2010_03 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva-pravacanamALA kahevAya che. e supAtro che-sAdhu-sAdhvI ane zrAvaka-zrAvikA. emane bhaktithI, premathI, zraddhAthI dAna ApavAnuM hoya che. emane anAtha, azaraNa vagere mAnIne anukaMpA dAna ApavAnuM nathI. supAtra mATe dayAbhAva na joIe, emanA pratye to pUjyatAno bhAva joIe. Ama joIe to sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikAne tIrthasvarUpa mAnavAmAM AvyAM che. dharmatIrtharUpa kahyAM che. eTale ke A cArenI sevAbhakti tIrthaMkaranI sevAbhakti bane che. pratidina supAtrane dAna ApavAnuM kartavya che. A dAnadharma e gRhastha jIvanano zaNagAra che. supAtra pratye prema haze, zraddhA haze, to ja tame e kartavyanuM pAlana karI zakazo. "Aje supAtradAnano yoga maLyo ke nahIM. bhojana karatA pahelAM A vicAra Ave che? jo yoga na maLyo hoya to bolAvavA jAo cho ne ? sAdhusAdhvIno yoga na maLe to koI zrAvaka-zrAvikAne ghera lAvIne temanI bhakti karo cho ne ? jarA vicAra karo ane A kartavyonuM pAlana karavA mATe saMkalpa karo. supAtradAnanuM phaLa (pariNAma) jANo cho? apUrva phaLa maLe che supAtradAnanuM. eka nAnakaDuM gAma hatuM. gAmanI bahAranA bhAgamAM garIba lokonI jhUMpaDIo hatI. eka jhUMpaDImAM eka strI potAnA putranI sAthe rahetI hatI. putra nAno hato; haze 8-10 varSano. gAmanI gAyo-bheMzone jaMgalamAM carAvavA laI jato hato. e nAno govALa-bALaka hato. je jaMgalamAM pazuone laIne jato hato tyAM roja eka munirAjane jue che. svaccha jagAe eka vRkSanI nIce dhyAnastha avasthAmAM UbhA rahelA munirAjane dUrathI e chokarI joyA kare che..mAthuM namAve che. bhAvathI vaMdana kare che. jyArathI e chokarAe munirAjane joyA che, tyArathI chokarAnA manane teo gamI gayA che. keTalAka divaso pachI e chokarAne khIra khAvAnI prabaLa IcchA thaI. teNe mAne kahyuM: 'mArA mATe khIra banAvI de.' mA kevI rIte banAvI de? na to cokhA hatA ke na to sAkara hatI, mAne chokaro khUba priya hato. chokarAnI icchA mA pUrNa karI zakatI na hatI. te rovA lAgI. chokaro paNa rovA lAgyo. mA ane chokarAne rotAM joIne pADozanI strIo doDatI AvI.. raDavAnuM kAraNa pUchayuM. mAe kAraNa kahyuM. pADozaNoe dUdha, cokhA ane sAkara lAvIne ApyAM. mAe khIra banAvI ane chokarAne thALImAM pIrasI dIdhI ane te pANI bharavA mATe bahAra cAlI gaI. khIra khUba garama hatI eTale chokaro khAto nathI. eNe rastA upara joyuM. te cakita thaI gayo. teNe pelA munirAjane joyA....ke jemanAM darzana eka mahinAthI 2010_03 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI paryuSaNA mahAparva pravacana (1) 33 jaMgalamAM karato hato. te doDayo. jaIne munirAjano hAtha pakaDI pADyo. ane bolyo H 'mahAtmA, mAre ghera padhAro.' munirAje bhAvavibhora chokarAne joyo ane tenA ghera AvyA. chokarAe munirAjanA pAtramAM badhI ja khIra nAkhI dIdhI ane harSathI nAcavA lAgyo ! munirAjane e divase mAsakhamaNanuM pAraNuM hatuM ! chokaro to jANato na hato ke munirAjane Aje eka mAsanA upavAsanAM pAraNAM che ! keTalA uttama supAtradAnano lAbha ene maLI gayo ! munirAja to cAlyA gayA; paraMtu chokaro khuzIthI nAcato hato. enI mA pANI bharIne AvI. chokaro khIranI thALI cATato hato. te joIne mAe vicAryuM : "mArA chokarAne khIra khUba ja bhAvI che, to bIjI khIra banAvI dauM.' teNe khIra banAvIne ApI. chokarAe khAdhI. Akho divasa e AnaMdamAM rahyo. teNe mAne jANa na karI ke meM munirAjane khIra ApI dIdhI hatI. rAta paDatAM ja chokarAnA peTamAM bhAre darda UpaDyuM...tenuM mRtyu thaI gayuM. mRtyunA samaye paNa tenA manamAM to pelA munirAja ja hatA. marIne te rAjagRhImAM gobhadra zeThane tyAM janmyo. tenuM nAma pADavAmAM AvyuM zAlibhadra ! dAna ApatA pahelAM AnaMda thAya. dAna ApatI vakhate AnaMda thAya ane dAna ApyA bAda AnaMda thAya to puNyakarma nikAcita baMdhAya che, prabaLa puNyakarma baMdhAya che. zAlibhadrane saMsAranAM zreSTha sukha to maLyAM, sAthe sAthe bhagavAna mahAvIra jevA zreSTha guru maLyA ! pUrvajanmamAM munirAja sAthe prema thaI gayo hato ne ? A bhavamAM zreSTha guru maLI gayA ! supAtradAnano dharma keTalo mahAna che, e vicArajo. pratidina supAtre dAna karavAnuM che. supAtra na maLe to paNa bhAvathI dAna ApavuM. zramaNa bhagavAna mahAvIra jyAre sAdhanAkALamAM hatA, tapazcaryA karI rahyA hatA e samaye eka nagaranA bAhya udyAnamAM UtaryA hatA tyAre jIraNa zreSThI bhagavAnanAM darzana karavA gayA hatA ane bhagavAnane bhikSA mATe ghera padhAravA vinaMtI karI hatI. ghera jaIne bhagavAnanA svAgatanI bhavya taiyArIo karI. atyaMta premathI jIraNa zeTha bhagavAnanI bhakti karavAnA manoratha rAkhatA hatA. jo ke bhagavAne pAraNAM bIjI jagAe karI lIdhAM. paraMtu zubha bhAvomAM DUbelA jIraNa zeTha marIne e samaye bAramAM devalokamAM deva banyA. supAtradAna ApavAnI kriyA na karI zakayA, paraMtu supAtradAna karavAnA bhAva thaI gayA, tethI paNa devagati prApta karI lIdhI. eTalA mATe supAtra pratye bhaktibhAva TakAvI rAkho ane supAtradAnano dharma karatA raho. 2010_03 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 pAMcamuM dinakRtya H guNAnurAga jenuM hRdaya paramAtmaprItithI, gurubhaktithI, supAtrasevAthI ane duHkhI pratye karuNAthI sabhara hoya che, te manuSya bIjAMnA guNo ja jovA joIe. te sarvatra guNadarzana ja kare, guNa joIne guNonI anumodanA ja kare. parva-pravacanamALA bIjAMnA doSa jovAthI, doSita jIvono avarNavAda karavAthI pApakarmo to baMdhAya ja che. sAthe sAthe e doSo, jonAramAM paNa AvI jAya che. eTalA mATe bIjAMnA doSa na jovAno upadeza jJAnIpuruSoe Apyo che. zA mATe doSadarzana karavuM joIe ? doSadarzanathI dveSa pedA thAya che. mananI prasannatA naSTa thaI jAya che. bIjAno prema maLato nathI. sabhAmAMthI : paraMtu pratyakSa doSa dekhAtA hoya to zuM karIe? mahArajazrI H doSonI upekSA karo. joyA pachI doSonuM ciMtana na karo. paraMtu evuM vicAro ke, 'jyAM doSa hoya che tyAM guNa hoya ja che.' je manuSyamAM doSa haze, tenAmAM guNa paNa hazeja. eTalA mATe manuSyamAM guNa joIne rAjI thAo. guNonA mAdhyamathI bIjA jIvo sAthe prema karavo joIe. keTalAka loko guNadveSI hoya che. bIjAMnA guNanI prazaMsA nathI karI zakatA, sAMbhaLI ya nathI zakatA. enAthI emanuM mana azAnta banI jAya che. teo aMdara hRdayamAM baLe che, ne pApakarmono baMdha karatA rahe che. 'jaina rAmAyaNa'mAM be rANIonI eka vArtA Ave che. rAjAne be rANIo hatI, ekanuM nAma hatuM lakSmIvatI, bIjInuM nAma hatuM kanakodarI. lakSmIvatI paramAtmA jinezvaradevanI parama bhakta hatI. udAra hatI, karuNAvatI hatI. vinamra hatI. teNe mahelamAM eka nAnakaDuM suMdara jinamaMdira banAvyuM hatuM, ane ratnanI nAnIzI jinamUrti sthApita karI hatI. rANI dararoja savAra-sAMja gItagAna sAthe paramAtmAnI bhakti karatI hatI. nagaranA mukhya lokonA gharanI strIo paNa lakSmIvatInA maMdiramAM AvatI hatI ane pUjA karatI hatI. lakSmIvatI sarva strIo sAthe premathI vyavahAra karatI hatI. bIjI rANI kanakodarI hatI, te lakSmIvatInI prazaMsA sAMbhaLIne baLatI hatI, IrSyA karatI hatI. lakSmIvatInA mahelamAM divasabharanI je halacala rahetI hatI tenAthI te baLatI hatI. lakSmIvatInA guNone te sahana karI zakatI na hatI. 'badhA loko lakSmIvatInA ja guNa gAya che, mArI to koI prazaMsA karatuM ja nathI.' na kanakodarI guNadveSI hatI. lakSmIvatIno koI guNa to joI zakatI na hatI. teNe vicAra karyo, 'lakSmIvatInA mahelamAM badhI cahalapahala jinamaMdirane kA2Ne che. te 2010_03 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 paryuSaNA mahAparva pravacana (1) maMdiranI mUrtine ja gAyaba karI dauM...to? "vAMsa rahe to vAMsaLI vAge ne?" tamAma dhamAla khatama thaI jaze." teNe potAnI dAsI dvArA mUrtinI corI karAvI. mUrti laIne te nagaranI bahAra jyAM kacarAno Dhagalo paDyo hato, tyAM gaI ane temAM mUrtine dATI dIdhI. acAnaka tyAMthI eka sAdhvIjI pasAra thAya che. te rANIne pUchaparacha kare che. mUrti bahAra kaDhAve che. upadeza ApIne rANIne tenI bhUla samajAve che. mUrti laIne rANI potAnA mahele pahoMcI jAya che. A bAju lakSmIvatIe jyAre maMdiramAM bhagavAnanI mUrti na joI to te ciMtita thaI gaI. mUrti na maLe tyAM sudhI teNe khAvApIvAnuM tyajI dIdhuM. rAjAe mUrtinI zodha zarU karAvI. kanakodarIe pote ja mUtine yathAsthAne goThavI daI lakSmIvatInI kSamA mAgI. kanakodarIe kevuM pApakarma bAMdhyuM te tame jANo cho? lakSmIvatIno bhagavAnathI viraha karAvyo. bIjA janmamAM kanakodarInA jIvane 22 varSa sudhI patino viraha rahyo. mUtine kacarAnA DhagalamAM dATI hatI ene lIdhe enA upara bIjA janmamAM vyabhicAriNInuM kalaMka lAgyuM. yAda rAkho dareka kriyAnuM phaLa maLe che. koI phaLa jaladI maLe che to koI phaLa pAchaLathI maLe che. phaLa avazya maLaze. guNadveSI na bano, guNAnurAgI bano. zatrumAM paNa guNa joIne anurAgI bano. zatrunA guNonI paNa prazaMsA karo. guNadarzana ane guNAnurAgano prAraMbha potapotAnA gherathI karo. gharamAM mAtApitAmAM, bhAI bahenamAM... darekamAM koIne koI guNa juo. dareka vyaktimAM guNa hoya ja che. DAkumAM paNa eka-be vizeSa guNa hoya che. moTA lokomAM guNa hoya che tema bALakomAM paNa guNa hoya che. puruSomAM guNa hoya che e rIte mahilAomAM paNa guNa hoya che. jo tamArA gharamAM tame guNadarzana karavA lAgazo to gharamAM kadI jhaghaDA nahIM thAya, kadI manabheda nahIM thAya, thaze to paNa samAdhAna thavAmAM vAra nahIM lAge. sabhAmAMthI gharamAM koI bhUla karatuM hoya to ene bhUla batAvavI na joIe? mahArAjazrI bhUla batAvavA batAvavAmAM phera hoya che. jenA pratye prema hoya che, tenI bhUla kevI rIte batAvo cho? jenA pratye dveSa hoya enI bhUla kevI rIte batAvo cho? guNadarzanathI jenA pratye prema thayo haze te vyaktinI bhUla tame premathI batAvazo. doSadarzanathI jenA pratye dveSa thayo haze te vyaktinI bhUla tame krodha karIne batAvazo. krodhathI bhUla batAvavAthI vyakti sudharatI nathI. krodha karavAthI tame jarUra bagaDazo! 2010_03 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva-pravacanamALA keTalAnA doSa jozo ? keTalAne sudhArazo ? keTalA doSo jozo ? jovAmAM ja jiMdagI pUrI thaI jaze to ? potAnA doSo kyAre jozo ? doSa to ApaNA potAnA ja jovAnA che. bIjAMne sudhAratA pahelAM ApaNe jAte ja sudharavAnuM che. bIjAMnA doSanI niMdA karatA pahelAM e juo ke "zuM mArAmAM doSa nathI ?" hA, tame doSarahita banIne bIjAMnA doSa joI zako cho. pahelAM pote doSarahita bano. DAkTara banIne ja dardInA dardane joI-vicArI zako cho. upacAra karI zako cho. chaThThuM dinakRtya H jinavANIzravaNa : chaThThuM ane aMtima dinakRtya che jinavANInuM zravaNa. sarva kartavyomAM viziSTa mahattva dharAve che A jinavANIzravaNanuM kartavya. eka maharSie kahyuM che. 36 zrutvA dharmaM vijAnAti zrutvA tyajati durgatim / zrutvA jJAnamavApnoti zrutvA mokSaM ca gacchati // jinavacana sAMbhaLavAthI manuSya dharmane jANe che. durgItano yAga kare che. samyajJAna prApta kare che ane mokSamAM jAya che. jinavacana AgamagraMthomAM saMgrahita che. AgamagraMthonA mAdhyamathI mahAna zrutadhara AcAryoe bIjA-bIjA graMthonI racanAo karI che. graMthonuM vizeSa pravacanavivecana sadgurunA mukhathI sAMbhaLavuM joIe. jemaNe guruparaMparAthI AgamagraMthonuM adhyayana karyuM hoya, jeo saMyamI ane prajJAvaMta hoya, e gurujano jinavacanono yathArtha bodha ApI zake che. eka vAta yAda rAkhavI ke jinavANInuM zravaNa AtmAne vizuddha karavA mATe karavAnuM che. vizuddha AtmA ja mokSadazA pAmI zake che. Adhi, vyAdhi ane upAdhithI bharelA saMsAramAM jIvone zAnti, samatA ane prasannatA eka mAtra jinavacana ja ApI zake che, eTalA mATe pratidena jinavANInuM zravaNa karavuM joIe. tame loko sArI rIte jANo cho ke skUla ane kolejonuM zikSaNa kevuM hoya che. kharekhara to te zikSaNa ja nathI. manane, AtmAne, rogI banAvanArI vAto emAM maLe che. evI vAto magajamAM bharIne manuSya jIvanane zuM AnaMdamaya banAvI zakAya ? avinaya, aviveka ane audvatyathI Ajano mAnava-samAja patananI khINamAM paDato jAya che. AvI viSama paristhitimAM eka mAtra sahAro jinavacana che. vaiSayika sukhonI tIvra spRhA ane saMpattino tIvra lobha jinavacana ja dUra karI zake che. eTale ke vItarAga sarvajJa paramAtmAnAM vacano sAMbhaLavAthI ja lobha temaja Asakti ochI. thaI zake che. manuSyanA manamAM aneka prazno, aneka samasyAo UbhI thAya che. ethI manuSya 2010_03 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI paryuSaNA mahAparva pravacana (1) 37 ciMtita, vyathita ane utpIDita rahe che. jo te dararoja jinavANI sAMbhaLato rahe to tenA praznonuM samAdhAna sahaja rIte maLI jAya che. mAnasika bhAraNathI sahajarUpe mukti maLI jAya che. rAjA kumArapALa pUrvajanmamAM naravIra nAmano DAku hato. mALavA ane gujarAtanA sImapradezamAM eno paDAva hato. DAkuono moTo vistAra hato. e vistAramAM AtaMka phelAI gayo hato. mALavAnA eka moTA vepArIe mALavAnA rAjAnI madadathI naravIranA aDDAno nAza karI dIdho. naravIranA tamAma sAthIo to mAyA gayA ja. paNa tenI sagabha patnI paNa mArI gaI. tenA manamAM duHkha hatuM. vedanA hatI ane tIvra roSa hato. vadhAre roSa to patnInI hatyAthI pedA thayo hato. badalo levAnI prabaLa bhAvanA enA rdayamAM UbharAI UThI. paraMtu te niHsahAya hato. jaMgalamAM eka vRkSanI chAyAmAM e beTho hato. khUnathI raMgAyelI talavAra tenI pAse paDI hatI. tenAM vastro paNa lohIraMgyA hatAM. mana azAnta hatuM. udvigna hato. tyAMthI eka AcArya ziSyaparivAra sAthe pasAra thaI rahyA hatA. naravIre UbhA thaIne AcAryane praNAma karyA. AcArya UbhA rahyA ane naravIrane "dharmalAbhanA AzIrvAda ApyA. AcArya hatA zrI yazobhadrasUrijI. viziSTa jJAnI hatA. pratibhAzALI hatA. temaNe naravIrane joyo ane pUchyuM "mahAnubhAva, tuM khUba azAMta dekhAya che..' naravIre potAnI vAta kahIH AcAryadine naravIrane jinavANI saMbhaLAvI. jANe ke Aga upara puSparAvarta megha varasyo ! tIvra kaSAyothI baLatA naravIranA AtmAne zAMti maLI-baLApo maTI gayo ! zItaLatA prApta thaI. naravIramAM suMdara parivartana AvyuM. paramAtmA jinezvaradevano pUjaka-ArAdhaka banI gayo. marIne te kumArapALa banyo. kumArapALane 50 varSanI uMmara sudhI keTalAM kaSTo sahana karavAM paDyAM! pAchaLathI gurudeva hemacaMdrasUrino paricaya thayo. sAta vyasanothI kumArapALa mukta banyo. rAjA banyA pachI kumArapALe gurudevazrI hemacaMdrasUrijI pAsethI kevI jinavANI sAMbhaLI hatI ane kevuM adbhuta jIvana-parivartana karyuM hatuM, te meM tamane lokone aSADha-cAturmAsInA pravacanamAM kahyuM hatuM. mahAna mogala bAdazAha akabare varSamAM 6 mAsa mAMsAhArano tyAga kayA prabhAvathI karyo hato ? e prabhAva hato jinavANIno. jagadguru zrI hIravijayasUrijI pAsethI, AcAryazrI senasUrijI pAsethI, upAdhyAya zrI zAnticaMdrajI pAsethI, upAdhyAyazrI bhAnucaMdrajI pAsethI bAdazAhe jinavANInuM zravaNa karyuM hatuM. zrI zAnticaMdrajI upAdhyAye bAdazAhane dhamapadeza saMbhaLAvavA mATe 2010_03 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 parva-pravacanamALA kRpArasakoSa' nAmanA graMthanI khAsa racanA karI hatI. AvAM aneka udAharaNo jinazAsananA ItihAsamAM upalabdha thAya che. vartamAnamAM paNa hajAro strI-puruSonA jIvanamAM jinavANInA zravaNathI suMdara parivartana AvyuM che, keTalAya prakAranA pApothI teo mukta banyAM che. ane keTalAya prakAranI dharmaArAdhanA karavA lAgyAM che. paramAtmAnA maMdiramAM paga paNa na mUkanArAM paramAtmAnA darzana-pUjanamAM magna banyAM che. sAdhupuruSothI dUra rahenArAM gurusevA karavAmAM tatpara banyAM che. vAtavAtamAM roSa ane rIsa karanArAM kSamAzIla banyAM che. rAtadivasa paisA kamAvAmAM ja lIna rahenArA manuSyo samaya kADhIne svAdhyAya ane sAmAyika karavA lAgyA che. klabomAM, hoTalomAM jaIne khAnArapInAra ane jugAra ramanArAoe e mArga sadAne mATe choDI dIdho che. zubha kAryomAM eka paiso paNa na kharcanArAoe zubha kAryomAM lAkho rUpiyA kharcA che. divasamAM 450 sigareTa pInArAoe sarvethA eno tyAga karyo che. jinavANInA zravaNathI keTalAka lokoe kaMdamULa, rAtribhojana vagere pApono tyAga karyo che. keTalAya yuvaka-yuvatIo vairAgI banIne sAdhu-sAdhvI bane che. keTalAya strI-puruSo vratadhArI zrAvaka-zrAvikAo bane che. dAna, zIla ane tapamAM bhAvollAsa pAme che. eka zaheramAM amAruM cAtumasa hatuM. ravivArano divasa hato. bapore jAhera pravacana hatuM. eka jaina yuvaka potAnA ajena mitrane pravacanamAM lAvyo hato. pravacana pUrNa thayA pachI e baMne mitro mArI pAse AvyA. ajaina yuvaka sarakArI nokara hato. teNe kahyuM: "Aja Ape mAruM jIvana bacAvI lIdhuM. huM gherathI AtmahatyA karavA mATe nIkaLyo hato. rastAmAM mAro A mitra maLI gayo. Agraha karIne mane A pravacanamAM lAvyo. pravacana sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM mArA mananA prazna hala thaI gayA...mana zAMta thaI gayuM. AtmahatyAno vicAra cAlyo gayo. huM dararoja pravacana sAMbhaLavA AvI zakuM?" AvA - A prakAranA bIjA anubhavo paNa thayA che. jinavANIno ja prabhAva che. jyAre jyAre jinavANI saMbhaLAvanAra guruno saMyoga maLe. tyAre tyAre avazya sAMbhaLavI joIe. - jinavANInuM zravaNa AdarathI, premathI karavuM joIe. - sAMbhaLatI vakhate dRSTi vaktA tarapha rAkhavI joIe. - apramatta (pramAda vagara) bhAvathI besavuM joIe. - sAMbhaLatI vakhate aMdaro aMdara vAto na karavI joIe. - maMgalAcaraNathI ja hAjara rahevuM joIe. 2010_03 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 zrI paryuSaNA mahAparva pravacana (1) - "sarvamaMgala' thayA pachI ja javuM joIe. - strIoe nAnAM bALako laIne na AvavuM joIe. - nAnAM bALakone upAzrayamAM pravacana holamAM) ramatA na mUkavA joIe. - ekAgratAthI sAMbhaLavuM. - prazno pUcho to vinayapUrvaka pUchavA. - viSayane anurUpa prazno pUchavA. - pravacana ApanAra gurudeva pratye AdarabhAva rAkhavo. - sarala hmayathI (niSkapaTa) pravacana sAMbhaLavuM. samyaguSTi jIvanI oLakhANa mATe kahevAyuM cheH savvattha uciyakaraNaM guNAnurAo raI a jiNavayaNe / aguNesu a majjhatthaM, sammaddiTThissa liMgAiM // - dareka jagAe ucita kartavyonuM pAlana karavuM, - guNAnurAgI hovuM, - jinavacanamAM prIti hovI, - guNarahita jIvo pratye madhyasthabhAva hovo. A cAra vAto samyagudRSTinI oLakha che. A cAremAM jinavacanamAM prIti mahattvapUrNa vAta che. devalokanI apsarAonA gIta-saMgItamAM jeTalI prIti hoya, enAthI vadhAre prIti samakitI jIvane jinavacanazravaNamAM hoya che. A cha dinakRtyo uparAMta bIjAM cAra kartavyo mAre Aja batAvavAM che. paheluM kartavya che-pratidina 108navakAramaMtrano jApa karavo. bIjuM kartavya che-pratidina eka sAmAyika karavuM ane trIjuM kartavya che- pratidina pratikramaNa karavuM. savAre navakArazInuM pacakhANa ane sAMjanA covihAranuM pacakhANa karavuM- eTale ke rAtribhojanano tyAga karavo. Aja paryuSaNA mahAparvanA prathama divasanAM dainika kartavyo para pravacana ApyuM. paryuSaNA mahAparvanA pAMca kartavyonA viSayamAM kAle pravacana thaze. Aja basa, ATaluM ja. 2010_03 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 3 zrI paryuSaNA mahAparva bIjo divasa : saMkalanA : 1. vArSika parvo cha aThThAIoH - caitranI, - aSADhanI - bhAdaravAnI, - AsonI, - kArtikanI- phAgaNanI. 2. parvanI cAra viziSTa ArAdhanAoH 1. pauSadha, ra. brahmacarya. 3. AraMbhatyAga, 4. tapa 3. bAra prakAranAM AraMbhano tyAgaH 5. paryuSaNAnAM pAMca kartavyo: 1. amAriSpavartana, 2. sAdharmika vAtsalya. 3. parasparakSamApanA, 4. aThThamatapa. 5. caityaparipATI. 6. vAtaoH rAjA kumArapALa, AcArya hIravijayasUrijI, zreSThi punaDazAha sAdhvI mRgAvatI, sAdhvI rukSmI, rAjA guNasena, purohitaputra agnizamAM. - 2010_03 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI paryuSaNA mahAparva pravacana (2) 41 parvadinonAM keTalAMka kartavyo batAvatAM AcAryadava udayasomasUrijI kahe cheH pavve posahAI baMbha-aNAraMbha- tava visesAI / Aso a cittaaTThaThAhiapamuhesu viseseNaM // parva be prakAranAM hoya che mAsika parva ane vArSika parva. pAMcama, AThama, caudaza vagere mAsika parvo che ane cha aSTAkiA vArSika parva che. aSTAhnikA SaDevoktAH kRpAvadibharjinottamaiH / tatsvarupaM samAkarNya tAH sevyA vidhipUrvakam / / kRpAvaMta jinezvaradevoe cha aSTAnikA (ATha divasonI yAtrA) batAvI che. enuM svarUpa jANIne vidhipUrvaka enI ArAdhanA karavI joIe. 1. cetra mahinAnI aSTAnikAH caitra mahinAmAM je AyaMbilanI oLI Ave che, e pahelI aSTAhnikA che. jo ke e oLI nava divasanI hoya che. to paNa ene "aSTAnikA' kahevAmAM AvI che. A rUDha prayoga che. 2. aSADhanI aSTAnikA : aSADha zuklA 7 thI 14 sudhInA ATha divaso parvanA mAnavAmAM Ave che. aSADhazukla caudazathI cAtumasino prAraMbha thAya che. 3. bhAdaravAnI aNahinakAH A aSTAnikA che paryuSaNa parvanA ATha divasanI. 4. Aso mahinAnI aSTAhinakAH AsonI je AyaMbilanI oLI Ave che e cothI aSTAnikA che. 5. kArtaka mahinAnI aAnikA kArtaka zuklA 7 thI 14 sudhInA ATha divaso paNa parvanA divaso mAnavAmAM AvyA che. 6. phAgaNa mahinAnI aSTAnikA phAgaNa zuklA 7 thI 14 sudhInA ATha divaso parvanA divaso mAnavAmAM AvyA A cha aAnikAo (aThThAIo)mAM zAzvatu-azAzvatano bheda che. eTale ke be aSTAnikAo zAzvatuM che ane cAra aAnikAo azAzvata che. eTale ke 2010_03 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 parva-pravacanamALA zAzvata nathI. tAtparya e che ke caitra mahinAnI ane Aso mahinAnI je aSTAnikAo che, jemAM AyaMbila tapa karavAmAM Ave che, ane navapadanI ArAdhanA karavAmAM Ave che, e be aSTAhnikAo zAzvat che. bhUtakALamAM A mahinAomAM A be aSTAnikAo hatI, vartamAnamAM che ane bhaviSyakALamAM paNa haze. bAkInI cAra aSTAhnikAo azAzvat che. eTale ke emano samaya badalAto rahe che. paryuSaNA parvano kALa paNa anizcita che. eTale ke bhUtakALamAM bIjA tIrthaMkaronA zAsanamAM ane bhaviSyamAM thanArA tIrthaMkaronA samayamAM paryuSaNAparva ane bIjI traNa aThThAIo bIjA-bIjA mahinAomAM paNa hoI zake che. A mAsika ane vArSika parvanA divasomAM cAra prakAranI vizeSa dharmaArAdhanA karavI joIe. 'pavvesu posahAI baMbha - aNAraMbhatava visesAI' / 1. pauSadha karavo joIe, 2. brahmacaryanuM pAlana karavuM joIe, 3. AraMbha samAraMbhano tyAga karavo joIe, ane 4. vizeSa tapa karavA joIe. A cAra prakAranI dharmaArAdhanAnuM saMkSepamAM vivecana karyA bAda zrI paryuSaNAparvanAM pAMca kartavyonA viSayamAM vivecana karIza. pahelI ArAdhanA pauSadhavrata'nI batAvavAmAM AvI che. pauSadhavrata nivRttirUpa che. saMsAranI sarva prakAranI pravRttiomAMthI nivRtti levAnI hoya che. 'sAmAyikamAM 45 miniTanI nivRtti levAmAM Ave che. pauSadhamAM ochAmAM ochI cAra praharanI eTale ke 12 kalAkanI nivRtti levAmAM Ave che. je divase pauSadhavrata karavAnuM hoya e divase snAna-vilepana vagerethI zarI2zobhA karavI na joIe. e divase upavAsa karavo joIe. upavAsa na thaI zakato hoya to AyaMbila, nIvI yA ekAsaNuM karI zakAya che. e divase brahmacaryanuM pAlana karavAnuM hoya che, ane koI paNa prakAranuM gRhakArya karI zakAya nahIM. pratikramaNa, pratilekhana, devavaMdana, guruvaMdana, svAdhyAya...dhyAna Adi dharmaArAdhanA karavAnI hoya che. A vrata gurudevanA sAnnidhyamAM karavuM joIe. upAzraya na hoya to potAnA gharamAM ekAnta oraDAmAM ke jyAM gharanA lokonI avarajavara ochI hoya, jyAM AraMbha (pApakAya) na thato hoya, jyAM vikArajanya citro na hoya, jyAM gha2nA mANasonI vAto saMbhaLAtI na hoya, tyAM karI zako cho. tAtparya e che ke saMsArane saMpUrNa rIte bhUlI javAno che ! saMsArane bhUlI javAno A nAnakaDo prayoga che. alpa samayanuM sAdhu jIvana che. ! 2010_03 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI paryuSaNA mahAparva pravacana (2) ochAmAM ochuM mahinAmAM eka divasa paNa pauSadhadrata karavuM joIe. enAthI manane eka Change parivartana maLe che. manane vizrAma maLe che. AtmAnI smRti, mahAtmAono saMparka ane paramAtmA dhyAnano samaya maLe che. bIjI dharmaArAdhanA che brahmacaryapAlananI. jo ke pauSadhavrata karanArAothI sahaja rIte brahmacaryanuM pAlana thaI jAya che, paraMtu je loko pauSadha nathI karI zakatA; e lokoe paNa parvanA divasomAM brahmacaryanuM pAlana avazya karavuM joIe. brahmacaryano mahimA gAtAM jJAnIoe kahyuM che. deva - tAva - vaMthaLA - gag - ravasa - vinarA | baMbhayAriM namasaMti dukkaraM jaM karaMti taM // jo dei kaNayakoDiM ahavA kArei kaNayajiNabhavaNaM / tassa na tattiya puNNaM jattiya baMbhavae dharie // duSkara brahmacaryavratanuM pAlana karanArAonAM caraNomAM deva, dAnava, gandharva, yakSa, rAkSasa ane kiMjaro paNa namaskAra kare che." koI manuSya karoDa suvarNamudrAnuM dAna Ape athavA sonAnuM maMdira banAvI de. ene paNa eTaluM puNya thatuM nathI ke jeTaluM brahmacaryavratanuM pAlana karavAthI thAya che." manathI, vANIthI ane zarIrathI je mANasa maithunano tyAga kare che. e manuSyanA vicAromAM, vANImAM divya zakti pedA thAya che. tenA zarIranI dhAtuo prabhAvazALI banI jAya che. teNe paherelAM vastro paNa camatkArI banI jAya che. brahmacaryanuM pAlana karavAthI tenuM manobaLa dRDha bane che. zarIranuM svAthya sAruM rahe che. zarIranI kAnti ane teja vadhe che. eTalA mATe banI zake teTalA vadhAre samaya mATe brahmacaryavratanuM pAlana karavuM joIe. trIjI vizeSa dharmaArAdhanA che anAraMbhanI. parvanA divasomAM evAM kAryo na karavAM joIe ke jenAthI jIvahiMsA thatI hoya. jo ke pauSadhadrata karavAthI sarva prakAranA AraMbha-samAraMbha chUTI jAya che paraMtu pauSadhavrata na karanArAoe paNa parvanA divasomAM nIcenAM kAryo tyajI devAM joIe. 1. snAna na karavuM (paramAtmapUjana mATe alpa pANIthI snAna karavuM.) 2. vALa suvyavasthita na karavA (zobhA na karavI) 3. vastro dhovAM nahIM. 4. vastro raMgavAM nahIM. 5. jamIna khodavI nahIM. 2010_03 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 6. khetaramAM haLa calAvavuM nahIM. 7. yAMtrika vAhana calAvavuM nahIM. 8. daLavuM-khAMDavuM nahIM. 9. sajIva (sacitta) vastu khAvI nahIM. 10. ghara-dukAna vagere banAvavAM nahIM. sudharAvavAM-samarAvavAM nahIM. 11. vanaspati toDavI nahIM. parva-pravacanamALA 12. yAtrA karavI nahIM. potAnA kuTuMbanI AjIvikA mATe anivArya rUpe koI AraMbhayukta vyavasAya karavo paDe to alpa pramANamAM karavo joIe. paraMtu sacitta (jIvatvayukta) AhAratyAga to karI ja zako cho. hA, koI bImArI hoya ane eka be sacitta phaLazAkabhAjI levAM jarUrI hoya to eka be citta vastuo choDIne zeSa sacittano tyAga karavo joIe. jo tame parvanA divasomAM pauSavrata' karatA ho to lagabhaga sarva pApomAMthI mukta thaI zako cho. paraMtu pauSadha na karatA ho to pApothI bacavA mATe khUba jAgRta rahevuM paDaze. je rIte jIvahiMsAthI bacavAnuM che, te rIte asatya-jUThathI paNa bacavAnuM che. parvanA divasomAM jUThuM na bolavuM joIe. nAnI moTI corIye na karavI joIe. parvanA divasomAM krodha na karavo. jhaghaDA na karavA joIe. laDavuM paNa na joIe. sabhAmAMthI : amAre tyAMto paryuSaNAparvanA divasomAM ja vadhAre jhaghaDA thAya che...ane te paNa maMdira ane upAzrayamAM ! mahArAjazrI : mAtra tamAre tyAM ja nahIM, ghaNA gAmomAM evuM thAya che. kema ke paryuSaNAparvane tame dharmaArAdhanAnuM parva nathI rahevAM dIdhuM. rUpiyA ekatra karavAnuM parva mAnI lIdhuM che. ane jyAM rUpiyA Ave che tyAM jhaghaDA Ave che ! saMgha-samAjanA tamAma hisAba A mahAparvamAM ja karo cho ne ? jhaghaDA thaze ja. je parvamAM varSabharanA jhaghaDAne kSamAnA AdAna-pradAnathI dUra karavAnA che, e mahAparvamAM ja tame loko jhaghaDA UbhA karo cho. mAruM kahevuM mAnazo ? mAno ke na mAno, huM to kahIza ke tame loko paryuSaNA mahAparvamAM saMdhanA hisAbo ja choDI do. hisAba kitAba mATe ane phaMDaphALA mATe bIjA divaso nakkI karo. nahIMtara tame loko saMgha-samAjane bhAre nukasAna pahoMcADazo. paryuSaNAparva ane caitra AsonI oLInA divasone (Pure) zuddha dharmaArAdhanAnA divaso rahevA do. 2010_03 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ spa zrI paryuSaNA mahAparva pravacana (2) paryuSaNAparvanAM pAMca kartavyoH zrI paryuSaNA mahAparvanA divasomAM pAMca kartavyonuM vizeSarUpe pAlana karavAnuM kahyuM che. parvanA divasomAM zuM zuM karavuM joIe, ane zuM zuM na karavuM joIe. je vAto pahelAM batAvI che emanuM pAlana to karavAnuM ja che. e sivAya pAMca vizeSa dhArmika kartavyonuM paryuSaNAparvamAM pAlana karavAnuM che. paheluM kartavya che amAri-pravartananuM. bIjuM kartavya che sAdhamika vAtsalyanuM trIjuM kartavya che paraspara kSamApanAnuM. cochuM kartavya che aThThama tapanuM ane pAMcamuM kartavya che caityaparipATInuM. amAri-pravartanaH padanonA sAmAnya kartavyomAM jIvaMdayAnuM pAlana, AraMbhatyAga, vagere vAto Ave ja che, paraMtu A to tamArA lokonA vyaktigata jIvana mATe che. paryuSaNAparvamAM vizeSarUpe jIvadayAnuM kArya karavA mATe kahyuM che. "amAri pravartana' karavAnuM kahyuM che. eTale je gAmamAM je zaheramAM tame raho cho e gAmamAM-nagaramAM koI paNa vyakti jIvahiMsA na kare-evo upAya karavAno che. paryuSaNAmahAparvanA ATha divasomAM samagra gAmanuM vAtAvaraNa ja ahiMsAmaya thavuM joIe. eTale ke nAnA-moTA sarva jIvo nirbhaya thavA joIe. pazu-pakSIone paNa abhayadAna maLavuM joIe. ATha divasa katalakhAnA baMdha rahevAM joIe. je gAmamAM jainono ajaina prajA upara prabhAva haze, te ja gAmamAM A kArya thaI zake che. tamArA mahAparvanuM gaurava ajaina loko tyAre ja mAnya rAkhaze, ke jyAre tamArA e loko sAthe sArA saMbaMdho haze. dareka gAmamAM prAyaH mAMsAhAra karanArA loko hoya che. tamArA parvanA divasomAM e loko zA mATe mAMsAhAra tyaje? tamAro emanI sAthe sAro saMbaMdha haze to ja teo tamArA kahevAthI choDaze. pUrvakALamAM-bAramI zatAbdImAM gujarAtanA rAjA kumArapALe saMpUrNa gujarAtamAM jIvahiMsA baMdha karAvI hatI. te baMdha karAvI zakyA hatA, kAraNa ke teo rAjA hatA! temanI pAse sattA hatI. sattAthI e kAma saraLa banI jAya che. Aja jeno pAse sattA kyAM che? - AcAryadava hemacaMdrasUrijIe sarvaprathama kumArapALane nirAmiSAhArI banAvyA hatA. pachI temaNe te rAjA dvArA samagra gujarAtamAM hiMsA baMdha karAvI hatI. rAjyamAM ghoSaNA karAvI hatI. - bhale kSatriya hoya, vaizya hoya, brAhmaNa hoya, yA zUdra hoya, koI paNa vyakti 2010_03 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 parva-pravacanamALA potAne mATe yA bIjAne mATe mRga, bakaruM gAya, bheMza koI paNa jIvanI hiMsA karaze te rAjadrohI kahevAze. rAjadrohIne prANadaMDanI zikSA thaze." - kasAI vagerene niSpApa vyavasAya ApIne dayAmaya jIvana jIvatAM zIkhavyuM. A kAma tame loko Iccho to karI zako cho. kasAInuM kAma karanArane, tamArAmAMthI je loko moTA udyogapati hoya teo kAmadhaMdho ApIne, ahiMsaka vyavasAyavALA banAvI zake che. rAjA kumArapALe gujarAtamAM sarva prANIone ane manuSyone gALIne pANI pAvAnI vyavasthA karI hatI. dareka jaLAzaya upara potAnA mANaso niyukta karyA hatA. saune premathI gALeluM pANI pAvAmAM AvatuM. kumAramALe to adbhuta amAri-pravartana karyuM ja hatuM. paraMtu mogala bAdazAha akabare paNa amAripravartana karAvyuM hatuM. jagadguru hIravijayasUrijInI preraNAthI apUrva amAripravartana karAvyuM hatuM. eTale ke baMne rAjAonI pAchaLa jainAcAryonI preraNAnuM baLa raheluM hatuM. baMne rAjAo hatA, sattAdhIza hatA, eTalA mATe teo amAripravartananuM kArya karI zakyA hatA. have huM jagadguru hIravijayasUrijI ane mogala bAdazAha akabaranA keTalAka aitihAsika prasaMgo kahuM chuM. vi.saM. 1639 nuM varSa hatuM. dilhInI pAse phattehapurasikkImAM caMpA' nAmanI zrAvikAe cha mahinAnA upavAsa karyA hatA. akabara caMpAnI tapazcaryAthI prabhAvita thayo hato. caMpA zrAvikAe akabarane hIravijayasUrijIno paricaya Apyo ane akabare be jaina AgevAnone bolAvyA. e hatA thAnamala ane mAnukalyANa. temanI pAse AcAryazrIne dilhI padhAravA nimaMtraNapatra lakhAvyo ane svayaM akabare paNa nimaMtraNapatra lakhyo. modI ane kamAla nAmanA be saMdezavAhakone AmaMtraNapatra ApIne gurudeva hIravijasUrijInI pAse mokalyA. e samaye gurudeva gujarAtanA gAMdhAra nagaramAM birAjamAna hatA. modI ane kamAle jaIne vinayathI gurudevane akabarano ane jainasaMdhano vinaMtIpatra Apyo. AcAryadava ziSya parivAra sAthe phattehapurasikI padhAryA. bAdazAhanA dIvAnakhAnAnI bahAra UbhA rahIne keTalAka kalAko to bAdazAhe AcAryadivanI sAthe vAto karI. akabara khUba ja prabhAvita thayA. AcAdavanI AcAraniSThAthI ane nisagRhanAthI akabara natamastaka thaI gayo. AcAdi vi. saM. 1639nuM cAtumasa AgrAmAM karyuM. akabare kahyuM : "Apa mArI vinaMtIthI dUra dezathI ahIM padhAryA cho. Apa mArI pAsethI kazuM lIdhuM nathI, eTalA mATe Apane ucita lAge te mArI pAsethI mAMgI lo." 2010_03 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI paryuSaNA mahAparva pravacana (2) 47 AcAryadeve kahyuM : 'paryuSaNAmahAparvanA ATha divasomAM tame tamArA dezamAM hiMsA baMdha karAvo ane jelomAM rahelA baMdhanayukta lokone mukta karazo, to mane khUba AnaMda thaze.' dharmagraMthomAM kahyuM che. dIrghAyuH paraM rUpamArogyaM zlAdhanIyatA 1 ahiMsAyAH phalaM sarvaM kimanyat kAmadaiva sA // dIrgha AyuSya, zreSTha rUpa, Arogya, prazaMsA vagere ahiMsAnAM phaLa che. eTalA mATe hiMsAno tyAga karavo joIe. AcAryadeve potAne mATe kazuM na mAMgyu. enAthI akabara khUba ja prabhAvita thayo. teNe kahyuM : 'gurudeva, ATha divasa ApanA ane cAra divasa mArA. pUrA bAra divasa AkhA dezamAM ahiMsAnuM pravartana thaze baMdIjanone paNa mukti maLaze.' : akabare tarata ja ahiMsA-pravartananAM 6 pharamAno lakhAvyAM. ane gujarAta, saurASTra, dilhI, phattehapurasikrImAM, ajamera, nAgapuramAM mAlavA-dakSiNamAM, lAhoramulatAnamAM mokalAvyA. eka pharamAna AcAryadevane sopyuM. e samaye thAnasiMga zrAvake akabarane sAcA motIothI temaja phUlothI vadhAvyo. * akabara roja pAMcaso pakSIonI jIbha khAto hato. eNe teno tyAga karI dIdho. varSamAM 6 mAsa mAMsAhArano tyAga karyo. akabare gurudevanI sAthe jaIne DAbara sarova2 52 piMjarAmAM baMdha lAkho pakSIone mukta karyA. * gujarAtamAM tIrthasthAno uparano 'jAjiyA vero' levAto hato te baMdha karAvI dIdho. * akabare gurudevane-hIravijasUrijIne 'jagadguru'nI upAdhi pradAna karI. * AcAryadevano gujarAta tarapha vihAra thatAM akabaranI vinaMtIthI upAdhyAya zrI zAnticaMdrajIne dilhImAM rAkhIne gayA. temanAmAM adbhuta vyAkhyAnazakti hatI ane 108 avadhAna prayoga karanArA hatA. temaNe 'kRpArasa koSa' nAmanI 108 zlokonI saMskRta racanA karIne akabarane dayAdharmano upadeza Apyo hato. * lAhoramAM zrI zAnticaMdrajIe akabarane 'kurAne zarIphanI AjJAo batAvIne IdanA divase saMpUrNa jIvahiMsA baMdha karAvI hatI. * zAnticaMdrajIno gujarAta tarapha vihAra thatAM akabarane dayAdharmanI preraNA ApavA mATe bhAnucaMdrajI ane siddhacaMdrajIne dilhImAM rAkhavAmAM AvyA hatA. bhAnucaMdrajI vidvAna paNa hatA ane divya zaktio paNa dharAvatA hatA. * eka vAra akabarane asahya zirovedanA UpaDI. bhAnucaMdrajIne bolAvyA. temano 2010_03 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 parva-pravacanamALA hAtha pakaDIne akabare potAnA mAthe mUkyo. bhAnucaMdrajIe kahyuM ciMtA na karo. hamaNAM ja ArAma thaI jaze." akabarane ArAma thaI gayo. umarAva lokoe A vAtanI khuzI manAvavA kurabAnI mATe pa00 gAyo ekaThI karI. akabarane khabara paDI. tene khUba gusso Avyo. teNe tarata ja gAyone mukta karAvI dIdhI. * bhAnucaMdrajInA upadezathI zatrujya girirAja upara je kara levAto hato te akabare baMdha karAvyo. keTalI adbhuta preraNA ApanArI che A vAto? Aje ApaNe zuM karI zakIe te vicAravuM paNa ati Avazyaka che. vartamAna samayamAM rAjAzAhI nathI, prajAtaMtra che. rASTrapati dvArA yA pradhAnamaMtrI dvArA ahiMsA-pravartana evuM karAvI zakatA nathI. ke jevuM kumArapALa dvArA hemacaMdrasUrijIe karAvyuM hatuM, ane akabara dvArA hIravijayasUrijIe karAvyuM hatuM. kAraNa ke kumArapALa ane akabara rAjA hatA. savadhikArI hatA. vartamAnakALamAM rASTrapati ane pradhAnamaMtrI evA savadhikArI nathI. teo paNa lokasabhAne AdhIna che. 'mAMsAhArI prajAne mATe pazuonI hiMsA karavI ja paDe che. mAMsAhArI loko mATe katalakhAnAM joIe ja.' vagere dalIlo kare che. kAraNa ke karoDo mAMsAhArI lokone khuza rAkhavA paDe che, cuMTaNImAM temanA mata meLavavA mATe. hiMsAjanya vastuono tyAga karoH eTalA mATe to vartamAnakALamAM evI vastuono tyAga karI devo joIe. ke je pazupakSInI hiMsAmAMthI banatI hoya, evI mojazokhanI vastuo bajAramAM vecAya che. A vastuo khUba ja AkarSaka hoya che. eTalA mATe sAvadhAna rahevuM joIe. tame loko evI vastuo kharIdazo to hiMsAne uttejana maLaze. e rIte kasAIkhAnAmAM jatAM pazuone, kasAIone pazuo vecatA mANaso pAsethI laIne pAMjarApoLamAM surakSita rAkhavAM joIe. pAMjarApoLone samRddha karavI joIe. katalakhAnAmAM jatAM pazuone bacAvavAno eka sAro upAya che pazupAlanano. zaheramAM nahIM, gAmaDAomAM pratyeka gharamAM eka be pazuonuM pAlana thatuM rahe to katalakhAnAMne pazuo maLe ja nahIM. pazupAlana gheraghera thavuM joIe. apaMga pazuone pAMjarApoLamAM rAkhavAM joIe. Ama karavAthI katalakhAnAvALA pazuo lAvaze kyAMthI? amAri-pravartananA AvA keTalAka rastAo vartamAnakALamAM laI zakAya tema che. 2010_03 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 zrI paryuSaNA mahAparva pravacana (2) sAdharmika vAtsalyaH paryuSaNA mahAparvanuM bIjuM kartavya che sAdharmika vAtsalyanuM. paramAtmA jinezvaradevanA dharmazAsanane mAnanArA sAdharmika kahevAya che. dharmakriyAo koI vadhAre karanArA hoya to koI ochI karanArA hoya, paraMtu jinazAsana pratye zraddhAvAna hoya to te sAdharmika kahevAya che. bhale nAmathI yA kuLagotrathI jaina hoya to paNa te sAdharmika che. pratyeka sAdhamika pratye tamArA manamAM sneha ane Adara hovo joIe. garIba hoya yA zrImaMta hoya, darekanA pratye prema hovo joIe. paramAtmA jinezvaradevanA sarvakalyANakArI dharmazAsananI paraMparA sAdharmikothI cAlI rahI che, ane bhaviSyamAM paNa sAdharmika jaina strI-puruSothI cAlanArI che. A draSTithI vicArazo to tamArA manamAM sAdharmiko pratye sadbhAva pedA thaze. amArA lokono (sAdhu-sAdhvIono) to evo anubhava che ke je gAmamAM mAtra eka ja jena ghara hoya che, garIba hoya che chatAM paNa amArA lokono pUro khyAla rAkhe che. eTale ke AvAsa ane bhikSA Ape che. koIvAra davA yA DaoNkTaranI jarUra paDatAM te suvidhA paNa prApta thAya che... zuM A ochI mahattvanI vAta che? bhale ne te parivAra maMdiramAM na jato hoya, sAmAyika yA pratikramaNa na karato hoya, rAtribhojana karatA hoya, chatAM paNa avasara upasthita thatAM "A jaina parivAra che, takalIphamAM che. koI bIjA prAntamAMthI Avyo lAge che. paraMtu tarata ja sahAya kare che. gADInI lAMbI musApharImAM jyAre koI jainanI kaMpanI maLI jAya che to tamane keTalo AnaMda thAya che? keTalI nizcitatA ane nirbhayatA maLI jAya che? paradezamAM jyAM koI jene parivAra hovAnI saMbhAvanA na hoya tyAM tame gayA ane acAnaka e zaheramAM koI jaina parivAra maLI jAya, to keTalo AnaMda thAya che? keTaluM AzvAsana maLe che? eTalA mATe badhAM dhArmika strI-puruSonuM vAtsalya" karavAno upadeza jJAnI puruSoe Apyo che. "sAdharmika vAtsalya...! keTalo suMdara zabdaprayoga che ? sAdhamiko pratye vAtsalyabhAva hovo Avazyaka che. enI je sevA, bhakti, sahAyatA karavAnI che te vAtsalyabhAvathI karavAnI che. sAdharmika-vAtsalya eka mahA dharma-ArAdhanA che enI mahAnatA nIcenI prAcIna ane prAmANika zloka uparathI jaNAzeH egattha savvadhammA, sAhammiavacchalaM tu egattha / buddhitulAe tuliyA dovi a tullAI bhaNiAI // 2010_03 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva-pravacanamALA 'buddhinA trAjavAmAM eka tarapha sarva dharmo ane bIjI bAju sAdharmika-vAtsalya rAkhavAmAM Ave to baMne samAna rahe che.' 50 sarvadharmo eTale ke devapUjA, gurudarzana, tapazcaryA, dAna, zIla...vagere vagerenI sAme eka mAtra sAdharmika vAtsalya barAbarI karI zake che. eTalA mATe paryuSaNA mahAparvamAM vizeSa rUpe sAdharmika vAtsalya karavAnuM kahevAmAM AvyuM che. paryuSaNAparva sivAya paNa bIjA divasomAM zakti anusAra sAdharmika vAtsalya karatA rahevAnuM che. putrajanmanA prasaMge, vivAhanA samaye, ane zubha prasaMgo 52 svajanone bhojana vagere ApavAmAM Ave che, e rIte paryuSaNAparvamAM sAdharmika strI puruSone potAne ghera nimaMtrita karIne bhojana-vastra-alaMkAra vagere ApavAM joIe. jo tamArI pAse pUratI saMpatti hoya to gAmanA tamAma sAdharmikone nimaMtrita karIne, premathI temanuM svAgata karIne, uttama bhojana karAvavuM joIe. prema, Adara, viveka ane aucitya hovAM ja joIe. sAdharmikomAM paNa viveka hovo joIe. eTale ke bhojana karatI vakhate mauna rahevuM joIe. eThuM na choDavuM joIe, ane e divase vizeSarUpe paramAtmapUjana, rAtribhojanatyAga, brahmacaryavratapAlana...vagere dharmaArAdhanA karavI joIe. parasparanA premamAM vRddhi thavI joIe. sAdharmika prema samyagdarzananI nizAnI che. sAhammiyAmmi saMpatte dharaMgaNe jassa hoi na hu neho / jiNasAsaNe bhaNiyamiNaM sammatte tassa saMdeho // gharaAMgaNe sAdharmika AvatAM je manuSyane sneha thato nathI, e manuSyamAM samyaktva che ke nahIM, enI zaMkA jAya che. jaina zAsananI A vAta che. koI koI vAra garIba sAdharmikono tiraskAra karo cho ne ? zrImaMta sAdharmikonI koI koI vAra tIvra-kaDavI TIkA paNa karo cho ne ? saMbhALajo, nahIMtara ghora pApakarmanuM baMdhana thaze. garIba sAdharmikonI majAka karavAnI nathI, emano uddhAra karavAno che. ApattimAM phasAyelA, dAridrathI dherAyelA, roga-zokathI saMtapta jIvono uddhAra karavAno che. ApattimAMthI bacAvavAnA che. daridratA dUra karavAnI che. rogazokamAMthI mukta karavAnA che. bAramI zatAbdInI vAta che. mahAna jainAcArya hemacaMdrasUrijIe gurjarezvara kumArapALane Arhat dharmano upadeza ApIne tenA jIvanane to dharmamaya banAvyuM ja hatuM, vizeSa karIne ahiMsAdharmanuM pravartana karAvyuM hatuM. aneka jinamaMdiro baMdhAvavAnI preraNA ApI hatI. jJAnabhaMDAronuM nirmANa karAvyuM hatuM...vagere aneka 2010_03 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI paryuSaNA mahAparva pravacana (2) 51 satkAryo karAvyAM hatAM. paraMtu kumArapALanuM dhyAna duHkhI sAdharmiko tarapha gayuM na hatuM. gurudeve enA pratye tenuM kartavyabhAna karAvavA vicAryuM. eka vAra AcAryadevI zAkaMbharI nagarImAM padhAryA, tyAM "dhanAka' nAmano eka garIba jaina raheto hato. tenI patnIe potAnA hAthe kAMteluM sUtaranuM vastra premathI AcAryadevane ApyuM. vastra moTuM hatuM. jADuM hatuM. AcAryadeve e vastra paherIne pATaNamAM praveza karyo. rAjA kumArapALe potAnA 72 sAmaMtonI sAthe gurudevanA svAgata mATe sAmaiyuM karyuM. vaMdana karyA pachI rAjAe kahyuM : 'gurudeva, Apa mArA gurudeva cho. ApanAM AvAM vastro joIne mane zarama Ave che.' gurudeve kahyuM : "rAjan, tuM jyAre gujarAtano rAjA hoya, ane tArA rAjyamAM sAdharmika jaina parivAra AvA diradra hoya, ghaNI muzkelIthI jIvananirvAha karatA hoya, to zuM enI tane zarama nathI AvatI ? amAre mATe to AvAM vastromAM ja gurupaNuM zobhe che !' kumArapALa natamastaka thaI gayo. teNe kahyuM : 'gurudeva, prativarSa duHkhI sAdharmikono uddhAra karavA mATe eka karoDa rUpiyA kharca karIza.' teNe pratijJA laI lIdhI. kumArapALe cauda varSa rAjya karyuM. (dharmaprApti pachI) e kALamAM 14 karoDa rUpiyA sAdharmikonA uddhAra mATe kharcyA. je rIte duHkhI sAdharmikono uddhAra karavo joIe e rIte zrImaMta sAdharmika karmadoSathI nirdhana thaI gayo hoya to tene paNa pUrvAvasthAmAM laI javo joIe. eTale ke zrImaMta banAvavo joIe. devagiramAM evuM eka zrAvakaratna thaI gayuM. tenuM nAma hatuM jagatasiMha, 5ramAtmA mahAvIradevanA zAsanamAM jagatasiMhanuM nAma AdarapUrvaka levAmAM Ave che. temaNe 360 jaina parivArone potAnI samakakSa zrImaMta banAvyA hatA H potAnA rUpiyA ApIne vyavasAya karAvatA ane UMce lAvatA hatA. vi.saM 1286mAM nAgapura (mahArASTra)thI zreSThI pUnaDazAhe zatruMjya mahAtIrthano saMgha kADhyo hato. jyAre saMgha mAMDalikapUra pahoMcyo tyAre dhoLakAnA sarasenApati tejapAle jaIne saMghane dhoLakA padhAravAnuM nimaMtraNa ApyuM. pUnaDazAhe tejapAlanI vinaMtI mAnya rAkhI ane saMgha dhoLakA tarapha AgaLa vadhyo. jyAre saMgha dhoLakAnI najIka pahoMcyo tyAre mahAmaMtrI vastupALa anya zreSThIone laIne saMghanI sAme gayA. pavana sAme AvI rahyo hato pavananI sAthe hajAro yAtrIonA cAlavAthI UDatI dhULa sAme AvatI hatI. zreSThIoe vastupAla mahAmaMtrIne kahyuM : maMtrIvara, bIjA rastAthI jaIe, A raste to ghaNI dhULa UDI rahI che.' vastupAle kahyuM : "mahAnubhAvo, tIrthayAtrIonI caraNaraja no sparza paNa pApono 2010_03 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para parva-pravacanamALA nAza kare che. eTalA mATe A ja rastethI jaIe." - saMghapati pUnaDazAha ane mahAmaMtrI vastupAla paraspara gADha AliMgana ApIne bheTyA. premapUrvaka vAtaliApa thayo. saMgha sarovara kinAre rokAyo. rAtrinA samaye vastupAla vicAra kare che : "zrIsaMghanI caraNarajathI mAruM ghara pavitra thavuM joIe. mArA parama bhAgyane lIdhe saMgha ahIM Avyo che. prabhAta vastupAle jaIne saMghapatine vinaMtI karIH 'saMgha mAre ghera padhAre ane mane sAdharmika bhaktino lAbha Ape." pUnaDazAhe vinaMtIno svIkAra karyo. saMgha ghera Ave che. vastupAla svayaM eka eka tIrthayAtrInA paga dhUe che. ane tilaka kare che. be prahara eTale ke cha kalAka vItI gayA...chatAM paNa mahAmaMtrI praphullita hatA. tejapAle vinaMtI karI: "Apa gharamAM padhAro, bhojana karo, saMghabhakti huM karIza.' vastupAle kahyuM: 'bhAI, mahAna puNyodayathI A avasara prApta thayo che. huM AkhA saMghane bhojana karAvIne pachIthI bhojana karIza.' kevuM adbhuta sAdharmika vAtsalya! sAdharmika pratye kevo advitIya premAM koI pratyupakAranI IcchA nahIM. koI zrImaMta-nirdhananA bheda nahIM bhavya udAratA! apUrva satkAra-sanmAna ! je rIte bhojana, vastra, dhana..ItyAdithI sAdharmika vAtsalya karavAnuM hoya che, e rIte je sAdharmiko dharmarahita hoya che, vyasanomAM phasAyA hoya che, paramAtmAthI cheTA hoya che...evA sAdharmikono paNa uddhAra karavAno che. emane vividha upAyo dvArA dharmamArga upara caDAvavA joIe. vyasanothI mukta karavA joIe, sadgurunA paricayamAM lAvavA joIe. paramAtmA pratye zraddhAvAna banAvavA joIe. A kAma saraLa nathI. bIjAMne dhArmika banAvavAnuM kAma muzkela hoya che. chatAM paNa asaMbhava nathI. pUrvakALamAM mahAna zrAvaka-zrAvikAoe AvAM kAma karyA che. paraMtu A kAma karavA mATe buddhimattA joIe. dhairya joIe. sahanazIlatA joIe, ane kaMIka tarkapUrNa dharmajJAna paNa joIe. sAdharmika-vAtsalya"paryuSaNA mahAparvanuM jevuM kartavya che, evuM jIvananuM paNa A mahAkartavya che. paraspara kSamApanA: trIjuM kartavya che paraspara kSamApanAnuM. atimahatvanuM che A kartavya. paryuSaNA mahAparvanuM dRya che A kartavya. A bhAvAtmaka kartavya che. 2010_03 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 zrI paryuSaNA mahAparva pravacana (2) - potAnA aparAdhonI kSamA mAMgI levAnI che. - bIjAMnA aparAdhone mApha karavAnA che, bhUlI javAnA che. - saMvatsarInI pahelAM pahelAM veravirodhano kSamAnA AdAna-pradAnathI aMta lAvI devAno che. - potAnA AtmAne zAnta-upazAMta karavAno che. AtmAnI zAnti ja sAcuM sukha che. vera-virodha bdayamAM saMgharI rAkhavAthI AtmA azAMta raheze. azAMta AtmA ja duHkha che. azAMta AtmA ja phleza che. zA mATe koI paNa jIvo sAthe vera-virodha rAkhavAM? zuM tame ema samajo cho ke bIjA jIve tamAruM ahita karyuM che? jo tame evuM mAnatA ho to e tamArI moTI bhUla che. jainadharma to kamasiddhAMtamAM mAne che. pratyeka jIvAtmAne sukha maLe che puNyakarmanA udayathI, ane duHkha maLe che pApakarmanA udayathI. sudhare che puNyakarmathI, bagaDe che pApakarmathI. A siddhAMtane mAno cho? to pachI bIja para zA mATe doSa DhoLo cho ke : "A mANase mAruM bagADayuM, ANe mane duHkhI karI nAkhyo ?" koI tamane kaDavA zabdo saMbhaLAve che, koI tamane dago de che. koI tamArI pAsethI paisA laIne pAchA nathI ApatuM, koI tamArI viruddha vAto kare che. to tenA pratye tamArA manamAM dveSa pedA thAya che. huM jANuM chuM. paraMtu evuM kaMI paNa bane tyAre tamAre vicAravAnuM ke AvuM zA mATe bane che? karmasiddhAMtane AdhAre vicArajo. huM vizvAsa sAthe kahuM chuM ke tamArA manamAM dveSa pedA nahIM thAya. koIpaNa kArya, kAraNa vagara banatuM nathI. kAryakAraNano niyama to AkhI duniyA mAne che ne? kAraNa vagara kArya banatuM nathI. A sarvamAnya niyama che. koI vyaktie tamane duHkhI karyA che A eka kArya che. kayA kAraNe A kArya thayuM e vicAravAnI bAbata che. vicAra karazo to khabara paDaze ke tenuM kAraNa tame jAte ja cho. tame tamArA gata janmomAM bIjA jIvone duHkhI karyA che, eTalA mATe A jIvanamAM tamane duHkha AvyuM che. chatAM paNa koIvAra koI jIva pratye roSa thayo, jhaghaDo thaI gayo to tenI kSamA mAgIne tenA manane zAMta karI lo. ane manane zAMta karI lo. bhUla tamArI hoya yA na hoya, paNa tame krodha karyo che. jhaghaDo karyo che, eTalA mATe tamAre enI pAse jaIne tenI kSamA mAgavI joIe. kSamA mAgavAthI tame nAnA nahIM banI jAo, te yAda rAkhajo. jainazAsana to kahe che ke kSamA mAganAro ane kSamA karanAro sadAya mahAna hoya che. manuSyanI mahAnatA namratAmAM rahelI che. mahAnatA saraLatAmAM rahelI che. e tame kadI na bhUlatA. tamAro koI hitakArI-sukhakArI puruSa tamArI bhUla batAve to rIsa na karavI joIe. saraLatAthI bhUlano ekarAra karI levo joIe. bhUla karavA upara pazcAtApa 2010_03 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa4 parva-pravacanamALA karI levo joIe. tyAre ja AtmAnI zuddhi thAya che. zramaNa bhagavAna mahAvIrasvAmI jyAre A bhAratabhUmi upara sadeha vicaratA hatA, e vakhatanI ghaTanA che. kauzAmbI nagarImAM bhagavAna padhAryA hatA. samavasaraNamAM bhagavAnanA upadezanI gaMgA vahI rahI hatI. upadeza sAMbhaLavA devo paNa AvatA hatA. sura-asura paNa AvatA hatA. manuSya ane pazuo paNa AvatAM hatAM. gaNadhara hatA, AcAryo hatA. upAdhyAya hatA ane sAdhu-sAdhvIo paNa hatA. bhagavAnanI prathama ziSyA caMdanabAlAjI- je sarva sAdhvIjIonI-zramaNIvRMdanI mukhA hatI. te paNa samavasaraNamAM hatAM. sUryAsta thayA chatAM paNa upadeza to cAlato rahyo. sAdhvI caMdanabAlAjIe samaya joI lIdho. te sarva sAdhvIonI sAthe upAzrayamAM cAlyAM gayAM, paraMtu sAdhvI mRgAvatIjI tyAM ja upadeza sAMbhaLavAmAM lIna banI UbhA rahyAM hatAM. jyAre upadeza pUro thayo, devo paNa cAlyA gayA, aMdhAra thaI gayuM. mRgAvatIjIe AjubAju joyuM to koI sAdhvI na hatI. teo jhaDapathI upAzraye pahoMcI gayAM. pratikramaNa karyuM, ane gurujInI pAse jaIne kahyuM: 'pUjyA, mane mApha karo, rAta paDI gaI chatAM huM samavasaraNamAM besI rahI." caMdanabAlAjIe kahyuM: "Arye, tuM mahAn kuLamAM janmI che, te dIkSA lIdhI che. rAtrinA samaye upAzrayanI bahAra rahevuM yogya nathI." mRgAvatIjIe vAraMvAra kSamAyAcanA karI, pazcAtApa karyo, "are dhikkAra che mane, mArA nimitte mArAM gurumAtAne keTalo manaphleza thayo?..have pharIthI huM AvI bhUla kadI nahIM karuM.' AtmaniMdA karatAM karatAM mRgAvatIjIne e rAtre ja kevaLajJAna prApta thaI gayuM. eTale ke temano AtmA sarvajJa-vItarAga banI gayo. e rAtre bIjI ghaTanA bane che. jyAM sAdhvI caMdanabAlAjI satAM hatAM tyAMthI eka sApa pasAra thAya che. caMdanabAlAjIno eka hAtha saMstAraka-pathArInI bahAra AvI gayo che. ghora aMdhakAramAM paNa mRgAvatIjIne A drazya dekhAya che. temaNe caMdanabAlAjIno hAtha saMstArakamAM mUkI dIdho. sparza thatAM ja caMdanabAlAjI jAgI gayAM. pAse ja mRgAvatIjI hatAM. temaNe pUchyuM : "Aye, mAro hAtha Ama kema mUkyo?' "sApa AvI rahyo che mATe.' mRgAvatIjIe kahyuM. 'ATalA aMdhakAramAM sApa kevI rIte joyo?' "jJAnathI." kayA jJAnathI?" 'apratipAtI." "zuM apratipAtI jJAnathI joyuM?" kevaLajJAna thaI gayuM che tamane ?" 2010_03 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI paryuSaNA mahAparva pravacana (2) 'hA.' caMdanabAlAjI UbhAM thaI gayAM ane mRgAvatIjInA caraNomAM paDI gayAM. punaHpunaH kSamAyAcanA karI. kSamAbhAvathI upazAMta banyAM ane temane paNa kevaLajJAna prakaTa thaI gayuM ! kSamAyAcanAthI, kSamA ApavAthI kevaLajJAnanI prApti thaI zake che. kSamAbhAva Avo zreSTha bhAva che. 55 sabhAmAMthI : ame kSamA mAgavA jaIe, kSamA mAgI laIe. paraMtu samAvALo kSamA na Ape to zuM karavuM ? : mahArAjazrI H kSamA mAgIne tame upazAnta bano, basa, tamArI ArAdhanA thaI gaI. tamAruM kartavya pUruM thaI gayuM. kSamA na karanArano AtmA upazAnta thato nathI. eTalA mATe te ArAdhaka nathI banI zakato. hA, game teTaluM tapa kare, game teTaluM dAna Ape, jIvanaparyaMta brahmacarya pALe, paraMtu kSamA Ape nahIM ane kSamA mAge nahIM, to sarva prakAranI dharmaArAdhanA vyartha jAya che. e tapanuM, dAnanuM, zIlanuM koI vizeSa mahattva rahetuM nathI. samarAdityakevalI caritra' sAMbhaLyuM che ? samarAdityakevalIno prathama bhava che guNasena rAjAno. bacapaNamAM purohitaputra agnizamane herAna-parezAna karyo hato. agnizamAM kurUpa hato. zarIranAM aMgo vAMkAMcUkAM hatAM. te vikRta aMgovALo hato. rAjakumAra ene gadheDA para besADato. kAMTAno tAja paherAvato...AkhA nagaramAM pheravato vagere. agnizamAM tyAMthI nAsI gayo ane tApasonA AzramamAM jaIne tApasI dIkSA laI lIdhI. ugra tapazcaryA karavA lAgyo. eka eka mahinAnA upavAsa karavA lAgyo. pAraNuM mAtra eka ja divasa karato hato. pahele ghera jatAM tyAM bhikSA maLI jatI to pA2NuM karato, nahIMtara upavAsa zarU karI deto. hajAro mAsakhamaNa karI dIdhAM. rAjakumAra guNasenano rAjyAbhiSeka thayo. te rAjA banI gayo. eka divase e ja AzramamAM pahoMcyo. tyAM agnizamanI khUba prazaMsA sAMbhaLI. darzana karyA. mAsakhamaNanAM pAraNAM rAjamahelamAM karavAnI vinaMtI karI. AzramanA kulapatie vinaMtI mAnya karI. pAraNAMnA divase agnizamAM bhikSA levA mATe rAjamahele gayo. to tyAM lokonI vadhAre halacala hatI. rANIe kumArane janma Apyo hato. Akho mahela khuzImAM jhUmato hato. rAjamahelanA dvAra upara UbhA rahelA agnizamAM tarapha koIe joyuM nahIM. te pAcho pharI gayo. pAraNAM karyA vagara mAsakSamaNa zarU karI dIdhAM. rAjAne tApasanAM pAraNAM yAda AvyAM to khUba moDuM thaI gayuM hatuM. tapovanamAM ne teNe pharIthI pAraNAM rAjamahelamAM karavAnI vinaMtI karI. bhUlanI kSamA mAgI. 2010_03 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva-pravacanamALA bIjI vAra rAjAnA zarIramAM bhayaMkara vedanA utpanna thaI. pAraNAM karavA agnizamAM Avyo to rAjamahela zokamAM DUbI gayo hato. vaidyonI halacala hatI. koIe agnizamane pAraNAM mATe nimaMtraNa na ApyuM. te pAcho cAlyo gayo ane trIjuM mAsakSamaNa zarU karI dIdhuM. 5 darda zamyA pachI rAjAne agnizamAM yAda Avyo. paraMtu te to AzramamAM pAcho cAlyo gayo hato. rAjAe khUba duHkha vyakta karyuM. punaHpunaH kSamA mAgI ane traNa mAsakSaNanAM pAraNAM rAjamahelamAM karavA mATe AgrahapUrvaka vinaMtI karI. trIjI vAra jyAre agnizamAM pAraNAM karavA mATe rAjamahele pahoMcyo to vizALa senAnI halacala hatI. rAjamahelanA medAnamAM hAthIghoDA ane ratha AvatA hatA. agnizamAM keTaloka samaya daravAjA upara Ubho rahyo. paraMtu koIe enA tarapha najara na karI. e AzramamAM pAcho pharI gayo. rAjA jyAre yuddhayAtrA mATe prayANa kare che tyAre ene agnizamanAM pAraNAM yAda AvyAM...e rathamAM na beTho, sIdho daravAje pahoMcyo...paraMtu samaya vItI gayo hato. te Azrame gayo. paraMtu agnizamAM roSamAM hato. tenA manamAM bAlyakALanI smRti tAjI thaI. rAjA pratye ghora verabhAvanA jAgRta thaI gaI hatI. teNe AjIvana upavAsano saMkalpa karI lIdho hato. ane 'janama janama rAjAne mAranAro banuM.' evo saMkalpa karI lIdho hato. rAjA kulapatinI sAme raDI paDayo. vAraMvAra kSamA mAgI. potAnI bhUlano svIkAra karyo. paraMtu agnizamAM upazAnta na thayo. nava bhava sudhI agnizamAM guNasenane mArato rahyo. pariNAme agnizamAM narake gayo. guNasena samarAditya rAjAnA bhavamAM kevaLajJAna prApta karIne mokSamAM gayo. verabhAva jIvane durgItamAM laI jAya che. kSamAbhAvanA jIvane mokSamAM laI jAya che eTalA mATe kSamA dhAraNa karIne AtmAne upazAMta karatA raho. paryuSaNAparvamAM upazAMta thavAnuM che. namra ane saraLa banIne paraspara kSamA karI levI joIe. aThThama tapa H paryuSaNAmahAparvanuM cothuM kartavya che aThThama tapanuM. niraMtara traNa divasa upavAsa karavAnA hoya che. pAkSika tapa eka upavAsano hoya che. cAturmAsika tapa chaThTha (be upavAsa)no karavAno hoya che. ane paryuSaNAmAM akramano tapa karavAno hoya che. zArIrika azaktine kAraNe koI aThThamatapa na karI zake to teNe 6 AyaMbila' karavAM joIe. je AyaMbila na karI zake teNe nava 'nIvI' karavI joIe. je nIvI' na karI zake teNe bAra 'ekAsaNAM' karavAM joIe. je loko ekAsaNAM na karI zake temaNe 24 besaNAM ka2vAM joIe. ane jeo besaNAM ya na karI zake temaNe 6 hajAra zlokono (athavA gAthAno) svAdhyAya karavo joIe. athavA 60 mALA zrI 2010_03 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI paryuSaNA mahAparva pravacana (2) pa7 navakAramaMtranI (pUrAM navapadanI) gaNavI joIe. A jinAjJA che. bIjo koI vikalpa karyA sivAya akramano tapa karavo joIe. jyAre cakravartI rAjAne digvijaya karavA nIkaLavAnuM hoya tyAre aThThama tapa kare che. akramanA prabhAvathI enI senAmAM devalokanA devo upasthita thAya che. zrIkRSNa mahArAjAe mAtA devakInI IcchA pUrNa karavA aThThamano tapa karyo hato ne? devakInA putro emanA janma sAthe ja chInavI levAmAM AvyA hatA, tethI koI paNa putrane potAnI godamAM laIne lAlanapAlana karI zakI na hatI. temanA manamAM navA putranI IcchA jAgRta thaI hatI. zrIkRSNa e IcchA pUrNa karI hatI. e rIte rAjA jarAsaMdha sAthe yuddha karatI vakhate jyAre jarAsaMdhe zrIkRSNanI senA upara jarA-vidyAno prayoga karyo to kRSNanuM sainya yuddhabhUmi para behoza thaI gayuM hatuM, e samaye nemikumAre kaSNane aThThama tapa karIne devI padmAvatIjI pAsethI pArzvanAthajInI pratimA meLavavAnuM kahyuM hatuM. zrIkRSNa aThThamano tapa karyo hato. devI padmAvatIjIe bhagavAna pArzvanAthajInI pratimA ApI. pratimAno snAtrAbhiSeka karavAmAM Avyo. snAtrajaLa sainya para chAMTavAmAM AvyuM. ane "jarA-vidyA' bhAgI gaI. zrIkRSNano vijaya thayo. tyAM ja zaMkhezvara gAma vasAvavAmAM AvyuM. ane tyAM ja pArzvanAtha bhagavAnanI mUrti sthApavAmAM AvI. - aThThama tapano aciMtya prabhAva che. ApaNe to be uddezathI A mahAparvamAM tapa karavAnAM che. prathama uddezya che karmakSaya karavAno ane bIjo che jinAjJApAlanano. - tapazcaya karatI vakhate ciMtana karavuM ke "mArA AtmAno svabhAva anAhArI che. khAvuM-bhojana karavuM e mArA AtmAno svabhAva nathI, khAvuM paDe che te karmanA baMdhanane lIdhe. mArA karmonuM baMdhana tUTI jAya, mArI svabhAvadazA prakaTa thAya, eTalA mATe mAre tapa karavo ja che." bIjI mahattvanI vAta e che ke aThThama tapa karavAthI traNa divasa khAvApIvAnI jhaMjhaTa rahetI nathI. ethI traNa divasa vyAkhyAna-zravaNa athathI iti sudhI thaI zake che. 'kalpasUtranAM vyAkhyAno zAntithI, ekAgracitte sAMbhaLavAM joIe. vyAkhyAna pahelethI aMta sudhI sAMbhaLavuM joIe. dazalAkha karoDa varSanI narakagatinI pIDAnA kAraNabhUta kamano nAza eka akrama karavAthI thaI jAya che. keTalo prabhAvazALI che A tapa? manathI nakkI karI lo ke "A paryuSaNAparvamAM mAre aThThama tapa karavo ja che.' - manobaLa hovuM joIe. tapa manobaLathI thAya che. nAnAM nAnAM bALako paNa aThThama tapa karI le che. zraddhAnuM baLa hoya che e bALakomAM. 2010_03 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva-pravacanamALA sarvamapi tapo gatazalyaM kAryaM, sazalyaM duSkaramapi tapo nirarthakam / sarva prakAranuM tapa zalyarahita hRdayathI karavuM joIe. sazalya hRdayathI kareluM duSkara tapa paNa nirarthaka banI jAya che. eTale ke nirvANasAdhaka banatuM nathI. 58 asaMkhya varSa purANI eka vArtA che. rAjakumArI lakSmaNAnI vArtA che. svayaMvara maMDapamAM teNe patine pasaMda karyo hato. paraMtu durbhAgyathI te alpa samayamAM ja vidhavA banI gaI hatI. teNe saMsAra tyajI dIdho ane sAdhvI banI gaI. eka divase lakSmaNA sAdhvIe pakSI-pakSINInI ratikriDA joI. teNe manamAM vicAra karyo : 'jinezvaroe strI-puruSanI ratikriyAno sAdhu-sAdhvIo mATe kema niSedha karyo haze ? sAcuM che ke teo avedI che, vItarAga che. temane zuM khabara ke savedI jIva keTalA vyagra hoya che ?' vagere........ paraMtu vicAryA pachI te tarata ja sAvadhAna thaI gaI H 'mAre AvuM vicAravuM joItuM na hatuM. ghora pazcAtApa karavA lAgI. mAre prAyazcitta karavuM paDaze. prAyazcitta karavA mATe mAre mAruM mAnasika pApa gurudevanI sAme prakAzita karavuM paDaze. e vagara mAro AtmA zuddha nahIM thAya.' te gurudeva pAse javA nIkaLI. rastAmAM enA pagamAM kAMTo vAgyo. mane apazukana thayA che' vicAratI gurudevanI pAse gaI. teNe gurudevane pUchayuM : 'gurudeva, koI sAdhvI pakSIonI ratikriDA joIne evuM evuM vicAre to tene zuM prAyazcitta karavuM paDe ?" 'meM AvuM vicAryuM hatuM.' e pramANe te na bolI. Ane zalya' kahe che. pApane chupAvavuM e zalya che. lakSmaNA sAdhvIe zalya hRdayamAM rAkhyuM. pacAsa varSa sudhI teNe ghora tapazcacaryA karI...sAdhvI jIvananI tamAma dharmIkrayAo karatI rahI. chatAM paNa te zuddha na banI zakI. ArtadhyAnamAM marIne aneka bhavomAM janma-maraNa karatI rahI. AgAmI covIsImAM prathama tIrthaMkaranA zAsanamAM eno mokSa thaze. eTalA mATe niSpApa hdayathI tapazcaryA karavI joIe. caityaparipATI : paryuSaNA mahAparvanuM pAMcamuM kartavya che caityaparipATInuM. caitya eTale jinamaMdira. gAmamAM jeTalAM jinamaMdiro hoya, e sarve jinamaMdironAM darzana-vaMdana karavAnAM che. sarva jinamaMdirone sajAvavAM joIe. sAruM Dekorezana karavuM joIe. jo kadAca samUhamAM gAyana-vAdana sAthe darzane javAnuM hoya to rastA paNa sajAvavA joIe. rastAmAM anAtha, apaMga lokone dAna ApavuM joIe. bhaktipUrNa hRdayathI paramAtmAnAM darzana-vaMdana mATe javuM joIe. I darzanAd duritadhvaMsI vaMdanAdvAgchitapradaH pUjanAtpUrakaH zrINAM jinaH sAkSAt suradumaH // 2010_03 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI paryuSaNA mahAparva pravacana (2) 59 jinapratimAne sAkSAt jinezvara mAnIne enAM je darzana kare che enAM pApa naSTa thAya che. je vaMdana kare che tene vAMchita phaLa-sukha maLe che, ane je pUjA kare che tene saMpatti prApta thAya che. eTalA mATe jinezvaradeva sAkSAt kalpadruma che. 'huM jinamaMdire jAuM.' ATalo vicAra karavAthI manuSyane upavAsanuM phaLa maLe che. javA mATe Ubho thAya che tyAre be upavAsanuM phaLa maLe che. cAle che tyAre traNa, mArgamAM bhAvollAsa vadhe che tyAre cAra upavAsanuM, jinamaMdire pahoMce che tyAre pAMca upavAsanuM...ane paramAtmAnAM darzana thatAM eka mAsanA upavAsanuM phaLa maLe che. A to sAmAnya phaLa batAvyuM che. bhAvavRddhithI je phaLa maLe che, ene koNa batAvI zake ? uttama bhAvothI, uttama sAmagrIthI paramAtmAnI pUjA karavI joIe. zakti anusAra jinazAsananI unnati karavI joIe. eTale ke je ajaina loko che, temanA manamAM paNa jinazAsana pratye prema utpanna thAya, tevAM kAryo karavAM joIe. paryuSaNA mahAparvamAM AvAM kAryo khAsa karavAM joIe. jinamaMdira ane upAzraya Adi dharmasthAnonI AsapAsa rahenArAM lokonI sAthe vizeSarUpe sAro vyavahAra karavo joIe. parva-mahAparvanA divasomAM svAbhAvika rUpe dharmarahita lokomAM paNa dharmabhAvanA pedA thAya che. paraMtu vAtAvaraNa sadbhAvapUrNa hovuM joIe. maitrIpUrNa, premapUrNa ane karuNAsabhara vAtAvaraNamAM dharmahIne loko paNa dharma tarapha vaLe che. hA, manuSya dharmahIna bhale ho, paraMtu mUrkha na hovo joIe. prAjJa hovo joIe. samajadAra ane vivekI hovo joIe. mUrkha mANasane lAkhavAra upadeza ApavAmAM Ave to paNa te dharmanAM rahasyone samajaze nahIM. dharmanI vAto samajaze to nahIM ja, uparathI roSa ka2ze. krodha karaze. niMdA karaze. eTalA mATe mUrkhAone upadeza na ApavAnuM jJAnIoe kahyuM che. yasya nAsti svayaM prajJA zAstraM tasya karoti kim ? locanAbhyAM vihinasya pradIpaH kiM kariSyati ? 'jenAmAM buddhi nathI, zAstra enuM zuM kalyANa kare ? aMdhane dIvo kevI rIte prakAza Apaze ?' mUrkhatAne dUra karIne zAstrokta-mArga upara cAlavuM e ja zreyaskara bane che. Aje paryuSaNAparvanAM pAMca kartavyonuM saMkSepamAM vivecana karyuM che. vArSika agiyAra kartavyonA viSayamAM kAle pravacana thaze. Aja basa, ATaluM ja. 2010_03 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . pravacana : 4 zrI paryuSaNA mahAparva trIjo divasa E 'jo ja ke : ( saMkalanA vArSika 11 kartavyo. 1. saMghapUjAH - zramaNapradhAna caturvidha saMgha. - bhaktinA, uddhAranA prakAro. 2. sAdharmika bhaktiH - sAdharmika-prema.. | - dukhI sAdhamikono uddhAra. - khI sAdharmikoe zuM na karavuM joIe. 3. traNa prakAranI yAtrA: - bhaktiyAtrA rathayAtrA, tIrthayAtrA - rathayAtrA kevI kADhavI, pratimA moTAM rAkho. 4. snAtra-mahotsavaH - pa. devadravyanI vRddhiH - vRddhinA upAyo - sAthe ja sAdhAraNadvavyanI vRddhi kare. 6. mahApUjA 7. rAtrijagaraNaH - rAtribhojana na karo. - lAuDaspIkaro dhImA rAkho. ! 8zratabhaktiH | - RtabhaktinA upAyo. - prabhAvanA. - AzAtanAtyAga, - pracAra-prasAra. 9. udyApana 10. tIrthaprabhAvanAH - tIrtha eTale jinazAsana. ( 11. hRdayazuddhi 2010_03 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zra paryuSaNA mahAparva pravacana (3) paramakRpAnidhi paramAtmA tIrthaMkaradevoe samagra vizvanA kalyANa mATe dharmatIrthanI sthApanA karIne jIvone dharmano mArga batAvyo. "dharmathI ja sukha maLe che, dharmathI zAnti maLe che. e vAta manuSyanA manamAM vRDha thaI javI joIe. dharmanI upAdeyatA manamAM ThasI jatAM dharmapuruSArthamAM pragati thAya che. dainika dharmakartavyonuM pAlana thAya che, parvanAM dharmakartavyonuM pAlana thAya che, ane vArSika dharmakartavyonuM pAlana thAya che. . paryuSaNA mahAparvanA prathama divase dainika 6 kartavyo batAvyA, bIjA divase A mahAparvanAM 5 kartavyo batAvavAmAM AvyAM, ane Aja vArSika 11 kartavyo batAvIza. A 11 kartavyonuM varSamAM ochAmAM ochuM eka-eka vAra to pAlana karavuM ja joIe. e kartavyo A prakArano cheH 1. saMghapUjA. 7. rAtrijAgaraNa. 2. sAdharmika bhakti. 8. zrutabhakti traNa yAtrAo. 9. udyApana 4. snAtra mahotsava. 10. tIrtha prabhAvanA devadravyanI vRddhi 11. AlocanA 6. mahApUjA. 1. saMghapUjA paheluM vArSika kartavya che saMghapUjA, saMghanI pUjA karavAnI hoya che. saMgha pUjaya che mATe enI pUjA karavAnI che. kayo saMgha pUjya che, e vAta barAbara samajI lejo. sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA e caturvidha saMdha' pUjanIya che. caturvidha saMghamAM zramaNonuM prAdhAnya hoya che. eTalA mATe saMghanuM nAma "zramaNapradhAna caturvidha saMgha che. eTale ke zramaNoe karelo zAstrAnusArI nirNaya, saMghano nirNaya mAnavAmAM Ave che. zramaNonI AjJA vagara mAtra zrAvaka-zrAvikAono nirNaya saMghano nirNaya nathI manAto. zramaNapradhAna caturvidha saMgha ja pUjanIya tathA vaMdanIya che. evA saMghanI varSamAM ekavAra-ochAmAM ochI ekavAra paNa pUjA karavI joIe, eTale ke satkAra karavo joIe. - sAdhu-sAdhvIne bhaktibhAvathI nidoSa bhikSA ApavA jAie. vastra-pAtra, auSadha, pustaka vagere saMyamopayogI upakaraNo ApavAM joIe. vadhAre zakti na hoya to muhapattinuM dAna paNa ApavuM joIe. pa. davajhabbe 2010_03 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra pUrva-pravacanamALA - zrAvaka ane zrAvikAne sanmAnapUrvaka potAne ghera nimaMtraNa ApIne uttama bhojana, vastra, alaMkArathI bhakti karavI joIe. zakti anusAra bhakti karavI joIe. caturvidha saMghanI bhakti jinezvaradevanI bhakti kahevAmAM AvI che. kAraNa ke caturvidha saMghanI sthApanA jinezvaradeva kare che. e dRSTie tIrthanI eka vyAkhyA "cADavo saMgho tirthaM|" evI paNa karavAmAM AvI che. eTalA mATe saMghabhaktinA vArSika kartavyanuM pAlana karavuM joIe. 2. sAdharmika bhaktiH - bIjuM vArSika kartavya che sAdharmika bhaktinuM, sAdharmika bhaktinA viSayamAM kAle meM kahyuM hatuM. paryaSaNA mahAparvanuM kartavya to che ja, sAdharmika bhakti vArSika kartavya paNa che, sAdharmiko pratye hArdika prIti haze to ja temanI bhakti thaI zakaze. prIti vagara bhakti kevI ? paramAtmA jinezvaranA dharmazAsana pratye zraddhA-vizvAsa rAkhanAro zrImaMta hoya yA garIba hoya, temanA pratye prIti hovI joIe. paramAtmA pratye hRdayamAM prIti che ? paramAtmA pratye prIti haze to temanA dharmazAsana pratye paNa prIti thaze, ane tyAre sAdharmiko pratye paNa prIti thaze. 'A mArA paramAtmAnA zAsana pratye zraddhA rAkhanArA che, mArA bhAIo che, temanI bhakti karuM,' evo ullAsa hRdayamAM jAgavo joIe. jo tame zrAvaka cho, zrImaMta cho ane tamArA nagaramAM, gAmamAM duHkhI sAdharmika che, to teno uddhAra karavAnI bhAvanA hRdayamAM jAgavI joIe. 'sAdharmika mAro baMdhu che, huM tenI nirdhanatA dUra karuM. te duHkhI na rahevo joIe. evI bhAvanA hRdayamAM udbhavavI joIe. duHkhI sAdharmikonA uddhAranA upayo H mAtra so-baso rUpiyAnI sahAyatA karavAthI sAdharmikano uddhAra karI zakAto nathI. tamArI bhAvanA to e hovI joIe ke : 'mArA duHkhI sAdharmikane mArA jevo zrImaMta banAvuM.' jo tame udyogapati ho to duHkhI sAdharmikone koI sArA vyavasAyamAM joDo. jo tame moTA vepArI ho to duHkhI sAdharmikone Arthika sahakAra ApIne koI dhaMdho karAvI zako cho. duHkhI sAdharmikone vizeSa vyAvahArika prasaMgomAM gupta rUpe Arthika sahayoga ApIne temane ciMtAmukta karI zako cho. duHkhI sAdharmikoe potAnuM gaurava khoIne yAcaka na banavuM paDe. temaNe 2010_03 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI paryuSaNA mahAparva pravacana (3) a samatAbhAvathI potAnI daridratAnA divaso vyatIta karavA joIe. duHkho sahana karavAnI kSamatA vadhAravI joIe. karmanA siddhAMtane samajIne koI paNa jIva pratye roSa karyA vagara zakya eTalo athapuruSArtha karatA rahevuM joIe. have je vAto kahuM, te vAtonuM duHkhI sAdhamikoe dRDhatAthI pAlana karavuM joIe? * pAna, bIDI, sigareTa, cA vagere vyasanothI mukta rahevuM. * hoTalanuM kharca baMdha karavuM. * sinemA-nATakanA phAlatu kharca na karavA. * kapaDAnA kharacA ochA karavA, sAdagIthI jIvavuM. * devuM na karavuM. * sAMsArika vyavahAro sAdagIthI patAvavA. * koInI sAme hAtha na dharavo. * sadAya paramAtmapUjana - darzana karavAM. * pratidina saddagurunI preraNA pAmatA rahevuM. * rAtribhojana ane kaMdamULano tyAga karavo. * pratidina 108 navakAramaMtrano jApa karavo. * ApaNA karatAM vadhAre duHkhI loko tarapha joyuM. emanA duHkhono vicAra karavo, jethI dInatA na Ave. 3. traNa prakAranI yAtrA trIjuM kartavya che varSamAM traNa prakAranI yAtrA karavAnuM. pahelI yAtrA che bhaktiyAtrA. jinamaMdiramAM prabhubhaktino mahotsava Ayojita karavo joIe. je tame zrImaMta ho to tamAre varSamAM ochAmAM ochuM ekavAra ATha divasano bhaktimahotsava karavo joIe. gItagAna saMgItathI prabhubhakti karavI joIe. samagra saMghane niyaMtrita karavo joIe. ATha divasano mahotsava karavAnI zakti na hoya to pAMca divasano, traNa divasano ke eka divasano paNa mahotsava karavo joIe. maMdirane sajAvavuM joIe. paramAtmAnI suMdara aMgaracanA karavI joIe. paramAtmAnI sAme uttama koTinAM phaLa, mIThAI-mevA vagere samarpita karavAM joIe. A prakAranA mahotsavanuM Ayojana karatI vakhate eka vAtanI khAsa sAvacetI rAkhavI joIe. rAtrinA samaye moDA sudhI maMdiramAM gIta gAna karavAM nahIM. bhakti pachI cA-pANI-nAstA vagerenuM Ayojana na karavuM. rAtribhojana karavuM e moTuM pApa 2010_03 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 parva-pravacanamALA che. prabhubhaktinA AvA prasaMgomAM vizeSarUpe rAtribhojana baMdha thavuM ja joIe. prabhubhakti bhAvapUrNa ane arthagaMbhIra gItothI karavI joIe. banI zake to tyAM zAstrIya rAgomAM gIto gAvAM joIe. lokagItonA layamAM paNa gAI zako cho. zAnta ane zAstrIya rAgonA gItonI tarajamAM paNa gAI zakAya che. gAnAra ane sAMbhaLanAranI bhAvazuddhi ane bhAvavRddhi thAya e draSTie gItonI pasaMdagI karavI joIe. bIjI yAtrA che rathayAtrA. rathayAtrA mATe 'varaghoDo' zabda rUDha thaI gayo che, paraMtu e zabda badalavo joIe. rathayAtrA zabdanuM pracalana thavuM joIe. varSamAM ekavAra paNa rathayAtrAnuM Ayojana karavuM joIe. sukhI sadguhastha A Ayojana karI zake che. khAsa to paryuSaNa parvanI pUrNAhuti pachI prAyaH dareka gAmamAM rathayAtrA nIkaLe che. athavA moTA mahotsavanA AyojanamAM rathayAtrA nIkaLe che. sabhAmAMthI rathayAtrA kADhavAnuM prayojana zuM che? mahArAjazrIH kAraNa ke sarva varganA loko ApaNA maMdiromAM AvI zakatA nathI. je loko maMdiramAM AvIne paramAtmAnAM darzana karI zakatA nathI, teo rathayAtrA daramyAna rathamAM birAjita paramAtmAnAM darzana karI zake che. je loko ALasane kAraNe, yA mAnyatAne kAraNe yA to anya koI kAraNathI maMdiramAM jaI zakatA nathI e loko paNa rathayAtrAmAM paramAtmAnAM darzana karI zake. sarva loko vItarAga paramAtmAnAM darzana dUrathI karI zake eTalA mATe rathamAM paramAtmAnI suMdara ane vizALa mUrti sthApita karavI joIe. paramAtmAnI. vItarAgatA lokonA najare AvavI joIe. bIjA devo rAga-dveSI hoya che, paNa ApaNA deva vItarAgI che e vAta na bhUlavI joIe. duniyAnA medAnamAM jyAre ApaNe ApaNA paramAtmAne laI jaIe tyAre temanI vItarAgatA ja vizvane dekhADavI joIe. eTale ke mugaTa, kuMDaLa vagere na paherAvavAM joIe. aMgaracanA na karavI joIe. maMdiramAM bhale tame bhavya aMgaracanA karI, paraMtu rathayAtrAmAM na karavI joIe. jethI lokone prabhunI vItarAga avasthAnAM darzana thaI zake. rathayAtrAmAM zrAvaka-zrAvikAoe pagamAM pagarakhAM na paheravAM joIe. vastra svaccha ane suMdara paheravAM joIe. A viSayamAM khAsa sUcanA ApavA icchuM chuM. yAtrA daramyAna paramAtmabhaktinAM gIto ja gAvAM joIe. sUtrona pokAravAM joIe. sUtra-pokAravAthI cUMTaNI-saraghasa jevI sthiti thaI jAya che. paramAtmAnI jaya bolAvI zako paNa evAM sUtro na bolAvAM joIe ke jethI ajaina lokonA manamAM ISa utpanna thAya yA to TheSa thaI jAya. 2010_03 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 zrI paryuSaNA mahAparva pravacana (3) trIjI yAtrA che tIrthayAtrA. varSamAM eka vAra tIrthayAtrA karavI ja joIe. paraMtu padayAtrA karatAM karatAM tIrthamAM javuM joIe. koI paNa vAhanano upayoga na karavo joIe. page cAlavAnI Adata paNa hovI joIe. padayAtrAnA aneka lAbha che. Aja e lAbha batAvavAno samaya nathI, koI vAra batAvIza. paraMtu padayAtrAnuM mahattva khUba ja che, je tIrtha najIka hoya, cAlavAnI jeTalI zakti hoya e pramANe tyAM javuM joIe. kyAMka saMghayAtrAo paNa nIkaLe che. saMdhamAM joDAIne paNa pagapALA tIrthayAtrA karI zako cho. sabhAmAMthI keTalAMka varSothI TrenomAM, basomAM, kAromAM paNa saMgha kADhavAmAM Ave che. mahArAjazrI : saMghayAtrAmAM 6 niyamonuM pAlana karavuM paDe che. e vAta jANo cho ne ? sAMbhaLI lo e cha niyama. pahelo che pAdavihAra, bIjo che ekAsana (eka vAra bhojana) trIjo che sacittano tyAga, cotho che brahmacarya-pAlana, pAMcamo che bhUmi zayana ane chaThTho che samyaktano bhAva. sadgurunA saMyoga vagara Trena vageremAM A niyamonuM pAlana karI zako kharA ? A niyamo uparAMta pratidina be samaya pratikramaNa, pratidina prabhupUjA, jinavANInuM zravaNa, rAtribhojananAM tyAga, vagere Trena yA to basomAM zakya che kharuM ? hoya to paNa keTaluM zakya che ? eTalA mATe kahuM chuM ke tIrthayAtrA pagapALA ja karavI joIe. saMgha pagapALA ja kADhavo joIe. tIrthamAM jaIne zAntithI - be, cAra divasa rahevuM joIe. sarva sAMsArika kAryothI mukta thaIne tIrthadhAmamAM mana, vacana, kAyAne zuddha karavAM joIe. paramAtmAnAM darzana-vaMdana, pUjana karavAM joIe. stavana ane dhyAnamAM samaya vyatIta karavo joIe. tIrthadhAmomAM keTalAMka varSothI aneka aniSTo, dUSaNo pravezI gayAM che. tIrthonI dharmazALAo pApazALAo banatI jAya che. abhakSya khAvuM, madirA pIvI, jugAra ramavo, vyabhicAra sevavo. vagere pApo thavA lAgyAM che. tame loko e pApothI baco eTalA mATe jAgRta karuM chuM. tIrthadhAmamAM pApa karavAthI e pApa vajralepa jevAM nikAcita banI jAya che. e pAponuM phaLa bhogavavuM ja paDe che. tIrthayAtrA sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikAonI sAthe ja karavI joIe. niyamonuM pAlana karIne ja ka2vI joIe, ane to ja tIrthayAtrAnuM viziSTa phaLa prApta karI zako. 2010_03 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 99 4, snAtra mahotsava H cothuM vArSika kartavya che snAtra mahotsava. paraMtu tame loko savA rUpiyAno nakaro maMdiramAM ApIne je snAtrapUjA karAvo cho ke karo cho tenI vAta nathI. A snAtra mahotsava to bhavyatAthI karavAno hoya che. bhale varSamAM eka vAra karo. paraMtu karavo joIe uttama bhAvothI ane uttama sAmagrIthI. samagra saMghanI sAthe karavo joIe. je rIte meru parvata upara 64 indro maLIne paramAtmAno snAtrAbhiSeka kare che, e rIte karavo joIe. sAmagrI paNa zreSTha hovI joIe. paramAtmAnI sAme samarpaNa karavAnI sAmagrI vipula hovI joIe, vizuddha hovI joIe. jo hradayamAM paramAtmaprIti haze to samarpaNa zreSTha ja thaze. prIti samarpaNa karAve ja che. 5. devadravyanI vRddhi : parva-pravacanamALA pAMcamuM vArSika kartavya che devadravyanI vRddhi karavAnuM. eTale ke tamAre tamAruM dravya paramAtmAne samarpita karavuM joIe. e dravyathI jIrNa maMdiranuM samArakAma thaI zake, navuM jinamaMdira banI zake, jinapratimAnuM nirmANa thaI zake. devadravyanI vRddhi mATe gItArtha puruSoe keTalAka upAyo nizcita karyA che, jethI dareka varSa saraLatAthI devadravya maMdirane maLatuM ja rahe. * maMdiramAM je bhaMDAra rAkhavAmAM Ave che, e bhaMDAromAM tame je rUpiyA nAkho cho te devadravya kahevAya che. * tIrthamAM saMghapati tIrthamALA pahere che, e tIrthamALAnI bolInA rUpiyA devadravyamAM jAya che. * upadhAna tapa karanArAone je mALA paherAvavAmAM Ave che, tenI bolInA rUpiyA devadravyamAM jAya che. * paryuSaNAparvamAM bhAdaravA suda ekame je cauda svapna batAvavAmAM Ave che, e svapnonI bolInA rUpiyA devadravyamAM jAya che. pAraNuM jhulAvavuM vagerenI bolInA rUpiyA paNa devadravyamAM jAya che. anya keTalAya upAyo che devadravyanI vRddhi mATenA. e upAyone kAraNe Aja prAyaH tamAma maMdiro pAse devadravya jamA che. keTalAMka maMdironI pAse to aDhaLaka devadravya jamA che. jo maMdiranA TrasTIo samajadAra hoya to temaNe devadravyano saMgraha na karavo joIe. jyAM jyAM maMdiro jIrNa hoya te maMdirono jIrNodvAra ka2vAmAM devadravyano upayoga karavo joIe. vartamAna kALamAM 'sAdhAraNa dravyanI vRddhi karavAnuM kAma parama kartavya banI gayuM 2010_03 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI paryuSaNA mahAparva pravacana () 67 che. je je kAryomAM devadravya kAma na AvatuM hoya tyAM "sAdhAraNa dravya' kAma Ave che. eTale ke maMdiranI vyavasthAnuM ane pUjanasAmagrInuM kharca prAyaH sAdhAraNa dravyamAMthI karavAnuM che. tame loko sAdhAraNa khAtAmAM khUba ochA rUpiyA Apo cho, ane kharca vadhAre thAya che ! TrasTIo potAnA gajavAmAMthI khoTa-pUrti karatA nathI ! keTalAka TrasTIo devadravyano upayoga karI de che ! ethI khUba doSa lAge che. jevI rIte devadravyanI vRddhi mATe pUrvAcAryoe keTalAka upAyo batAvyA che, e rIte sAdhAraNa dravyanI vRddhi mATe vartamAna kALanA AcAdavoe upAya batAvavA joIe. dareka sAla phaMDaphALA karavAthI jeTalI jarUrI hoya teTaluM sAdhAraNa dravya maLatuM nathI. je rIte 14 svapnonI bolI bolAya che e rIte sAdhAraNadravyanI vRddhi arthe koI bolInuM Ayojana karavuM joIe. tame bolI (uchAmaNI)mAM lAkho rUpiyA Apo cho. sabhAmAMthI bolI bolavAmAM amane lokone jusso AvI jAya che. mahArAjazrI H sAruM che ne ? e rIte paNa paisAno tyAga thaI jAya che ne! je rastAthI paisA chUTe e rasto sAro. sAdhAraNa dravya mATe mAre tamArI pAsethI paisA choDAvavAnA che ! koI bolInuM Ayojana karavuM paDaze. anyathA devadravyano durupayoga thaze! sabhAmAMthIH devadravyanA rUpiyA upAzraya-dharmazALAmAM vAparI zakAya kharA? mahArAjazrI na vAparavA joIe. tamAre dhamarAdhanA karavA mATe upAzraya, dharmazALA jarUrI hoya to tamArA paisAthI banAvo. devadravyanuM Ayojana kadI na karo. karyuM hoya to vyAjasahita paisA maMdiramAM pAchA ApI dejo. nahIMtara mahApApanA bhAgIdAra banazo. devadravya sAthe kadIye ramata na karavI. sAdhAraNa dravyanI vRddhi karatA rahezo to devadravya surakSita raheze. u. mahApUjAH chaThuM vArSika kartavya che mahApUjAnuM. eTale ke zrAvaka-zrAvikAe varSamAM eka vAra paNa mahApUjA karAvavI joIe, jo Arthika sthiti sArI hoya to. jinamaMdiramAM, upAzrayamAM, athavA potAne ghera paNa mahApUjA karAvI zako che. laghu zAntisnAtra, bRhatuzAntisnAtra, siddhacakra mahApUjana vagere mahApUjA kahevAya che. jo Arthika sthiti bahu sArI na hoya to paMcakalyANakapUjA, navapadapUjA bhaNAvI zako cho. paraMtu varSamAM eka vAra evI mahApUjA thavI joIe. A kartavya 2010_03 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 parva-pravacanamALA samRddha gRhastho mATe che. 7. rAtri jAgaraNa : sAtamuM kartavya che rAtri jAgaraNanuM. rAtrinA samaye paramAtmAnI bhakti karavI. joIe. A dainika kartavya nathI, vArSika kartavya che. varSamAM be-cAra vAra A kartavyanuM pAlana karavuM joIe. koI tIrtha hoya, zAnta suMdara jagA hoya tyAM yAtrIone ekatra karIne vAjiMtro sAthe madhura svaramAM paramAtmAnAM gIto gAvAM joIe. e rIte tIrthaMkara paramAtmAno kalyANa-dina hoya, guruno svargArohaNa dina hoya, to rAtrinA samaye paramAtmAnAM gIta gAvAM joIe, paraMtu keTalIka bAbatonuM dhyAna avazya rAkhavuM joIe. pahelI vAta to e che ke rAtrimAM khAvuM-pIvuM nahIM. sabhAmAMthI keTalAka loko rAtre bhAMga pIe che ane jorajorathI gAya che. mahArAjazrI A khoTuM che. eTalA mATe to kahuM chuM ke rAtre khAvuM-pIvuM na joIe. bIjI vAta che-lAuDaspIkaranI. daza vAgyA pachI lAuDaspIkara baMdha thaI javuM joIe. lokonI zAntino bhaMga na thavo joIe. duniyAne saMbhaLAvavA mATe rAtrijAgaraNa karavAnuM nathI. paramAtmAnI bhakti mATe gAvAnuM che. zAntithI madhura svaromAM paramAtmagIta gAvAM joIe. paramAtmaprIti vadhAravA mATe rAtri jAgaraNa karavAnuM hoya che. 8. zrutabhaktiH AThamuM vArSika kartavya che zrutabhaktinuM zruta eTale zAstrajJAna. zAstrajJAnanI bhakti karavI joIe. bhaktinA keTalAka prakAro batAvuM chuM. * ucca Asana para-Tebala upara AgamagraMthone sthApita karIne zuddha zarIra ane zuddha vastrothI vAsakSepa dvArA pUjA karavI joIe. sugaMdhita puSpothI AgamagraMthonI pUjA karavI joIe. dhUpa ane dIpathI pUjA karavI joIe. cAMdI, suvarNa Adi arpaNa karavAM joIe. * zrutajJAna pratye prema ane Adara vadhAravo joIe. * Arthika zakti hoya to dharmagraMthone zreSTha kAgaLa upara lakhAvavA joIe. sonA, agara cAMdInI zAhIthI lakhAvavAM joIe ane jJAnabhaMDAromAM surakSita rAkhavA joIe. * prativarSa eka vAra mA be vAra jJAnabhaMDAranI abharAIo uparathI zAstrone bahAra kADhIne sApha karavAM joIe. saphAI karAvavI joIe. * sAdhu-sAdhvInA adhyayanamAM yogadAna ApavuM joIe. temane pustako, 2010_03 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI paryuSaNA mahAparva pravacana (3) noTabuko..Adi ApavAM joIe. jo bhaNAvanAra paMDita hoya to temane puraskAra Apavo joIe, bAlyakALamAM jagadguru zrI hIravijayasUrijI devagirimAM SaDradarzananuM adhyayana karavA gayA hatA tyAre devazI zAha ane temanI dharmapatnI jayabAIe bhaNAvanAra paMDitane pUro kharca Apyo hato. * pratidina navuM zAstrajJAna prApta karavuM joIe. ane prApta kareluM purANuM jJAna bhUlavuM na joIe. rAjA kumArapALa, mahAmaMtrI vastupALa, mahAmaMtrI pethaDazAha vagere mahAnuM zrAvakonI zrutabhaktinI hArdika anumodanA karavI joIe. * jinazAsanano AdhAra zrutajJAna che. e vAta sadeva yAda rAkhavI joIe. suMdara pustako chapAvIne jaina-ajaina lokone ApavAM joIe. * dezamAM ane videzomAM akSarajJAnanuM pramANa vadhyuM che. loko pustako vAMce che. jo temane temanI bhASAmAM jainadharmanuM sAhitya maLe to teo avazya vAMcaze. ApaNA dezamAM 3pa karoDathI paNa vadhu loko hindIbhASI che. hindI bhASAmAM jainadharmanuM vipula sAhitya chapAvuM joIe. evA sAhityanA prakAzanamAM tamAre lokoe lAkho rUpiyA kharacavA joIe. * aMgrejI bhASAmAM paNa jaina sAhitya vipula pramANamAM chApavuM joIe. aMgrejI bhASA AMtararASTrIya bhASA che. duniyAnA tamAma dezomAM prAyaH aMgrejI bhASA jANanArA maLaze. zrutajJAnano prasAra-pracAra paNa mRtabhaktino ja eka prakAra che. A viSayamAM eka sAvadhAnI rAkhavAnI che. mAnI lo ke tamArI pAse keTalIka copaDIo che. tame gharamAM rAkhavA mAgatA nathI. kAraNa game te hoya, pastImAM pustako vecavAM nahIM. tamArA gAmanI lAIbrerImAM bheTa ApavAM athavA upAzrayamAM-jJAnabhaMDAramAM ApI devAM. pustakone pastImAM vecavAthI doSa lAge che. - pustakone bALavAM nahIM. - pustakone paTakavAM nahIM. - pustakonI upara besavuM nahI. - koI zrutajJAna meLavatuM hoya to antarAya karavo nahIM. eTale ke khalela pahoMcADavI nahIM. - jJAna ApanAra gurujano pratye AdarabhAva rAkhavo. - "jJAnapaMcamI' tapanI ArAdhanA karavI. vAstavamAM joIe to zrutabhakti vArSika ja nahIM, dainika kartavya che. dararoja 2010_03 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutabhakti karavI joIe. 9. udyApana : navamuM vArSika kartavya che ughApanAnuM. ughApanAne 'ujamaNuM' paNa kahevAya che. A kartavya khAsa karIne tapasvI strIpuruSo mATe che. tapazcaryA pUrNa thatAM pUrNAhutinA AnaMdane vyakta ka2vo, khuzI manAvavI ene ughApana kahe che. parva-pravacanamALA udyApanamAM jJAna-darzana ane cAritranAM upakaraNo samarpita karavAmAM Ave che. maMdira mATe upayogI sAmagrI, sAdhu-sAdhvIne upayogI upakaraNo ane zAstra, pustaka, pena-pensila, noTa buksa vagere samarpita karavAmAM Ave che. jJAnapaMcamI tapa, mauna ekAdazI tapa, rohiNI tapa...vagere pUrNa thatAM potapotAnI zakti anusAra dravyavyaya karIne ughApana karavuM joIe, jo tame ekalA ughApana na karI zako to jyAre saMgha taraphathI sAmudAyika rUpathI ughApana thatuM hoya tyAre yathAzakti yogadAna ApIne lAbha levo joIe. ughApananI sAthe sAthe aSTAhnikA mahotsavanuM paNa Ayojana thaI zake che. tapazcaryA pUrNa thayA pachI te tapazcaryAnI jeTalI anumodanA tapasvInA manamAM cAlatI rahe che eTalo nikAcita puNyakarmano baMdha thato rahe che. ughApana tapazcayanI anumodanAnuM ja eka kArya che. tapazcaryA karatAM pahelAM 'huM tapazcaryA karIza.' e vAtano AnaMda hovo joIe. tapazcaryAM karatI vakhate AnaMda hovo joIe ane tapazcaryA pUrNa thatAM paNa AnaMda thavo joIe. koIpaNa zubha kArya karavAmAM A khyAla rAkhavo joIe. zubha kArya karavAmAM koI vAra be-pAMca hajAra vadhAre kharca thaI zake che. e samaye manamAM kheda na thavo joIe. aphasosa na thavo joIe. 10. tIrtha prabhAvanA A dazamuM vArSika kartavya che, tIrtha prabhAvanAnuM. tIrtha eTale ke jinazAsananI prabhAvanA karavI joIe. bIjA ajaina lokonA hRdayamAM jaina dharma pratye sadbhAva pedA thAya, evAM kAryo karavAM joIe. bIjA lokonA hRdayamAM jaina dharma pratye prIti pedA thatAM te loko sanmArgane, mokSamArga ane parama zAnti pAmavA agrasara thaI zakaze. jinazAsananI prabhAvanA zrImaMta loko ja karI zake che. paraMtu jevA tevA zrImaMto nahIM, karuNAvaMta ane sadyavahArI zrImaMto jinazAsananI prabhAvanA karI zake che. 2010_03 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI paryuSaNA mahAparva pravacana (3) 71 tamAre lokoe jo ajaina lokone jainadharma pratye AdaravALA banAvavA hoya to tamAro ajaina loko sAthe sAro vyavahAra hovo joIe. ucita dAnadharmanuM pAlana hovuM joIe. zAsana prabhAvanAnA keTalAka upAyo batAvuM chuM. e rIte jo tame loko karo to suMdara zAsana prabhAvanA karI zako. zAsana prabhAvaka mahAna jainAcArya tamArA gAmamAM padhAre tyAre temanuM, tathA mahAna prabhAvaka munirAja padhAre tyAre temanuM bhavya svAgata karavuM. moTI saMkhyAmAM strI-puruSoe svAgata-yAtrAmAM joDAvuM joIe e divase gAmamAM garIbone bhojana ApavuM joIe, vastro ApavA joIe. sAdharmika vAtsalya karavuM joIe. maMdiramAM mahApUjAnuM Ayojana hoya tyAre je rIte jainone prabhAvanA Apo cho e rIte ja ajenone paNa prabhAvanA ApavI joIe. je prabhAvanA levA Ave tene premathI ApavI joIe. pUra, bhUkaMpa, akasmAta vagere prasaMgomAM tana-mana-dhanathI sevAnA sahAyakAryamAM joDAI javuM joIe. gAma nagaranAM sArvajanika sevAkAryomAM sAtha sahakAra ApavA joIe. ApaNA dhArmika mahotsavomAM ajena agraNIone nimaMtrita karavA joIe. zAsana prabhAvanA e AzayathI karavAnI che ke saMsAranA loko A dharmazAsanane pAmIne AtmakalyANamAM pravRtta thAya. 11. hRdayazuddhiH agiyAramuM kartavya che hRdayazuddhinuM. A kartavya mahattvapUrNa che. azuddha hRdayane zuddha karavuM ja joIe. pApothI hRdaya azuddha thAya che. sadgurunI samakSa pAponuM prakAzana karI devAthI hRdaya zuddha thAya che. sabhAmAMthI amArAM pApa ApanI samakSa kahIzuM to Apa amane nIca, adhama samajazo ne? mahArAjazrI : nA, ame to tamane uttama zreSTha samajIzuM. kAraNa ke tIrthaMkara paramAtmAoe kahyuM che : "je manuSya potAnAM nAnAM-moTAM pAponI AlocanA, prakAzana gurunI sAme kare che te dhanya ja nahIM, dhanyAtidhanya che. paraMtu pApa-prakAzana saraLa hRdayathI karavuM joIe. eka nAnuM bALaka je rIte mAnI sAthe kazuM ja chupAvyA sivAya badhuM kahI de che, e rIte pApa kahI devAM joIe. pApa manathI karyuM hoya, - 2010_03 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara parva-pravacanamALA vacanathI karyuM hoya ke zarIrathI karyuM hoya paNa gurudevane kahI devuM joIe. hRdayamAM pApathI dhRNA thatI haze to ja tame pAponuM prakAzana karI zakazo. hRdaya saraLa ane vinamra banyuM haze to ja tame pAponI AlocanA karI zakazo. mAyAvI hRdaya pAponI AlocanA karavA detuM nathI. ahaMkArano tyAga paNa karavA detuM nathI. A viSayamAM ApaNA dharmagraMthomAM eka vArtA vAMcI hatI e kahuM chuM eka nagara hatuM, rAjA hato. rANI hatI. rAjA-rANIne saMtAnamAM eka mAtra chokarI hatI. enuM nAma hatuM rukmi. rAjAe rukimane khUba sAruM zikSaNa ApyuM, kaLAo zIkhavI. rAjAne uttarAdhikArInI ciMtA thavA lAgI. teNe maMtrImaMDaLanI salAha lIdhI. mahAmaMtrIe kahyuM: "mahArAja, Apa ciMtA na karo. ame rAjakumArIne rAjasiMhAsana upara besADIzuM, rukima buddhizALI che, rAjya karavA mATe tenAmAM pUrI yogyatA che." rAjAne AzvAsana maLyuM. rAjAe eka divasa kimane kahyuM: "beTI, have huM tArA lagna karavA IcchuM ." ruktie kahyuM "pitAjI, mArI IcchA lagna karavAnI nathI. huM AjIvana brahmacaryanuM pAlana karIza." rAjAnuM mana prasanna thayuM, kAraNa ke rAjA jANato hato ke bhaviSyamAM azmi ja rAjAnuM sthAna lenArI che. ane jo te lagna kare to tene mATe rAjya karavuM zakya na bane." rAjAnuM mRtyu thayuM. maMtrImaMDaLe rukmine rAjasiMhAsane sthApita karI dIdhI. thoDAka ja divasomAM teNe rAjyakanA rUpamAM sArI khyAti prApta karI lIdhI. tenA brahmacaryanI prazaMsA tenA rAjyamAM temaja anya rAjyomAM paNa thavA lAgI. dUradUrathI loko ruminAM darzana karavA AvavA lAgyA. dUra dezano eka rAjakumAra hato; nAma hatuM zilasanA. teNe jyAre aminA brahmacaryanI prazaMsA sAMbhaLI tyAre ruktinA darzana mATe te cAlI nIkaLyo; ektinA nagaramAM AvI pahoMcyo. rAjasabhA bharelI hatI. rukti siMhAsana upara beThI hatI. rAjakumAra zilasatrAe rAjasabhAmAM praveza karyo. ane sauthI pAchaLa Asana upara besI gayo. e ekITase rukmine joI rahyo hato. rumie paNa rAjakumArane joyo. baMnenI AMkho maLI, be kSaNa pachI rAjakumAra Ubho thaI gayo. pachI rAjasabhAmAMthI bahAra nIkaLI gayo. keTalAMka varSo vItI jAya che. rAjakumAra zilasatrA saMsAratyAga karIne 2010_03 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI paryuSaNA mahAparva pravacana (3) 73 zramaNajIvana svIkArI le che. jyAre te yogyatA saMpanna kare che tyAre gurudeva emane AcAryapade sthApita kare che. AcArya zilasannA gAma-nagarone pAvana karatA karatA minI rAjadhAnImAM padhAre che. rukmie bhavya svAgata karyuM. AcAryadevano upadeza sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM rukmine vairAgya utpanna thaI gayo. klie eka divase AcAryadivane kahyuM: 'gurudeva, Apano upadeza sAMbhaLIne mArI mohanidrA dUra thaI che. saMsAranAM sukho pratye mArA manamAM vairAgya utpanna thayo che. huM cAritra dharma svIkAravA icchA dharAvuM chuM. Apa mane cAritradharma pradAna karavAnI kRpA karo. jethI huM e dharmanuM pAlana karIne mArA AtmAne vizuddha karI zakuM." AcAryadeve kahyuM : "bhadra, tArI bhAvanA zubha che. A manuSyajIvanamAM cAritradharmanuM pAlana karavuM e ja zreSTha dharmapuruSArtha che, tAre moDuM na karavuM joIe.' rumi sAdhvI banI gaI. sAdhvI-saMghamAM rahIne te jJAna-dhyAnamAM ane tapamAM lIna banI. keTalAMka varSo vItI jAya che. AcAryadiva zilasatrAne jJAna thayuM ke, have mAro aMtakALa najIka che. temaNe sametazikharanA pahADa upara jaIne anazana karavAno saMkalpa karyo. temaNe tamAma zramaNo ane zramaNIone potAnI pAse ekaThAM karyAM ane kahyuM: mAro aMtakALa najIka che. huM sametazikharanA pahADa upara jaIne anazana karavA IcchuM chuM; jethI mAruM Atmahita thAya. tamArAmAMthI je koI zramaNa yA zramaNIne anazana karavA hoya te mArI sAthe AvI zake che. keTalAya zramaNa ane zramaNIoe anazana karavAnI potAnI icchA vyakta karI. AcAryadava e saunI sAthe sametazikhare pahoMcyA. anazana svIkAratA pahelAM gurudevanI pAse dareka zramaNa-zramaNIne AlocanA karavAnI jinAjJA che. AcAryadava pAse AvIne pahelAM zramaNoe potApotAnuM nivedana karyuM. bhUlone pragaTa karI. tyArabAda zramaNIo AvavA lAgI. teo paNa potAnA pAponI AlocanA karavA lAgI. ruktie AvIne pazcAtApapUrvaka potAnA doSa prakAzita karyA. AcAryadiva sAMbhaLatA rahyA. jyAre rumie kahevuM baMdha karyuM tyAre AcAryadive kahyuM "bhake, zuM teM tArA doSonI AlocanA karI lIdhI?' mie kahyuM: 'jI hA, meM mArA tamAma doSo ApanI samakSa pragaTa karI dIdhA che." AcAryadeve kahyuMH "bhadra, yAda kara, koI doSa manamAM rahI to nathI gayo ne? eka 2010_03 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 parva-pravacanamALA doSa paNa rahI jAya che to te jIvane saMsAramAM bhaTakAvanAro bane che." 'gurudeva, Apa jevA jJAnI mahApuruSanI sAme huM zA mATe eka doSa paNa chupAvuM? je koI pApa mArAthI thaI gayAM che e badhAM pApa meM ApanI samakSa prakaTa karI dIdhAM che. mAre bhavasAgara taravo che. Apa jevA mArI jIvananaukAnA khalAsI maLI gayA...prabhu, mane pAra utAro." rukminI AMkhomAM AMsu AvI gayAM. AcAryadive kahyuM: "mi, tuM eka pApa chupAvI rahI che. e pApa hatuM draSTidoSanuM. jyAre huM rAjakumAra hato. tuM rAja-siMhAsana upara beThI hatI. huM tArI rAjasabhAmAM Avyo hato, yAda che tane? e samaye teMmArI sAme joyuM hatuM. tArI AMkhomAM vikAra hato ne?' ruktie kahyuM: 'gurudeva, sAcI vAta che ApanI, paraMtu meM to ApanI parIkSA karavA mATe kaTAkSa pheMkyo hato. mArA manamAM vikAra na hato." mahAnizIthasUtramAM kahevAmAM AvyuM che, ke rukti sAdhvIe kapaTathI draSTidoSanA pApane chupAvyuM. phalasvarUpa e saMsAranI gatiomAM dIrdhakALa sudhI bhaTakatI raheze eTale ke janmamaraNa karatI raheze. mi sAdhvI hatI. teNe mahAvratonuM vizuddha pAlana karyuM hatuM. chatAM paNa pApa chupAvavAthI te saMsAramAM bhaTakAI paDI. tamArA lokonA jIvanamAM mahAvratonuM pAlana to nathI, paNa gRhastha jIvananAM vratonuM ya pAlana che kharU? ane hRdayamAM keTalAM pApa chupAvIne jIvI rahyA cho? marIne kyAM jazo? zAnta citte vicAra karajo. pAponI AlocanA karIne prAyazcitta karI levuM joIe. sabhAmAMthI pAponuM Alocana zuM dareka munirAjanI sAme karI zakIe? mahArAjazrI nA, je jinAgamonA jJAtA hoya. prAyazcitta vidha.1nA graMthonuM jemaNe adhyayana karyuM hoya; guruparaMparAmAM jemane prAyazcitta-vidhAna maLyuM hoya, gaMbhIra hoya, IndriyavijetA hoya evA gurudevonI samakSa AlocanA (doSonuM prakaTIkaraNa) karavI joIe. pratimAsa AlocanA karavI joIe. e na banI zake to prativarSa to acUka karavI joIe. tamAre evuM nahIM vicAravAnuM ke, "gurudevanI pAse ame sajajananA rUpamAM, dharmAtmAnA rUpamAM jaIe chIe ane amArAM pApa prakaTa karIzuM to gurudeva amArI bAbatamAM zuM vicAraze? ame emanI draSTimAMthI nIce UtarI jaIzuM.' jJAnI gurudevonuM hRdaya chIcharu nathI hotuM. gaMbhIra hoya che. temanI dRSTi jJAnavRSTi hoya che. potAnA pAponuM prakAzana karanArAone teo 'uttama AtmA' samaje che. saraLa, nirdabha manuSya ja gurudevanA hRdayamAM vasI zake che. eTalA mATe nizciMta, 2010_03 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI paryuSaNA mahAparva pravacana (3) 75 nirbhaya thaIne gurudeva pAse javuM ane AlocanA karIne Atmazuddhi karavI. jyAre gurudevanI pAse pApa-prakAzana karazo tyAre gurudeva tamane prAyazcitta Apaze. koIka prAyazcitta karavAnuM kaheze athavA keTaloka jApa karavA kaheze. athavA to keTalAka svAdhyAya karavAnuM kaheze. tamAre e prAyazcitta karavuM; tamAro AtmA nirmaLa banaze. A kartavya vArSika eTalA mATe batAvyuM che ke ochAmAM ochI ekavAra to mANase AlocanA ka2vI ja rahI. jo anukULatA hoya (sadguruno saMyoga maLe) to pratimAsa AlocanA karavI joIe. zarIrane sApha rAkho cho ne ? e rIte hRdayane paNa svaccha rAkhavAno prayatna karavo joIe. A rIte saMkSepamAM vArSika agiyAra kartavyonuM vivecana karyuM. A kartavyonuM pAlana ka2vA mATe tamAre e kartavyonAM nAma DAyarImAM lakhI levAM. kAle mahApavitra 'zrI kalpasUtra' para pravacana zarU thaze. kalpasUtranAM pravacana prativarSa saMbhaLAvavAmAM Ave che. kAraNa ke mukhyatayA kalpasUtramAM ApaNA paramopakArI zramaNa bhagavAna mahAvIrasvAmInuM jIvanacaritra hoya che. je tIrthaMkara bhagavaMtonuM dharmazAsana ApaNane maLyuM che, jemanI paramakRpAne lIdhe ApaNane sAdhusAdhvI, zrAvaka-zrAvikArUpa caturvidha saMgha maLyo che, temanuM jIvanacaritra varSamAM ekavAra to avazya sAMbhaLavuM joIe. premathI, zraddhAthI ane ekAgratAthI sAMbhaLavuM joIe. paryuSaNaparvanA divasomAM upAzrayomAM paNa jyAM pravacano thAya che, tyAM khUba bhIDa thAya che. chatAM zAnti jALavavI joIe. tyAM nAnAM bALakone na lAvavAM joIe. pravacana daramyAna paraspara vArtAlApa na karavo joIe. aviveka, kolAhala...vagerethI parezAna thaIne keTalAMka bhAI baheno upAzrayamAM AvatAM nathI. teo cAlyA jAya che gRhasthonI pravacanamALAmAM ! teo kalpasUtranA zravaNathI vaMcita rahI jAya che. sadguruonA paricayathI vaMcita rahI jAya che. koIkoI vAra jinavacanathI viruddha-viparIta mithyA vAto sAMbhaLe che, eTalA mATe A bAbatamAM gaMbhIratAthI vicAravuM jarUrI banI gayuM che. eTalI zAnti rAkhavI joIe ke badhAMne pravacana saMbhaLAya. A rIte Aja paryuSaNaparvanA prathama traNa divasanAM pravacana pUrNa thAya che. 6 dainika kartavyo, 5 paryuSaNaparvanAM kartavyo, ane 11 vArSika kartavyonuM pAlana karavA mATe zaktimAna bano. evI maMgala kAmanA. 2010_03 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 5 jagadguruzrI hIravijayasUrIzvarajI (svagariohaNa dinaH bhAdaravA suda 11) ': saMkalanAH 1. janma, parivAraparicaya. gurusaMparka 2. dIkSA. adhyayana, devagiri-gamana. viziSTa adhyapranaH sahAyaka zrAvaka-zrAvikA. 3. padaprApti paMDita-pada, upAdhyAyapada, AcAryapada, 4. upadravoH khaMbhAtamAM, peTalAdamAM, kuNagheramAM, amadAvAdamAM amadAvAdanA kuMvarajI jhaverI. 5. dillImAM caMpA zrAvikAnA 6 mahinAnA upavAsa. akabara prabhAvita. AcAryadivane AmaMtraNa. 6 AcAryadava dillI tarapha vaTAdarAmAM zAsanadevIno divya saMketa. 7. dillImAM abulaphajalano, akabarano saMparka - bhavya svAgata AcAryadivathI khUba prabhAvita. 8. saMpUrNa bhAratamAM hiMsA (paryuSaNanA ATha divasa + be-be divasa AgaLapAchaLa = 12 divasa) pharamAno. 9. upAdhyAyazrI zAnicandrajI viziSTa prasaMgo. 10. upAdhyAyazrI bhAnucaMdrajIH camatkAro. 11. AcAryazrI senasUrijI bhavya upadeza. 12. svargavAsaH 2010_03 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hIravijayasUri - svargArohaNa - dina ajJAnatimirAndhAnAM jJAnAgjanazalAkayA 1 netramunmIlitaM yena tasmai zrI gurave namaH // ajJAnarUpa aMdhakArathI aMdha banelA jIvonAM netrone jJAnarUpI aMjananI saLIthI unmIlita ka2nA2 gurudevane namaskAra ho. eka evA mahAna sadguruno Aje svargArohaNa dina che ke jemaNe vikramanI 17mI zatAbdImAM jinazAsanano ujjavaLa yaza samagra bhAratamAM phelAvyo hato. ahiMsA dharmano adbhuta pracAra karyo hato. temaNe musalamAna bAdazAha akabaranuM hRdayaparivartana karIne, teneya dayAdharmano pAlaka banAvyo hato. temaNe svayaM utkRSTa cAritradharmanuM pAlana karIne aMdAje be hajAra sAdhu-sAdhvIonuM suMdara yogakSema karyuM hatuM. potAnA jIvanamAM aneka saMkaTone sahana karatAM karatAM, sarva jIvo pratye maitrIbhAva keLavyo hato ane aMtamAM mRtyuno mahotsava banAvIne svargavAsI banyA hatA. e mahAna guru hatA AcAryadevazrI hIravijayasUrijI. 17 kadAca tame loko A mahApuruSanA jIvanacaritrane, temanI zAsana prabhAvakatAne ane dayAdharmanA pracArane nathI jANatA. Aja e mahApuruSano svargArohaNa divasa che. eTale e badhI vAto karIne temanA guNonuM kIrtana karIzuM. jJAnI puruSoe kahyuM che ke 'uttama puruSonA guNa gAvAthI e guNa ApaNAmAM Ave che,' eTalA mATe sadAya jJAnI, dhyAnI, saMyamI, dharma-prabhAvaka evA mahApuruSonA guNa gAtA rahevuM joIe. janma ane dIkSA : AcAryadevano janma vi.saM. 1583mAM mAgazara sudi navamInA divase gujarAtanA pAlanapura nagaramAM thayo hato. mAtAnuM nA! nAthIbAI hatuM ane pitAnuM nAma kUrAzAha hatuM. parivAra saMskArI ane vaibhavazALI hato. kUrAzAhane cAra putro ane traNa putrIo hatI. putronAM nAma hatAM saMghajI, sUrajI, zrIpAla ane hIrajI, putrIonAM nAma hatAM raMbhA, rANI ane vimalA. badhAM saMtAno suzIla, guNavAna ane buddhimAna hatAM. badhAM saMtAnone yogya zikSaNa maLatuM hatuM. hIrajInI uMmara jyAre bAra varSanI hatI tyAre mAtA nAthIbAIno ane pitA kUrAzAhano svargavAsa thaI gayo hato. piravAra 52 jANe vajrAghAta thayo. bAra varSano hIrajI mAtA-pitAnA abhAve zUnyamanaska jevo thaI gayo. baheno rANI ane vimalAnAM lagna pATaNamAM thayAM hatAM. temane samAcAra maLyA ke hIrajI khAto nathI, sUto nathI. raDI raDIne tenI AMkho sUjhI gaI che. baheno tarata ja pAlanapura AvI ane hIrajIne pATaNa laI gaI. hIrajIne rANI ane vimalA 2010_03 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 pUrva-pravacanamALA upara vadhAre sneha hato. rANI ane vimalAne paNa hIrajI sauthI vahAlo bhAI hato. pATaNa AvyA pachI hIrajInuM mana prasanna thaI gayuM. pATaNamAM e vakhate AcAryadeva vijayadAnasUrIzvarajI cAturmAsa birAjamAna hatAM. AcAryadeva zAnI hatA, karuNAvaMta hatA, ane jaina saMgha mATe parama zraddheya hatA. rANI ane vimalA pratidina jinamaMdiramAM jatI hatI, ane gurudevanAM darzana paNa karatI hatI. hIrajI tenI baheno sAthe jato hato. eka divase gurudeve rANI ane vimalAne pUchyuM H 'A puNyazALI chokaro koNa che ?' 'gurudeva, mAro nAno bhAI che; pAlanapurathI ame ene ahIM lAvyAM chIe.' chokaro AzAspada-bhaviSyamAM mahAna bane tevo lAge che. tenuM bhAvi ujjavaLa che. jojinazAsanane A chokaro maLI jAya...to jainazAsanano jyotirdhara banI zake tema che.' AcAryadevanA mukhethI hIrajInuM bhaviSya sAMbhaLIne rANI ane vimalA harSIvabhora thaI gaI. temaNe gurudevane kahyuM : 'gurudeva, hIrajI dararoja ApanI pAse Avaze, ApanI pAsethI jJAna ane saMskAra prApta karaze.' hIrajInA manamAM gurudeva vasI gayA hatA. gurudeva pratye tenA manamAM agAdha zraddhA prakaTI cUkI hatI. te dararoja gurudevanI pAse javA lAgyo. adhyayana karavA lAgyo. gurudeve hIrajImAM vizeSa guNonuM darzana karyuM. sAdhu banavA mATe keTalAka maulika guNo hovA ati Avazyaka che. sAdhu thavAmAM uMmara nirNAyaka nathI banatI. guNa nirNAyaka bane che. guNone parakhanArA guru joIe. hIrajInA manamAM sAdhu banavAnI prabaLa icchA utpa thaI. rANI ane vimalAe anumati ApI dIdhI. cAtumasa pachI hIrajInI dIkSA thaI gaI. enuM nAma 'hIraharSamuni' rAkhavAmAM AvyuM. e divase anya ATha strI-puruSonI ya dIkSA thaI. teramA varSe hIrajInI dIkSA thaI hatI. adhyayanaH AcAryadevazrI dAnasUrIzvarajI mahArAjAe hIraharSamunine sAruM jJAna ApyuM. gujarAtI, saMskRta ane prAkRta bhASAonuM paNa paryApta jJAna ApyuM. vedAnta, bauddha Adi darzanonuM vizeSa jJAna prApta karAvavA mATe hIraharSamunine devigira (vartamAna daulatAbAda) mokalavA nirNaya karyo, temanI sAthe munirAjazrI dharmasAgarajI ane munirAjazrI rAjavimalajIne mokalyA. 16 mI tathA 17 mI 2010_03 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hIravijayasUri-svagariohaNa - dina 79 zatAbdImAM devagiri prakAMDa brAhmaNa vidvAnonuM dhAma hatuM. jo ke tyAM mALavAnA mahAmaMtrI pethaDazAha dvArA nirmita bhavya jinamaMdira hatuM ane pauSadhazALA paNa hatI. paraMtu vizeSa pramANamAM tyAM jaina parivAro na hatA. jyAre hIraharSamuni devagiri pahoMcyA, brAhmaNa-paDitane maLyA to temaNe bhaNAvavA mATe taiyArI batAvI, paraMtu vetana (pagAra) nI vAta karI to dharmasAgarajI, rAjavimalajI ane hIraharSavijayajI traNe jaNA ekabIjAnAM moDhAM joI rahyA....kAraNa ke devagirimAM evo eka paNa zrAvaka paricita na hato ke jene pagAra aMgenI vAta kahI zakAya ! traNe munirAjo upAzraye AvyA. mauna ane ciMtAmagna ! eTalAmAM tyAM eka zrAvikA guruvaMdana karavA AvI. kacchI gujarAtI mahilA hatI e. enuM nAma hatuM jasamAI. vaMdana karatAM samAIe bhALI lIdhuM ke traNe munirAjo koI gUMcavaNamAM che. teNe vinayapUrvaka ciMtAnuM kAraNa pUchyuM. zrI dharmasAgarajIe AkhI vAta kahI. jasamAIe kahyuM: 'gurudeva, Apa ciMtA na karo bAlamunirAjanuM adhyayana ahIM thaze. paMDitajIne pagAra ame ApIzuM. paraMtu hamaNAM huM zrAvakane laIne AvuM chuM.' jasamAInA patinuM nAma hatuM devazIzAha khUba sajjana puruSa hatA. baMne jaNAM upAzraye AvyAM ane temaNe vinaMtI karI ke paMDitane vetana ApavAno puNyalAbha amane ApavA kRpA karo." traNe munirAjane AnaMda thayo. eka munirAjane jJAnadAna ApavAno artha thAya che hajAro-lAkho lokone zAnadAna ApavuM. jJAnI banelA munirAja hajAro-lAkho lokone jJAnAmRta pAya che ne ? eTalA mATe sAdhu- sAdhvI ne jJAnAdhyayanamAM sahayogI banavAnI bhAvanA rAkhavI. je prakAre sahayogI banI zako te rIte tatparatA rAkhavI joIe. keTalAMka vaSa devagirimAM rahIne hIradamunie SaDradarzananuM sAruM adhyayana karyuM. pachI teo gurudevazrI dAnasUrizvarajInI pAse rAjasthAna pahoMcyA. padaprAptiH gurudeve hIraharSamuninI vidvattA joIne vi.saM. 1607 mAM nADalAI (rAja.)mAM temane paMDita-padathI vibhUSita karyA. e ja nagaramAM vi.saM. 1608mAM mAgha zuklA paMcamInA divase upAdhyAya padathI alaMkRta karyA. vi.saM.1610mAM poSa zuklA paMcamInA dine sirohI (rAja) nagaramAM moTI dhAmadhUmathI hIraharSamunine AcAryapada ApavAmAM AvyuM. ane temanuM nAma rAkhyuM hIravijayasUrijI. teo AcArya banyA tyAre temanI uMmara hatI 27 varSanI. te zAnta prakRtinA hatA. IndriyavijetA hatA. ane jIvamAtra pratye maitrIbhAvathI bharelA hatA. samagra jaina saMgha 2010_03 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 pratye temanA hRdayamAM apAra vAtsalya hatuM. sirohIthI vihAra karIne potAnA gurudeva sAthe hIravijayasUrijI pATaNa (gujarAta) padhAryA. pATaNanA bhaNasAlI samarathe nagarapravezano bhavya mahotsava Ayojita karIne hajAro rUpiyA kharcyA hatA. gurudevano svargavAsa : parva-pravacanamALA AcAryadeva potAnA suvizALa muniparivAra sAthe khaMbhAta (gujarAta) padhAryA hatA. e samaye eka vicitra ghaTanA banI. khaMbhAtamAM ratnapAla dozI nAmano eka zrImaMta vepA2I raheto hato. eno ekano eka putra hato rAmajI. tene koIka gaMbhIra bImArI hatI. vaidyoe ghaNA upacAro karyA, paraMtu roga dUra na thayo. ratnapAla dozIe AcAryadevanI pAse jaIne kahyuM H 'gurudeva, mArA putrane gaMbhIra bImArI che. vaidyoe tenI bacavAnI AzA choDI dIdhI che. Apa ghera padhArIne mArA putrane AzIrvAda ApavAnI kRpA karo; ane kadAca chokaro jIvato raheze, ane enI icchA sAdhu thavAnI haze to huM Apane ApI daIza.' AcAryadeva to karuNAvaMta hatA. maraNAsanna jIvane samatAsamAdhi ApavI e to Ame ya sAdhunuM kartavya che. AcAryadeva ratnapAla dozIne ghera padhAryA; rAmajIne AzIrvAda ApyA ane pachI temaNe khaMbhAtathI vihAra karyo. A bAju rAmajI sAjo thaI gayo. jyAre rAmajI ATha varSano thayo to AcAryadeva punaH khaMbhAtamAM padhAryA. emane ratnapAla dozI yAda AvyA ! jyAre ratnapAla naMdana karavA mATe AvyA tyAre AcAryadeve kahyuM : 'mahAnubhAva, rAmajI keTalA varSano thayo?' dozIe kahyuM H 'gurudeva, ATha varSano thayo che.' AcAryadeve kahyuM H 'to pachI amane soMpI do. keTaloka samaya dhArmika adhyayana karato raheze...sAdhu banavAnI bhAvanA paNa jAgaze, ane yogya samaya AvatAM ene dIkSA ApavAmAM Avaze.' ratnapAle ghera jaIne potAnI patnI, putrI tathA anya lokone vAta karI. koI paNa rAmajIne ApI devA taiyAra na hatuM. temaNe to AcAryadeva pAse jaIne jhaghaDo zarU karI dIdho. AcAryazrI samajI gayA. temaNe rAmajInI vAta choDI dIdhI. paraMtu rAmajInI bahene tenA sasarA haradAsane vAta karI ke 'hIravijayasUri mArA nAnA bhAIne baLajabarIthI laI jaze, ane dIkSA ApI deze...Apa kaMIka karo.' 2010_03 haradAsane khaMbhAtanA subA zitAbakhAna sAthe dostI hatI. haradAse zitAbakhAnane vAta karI ane hIravijayasUrijIne pakaDavAnuM 'voraMTa' kaDhAvyuM. jaina saMghanA AgevAnone A vAtanI khabara paDI gaI. temaNe AcAryadevane 23 divasa Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hIravijayasUri - svargArohaNa - dina sudhI saMtADI rAkhyA. e samaye samagra bhAratamAM musalamAna bAdazAhanuM rAjya hatuM. gAma, nagaromAM nyAya toLAto na hato. hinduo upara trAsa chavAyelo raheto hato. musalamAna subAono trAsa kaMIka vizeSa raheto hato. jaina saMghanA agraNIoe jaIne zitAbakhAnane sAcI vAta karI ane 'voraMTa' pAchuM kheMcAvyuM; e pachI AcAryadeve khaMbhAtathI vihA2 karyo. have bIjI AphatanI vAta karuM chuM. AcArya borasada padhAryA. borasada khaMbhAtathI vadhAre dUra nathI, borasadamAM eka jagamAla nAmano ekalo sAdhu raheto hato. e karNaRSi nAmanA mahAtmAno ziSya hato. teNe jaIne AcAryadevane kahyuH 'mArA guru mane graMtho nathI ApatA.' AcAryadeve kahyuM H 'tArA guru tArAmAM yogyatA nahIM jotA hoya.' AcAryadeve jagamAlane guruAjJAmAM rahevA khUba samajAvyo; paraMtu te saMmata na thayo. eTaluM ja nahIM, AcAryadeva prati roSAyamAna thaI gayo. eTalA mATe to kahevAmAM AvyuM che ke 3padezo phri mUrchALAM propAva khAyate / mUrkha mANasane upadeza ApavAthI te gusse thAya che; upadeza ApanArane parezAna kare che. 81 jagamAla peTalAda gayo. tyAMnA musalamAna hAkema pAse jaIne AcArya viruddha vAto karI ane AcAryadevane pakaDavAnuM 'voraMTa' kaDhAvyuM. borasadanA zrAvakoe jaIne hAkemane samajAvyo ane voraMTa rada karAvyuM. have trIjI Apattino kisso ya sAMbhaLI lo. pATaNa (gujarAta)nI pAse 'kuNaghera' nAmanuM gAma che. tyAM AcAryazrI somasuMdarasUri rahetA hatA. paryuSaNAparva pachI tyAM udayaprabhasUri nAmanA ciMta AvI pahoMcyA. pUjya AcAryazrI hIravijayasUrijI paNa kuNagheramAM ja cAturmAsa birAjatA hatA. yati udayaprabhasUrie zrI hIravijayasUrine kahyuM H 'tame paNa somaprabhasuMdarasUrine vaMdana-kSamApanA karo.' AcAryadeve kahyuM : "mahAnubhAva, e amArA guru nathI; ame emane vaMdana na karI zakIe.' udayaprabhane gusso Avyo. te pATaNa gayo. maMtrataMtra jANato haze. pATaNano musalamAna subo kalAkhAna udaprabhathI prabhAvita hato. kalAkhAnanI pAse jaIne udayaprabhe kahyuM : 'zrI hIravijayasUrie varasAda rokyo che !' kalAkhAna A vAta sAMbhaLIne bharamAI gayo. tarata ja so ghoDesvAra kuNaghera mokalIne AcAryadevane pakaDI lAvavA 'voraMTa' kADhyuM. 2010_03 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva-pravacanamALA juo, musalamAna subAnI saramukhatyArazAhI ! na koI pUchaparacha ! na koI jANakArI meLavavAnI vAta ! na buddhimattA ! nahIMtara kalAkhAna udayaprabhane kahI zakata ke "mahArAja, Apa paNa moTA mAMtrika cho, hIravijayasUrie varasAda rokayo che to Apa ApanI maMtrazaktithI varasAda varasAvo." A bAju sainikoe jaIne kuNagherane ghero ghAlyo. paraMtu tenI pahelAM ja gurudeva to rAtre kuNagheranI bahAra nIkaLI gayA hatA, ane vaDAvalI pahoMcI gayA hatA. e vaDAvalImAM ja gurudeva AcAryazrI dAnasUrIzvarajI mahArAjano svargavAsa thayo hato. e samaye vaDAvalImAM tolA' nAme eka dhanavAna ane baLavAna zrAvaka rahetA hatA. temaNe potAnA gharamAM AcAdavane Azraya Apyo ane traNa mahinA sudhI kalAkhAnanA sainiko sAme AcAryadivanI rakSA karI. AvA vIra hatA zrAvako, sAdhu puruSonI rakSA karanArA ! have eka cothI Apatti batAvIne ApattionuM varNana pUrNa karIza. AcAryadeva amadAvAdamAM birAjatA hatA. AcAryadiva pratye akAraNa verabhAva rAkhanAra koIke amadAvAdanA subA zihAbakhAnanI pAse jaIne kahyuM : "hIravijayasUrie maMtrazaktithI varasAdane rokayo che.' zihAbakhAne AcAryadevane bolAvyA. AcAryadeva gayA. zihAbakhAne pUchayuM. mahArAja, varasAda kema nathI Avato? zuM Ape varasAdane bAMdhyo che?" AcAdave kahyuM: 'mahAnubhAva, ame varasAda zA mATe rokIe? prajAne zAtisukha na maLe to amane zAnti kevI rIte maLe? prajAne dhAnyana maLe to amane bhikSA kayAMthI maLaze ?' A vAta cAlatI hatI teTalAmAM amadAvAdanA zAhasodAgara-vepArI kuvarajI tyAM AvI pahoMcyA, zihAbakhAna kuMvarajInuM mAna rAkhato hato. kuMvarajIe zihAbakhAnane jaina sAdhunA AcAra-vicAra samajAvyA, AcAryadiva upAzraye AvI gayA. kuMvarajIe tatkAlIna paristhitine joIne prajAno prema jItavo Avazyaka mAnyo. eTalA mATe temaNe dAna ApavAnI zarUAta karI. prajAnI kuMvarajI pratye cAhanA vadhavA lAgI. paraMtu eka divase senAnA adhikArI sAthe kuMvarajIne jhaghaDo thaI gayo. e adhikArIe koTavAlanI kAnabhaMbheraNI karI. koTavAle jaIne zihAbakhAnane AcAryadeva viruddha vAto karI. khAne potAnA be traNa sainiko mokalyA AcAryadivane pakaDI lAvavA mATe. e sainikoe jhaverIvADamAM AvIne AcAryadivane pakaDI lIdhA. paraMtu e samaye rAghava gaMdharva ane somasAgara nAmanA be gRhastho vacamAM kUdI paDayA. sainiko sAthe jhapAjhapI thaI gaI. AcAryadava mukta thaI gayA 2010_03 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hIravijayasUri - svargArohaNa - dina 83 ane tyAMthI tarata ja nIkaLI paDayA. rAghava gaMdharvane hAtha upara ghA to vAgyo, paraMtu . khuza hato. pelA sainikoe jaIne zihAbakhAnane AkhI vAta karI. khAna vadhAre gussAmAM AvI gayo. keTalAka divaso sudhI amadAvAdamAM A garama carcA cAlatI te rahI. AcAryadeve dakSiNa gujarAta tarapha vihAra karyo. upadrava zAnta thaI gayo. vizALa munivRMdane saMyama dharmanI ArAdhanAmAM pravRtta karatA AcAryadeva vicaravA lAgyA. caMpA zrAvikA : e samaye phtehapura sikrI (dilhI) mAM eka adbhuta ghaTanA banI. 'caMpA' nAmanI zrAvikAe cha mAsanA upavAsa karyA hatA. tapazcaryAnA thoDAka ja divaso bAkI hatA. zrI jaina saMghe tapasvinI caMpA zrAvikAnuM bahumAna karavA mATe bhavya zobhAyAtrAnuM Ayojana karyuM hatuM. hajAro strI-puruSo zobhAyAtrAmAM sAmela thayAM. jyAre zobhAyAtrA rAjamahela AgaLathI pasAra thatI hatI tyAre rAjamahelanA jharukhAmAM beThelA akabare zobhAyAtrA joI. teNe pAse beThelA paricArakane pUchayuM H 'A saraghasa zA mATe nIkaLyuM che ?' paricArike javAba Apyo. mahArAja, caMpA nAmanI eka jaina strIe 6 mAsanA upavAsa karyA che. te tapazcayanei nimitte A saraghasa kADhavAmAM AvyuM che. jaina dharmanA upavAsa khUba kaSTadAyI hoya che.' akabara Azcaryacakti thaI gayo. teNe mAnukalyANa ane thAnasiMga nAmanA be jaina AgevAnone bolAvyA, caMpA zrAvikAnA 6 mahinAnA upavAsa aMge pUchyuM ane caMpAne maLavAnI icchA vyakta karI. baMne zrAvakoe jaina dharmanA upavAsanuM svarUpa samajAvyuM ane caMpA zrAvikAnI mulAkAta karavAno samaya nizcita karyo. akabaranA cittamAM 6 mahinAnA upavAsanI vAta ghUmavA lAgI. eka suMdara DolImAM besADIne caMpA zrAvikAne akabaranI sAme lAvavAmAM AvI. akabare UbhA thaIne caMpAnuM svAgata karyuM. caMpAnuM zarIra kRza thaI gayuM hatuM. paraMtu tenA mukha upara apUrva teja camakI rahyuM hatuM. te svastha hatI, zAnta hatI ane prasannamukha hatI. akabare besavA mATe ucita Asana ApyuM ane pUchyuM : 'teM 6 mahinAnAM rojA karyA che, evuM meM sAMbhaLyuM che.' 'hA, jahAMpanAha' caMpAe uttara Apyo. 'paraMtu AvA kaThora upavAsa teM kevI rIte karyA ?" 'gurudevanI kRpAthI...' 2010_03 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 parva-pravacanamALA "tArA paNa guru che?" hA, jahAMpanAha. mArA gurudeva che, atyAre gujarAtamAM vicAre che. temanuM nAma che AcArya hIravijayasUrIzvarajI. temanI mArA upara parama kRpA che. temanI ja zaktithI huM A upavAsa karI zakI chuM." akabaranuM nimaMtraNa: akabare AcAryadivanuM nAma yAda karI rAkhyuM. baMne agraNI zrAvaka mAnukalyANa ane thAnasiMga tyAM upasthita hatA. akabare e be jaNane kahyuM: 'gurudevazrI hIravijayasUrIzvarane ahIM padhAravA jainasaMgha vatIthI tame patra lakho ane huM paNa lakhuM chuM. AvA mahimAvaMta gurudevanAM darzana karyA vagara mane cena nahIM paDe. hA, gurudeva ApaNI vinaMtIthI ahIM padhAraze to kharAne? avazya padhAraze jahAMpanAha, gurudeva to karuNAno avatAra che.' mAnukalyANa ane thAnasiMge akabarane vizvAsa Apyo ane emaNe gurudevane dikara padhAravA mATe vinaMtI-patra lakhyo. akabare ya vinaMtIpatra lakhyo. moMdI ane kamAla nAmanA be anucaro sAthe baMne patro amadAvAda zibAhakhAnane mokalyA. sAthe zibAhakhAnane paNa patra lakhyo ke, "gurudeva hIravijayasUrijIne hAthI, ghoDA vagere vaibhava sAthe dilhI mokalavA. temane koI paNa prakAranI takalIpha na paDavI joIe." modI ane kamAla patra laIne amadAvAda pahoMcyA. zihAbakhAnane patra Apyo. patra vAMcIne zihAbakhAna stabdha thaI gayo. tenA cittamAM bhUtakALanI smRtio UbharAI AvI. khAnane parasevo chUTI gayo. teNe amadAvAdanA jainasaMghanA pramukha mANasone bolAvyA. vaccharAjapArekha, mUlAzeTha, nAnAbApu zeTha ane kuMvarajI jhaverI AvyA. khAne svAgata karyuM ane AcAlinA nAme akabarano patra tathA jainasaMghano patra - baMne patro teNe zrAvakone vaMcAvyA, zrAvakagaNa AnaMdita thayo. khAne kahyuM : gurudeva atyAre kyAM birAje che ?' vaccharAjapArekhe kahyuM: "atyAre gurudeva gandhAranagaramAM birAjamAna che.' khAne kahyuM: 'tame A patra laIne gadhAra jAo ane gurudevane amadAvAda thaIne dilhI javAnuM nimaMtraNa Apo.' cAre zrAvako kuMvarajI jhaverInI havelIe maLyA. akabaranA nimaMtraNa upara vicAraNA karI. khaMbhAtanA saMghane paNa gaMdhAra pahoMcavAnI sUcanA ApavAmAM AvI. bIje ja divase vaccharAja pArekha vageree gaMdhAra tarapha prayANa karI dIdhuM. khaMbhAta sUcanA pahoMcatAM ja saMghavI udayakaraNa, pArekha vajiyA, pArekha rAjIyA ane rAjA zrImalla vagere gaMdhAra mATe ravAnA thaI gayA. baMne saMgharavALA gaMdhAra 2010_03 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hIravijayasUri-svarohaNa - dina pahoMcyA. paramAtmAnI pUjA karI, pravacana sAMbhaLyuM, bhojana karyuM ane pachI gaMdhAranA agraNI zrAvakone AkhI vAta jaNAvI. madhyAhna samaye traNe saMghanA mukhya zrAvako AcAryadivane maLyA. akabarano nimaMtraNapatra tathA phattehapura sikInA jainasaMghano vinaMtIpatra gurudevane Apyo. AcAryadave baMne patro vAMcyA. zrAvakonI sAthe gaMbhIra carcA-vicAraNA karI ane dilhI javAno nirNaya karyo. amadAvAda tarapha prayANa : poSa vadi sAtama (gujarAtI mAgazara vadi 7) nA divase gaMdhArathI vihAra karyo. vaTAdarA gAme padhAryA. tyAM eka divya ghaTanA banI. rAtanA samaye AcAryadivA alpa nidrAmAM hatA, e samaye eka svapna AvyuM. eka divya zarIradhArI strI Ave che, tenA hAthamAM motI ane kaMku che. te gurudevane motIothI vadhAve che ane kahe cheH he AcAryadiva, akabara Apane sAcA hRdayathI cAhe che. Apa manamAM koI paNa prakAranI zaMkA na lAvo. Apa dilhI padhAro ane jinazAsananI zAna vadhAro. tyAM ApanI kIrti phelAze." ATaluM kahIne e divya strI adgazya thaI gaI. svapna pachI AcAryadiva jAgRta thayA ane zrInavakAranA dhyAnamAM nimagna banyA. prAtaHkALe e jagAmAM kaMku ane motI verAyelAM maLyAM. AcAryadive amadAvAda tarapha vihAra AgaLa calAvyo. kuMvarajI jhaverI vageree zihAbakhAnane AcAryadivanA AgamananA samAcAra ApyA. zihAbakhAna hAthI, ghoDA vagere laIne gurudevanI sAme Avyo. gurudevanA caraNomAM paDayo. khUba ja zaramAIne bolyoH 'gurudeva, dilhIthI jahAMpanAhano hukama che ke ApanI sevAmAM hAthI, ghoDA vagere Apa je kaMI AjJA karo te rajU karavuM. Apa hukama karo. huM ApanI sevAmAM upasthita chuM. ane mArA tamAma gunAonI mAphI cAhuM chuM." gurudeve kahyuM: "mahAnubhAva, ame jaina sAdhu chIe. amAre hAthI, ghoDA kazuM na joIe. dhana-dolata paNa na joIe. ame svecchAthI saMsAranA tamAma sukho tyajyAM che. bAdazAha akabaranI vinaMtIthI ame dilhI jaIe chIe. tAre nizcita rahevuM. tArA pratye amArA manamAM koI roSa nathI. ame zatra-mitrane samAna mAnIe chIe. sarva jIvonA sukhanI kAmanA karIe chIe." zihAbakhAna AcAryadivanA upadezathI maMtramugdha thaI gayo. teNe AcAryadivanuM bhavya svAgata karyuM. AcAdiva amadAvAdamAM vadhAre divasa rokAyA nahIM, temaNe pATaNa tarapha vihAra karyo. moMdI ane kamAlavihAramAM gurudevanI sAthe cAlatA hatA. sAta divasa gurudeva pATaNamAM rokAyA. tyAMthI AcAryadiva vaDAvalI padhAryA. ahIM gurudevazrI dAnasUrIzvarajI mahArAjanI caraNapAdukA sthApita karI hatI. e samaye 2010_03 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 parva-pravacanamALA AcAryadivanA paTTadhara zrI senasUrIzvarajI sAthe hatA. zrI senasUrIzvarajIne gujarAtamAM rAkhavAno nirNaya karavAmAM AvatAM teo vaDAvalIthI vihAra karIne pATaNa padhArI gayA. dilhI tarapha prayANa: AcAyadine temanA vidvAna ziSya zrI vimalaharSa upAdhyAya Adi munivarone dilhI tarapha vihAra karAvyo ane pote dhIredhIre gAma-nagaromAM sthiratA karatA karatA AgaLa vadhavA lAgyA. vimalaharSa upAdhyAya tatkAlIna dharma-darzanonA vidvAna to hatA ja uparAMta kAryadakSa ane vyavahArakuzaLa priyabhASI paNa hatA. teo e jANavA icchatA hatA ke bAdazAhe zA mATe gurudevane dilhI bolAvyA che ? bAdazAhane gurudeva pAse zuM apekSA che. ugra vihAra karatA karatA upAdhyAyajI munivRMdanI sAthe phattehapura sikrI pahoMcI gayA. sarvazrI thAnasiMga, mAnukalyANa amipAla vagere mukhya zrAvako sAme AvyA. vihAranI kuzaLatA pUchI ane upAdhyAyajInI sevAmAM beThA. upAdhyAyajIe kahyuM huM bAdazAhane maLavA mAguM chuM. atyAre bAdazAha phatehapura sikrImAM ja birAje che ne? thAnasiMge kahyuM: 'gurudeva, amane e yogya lAge che ke bAdazAhane maLavA pahelAM ApanI mulAkAta abulaphajala sAthe thAya. upAdhyAyajIe vAtane svIkArI. upAdhyAyajI potAnI sAthe traNa munivarone laIne abulaphajalane ghera gayA. thAnasiMga vagere zrAvako paNa sAthe hatA. abulaphajale saunuM vinayapUrvaka svAgata karyuM thAnasiMge upAdhyAyajI vagereno paricaya karAvyo. aupacArikatA pUrI thayA pachI upAdhyAyajIe abulaphajalane prazna karyo keH "ame jaina sAdhu maMtra-taMtra to karatA nathI, to pachI bAdazAhe amane zA mATe bolAvyA che?" abulaphajalanA mukha upara hAsya ramI rahyuM. teNe upAdhyAyajIne kahyuM : 'upAdhyAyajI, bAdazAhane ApanuM bIjuM koI kAma nathI. te to ApanI pAsethI mAtra dharma ja sAMbhaLavA mAge che. ApanAM darzana thavAthI bAdazAhane khuzI thaze. mArI sAthe cAlo, ApanI mulAkAta karAvI dauM." abulajjalanI sAthe upAdhyAyajI vagere bAdazAhanA mahele gayA. bAdazAha pAse jaIne abulaphajala upAdhyAya ane anya munivaronI oLakhANa karAvI. tarata ja bAdazAha siMhAsana uparathI Ubho thayo ane munivaronI sAme Avyo. upAdhyAyajIe dharmalAbhano AzIrvAda Apyo. - akabare pUchyuM : "mane AcAryadivanAM darzana kyAre thaze? 2010_03 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 87 zrI hIravijayasUri-svarohaNa - dina upAdhyAyajIe kahyuM: "atyAre to teo sAMgAnera padhAryA che have tarata ja A bAju padhAraze. akabare upAdhyAyajI vagerenAM nAma lakhAvI lIdhAM. temanI gRhAvasthAnAM nAma, mAtApitAnAM nAma, gAmanAM nAma vagere lakhAvI lIdhAM. A mulAkAtathI upAdhyAyajIe akabaranA bAhya-AMtarika vyaktitvane jANI lIdhuM. temane vizvAsa besI gayo ke akabara namra che, vivekI che, sabhya che ane vidvAnone mATe AdarabhAvavALo che. AcArya bhagavaMta sAMgAnerathI ugra vihAra karIne abhirAmAbAda padhArI gayA. phattehapura sikrIthI upAdhyAyajI vagere abhirAmAbAda pahoMcyA. temaNe abulaphajala tathA akabaranI sAthe thayelI mulAkAtano vRttAMta AcAryadivane saMbhaLAvyo. AcAryadivane saMtoSa thayo. A bAju ttehapura sikrImAM zrI thAnasiMga vagere zrAvakoe AcArya bhagavaMtanA svAgatanI bhavya taiyArIo karI dIdhI. AcAryadava phattehapura sikrImAM vi.saM. 139, jeTha vada terasa (gujarAtI vaizAkhavada terasa) nA divase pU. AcAryadivazrIe 67 sAdhuonI sAthe phattehapura sikrImAM praveza karyo. zrI jainasaMghe gurudevanuM zAhI svAgata karyuM. AcAryazrInI paNa prathama mulAkAta abulaphajala sAthe thaI. tenA ghera ja AcAryazrIe AyaMbila karyuM. AyaMbilanI bhikSA karaNarAja nAmanA hindunA gherathI prApta thaI gaI hatI. abulaphajale AcAryadevane keTalAka prazno pUchyA. AcAryadive pratyuttara ApyA. abulaphajale keTalAka prazno pUchayA tenA paNa uttaro AcAdive ApyA. abulajjala khUba ja prabhAvita thayo. rAjamahelamAMthI nimaMtraNa AvatAM abulaphajala vagere akabarane maLavA rAjamahele padhAryA. thAnasiMga vagere zrAvako paNa sAthe cAlyA. jyAre AcAryadiva mahelamAM padhAryA tyAre akabara sAme gayA. maMtraNAgRhanA bahAranA bhAgamAM ja akabare AcAryadiva sAthe vAto zarU karI dIdhI. UbhA UbhA ja vAto thatI rahI. akabara eTalo to bhAvavibhora banI gayo hato ke tene khyAla sarakho na rahyo ke AcAryadivane Asana ApavuM joIe ! keTalAka kalAko vItI gayA - pachI maMtraNAgRhamAM javAnuM thayuM to tyAM gAlIco pAtharelo hato. AcAryadava potAnA niyama anusAra tyAM rokAI gayA. "ame gAlIcA upara cAlI na zakIe." 2010_03 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva-pravacanamALA 88 akabare pUchyuM: "kema?' AcAryadeve kahyuM : "zuM khabara paDe ke gAlIcAnI nIce koI jIvajaMtu hoya...cAlavAthI hiMsA thaI zake che." ekabare tarata ja gAlIco upaDAvI lIdho. to nIce asaMkhya kIDIo dekhAI ! akabara visphArita netre AcAryadivane joto rahyo. enI zraddhA vadhAre puSTa banI. akabara parIkSA kare che ? AcAryabhagavaMta upAzraye padhArI gayA. prathama mulAkAtathI saune AnaMda Avyo. akabara paNa AcAryadivathI prabhAvita thayo. dararoja mulAkAta thAya che ane dharmacarcA cAle che. eka divase akabare prazna pUchaLyo: "mArI mIna rAzinA zaninI dazA cAlI rahI che; mane bhaya lAge che, zaninI dazAthI bacavAno Apa koI upAya batAvazo?" AcAryadave spaSTa chatAM paNa mRdubhASAmAM kahyuM: "mAro viSaya dharmano che, jyotiSano nahIM. eTale huM upAya kevI rIte batAvI zakuM?" akabarane to AcAryadivanI AcAravRDhatAnI parIkSA karavI hatI, AcAryadevano javAba sAMbhaLIne bAdazAha prasanna thayo. eka divase jyAre AcAryadivanI pAse akabara beTho hato, tyAre potAnA moTA putra zekhajI pAse khUba suMdara graMtho maMgAvIne AcAryadivane batAvyA. AcAryadeva temaja upAdhyAyazrI vimalaharSajIe e graMtho joyA. graMtho jaina dharmanA to hatA ja, anya dharmonA paNa hatA. akabare kahyuM: 'gurudeva, amAre tyAM zrI padmavimalasuMdarajI nAmanA nAgapurIya tapAgacchanA vidvAnuM sAdhu hatA. A badhA graMtho temanA che. emano svargavAsa thaI gayA pachI A tamAma graMtho meM saMbhALIne rAkhyA che. have huM A jJAnabhaMDAra Apane bheTa ApavA icchuM chuM. Apa svIkAro." AcAdike kahyuM : "ame loko zuM karIzuM? jyAre graMthonI jarUra paDaze. tyAre vAMcavA mATe laI jaIzuM ane pachI parata karIzuM.' AcAryadave jJAnabhaMDArano svIkAra na karyo. akabare AcAryadevanI nispRhatAnI prazaMsA karI. pAchaLathI AgrAmAM akabaranA nAme A jJAnabhaMDAra sthApita karavAmAM Avyo. dinapratidina AcAryadava pratye akabarano zraddhAbhAva vadhato gayo. AcAryadave vi.saM. 139mAM AgrAmAM cAtumasa karavAno nirNaya karyo. 2010_03 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 89 zrI hIravijayasUri - svariohaNa - dina akabara dayALu bane cheH phattehapura sikrIthI vihAra karIne AcAryadiva AgrA padhAyAM. khUba AnaMdathI cAtumati saMpanna thayuM. paryuSaNAparvamAM "amAri-pravartana karyuM. cAturmAsa pachI AcAryadiva zaurIpura-tIrthanI yAtrA karavA padhAryA. punaH AgrA padhArIne sikrI tarapha vihAra karyo. punaH bAdazAhano saMparka vadhyo. AcAryadine bAdazAhane ahiMsAdharmano mahimA batAvyo. hiMsAnA anartho samajAvyA. akabaranA hRdaya upara enI asara paDI. AcAryadivane laIne akabara DAbara' sarovaranA kinAre gayo. tyAM piMjarAmAM hajAro pakSIo keda hatAM. akabare sarva pakSIone mukta karI dIdhAM. AcAryadivanI AMkhomAM harSanAM AMsu AvI gayAM. akabarane khUba dhanyavAda ApyA. DAbara sarovaramAM anya hiMsA paNa thatI hatI, te baMdha karAvI dIdhI. paryuSaNAparvanA ATha divasa ane AgaLa pAchaLanA be-be divaso - e prakAre 12 divasa saMpUrNa bhAratamAM amAri-pravartananAM pharamAna akabare kaDhAvyAM eTale ke 12 divasamAM eka paNa jIvanI hiMsA na karavAno Adeza ApI dIdho. je samaye A pharamAna thAnasiMgane soMpyuM, tyAre teNe akabarane sAcAM motI ane phUlothI vadhAvyo! kula 6 pharamAno kADhavAmAM AvyAM. (1) gujarAta-saurASTra mATe. (2) dilhI-phattehapura mATe, (3) ajamera-nAgapura mATe. (4) mALavA tathA dakSiNa prAnta mATe. (5) lAhora-mulatAna mATe. (6) pharamAnanI eka prata AcAryadavane soMpavAmAM AvI. AcAdavanI sAme akabare potAnAM pApono (hiMsAno) ekarAra karyo hato. ane kahyuM hatuM ke, 'cittoDamAM meM hajAro manuSyonI katala karAvI hatI. kUtarAMne paNa marAvI nAkhyAM hatAM. 36 hajAra haraNo mAryA hatAM. rojanI 500 pakSIonI jIbha Arogato hato." - AcAryadevanI preraNAthI akabare varSamAM 6 mAsa sudhI mAMsAhAra tyajI dIdho hato. - gujarAtamAM "jajiyAvero' nAmano vero levAmAM Avato hato te baMdha karAvyo. - tIrthasthAnomAM je mUDakAM' nAmano vero levAto hato te baMdha karyo. zAnticaMdrajI upAdhyAyaH akabara AcAdavano ananya anurAgI banI gayo hato. eNe dilhImAM bhavya darabAra bharyo ane AcAryadivane 'jagadguru nI upAdhi pradAna karI. e prasaMgane anulakSIne baMdhanagrasta tamAma pazu-pakSIone mukta karI devAmAM AvyAM. 2010_03 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva-pravacanamALA AcAryadeve vi.saM. 1640-1641 nAM cAturmAsa dilhI, phattehapura sikrImAM karyAM. vi.saM. 1642nuM cAturmAsa abhirAmAbAda (phtehapura sikrIthI 10 mAIla dUra) mAM karyuM. je samaye abhirAmAbAdanuM cAturmAsa nakkI thayuM to akabare kahyuM : 'gurudeva, Apa abhirAmAbAda padhArazo to mane dayAdharmano upadeza koNa Apaze ?' 0 AcAryadeve upAdhyAyazrI zAnticaMdrajInuM cAturmAsa dilhImAM nakkI karyuM. zAnticaMdrajImAM apUrva vyAkhyAnazakti hatI. teo madhurabhASI hatA. 108 avadhAna prayoga karanArA hatA. akabarane upadeza ApavA mATe temaNe 'kRpArasakoza' nAmano 128 zlokono saMskRta graMtha racyo hato. A ja graMtha teo akabarane saMbhaLAvatA rahyA. dayAdharmanuM vivecana karIne akabaranuM hRdaya karuNAthI pUrNatayA bharI dIdhuM. hamaNAM ja akabara vize eka ghaTanA vAMcavAmAM AvI che - lakhanaunI pAse eka zaheranI bahAra bAdazAha akabarano ATha divasano mukAma hato. AThamo divasa hato. paDAva upADI levAmAM Avato hato; akabara potAnA taMbunI bahAra Ubho hato. teNe zAhI DerA upara rahelA zAhIdhvajane joyo. dhvaja havAmAM UDato na hato. teNe sevakane bolAvIne kahyuM H 'jarA jo to A dhvaja barAbara laherAto nathI zuM bAbata che ?" sevake jaIne kahyuM H 'jahAMpanAha, je lAkaDI upara dhvaja bAMdhavAmAM Avyo che, te lAkaDI upara pakSIe mALo banAvyo che. e mALAne kA2Ne dhvaja barAbara pharakato nathI.' A sAMbhaLIne bAdazAha vicAramAM DUbI gayo. manamAM kaMIka nirNaya karyo ane DerA uThAvanArAone bolAvIne kahyuM : 'atyAre Dero upADavAno nathI.' 'zuM atyAre ahIM rokAvAnuM che ?' 'nA, ApaNe to atyAre dilhI tarapha ravAnA thaIzuM, paraMtu dhvajanI lAkaDI u52 pakSIe je mALo banAvyo che, temAM pakSiNI IMDA mUkaze, iMDAmAMthI baccAM pedA thaze, ane e baccAM UDatAM nahIM zIkhe tyAM sudhI mAro Dero (taMbU) ahIM ja raheze.' pakSI ane enAM bhAvi baccAMno khyAla rAkhanAra bAdazAha akabaranI dayAbhAvanAnuM A kevuM jvalaMta udAharaNa che ? dararoja pa pakSIonI jIbha khAnArA bAdazAhanA hRdayanuM kevuM adbhuta parivartana ? A Akho ya prabhAva hato AcAryadeva zrI hIravijayasUrIzvarajIno ! bIjI eka ghaTanA che lAhoranI. akabarane kaMIka vadhAre divaso lAhoramAM rahevAnuM hatuM. teNe zrI zAnticaMdra upAdhyAyane vAta karI. temaNe lAhora tarapha vihAra karyo ! gurudevanI AjJA che; 2010_03 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hIravijayasUri - svargArohaNa - dina 1 bAdazAhane dararoja dharmopadeza Apavo ! eTalA mATe teo ugra vihAra karIne lAhora gayA. tyAM akabara dararoja upAdhyAyajI pAsethI dharmazravaNa karato hato. bakarI Idano divasa Avyo, AgaLanA ja divase upAdhyAyajIe akabarane kahyuM : 'huM Aje ahIMthI vihAra karavA icchuM chuM.' acAnaka vihAranI vAta sAMbhaLIne akabara dvidhAmAM paDI gayo. teNe pUchyuM : 'kema ?' 'kAle Ida che; karoDo pazuonI kAle hiMsA thaze...evI sthitimAM ahIM rahevAthI mArA hRdayane khUba duHkha thaze. eTalA mATe mAre ahIM na rahevuM joIe.' : akabara gaMbhIra vicAramAM DUbI gayo. upAdhyAyajIe e samaye akabarane 'kurAne zarIpha' graMthanI AjJA batAvI ke H roTalI tathA bhAjI (pattInuM zAka)thI rojA kabUla karavAM joIe.' akabare tarata ja lAhoramAM jAhera karAvyuM ke H 'kAle IdanA divase koI paNa jIvanI hiMsA niSiddha che.' AkhA lAhoramAM IdanA divase eka paNa jIvanI hiMsA na thaI. : bhAnucaMdrajI upAdhyAya : zAnticaMdrajI upAdhyAyane pAchaLathI AcAryadeve gujarAta bolAvyA ane bhAnucaMdrajI nAmanA vidvAna munirAjane temanA ziSya siddhicaMdrajInI sAthe dilhI mokalyA. bhAnucaMdrajIne 'varuNadeva'nI sahAyatA hatI. daivI sahAyatAthI teo aneka camatkAro karI zakatA hatA. tame jANo ja cho ke duniyA hamezAM camatkAranA caraNomAM jhUkatI AvI che. bhAnucaMdrajIe camatkArothI akabarane khUba ja prabhAvita karyo. evA to aneka camatkAro akabarane bhAnucaMdrajIe batAvyA hatA; huM tamane saMkSepamAM be ghaTanAo saMbhaLAvuM chuM. eka divasa akabarane asahya ziradarda thayuM. vaidya, hakImonA upAyo niSphaLa gayA. akabare zrI bhAnucaMdrajIne bolAvI lAvavA karyuM. bhAnucaMdrajI padhAryA. akabaranA palaMga pAse kASThAsana upara jevA beThA ke tarata ja akabare temano hAtha pakaDIne potAnA mastake mUkI dIdho. upAdhyAyajIe kahyuM H 'tame ciMtA na karo hamaNAM ja Apane ArAma thaI jaze.' ane alpa kSaNomAM ja akabarane ArAma thaI gayo. AkhA rAjamahelamAM AnaMda chavAI gayo. umarAvoe e nimitte 500 gAyo kurabAnI mATe akatra karI. jyAre akabarane khabara paDI to te krodhamAM Aga jevo thaI gayo, ane gAyone mukta karAvI dIdhI. have bIjI ghaTanA sAMbhaLo. 2010_03 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 parva-pravacanamALA. abulaphajalane tyAM mULa nakSatramAM putrIno janma thayo. jyotiSIe kahyuM: "A bALakI ne jIvatI raheze to tamArA gharamAM moTo utpAta thaze, eTalA mATe tene pANImAM vahAvI do." abulaphajalane ciMtA thaI te bhAnucaMdrajInI pAse gayo, jyotiSInI AkhI vAta karI. bhAnucaMdrajIe kahyuM: "AvuM kazuM karavuM nathI. chokarIne pANImAM DUbADI devAthI strIhatyAnuM moTuM pApa lAge che. vijJazAnti mATe zrIsupArzvanAtha bhagavAnanI sAme buha aSTottarIsnAtra' bhaNAvo. vijJazAnti thaI jaze. abulaphajalane zrI bhAnucaMdrajInA vacanomAM zraddhA besI gaI hatI. teNe aSTottarI snAtra-mahApUjAnuM Ayojana karyuM. eka lAkha rUpiyA khacya. chokarI jIvatI rahI ane parivArane koI nukasAna na thayuM. AvI aneka camatkArika ghaTanAothI akabara khUba prabhAvita thayo hato. teNe jagadguru AcAryadivane gujarAta vinaMtI-patra lakhyo ke zrI bhAnucaMdrajIne upAdhyAyapada ApavAnI kRpA karo. patra maLatAM AcAryadave upAdhyAya-padano vAsakSepa mokalyo ane anumati ApI. akabare moTo mahotsava karyo ane bhAnucaMdrajIne upAdhyAya-pada pradAna karyuM. A prasaMga upara abulaphajale 25 ghoDAonuM dAna ApyuM. ane 25 hajAra rUpiyAno sadvya ya karyo. AcAryazrI senasUrijI: keTalAMka varSa akabara pAse rahIne zrI bhAnucaMdrajI upAdhyAya gujarAta cAlyA gayA. gujarAtamAMthI AcAryadivanA paTTaghara zrI senasUrIzvarajI dilhI padhAryA. akabare temanI pAsethI paNa dharmopadeza sAMbhaLyo. ane khUba prabhAvita thayo. AcAryadine dilhImAM cAturmAsa karyuM. akabare rAjadarabAramAM AcAryadivane sUrisAInI upAdhi ApI. cAturmAsa pachI akabarane lAhora javAnuM hatuM. AcAryadava paNa lAhora padhAyAM. akabarane dhamapadeza sAMbhaLavAnuM vyasana thaI gayuM hatuM! dayAdharma enA hRdayamAM vasI gayo hato. AIne-akabarI' nAmanA graMthamAM abulaphajala lakhe cheH "akabara kahetA katA ke mAruM zarIra eTaluM moTuM hota ke jethI mAMsAhArI loko ekamAtra mArA zarIrane khAtAM raheta, ke jene lIdhe bIjA jIvonI hiMsA na karata. to asaMkhya jIvone kevuM sukha maLata?" A rIte akabara jainadharmathI paricita thayo hato, prabhAvita thayo hato. enA prAmANika ullekho maLe che. akabarane dayAvAna banAvIne AkhA bhAratamAM 2010_03 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hIravijayasUri - svagariohaNa - dina paryuSaNAparvanA divasomAM amAri-pravartana karAvanArA jagadguru zrI hIravijyasUrijI hatA e nirvivAda siddha che. svargavAsaH je samaye zrI senasUrIzvarajI mahArAja lAhoramAM hatA tyAre jagadguru AcAryadiva UnA (saurASTra)mAM cAturmAsa hatA. cAturmAsanA prAraMbhathI ja AcAryadivanuM svAcya anukULa na hatuM. zarIra para sojA AvI gayA hatA. eka nahIM, aneka roga pedA thaI gayA hatA. zrAvakoe auSadhopacAra karavAno khUba Agraha karyo paraMtu AcAryadine manA karI dIdhI. teo samatAthI roganI vedanA sahana karatA hatA. zrAvaka-zrAvikAsaMgha khUba vyathita thayo. zrAvakoe upavAsa zarU karI dIdhA. zrAvikAoe bALakone stanapAna karAvavAnuM baMdha karI dIdhuM. AkhA gAmamAM hAhAkAra macI gayo. jyAM sudhI gurudeva auSadha grahaNa nahIM kare, tyAM sudhI ame upavAsa karIzuM.' zrAvakoe ghoSita karI dIdhuM. jyAM sudhI gurudeva auSadha nahIM le tyAM sudhI ame bALakone dhavaDAvIzuM nahIM." zrAvikAoe ghoSaNA karI dIdhI. munirAjazrI somavijayajIe AcAryadivane vinaMtI karI, auSadha grahaNa karavA khUba Agraha karyo. saMghanI bhAvanA aMge jANa karI tyAre AcAryazrIe auSadha grahaNa karyuM. auSadha levA chatAM paNa svAthya sudharatuM na hatuM. eka divase temaNe temanA paTTadhara AcAryazrI senasUrijIne yAda karyA. "senasUrijIne bolAvavA lAhora koNa jaze ?" e jamAnAmAM AjanI jema koI TapAlavyavasthA na hatI. tAra-Teliphona na hatA. lAhora samAcAra konI sAthe mokalavA? munirAja dhanavijayajI lAhora javA taiyAra thaI gayA. temaNe tarata ja vihAra paNa karI dIdho. sabhAmAMthIH cAturmAsamAM vihAra thaI zake? mahArAjazrI vizeSa kAraNa upasthita thAya to gItArtha munirAja vihAra karI zake che. A bAju paryuSaNAparva AvI gayAM. AcAryadave svayaM "kalpasUtra'nAM vyAkhyAna ApyAM. vyAkhyAna ApavAmAM parizrama to thato ja hato. AcAryadevanuM svAthya vadhAre bagaDI gayuM. paryuSaNAparvanI ArAdhanA nirvighna pUrNa thaI paraMtu bhAdaravA suda 10 (vi.saM. 1para) nI rAte jyAre vedanA vadhI gaI to AcAryadive vimalaharSa upAdhyAya vagere munivarone potAnI pAse bolAvyA. sarvene aMtima upadeza ApatAM kahyuM: "mahAnubhAvo, saMyamadharmanI ArAdhanAmAM pramAda na karatA. paraspara maitrIbhAva jALavI rAkhajo. glAna sAdhuonI sevA karajo. saMghanuM yogakSema karajo. 2010_03 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 parva-pravacanamALA jinazAsananI prabhAvanA-rakSA karajo.' saunI kSamApanA karatAM kahyuM: "mane lAge che ke have mAruM AyuSya samApta thavA AvyuM che. huM tamane saune khamAvuM chuM. tame sau mane kSamA karajo. koInA pratye mArA manamAM dveSa nathI, vera nathI. micchAmi dukkaDam... micchAmi dukkaDam... micchAmi dukkaDam....' sarva upasthita munirAjAe paNa avaruddha kaThe kSamAyAcanA karI. rAtabhara sarva munirAjo AcAryadivanI sevAmAM besI rahyA, ane aMtima ArAdhanA karAvatA rahyA. bhAdaravA suda agiyArasane divase prAtaHkALathI saMghanAM seMkaDo strI-puruSo upAzrayamAM AvavA javA lAgyAM. AsapAsanA gAmomAMthI paNa loko AvavA lAgyA. AcAryadave auSadhano tyAga karI dIdho hato. teo dharmadhyAnamAM nimagna hatA. sUryAsta thaI gayo. sAdhuoe gurudevane pratikramaNa karAvyuM. pratikramaNa zAntithI thaI gayuM. zrI navakAramaMtrano jApa zarU thaI gayo. ane AcAryadivanA AtmAe parama zAnti tarapha prayANa zarU karyuM. prANoe pArthiva deha tyajI dIdho. hajAro loko AkraMda karavA lAgyA. sAdhuo paNa gurupremathI vyathita hatA. teo paNa raDI paDayA. chevaTe to prema saune raDAve che. bhagavAna mahAvIranuM nivaNi thatAM kayo bhakta, kayo premI raDyo na hato? gautama svAmI jevA viziSTa jJAnI puruSa paNa bALakanI jema raDI paDyA hatA ne! bIje divase bhavya smazAnayAtrA kADhavAmAM AvI gAmanI bahAra AmravanamAM temanA pArthiva dehano agnisaMskAra karavAmAM Avyo. e samayanA mahAkavi RSabhadAse lakhyuM che ke AmravananI pAsenA khetaramAM eka nAgara vaNika sUto hato. teNe agnisaMskAranI jagA upara rAtrinA samaye daivI nATAraMbha joyo hato. terasanA divase prabhAte jyAre loko agnisaMskAranI jagAe gayA to temaNe ApravananA vRkSo upara AmraphaLa-kerIo) joyAM. keTalAMka vRkSo upara pAkelAM phaLa hatAM, keTalAMka upara kAcAM phaLa hatAM. je vRkSone phaLa AvatAM na hatAM, temanA upara paNa phaLa beThAM hato. emAMthI keTalAMka AmraphaLa bAdazAha akabara temaja abulaphajalane mokalAvyAM hatAM. upasaMhAra: AcAryadivanuM jIvanacaritra to romaharSaka che ja, temanAM jIvana-kAya paNa apUrva ane abhuta che. musalamAna bAdazAhanA hRdayamAM dayAdharmanI pratiSThA karIne temaNe 2010_03 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hIravijayasUri - svagariohaNa -dina asAdhAraNa upakAra karyo hato. bAdazAhane preraNA ApIne tatkAlIna bhAratamAM ahiMsA dharmano keTalo sarasa prasAra karyo hato ! lAkho-karoDo pazu-pakSIone abhayadAna ApIne potAnA AtmAnuM to kalyANa karyuM ja hatuM, paNa anya AtmAone paNa sukha-zAnti ane jIvana pradAna karyuM hatuM. e mahApuruSanI pachI Aja dina sudhI koI paNa sAdhue, AcAryo yA gRhastha evo ahiMsA dharmano pracAra karyo nathI. Aje to dezamAM hiMsAnuM tAMDavanRtya thaI rahyuM che. dezanI sarakAra ja aneka katalakhAnA calAvI rahI che. yAMtrika sloTarahAusa' cAlI rahyAM che. jemAM dararoja lAkhonI saMkhyAmAM jIvonI katala thAya che. na koI sarakArane dayA dharma samajAvI zake che, na koI anAtha pazu-pakSIonI rakSA karavAmAM samartha che. koI koI vAra ApaNI A azakti upara, nirbaLatA upara...kamajorI upara roSa Ave che to koI vAra AMsu paNa vahe che! khera, jinazAsana che, Aryadeza che, AzA rAkhIe ke koI evo mahApuruSa pedA thaze ke je bIjo hIravijayasUri haze ane A ghora hiMsA dUra karaze. dayAdharmano. dezavyApI pracAra-prasAra karIne bhAratanI prajAne ahiMsAmaya jIvana jIvavA prerita kare. AjanA divase banI zake teTalA jIvone abhayadAna Apo. ane e rIte A mahApuruSane zraddhAMjali arpita karo. e ja maMgala kAmanA. 2010_03 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 6 dIpAlikA-pravacana-1 (zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInuM saMkSipta jIvanacaritra) : saMkalanA : 1. bhagavAnanA niNikalyANaka sAthe dIpAlikA-parvano saMbaMdha. 2. nirvANakalyANaka: - 'kalyANaka'no artha. - pAMca kalyANaka 1. cyavanakalyANaka. 2. janmakalyANaka. - trizalAmAtA ane bhagavAna. - AmalakI kriDA ane pAThazALAgamana. - yazodA sAthe lagna-priyadarzanA putrI. - rAjAnaMdIvardhananI anujJA. 3. dIkSAkalyANaka - manaHparyavajJAna, eka dRDha pratijJA, brAhmaNane devaduSyanuM dAna. - upasanI paraMparA - - gozAlaka, bhagavAnanI ghora tapazcaryA. 4. kevaLajJAna kalyANaka -- - 11 gaNadharonI sthApanA, tIrthasthApanA. - bhagavAnanAM cAturmAso, upakAro, dIkSAo, 2010_03 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dipAlikA-pravacana (1) 97 rakSantu skhalitopasargagalita-prauDhapratijJAvidhau, yAti svAzrayamarjitAMhasi sUre niHzvasya saMcAritA / AjAnukSitimadhya-magnavapuSaH cakrAbhighAtavyathAmUrdhvAnte karuNA-bharAgcitapUTA vIrasya vo dRSTayaH // mahAkavi dhanapAla kahe cheH "zramaNa bhagavAna mahAvIranI apAra karuNAsabhara AMkho amArI rakSA karo !" prasaMga hato saMgamadevanA upasargano. bhagavAna mahAvIranI dhIratAnI, vIratAnI ane dRDhatAnI prazaMsA devalokamAM devarAja Indra karI. devasabhAmAM upasthita sarve devo prazaMsA sAMbhaLIne AnaMdita thayA, paraMtu mithyAvRSTi saMgamadeva prasanna na thayo. te Ubho thayo ane bolyoH 'he devarAja, Apa mahAvIranA bhakta cho, eTalA mATe mahAvIranI ATalI prazaMsA karo cho ! mane prazaMsA vAstavika lAgatI nathI. mahAvIra meruvatu nizcala na hoI zake, kAraNa ke teo manuSya che. temanuM zarIra -audArika che; huM temane vicalita karI zakuM chuM. temanuM manobaLa toDI zakuM chuM. huM jAuM chuM...ane pratijJA karuM chuM ke mahAvIrane vicalita karIne pAcho AvIza.' saMgamadeve cha cha mahinA sudhI mahAvIrane kaSTa ApyAM paraMtu mahAvIra nizcala rahyA. jyAre saMgama thAkI gayo kaSTa ApIne, to teNe bhagavAna upara 'kAlacakra' mAryuM. bhagavAna ghUMTaNo sudhI jamInamAM dhasI gayA. paraMtu temanuM manobaLa na tUTyuM. temanA dharmadhyAnanI dhArA akhkhalita rahI. saMgama hArI gayo. teNe karelI pratijJAnuM pAlana na karI zakyo. tenuM mukha plAna thaI gayuM. garama niHzvAsa nAkhato devaloka tarapha javA lAgyo...e samaye karuNAsAgara bhagavAna mahAvIranI AMkho karuNAnAM AMsuothI bharAI gaI..arere bIcAro A saMgama, mAruM nimitta pANIne nikAcita pApakarmo bAMdhIne gayo...durgatinAM duHkhomAM DUbI jaze.' mahAkavi dhanapAlane bhagavAnanI e samayanI karuNAbharI AMkho AkarSI gaI ane "e AMkho amArI rakSA karo.' evI emane prArthanA karI. pacIsaso varSa pUrve mahAvIrabhagavAna kArtika amAvasyA (gujarAtI Aso mahinAnI amAsa) nA divase magadha dezamAM pAvApurImAM nivaNa pAmyA hatA. eTalA mATe prativarSa kArtika amAsano divasa ApaNA mATe nirvANa kalyANakanA rUpamAM ArAdhya, smaraNIya, ane preraNAstrota bane che. Aje teraza che. AjanA divase bhagavAne aMtima AhAra grahaNa karyo hato. AjanI madhyarAtrithI temaNe aMtima upadeza Apavo zarU karyo hato. niraMtara 48 kalAka (16 prahara) sudhI eTale ke temanuM nivaNi thayuM tyAM sudhI upadeza ApatA rahyA 2010_03 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 hatA. upadeza ApatAM ApatAM ja teo videha-dehamukta thaI gayA hatA. bhagavAne 48 kalAka sudhI ja upadeza Apyo hato tenA thoDA aMzo Aja paNa upalabdha che. 'zrI uttarAdhyayanasUtramAM e upadeza saMkalita che. bhagavaMtano A aMtima upadeza mokSamArganA pathiko mATe ati mahattvano che. 'zrI uttarAdhyayanasUtra'nA 36 adhyAyo che. 36 viSayonuM saraLa, subodha ane vairAgyapUrNa pratipAdana che. A 36 adhyAyono saMkSipta paricaya kAle ane parama divase-be divasamAM ApIza. Aja paramopakArI zAsanapati bhagavAnanuM jIvanakavana ja karIzuM. pUrva-pravacanamALA pratyeka tIrthaMkara bhagavaMtanAM pAMca kalyANaka hoya che paheluM cyavana kalyANaka, bIjuM janmakalyANaka, trIjuM dIkSAkalyANaka, cothuM kevaLajJAna kalyANaka ane pAMcamuM nizi kalyANaka. je kalyANa kare te kalyANaka kahevAya che. kalyANano artha thAya che sukha. tIrthaMkaranuM jyAre cyavana thAya che tyAre traNe bhuvananA sarvajIvone kSaNa mATe sukhanI saMvedanA thAya che ! eTale ke tIrthaMkaranuM cyavana samagra jIvasRSTine sukha Ape che. eTalA mATe cyavanane 'kalyANaka' kahe che. e rIte tIrthaMkarano janma thAya che tyAre paNa samagra jIvasRSTine eka kSaNa mATe sukhano anubhava thAya che eTalA mATe janma paNa kalyANaka kahevAya che. e rIte dIkSA, kevaLajJAna ane nirvANa kalyANaka kahevAya che. sabhAmAMthI H Aja-kAla loko janma kalyANaka' zabdano prayoga karatA nathI 'jayantI' zabdano prayoga kare che, zuM e ucita che ? mahArAjazrI : nA, tIrthaMkaranA janmadinane 'janmakalyANaka' ja kahevuM joIe. 'jayantI' zabda laukki che. tIrthaMkara lokottara puruSa hoya che. emanI sAthe 'jayantI' zabda na joDavo joIe. Ame ya 'jayantI' zabda karatAM 'kalyANaka' zabda vizeSa bhAvapUrNa ane viziSTa arthano ghotaka che. samagra sRSTine sukhI karavAnI bhAvanA ja to tIrthaMkaratvanI jananI che ! sArA vizvanuM kalyANa karanArA tIrthaMkaranA cyavana, janma, dIkSA, kaivalya ane nirvANa- A pAMce prasaMga jIvasRSTinuM kalyANa karanArA che. eTalA mATe A pAMce 'kalyANaka' kahevAyAM che. tIrthaMkaronA kalyANakadina parvanA divaso mAnavAmAM AvyA che. patithionI jema kalyANaka tithio paNa ArAdhya-upAsya mAnavAmAM AvI che. zramaNa bhagavAna mahAvIranuM dazamA devalokamAMthI aSADha zuklA 6 nA divase cyavana thayuM hatuM. caitra zuklA terasane divasa janma thayo hato. mAgazara zuklA dazamanA divase temaNe dikSA lIdhI hatI. vaizAkha zaklA dazamane dine temane kaivalya 2010_03 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIpAlikA -pravacana (1) 99 prApta thayuM hatuM. temaja kArtika amAvAsyAne dine temanuM nivaNa thayuM hatuM. A rIte ApaNA mATe aSADha zuklA 6, caitra zuklA 13, mAgazara zuklA 10, vaizAkha zuklA 10, ane kArtika amAvAsyAnA divaso parama pavitra, parama ArAdhya ane upAsya che. A divasomAM vizeSa rUpe tapazcaya temaja bhagavaMtanuM smaraNa, darzana, pUjana vagere karavAM joIe. kAraNa ke ApaNI upara emano parama upakAra che. temanuM dharmazAsana ApaNe meLavyuM che. ApaNe temanAM saMtAno chIe. pratyeka jenane zramaNa bhagavAna mahAvIranA jIvanacaritrano khyAla hovo joIe. janmathI nivaNa sudhInI adbhuta jIvanayAtrAno bodha hovo joIe. khUba ja rocaka, bodhaka ane preraNAdAyI che bhagavAnanI jIvanakathA. have tamane kalyANakonA mAdhyamathI bhagavAnanI jIvanakathA saMbhaLAvuM chuM. cyavana kalyANakaH be zabdo che avana ane kalyANaka. devalokamAM deva-devIonA mRtyune avana kahe che. temanuM mRtyu manuSya ane pazu-pakSIo jevuM nathI hotuM. kAraNa ke temanuM zarIra vaikriya pudgalonuM baneluM hoya che. e zarIrane na bALavAnI jarUra hoya che, na to jamInamAM dATavAnI jarUra hoya che. jyAre deva-devInuM AyuSya karma pUruM thAya che tyAre zarIra sahajatAthI vikharAI jAya che. eTale ke zarIranAM vaikriya pudgalo pArAnI jema vikharAI jAya che, ane AtmAne jyAM pedA thavAnuM hoya che, eTale ke je gatinuM AyuSyakarma bAMdhyuM hoya che, e gatimAM cAlyo jAya che. deva yA devI manuSyagatimAM jAya che athavA to pazu-pakSInI yonimAM janme che. deva-devI punaH devadevI nathI banatAM, na to sIdhAM narakamAM jAya che. zramaNa bhagavAna mahAvIrano AtmA prANata' nAmanA dazamA devalokamAM devarupe hato. temanuM AyuSya pUrNa thayuM ke temanuM cyavana thayuM. temanuM vaikriya zarIra vikharAI gayuM. ane AtmA A bhAratavarSamAM magadha dezamAM (bihAramAM) brAhmaNakuMDa gAmamAM RSabhadatta brAhmaNanI patnI devAnaMdAnI kukSimAM avatarita thayo. eTale ke devAnaMdAnA peTamAM garbharUpe bhagavAna utpanna thayA. te vakhate devAnaMdAe cauda suMdara svapno joyAM. A cauda svapnonI hAramALA joI lo. 1. siMha 2. hAthI. 3. vRSabha. 4. lakSmIdevI. 5. puSpamALA. 6. caMdra. 2010_03 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 parva-pravacanamALA 7. sUya 8. dhvaja. 9. pUrNakuMbha. 10. sarovara. 11. sAgara. 12. vimAna, 13. ratnarAzi. 14. agni pratyeka tIrthaMkaranI mAtA A prakAre 14 svapno jue che. e rIte cakravartInI mAtA paNa svapna jue che. paraMtu e jhAMkhA-nisteja jue che. devAnaMdA svapna joIne jAgRta thaI jAya che. pharIthI sUtI nathI. sArAM svapna joIne sUvuM na joIe. anyathA svapnaphaLa naSTa thaI jAya che. kharAba svapna joIne sUI javuM joIe. jethI te svapna phaLadAyI na banI zake. devAnaMdA prAtaHkALe potAnAM svapno RSabhadattane kahe che. RSabhadatta e svapnonuM phaLa batAve che. devAnaMdAharSavibhora banI jAya che. paraMtu teno harSakSaNika siddha thAya che. bhagavAnano AtmA 82 divasa ja devAnaMdAnA peTamAM rahe che te pachI indra tenA senApati dvArA garbhaparivartana karAvyuM. eTale ke devAnaMdAno garbha kSatriyakuMDa nagaranA rAjA siddhArthanI rANI trizalAnA peTamAM saMkramita karavAmAM Avyo ane trizalAno putrIrUpa garbha devAnaMdAnA peTamAM saMkramita karI devAmAM Avyo. sabhAmAMthIH Indra evuM zA mATe karyuM? mahArAjazrI kAraNa ke evo zAzvat niyama che ke tIrthaMkarano janma kSatriyANInA peTe ja thAya che. kSatriyANInA udarathI ja thAya che. A zAzvat niyama che. e aMge tarkavitarka karavA vyartha che. jyAre bhagavAna trizalA rANInA peTamAM saMkramita thayA tyAre be ghaTanAo banI. devAnaMdAne svapnonA apaharaNanuM svapna AvyuM. ane trizalAne navAM ja cauda svapna AvyA. trizalA rANI tenAM svapna rAjA siddhArthane jaNAve che. rAjA siddhArtha potAnA jJAnane anurUpa phalAdeza kare che. pAchaLathI svapna zAstranA paMDitone bolAvIne temanI pAse phalAdeza karAve che. paMDitoe kahyuM: 'tamAro putra yA to cakravartI rAjA thaze, athavA tIrthaMkara thaze." rANI trizalA khUba sAvadhAnIpUrvaka garbhanuM pAlana karatI hatI. khAvAmAM, besavAmAM, UThavAmAM, bolavAmAM...dareka kriyAmAM saMyama ane sAvadhAnIthI vartatI hatI. kAraNa ke te jANatI hatI ke mArA mananA vicArono mArI vANIno ane mArI pratyeka kriyAno prabhAva mArA garbha upara paDe che. eTalA mATe mAre mana-vacana-kAyAthI zubha, suMdara ane zreSTha pravRtti ja karavI joIe. 2010_03 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIpAlikA-pravacana (1) 101 trizalAnA garbhamAM rahelA bhagavAna matijJAnI che, zrutajJAnI che ane avadhijJAnI che. pratyeka tIrthaMkara gabhavisthAmAMthI ja A prakAre jJAnI hoya che, buddhino bhaMDAra hoya che. zrutajJAnanA pAragAmI hoya che, ane avadhijJAnanI divyavRSTi temanI pAse hoya che. bhagavAne vicAryuM: 'mArA halanacalanathI mArI mAtAne kaSTa paDatuM haze. eTalA mATe huM sthira thaI jAuM. mAtAne kaSTa na paDavuM joIe.' mAtA pratye kevo bhaktipUrNa vicAra karyo che bhagavAne ! jyAre bhagavAna mAtAnA garbhamAM hatA tyAre Avo vicAra karyo che ! mAtAne kaSTa na paDe eTalA mATe sthira thaI gayA! vizvanI prajAne A rIte bhagavAne mAtRbhakti ane mAtRpUjaka banavAno bhavya Adarza Apyo che. kevI mAtA ane kevo putra? trizalA rANI garbhastha zizune koI paNa prakAre kaSTa na thAya e rIte jIve che. garbhastha bhagavaMta mAtAne koI paNa prakAranuM kaSTa na thAya evI rIte jIve che. putrano utkRSTa puNyodaya thAya che tyAre AvI mAtA maLe che. ane mAtAno paNa utkRSTa puNyodaya thAya che tyAre Avo putra maLe che. jo ke garbhanuM halanacalana baMdha thaI jatAM trizalA rANIne bahu vyAkuLatA thaI gaI hatI. he che te me ? paDe che te pAme ? guNa che te pAme ? eTale ke "zuM mAro garbhamarI gayo? alita thaI gayo? naSTa thaI gayo?' AvI azubha zaMkAothI trizalA rANI ati vyathita thaI gaI hatI. eka zAzvat niyama che ke tIrthaMkaranI mAtAnuM peTa tIrthaMkara garbhastha thayA pachI vadhatuM nathI. sAmAnya mAtAonI jema tIrthaMkaranI mAtAnuM peTa vRddhi pAmatuM nathI. eTalA mATe trizalA rANInA manamAM zaMkA utpanna thaI gaI ! thoDAka samaya pachI bhagavaMte avadhijJAnathI bahAra joyuM. to Azcarya thayuM ! mAtA-pitA ane Akho rAjaparivAra zoka-sAgaramAM DUbelo hato. tarata ja temaNe thoDuMka kaMpana karyuM..hAlyA, to trizalA mAtA harSita thaI gaI! "mAro garbha kuzaLa che ! pahelAM hAlato na hato. have hAle che !' bhagavAne mAtAnI manodazAno vicAra karyo: 'haju, jyAre mAtAe mAruM sukha paNa joyuM nathI ane ATalo moha che, jyAre mAro janma thaze, mAtA mAruM mukha joze tyAre mAtAno moha keTalo pragADha thaze? eka kSaNa paNa mAro viraha e sahI nahIM zake. eTalA mATe jyAM sudhI mArA mAtA-pitA jIvatAM raheze, tyAM sudhI huM saMsAravAsano tyAga nahIM karuM.' bhagavAne garbhAvasthAmAM ja AvI pratijJA karI hatI. 2010_03 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 janmakalyANaka: caitra suda terasanA divase trizalA rANIe koI paNa prakAranI pIDA vagara putraratnane janma Apyo. traNe bhuvanone sukhI karavA mATe janma lenArA bhagavaMtanI mAtAne pIDA kevI rIte thAya ? parva-pravacanamALA bhagavAnanAM janma-mRtyu koI paNa manuSyastrIne karavAnAM hotAM nathI. tamAma janma kRtyo 56 dikumArikAo kare che. pachI indra, bhagavAnane meru parvata upara laI jAya che, ane khUba bhaktibhAvathI bhavya mahotsava sAthe bhagavAnane snAna karAve che. gIta-gAna ane nRtya kare che ane punaH bhagavAnane lAvIne mAtAnI pAse mUkI de che. A samagra prasaMga snAtrAbhiSeka mahotsavamAM ane aMjanazalAkAmAM abhinayanI sAthe batAvavAmAM Ave che. 'zrI kalpasUtra'mAM vistArathI A prasaMgonuM varNana karavAmAM AvyuM che. paryuSaNAparvamAM kalpasUtranA vyAkhyAnomAM A saMbhaLAvavAmAM ya Ave che. tIrthaMkara bhagavaMtono utkRSTa puNyodaya A rIte devone, devendrone paNa AkarSita kare che ! janmathI laIne nirvANa sudhI deva-devendra tIrthaMkaronI bhaktimAM, sevAmAM ane dharmatIrtha-pravartananA kAryamAM tatparatAthI upasthita rahe che. rAjA siddhArtha paNa rAjakumArano bhavya mahotsava ujave che. garIbone dAna Ape che. kArAvAsamAM rahelA kedIone mukta kare che. rAjakumAranuM nAma 'vardhamAna' rAkhavAmAM Ave che, kAraNa ke jyArathI bhagavAnano jIva trizalA rANInI kukSimAM Avyo hato, tyArathI sidghArthanA khajAnAmAM vRddhi thaI gaI hatI. prajAnA ane anya rAjAonA AdarabhAvamAM, premabhAvamAM vRddhi thatI rahI paDI. eTale rAjaparivAra sarvatomukhI vRddhi pAmato hato. enA mATe putranuM nAma 'vardhamAna' rAkhavAmAM AvyuM hatuM. vardhamAnano artha thAya che vadhato...vRddhi pAmato ! bhagavAna mahAvIradevanuM mULanAma vardhamAna kumAra hatuM. teo 'vardhamAnasvAmI'nA nAme paNa dharmagraMthomAM prasiddha che. 'logassasUtra'mAM vardhamAna (vajramANa) nAma che. siddhALuM-vruddhALuM sutra' mAM paNa 'vardhamAna'nAma Ave che. jo vi namunAro khiLavavasahastra vajramALastra' Ave che ne ? bhagavAnane eka moTA bhAI hatA. temanuM nAma hatuM naMdivardhana. eka moTI bahena hatI, temanuM nAma hatuM sudarzanA I bhagavAnanI bAlyAvasthAnI be mukhya ghaTanAo 'kalpasUtra'mAM maLe che. eka che AmalakI krIDA ane bIjI che pAThazAlAgamana. samavayaska bALako sAthe bhagavAna 2010_03 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIpAlikA-pravacana (1) 103 rame che. jo ke teo aMdarathI virakta hoya che, bahArathI mAnavasahaja vyavahAranI kriyAo kare che. devalokamAM jyAre indra tenI sabhAmAM bhagavAnanI dhIratA, vIratA ane dRDhatAnI prazaMsA kare che tyAre eka deva IndranI prazaMsAmAM atizayokti jue che. "vardhamAna bhale tIrthaMkara thanAra hoya, chatAM paNa che to manuSya ja ne? zarIra to audArika ja che ne? devonI zaktinI AgaLa e zuM visAtamAM?deva kSatriyakuMDa nagaramAM Ave che. jyAM vardhamAnakumAra bIjA chokarAo sAthe ramatA hoya che, tyAM bhayAnaka sApanuM rUpa dhAraNa karIne jAya che. bIjAM bALako to sApa joIne DarI gayA ane dUra jaIne UbhA rahyA. jyAre vardhamAnakumAre sApane pakaDIne dUra pheMkI dIdho. chokarAo vardhamAnakumAranI nirbhayatA joIne diMga thaI gayA. deve pharIthI navuM rUpa dhAraNa karyuM. chokaro banIne teNe vardhamAnakumArane potAnA khabhe besADyA. pachI tADanA vRkSa jevo UMco rAkSasa banI gayo! bIjAM bALako to A drazya joIne bhAgI gayAM, paraMtu vardhamAnakumAra DaryA nahIM. temaNe deva upara eka muSTi-prahAra karyo ke basa ! deva vedanAthI barADA pADato mULa rUpamAM AvI gayo. vardhamAnakumAranA page paDI gayo. kSamA mAgavA lAgyo, ane potAnA devalokamAM cAlyo gayo. tIrthaMkaranA zarIramAM apAra tAkAta hoya che. vardhamAnakumAra jyAre yauvanamAM AvyA to mAtA-pitAnA AgrahathI temaNe rAjA samaravIra temaja rANI padmAvatInI rAjakumArI yazodA (yazomatI)nI sAthe lagna karyA. jo ke teo potAnA avadhijJAnathI jANatA ja hatA ke temane saMsAranAM sukha bhogavavAnAM hatAM, keTalAMka puNyakarmanA udaya, jIvAtmA icchato na hoya chatAM bhogavavAM ja paDe che. tIrthaMkarano AtmA vaiSayika sukho pratye virakta ja hoya che. anAsakta yogI ja hoya che teo. chatAM paNa puNyakarmanA udayathI prApta sukhabhoga bhogavavAM ja paDe che. yazodA sAthe anAsaktibhAve saMsArasukha bhogavatAM samaya pasAra thAya che. yazodAe eka putrIne janma Apyo. tenuM nAma priyadarzanA rAkhavAmAM AvyuM. jyAre vardhamAnakumAra 28 varSanA thayA to mAtA-pitAno svargavAsa thayo. jene mATe saMsAramAM rahetA hatA te mAtA-pitA ja jyAre svargavAsI thayA to vardhamAnakumAre moTAbhAI naMdivardhananI pAse jaIne gRhavAsa tyajavAnI anumati mAgI. rAjA naMdivardhanane vardhamAnakumAra pratye apAra prema hato. gRhatyAganI vAta sAMbhaLatAM ja naMdivardhana dhrusake dhrusake raDavA lAgyA. kumArane potAnI chAtIe 2010_03 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 parva-pravacanamALA lagADIne bolyAH "mArA priya bhAI, haju to mAtA-pitAnA mRtyuno AghAta tAjo ja che. temanA virahathI dhraya vyathita che, tyAM tuM gRhavAsa choDIne javAnI vAta kare che? nA, huM anumati nahIM ApuM." - vardhamAnakumAra naMdivardhananA AgrahathI be varSa saMsAramAM vadhu rahyA, paraMtu eka virakta yogInI jema ! bhAva sAdhunI jema ! 30 varSanI uMmara thatAM temaNe gRhavAsa tyajI dIdho. ahIM eka bIjo zAzvat niyama batAvuM chuM. tIrthakarane jyAre saMsAratyAga karavAno hoya che tyAre tenI eka varSa pahelAM lokAMtika' nAmanA deva (teo 9 hoya che) tIrthaMkaranI pAse AvIne vinaMtI kare che, ke mavayaM ! tirthaM vihi | he, bhagavaMta! dharmatIrthanI pravartanA karo." pachI tIrthakara eka varSa sudhI dAna Ape che. sUryodayathI madhyAhna sudhI dAna Ape che. devalokanA deva, dhanasaMpatti lAvIne bhaMDAro bharI de che. bharatA rahe che. tIrthaMkara dAna karatA rahe che. A niyama badhA tIrthaMkaro mATe hoya che. eka divasamAM eka karoDa, ATha lAkha suvarNamudrAonuM dAna Ape che. dIkSA kalyANakaH mAgazara zuklA dazamIno dina hato. rAjA naMdivardhane dIkSAmahotsava Ayojita kayo hato. devoe e mahotsavamAM saMmilita thaIne mahotsavane bhavyAtibhavya banAvyo hato. vardhamAnakumArane snAna karAvavAmAM AvyuM. suMdara vastrAlaMkAro dhAraNa karAvyAM. "caMdraprabhA' nAmanI suMdara zibikAmAM birAjita karyA. kSatriyakuMDa nagaranI bahAranA jJAtakhaMDavanamAM zobhAyAtrA pahoMcI. lAkho strI-puruSo ane karoDo devonI upasthitimAM anaMta siddha bhagavaMtonI sAkSImAM vardhamAnakumAre cAritradharma svIkArI lIdho. te samaye temane "mana paryavajJAna prakaTyuM. anya eka zAzvatu niyama sAMbhaLI lo ! tIrthakara jyAre gRhavAsa tyajIne aNagAra bane che te samaye temane "mana parvavajJAna thAya che. bhagavAne e samaye eka vRDha saMkalpa karyo. 12 varSa sudhI, jyAM sudhI mane kevaLajJAna nahIM thAya tyAM sudhI huM A zarIranI sevA-zuzruSA nahIM karuM. deva, manuSya ane tIrthaMca (pazu-pakSI) taraphathI je koI upasargo Avaze te badhAne samabhAvathI sahana karIza. ane manamAM kiMcita mAtra paNa uga AvavA nahIM dauM." 2010_03 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIpAlikA * pravacana (1) 105 bhagavAne kSatriyakuMDathI vihAra karyo. temanA khabhA upara eka mAtra 'devaduSya' hatuM, ke je dIkSAnA samaye devendra indre temanA khabhA upara mUkyuM hatuM. rastAmAM rAjA siddhArthano jUno mitra 'soma' brAhmaNa maLyo. garIba hato. bhagavAne jyAre saMvatsara dAna ApyuM hatuM tyAre te soma brAhmaNa paradeza gayo hato. te jyAre pAcho pharyo to bhagavAne gRhatyAga karI dIdho hato. bhagavAne somane aDadhuM devaduSya ApI dIdhuM ! soma e laIne ghera cAlyo gayo. bhagavaMta karigrAma pahoMcyA. rAtri tyAM ja vyatIta karavAnA khyAlathI teo dhyAnamAM sthira thaI gayA. tyAM govALanI eka ghaTanA banI. eka govALa potAnA baLado bhagavAnanI pAse choDIne te gAmamAM cAlyo gayo. baLada to caratA caratA dUra jaMgalamAM cAlyA gayA. govALa jyAre pAcho Avyo to teNe baLadone joyA nahIM. teNe bhagavAnane pUchyuM. bhagavAna to dhyAnastha hatA. te jaMgalamAM baLado zodhavA cAlyo gayo. baLado potAnI meLe prAtaHkALe bhagavAnanI pAse AvIne UbhA rahI gayA ! e govALa paNa tyAM Avyo. teNe bhagavAna pratye roSa karyo, ane baLada bAMdhavAnI dorI laIne bhagavAnane mAravA doDyo. e samaye devarAja indre avadhijJAnathI A dRzya joyuM. tarata ja govALane sthira karI dIdho ane pote prakaTa thaIne govALane dhamakAvyo. bhagavAnano paricaya Apyo. govALa zaramAIne cAlyo gayo. bhagavAne kamarigrAmathI vihAra karyo ane kollAga-sanniveza padhAryA. tyAM temaNe 'bahula' nAmanA brAhmaNane ghera chaTha (be upavAsa)nuM pAraNuM karyuM. kollAga-sannivezathI bhagavAne vihAra karIne morAka-sanniveza tarapha prasthAna karyuM. tyAM teo 'duIjjattaka' nAmanA tApasanA AzramamAM gayA. Azramano kulapati rAjA siddhArthano mitra hato. teNe bhagavAnanuM svAgata karyuM, ane varSAkALa e AzramamAM vyatIta karavAno Agraha karyo. bhagavAna AsapAsanA pradezamAM ribhramaNa karIne varSAkALa vyatIta karavA mATe e AzramamAM padhAryA. kulapatie temane rahevA mATe eka parNakuTI ApI. bhagavAna to tyAM anAsakta bhAve rahyA. paraMtu AzramamAM vAtAvaraNa juduM hatuM. tyAMnA tApasone potapotAnI jhUMpaDI priya hatI. bhUkhathI pIDita gAyo jyAre jhUMpaDInuM ghAsa khAvA tUTI paDatI, tyAre e tApaso gAyone rokatA hatA. bhagADI mUkatA ane mAratA paNa kharA. jyAre bhagavAna to kazuM karatA na hatA. gAyo emanI jhUMpaDInuM ghAsa khAtI hatI. tApasoe kulapatine phariyAda karI. kulapatie bhagavAnane ThapakAnA be zabdo kahyA. 'kumAra, AvI 2010_03 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 parva-pravacanamALA udAsInatA zA kAmanI? eka pakSI paNa potAnA mALAnI rakSA kare che. tame to kSatriya kumAra cho.' vagere upAlaMbha Apyo. vaSakALanA paMdara divasa vItI cUkyA hatA. bhagavAne vicAra karyomAruM ahIM rahevuM A tApasone aprItikara lAge che. eTalA mATe mAre ahIM na rahevuM joIe." bhagavAne pAMca prakAranI pratijJA karI lIdhI. nA prItimadgRhe vAsaH stheyaM pratimayA saha / na gehivinayo kAryaH maunaM pANau ca bhojanam // 1. aprIti thatI hoya tevA sthaLe rahIza nahIM 2. sadA dhyAnamAM lIna rahIza. 3. sadA mauna rahIza. 4. hAthamAM bhojana karIza. 5. gRhasthono vinaya nahIM karuM. - teo AzramathI vihAra karIne asthigrAma padhAryA ane cAturmAsa tyAM vyatIta karyuM. asthigrAmamAM bhagavAna "zUlapANi yakSanA maMdiramAM UtaryA. rAtrinA samaye e zUlapANi yakSe kopAyamAna thaIne aneka upasargo karyA. bhayaMkara aTTahAsyo karyA. hAthInuM svarUpa laIne daMtaprahAro karyA. pizAcanuM rUpa dharIne nakhothI, dAMtothI kApavA-karaDavA lAgyo. sApa banIne DaMkhavA lAgyo. bhagavAnanI AMkhomAM, kAna, nAka, dAMta, nakha ane pIThamAM bhayaMkara vedanA utpanna karI. chatAM paNa bhagavAna nizcala ane nirAkula rahyA. pariNAma-svarUpa zUlapANi bhagavAnanA caraNomAM namI paDayo ane kSamAyAcanA karI. e rAtre chellA praharamAM jyAre eka muhUrta rAta bAkI rahI tyAre bhagavAnane nidrA AvI gaI ane temaNe 10 svapno joyAM. asthigrAmanA "utpala' nAmanA nimittavettAe e 10 svapnono phaLAdeza bhagavAnane saMbhaLAvyo. bhagavAne A cAtumasimAM ATha vAra 15-15 upavAsanI tapazcaryA karI hatI. bhagavAne tyAMthI vihAra karyo ane morAka sannivezamAM padhAryA tyAMthI vihAra karIne vAcAlA tarapha prasthAna karyuM. dakSiNa vAcAlI thaIne uttara vAcAlA jaI rahyA hatA, to rastAmAM keTalAka govALo maLyA. temaNe kahyuM he devArya. A mArga sAro nathI. rastAmAM eka dRSTiviSa' sApa rahe che. te musApharone bALI de che. Apa pAchA pharI jAo.'paraMtu bhagavAna e ja raste AgaLa vadhyA, rastAmAM caMDakauzika sApe bhagavAnane joyA. bhagavAna dhyAnastha banIne UbhA 2010_03 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIpAlikA -pravacana (1). 107 rahyA. sApe bhagavAnanA caraNa upara DaMkha mAryo.zveta dUdhanI dhArA vahevA lAgI, bhagavAne sarpane saMbodhita karIne kahyuM: 3vasama jo vADoliyA | 'caMDakauzika' sApanA pUrva janmanuM nAma hatuM. sAMbhaLIne tene jAtismaraNajJAna thayuM. teNe anazana karyA ane marIne AThamA devalokamAM gayo. bhagavAna uttara vAcAlA pahoMcyA. tyAM nAgasenanA ghera paMdara upavAsanAM pAraNAM karyA. uttara vAcAlAthI bhagavAna zvetAmbI nagarI padhAryA. tyAMnA pradeza rAjAe ati AdarathI bhagavAnanuM svAgata karyuM. vaMdana karyo. bhagavAne tyAMthI surabhIpura tarapha prayANa karyuM. rastAmAM rathomAM besIne zvetAMbI jatA pAMca rAjAo maLyA. temaNe bhagavAnane vaMdanA karI. bhagavAna AgaLa vadhyA. rastAmAM gaMgA nadI AvI. nadI pAra karavA mATe bhagavAna siddhadattanI naukAmAM beThA. gaMgAnA madhyabhAge naukA pahoMcI tyAre "sudaMSTra nAmanA deve nadImAM bhayaMkara tophAna UbhuM karI dIdhuM. bhagavAna to naukAmAM ja dhyAnastha thaIne mevat nizcala besI rahyA. e samaye kambala-zambala nAmanA be devoe tophAna zAnta karyuM. ane bhagavAnane bhAvapUrvaka vaMdanA karI. bhagavAna kinAre UtaryA ane gaMgA kinAre cAlatA cAlatA thuNAka saMniveza padhAryA. e samayano zreSTha sAmudrikazAstrI puSya, e kinArethI jaI rahyo hato. teNe bhagavAnanAM padacihno joyAM. teNe vicAryuM: "A padacihano to koI cakravartInAM che. e cihno jotA jotA thuNAka pahoMcI gayo. tyAM sannivezanI bahAra, azokavRkSanI nIce bhagavAna dhyAnastha dazAmAM UbhA hatA, puSya bhagavAnanAM darzana karyA. AkhA zarIra upara cakravartInAM lakSaNa joyAM puSya ciMtAmAM paDI gayo. sAmudrikazAstra uparathI teno vizvAsa UThI gayo. te potAnAM zAstrone gaMgAmAM DubADI devA taiyAra thayo. tyAM devarAja indra pragaTa thaIne kahyuM "puSya, tane lakSaNazAstranuM sAcuM jJAna nathI. A bhagavaMta zreSTha dharma-cakravartI che. deva-devendrane mATe paNa pUjya che!' IndranI vAta sAMbhaLIne puSyanA mananuM samAdhAna thayuM ane te namana karIne cAlyo gayo. kRNAkathI vihAra karIne bhagavAna rAjagaha padhAryA. nAlaMdAmAM UtaryA. nAlaMdAmAM eka taMtuvAdyazALA hatI, tenA mAlikanI anumati laIne tyAM bhagavAne cAtumasa karyuM. tyAM bhagavAnane gozAlaka maLyo. tenA pitA paMkhalI maMkha jAtino hato. te 2010_03 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 pUrva-pravacanamALA zivanuM citra laIne bhikSA mAgato hato. gozAlanI mAtAnuM nAma 'bhadrA' hatuM. gozAlano janma gauzALAmAM thayo hato tethI tenuM nAma 'gozAlaka' rAkhavAmAM AvyuM hatuM. nAnI uMmaramAM ja te uddhata hato. mAtApitAthI alaga thaI gayo hato. ane te sAdhunA vezamAM pharato raheto hato. bhagavAnane eka mahinAnA upavAsa hatA. tenAM pAraNAM vijaya zeThe karAvyAM. e samaye pAMca divya prakaTa thayAM. devoe AkAzamAMthI sugaMdhita jaLa varasAvyuM. puSpavRSTi karI, suvarNamudrAonI vRSTi karI. dubhi-nAda karyo ane 'aho dAnam aho dAnam' no dhvani karyo. A paNa eka niyama che. tIrthaMkara jyAre pAraNAM kare che tyAre e pAMca divya prakaTa thAya che. gozAlake A joyuM. 'A prabhAvazALI tapasvI che; huM eno ziSya thaI jAuM. teNe bhagavAnane kahyuM H 'bhagavan, mane Apano ziSya banAvo.' bhagavAne koI javAba na Apyo. teo bIju mAsakSamaNa karIne dhyAnastha thaI gayA. bIjA mAsakSamaNanAM pAraNAM AnaMda zramaNe karAvyAM. trIjA mAsakSamaNanAM pAraNAM suMdara zrAvake karAvyAM. cAturmAsa samApta thatAM bhagavAne nAlaMdAthI vihAra karyo. teo kollAga sannivezamAM gayA. tyAM prabhue cothA mAsakSamaNanAM pAraNAM bahula brAhmaNane tyAM karyAM. gozAlaka paNa bhagavAnane zodhato tyAM pahoMcyo ane 6 mAsa sudhI bhagavAnanI sAthe rahyo. kollAga-sannivezathI bhagavAne suvarNakhala tarapha vihAra karyo. te pachI bhagavAna brAhmaNagAma padhAryA. tyAMthI caMpA nagarI jaIne trIju cAturpAsa karyuM. bhagavAne tyAM 'utkRTuka' Adi vividha Asano dvArA dhyAna karIne cAturmAsa vyatIta karyuM. caMpAthI bhagavAna 'kAlAyasanniveza' tarapha padhAryA. tyAM eka khaMDeramAM dhyAnastha thaI gayA. bIje divase bhagavAna 'pattakAlaya' nAmanA gAme gayA. tyAM rAtre bhagavAna dhyAnAruDha thaI gayA. tyAMthI bhagavAna kumAra-sannivezamAM padhAryA- tyAM caMpakaramaNIya nAmanA udyAnamAM kAryotsargamAM sthira thaI gayA. tyAMthI vihAra karIne bhagavAna corAkasannivezamAM gayA. tyAM corono bhaya hovAthI nagararakSako khUba satarka rahetA hatA. naga22kSake bhagavAnano paricaya pUchyo. bhagavAna mauna rahyA. nagararakSake bhagavAnane 'guptacara' samajIne pakaDI lIdhA. gozAlakane paNa pakaDI lIdho. baMnene khUba satAvyA. e gAmamAM somA ane jayantI nAmanI be parivAjikAo rahetI 2010_03 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIpAlikA-pravacana (1) 109 hatI. temane A ghaTanAno khyAla Avyo. te baMne ghaTanAsthaLe AvI ane nagararakSakane bhagavAnano paricaya karAvyo. bhagavAna ane gozAlaka mukta thayA. bhagavAne tyAMthI vihAra karyo. ane pRSThacaMpA padhAryA. cothuM cAtumati pRSThacaMpAmAM karyuM. tyAM bhagavAne lagAtAra cAra mAsanA upavAsa karyo. tyAM bhagavAna vIrAsana Adi AsanomAM dhyAna karatA rahyA. cAturmAsa pachI bhagavAne kayaMgalA sanniveza tarapha vihAra karyo. tyAMthI prabhu zrAvati pahoMcyA. zrAvatinI bahAra ja bhagavAna dhyAnastha thaI gayA. tyAMthI haliduya gAmamAM padhAya. e nagaranI bahAra eka vizALa vRkSa hatuM. te vRkSanI nIce dhyAnastha UbhA rahyA. tyAM rAtre musApharoe ThaMDIthI bacavA Aga saLagAvI hatI. savAre Aga holavyA sivAya musApharo cAlyA gayA. Aga to phelAtI gaI. jyAM bhagavAna UbhA hatA tyAM Aga phelANI- bhagavAnanA paga AgathI dAjhI gayA. tyAMthI bhagavAna baMgalA gAma padhAryA. tyAM vAsudevanA maMdiramAM dhyAna lagAvyuM. baMgalAthI AvartagAma gayA. tyAM paNa baLadevanA maMdiramAM dhyAnastha thayA. tyAMthI corAyasanniveza padhAryA. tyAM paNa ekAnta sthAne dhyAna lagAvyuM. tyAMthI bhagavAna kalaMbakA-sanniveza padhAryA. gozAlaka paNa sAthe hato. tyAM "A coro che." ema samajIne kAlahastI nAmanA e pradezanA adhikArIe baMnene mAya. kAlahastIno bhAI megha bhagavAnane oLakhato hato. teNe bhagavAnanI kSamA mAgI ane mukta karyA. pachI bhagavAna anArya dezamAM gayA, tyAM bhagavAne khUba ja kaSTo sahana karyA. tyAMnA loko bhagavAnane mAravA ane dAMtothI bacakAM bharavA doDatA hatA. khUba muzkelIthI lUkho sUko AhAra maLato hato. kUtarAo kaSTa ApatA hatA. ane karaDavA upara dhasI AvatA hatA. tyAMnA anAryaloko bhagavAnane daMDAthI mAratA hatA. A sarva kaSTone bhagavAne zAnti ane samabhAvathI sahana karyA. A dezamAM AvIne bhagavAne pAMcamuM cAtumasa bhadiyA nagarImAM karyuM. cAturmAsa pachI vihAra karIne bhagavAna kadalI-samAgamamAM padhAryA. tyAMthI vihAra karIne tambAya-sannivezamAM padhAryA. tyAMthI kUpiya-sannivezamAM padhAryA. tyAMnA lokoe bhagavAnane guptacara samajIne pakaDayA, ane mAra mAryo, kedamAM pUryA. tyAM bhagavAna pArzvanAthanI dharmazAsananI vijayA ane pragabhA nAmanI be sAdhvIo rahetI hatI. temaNe jaIne bhagavAnane mukta karAvyA. gozAlaka tyAM bhagavAnathI alaga thaI gayo. bhagavAna vaizAlI padhAryA. tyAM eka luhAranI zALAmAM jaIne dhyAnastha banyA. luhAra bImAra hato. 6 mAsa pachI 2010_03 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 parva-pravacanamALA potAnI zALAmAM-koDhamAM Avyo. bhagavAnane joIne amaMgala kalpanA karI. hathoDo laIne bhagavAnane mAravA doDyo. e samaye devarAja Indra prakaTa thaIne e hathoDAthI ene mAryo. bhagavAnane vaMdanA karIne indra cAlyo gayo. vaizAlIthI vihAra karIne bhagavAna rAmaka-sanniveza thaIne zAlIzIrSa AvyA. tyAM gAmanI bahAra udyAnamAM dhyAnAruDha thaI gayA. mAgha mAsa cAlato hato. bhayaMkara ThaMDI paDatI hatI. 'kaTaputanA' nAmanI eka vANavyaMtarI devI tyAM AvI. bhagavAnane joIne ja te krodhathI UchaLI paDI. teNe parivrAjikAnuM rUpa dhAraNa karyuM. potAnI jaTAmAM jaLa bharIne bhagavAnanI upara chAMTavA lAgI. bhagavAnanA khabhA upara caDIne potAnI jaTAothI pavana nAkhavA lAgI. A bhISaNa upasargane paNa bhagavAne pUrNa svasthatAthI sahana karI dIdho. tyAM bhagavAnane lokAvadhi-jJAna' utpanna thayuM. kaTaputanAne hAra mAnavI paDI. te bhagavAnanI pUjA karavA lAgI. tyAMthI bhagavAne vihAra karyo. chaThuM cAtumasa bhadiyA nagaramAM vyatIta karyuM. gozAlaka pharIthI tyAM AvIne bhagavAnane maLyo. cAturmAsa pachI bhagavAne magadhabhUmi tarapha vihAra karyo. sAtamuM cAturmAsa bhagavAne AlaMbiyA nagarImAM karyuM. A e ja AlaMbiyA nagarI hatI ke jyAM bhagavAne kevaLajJAnI banIne paNa cAturmAsa karyuM hatuM. ane jyAM "cullazataka'nAmano mahA zrAvaka raheto hato. poggala-parivrAjaka paNa tyAMno ja hato. jene bhagavAne potAno parama zrAvaka banAvyo hato. AlaMbhiyAthI vihAra karIne bhagavAna bahuzAlaga gAmamAM pahoMcyA. tyAM 'zAlavana" udyAnamAM dhyAnastha thayA, tyAM 'zAlAya nAmanI vyaMtarI devIe khUba ja upasarga karyo. bhagavAna nizcala rahyA. vyaMtaradevI thAkIne potAne sthAne pAchI pharI. tyAMthI bhagavAna lohAgalA padhAryA. tyAM bhagavAnane gopAlakanI sAthe A guptacaro che,' ema mAnIne pakaDI lIdhA. paricaya thatAM rAjA jitazatrue kSamA mAgI ane baMdhanomAMthI mukta karyA. bhagavAna tyAMthI purimatAla" padhAryA. tyAM izAnendra bhagavAnane vaMdana karavA Avyo hato. tyAMthI bhagavAna rAjagRha padhAryA ane tyAM AThamo vaSakALa vyatIta karyo. pharIthI bhagavAna anArya dezamAM gayA. temane to temanA karmono nAza karavo hato. bhagavAne navamo varSAkALa anArya dezamAM pasAra karyo. A cAtumasa bhagavAne jhADonI nIce yA khaMDeromAM dhyAna dharIne pUrNa karyuM. cAturmAsa pachI punaH AdizamAM prabhue praveza karyo. bhagavAna gozAlakanI sAthe siddhArthapura, kUrmagrAma ityAdi gAmomAM vicaratA 2010_03 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIpAlikA -pravacana (1) 111 rahyA. e samaye bhagavAne gozAlakane tejalezyA' siddha karavAno upAya batAvyo. gozAlake zrAvastI nagarImAM jaIne hAlahalA nAmanI kuMbhAraNane ghera rahIne tejalezyA siddha karI. pAchaLathI teNe nimitta zAstranuM adhyayana karyuM. sukha-duHkha, lAbha-hAni, jIvana ane mRtyu - A cha vAtomAM siddha naimittika banI gayo. pachI te AjIvaka-saMpradAya no "bhagavAna" banIne vicAravA lAgyo. * bhagavAna siddhArthapurathI vaizAlI thaIne vANijyagrAma padhAryA. vANijyagrAmamAM AnaMda zrAvaka raheto hato. AnaMdane avadhijJAna thaI gayuM hatuM. teNe bhagavAnane vaMdana karIne kahyuM : 'he bhagavanuM ApanuM zarIra ane mana baMne vajanAM banelAM che. eTalA mATe ati duHsaha parISaha ane dAruNa upasargo AvavA chatAM paNa ApanuM zarIra TakyuM che. have najIkanA bhaviSyamAM ja Apane kevaLajJAna prApta thaze." bhagavAna tyAMthI zrAvastI padhAryA. dazamuM cAturmAsa zrAvastImAM karyuM. cAturmAsa pachI vihAra karIne bhagavAna sAnulaThiya sannivezamAM padhAryA. tyAM prabhue bhadramahAbhadra nAmanI pratimAo karI. (pratimA eTale vizeSa prakAranI AtmasAdhanA) ArAdhanA karI ane lagAtAra 16 upavAsa karyA. tyAMthI vihAra karIne bhagavAna kRDhabhUmimAM gayA. tyAM peDhALa gAmamAM gAma pAsenA peDhAla-udyAnamAM polAsa-caityamAM jaIne aTTama karyo, ane "mahApratimA tapa karyuM. e samaye devalokamAM inTe potAnI sabhAmAM bhagavAnanI mukta kaMThe prazaMsA karI. bhagavAna mahAvIranI barAbarano A jagatamAM koI dhyAnI yA dhIra nathI. manuSya to zuM, deva paNa temane vicalita na karI zake." devasabhAmAM saMgama nAmano deva beTho hato. tenAthI bhagavAnanI prazaMsA sAMbhaLI na gaI. teNe kahyuM: "evo koI manuSya hoto nathI ke je devonI sAthe spardhA karI zake, sarakhAmaNI karI zake. atyAre ja jaIne tene vicalita karuM chuM. evI pratijJA karIne saMgamadeva bhagavAna mahAvIranI pAse pahoMcyo. teNe eka rAtrimAM 20 ati bhayaMkara upasargo karyA. saMgama cha mAsa sudhI niraMtara bhagavAnane kaSTa Apato ja rahyo. paraMtu bhagavAnane vicalita na karI zakyo. teNe bhagavAnane kahyuM "inDe ApanI je stuti karI hatI te pUrNa satya che. Apa satyapratijJa cho ane huM mArI pratijJAthI bhraSTa thayo chuM." hArIne saMgama devalokamAM cAlyo gayo. bhagavAna tyAMthI vrajagAma padhAryA. pUrA cha mahinA pachI temaNe eka vRddhAnA hAthe khIrathI pAraNAM karyA. bhagavAne agiyAramuM cAturmAsa vaizAlImAM karyuM. bhagavAne ahIM cAra mAsanA 2010_03 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 parva-pravacanamALA upavAsa karyA hatA. jIraNa zreSThIno prasaMga ahIMno che. bhagavAnane pAraNAM karAvavAnI uccatama bhAvanAnA baLe teNe sadgati prApta karI hatI. pAraNAM to bhagavAne abhinava zeThane ghera karI lIdhAM hatAM. vaizAlImAM ja nAgakumArendra bhUtAnaMde AvIne bhagavAnane kuzaLatA pUchI ane kahyuM ke : he bhagavAnuM, Apane TUMka samayamAM ja kevaLajJAna ane kevaLadarzana prApti thaze." cAturmAsa pachI bhagavAna susumAra gAmamAM padhAryA. tyAM amarendrano utpAta thAya che enI rocaka kathA bhagavatIsUtra' mAM Ave che. bhagavAna aneka gAmanagaromAM vicaratA kauzAmbI nagarImAM Ave che. tyAM poSa vadi ekamanA divase bhagavAne bhikSA saMbaMdhI eka ghora abhigraha karyo - zire muMDana, pagamAM beDI, traNa divasanI upavAsavALI, rAMdhelA aDadanA bAkaLA supaDAmAM khUNAmAM laIne bhikSAno samaya pasAra thaI gayA pachI, dvAranI vacce UbhelI, dAsIpaNAne prApta karanArI ane raDatI koI rAjakumArI pAsethI bhikSA male to levI, nahIMtara na levI." pAMca mAsa ane paMdara divasanA bhagavAnane upavAsa thayA. pachI caMdanabAlAnA hAthe pAraNAM thayAM. A caMdanabAlA bhagavAnanI prathama sAdhvI banI hatI ane cAritradharmanuM pAlana karIne mokSe gaI hatI. bhagavAne bAramuM cAtumasa caMpAnagarImAM svAtidatta brAhmaNanI yajJazALAmAM karyuM. bhagavAnanI ghora tapazcaryAthI AkRSTa thaIne pUrNabhadra ane maNibhadra nAmanA be yakSo rAtamAM AvIne bhagavAnanI sevA karatA hatA. svAtidatta dararoja A joto hato. tethI te prabhAvita thayo. pachI teNe bhagavAnane keTalAka tAttvika prazno pUchyA; bhagavAne pratyuttara ApyA. svAtidatta natamastaka thaI gayo. cAturmAsa pachI prabhu jaMbhiyagrAma padhAryA. tyAMthI meDhiya thaIne chammANI gayA. gAmanI bahAra dhyAnastha banIne UbhA rahyA. ahIM govALe bhagavAnanA be kAnomAM lAkaDAnI be saLIo ThokI dIdhI hatI. e saLIone paththarathI evI to ThokI ke baMne saLIo aMdara maLI gaI! pachI govALe bahAranI saLIo kApI lIdhI. bhagavAna tyAMthI vihAra karIne "madhyamA pAvA nagaramAM padhAryA. tyAM siddhArtha vaNika ane kharaka vaidya bhagavAnanA kAnomAMthI e saLIo kADhI. lohIthI raMgAyelI saLIo kheMcI kADhatAM bhagavAnanA mukhethI cIsa nIkaLI paDI. enAthI AkhuM udyAna bhayAnaka banI gayuM. kharakavaidya saMrohaNa auSadhithI te kononA ghAne bharI dIdhA ane bhagavAnane vaMdana karIne, e be jaNA cAlyA gayA. e govALa marIne sAtamI narakamAM gayo ane kharaka vaidya ane siddhArtha marIne devalokamAM gayA. 2010_03 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dipAlikA-pravacana (1) 113 A rIte bhayaMkara upasargo ane ghora parISaha sahana karatAM vividha tapazcaryA ane dhyAna karatAM bhagavAnane sADAbAra varSathI kaMIka vadhAre samaya vItI gayo hato. zrI Avazyaka-niyukti graMthamAM bhagavAnanI tapazcaya A rIte batAvavAmAM AvI che. 1. cha mAsanA tapa, 1 pAMca divasa ochA hoya tevA cha mAsanuM tapa, 9 cAramAsI, 2trimAsI. 2 aDhI mAsI. dube mAsI, 1doDha mAsI, 12 mAsa khamaNa, 7ra pakSakhamaNa 1 bhadra pratimA (be divasanI), 1 mahAbhadra pratimA (cAra dinanI) 1 sarvatobhadra pratimA (daza divasanI) 229 cha8, 12 aThThama. kevaLajJAna-kalyANaka jyAre bhagavAnanI dIkSAnuM teramuM varSa cAlatuM hatuM tyAre madhyamA pAvAthI vihAra karIne bhagavAna jabhiyagrAma padhAryA. tenI najIka RjuvAlukA nadIne kinAre eka jIrNa caitya hatuM. e caityanI najIka zyAmaka nAmanA eka gRhapatinuM khetara hatuM. e khetaramAM 'zAla" nAmanuM vRkSa hatuM e vRkSanI nIce bhagavaMta godohikA' Asana (jemAM besIne gAya dohI zakAya tevuM Asana)mAM beThA hatAM AtApanA laI rahyA hatA. bhagavAnane chaThThano tapa hato. vaizAkha zuklA dazamIno divasa hato. cotho prahara hato. ravivArano divasa hato. 'vijaya' nAmanuM muhUta hatuM. caMdranI sAthe uttarAphAlganI nakSatrano yoga hato. bhagavAna zukla dhyAnamAM nimagna hatA. e samaye cAra ghAtI karmono kSaya thaI gayo. bhagavAnane kevaLajJAna ane kevaLadarzana prakaTa thaI gayAM. bhagavAna rAgadveSanA vijetA 'jina' banyA. sarvajJa banI gayA. sarvadarzI banyA. A bAju devalokamAM IndranuM Asana prakaMpita thayuM. "bhagavAna mahAvIrane kevaLajJAna thaI gayuM." jANIne sarva devo atyaMta harSita thaI gayA. deva-devendra bhagavAnanI pAse AvyA. gIta gAvA lAgyA. nRtya karavA lAgyA. stuti karavA lAgyA. devoe samavasaraNanI racanA karI. bhagavAna samavasaraNamAM birAjyA. kSaNika dharmadizanA ApIne bhagavAne tyAMthI vihAra karI dIdho. eka rAtamAM bAra yojanano vihAra karyo! bhagavAna pAvApurI padhAryA. gAmanI bahAra mahasenavarnamAM birAjyA. vaizAkha zuklA-ekAdazIno divasa hato. e divase tatkAlIna brAhmaNa zreSTha 11 vidvAnoe potapotanA ziSyo sAthe potAnI tAttvika zaMkAonuM samAdhAna pAmIne bhagavAna mahAvIranA caraNomAM jIvana samarpita karyuM. emanA nAma che - 1 indrabhUmi gautama, 2 agnibhUti gautama, 3 vAyubhUti gautama, 4 vyakta, 5 sudhamAM, 6 maMDita, 7 mauryaputra, 8 akapita, 9 acalabhrAtA, 10 metArya. 11 prabhAsa. 2010_03 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 parva-pravacanamALA kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrAcArya A agiyAra gaNadharo mATe kahe che. mahAkulAH mahAprAjJAH saMvignA vizvavaMditA / ekAdazApi te'bhUvanmUlaziSyA jagadguroH // jagadguru bhagavAna mahAvIranA A agiyAra mULa ziSyo (gaNadhara) mahAna kuLavAna hatA, mahAna prAjJapuruSa hatA. saMvigna eTale mokSarasika hatA. temaja vizva mATe vaMdanIya hatA. tIrthasthApanA : A bAju caMdanabAlAne kauzAmbI nagarImAM khyAla AvI gayo ane tenA manamAM bhagavAna pAse dIkSA levA mATe icchA prakaTa thaI. enI IcchA joIne bhagavAna ene samavasaraNamAM lAvyA. bhagavAne ene dIkSA ApI. te pachI bhagavAne hajAro naranArIone zrAvakavrata ApyuM. A rIte bhagavAne caturvidha saMghanI sthApanA karI, eTale ke dharmatIrthanI sthApanA karI. "zrI bhagavatIsUtramAM kahyuM che. titthaM puNa cAuvannAinne samaNasaMgho, taM jahAH samaNa samaNIo, sAvayA, sAviyAgo / bhagavAne mukhya ziSyone tripadI' ApI 3pa6 vA vicAr3a vA yuverU vaI gaNadharoe A tripadInA AdhAre 'dvAdazAMgI'nI racanA karI. dvAdazAMgI' eTale bAra aMga. aMga eTale zAstra. indra ratnanA thALamAM vAsakSepa (sugaMdhI cUNa) laIne bhagavAnanI pAse UbhA rahyA. indrabhUti gautama Adi agiyAra gaNadhara natamastaka thaIne UbhA rahyA. bhagavAna siMhAsana upara UbhA thayA ane bolyAH dravya guNa ane payayathI tamane anujJA che.' sarva prathama prabhue indrabhUti gautama upara vAsakSepa nAkhyo pachI bAkInA gaNadharo upara anukrame mastaka upara vAsakSepa nAkhyo. e samaye AnaMdita devoe paNa prasannatAthI agiyAra gadhaNaro upara cUrNa temaja puSponI vRSTi karI. bhagavAne eka prahara sudhI dezanA ApI. pachI bhagavAnanI caraNapITha upara besIne (samavasaraNamAM jyAM bhagavAna potAnA caraNa rAkhatA hatA tyAM besIne) zrI gautama gaNadhare upadeza Apyo. bhagavAna pAvApurIthI vihAra karIne rAjagRha padhAryA. tyAM rAjakumAra naMdiSeNa, meghakumAra, vageree dIkSA lIdhI. zreNika putra abhayakumAra zrAvakanAM vrata le che. tulasA zrAvikA bane che. 2010_03 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 dIpAlikA-pravacana (1) bhagavAne teramuM cAtumasa rAjagRhamAM karyuM? cAturmAsa pachI bhagavAna brAhmaNakuMDagrAmamAM padhAryA. teo bahusAlacaityamAM birAje che. devo "samavasaraNa race che. gAmamAM RSabhadatta brAhmaNane bhagavAnanA AgamananA samacAra maLe che. temaNe devAnaMdAne kahyuM: he suMdarI, traNe lokamAM tilaka samAna sarvajJazrI vIrajina svayaM gAmamAM padhAryA che.' RSabhadata tathA devAnaMdA samavasaraNamAM Ave che. bhagavAnane joIne ja devAnaMdAnA stanomAMthI dUdhanI dhArA chUTe che. gautama svAmI vagere Azcaryacakita thaI jAya che. gautame pUchyuM: 'bhagavaMta, A koNa che?" bhagavAne kahyuM: "gautama, A mArI mAtA che. huM enI kukSimAM 82 divasa rahyo hato !" bhagavAne tyAM dharmopadeza Apyo. RSabhadatta ane devAnaMdAe gRhavAsa tyajI dIdho. sAdhu sAdhvI banI gayAM, karmakSaya karyo ane mokSe gayAM. tyAMthI bhagavAna kSatriyakuMDa gayA. rAjA naMdivardhana nagarajanonI sAthe vaMdana karavA AvyA. bhagavAnanI putrI priyadarzanA ane teno pati jamAlI paNa darzana karavA AvyA che. jamAlIne vairAgya thAya che. 500 rAjakumAronI sAthe jamAlI dIkSA le che. priyadarzanA paNa 1000 rAjakumArIo sAthe dIkSA le che. bhagavAna tyAMthI vihAra karIne vaizAlI padhAryA. bhagavAne caudamuM cAturmAsa vaizAlImAM karyuM? cAturmAsa pachI bhagavAna vatsa dezamAM padhAre che. vatsa dezanI rAjadhAnI zrAvastI hatI. tyAM jayantI zrAvikA (rAjA zatAnikanI bahena) rahetI hatI. te bhagavAnanI pAse Ave che. dhamapadeza sAMbhaLyA pachI bhagavAnane tAttvika prazno pUche che, samAdhAna pAme che ane dIkSA grahaNa kare che. tyAMthI prabhu vANijyagrAma padhAre che. tyAM AnaMda zrAvaka ane zivAnaMdA bAra vrato grahaNa kare che. bhagavAne paMdaranuM cAtumasi vANijya grAmamAM karyuM? cAturmAsa pachI bhagavAna rAjagRhamAM padhAryA. nagaranI bahAra guNazIla caityamAM sthiratA kare che. tyAM zrI gautamasvAmI bhagavAnane dhAnyanA aMkuro vize - aMkurotpatti - zaktinA viSayamAM prazna pUche che. bhagavAna samAdhAna kare che. ahIMzAlibhadra tathA dhanAjInI dIkSA thAya che. dhanAjI temaja zAlibhadranI vAta prasiddha che. baMne muni kAladharma pAmIne anuttara devalokamAM sarvArthasiddha vimAnamAM deva thAya che. 2010_03 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 bhagavAne soLanuM cAturmAsa rAjagRhamAM karyuM H cAtumisa pachI bhagavAna caMpA padhAryA. tyAMno rAjA hato datta. teno putra mahAcaMdra yuvarAja hato, tene 500 rANIo hatI. bhagavAnanI dezanA sAMbhaLIne mahAcaMdra prabhAvita thAya che ane dIkSA le che. parva-pravacanamALA tyAMthI bhagavAna siMdhu-sauvIra dezanI rAjadhAnI vItabhayanagaramAM jAya che. tyAMno rAjA udayana, bhagavAna pAse dIkSA le che. vItabhaya jatI vakhate rastAmAM sAdhuone bhikSA tathA pANI na maLavAthI khUba kaSTa paDayuM. rastAmAM talathI bharelI gADIo maLI. gADIonA mAlike kahyuM : 'A khAIne Apa loko bhUkha zAMta karo.' paraMtu bhagavAne manA karI dIdhI. teo jANatA hatA ke tala acitta che paraMtu khoTI paraMparA na paDI jAya, eTalA mATe tala na lIdhA. e ja rIte sarovaramAM acitta pANI hatuM; sAdhuo tarasyA hatA, chatAM paNa bhagavAne anumati na ApI. bhagavAna vItabhayathI vihAra karIne vANijyagrAma padhAryA. bhagavAne sattaramuM cAturmAsa vANijyagrAmamAM karyuM H cAturmAsa pUrNa thatAM bhagavAna banArasa padhAryA. bhagavAnano upadeza sAMbhaLIne tyAMno zrImaMta zreSThI cullinIpitA ane enI patnI zyAmA vratadhArI zrAvakazrAvikA banyAM. e rIte surAdeva ane tenI patnI dhanyA paNa vratadhArI zrAvaka zrAvikA banyAM. banA2sathI vihAra karIne bhagavAna AlaMbhiyA padhAryA. AlaMbhiyAmAM prabhu zaMkhavanamAM birAjyA. zaMkhavananI pAse 'pudgala' nAmano parivrAjaka raheto hato. te vibhaMgajJAnI hato. paramAtmAnA saMparkamAM Avyo. pratibudgha thayo. dIkSA lIdhI ane mokSagAmI banyo. A nagaramAM cullazataka ane enI patnI bahulAe paNa zrAvakadharma svIkAryo. AlaMbhiyAthI bhagavAne vihAra karyo ane rAjagRha padhAryA. tyAM maMkAtI, vikrama, arjunamAlI ane kAzyapanI dIkSA thaI. bhagavAne aDhAramuM cAturmAsa rAjagRhamAM karyuM H cAturmAsa pUrNa thayA bAda paNa bhagavAna rAjagRhImAM ja rahyA. eka divase magadhasamrATa zreNike pUchelA praznanA uttaramAM bhagavAne kahyuM : 'zreNika, tAre narakamAM javuM paDaze. paraMtu enI ciMtA na karavI. bhAvicovIsImAM tuM padmanAbha (bIjuM nAma mahApadma) nAme prathama tIrthaMkara banIza.' zreNike rAjaparivAramAM tathA maMtrIo ane sAmaMto vacce ghoSaNA karI ke H 'je : 2010_03 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIpAlikA -pravacana (1) 117 koI bhagavAnanI pAse pravajyA leze tene huM rokIza nahIM.' zreNikanA 23 putro tathA 13 rANIoe dIkSA lIdhI. bhagavAne ogaNIsamuM cAtumasa rAjagRhamAM karyuM: cAtumasa pachI bhagavAna AlaMbiyA thaIne kauzAmbI padhAryA. kauzAmbInA rAjA udayananI mAtA mRgAvatIe bhagavAna pAse dIkSA lIdhI. rAjA caMDapradyota tathA tenI aMgAravatI Adi ATha rANIoe paNa dIkSA lIdhI. bhagavAne vIsamuM cAturmAsa vaizAlImAM karyuM? cAturmAsa pachI bhagavAna kAkaMdI nagarImAM padhAryA. samavasaraNa thayuM. rAjA jitazatru darzana-vaMdana karavA gayo. kAkaMdImAM "bhadrA' nAmanI sArthavAha-patnI rahetI hatI. teno putra hato dhanyakumAra. 32 kanyAo sAthe tenA lagna thayAM hatAM. teNe paNa bhagavAnano upadeza sAMbhaLIne vairAgI banI dIkSA lIdhI. e samaye rAjA jitazatrue ghoSaNA karAvIH je loko mRtyunA nAzanI IcchA rAkhe che. ane e mATe viSaya-kaSAya tyAga karavA tatpara hoya, paraMtu mitra, jAti tathA svajanonA AgrahathI rokAyA hoya teo prasannatApUrvaka dikSA laI le. temanA saMbaMdhIonA yogakSemanI javAbadArI huM mArI upara laI lauM chuM." dhanyakumAra "dhannA aNagAra' nAme prasiddha thayA. . kAkaMdImAM 'sunakSatranI paNa dIkSA thaI. 1 kAkaMdIthI bhagavAna kAMDilyapura padhAryA. tyAM kuDakalike zrAvaka vrata svIkAryuM. pa bhagavAna polAsapura AvyA. tyAM sadAlakaputra zrAvakavrata aMgIkAra karyuM. bhagavAne ekavIsamuM cAturmAsa vaizAlImAM karyuM? ' cAturmAsa bAda bhagavAna rAjagRha padhAryA. tyAM "mahAzataka' gAthApatie zrAvakadharma aMgIkAra karyo. pArzvanAtha paraMparAnA zramaNoe bhagavAna mahAvIrasvAmInA dharmazAsanamAM praveza karyo. roha aNagAre loka-aloka viSayaka prazno pUchayA, bhagavAne samAdhAna karyuM. - zrI gautama svAmIe lokasthiti viSayaka prazno pUchaDyA, bhagavAne samAdhAna karyuM. 2010_03 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 parva...vacanamALA bhagavAne bAvIsamuM cAtumasa rAjagRhamAM karyuM? cAturmAsa pachI bhagavAna kaDhaMgalA nagarImAM padhAryA tyAM skaMdaparivrAjaka pratibuddha thAya che. naMdinIpitA zrAvakadharma svIkAre che. bhagavAne trevIsamuM cAturmAsa vANijyagrAmamAM karyuM? cAtumasa pachI bhagavAna brAhmaNakuMDa grAmamAM padhAryA. paNa ahIM jamAlI munie bhagavAnanA kamANe kaDe siddhAMtano apalApa karyo. DeDe siddhAMtanuM pratipAdana karyuM ane bhagavAnathI alaga thaI gayA. bhagavAna vihAra karIne kauzAmbI padhAryA. tyAM nIcenI be ghaTanAo banI. . caMdra ane sUrya potapotAnAM vimAno laIne bhagavAnane vaMdana karavA AvyA. . sAdhvI mRgAvatIjIne kevaLajJAna thayuM. bhagavAne covIsamuM cAturmAsa rAgRhamAM karyuM? cAtumasa pachI bhagavAna caMpAnagarImAM padhAryA. samrATa zreNikanuM mRtyu thaI gayuM hatuM. zreNikaputra koNike caMpAne rAjadhAnI banAvI hatI. teNe bhagavAnanuM bhavya svAgata karyuM. zreNikanA dasa putroe dIkSA lIdhI. bhagavAnanuM pacIsanuM cAtumasa mithilAmAM thayuM? cAturmAsa pachI bhagavAna aMgadezamAM padhAryA. - vaizAlI (videhanI rAjadhAnI)mAM ceTaka mahArAjA ane koNikanuM yuddha cAlatuM hatuM. - bhagavAna caMpA nagarIthI pUrNabhadra zaitya sadhAya. zreNikanI kAlI Adi 10 rANIoe dIkSA lIdhI. ugra tapazcaryA karI ane mokSadazA prApta karI. bhagavAne chavvIsamuM cAturmAsa mithilAmAM karyuM? cAtumasa pachI bhagavAna zrAvastImAM padhAryA tyAM halla-vihallanI dIkSA thaI. gozAlake bhagavAnanA ziSya nakSatra ane savanubhUtino tejovezyAthI ghAta karyo pachI bhagavAna upara tejolezyA choDI. goAlakanuM mRtyu thAya che. bhagavAnane 6 mAsa sudhI zarIramAM pittajvara thayo hato. siMha aNagAra rahe che. revatI zrAvikAne gherathI bijorA-pAka lAvavAmAM Ave che. enAthI bhagavAnano pittavara zAnta thAya che. bhagavAnanI putrI priyadarzanA jamAlinA pakSamAM mAnatI tethI tenI ziSyAo svAgata karyuM. zreNike caMpAne rAjadhAnI kalA samATa zreNikanuM , 2010_03 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 dipAlikA -pravacana (1) sAthe bhagavAnathI alaga paDI gaI ane zrAvastImAM jAya che. tyAM bhagavAnanA ananya bhakta vidvAna zrAvaka DhaMkane tyAM sthiratA karI hoya che. TaMkazrAvaka priyadarzanA sAdhvIne bhagavAnanI vAta prayogathI samajAve che. priyadarzanA bhagavAna pAse pAchI phare che. prAyazcitta karIne vizuddha thAya che. bhagavAne sattAvIsamuM cAtumasa mithilAmAM karyuM? cAturmAsa pachI bhagavAne pazcima janapada tarapha vihAra karyo. jyAre zrAvastImAM padhAryA tyAre pArzvanAtha paraMparAnA kezI gaNadhara tyAM birAjamAna hatA. gautama svAmI sAthe temane tattvacarcA thAya che. kezI gaNadhara bhagavAna mahAvIranA saMghamAM saMmilita thaI jAya che. bhagavAna mahAvIra tyAMthI vihAra karIne ahichatrA nagarImAM jAya che. tyAM zivarAjAnI dIkSA thAya che. bhagavAna mokA nagarImAM padhAre che. tyAM izAnendra ane camarendranA pUrvabhavo batAve che. bhagavAnanuM aThThAvIsamuM cAtumasi vANijyagrAmamAM cAturmAsa pachI bhagavAna rAjagRhImAM padhAre che. dezanAmAM "AjIvakamata'nI AlocanA kare che. rAjagRhInI pAse vipulAcala para aneka zramaNo anazana karIne mukti pAme che. bhagavaMte ogaNatrIsamuM cAtumasa rAjagRhamAM karyuM? cAturmAsa pachI bhagavAna caMpA padhAre che. n deza mAM tyAM kahyuM : "je manuSya potAnI labdhithI aSTApada parva upara caDe che te A ja bhavamAM mukti pAme che." gautamasvAmI aSTApada jAya che. "jaMghAcaraNalabdhithI sUryanA kiraNonA sahAre parvata upara caDe che. tyAM eka tiryak bhaka deva ke je vajasvAmIno jIva hato, tene dhamapadeza Ape che. nIce Ave che. 1500 tApasIne dIkSA Ape che. e sarvene kevaLajJAna thAya che. | bhagavAna pRSThacaMpAmAM jAya che. tyAM rAjA zAla-mahAzAlanI dIkSA thAya che. - deva, kAmadeva zrAvakanA "samyakatva'nI bhAre parIkSA kare che. kAmadeva nizcala rahe che. bhagavAne kAmadevanI prazaMsA karI. * bhagavAna vidizA padhAre che. rAjA dazarNibhadranI dIkSA thAya che. 2010_03 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 parva...vacanamALA bhagavAne-trIsamuM cAtumasi vANijyagrAmamAM karyuM? cAtumasa bAda bhagavAna kAMpilyapura padhAryA. zrI gautama svAmInA praznanA uttaramAM bhagavAne aMbaDa parivrAjakanuM vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. aMbaDanuM anazana, devaloka, mahAvideha kSetramAM janma ane mokSa....vagere batAvyuM. bhagavAne ekatrIsamuM cAturmAsa vaizAlImAM karyuM? cAturmAsa pachI bhagavAna vANijyagrAma padhAryA. dvipalAza-caityamAM birAjyA. tyAM pArzvanAtha paraMparAnA zrI gAMgeya muni Ave che, ane bhagavAnane prazno pUche che. bhagavAna emanA praznonuM samAdhAna kare che..gAMgeyamuni bhagavAnanA zramaNasaMghamAM joDAI jAya che. bhagavAne batrIsamuM cAturmAsa vaizAlImAM gALyuM cAtumasa pachI bhagavAna rAjagRhamAM padhAre che, ane guNazIla caityamAM birAje . gautamasvAmIe anya tIrthiko saMbaMdhI prazno pUchaDyAM. bhagavAne tenA pratyuttaro ApyA. gautamasvAmIe "ArAdhanA'nA viSayamAM prazno pUchayAM. bhagavAne tenA pratyuttaro ApyA. gautamasvAmIe pudgala-pariNAma'nA viSayamAM prazno karyA. ane bhagavAne tenA pratyuttaro ApyA. rAjagRhIthI bhagavAna pRSThacaMpA padhAryA. bhagavAnanI A yAtrAmAM piThara, gAgali AdinI dIkSA thaI. bhagavAna pharIthI rAgRha padhAryA. tyAM bhagavAnanA paramabhakta maduduka zrAvakanI anya matAvalaMbIo sAthe tAttvika carcA thAya che. maduka e lokone niruttara ' karI de che. bhagavAnanuM tetrIsamuM cAtumasa rAjagRhamAM cAturmAsa pachI nikaTavarta pradezomAM vicaraNa karIne bhagavAna punaH rAjagRha padhAre che. "kAlodayI' nAmanA tapasvIne paMcAstikAyanA viSayamAM bodha karAve che. kAlodayI dIkSA le che. jAlI, mahAlI vagere aNagAro vipulAcala para anazana karIne mokSa prApta kare che. 2010_03 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIpAlikA-pravacana (1) 121 gautamasvAmInI sAthe peDhAlaputranI tAttvika carcA thAya che. peDhAlaputra bhagavAnanI pAse AvIne dIkSA le che. cotrIsanuM cAturmAsa nAlaMdAmAM cAturmAsa bAda bhagavAna vANijyagrAma pahoMcyA. tyAM sudarzana' nAmano zrImaMta ane vidvAn brAhmaNa raheto hato. teNe bhagavAnanI pAse AvIne ukALa' viSayaka prazno pUchyA. bhagavAne cAra prakAranA kALa batAvyA. pachI bhagavAne sudarzanano pUrvabhava batAvyo. sudarzane dIkSA lIdhI. gautamasvAmI AnaMda zrAvakane tyAM jAya che. AnaMde AjIvana anazana karyuM hatuM. tyAM AnaMde potAnA avadhijJAnanI vAta karI. gautamasvAmIne zaMkA thAya che. bhagavAna AnaMdanI vAta sAcI batAve che. gautamasvAmI AnaMda pAse kSamA mAge che. bhagavAna pAMtrIsamuM cAturmAsa vaizAlImAM kare che? cAturmAsa pachI bhagavAna kozalabhUmi para padhAre che. tyAMthI sAketapura pahoMcyA. tyAMno rAjA hato zatruMjaya. tyAM jinadeva nAmanA zrAvakanA paricayathI koTivezanagarano rAjA cilAta sAketapuramAM Ave che. bhagavAnanA paricayamAM Ave che ane dIkSA le che. bhagavAnanuM chatrIsamuM cAtumasa mithilAmAM thAya che? cAtumasa pachI bhagavAna rAjagRha padhAre che. prabhAsa gaNadhara ekamAsanA upavAsa karIne nirvANa pAme che. bhagavAnanuM sADatrIsamuM cAtumaNi rAjagRhamAM thAya che? cAturmAsa pachI rAjagRhamAM ja gaNadhara acalabhrAtA ane metA anazana grahaNa karIne nirvANa pAme che. bhagavAnanuM ADatrIsamuM cAtumasa nAlaMdAmAM thAya che? cAturmAsa pachI bhagavAna mithilA pahoMcyA. bhagavAna maNibhadra caityamAM UtaryA. samavasaraNa thayuM. rAjA jitazatru ane rANI dhAriNI bhagavAnanI pAse AvyAM. bhAvapUrvaka vaMdanA karI. zrI gotamasvAmIe bhagavAnane jyotiSa saMbaMdhI 20 prazno pUchyAM. bhagavAne pratyuttara Apyo. (enuM saMpUrNa vivaraNa "sUryaprajJapti ane "caMdraprajJapti'mAM maLe che.) 2010_03 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva-pravacanamALA bhagavAnanuM ogaNacAlIsamuM cAturmAsa mithilAmAM...cAlIsamuM paNa mithilAmAM thayuM H 122 cAtumisa pachI bhagavAna rAjagRha padhAryA. zrAvaka mahAzatakane avadhijJAna thAya che. mahAzatakanI patnI revatI mahAzatakanA dhyAnamAM vighna nAkhe che. mahAzatakane krodha Ave che. teNe revatIne kahyuM : 'rogI banIne sAtamA divase marIza ane narakamAM jaIza.' bhagavAne zrI gautamasvAmIne mahAzatakanI pAse mokalyA. ane kaTubhASaNa karavAnuM prAyazcitta karAvyuM. agnibhUti ane vAyubhUti - be gaNadharo nirvANa pAmyA. bhagavAnanuM ekatAlIsamuM cAturmAsa rAjagRhamAM gaNadhara zrI vyakta, maMDita, mauryaputra ane apita nirvANa pAme che. zrI gautamasvAmInA praznonA uttaramAM bhagavAna 6 ArAnuM ane kAlacakranuM varNana kare che. bhagavAnanuM betAlIsamuM cAturmAsa apApApurImAM : zramaNa bhagavAna mahAvIrasvAmInuM A aMtima cAturmAsa hatuM. A cAturmAsamAM zrI gautamasvAmIe bhagavAnane ghaNA prazno pUchyA che. ane bhagavAne pratyuttaro ApyA che. bhagavaMtanI aMtima dezanAnA viSayamAM ane nirvANa kalyANakanA viSayamAM kAle pravacana thaze. Aja basa, ATaluM ja. 2010_03 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , , pravacana : | zrI dIpAlikA-pravacana - 2 (zramaNa bhagavAna mahAvIrasvAmInI aMtima dezanA) : : saMkalanAH 1. aMtima dezanA - zrI uttarAdhyayana sUtraH 2. uttarAdhyayana sUtranAM 36 adhyayano 1. vinayakRta, ra. parISaha 3. caturaMgIya. 4. pramAdA pramAda, 5. akAma maraNIya, 6. kSullaka nigranthIya, 7. urIya, 8. kapilIya, 9 namidhvajyA, 10. drumapatraka, 11. bahuzrutapUjA, 12. harikezIya, 13. citra-saMbhUtiyA, 14. ISakArIya. 15 bhikhkhuM, 16. brahmacaryasamAdhi, 17. pApa zramaNIya. 18. saMjaya, 19. mRgAputrIya, 20. mahAnidhIya, 21. samudrapAlIya, 22. rathanemi, 23. kezI-gautamIya, 24. pravacanamAtA, 25. yajJIya 20. sAmAcArI, 27. khAMkIya, 28. mokSamArgagati, ra9samyakta-parAkrama, 30 tapomArgagati, 31. caraNavidhi, 3ra, pramAdasthAna, 33. karmaprakRti. 34. vezyA. 35. aNagAramArga-gati, 36 jIvAjIvavibhakti. 3. nivaNikalyANakaH 4. zrI gautamasvAmIne kevaLajJAna. 2010_03 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 zrI 'kalpasUtra'mAM zrImad bhadrabAhusvAmIe kahyuM che teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM... pAvAe majjhimAe hatthivAlassa raNNo rajjagasabhAe ege abIe chaTThaNaM bhatteNaM apANaeNaM sAiNA nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM paccUsakAla - samayaMsi saMpaliyaMkanisaNNe paNapannaM ajjhayaNAI kallANaphala- vivAgAI, papannaM ajjhayaNAI pAvaphalavivAgAI, chattIsaM ca apuTThavAgaraNAI, "pahANaM" nAma ajjhayaNaM vibhAvemANe vibhAvemANe kAlagae viikkaMte samujjhAe chinna jAijarA - maraNabandhaNe siddhe, buddhe, mutte aMtagaDe parinivvuDe savvadukakhapahINe / (sUtraH 247) zramaNa bhagavAna mahAvIrasvAmI apApApurImAM birAjamAna hatA. rAjA hastipAlanI lekhazALAmAM cAturmAsa vyatIta karI rahyA hatA. bhagavAnanuM A aMtima cAturmAsa hatuM. cAturmAsanA traNa mAsa vyatIta thaI cUkyA hatA. cotho mAsa cAlato hato. sarvajJa bhagavAna jANatA hatA potAnA jIvanakALanI samApti. kArtaka kRSNA terasanI madhyarAtrie bhagavAne samavasaraNamAM birAjIne aMtima dezanA zarU karI dIdhI. pUrva-pravacanamALA bhagavAne potAnI dezanAmAM 55 adhyayana puNyaphala vipAka' saMbaMdhI ane 55 adhyayana pApala vipAka' saMbaMdhI kahyA, te pachI bhagavAne 36 adhyayana 'apraznavyAkaraNa' eTale ke vagara pUchelA aMge kahyA. A 36 adhyayana 'uttarAdhyayana' kahevAyA. Aje ApaNuM 52ma saubhAgya che ke A 36 adhyayana - 'uttarAdhyayanasUtra'nA rUpamAM Aje paNa eTale ke 2500 varSa pachI paNa upalabdha che. A graMtha upara saMskRta bhASAmAM aneka TIkAgraMtho lakhAyA che. A graMthanuM adhyayana-adhyApana zramaNa-zramaNIsaMghamAM cAlatuM rahe che. koI koI vAra cAturmAsika vyAkhyAnomAM paNa graMtha saMbhaLAvavAmAM Ave che. paraMtu chatAM ya gRhasthavarga A graMthathI paricita nathI. tame lokoe kadAca bhAgye ja A graMthane sAMbhaLyo haze. sabhAmAMthI : ame lokoe A graMtha kadI sAMbhaLyo nathI ! mahArAjazrI : Aje saMbhaLAvIza, paraMtu ati saMkSepamAM saMbhaLAvIza. eka eka adhyayanano paricaya ApIza. viSaya-pratipAdana karIza. eTaluM ya ekAgra banIne sAMbhaLazo to A graMtha upara ahobhAva jAgRta thaze ane sAMbhaLavAnI jijJAsA udbhavaze. basa, Aje to mAre ATaluM ja kAma karavAnuM che - tamArA lokonA hRdayamAM 2010_03 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 zrI dIpAlikA-pravacana (2) 'uttarAdhyayana strInI pratiSThA karavI che! e yAda rAkhajo, A bhagavAnanI aMtima dezanA che. aMtima dezanA ati mahattvapUrNa hoya che. mokSamArganI ArAdhanA karanArA mahApuruSo mATe to-mumukSuo mATe to A dezanA, dezanAno eka eka zabda atimUlyavAna che. 1. vinayazrataH pahelo adhyAya che 'vinayakRta' nAmano. adhyayananA prAraMbhe bhagavAne jaNAvyuM che. saMjogA vippamukkassa aNagArassa bhikkhuNo / viNayaM pAukarissAmi ANupuv isuNeha me // 'saMyogothI sarvathA mukta evA aNagAra bhikSuno vinayadharma" huM kramazaH prakaTa karIza, tene tame sAMbhaLo." sAdhu temaja sAdhvI caturvidha saMghamAM mukhya hoya che. temane lakSyamAM rAkhI bhagavAne dezanAno prAraMbha karyo che. saMghano AdhAra zramaNa-zramaNI hoya che. ane mokSamArganI ArAdhanAnuM mULa "vinayadharma che. A vAta temane batAvavAmAM AvI che. "viyamUtro dhabbo dharmanuM mULa vinaya che. A vAta pratyeka mumukSue yAda rAkhavA jevI che. vinaya kono karavo, vinaya kevI rIte karavo, vinayanuM phaLa zuM che, vagere vAto 48 gAthAomAM jaNAvI che. sAdhujIvanano prANa che vinaya, vinaya che to sAdhutA che. vinaya nathI to sAdhutA nathI ! vinaya che to jJAnaprApti che, vinaya nathI to jJAnaprApti nathI. ra. parISahaH jJAnaprApti mATe vinaya anivArya che. Ama to cAritrapAlanamAM pariSahone samatApUrvaka sahana karavA Avazyaka che. bhagavAne mokSamArganA sAdhakone 22 parISaha sahana karavAnI A bIjA adhyAyamAM preraNA ApI che. eka eka parISahonuM svarUpa batAvyuM che, ane A rIte parISaha AvatAM eTale ke kaSTa-Apatti AvatAM samatAbhAva TakAvI rAkhavo e paNa samajAvyuM che. parISaha pratikULa ane anukULa - be prakAranA batAvyA che. kaSTone sahana karatA raho! sahana kare te sAdhu!' evuM sUtra A adhyayanamAM ApI dIdhuM che ! "sudhA, tarasa, apamAnatADana.vagere samatAbhAvathI sahana karatAM raho! kaSTomAM duHkha na mAno. karmakSayano aNamola avasara mAno!" A adhyayana sAdhu-sAdhvIne sukha suvidhAothI dUra rahevAnI preraNA Ape che. 2010_03 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 parva-pravacanamALA jIvanane sahanazIla banAvavAno upadeza Ape che. 46 gAthAomAM sAdhu-sAdhvIne vRDhatApUrvaka parISahone sahana karavA protsAhana ApavAmAM AvyuM che. 3. caturaMgIyaH cattAri paramaMgANi dullahANIha jaMtuNo / mANusattaM suI saddhA, saMjamammi a vIriyaM / / trIjA adhyayanano prAraMbha A prasiddha gAthAthI thAya che. "bhagavAne kahyuM: 'jIvAtmA mATe manuSyajanma, dharmazravaNa, dharmazraddhA ane saMyamamAM puruSArtha - A cAra vAto durlabha che." jene manuSyajanma maLyo che teo manuSyajanmanI durlabhatAne samajatAM nathI ! jemane jinatattvonuM zravaNa sulabha che teo tenI durlabhatA samajatAM nathI. jene sahajatAthI dharmazraddhA maLI che, teo tenI durlabhatA nathI jANatA, ane jene saMyamadharma maLyo che tenI durlabhatA samajatA nathI. ene kAraNe ja e loko pramAdI, banIne prApta thayelAM durlabha tattvone khoI bese che. manuSyano A svabhAva che ke jene durlabha samaje che tenI sArI saMbhALa rAkhe che. jene sulabha samaje che tenI paravA karato nathI. cothA adhyayanamAM bhagavAne rocaka zailIthI manuSya jIvananI prAptine durlabha batAvI che. manuSyajIvana prApta thayA chatAM paNa sarvajJabhASita tattvonuM zravaNa prApta thavuM vadhAre durlabha batAvyuM che. tattvazravaNathI ya vadhAre durlabha tattvazraddhA batAvI che. ane tattvazraddhAthI atidurlabha saMyama-puruSArthane gaNAvyo che. ApaNe A cAre vAtonI durlabhatA samajavAnI che ane e vAtono sadupayoga karavo che. saMbhALa rAkhavAnI che. 20 gAthAnA adhyayanamAM aMtima siddhinuM lakSya ApIne karmakSaya mATe puruSArthazIla banavAno upadeza ApavAmAM Avyo che. 4. pramAdApramAdaH asaMya nIviyaM mA pamAyA ! "jIvana kSaNika che, pramAda na karo." keTalI adbhuta preraNA ApI che ! ALasane dUra karIne, apramatta-jAgRta banIne dharmapuruSArtha karavAno anupama upadeza Apyo che. vRddhAvasthAmAM puruSArtha nahIM thAya! yauvana ja dharmapuruSArtha karI levA mATe suyogya avasthA che. strI, dhana..ityAdinA mohanAM pApAcaraNa karanArAonI kevI durgati thAya che e batAvIne karmonuM phaLa bhogavavuM ja paDe che. e satyane spaSTa karyuM che. saMsAramAM 2010_03 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dIpAlikA-pravacana (2) 127 jIvanI azaraNatA kevI che e samajAvyuM che. zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparzamAM Asakta na banatAM, krodha ane mAnane choDIne niraMtara dharmapuruSArtha karatA rahevAno upadeza Apyo che. apUravallI 3 vara apamatto ! "AtmAnI rakSA karatAM apramatta banI cAlyA karo." AtmAnI durgati na thAya, e vAtanI sAvadhAnI rAkhIne jIvanayAtrA karavAnI vAta karI che. svajana, dhana, ane parijano upara vizvAsa na karavAnuM kahyuM che. kAraNa ke mRtyu ane durgatithI e svajana ane dhana vagere AtmAne bacAvI zakaze nahIM. pramAdano tyAga karI apramatta banI, jIvananirapekSa thaIne karmakSaya karavAnI preraNA ApavAmAM AvI che A 13 gAthAonAM adhyayanamAM. 5. akAma maraNIyaH pramAdInuM akALa maraNa thAya che. apramAdInuM sakAma mRtyu thAya che ! vivekahIna bAlajIva - ajJAnIjIva punaH punaH akAma mRtyuno zikAra bane che, jyAre paMDitacAritravAna puruSonuM sakAma mRtyu vadhAremAM vadhAre ATha vAra thAya che. bAla jIvonI paribhASA-vyAkhyA karatAM bhagavAne kahyuM che. je jIva kAmAsakta che, kUra karma karanAra che, kAmabhogomAM Asakta che, asatyabhASI che, hiMsA kare che, mAyA Acare che. mAMsabhakSI che. zarAbI che e bAla jIva che." AvA jIvo vartamAna jIvanamAM ane pAralaukika jIvanamAM duHkhI thAya che. narakagati ane tiryaMcagatinAM duHkha pAme che. paMDita jIvonI paribhASA karatAM bhagavAne kahyuM che : "je puNyazAlI che, cAritradhArI che, ane indriya vijetA che, te paMDita che. AvA jIva sAdhu paNa hoI zake che ane gRhastha paNa hoI zake che. AvA jIva traNa prakAranAM anazanamAMthI koI paNa eka anazanano svIkAra karIne mRtyu pAme che. 32 gAthAonuM A adhyayana gahana manomaMthana karavA prere che. 6. kullaka nigranthIya ? ajJAna ane anAcAranA kaTu pariNAmo batAvIne samyajJAna ane zuddha AcAra pAmavAnuM rdayasparzI urbodhana A adhyayanamAM karavAmAM AvyuM che. gappA saMgvasiSNA pitti mukuM pU, I 'tattvajJAnI puruSe svayaM saMyama dhAraNa karavuM ane jIva mAtra pratye maitrI dhAraNa karavI." 2010_03 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 parvazravacanamALA zramaNa temaja zramaNIone saMbodhana karatAM jJAna ane cAritramAM draDha thavAnI preraNA ApavAmAM AvI che. sAdhujIvanamAM AhAra-vihAranI maryAdAonuM pAlana karavAmAM pramAda na karavAnuM kahyuM che. mokSaprAptinA uddezane laIne sAdhune potAnAM pUrvopArjita karmono nAza karavA mATe puruSArtha karavAnuM kahyuM che. saMyamapAlananI vRSTithI zramaNe potAnA zarIranuM pAlana karavuM, temAM Asakti na rAkhavI. muni paNa vastra, pAtra vagere upakaraNo prahaNa karavAnI bAbatamAM temaja upabhogamAM Asakti na rAkhe. A 18 gAthAonuM adhyayana sAdhu-sAdhvI mATe preraNAno strota che. 7. urabrIyaH A adhyayanamAM manuSyalokanA viSaya saMbaMdhI sukhonI niHsAratA temaja dukhadAyitA samajAvavA mATe bakarAnuM draSTAMta ApavAmAM AvyuM che. mAMsAhArI gRhasthane tyAM rahelA bakarAne maga, aDada Adi pauSTika AhAra ApavAmAM Ave che. ethI bakaro haSTapuSTa thAya che. paraMtu e jANato nathI ke A puSTinuM pariNAma zuM Avaze. jyAre koI mahemAna Ave che tyAre e bakarAne mArIne tenuM mAMsa rAMdhavAmAM Ave che. e rIte kAmabhogamAM Asakta jIva jANato nathI ke sukhabhogonuM phaLa naraka Adi durgati che. tIvra viSayAsakta jIva narakAdi durgatimAM jAya che. bIjuM udAharaNa ApyuM che traNa vepArIonuM traNa vepArI vepAra karavA paradeza gayA. je buddhimAna hato te khUba dhana kamAIne ghera Avyo. je madhyama buddhino hato te jeTaluM dhana laIne gayo hato teTaluM ja dhana laIne pAcho Avyo. je mUrkha hato teNe jugAra ramavAmAM ane anya vyasanomAM dhana khoI nAkhyuM.garIba thaIne ghera Avyo. e rIte je manuSya buddhimAna hoya che te jIvanamAM evo puruSArtha kare che ke jenA phaLa svarUpe svarga pAme che. je madhyama buddhivALo hoya che te evo puruSArtha kare che ke jethI pharIthI manuSyajanma pAme che, ane mUrkha hoya che te jIvana hArI jAya che ane narakanatiryaMcagatimAM cAlyo jAya che. A adhyayanamAM devagatinAM, manuSyagatinAM, tiryaMcagatinAM ane narakagatinAM kAraNo batAvyAM che. 30 gAthAnA A adhyayanamAM kAma bhogathI virakta rahevAno upadeza Apyo che. 8. kApilIyaH nahIM tyAre tahIM Toho, hA ToLe padyarUM . A sUkti uttarAdhyayanasUtranI che. jyAM jyAM lAbha dravyalAbha) thAya che tyAM tyAM lobha vadhato jAya che. 2010_03 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dIpAlikA-pravacana (2) 129 A viSayamAM "kapila kevalI nI kathA prasiddha che. kapila kevalIe potAnA mukhe ja potAnI jIvana-kathA saMbhaLAvI che. ane lobha kevo aMtahIna hoya che, e vAta jaNAvI che. jo ke ahIM A adhyayanamAM to A kathAno mAtra nirdeza ja che. vistRta kathA, TIkA-graMthamAM maLe che. eka strInA mohamAM kapila mUDha banyA hatA. e strIne mATe teo rAjA pAse thoDuMka sonuM mAMgavA gayA hatA. paraMtu rAjAnI udAratA joIne, manomana karoDo sonAmahoro mAgavAno lobha pedA thayo. eTalA mATe bhagavAne kahyuM "strInI icchA na karo. strIthI sarvathA dUra raho. brahmacarya rUpa dharmamAM AtmAne sthApita karo." sAdhuone saMbodhita karatAM kahyuM che ke - je lakkhaNaM ca suviNaM ca aMgavijjaM ca je pauMjaMti / na hu te samaNA vuccaMti, evaM AyariehiM akkhAyaM // "je sAdhu sAmudrika zAstra, svapna zAstra, aMgaphuraNa vagereno prayoga kare che te sAdhu kahevAto nathI.' 20 gAthAonA A adhyayanamAM strI, dhana ityAdithI dUra rahevAno, lobhathI mukta thavAno upadeza ApavAmAM Avyo che. 9. namipravrajyAH - mithilAno parAkramI rAjA nami hato. A adhyayanamAM namirAjAnA vairAgyano prasaMga batAvavAmAM Avyo nathI. paraMtu saMsArano tyAga karIne namirAja mithilAthI dUra cAlyA jAya che tyAre devarAja indra namirAjAnA vairAgyanI parIkSA levA brAhmaNarUpa dharIne Ave che. brAhmaNavezadhArI indra ane nami rAjarSino vArtAlApa A adhyayanano mukhya viSaya che. Indra prazno paNa gajabanA pUkyA che ane nami rAjarSie uttaro paNa addabhuta ApyA che. rAjarSie je viraktinI abhivyakti karI che te anupama che. namUno batAvuM chuM. esa aggI a vAU a, eyaM Dajjai maMdiraM / bhayavaM ! aMteuraM teNaM, kIsaNaM nAvapekkhaha ? // "he bhagavaMta, A agni che ane vAyu che...Apano rAjamahela baLI rahyo che, tamAruM aMtaHpura (rANIvAsa) baLI rahyuM che. to paNa Apa enA tarapha kema jotA nathI?' 2010_03 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 nima rAjarSie kahyuM H suhaM vasAmo jIvAmo jesiMmo natthi kiMcaNaM / mithilAe DajjhamANIe na me ijjhaI kiMcaNa // pUrva-pravacanamALA 'he brAhmaNa, ame sukhathI rahyA chIe ane sukhathI jIvIe chIe. koI para vastu mArI nathI. mAruM kazuM nathI. mithilA baLI rahI che paraMtu mAruM kazuM baLatuM nathI.' cattaputtakalattassa nivvAvArassa bhikkhuNo / piUM Na vijjai kiMci, appiaMpi Na vijjaI // 'he brAhmaNa, strI, putra, vagerene tyajanAra ane pApavyApArathI dUra evA sAdhune koI vastu priya hotI nathI. tema koI vastu apriya nathI hotI.' AvA to aneka praznottara indra ane rAjarSinI vacce thAya che. indra rAjarSinA pratyuttarothI khUba prabhAvita thAya che. potAnuM mULa rUpa prakaTa kare che, ane rAjarSinA caraNomAM natamastaka thaIne stuti kare che. rAjarSine pradakSiNA karIne punaHpunaH praNAma kare che. 63 gAthAonA A adhyayanamAM zrAmaNyanA sAphalyane anupama rIte nirUpita karyuM che. 10, dhrumapatraka H "samaya goyama, mA pamAya / " bhagavAna mahAvIranA mukhathI nIkaLeluM A vacana 'uttarAdhyayana sUtra'nA A adhyayanamAM lipibaddha thayuM che. adhyayananI 37 gAthAo che. A adhyayananI pratyeka gAthAnuM cothuM pada che - "samaya goyama ! mA samAyaNa" pratipala, pratikSaNa jAgrata rahevAno upadeza Apyo che A adhyayanamAM. kAraNa ke jIvana kSaNabhaMgura che. pramAda bhayAnaka che. zarIra ane indriyonI zakti kSaNika che...eTalA mATe Atmazuddhino puruSArtha karavAmAM ALasa na karavI joIe. kALano vizvAsa na karavo joIe. jIvananI kSaNabhaMguratA batAvatAM bhagavAne kahyuM che H dumapattae paMDurae jahA nivaDaI rAigaNANaM accae / evaM maNuyANa jIviaM, samayaM goyama ! mA pamAyae || kusagge jaha osabiMdue, thovaM ciTThaiM laMbamANae / evaM maNuyANa jIviaM samayaM goyama ! mA pamAyae // 'je rIte vRkSonuM pAna zveta thatAM, pAkI jatAM vRkSa parathI tUTIne nIce paDI jAya che, e rIte divasa-rAtrino samUha vyatIta thatAM eTale ke AyuSya pUrNa thatAM manuSyanuM 2010_03 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dIpAlikA-pravacana (2) 131 jIvana paNa samApta thaI jAya che. eTalA mATe hai gautama ! eka samayano paNa pramAda karIza nahIM !' je rIte darbha ghAsa upara paDeluM osabiMdu alpa samaya ja Take che, e rIte manuSyonuM jIvana paNa alpa samayanuM che. eTalA mATe he gautama, eka samayano ya pramAda na kare. 37 gAthAonA A adhyayanamAM jAgrata rahevAnI ghoSaNA Dhola pITIne karI che. pramAda-rahita zramaNa ja siddhagati prApta karI zake che. pramAdI bhavasAgaramAM DUbI jAya che. 11. bahuzrutapUjA : A adhyAyamAM bhagavAne sAdhuone vinIta bahuzruta banavAnuM kahyuM che. avinIta bahuzruta nathI banI zakato. eTale ke viziSTa zAstrajJAna prApta karI zakato nathI. bahuzrutanAM ATha lakSaNo batAvyAM che H 1. hAsya na karanAra, 2. indriya vijetA, 3. bIjAMne marma-Ahata na karanAra, 4. zIlavAna, pa. niraticAra vratono dhAraka, 6. rasalolupatA rahIta, 7. kSamAzIla, 8. satyavAdI. avinItanAM 14 lakSaNo batAvyAM che. suvinItanAM 15 lakSaNo batAvyAM che. A badhuM batAvyA pachI saMkSepamAM kahyuM che ke, je gurukulavAsI hoya che, yogohana kare che, bIjAnuM priya kare che, ane je priyavAdI hoya che te sAdhu zAstrajJAna pAmI zake che. bahuzruta mahAtmAne je upamAo ApavAmAM AvI che te batAvuM chuM : 1. zaMkhamAM rahelA dUdha jevA, 2. zreSTha azva jevA, 3. azvArohI yoddhA jevA, 4. aneka hAthaNIothI yukta ATha sAlanA hAthI jevA, pa. baliSTha vRSabha (baLada) jevA, 6. kesarI, siMha jevA, 7. vAsudeva jevA, 8. cakravartI jevA, 9. zakrendra jevA, 10. sUrya jevA, 11. caMdra samAna, 12. dhAnya bhaMDAra samAna, 13. 'sudarzanA' nAme jaMbUvRkSa jevA, 14. meru parvata jevA 15. svayaMbhUramaNa samudra jevA. 32 gAthAonA A adhyayanamAM bhagavAne sAdhuone bahuzrutono vinaya karavAno upadeza Apyo che. bahuzrutono guNavaibhava ane uccatama vyaktitva prakAzita karyuM che. 12. harikezIya : caMDALa kuLamAM janmelA hirakezI munino paricaya ApatAM bhagavAna kahe che H 2010_03 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 sovAga kulasaMbhUo guNuttaradharo muNI / hariesabalo nAmaM AsI bhikkhU jiiMdio // parva-pravacanamALA 'caMDALa kuLamAM utpanna thayelA, utkRSTa guNonA dhAraka ane jitendriya evA 'hikezabala' nAmanA sAdhu hatA.' jinazAsanamAM 'harikezImuni' nAme prasiddha A ugra tapasvI munirAja mAsakSamaNanI tapazcaryA pUrNa thatAM bhikSA levA nIkaLe che. jyAM brAhmaNono yajJa thato hato tyAM jAya che. munino ati kRza deha, jIrNa malina vastra, kurupatA vagere joIne brAhmaNo hase che. upahAsa kare che. kaThora vacana bole che. apamAna, tiraskAra kare che...to paNa muni zAnta rahe che. kazuM ja bolatA nathI. paraMtu mahAmuninI sevAmAM rahelAM 'tinduka' vRkSavAsI 'yakSa', muninA zarIramAM praveza karIne brAhmaNo sAthe vAta kare che. bhikSA mAge che. brAhmaNo manA kare che. tyAre yakSa kahe che te mAhaNA jAivijjAvihuNA tAiM tu khettAI supAvagA / 'jAtividyA rahita brAhmaNa atyaMta pAparupa kSetra che.' brAhmaNo krodhita thaIne munirAjane mAre che. daMDaprahAra kare che. e samaye yajJamaMDapamAM upasthita kauzalika rAjAnI putrI bhadrA brAhmaNone roke che. munirAjano paricaya Ape che. munirAjanAM tapa teja batAve che. e samaye munirAjano bhakta yakSa brAhmaNone mAre che. jemaNe munirAjane mAryA hatA e badhAne yakSe mRtaprAyaH karI dIdhA. rAjakumArInA kahevAthI badhA brAhmaNo harikezI muninI kSamA mAge che. page paDe che. zaraNAgati svIkAre che. yakSe mAravAnuM baMdha karyuM. brAhmaNo munirAjane bhikSA Ape che. munirAja bhikSA svIkAre che. e samaye AkAzamAMthI sugaMdhI jaLa varase che. puSpavRSTi thAya che. suvarNamudrAo va2se che, dubhi vAge che. ane 'aho dAna, aho dAna' nI ghoSaNA thAya che. pAchaLathI brAhmaNo munirAjane yajJanuM svarUpa pUche che. munirAja yathArtha yajJasvarUpa batAve che. 47 gAthAonuM A adhyayana khUba ja rocaka che ane mananIya che. 13. citra-saMbhUtIya H A teramA adhyAyamAM be bhAIonA patana ane utthAnanI vAta che. citra ane saMbhUti - be bhAIo dIkSA le che. hastinApuramAM cakravartI paTarANI sAthe vaMdanA ka2vA Ave che. vaMdanA karatI vakhate rANIno coTalo khUlI jAya che. vALano mulAyama sparza saMbhUti munine thAya che. tenuM mana vaiyika sukhavAsanAthI grasta thaI jAya che. te pratijJA kare che H 'mArA tapanuM phaLa cakravartI pada hajo.' marIne te devalokamAM jAya 2010_03 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133 zrI dIpAlikA-pravacana (2) che. tyAMthI AvIne brahmarAjAne tyAM janma le che. brahmadatta' tenuM nAma paDe che. cittamuni paNa svargamAM jAya che. tyAMthI te purimatAla nagaramAM dhanasAra zreSThIne tyAM putrarUpe avatare che. tenuM nAma "guNasAra' rAkhavAmAM Ave che, te yuvAvasthAmAM ja sAdhu banI jAya che. kAMDilyapuramAM guNasAra muni brahmadatta cakravartIne maLe che. brahmadattane jAtismaraNa jJAna thAya che. te citramUnine pUrvajanmo saMbaMdhI jANa kare che. citramUni brahmadattane upadeza Ape che. saMsArano tyAga karIne sAdhu banavA tene Agraha kare che. brahmadatta citramunine saMsArI banavA mATe Agraha kare che. baMne vacce rasaprada vArtAlApa thAya che. brahmadatta atikAmAsakta che. te citramuninI vAta mAnato nathI. citramUni cAlyA jAya che. brahmadatta marIne sAtamI narakamAM jAya che. guNasAramuni (pUrvajanmanA citramuni) sarva karmono nAza karIne mukti pAme che. 35 gAthAonA A adhyayanamAM niyANAthI prApta sukhavaibhava jIvAtmAne durgatimAM laI jAya che. e vAta spaSTa thAya che. 14. ISakArIyaH nalinI gulma' nAmanA devalokamAM eka sAthe keTalAka devo hatA. temanuM avana thayuM ane te badhA iSakAra' nAmanA suMdara nagaramAM janmyA. eka banyo iSakAra rAjA eka banyo rANI kamalAvatI. eka banyo bhRgu nAmano purohita ane eka banyo tenI patnI yazA. bhRgu purohitanA be putro jeo devalokamAMthI ahIM janmyA hatA, teo saMsAramAMthI virakta thAya che. pitAnI pAse jaIne saMsAra-tyAganI rajA mAge che. saMyamadharma svIkAravAnI anumatI mAge che. be putro ane pitAnI vacce khUba sAro saMvAda thAya che. pariNAma e Ave che ke bhRgu ane yazA baMne potAnA priya putronI sAthe saMyamadharma svIkAre che. A sAMbhaLIne rAjA ane rANI paNa cAritradharma aMgIkAra karavA tatpara thAya che. A rIte 6 mahAnubhAvo cAritrI bane che ane karmakSaya karIne mokSe jAya che. pa3 gAthAonA A adhyayanamAM - - bhRgu ane tenA be putrono saMvAda, - bhRgu ane tenI patnIno saMvAda, -rAjA ane rANIno saMvAda, tIvra vairAgyanA preraka che. mohavAsanAne nirmULa karanAra che. 2010_03 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 15, bhikku : bhikSu eTale zramaNa, arthAt muni... sAdhu. sAdhuno veza dhAraNa karavA mAtrathI koI sAdhu-bhikSu nathI banI jato. bhikSunuM vyaktitva kevuM hovuM joIe e A adhyayanamAM batAvavAmAM AvyuM che. 16 gAthAonA A adhyayananuM pratyeka sAdhu ane sAdhvIe adhyayana...ciMtana....manana karavuM Avazyaka che. dIkSA lIdhA pachI sAdhu-sAdhvIne A adhyayanano bodha karAvavo joIe, ane da22oja eno svAdhyAya ka2vo joIe. sAdhunA vicAra, sAdhunI vANI ane sAdhuno jIvana-vyavahAra kevAM hovAM joIe, e A adhyayanamAM bhagavAne batAvyuM che. 16, brahmacarya-samAdhiH parva-pravacanamALA suyaM me AusaM ! teNaM bhagavayA eva makravAyaM iha khalu therehiM bhagavaMtehi daza baMbhaceraM samAhiTThANA paNNattA / je bhikkhU soccA nisamma saMjamabahUle saMvarabahUle samAhibahUle gutta gutiMdie guttabaMbhayArI sayA appamatte viharejjA / - zrI sudharmasvAmI jaMbUsvAmIne kahe che H "he AyuSyamAn, sthavira bhagavAna mahAvIre brahmacaryanAM daza samAdhisthAna kahyAM che. e sthAna sAMbhaLIne bhikSu saMyamazIla, saMvarazIla, samAdhizIla, traNa guptithI gupta, indriyavijetA, brahmacArI ane apramatta banIne mokSamArga para vicare che. A adhyayananA prAraMbhamAM 13 AlApaka che ane pachI 17 gAthAo che. gAthAomAM AlApakonA ja viSayo ApavAmAM AvyA che. * bhikSue strIjana rahita ekAnta sthAnamAM rahevuM. * manane khuza karanArI, kAmarAga vadhAranArI strIkathA na karavI. * vAraMvAra strIo sAthe rAgapUrvaka vAto na karavI. * bhikSue strInA aMgopAMga, AkAra vagere na jovA. * bhikSue strInuM gIta, rudana, hAsya vagere na sAMbhaLavAM. * bhikSue strI sAthe pUrvAvasthAmAM karelI kAmakrIDA yAda na karavI. * bhikSue zIghra kAmavAsanA jAgrata karanAro AhA2 na karavo. 2010_03 * bhikSue zarIrano, vastrono zRMgAra na karavo. * bhikSue zabda, rUpa, rasa, gaMdha, sparzarUpa kAmaguNonA anurAgI na banavuM. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13pa zrI dIpAlikA-pravacana (2) * bhikSue zAstravihita pramANopeta AhAra grahaNa karavo. esa dhamme dhuve Nicce sAsae jiNadesie / siddhA sijhaMti cANeNaM sijjhissaMti tahAvare / A brahmacaryarUpa dharma zAzvat che, nitya che, jinakathita che. A dharmanA pAlanathI jIva siddha thayA che. siddha thaI rahyA che, ane siddha thaze. 17, pApa zramaNIya veza bhale sAdhuno hoya, paraMtu jenuM jIvana nimna prakAranA doSothI yukta hoya e sAdhu pApa-sAdhu, pApa-zramaNa kahevAya che. * zre zramaNa navuM jJAna prApta karavA prayatna nathI karato. * je zramaNa khAIpIne sUto rahe che. * je zramaNa AcArya vagerenI niMdA kare che. * je zramaNa gurujanonI jinAjJA anusAra sevA nathI karato. * je zramaNa pratyupakAra nathI karato, ahaMkArI bane che. * je zramaNa ekendriya jIvone paDA pahoMcADe che. * je zramaNa Asana-vastrAdinuM pramArjana-pratilekhana karato nathI. * je zramaNa zIdhra gatithI cAle che, kriyAmAM pramAda kare che. * je zramaNa mayadAonuM pAlana nathI karato, krodha kare che. * je zramaNa upakaraNonI upekSA kare che. * je zramaNa pratilekhanamAM upayoga nathI karato. * je zramaNa gurunI AzAtanA kare che. * je zramaNa mAyA, abhimAna, lobha kare che. ke je zramaNa bImAra sAdhunI sevA nathI karato. * je zramaNa kalaha UbhA kare che. * daza prakAranA yatidharmanuM pAlana karato nathI. *kutarka karIne sadgaddhino nAza kare che. * sthira Asane besato nathI. * vasatinI pratilekhanA karato nathI. - 2010_03 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 parva-pravacanamALA * saMsmArakanI upekSA kare che. punaHpunaH niSkAraNa vigaIonuM sevana kare che. * sUryAsta sudhI vinA kAraNe AhAra kare che. * guru sAthe vivAda kare che. * je jinadharmano tyAga kare che. * je potAnA AcAryano tyAga kare che. * je gRhasthanuM kArya kare che. * jyotiSa-nimitta kathana karIne vepAra kare che. AvA zramaNone bhagavAne pApa-zramaNa kahyA che. 21 gAthAnA A adhyayanamAM pratyeka sAdhu - sAdhvIe avagAhana karavuM joIe. 18. saMjayaH kAMpilpapurano rAjA saMjaya zikAra karavA jaMgalamAM gayo che. tyAM "gardabhAli' nAmanA jJAnI mahAtmAno paricaya thAya che. munirAjanA upadezathI rAjA saMjaya vairAgI banIne dIkSA le che. munirAjano upadeza dayasparzI che. saMjaya maharSine bIjA eka jAtismaraNajJAnavALA rAjarSino saMparka thAya che. baMneno tAttvika vArtAlApa thAya che. khUba ja mananIya che A vArtAlApa. adhyayananI 34 gAthAomAM je mahApuruSonAM nAma gaNAvyAM che ke jemaNe vizALa sAmrAjyano tyAga karIne saMyamadharma svIkAryo hato. emAM paheluM nAma che bhagavAna RSabhadevanA putra cakravartI bhAratanuM bIjuM nAma che bhagavAna ajitanAthanA bhAI sagara cakravartInuM. pachI nAma Ave che maghava cakravartInuM. temanI pachI sanatakumAra cakravartInuM nAma Ave che. pachI jeo tIrthaMkara hatA ane cakravartI paNa hatA emanAM nAma Ave che. zrI zAntinAtha, zrI kuMthunAtha, aranAtha. A traNa cakravartI paNa hatA. pachI traNa cakravartI batAvyA che. mahApadma, hariSaNa ane jaya. tatpazcAt rAjA dazArNabhadra, rAjA nami, rAjA karakaM. rAjA dvimukha ane rAjA nagagatinAM nAma levAmAM Ave che. ke jemaNe potapotAnAM sAmrAjaya tyajIne saMyamadharmano svIkAra karyo hato. te pachI sauvIradezanA rAjA udayana, kAzI dezanA rAjA naMdana, rAjA vijaya, rAjA mahAbala vagerenAM nAma Ave che. A adhyayanamAM 54 gAthAo che. 2010_03 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dIpAlikA-pravacana (2) 137 19. mRgAputrIyaH sugrIva nagarano rAjA hato balabhadra ane rANI hatI mRgA. enA putranuM nAma hatuM balazrI. paraMtu "mRgAputra'nA nAmathI te vadhAre prasiddha hato. jayAre te yauvanamAM Avyo tyAre tene "yuvarAja" banAvavAmAM Avyo, ane aneka rAjakanyAo sAthe tenAM lagna karavAmAM AvyAM. eka divasa e kumAra mahelanA gavAkSamAM beTho hato tyAre teNe rAjamArgethI pasAra thatA eka tapasvI munine joyA. joto ja rahyo.. ane kumArane jAtismaraNa" jJAna thaI gayuM. teNe potAne pUrvajanmamAM sAdhu tarIke joyo ! pUrvajanmanA saMskAro jAgRta thaI gayA. vaiSayika sukhamAMthI te virakta banI gayo. mAtApitAnI pAse jaIne te saMyamadharma mATenI anumati mAge che. 10 mI gAthAthI 23 gAthA sudhI mRgAputra mAtApitAnI sAme saMsAranA vaiSayika sukhonI nisAratAnI, sukhabhoganI bhayAnakatAnI, ane saMyadharmanI upAdeyatAnI rdayasparzI vAto kare che. te pachI 20 gAthAomAM mAtApitAno pratyuttara che. tatpazcAt 31 gAthAomAM mRgAputranuM vivecanapUrNa vaktavya che. cAritradharma svIkAra karavAno nirNaya te punaH uccAre che. pachI mAtApitA putrane samajAvavA prayatna kare che. mRgAputra vinItabhAvathI mAtApitAnA cittanuM samAdhAna kare che. aMtamAM mAtApitA putrane anumati Ape che. mRgAputra dIkSA le che. gAthA 87 thI 95 sudhI mahAmuni mRgAputranA sAdhujIvananA uttama pAlananuM varNana Ave che. badhI maLIne 98 gAthAo che. upasaMhAramAM bhagavAna kahe che. evaM karaMti saMbuddhA paMDiyA paviyakravaNA / viNiadaMti bhogesu miyAputre jahAmisI / A rIte mRgAputra RSinuM udAharaNa laIne saMbuddha paMDita ane vicakSaNa puruSa uttama pravRtti kare che ane bhogothI nivRtta thAya che. 20, mahAnirgathIyaH magadhasamrATa zreNika krIDA karavA rAjagRha nagaranI bahAra "maMDita kukSi" nAmanA udyAnamAM jAya che. udyAna naMdanavana jevuM ramaNIya che. tyAM eka vRkSanI nIce eka sukomaLa... suMdara ane prazAMta muni beThA che. rAjA emane jue che, vismaya pAme che. 2010_03 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 parvampravacanamALA aho - vaNNo ! aho ruvaM, aho ajjassa somayA / aho khaMtI ! aho mutti ! aho bhoge asaMgatA / / kevo varNa che ! kevuM rUpa che ! kevI saumyatA che ! kevA e kSamAzIla che. kevA saMtoSI che. ane kevI bhogasukhamAM niHsaMgatA che. zreNika ghoDA uparathI nIce UtarIne municaraNomAM vaMdana karIne munine pradakSiNA ApIne vinayapUrvaka bese che ane munine prazna pUche che. "saMsAra sukha bhogavavAnA A yauvanakALamAM Ape zramaNya kema lIdhuM?" munivare kahyuM "aho mi mahArAya nA maLyuM na vijJa!"he mahArAja! huM anAtha chuM... mArI koI nAtha nathI, eTalA mATe huM zramaNa banyo chuM !" A sAMbhaLIne zreNika kahe che: "tamAro nAtha banIza. ane tame saMsAranAM sukha bhogavo. !" munirAje kahyuMH "appaNA aNAho saMto kahaM me nAho bhavissasi ?" "rAjanuM, svayaM tuM anAtha che, to mAro nAtha kevI rIte banIza?" basa, ahIMthI anAtha muni-je bhagavAnanA ziSya hatA, evA zreNikanA jIvAtmAnI anAthatA.. azaraNatA batAve che. potAnuM gRhastha jIvana batAve che. roganI sAme potAnI anAthatA batAve che! "he rAjana! jayAre koI paNa upAyathI mAro roga dUra na thayo to meM saMkalpa karyo : "jo mArI A tIvra vedanA maTI jaze to huM aNagAra - zramaNa banI jaIza." huM saMkalpa karIne sUI gayo. mane nidrA AvI gaI. bIje divase mArI sArI ya vedanA gAyaba thaI gaI ! mAtApitAnI anumati laIne huM aNagAra banyo. have huM sva ane parano nAtha banyo. yogakSema karanAro banyo. enI pachI anAtha muni zreNikane bhAvasAdhu ane dravyasAdhunuM svarUpa batAve che. A adhyayanamAM 60 gAthAo che. 21. samudrapAlIya caMpA nagarImAM "pAlita" nAme zrAvaka hato. bhagavAna mahAvIrasvAmIno te ziSya hato. te jinazAsanano jJAtA-paMDita hato. vepAra mATe te "pihuDa" nagaramAM jAya che. tyAM vaNika kanyAnI sAthe pAlitanAM lagna thAya che. te kanyA eka putrane janma Ape che. enuM nAma "samudrapAla rAkhavAmAM Ave che. samudrapAla 72 kalAonuM jJAna prApta kare che. te nItimAna ane svarUpavAna che. "piNI' nAme kanyA sAthe tenAM lagna thAya che. eka divasa te rAjamArga upara eka vadhya puruSane vadhyabhUmi upara laI jato jue che. te kamanI viDaMbaNAnuM ciMtana kare 2010_03 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dIpAlikA pravacana (2) 139 che, virakta thAya che ane dIkSA le che. 10 gAthAomAM ATalo prasaMga batAvyo che. pachI 11 thI 24 gAthAo sudhI samudrapAla kevuM zreSTha caritrapAlana kare che, e vAta upadezAtmaka zailImAM batAvI che. A adhyayanamAM 24 gAthAo che. 22. rathanemika zauryapuramAM rAjA samudravijaya ane rANI zikhAnA putra hatA ariSTanemi. rAjA ugrasenanI putrI rAmatI sAthe ariSTaneminA vivAha nizcata thAya che. jAna jayAre lagnamaMDapanI pAse pahoMce che tyAre tyAM vADAmAM seMkaDo pazuone nemikumAra jue che. pazuo trasta, bhayagrasta che. khabara paDIne pazuo mAMsAhAra mATe lAvavAmAM AvyAM che. sArathi dvArA te pazuone nemikumAra mukta karAve che. sArathine nemikumAra potAnAM tamAma AbhUSaNo bheTa Ape che ane pAchA pharI jAya - eka varSa sudhI varSIdAna ApIne teo aNagAra bane che. - rAjImatI paNa sAdhvI banI jAya che. - ekavAra bhagavAna nemanAthane vaMdana karavA sAdhvI rAjImatI giranAra parvata upara jAya che. rastAmAM varSo thatAM eka guphAmAM praveza kare che. bhInAM kapaDAM utArIne zilAo upara mUke che. elana kare che. - ATha madono tyAga kare che. brahmacaryanI 9 gupti tenuM pAlana kare che. kSamAdi dazavidha sAdhudharmanuM pAlana kare che. - zrAvakanI 11 pra tamAM, sAdhunI 12 pratimAmAM rAjImatI cetI jAya che. gAthA 39 thI 45 sudhI baMneno vArtAlApa batAvyo che. rAjImatI jJAnapUrNa vacanothI rathanemine nirvikArI banAve che. ugra tapa karIne baMne kevaLajJAnI bane che. ane mokSe jAya che. 49 gAthAonuM A adhyayana che. 23. kezI - gautamIyaH zramaNa bhagavAna mahAvIrasvAmIe je samaye dharma-pravartana karyuM hatuM te samaye bhagavAna pArzvanAthanA dharmazAsananAM sAdhu-sAdhvI magadhamAM vicaratAM hatAM. zrI pArzvanAthanA dharmazAsananA cAritravaMta kezIkumAra ke jeo avadhijJAnI hatA, teo zrAvastInagarImAM tiMdukavanamAM padhAryA hatA. aneka ziSyonI sAthe tyAM birAjamAna hatA. te samaye bhagavAna mahAvIranA prathama ziSya indrabhUti gautama 2010_03 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 pUrva-pravacanamALA paNa zrAvastInagarImAM "koSTakavana" mAM padhAryA. baMne mahApuruSonA sAdhuo zrAvastI nagarImAM bhikSA mATe jAya che. eka bIjAne jue che. paraspara vAto paNa thAya che. baMne pakSanA sAdhuonA manamAM keTalAka prazno paNa pedA thAya che. bhagavAna pArzvanAtha ane bhagavAna mahAvIra baMne sarvajJa ! ApaNo dharma sarvajJabhASita... to pachI (1) pArzvanAthe sAdhu-sAdhvIone cAra mahAvrato batAvyAM jyAre mahAvIre pAMca mahAvrato batAvyAM,... AvuM kema ? (2) pArzvanAthanA sAdhu sAdhvIo koI paNa raMganAM kapaDAM pahere che, jyAre mahAvIra bhagavAnanA sAdhu sAdhvIo zveta vastra ja kema pahere che ? zrI gautama svAmIe sAdhuonA mananuM samAdhAna karavA icchA karI. teo sAme cAlIne kezIkumAra zramaNa pAse jAya che. kezIkumAra zramaNa gautamanuM samucita svAgata kare che. e samaye hiMdukavanamAM aneka ajaina sAdhu-saMnyAsIo paNa kutUhalavazAt tyAM Ave che. hajAro gRhastho Ave che. deva, dAnava, yakSa, rAkSasa, kinnaro paNa adRzya banIne upasthita thAya che. vArtAlApano prAraMbha paNa kezIkumAra zramaNa kare che, gAthA 21 thI 85 sudhI baMneno vArtAlApa batAvyo che. khUba ja mArmika, bodhaka vArtAlApa che. aMtamAM kezIkumAra zramaNa kahe che. sAhu goyam ! paNNA te chinno me saMsao imo / namo tA saMsayAIya savvavasuttamahodahI / "he gautama, ApanI buddhi sarvazreSTha che. Ape mAro saMzaya dUra karyo, he saMzayarahita mahAtmA, sarvasUtramahodadhi, mArA Apane namaskAra che !" kezIkumAra zramaNa paMcamahAvratamaya dharmano svIkAra kare che ane zramaNa bhagavAna mahAvIranA dharmatIrthamAM maLI jAya che. 89 gAthAonuM A adhyayana che. 24. pravacana mAtA H A adhyayanamAM 5 samiti, ane 3 gupti jene "aSTa pravacana mAtA" kahe che, enuM svarUpa batAvyuM che. 1. iyasamiti, 2. bhASA samiti, 3. eSaNA samiti, 4. AdAna nikSepa samiti, 5. uccArAdi-pariSThApanikA-samiti, A pAMca "samiti" che 1. manogupti, 2. vacanagupti, 3. kAyagupti-A traNa "gupti"o che. 2010_03 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dIpAlikA-pravacana (2) 141 A ATha samiti-guptimAM jinakathita dvAdazAMgIrUpa pravacanano samAveza thAya che. eTalA mATe ene "pravacanamAtA" kahevAI che. A adhyayanamAM 37 gAthAo che. 25. yajJIyaH brAhmaNa kuLamAM utpanna, Indriya vijetA jayaghoSa" nAmanA muni vihAra karatA vArANasInA bAhya udyAnamAM padhAre che. e samaye vArANasI nagarImAM "vijayaghoSa" nAmano vidvAn brAhmaNa yajJa karAve che. jayaghoSa munie mAsakSamaNa karyuM che. pAraNAnA divase e yajJamaMDapanA dvAre pahoMce che. vijayaghoSa bhikSA Apato nathI. e samaye jayaghoSa mahAmuni vijayaghoSane kahe che. - - tuM vedomAM mukhya vedane jANato nathI. - tuM yajJonA upayogane jANato nathI. - tuM nakSatronA pradhAna nakSatrane jANato nathI. - tuM dharmanA upAyone jANato nathI. - tuM sva-paranA uddhArakane jANato nathI! pachI jayaghoSa muni ja vijayaghoSa brAhmaNane pAMca vAto samajAve che. "brAhmaNa"nuM svarUpa batAve che. gAthA 19 thI 28 sudhI khUba ja rocaka zailImAM brAhmaNanuM svarUpa batAvyuM che. zramaNa, brAhmaNa, muni ane tApasa.. kone kahe che e paNa spaSTa zabdomAM kahyuM che. vijayaghoSa prabuddha thAya che. jayaghoSa muninI stuti kare che. vijayaghoSa jaina dIkSA prahaNa kare che. saMyama ane tapathI sarva karmono nAza karIne zrI jayaghoSa muni ane vijayaghoSa muni siddhigatine pAme che. A adhyayanamAM 44 gAthAo che. 2. sAmAcArIH A adhyayanamAM sAdhujIvananI 10 prakAranI sAmAcArInuM vizada vivecana che. 1. AvazyakI, 2. naidhikI, 3. ApRcchanA. 4, pratikRcchanA. 5. chaMdaNA 6. IcchAkAra, 7. miththAkAra, 8. tathAkAra, 9 abhyatyAna. 10. upasaMpadA. enA pachI sAdhujIvananI dinacaryA batAvavAmAM AvI che. cAra porisInAM kartavyo batAvavAmAM AvyAM che. pratilekhanamAM kevA kevA doSa na lAgavA joIe e 2010_03 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 parva-pravacanamALA batAvyuM che. - sAdhu cha kAraNone lIdhe bhikSA levA jato nathI, e 6 kAraNo batAvyAM che. - A rIte para gAthAonA A adhyayanamAM sAdhujIvananI khUba ja vAto jaNAvI che. 27. khAMkIyaH eka sthavira "garga" nAmanA AcArya hatA. emanA ziSyo avinIta hatA. avinIta ziSyone khUba ja zikSaNa ApavA chatAM paNa saMyama-mArgamAM sthira thatA nathI. te kuziSyo hatA. ethI garganA manamAM kheda thAya che. asamAdhi thAya che. teo vicAre che. kiM majjha TuTThasIsehiM apyA me avasIai / jArisA mama sIsA u tArisA galigaddahA // galigaddehe caittANaM daDhaM pagiNhAI tavaM // "A duSTa ziSyonI mAre zI jarUra che? ethI mAro AtmA kheda pAme che. gaLiyA baLada ane gadheDA jevA mArA ziSyo che." gagacArya evA kuziSyone tyajIne zreSTha samAdhi dhAraNa karIne ugra tapazcaryA kare che. kuziSyo kevA hoya che enuM 8 thI 13 gAthAomAM varNana karavAmAM AvyuM che. A adhyayanamAM 17 gAthAo che. 28, mokSamArgagatiH A adhyayanamAM bhagavAne nIcenA viSayo upara prakAza pADyo che. * jJAna, cAritra ane tapa, * dravya, guNa ane paryAya, * dhamastikAya, adhamastikAya, AkAzAstikAya, pudgalAstikAya, jIvAstikAya, ane kALa. * nava tattvo, * samyakatva-samyagu darzana * samyakatvanA prakAraH 1. nisargaruci, 2. upadezaca, 3. AjJAruci, 4. sUtraruci. 5. bIjaci, 6. abhigamaruci, 7. vistAraruci, 8. kriyAruci, 9. saMkSeparuci, 10. dharmaruci. * ATha prakAranA darzanAcAra, 2010_03 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dIpalikApravacana (2) 143 * pAMca prakAranAM cAritra. * bAhya-AtyaMtara tapa, A rIte A adhyayananI 36 gAthAo che. 29. samyakatva-parAkramaH "uttarAdhyayana sUtra"nuM A adhyayana khUba ja mahattvapUrNa che. 73 tAttvika praznonA bhagavAne javAba ApyA che ! pahelAM e 73 prazno jaNAvuM. 1. saMvega, 2. nirveda, 3. dharmazraddhA, 4. guru-sAdharmika zuzruSaNA pa. AlocanA, 6. niMdA, 7. gaha, 8. sAmAyika, 9, catuviMzatistava, 10. vaMdana, 11. pratikramaNa, 12. kAyotsarga. 13. pratyAkhyAna 14. stava stuti maMgalam 15. kAlapratyupekSaNA, 16. prAyazcittakaraNa 17. kSAmaNA, 18. svAdhyAya, 19. vAcanA. 20. pratipRcchanA. 21. parAvartanA, 22. anuprekSA, 23. dharmakathA, 24. zrata ArAdhanA, 25. ekAgra manaH saMnivezanA, 26. saMyama. 27. tapa, 28. vyavadAna ra9. sukhazAya, 30. apratibaddhatA, 31. vivitazayana-AsanasevanA, 35. AhAra pratyAkhyAna. 36. kaSAya pratyAkhyAna 37. yoga pratyAkhyAna 38. zarIra pratyAkhyAna, 39. sahAya pratyAkhyAna. 40. bhakta pratyAkhyAna 41. sadUbhAva pratyAkhyAna, 42. pratirupatA, 43. vaiyAvRtya, 44. sarvaguNasaMpannatA, 4pa. vItarAgatA. 46. kSAnti, 47. mukti, 48. mArdava.49, Arjava, pa0. bhAvasatya, 51. karaNasatya, para. yogasatya, 54. manoguptatA 54. vAgU guptatA. papa. kuyaguptatA, 56. manasamAdhAraNA. pa7. vAkasamAdhAraNA, 58, kAya mAMdhAraNA, 59. jJAnasaMpannatA, 60. darzana saMpannatA. 61. cAritra saMpannatA, 62. zrotrendriya saMpannatA, 63. cakSurindriyanigraha 64. dhrANendriyanigraha, 65. jiglaeNndriyanigraha, 66. sparzendriya nigraha, 67. krodha vijaya, 68. mAna vijaya, 9. mAyA vijaya 70. lobha vijaya, 71. premaoSamithyA-darzanavijaya, 72. zaileSI 73. akamatA. A che 73 viSayo! eka eka viSaya laIne prazna ane uttara ApavAmAM AvyA che jema ke - praznaH saMvegeNaM bhaMte / jIve kiM jaNayai ? uttaraH saMvegeNaM aNuttaraM dhammasaddhaM jaNayai, aNuttarAe dhammasaddhAe saMvega haSyamAcchar3a . prazna: he bhagavAn saMvegathI jIva kayo guNa pedA kare che? uttaraH saMvegathI jIva anuttara dharmazraddhA pedA kare che. ane anuttara dharmazraddhAthI 2010_03 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 parva-pravacanamALA viziSTa saMvega zIgha Ave che... A rIte A adhyayanamAM 76 AlApaka che. 30. tapomArgagatiH A adhyayanamAM bAhya tapa ane AtyaMtara tapanA viSayamAM vistArathI samajAvyuM che. bAhya tapanA 9 prakAromAM pahelo prakAra "anazana" che. anazana be prakAranAM batAvyAM che. - ItarakAlIna. 2. maraNakAlIna. - itvara anazananA be prakAro jaNAvyA che - sAvakAMkSa ane niravakAMkSa. - itvara anazanarUpa tapanA 9 prakAro batAvyA che. 1. zreNItapa, 2. prataratapa, 3. ghanatapa 4. vagatapa, 5. vagevage tapa, ane 6. prakIrNatapa. + mRtyakAlIna anazananA be prakAro batAvyA che - savicAra ane avicAra. * "bhaktapratyAkhyAna" ane "IginI-maraNa" savicAra anazana che. * pAdapopagamana - anazana avicAra anazana che. * A rIte uNodarI" tapanA pAMca prakAro batAvyA che. * "vRtti saMkSepa" tapanA ATha prakAro batAvyA che. sAdhunI sAta prakAranI eSaNA, bhinna bhinna abhigraha paNa "vRtti saMkSepa" tapasvarUpa jaNAvyA che. * vigayonA tyAgarUpa "rasa tyAga" tapa kahyuM che. * vIrAsana vagere Asana ane kezaluMcana vagere kaSTa kriyArUpa kAyaphaleSa" tapa kahyuM che. * "saMlInatA" tapamAM indriyasalInatA, kaSAyasaMlInatA, ane yogasaMlInatA batAvI che. AtyaMtara tapanA prakAro saMkSepamAM batAvyA che. 37 gAthAonuM A adhyayana 31. caraNavidhiH A adhyayananA dareka zlokanuM cothuM caraNa te ne maMDalle " Ave che. eTale ke te sAdhu saMsAra-maMDaLamAM nathI raheto." kevo sAdhu saMsAranA cAra gatirUpa maMDaLamAM nathI raheto, enuM vistRta vivecana A adhyAyamAM maLe che. 21 zlokomAM khUba ja sArI vAto kahI che. 2010_03 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dIpAlikA-pravacana (2) je sAdhu - rAga-dveSarUpano pApano tiraskAra kare che, - - traNa daMDa, traNa gArava, traNa zalyano tyAga kare che, upasargone sahana kare che, cAra vikathA, cAra kaSAya, cAra saMjJA, ane be azubha dhyAnano tyAga kare che, pAMca mahAvratomAM, pAMca samitinA pAlanamAM rata rahe che, ane pAMca viSayomAM madhyastha rahe che ane pAMca kriyAno tyAga kare che. 145 azubha lezyAno virodha kare che. zubha lezyAmAM rahe che. SaDUjIvanikAyanI rakSA kare che. sAta bhayone jIte che, sAta piMDaiSaNAnuM pAlana kare che. ATha madono tyAga kare che. brahmacaryanI 9 guptionuM pAlana kare che. kSamAdi davidha sAdhudharmanuM pAlana kare che. zrAvakanI 11 pratimA, sAdhunI 12 pratimAmAM je prayatna kare che. te saMsAramaMDaLamAM raheto nathI. evI bIjI vAto paNa kahevAmAM AvI che. 32. pramAdasthAnaH A adhyayanamAM zramaNoe kevA kevA pramAdono tyAga karavo joIe tathA rAga dveSanA unmUlana mATe kevA kevA upAyo karavA joIe e vistArathI batAvyuM che. sauthI prathama to brahmacaryapAlana aMge kahevAmAM AvyuM che. kAmabhogonA dAruNa vipAko batAvyA che. rAga-dveSanI mukta banIne, samAdhi prApta karavA mATe kahyuM che. - cakSurindriyanA doSothI bacavuM joIe. rUpanA mohane pramAda batAvyo che. zravaNendriyanA doSa batAvyA che. zabdanA rAga-dveSathI bacavAno upadeza Apyo che. - ghrANendriyano doSa batAvIne sugaMdha-durgaMdhanA rAga-dveSathI, bacavAnuM kahyuM che. rasanendriyanA doSa batAvIne madhurAdi rasonA rAga-dveSathI bacavAno upadeza Apyo che. sparzanendriyanA doSa batAvIne anukULa-pratikULa sparzanA rAga-dveSathI bacavAnuM 2010_03 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva-pravacanamALA 146 kahyuM che. - mananA azubha bhAvothI mukta thavAnI vistArathI preraNA ApavAmAM AvI che. A rIte 111 zlokomAM viSaya-kaSAyarUpa pramAdanA vibhinna sthAnothI sAdhusAdhvIne dUra rahevAno upadeza che. 33. karma prakRtiH A adhyayanamAM ATha karmanAM nAma, temanA uttarabheda (nAma karmanA bheda batAvyA nathI) ATha karmonI jaghanya, utkRSTa sthiti batAvI che. sAmAnya rUpathI pradeza, kSetra, kALa ane bhAvanI vAta paNa kahI che. 25 gAthAonuM A adhyayana che. 34. leyA : A adhyayanamAM kaSNa, nIla, kApota, teja, paDA ane zukla-lezyAo saMbaMdhI bhagavAne vistRta vivecana karyuM che. 6 vezyAonuM 6 dvArothI vivecana karyuM che. 1. nAmadvAra, 2. varNadvAra, 3. pariNAdvAra 4. lakSadvAra, 5. sthAnadvAra, 6. sthitidvAra. A adhyayananI 61 gAthAo che. 35. aNagAra mArga-gatiH gRhavAsano tyAga karIne, pravrajyA grahaNa karanArA munie zramaNajIvana kevI rIte jIvavuM joIe, e viSayamAM keTalIka mahattvapUrNa vAto bhagavAne A adhyayanamAM kahI che. - bhavabaMdhananA hetubhUta saMgano tyAga karavo. - hiMsA, asatya, corI, abrahmasevana, kAma ane lobhano tyAga karavo. - kAmarAgapoSaka upAzrayamAM rahevuM nahIM. smazAna, zUnyagRha athavA vRkSanI nIce rahevuM athavA strI AdithI rahita makAnamAM rahevuM. munie svayaM ghara banAvavuM nahIM, bIjA pAse banAvaDAvavuM nahIM ke anumodanA na karavI, kAraNa ke tethI trasasthAvara jIvonI hiMsA thAya che. munie jAte AhAra-pANInuM pacana-pAcana karavuM nahIM karAvavuM nahIM, anumodanA paNa na karavI. kema ke emAM jIvahiMsA thAya che. sonA-cAMdInI manathI ya icchA na karavI. kAraNa ke sonA ane cAMdIne mATI samAna gaNavAM. 2010_03 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 zrI dIpAlikA-pravacana (2) - na kaMI vece che, na kaMI kharIde che. - bhikSAvRttithI jIvana jIve che. - mAtra saMyamapAlana mATe ja bhojana kare che. - arcanA, vaMdanA, pUjana, saMpadA, satkAra, sanmAna AdinI manathI ya icchA na karavI. zukladhyAna prApta karavAnA uddezathI dhyAna karavuM. * tapazcaryAnuM niyANuM" na karavuM. - parigraharahita rahevuM, zarIra zobhA na karavI. * mRtyu najIka AvatAM saMkhanA karavI. A rIte jIvanamAM sAdhu zArIrika-mAnasika duHkhothI mukta thAya che ane nimammo nirahaMkAro vIarAgo aNAsavo / saMpatto kevalaM nANaM sAsayaM pariNivvue // nirmama, nirahaMkAra, vItarAga, kamazrivarahita, kevalajJAnI, karmamukta thaIne parinivaNi padane pAme che. 36. jIvAjIvavibhaktiH - A adhyayanamAM sarvaprathama dravya, kSetra, kAla ane bhAvanA mAdhyamathI ajIva tattvanI prarUpaNA karI che. - tenI pachI jIva tattvanI vistRta jANakArI ApavAmAM AvI che. * ajIva tattvanA vivecanamAM 1. skaMdha, 2. deza, 3. pradeza ane 4. paramANunA viSayamAM vizada bodha karAvyo che. - varNa, gaMdha, rasa ane sparzathI pariNamita skaMdhAdinA prakAra (bheda) batAvyA che. - saMsthAna (AkAra)thI pariNamita skaMdhAdinA prakAro paNa batAvyA che. - jIva tattva vistArathI batAvyA pachI dravya saMlekhanA ane bhAva saMlekhanAnuM saMkSipta svarUpa batAvyuM che. - tatpazcAt kaMdarpabhAvanA, abhiyogya bhAvanA, kilveiSabhAvanA, mohabhAvanA ane AsurIbhAvanA - A pAMca bhAvanAone durgatinA heturUpa batAvavAmAM AvI che. bhAvanAonuM svarUpa paNa batAvavAmAM AvyuM che. A adhyayanamAM 266 gAthAo che. 2010_03 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parva-pravacanamALA "jJAtakulotpanna kevalajJAnI zrI vardhamAnasvAmIe bhavya jIvone parama priya evA 36 uttara (pradhAna) adhyayana prakAzita karyA che. pradhAna adhyayana prakAzita karatAM karatAM ja bhagavAnanuM nirvANa thaI gayuM. nirvANakalyANaka: 148 kArtaka mAsanI pAchalI rAta hatI, caMdra svAti nakSatramAM Avelo hato. bhagavAnane chaThThano tapa hato. bhagavAna aMtima adhyayananI dezanA ApI rahyA hatA. e samaye indranuM Asana kaMpita thayuM. prabhunA mokSano samaya jANIne indra parivAra sahita apApApurImAM AvyA. zakendranI AMkhomAMthI AMsu vahevA lAgyAM. temaNe be hAtha joDIne prabhune kahyuM : "he nAtha, ApanA garbha, janma, dIkSA ane kevaLajJAnamAM hastottarA nakSatra hatuM. A samaye emAM bhasmakagraha saMkrAnta thanAro che. ApanA janmanakSatramAM saMkramita thanAro A graha be hajAra varSa sudhI ApanA dharmazAsananA sAdhu-sAdhvIone vighno utpanna karaze. eTalA mATe A graha ApanA janmanakSatramAMthI saMkramaNa kare tyAM sudhI Apa pratIkSA karo. ApanI sAme ja e saMkramaNa karI jAya to ApanA prabhAvathI e grahano prabhAva naSTa thaze. jayAre ApanA smaraNa mAtrathI kusvapna, kharAba zukana ane duSTa graha zreSTha phaLa ApanAra thaI jAya che, tyAre Apa sAkSAt birAjatA ho tyAre to kahevuM ja zuM ? eTalA mATe he bhagavaMta ! Apanu AyuSya eka kSaNa vadhArI do. jethI A duSTa graha upazAMta thaI jAya." indranI prArthanA sAMbhaLIne bhagavAne kahyuM : "he indra, tuM jANe che ke AyuSya vadhAravAnI zakti koInAmAM ya nathI. AgAmI duSamakALanA prabhAvathI dharmatIrthane nukasAna thavAnuM che. temAM bhasmaka graha paNa potAno prabhAva dekhADaze ja." e samaye paryaMkAsanamAM beThelA bhagavAne bAdara kAmayogamAM sthita thaIne bAdara manoyogane rokayo. pachI sUkSmakAyayogamAM sthita thaIne vacana-kAyayogane rokayo. vANI ane mananA sUkSmayogane rokayo. A rIte sUkSma kriyAvALuM trIjuM zukladhyAna prApta karyuM. te pachI sUkSmakAyayogane rokIne samucchinnakriyA nAmanA cothA zukladhyAnane prApta karyuM. pachI pAMca hastAkSaronuM uccAraNa karI zakAya eTalA kALamAM, karmabaMdhathI mukta thaIne RRjugatithI Urdhvagamana karIne mokSamAM gayA. e samaye jemane eka kSaNa paNa sukha nathI thatuM evA nArakInA jIvone paNa eka 2010_03 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dIpAlikA-pravacana (2) 149 kSaNa mATe sukhano anubhava thayo. e samaye caMdra nAmanuM saMvatsara hatuM. prItivardhana" nAmano mahino hato. "divardhana" nAmanuM pakSa hatuM. "agniveza" nAmano divasa hato. "devAnaMdA" nAmanI rAtri hatI. "arca" nAmanuM lava hatuM. "zulka" nAmano prANa hato. "siddha" nAmano stoka hato "sarvArthasiddha" nAme muhUrta hatuM, ane "nAga" nAmanuM karaNa hatu. je rAtre bhagavAnanuM nivaNi thayuM te rAtre ghaNAM deva-devIo svargathI AvyAM. eTale temanA prakAzathI sarvatra prakAza thaI gayo. e samaye nava mallako, nava licchavI, kAzI-kozalanA 18 gaNarAjAo upasthita hatA. temaNe vicAryuM : "jagatane jJAnaprakAzathI prakAzita karanArI bhAvajyoti bujhAI gaI... enI smRtimAM dravya dIpaka prajjavalita karavA joIe. temaNe gheraghera dIpaka peTAvyA, tyArathI dIpotsavI-parva cAlyuM Ave che. e samaye AMsubharI AMkhothI deva-devendroe bhagavAnanA zarIrane praNAma karyA... ane anAtha thaI gayA hoya, evI rIte UbhA rahyA. zakendra naMdanavana Adi sthAnomAMthI gozISa caMdana maMgAvIne citA banAvI; kSIrasAgaranA jaLathI prabhunA zarIrane snAna karAvyuM. potAnA hAtho vaDe prabhunA zarIra para vilepana karyuM. divya vastra oDhADayuM ane deva-devendroe maLIne dehane divya zibikAmAM padharAvyo. indroe zibikA upADI. devoe jaya jaya zabdo uccAratAM puSpavRSTi karI. devagandharva gAvA lAgyA. seMkaDo devo mRdaMga vagere vAdyo vagADavA lAgyA. prabhunI zibikAnI AgaLa zokavihvaLa devAMganAo abhinava nRtyAMganAonI jema nRtya karatI cAlavA lAgI. bhavanapati - vyaMtara, jyotiSka ane vaimAnika deva divya zastrothI, AbhUSaNothI ane puSpamALAothI zibikAnAM pUjana karavA lAgyA. zrAvaka-zrAvikAo zokavyAkuLa thaIne rudana karavA lAgyAM. zokasaMtapta Indra prabhunA zarIrane citA upara mukayuM. agnikumAra devoe emAM agni prajvalita karyo. agnine pradakSiNA karavA mATe vAyukumAra devoe vAyu calAvyo. devoe sugaMdhI padArthonA ane ghI tathA madhanA seMkaDo ghaDA AgamAM nAkhyA.. prabhunuM zarIra saMpUrNa baLI jatAM meghakumAra devoe kSIrasAgaranA jaLathI citA bujhAvI dIdhI. kendra tathA IzAnendra prabhunA zarIranI jamaNI ane DAbI dADho laI lIdhI. amarendra tathA balInTe nIcenI dADho laI lIdhI. anya deva paNa dAMta ane asthi laI gayA. manuSyagaNa citAnI bhasma laI gayo. pachI devoe e sthAna upara ratnamaya sUpanI racanA karI. deva-devendro 2010_03 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 potapotAnA sthAne gayA. zrI gautamasvAmIne kevaLajJAna H je samaye bhagavAnanuM nirvANa thayuM e samaye bhagavAnanA pramukha ziSya zrI indrabhUti gautama tyAM upasthita na hatA. bhagavAne ja emane pAsenA gAmamAM "devazarmA" nAmanA brAhmaNane pratibodha karavA mokalyA hatA. pUrva-pravacanamALA jayAre te apApApurImAM pAchA pharatA hatA tyAre rastAmAM emane samAcAra maLyA ke H "bhagavAnanuM nirvANa thaI gayuM !" gautamasvAmIne bhagavAna mahAvIra pratye apAra prIti hatI, prabaLa anurAga hato. jayAre bhagavAnanA nirvANanA samAcAra sAMbhaLyA... teo stabdha thaI gayA, ane mArgamAM ja besI gayA. eka bALakanI jema khulle moMe dhrusake dhrusake raDavA lAgyA. prabhu-virahanI vedanAmAM temanuM hRdaya dravita thaI gayuM. "bhagavAna sarvajJa hatA...teo potAnuM nirvANa jANatA hatA. chatAM temaNe mane nirvANanA samaye pAse na rAkhyo... zuM joyuM haze temaNe potAnA jJAnamAM ? khera, te vItarAga hatA. temane kayAM koInA pratye rAga hato ? rAga to mane hato emanA pratye... have te nathI rahyA... have mAre konA pratye rAga karavAno che ? rAga ja muktimAM rukAvaTa karanAro che." samatAmAM sthira thaI gayA ! zukladhyAnamAM nimagna thaI gayA. cAra ghAtI karmono nAza thayo. te kevaLajJAnI banI gayA. kArtaka sudi ekamanA prAtaH samaye gautamasvAmIne kevaLajJAna prApta thayuM. devoe AvIne kevaLajJAnano mahotsava karyo. bhagavAnanA nirvANa pachI zrI gautama svAmIe 12 varSa sudhI pRthvI para vicaraNa karyuM ane bhavya jIvone pratibodha ApatA rahyA. te paNa bhagavAna mahAvIranI jema deva-devendrothI pUjita hatA. zrI gautamasvAmInuM rAjagRhamAM nirvANa thayuM. temane aMtima mAsakSamaNa (eka mahinAnA upavAsa) hatuM. dIpAvalI-parvanI ArAdhanA bhagavAna mahAvIrasvAmInA nirvANa kalyANakanA rUpamAM ka2vAnI che. caudaza - amAvAsyAno chaThTha tapa karavAno hoya che. bhagavAnanuM smaraNa karavAnuM hoya che. temanA jIvanane ane emanA apAra upakArone yAda karavAnA che. temanI stuti karavAnI che. zrI gautamasvAmI jevo anurAga ApaNA hRdayamAM paNa utpanna thaI jAya... evI tamannA sAthe pravacana pUrNa karuM chuM. 2010_03 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana zrI jJAnapaMcamI pravacana saMkalanA 1. jJAnanI prAthamikatA. 2. jJAnaprAptimAM apekSita 10 vAto. 3. jJAnopAsanAnA pAMca prakAra : 1. vAcanA, 2. pRcchanA, 3. parAvartanA 4. anuprekSA ane 5. dharmakathA. 4. ATha jJAnAcAra 1. kALa, 2. vinaya, 3. bahumAna, 4. upadhAna 5. kRtajJatA 6. sUtrazuddhi, 7. arthazuddhi 8. sUtrArthazuddhi 5. jJAnanI AzAtanAo. 6. kathA H varadatta - guNamaMjarInI. 7. kathAbodha. 8. gharamAM pustako vasAvo. 9. jJAnabhakta mahApuruSo. 10. eka ciMtA 11. TI.esa. iliyaTanuM maMtavya. 12. jJAnopAsanAthI karmakSaya 2010_03 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 parva-pravacanamALA jJAnaM viSTapake varaM tamatamaHpradhvaMsahaMsopamaM, sarvArthapravidhAyakaM ca kumatapracchedakaM tattvadam / tajjhAnaM bhavibhiH sukhaikarasikairAsAdyate hi dhuvaM, paJcamyA upacArataH suvidhinA sAr2yA manuSyairataH // parama karuNAvaMta jJAnI puruSa kahe che. "he bhavyAtmanuM, jo tame Atmasukha pAmavA mATe lAlAyita ho to samyagUjJAna prApta karo. jJAna ja vizvamAM zreSTha tattva che. jJAna ja ajJAnanA aMdhakArane dUra karanAra divya prakAza che. jJAnathI ja sarva ISTa prayojana siddha thAya che ane jJAna ja mithyAmatonuM umUlana karanAruM che. evuM samyagRjJAna pAmavA mATe vidhipUrvaka paMcamI tithinI ArAdhanA karo. paMcamInI ArAdhanA karavAthI jJAnaprApti avazya thAya che. jJAnaprakAza maLe che. jJAnanI prAthamikatAH * paramAtmA tIrthaMkaradeva jayAre tIrthanI sthApanA kare che tyAre sarvaprathama teo potAnA prathama ziSyone "tripadI svarUpa jJAna Ape che. -3pa vA, vimeTTa vA, yuverU vo A tripadI nA AdhAre gaNadharo dvAdazAMgI"nI racanA kare che. samagra jJAnagaMgAno mULastrota A dvAdazAMgI che. * tIrthakara bhagavaMtoe jJAnanI prAthamikatA batAvatAM kahyuM: 'pama nANe to yAM pahelAM jJAna prApta karo, pachI dayAnuM pAlana thaI zakaze. jJAna vagara ahiMsA dharmanuM pAlana saMbhave nahIM. ekendriyAdi jIvonuM jJAna ja nahIM hoya to e jIvonI rakSA kevI rIte karI zakazo? * tIrthaMkara bhagavaMtoe karmanirjarA mATe bAra prakAranI tapazcaryA batAvI che. emAM ya zreSTha tapazcaya "jJAna"nI batAvavAmAM AvI che! jJAna samAna bIjuM koI tapa nathI!salphAso tevo nathi ! bRhatkalpasUtranuM A vacana che. jJAnane zreSTha tapa kema kahyuM te jANo cho? enuM kAraNa che karmanirjarA! jJAnathI jeTalI karmanirjarA thAya che eTalI kamanirjarA bIjA koI upAye thatI nathI. upavAsa-Adi tapa karanArAo je jJAnanI ghora upekSA kare che, temaNe jinavacana upara vicAra karavo joIe. jJAnanI upekSA karanAra gRhastha hoya ke sAdhu hoya, te mokSamArganI upekSA kare che. mokSamArganI upekSA karanAra manuSya bhavasaMsAramAM bhaTakAI jAya che. 2010_03 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAnapaMcamI pravacana 1pa3 * jJAnanI upekSA karIne mAtra jaDa dharmakriyAo karanAra ane kriyAo karIne mithyA abhimAna dhAraNa karanArAoe jinavacana kAna kholIne sAMbhaLI levAM joIe. jJAna-kriyAkhyA mota pahelAM jJAna joIe, pachI kriyA karavI joIe. jinezvara bhagavaMtoe sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikArUpa caturvidha saMghane je paMcAcAranuM pAlana karavAnI AjJA ApI che, e pAMca AcAromAM pahelo AcAra che - jJAnAcAra ! pachI darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane vicAra jaNAvyA che. ethI jJAnanI sarvazreSThatA pariphuTa thAya che. bIjI vAta - + AtmAno mULa guNa jJAna che. kriyA nahIM potAnA ja mULaguNane pragaTa karavAno prayatna sarva prathama karavo joIe. jJAnaprAptinA puruSArthathI ja jJAnaguNa prakaTa thAya che. * eno phalitArtha e che ke mokSa pAmavo che, AtmAnuM zuddha svarUpa pAmavuM che, to jJAna prApti anivArya che. mokSanuM mukhya pravezadvAra Gateway of Moksha jJAna ja che. "snAtasyA" stutimAM sAMbhaLo cho ne mokSa mUrta... jJAna mukhya dvAra che mokSanuM. A rIte jJAnanI mahattA sAMbhaLIne jJAnaprAptino puruSArtha karavAnI IcchA manamAM jAge che ne? paraMtu jJAnaprAptinI IcchA saraLatAthI phaLavatI banatI nathI. jJAnaprApti eTale ke zAstrajJAnanI prApti parasApekSa che. jJAnaprAptino puruSArtha daza vAtonI apekSA rAkhe che ! jJAnaprAptimAM apekSita 10 vAtoH 1. pahelI vAta che zarIranA ArogyanI. tamAruM zarIra nIrogI haze to ja adhyayana karI zakazo. peTamAM darda hoya, tAva hoya, koI coTa lAgI hoya, zarIramAM pIDA che, vedanA che to tame adhyayana nahIM karI zako. eTalA mATe zarIrane nIrogI tathA sazakta banAvavuM joIe. hA, zarIra azakta, kamajora haze to tame vadhAre samaya adhyayana nahIM karI zako. 2. tamAruM zarIra svastha che, sazakta che. paraMtu buddhi nahIM hoya, athavA alpabuddhi haze, to paNa tame zAstrAbhyAsa nahIM karI zako. jJAnaprApti mATe paryApta buddhi joIe. gurudeva je bhaNAve tene samajavAnI, grahaNa karavAnI ane dhAraNA karavAnI buddhi joIe. eka buddhi hoya che samajavAnI ane bIjI buddhi hoya che yAda rAkhavAnI. A baMne prakAranI buddhi jJAnaprApti mATe joIe. grahaNazakti ane smaraNazakti dvArA manuSya saraLatAthI jJAnaprApti karI zake che. 2010_03 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 parva-pravacanamALA 3. zarIra svastha che, buddhi paNa sArI che, paraMtu vinaya' na hoya to samyajJAna na pAmI zako. jema dharmanuM mULa vinaya che, te rIte jJAnanuM mULa paNa vinaya che. je gurudeva pAsethI jJAna pAmavAnuM hoya temanI sAthe vinayapUrvakano vyavahAra rAkhavo joIe. mAtA-pitA vagereno vinaya to rAkhavo ja joIe. avinIta-uddhata manuSya jJAnaprApti karI zakato nathI. baLanuM abhimAna ane buddhinuM abhimAna manuSyane avinIta banAvI ja de che. evo manuSya jJAnI na banI zake. avinayanA aneka prakAro hoya che. e tamAma prakArono tyAga karIne vinIta banIne jJAnaprApti karavI joIe. 4. zarIra nIrogI che, buddhi sArI che ane vinaya guNa paNa hoya, paraMtu jJAnaprAptino utsAha na hoya to tame jJAnaprApta karI na zako. jJAnaprAptino utsAha joIe ane udyama paNa joIe. utsAha haze to udyama haze ja. jeo pramAdI hoya che, ALasu hoya che teo kadI jJAnI nathI banI zakatA. jJAna pAmavA mATe ane tene smRtimAM rAkhavA mATe sakhata parizrama karavo paDe che. pramAdI mANasa jJAna pAmavA mATe utsAhI nathI hoto ane prApta jJAnane yAda rAkhavA mATe jAgRta paNa nathI hoto. AvI vyaktine guru jJAna ApatA paNa nathI. jJAna pAmavuM hoya to utsAha ane udyama TakAvI rAkho. 5. pAMcamI vAta joIe zAstrarAganI ! mokSamArga prakAzaka zAstro pratye, graMtho pratye tamane zraddhA hovI joIe, prIti hovI joIe. zAstrone ApaNuM 'trIjuM netra' samajavuM joIe. "zAstrothI ja mokSamArganuM jJAna, heya-upAdeyanuM jJAna, puNyapApanuM jJAna thaI zake che.' evI hArdika zraddhA rAkhavI joIe. zAstrarAgathI jJAnaprAptimAM pratibaMdhaka karmono kSayopazama thAya che. eTale ke buddhi vadhAre nirmaLa ane tejasvI bane che. 6. mAnI lIdhuM ke tame zAstrarAgI cho, udyamazIla cho, vinIta cho, buddhizALI cho ane nIrogI cho. paraMtu jJAnadAtA guruno saMyoga ja na hoya, to tame kevI rIte jJAnaprApti karazo ? eTalA mATe jJAnaprAptimAM jJAnadAtA guruno saMyoga maLavo parama Avazyaka che. sabhAmAMthI : guruno saMyoga to maLe che paraMtu jJAnadAtA guruno saMyoga koIka koIka vAra ja maLe che. mahArAjazrI ane jayAre Avo saMyoga maLato haze tyAre tame lAbha letA hazo ne 2010_03 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAnapaMcamI pravacana 1papa sabhAmAMthIH nA jI, e samaye kAMto pramAda hoya ke zarIra svastha na hoya, vAstavamAM kahIe to jJAnaprAptino utsAha ja nathI hoto. mahArAjazrI A vAta meM pahelethI ja batAvI dIdhI che ne? utsAha vagara prayatna nathI thato. paraMtu utsAha hovA chatAM paNa jJAnadAtA karuNAvaMta guruno saMyoga maLato nathI to utsAha maMda paDI jAya che. 7. jJAnadAtA gurudeva maLI gayA, paraMtu je viSayanuM adhyayana karavAnuM hoya, e viSayanuM zAstra, graMtha - pustaka na maLe to paNa adhyayana nathI thaI zakatuM. jo ke vartamAna samayamAM A suvidhA to maLI ja jAya che. beMgloramAM graMtha na maLe to bIje divase madrAsathI AvI zake che, madrAsamAM na maLe to muMbaIthI AvI zake che. game tyAMthI maMgAvI zakAya che. game tema karo adhyayanamAM upayogI graMtha hovo jarUrI che. 8. jJAnadAtA che, graMtha che, paraMtu adhyayana mATe upayogI nivAsa joIe! adhyayana mATe suyogya sthAna joIe. upayukta sthAna ene kahe che jayAM - AsapAsa hiMsA na thatI hoya, - jayAM jana-kolAhala na thato hoya, - jayAM zAnti hoya, prasannatA hoya. - naisargika vAtAvaraNa hoya. AvA sthAne sArI rIte adhyayana - adhyApanakArya thaI zake che. 9. A tamAma bAbato hovA chatAM koI eka samavayaska ane samAna viSayanuM adhyayana karanAra sahAdhyAyI hovo joIe. sahAdhyAyI hovAthI adhyayanamAM utsAha vadhe che. koIvAra pramAda AvI jAya to sahAdhyAyI preraNA ApIne pramAda dUra kare che. prApta jJAnanI anuprekSAmAM sahAyaka banI zake che. jo ke sahAdhyAyI pramAdI, vyasanI ane kaSAyI to na ja hovo joIe. zAnta, saMyamI, udyamI ane prajJAvaMta sahAdhyAyI hovAthI khUba sAruM jJAnopArjana thaI zake che. 10. dazamI vAta pahelI vAta jeTalI ja mahattvapUrNa che. kahyuM che ke - zarIramAM vahu sAthanam e rIte ApaNe paNa kahI zakIe. zarIramAM vadhu jJAnathanam zarIra dharmanuM prathama sAdhana che e rIte zarIra jJAnaprApti mATe prathama sAdhana che. 2010_03 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 parva-pravacanamALA paraMtu zarIranuM svAsthya TakAvI rAkhavA mATe mukhya sAdhana kayuM che te jANo cho ? e sAdhana che samucita bhojana ! dazamI vAta che bhojananI ! jJAnaprAptino puruSArtha karanArAe bhojanamAM saMyamita ane niyamita rahevuM joIe. jJAnaprAptino prabaLa puruSArtha karanAra meghAvI vidyArthIe evo ane eTalo ja khorAka levo joIe ke jethI zarIramAM pramAda na Ave ane azakti na Ave. rAtadina jJAnopArjanamAM nirata rahenAra meghAvI sAdhu mATe bhikSAnA niyamomAM apavAda batAvyA che. dravyAnuyoganuM gahana-gaMbhIra adhyayana karanAra sAdhu mATe "AdhAkarma" doSathI dUSita bhikSA paNa grahaNa karavAnuM vidhAna zAstramAM maLe che. jJAnaprAptino puruSArtha keTalo mahattvano che, e vAta samajyA ne ? amArA sAdhujIvanamAM to dina ane rAtanA 24 kalAkomAMthI 15 kalAka jJAna mATe, upAsanA mATe hoya che. sabhAmAMthI : 15 kalAka adhyayana karavAnuM hoya che sAdhuone ? mahArAjazrI : hA, 15 kalAka jJAnopAsanAmAM vyatIta karavAnA hoya che ! jJAnopAsanAnA kramazaH pAMca prakAra che. jJAnopAsanAnA pAMca prakAra 1. pahelo prakAra che "vAcanA"no. jJAnadAtA gurudevane vaMdana karIne vinayapUrvaka besIne sUtranI temaja arthanI vAcanA levI joIe. ekAgratAthI sAMbhaLavuM joIe. vAcanA letI vakhate vacce vacce prazno pUchavA na joIe. je bhaNAvavAmAM Ave tene smRtimAM bharI levuM joIe athavA lakhI levuM joIe. 2. e pachI je bhaNyA ho tenI upara vicAra vimarza karavo joIe. ane keTalIka vAto bhUlI gayA ho to athavA samajavAmAM na AvI hoya to te vAto gurudevanI pAse jaIne vinayathI pUchI levI joIe. ene "pRcchanA" kahe che. 3. A rIte je jJAna (sUtra-artha) niHzaMka thaI gayuM hoya, te bhUlI javAnuM nathI. tene yAda rAkhavA mATe tene dararoja gokhavuM joIe. ene "parAvartanA" kahe che. je vidyArthIo parAvartanA nathI karatA teo navuM navuM jJAna prApta karatA jAya che ane jUnuM bhUlatA jAya che. pariNAma e Ave che ke temanI jJAnaprAptino parizrama vyartha jAya che. eTalA mATe parAvartanA karavI ati Avazyaka che. 4. jeviSayanAM sUtra, zloka, gAthA Adi yAda karI lIdhAM hoya, tenA arthanuM ciMtana karavuM joIe. ciMtana ka2vAnAM aneka mAdhyamo che. dravya-guNa-paryAyathI ciMtana karavAmAM Ave che. 'naya' ane pramANa'thI ciMtana karavAmAM Ave che. utpatti, 2010_03 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 157 zrI jJAnapaMcamI pravacana sthiti ane nAzanA mAdhyamathI ciMtana karavAmAM Ave che. eka zabdanA aneka artha thAya che. vyutpatti artha thAya che. rUDha artha thAya che...tAtpayartha thAya che. zAstrasApekSa rahIne arthaciMtana karavuM joIe. saMdarbha joIne artha karavo joIe...ene "anuprekSA kahe che. pa. A rIte anuprekSA karavAthI jinavacanono yathArtha bodha thAya che. evo bodha prApta karIne "dharmakathA karavAnI hoya che. eTale ke bIjAne tattvabodha ApavAno che. mAtra zAstronA zabdono artha karavAthI vyutpatti artha ane rutyartha) vAstavika jJAna nathI thatuM. upadezakane tAtparyArthino bodha paNa thavo joIe. A rIte jJAnopAsanA karavAmAM Ave che. emAM ATha prakAranA AcAronuM pAlana karavAnuM hoya che. kAraNa ke A vyAvahArika jJAna nathI, mokSamArga-prakAzaka jJAna che. dravyopArjana karavAnuM jJAna nathI. AtmAnA zuddha svarUpane pAmavAnuM jJAna che ! mAtra vidvattA prApta karavAnuM jJAna nathI. aMtarAtmadazA prApta karavAnuM jJAna che. eTalA mATe ATha prakAranA jJAnAcAronuM pAlana karavuM e khUba ja Avazyaka mAnavAmAM AvyuM che. atyAre to huM saMkSepamAM ja jJAnAcAra batAvuM chuM. kAraNa ke nizcita samayamaryAdA hoya che pravacananI. bIjI ghaNI vAto karavAnI che ! ATha jJAnAcAraH 1. jJAnArAdhanAmAM 'kALa' - samayanuM mahattva che. varSamAM keTalAka divaso evA Ave che ke jemAM Agama graMthonuM adhyayana karavAmAM AvatuM nathI. pUrvadhara maharSi racita graMthonuM adhyayana karavAmAM AvatuM nathI. eTale ke navuM jJAna prApta karavAmAM AvatuM nathI ane prApta jJAnanI parAvartana karAtI nathI. "kALa"nI zuddhi-azuddhinI draSTie A nirNaya karavAmAM Ave che. e rIte eka divasamAM paNa traNa saMdhyAno samaya svAdhyAya mATe "akAla" batAvyo che. pRcchanA, anuprekSA ane dharmakathA mATe kAla-akAlano niyama nathI. 2. bIje jJAnAcAra che vinayano. jJAnopAsanA karanAranuM vyaktitva vinayathI ane namratAthI suzobhita hovuM joIe. vinayathI gurunuM citta prasanna rahe che. prasanna cittavALA guru ziSyane bharapUra vAtsalyathI jJAna Ape che. zAstronI rahasyabhUta vAto batAve che. avinaya karavAthI gurunuM mana udAsa thaI jAya che. udAsa manamAMthI jJAnanI pavitra dhArA pravAhita nathI thatI. 3. trIjo jJAnAcAra che bahumAnano. jJAnadAtA gurudeva pratye hArdika bahumAna hovuM joIe. vinaya bAhya kriyArUpa che. bahumAna AMtarika bhAvarUpa che. gurubahumAnanA bhAvathI "jJAnAvaraNa karma"no kSayopazama thAya che. enAthI 2010_03 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 parva-pravacanamALA buddhi-pratibhA vikasita thAya che. ane jJAnaprApti vipula pramANamAM thAya che. 4. cotho jJAnAcAra che upadhAnano. ApaNA jaina saMghomAM upadhAna tapa thAya che ne?e upadhAna jJAnaprAptinI yogyatA saMpAdita karavA mATe karavAmAM Ave che. upadhAnamAM tapa, japa, dhyAna...Adi aneka kriyAo karavAmAM Ave che. zrI navakAramaMtranuM jJAna pAmavA mATe paNa aDhAra divasanAM upadhAna karavAM paDe che. 5. pAMcamo AcAra che guru pratye kRtajJabhAva. je guru pAsethI jJAna prApta karyuM hoya. e gurunA upakArane bhUlavo na joIe. bIjA loko sAme guno paricaya ApatI vakhate temanA pratye kRtajJatAno bhAva pradarzita karavo joIe. evuM na hovuM joIe ke gurunuM nAma paNa bIjA lokone na batAvavuM! 6. chaThTho AcAra che. sUtronuM zuddha uccAraNa, sUtrapATha zuddha hovo joIe. 7. sAtamo AcAra che. sUtronuM yathArthakathana. sUtronA artha manasvI rIte na karavA joIe. zAstromAM je sUtrano je artha karavAmAM Avyo hoya te ja arthanuM kathana karavuM joIe. viparIta arthakathana karavAthI sva-para baMnene pApabaMdha thAya che. 8. AThamo AcAra che sUtra ane artha baMnenuM sAcuM kathana karavuM. evuM nahIM ke sUtra sAcuM batAvavuM ane artha khoTo batAvavo! agara to sUtra khoTuM batAvAya ane artha sAco batAvAya. sUtra-artha baMnenuM sAcuM kathana karavuM joIe. A che ATha jJAnAcAra. A AcAronuM pAlana karatAM jJAnaprAptino puruSArtha karavo joIe. A rIte prApta kareluM jJAna manuSyane aMtarmukha banAve che, ane AdhyAtmika vikAsano hetu bane che. sabhAmAMthI A AcAronuM pAlana karyA sivAya koI jJAnaprApti kare to zuM thAya? mahArAjazrI jJAnAvaraNIya karma bAMdhe che. bhaviSyamAM jJAna prApti mATe yogya raheto nathI. jJAnaprAptinA upAya, sAdhana ane saMyoga maLatA nathI. je rIte jJAnAcAronuM pAlana na karavAthI jJAnAvaraNIya karma baMdhAya che e rIte jJAna, jJAnI ane jJAnanAM sAdhanonI upekSA-avahelanA ane AzAtanA karavAthI jJAnAvaraNIya karma baMdhAya che. jJAnanI AzAtanAo: - jJAna bhalene vyAvahArika hoya yA dhArmika hoya, jJAna pratye aruci, dveSa yA abhAva hovAthI jJAnanI AzAtanA thAya che. - jJAnI puruSo sAthe durvyavahAra karavAthI, temane kaSTa ApavAthI temanI majAka 2010_03 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAnapaMcamI pravacana 159 karavAthI, emano avinaya karavAthI, temanAM Asana, vastra Adino upayoga kiravAthI AzAtanA thAya che. jJAnanAM sAdhana, upakaraNono durupayoga karavAthI jJAnanI AzAtanA thAya che. keTalIka pracalita AzAtanAo sAMbhaLo. pustako ane noTabukone saLagAvI devI, * copaDIo ane noTsane paTakavAM, vALI nAMkhavAM, pheMkI devAM, kAgaLa upara azuci karavI athavA kAgaLathI azuci sApha karavI. | kAgaLamAM khAvuM, 0 pena-pensilathI kAna sApha karavA, pustaka yA kAgaLa upara besavuM, 0 pustakathI havA nAkhavI, * eMThA mukhe bolavuM, asatya bolavuM. pote vAMcavuM nahIM ane vAMcanArane vAMcavA na devuM. bIjAMnI copaDI....pena Adi corI karavI, chupAvavuM, jJAnI puruSonI niMdA karavI, jinavacanono khoTo artha karavo, jJAnadAna na ApavuM, zakti hovA chatAM paNa. jJAnaprasAranI pravRttimAM vidhdha karavuM, A prakAranI jJAnAzAtanA karavAthI "jJAnAvaraNIya karma" azAtAvedanIya karma, azubha nAma karma vagere pApakarmo baMdhAI jAya che. jayAre e karmo udayamAM Ave che, tyAre jIvAtmA matimUDha bane che, rogI bane che. abhAgI bane che. A vAtane spaSTa ane puSTa karanArI aneka kathA dharmagraMthomAM Ave che. varadatta ane guNamaMjarIH padmapura nAmanuM nagara hatuM. emAM siMhadAsa nAme zreSThI hatA. temane "kapUratilakA" nAmanI patnI hatI ane guNamaMjarI nAme putrI hatI. guNamaMjarI janmathI ja rogI ane mUMgI hatI. zreSThI pAse karoDo rUpiyAnI milkata-saMpatti hovA chatAM paNa chokarInI A duHkhamaya sthitithI teo duHkhI hatA. ghaNAM auSadha 2010_03 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 parva...vacanamALA upacAra kayAM to paNa koI asara na thaI. e nagaramAM vijayasena nAmanA AcAryadiva padhAryA. rAjA, prajA sarve dhamapadeza sAMbhaLavA mATe AcAryadava pAse jAya che. AcAryadiva "avadhijJAnI' hatA. bhUta, bhaviSya ane vartamAna traNe kALanA jANakAra hatA. AcAryadire dharmopadezamAM jJAnopAsanA karavAno ane jJAnAzAtanA na karavAno upadeza Apyo. jJAnanI virAdhanAnAM kaTraphaLa paNa jaNAvyAM! zreSThI siMhadAse gurudevane vaMdanA karIne vinayathI pUchyuM : "bhagavaMta, mArI putrI guNamaMjarIe pUrvajanmamAM kaI virAdhanA karI che ke jene pariNAme A janmamAM mUMgI ane rogI banI che ?" AcAryadeve kahyuM: "mahAnubhAva, dhAtakIkhaMDanA bharatakSetranI vAta che. e bharatakSetramAM "kheTaka nAmanuM gAma che. e gAmamAM jinadeva nAmano zreSThI hato. tene suMdarI nAmanI patnI hatI. temane pAMca putro ane cAra putrIo hatI. bALakone bhaNAvavA mATe pAThazALAmAM mokalyAM. bALako bhaNavAmAM ALasu hatA. bhaNatAM na hatAM. samajAvavA chatAM te samajatAM na hatAM. te pachI paMDita mAravAnI zarUAta karI. bALakoe gharamAM suMdarInI AgaLa phariyAda karI "paMDita amane mAre che." suMdarIe bALakone sAruM bhaNavAnI preraNA ApavAne badale kahyuM ke, "paMDita tamane mAre che to tame badhA bhegA thaIne paMDitane mAro !" bALako paMDitane mArIne ghera AvyAM. suMdarIe pATI, pustako vagere saLagAvI dIdhAM ane bALakone kahyuM ke have tamAre bhaNavAnuM nathI !" chokarAo moTA thayA. zeThe chokarAo mATe chokarIonI tapAsa karI. abhaNa, mUrkha chokarAo sAthe koI paNa kanyA la karavA taiyAra na thaI. zeThe suMdarIne kahyuM : 'jo, A tArA kAryonuM phaLa che. te bALakone bhaNAvyAM nahIM. have tArA mUrkha putro sAthe lagna karavA koI chokarI taiyAra nathI." suMdarIe zeTha sAthe jhaghaDo karyo. zeThe suMdarIne mArI. suMdarI marmathI Ahata thaImarI gaI ! marIne te tArI putrI guNasuMdarI banI!" zreSThI siMhadAsa, avadhijJAnI AcAdavanI vAta sAMbhaLIne stabdha thaI gayA ! temaNe guNamaMjarInI sAme joyuM. guNasuMdarI AMkho baMdha karIne UMDA vicAramAM DUbI gaI. AcAryadeve kahyuM : "mahAnubhAva, guNasuMdarIne "jAtismaraNajJAna" thaI gayuM che. meM je batAvyo eno pUrvabhava, enI smRtimAM AvI gayo che." "prabhu, have zuM karavuM joIe ke jethI guNasuMdarIne jJAnanI prApti thAya? enuM 2010_03 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAnapaMcamI pravacana 161 mUMgApaNuM dUra thAya ane zarIra nIrogI bane ?" AcAryadeve kahyuM "mahAnubhAva, guNasuMdarIe jJAnapaMcamInI ArAdhanA karavI joIe. dareka mAsanI zukalA paMcamInA divase nirjaLa upavAsa karavo, jinapUjA karavI, supAtre dAna devuM. ane jJAnapadano jApa karavo. pAMca varSa ane pAMca mAsa sudhI A ArAdhanA karavI joIe." siMhadAse vAraMvAra gurudevano upakAra mAnyo ane AbhAra mAnIne ghera gayo. e nagarano rAjA hato ajitasena, rANInuM nAma hatuM yazomatI, ane rAjakumAra hato varadatta. varadatta janmathI ja matimUDha hato. pUrA zarIre koDha thaI gayA hatA. rAjA-rANI e kAraNe khUba duHkhI hatAM. khUba upAyo karavA chatAM varadatta na to nIrogI banyo, na jJAnI banyo. emane khabara paDI ke nagaranI bahAra jJAnI AcAryadiva padhAryA che. to rANI ane rAjakumAranI sAthe rAjA gurudevanI pAse gayo. bhAvapUrvaka vaMdanA karIne vinayapUrvaka gurudevanI pAse beThAM. gurudeve temane dharmano upadeza Apyo. rAjAe be hAtha joDIne pUchayuM : "gurudeva, A mAro putra varadatta che. aneka upAya karavA chatAM paNa ene jJAna prApta thatuM nathI. ane eno koDhano roga dUra thato nathI. prabhu, eNe pUrvajanmamAM evAM kayAM pApa karyA haze?" AcAryadeve kahyuM : "rAjanuM, kumArano pUrvajanma batAvuM chuM. ekAgra thaIne sAMbhaLo. A bharatakSetramAM siMhapura nAmanuM nagara che. e nagaramAM "vasu'nAmano zreSThI raheto hato. ene be putro hatA - vasudhAra ane vasudeva. sadgurunA saMparkathI baMne bhAI vairAgI thayA ane dIkSA lIdhI. nAno bhAI vasudeva buddhizALI hato. sAro zAstrAbhyAsa karyo ane pratidina 100 sAdhuone bhaNAvavA lAgyo. eka divase jayAre vasudeva muni zramita thaIne sUI gayA hatA, gADha nidrAmAM hatA. e samaye eka sAdhue emane jagADIne kahyuM: "mane bhaNAvo !" vasudeva muni asvastha thaI gayA. sAdhu para nArAja thaI gayA. "cAlyo jA ahIMthI, huM bhaNAvIza nahIM." te manamAM vicAre cheH meM zA mATe A bhaNavAnuM pApa karyuM? huM na bhaNyo hota to mAre bIjAMne bhaNAvavA na paData... A mAro bhAI...eNe abhyAsa nathI karyo to nizciMta thaIne bhojana, zayana kare che. have huM koIpaNa sAdhune bhaNAvIza nahIM. bAra varSa sudhI temaNe koIne bhaNAvyo nahIM. temanuM mRtyu thayuM. emano AtmA ja tAro putra varadatta che! vasusAra muni ke jemaNe sAdhujIvanamAM jJAnanI upekSA karI hatI teo marIne 2010_03 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 parva-pravacanamALA mAna sarovaramAM haMsa banyA che. potAnA pUrvajanma sAMbhaLIne varada kumArane "jAtismaraNazAna" thaI gayuM. teNe potAno pUrvajanma jANI lIdho. gurudeve varadattane paNa jJAnapaMcamInI ArAdhanA karavAnI preraNA ApI. varadatta ane guNasuMdarIe gurudevanA kahyA pramANe jJAnapaMcamInI ArAdhanA karI, phaLasvarUpe baMnenA roga dUra thayA. guNasuMdarInuM mUMgApaNuM dUra thayuM ane varadattanI matimaMdatA dUra thaI gaI. eka hajAra rAjakanyAo sAthe varadattanAM lagna thayAM. saMsAranAM aneka sukho bhogave che, paraMtu prativarSa jJAnapaMcamInI ArAdhanA cUkato nathI. guNasuMdarInAM lagna vaNikaputra jinabhadranI sAthe thAya che. e paNa sAMsArika sukho bhogave che, paraMtu jJAnapaMcamInI ArAdhanA karatI rahe che. eka divasa varadatta saMsAranAM sukhothI virakta thAya che ane cAritra aMgIkAra kare che. guNasuMdarI paNa cAritra grahaNa kare che. AyuSya pUrNa thAya che. baMne anuttara devalokamAM deva thAya che. AyuSya pUrNa thatAM varadattano AtmA mahAvidehakSetramAM rAjA amarasenane tyAM surasenanA svarUpe janma le che. kumAra surasenanAM 100kanyAo sAthe lagna thAya che. pAchaLathI vairAgI banIne dIkSA le che. ghora tapazcayathI sarva karmonI nirjarA karIne e siddhigati prApta karI le che. guNasuMdarIno AtmA devalokamAMthI auve che. mahAvidehakSetramAM rAjA amarasiMhano putra sugrIva thAya che. te paNa virakta banIne dIkSA laIne karmono kSaya karIne mokSe jAya che. kathAbodhaH guNasuMdarIno pUrvajanma avadhijJAnIe batAvyo temAM temaNe suMdarInI gaMbhIra bhUla batAvI,ke teNe jJAnanAM sAdhano bALI nAkhyAM ane putro dvArA paMDitane marAvyo. suMdarIe be prakAre jJAnanI AzAtanA karI. e AzAtanAne kAraNe teNe jJAnAvaraNa karyuM ane azAtA vedanIya karma bAMdhyuM. guNasuMdarInA bhavamAM e karmo udayamAM AvyA. te mUMgI ane rogI banI. e rIte varadattakumAranA pUrvajanmanI ghaTanA para gaMbhIra vicAra karavA prere che. vasudeva munie na jJAnInI AzAtanA karI hatI, na jJAnanAM sAdhanonI AzAtanA karI hatI. temaNe jJAnanI AzAtanA mAnasika rUpe karI hatI. pote jJAnI banyA te 2010_03 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAnapaMcamI pravacana 163 mATe pastAvo karyo hato ane bIjAne jJAna ApavAnuM baMdha karI dIdhuM hatuM. tenA phaLasvarUpe temaNe paNa jJAnAvaraNa karma ane azAtAvedanIya karma bAMdhI lIdhuM hatuM. varadattanA bhavamAM baMne karma udayamAM AvyAM! te maMdabuddhi ane koDha rogavALo banyo. baMnenI pUrvajanmanI ghaTanAmAM eka mahattvapUrNa aMtara che, taphAvata che. suMdarIe bALako dvArA paMDitane marAvyo hato, te paMDita sAdhu na hato, ane dhArmika zikSaNa ApanAra paNa na hato. e to vyAvahArika zikSaNa ApanAra zikSaka hato. suMdarIe je pATI-pustaka vagere bALyAM hatAM, te paNa dhArmika sAdhano na hatAM. chatAM paNa paMDita to paMDita ja che! jJAnI hato. pustaka-pATI Adi jJAnanAM ja sAdhano hatAM. emanI AzAtanAthI paNa pApakarma ja baMdhAya che. sabhAmAMthI A vAta to ame samajatA ja nathI. skula-kolejanA adhyApakonI majAka karavI, tiraskAra karavo, mAravA. e to sAmAnya vAta thaI gaI che. koI vAra ame bALako pAse evuM karAvIe chIe paNa kharA, ane vyavahArika zikSaNanI copaDIonI AzAtanA to thatI ja rahe che. dhArmika pustakonI AzAtanA na thavI joIe. eTaluM ja ame samajIe chIe ! mahArAjazrI eTalA mATe to huM spaSTIkaraNa karuM chuM. je pustako dhArmika nathI hotAM tene tame loko jJAna ja mAnatA nathI! kAgaLane jJAnanuM sAdhana nathI mAnatA! chApAono zo upayoga karo cho? zuM chApAmAM "akSaradyuta" nathI hotuM? yAda rAkho. jJAnI ane jJAnanAM upakaraNonI AzAtanA karatA rahezo to pragADha jJAnAvaraNa karma ane azAtAvedanIya karma bAMdhI lezo ane jayAre te karmo udayamAM Avaze tyAre guNasuMdarI karatAM ya kharAba sthiti thaze. varadattanA pUrvajanmanI ghaTanA bIjA prakAranI che. e jinazAsanano sAdhu hato. enI pAse samyaka kRtajJAna hatuM. jJAnI hovA mATe teNe aphasosa karyo hato ! ajJAnInI ArAmapriyatA ane priya lAgatI hatI ! jJAna pratye manamAM aruci pedA thaI gaI hatI, bIjAne jJAna ApavAnI kSamatA hovA chatAM paNa jJAna na ApyuM ane te 12 varSa sudhI ! enAthI jJAnAvaraNIya ane azAtAvedanIya karma bAMdhI lIdhAM hatAM! A ghaTanA ApaNane sAvadhAna kare che. - jJAnadAna ApavAmAM kadI thAkavuM na joIe. - ArAmapriyatAne manamAM pravezavA devI na joIe ! manane samajAvavuM joIe? "vidyArthinaH sutaH suSam ? arthane vidyA ? vidyArthIne sukhaArAma kayAMthI? sukhArthIne jJAna kayAMthI? 2010_03 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 parva-pravacanamALA jJAnI puruSano ArAma paNa jJAnArAdhanA ja che ! jJAnAnaMdamAM ja ene tRpti thAya che. ajJAnI lokonI ArAmapriyatA, jJAnIne priya na lAgavI joIe. Ame ya jJAnadAnane tIrthaMkaroe zreSTha dharma kahyo che. niHsvArtha bhAvanAthI, thAkayA vinA bIjAMne jJAnadAna detA ja rahevAno upadeza Apyo che. enAthI jJAnadAtAne lAbha ja lAbha che. A rIte "jJAna levAmAM ane jJAna ApavAmAM, AzAtanAothI bacavuM joIe." e A vArtAno bodha che - tAtparya che. gharamAM pustako vasAvo H jJAna-AzAtanAno viSaya cAlI ja rahyo che to A viSayamAM eka mahatvapUrNa vAta kahI dauM chuM. keTalAka loko AzAtanAnA bhayathI gharamAM dhArmika graMtho,...zAstro, pustako rAkhavAmAM gabharAya che. rAkhatA nathI ! dhArmika adhyayana paNa choDA da che. dhArmika graMtha, zAstra chapAvavAmAM yA to lakhAvavAmAM paNa Dare che ! Avo bhaya na rAkhavo joIe. tamArA gharamAM sArA dhArmika ane AdhyAtmika graMtho hovA joIe. eka alaga abharAI upara rAkhavA joIe. dararoja e graMthonuM thoDuMka paNa adhyayana karavuM joIe. jo tame tamArA gharomAM sArA dhArmika graMtho nahIM rAkho to tamArA chokarAchokarIo bIjI copaDIo vAMcaze. jAsUsI navalakathAo, seksI navalo, philmI megejhIna vagere vAMcaze ane potAnA manane bagADaze. eTalA mATe kahuM chuM ke jo tame nAnuM sarakhuM eka kabATa vasAvI zako tema ho to emAM sArI, saMskAraprada sArI copaDIo rAkho. emAM paNa eka sAvadhAnI rAkho. pustakanI pasaMdagI buddhimatAthI karavI. dhArmika kahevAtI copaDIomAM paNa zAstra virUddha, itihAsa virUddha ane saMskRti virUddha vAto lakhavAmAM Ave che ! are, keTalAka kaTTara saMpradAyavAdIoe to Agama graMthonA khoTA (sAMpradAyika) artha kADhIne hindI, gujarAtI bhASAmAM chapAvyA che. tame loko saMskRta-prAkRta bhASA jANatA nathI eTale artha sAco lakhyo che ke khoTo lakhyo che e tame kevI rIte jANo ? e rIte keTalIka prAcIna vArtAo paNa vikRta artha karIne chapAvI che. eTalA mATe koI jJAnI puruSanuM mArgadarzana laIne pustako vAMcajo. nyAya-nIti-sadAcAra AdinI preraka ane tyAga vairAgyanI bhAvanAo 2010_03 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAnapaMcamI pravacana jagADanArA pustako vAMcavAthI mana svastha, prasanna temaja pavitra rahe che. jJAnabhakta mahApuruSo H have huM tamane keTalAka evA mahApuruSonAM dRSTAMta ApuM chuM ke jemaNe apUrva jJAnabhakti karI che. suMdara jJAnopAsanA karI che. prathama huM eka evA mahAna zrAvakanuM nAma jaNAvuM ke jene tame jANatA nathI ! mahAna AcAryadeva hirabhadrasUrijIno e parama bhakta zrAvaka hato, tenuM nAma "lalliga. 165 haribhadrasUrijIe 1444 graMthonI racanA karavAnI hatI. AyuSya parimita hatuM, kArya khUba ja moTuM hatuM. haribhadrasUrijIne lAgyuM ke Akho divasa graMtha lakhatA rahIe to paNa 1444 graMthonI racanA na thaI zake. rAtrinA samaye lakhavAnuM kAma thai zake to kArya saMpUrNa thaI zake. temaNe lalliga zrAvakane kahyuM. "jo evo ratnamaNi maLI jAya ke jenA acitta prakAzamAM lakhI zakAya; to mAruM jIvanakArya pUrNa thaI zake." lallige evo maNi prApta karyo ane upAzrayamAM gurudevanI pAse rAkhI mUkayo. pachI haribhadrasUrijIe rAtanA samaye paNa graMtha lakhavAnI zarUAta karI, 1444 graMthonI racanA karI nAkhI ! pratibhAzALI jJAnI puruSone jo evo sahAyaka mahAnubhAva maLI jAya to jJAnanuM sarjana ane prasAra ati suMdara thaI zake che. bIjA mahAna zrAvaka thayA rAjA kumArapALa. gujarAtanA A rAjezvare apUrva jJAnabhakti karI hatI. mahAna AcAryadevazrI hemacaMdrasUrIzvarajInA ananya bhakta, zrAvaka hatA. temaNe - * 21 moTA jJAnabhaMDAro sthApita karyA hatA. * 700 lahiyAo pAse 36 hajAra zloka suvarNanI zAhIthI lakhAvyA hatA. * hemacaMdrasUri-racita 3,50,00,000 zloko paNa lakhAvyA hatA. * temaNe jAte 70 varSanI uMmare "siddhahema-saMskRta vyAkaraNa"nuM adhyayana karyuM ane saMskRta bhASAmAM kAvyanI racanA karI hatI. * cAturmAsa kALa svAdhyAyamAM vyatIta karatA hatA. gujarAtanA rANA vIradhavalanA mahAmaMtrI vastupAla paNa bahuzruta zrAvaka hatA. temaNe 18 karoDa rUpiyA kharacIne traNa moTA jJAnabhaMDAro sthApita karAvyA hatA. eka dhoLakAmAM, bIjo khaMbhAtamAM, ane trIjo pATaNamAM. mAlavadezanA mahAmaMtrI pethaDazAhanI vAta to tame jANatA ja hazo. te jinazAsananA mahA prabhAvaka zrAvaka hatA.,32 varSanI uMmare brahmacarya vrata laI lIdhuM 2010_03 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167 parva-pravacanamALA hatuM. vijayadharmaghoSasUrijI temanA paramArAdhya gurudeva hatA. gurudevanI preraNAthI pethaDazAhe - * gurumukhathI 11 aMga-AgamonuM zravaNa karyuM hatuM. * "zrI bhagavatIsUtra" sAMbhaLatI vakhate jayAre jayAre "goyama" nAma AvatuM hatuM tyAre eka eka suvarNamudrAthI jJAnapUjA karatA hatA. e rIte 36 hajAra suvarNamudrAothI pUjana karyuM hatuM. * 36 hajAra suvarNamudrAo kharca karIne Agamo lakhAvyAM hatAM. * sAta samRddha jJAnabhaMDAronI sthApanA karI hatI. A to keTalAka ja mahAna zrAvakonAM nAma jaNAvyAM che paraMtu jainazAsanamAM AvA to aneka mahAnubhAvo thayA che. paraMtu pAchaLanAM keTalAMka varSomAM athavA aMtima zatAbdImAM AvA zrAvakonAM nAma sAMbhaLavAmAM nathI AvyAM. eka ciMtApreraka bhayasthAnaH Aje bhadra samAjamAM paNa AtmajJAnano, dharmajJAnano, paramAtmajJAnano hrAsa najare paDe che. AtmavAdI kahevaDAvanAra bhArata deza AtmAne bhUlato jaI rahyo che. paramAtmAthI khUba dUra jaI rahyo che. Atmavat sarvamUtepU nI bhAvanA naSTaprAyaH thaI gaI che. maitrI-karuNA ane pramodabhAvathI manuSyadaya khAlI thaI gayAM che. "AvuM kema banyuM," evuM gaMbhIratAthI koNa vicAre che ? jenA khabhA upara jIvahitano bhAra che, jeo samAjanA, saMghanA, dezanA ane vizvanA "guru" kahevAya che, teo paNa A viSayamAM gaMbhIratAthI vicAre che kharA ? dharmakSetramAM uccapado upara beThelA mahAnubhAvo yA to nirAza thaI gayA che athavA to svArthaparAyaNa thaI gayA che ! vizvanI prajAnuM AkarSaNa bhautikavAda tarapha thaI gayuM che. A viSayamAM prasiddha aMgreja kavi TI.esa. iliyaTa, jene 1947 mAM sAhityanuM "nobala prAIjha" maLyuM hatuM, enuM maMtavya jANavA jevuM che. teNe kahyuM che : - "Aje ApaNe je jJAna prApta karI rahyA chIe, te mAtra cAlavAnuM jJAna che, rokAvAnuM nathI, ke vicAravAnuM nathI. te to mAtra bolavAnuM jJAna che. cupa-mauna rahevAnuM nathI. ApaNuM A samagra jJAna ApaNane ajJAnatA pAse laI jAya che. ApaNe jIvIe chIe paraMtu ApaNe "jIvana" gumAvI dIdhuM che. phaLarUpe jIvananA sAcA AnaMdathI vaMcita thaI gayA chIe. Aja ApaNe je jJAna (vAstavamAM ajJAna) prApta karI rahyA chIe te jJAne ApaNo viveka chInavI lIdho che. ApaNuM A 2010_03 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAnapaMcamI pravacana 167 jJAna anaMta sUcanAomAM ane pharamAnomAM khovAI gayuM che. vIsa-vIsa zatAbdIo pachI paNa ApaNe IzvarathI dUra sudura ane dhULanI najIka pahoMcyA chIe." iliyaTe to A maMtavya 35-36 varSa pUrve vyakta karyuM che, paraMtu 35-36 varSa pachI manuSya dhULanI najIka nahIM, kAdavamAM gayo che. jo mANasane bacAvavo hoya, kIcaDamAMthI bahAra kADhavo hoya to zikSaNa paddhatimAM AmUla parivartana karavuM paDaze. te parivartanano prAraMbha gherathI karavo paDaze. paraMtu parivartana karanArA hiMmatavAna hovA joIe. kAyara ane Darapoka mANaso parivartana na karI zake. jo tamAre samAja ane saMghamAM sArA mANaso, sArA chokarAo, sArA kAryakartAo, sArAM mAtA-pitA ane sArA sAdhu-sAdhvI joItAM hoya.. to samyajJAna ApanAra seMkaDo-hajAro zALA-mahAzALAo sthApita karavI paDaze. ApaNI ja saMskRti ane ApaNA ja saMskAro tyAM maLavA joIe. Aje tame tamArA bALakone konvenTa" skUlomAM-aMgrejI mAdhyamanI skUlomAM zA mATe mokalo cho? sabhAmAMthI tyAM zikSaNanuM stara sAruM hoya che, zistapAlana sAruM hoya che. eTalA mATe mokalIe chIe. mahArAjazrI paraMtu tyAM saMskAra kayA maLe che te jANo cho ? zuM bhaNAvavAmAM Ave che, zuM zIkhavavAmAM Ave che te jANo cho ? nathI jANatA ! tamane lokone saMskAra ane saMskRtithI koI matalaba ja nathI rahyo! basa, Aja jJAnapaMcamI che, be pAMca rUpiyAnI noTa jJAna upara caDAvIne vAsakSepathI pUjA karI lIdhI, yA upavAsa karI lIdho...jJAnapUjA bhaNAvI lIdhI, kAma patI gayuM! * jIvanamAM ajJAnatA, ane pUjA jJAnanI! * priya che ajJAnatA ane pUjA jJAnanI! * pAmavI che ajJAnatA ane pUjA jJAnanI ! kayAM sudhI Ama karatA rahezo? yAda rAkho, A daMbha tamane sarvanAzanI gahana khAImAM nAkhI deze. meM evI aneka ejyukezanala sosAyaTIo" joI che, jenuM saMcAlana "isAI mIzanarIja kare che. musalamAno, vahorAo...hinduo vagere karatA hoya che. teo skalo calAve che. tyAM mAMsAhArI bALako bhaNe che, ane mAMsAhAra na karanAra bALako paNa bhaNe che. khristI, musalamAna, hindu, brAhmaNa, jaina... badhAM ja bALako bhaNe che. eka Tebala upara mAMsAhArI bALako bhojana kare che, to pAsenA Tebala upara mAMsAhAra na karanArAM bALako bhojana kare che. ekabIjAnuM bhojana jue che ! 2010_03 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 pAchaLathI ekabIjAne potAnuM bhojana ApIne me che. eka "hila sTezana" para evI skUlomAM aMdAje 700 jaina bALako bhaNe che. bIjA eka 'hila sTezana' para paNa AvI ja skUlomAM bALakone bhaNatAM meM joyAM che. nAnAM nAnAM bALakone mAtA-pitA AvI skUlomAM dAkhala karI de che. keTalAkane to navakAra maMtra paNa nathI AvaDato ! nathI to bhagavAna mahAvI2ne jANatA ! eka nAnI bALakIne meM pUchyuM : "hu ijha yora goDa ?". to te chokarIno javAba hato : " "mAya goDa ijha jIsasa krAIsTa" e jaina parivAranI chokarI hatI. evAM to ApaNAM lAkho bALako evI skUlomAM bhaNe che. temanA saMskAronuM zuM thaze ? zuM thaze temanA dharmanuM ? : pUrva-pravacanamALA evI ApaNA jainasamAjanI zaikSaNika saMsthAo hovI joIe ke jayAM jainadharmanA siddhAMto para AdhArita rahanasahana hoya, khAvApIvAnuM hoya, ane vAtAvaraNa hoya. skUlamAM prinsipAlathI mAMDIne paTAvALA sudhI badhA ja jainadharma pratye zraddhAvALA hoya. skUlanA zikSaNanuM stara zreSTha hoya. The Best hoya ! jainadharmanA siddhAMtonuM sArI rIte adhyayana karAvAtuM hoya ! A dizAmAM jo nakkara pagalAM bharavAmAM nahIM Ave to saMgha ane samAjanA saMskAra naSTa prAyaH thaI jaze. vizuddha jIvanavyavahAra azuddha banI jaze. zarAba ane mAMsAhAra gha2-gharamAM vyApaka banI jaze. ane jo samAjamAM khAvApIvAnuM bagaDI gayuM, raheNIkaraNI maryAdAhIna thaI gaI, jIvana vyasanabharapUra thaI gayuM, vezabhUSA vikRta thaI gaI, parasparanA saMbaMdha mAtra vAsanAmUlaka thaI gayA.,...to zuM jainadharmano pAyo raheze ? jinokta dharmanA pAlananI yogyatA raheze? AvA samAjanA AdhAra 52 sAdhu-sAdhvI potAnI saMyama-ArAdhanA karI zakaze ? vicAra karo A dizAmAM. prAsaMgika vAta karI dIdhI che. samAjane sAvadhAna karavAnuM amAruM kartavya che. jJAnopAsanAthI karmakSayaH jJAnapaMcamInI ArAdhanA karavAthI jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama thAya che. paraMtu jJAnopAsanA karatA rahIe to ! jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama thavAthI matijJAna ane zrutajJAnamAM vRddhi thAya che. eka vAta vizeSa rUpe batAvI dauM. jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamathI jJAna prApta thAya che avazya, paraMtu mohanIya karmanA kSayopazama vagara e jJAna samyag nathI banatuM. mohanIya karmanA kSayopazamathI ja jJAna samyag bane che. eTalA mATe mohanIya karmano kSayopazama karavAnuM paNa lakSya hovuM joIe. 2010_03 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAnapaMcamI pravacana 169 mithyAtva mohanIya karma ane anantAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA ane lobhano kSayopazama thavo ja joIe. mithyAtvanA kSayopazamanI sAthe kaSAyamaMdatA thAya ja che. e ja kaSAyamaMdatA guNarUpa che ! mithyAtvanA udayanI sAthe je kaSAyamaMdatA thAya che.e sUtelA sApa jevI che ! jJAnapaMcamInI ArAdhanAthI jJAnAvaraNa karmanI sAthe mohanIya karmano kSayopazama thAya che, eTalA mATe samyag jJAnanI prApti thAya che. dina-pratidina thoDo samaya jJAna-prApti mATe nizcita karI levo joIe. ochAmAM ochuM ATaluM jJAna to prApta karI ja levuM joIe. --- Avazyaka kriyAonAM sUtra ane artha. jIvavicAra ane navatattva artha sahita. pahelo karmagraMtha, artha sahita. traNa bhASyo (caityavaMdana, guruvaMdana, paccakkhANa) artha sahita. jJAnasAra (artha ciMtana) zAntasudhArasa (artha ciMtana) A rIte jJAnArAdhanA karIne AtmabhAvane nirmaLa karatA raho e ja maMgala kAmanA. 2010_03 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 9 kArtika-pUrNimA-pravacana 1. dravya-kSetra-kALa-bhAvanA prabhAvo. 2. zatruMjaya girirAjano prabhAva. 3. drAviDa ane vArikhIlya. : saMkalanA : 4. drAviDane vArikhIlyanI irSyA. 5. yuddhano unmAda, 6. 5-5 karoDa sainikonAM mota 7. varSAno prAraMbha H drAviDane saMta-samAgama. 8. suvallu maharSino upadeza 9. drAviDane vairAgya. 10. be bhAIonuM madhura milana 11. 5-5 karoDa sainiko sAthe dIkSA. 12. 10 karoDa sainiko sAdhu kema banyA ? . 13, vidyAdhara muniono saMparka. 14. zatruMjaya girirAjano paricaya. 15. sahu tApaso zramaNa bane che. 16. girirAja upara anazana 17. kArtika pUrNimAno mahimA. 2010_03 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArtika-pUrNimA pravacana nami - vinami-rAyANo siddhA koDihiM dohiM sAhUNaM / taha dAviDa - vArikhillA nivvuA dasa ya koDio || - 171 Aja kArtika-pUrNimAno pavitra divasa che. daza karoDa munivaronA nirvANano A divasa che. eTalA mATe pavitra ane smaraNIya che ! asaMkhya varSo pUrve AjanA divase zatruMjaya giri para daza karoDa munivaronuM nirvANa thayuM hatuM. zatruMjaya-kalpa Ameya zatruMjaya giri anaMta AtmAonI nirvANabhUmi ja che, anaMta AtmAoe A girirAja upara potAnI aMdaranA kAma, krodhAdi zatruo upara vijaya prApta karyo che ane teo siddha, buddha-mukta banyA che. girirAjanA kSetre e AtmAone parokSa rUpe sahAyatA karI che muktinI sAdhanAmAM. dravya-kSetra-kALa-bhAvanA prabhAva H dravya, kSetra, kALa ane bhAvanA sArA khoTA prabhAva AtmA upara paDe ja che. jIvAtmAonI sAthe dravya, kSetra, kALa, ane bhAvano saMbaMdha joDAyelo hoya che. uttama dravyonA astitva mAtrathI manuSyane sukhanAM sAdhano upalabdha thAya che. uttama kSetramAM nivAsa karavA mAtrathI manuSyanI icchAo paripUrNa thAya che. uttama samaya (kALa) AvatAM mANasa sahajatAthI zreSThatA prApta karI le che, ane uttama bhAva jAgRta thatAM mANasa uccatama Atmasthiti prApta karI le che. AjanA divase ApaNane A cAreya - dravya, kSetra, kALa ane bhAva zreSTha maLyA che. bhagavAna RSabhadevanI divya mUrti zreSTha dravya che. zrI zatruMjaya girirAja zreSTha kSetra che. kArtika pUrNimAno divasa zreSTha kALa che; ane mukti pAmavAnI bhAvanA zreSTha bhAvanA che ! 2010_03 dravya, kSetra, kALa ane bhAvamAM pradhAnatA che bhAvanI, ane sarva prakAranA bhAvomAM zreSTha bhAva che mukti pAmavAno, mokSa pAmavAno bhAva ! "mAre mArA AtmAne karmamAM baMdhanothI mukta karavo che." A bhAva zreSTha bhAva che. ati durlabha che A bhAva ! A bhAva sasto nathI. A zreSTha bhAva jAgRta karavAmAM uttama dravya, kSetra, ane kALa nimittabhUta thAya che. jAgelA A bhAvane TakAvI rAkhavA mATe paNa dravya, kSetra ane kALa uttama AlaMbano bane che. zatruMjaya-girirAja : zatruMjaya girirAjano adbhuta prabhAva muktinI dRSTie ja che. jo tamane Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 parva-pravacanamALA AtmadraSTi prApta thaI hoya, AtmAnI svabhAvadazA prApta karavAnI tamannA prakaTa thaI hoya, to zatruMjayanuM kSetra tamArI tamannAne pUrNa karavAmAM sahAyaka banI zake che. eTalA mATe kahuM chuM? - sarva prathama AtmAne jANo, - AtmAnAM baMdhanone jANo, - AtmAnI zuddha avasthAne jANo. - baMdhana toDavAno ane zuddha avasthA pragaTa karavAno puruSArtha karo. je je mahAtmAoe - mahAnubhAvoe Avo puruSArtha zatruMjaya upara karyo che emane siddhi maLI che, mukti maLI che. zatruMjaya siddhakSetra che ne? A kSetra mukti apAve che. joIe mukti pAmavAnI tIvra tamannA ! kamoMthI AtmAne pUrNatayA mukti apAvavAnI tamannA ! A tamannA sivAya anya koI tamannA na joIe. sarva icchAothI mana mukta joIe. pahelAM IcchAothI mukta bano, pachI karmothI mukta banI zakazo. IcchAothI mukta banavuM zakaya lAge che? pUcho tamArA aMtarAtmAne. ane karmathI mukta AtmAne vizuddha avasthAnuM AkarSaNa jAgyuM che bhItaramAM? pUcho tamArA aMtarAtmAne. mAtra bAhya yAtrAthI saMtoSa nathI mAnavAno, aMtaryAtrA paNa karavAnI che. potAnA aMtarane paNa DhaMDhoLavAnuM che. drAviDa-vArikhIlyaH A aMtayatriAmAM sahAyaka banaze drAviDa ane vArikhIlyanuM vRttAMta. e be mahApuruSoe AjanA divase daza karoDa munivaronI sAthe mukti prApta karI hatI ! tame jANo ja cho ke bhagavAna RSabhadevane so putro hatA. emAM draviDa nAmano eka putra hato. draviDanA nAmathI "draviDa deza" prasiddha thayo che. draviDa rAjAne be putro hatA. eka hato drAviDa ane bIjo hato. vArikhIlya. baMne putrone draviDa rAjAe viziSTa adhyApako dvArA zastrakalA, zAstrakalA vagere bottera kalAo zIkhavI hatI. jayAre teo yauvanamAM AvyA tyAre suyogya rAjakumArIo sAthe lagna karAvyAM. draviDa rAjA aMdarathI to virakta ja hatA. bhagavAna RSabhadeva dvArA batAvelA mokSamArga upara cAlavAnI icchA temanI aMdara to pahelI ja hatI. temaNe drAviDane mithilAnuM vizALa rAjaya ApyuM ane vArikhIlyane bIjAM eka lAkha gAma ApyAM. draviDa rAjAe potAnA bhAIonI sAthe RSabhadevanA caraNomAM cAritradharma 2010_03 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArtika-pUrNimA pravacana 173 svIkAryo saMyama-dharmanI ArAdhanA karIne temaNe sarve karmono kSaya karyo. nivaNi prApta karIne siddha-buddha-mukta thaI gayA. drAviDa rAjA ISyathI jale cheH rAjA vArikhIlyanI jema kIrti vadhatI jAya che tema, lakSmI paNa vadhatI jAya che. te sarvatomukhI unnati karato jAya che. sva-dezamAM ane paradezamAM paNa tenI lokapriyatA vadhatI jAya che. A badhuM joIne rAjA drAviDa khuza thato nathI, paNa IrSAthI baLe che. vArikhIlyanI prazaMsA sAMbhaLI zakato nathI. tenA manamAM vArikhIlya pratye akAraNa dveSa pedA thaI gayo. te vArikhIlyanI niMdA karavA lAgyo! sagA bhAInI ISa! sagA bhAInI niMdA ! saMsAramAM AvAM aneka aniSTo bharelAM che. ene kAraNe to saMsAra duHkhamaya che. saMsAramAM ISa sulabha che, paNa pramodabhAva durlabha che. bIjAnAM sukha, bIjAnI unnati, AbAdI joIne khuzI thavuM saraLa nathI ! "duniyAmAM loko jeTalI mArI prazaMsA karatA nathI, eTalI vArikhIlyanI kare che ! mArI samRddhi karatAM enI samRddhi vadhAre che. drAviDathI A badhuM sahana thatuM nathI. bIjuM to te zuM karI zake? vArikhIlyanI niMdA kare che. vArikhIlyanA kAne A vAta paDI gaI! "drAviDa mArI pratye irSA rAkhe che, mArI niMdA kare che..." vArikhIlyanA ddhayamAM drAviDa pratye roSa utpanna thaI gayo!" kadI drAviDanI niMdA nathI karI, tenA koI gAma ke nagara upara AkramaNa nathI karyuM to paNa te mArA pratye zatrutA rAkhe che? to ene paNa enI majA cakhADuM." vArikhIle drAviDanI sAthe pracaMDa yuddha karavAno nirNaya karI dIdho. pUrA draviDadeza upara vijaya prApta karavAnI yojanA banAvI. daza karoDa sainikonI vizALa senA taiyAra karI. A bAju drAviDane ya khabara paDI gaI ke vArikhIlya yuddhanI taiyArI karI rahyo che. teNeya yuddhanI taiyArIo zarU karI dIdhI daza karoDanI senA ekatra karI dIdhI. AkhA yA dezamAM yuddhonmAda chavAI gayo. draviDe vicAryuM : "paheluM AkramaNa huM ja karI dauM. vijaya ene maLe che ke je pahelo prahAra kare che." yuddhano unmAdaH drAviDa daza karoDanI senAnI sAthe cAlI nIkaLyo. vArikhIlyanA guptacaroe tarata ja vArikhIlyane samAcAra ApI dIdhA. vArikhIlyanI senA to yuddha mATe tatpara hatI ja. rAjayanI sImA para senA taiyAra thaI gaI. 2010_03 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 parva-pravacanamALA baMne rAjAonAM maMtrImaMDaLa yuddha karavAnA pakSamAM na hatAM. koI paNa prakAre yuddha TaLI jAya e hetuthI temaNe paraspara carcA-maMtraNA karI. paraMtu na mAnyo drAviDa ke na mAnyo vArikhIlya. baMnenAM mana pracaMDa krodhane lIdhe vicArazUnya thaI gayAM hatAM. temane na Avyo potAnA pitAno vicAra ke na Avyo pitAmahano vicAra ! vicArazUnya ane vivekazUnya banIne baMnee bhISaNa yuddha zarU karI dIdhuM. sAta mahinA sudhI yuddha cAlatuM rahyuM. A yuddhamAM baMne pakSanA pAMca-pAMca karoDa sainiko mAryA gayA. keTalA hAthI ane keTalA ghoDAo mAryA gayA haze, tenI kalpanA ya karavAthI buddhi cakkara khAI jaze. varSAno prAraMbha ane drAviDane saMtasamAgama H sAta mahinA pachI paNa yuddhano aMta Avyo na hato. paraMtu varSAno prAraMbha thaI javAthI yuddha sthagita karavuM paDayuM hatuM. pAMca-pAMca karoDa sainikono saMhAra joIne paNa baMne bhAIono yuddhonmAda zAMta thayo na hato. verano agni zAnta paDyo na hato. hRdayamAM viraktino bhAva jAgyo na hato. na . baMne senAo potapotAnI chAvaNIomAM vizrAma karI rahI hatI. eka divasa draviDa dezanA mahAmaMtrI vimalabuddhie drAviDane kahyuM : "mahArAja, ahIMthI thoDeka dUra "zrIvilAsa" nAmanuM tapovana che. tyAM pApazAnti mATe tApaso tapazcaryA karI rahyA che. temaNe za2I2 u52 jIrNa valkala dhAraNa karyAM che. teo mAtra kaMdamULa phaLAdino ja AhAra kare che. duniyAnI Adhi, vyAdhi, upAdhithI teo dUra che. jIva mAtra pratye karuNA dhAraNa karanArA che. jo ApanI icchA hoya to ApaNe e mahAtmAonAM darzana ka2vA jaIe." drAviDanA manamAM e mahAtmAonAM darzana karavAnI icchA jAgRta thaI. mahAmaMtrIne khUba AnaMda Avyo. mahAmaMtrInuM hRdaya daza karoDa sainikonA saMhArathI atyaMta vyathita hatuM. te yuddhano zIghra aMta lAvavA mAgatA hatA. temanA manamAM A vicAra Avyo ke 'rAjAone mahAtmAo ja samajAvI zake, kaTu satya saMbhaLAvI zake che. kAraNa ke teo tyAgI, niHspRha ane karuNAvaMta hoya che. rAjAo 52 mahAtmAono ja prabhAva paDe che.' zrIvilAsa-tapovanamAM H drAviDa maMtrImaMDaLa tathA senApati sAthe "zrIvilAsa" tapovanamAM pahoMcyo. tapovananA kulapati hatA suvallu nAmanA eka RSi. suvaljIe valkala paheryAM hatAM, hAthamAM japamALA hatI. paryaMkAsane beThA hatA; zarIra upara gaMgAnI mATIno lepa karyo hato. mAthe jaTA hatI. dhyAnamAM nimagna hatA. potAnAM netrone bhagavAna 2010_03 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17pa kArtika-pUrNimA pravacana RSabhadevanAM caraNomAM sthira karyA hatAM. suvallu maharSino upadezaH drAviDa vageree RSinA caraNomAM vaMdana karyA. RSie AzIrvAda ApyA. drAviDe kuzaLatA pUchI. RSie karuNAsabhara vANImAM kahyuM: "rAjanuM, dharmavRkSanuM bIja che dayA. krodhathI dayAbIja naSTa thaI jAya che. je mANasa roSathI hiMsA kare che, te marIne narake jAya che. rAjanuM, tuM rAjyanA lobhathI tArA bhAI sAthe yuddha kare che, ke je rAjya narakanuM ja kAraNa che. A yuddhamAM karoDo jIvonI hiMsA thaI che.... keTalo ghora jIvasaMhAra thayo che? rAjanuM, potAnA bhAI sAthe vera bAMdhavuM e potAnI ja AMkha phoDavA jevuM che. paraMtu mahAlobharUpa pizAcane AdhIna manuSya kayo anartha nathI karato ? drAviDa! tAro laghubaMdhu, tAro ja bIjo bAhu che. enI sAthe teM zA mATe yuddha karyuM che? zAnta citte vicAra kara. eno nAza karIne tuM tAro ja nAza karIza. eTalA mATe kahuM chuM ke yuddha baMdha karIne krodhane zAnta kara. mahAnubhAva, tuM yugAdideva bhagavAna RSabhadevanI ArAdhanA karanAro che. temaNe batAvelA sadUdharmane mAnanAro che. temano ja pautra che. ane tuM zA mATe hiMsAnA unmArga upara cAle che? bhagavAne to hiMsAno tyAga karavAno Adeza Apyo che." drAviDe kahyuM : "he mahAtmanuM kAraNavaza mahArAja bhArata ane bAhubalI paNa paraspara yuddhanA hetuthI medAnamAM AvyA hatA ne? mAro bhAI vArikhIlya, pracaMDa krodhathI kaluSita che. jo te yuddhathI nivRtta thato hoya to huM paNa.. suvallu RSie vacamAM ja drAviDane bolato baMdha karI dIdho ane kahyuM." drAviDa, A prasaMgamAM tuM zA mATe e be mahApuruSone vacce lAvIne temane dUSita kare che ? e baMne jevA mahAparAkramI hatA evA ja mahAguNanidhi hatA, udAratA hatA. alpa samayamAM kevaLajJAnI banIne mokSe gayA. tame baMne bhAIo evuM karavA samartha cho?bharatajIne darpaNa-mahelamAM kevaLajJAna thaI gayuM ane bAhubalIne yuddhanA medAnamAM kevaLajJAna thayuM. kevA uttama AtmAo hatA teo? bIjI vAta tArA pitAjI vagere 98 bhAIoe rAjyanI spRhAno tyAga karyo hato, ane mAtra yugAdidevanA upadezathI ja karyo hato ne? bharatajInI sAthe yuddha karavA mATe tatpara banelA e 98 bhAIo kevA upazAnta banI gayA hatA? mahAnubhAva, jayAM sudhI bhItaranA kAma krodha, lobha Adi zatruo haze tyAM sudhI bahAranA zatruo paNa raheze ja. bAhya zatruothI kayAM sudhI laDato rahIza? A manuSyajIvana laDavA mATe nathI. bhItaranA zatru-kAma, krodha Adi zatruonI sAthe 2010_03 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 parva-pravacanamALA laDI levuM joIe. bhItaranA zatruo upara vijaya pAmavo joIe. tArA pitAjIe A ja kAma karyuM hatuM. aMtaraMga zatruo upara vijaya pAmIne siddhigati prApta karI lIdhI hatI. tAre paNa e ja mArge cAlavuM joIe." drAviDane vairAgyaH drAviDa RSinI vANI sAMbhaLato ja rahyo. tenuM mana upazAnta thaI gayuM. rAjya.vaibhava, parivAra. sarvasvapnavat pratIta thayuM. ISa...dveSa..vera....yuddha.. jayaparAjaya sarva niHsAra bhAsita thayuM. tenI kalpanAsRSTi badalAI gaI. tRNavat rAjyano tyAga karIne sAdhu banI janAra tenA pitA smRtipaTa upara taravA lAgyA. drAviDanI AMkha bharAI gaI! teNe potAnuM mastaka RSinA pavitra caraNomAM mUkI dIdhuM. teNe gadgad svaramAM kahyuM "mahAtman ApanI sAme huM lajjita chuM. Apa mArI upara paramakRpA karI. mane UMDA bhavakUvAmAM paDatAM bacAvyo. Apa mArA guru cho.. ArAdhya cho. mArA jevA pApI upara prasanna thAo... huM rAjyano tyAga karuM chuM. gRhavAsano tyAga karuM chuM. mane dIkSA ApIne mAro uddhAra karo. huM mArA nAnA bhAI pAsethI kSamAnI yAcanA karI hamaNAM ja ApanI pAse pAcho AvuM chuM." | RSie kahyuM "vatsa, zubhakAryamAM vilaMba na karavo joIe." drAviDa tyAMthI ekalo ja vArikhIlyanI chAvaNI tarapha doDayo. mahAmaMtrI vimalabuddhinA mukhamAMthI zabdo nIkaLI paDayA. "dhanya 8Sabhadeva, ane dhanya ApanI vaMzaparaMparAne ! kevuM adbhuta parivartana ! mahAmaMtrI vageree RSine praNAma karyA ane teo paNa vArikhIlyanI chAvaNI tarapha cAlI nIkaLyA. be bhAIonuM madhura milanaH jevo drAviDe vArikhIlyanI chAvaNImAM praveza karyo, ke tamAma sainiko UbhA thaI gayA... niHzastra ane ekalA drAviDane chAvaNImAM joIne badhA stabdha thaI gayA. drAviDa doDato ja jaI rahyo che. vArikhIlyane samAcAra maLI gayA... te paNa stabdha jevo ja thaI gayo. potAnA nivAsamAMthI bahAra Avyo. teNe adbhuta dRzya joyuM. baMne bAju sainiko natamastaka UbhA rahyA che, ane ekalo drAviDa doDato AvI rahyo che. vArikhIlyanA hRyamAM bhrAtRpremanuM jharaNuM phUTI nIkaLyuM. tenI AMkho azruothI bharAI gaI. ane te paNa drAviDa tarapha doDavA lAgyo. drAviDanuM milana thatAM ja vArikhIlya drAviDanA caraNomAM namI paDayo. potAnA vALanI jaTAthI drAviDanA paga sApha karavA lAgyo. ane gadgad kaMThe bolyoH "he 2010_03 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArtika pUrNimAM pravacana 177 pitAtulya moTAbhAI, mArAM saMcita puNyakarmanA udayathI ja Apa mAre tyAM padhAryA cho. mArA aparAdhone bhUlIne mane kSamA karo.. mArI upara prasanna thAo. mArA rAjyane svIkAro." drAviDe potAnA be hAthathI vArikhIlyane Ubho karyo. potAnI chAtIe lagAvyo, ane mastake AliMgana karatAM kahyuM "he bhAI, meM ja tane kopita karyo che. meM ja tane yuddha mATe prerita karyo che. mane mArA duSkRtyo mATe ghora pazcAttApa thayo che. suvallu RSie mane Aje jagADayo che. huM A asAra sAmrAjyathI virakta thayo chuM. Aje ja huM samajyo chuM ke A rAjya durgatimAM laI janAruM che. rAjyanI spRhAmAMthI ja IrSA, bhaya, krodha ItyAdi doSa pedA thAya che. mArA nAnA baMdhu, dhanya che tane ke RSivANI sAMbhaLyA vagara ja tuM tAruM rAjya mane ApavA tatpara thayo che. paNa have to mAre mAruM rAjya paNa nathI joItuM. mAruM rAjya huM tane ApuM chuM, ane e RSirAja pAse jaIne dIkSA grahaNa karuM chuM. basa, tuM mane kSamA karI de !" drAviDa roI paDayo, vArikhIlya paNa raDI gayo. tyAM upasthita tamAma sainiko raDI paDayA. vArikhIlya kahyuM : "he pUjya, Ape je kahyuM te ja satya che. rAjya spRhA ja sarva anarthonI jananI che. A saMsAra duHkharUpa che. eTalA mATe huM paNa ApanI sAthe ja RSinI pAse AvuM chuM. ApanI sAthe huM paNa dIkSA grahaNa karIza." pa-5 karoDa sainiko sAthe be bhAIonI dIkSA baMne bhAIoe tyAM ja potapotAnAM maMtrImaMDaLone bolAvyAM. ane potAnI bhAvanAthI avagata karyA. yuddha samApta thayuM jANIne saune AnaMda thayo, paraMtu baMne rAjAo saMsArano tyAga karI rahyA che, e jANIne duHkha thayuM. baMne bhAIoe potapotAnA parivArone tyAM bolAvI lIdhA ane rAjakumArono rAjyAbhiSeka karavAno Adeza ApI dIdho. rAjakumAronA rAjyAbhiSeka karyA pachI baMne bhAIoe potapotAnI senAnA pa-pa karoDa sainikone kahyuM jevI rIte tame loko amane vaphAdAra rahyA cho e rIte navA rAjAone paNa vaphAdAra rahejo." sainikoe kahyuM: ame paNa ApanI sAthe ja dIkSA grahaNa karIzuM. Apa jayAM jazo, tyAM ame paNa sAthe cAlIzuM." sainikoe drAviDa ane vArikhIlyanA jayaghoSathI AkAza bharI dIdhuM. suvallu RSie drAviDa ane vArikhIlyane daza karoDa sainiko sAthe tApasI dIkSA grahaNa karAvI. te sarve sAdhu banI gayA. hajAro gAmone ujADIne smazAna 2010_03 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 parvapravacanamALA banAvanAra e subhaTo jIvamAtrane abhayadAna ApanAra sAdhu banI gayA ! karoDo mAnavono saMhAra karIne lohInI nadIo vahevaDAvanAra subhaTo Aja karuNAnI gaMgA vahAvanAra sAdhu banI gayA! e divase samagra bhArata stabdha hatuM. je divase drAviDa ane vArikhIlya daza karoDa sainiko sAthe sAdhu banI gayA hatA! kalpanA karo e divasanI A ghaTanAnA saMdarbhamAM! Aje ApaNe koI koI vAra pa-25 bhAI bahenone eka sAthe dIkSA letAM sAMbhaLIe chIe to paNa AzcaryathI, ahobhAvathI skraya bharAI jAya che ne ? to eka sAthe daza karoDa lokoe dIkSA lIdhI haze tyAre bhAratanI prajAe kevAM saMvedano anubhavyAM haze? daza karoDa sainikonuM dIkSAnuM zuM kAraNa jo ke tatkAlIna prajAe bhagavAna RSabhadevano samaya) saMsAratyAganA AvA prasaMgo joyA hatA, chatAM paNa eka sAthe daza karoDa sainiko sAdhu bane, e to temane mATe prathama ja prasaMga hato. sainiko sAdhu banyA hatA. AzcaryakAraka ghaTanA hatI e. daza karoDa zrAvako sAdhu bane e duniyAne mana Azcaryana hatuM. mAre paNa tamane lokone e batAvavuM che ke daza karoDa sainiko sAdhu kevI rIte banyA! drAviDa ane vArikhIlyane to tyAganI eka viziSTa paraMparA maLI hatI, suvalga RSinI preraNA paNa maLI hatI. paraMtu sainiko sAdhu banyA kevI rIte? sabhAmAMthI sAMbhaLyuM che aneka vAra paraMtu vicAryuM nathI kadI ! mahArAjazrI drAviDanA sainikono drAviDa pratye ane vArikhIlyanA sainikono vArikhIlya pratye sAco prema hato. aMtaraMga prIti hatI. "Aja dina sudhI je mAlikanuM ana khAdhu, mAlike amane pALyA-poSyA, have mAlika sarvasva tyajIne sAdhu banI jAya... ane ame saMsAramAM rahIe? nA, evuM na banI zake. ame mAlika vagara na rahI zakIe." AvuM kaMIka vicAryuM haze sainikoe. sauthI moTuM tattva hatuM premanuM ! je rIte vyakti vairAgyathI sAdhu bane che e rIte premathI paNa sAdhu bane che ! prema paNa evo ja tyAga karAve che... jevo vairAgya karAve che ! e kALamAM manuSyonuM AyuSya lAkha-karoDa varSanuM rahetuM hatuM. suvallu RSinI pAse drAviDa-vArikhIbhe lAkho varSa tApasI dIkSAmAM vyatIta karyA. vidyAdhara muniono saMparkaH eka divase tyAM acAnaka AkAzamArgethI be vidyAdhara munio padhAre che. nami 2010_03 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArtika pUrNimA pravacana 179 rAjarSinA e ziSyo hatA. tApasIe e be munione praNAma karIne vinItabhAve pUchayuM : "Apa kyAMthI padhAryA cho ane kyAM jaI rahyA cho ?" moTA muni hatA temaNe javAba Apyo : "he mahAnubhAvo, ame vidyAdhara munio chIe, ane zrI zatruMjaya girirAja upara jaI rahyA chIe." A sAMbhaLIne tApasIe (drAviDa ane vArikhIlya) pUchayuM "he pUjya, zatrujya girirAjano mahimA amane paNa batAvavAnI kRpA karo." zatruMjaya girirAjano paricaya munirAje kahyuM: "he mahAnubhAvo, zatruMjaya girirAja saurASTra dezamAM che ! te zAzvat girirAja che. e girirAja upara anaMta anaMta AtmAoe sAdhanA karIne mukti prApta karI che. bhaviSyamAM paNa e girirAja upara anaMta AtmAo mukti pAmaze. mANase game teTalAM pApa karyo hoya, paraMtu zatruMjaya girirAja upara tamAma pApa naSTa thaI jAya che." drAviDa-vArikhIlyanA hRyamAM karoDo jIvonA saMhAranuM pApa DaMkhatuM hatuM. munirAjanA mukhathI zatruMjaya-mahimA sAMbhaLIne te paNa zatruMjaya javA tatpara banyA. temaNe munirAjane pUchayuM : "bhagavaMta, zuM ame paNa ApanI sAthe zatruMjaya girirAja upara AvI zakIe?" munirAje anumati ApI. daza karoDa tApaso sAthe drAviDa ane vArikhIlya zatruMjaya tarapha cAlI nIkaLyA. rastAmAM eka sarovara AvyuM. sarovara vizALa hatuM. kinArA upara paNa vRkSonI ghaTAo hatI. cAlatAM cAlatAM tApasa thAkI paNa gayA hatA. vizrAma mATe tApaso. sAthe munirAja sarovara kinAre AvIne beThA. tyAM kinArA upara eka haMsane gherIne keTalAya haMso beThA hatA. acAnaka tApasIne joIne te badhA haMso UDI gayA, paraMtu eka haMsa tyAM ja paDI rahyo. haMsa marato hato. eka munirAje potAnA pAtramAMthI e haMsanA mukhamAM pANI nAkhyuM ane tene navakAramaMtra saMbhaLAvavA lAgyA. haMsane samAdhi prApta thaI ane tene samAdhimRtyu prApta thayuM. marIne te haMsa "saudharmadevaloka"mAM deva thayo. sahu tApaso zramaNa bane cheH drAviDa, vArikhIlya vagere tApasa munirAjonI karuNAthI ati prabhAvita thayA. temane munirAjonuM jIvana sAruM lAgyuM. temaNe munirAjone kahyuM "he sapuruSo, amane ApanuM jIvana khUba ja sAruM lAgyuM. ApanI jIvanacaya keTalI sArI che!" munirAjee kahyuM: "he tapasvIjano, tame paNa amArA jevuM jIvana jIvI zako cho." draviDe pUchayuM: "ApanA jevuM jIvana jIvavA mATe amAre zuM karavuM joIe?" munirAje kahyuM "Apa dhyAnathI sAMbhaLo, -mana-vacana-kAyAthI koI jIvane mAravo 2010_03 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 parva-pravacanamALA nahIM. asatya bolavuM nahIM. corI karavI nahIM, strI-saMga karavo nahIM. parigraha rAkhavo nahIM. rAtribhojana karavuM nahIM. guruAjJAnuM pAlana karavuM. bhagavAna RSabhadeve batAvelA dharmamArga upara vizvAsa rAkhavo. basa, ATaluM karo to amArA jevuM jIvana jIvI zako cho. amArA jevAM vastro paherIne ame batAvIe e rIte bhikSA lAvavAnI." drAviDe kahyuM : "Ape kahyuM tevuM ame karI zakIe chIe. Apa ja amArA guru cho. Apa amane ApanI dIkSA ApavA kRpA karo." drAviDe ane vArikhIlyuM daza karoDa tApaso sAthe jaina bhAgavatI dIkSA grahaNa karI lIdhI. badhAe zrI zatruMjaya girirAja tarapha prayANa karI dIdhuM. badhAnA mana praphullita hatAM. saunA bhAva ullasita hatA. be vidyAdhara munirAjoe drAviDa-vArikhIlya vagerene zatruMjaya girirAjano adbhuta mahimA batAvyo hato. saunAM netro girirAjanAM darzana karavA mATe utsuka hatAM. e badhA saraLa hRdayanA mahApuruSo hatA. temanAmAM mukti pAmavA sivAya anya koI icchA na hatI. mukti mATe je kaMI karavuM paDe te karavA taiyAra hatA. temanAmAM meru jevI nizcalatA hatI ane kamaLa samI komaLatA hatI. girirAja upara anazana H cAlatAM cAlatAM jevo emane girirAja dekhAyo ke vidyAdhara munirAje kahyuM : "juo... sAme je vAdaLo sAthe vAto karI rahyo che, te zatruMjaya girirAja che. namana karo e girirAjane." jotajotAmAM daza karoDa mastaka, vIsa karoDa AMkho girirAja ta2pha ekAgra thaI gaI. mastaka namI gayAM. tIvra gatithI teo AgaLa vadhyA. jevI girirAjanI sparzanA thaI to teo AnaMdathI gadgadita thaI gayA. vidyAdhara munirAjanI sAthe teo paNa girirAja upara caDavA lAgyA. girirAja upa2 caDIne temaNe Dola2 puSpa ane kapUra jevI gaura kAntivALA zrI RSabhadeva bhagavAnanAM darzana karyAM. prabhujInA anaMta guNonI stavanA karI. be vidyAdhara mahAmunioe drAviDavArikhIlya vagerene kahyuM : "tame badhAe pUrvAvasthAmAM azubha mana-vacana-kAyAnA yogothI anaMta pApakarmo upArjita karyAM che. eTalA mATe tamAre saune A kSetramAM rahevAnuM che. A uttama kSetranA prabhAvathI tamArAM azubha karmo naSTa thaze. tame sarvajJa-vItarAga banazo. ane anaMta sukhamaya mokSanuM sukha pAmazo. yugAdidevanA caraNomAM sahajatAthI tamAruM dhyAna lAgI jaze." drAviDa-vArikhIlya vageree kahyuM ; "he gurudeva, ApanI AjJA anusAra ame 2010_03 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArtika-pUrNimA pravacana 181 ahIM rahIzuM. ApanI kRpAthI ame avazya pApamukta banIzuM. AjathI ame badhA eka mAsanA upavAsano saMkalpa karIe chIe." e be vidyAdhara munirAjo AkAzamArgathI cAlyA jAya che. drAviDa-vArikhIlya vagere 10 karoDa munivaro girirAja upara yugAdidevanA dhyAnamAM magna thaIne UbhA rahyA. girirAjanA uttama kSetranA prabhAvathI temanuM mana dhyAnamagna thaI gayuM ! kSetrano ja prabhAva mAnavo paDaze. anyathA temaNe dhyAnanA viSayamAM kayAM vAMcyuM hatuM yA to zIkhyA hatA ? dharmadhyAnamAM nimagna thaIne, temaNe zukladhyAnamAM praveza karyo. ghAtI karmono kSaya karyo. aghAtI karmono paNa kSaya karyo... antarmuhUrta kAlamAM daza karoDa sAdhuonI sAthe drAviDa ane vArikhIlye siddhagati prApta karI lIdhI. e divasa hato kArtika pUrNimAno ! AkAzamAM caMdra kRtrikA nakSatramAM Avyo hato... pelo haMsa... je marIne saudharma devalokamAM deva thayo hato eNe avadhijJAnathI daza karoDa munio sAthe drAviDa-vArikhIlyanI mokSayAtrA joI. te girirAja u52 Avyo ane bhavya nirvANa-mahotsava manAvyo. kArtika pUrNimAno mahimA H kArtika pUrNimAnA divase jayAre paNa zatruMjaya girirAjanI yAtrA karatA jAo tyAre e girirAjanA uttuMga zikhara upara UbhA rahIne thoDI kSaNo AMkho baMdha karIne e mahAnubhAvone smRtipathamAM lAvajo. temanA jIvana-parivartananI ghaTanAne jo jo. emane dhyAnastha dazAmAM UbhA rahelA jo jo. bhAvapUrvaka temane vaMdanA karajo. A mahApuruSonI ATalI jaldI mukti kevI rIte thaI ? udbhave che ne ? enuM eka ja mukhya kAraNa che, ane te che temanI saraLatA, temane mukti sivAya kazuM ya joItuM na hatuM. anya koI icchA ja na hatI. A prazna manamAM AjanA divasanuM mahattva e dRSTithI che. e rIte kalikAlasarvajJa AcAryadevazrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnI Aje janmatithi che, e dRSTithI paNa Ajano divasa mahattvapUrNa che. Aje e mahApuruSanA jIvananuM kathana karavAno, temanI ad mAMcita vAto karavAno, temanA dvArA karavAmAM AvelA ahiMsApravartananI apUrva vAta karavAno ane temanA divya camatkAronI vAto karavAno samaya nathI. bhaviSyamAM A badhI vAto koIkavAra saMbhaLAvIza. Aja basa, eTaluM ja. 2010_03 - Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * - pravacana : 10 zrI mauna ekAdazI - pravacana (1) surata zreSThinuM caritra saMkalanA: zrIkRSNanI eka bhavya ArAdhanA. mauna ekAdazI/150 kalyANaka. * maunano arthamaunano mahimA. * mahAtmA suvrata zreSThi 0 pUrvajanma ekAdazInI ArAdhanA. 0 11 no aMka/janmAMtara sAthe saMbaMdha. 0 11 patnIonuM sukha ArAdhanAmAM sAtha. puNyAnubaMdhI puNya pApanubaMdhI puNya. * 12 bhAvanAociMtanathI anAsakti * bhAvanAothI AdhyAtmika prApti 0 suvratanI havelImAM corono praveza coro pratye dayAbhAva dravyathI-bhAvathI suvataH anAsakta yogI suvratanI havelImAM Aga Aga upara ciMtana 0 cAritragrahaNa/dhora pIDAmAM amRta ciMtana * mRtyuthI nirbhaya. 2010_03 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 zrI mauna ekAdazI pravacana-1 zrIkRSNa mahArAjA bhagavAna neminAthajIne kahe che: jagapati! cAritradharma azakata, rakta. AraMbha-parigrahe, jagapati ! muja Atama uddhAra, kAraNa tuM ja viNa kuNa kahe ? bhagavAna neminAtha zrIkRSNane kahe che narapati! ujjavaLa mAgazara mAsa, ArAdho ekAdazI. narapati! ekaso pacAsa kalyANatithi ullAsI.... narapati! maunapaNe upavAsa, doDhaso japamALA gaNo, narapati ! mana-vacana-kAya pavitra, caritra suNo suvrata taNa.. bAvIsamA tIrthaMkara bhagavAna neminAtha dvArikAmAM padhAryA hatA. e samaye bhAratanI rAjadhAnI dvArikA hatI. zrIkRSNa bhAratanA samrATa hatA, vAsudeva hatA, zrIkRSNa bhagavAna neminAthanuM apUrva ullAsathI dvArakAmAM bhavya svAgata karyuM. nagaranA bAhya pradezamAM devoe samavasaraNanI bhavya racanA karI, samavasaraNamAM birAjIne bhagavAne dhamadazanA ApI. dhamadazanA sAMbhaLyA pachI zrIkRSNa vinayapUrvaka bhagavAnane pUchayuM "bhagavaMta, huM saMsArano tyAga karIne sAdhujIvana jIvavA mATe samartha nathI. mAnuM chuM ke sarvaviratimaya zramaNa-jIvana zreSTha che. cAritradharmanA pAlana sivAya mokSa pAmavA mATe bIjo koI mArga nathI, paraMtu prabhu ! huM to asaMkhya pApAraMbhomAM.. ane parigrahamAM AkaMTha DUbelo chuM. he nAtha, mArA AtmAno uddhAra kevI rIte thaze? anaMta anaMta karmonAM baMdhano kevI rIte tUTaze? ApanA sivAya bIjuM koNa mArA AtmAnA uddhArano upAya batAvI zake tema che? prabhu. huM Apano chuM... Apa mArA sarvasva cho. mATe varSamAM eka divasa evo batAvavAnI kRpA karo.. ke jethI huM e sarvazreSTha divase apUrva dharmaArAdhanA karIne AtmakalyANa karI zakuM. pratidina to huM dharmaArAdhanA karI zakuM nahIM." bhagavAne kahyuM "rAjanuM varSamAM evo sarvazreSTha divasa Ave che te che mAgazara zukala ekAdazIno. A eka ja divasamAM tIrthakaronAM 150 kalyANako Ave che. Aje che 150 kalyANakaH AjanA divase 150 kalyANako kevA prakAra hoya che e pahelAM batAvavA mAguM chuM. dhyAnathI sAMbhaLo ane samajo. * pahelAM A bharatakSetranI vartamAna covIsInA traNa tIrthakaronAM pAMca kalyANako sAMbhaLo. 2010_03 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 * 18mA tIrthaMkara zrI aranAthanuM Aje dIkSAkalyANaka che. * 19mA tIrthaMkara zrI mallinAthanuM Aje janma-dIkSA ane kevaLajJAna-traNa kalyANako che. pUrva-pravacanamALA * 21mA tIrthaMkara zrI neminAthanuM Aja kevaLajJAna kalyANaka che. bhaviSyamAM A bharatakSetramAM thanArI covIsInA traNa tIrthaMkaro-cothA svayaMprabhu, chaThThA devaputra, sAtamA udayanAthanAM paNa pAMca kalyANako AjanA divase che. A vAta thaI ApaNe jayAM rahIe chIe te bharatakSetranI paraMtu AvAM cAra kSetro che pRthvI upara, evuM ApaNA dharmagraMthomAM lakhyuM che. dareka bharatakSetramAM covIsacovIsa tIrthaMkaro thAya che. pAMca bharatakSetranA paMdara tIrthaMkaronAM paMcotera kalyANako thayAM ne ? evAM pAMca "airavata" nAmanA kSetramAM che. tyAMnA paNa paMdara tIrthaMkaronAM paMcotera kalyANako thAya che. A rIte AjanA divase 150 kalyANako che. varSamAM Avo bIjo eke divasa nathI ke jemAM ATalAM badhAM kalyANako AvatAM hoya. eTalA mATe mAgazara zuklA ekAdazIno divasa sarvazreSTha mAnavAmAM Avyo che. mauna ekAdazI : Aja 150 kalyANakonI 150 mALA gaNavAnI hoya che. mauna rahyA sivAya ATalI mALA kevI rIte gaNI zakAya ? mALAjApa sivAya Aja moTuM devavaMdana paNa karavAnuM hoya che. savAre ane sAMje pratikramaNa karavAnuM hoya che. upavAsano tapa karavAno hoya che. Aje mauna rahevAnuM che. maunano artha "bolavuM nahIM" eTalo ja nathI. "pudgalabhAvomAM pravRtti na karavI. A maunano rahasyArtha che. manathI pudgala bhAvonA vicAra nathI karavAnA. vacanathI pudgalanA bhAvonI vAto nathI karavAnI. kAyAthI eTale ke pAMce indriyothI pudgala bhAvomAM pravRtti karavAnI nahIM. tAtparya e che ke puddagala bhAvothI nivRtta thaIne AtmabhAvamAM ramaNatA karavAnuM A mahAparva che. tIrthaMkara bhagavAnanAM kalyANakonA mAdhyamathI AtmasvarUpamAM ramaNatA karavAno abhyAsa karavAno che. A abhyAsa mAtra AjanA divase ja nathI ka2vAno. dareka mAsanI zukalA ekAdazInA divase ka2vAno che. zrIkRSNa mahArAjA mATe bhale varSamAM eka divasa hoya, paraMtu ApaNA mATe varSamAM bAra divaso Avazyaka che. kAraNa ke kRSNa mahArAjA to kSAyika samakitI hatA. te dRDha zraddhAvAna hatA, jJAnavAna hatA, aneka maulika guNonA dhAraka hatA. temanI traNa pratijJAo jANo cho ? 2010_03 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 185 zrI mauna ekAdazI pravacana-1 sabhAmAMthI nA jI, batAvavAnI kRpA karo. mahArAjazrI teo vaSakALamAM rAjasabhAmAM jatA na hatA. teo kanyAvivAha karatA na hatA ane kadI paraniMdA karatA na hatA. eTale ke teo bIjAnA doSa jotA. na hatA. bhagavAna nemanAtha ane temanA dharmazAsanamAM avicaLa prema hato. teo AtmabhAvamAM jAgRta hatA. temanuM bhItarI vyaktitva ja nirALuM hatuM. bAhya tapatyAga teo karI zakatA na hatA, paraMtu sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikA rUpa caturvidha saMghanA pratye temanA hRyamAM UMDo prema hato, AdarabhAva hato. kahevAnuM tAtparya e che ke bhagavAna nemanAthe zrIkRSNane bhale eka ja divasa varSabharamAM ArAdhanA mATe batAvyo hoya, paNa ApaNA mATe to ochAmAM ochA bAra divaso joIe. bAra mahinAnA bAra divaso! mauna rahevuM, upavAsa karavo ane pudgalabhAvothI nivRtta thaIne mana-vacana-kAyAne AtmabhAvamAM sthira rAkhavA! maunano mahimA mananuM mauna ati mahattvapUrNa che. vANInuM mauna ane kAyAnuM mauna, mananuM mauna pAmavA mATe sAdhana che. manamAM azubha vicAra, pulabhAvonA vicAra na Ave e mauna mananuM che. A prakAranuM mauna pAmavA mATe vANInuM mauna hovuM joIe. sarva paudgalika pravRttimAM mauna rahevuM joIe. zarIrathI ya AvI pravRtti na karavI joIe. A prakAranA maunano prabhAva batAvatAM eka jJAnIpuruSe batAvyuM che - "mauna ArAdhe zivapada pAme. saMkaTavela taNAM mULa kApe" je koI vyakti mauna-dharmanI ArAdhanA kare che, te zivapada eTale ke mokSadazAne pAmaze ja, paraMtu jayAM sudhI tene saMsAramAM janma levo paDe tyAM sudhI koI saMkaTa-kaSTa tene satAvaze nahIM. tamAma saMkaTonAM mULa ja kapAI jAya che. vAta sAcI ja che. vadhAre saMkaTo to bolavAthI ja UbhAM thAya che. je mANasa vadhAre bole che, vagara vicAryuM bole che, apriya, asatya. ane ahitakara bole che, e saMkaTonI vacce ja jIve che! te azAMta, becena ane dhUMdhavAyelo ja rahe che. te pote to azAMta rahe ja che, paNa bIjAMneya azAnta kare che. paraMtu vadhAre bolavAnI AdatathI lAcAra mANaso vadhAre bolavAnAM aniSTo samajatA nathI, mAnatA nathI. AvA loko duHkhI ja thAya che. aprastuta bolavuM, aprAsaMgika bolavuM, avyavahArika bolavuM, apriya-kaThora bolavuM, ahitakara bolavuM... e anarthonuM kAraNa che. sAdhAraNa manaduHkhathI zarU karIne bhayaMkara jhagaDA ane hatyAkAMDa paNa thaI jAya che. eTalA mATe mAruM to kahevuM che ke "mauna" mAtra eka divasanuM nahIM, paraMtu jIvanaparyata TakavuM joIe ! bAra divasanuM 2010_03 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 parva-pravacanamALA mauna teno abhyAsa-samagra jIvanane prabhAvita karanAro hovo joIe. jIvana maunathI prabhAvita haze to tamArAmAM sahajatAthI gaMbhIratA AvI jaze. tame ciMtanazIla banazo ane tamAruM vacana prabhAvazALI banaze. mahAtmA suvratanuM jIvanacaritraH mauna ekAdazInI ArAdhanAnuM lakSya A ja hovuM joIe. A lakSyathI ArAdhanA karazo to suvrata zeThanI jema bAhya ane AMtarika saMpatti prApta karIne AtmAnI parama vizuddha avasthA prApta karI lezo. pahelAM tamane suvrata zreSThInA pUrvajanmanI vAta kahuM. pUrvajanma : ApaNe eka vizALa dvIpa upara chIe, e dvIpanuM nAma che, jaMbUdvIpa. eka lAkha yojanano A dvIpa che. jaMbUdvIpanI cAre kora lavaNasamudra phelAyelo che. e be lAkha yojanano che. lavaNasamudranI cAre bAju dhAtakIkhaMDa Avelo che. e cAra lAkha yojanano che. jevI rIte jaMbUdvIpamAM bharatakSetra che, airAvata kSetra che, mahAvidehakSetra che e rIte dhAtakIkhaMDamAM paNa evAM kSetro che. dhAtakIkhaMDamAM je mahAvidehakSetrano pazcima vibhAga che, tyAM vijayanagara nAmanuM nagara che. tyAM zura nAmano zreSThI hato. e jevo dhanavAna hato tevo ja yazasvI paNa hato. ekavAra zUrazreSThI pAsenA nagaramAM gayo hato. tyAM jinamaMdiramAM pUjA karavA gayo. pUjA karyA pachI bAra bhAvanAonuM ciMtana kare che. AtmabhAva nirmaLa thAya che. jinamaMdiranI pAse ja teNe munivaronAM darzana karyA. te romAMcita thaI gayo. munivaronI pAse jaIne, vidhipUrvaka vaMdana karIne temane vinamra zabdomAM kahyuM : gurudeva, Aja mane eka evI dharmaArAdhanA karavAnI pratijJA Apo ke anaMtaanaMta karmonI nirjarA thAya ! mAro AtmabhAva vizuddha-vizuddhatara thato jAya." munirAje kahyuM: "he mahAnubhAva, samyagRjJAna pAmavAno prayatna karato rahe ane agiyAra varSa tathA agiyAra mAsa sudhI hara mahine zuklA ekAdazInI ArAdhanA kara. mauna rahevuM, upavAsa karavo. jinezvara bhagavaMtonA kalyANakonI ArAdhanA karavI. bIje divase jinamaMdiramAM jaIne naivedyapUjA karavI, jJAnanI pUjA karavI. ane sAdhupuruSone bhikSA ApyA pachI pAraNAM karavAM." ghera zreSThIe mauna ekAdazInI ArAdhanA karavAnI pratijJA laI lIdhI. agiyAra varSa, agiyAra mahinA sudhI teNe ArAdhanA pUrNa karI. ArAdhanA pUrNa thatAM paramAtmabhaktino bhavya mahotsava karyo. AyuSya pUrNa thatAM zura zreSThInuM samAdhi mRtyu thayuM. agiyAramA devalokamAM te deva thayo. e AtmAnI sAthe 2010_03 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mauna ekAdazI pravacana-1 187 "agiyAra"no AMka joDAI gayo. Akhare tyAM paNa AyuSya karmano baMdha thAya che ne? AyuSya pUrNa thaI gayuM. jaMbUdvIpanA A bharatakSetramAM zaurIpurI nagarImAM teno janma thAya che. pitA hatA samudradatta zreSThI ane mAtA hatI prItimatI. jyAre e AtmA mAtAnA udaramAM hato tyAre tene vrata grahaNa karavAnI icchA thaI hatI. mAtA prItimatIne paNa vrata-niyama levAnI IcchA utpanna thaI hatI. eTalA mATe putranuM nAma suvrata pADyuM! putrajanmanI sAthe ja samudradattane jamInamAMthI khajAno maLyo ! suvratanuM zreSTha lAlanapAlana thayuM. uttama zikSaNa ApavAmAM AvyuM. aneka kalAo zIkhavavAmAM AvI. jyAre te yauvanamAM Avyo to khAnadAna gotranI agiyAra kanyAo sAthe tenAM lagna karAvyAM. suvrata pAse dhana paNa agiyAra karoDa suvarNa mudrAonuM thayuM. ekAdazInI ArAdhanA karI hatI ne pUrvabhavamAM ? eTale ekAdaza (agiyAra)no aMka enI sAthe joDAI gayo. pUrvajanmanuM smaraNaH eka divasa zaurIpurImAM "dharmaghoSa" nAmanA munirAja padhAryA. suvrata zreSThI saparivAra dharmopadeza sAMbhaLavA munirAja pAse gayo. munirAje dhamopadezamAM "mauna ekAdazI"nuM varNana karyuM. sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM suvrata zeThane pUrvajanmanI smRti thaI gaI. hA, AvuM thAya che. nimitta maLatAM pUrvajanmamAM paDelA pragADha saMskAro jAgI UThe che. je rIte manuSyane pUrvajanmanI smRti thaI jAya che tema pazuone paNa thaI jAya che. bhagavAna mahAvIre sApane tenA pUrvajanmanuM nAma vAraMvAra saMbhaLAvyuM ane sApane pUrvajanma yAda AvI gayo hato ne? pUrvajanmamAM caMDakauzika tApasane potAnA nAmathI khUba pyAra haze ! A nAma sAMbhaLatAM ja pUrvajanmanI smRti UbharAI AvI! e rIte suvratanA AtmAne zUra zreSThInA bhAvamAM mauna ekAdazI sAthe pragADha anurAga bAMdhI lIdho hato. eTalA mATe munirAjanA mukhathI "mauna ekAdazI"nuM varNana sAMbhaLatAM ja "meM AvI ArAdhanA koIka vAra karI che..." evI kalpanA AvI. ane pUrvajanma yAda AvI gayo. "zA mATe huM agiyAramA devalokamAM gayo? A janmamAM mane kema agiyAra patnIo maLI? kema agiyAra karoDa rUpiyA maLyA. A badhI vAto suvata samajI gayo ! "A badho prabhAva mauna ekAdazInI ArAdhanAno che." 2010_03 Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva-pravacanamALA suvrate A jIvanamAM ja punaH mauna ekAdazInI ArAdhanA zarU karI dIdhI ! bhogopabhoganAM vipula sAdhano pAse hovA chatAM paNa suvrate niyamitarUpe ekAdazInI ArAdhanA zarU karI dIdhI. apUrva sukha-vaibhava prApta hatA, paraMtu dharmArAdhanAmAM bAdhaka na banyA ! ene kahe che puNyAnubaMdhI puNyano udaya ! puNyAnubaMdhI puNyanA udayathI je sukhanAM sAdhano maLe che, te dharmapuruSArthamAM bAdhaka, avarodhaka nathI banatAM, paraMtu sahAyaka siddha thAya che. 2 188 suvratane agiyAra patnIo hatI ne ? suvratanI mauna ekAdazInI ArAdhanAmAM temaNe vighna na karyuM, vikSepa na pADayo. sabhAmAMthI : amAre to eka patnI che chatAM koI koI vAra dharmaArAdhanA karavA detI nathI ! mahArAjazrI : patnI sukha ApanArI che to puNyano udaya mAnavo paDaze. paraMtu dharmaArAdhanA karavA detI nathI, raMgarAgamAM ja sAtha Ape che. to pApAnubaMdhI puNyano udaya che ema samajavuM. bIjI vAta : jo tame tamArI patnIne vaiSayika sukha ApatA ho paraMtu tenI dharmaArAdhanAmAM vighna nAkhatA ho to emAM paNa pApAnubaMdhI puNyano udaya mAnavo paDaze ! eka niyama samajI lo. sukhanAM sAdhano maLyAM che paraMtu e sAdhanono upayoga navA puNyanA upArjanamAM nathI thato to pApAnubaMdhI puNyano udaya samajavo ! kAraNa sukhanAM sAdhanothI navAM pApakarmo ja bAMdho cho ! suvrata zreSThInA puNyAnubaMdhI puNyano udaya hato. agiyAra rUpavatI premapUrNa patnIo ane agiyAra karoDa rUpiyA hovA chatAM temanA manamAM dharmabhAvanA TakI rahI hatI. tenI jJAnavRSTi khUlelI hatI. zUra zreSThInA bhavamAM je bAra bhAvanAono abhyAsa karyo hato ne pUrvajanmanI smRtinI sAthe te jAgRta thaI gayo hato. bhAvanAono prabhAva sabhAmAMthI ; e bhAvanAo kaI kaI hatI ? mahArAjazrI : e bhAvanAo hatI anitya, azaraNa, ekatva, anyatva, azuci, saMsAra, Astrava, saMvara, nirjarA, loka-svarUpa, dharmasvAkhyAta ane bodhidurlabha. tame paNa A bhAvanAonuM ciMtana dararoja karo cho ne ? sabhAmAMthI : nA jI ! nAma paNa yAda nathI... mahArAjazrI : eTale to prabaLa rAgadveSamAM phasAyA cho. tIvra mamatvabhAva karatA raho cho. bAra bhAvanAonA ciMtana vagara ame sAdhu-sAdhvI paNa prabaLa rAgadveSamAM phasAI jaIe ! pachI game teTaluM zAstrajJAna hoya yA game teTalI 2010_03 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mauna ekAdazI pravacana-1 tapazcaryA hoya ! bhAvanAo vagara badhuM ja arthahIna che, bekAra che. suvrata zreSThI A bhAvanAonA ciMtanathI - mamatva rahita banyA hatA. jinavacanomAM zraddhAvAna banyA hatA "huM ekalo chuM" - e vAta samajI gayA hatA. "anya koI mAruM nathI" A vAta gaLe UtarI gaI hatI. "zarIra apavitratAthI bhareluM che" e vicArIne zarIra pratye paNa mamatva rahita banI gayA hatA. saMsAranA saMbaMdho pratye anAsakata banyA hatA. AtmA ane karmanA anAdi saMbaMdho jANI gayA hatA. karmonA baMdhanothI bacavAno upAya paNa jANI lIdho hato. - karmone toDavAnA upAyo paNa jANatA hatA. cauda rAjalokanuM jJAna prApta karI lIdhuM hatuM. dharmanA prabhAvone jANI cUkayA hatA. - 189 samyagdarzana pAmyA hatA. bAra bhAvanAonuM hRdayasparzI ciMtana karanArAonuM jIvana, temanuM vyaktitva A vAtothI bharyuMbharyuM banI jAya che. teo A vedanAbharyA saMsAramAM paNa vyathArahita jIvana jIve che. duHkhapUrNa saMsAramAM sukhazAntimaya jIvana pasAra kare che. mauna ekAdazInI ArAdhanAnI sAthe sAthe bhAvanAonA ciMtananI vAta jJAnI puruSoe ati mahattvanI batAvI che. A vAtane prAyaH tame loko bhUlI gayA cho. tenA phaLasvarUpe tame bAhya dharmakriyAo karavA chatAM paNa azAnta, vyathita, ane becena raho cho. je rIte duniyAmAM loko sArI vAta sAMbhaLIne, jANIne anumodanA kare che, anusaraNa kare che, e rIte e vAtano khoTo phAyado paNa uThAvavAno prayatna kare che. jevI vyaktinI dRSTi ! coronI eka ToLIe suvratanI havelImAM agiyArasanA divase corI karavAnI yojanA banAvI. coroe jANakArI meLavI lIdhI hatI ke suvratanI havelImAM koI cokIdAra nathI. ane suvrata rAtabhara dharmadhyAnamAM nimagna rahe che. koI rokaToka karanAruM nathI...!" sabhAmAMthI : suvrata zreSThI sivAya emanI agiyAra patnIo to hatI ne ? 2010_03 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 parva-pravacanamALA mahArAjazrI rAtre patnIo paNa suvrata zreSThInI sAthe kAyotsarga dhyAnamAM magna rahetI hatI. jIvananI dareka pravRttimAM suvrata zeThane patnIono sAtha maLato hato. parivAra pUrNarUpe suvratane anukULa hato. suvatanI havelImAM corIno praveza: coroe corI karavA mATe rAtrinA samaye suvratanI havelImAM praveza karyo. suvrata parivAra sahita kAyotsargadhyAnamAM lIna hatA. corone to majA paDI gaI. temaNe to uThAvI zakAya teTalA mAla-dhana bAMdhI lIdhAM. teo nizciMta hatA, nirbhaya hatA. rAtrino cotho prahara zarU thaI gayo hato. jayAre teo havelInA dvAre pahoMcyA to teo tyAM ja coMTI gayA. sthira-sajjaDa thaI gayA !! sabhAmAMthI evuM kevI rIte banyuM? mahArAjazrI evuM zAsanadevIe karyuM ! thara fkSata kSataH je mANasa potAnA dayamAM dharmane sthAna Ape che, enI rakSA dharma kare che. suvrata ane temanI patnIonA rdayamAM dharma avicaLa hato! temaNe dhananI rakSA mATe dharma na choDayo. enA pratye teo anAsakta hatAM; dharmamAM pUrNarUpe Asakta hatAM eTalA mATe divya tattvo jAgRta thaI gayAM. zAsanadevI jAgRta thaI gaI ane corone havelInA mukhya dvAra para ja coMTADI dIdhA! je manuSyamAM utkRSTa puNyakarma ane utkRSTa dharmano samanvaya hoya che e manuSyane daivIzaktinI rakSA maLI jAya che. suvratane be vAto prApta hatI-eka to utkRSTa puNya ane utkRSTa dharma! eTalA mATe te daivIkRpAne pAtra banyA hatA. dharma eTale mAtra bAhya dharmakriyA na samajatA. dharma to bhItaranuM tattva che. "gharSa virAmavo dharma cittamAM pedA thAya che. ane aMdara phAlephule che. eTale dharmanI abhivyakti koIvAra bahAra thAya che to koIvAra nathI paNa thatI. suvrata zeTha jevI rIte pAMca indriyonA viSaya pratye virakata hatA e ja rIte samagra jIvasRSTi pratye maitrIbhAva rAkhanArA hatA. duHkhI jIvo pratye karuNAbhAvavALA hatA, ane pApI jIvo pratye paNa dayALu hatA. cittamAM dharmano janma vairAgya ane maitrIbhAvathI thAya che. AdhyAtmika utthAna mATe A be bhAva Avazyaka che. coro pratye dayAbhAvaH prabhAte jayAre suvrata zreSThI havelInA dvAra upara corone dhana-mAla sahita UbhelA jue che. temane Azcarya thayuM."A loko cora lAge che corI karIne teo ahIM zA mATe UbhA che? jo koTavAla nagararakSako sAthe Avaze to pakaDAI jaze 2010_03 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mauna ekAdazI pravacana-1 191 ane zULI upara caDI jaze." suvrata vicAratA ja hatAM teTalAmAM to koTavAla tyAM AvI pahoMcyA. corone pakaDI lIdhA. koTavAle corone kahyuM "are duSTo, tamane kevI pApabuddhi sUjhI ke tame dhamatmiA suvrata zreSThInA ghera corI karavA AvyA? enI sajA haze tamAro vadha !" suvrata zreSThInuM daya kaMpavA lAgyuM: "are re ! mArA dhananA nimitte A cora bicArA mAryA jaze... dhikkAra che AvI dhana-saMpattine... game tema karIne teo bacI jAya to temane khUba dhana ApIne corInA pApamAMthI mukta karAvI dauM." zAsanadevIe suvatanA zubha Azayane jANI lIdho. koTavAla sahita sarva nagararakSako paNa tyAM ja taMbhita karI dIdhA. prabhAta thaI ja gayuM hatuM. havelInI sAme hajAra-be hajAra strIpuruSo ekaThAM thaI gayAM. darekane Azcarya thatuM hatuM. badhAM suvrata zreSThInI prazaMsA karatAM hatAM. mahArAjA pAse samAcAra pahoMcI gayA. mahArAjA jAte ja suvratane tyAM padhAryA. suvate mahArAjAnuM svAgata karyuM : "sute kahyuM : "mahArAjA, Apa A corone abhayadAna ApavAnI kRpA karo. pharIthI A loko corI nahIM kare, emane corInuM pApa na karavuM paDe eTaluM dhana huM temane ApIza." suvratanA AgrahathI mahArAjAe corone abhayadAna ApyuM. temane baMdhanamukta karyA. zAsanadevIe sainikone mukta karyA. suvate corone puSkaLa dhana ApyuM ane temane choDI mUkayA. rAjAe suvratane khUba dhanyavAda ApyA. suvrata: anAsakta yogI: basa, A ghaTanAmAMthI be bAbato spaSTa thaI ne? dhanamAla pratye vairAgya ane jIva pratye karuNA. jo dhanasaMpatti mATe rAga-anurAga hota to pravAte corone jotAM jabarADA pADavAnI zarUAta karI devAmAM Avata, nagararakSaka Ave tyAre tarata ja phariyAda ApIne corone pakaDAvI devAmAM Avata. corone vadhanI zikSA thatAM khuza thAta ! paraMtu suvate AvuM kazuM na karyuM. temanA manamAM coro mATe paNa dayAbhAva utpanna thayo. bhaviSyamAM teo corI na kare eTalA mATe temane puSkaLa dhana ApyuM. dayAbhAva vagara A zakya che? e paNa aparAdhI pratye dayA ! pApI pratye dayA! aMtarAtmAnI sAkSIe vicAra karo. * je niraparAdhI che, jeNe tamAro eka paNa aparAdha karyo nathI, tenA pratye paNa tamArA dayamAM maitrIbhAva yA karuNAbhAva che? 2010_03 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 parva-pravacanamALA * koI moTo aparAdha nahIM, nAnakaDI corI ja karI hoya. tamArAM be rUpiyAnAM slIpa2 laI gayo hoya, ane e paNa tame be mAsa paheryAM hoya, te cora jo pakaDAI jAya to tame zuM karo ? sabhAmAMthI : te kamajora hoya to ame ene mAryA vagara na choDIe... ! mahArAjazrI : have tame suvrata zreSThInI karuNAno vicAra karo. kema enA upara zAsanadevInI kRpA thaI ane zA mATe tamArI upara koI yakSa-rAkSasanI ya kRpA nathI thatI : samajI gayA ne ? suvratanA hRdayamAM saMsAranA koIpaNa jIva pratye dveSa na hato, zatrutA na hatI ane duHkhI-pApI jIvo pratye atyaMta karuNA hatI. aparAdhI manuSyo pratye paNa manamAM roSa utpanna thato na hato. A eka moTI vAta che; ane A vAtanuM rahasya chUpAyuM hatuM enA anAsakti bhAvamAM ! e anAsakta yogI hatA. anAsakta puruSa ja rAgadveSanI tIvratAthI bacI zake che. eka vAta na bhUlo ke suvrata saMsArI hatA. emane ghara hatuM, piravAra hato. tame loko vAtavAtamAM... "ame to saMsArI chIe... amAre gharabAra che... amAre to dareka vAtamAM vicAravuM paDe che." evI vAta karo cho ne ? evI vAto karIne tame tamAro mamatvabhAva, AsaktibhAva TakAvI rAkho cho. pApone kartavyarUpa mAnIne pApothI nirbhaya ane nizcaMta banI gayA cho. sAcI vAta che ne ? jJAnavRSTi khulatAM sAdhu hoya yA gRhastha hoya, bhautika sukho pratye anAsaktino bhAva ane jIvo pratye maitrIno bhAva jAgRta thayA sivAya raheto nathI. jJAnavRSTi khulavI joIe. te na khule to e sAdhu hoya yA saMsArI hoya, Asaktino bhAva ane zatrutAno bhAva rahevAno ja. suvratanI havelImAM Aga H na mauna ekAdazInI ArAdhanA karatAM karatAM suvrata zreSThInI jJAnavRSTi khUlI gaI hatI. saMsAranuM vAstavika svarUpa temaNe jANI lIdhuM hatuM. jJAnanA prakAzamAM ja teo dareka ghaTanAne, dareka prasaMgane jotA hatA. bIje ja divase (corI thaI tenA pachI) suvratanI havelImAM Aga lAgI gaI acAnaka ! paraMtu na koI jAnahAni thaI ke na to dhanahAni thaI ! suvrata sarasa rIte bacI gayA. daivI kRpA vagara A saMbhava na hatuM. pUrI zaurInagarI jANe ke Aga bujhAvavA ekaThI thaI gaI hatI. suvratanuM badhuM ja bacI javAthI naga2vAsI loko suvratanAM muktakaMThe vakhANa karatAM hatAM, suvratanAM guNagAna gAtAM hatAM, suvratanI ekAdazIno mahimA gAtAM hatAM : paraMtu suvrata zreSThI gaMbhIra hatA, UMDA ciMtanamAM DUbI gayA hatA. 2010_03 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mauna ekAdazI pravacana-1 193 Aga upara ciMtanaH suvrata ane temanI agiyAra patnIonA manamAM koI glAni nathI, udAsInatA nathI. A rIte Aga lAgavI, emane svAbhAvika lAge che. bhautika padArthonI kSaNikatA, anityatA, kSaNabhaMguratAthI teo suparicita hatA. ciMtana kare che - "kAle corIno banAva banyo, Aje Aga lAgI. jo ke badhI saMpatti bacI gaI. paraMtu A ghaTanAo mane jAgRta karavA to nathI banIne? mAre gRhavAsano tyAga karavo joIe. cAritradharmano svIkAra karIne mAre karmakSayano puruSArtha karavo joIe. mArA parama saubhAgyathI mane parama karuNAvaMta paramAtmA jinezvaradevanuM zAsana maLyuM che. mAno ke bhavasAgara taravA mATenI naukA maLI che ! have mAre bhavasAgaramAM DUbavuM nathI. huM saMyamadharma svIkArIza to mArI sAthe agiyAra patnIo paNa saMyamadharma svIkAraze. te paNa karmakSaya karIne mukti pAmaze. parama sukha AnaMda pAmI zakaze. have mAre zA mATe vilaMba karavo joIe? nA, have to mAre zIdhrAtizIdhra cAritradhama svIkArI levo joIe." A rIte suvate vicAra karyo ane potAnI patnIone kahyuM : patnIo paNa bhItarathI to virakata hatI ja ! corI ane AganI be ghaTanAoe temane hacamacAvI nAMkhI hatI. vizeSamAM, te badhI ja patnIo, patinA nirNayano saharSa svIkAra karanArI hatI. cAritradharmano svIkAra karavA badhI patnIo taiyAra thaI gaI. suvrata parivAra sAthe cAritra le che? AcArya jayazekharasUrijInI pAse suvate saparivAra cAritradharmano svIkAra karI lIdho. zrI jayazekharasUrijI cAra jJAnanA dhAraka hatA. (matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna ane mana:paryavajJAna) suvratanI agiyAra patnIoe cAritradharma svIkArIne e divasathI eka mahinAnA upavAsa zarU karI dIdhA. jema ke temane mATe anazana thaI ja gayuM. eka mAsanA upavAsa karIne, sarva karmono kSaya karIne te sarve siddha-buddha banI gaI. suvratanI pahelAM suvratanI patnIoe mukti meLavI lIdhI. mahAtmA suvate temanA sAdhujIvanamAM khUba ja tapazcaryA karI. temaNe eka vAra cha mAsanA upavAsa karyA, cAra vAra 4-4 mahinAnA ane 100 ama karI, 200 chaThTha (belA) karyA. ghora pIDAmAM amRtaciMtanaH eka divase eka vyaMtaradeve eka sAdhunI zArIrika vedanA suvratanA zarIramAM 2010_03 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 parva-pravacanamALA saMkramita karI dIdhI. suvrata muni vedanAgrasta thaI gayA. suvrata munine e divase pratijJA hatI ke mauna rahevuM ane upAzrayanI bahAra na javuM. vyaMtaradeve kahyuM : "he muni suvata, tuM pAsenA gharamAM jA ane tarata ja auSadha laI Ava." paraMtu suvrata to potAnI pratijJAmAM aDaga hatA, te upAzrayanI bahAra na gayA. vedanA sahana karatA rahyA. baMtare suvata upara prahAra karI dIdho. suvratanA zarIramAM tIvra vedanA upaDI, paraMtu e samaye te ciMtana kare che. arhanto bhagavanto ye, sAdhavo gaNadhAriNaH indrAzcandrA dinendrAzca, nAgendra-vyantarendrakAH // sacakravartino vAsudevAH pratinArAyaNAH / baladevA narAdhIzA, mAnavA apare'pi ca // karmaNA pApinA'nena te sarve'pi viDaMbitAH / kiyanmAtro varAko'haM purastAt tasya karmaNaH // are jIva ! kSamasva tvamuditaM karma te'sti yat / tad bhogena vinA naiva prakSIyante kadAcana / / arihaMta bhagavaMta, gaNadhara, sAdhu, Indra, caMdra, sUrya nAgendra vyaMtarendra, cakravartI vAsudeva, prativAsudeva baLadeva rAjA mahArAjA, ane bIjA loko pApakarmonA udayathI dukhI thayA che. to pachI te karmanI sAme tuccha evo huM koNa? he AtmanuM tAruM pApakarma udayamAM AvyuM che tuM ene (vyaMtarane) kSamA kara. karma bhogavyA vagara teno kadIya kSaya nahIM thAya. A rIte suvata munie karmavipAkanAmanuM dhyAna dharyuM. ane dharmadhyAnanA sahAre temaNe ArtadhyAna ane raudradhyAnane manamAM na AvavA dIdhuM. te apUrva samatAbhAvamAM sthira rahyA. AtmasvarUpanA ciMtana-mananamAM lIna banyA. mRtyuthI nirbhayaH te vicAra kare che - laddhaM aladdhapuvvaM jiNapavayaNa subhAsiyaM abhayabhUyaM / gahio suggaimaggo nAhaM maraNAo bihemi // vItelAM anaMta janmomAM je kadI prApta nathI thayAM evA amRtasamAna jinavacanonAM subhASita mane maLI gayAM che. meM sadgatino mArga meLavI lIdho che. have huM motathI Darato nathI." 2010_03 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mauna ekAdazI pravacana-1 195 mRtyuthI suvrata nirbhaya banI gayA. nirbhaya banAvanArAM be tattvo hatAM - amRta samAna jinavacananI prApti, ane sadgatinA mArganI prApti. e mahAmunine amRta samAna lAgyuM hatuM jinavacana ! jinavacanonA manana-ciMtana-anuzIlanathI temaNe amRtano AsvAda karyo hato. te jAte ja amRtamaya banI gayA hatA emane kaSAyonuM jhera kevI rIte asara karI zake? upasarga karanArA vyaMtaradeva upara temanA manamAM rajamAtra paNa roSa pedA thayo na hato. jIvana ane mRtyu samAna ja pratibhASita thayAM. jIvanano moha na rahyo. mRtyuno bhaya na rahyo. samatAyogI banyA ane cAre ghAtI karmo (jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, mohanIya, ane aMtarAya) no kSaya karIne te kevaLajJAnI banI gayA, vItarAga banI gayA. pUrNa puruSa banI gayA. "mauna ekAdazI" sAthe suvratanuM nAma evuM to joDAyeluM che ke kadIya alaga thaI zake tema nathI. suvratanuM jIvanacaritra uccatama preraNAno strota che. jo jIvAtmAmAM preraNA pAmavAnI yogyatA hoya to suvratanA jIvanacaritramAMthI apUrva preraNA maLI zake che. have AjanA divasanAM traNa kalyANako che te mallinAtha tIrthaMkaranuM romAMcaka jIvanacaritra paNa saMbhaLAvavuM che. 24 tIrthakaromAMthI A eka ja strI-tIrthaMkara che. Aja basa, ATaluM ja. 2010_03 Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 11 pravacana (2) zrI mauna ekAdazI tIrthaMkara mallinAthanuM jIvanacaritra H saMkalanA : mallinAthano pUrvajanma / mitro sAthe mAyA. mahAbalamuni tIrthaMkara - nAmakarma bAMdhe che. 20 sthAnakanI ArAdhanA. laghu siMhaniSkrIDita tapa. sAte munivaro anuttara devalokamAM. devalokamAMthI manuSyalokamAM mallikumArIno janma, rAjA pratibudgha / rAjA candracchAya. arjunaka zrAvakanI kasoTI rAjA ruppI / rAjA zekha rAjA adInazatru / rAjA jitazatru chaye rAjAo mithilAmAM chaye rAjAone pratibodha. cAritra kevaLajJAna : nirvANa, : 2010_03 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 zrI mauna ekAdazI pravacana (2) jaha mallissa mahAbalabhavaMmi titthayaranAmabaMdhe vi / tava visaya theva mAyA jAyA juvaitta-heutti // . Aje zrI mallinAtha bhagavAnanAM traNa kalyANaka che. tame jANo cho ke 24. tIrthakara bhagavaMtomAM A eka ja strI tIrthaMkara che. sabhAmAMthI to pachI mallinAtha kema kahevAya che? mahArAjazrI kAraNa ke bAkInA 23 tIrthakaro "nAtha" athavA "svAmI' kahevAya che. vartamAnamAM ApaNA eka jaina zvetAMbara saMpradAyamAM sAdhvI (mahAsatI)nA nAma sAthe svAmI zabda lagADIe chIe ne? sabhAmAMthI lagADIe chIe ! mahArAjazrI H je rIte teo jyAre gRhasthapayayimAM hatAM tyAre teo mallikumArI kahevAtAM hatAM. pUrvajanmamAM jyAM temaNe tIrthaMkara nAmakarma bAMdhyuM hatuM tyAM sAthe ja "strIveda" nAmanuM mohanIya karma paNa bAMdhI lIdhuM hatuM. pUrvajanmanI vAtaH vAta che jebUdvIpanA pazcima - mahAvideha kSetranI. salilAvatI nagarImAM bala' nAmano rAjA hato. tene eka hajAra rANIo hatI. paTarANI hatI dhAriNI. dhAriNIno putra hato mahAbalakumAra. mahAbalakumAra jyAre yauvanAvasthAmAM Avyo to bala rAjAe ene rAjA banAvyo. mahAbalano putra hato balabhadra. jyAre balabhadra yauvanAvasthAmAM Avyo to teno rAjyAbhiSeka karIne mahAbale potAnA cha mitrarAjAo sAthe cAritradharma aMgIkAra karyo. sAte munivara mitroe maLIne nirNaya karyo: "ApaNe badhA eka ja prakAranI tapazcaryA karIzuM. eTale ke eka muni je tapazcaryA karaze te tapa badhA - sAteya mitro karaze." sAteya munio hatA ne? ghaniSTha mitratA hatI. AMtarika snehabhAva hato. mitro sAthe mAyAH mahAbala muni vicAra kare che - gRhastha jIvanamAM huM mArA mitrothI moTo hato. ahIM paNa moTo chuM. moTo hovAne kAraNe mAre kaMIka vizeSa tapa karavuM joIe. evuM vicArIne jyAre mitra munivaro eka upavAsa karatA tyAre mahAbala munivara be upavAsa karatA. jyAre mitra munivaro be upavAsa karatA tyAre mahAbala muni traNa upavAsa karatA. kahe che kaMI ane kare che kaMI ! A to mAyA che ! mAyAthI strIveda mohanIya karma 2010_03 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 baMdhAya che. mahAbala munie "strIveda" bAMdhI lIdho ! strIveda bAMdhe tene strIno janma maLe H : gaMbhIra vAta che A. dareka manuSye vicAravA jevI vAta che. mahAbala munie koI vaiSayika sukhanI spRhAthI mAyA karI na hatI. koInI sAthe IrSAbhAvathI prerita thaIne paNa mAyA karI na hatI. to paNa "strIveda" bAMdhI lIdho, to je jIva vaiyika sukhanA pralobhanathI, athavA kaSAyone paravaza banIne mAyA-kapaTa kare che, temane strIveda karma bAMdhavuM keTaluM svAbhAvika che ? ApaNA pratye vizvAsa karanArAono vizvAsa bhaMga karavo, emanI sAthe mAyAkapaTa karavAM e nAnuM pApa nathI. mAmulI pApa nathI. sabhAmAMthI H strIveda karma bAMdhavAthI AvanAra janmamAM "strI" thavuM paDe che ne ? mahArAjazrI : hA, strI thavuM paDe che. puruSanI apekSAe strIne zArIrika ane mAnasika kaSTo vadhAre paDe che. eTalA mATe strIjanma pAmavo e hIna mAnavAmAM AvyuM che. AdhyAtmika dRSTithI koI hIna nathI. na puruSa hIna che, na to strI hIna che. je rIte puruSa potAnA AtmAne zuddha-vizuddha karI zake che e ja rIte strI potAnA AtmAne zuddha-vizuddha karI zake che. "strIveda" ane "puruSaveda"no saMbaMdha zarIra ane manovRttionI sAthe joDAyelo che. A dRSTithI pUrNajJAnI puruSoe mokSamArganI ArAdhanAnA vyavahAranI maryAdAo pratipAdita karI che. mokSamArga to baMne mATe eka ja che, paraMtu strIno vyavahAramArga ane puruSano vyavahAramArga-kyAMka kyAMka alaga hoya che, to koIka sthaLe eka jevo hoya che. mahAbala muni tIrthaMkara - nAmakarma bAMdhe che * parva-pravacanamALA mahAbala munie "strIveda" mohanIya karma bAMdhyuM, e rIte temaNe 20 sthAnaka tapanI bhavya ArAdhanA karIne jIvamAtra pratye utkRSTa karuNAbhAva dhAraNa karIne "tIrthaMkara nAmakarma" paNa bAMdhI lIdhuM. vIsa sthAnakanI ArAdhanA : 1. temaNe "arihaMta-pada"nI tapa ane dhyAnathI ArAdhanA karI. 2. "siddhi-pada"nI tapa ane dhyAnathI ArAdhanA karI. 3. "pravacana-pada"nI tapa ane dhyAnathI ArAdhanA karI. 4. gurupadanI, 2010_03 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 199 zrI mauna ekAdazI pravacana-(2) pa. sthavira padanI, 6. bahuzruta pada temaja 7. tapasvInI sevA Adara karavA sAthe e padanI tapazcaryA sahita ArAdhanA karI. 8. punaH punaH jJAnopAsanA karatAM tapazcaryA karI. 9. samyagu darzanamAM koI doSa na lagADyo. 10. vinaya dharmanuM yathArtha pAlana karyuM. 11. Avazyaka dharmakriyAonuM niraticAra pAlana karyuM. 12. mUlottara guNonuM doSarahita pAlana karyuM. 13. hamezAM anityAdi bhAvanAonuM ciMtana-manana karyuM. 14. tapa-padanI ArAdhanA karI. 15. tyAga (dAna)-padanI ArAdhanA karI. 16. vaiyAvacca (sevA) karatA rahyA. 17. gurusevA vagerethI cittaprasannatA prApta karatA rahyA. 18. zrutabhakti karatA rahyA, 19. pravacana - prabhAvanA karatA rahyA ane 20. abhinava jJAna-prApti karatA rahyA. A prakAranI dravya-bhAvAtmaka ArAdhanAnI sAthe e mahApuruSamAM samagra jIvasRSTi pratye zreSTha karuNAbhAvanA hatI. bhAvanA ane ArAdhanAnA sugama saMyogathI tIrthakara nAmakarmano janma thAya che. mahAbala muninA AtmAmAM tIrthakara thavAnuM bIja naMkhAI gayuM. laghu siMhaniSkrIDita tapaH mahAbala munivare potAnA cha munivaronI sAthe eka viziSTa tapazcaryA karI. e tapanuM nAma che - "laghu siMhaniSkrIDita tapa." je rIte siMha AgaLa jAya che, ane pAchuM vaLIne jue che, e rIte A tapa karavAmAM Ave che. siMhAvalokananI jema A tapa karavAmAM Ave che. jevI rIte eka upavAsa karyo. pAraNAM karIne be upavAsa karyo. pAraNAM karIne pharIthI eka upavAsa karavAno. pachI traNa upavAsa. pAraNAM karIne pharIthI be upavAsa karavAnA, pachI cAra upavAsa, pAraNAM ane traNa upavAsa. pachI pAMca upavAsa, pAraNAM ane cAra 2010_03 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 pUrva-pravacanamALA upavAsa. pachI cha upavAsa, pAraNAM ane pAMca upavAsa. tenA pachI sAta upavAsa, pAraNAM ane cha upavAsa. te pachI ATha upavAsa, pAraNAM ane sAta upavAsa. aMtamAM nava upavAsa, pAraNAM ane ATha upavAsa. have UtaratA kramamAM upavAsa zarU karavAnA, pAchaLathI zarU karavAnA. A rIte cha mAsa ane sAta divasanI pahelI paripATI pUrNa thAya che. A prathama paripATImAM dareka pAraNAMmAM vigaya (ghI, tela, dUdha, dahIM, goLa, sAkara)no upayoga karavAmAM Ave che. bIjI paripATImAM vigayano upayoga - pAraNAMmAM ka2vAmAM Avato nathI. trIjI paripATImAM pAraNAM alepakRt vastuthI karavAmAM Ave che. cothI paripATImAM pAraNAM AyaMbilathI karavAmAM Ave che. A rIte cAre paripATInA maLIne 2 varSa ane 28 divasa thAya che. "mahA siMha niSkrIDita tapa" mAM A prakAranI cAra paripATI hoya che. paraMtu eka paripATI 1 varSa, cha mAsa ane 18 divasanI hoya che. cAre paripATIno samaya cha varSa, 2 mAsa ane 12 divasano hoya che. dareka pirapATImAM 16 upavAsa sudhI caDhavAnuM hoya che ane pachI UtaravAnuM hoya che. sAte munivaro anuttara devalokamAM : ghora, vIra ane ugra tapazcaryAthI sAte munivaronAM zarIra asthipiMjara jevAM thaI gayAM. bhItaranA kaSAyo paNa naSTa thaI gayA. 84 lAkha pUrva-varSonuM AyuSya pUrNa thaI gayuM. sAteya munivaro anuttara devalokamAM "jayanta" deva vimAnamAM deva thayA. badhA devomAM anuttara devaloka zreSTha gaNavAmAM Ave che. vaibhava paNa zreSTha ane vairAgya paNa zreSTha ! tyAM vaiSayika sukhonI icchA paNa nathI thatI. sukhabhoga to dUra rahyA. tyAM devonI sthiti nirvikAra jevI hoya che. 32 sAgaropama varSanuM AyuSya hoya che jayanta vimAnamAM - asaMkhya varSa ! sabhAmAMthI : "sAgaropama"no artha zuM thAya che ? mahArAjazrI : kAlagaNanAno jainAgamono eka pAribhASika zabda che. "palyogama" ane "sAgaropama." A be zabdo samajI levA joIe. jaina AgamagraMthomAM jyAM devaloka yA narakalokanuM varNana Ave che tyAM A zabdo Ave che. Aje to samajAvavAno samaya nathI paNa koIka vAra samaya maLatAM samajAvIza. anuttara devalokanA deva potAno jIvanakALa tattvaciMtanamAM, tatttaramaNatAmAM vyatIta kare che. temAM ja sukha ane temAM ja AnaMda. sAte munionA AtmAo devaparyAyamAM A rIte jIvana vyatIta kare che. 2010_03 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mauna ekAdazI pravacana (2) devalokamAMthI manuSyalokamAM H mahAbala muninA AtmAnA devabhavanuM AyuSya saMpUrNa 32 sAgaropamanuM hatuM. jyAre bAkInA cha munivaronA AtmAonuM kaMIka ochAM varSa, paNa e rIte 32 sAgaropamanuM hatuM. AyuSya pUrNa thatAM sAteyanuM avataraNa A bharatakSetramAM rAjakuLomAM thAya che. cha jaNa to rAjA banyA che - eka rAjakumArI bane che ! - eka kozaladezano rAjA pratibuddha banyo. - bIjo aMgadezano rAjA caMdracchAya banyo. - trIjo kuNAladezano rAjA ruppI banyo. - cotho kAzIdezano rAjA zaMkha banyo. - pAMcamo kurudezano rAjA adInazatru banyo. - chaThTho pAMcAladezano rAjA jitazatru banyo. mallikumArIno janma H mahAbala munino AtmA devalokamAMthI cyavana pAmIne mithilA nagarImAM rAjA kuMbhanI paTarANI prabhAvatInI kukSimAM Avyo. e samaye azvinI nakSatra hatuM. rANI prabhAvatI devIe 14 mahAsvapno joyAM. rANI garbhavatI thaI. samaya pUrNa thatAM rANIe putrIne janma Apyo. enuM nAma mallikumArI rAkhavAmAM AvyuM. 201 jyAre mallikumArI yuvAvasthA prApta kare che tyAre A chae rAjAonAM manamAM kevAM kevAM nimittothI mallikumArI pratye anurAga pedA thAya che e majAnI vAta che. pUrvajanmano sneha koI ne koI kAraNe - nimitte udayamAM AvI ja jAya che. have sAMbhaLo, prathama mitra rAjA pratibuddha kevI rIte mallikumArI pratye anurAgI banI jAya che. rAjA pratibuddha : kozaladezamAM prativarSa nAgapUjAno mahotsava manAvavAmAM Ave che. rAjA-rANI paNa A mahotsavamAM sAmela thatAM hatAM. nAgapUjAno divasa Avyo. rAjAnI AjJAthI mALIe paMcavarNanAM puSpono suMdara daDo banAvyo. vividha raMganA sugaMdhI puSponA latAmaMDapo banAvyA. rAjasevakoe AkhA nagarane svaccha toraNamALAothI sajAvyuM. rAjA-rANIe nAgadevanI pUjA karI ane latAmaMDapamAM gayAM. latAmaMDapamAM maMtrImaMDaLa paNa upasthita hatuM. mALIe rAjAne paMcavarNanAM puSpono banAvelo daDo 2010_03 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 parva-pravacanamALA bheTa Apyo. daDo joIne rAjA khUba ja prasanna thayo. teNe mahAmaMtrIne pUchyuM "Avo daDo Ape bIje kyAMya joyo che?" mahAmaMtrIe kahyuM "mahArAjA, jyAre huM mithilA gayo hato, tyAre tyAMnA rAjA kuMbharAjanI putrI mallikumArInI pAse je daDo joyo hato te A daDA karatAM lAkha gaNo vadhAre suMdara hato mahArAjA, e rAjakumArI paNa anupama tejathI zobhAyamAna che." mahAmaMtrIe to saraLabhAvathI mallikumArInI prazaMsA karI, paraMtu prazaMsA sAMbhaLatAM ja pratibaddha rAjA mallikumArI pratye anurAgavAna banI gayo. teNe tarata ja rAjadUtane bolAvyo ane saMdeza Apyo "tuM mithilA jA ane rAjA kuMbhane kaheje, kozalapati ApanI putrI malli sAthe lagna karavA mAge che." dUta saMdeza laIne mithilA tarapha ravAnA thaI gayo. juo janmajanmAntaranA saMskArono kevo prabhAva hoya che ! rAjA pratibuddha mallikumArIne joI nathI. mAtra prazaMsA ja sAMbhaLI ane anurAgI banI gayo ! AvI ja sthiti aMgadezanA rAjA caMdracchAyanI banI! rAjA caMdracchAyaH e samaye aMgadezanI rAjadhAnI hatI caMpAnagarI. caMpAnagarImAM eka karoDapati zrAvaka hato. tenuM nAma hatuM ahaMnaka. ahanaka jevo zrImaMta hato tevo ja dhImaMta ane zraddhAvaMta hato. paramAtmA jinezvaradeva pratye temanA ddhayamAM ananya zraddhA hatI. enI avicaLa dharmazraddhAnI prazaMsA devalokamAM indra potAnI sabhAmAM karI. e kALa tIrthaMkarono hato. e kALamAM deva-devendro A dezamAM AvatA-jatA hatA. uttama-zreSTha bhAvavALA manuSyone devadarzana sulabha rahetAM hatAM. jinazAsanane samarpita mahAmanA puruSonI prazaMsA deva-devendra paNa karatA hatA. ahaMnaka zrAvakanI prazaMsA devasabhAmAM beThelA eka devane na gamI. teNe ahaMnnakanI kasoTI karavAno vicAra karyo. ahaMnnaka zrAvakanI kasoTI: ahaMnaka zrAvakano vepAra samudramArge cAlato hato. hajAro jahAjonI sAthe ahaMnnaka samudramArgathI jato hato. te potAnA jahAjamAM svastha rIte beTho hato. acAnaka samudramAM tophAna AvyuM. samudramAM mojAM garjanA karIne UchaLavA lAgyAM; ane bhayaMkara raudrarUpI pizAca samudramAM prakaTa thayo. badhA ja nAviko, rakSako vagere bhayabhIta thaI gayA.... kaMpavA lAgyA. paraMtu ahaMnnaka jarAya vicalita na thayo. 2010_03 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mauna ekAdazI pravacana (2) 203 pizAca tIkSNa khaDga laIne arjunaka pAse AvIne bolyo H " tAruM samyakatva choDI de, nahIM choDe to tArAM badhAM jahAjone AkAzamAM uchALI daIza....ane samudramAM DubADI daIza." to paNa arhannaka nirbhaya rahyo. vastrathI bhUmipramArjana karIne teNe sAgArika anazana laI lIdhuM. "namutyurNa" sUtrano pATha karIne teNe pratijJA dhAraNa karI lIdhI. jaiNaM ahaM etto uvasaggAto muJcAmi to me kappati / pAritae, na muJcAmi to me tahA paccakaravAI avve // - jo huM A upasargathI mukta thaIza to ja anazana choDIza. jo upasargathI mukta nahIM thAuM to mAruM paccakakhANa kAyama raheze, huM anazana nahIM choDuM. ahanake kAyotsarga-dhyAnamAM lInatA prApta karI lIdhI ! yAda rAkho, nirbhaya ane nirAkula mANasa ja saMkaTamAM dhyAnamagna thaI zake che. sabhAmAMthI ; ame loko to saMkaTa vagara paNa dhyAnamAM sthira nathI rahI zakatA. mahArAjazrI : Asakti bharI paDI che hradayamAM, pachI dhyAnamAM sthira kevI rIte rahI zako ? anityAdi bhAvanAothI hdayane anAsakta banAvyA vagara dhyAnamagnatA saMbhavI ja na zake. arhannaka zrAvaka anAsakta yogI hatA. karoDo rUpiyAnI saMpatti hovA chatAM paNa saMpattinuM mamatva na hatuM ! are ! jIvanano paNa moha na hato. ane eka siddhAMta samajI lo ke jene jIvana-moha hoto nathI, tene mRtyubhaya paNa nathI hoto. arjunnaka mRtyuthI ya nirbhaya hatA. temaNe pizAcarUpadhArI devane spaSTa zabdomAM kahI dIdhuM : "tAre je karavuM hoya te karI le. huM samyakatva (samyak zraddhA)no tyAga karavAno nathI." jyAre arjunaka bhayathI vicalita na thayo tyAre pizAce ene lalacAvavAno prayatna karyo. hA koI vAra mANasa pratikULatAo sAme dRDha rahI zake che. paraMtu anukULatAo sAme DagI jAya che. mana DAmADoLa thaI jAya che. eTalA mATe deve arhannakane lalacAvavA prayatna karyo. paraMtu arhannaka thoDo lalacAvAno hato ? deva hArI gayo; arhannakano vijaya thayo. deve potAnuM mULarUpa dhAraNa karyuM ane arhannakanI hArdika prazaMsA karI. deve ahannakane be divya kuMDaLo bheTa ApyAM ane cAlyo gayo. arhannaka vepAra mATe mithilA gayo. tyAM teNe rAjA kuMbhane uttama ratno bheTa ApyAM ane be divya kuMDaLo rAjakumArI malline paheravA ApyAM. mallie keTaloka 2010_03 Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 parva-pravacanamALA samaya kuMDaLo paherIne ahaMnnakane pAchAM ApI dIdhAM. vepAra pUrNa karIne ahaMnnaka caMpAnagarI pahoMcI gayo. teNe potAnA rAjA caMdracchAyane e be divya kuMDaLo bheTa ApyAM. rAjAe ahaMnnakane deza-videzanA samAcAra pUchayA. ahaMnnake mallikumArInI atyaMta prazaMsA karI. prazaMsA sAMbhaLIne caMdracchAya rAjAnA bhItaranA pUrvajanmanA sneha-saMbaMdhanA saMskAro jAgRta thaI gayA. rAjA mallikumArI mATe anurAgavAna banI gayo. e rAjakumArI sAthe lagna karIza." eNe paNa potAno dUta mithilA tarapha ravAnA karyo. je rIte jovAthI rAgadveSa utpanna thAya che, tevI rIte sAMbhaLavAthIya rAgadveSa utpanna thAya che ! preraka hoya che pUrvajanmanA saMskAra! kuNAladezanA rAjA ruppInI bAbatamAM paNa AvuM ja banyuM !! rAjA ruppIH kuNAladezanI rAjadhAnI hatI zrAvatinagarI. rAjA ruppIne "subAhu" nAmanI eka rAjakumArI hatI. tenA cAtumasa snAnano mahotsava Ayojita karavAmAM Avyo. mahotsava khUba ja bhavyatAthI manAvavAmAM Avyo. rAjA ruppIne lAgyuM ke, " Avo cAtumasa snAnano mahotsava kyAMya paNa na thaI zake." teNe deza-videzamAM paribhramaNa karanArA potAnA dUtane pUchyuM he dUta, teM Avo mahotsava koI rAjyamAM joyo che ?" dUte kahyuM: "mahArAjA, jo mAro avinaya thato hoya to kSamA karajo. paraMtu meM mithilAmAM rAjakumArI mallino snAna-mahotsava joyo te advitIya hato, adbhuta hato. evo mahotsava meM kyAMya joyo nathI, ane evI bIjI rAjakumArI paNa meM kyAMya joI nathI." rAjakumArInI prazaMsA sAMbhaLIne rAjA ruppI tenA pratye anurAgavALo banI gayo. teNe dUtane kahyuM: "tuM mithilA jA ane kuMbha rAjAne kahe ke rAjakumArI mallinAM lagna mArI sAthe kare." A rIte ruppI rAjA pUrvajanmanA saMskArone kAraNe mallikumArI upara Asakta banyo. e rIte kAzInareza zaMkha paNa eka nimittathI mallikumArIno premI banI gayo. rAjA zaMkhaH eka divasa mallikumArInAM divya kuMDaLa tUTI gayAM. kuMDaLane joDavA mATe sonI lokone bolAvavAmAM AvyAM. sonIone kuMDaLone joDavA mATe aneka upAyo karyA, 2010_03 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 205 zrI mauna ekAdazI pravacana (2) paraMtu kuMDaLone barAbara sAMdhI na zakyA. kuMbha rAjAne roSa Avyo. temaNe tamAma sonIone dezanikAla karI nAkhyA. A badhA sonIo kAzI pahoMcyA. rAjA zaMkha pAse jaIne temaNe kAzImAM vasavAnI rajA mAgI. rAjAe pUchyuM: "mithilA zA mATe choDI?" sonIoe satya hakIkata jaNAvI dIdhI. sAthe sAthe mallikumArInAM paNa bharapUra vakhANa karyA. sonIonA mukhethI mallikumArInAM vakhANa sAMbhaLIne rAjA zaMkha malli pratye anurAgI banI gayo. teNe paNa mallikumArI sAthe lagna karavA mATe nirNaya karyo ane potAno dUta mithilA ravAnA karI dIdho. rAjA adInazatru kurudezano rAjA hato adanazatru. e mallikumArI pratye kevI rIte anurAgayukta banyo e batAvuM chuM. mallikumArIno bhAI hato malladIna. malladIna citrakaLAno rasika jIva hato. teNe eka citrazALA banAvI. eka citrakAra maMDaLa paNa banAvyuM. keTalAya citrakAro navAM navAM citro banAvavA lAgyA. citrazALA anekavidha citrothI zobhavA lAgI. eka divase jyAre maladIna citrazALAmAM jAya che tyAM mallikumArInuM eka saMpUrNa citra joyuM. e abhuta citra hatuM. mallidIne e citrakArane bolAvIne pUchyuM: "teM A citra kevI rIte banAvyuM?" citrakAre javAba Apyo : "huM manuSyanuM ekAda aMga - upAMga joIne enuM saMpUrNa citra banAvI zakuM chuM. meM eka divasa rAjasabhAmAM paradAnI pAchaLa beThelI rAjakumArInA pagano aMguTho joyo hato, enA AdhAre meM A citra banAvyuM che." rAjakumArane A vAta pasaMda na paDI. teNe e citrakAranA hAthano aMguTho kApI lIdho ane tene dezanikAla karI nAkhyo. ecitrakAra tyAMthI gayo hastinApura. rAjA adInazatru pAse jaIne teNe potAnI vyathA kahI saMbhaLAvI. sAthe sAthe rAjakumArI mallikumArInA guNagAna karyA. rUpa-guNanI khUba ja prazaMsA karI. prazaMsA sAMbhaLIne rAjA mallikumArI pratye anurAgI banI gayo. teNe ya dUta mokalIne mallikumArInuM mAguM karyuM. have pUrvajanmano chaThTho mitra je pAMcAladezano rAjA jitazatru banyo hato te mallikumArI pratye anurAgavALo kevI rIte bane che e jaNAvuM. rAjA jitazatru eka divasanI vAta che. mithilAmAM "cokhA" nAmanI eka patriAjikA AvI. 2010_03 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 parva-pravacanamALA e vedonA adhyayanamAM pAraMgata hatI. te nagaramAM zaucamUlaka dharmano pracAra karI rahI hatI. te mallikumArI pAse AvI. mallikumArIne paNa zaucamUlaka dharma samajAvavAno prayatna karavA lAgI. mallikumArIe evA prazno pUchyA ke cokhA nirUttara thaI gaI. dAsIoe tenI majAka uDAvI. cokkakhA roSAyamAna thaI gaI. te mithilAthI kAMpilyapura pahoMcI. rAjA jitazatra pAse jaIne teNe potAnA zaucadharmanI vAta karI ane aMtapuranI kuzaLatA pUchI. rAjAne eka hajAra rANIo hatI. rAjAe cokhAne aMtaHpuramAM javAnI rajA ApI. cokhA aMtaHpuramAM gaI. jyAre te bahAra AvI tyAre rAjAe pUchyuM : "he parivrAjikA, teM AvuM svarUpavAna aMtaHpura kyAMya joyuM che ?" prazna sAMbhaLIne cokmA hasavA lAgI. teNe mallikumArInA rUpanI bharapeTa prazaMsA karI. prazaMsA sAMbhaLIne jitazatru mallikumArI pratye anurAgI banI gayo ane enI sAthe lagna karavAno nirNaya karIne dUta mithilA tarapha mokalyo. A rIte mallikumArI pratye pUrvajanmanA cha mitro anurAgI banI gayA! eka divase A rAjAonA dUto rAjA kuMbhanI rAjasabhAmAM pahoMcyA ane dareka potapotAnA rAjAnI oLakhANa ApIne mallikumArInI mAgaNI karI. chaye rAjAo mithilAmAM kuMbharAjA A dUtonI vAta sAMbhaLIne stabdha thaI gayo! eka sAthe cha-cha dezanA rAjAo mallikumArInuM mAguM karavA AvyA jANIne tene khUba ja Azcarya thayuM. te to roSAyamAna thaI gayA. dUtono tiraskAra karIne teNe badhAne nagara bahAra kADhI mUkyA. dUtoe to jaIne potapotAnA rAjAone vAta karI. dareka rAjA gusse thaI gayo ane badhA rAjAo potapotAnI senA laIne mithilA pahoMcI gayA. guptacaroe mahArAjA kuMbhane samAcAra ApI dIdhA. mahArAjA kuMbha paNa potAnI vizALa senA laIne yuddhanA medAnamAM AvyA. bhISaNa yuddha zarU thayuM. mahArAjA kuMbhe joyuM ke eka sAthe cha rAjAonI sAme TakavuM zakya nathI. te pAchA killAmAM jatA rahyA. killAnA daravAjA baMdha karI devAmAM AvyA. rAjAoe nagarane cArekorathI gherI lIdhuM. mahArAjA kuMbha bhAre ciMtAmAM DUbI gayA. mallikumArIe kuMbharAjAne kahyuM "pitAjI, Apa ciMtA na karo. Apa pratyeka rAjAnI pAse alaga alaga dUta mokalIne kahevaDAvo ke "tamane mallikumArI ApIza." tyAra pachI dareka rAjAne alaga alaga guptamArgathI mArA udyAnavALA mahelamAM lAvajo. basa, pachI badhuM huM saMbhALI laIza." 2010_03 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mauna ekAdazI pravacana (2) 207 mallikumArI pratye rAjAne pUrNa vizvAsa hato. rAjAe vizvAsapAtra dUtone bolAvIne alaga alaga cha rAjAonI pAse mokalI dIdhA. rAjA kuMbhano saMdezo sAMbhaLIne badhA rAjAo nAcavA lAgyA. badhA mAnavA mAMDavA ke - "mallikumArInuM lagna mArI sAthe thaze." chaye rAjAone pratibodha : gupta mArgo dvArA judA judA rAjAone udyAnanA mahelamAM lAvavAmAM AvyA. mahelanA madhyabhAgamAM eka UMcI vedikA upara mallikumArInI mUrti hatI. rAjAoe e mUrtine joI ane mAnavA lAgyA ke A ja mallikumArI che. badhA rAjAo ekITase mUrtine jotA ja rahyA. tene vAstavika mallikumArI samajIne tenA sauMdaryanuM pAna karavA lAgyA. A samaye mallikumArI sakhIvRMda sAthe tyAM AvI pahoMcI. temaNe guptatAthI mUrtinA mAthA uparathI DhAMkaNa kholI dIdhuM. jevuM DhAMkaNa khulyuM...durgaMdha...durgaMdha phelAI gaI. mAthuM phATI jAya tevI durgaMdha hatI. rAjAoe potapotAnAM uttarIya vastrothI nAka baMdha karI dIdhAM. mallikumArIe rAjAone pUchyuM : "he mahAnubhAvo, zA mATe ApanAM nAka baMdha karIne, pAchA pharIne UbhA cho ?" "zuM karIe ? A durgaMdha amArAthI sahI jatI nathI. zuM khabara ke kyAMthI AvI rahI che ?" "rAjezvaro ! A durgaMdha A pratimAmAMthI AvI rahI che. ke je pratimAne Apa sAkSAt mallikumArI mAnIne enA rUpamAM mugdha banI gayA cho. A pratimA che, mUrti che. enA mAthA uparathI meM DhAMkaNa upADI lIdhuM ...aMdarathI durgaMdha AvI rahI che. huM dararoja A mUrtimAM bhojananA keTalAka piMDa nAkhuM chuM. atyaMta sa-rasa bhojananA piMDa nAkhuM chuM. A durgaMdha e bhojananI che. e A mUrtimAM keTalAya divasothI saDe che. he rAjezvaro, kaMIka vicAra karo. ApaNuM zarIra audArika che. e zarIramAM zuM bhareluM che ? hADakAM, mAMsa, lohI...zarIranI aMdara juo. AvA gaMdA padArthothI bharelA zarIra upara rAga kevo ? manuSyanA bhoga, sukha tuccha che, gaMdA che ane bibhatsa che." rAjAo to sAMbhaLatA ja rahyA...sAMbhaLatA ja gayA ! "keTalI madhura vANI ! keTalI sAcI ane hitakArI vAta kahe che A rAjakumArI ?" mallikumArIe rAjAone pUrvabhava yAda karAvyo. pUrvajanmanI bhavya saMyama-ArAdhanA yAda karAvI. chaye rAjAone tyAM ja pUrvajanmanI smRti AvI gaI ! zubha pariNAma jAgRta thaI gayAM. zubha lezyA prakaTa thaI ane zubha adhyavasAya pedA thaI gayA. temane 2010_03 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 parva-pravacanamALA mallikumArInI vAta yathArtha lAgI. mallikumArIe rAjAone pUchyuM "he narezvaro, huM saMyamadharma grahaNa karIza, Apa. saunI zuM icchA che?" temaNe kahyuM : "ame paNa ApanI sAthe saMyamadharma grahaNa karIzuM." rAjAonI vaiSayika vAsanA kSINa thaI gaI hatI. temaNe mahArAjA kuMbhanI kSamAyAcanA karI ane potapotAnI senA sAthe potAne deza gayA. cAritraH kevaLajJAnaH nivaNiH A rIte mallikumArIe cha rAjAone pratibodha Apyo. tIrthapravartanano samaya thaI gayo hato. lokAntika devoe AvIne vinaMtI karI mayarva tirthaM padi "he bhagavaMta, tIrthanI pravartanA karo." mallikumArIe saMvatsarI dAna ApavAnI zarUAta karI. eka varSa sudhI dAna ApyuM. mAgazara zuklA ekAdazInA divase temaNe cAritra svIkAryuM. temanI sAthe traNaso puraSoe ane traNaso strIoe cAritra grahaNa karyuM. je divase cAritra lIdhuM. e divase aMtima praharamAM temane kevaLajJAnanI utpatti thaI. e cha rAjAo AvyA. mallinAtha bhagavAna pAsethI temaNe paNa cAritra svIkAryuM. mAgazara zuklA ekAdazInA divase janma thayo. mAgazara zuklA ekAdazInA divase dIkSA lIdhI, ane e ja divase kevaLajJAna thayuM. mallinAtha bhagavAnanuM AyuSya paMcAvana hajAra varSanuM hatuM. caitrI zuklA cothanA divase sametazikhara pahADa upara madhyarAtrinA samaye temanuM nivaNa thayuM. emanI sAthe pAMcaso zramaNoe tathA pAMcaso zramaNIoe paNa anazana grahaNa karIne siddhi prApta karI hatI. A rIte "mauna ekAdazI" mahAparvanuM vaizisya samajIne tIrthakara bhagavaMtonA kalyANakonI ArAdhanAmAM maunapUrvaka pravRtta thavuM joIe. je koI manuSya A mahAparvanI ArAdhanA karaze e parama kalyANa pAmaze ane pUrNAnaMda prApta karaze! 2010_03 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 12. poSa dazamI - pravacana (1) bhagavAna pArzvanAthanA 10 bhava : saMkalanA : zrI pArzvanAtha bhagavAnanAM be kalyANakA niSkAma paramAtmaprema ( bhakti. bhava pahelo / kamaTha ane marubhUti. sAdhuparicaya / marubhUti virakta. kamaTha-vasuMdharA viSayAMdha / patana. kamaTha-vasuMdharAno vyabhicAra pakaDAyo. marubhUtinuM ciMtana. samasyAno ukela svastha manathI. marubhUti rAjA araviMdane vAta kare che. kamaThane sajA / dezanikAla. marubhUtinuM samya ciMtana. gharmano janma cittamAM. ayogya jIva kSamA Apato nathI. marubhUtinI udAtta bhAvanA. * marubhUti kamaThane maLe che. te mRtyu / bhava 2 hAthI. rAjA araviMdane vairAgya / dIkSA. hAthIne pratibodha. puNyakarma bAMdhatA raho. * bhava 3H svarga ane naraka. 2010_03 Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 parva-pravacanamALA vande pArzvajinaM prabhAvasadanaM vizvatrayIpAvanaM, zreyo-vRkSavanaM natAmarajanaM saMphullapadmAsanam / siddheH saMvananaM madadudahanaM zraddhAmayUrIghanaM, vighnAlizamanaM khavAjIdamanaM saMsAranirnAzanam // paramAtmA pArzvanAthajInI stavanA karatAM eka kavie kahyuM che ke, "aciMtya prabhAvonA maMdira, traNe bhuvanane pAvana karanArA, kalyANarUpa vRkSonA vana samAna, jemanA caraNomAM deva ane manuSya natamastaka che, praphulla kamalAsanastha, siddhinA saMvananarUpa, madarUpa vRkSonA bALanArA, zraddhArUpa mayUrI mATe vAdaLa samAna, vighnonI paraMparAnuM zamana karanArA indriyarUpa ghoDAonuM damana karanArA ane rAgadveSarUpa saMsArano nAza karanArA zrI pArzvanAtha jinane huM vaMdana karuM chuM." zrI pArzvanAthanAM be kalyANakaH poSa vadI 9, 10, 11 - A traNa divaso zrI pArzvanAtha bhagavAnanI vizeSa ArAdhanAnA divaso che. kAraNa ke dazamano divasa janmakalyANakano divasa che ane ekAdazIno divasa dIkSAkalyANakano divasa che. A be kalyANakonI ArAdhanAupAsanA AjathI zarU karavAmAM Ave che. koI aThThama tapathI, koI traNa ekAsaNAMthI, koI traNa AyaMbilathI A traNa divasonI ArAdhanA karaze. sAthe zrI pArzvanAtha bhagavAnano jApa karaze. pUjA-pratikramaNa-devavaMdana vagere karaze. jyAM jyAM A divasomAM sAdhu-sAdhvIjIno yoga-saMyoga maLe che, tyAM ane pArzvanAtha bhagavAnanA tIrthomAM poSa dazamanI ArAdhanA vizALa janasaMkhyAmAM thAya che. paraMtu ArAdhanA karanArAM strI-puruSomAMthI moTo bhAga bhagavAna pArzvanAthanI daza bhavonI jIvanayAtrA jANatAM nathI. moTA bhAganA loko bhagavAna pArzvanAthane "camatkArI", "prakaTa prabhAvazALI" mAne che. te camatkAro bhagavAna pArzvanAthanA, paraMtu camatkArono anubhava bhaktipUrNa ja karI zake che. bhagavAna pArzvanAthanA premI puruSa ja e aciMtya prabhAvonI anubhUti karI zake che. niSkAma paramAtmaprema / bhaktiH A prema ane bhakti tyAre ja dayamAM pedA thaze, jyAre tame bhagavAna pArzvanAthanA guNone, upakArone ane temanA daza bhavonI jIvanayAtrAne jANazo. eTalA mATe A traNa divasomAM huM daza bhavonI jIvanayAtrA saMbaMdhI pravacano karIza. jema jema tame daza bhavonI vAta sAMbhaLatA jazo tema tema temanA guNa ane upakArone samajatA jazo. 2010_03 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ poSadazamI -pravacana (1) 211 tamArA dayamAM bhagavAna pArzvanAtha pratye niSkAma prema...niSkAma bhakti UbharAtI jaze. te pachI tamAro maMtrajApa ekAgracitta thaze. tamAro pUjApATha premabhAvathI thaze. tamArA zvAsocchavAsamAM pArzvanAtha bhagavAnanuM nAma ekarasa thaI jaze. tame divya AnaMdanI anubhUti karavA lAgazo. A rIte jyAre pArzvanAtha bhagavAnanI sAthe tamAro hArdika saMbaMdha banI jaze, sUkSma bhUmikA upara saMbaMdha baMdhAI jaze, tyAre tamArAmAM zaraNAgatino, samarpaNano bhAva jAgatAM pApakarmonAM baMdhano tUTI jAya che. puNyakarmanAM phaLa maLe che ane AtmA nirbhaya, nizcita ane nirAkuLa banI jAya che. paramAtmA pratye vaLanAra AtmAne nathI paDatuM duHkha ke nathI naDatI azAMti ke nathI rahetI ciMtA! eTalA mATe kahuM chuM ke tame loko paramAtmA-abhimukha bano. tamArA sukhaduHkhonI ciMtA karavAnuM choDI do. paramAtmA-bhakta potAnAM sukhadukhonI ciMtA karato ja nathI. eka vAta sArI rIte samajI lo ke pratyeka jIvAtmA karmabaMdhanathI baMdhAyelo che. jakaDAyelo che. eTalA mATe tenA jIvanamAM sukhaduHkhanAM dvandro to cAlatAM ja raheze. sAmAnya manuSyanI saMsArayAtrA hoya ke tIrthakaronI bhavayAtrA hoya ! sukhaduHkhanAM dvanDo to cAlyA ja karavAnAM. je AtmA A dvandrothI mUMjhAto nathI, akaLAto nathI, samatA dhAraNa kare che, te mahAtmA kahevAya che. samatA ane samAdhi jene sahajatAthI prApta thAya che te mahAtmA bhavayAtrAne jaladI pUrNa karIne ajara - amara ane akSaya banI jAya che. bhagavAna pArzvanAthe je bhavamAM samyagu darzana prApta karyuM hatuM e marubhUtinA bhavamAM ja samatA ane samAdhinA svAmI hatA. bhava 1- kamaTha ane marubhUtiH potanapura nAmanuM nagara hatuM. rAjAnuM nAma hatuM araviMda ane rANInuM nAma hatuM dhAriNI. rAjA araviMdanI sabhAmAM rAjapurohita vizvabhUti mahattvapUrNa sthAna dharAvatA hatA. rAjA araviMdanI temanI upara parama kRpA hatI. vizvabhUtine be dIkarA hatA. moTAnuM nAma hatuM marabhUti ane nAnAnuM nAma hatuM kamaTha. vizvabhUtie baMne dIkarAone sAruM zikSaNa ane sArA saMskAra ApavA prayatna karyo, paraMtu pariNAma apUrNa AvyuM. marabhUtie sAruM zikSaNa meLavyuM, sArA saMskAra prApta karyA. te guNavAna, cAritravAna banyo, jyAre kamaTha barAbara tenAthI viruddha guNa dharAvanAro banyo. durguNI, dveSI, ghamaMDI ane kharAba cAritravALo thayo. tIrthakaroe A viSayamAM eka satya tAravyuM che. sArA nimittonI asara sArA 2010_03 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 parva-pravacanamALA upAdAno para thAya che. upAdAna sAra na hoya to nimittanI sArI asara paDatI nathI. upAdAna che AtmA, AtmAnI upara kamano bhAra vadhAre hoya che. karmothI te pUrNatayA abhibhUta thAya to uttama - zreSTha nimittonI paNa enA upara koI asara paDatI nathI. svayaM tIrthakarano upadeza sAMbhaLavA maLe to paNa e AtmA sudharato nathI. kamaThanI bAbatamAM paNa AvuM ja banyuM. enA AtmAnI pariNati ja evI hatI. purohita vizvabhUti tathA tenI patnI anuddharA baMne ciMtita hatAM kamaThanA kusaMskAronI bAbatamAM. temaNe vicAryuM ke - lagna karyA pachI A chokaro sudharI jaze." sabhAmAMthI ame loko paNa evuM ja vicArIe chIe. mahArAjazrI saMsArI lokonI vicAravAnI paddhati samAna ja hoya che ne? vizvabhUti tathA anuddharA paNa tamArA jevAM saMsArI ja hatAM. temaNe marabhatinAM lagna 'vasuMdharA nAmanI brAhmaNa kanyA sAthe karyA ane kamaThanAM lagna "arA" nAmanI bhUdevakanyA sAthe karyA. baMne putronAM lagna karyA pachI thoDAMka ja varSomAM vizvabhUti ane anuddharAno svargavAsa thayo. rAjA araviMde marubhUtine "rAjapurohita"nuM pada arpaNa karyuM. marabhUti rAjAno parama vizvAsu puraSa banI gayo. marabhUtinI kAryadakSatA temaja guNavaibhava joIne rAjA araviMda pUrNa prasanna rahevA lAgyo. sAdhu-paricaya: marubhUti viraktaH A bAju eka divase potanapuramAM harizcaMdra nAmanA munirAja padhAryA. rAjA araviMda sAdhu-saMto pUjaka hato. rAjapuruSonA paricaye teNe sAruM tattvajJAna pas prApta karyuM hatuM. rAjAe munirAjanA Agamana vize sAMbhaLIne tarata ja prajAne jANa karI dIdhI. rAjA ane prajA badhAM ja munirAjanAM darzana karavA tathA upadeza sAMbhaLavA nagaranI bahAranA udyAnamAM pahoMcyA. munirAje tyAM kaSAyatyAga ane viSayavairAgya upara preraNAdAyI upadeza Apyo. upadezanI asara sauthI vadhAre marubhUti para paDI. tenA dayamAM vairAgyabhAva pedA thayo. saMsAranA vaiSayika sukho pratye tenuM mana udAsa banI gayuM. apAra sukha vaibhava pAse hovA chatAM paNa anAsakta bhAvathI jIvavA lAgyo. vaiSayika sukho pratye anAsakti ApatAM kaSAyo sahaja rIte maMda paDI jAya che. marubhUtinAM krodha, mAna-mAyA-lobha paNa maMda paDI gayA. svAbhAvika che ke vairAgI banelA marubhUtithI tenI patnI vasuMdharAne saMtoSa maLato na hato. vasuMdharA vaiSayika 2010_03 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ poSadazamI -pravacana (1) 213 sukha icchatI hatI ! saMsAranA raMga-rAga jhaMkhatI hatI. virakta patithI te virakta banatI gaI !! kamaTha-vasuMdharA viSayAMdhaH marUbhUti potAnA rAjakAjamAM ane dharmadhyAnamAM nimagna rahevA lAgyo. vasuMdharA potAnA diyara kamaTha sAthe hasavA lAgI.... vAto karavA lAgI. kamaTha to Ameya kAmadhaMdhA vagarano hato. tene koI kAmakAja hatuM ja nahIM. vasuMdharA sAthe te kalAko sudhI gappAM mArato rahyo. jo ke kamaThanI patnI aruNAne A pasaMda paDatuM na hatuM. paraMtu e bicArI zuM kare? kamaThane te kaMIka kahevA gaI to kamaThe tene TIpI nAkhI. dhIre dhIre diyara-bhAbhIno saMbaMdha gADha banato gayo. baMnenI viSaya-vAsanA jAgRta thaI gaI. baMne mohavaza banyAM.... paraspara zArIrika saMbaMdha thaI gayo... keTalAya divaso sudhI saMbaMdha cAlato rahyo. baMnene koI pApano bhaya to hato ja nahIM. na to bhaya hato marubhUtino! eTale baMne jaNAM nirbhaya banIne viSayabhoga karatAM rahyAM. kamaTha-vasuMdharAno vyabhicAra pakaDAyo viSayasukhano rAga mAnava pAse aneka prakAranAM pApo karAvato rahe che. viSayarAgathI moha pedA thAya che. mohanA pragADha aMdhakAramAM manuSya potAnA kAryonA guNadoSa joI zakato nathI. potAnA AtmAnuM hita-ahita paNa vicArI zakato nathI. hitakArIne ahitakArI ane ahitakArIne hitakArI mAnIne cAle che. pariNAma Ave che duHkha... trAsa ane viTaMbaNA! eka divase kamaThanI patnI aruNAe kamaTha ane vasuMdharAnI kAmakrIDAne potAnI AMkhe joI lIdhI. enA manamAM baMne pratye dhRNA utpanna thaI gaI. eNe vicAra karyo: "A vAta marubhUtine kahI devI joIe. teo virakta che chatAM paNa, gharanI paristhitithI emane vAkepha karI devA joIe." eka divase aruNAe marubhUtine vAta karI dIdhI, ane kahyuM - 'tamane e baMneno durAcAra pratyakSa batAvIza, tame acAnaka ja bapore ghera Avajo." mabhUtinuM ciMtanaH marubhUtie kamaTha ane vasuMdharAnI pApalIlA pratyakSa joI lIdhI. tenA manamAM dveSa nahIM paraMtu vairAgya prabaLa thaI gayo : "sAce ja A saMsAra viSamatAothI bharelo che. jIvone moha nacAve che. na karavA jevAM kRtya manuSyo pAse karAve che. dhikkAra che AvA saMsArane. mAre AvA saMsAramAM nathI rahevuM paraMtu jyAM sudhI huM 2010_03 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 parva-pravacanamALA saMsArano tyAga na karuM tyAM sudhI A benI pApapravRttine mAre rokavI joIe!" zuM karuM?' marubhUti gahana vicAramAM DUbI gayo. "jo huM kamaThane kahI dauM to te mAnaze nahIM, jhaghaDo karaze. vasuMdharAne kahIza to te ya jhaghaDo karaze athavA prANatyAga karI deze. enAthI gharanI badanAmI thaze. kamaThe kadIya mArI vAta mAnI nathI. te to svacchaMdI ane uddhata banI gayelo che. vasuMdharA paNa tenI sAthe svairiNI banI gaI che. mArA kahevAno koI artha nahIM rahe." marubhUti keTalI svasthatAthI vicAra kare che ? eno AtmA keTalo samabhAvI banI gayo haze? sabhAmAMthI ame to AvuM kukarma jotAMnI sAthe ja prahAra karI daIe... moTuM mahAbhArata racAI jAya ! mahArAjazrI : tame to zuM, moTA moTA mANaso ya AvuM drazya joIne gusse thaI jAya ! mAravA mATe taiyAra thaI jAya. mAmUlI apriya ghaTanA banI jatAM ya ApaNe gusse thaI jaIe chIe ne! caMcaLa banI jaIe chIe. to pachI AvI durghaTanA banatAM zuM na banI zake ? samasyAno ukela svastha manathI karoH AvuM zA mATe bane che te jANo cho? ldayamAM vairAgya nathI. AEyamAM viSayarAga bharelo che. mamatva ane Asakti bharelI che. viSayarAgathI kaSAya utpanna thAya che. ne marUbhUtinA hRyamAM paNa viSayarAga hota to te paNa kaSAyathI... roSathI... krodhathI tamatamI UThata. saMbhava che ke te kamaTha ane vasuMdharAne prahAra karI besata. A mArAmArImAM saMbhava che ke kamaTha paNa marubhUti upara prahAra karI deta. pariNAma Avata sarvanAzanuM. sabhAmAMthI to zuM Avo durAcAra calAvI levo joIe? mahArAjazrI cAlavA devAnI vAta nathI. vAta che AvI ghaTanAne buddhipUrvaka rokavAnI. citta zAMta thAya to buddhi kAma karatI hoya che. krodhamAM buddhi kuMThita banI jAya che, jaDa banI jAya che. AvI ghaTanAo jhaghaDA karavAthI vA mArAmArI karavAthI rokI zakAtI nathI. paraMtu eka durghaTanAthI bIjI durghaTanA pedA thAya che. dareka samasyAne svastha manathI ukelavA prayatna karavo joIe. apriya ghaTanA hoya ke duHkhada ghaTanA hoya, manane asvastha - becena na banavA devuM joIe. jo AEyamAM vairAgya haze to mana svastha rahI zakaze. virakta daya AvI ghaTanAomAM bhavasthitinuM ciMtana karaze. karmonA prabhAvanuM ciMtana karaze. janama-janamanA 2010_03 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ poSadazamI - pravacana (1) 215 saMskAronuM ciMtana ka2ze. AvA prakAranuM ciMtana virakta manamAM cAlyA ja kare che. marubhUtie gharanI vikaTa samasyAne ukelavAno vicAra karyo. samasyA mAtra marubhUtinI ja nahIM, aruNAnI paNa hatI. eTalA mATe vilaMba na karatAM zIghra upAya ka2vAnuM vicAryuM. aruNA gaMbhIra hatI ane tene marubhUti upara vizvAsa hato. teNe koI dhAMdhala na macAvyuM, na to teNe koI snehI svajanane vAta karI. rAjA araviMdane vAta karI marubhUti vicAre che H "pitAjInA mRtyu pachI mahArAjA araviMda ja amAre mATe pitA che. pitAnI jagAe e ja vAtsalya varasAve che ane parivArano khyAla rAkhe che. mAre mahArAjAne AkhI vAta karI devI joIe. e kamaThane samajAvI zakaze." marubhUtie AkhI vAta mahArAjA araviMdane jaNAvI dIdhI. sAMbhaLatAM ja araviMda kamaTha pratye roSAyamAna thaI gayA. temaNe marubhUtine kahyuM : 'tuM jA ane huM kamaThane jouM chuM. e uddhata chokarAthI to tArA pitA paNa ciMtita hatA; paraMtu have to teNe hada vaTAvI che.' marubhUti ghera cAlyo gayo. tenA mAthA uparathI Akho bhAra UtarI gayo. te nizciMta thaI gayo. paraMtu mahArAjA araviMda ciMtAmAM paDI gayA. "zuM karavuM joIe kamaThane ? jo tene gha2thI alaga karI nAkhuM to paNa te A nagaramAM raheze... to game tema karIne te vasuMdharAne maLato raheze. bIjA gAmamAM mokalI dauM to... ? to paNa te ahIM Avato-jato raheze. ene dezamAMthI kADhI mUkavo joIe. Ameya te nakAmo che, pharato rahe che. aneka kharAba kAma karato rahe che. tene purohitaputra samajIne Aja dina sudhI mApha karato rahyo. paraMtu have to tene zikSA karavI ja paDaze." kamaThane sajA H rAjAe kamaThane bolAvyo. tenuM bhayaMkara apamAna karyuM. teNe potAnI bhUla svIkArI lIdhI. rAjAe ene dezanikAlanI sajA karI. :: sabhAmAMthI tenI pAse kSamA maMgAvIne tene sudharavAnI taka ApavAmAM AvI hota to kAma na thAta ? mahArAjazrI : rAjAe kamaThamAM sudharavAnI yogyatA joI nahIM hoya, keTalAka aparAdhIo kSamA ApavAthI sudhare che; keTalAka aparAdhI nathI sudharatA. AvA aparAdhIone daMDa Apavo e rAjanItimAM yogya mAnavAmAM AvyuM che. aparAdhInA bhUtakAlIna jIvanano abhyAsa karIne kSamA athavA sajAno nirNaya 2010_03 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 parva-pravacanamALA karavAmAM Ave che. kamaThanuM jIvana bacapaNathI ja uddhatAIbharyuM ane doSapUrNa hatuM. ane rAjA ene gharathI, nagarathI, rAjyathI dUra rAkhavA IcchatA hatA. jethI marubhUtinA gharanI zAnti ane pavitratA kAyama rahe. marubhUti nizcita banI gayo. kamaTha AEyamAM tIvra roSa laIne rAjya choDIne dUra jaMgalamAM cAlyo gayo. marubhUtinA gharamAM zAnti thaI, paraMtu A zAnti bahAranI hatI, aMdarathI bhItarathI badhAM azAnta hatAM ! dinapratidina aruNAne kamaThano viyoga satAvavA lAgyo. vasuMdharA potAnI aMdara ja pApane lIdhe vyAkuLatA anubhavavA lAgI. jyAre marubhUti dayA ane karuNAthI becena rahevA lAgyo. marubhUtinuM samya ciMtanaH "kyAM jaze kamaTha? zuM karaze? zuM khAze? sthAna sthAna bhaTakato raheze. jo te sAcA mArge cAlyo hota to A divasa na Avata.... ane te hRdayamAM roSa bharIne gayo che... tene khabara to paDI ja gaI hatI ke mahArAjane badhI vAta meM kahI che. eTalA mATe mArA pratye tenA ddhayamAM dveSa utpanna thayo haze. tenA duHkhamAM huM nimitta banI gayo." samakita draSTi jIvano aparAdhI pratye paNa kevo karaNAbhaya ciMtana-bhAva hoya che. te aparAdhI pratye paNa azubha yA ahitakArI vicAra nathI karatA. A samajavAnI vAta che. AMtaranirIkSaNa karavAnI jarUra che. aMdara UtarIne juo ke samyagu darzanano guNa prakaTa thayo che? "aparAdhInuM paNa ahita na vicAravuM " e jinavacana manamAM UtaryuM che kharuM? jinavacano upara zraddhA e ja jinezvaradevo pratye sAcI zraddhA che. jinavacanone samajyA vagara temanA vacano pratye zraddhA kevI rIte hoya? eTalA mATe tamane lokone sadAya kahuM chuM ke pratidina navuM navuM samyagu jJAna prApta karatA raho. jeo tamArA aparAdhI nathI temane duHkha ApavAnuM to vicAratA nathI ne? temanA duHkhamAM tamane majA to nathI paDatI ne? tamArA kAryakalApone juo. tamArA vicAronuM pRthakkaraNa karo. pachI A vAta vicAro ke koI mANasa potAnAM ja kharAba kAyathI duHkhI thayo. hoya ane temAM tame nimitta banyA ho to e manuSya mATe tamArA hRyamAM sahAnubhUti.. dayA, karaNAno bhAva jAge che? jo tame vAstavamAM jinadharma pAmyA hazo to A bhAva jAgaze ja. paNa jo mAtra nAmanA ja jena hazo to evo zubha bhAva nahIM jAge. 2010_03 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ poSadazamI - pravacana (1) 217 dharmano janma cittamAMH bhagavAna pArzvanAthano pahelo bhava hato marubhUtino. e pahelA bhavamAM emaNe samyagu darzana prApta karyuM hatuM. jinadharma prApta karyo hato. temanA ja gharamAM temanA bhAIe ane patnIe kevI vikaTa samasyA pedA karI dIdhI hatI? kevI duHkhada ghaTanA banI gaI hatI? e samaye marubhUti kevI svasthatA batAve che ane kevI vicAradhArA temanA ddhayamAM vahe che? ene kahevAya jinadharmanI prApti ! eka vAta na bhUlo ke dharmano saMbaMdha ApaNA citta sAthe che. dharma virAmavaH | dharmajIvanA cittamAM pedA thAya che. dharmamaya cittamAMthI sadeva zubha vicAradhArA ja vahe che ! hA, kArya zubha na paNa hoya, to kArya pApanuM thaI zake che, vicAra nahIM ! sabhAmAMthI amArA vicAro to moTA bhAge pApanA ja cAlatA rahe che... koI koI kArya zubha thAya che. mahArAjazrI? kAraNa ke jinavacanonuM adhyayana nathI karatAM. adhyayana karatA ho to ciMtana-manana nathI karatA... ciMtana karatA ho to tAtpayathi sudhI nahIM jatA ho. dharmakriyA karatA hazo to paNa e kriyAmAM manane joDatA nahIM ho !! marubhUti e vicAre che keH "mAre nimitte kamaThane dezanikAla karavAmAM Avyo.... mArA nimitte tenA manamAM tIvra kaSAyo pedA thayA. te mATe nimitte dukhI thayo..." temaNe evuM kadI na vicAryuM ke : "e duSTane pApanI sajA thaI te sAruM thayuM. ahIM to ene dezanikAla maLyo paNa marIne te narakamAM ja jaze. AvA pApIne to AnAthI vadhAre sakhata zikSA maLavI joIe. kUtarAne mote maraze." marabhUti AvuM vicArI ja na zake. kAraNa ke temanuM citta dharmamaya banI gayuM hatuM. dharmamaya cittamAMthI maitrIpUrNa, karuNApUrNa pramodapUrNa yA upekSApUrNa vicAradhArA ja pravAhita thAya che. vasuMdharA pratye paNa marubhUtie koI roSabharyuM pagaluM na bharyuM. tenI upekSA karI dIdhI. vasuMdharAnA manamAM ghora pazcAttApa thayo tenA pApAcaraNano. teNe jAte AvIne marubhUtinI kSamA mAgI. marubhUtie kSamA ApI dIdhI. aruNA marubhUtinA mahAna vyaktitvathI abhibhUta thatI gaI. marubhUtinA pratye uccatama pramodabhAva tenA hRdayamAM jAgRta thayo. ayogya jIva kSamA Apato nathIH eka divase marubhUtie mahArAjA araviMdanI pAse jaIne kahyuM: "mahArAjA, je divasathI kamaTha gayo che te divasathI mAruM mana udvigna rahyA kare che. te bhAgye ja tenI bhUla anubhavato haze... paraMtu mArA pratye ghora Sa hRdayamAM bharIne gayo che. 2010_03 Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 parva-pravacanamALA moTAbhAIe mahArAjAne kahIne dezanikAla karAvyo, tyAM mArI bhUla mAnIne mArA pratye tIvra kaSAyI banyo haze !" mahArAjA araviMde kahyuM: "banavA do tIvra kaSAyI, ApaNe zuM? aparAdha eNe karyo che; sajA bhogavavI ja paDaze." marubhUtie kahyuM "paraMtu tIvra kaSAyamAM maraze to narakamAM jaze... asaMkhya varSa dukha, trAsa, vedanA... sahana karavI paDaze..." mahArAjAe kahyuM : "AvA pApI ja narake jAya che ne? javA do, tuM ciMtA na kara." marubhUtie kahyuM: mahArAjA, mArA nimitte evuM na thavuM joIe... huM e vicAruM chuM ke enI pAse jaIne kSamAyAcanA karI AvuM, tethI teno kaSAya zAnta thAya." mahArAjAe kahyuM: "vatsa, evI bhUla na karato. ayogya apAtra jIva na koInI pAse kSamAyAcanA kare che, na koIne kSamAdAna Ape che. tuM enI pAse jaIza to tenA kaSAyo vadhAre prajvalita thaze." marubhUtie kahyuM: "paraMtu jyAM sudhI huM enI kSamAyAcanA nahIM karuM, tyAM sudhI mAruM mana zAnta-upazAnta nahIM bane." mahArAjAe kahyuM: "marubhUti, A tArI bhAvukatA che. vadhAre paDatI bhAvukatAmAM vahI javuM e barAbara nathI. te ahIM ja potAnI kSamAyAcanA karI le. enA pratye manamAM verabhAva na rAkhavo joIe. eTaluM ja paryApta che." marubhUtinI atibhAvukatA bharelI vAta mahArAjAnA dayane gamI nahIM. te potAne ghera Ave che. rAtabhara khUba ja vicAra karyo: "A rAjya choDIne te kyAM gayo che, tenI huM tapAsa karAvIza pachI tenI pAse jaIza." marUbhUtinI udAtta bhAvanA: vAta samajI zako cho ne? koNa konI kSamA mAgavAnuM vicAre che? jeno aparAdha karyo che, je moTo bhAI che, te aparAdhInI kSamA mAgavAnI vAta kare che. kema? zA mATe ? eka ja prayojana hatuM - "mArI kSamAyAcanAne kAraNe teno kaSAya zAntaupazAMta thaze. kaSAya upazAMta thavAthI tenI durgati nahIM thAya... jIva karmavaza che, bhUla thaI jAya che... have te sudharI jaze." keTalI udAtta bhAvanA hatI marubhUtinI? "meM to koI guno karyo nathI. gunegAra to te che. huM zA mATe tenI kSamA mAguM?" AvI koI vAta marubhUtie vicArI nahIM. temaNe kamaThanA samAcAra meLavI lIdhA. kamaTha araviMdanuM rAjya choDIne pAsenA rAjyamAM gayo hato. ene koI kAmadhaMdho to AvaDato na hato. eka jaMgalamAM teNe 2010_03 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 219 poSa dazamI - pravacana (1) tApasIno eka Azrama joyo. AzramanA kulapati hatA "ziva nAmanA tapasvI. kamaTe temanuM zaraNuM laI lIdhuM. e tApasI dIkSA laIne tapasvI banI gayo. tamAre ema na samajavuM ke e sudharI gayo! nA, e to ApattikALamAM dhAraNa karela mAtra tapasvI - tApasI dIkSAno ADaMbara hato. na to e tyAga hato ke na to e vairAgya hato. evA rdayamAM to marubhUti pratye ghora dveSa UchaLI rahyo hato. sahavartI tApaso sAthe vArtAlApa karatI vakhate koI koI vAra A TheSabhAva prakaTa thaI jato hato. marubhUti kamaThane maLe che? A bAju marubhUtie mAtra aruNAne vAta kahI ke "huM kamaThane maLIne AvuM chuM. te zivatApasanA AzramamAM tApasa banIne rahyo che." marubhUti rAtrinA samaye azvArUDha thaIne gherathI nIkaLyo. rAtabhara azva doDato rahyo. prAtaHkALe marubhUti zivatApasanA Azrama pAse AvI pahoMcyo. te ghoDA uparathI nIce UtarI gayA. AzramanI bahAranA eka vRkSanI sAthe ghoDo bAMdhIne temaNe AzramamAM praveza karyo. paththaranI eka zilA upara kamaTha beTho hato. teNe marubhUtine AzramamAM pravezatAM ja joI lIdho... tenI AMkhomAM dveSano jvALAmukhI phATyo... marabhUtie kamaThane tApasanA rUpamAM joyo. temanI AMkho bhInI thaI gaI. te doDIne kamaThanI pAse gayA ane jamIna para sASTAMga daMDavat praNAma karyA. marubhUtinuM mRtyu hajI tomarUbhUti jamIna upara paDyA che tyAM kamaThe UbhA thaIne eka moTo paththara upADIne marubhUtinA mAthA upara prahAra karyo. marubhUtinuM mAthuM phUTI gayuM.. kamaTha tyAM Ubho Ubho aTTahAsya kare che. marubhUtinuM tyAM mRtyu thaI gayuM. AzramanA tApaso tyAM ekaThA thaI gayA. kulapati ziva paNa tyAM doDatA AvI gayA. temaNe kamaThane dhikkAyo.. anya tApaso enI upara thUkyA..... prahAro karyA ane tene AzramamAMthI kADhI mUkyo. marubhUtinA hRyamAM Ama to zubha bhAva ja hato mRtyunI pahelAM. paraMtu marIne te tiryaMcagatimAM utpanna thayA. eTalA mATe mAnavuM paDe che ke mRtyunI kSaNe azubha bhAva AvI gayo hoya !!! athavA emaNe pahelA kadI tiryaMcagatinuM AyuSya bAMdhI lIdhuM hoya. marubhUtinA mRtyunA samAcAra pahoMcyA potanapura. mahArAjA araviMdane ghero AghAta lAgyo. aruNA ane vasuMdharA paNa khUba duHkhI thayAM. AkhAya nagaramAM zokanuM vAtAvaraNa chavAI gayuM. 2010_03 Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 parva-pravacanamALA rAjA araviMdane vairAgya dIkSAH mahArAjA araviMda A ghaTanAne jJAnanA AlokamAM jue che ane temanuM mana saMsAranAM sukho pratye vairAgyavALuM bane che. eka divase A vairAgya tIvra banI jAya che... eka drazya joIne. mahArAjA araviMda eka divase jharUkhAmAM besIne pazcima dizAmAM saMdhyAnA raMgo nihALI rahyA hatA. sUrya AthamI gayo hato. kSitija upara raMgaberaMgI vAdaLo chavAyelAM hatAM. aneka nayanaramya AkRtio racAI rahI hatI. mahArAjA kudaratanA saudaryane joI rahyA hatA. tyAM acAnaka vAdaLo vikharAvA lAgyAM, kALAM kALAM vAdaLo gherAvA lAgyAM. mahArAjAe A ghaTanAne jJAnanA AlokamAM joI. jIvana ane yauvananI kSaNabhaMguratAne joI. temano vairAgyabhAva tIvra thaI gayo. temaNe te ja ghaDIe AtmasAkSIe gRhavAsa tyajIne cAritra - sAdhudharma aMgIkAra karavAno nirNaya karyo. uttama AtmAone to sAmAnya nimitta paNa AtmabhAvamAM jAgRta karI de che. mohamUDha jIvone uttama nimitta maLavA chatAM paNa koI asara thatI nathI. upAdAna AtmAnI yogyatA para jAgRti yA mUDhatA AdhArita hoya che. eka divase mahArAjA araviMde rAjakumArano abhiSeka karI dIdho, ane temaNe cAritradharma svIkArI lIdho. teo zramaNa banI gayA. jJAna-dhyAna ane tapa-tyAgamAM lIna banIne jIvana vyatIta karavA lAgyA. bhava 2 - sarpa ane hAthIH marubhUti marIne eka jaMgalI hAthIno bhava pAme che, ane kamaTha marIne e jaMgalamAM kuTa nAmano sapano bhava pAme che. kukuTa sApa tIvra jheravALo hoya che. aruNA (kamaThanI patnI) marIne e ja jaMgalamAM hAthaNIno bhava pAme che. vasuMdharAno khyAla nathI ke te marIne kaI gatimAM gaI !! juo karmanI vicitra gati ! manuSya bhavamAMthI pazunA bhavamAM TrAnphara" thaI gayA. kyAM rAjapurohitano parivAra ane kayAM jaMgalamAM hAthI ane sApano bhava? jIvone karma bhavanamAM kevA bhaTakAve che, e vAta zAMta citte vicAravAnI che. - zrI araviMda rAjarSi paribhramaNa karatA karatA e ja jaMgalamAM pahoMcI jAya che. marabhUtino jIva - je hAthI che - te rAjarSine joIne mAravA emanI tarapha doDe che. 2010_03 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 221 poSa dazamI - pravacana (1) hAthIne pratibodhaH eka vAta kadAca tamane batAvI nathI. araviMda rAjarSine avadhijJAna'prakaTa thaI gayuM che. temaNe avadhijJAnanA prakAzamAM joyuM. dUrathI hAthI doDato AvI rahyo che. jyAre hAthI najIka Avyo tyAre rAjarSie potAno jamaNo hAtha UMco karIne AzIrvAdanI mudrA halAvIne, bahemarubhUti, zAMta thA. pUrvajanmamAM mAruM kahevuM na mAnyuM to A tiryaMca pazuno janma maLyo. haju paNa mAruM kahevuM nahIM mAne to tAruM zuM thaze? yAda kara, tuM rAjapurohita hato, tAruM nAma marubhUti hatuM. kevo tuM vivekI, kSamAzIla ane dhairyavAna hato ? aparAdhIne kSamA karavAnI tArI kevI udAratA hatI? kSamAyAcanA karatAM karatAM tAro prANa nIkaLI gayo... prANa nIkaLatI vakhate tArA manamAM ArtadhyAna AvI gayuM, ane te hAthIno bhava prApta karyo." rAjarSinI vANI sAMbhaLatAM ja hAthIne pUrvabhavanI smRti thaI AvI. te jamIna upara besI gayo ane namIne rAjarSine vaMdanA karavA lAgyo. eTalAmAM hAthaNI - araNA paNa tyAM AvI. rAjarSie ene paNa pratibodha Apyo. hAthaNIne ya pUrvajanmanI smRti tAjI thaI AvI. baMne pratibaddha thayAM. temanA hRyamAM dayAbhAva jAgRta thayo. puNyakarma bAMdhatA rahoH Ane kahe che puNyodaya ! jaMgalamAM avadhijJAnI maharSino saMyoga maLavo.. hAthI-hAthaNInA bhavamAM pratibodha pAmavo... pUrvajanmanI smRti thaI AvavI. pazuyonimAM dharmaprApti thavI. A badhI sAmAnya bAbato nathI. mahAna puNyano udaya hoya, tyAre ja AvI vAto bane che. marubhUtinA bhavamAM evuM puNya upArjana karyuM hatuM, te puNya - te prArabdha A janmamAM kAma AvI gayuM. A ghaTanAthI e phalita thAya che ke manuSya janmamAM kaSAyone ochA karatAM karatAM banI zake teTalAM sukRtyo karo. vividha prakAranA sukata karatA raho. sukatothI puNyakarmanuM baMdhana thAya che. puNya upArjana karatA raho. utkRSTa puNyopArjana karatA raho. koI vAra koIka bhUla thaI gaI ane durgatimAM javuM ya paDyuM to e puNyakarma uddhAra karavA mATe sahayogI banI jaze. araviMda rAjarSinI jema koIka uddhAraka maLI jaze. caMDakauzika nAgane bhagavAna mahAvIra maLyA hatA ne? e jIvonA puNyakarmanA udayathI ja AvA uddhArako maLyA hatA. eTalA mATe kahuM chuM ke puNyakarmano saMcaya karatA raho! cArekora duHkhanAM vAdaLo gherAyelAM haze. e samaye tejasvI sUryanI mAphaka puNyakarma camakaze ane duHkhonAM vAdaLone cIrI nAkhaze... cAre taraphathI DAkuoe gherI lIdhA hoya ane koI rakSaka 2010_03 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 parva-pravacanamALA sainika AvI pahoMcI rakSA kare, e rIte puNyakarma AvI tamArI rakSA karaze. hAthInA bhAvamAM avadhijJAnI muni maLyA hatA ne? sAthe aruNAnA jIva hAthaNInuM kalyANa thaI gayuM. teno AtmA paNa jAgI gayo. na jAgyo eka mAtra kamaThano AtmA. kukuTa sarpa banyo chene? ati jherI ane ghAtaka! eka divase te paNa hAthInI pAse pahoMcI gayo. ene pahoMcavAnuM ja hatuM. marUbhUtine eka vAra mAryA chatAM paNa teno verabhAva zAnta thayo na hato. ane marubhUtie tenA pUrvajanmomAM mohavaza - ajJAnavaza kamaThanA jIvanuM kaMIka ahita karyuM haze, kaMIka duHkha ApyuM haze! kAraNa vagara koI kArya banatuM nathI. sarve hAthIne DaMkha mAryo. hAthInA zarIramAM jhera phelAvA lAgyuM. paraMtu hAthI sAvadhAna hato. sApanI upara jarAya roSa na karyo. motanA samaye sAvadhAnI rAkhI. dharmadhyAna karato rahyo. marIne teno AtmA devalokamAM deva banyo. bhava 3- naraka ane svarga kamaThano jIva marIne pAMcamI narakamAM utpanna thayo. marubhUtino AtmA AThamA devalokamAM gayo ane aruNAno AtmA devalokamAM devI banyo. araviMda rAjarSi aSTApada parvata upara cAlyA jAya che. tyAM temane kevaLajJAnanI prApti thAya che. AyuSyakarma pUrNa thatAM temanuM nivaNa thAya che. temanI saMsArayAtrA to samApta thaI gaI. paraMtu marabhUti tathA kamaThanI saMsArayAtrA AgaLa vadhI rahI che. ekanuM Urdhvagamana thAya che, bIjAnuM adhogamana thAya che! eka AtmA samatAthI yAtanAo sahe che, bIjo tIvra verabhAvamAM yAtanAo varasAve che. kyAre ane kevI rIte te AgaLa batAvIza. Aje basa, ATaluM ja. 2010_03 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana : 13 poSa dazamI - pravacana (2) zrI pArzvanAtha bhagavAnanA 10 bhava saMkalanA: bhava cotho/ rAjA ane sarpano. vaitADhaya parvata vidyAdharonI duniyA. marabhUti kiraNaga rAjA / kamaTha sarpa bane che. kiraNavegane vairAgya / dIkSA AtmA upAdAna / upAdAnane paripakva karavAnA traNa upAya. kiraNavega munine kAladAruNa sapaDakha de che. muninuM mRtyu / 12 mA devaloke | sarpa chaThThI narakamAM. bhava 5 svarga ane narakano / cIkaNAM kamI samatAbhAva ane sahanazIlatA bhava : rAjA ane bhIllano. rAjA vajanAbhanI dIkSA / kamaThano jIva bhIlla. bhIla munine mAre che | muni svargamAM / bhIlla narakamAM. bhava 7. bhava 8H cakravartI rAjA ane siMha cakravartI suvarNabAhu / kamaThano jIva siMha/suvabAhunuM apaharaNa, lagna / rAjyAbhiSeka dIkSA/ tIrthakara nAmakarma bAMdhyuM 7 samAdhimRtyu * bhava 9H marUbhUtino jIva svargamAM / kamaThano jIva narakamAM. 2010_03 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 parva-pravacanamALA kamaThe dharaNendre ca svocitaM karma kurvatI / prabhustulyamanovRttiH pArzvanAthaH zriye'stu vaH // potapotAnAM ucita karmo karanArA kamaTha ane dharaNendra pratye samAna manobhAva rAkhanArA zrI pArzvanAtha bhagavAna amAruM kalyANa karo.' kalikAlasarvajJazrI AcAryadivazrI hemacaMdrasUrIzvarajIe A zloka dvArA bhagavAnanI stuti karI che. bhagavAnano zatru, mitra pratye samabhAva hato e vAta pratye AcArya bhagavaMta AkRSTa thayA che. bhagavAna emanA manamAM vasI gayA che ane temaNe pArzvanAtha bhagavAnanI stuti karI. bhagavAnano A samabhAva pUrvajanmanI sAdhanAnA paripAkarUpa hato. marubhUtinA janmathI zarU karIne niraMtara samabhAvano abhyAsa cAlato hato. pArzvanAthanA aMtima bhavamAM A bhAva parAkASThA para pahoMcI gayo hato. marubhUtinA bhavamAM ane hAthInA bhavamAM temaNe kevuM samatva rAkhyuM hatuM, te ApaNe joI lIdhuM. trIjo bhava hato devano. kamaTha narakamAM gayo hato. eTale baMnenuM milana zakaya ja na hatuM. marubhUtinA jIve AThamA devalokamAM bharapUra sukha bhogavyuM ane kamaThanA jIve narakamAM asaMkhya varSa sudhI ghora duHkho bhogavyAM. bhava 4- sarpa ane rAjA devalokamAM asaMkhya vaSanuM AyuSya pUrNa thAya che ane marubhUtino AtmA madhyalokamAM avatarita thAya che. jaMbUdvIpanA pUrva-mahAvideha kSetramAM "sukaccha" nAmano vijaya che (vijaya eTale vibhAga), tyAM vaitADhaya parvatanI girimALA AvelI che. khUba ja lAMbo-pahoLo che A vaitADhaya parvata. ApaNA jaina graMthomAM vaitADhaya parvatanuM varNana Ave che. rAmAyaNamAM ya vaitADhayano ullekha che. vaitADhaya parvata upara vidyAdhara manuSyonI duniyA vaselI che. sabhAmAMthI zuM vidyAdhara deva nathI hotA? manuSya hoya che? mahArAjazrI hA, vidyAdhara manuSya hoya che, deva nathI hotA. e manuSyo pAse aneka prakAranI vidyAzaktio hoya che. eTalA mATe te vidhAdhara' kahevAya che. A vaitADhaya parvata upara "tilakapurI" nAmanI nagarI che. tyAMno rAjA hato vidyutagati. rANInuM nAma hatuM tilakAvatI. e tilakAvatInA peTe marubhUtino AtmA jamyo. rAjakumAranuM nAma rAkhavAmAM AvyuM kiraNavega "padmAvatI nAmanI kanyA sAthe rAjakumAranuM lagna thaI gayuM. mahArAjA vidyutagatie kiraNavegano rAjyAbhiSeka karI dIdho. ane temaNe 2010_03 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ poSa dazamI - pravacana (2) 225 gRhavAsano tyAga karyo ane zramaNa jIvana svIkArI lIdhuM. sabhAmAMthI zuM vidyAdharo paNa sAdhu bane che? mahArAjazrI vipulavaibhava ane aneka vidyAzaktio hovA chatAM paNa vairAgI banI zake che. vairAgI AtmA kayo tyAga nathI karI zakato ? vairAgya cakravartIpaNAnoya tyAga karAvI zake che ne ? devano vairAgya tyAga karAvI zakato nathI. deva vairAgI banI zake, paraMtu sAdhu na banI zake ! ane vairAgya na hoya to bhikhArI paNa sAdhu banI zakato nathI! bhikhArI pAse tyAga karavA jevuM zuM hoya che? to paNa tame ene sAdhu banavAnuM kaho to! nA pADI deze! bhale tame ene lalacAvavAno prayatna karo. "sAdhujIvanamAM sAruM bhojana maLaze. sArAM vastro maLaze. rahevA sAruM makAna maLaze..." vagere vAto jaNAvo. to paNa te sAdhu banavA taiyAra nahIM thAya! kAraNa ke tenA manamAM vaiSayika sukhono rAga che! vaiSayika sukha pAmavAnI icchAo hoya che. mahArAjA vidhutagatie dIkSA laIne niraticAra cAritradharmanI ArAdhanA karI. ugra tapazcaryA karI. karmonI nirjarA karI ane mokSa pAmI gayA. temanuM saMsAra-bhramaNa aTakI gayuM. anaMta kALa have zuddha svarUpamAM rahetAM pUNanaMdano anubhava karavAno! pharIthI saMsAramAM janma levAno nahIM! rAjA kiraNavega vairAgI bane che? putra upara pitAnI asara paDI ja hatI. tyAga ane vairAgya kiraNavegamAM paNa saMskAranA rUpe AvI ja gayA hatA. rAjyanuM pAlana karatAM keTalAMka varSo vItI jAya che. padmAvatI eka putrane janma Ape che. tenuM nAma rAkhavAmAM Ave che "dharaNavega." eka divasa tilakapurImAM vijayabhadra nAmanA viziSTa jJAnI mahApuruSa padhAre che. rAjA kiraNavega parivAra sAthe AcAryadevanA darzana - vaMdana karavA jAya che. AcArya tyAM vairAgyapUrNa dharmopadeza Ape che. tenI aMdara Ugelo vairAgyano choDa praphullita thaI jAya che. tyAM ja te manomana gRhatyAga karIne cAritra svIkAravAno saMkalpa kare sabhAmAMthI eka ja vyAkhyAnanI ATalI asara thaI gaI? ame to hajAro pravacana sAMbhaLyAM, paraMtu vairAgya utpanna thato ja nathI ! mahArAjazrI upAdAna yogya hoya to nimittanI asara sArI thAya che - tarata ja thaI jAya che. AtmAnI yogyatA paripakva thatAM nimitta tarata ja asara kare che. je tame loko tamArI yogyatA paripakva karazo to tame paNa vairAgI banI zakazo. tyAganA mArge cAlI zakazo. 2010_03 Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 AtmAnA upAdAnane paripakva karo : upAdAnane paripakva karavA mATenA traNa upAyo tIrthaMkara bhagavaMtoe batAvyA che. temAM pahelo upAya che H pratidina trikAla cAra zaraNa aMgIkAra karavAM - arihaMtonuM, siddhonuM, sAdhuonuM ane sarvajJapraNIta dharmanuM zaraNa svIkAratA rahevuM. yAda rAkho, zraddhA vagara zaraNAgatino bhAva nahIM jAge, ane prIti vaga2 bhaktino bhAva nahIM jAge. eTalA mATe cAra tattvo pratye prIti thaI javI joIe. pratidina zaraNa aMgIkAra karavAthI prIti banI jaze. parva-pravacanamALA bIjo upAya che H dararoja trikALa duSkRtyonI ga-inaMdA karavI. potAnA jIvanamAM je duSkRtyo - pApa thayAM hoya, tenI AtmasAkSIe niMdA karatA raho. pazcAttApa karatA raho. duSkRtyane duSkRtya mAnavuM paDaze, ane "mAre duSkRtya na karavuM joIe." A saMvedana aMdara thavuM joIe. kAraNa ke A bhAvAtmaka prakriyA che, kriyAtmaka nahIM. kevAM kevAM duSkRtyono pazcAttApa karavo joIe e sUci "paMcasUtra" nAmanA graMthamAM maLe che. arthasaha "paMcasUtra" chapAI gayuM che. A graMtha acUka vAMcavo joIe. trIjo upAya che H sukRtyonI anumodanAno. paMcaparameSThI bhagavaMtonAM je sukRtyo che enI hArdika anumodanA karavI joIe. savAra, bapora ane sAMje... traNe samaye anumodanA karatA raho. arihaMta paramAtmA je dharmatIrthanI sthApanA kare che, siddha bhagavaMtono je siddhabhAva che, AcAryadevono je paMcAcArapAlana ane prasAra che, upAdhyAyonuM je jJAnapradAnanuM kArya che, ane sAdhupuruSonI je sAdhukriyAo che - e sarvenI anumodanA karavAnI che. pachI ApaNA jIvanamAM paNa je sukRta karyAM hoya, dharmakAryo karyAM hoya e badhAMnI paNa hArdika anumodanA karatA raho. A badhuM karavAthI AtmAnI yogyatA vadhe che. zubha-prazasta nimittonA avasaro grahaNa karavAnI zakti vadhe che. rAjA kiraNavegano AtmA nimittane grahaNa karavA mATe yogya banyo hato. zrI vijayabhadrAcAryanuM nimitta maLyuM. kiraNaveganA AtmAmAM rAgadveSanI maMdatA AvI gaI. mamatA, Asakti - mUrchA dUra thaI gaI ane vairAgyabhAva prabaLa thaI gayo. rAjA kiraNavega dIkSA le che : rAjakumA2 dharaNavega yuvAvasthAmAM AvI ja gayo hato. maMtrImaMDaLane bolAvIne rAjakumArano abhiSeka karavAnI vAta karI dIdhI. rANI padmAvatIne ya potAnI bhAvanA jaNAvI dIdhI. padmAvatIe kahyuM H 'Apa cAritranA mArge cAlazo, to huM paNa ApanI sAthe saMsArano tyAga karIza.' 2010_03 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ poSadazamI - pravacana (2) 227 rAjA-rANIe cAritradharma aMgIkRta karyo. rAjarSi kiraNavege paNa tenA pitA - munirAjanI mAphaka ghora tapazcaryAno mArga svIkAryo. te dUra sudUra jaMgalomAM... pahADomAM cAlyA gayA. cAlatAM cAlatAM himAdri pahoMcI gayA. viziSTa koTinA dhyAnamAM nimagna banyA. A bAju kamaThano jIva je narakamAM gayo hato te tyAMnuM AyuSya pUrNa karIne himAdrinA pahADomAM "kAladAruNa sarpa"nI yonimAM pedA thayo. sarpa rAjarSine DaMkha de che H ahIM eka gaMbhIra vAta chupAyelI che ! dhyAnathI sAMbhaLajo ane pachI gaMbhIratAthI vicArajo. kamaThano jIva asaMkhya varSa pAMcamI narakamAM rahyo. ApaNe je duHkhonI... vedanAonI kalpanAya na karI zakIe evAM bhayaMkara duHkho te narakamAM sahana karato rahyo. asaMkhya varSomAM marubhUtinuM eka kSaNa smaraNa thayuM nahIM hoya. jo ke narakamAM jIvomAM "avadhijJAna" yA "vibhaMga jJAna" hoya ja che. paraMtu jJAnano upayoga karI levA mATe samaya ja hoto nathI. duHkha....duHkha ane duHkha ja. tyAM jJAnano upayoga kevI rIte karI zake ? asaMkhya varSonuM aMtara paDI gayuM che kamaThanA jIva ane marubhUtinA jIvanA milanamAM; paraMtu kamaThe potAnA AtmAmAM veranAM - dveSanAM bIja eTalI gahana rIte vAvyAM che ke... marubhUtinA jIvane sAme jotAM ja (asaMkhya varSo pachI) e verabhAvanA jAgRta thaI jAya che. hA, zarIra baMnenAM badalAI gayAM che; paraMtu AtmA to tenA te ja che ne ? sArI khoTI bhAvanAono saMbaMdha AtmA sAthe hoya che, zarIra sAthe nahIM. kAladAruNa sApe jevA kiraNavega maharSine joyA... ke tenAmAM bhayaMkara dveSabhAva pedA thaI gayo. jotAM ja dveSa ! tIvra dveSa ! maharSinA hRdayamAM nathI to dveSa, nathI rAga. te to samabhAvamAM... AtmabhAvamAM lIna che. saMsAranA koI paNa jIva pratye enA AtmAmAM dveSa nathI, paraMtu evuM pApakarma emanA AtmAmAM avazya jamA thaIne paDyuM hatuM... ke je karma kAladAruNa sApane kheMcIne laI AvyuM ! sApe munirAjane tIvratAthI DaMkha mAryo. potAnuM badhuM ja jhera maharSinA zarIramAM ThAlavI nAkhyuM. jhere to potAnuM kAma karI dIdhuM; munirAjanA dravyaprANono nAza thayo; paraMtu bhAvaprANone jhera kazuM ja na karI zakyuM. munirAjanA bhAvaprANo to akhaMDa rahyA; nirmaLa rahyA. eTale ke sApanA hasavA chatAMya na munirAje dveSa karyo ke na to vedanAthI teo vicalita thayA. jJAnadhyAnanA mAdhyamathI temaNe potAnA manane 'vedanAprapha' 2010_03 Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 parva-pravacanamALA banAvI dIdhuM hatuM. zArIrika vedanAthI mana upara koI ja asara nahIM! viziSTa koTinI dhyAnaprakriyAthI ane dehAdhyAsa chUTI jatAM mana vedanAprapha banI zake che. Aje to ApaNI pAse nathI evI bAnaprakriyA ane nathI chUTato dehAdhyAsa. kiraNavega maharSi sahajatAthI samAdhimRtyune bheTyA. bhava 5 - naraka ane svarga temano AtmA pArthiva zarIrane choDIne bAramA devalokamAM deva banyo ane A kAladAruNa sarpa marIne chaThThI narakamAM utpanna thayo. eka AtmAnuM Urdhvagamana jyAre bIjA AtmAnuM adhogamana ! eka AtmA svarganuM sukha bhogave che, jyAre bIjo AtmA asaMkhya varSo sudhI ghora duHkha sahana kare che. asaMkhya varSa sudhI baMne jaNA ekabIjAthI dUra rahe che... paraMtu peluM pApakarma- kamaThanA jIva dvArA koI paNa svarUpe maravAnuM, e to emane ema ja marubhUtinA AtmAmAM emanuM ema ja paDyuM che! ane A pApakarma marabhUtinA jIvane manuSya bhavamAM ja phaLa Ape che! mAtra 25pavAda eka ja ke kamaThanA jIve ene tiryaMcanA hAthInA bhavamAM mAryo. cIkaNAM karma bAMdhatAM cetoH kayA janmamAM marubhUtinA jIve ATaluM cIkaNuM pApakarma bAMdhyuM haze ? sAnubaMdha pApakarma ! janma-janmAntara sudhI e anubaMdha paDato ja rahe che. eka vAra e pApakarmanAM phaLa bhogavyA pachI paNa e karmanAza pAmatuM nathI. vAraMvAra duHkhada phaLa Ape che! eTalA mATe tIrthakara bhagavaMtoe kahyuM ke pApakarma bAMdhatI vakhate sAvadhAna raho. mohamUDha banIne pApakarma na karo. pApa karyA pachI harSita na thAo. AnaMdita na thAo. vAraMvAra pApajanya sukhane yAda na karo, nahIMtara sAnubaMdha pApakarma baMdhAI jaze. janamojanama e pApakarma duHkha ApatuM raheze. samatAbhAva ane sahanazIlatAH jo ke pArzvanAtha bhagavAnanA jIvanacaritramAM A vAta jANavA nathI maLatI ke kayA janmamAM temaNe kayA prakAranuM pApakarma bAMdhyuM! paraMtu bAMdhyuM che avazya. nahIMtara daza daza bhava sudhI kamaThano jIva A rIte duHkha ApI zake nahIM. khera, ajJAna dazAmAM bAMdhI lIdhuM haze AvuM pApakarma! paraMtu marubhUtinA bhavamAM AtmA jAgRta thaI gayo. samatAbhAvathI duHkha sahana karavAnI zakti pAmI gayA. ane e bhavanA pachInA bhAvamAM samatAbhAva vadhato cAlyo. duHkha sahana karavAnI zakti paNa vadhatI gaI.. A che pArzvanAtha bhagavAnanI bhavayAtrAnI vizeSa upalabdhi !! ApaNe ApaNuM dhyAna A vizeSa upalabdhi upara kendrita karavAnuM che. samatvabhAvane puSTa 2010_03 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paSadazamI - pravacana (2) 229 karavAno che ane duHkhone sahana karavAnI zakti vadhAravAnI che. A ja mukti pAmavA mATeno sIdho.. saraLa rasto che. pArzvanAtha bhagavAnanI ArAdhanAupAsanA karIne ApaNe be tattvo pAmavAno saMkalpa karavo joIe. bhava - bhIllA ane rAjA : atyAra sudhI tame bhagavAna pArzvanAthanA pAMca bhavono vRttAMta sAMbhaLyo. have chaThThA bhavanI vAta saMbhaLAvuM chuM. A jaMbUdvIpamAM pazcima mahAvideha kSetra che, tyAM "sugandhimAM vijayamAM "zubhaMkara" nAmanI vizALa nagarI che. e nagarIno rAjA hato vajavIrya ane tenI rANInuM nAma hatuM lakSmIvatI. bAramA devalokanuM AyuSya pUrNa thatAM marubhUtinA AtmAe lakSmIvatInA peTe avatAra dhAraNa karyo. lakSmIvatIe zubha svapno joyAM. yogya samaye teNe putrane janma Apyo. putranuM nAma ApyuM vajanAbha jyAre vajanAbha yauvanAvasthAmAM praveza kare che tyAre tenuM lagna rAjakumArI vijayA sAthe karavAmAM Ave che. aneka varSo sudhI saMsAra bhogavatA rahyA. temane eka putranI prApti thAya che. enuM nAma "cakAyudha" rAkhavAmAM Ave che. saMsAramAM A badhI koI navI vAto nathI. janmavuM, ramavuM, kUdavuM, zikSaNa pAmavuM.. lagna karavuM.. vaiSayika sukha bhogavavuM - saMtAnaprApti karavI. A badhuM saMsAranuM cakra che. jyAre caritra saMbhaLAvavuM hoya tyAre A badhI "rUTIna" vAto paNa batAvavI paDe che. mahattvanI vAta to have Ave che, ane te vAta che rAjAnuM tIrthaMkara kSemaMkaranA paricayamAM AvavuM ! mahAvideha kSetra che ne? tyAM sadAya tIrthakaro hoya che. tyAMnI prajAne tIrthaMkara bhagavaMtonA yoga-saMyogano lAbha sulabha hoya che. AtmAne vizuddha karavA mATe, mukti pAmavA mATe zreSTha AlaMbana che. tIrthakara bhagavaMta, mahAvideha kSetra A apekSAe khUba ja moTuM puNyakSetra mAnavAmAM Ave che. tIrthakara zrI kSemaMkara vicaratA vicaratA zubhaMkarA nagarImAM padhAre che. devo samavasaraNa race che. samavasaraNamAM birAjIne tIrthaMkara dezanA Ape che. rAjA vajanAbha paNa parivAra sahita upadeza sAMbhaLavA samavasaraNamAM Ave che. rAjA vajanAbha dIkSA le cheH tIrthakara bhagavaMtano upadeza ! keTalI madhura... keTalI gaMbhIra ane keTalI bdayasparzI hoya che tIrthaMkaranI vANI ! duzamana sAMbhaLe to paNa pANI pANI thaI jAya. zraddhA, sneha ane bhaktithI sAMbhaLanArAonuM bhavabhramaNa paNa aTakI jAya. 2010_03 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 parva-pravacanamALA vajanAbha tIrthaMkaranI dezanA sAMbhaLIne rAjA virakta bane che. vaiSayika sukhothI virakta bane che. mahelamAM AvIne temaNe rANIne vAta karI. rANI virakta bane che. kumAra cakrAyudhano rAjyAbhiSeka karavAmAM Ave che. rAjA-rANI tIrthaMkara paramAtmAnI pAse AvIne cAritra svIkAre che. marubhUtinA AtmA mATe virakta thavuM, rAjyavaibhavono tyAga karI devo, cAritradharmanI ArAdhanA karavI, A badhuM svAbhAvika lAge che. koI rukAvaTa nahIM. koI viba nahIM. sadaguranuM nimitta maLyuM nathI ke saMsArano tyAga karyo nathI! jIvanayAtrA sahaja ane svAbhAvika banI gaI hatI. vajanAbha muni tIrthaMkara paramAtmAnI anumati laIne viziSTa dhyAna sAdhanA karavA mATe AkAzamArgathI "sukaccha" vijayamAM jAya che. sukaccha vijayanA pahADomAM potAnI ArAdhanA karatA rahe che. vicaratA rahe che. kamaThano jIva bhIlanA bhAvamAM A bAju kamaThano jIva chaThThI narakamAMthI nIkaLe che. asaMkhya varSo sudhI teNe ghora duHkha sahana karyuM. keTalAka nAnAmoTA bhavo pazuyonimAM karIne te A ja sukaccha vijayamAM manuSyajanma pAme che, paraMtu janme che bhIlanA gharamAM. nakoI sAruM zikSaNa, na koI saMskAra. mahAvideha kSetramAM janmavAthI zuM vizeSa? manuSyajanma pAmavAno zo artha? hA, AryakuLamAM janma, sArA dhArmika saMskArovALuM kuTuMba maLata, to kSetra ane kuLanuM mahattva raheta. AtmavikAsano avasara maLata. bhIla parivAramAM AtmAnA vikAsanI vAta ja kyAM rahI? zikArI parivAra hato. kamaThanA jIvane paNa zikAra karavAnI, dhanuSyabANa calAvavAnuM zikSaNa maLyuM. jyAre te javAnImAM Avyo to zikAra karavA jaMgalamAM javA lAgyo. bhIla, munino zikAra kare che ? eka divasa teNe vajanAbha rAjarSine dhyAnastha avasthAmAM UbhA rahelA joyA. tenA manamAM dveSa UbharAvA lAgyo. veranI Aga enI AMkhomAM bhaDakI UThI. teNe dhanuSya upara tIra caDAvyuM ane rAjarSinuM nizAna laIne tIra choDyuM. rAjarSinI chAtI cIrIne tIra ArapAra cAlyuM gayuM. "namo arihaMtANa" nA uccAra sAthe jamIna upara DhaLI paDyA. samatAbhAvamAM lIna rahyA. paramAtmadhyAnamAM nimagna rahyA. temano kALadharma thayo; samAdhimRtyu pAmI gayA. juo, kevo saMjoga bane che. vajanAbha maharSino janma thayo hato sugaMdhi vijayamAM. dIkSA paNa temane tyAM lIdhI hatI. paraMtu sAdhanA karIne te AkAzamArge sukaccha vijayamAM gayA! kAraNa ke janamajanamano zatru bhIlanA rUpamAM tyAM maLavAno 2010_03 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ poSadazamI - pravacana (2) hato ne ? karma paNa kevA kevA saMjogo karAve che ? bhava 7 - naraka ane svarga : vajranAbha maharSino AtmA madhyama praiveyaka devalokamAM utpanna thayo. ane pelo bhIla marIne sAtamI narakamAM pedA thayo. mAranAra kramazaH nIce Utarato jAya che, samAdhithI maranAra kramazaH upara ne upara ja jAya che. nukasAna mAranArane ja thatuM hoya che. lAbha maranArane thAya che. 231 marubhUtinA jIvanI sAthe kamaThano jIva eka mAtra mRtyunA samaye ja maLe che ! jIvanakALa daramiyAna kyAMye maLato nathI. basa, aMtima 10mA bhavamAM kamaTha tApasanA rUpamAM maLaze. paraMtu tyAM mRtyunA samaye nahIM maLe ! have AThamo bhava batAvuM chuM. bhava 8 - siMha ane cakravartI rAjA H jaMbudrIpanA pUrva mahAvideha kSetramAM surapura nAmanuM nagara che. tyAMno rAjA hato vajrabAhu - rANInuM nAma hatuM sudarzanA, traiveyaka devalokanuM AyuSya pUrNa karIne marubhUtino jIva rANI sudarzanAnA udaramAM avatirata thAya che. e samaye rANIne 14 mahAsvapno Ave che. svapnono phaLAdeza karatAM jyotiSIoe kahyuM : "A putra cakravartI thaze." suvarNabAhuno rAjyAbhiSeka : putrano janma thAya che. tenuM nAma "suvarNabAhu" rAkhavAmAM Ave che. tenuM khUba ja lAlanapAlana karavAmAM Ave che. uttama zikSaNa ApavAmAM Ave che. jyAre suvarNabAhu yauvanAvasthAmAM praveza kare che tyAre rAjA vajrabAhu vaiyika sukhothI virakta thAya che, suvarNabAhuno rAjyAbhiSeka kare che ane te cAritramArga upara cAle che. cAritradharmanuM niraticAra pAlana karatAM e kevaLI banI jAya che. zeSa aghAtI karmono kSaya thaI jatAM temanuM nirvANa thAya che. suvarNabAhu rAjA eka divasa azvArUDha thaIne vanavihAra karavA jaMgalamAM gayA. sAthe sainiko hatA, senApati paNa hato. vanavihAra karatAM teo dUra pradezamAM nIkaLI gayA. tyAM suvarNabAhue eka hAthIne joyo. hAthI khUba ja suMdara hato. rAjAne pasaMda paDI gayo. senApatine kahyuM : "A hAthIne ApaNA nagaramAM laI lo. huM hAthI u52 savArI karuM chuM." 2010_03 Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 parva-pravacanamALA hAthI, suvarNabAhune laIne AkAzamArge suvarNabAhu ghoDA uparathI nIce UtarI gayA ane hAthInI najIka gayA. hAthIe potAnI sUMDha halAvIne rAjAnuM svAgata karyuM. rAjA khuza thaI gayA. badhA sainikoya AnaMdita thaI gayA, paraMtu hAthIe cAlavAne badale AkAzamAM UDavAnuM zarU karI dIdhuM. tyAM to badhA sainikonI AMkho visphArita thaI gaI. rAjA pote paNa Azcaryacakita thaI gayA; paraMtu hAthI uparathI nIce UtaravAno samaya ja rahyo na hato. jo nIce kUdI paDe to jIvatA rahI zake tema na hatuM. sainikonA dekhatAM dekhatAM ja hAthI rAjAne laIne kSitijanI pelI pAra adRzya thaI gayo. sainiko nirAza thaIne nagaramAM pAchA pharyA. maMtrImaMDaLane AkhI vAta karI. sarva loko ciMtAmagna banI gayA. suvarNabAhunuM apaharaNaH meM tamane lokone kahyuM hatuM ke vidyAdhara manuSyo pAse aneka prakAranI vidyAzaktio hoya che. teo icche tevuM rUpa paNa dhAraNa karI zake che. hAthI vAstavamAM hAthI na hato paraMtu eka vidyAdhara hato. rAjA suvarNabAhunuM apaharaNa karavA mATe teNe hAthInuM rUpa dhAraNa karyuM hatuM. apaharaNa paNa duSTa irAdAthI karyuM na hatuM. irAdo zubha hato - suvarNabAhune sukha ApavAno hato. vaitADhaya parvatanI uttara zreNImAM ratnapura nAmanuM nagara hatuM. tyAMno rAjA hato maNicUDa. tenI lADakI rAjakumArI hatI padmAvatI. padmAvatI mATe maNicUDa rAjAe potAnA sevaka vidyAdhara pAse suvarNabAhunuM apaharaNa karAvyuM hatuM. hAthI ratnapura nagaranI bahAra UtarI gayo. suvarNabAhune tyAM choDIne te hAthI maNicaMDa pAse gayo. maNicUDa parivAra sahita suvarNabApunI pAse Avyo ane bhavya svAgatanI sAthe suvarNabAhune rAjamahelamAM laI gayo. suvarNabAhune badhI vAta karI ane padmAvatI sAthe lagna karavAnuM kahyuM. zubha muhUrte padmAvatI sAthe suvarNabAhunuM lagna karI devAmAM AvyuM. te pachI pAMca hajAra vidyAdhara kanyAo sAthe suvarNabAhue lagna karyuM. maNicUDanI sAthe anya vidyAdhara rAjAoe suvarNabAhune aneka mUlyavAna bheTo ApI. pachI badhI rANIo sAthe suvarNabAhu potAnI rAjadhAnImAM pAcho pharyo. suvarNabAhu cakravartI bane che rAjadhAnImAM bhavya mahotsava manAvavAmAM Avyo. eka divasa devothI adhiSThita cauda ratno zastrAgAramAM prakaTa thayAM. pachI virATa senAne laIne 2010_03 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 233 poSadazamI - pravacana (2) suvarNabAhu cha khaMDo para vijaya pAmavA nIkaLI paDyA. cakravartI thavAnuM hatuM ne? SaTu khaMDa upara vijaya pAmyA vagara cakravartI banI zakAtuM nathI. vijaya pAmIne suvarNabahu potAnI rAjadhAnImAM pAchA phare che. bAra varSa sudhI rAjyAbhiSeka mahotsava cAle che. keTalAya varSo sudhI suvarNabAhu cakravartInA siMhAsana upara sattArUDha rahyA. prajAnuM yogakSema karatA rahyA. hajAro...lAkho varSa vyatIta thaI gayAM. eka divase surapura nagaranI bahAra "jagannAtha" nAme tIrthaMkara padhAryA. nagarano bAhya pradeza devothI, sAdhuothI, sAdhvIothI bharAI gayo. devoe samavasaraNanI bhavya racanA karI. tIrthaMkaranA aciMtya prabhAvathI surapura nagaramAMthI roga - zoka ane upadrava dUra thaI gayA. AkhAya nagaramAM AnaMda thaI gayo. cakravartI suvarNabAha parivAra sahita tIrthaMkara paramAtmAnI dezanA sAMbhaLavA AvyA. paramAtmAno upadeza sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM temane pUrvajanmanI smRti thaI gaI. kAraNa ke pUrvajanmamAM temaNe tIrthakarazrI kSemaMkara pAse dIkSA lIdhI hatI. tIrthakaranA sAMnidhyamAM rahyA hatA. tIrthaMkara pratye prIti-bhaktino saMbaMdha baMdhAI gayo hato. ahIM pharIthI tIrthaMkaranuM sAMnidhya maLyuM ! e ja samavasaraNa. e ja bAra parSadAo...e ja aSTa prAtihArya...! ane e ja tIrthaMkaranI madhura vANI !! cakravartI dIkSA le cheH meMpUrvajanmamAM kSemakara tIrthaMkara pAsethI cAritradharma svIkAryo hato. emanuM skraya gadgada thaI gayuM. AMkho harSanAM AMsuothI bharAI gaI. tIrthakara bhagavAne kahyuM : "he cakravartI, tane pUrvabhavanI smRti thaI gaI che te sAcuM che. tuM vajanAbha nAmano rAjA hato. te kSemaMkara tIrthaMkara pAse cAritradharma svIkAryo hato." suvarNabAhu UbhA thaI gayA ane temaNe natamastake kahyuMH "he bhagavaMta, mArA parama bhAgyodayathI ja Apa ahIM padhAryA cho. huM A bhavamAM paNa ApanA pAvana caraNomAM jIvana samarpita karIza. Apa kRpA karIne ahIM birAjo. huM tarata ja kumArano rAjyAbhiSeka karIne ApanI pAse AvuM chuM.' cakravartInuM cittavairAgI banI gayuM. tIrthaMkara paramAtmAnA zreSTha AlaMbane emanA AtmAne jagADI dIdho. temaNe cAritra svIkArI lIdhuM. zramaNa banIne temaNe zratadhara gaNadharo pAse adhyayana karyuM. teo gItArtha banyA. mokSamArganuM sarvAgINa jJAna temaNe prApta karyuM. pachI vizeSa prakAranI tapazcaryA karIne potAne dhIra, vIra ane parAkramI banAvyA. tIrthaMkara paramAtmAnI AjJA pAmIne ekAkI vihAra karavA lAgyA. 2010_03 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 parva...vacanamALA tIrthakara - nAmakarma bAMdhyuM? na to temane koI bhaya che na to koI lAlaca, temaNe 20 sthAnakonI ArAdhanA karI. eka eka ArAdhya tattvane laIne tapa, japa ane dhyAnathI ArAdhanA karI. dbhayamAM jIvamAtra pratye parama kalyANabhAva bharyo hato. temaNe tIrthaMkara nAmakarma bAMdhI lIdhuM. tIrthaMkara nAmakarma bAMdhavA mATe joIe bhAvanA ane ArAdhanA. je AtmAmAM samagra jIvasRSTi pratye utkRSTa karuNAbhAva jAgRta thAya che, "huM A sarve jIvone sarva prakAranAM duHkhothI mukta karuM ane parama sukha prApta karAvuM," evo AtmA sahajatAthI tIrthaMkara nAmakarma bAMdhI le che. arihaMta Adi je 20ArAdhya upAsya tattvo che, e tattvonI zraddhA-bhaktithI bharapUra ArAdhanA karavAthI tIrthaMkara nAmakarma baMdhAya che. suvarNabAhunuM samAdhimRtyuH suvarNabAhu rAjarSi vicaratA vicaratA kSIragiri AvI pahoMcyA. A bAju kamaThano jIva narakanuM AyuSya pUrNa karIne e kSIragirimAM siMha svarUpe utpanna thayo. kSIragiri para baMnenuM pharI milana thayuM. rAjarSi eka khaDaka upara dhyAnastha UbhA hatA. siMha tyAM Ave che. rAjarSine jue che ane tenAmAM paDelI verabhAvanA jAgRta thaI jAya che. siMhanI AMkhomAM vaiSano lAvA UkaLavA mAMDe che ane teNe chalAMga mArI rAjarSi upara - rAjarSi samatA bhAvamAM lIna hatA. paramAtmAnA dhyAnamAM lIna hatA. siMhe rAjarSinA zarIrane cIrI nAkhyuM - rAjarSinA AtmAe Urdhvagati karI. bhava 9- svarga-naraka? rAjarSi dazamA devalokamAM deva bane che. siMha marIne narakamAM jAya che. A rIte nava bhavano saMkSipta paricaya Apyo tamane lokone. kAle aMtima dazamo bhava batAvIza. Aje basa, ATaluM ja. 2010_03 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana 14 poSa dazamI - pravacana (3) zrI pArzvanAtha bhagavAnanA 10 bhava. : ekalanA: * AtmAne paramAtmA banAvavAno upAya. svapnane sAcAM-khoTA. / bhava 10 mo. mAtA vAmAdevI / pArzvakumArano janma | prabhAvatI sAthe lagna kamaThano jIva manuSya bhavamAM / tApasa. kamaTha kAzImAM / pArzvakumAra sAthe saMvAda. kamaTha marIne meghamALI | svaprazaMsA - paranindA. vairAgyapreraka citra dIkSAkalikuMDa - tIrtha ahichatrAnagara/meghamAlIno upasarga dharaNendra-padmAvatI / upasarganivAraNa. * nikAcita karmo tIrthasthApanA/pArzvanAthano parivAra 0 nivaNi. pArzvanAthanAM aneka nAmanuM prayojana. * maMtro - taMtro yaMtro. 2010_03 Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 parva-pravacanamALA zrIpArzvaH pAtu vo nityaM, jinaH paramazaMkaraH / / * nAthaH paramazakitazca zaraNyaH sarvakAmadaH // "sarva priya viSayonA ApanArA, dareka jIva mATe zaraNabhUta, paramazaktinA nidhAna, traNe bhuvananA nAtha, parama zAnti karanArA, evA jinezvara zrI pArzvanAtha bhagavaMta amArI rakSA karo." prakaTaprabhAvI zrI pArzvanAtha bhagavaMtanAM guNagAna karavAno A pavitra divasa che. kAle poSa vadI dazamanA divase bhagavAnanuM janmakalyANaka hatuM. Aje bhagavAnanuM dIkSA kalyANaka che. kalyANaka divasonI ArAdhanA mahattvapUrNa hoya che. ahIM apUrva ullAsa chavAyo che ArAdhanAno. gharagharamAM ane ghaTaghaTamAM bhagavAna pArzvanAthanuM nAma guMjI rahyuM che. bhagavAnanAM smaraNa, darzana, pUjana ane stavanathI AkhuM vAtAvaraNa praphullita ane pramudita thaI gayuM che. tamArA saunA sADA bAra hajAra maMtrajApa Aja rAtre pUrA thaI jaze. tamArA prANonI sAthe pArzvanAthanuM nAma tathA temanI mUrtinuM tAdAbhya sadhAI jaze. AtmAne paramAtmA banAvavAno upAyaH paraMtu A ArAdhanAnA phaLasvarUpe tamAre samatAbhAvane AtmasAt karavAno che. karmonA udayathI AvanArAM duHkhone sahana karavAnI zakti prApta karavAnI che. A be vAtonA sahAre tamAre mokSamArge agrasara thavAnuM che. marubhUtino AtmA A be vAtonA sahAre pArzvanAtha banI zakyo ne? ApaNe paNa e mArge cAlIne ApaNA AtmAne paramAtmA banAvavAno che. ApaNuM aMtima lakSya paramAtmasvarUpanI prApti che. kAraNa ke e svarUpamAM ja pUrNa sukha che, pUrNa zAnti che, pUrNa AnaMda che. have Aje bhagavAnanA aMtima dazA bhavanI vAta kahevI che. dazamA devalokamAM AyuSya pUrNa thAya che ane marubhUtino AtmA A bharatakSetramAM kAzInagaramAM avatarita thAya che. e samaye kAzInA rAjA hatA azvasena. rANInuM nAma hatuM rAmAdevI. caitrI vadI caudazano divasa hato. rAtrinA samaye vAmAdevI alpa nidrA laI rahyAM che. temane cauda svapno Ave che. dareka tIrthaMkaranI mAtAne cauda svapno Ave che. paryuSaNa prasaMge dareka sthaLe jainasaMghomAM A cauda svakhA batAvavAmAM Ave che ne? moTo mahotsava manAvAya che. svakho sAcAM ne khoTAM H jyAre tIrthaMkarano AtmA devalokamAMthI avana pAme che ane mAtAnA udaramAM 2010_03 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ poSa dazamI - pravacana (3) 237 Ave che to mAtAne cauda svakho Ave che. A svapno udaramAM AvanArA uttama AtmAnAM paricAyaka che. svapnonuM paNa eka moTuM zAstra che. keTalAMka svapno nirarthaka hoya che. to keTalAMka bhaviSyanAM sUcaka hoya che. keTalAMka svapno najIkanA bhaviSyamAM phaLa ApanAra hoya che to keTalAMka moDuM phaLa ApanAra hoya che. koIvAra evuM paNa. bane che ke dUra ke najIka koI ghaTanA bane che to A bAju e ja samaye e ghaTanA mANasa svapnamAM jue che! deza ane videzomAM paNa ApaNe AvAM svapnonI vAto sAMbhaLIe chIe, vAMcIe chIe. AtmAnI svataMtra saikAlika jJAnazakti vagara A vAto zakya banatI nathI. mAtA vAmAdevI: mAtA vAmAdevInA manamAM, jyArathI te garbhavatI bane che tyArathI aneka zubha.. kalyANakArI IcchAo utpanna thAya che ane mahArAjA azvasena e icchAone pUrNa karatA rahe che. garbhavatI strInI IcchAo pUrNa thavAthI te praphullita rahe che. enI sArI asara garbhastha bALaka upara paDe che. garbhastha bALakanA sArA vikAsa mATe mAtA khAvApIvAmAM, hAlavA-cAlavAmAM, vastraparidhAnamAM temaja bIjAM kAryakalApomAM saMyamanuM pAlana vizeSa rUpe kare che. garbhastha bALakanA tana-manano sAro vikAsa thAya e mAtAnuM lakSya hoya che. tIrthakaranI mAtAnuM to pUchavuM ja zuM? pUrNa sAvadhAnIthI te garbhanuM pAlana kare che. jIvanA uttama puNyakarmanA udayathI ja vAtsalyamayI karuNAmayI ane jJAnamayI mAtA maLe che. je pApakarmano udaya thayo hoya to nirdaya, kUra ane ajJAnI mAtA maLe che. tevI mAtA garbhastha zizunI hatyA karavAmAM ya acakAtI nathI. tIrthakara to zreSTha puNyakarmanA dhaNI hoya che. temanA mAtApitA, bhAI, bhaginI. badhAM svajano snehapUrNa maLe che. sarva vAto zubha...maMgaLamaya... kalyANakArI maLe che. pArzvakumArano janmaH mAtA vAmAdevIe poSa vadI dazamanI madhyarAtrie putrane janma Apyo. koI kaSTa nahIM. koI pIDA nahIM. koI vedanA nahIM. sahajatAthI janma Apyo. e samaye samagra jIvasRSTine AnaMdanI anubhUti thaI. narakamAM rahenArA jIvone paNa kSaNika sukhAnubhUti thaI. devendroe navajAta tIrthakarane meragiri upara laI jaIne abhiSeka mahotsava manAvyo. rAjA azvasene kAzI rAjyamAM moTo mahotsava manAvyo. sarvatra AnaMda AnaMda thaI gayo. 2010_03 Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 parva-pravacanamALA prabhAvatI sAthe lagna putranuM nAma rAkhavAmAM AvyuM pArzvakumAra. zreSTha puNyakarmathI temanuM rUpa, temanI lokapriyatA, temanuM saubhAgya vagere zreSTha hatAM. jJAna ane guNa to adbhuta hatAM ja! bALapaNa vItI jAya che. pArzvakumAra yauvanAvasthAmAM praveza kare che, tyAre rAjakumArI prabhAvatI sAthe temanuM lagna thAya che. aMdarathI pUrNa virakta evA pArzvakumAra saMsAranAM sukha bhogave che. hA, temane keTalAMka karmono udaya paNa bhogavavo paDe che. paraMtu sukhabhogamAM te Asakta nathI banatA. mohAkrAnta nathI banatA. badhA tIrthakaronI AvI Atmasthiti hoya che. kamaThano jIva manuSya bane che: tApasaH have ApaNe pelA kamaThanA AtmAno paNa patto lagADIe ! te narakamAMthI nIkaLyo che ane manuSya banyo che. pahelA bhavamAM enuM nAma kamaTha hatuM ne? A bhavamAM paNa tenuM nAma kamaTha che. e kayA gAmamAM janmyo, ane kevI rIte tApasa banyo e jANavA maLatuM nathI. paraMtu te tApasa banyo ane vizeSa prakAranI tapazcaryA kare che. vizeSa prakAranAM kaSTone sahana kare che. ethI gAma-nagaromAM enI prasiddhi thaI ane hajAro loko enA bhakta banyA che ! AvuM bane che! duniyA bahAranuM tapa jue che. jANI joIne - samajIne tapa ane kaSTa sahana karanArAo pratye duniyA Adara ane bahumAnathI jue che. duniyA aMdarathI joI zakatI nathI. aMdara jovA mATe to jJAnavRSTi joIe ! duniyA pAse jJAnavRSTi nathI. kamaTha tApasa banI gayo che. potAnI cAre bAju Aga saLagAvIne vacamAM beTho che. AvuM kaSTa joIne loko Azcarya pAme che. kamaThane prabhAvazALI tApasa mAne che. kamaTha kAzImAM e kamaTha pharato pharato kAzInagaramAM bAhya sthaLe AvIne rahe che. cAre bAju Aga saLagAvIne vacce besIne mALA pherave che. nagaramAM vAto phelAI jAya che. "kamaTha nAmano eka mahA prabhAvazALI tApasa nagaramAM Avyo che." basa, prabhAte hajAro lokonI hAra lAgI gaI. loko phaLa naivedya vagere laIne Ave che ane kamaThane samarpita kare che. kamaTha-pArzvakumArano saMvAdaH pArzvakumAra prabhAvatI sAthe mahelanA jharUkhAmAM beThA che. temaNe lokone nagara bahAra jatAM joyA. jANakArI meLavI ane tyAM beThAM beThAM "avadhijJAnanA prakAzamAM 2010_03 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ poSa dazamI -pravacana (3) 239 kamaThane joyo. vilaMba karyA vagara teo ghoDA para besIne sIdhA ja kamaThanI pAse pahoMcI gayA. "zrI paMcakalyANaka pUjA" mAM kavirAja zrI vIravijayajIe khUba ja mArmika rIte AnuM varNana karyuM che. pArzvakumAra ane kamaThano majAno saMvAda batAvyo che. pAkumAra : suNa tapasI, sukha lenaku jape phogaTa mAle, ajJAna se agni bie yogaku parajAle.. kamaTha : kamaTha kahe suNa rAjavI, tume azva khelAo, yogI ke ghara hai baDe mata ko batalAo... pAkumAra : terA guru kona hai, baDA jiNe yoga dharAyA, nahi oLakhAyA dharmaku tanukaSTa batAyA.... kamaTha : hama guru dharma pichAnata nahi kavaDI pAse. bhUla gaye duniyA dizA rahate vanavAsapAkumAra : vanavAsI pazu-paMkhIyAM aise tuma yogI, yogI nahIM paNa bhogiyA saMsAra ke saMgI. kamaTha : saMsAra burA chora ke suNa ho laghu rAjA, yogI jaMgala sevate leI dharma-AvAjApAkumAra : dayA dharma kA mUla che. kyA kAna phukAyA, jIvadayA naha jAtane tapa phogaTa mAyA.... kamaTha : bAta dayA kI dhakhiye bhUlacUka hamArA, bera bera kyAM bolanA aisA DAka DamAlA.... pAkumAra jyAM kamaTha tapa kare che tyAM pahoMce che. temaNe kamaThane kahyuM: "he tapasvI, sukha pAmavA mATe tuM vyarthamALA pherave che. A agnimAM lAkaDAM sAthe tAro yoga paNa baLI rahyo che." kamaTha lAlapILo thaI gayo. teNe kahyuM: "he rAjanuM tame ghoDA para besIne khelatA raho... yogI puruSanA gharanI vAto moTI hoya che. eTalA mATe tamAre mane yoganI vAto zIkhavavAnI jarUra nathI." pAkumAre tApasane kahyuM he tApasa, tArA guru koNa che? te potAnI jAtane moTo yogI mAnato haze, paraMtu dharmano marma te kaMI jANato nathI. dharmanA nAme teNe 2010_03 Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2400 parva-pravacanamALA mAtra kAyAkaSTa ja batAvyuM che ! ke je dharma nathI." kamaTha bolyoH henAnA rAjA, ame guru ane dharmane jANIe chIe. je potAnI pAse paisA nathI rAkhato, je duniyAne bhUlIne vana-jaMgalomAM rahe che, e guru che ane e temano dharma che. pArzvakumAre kahyuM: 'he tApasa, jaMgalamAM rahenArAM pazu ane pakSI kyAM potAnI pAse paisA rAkhe che? tuM evo ja che! yogI nahIM paraMtu saMsArasukhanI kAmanAo bdayamAM bharIne rahenAra bhogI che." kamaTha potAnA roSane dabAvIne bolyoH "rAjanuM, saMsArane kharAba samajIne to ame eno tyAga karyo che. yogI banIne dharmanI vAto karatA ame jaMgalamAM rahIe chIe. to pachI ame bhogI kevI rIte ?' dharmanI vAta kare che tuM? dharmanuM mULa paNa tuM jANe che? dharmanuM mULa che dayA. tuM jIvadayA to jANato nathI. tAruM badhuM tapa vyartha che. pArzvakumAre kaMIka roSapUrNa vacano kahyAM. kamaThe thoDIka vinamratA batAvI kahyuM : "rAjanuM, amArI koI bhUla thaI hoya to batAvo. dayAnI evI kaI vAta che ke je amArA khyAlamAM na hoya. vadhAre zuM kahuM?' e samaye pArzvakumAre potAnA sevakone eka moTuM saLagatuM lAkaDuM batAvyuM ane kahyuM : "A lAkaDAne sAvadhAnIthI bahAra kADhI sAvadha rIte phaDo. aMdara sApa che." e sthaLe je loko hAjara hatA teo AzcaryathI joI rahyA. sevake lAkaDAne sAvadhAnIthI cIryuM. aMdarathI aDadho baLelo sApa nIkaLyo. pAkumAranA kahevAthI sevake sApane navakAra mahAmaMtra saMbhaLAvyo. sApa zAMta citte sAMbhaLato rahyo. sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM tene samAdhi lAgI gaI. te marIne devalokamAM deva banyo. e ja nAgarAja dharaNendra! tyAM UbhelA lokoe kamaThano tiraskAra karyo ane pArzvakumArano jayajayakAra karyo. kamaTha lajjita thaI gayo. paNa manamAM pArzvakumAra pratye ghora dveSa laIne jaMgalamAM cAlyo gayo tyAM ghora tapazcaryA karI. marIne te devayonimAM utpanna thayo. tenuM nAma meghamAlI. pArzvakumAra pAchA mahelamAM AvI gayA. rAjA-rANI ane prabhAvatIne badhI vAta maLI gaI hatI. badhAMe kumAranI prazaMsA karI. pArzvakumAra to aMdarathI virakta hatA. lokonI prazaMsA sAMbhaLIne ane kamaThanI niMdA sAMbhaLIne temane koI khuzI thAya tema na hatuM. temaNe to madhyastha bhAva dhAraNa karelo hato. 2010_03 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ poSa dazamI -pravacana (3) 241 svaprazaMsA ne paramindI uccatama AdhyAtmika vikAsa thayA vagara AtmA svaprazaMsA ane paraniMdAne sAMbhaLIne madhyastha rahI na zake. bhale bahArathI tapa, tyAga karato rahe, zAstra vAMcato rahe ane dharmakriyA karato rahe. adhyAtmayoga ane samatAyoganI prApti vagara manuSya madhyasthabhAvamAM sthira rahI zakato nathI. svaprazaMsA ane paraniMdA sAMbhaLIne khuzI thayA sivAya nathI rahetI ! saMsArI lokonI vAta to choDI do, paraMtu jeo dharmakSetramAM uccapada upara ArUDha che evA mahAnubhAvo paNa svaprazaMsA sAMbhaLIne jUInA phUlanI jema uphulla thaI jAya che ! dharmakriyAo karavI yA zAstronA vidvAna thavuM eka vAta che ane AdhyAtmika vikAsa karavo e bIjI vAta che. AdhyAtmika vikAsanI A nizAnI che - svaprazaMsA ane paraniMdA sAMbhaLatAM khuza na thavuM, madhyastha rahevuM. jo ke pArzvakumAra to tIrthakara ja hatA, emanAmAM evI uccatama AdhyAtmikatA hovI svAbhAvika hatuM, paraMtu evI Atmasthiti prApta karavAnuM ApaNuM paNa lakSya hovuM joIe. vairAgyapreraka citraH have cAlo, pArzvakumAranA vairAgyane tIvra karanAra eka nimitta kevuM maLyuM te batAvuM. vasaMtaRtu hatI. prabhAvatInI sAthe pArzvakumAra nagaranA bAhya udyAnamAM jAya che. vizALa udyAnamAM pharatAM pharatAM teo eka suMdara mahelamAM jAya che. mahela udhAnamAM ja Avelo hato. mahelanI bhIMto upara vividha prakAranAM suMdara citro dorelAM hatAM. baMne jaNAM-yuvarAja ane yuvarAjJI e citro jotAM jAya che. jotAM jotAM temaNe eka citra nemanAtha ane rAjimatInuM joyuM ! nemikumAra rAjimatI sAthe lagna karavA jAna sAthe rAjA ugrasenanA mahela tarapha jaI rahyA che. temaNe tyAM eka vizALa vADAmAM pazuo joyAM. temane khabara paDI ke A pazuone mArIne temanuM mAMsa pakAvIne mAMsAhArI jAnaiyAone khavaDAvavAmAM Avaze. teo to jIvamAtra pratye parama karuNA dhAraNa karanArA parama puruSa hatA. temaNe tatkAla potAnA rathane pAcho lIdho. lagna na karyo. jAna ema ja pAchI pharI. na koIe khAdhuM, na pIdhuM ! citramAM A ghaTanA pArzvakumAre nihALI, temano vairAgya tIvra thaI gayo. temanA mukha upara gaMbhIratA chavAI gaI, teo gaMbhIra vicAramAM DUbI gayA, prabhAvatI paNa kumAranuM A ociMtuM parivartana joIne sUnamUna thaI gaI. 2010_03 Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 parva-pravacanamALA pArzvakumAranI dIkSA: tyAM nava lokAntika devo Ave che ane pArzvakumArane vinaMtI kare che. mathavuM tirthaM pattedi ! he bhagavaMta! have dharmatIrthanI pravartana karo. devonA gayA pachI pArzvakumAre prabhAvatIne kahyuM : "devI, have eka varSa pachI gRhatyAga karIza ! eka varSa dararoja lokone dAna ApIza! savArathI sAMja sudhI dAna Apato rahIza. tuM paNa sahayogI bane !' prabhAvatI khUba raDe che. pArzvakumAra ene samajAve che. jyAre te rAjamahelamAM Ave che tyAre prabhAvatIe samagra vAta rAjA-rANIne batAvI dIdhI. rAjA-rANI paNa viSAdamagna thaI jAya che. kumAra emane paNa samajAve che ane dAna ApavAnI zarUAta karI de che. devarAja IndranI AjJAthI dhanakubera deva azvasena rAjAno bhaMDAra dhana-saMpattithI bharI de che. pArzvakumAra lokone ApatA rahe che!! lAkho lokonuM dAridya dUra thaI jAya che. eka varSa vItatAM keTalI vAra lAge che? varSa pUruM thaI gayuM. poSa vadI ekAdazInA divase-AjanA divase pArzvakumAre gRhavAsano tyAga karyo. dIkSA-kalyANakano bhavya mahotsava thAya che... emAM deva-devIo paNa hAjara thAya che. zobhAyAtrA kAzInagaranI bahAra "Azramapada nAmanA bAgamAM Ave che. bhagavAna zibikAmAMthI nIce Utare che. azokavRkSanI nIce Ave che. zarIra uparathI AbhUSaNo utArI nAkhe che. badhAM vastro utArI nAkhe che. paMcamuThI loca kare che ane anaMta siddhonI sAkSImAM teo cAra mahAvrato uccAre che. A samaye bhagavAnane cothuM jJAna-mana:paryavajJAna prakaTa thAya che. indra bhagavAnanA skaMdha upara mUlyavAna devadUSya rAkhe che ane tyAM ja bhagavAna kAyotsarga dhyAnamAM UbhA rahI jAya che. rAjA-rANI vagere potapotAnA sthAne cAlyAM jAya che. deva naMdIzvara dvIpa upara cAlyA jAya che. jinacaityonI yAtrA karavA jAya che. bhagavAne aThThama traNa upavAsa)no tapa karyo hato. kAzImAM dhanya sArthavAhane ghera pAraNAM karyo. dhanya sArthavAha dhanya banI gayo ! kRtArtha banI gayo! teno AtmA bhavasAgara tarI gayo. kalikuMDa tIrtha banyuM? pachI bhagavAne tyAMthI vihAra karyo. vihAra karatAM karatAM teo 'kAdaMbarI" nAmanA suMdara vanamAM padhAryA. tyAM "kuMDa" nAmanuM vizALa sarovara hatuM. sarovaramAM 2010_03 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ poSa dazamI - pravacana (3) 243 hajAro kamaLa khIlyAM hatAM. pAse ja eka nAnakaDo "kali" nAmano parvata hato. sAce ja suramya vAtAvaraNa hatuM. bhagavAna e 'kuMDa sarovara'ne kinAre kAyotsarga dhyAnamAM nimagna banyA. A bAju eka vanahAthI Avyo. teNe sUMDhamAM sarovaramAMthI pANI bharyuM ane bhagavAnano abhiSeka karyo ! pachI sUMDhamAM eka kamaLa lIdhuM ane bhagavAnanA caraNe dharI dIdhuM ! pachI to bhagavAne ja batAvyuM che ke te hAthI marIne deva banyo che.' je jagAe A adbhuta ghaTanA banI e jagA "tIrtha" banI gayuM ane te "kalikuMDa" nAme prasiddha thayuM. kAzInI AsapAsanA vistAramAM A tIrtha hovuM joIe. Aje e sthaLa maLatuM nathI. ahichatrA'nagara vase che H bhagavAne kAdaMbarI vanamAMthI vihAra karyo. teo "kostubhavana"mAM padhAryA. tyAM dharaNendra (sApa marIne je nAgarAja banyo hato.) Ave che ane bhaktipUrNa hRdayathI paramAtmAnI stuti kare che. tyAM bhagavAna traNa divasa sudhI dhyAnastha rahe che ane tyAM ja dharaNendra potAnA pUrvabhavanuM sarpanuM rUpa dhAraNa karI ne bhagavAnanI upara potAnI phaNAnuM chatra banAvIne rahe che ! A sthaLe "ahichatrA" nAmanuM nagara dharaNendra vasAve che. "ahi" eTale sApa, tyAM sApe prabhunI upara chatra dharyuM hatuM ne ? e ghaTanAnI smRtimAM "ahichatrA" nagara vasI gayuM. bhagavAne tyAMthI paNa vihAra karI dIdho. eka vaTavRkSanI nIce bhagavAna dhyAnastha banIne UbhA rahyAM. kamaTha : meghamAlI deva H bhagavAna 52 upasargaH A bAju kamaThano jIva marIne meghamAlI deva banyo che. eNe vibhaMga jJAnathI joyuM ke, "pelo rAjakumAra haju tyAM che ke jeNe kAzImAM mArI sthiti kharAba karI hatI." teNe vaTavRkSanI nIce UbhelA bhagavAnane joyA. bhayAnaka roSathI te nIce Avyo. ane bhagavAnane aneka prakAranAM kaSTo ApavA lAgyo. atizaya upasargo karyA.. paraMtu bhagavAna to nizcala hatA. jarAya caMcaLatA na hatI ! chevaTe teNe varasAda varasAvavAnI zarUAta karI. muzaLadhAra varSA ! AkAzamAM ghanaghora vAdaLo... vAdaLonI kALabhairava jevI garjanA. vIjaLInA camakArAthI vAtAvaraNa bhayajanaka lAgatuM hatuM. pANI to bhagavAnanA nAka sudhI UMcuM caDI gayuM ! toya bhagavAna to dhyAnamagna hatA ! dharaNendra-padmAvatI Ave che e samaye nAgarAja dharaNendre avadhijJAnathI bhagavAnanAM darzana karyAM ! eka 2010_03 Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 parva-pravacanamALA kSaNano paNa vilaMba karyA vagara padmAvatI devI sAthe nIce AvyA-upasargo dUra karyA. meghamAlI devane dhamakAvyo.... samajAvyo. basa, e samaye meghamAlIne potAnI bhUlanuM bhAna thayuM. pApono pazcAttApa thayo... ane teNe samyag darzanano guNa prApta karyo. teNe bhagavAnanI stavanA karI, kSamAyAcanA karI ane devalokamAM cAlyo gayo. dharaNendra paNa padmAvatI sAthe devalokamAM cAlyA gayA. nikAcita karmo bhogavavAM paDe che H veranI paraMparAno aMta AvI gayo. daza daza bhavothI kamaThanI aMdara paDelI veranI bhayAnaka gAMTha chUTI gaI, pIgaLI gaI ! kAraNa ke marubhUtinA AtmAmAM paDeluM pApakarma naSTa thaI gayuM hatuM ke je pApanA udayathI tene kamaThanA nimitte vAraMvAra maravuM paDyuM hatuM. kamaThe tene mAryo hato. keTalAMka pApakarmo ane keTalAMka puNyakarmo evAM hoya che ke je bhogavavAM ja paDe che. game teTalAM tapa-tyAga karo, game teTaluM utkRSTa saMyamapAlana karo, e pApakarmo naSTa thatAM nathI. bhogavavAM ja paDe che. e rIte game teTalo vairAgya ho, anAsakti hoya... to paNa keTalAMka puNyakarmo bhogavavAM ja paDe che. eTalA mATe to ucca koTinA moTA moTA muni-maharSione devalokamAM javuM paDe che; ane tyAM asaMkhya varSo sudhI vaiyika sukho bhogavavAM paDe che. e ja rIte manuSyalokamAM paNa vaiyika sukho bhogavavAM paDe che. duHkha bhogavo yA sukha bhogavo, manamAM samatA rAkhavAnI che. samatA ja zAnti, svasthatA ane prasannatAno sAco upAya che. bhagavAna pArzvanAthanA daza bhavomAM A ja parama rahasyabhUta tattva samajavA maLe che, bIjI abhinava divyadRSTi maLe che. duHkha ApanArAo pratye vicAravAnI. bhagavAnanA AtmAe kadI paNa kamaTha pratye roSayukta yA verayukta vicAra karyo na hato. kadIya tenA ahitano vicAra nathI karyo. "mane kamaTha duHkha Apato nathI. mArAM karmo ja mane duHkha ApI rahyAM che. mArAM bAMdhelAM karma ja mane duHkha Ape che." tIrthasthApanA : have ApaNe bhagavaMtanA kevaLajJAna-kalyANakanA thoDAka guNa gAI laIe. bhagavAna vihAra karatAM kAzInagaranA bAhya udyAnamAM padhAryA. dhAtakI vRkSanI nIce dhyAnastha banIne UbhA rahyA. dIkSAjIvananA 84 divasa vItI gayA. bhagavAna traNa divasanA upavAsI che. dharmadhyAnamAMthI zukladhyAnamAM praveza thaI gayo ! cAra ghAtI karmono nAza thaI gayo ! lokAloka prakAzI kevaLajJAna prakaTa thaI gayuM. te 2010_03 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 245 poSa dazamI -pravacana (3) divasa hato caitrI vadI cothano. e samaye devalokanA 64 Indro kAzImAM UtarI AvyA. samavasaraNanI racanA karI. bhagavAna samavasaraNamAM siMhAsana upara ArUDha thayA. AkAzamAM devaduMdubhi vAgavA lAgI. puSpavRSTi thavA lAgI. divya saMgItanA sUra vahevA lAgyA. vanapAle jaIne rAjA azvasenane zubha samAcAra ApyA. rAjamahelamAM AnaMda thaI gayo. nagaramAM ghoSaNA thaI gaI. hajAro strIpuruSonI sAthe rAjA-rANI ane prabhAvatI samavasaraNamAM Avyo. bhagavAnanI aciMtya zobhA... vaibhava..... ane devendrone joIne rAjA-rANI ane prabhAvatI harSavibhora thaI gayAM. temanA daya kamaLanI kaLI-kaLI khIlI UThI. pArzvanAthano parivAraH bhagavAne dhadizanA ApI. dhadizanA sAMbhaLIne rAjA-rANI ane prabhAvatI vairAgI banyAM. temaNe paNa prabhune hAthe cAritradharma svIkAryo. bhagavAnanA 10 gaNadhara banyA. dharmatIrthanI sthApanA thaI. bhagavAnanA 16 hajAra sAdhuo hatA, 38 hajAra sAdhvIo hatI. eka lAkha cosaTha hajAra zrAvako hatA ane traNa lAkha ekavIsa hajAra zrAvikAo hatI. tamAma zrAvaka-zrAvikAo vratadhArI hatAM. bIjA loko hatA teo pArzvanAtha pratye prema-zraddhA rAkhanArA hatA. nivaNiH bhagavAna keTalAMka varSo sudhI pRthvI upara vicaratA rahyA. lokone sukhazAntino mArga batAvatA rahyA. jyAre nivaNano samaya najIka Avyo tyAre bhagavAna sameta zikharanA parvata upara pahoMcyA. tyAM temaNe eka mAsanuM anazana karyuM. sAthe 33 munivaroe paNa anazana karyA. badhA ja kAyotsarga mudrAmAM hatA. e samaye nivaNi thayuM. e divasa hato zrAvaNa sudI AThamano. deva-devendroe tyAM jaIne bhagavAnano nivaNa mahotsava manAvyo. bhagavAna siddhabuddha mukta banI gayA. saMsArayAtrA pUrNa thaI gaI. bhagavAna videha banI gayA, paraMtu duniyA emane Aja dina sudhI bhUlI nathI ane asaMkhya varSo sudhI bhUlaze paNa nahIM. lokoe pArzvanAthanI pratimAo banAvI. koIe ratnonI, koIe sonA-cAMdInI to koIke pASANanI ke mATInI! mUrtinI upAsanA karavA lAgyA loko. pArzvanAthajInI mUrtinI sAthe nAgarAjanI phaNA paNa mastaka upara banAvavAmAM AvI. traNa divasa sudhI dharaNendra nAgarAjanA rUpamAM bhagavAnanA mAthe phaNAnuM chatra dharyuM hatuM ne? pArzvanAthanAM aneka nAma: bhagavAna pArzvanAthanI keTalIka mUrtio dharaNendrapadmAvatI sAthenI maLe che ane 2010_03 Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 parva-pravacanamALA jeTalAM bhinnabhina nAma pArzvanAthajInAM maLe che eTalAM nAma anya koI paNa tIrthaMkara paramAtmAnAM maLatAM nathI. e nAmo traNa draSTithI paDyAM che. 1. guNanA mAdhyamathI. 2. gAmanA mAdhyamathI. 3. mUrtinA mAdhyamathI. 1. jevAM ke ciMtAmaNi pArzvanAtha, vibahara pArzvanAtha.... vagere guNanA prabhAvathI nAmo paDyAM che. 2. paraMtu jIrAvalA pArzvanAtha, zaMkhezvara pArzvanAtha, nAkoDA pArzvanAtha... vagere nAmo gAmanA mAdhyamathI paDyAM che. 3. jyAre zAmaLA pArzvanAtha, navakhaMDA pArzvanAtha, sahastraphaNA pArzvanAtha vagere nAma mUrtinA mAdhyamathI paDyAM che. ane A mUrtionI AjubAju koI ne koI kathA maLe che ItihAsa maLe che. camatkAra ane prabhAva jANavA maLe che. moTAbhAganA sAdhakoe-upAsakoe potAnI sAdhanA-upAsanA zrI pArzvanAtha bhagavAnanI mUrtinI sAme karelI che ane vartamAnamAM paNa kare che. pArzvanAtha bhagavAnanA nAmanI sAthe, emanI mUrtinI sAthe yogIpuruSono AMtarika saMbaMdha hoya che. ApaNA jaina kavioe-pachI teo RSi-muni hoya ke gRhastha hoya, temaNe pArzvanAtha bhagavAnanAM stotra racyAM che-stavana banAvyAM che - stutionI racanA karI che. jo A badhA sAhityanuM saMkalana karavAmAM Ave to eka moTuM "volyuma" thaI jAya! maMtro - yaMtro - stotraH mAMtrikoe bhagavAna pArzvanAthanuM nAma joDIne aneka maMtronuM nirmANa karyuM che. maMtragarbhita stotronI racanAo karI che. zrI bhadrabAhasvAmInuM "uvasaggahara stotram ane siddhasena divAkarasUrijIracita "kalyANamaMdira stotram Ano zreSTha udAharaNo che. keTalAka maMtromAM dharaNendra ane padmAvatI devInAM nAma paNa guMti che. aneka maMtro bIjonI sAthe che; evA aneka maMtro Aje paNa maLe che. paraMtu maMtrasAdhanAmAM sAdhaka mATe ghaNI bAbato jarUrI che. jema ke maMtra zreSTha joIe. maMtrasAdhaka manuSya paNa yogyatAvALo hovo joIe. maMtronI jema bhagavAna pArzvanAthanA keTalAMya "yaMtra paNa banyAM che ! ciMtAmaNi pArzvanAtha bhagavAnanAM prAcIna yaMtro jovA maLyAM che. enI pUjanavidhi paNa maLe che. je koIne potAnA jIvanamAM zAni joIe. samatA joIe, mananI prasannatA joIe, teNe bhagavAna pArzvanAthajI pratye akhaMDa, avicchinna zraddhA rAkhavI joIe. zraddhApUrvaka, vidhisahita ArAdhanA karavI joIe. tame badhA bhagavAnanI ArAdhanA karIne parama sukha-zAnti prApta karo, e ja maMgala kAmanA. * * * 2010_03 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI mATuMgA, mATuMgA, zrI vizvakalyANa prakAzana TrasTanA sthAyI sahayogIo 1. zrI govAliyA Teka jaina saMgha 2. zrI jaina che. mUrti. saMgha enDa cerITIjha pAla (IsTa), muMbaI 3. zrI aMdherI gujarAtI jaina saMgha IralAbrIja muMbaI 4. zrI pArzvanAtha jaina saMgha gAMdhInagara, beMgalora 5. zrI mahAvIra svAmI jaina saMgha dAsappAlana, beMgalora 6. zrI zaMkhezvara pArzvanAtha jaina saMgha Ara. esa. pUrama, koImbatUra 7. zrI suvidhinAtha jaina saMgha tIrupura (T.N.) 8. zrI saMdhamasviAmI jaina saMgha budhavAra peTha, pUnA 9. zrI prANalAla kAnajI dozI. govAliyA Teka, 10. padmAbena cInubhAI zAha (pATaNavALA) govAliyA TeMka, 11. mANekalAla vI. savANI sAyana, 12. bharatakumAra pAnAcaMda zAha sAyana, muMbaI 13. eka sadugrahastha sAyana, 14. nirmaLAbena pravINacaMdra jhaverI sAyana, muMbaI 15. lIlAdhara pAsu zAha muMbaI 16. naTavaralAla manasukhalAla zAha muMbaI 17. mIThubhAI mAvajI zAha pAla (isTa), 18. mahAsukhalAla lakSmIcaMda zeTha pAlI (isTa), 19. jayaMtilAla dharamacaMda zAha pAla (isTa), 20. girIzabhAI caMdulAla zAha pAlI (isTa), muMbaI 21. nayanAbena girIzabhAI zAha pAla (IsTa), 22. savitAbena ramaNalAla DI. zAha pAlI (isTa, 23. araviMdabhAI bhogIlAla zAha pAlI (IsTa), 24. pravINacaMdra popaTalAla zAha pAlI (isTa), 25. jayaMtilAla eca. loDhA pAlI (vesTa), 26. nAgaradAsa kAnajI zAha bhAyakhalA, 27. jayaMtilAla motIlAla lApasIyA muluMDa, muMbaI 28. zAMtilAla catrabhUja bAbarIyA 29. zrI umarazI bIyazI polaDIyA, 30. ratilAla jeThAlAla salota muMbaI 31. cetanabhAI mahendrabhAI jhaverI aMdherI (vesTa), 32. kAntilAla ela. vasA vAlakezvara, muMbaI 33. mugaTalAla sI. zAha ghATakopara, 34. rAjezabhAI pI. motA ghATakopara, muMbaI 3pa. padmAbena vasaMtabhAI zAha sAntAkrUjha, muMbaI 36. popaTalAla bAdaracaMda zAha ghATakopara, muMbaI 37. amitabhAI sArAbhAI mahetA amadAvAda 38. azokabhAI ratilAla kApaDiyA amadAvAda PPE muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI 2010_03 Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amadAvAda amadAvAda amadAvAda amadAvAda bidaDA-kaccha bidaDA-kaccha vaDAvalI. cavelI. dhAnerA sUrata surendranagara dhrAMgadhrA vApI vApI. sUrata sUrata 39. mAyAbhAI maNIlAla kApaDiyA 40. dhIrajalAla hAlANI 41. rAjendrabhAI ke. zAha 42. gaMgAbena bAlAbhAI jhaverI 3. ANaMdajI nAnajI deDhIyA 44. ratanabAI ANaMdajI deDhIyA 45. caMdulAla aMbAlAla zAha 46. maNIlAla maganalAla zAha 47. rAmacaMda savarAjabhAI 48, maMjulAbena ramaNIkalAla jogANI 49. araviMdabhAI ratilAla zAha 50. kalAvatIbena rasikalAla vorA 51. harSadabhAI amRtalAla zAha para. vidyAbena saradAramala nAhara pa3. zakaracaMda nAthAlAla zAha (sUrajavALA) pa4. rasikalAla viThThaladAsa zAha (cANasmAvALA) papa. dilIpa vrajalAla zAha (cANasmAvALA) pa6. jagajIvanadAsa nyAlacaMda zAha (cANasmAvALA) pa7. vineza InDasTrIjha H ravibhAI dozI 58. haMsAbena mULajIbhAI zAha pa9. jhaverabena jeThubhAI momAyA 60. vrajalAla ratanacaMda zAha 1. padAbena zazikAnta pArekha 62. saMghavI je. vIracaMda enDa sansa 3. bharatabhAI hIrAlAla zAha masATa 64. punamacaMda zivalAla zAha 5. ramAbena vasaMtabhAI zAha 66. popaTalAla catrabhUja bAbarIyA 67. subhASabhAI bhAyacaMda zAha 68. sarvodaya kamarziyala beMka li. 69. bAbulAla maNIlAla zropha 70. raIbena zAntilAla go. vakIla 71. zA kezavajI khImajI gAlA dazalapuravALA) 72. zrI devendrabhAI ratilAla vorA 73. zrI hasamukhabhAI ratilAla vorA vAlakezvara 74. bipInacaMdra cImanalAla zAha naMdarabAra 75. sva. caMpAbena ratIlAla zeTha (dhAnerAvAlA) 76. zrI hIrAcaMda devacaMda zAha 77. zrI kalyadipa mazInarI 78. zAha tArAcaMda bhagAjI parivAra bhIvaMDI bhIvaMDI madrAsa madrAsa tirupura (T.N.). pUnA pUnA. pUnA selavAsa solApura solApura zrIrAmapurA IslAmapura mahesANA mahesANA mahesANA koregAma bhAvanagara muMbaI sUrata navasArI killA pAraDI vApI koparalI. 2010_03 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMda mahetA nirmita kAzana TrasTabha HTTTTTTTT sajananA mAIlasTona" (upalabdha sAhitya) ghammu saraNe pavanjAmi bhAga (1-2-3-4) prazamarati (saMpUrNa) jaina rAmAyaNa (bhAga 1-2-3) ka parva pravacanamALA mAraga sAcA kauna batAve prIti kiye du:kha hoya * pAMpaNe bAMdhyuM pANiyAruM che nIla gagananAM paMkheruM - vijJAna seTa (3 pustako) che tArA du:khane khaMkherI nAMkha sarvajJa jevA sUrideva vicArapaMkhI jainadharma dostI zraddhAnI saragama vAtaMdIpa aMjanA na priyate. rIsAyelo rAjakumAra | jinadarzana phUlapAMdaDI mAMgalika che suvAsa seTa (3 pustako) prArthanA guNavaibhava vrata dhare bhava tare * zrAvaka jIvana (1-2-3-4) jJAnasAra samarAditya mahAkathA (bhAga 1-2-3). zodha pratizodha ja zAMta sudhArasa saMyama sAdhanA samAdhAna huM to pala palamAM mUMjhAu gItagaMgA bhavanA pherA JAIN RAMAYAN 1-2-3 THE WAY OF LIFE 1-2-3-4 GUIDELINES OF JAINISM A CODE OF CONDUCT TREASURE OF MIND SCIENCE SET (3 BOOKS) (ATMA-KARMA-DHARMA) BURY YOUR WORRY 13 MINI BOOKLETS RISING SUN STORY STORY arihaMta (hindI mAsika patra) For Private & Peronals On Part 2010_03 Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Rial 9161 Indie vate Pers se W ieliorary