Book Title: Manglacharan
Author(s): Bhuvanvijay
Publisher: Jain Shwetambar Murtipujak Tapagaccha Sangh
Catalog link: https://jainqq.org/explore/023022/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa, cthAyAtA vyagIvarya zrIbhavana vijayajI mahArAja Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 3 ganamaH | devAdhideva zrI munisuvratasvAmIne nama: 0 0 0 -- maMgalAcaraNa 4--- pravacanakAra : pUjyapAd AcAryadeva zrI vijayacaMdrasUrIzvarajI mahArAja sAhebanA ziSyaratna pUjya gaNIvarya zrI bhuvanavijayajI mahArAja prakAzaka : zrI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka tapagaccha saMgha ItavArI, nAgapura Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka: zrI jaina zvetAmbara mUrtipUjIka tapagaccha saMdha ItavArI, nAgapura-2. prAptisthAna : zrI jaina vetAmbara mUrtipUjaka tapagaccha saMgha gulAbasAva galI, bhAjImaMDI ItavArI, nAgapura-2. prathama AvRtti-4250 vikrama saMvata 2032 tA. 2-3-1976 mUlya rUA. 5-00 mudraka: ratilAla vADIlAla zAha zrI prinTIMga presa, citAra olI coka nAgapura-440002 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjyapAd AcArya deva zrI vijayakezarasUrIzvarajI mahArAja sAhebanA paTTadhara pU. AcArya deva zrI vijayacaMdrasUrIzvarajI mahArAja sAheba Page #5 -------------------------------------------------------------------------- Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa prakAzakIya nivedana zAsana prabhAvaka pU. gaNIvaryazrI bhuvanavijayajI mahArAjazrI tathA pU. munizrI yazovijayajI mahArAja chellA sAta varSathI mahArASTra, bihAra, baMgAla, orIsA, chattIsagaDha vagere prAMtomAM vihAra karIne A bAjunI janatAne potAnI pravacanamuno apUrva lAbha ApI rahyA che. saM. 2026 nI sAlamAM pUjyazrI sametazikhara mahAtIrthanI yAtrAnA dhayeyathI muMbaIthI vihAra karIne A bAju padhArelA. aMtarIkSacha bhAMDakajI vagere tIthanI yAtrA karIne saM. 2026 nI sAlanuM cAturmAsa atre nAgapura zaheramAM zrIsaMghanI AgrahabharI vinaMtIthI karela. cAturmAsa bhavya rIte ujavAyela ane paryuSaNa parvamAM mahAna tapazcaryAo temaja tapazcaryAonI ujavaNI nimitte aThThAI mahotsava sahita zAntisnAtrAdi mahAna dhArmika prasaMgo ujavAyela. saM. 2026 nA cAtumAsamAM dazerAnA zubhadivase pujayazrInI preraNAthI nUtana upAzrayanA bAMdhakAma nimite phakta vIsathI paccIsa miniTamAMja rUA. 5,000 jevI rakama bhegI thaI gayela tenA phaLasvarUpe Aje mahArASTrabharamAM aneka upAzraya nirmANa thayela je nAgapura tapagaccha saMdhanA ItihAsamAM anupama gauravagAthAsvarUpa banI gayela che. saM. 2027 nI sAlamAM pUjyazrIe atrethI pUvadezanA mahAna tIthanI yAtrA nimitte vihAra lAvela ane rastAmAM AvatA banArasa, siMhapurI, caMdrapurI, paTA, nAlaMdA, rAjapUta, Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa pAvApurI, kSatriyakuMDa, caMpArI vagere tIthanI anerA ullAsathI yAtrA karIne phAlgana vadI bIjanA divase zikharajI madhuvanamAM sasvAgata praveza karyo. zikharajI mahAna tIrthanI yAtrA karIne jIvanamAM anero AnaMda anubhavyo. caitrI oLI , beramo zaheramAM karAvIne sAmudAyika padayAtrAnuM beramo saMghanA AgevAna zeTha sva. maNIbhAI rAghavajI koThArI taraphathI Ayojana thatAM beramothI pharI pAchA zikharajI padhAryA. saMgha samudAya sAthe anerA ullAsathI zikharajI mahAtIrthanI yAtrA karIne akhAtrIjanA divase varSItapanA pAraNe pujyazrInI nizrAmAM thavAnA hovAthI kalakattAnA rahIza zeTha bAbulAla lakSamIcaMda vagerenI vinaMtI svIkArIne pujyazrIe madhuvanamAM akhAtrIja sudhI sthiratA laMbAvI. akhAtrIjanA divase anerA utsAhathI cha tapasvIoe vRSItapanAM pAraNu karyA. vaSItapanA pAraNA nimitte bhavya mahotsava ujavAyela tema ja vaSatapa nimitte bhavya varaghoDo caDAvela. vaSItapanA pAraNAno Avo bhavya prasaMga zikharajImAM anerA utsAhathI ujavAyela. zeTha bAbulAla lakSmIcaMdanA dharmapatnIne paNa varSItapanuM pAraNuM hovAthI prasaMgane dIpAvavA zeka bAbubhAIe apurva utsAha dAkhavela. " 2 . tyArabAda pujya zrI vihAra karIne trAsagaDha, jharIyA, dhanabAda padhAryA. dhanabAda zaheramAM pUjyazrInA upadezathI bhavya upAzraye nirmANa thayela che. jharIyA zaheramAM AyaMbila bhuvana paNa nimaNu thayela. saM. 2027 nI sAlanuM cAturmAsa beramo zaheramAM zrIsaMghanI vinaMtIthI karIne beramonA cAra saddagRhastho taraphathI Ayojita zikharajI mahAtIrthanA padayAtrA saMgha sAthe pUjyazrI pharI pAchA zikharajI, padhAryA. saMgha samudAya sAthe Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa yAtrA karIne zikharajIthI vihAra AgaLa laMbAvIne jIyAgaMja temaja ajImagaMjanA bhavya jinamaMdironI yAtrA karIne pujyazrI kalakattA mahAnagarImAM padhAryA. atre zrIsaMghe bhavya svAgata karela. saM. 2028 nI sAlanuM cAturmAsa kalakattA zaheramAM kenIMga sTrITa upAzrayamAM zrIsaMghanI vinaMtIthI karela. cAturmAsamAM sAdhAraNa khAtAnI khoTa puravA rU. 93,000 no phaMDa karAvI Apela. temaja cAturmAsa bAda zikharajI mahAtIrthano kalakattA zaherathI charI pALato saMgha pujyazrInI nizrAmAM nikaLela. saMghano prasthAna prasaMga kalakattA zaheranA itihAsamAM suvarNAkSare lakhAya tevo hato. A prasaMge dasa hajAranI upara saMkhyAmAM bhAI-baheno saMgha prasthAna veLA vidAya ApavA joDAyA hatA temaja 700 yAtriko padayAtrA saMghamAM joDAyA hatA. saMgha eka mahine zikharajI pahoMcyo hato. " saMghasamudAya sAthe yAtrA karyA bAda tIrthamALa vidhino prasaMga ujavIne kaTaka tarapha kaTaka saMghanI vinaMtIthI vihAra AgaLa laMbAvyo. vacamAM jamazedapura, bAlAsora vagere kSetrone apurva lAbha ApIne saM. 2029 nA jeTha vadI paMcamIe kaTaka zaheramAM zrIsaMghanA bhavya svAgatapurvaka praveza karyo. saM. 2029 ane 2030 ema bane cAturmAsa kaTaka kSetramAM zrIsaMghanI vinaMtIthI karyA. atre zrIsaMghanI ghaNA varSothI jinamaMdira nirmANa karavAnI bhAvanA hatI. pUjyazrInA pagale sArI evI rakama bhegI thaI jatAM te bhAvanAne apurva vega malyo ane saM. 2030 nA jeTha sudI caturthinA zubha divase pUjyazrInI nizrAmAM anero utsAhathI pratiSThA mahotsava paNa ujavAI gayo. kaTakano zrIsaMgha dhanya dhanya banI gayo ! Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa nAgapura saMghanA kAryakaro pUjyazrIne vinaMtI karavA kaTaka pahoMcyA. nAgapura saMghanI AgrahabharI vinaMtI hovAthI pujyazrIe kaTakathI nAgapura tarapha vihAra AgaLa laMbAvyo. vacamAM durga zaheramAM nAgapura cAturmAsanI jaya bolAvI ane jeTha vadI paMcamInA zubha divase saM. 2031 nI sAlanuM cAturmAsa nAgapura zaheramAM vitAvavA pujyazrIe zrIsaMghanA bhavya svAgatapurvaka nAgapura zaheramAM praveza karyo. zrIsaMghanuM mahAna ahobhAgya ke jatAM ane AvatAM bane cAturmAsano apurva lAbha nAgapurane malyo eTaluM ja nahIM ane cAturmAsa evAM to bhavyAtibhavya rIte ujavAyAM ke ke jeno ItihAsa varSo sudhI amara rahI jaze. bIjA cAturmAsamAM pUjyazrInI preraNAthI eka lAkha jeTalI rakama thaI jatAM nUtana jinamaMdiranA kAryane apurva vega malyo. pujyazrInA pagale jinamaMdiranuM kArya purajozamAM zarU thaI jatAM phAgaNa mahine pujyazrInI nizrAmAM zrIsaMghanI pratiSThA mahotsava ujavavAnI bhAvanA Aje saphaLatAne varI cUkI che. atrenA nUtana upAzraya para rUA. 80,000 deva dravyanuM karja hatuM, te paNa mahArAjazrInI preraNAthI cukavAI gayela che. AvAM aneka kAryo pUjyazrInA maMgaLa pagale nAgapura zaheramAM zrIsaMghanA apurva utsAhathI thayela che. badhA kAyaoNpara kaLaza caDAvavArUpa pujyazrInA upadezathI atrethI bhAMdajI) bhadrAvatI tIrthano charI pALato saMgha paNa nIkaLela. saMghamAM cArasonI saMkhyAmAM yAtriko joDAyela. nAgapura zaheramAM ghaNA Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa lAMbA samaye A kArya thatAM ghara gharamAM anero AnaMda vyApI gayela. pUjyazrInA darzanavaMdanArthe gAmogAmanA saMgha atre padhArela. temAM kalakattA zrIsaMghanA bhAI-baheno Trena dvArA AkhI bogI jeDIne atre padhArelA. dareka gAmanA zrIsaMghanA bhAIoe saMghapujananA apurva lAbho lIdhelA. cAturmAsamAM pacIsathI trIsa jeTalA zrIsaMghapujano thayA ane AvanArA dareka gAmanA bhAIoe muktahaste atrenA nUtana jinamaMdiranA mahAna kAryamAM tema ja sAdhAraNa ane AyaMbila khAtAomAM ArthikarIte potAno apurva sahakAra Apela. cAturmAsa daramyAna pu. kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcArya kRta yogazAstra graMthanI vAMcanA pUjyazrIe karela hatI. temAM mArgAnusArInA pAMtrIsa bolanI vyAkhyA pujyazrIe potAnI addabhUta lAkSaNika zailImAM karela hatI. ghaNu mumukSu bhAI bahenonA manamAM thayuM ke mArgAnusArI guNonA vyAkhyAno je pustakAkAre chapAya to ghaNuM mumukSuo mATe lAbhanuM kAraNa thAya. kAraNa ke temAM sAmAnya evA gRhasthadharmanI vyAkhyA hovAthI gRhastho mATe te atyaMta upayogI che ane pustakarUpe, pragaTa thAya to dUra dezAMtaramAM vasatA bhAI bahenone paNa vAMcanano apurva lAbha maLe. pujyazrIe jAte ja vyAkhyAno lakhIne taiyAra karyA. mahinAo sudhI pujyazrIe A vyAkhyAno lakhavAnI pAchaLa, potAnA kimatI samayano bhoga Apyo. divasanA traNathI cAra kalAka lakhavAmAM jatA hatA. vyAkhyAno chapAvavAnI zrIsaMgha ane mumukSu bhAI bahenoe bhAvanA vyakta karatAM Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa pujyazrI taraphathI saMmati maLatAM te vyAkhyAno pustakAkAre bahAra pADavAno zrIsaMghane je apurva lAbha malyo che te baddala atreno zrI jaina vetAmbara tapagaccha saMgha pu. mahArAjazrIno bhUrI bhUrI AbhAra vyakta kare che. dhArmika jIvananI zubha zarUAta nIti, nyAya, pApabhirUtA, mAtApitAnI sevA, niMdAtyAga vagere saguNothI ja thAya che mATe pustakanuM nAma maMgalAcaraNa rAkhela che ane te te guNopara pUjyazrIe potAnI kasAyelI kalamathI vedhaka prakAza pADela che. - pu. gaNIvaryazrInA suziSya munizrI yazovijayajI mahArAje pustakanA mupha saMzodhananuM kArya kALajIpUrvaka karela che, te baddala zrIsaMgha pujya mahArAjazrIno atyaMta AbhAra mAne che. zrI prinTIMga presavALA zrIyut ratilAla zAhe pustakanA chApakAmanuM kArya zramapurvaka atisuMdara ane uThAvadAra karI Apela che te paNa TuMka samayamAM, te baddala saMgha temano paNa AbhAra jAhera kare che. je je mumukSu bhAIbahenoe pustakanA kAryamAM Arthika sahakAra Apela te sauno AbhAra jAhera karavAmAM Ave che. - ka - aMtamAM sau mumukSu bhAIbaheno A pustakanuM vAMcana - manana karI temAMthI yathAzakti sAra grahaNa karI jIvanane dhanya banAve e ja aMtaranI abhilASA ! zrI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka tapagaccha saMgha nAgapura, Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa upodghAta nAgapura kSetramAM sa. 2026 ane sa. 2031 ema e cAturmAMsa karyAM. paheluM cAturmAsa sammetazikharajI mahAtIrthInI yAtrA nimitte te tarapha javAnA dhyeyathI karela. ane khIjuM cAturmAMsa pUdezanA tIrthonI yAtrA karIne pAchA vaLatAM karela. pahelA cAturmAMsamAM "zrI adhyAtma kalpadruma" graMthanuM sabhAmAM vAMcana karela ane khIja cAturmAsamAM "zrI yogazAstra" mahAgraMtha vAMcana karela. yogazAstranA pahelA prakAzamAM mArgAnusArInA pAMtrIsa kholaparanI vyAkhyA lagabhaga eka mahinA paryaMta cAlI. gRhasthonA sAmAnya dhamanI temAM vyAkhyA hovAthI zrotAone temAM khUba rasa paDyo ane mArgAnusArInA kholanI vyAkhyAmAM e vAtapara khUba jora devAmAM AvatuM hatuM ke jIvananA ghaDatara mATe A guNo atyaMta upayogI che. nIti nyAya vagere mArgAnusArInA pAyAnA guNo che. pAyo majabUta hoya to tenIpara ImArata paNa majabUta thAya tema dhArmika jIvananA pAyAmAM nIti nyAya vagerenA guNo hoya to vrata paccakkhkhaNAdinI ImArata paNa khUba majabUta thAya. manuSyo bhale vrato karatA hoya dhArmika kriyAo karatA hoya, paNa temanAmAM nIti nyAya vagerenA guNo na hoya. to duniyAmAM temanA nimitte dhanI helanA thAya che paNa prabhAvanA thatI nathI. potAnA nimitto, dharmakriyAonI laghutA thAya e paNa moTAmAM moTo doSa che. gRhastho. vyApAra vANuijyanA kSetramAM prAmANikatAthI vatatA hoya to dharma zAsana Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa ane dharmakriyAonI prabhutA vadhe che ane jainadharmanI paNa lokahRdayamAM bhUrI bhUrI anumodanA thAya. Aje bhaNatara khUba vadhyuM che paNa sAthe jIvananuM dhaDatara rahyuM nathI. zikSaNa ApavAnI sAthe vinaya vivekanA saskAra jo reDavAmAM Ave to ja jIvananuM ghaDatara thaI zake. kharI rIte saMskArane poSaNa Ape te ja zikSaNu kahevAya. zarUAtathI vidyArthIomAM vinaya vivekanA ucca saMskAra paDyA hoya to te AgaLa jatAM jIvanamAM khIlI UThe eTale ke navapallavita ane. Aje vAta vAtamAM chokarAo mAbApanI sAmA thaI jAya che, keTalIkavAra temanuM moDhuM toDI letA hoya che, deva gurU ane dharma prati paNa temanAmAM AsthA rahetI nathI tenu kAraNa e ja che ke temane galathuthImAM dhanA je saMskAra maLavA joIe te malyA nathI. temAM temanA mAtApitA paNa keTaleka aMze doSita che ane AgaLa jatAM tenAM mAThAM pariNAmo mAtApitA vagere vaDIlone bhogavavA paNa paDe che. saMtAnane janma ApavA mAtrathI ane teno ucher karavA mAtrathI mAtApitAnuM kartavya pUrUM thaI jatuM nathI. bacapaNathI ja mALakomAM ucca saMskAro nAkhavA e mAtApitAnu mukhya katavya rahe che. so zikSako maLIne je saskAra ApI zakatA nathI te 'skAra eka janetA ApI zake che. mAtAnI goda e ja baccAonI sAcI SCHOOL nizALa che eTalA mATe nItikAre baccAone Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa zarUAtathI ucca saMskAra maLe tevuM zikSaNa nahIM ApanArA mAtApitAe zatru samAna kahyA che. jIvanamAM saMskAranA ghaDatara vinAnuM ekaluM bhaNatara to keTalIkavAra AzIrvAdarUpa nivaDavAne badale zrAparUpa nIvaDe che. ghaDatara vinAnA bhaNataranI kiMmata paDatara mAla jeTalIe aMkAvAnI nathI. mAnavI ekalA vinaya vivekanA saMskArathI zobhaze paNa saMskAra vinAnA ekalA zikSaNathI nahIM zobhe. mArgAnusArInA guNo jIvanamAM utaravAthI avazyameva jIvananuM ghaDatara thaze ane mAnavInuM jIvana para zreyakArI banaze. mArgAnusArInA guNonuM AcaraNa AbAlavRddha sau koI mATe jIvanamAM atyaMta hitakArI che. mArgAnusArIno pahelo ja guNa "nyAya saMpanna vibhava" no che je dhArmika jIvananA maMgalAcaraNa svarUpa che. jIvanamAM nIti nyAyanuM pAlana na hoya to dhArmika jIvanamAM zI rIte AgaLa vadhI zakAze. eTalA mATe A pustakanuM nAma paNa "maMgalAcaraNa rAkhavAmAM AvyuM che. nIti nyAya pApabhIratA vagere guNothI ja dhArmika jIvananuM maMgalAcaraNa thAya che tene anurUpa ja pustakanuM nAma rAkhavAmAM AvyuM che. pahelA guNa upara pustakamAM vistRta vivecana karavAmAM AvyuM che. tenI aMtargata keTalAka tAtvika viSayone paNa AvarI levAmAM AvyA che te to pustakanA vAMcanathI ApoApa khyAlamAM AvI jaze. bIje guNa "ziSTAcAra prazaMpakatrIjo guNa jenA kuLa zIla samAna hoya ane anya gotranA hoya tenI sAthe Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 maMgalAcaraNa gRhastha vivAhano saMbaMdha joDe, tyAAda pApabhIrutA, suprasiddha dezAcAranuM pAlana, koIne paNa avarNavAda na bolavA Adi uttarottara pAMtrIse guNa upara vizada vivecana mArA alpa - kSayopazamAnusAra karela che. pustakamAM mArgAnusArI guNonA vivecana sAthe dravyAnuyoga ane kyAMka kyAMka viSayonI puSTi mATe kathAnuyogano paNa ullekha karyo che. pustakanA Alekhana vakhate e paNa khyAla rAkhavAmAM Avyo che ke koI vidAna A pustaka hAthamAM le to tene paNa nirAzA na maLavI joIe. nizcaya, vyavahAra, jJAna, kriyA, puNyAnubaMdhI puNya, pApAnubaMdhI puNya, upayoga dhArA, yogadhArA, zuddha nizcaya dharma zailezIne aMtya samaye hoya che AvA badhA tAtvika viSayo upara paNa vistRta vivecana mArI alpa zakti anusAra karyuM che. nizcaya, vyavahAra aMgenA ekAMtavAdanuM nirasana karavAmAM AvyuM che. mokSamArgamAM nizcaya ane vyavahAra bannenI saMpUrNa jarUra che e vAta para vizada vivecana karavAmAM AvyuM che. puNyAnubaMdhI puNyanI ane dAna zIlAdi zubha anuSAnonI saMpUrNa upAdeyatA TharAvavAmAM AvI che. AtmA phakata bhAva ja kare paranuM AtmA kAMI na kare tevuM ekAMtavAda UbhuM karanArAone sacoTa radiyA ApavAmAM AvyA che. kaI apekSAe AtmA sva-bhAvano kartA che ane kayA nayanI apekSAe ATha kamoMno kartA che e badhA vibhAge nayavAdanI dRSTie samajAvavAmAM AvyA che. - chele pariziSTamAM dhyAnayogano viSaya lIdhelo che. dhyAnayoganA viSaya para viSada chaNAvaTa karI che je mumukSuone Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjya AcAryadeva zrI vijayacaMdrasUrIzvarajI mahArAja sAhebanA ziSyaratna vyAkhyAna vAcaspati pU. gaNIvarya zrI bhuvanavijayajI mahArAja sAheba Page #17 -------------------------------------------------------------------------- Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 atyaMta upayogI thaze. rAjahaMsa jevI guNa grAhaka dRSTivALA manuSyo jarUra A AlekhanamAMthI sAra grahaNa karI leze. bAkI pramoda bhAvanA ke anumodanano leza zubhabhAva jemanAmAM nathI teo ema ja kahevAnA ke A pustakamAM zuM tatva che, AmAM to kathAo lakhI che. paNa tevuM bolanArAone eTaluM e bhAna rahetuM nathI ke kathAnuyoga kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcArya jevA mahAnapurUSoe paNa kheDelo che. jaina darzanamAM cAra anuyogamAM kathAnuyoga paNa mAnya che. to pachI mArA jevo sAmAnya sAdhu koI gahana evA viSayanI puSTi mATe dRSTAMta lakhe to temAM kayo aparAdha che ! chatAM A poNAcAraso pAnAnA pustakamAM phakta cha sAta dRSTAMto ApelA che. bAkInuM vivecana mArgAnusArInA guNo ane keTalAka tAtvika viSayo paranuM ja che. keTalAka AtmAo kathAnuyogamAMthI paNa sAra grahaNa karIne potAnA jIvanane dharmamaya banAvI zake che. - A pustakanA prakAzana pahelAM akhaMDajyota, manovijJAna, maMgala prasthAna, rasAdhirAja vagere prakAzano paNa bahAra paDI cUkyAM che. te pahelAM paNa Atmadarzana, mohamukti, maMgaladvAra, amIjharaNAM, tandra triveNI vagere prakAzano bahAra paDelA che. prakAzano jevAM bahAra paDe ke tarata upADa thaI jAya che. ghaNuM mumukSuomAM jJAnapipAsA jAgRta thaI che. sarala ane sugama evI lokabhASAmAM sAhitya pIrasAya to A kALamAM jJAnano bahoLo pracAra thaI zake tema che. pustaka prakAzananA kAryamAM nAgapuranA jaina vetAmbara mUrtipUjaka tapagaccha saMghe je anero usmAha dAkhavyo ane prakAzananuM saMpUrNa kArya upADI lIdhuM Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa te baddala zrIsaMghane dhanyavAda ghaTe che. - pustakanA prakAzana pahelAM samyajJAna pracAranA zubha kAryamAM je je mumukSu bhAIbahenoe agAuthI pustako lakhAvavAnI bhAvanA darzAvI che athavA potAnI zakti anusAra rakamo lakhAvIne je sahakAra Apela che te badala sau koIne dhanyavAda ghaTe che temAM khAsa karIne hAla kalakattA nivAsI ane mULa saurASTra vAMkAneranA vatanI zeTha navanItalAla nAnAlAla zAhe tathA temanA mAtuzrIo tathA temanA baMdhuoe potAnA sva. pitAzrI nAnAlAla rAghavajI zAhanI smRti nimitte rUA. pAMcahAra ApIne je sahakAra Apyo che te baddala temane khUba khUba dhanyavAda ghaTe che. pAMtrIse bola lakhavAmAM tema ja dhyAnayogano viSaya lakhavAmAM jeTalo bane teTalo upayoga rAkhyo che. chatAM chavasthabhAvane lIdhe A pustakanA AlekhanamAM kAMI zAstravirUddha mArAthI lakhAI gayuM hoya to te bala micchAmi dukkaDama jAhera karuM chuM. mumukSu A pustakanuM vAMcana manana karI zakti anusAra jIvanamAM utArI potAnA jIvanane saphala banAve e ja eka abhilASAnI sAthe viramuM chuM. tA. 27-3-1976 muni bhuvanavijya gaNI Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa prastAvanA suprasiddha ane prakharavaktA pU. gaNIvarya zrI bhuvanavijyajI mahArAja racita "maMgalAcaraNa no graMtha, jemAM mArgAnusArInuM svarUpa ane pAMtrIsa guNo para dharmayukta, madhura, suvA ane samatola bhASAmAM vistRta varNana Apela che, je nAgapuranA AMgaNe prasiddha thaI rahela che, te vAta atyaMta AnaMda ane ullAsa Ape tevI che. pU. mahArAjazrInA dIrghakAlIna dIkSAparyAya kALamAM teoe mAravADa, saurASTra, gujarAta, mahArASTra ane dUradUranA baMgAla, orisA temaja madhyapradezamAM vihAra karI, jaina temaja jainetara samAjane dharma pamADyo che ane mumukSuone dharmanI samajUtI ApI temane dharmanA mArge doravyA che. pUjya gaNIvaryazrI eka prakhara vaktA, vicAraka, ciMtaka, nIDara ane prabhAvazAlI muni che. teo jyAM jyAM vihAra kare che tyAM tyAM aneka maMgala kAryo thatA ja rahe che. orisAnA kaTaka zaheramAM temanA pavitra pagale nUtana jinAlayanI pratiSThA thaI hatI ane e rIte nAgapuramAM paNa jinAlayanI pratiSThA thaI rahI che. emanI vANImAM lohacuMbaka jevuM adbhuta AkarSaNa che ane jyAM jyAM teo zrI vihAra kare che, tyAM tyAM jaina ane jainetara samAja temanI vANI ane upadeza zailIpara mugdha bane che. emano kaMTha eTalo badho madhura ane mITho che ke temane bhAvavAhI stavano ane sakjhAyo sAMbhaLavA,. kadI paNa pratikramaNa karavA na janAra loko paNa hoMze hoMze jAya che. temanuM vAMcana vizALa che ane anekAnta vAdanA teo prakhara himAyatI che. tethI ja temanA vyAkhyAnomAM jaina darzananA zAstro uparAMta upaniSada, gItA, rAmAyaNa, mahAbhArata, yogavAsiSTha jevA graMthonI vAto sAMbhaLatA citta prasanna thAya che ane temanA jJAna mATe zrotAone mAna thAya che. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 maMgalAcaraNa jevI adUbhUta vakatRtva kaLA temanAmAM che, tevI ja temanI kalamamAM paNa anerI zakti che. temanA pragaTa thayelA graMtha "maMgaladvAra akhaMDajyota "Atmadarzana" "mohamukti" "tatvatriveNuM" "amIjharaNA manovijJAna "maMgala prasthAna "rasAdhirAja"mahAvIra darzana vagere graMthomAMthI temanI kalamanI zaktino khyAla AvI zake che. mahArAjazrI pote ja temanA vyAkhyAno graMthastha kare che ane e rIte aneka loko jeone temanA vyAkhyAnono pratyakSa lAbha prApta nathI thaI zakto, teo paNa temanA graMtho dvArA lAbha prApta karI zake che. temanA graMthomAMthI spaSTa dekhAI Ave che ke, temanI samanvaya ane nirUpaNa zakti abhUta che. temanA vyAkhyAnomAM kayAMya khaMDanAtmaka nItino upayoga thato jovAmAM Avato nathI. alabatta, jyAM jarUrI hoya tyAM kaDavI bhASAmAM paNa kaDu ane kariyAtAnA mizra ukALA rUpe zrotAjanone pivarAve che. mAtAne potAnuM bALaka atyaMta priya hoya che, tethI ja tene tandurasta rAkhavA haMmezA kaDavuM auSadha pIvarAvatI hoya che ane tevuM ja pUjya mahArAjazrInI bAbatamAM che. loko dharmanA paMthe jAya te ja eka temanI mAtra IcchA che. A kAraNe ja teozrI zrotAjanone samayocita amRtarUpI kaDavuM auSadha paNa Ape che. prastuta graMthanuM nAma maMgalAcaraNa che je bahu samaja pUrvaka pasaMda karavAmAM AvyuM che. jenAthI kalyANa athavA hita sadhAya che, tene maMgala kahevAya che. AcaraNa zabdano artha "cAritra thAya che. A rIte "maMgalAcaraNa no artha kalyANakArI cAritra evo thAya che. A graMthamAM je upadezano bhaMDAra bharyo che, te jotAM graMthanuM nAma badhI rIte yathArtha ja che. kalyANakArI cAritranI zarUAta mArgAnusArI jIvanathI thAya che. je mArgane anusare arthAt sAcA mArge cAle tene mArgAnusArI kahevAya che. zrImadda hemacaMdrAcArye temanA yogazAstranA prathama prakAzamAM mAtra daza gAthAmAM mArgAnusArInA pAMtrIsa guNonI vAta muktAphaLanI Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa mALAnA motInI mAphaka gUMthI dIdhI che. te upara mahArAjazrIe vidvatApUrNa je vyAkhyAno ApyA che, teno prastuta graMthamAM saMgraha karavAmAM Avyo che. mArganusArInA pAMtrIsa guNopara mahArAjazrIe evuM vizada ane vistRta varNana karyuM che ke, jaina dharmano ka kakko bArAkhaDI na jANanArane paNa AmAMthI pUratI sAmagrI maLI rahe che. jaina dharmanA pAyAnuM jJAna A graMthamAMthI maLI rahe tevuM che. graMthano upadeza koI paNa vAcakane dharma ane sadAcAranA mArge laI jAya che e A graMthanI eka anokhI khUbI che. - mAnava janma prApta thavA chatAM je mAnavatA pragaTa na thAya to te prApta thayAno sAco lAbha maLI zakto nathI. aneka vakhata manuSya yonimAM ApaNe janma laI lIdho hovA chatAM ApaNe janmamaraNanA cakkarano aMta Avyo nathI e hakIkata che, eTale anekavAra manuSya janma levAchatAM ApaNuM jIvananI sAdhanA sAcA mArgenathI thavA pAmI. jainadharma manuSya deha karatAM manuSyatva upara ja vadhu bhAra mUke che. bhagavAna mahAvIre paNa potAnI aMtima dezanAmAM kahyuM ja che ke nAgu thavu sujAhuM arthAta he bhavya jIvo ! manuSyatva pAmavuM e ja durlabha che. uttarAdhyayana sUtra (a. 7-16) mAM kahyuM che ke manuSyatva e mULa mUDI che ane devagati e lAbha che, e mULano nAza thavAthI jIvo nAraka ane tiryaMca tarIke utpanna thAya che. AvuM manuSyatva kayAre prApta thAya te saMbaMdhamAM paNa bhagavAne kahyuM che ke (uttarA. adhya. 3-7)"anekAneka yoniomAM bhayaMkara duHkho bhogavatAM bhogavatAM jyAre koI vAra azubha karmo kSINa thAya che ane AtmA zuddha-nirmaLa bane che tyAre te manuSyatvane pAme che." mAnavatA-manuSyatva prApta karavA mATenI prathama bhUmikA mahArAjazrIe A graMthamAM samajAvela che. vAMcako sahelAIthI samajI zake ane tadanusAra AcaraNa karavA preraNa maLe, evI dIrghadRSTithI mahArAjazrIe prastuta graMthamAMnA vyAkhyAno atyaMta saraLa ane sugamya bhASAmAM prasaMgane anurUpa evA ucita hRSTAMto sAthe ApelA che. samajapUrvaka je A badhA vyAkhyAno Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 maMgalAcaraNa vAMcavAmAM Ave to mane khAtarI che ke, mANasanA jIvanamAM parivartana thayA vinA na ja rahe. ( mArgAnusArInA guNomAM sauthI prathama sthAna "nyAya saMpanna vibhava nuM che. kathA vana tathA niSpattiH jevuM bI tevuM phaLa. potAnI saMpatti nyAya pUrvakanI pedA karelI hovI joIe. A vAta keTalI badhI mahatvanI che te to tenA para poNosothI vadhu pAnAmAM mahArAjazrIe vivecana karyuM che, te parathI ja samajI zakAya tevuM che. mahArAjazrIe spaSTa kahyuM che ke, "vizvAsu sAthe vizvAsaghAta karIne, tenA - dravyanuM apaharaNa karavuM athavA corIthI dhana bheguM karavuM e badhA niMdanIya upAyo che. atharjananA mArgamAM je nItinuM pAlana na hoya to tene purUSArtha nahIM paNa eka prakAranI lUMTa kahI zakAya." ghutamAM hAryA pachI pAMDavo jaMgalamAM gayA tyAre bhIma ane arjunanI gerahAjarIno lAbha laI jaTAsura rAkSasa melA IrAdAthI draupadI, yudhiSThira, sahadeva ane nakuLanuM chaLakapaTa karI haraNa karI gayo. e vakhate yudhiSThire te rAkSasane kahelA zabdo bahu yAda rAkhavA jevA che. yudhiSThire rAkSasane kaheluM, "he rAkSasa ! tuM mAne che ke tuM amAruM haraNa karI rahyo che, paNa hakIkata to e che ke tArA dharmanuM haraNa thaI rahyAM che ane tenuM tane bhAna nathI." pArakAnI saMpattine haravA mATe loko aneka jAtanI ramato, chaLakapaTa kare che, AvA saune ahiM cetavavAmAM AvyA che ke mUrkhAo! tame ema mAno cho ke tame mUlyavAna vastuonuM haraNa karIne zrImaMta thaI rahyA cho, paraMtu vAstavika hakIkata to e che ke sauthI mUlyavAna evo je "dharma" tenuM tamArA jIvanamAMthI haraNa thaI rahyuM che. anyAya, anIti ane pApanA mAge prApta kareluM dhana to tenA upArjana karanAre ahiM ja mUkIne vidAya thavAnuM che, paNa tenAM phaLa to tene avazya bhogavavAM ja paDe che. dharmazAstro tethI ja kahe che ke dharma tajIne je mANasa arthane seve che, te A janme to bhraSTa thAya che paNa teno paraloka paNa Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 17 bagaDe che. vartamAna kALanA dhanavAna lokonuM citra rajU karatAM mahArAjazrIe sAcuM ja kahyuM che ke, "Aje to jyAM sonuM, cAMdI ane hIrA mANeka che, tyAM daroDA ja paDe che. rAkhIne beThA hoya tene ciMtAno pAra nahIM, eTale sone ke cAMdImAM sukha che e to eka prakAranI jamaNuM ja che. kharuM sukha to jJAna ne dhyAnanI ramaNatAmAM ja che. e satya mAnavIne samajAze te di dilanI duniyAnA dvAra khUlI jaze." thoDA zabdomAM paNa kevI suMdara vAta teozrIe kahI dIdhI che! vivekazIlanI vyAkhyA karatAM uttarAdhyayana sUtramAM to tyAM sudhI kahyuM che ke na pAmena paranA vivene ivana arthAta prApta thayelA kAmabhogomAM paNa vivekIne IcchA thatI nathI. zALIbhadra, dhannAjI, sthUlabhadrane riddhisiddhinI zI kamInA hatI? chatAM teo badhuM choDI tyAganA paMthe gayA, tyAre AjanA mUkha loko, peluM kutarUM hADakAM pAchaLa gAMDu bane che tema riddhisiddhinI pAchaLa doDe che. samRddhi ane vipula dhanathI mANasa sukha prApta karI zake che evuM mAnavuM e to mUrkhAInI parAkASThA che. amerikA Aje jagatano sauthI vadhu samRddhizALI deza che ane jagatanA koI paNa deza karatAM tyAM ja pAgala lokonI saMkhyA vadhumAM vadhu che. gAMDA lokonI hospITalo vadhumAM vadhu tyAM ja che. dhana prApta karI kAmabhogo sevavAnI IcchA rAkhatA loko, kAmabhoganA arthane paNa samajatA nathI. kAmabhoganI IcchAthI vyApta thayelA jIvane, dharma mArgamAMthI utkramaNa karAve che (3yamati) tethI ja to tene "kAma kahevAya che. paMDitajanoe tenuM bIjuM nAma "roga ja ApyuM che. roga e bhogano paryAya zabda che. sattA, samRddhi ane bhogonI nazvaratA ane pAmaratA samajyA bAda jaMgalamAM cAlI janAra bhartuhari jevA mahAna rAjavIne paNa kahevuM paDyuM che ke, monA puratA eka purA arthAta ame bhogone nathI bhogavyA, paNa bhogoe amane bhogavyA che. (asamartha,kSINuzaktivALA Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 samAcaraNa khanAvI dIdhA che) A koI daMta kathA nathI, hakIkata che. A madhu samajAI jAya to pachI dhana pAchaLa koNa pAgala bane ? mahArAjazrIe sAcuM ja kahyuM che ke, "dhatUrAmAM je mAdakatA che, te karatAM suvarNa mAM so gaNI mAdaktA vadhAre che. dhatUro kharIdIne gharamAM rAkhavA mAtrathI mAdakatA AvatI nathI, jyAre sonuM to prApta karavA mAtrathI mAnavI unmatta mane che" jagatanA eka mahAna kavi zekasapiyare paNa AvI ja vAta karatAM kahyuM che ke, "sonuM e mAnavanA AtmA mATe kharAkhamAM kharAma viSa che. duHkhathI bharelI A duniyAmAM khIjA koI paNa jhera karatAM, dhananuM jhera vadhAre khUnonu nimitta bane che." mArgAnusArIno khIjo guNa 'ziSTAcAra praza'saka che.' lokApavAdathI DaratA rahevuM. je je kAryo karavAthI ApaNIpara loka pavAda Ave tevA loka virUddha kAryonuM pahelAthI ja samajIne parityAga karavo. 'gRhastha jIvanamAM vaivAhika maryAdA' e trIjo guNa che. dAMpatya jIvanamAM kuLa ane zIlanI samAnatA na hoya to viDaMkhanA UbhI thAya che e vAta satI subhadrAnA dRSTAMtathI atre samajAvavAmAM AvI che. lagna jIvanano aMtima hetu bhoga nahIM, paNa bhogamAMthI muktino che. AjanA yuvAno strInA guNo karatAM tenA rUpa sauMdaya ne vadhu mahatva Ape che, evI Takora mahArAjazrIe samayocita ja karI che. 25 mATe kahevAya che ke te (rUpati) vikRta thaI jAya che. rUpa to gadheDAomAM paNa hoya che, paraMtu mahattA rUpanI nathI paNa guNanI che. lagna mATenA rUpa pipAsu umedavAroe bhartRharinu mAryAM pati jU: sUtra yAda rAkhavu jarUrI che. e cotho ane pAMcamo guNu anukrame * pApabhItA' ane 'dezAcAranuM pAlana' che. mahArAjazrIe sAcI ja rIte ahiM mAhya vaibhava karatAM paNa aMtara vaibhavanuM mUlyAMkana vadhu karyuM che. niHzalya, ni:kaSAya ane nivaira AtmAnI guNazreNI uttarottara vRddhine pAme che. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa m sUyagaDAMga sUtrano eka zloka TAMkI mahArAjazrIe samajAvela che ke, nagna zarIre jaMgalamAM ekAkI raheto hoya, mAsa kSamaNane pAraNe anna grahaNa karato hoya, chatAM manamAM je mAyArUpI zalya rahI gayuM hoya, to tevA jIvane paNa anaMtIvAra garbhavAsamAM javuM paDe che. sAduM jIvana ane ucca vicAra e pAMcamo guNa che. veSabhUSAmAM sAdAInI mAphaka bhojanamAM paNa sAtviktA hovI joIe. AhAra zarIranA nirvAha mATe levAno che, zarIranA rUpa, raMga ke viSaya vAsanAnI tRpti arthe levAno nathI. mahArAjazrIe mRtyu pAmanAranI pAchaLa rovA kUTavAnA rivAjanI atre kaDaka TIkA karI che ane mRtyu AtmAnuM nathI thatuM paNa mAtra dehanuM ja thAya che e vAta yathArtha rIte samajAvI che. AtmA potAnuM jIrNa deharUpI nivAsa sthAna choDI, navA nivAsa sthAna rUpI dehamAM praveza kare, enuM nAma mRtyu. zrI padmanantAcArya viracita "anitya paMcAlatamAM AcArya zrI kahe che ke (zloka-27) "ISTa janonA mRtyu prasaMge atIva aphasosa karavAthI bhAre azAtA vedanIya karma baMdhAya che, pachI tenI seMkaDo duHkhadAyI zAkhAo, khetaramAM ropelA nAnakaDA vaTavRkSanA bIjamAMthI vistarela zAkhA-prazAkhAdinI jema prasare che. mATe zoka prayatnapUrvaka tajavo joIe." cakravartInI samrANI - zrI devI cakavatInA viyogathI mAtra chamAsa vilApa kare che ane durthona seve che, jenA phaLa svarUpe tene chaThThI narakamAM javuM paDayuM. dareka saMyogano aMta viyogamAM ja pariName che. priyajananA viyoganuM duHkha jarUra thAya, tenI vedanA paNa asahya hoya, paraMtu A badhAnA pariNAme mANasamAM vairAgya jAgRta thavo joIe. tatvArtha sUtramAM (adhya. 7-7) kahyuM che ke gAyanA ra ArA tharSanA arthAta jagatano ane zarIrano svabhAva citavavo, jenA kAraNe jIvanamAM saMvega ane vairAgyano AvirbhAva thAya che. upAdhiyogane paNa samAdhi yogamAM pheravatA zIkhI levuM joIe. mAnava jAtane je duHkha, AghAta, vedanA sahevA paDe che eTalA mATe ke e dvArA te vadhu suMdara ane Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa vadhu pavitra bane. bAkI rAga ane duHkha e to eka ja sikkAnA be pAsA che. duHkhathI mukta rahevA IcchanAre rAga ane mohathI paNa dUra ja rahevuM ghaTe. - "paranindA mahApApa" (pAna 148) A aMge mahArAjazrIe sAcuM ja kahyuM che ke nindA, gaha ane AlocanA to svaAtmAnI hoya- anyanI nahIM. "adhamAdhama adhiko patita, sakaLa jagatamAM huM" evI dRSTi prApta thaI jAya to evo mANasa pachI anyanI niMdA ne ja kare. anyanI niMdA karanAra evuM karma baMdha kare che, ke jenA phaLasvarUpe nIca gotra prApta thAya che. koInA durguNa ke niMdAnI je vAto kare che, tenAmAM ja kAMI khAmI rahelI hovI joIe. eka subhASitamAM kahyuM che ke vAva puSasthAnA tAvAra ramAte arthAta jevo purUSano AtmA, tevA tenA bola. "saMga tevo raMga' (pAna 167) A guNa viSe rAjahaMsa ane kAgaDAnuM dRSTAMta ApI mahArAjazrIe uttama rIte samajAvela che. mAtApitAnI mAtra sevA ja nahIM paNa tenA pUjaka banavuM e navamo guNa che. upadravayukta sthAnathI dUra rahevuM e dazamo guNa che. niMdita kAryomAM na pravartavuM e agiyAramo guNa che. Avakane anusAra vyaya karavo e bAramo guNa che. eka vidvAne sAcuM ja kahyuM che ke He is rich who owes nothing. jene koInuM devuM nathI e zrImaMta che. mANase potAno veSa vijJAnusAra rAkhavA e teramo guNa che. buddhinA ATha guNonuM varNana tema ja dharmazravaNano samAveza caudamA ane paMdaramA guNamAM thAya che. ajINe bhojananA tyAganI vAta temaja pathya bhojana sevananI vAta soLamA guNamAM Ave che. dharma, artha ane kAma traNe purUSArtha sAdhavAnI rIta sattaramAM guNamAM batAvela che. dharmane prathama sthAna e mATe ApeluM che ke artha ane kAma paNa dharmayukta ja hovA joIe. dharmane tajI je artha kAma seve che teno A loka tema ja paraloka bane bagaDe che. te pachI "atithI satkAra guNanI vAta karavAmAM AvI che. upaniSada paNa kahe che ke sAtti jevo jaya atithi deva tulya che. puNIyo zrAvaka roja puNIyo banAvato ane Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNu je mAmulI Avaka thatI temAMthI paNa roja eka sahudhamI bane jamADato. eka divase potAne upavAsa hoya, khIje divase tenI sahadhama cAriNIne upavAsa hoya, paNa atithi satkAra to hara tuMmeza. koie sAcuM ja kahyuM ke vilAsanA mAge. khacelA paisA paththaranu ghaMTInuM paDa banI gaLe vaLage che, jyAre paropakAra arthe kharca la dravya mAnavIne devadUta jevI pAMkho Ape che. ApaNe tyAM je zrAvakanA mAra vratonI yojanA che, temAM khAramuM vrata paNa sa MvibhAga vrata ja che. kadAgrahathI dUra rahI guNunA pakSapAtI thavu' e ogaNIsamo guNa che. anekAntavAdamAM mAnavAvALo mANasa kadApi kadAgrahI ke haThAgrahI na ja thaI zake. pratisiddha dezakAla carcAno parihAra karavApUrNAMka khalAkhalanA jANakAra banavuM e vIsamo guNa che. te pachI anya guNopara vivecana karI mahArAjazrIe 'lajjA yukta ane dayALu' e guNapara vivecana karyuM` che. 21 A trIsamo guNu vamAna jagatanA loko mATe bahu upayogI ane samajavA jevo che. lajjAne guNa samuhane janma ApanArI janetAnI upamA mahArAjazrIe Apela che te yathArtha che. jenAmAM lajajA, zarama nathI evA mANasa ane pazumAM vadhu taphAvata nathI. eka dRSTie to Avo mANasa pazu karatAM paNa badatara che. pazumAM viveka ke vicAra zakti nathI eTale te game tema varte te samajI zakAya, paNa mANasamAM to A zakita che ane chatAM te bezaramapUrvaka varte to te mANusanA rUpamAM mAtra hevAna ja che. damayaMtInA svayaMvaramAM tenA alaukika rUpanI prazaMsA sAMbhaLI tene varavA mATe iMdra, agni, varUNa ane yama cAre deva padhAryAM hatA damaya'tI naLane ja varavAnI che tenI jANa thatAM cAre devo AbehUba naLarAjAnuM svarUpa laI naLanI sAthe ja UbhA rahyA. varamALA laI damayaMtI tyAM AvI tyAre ekane badale pAMca naLone UbhelA joI te stabdha banI gaI. e catura strI tarata ja caitI gaI ke A badhI. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAgaNa mAyA devo dvArA thaI che. yukitapUrvaka teNe tenA urapradeza parathI sADIno cheDo sarakavA dIdho, je joI zarama ane lajajAthI sAco naLa nIcu joI gayo. devo badhAnI mAphaka damayaMtInu rUpa animiSa dRSTie joI rahyA. A rIte damayaMtIe sAcA naLane oLakhI laI tenA gaLAmAM varamALA AropI. lajjA ane zaramano guNa to manuSyane devathI paNa mahAna banAve che. kara A pachI anya guNopara vivecana karI mahArAjazrIe 'aMtaraMga zatruono parihAra' ane 'indriya saMyama' nA chellA guNopara rocaka bhASAmAM vivecana karyuM che. ApaNA duzmano mahAra nathI paNa ApaNI aMdara ja beThelA che. krodha, mAna, mAyA ane lola temaja teno parivAra e ja ApaNA duzmano che ane pApa karmane vadhAranArA che. A samagra saMsAra kurUkSetranA yuddhanA medAna jevuM che, paNa tyAM ApaNe kaurava pAMDavonI mAphaka khataranAka yuddha laDavAnuM nathI, ApaNe yuddha to ApaNI jAta sAthe, ApaNI bhUlo kuTevo ane skhalanAo sAme karavAnu che. A yuddhamAM jyAre ApaNI saMpurNa jIta thaze tyAre janma-maraNanA cakkaramAMthI ApaNe sadA mATe mukata thayuM. bhagavAna mahAvIre tethI ja kahyuM che. meLa reva munnAdi ja te guoLa vakho ? khughahiM haju puttama / (AcArAMga 5-153) arthAta he bhAI ! tArI jAta sAthe ja yuddha kara. bahAra yuddha karavAthI zuM? enA jevI yuddhane yogya bIjI vastu maLavI durlabha che. sauthI chello paNa sauthI vadhu mahattvano guNa 'indriya sayama' che. A guNu viSe mahArAjazrIe graMthamAM pAradarzaka varNana kareluM che. veda, upaniSadamAM RSioe AtmAne IndranI upamA ApI che ane indriyone indrANIonI upamA ApI che. pho thai AtmA gRhasthAzramamAM jema Aje patidevo para patnIonuM varcasva jovAmAM Ave che, te ja rIte saMyamanA abhAve indriyo mANasane phAve tema nacAve che. mAlika sevaka banI gayo che ane sevako mAlika banI beThA che. je Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa bhogone jIvoe anaMtIvAra bhogavIne choDI dIdhelA che ane jeno dhIra purUSoe tyAga karelo che e ja bhogo pAchaLa mANasa pAgala banIne doDe che, e paNa eka ajAyabI ja che ne! uttarAdhyayana sUtra (a. 9-53) mAM kahyuM che ke "kAmabhogo zalya che, kAmabhogo viSa che ane kAmabhogo jherI nAga jevA che. kAmabhogonI IcchA karatA jIvo tene pAmyA vinA ja durgatimAM jAya che." AvA kAmabhogonI pAchaLa paDanAra mANasa mUrkha nathI to bIjuM zuM che? agnimAM eka pachI eka iMdhaNa nAkhavAthI agni jema vadhu ane vadhu prajavalita thato jAya che, tema jema jema bhogo bhogavavAmAM Ave, tema tema bhogonI bhUkha vadhatI ja jAya che. tethI ja to bhogane roga kahevAmAM Ave che. jIvanazuddhinI prAthamika bhUmikA samajAvyA bAda, graMthane aMte pariziSTamAM dhyAna yoga viSe mahArAjazrIe sarasa mAhitI ane samajatI Apela che. mahArAjazrIno mULa Azaya lokone ArtadhyAnanA mArge jatA bacAvavAno che. sAdhanA mAtra tanathI ja. thaI zake tevuM nathI, manathI paNa thaI zake che. bhagavAnane pAraNuM karAvavAnI jIrNazeThane tIvra IcchA hatI. e IcchA bara na AvI chatAM manathI bhAvathI evI uttama sAdhanA thavA pAmI ke tene ucca devaloka prApta thayo. zarIra azakta ke nakAmuM thatAM nirAza ke hatAza thavAnI jarUra nathI, sAdhanA mana dvArA paNa thaI zake che. A rIte azakata ane nabaLA thaI gayelA lokone paNa mahArAjazrIe AzAno mArga batAvyo che. dhyAnanA soLe prakAro para sAdI ane sacoTa bhASAmAM mahArAjazrIe vidvattApurNa vivecana kareluM che. manano nigraha thAya to cittasamAdhino lAbha avazya prApta thAya. A rIte A apurva graMtha pAchaLa mahArAjazrInI bhAvanA ane dhyeya mANasa manuSyatva prApta karI AtmAno vikAsa karI zake ane te mArge jaI maharSi, paramarSi ane aMte karma mukta bane te ja che. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ magalAcaraNa mahAjazrImAM vakatRtva temaja lekhana kaLAno suMdara samanvaya thayo che, tethI huM pAthu chuM ke mahArAjazrInI AvI adbhUta zakitano lAla jaina ane jainetara samAjane maLyA kare. 14 pu. mahArAjazrI sAthe emanA zAMta ane vinIta ziSya zrI yazovijayajI muni che. teo atyaMta zAMta prakRtinA ane vinamra che. gurUziSyanI AvI joDI kavacita ja jovAmAM Ave che. Atma kalyANanI sAdhanAnI sAtho sAtha aneka jIvone odha pamADavA zAsana deva teone tandurasta dIrghAyu Ape eja abhyarthanA ! aMtamAM pu. mahArAjazrIe AvA amUlya graMthanI prastAvanA lakhavAnI taka ApI mane upakRta karyAM che, mATe aMtaHkaraNapurvaka huM temano AbhAra mAnI viramuM chuM. 11, pArasI ajAra sTrITa koTa, muMbaI. tA. 17-3-76 manasukhalAla tArAcaMda mahetA Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa pustaka prakAzananA kAryamAM agAuthI pustako noMdhAvIne samyagajJAnanA pracAra kAryamAM sahakAra ApanAra : zrI saMgho tathA sagruhasthonI zubha nAmAvalI nAma | US pustaka saMkhyA 1000 zrI jaina vetAmbara mUrtipujaka tapagaccha saMgha nAgapura 1000 sva. zeTha nAnAlAla rAghavajI mahetA haste navanItalAla mahetA kalakattA 151 sva. manasukhalAla hIrAcaMda zAhanA suputro nAgapura 151 sva. maNIbena zAmajIbhAI lakhapatI paTela 151 sevakarAma rAmacaMdra 151 pU. sva. sAdhvIjI zrI matizrIjInI smRti nimitte nAgapura saMghanI baheno taraphathI sA. padmaprabhAzrIjInI preraNAthI 151 sva. mohanalAla kAlIdAsa zeTha haste kAzIbena nAgapura 111 zrI jaina saMgha, nAgajI bhudaranI poLa amadAvAda 101 zeTha harajIvanadAsa viThThaladAsa koTecA jAmanagara 51 zeTha bhaMvaralAlajI motIlAlajI koThArI nAgapura 51 zeTha mANekajI cAMpazI 51 zeTha DAhyAbhAI cunIlAla sutarIyA 51 zeTha prANalAla hIrAcaMda mahetA haste bAbubhAI 51 zeTha sva. vaidarAja zrI bhogIlAla nagInadAsanA smaraNArthe, UMjhA phArmasI 51 zeTha kalyANabhAI maganalAla zAha 51 zeTha laheracaMda azokakumAra kocara 51 zeTha rava.maganalAla motIcaMda mahetA 3375 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3375 muMbaI 41 zeTha narotamadAsa premajI. koTa, muMbaI 31 mohanalAla rajAIvAlA nAgapura 31 amRtalAla sAkaracaMda satanA 30 zrI jaina saMdha-jJAna khAtu segAMva 25 zAha dAmajI jIvarAja nAgapura 25 zAha mULajI devajI cerITebala TrasTa 25 kAntIlAlabhAI gAMdhI hasta vardhamAnabhAI 25 hIrajI rAmajI sva. mAtuzrI korabAInA smaraNArthe , 25 gIradharalAla pAnAcaMda 25 vIracaMda somajInA ci. bhAI azokakumAranA ci. bAbAnA smaraNArthe nAgapura 21 zrI vRjalAlabhAI vastArAma koraDIyA 21 zeTha zrI premacaMdabhAI maganalAla zAha 21 zeTha zrI hajAramalajI choTamalajI bAMThIyA 21 zeTha zrI zAMtibhAI kAmadAra 20 zeTha kALIdAsa jamanAdAsa zihora 15 zeTha morArajI TokarazI haste popaTalAla 11 zeTha hemacaMdabhAI jecaMdabhAI vorA 11 zeTha maNIlAla gulAbacaMda dozI 11 zeTha vorA vIracaMda somacaMda 11 zeTha nAgajI kuMvarajI 11 zrImatI lAbhubena mohanalAla turakhIyA 11 zrI zeTha saubhAgyacaMda suMdarajI sAvaDIyA - - - - 3843 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 3843 11 zeTha ravindra mANekalAla lAlakA 11 zeTha zAntilAla parasotama vorA 11 zeTha dalapatalAla mohanalAla mahetA 11 eka bahena taraphathI 11 vinodacaMdra devazIbhAI zeTha 11 bAbulAla raMgIladAsa 11 dozI zAMtilAla vallabhajI 11 vIracaMda haMsarAja zAha haste ratibhAI 11 nyu bombe opTIkala kuM. haste lAlacaMdabhAI 11 bhAratIbena maMgaLadAsa zAhanI jJAnapaMcamI tapanI pUrNAhuti nimitte 11 kezarIcaMdajI tAteDa 11 bhamarAjajI copaDA 11 saMghavI ramaNikalAla lakSamIcaMda kalakattA nAgapura muMbaI 3986 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhipatraka praNa lITI 75 11 83 22 84 17 & 4 - 4 - azuddha zvasano Ata dhyAnama bhicArA tao _ pariNAme bhAvona bhokta saMmayadharma zuddha vyasano ArtadhyAnamAM bicArA teo pariNAmo bhAvone bhoktA saMyamadharma nAcale yArabAda vyava nIcale tyArabAda vyaya kaMdapa karyuM 95 14 119 139 16 177 4 1905 1915 211 217 238 270 283 8 302 309 16 318 kadarya 1 1 8 - kaMdarpa aTalA duniyamitendriyaNAM IrSAne nilAma pariNAma svarUpI chokanAro dhyAyana dhyAnavAna dhyAnaM zakAto eTalA duniyamitendriyANAM IrSAno lilAma parimANu arUpI choDanAro dhyAyana dhyAnavAna dhyAnaM zakto 335 Ta ka ra 337 337 339 340 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA kramAMka pRSAMka 77 102 128 148 161 1 prakAzakIya nivedana 2 upodaghAta 3 prastAvanA 4 maMgalAcaraNa 5 nyAya saMpanna vibhava 6 ziSTAcAra prazaMsaka 7 gRhastha jIvanamAM vaivAhika maryAdA 8 pApabhIrutA tathA prasiddha dezAcAranuM pAlana 9 paranindA mahApApa 10 gRhasthanuM raheThANa kevuM hoya 11 saMga tevo raMga 167 12 mAtApitroaupUjakaH 176 13 upadravayukta sthAnano tyAga 184 14 niMdita kAryomAM na pravartavuM 15 Avakane anusAra vyaya 191 16 veSa vittAnusAra 196 17 buddhinA ATha guNa ane niraMtara dharmazravaNa 18 aharniza dharmazravaNa 19 ajIrNa bhojanano tyAga ane yogya kALe pathya bhojananuM sevana 200 20 dharma, artha ane kAma traNe puruSArtha sAdhavAnI rIta 214 21 atithi Adino satkAra 219 186 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kramAMka pRSAMka 222 230 233 235 ja 22 kadAgraha rahita ane guNanA pakSapAtI thavuM 23 pratisiddha dezakAla carcAno parihAra karavApUrvaka balAbalano jANakAra banavuM 24 balAbalanI parikSA 25 vratadhArI evA jJAnavRddha purUSonI sevA ane poSyanA poSaka banavuM 26 dIrghadarzI ane vizeSajJa ra7 lajajAyukta ane dayALu 28 aMtaraMga zatruono parihAra 29 Indriya saMyama pariziSTa - dhyAnayoga 30 ArtadhyAna ane raudradhyAna 31 dharmadhyAna ane zukaladhyAna 250 - ja che. 290 311 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjya gaNIvarya zrI bhuvanavijayajI ma. sA. nA ziSyaratna pUjya munivarya zrI yazovijayajI mahArAja sAheba Page #39 -------------------------------------------------------------------------- Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SO maMgalAcaraNa 'la + 1 dhArmika jIvananI zubha zarUAta mArgAnusArI jIvanathI thAya che. gRhasthonuM je nItimaya jIvana tene mArgAnusArItA kahevAmAM Ave che. nIti ane nyAya eja dhArmika jIvanano pAyo che. nIti ane nyAyanA pAlana vinA dhArmika jIvanano vikAsa thaI zake nahIM. samyaktva sahita zrAvakanA mAre vratanu pAlana karavuM eto dhArmika dRSTie ucca bhUmikAvALuM jIvana kahI zakAya, jyAre mahAvratonuM pAlana e to Toca bhUmikAvALu dhArmika jIvana kahI zakAya. samyaga draSTipaNuM, deza viratipaNuM, sarva viratipaNu e dhArmika jIvananI uttarottara ucca bhUmikAo kahevAya, jene lokottara dhArmika jIvana paNa kahI zakAya. paNa teTalI ucca bhUmikAe pahoMcavA mATe zarUAtanI bhUmikA paNa yAra karavI paDe che jene mArgAnusArItA kahevAmAM Ave che. jyAM maMgalAcaraNuja na karyuM hoya tyAM vyAkhyAnanI zarUAta zI rIte thAya ? mArgAnusArItAnA pAMtrIsa khola zAstromAM kahyA che jene dhArmika jIvananuM maMgalAcaraNu kahI zakAya. tenA pratyeka molapara AjathI vyAkhyA zarU karavAnI che. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa ahiM nAgapura kSetramAM be cAturmAsa thatAM vyAkhyAnomAM anekAneka viSayone AvarI levAmAM AvyA che. dareka viSaya para khUba khUba chaNAvaTa karavAmAM AvI che. saMvata 2026 nI sAlamAM nAgapura kSetramAM paheluM, cAturmAsa kareluM te cAturmAsamAM zrI adhyAtmakalpadruma graMthanI vAMcanA karelI. tyAra bAda saM. 2031 nI sAlanA bIjA cAturmAsamAM kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcArya racita yogazAstranA AdhAre yoganuM mahAbhya, yoganuM svarUpa, paMca mahAvrata, mahAvratonI paccIsa bhAvanAo, paMca samiti, trigupti vagere viSayo para viSada chaNAvaTa karavAmAM AvI. have yogazAstrane AdhAreja AjathI mArganusArItAnA pAMtrIsa bola paranuM vivecana zarU thAya che, je gRhastho mATe atyaMta upayogI che. sauthI pahelo upadeza sarva viratino koI paNa yogya jIva sAdhu bhagavaMtonI samIpe dharma jijJASAthI Ave, eTale sAdhu bhagavaMto sauthI pahelAM tene sarva viratino upadeza Ape. te jIvane saMsAranI asAratA, padArtha mAtranI kSaNa bhaMguratA ane viSayonI virasatA evI to sacoTa zailImAM samajAve, ke te jIvamAM yogyatA hoya, to tenAmAM sarva viratinA pariNAma pragaTyA vinA rahe nahIM, ane tevI yogyatA na dekhAya, to te jIvane dezaviratino upadeza Ape. ane teTalI paNa yogyatA na dekhAya to samyagadRSTi banavAno upadeza Ape. tyArabAda jue ke A jIva samyaktva pAmavAne paNa lAyaka nathI eTale pachI tene mArthAnusArItAnA Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa guNa samajAve. mArgAnusArItAnA guNono evo to ajaba prabhAva che, ke temAMnA amuka guNone anusaranAro jIva paNa AgaLa jatAM te guNonA prabhAve yogyatA pragaTatAM samakiti paNa bane. ane tyArabAda te jIva dezavirati ane sarva viratine paNa yogya banI zake. adhyAtmika jIvananuM ghaNuM ja mUlyAMkana paNa sAthe naitika jIvana paNa UMcuM hoya to? keTalAko bAra vRtAdi svarUpa dhArmika jIvananI ucca bhUmikAo sudhI pahoMcI gayA hoya che. paNa temanAmAM keTalIkavAra dhArmika jIvananI nIcalI bhUmikAnuM bilakula ThekANuM hotuM nathI. teo Ama juo to bAravrata pALatA hoya, dararoja cauda niyama dhAratA hoya, savAra - sAMja pratikramaNa karatA hoya, parva tithie pauSadhAdi paNa karatA hoya, aneka prakAranA abhigraho dhAraNa karavA pUrvaka vrata paccakkhANadi paNa karatA hoya chatAM temanAmAM naitikatA nA darzana thatA hotA nathI. upAzrayamAMthI sAmAyika ane pauSadha pALIne vyApAra vANijyanA kSetramAM joDAyA bAda, teo nIti ane nyAyanI maryAdA jALavI zakatA nathI. jeo jALavI zaktA hoya teo potAnA dhArmika jIvanane dIpAvanArA che. dhArmika jIvananI ATalI ucca bhUmikAe pahoMcyA pachI zarUAtanI bhUmikAne paNa jeo nibhAvI zaktA nathI tevAonI dhArmika jIvananI anumodanA thavAne badale ulaTI duniyAmAM helanA thatI jovAmAM Ave che. jIvanamAM naitikatA hoya to ja adhyAtmikatA prazaMsanIya Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNada bane che. gRhasthonuM nItimaya jIvanaja adhyAtmika jIvanane zobhAvanAruM che. jyAM naitikatA nahIM tyAM AdhyAtmikatA kevI ? tyAM adhyAtmanI kevaLa zuSka vAtoja che. adhyAtmika jIvananuM ghaNuM ja mUlyAMkana che paNa sAme autika jIvana UMcAmAM UMcuM hoya to ? mahAvratAdinA pAlanarUpa athavA zrAvakanA bAravratAdinA pAlanarUpa jinezvara bhagavAnanA vacanAnusAra tattvArthanA ciMtanayukta ane maithyAdi bhAvanAyukta jIvana adhyAtmika jIvana kahI zakAya. AvA pavitra jIvanamAM naitiktAno abhAva e keTalI vicitra vAta. kahevAya? e to dariyo pAra karI janAra khADImAM DUbI mare tenA jevI vAta che. vrata ane tapa japAdiyukta jIvana e to divya jIvana kahI zakAya. tevuM divya jIvana jIvanAra mATe mArgAnusArItAnuM pAlana e to sAmAnya vAta kahevAya. samudra pAra karI janAra zuM saritA pAra na karI zake ? e. to dimAgamAM paNa bese tevI vAta nathI. zarUAtamAM apUrva utsAha ane pAchaLathI dhabaDako upadhAna jevuM mahAna anuSThAna karanArAonA jIvanamAM paNa pAchaLathI jo rAtri bhojana ane kaMdamULAdino tyAga paNa na dekhAya, mArgAnusArItAnA guNone paNa na anusaratA hoya to samajavuM ke teoe mahAna anuSThAna karavAnA samaye utsAha ghaNo dAkhavyopaNa pAchaLathI sAva dhabaDako vALI nAMkhyo! lagabhaga doDha mahInAthI paNa adhika samaya AvA mahAna anuSThAnamAM pasAra Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bagalAcaraNa karyAM pachI to jIvanamAM dhArmika saMskAronI keTalIkhaSI puSTi thaI javI joie ! upadhAnanI kriyAmAM joDAelAone tapa to atyaMta duSkara karavAnuM hoya che, paNa tenI sAthe kriyA to eTalIbadhI karavAnI hoya che ke Akho divasa kriyAmAMja pasAra thaI jAya che. upadhAnamAM dararoja so logassano kAusagga, vIza navakAra maMtranI bAdhApArAnI mALAo, so khamAsamaNA, anne TAIma pratikramaNa, traNe kALa devavaMdana, rAtanA zayana karatA pahelAM saMthArA porisi sUtronI vAMcanA vagere aneka kriyAo karavAnI hoya che. AvI mahAna kriyAmAMthI pasAra thayA hoya temanAmAM dharmanA sa`skAra to asthimajAvata jAmI gayA hoya, kriyAno to amuka kALa hoya che, kALa puro thAya eTale kriyAnI pUrNAhuti thaI jAya che, paNa teTalA kALa daramyAna jIvanamAM je dharmanA saMskAra poSAyA hoya, te to jAvajIva lage jIvanamAM TakI rahevA joie. lagabhaga poNA cAra mahinAnA kALamAM upadhAna tapamAM evI to tAlIma maLI jAya che ke jIvamAM thoDI paNa yogyatA hoya ane upadhAnanI kriyA samajaNapUrvaka karI hoya, to dharmano kAco raMga nahIM paNa coLamajIno raMga lAgyA vinA rahe nahIM. samajaNunA abhAvamAM dekhAdekhIthI athavA khIjA koI pralobhanothI gatAnugatikapaNe jIva game teTalI kriyAo kare, paNa aMte te kriyAonI pUrNAhuti thayA khAi jIvanI hAlata ghAMcInA aLadiyA jevIja rahevAnI che. ane jIva samajaNunA gharamAM AvIne jJAnapUrvakanI thoDIpaNa kriyA kare, to tene amRtakriyA kahevAmAM Ave che. ane tevI thoDI paNa kriyA jIva mATe ! ra Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa mahAlAbhanuM kAraNa bane che. paNiyA zrAvakanI rojidi sAmAyikanI. kriyA paNa tenA mATe bhavasamudramAM naukAnA AlaMbanarUpa nivaDI che. dharmanuM pAlana jIvananA pratyeka kSetramAM puNiyA zrAvakanI sAmAyika ATalI badhI zuddha hovAnuM kAraNa e che ke, tenAmAM saMtoSavRtti hatI. jyAre Aje dharmanI mahAna kriyAo karanArA paNa pharI pAchA jyAre atharjananI pravRttimAM joDAya che, tyAre temanAmAM atharjana pratino lobha eTalo badho hoya che ke nIti ane nyAyanAM prinsipalone teo keTalIkavAra jANe neve mUkI detA hoya che. teo keTalIkavAra evI paNa mAnyatA dharAvatA thaI jAya che ke dharma karavAnA samaye dharma karI lIdho, have vyApAramAM paDyA pachI dharma dharma karyA karIe to A kALamAM vyApAraja cAle. nahIM ? mATe derAsara upAzraya jaIe tyAre dharma karI levAnuM hoya. ahiM vyApAramAM paDyA pachI vaLI dharma kevo ? paNa temane e khabara nathI ke dharma bhale dharma sthAnamAM karavAno hoya, paNa dharmanA je saMskAra che te to jIvanamAM niraMtara TakAvI rAkhavAnA hoya che, dharma dharmakSetramAMja AcaravAno hoya che tema nathI ? jIvananAM pratyeka kSetramAM dharma AcaravAno hoya che. dharma e koI AtmAthI alaga cIja nathI. dharma e to AtmAnuM potAnuM svarUpa che. jene bIjA zabdomAM svabhAva paNa kahI zakAya. dharmanA je satya, ahiMsA, acaurya, nIti, nyAya vigere prinsipalo che, tene to jIvanamAM AtmasAta Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa karI levAnA hoya, jo ke AtmAno mukhya dharma to samyaga jJAna, darzana ane cAritra svarUpa je AtmAno zuddha svabhAva te ja che, paNa te svabhAva dhanA pragaTIkaraNamAM satya, ahiMsA, sayama, tapa vigere sahAyarUpa che. sAdhaka dazAmAM satya, ahiMsA, tapa, saMyamAdinuM pAlana atyaMta jarUrI che. tenA pAlana vinA koI paNa AtmAo svabhAva dhane pAmI zakatA nathI. lAMchana lagADanArA dUSaNo parigrahanI tIvra mUrchA ane lobhadazAne lIdhe manuSyo svabhAva dhanI vAta to bAju para rahI paNa dharmanI zarUAtanI bhUmikAne paNa nibhAvI zakatA nathI. anIti, anyAya, vizvAsaghAta e badhA dUSaNo evA che, ke gRhasthonAM dhArmika jIvanane paNa lAMchana lagADanArA che. mArgAnusArItAne nahIM AcaranArA gRhastho game tevA dharmAMnA anuSThAno karatA hoya chatAM teo jagatamAM ulaTA niMdanIya bane che, paNa prazaMsanIya ke vaMdanIya banatA nathI. dhananI mUrchA ane parigrahano vadhAre paDato lobha manuSyonI pAse na karavAnA kRtyo karAve che. peTa mATe pApa karavAnI vAtaja khoTI che. dhananA saMcaya arthe ja manuSyo moTakA pApa seve che. game teTaluM dravya maLavA chatAM jIvane tRpti to thatIja nathI. zrI uttarAdhyayana sUtranA AThamA adhyayanamAM tyAM sudhI lakhyuM che ke kasipijo imaM loyaM, paDipuNNaM dalejja ikkassa / teNAvi sena saMtusse, ii duppUrae ime AyA || Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa dhanadhAnyAdithI paripUrNa A samagra loka kadAca koI eka vyaktine ApI devAmAM Ave, chatAM teTalA dravyathI paNa te eka vyaktine saMtoSa thaze nahIM. lobhAbhibhUta AtmAne jJAnIe samudranI jema duSpara kahyo che. kahevatamAM paNa kahevAya che ke lobhano koI thobha che ja nahIM. jIvane jema lAbha thato jAya tema lobha vadhato jAya che. zarUAtamAM lobhanuM svarUpa khAbociyA jevuM hoya che. ane dhIme dhIme jema jema sarakhAI AvatI jAya tema tema svayaMbhUramaNa samudranuM svarUpa thaI jAya che, ane jJAnIone pharamAvavuM paDyuM che ke kadAca koI svayaMbhUramaNa samudrano pAra pAmI zake paNa lobha samudrano pAra pamAvavo tenAthI paNa kaThIna che. lobhathI sarva vinAza to saMtoSathI pUrNa vikAsa zarUAtamAM mAnavI nirdhana avasthAmAM phakta so rUpiyA meLavavAnI IcchA kare che. so maLatA thayA eTale hajAranI IcchA kare. hajAra maLe eTale lAkhanI ane lAkha maLe eTale karoDapati thavAnA koDa jAge. koTIzvarane rAjya meLavavAnI IcchA thAya ane rAja malyA pachI rAjAdhirAja banavAnA manoratha jAge. ane rAjAdhirAja banyA pachI paNa tRSNa zamatI nathI ! devalokanAM divya sukha meLavavAnI IcchA jAge che, ane deva banelAne devendra banavAnI tRSNa jAge che ! zarUAtamAM laghu lobha paNa dhIme dhIme evo vadhato jAya che ke kayAMya teno kinAroja dekhAto nathI. jIvanamAM saMtoSa Ave to ja lobha samudrane pAra pAmI zakAya. lobha sarva vinAzanuM Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agalAcaraNa kAraNa che, to saMtoSa AtmAnA sa'pUrNa vikAsanuM kAraNa che. satoSa vRttimAM Avelo jIva parigrahanuM parimANa karIne alpa parigrahI bane, apArabhI bane. saMtoSano guNa evo mahAna che ke paraparAe jIvane aparigrahI ane nirAra'bhI anAve. asaMtoSane lIdhe mAnavInA jIvanamAM azAMtino pAra nathI. mAnavIne jyAM tyAMthI dhana bheguM karI levAno jANe haDakavA upaDyo che. asaMtoSane lIdhe mAnavI ghara choDI videzamAM jAya che, ane dhana prApti mATe mAnavI comera bhame che. jIvanamAM te lezapaNa zAMtinA sukhane anubhavI zakato nathI. saMtoSaneja saLagAvI nAkhyo tyAM sukhanI AzAja rAkhavAnI kacAM rahI ? kalikAlasarvAMga hemacaMdrAcArya pharamAve che ke-- asaMtoSavataH saukhyaM na zakrasya na cakriNaH / janto saMtoSa bhAjo, yadabhayasyeva jAyate // ' bhalabhalA asatoSanI bhaDabhaDatI AgamAM saLagatA narendro ane devendrone paNa tevuM sukha hotu nathI, ke jevuM sukha abhaya kumAra jevA satoSI AtmAne hoya che. abhaya kumArane zreNIka mahArAjA magadhanu' rAjya ApavAne taiyAra thayA chatAM abhaya kumAre eka taNakhalAnI jema rAjyano tyAgakarIne saMtoSa sukhanA sArarUpa bhAgavatI pravajyA bhagavAna mahAvIra devanA varada haste aMgIkAra karI, ane kharekharA Atmika Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa sukhane anubhavanArA nyA. pAtaMjala yoga darzanamAM maharSi pataMjalI paNa lakhe che ke, saMtoSathI anupama sukhano lAbha thAya che. Aje saMtoSane ja mAnavIe jIvanamAM saLagAvI. nAkhyo, pachI mAnavI game teTalo dharma karato hoya paNa te dharmanA yoge teno AtmA UrdhvagAmI banato nathI, jIvanamAM saMtoSa AvyA pachI ja dharmano kharekharo raMga jAme che, saMtoSanA lIdhe dharma kriyAmAM mananI khUba khUba ekAgratA rahe che, lobhInuM mana jyAM tyAM bhaTake, jyAre saMtoSInuM mana dharma kriyAmAM sthira rahe che, sthiratAno AnaMda koI apUrva che ! eTalA mATe ja kahevatamAM paNa kahevAya che ke "saMtoSI sadA sukhI'. dhana vaibhavanAM sukha karatAM saMtoSanuM sukha ghaNuM caDhiyAtuM che. - vastra paheryA vinA ekalA alaMkAranI zI zobhA? mAnavI potAnA zarIra para game tevA kiMmatI alaMkAra, AbhUSaNa ke ghareNuM dhAraNa kare, tenI sajjanane leza paNa IrSyA na hoya. mastaka para kiMmatI mugaTa dhAraNa kare, kAnamAM kuMDala dhAraNa kare, gaLAmAM kiMmatI hAra bhale pahere, paNa tevA alaMkAra dhAraNa karanAre zarIranA nIcenA bhAgamAM kamathI kama vastra paNa dhAraNa karavA joIe. zarIranA uparanA bhAgamAM kiMmatI alaMkAra paheryA hoya ane nIcenA bhAgamAM eka laMgoTI sarakhI paNa na bAMdhI hoya, to alaMkAra paheryAnI koI zobhA rahetI nathI. tevo manuSya bhara bajAramAMthI nikaLyo hoya to loko teno harIyoja bolAvavAnA che. tevI ja rIte sAmAyika Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa pratikramaNa, pauSadha e badhA kiMmatImAM kiMmatI alaMkAro che, paNa tevA alaMkAra paheranAre tenI sAtho sAtha nIti ne nyAyanAM vastra paNa dhAraNa karavA joIe. nIti ne nyAyanAM lugaDAM na paheryA hoya ane auSadha pratikramaNadinA game tevA dharmanA anuSThAno manuSyo karatA hoya, chatAM teonA lIdhe dharma zAsananI zobhA vadhatI nathI paNa ulaTI ghaTe che, tevA dhArmiko mATe manuSyo bahAramAM evuM paNa bolatA thaI jAya che ke, A dharma karanArA sUkSma jaMtuo prati khUba dayA rAkhe che, jyAre manuSya jevA manuSyane reMsI nAMkhe che, emane pANI alagaNa khapatuM nathI paNa garIbonuM lohI alagaNa khape che, mATe dharmanI ucca bhUmikAe pahoMcavuM e ghaNIja sArI vAta che. paNa tevA gRhasthoe vyavahAra zuddhi mATe nIti ane nyAyanA prinsipalonuM paNa aNIzuddhatayA pAlana karavuM joIe. ati mAyAvI ane ati lobhI manuSyothI zAsananI laghutA thAya, paNa prabhutA na vadhe sAmAyika, pratikramaNa, pauSadha, devapUjA, supAtradAna, zIlavratanuM pAlana, bAravratadhArIpaNuM vigere dharmanI ucca bhUmikAe pahoMcelo zrAvaka paNa, je ati lobhI hoya, ati mAnI ane ati mAyAvI hoya, kaSAyanI tIvra pariNativALo hoya, vyApAra vANijyanAM kSetramAM apramANika hoya, to tenAthI dharma kriyAonI laghutA thAya che. paNa tenA dharmayukta jIvananI ane dharma zAsananI prabhutA vadhatI nathI. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa kaSAyono mULamAMthI kSaya thaI jAya tenA jevo bIjo AnaMdano viSaya kayo hoI zake ? kaSAyono mULamAMthI kSaya kSapakazreNI para ArUDha thaelA mahApurUSoja karI zake. zreNI A kALe maMDAtI nathI, chatAM A kALe paNu kaSAyone pAtaLAM jarUra pADI zakAya che. muni bhagavato je A kALe cAritra pALe che te paNa sarAga dazAnuM hovAthI teo paNu kaSAyono mULamAMthI kSaya karI zakatA nathI, chatAM koInA mukhethI ducanAdi sAMbhaLatAM udayamAM AvatA kaSAyono teo A kALe paNa nirodha jarUra karI zake che. kaSAyono nirodha karavA pUrvaka kaSAyone niSphaLa banAvI devA e koI sAmAnya siddhi nathI. kaSAyo saphaLa thAya temAM to, varSAnAM tapa ane cAritra upara pANI pharI jAya che ane eTaleja kaSAyono nirodha karavA pUrvaka tene niSphaLa banAvI devA emAMja to kharUM munipaNu che. kaSAya rUpI kaTu vRkSanAM puSpa ane phaLo 12 pU. dharmadAsa gaNI upadeza mALAmAM pharamAve che ke - kaDuya kaSAya taruNaM puSpaMca phalaM dovivirasAi / puppheNa jhAyai kuviyo phaleNa pAvaM samAyarai || kaSAyarUpI kaTuvRkSanAM puSpa ane phaLa ane svAda vagaranA che. mAnavIne kaSAya Ave eTale te manamA je kuvikalpo kare te kaSAya rUpI kaTu vRkSanAM puSpo kahevAya. pachI to temAMthI durdhyAnanI para parA evI to zarU thaI jAya ke temAMthI ghora pApa paNa AcarI bese, eTale ke koInuM vadha paNa karI nAMkhe, Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 13 jevuM hita ja prakAranA paNa karI zakatA na jAna dazara ane vadha nahIM to tADana tarjana rUpa pApa AcarI bese, te. kaSAya rUpI vRkSanAM phaLo che, mATe tenA puSpa ane phaLa bane. kaTuka che. kaSAyAtmA e bahirAtmA che, te potAnuM jevuM ahita kare tevuM ahita bhalabhalA duzmano paNa karI zakatA. nathI. jJAnAtmA darzanAtmA je jJAna ne darzana samyaga prakAranA hoya to te aMtarAtmA che. te potAnuM jevuM hita kare che tevuM jigarajAna mitro paNa karI zaktA nathI. aMtarAtmAja kSAyikabhAve jJAna darzana ane cAritrane pAmIne paraMparAe paramAtmA bane che. bhagavatIsUtramAM A rIte ATha prakAra AtmAnA kahyA che, paNa atyAre te carcA prastuta nathI mATe uDato ullekha karyo che. trividha AtmA para ApaNA taraphathI bahAra paDelAM akhaMDa jyota pustakamAM khUba laMbANathI vivecana kareluM che. zAsananI prabhAvanA e mahAna puNya ane zAsananI helanA e mahApApa ApaNe mULa viSaya e hato ke dharmanI kriyA karanArA manuSyo tIvra kaSAyanA udayavALA hoya ane bahAranA kSetramAM nIti ane nyAyanA pAlanavaDe vyavahAra zuddhi paNa na jALavI zakatA hoya to tevA manuSyothI dharmanI prabhAvanA thavAne badale ulaTI helanA thAya che, ApaNAthI jaina zAsananI je prabhAvanA thAya to samajavuM tenA jevuM koI mahAna puNya nathI. zAsananI prabhAvanA karavA jevuM ApaNuM puNyabaLa na hoya to kamathI kama jIvanamAM evA kRtyo to nahIM ja karavA joIe ke jethI zAsananI helanA thavA pAme. prakRtimAM na zAMtatA hoya Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa na udAttApaNuM ke na prazAMta paNa hoya balka tenA badale prakRtimAM atyaMta ugratA hoya, apramANiktA bharyo vyavahAra hoya tevA manuSyonA dhArmika jIvanano loko para zo prabhAva paDavAno che. tevA manuSyo dharma kriyAo karatA hovA chatAM lokapriya banI zaktA nathI. je ke lokapriya banavA mATe dharma karavAno hoto nathI, chatAM zAnta ane udAtta prakRtinA prabhAve manuSyo lokapriya banIja jAya che, ane tevA lokapriya banelA purUSothI ghaNu manuSyone dharmanA mArgamAM apUrva preraNA maLe che, ane tevo purUSa ghaNu jIvone dharmane mArge caDAvI de che. mAla khAvA sau taiyAra paNa mAra khAvA koI taiyAra nathI pahelAM to parigraha eja pApa ane temAM vaLI anItithI upArjana karavuM e to mahApApa. te pApa bhogavavAno samaya Ave che tyAre jIva badhAthI ekalo ane aTUlo paDI jAya che. vittamAM sau sabaMdhio bhAgIdAra bane, paNa pApa jyAre udayamAM AvyA hoya tyAre koI temAM bhAgIdAra banavA taiyAra nathI hotA. mAla khAvA sau taiyAra, paNa mAra khAvA koI taiyAra nathI. jIva pApa karIne lAkho ne karoDo bhegA kare te bhogavavA sau taiyAra, paNa karelA pApa jyAre udayamAM AvyA hoya tyAre koI paDakhe ubhA rahevA taiyAra nahIM. saMpattimAM game tyAMthI sau AvI maLe che ane vipattimAM sau dUra bhAge che. A jIva paNa ajJAna dazAne lIdhe jokhama kheDeja jAya che, karmo evA baMdhe che ke, udaya kALamAM kalpAMta kare paNa chuTavAnA nathI. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa ~ pApa karIne meLaveluM melIne javAnuM paNa karelA pApa bhavAMtaramAM bhegA AvavAnA tamAruM bheguM kareluM dhana mRtyubAda pAchaLa koNa jANe koNa teno bhogavanAra thaze. saMtAna hoya to saMtAna vArasadAra bane ane mRtyune pAmanAra niHsaMtAna hoya to je te tenA dravyanA mAlika banI bese che, chevaTe sarakAra laI jAya che. zAstromAM Ave che ke prativAsudeva traNa khaMDanuM vaibhava ekatrita kare che, ane teno mAlika vAsudeva bane che. mahenata uMdaranI paNa bhogave bhorIMga, tevI ja rIte prativAsudeva traNe khaMDamAM potAnuM sAmrAjya jamAve, chatAM teno bhogavaTo vAsudeva kare ane vAsudevanA hAthe niyamAnusAra prativAsudevanuM mRtyu thAya che, tevI rIte tame badhuM pedA karo cho paNa tamArI pAchaLa bhogavaze koNa teno patto nathI! paNa pedA karavAnI pAchaLa tame je pApa sevyAM haze, te to tamAre ja bhogavavAnAM che, eTale mAla khAnAra koNa nIkaLaze teno patto nathI, paNa mAre to ApaNeja khAvAno che. ATalI vAta paNa tamArA dimAgamAM bese to tamane thaI jAya ke badhAnA mohamAM paDIne mAre mArA AtmAne zA mATe pApanA bhArathI lAdavo joIe ? kuTumbanI potAnI mAthe javAbadArI hoya eTale nIti ane nyAyane mArge rahIne kuTumbanuM bharaNa-poSaNa kare, paNa saMcaya karavAnA dhyeyathI mArgAnusArI jIva paNa tIvra pApa na Acare. mArgAnusArI jIvamAM paNa eTalI samaja to hoya che ke pApa huM atyAre aneko mATe AcarI rahyo chuM, paNa Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa bhogavavAnA samaye to mAre ekalAne ja bhogavavAnAM che. kuTumba mATe mAre kartavya bajAvavuM paDe e judI vAta che, paNa khoTA mohamAM paDIne mAre mArA AtmAne daMDavAnI. jarUra nathI. anItinI zrImaMtAI te sojAnI jADAI game te rastethI dhana bheguM karanArA mAnavI mAtra eTaluM ja vicAre che ke dhanano saMcaya thaI rahyo che, paNa sAthosAtha pApano keTalo badho saMcaya thaI rahyo che ? te to vicAravAnI temane jANe kurasada ja nathI. mahApurUSo pharamAve che ke, zarIre sojA caDyA hoya ane mAnavI huSTapuSTa banyo hoya to e hRSTapuSTatA zA kAmanI che? tenAthI to zarIranI durbaLatA ghaNI sArI che. tevI ja rIte anIti karIne koI zrImaMta bane to te zrImaMtAI zA kAmanI che? te zrImaMtAI to sojAnI jADAI svarUpa che. tenA karatAM daridratA lAkha daraje sArI gaNI zakAya. tevI zrImaMtAInA yoge thoDAka divasa mAnavI sukha bhogavato dekhAya, paNa pariNAme tene mahA bhayaMkara duHkho bhogavavAM paDe che. anItinuM dhana zarUAtamAM be divasa sAruM lAge paNa pariNAme te atyaMta duHkhadAyaka che. mATe dharmanI ucca bhUmikAe pahoMcavuM e ghaNIja sArI vAta che. paNa te pahelAM zarUAtanI bhUmikA paNa taiyAra karavI joIe. ImArata upara vadhAre mALa kheMcavA hoya to tenA pAyAnI majabutAI tarapha pahelAM dhyAna devuM joIe. pAyoja kAco hoya to mALa kheMcavA jatAM ImArata jamIna dosta thaI Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa javAnI. mArgAnusArInA pAMtrIsa guNa e dhArmika jIvanano pAyo che. pAyo majabUta haze to tenI para yama niyama vrata paccakakhANAdinA jeTalA mALa kheMcavA haze teTalA kheMcI zakAze, chatAM ImAratane dhakko lAgaze nahIM, mArgAnusArInA pAMtrIsa bolamAM paheloja bola nyAya saMpanna vibhavano che, nyAya saMpanna vibhava labANathI viSayanI pIki karyA bAda mULa viSayanI zarUAta eTale mArgAnusArInA prathama nyAya saMpanna vibhava paranI vyAkhyA zarU karIe chIe. sAdhu purUSoe parigrahane ane te nimitte thatA AraMbha samAraMbhAdi kAryone trividha vosirAvI didhelA hoya che. eTale teo koIne paNa atharjana karavAnuM ke, te nimitte thatA AraMbha samAraMbhAdi karavAnuM kahetA nathI. kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcArya jevA mahAna purUSono eja upadeza che ke, sau jIvo aparigrahI ane nirAraMbhI bane to kevuM sAruM ? je aparigrahI ane nirAraMbhI banIne dharmanI ucca bhUmikAe pahoMcyA hoya teo koDAnakoDa dhanyavAdane pAtra che. je jIvonI eTalI taiyArI na hoya tevA jIvo gRhasthAzramamAM rahIne paNa dharmane mATe yogya bane eTalA mATe jJAnI purUSoe mArgAnusArItAno upadeza karyo che. jemaNe dhArmika jIvananI tAlIma levI hoya ane jIvanamAM mAnavatA vikasAvavI hoya temaNe mArthAnusArIpaNAnA pAMtrIse guNono jIvanamAM sAMgopAMga abhyAsa karavo joIe. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa jemAM nIti nyAyanuM pAlana hoya te ja vANijya gharamAMDIne rahelA gRhasthane atharjana karyA vinA cAle nahIM. tene Dagale ne pagale dravyanI jarUra paDe. sAdhu bAra vAge tyAM hAthamAM jhoLI laIne gAmamAM gocarI vahoravA nimitte jema nIkaLI zake tema gRhasthathI nIkaLI zakAya nahIM. sAdhu mAdhukarI nimitte gRhasthone tyAM ghera ghera paribhramaNa kare te sAdhu mATe bhUSaNarUpa kahevAya, paNa teja gRhastha mATe bhUSaNarUpa na kahevAya. keTalIka bAbato gRhastha mATe bhUSaNarUpa kahevAya to sAdhu mATe dUSaNarUpa kahevAya. jema gRhastha garIbone asanAdinuM dAna kare te tenA mATe bhUSaNarUpa che, paNa te rIte anukaMpAne vaza thaIne sAdhu karavA jAya to tenA mATe te dUSaNarUpa kare che. bhikSA mAMgavA nIkaLI paDavuM te gRhastha mATe zobhArUpa na kahevAya, eTale gRhasthane potAnI AjIvikAnuM sAdhana karavuM joIe. atharjana kya zivAya jIvana yAtrA cAle nahIM eTale mahApurUSoe gRhasthane upadeza karyo ke, bhAI tAre atharjana karavuM paDe te vAta sAthe amAre saMbaMdha nathI paNa temAM tuM nIti ane nyAyanI maryAdA jALavaje. tuM ghara mAMDIne beTho che eTale tAre vyApAra vANijya karavuM paDe paNa temAM tuM dharmanI maryAdA lopato nahIM. vyApAra vANijyanA kSetramAM paNa jeTalI bane teTalI dharmanI maryAdA gRhasthoe jALavavI joIe. jemAM nIti ane nyAya hoya teja vANijya kahevAya, bAkI to te dhoLA divasanI zuM kahevAya ? te manamAM samajI lo ! gRhasthanI pAse paibhava hoya tenI koI paNa jJAnIne Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa IrSyA na hoya, te te tenA puNyodayanI vAta che. eTalI vAta jarUra che ke, te vaibhava nyAya saMpanna hovo joie. atharjana mATenA niMdanIya ane prazaMsanIya upAyo kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcAryajI mArgAnusArInA guNonI vyAkhyA karatAM pharamAve che ke : nyAya saMpanna vibhavaH ziSTAcAra prazaMsakaH / kulazIlasamaiH sArdhaM kRtodvAho'nyagotrajaiH / / gRhastha nyAyathI upArjana karelA vaibhava vALo hoya. nIti ane nyAyanA mArgamAM rahIne arthAjana karavuM te vyavahAramAM prazaMsanIya mArga kahevAya. jyAre arthArjana mATenA je niMdanIya upAyo che, teno tyAga karIne gRhastha nyAyathI atharjana kare. svAmidroha, mitradroha, vizvAsaghAta, anIti, corI vigere arthArjana mATenA niMdanIya upAyo kahI zakAya. jenuM varSothI nimaka khAtA hoIe tenuM nimaka halAla karavAne badale nimaka harAmI banavuM teja svAmidroha kahI zakAya. jeNe AjIvikAnuM sAdhana karI ApyuM hoya athavA jene tyAM varSothI pote kAma karato hoya te svAmi kahevAya. have tenoja droha karavo e zuM sAmAnya pApa kahevAya ? svAmineja damadATI Ape ke tame koI mane vadhAre kahezo to tamAro bhaMDo phoDI nAkhIza. ATalA rUpiyA to tamAre mane ApI devA paDaze. copaDA tame mArI pAse taiyAra karAvelA che. mATe mArAthI cetIne cAlajo, nahIM to tamArI Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa khera nathI ! AvI rIte mAlikane ja sAmA nUra bharAve te svAmino bhayaMkara droha kahevAya che ke svAmi paNa nyAya saMpanna hoya to DaravAnuM koI kAraNa ja nathI, paNa Aje tevuM che kayAM ? anItinuM dhana zAMtithI bhogavI na zakAya ane sanmArge vAparI paNa na zakAya paisAnA pralobhanamAM AvIne jevI rIte potAnA svAmi sAthe dago kare tevI rIte mitranI sAthe paNa droha. kare eTale ke, jene potAno jIgarajAna dorata mAnyo hoya tene paNa paisA paDAvavA mATe barobarano jALamAM phasAvI de, te mitradroha kahevAya. keTalAyane mitrone bolatA sAMbhaLyA che ke, ApaNane khabara na hatI ke A ApaNo mitra thaIne ApaNI sAthe AvI ramata ramI jaze. jene ApaNe jIgarajAna mAnyo hoya te paNa ApaNI sAthe AvI ramata ramI jAya, tyAre have A duniyAmAM bharoso kono karavo ? vizvAsu sAthe vizvAsaghAta karIne, tenA dravyanuM apaharaNa karavuM athavA corIthI dhana bheguM karavuM e badhA niMdanIya upAyo che. mATe nyAyathI upArjana karela vaibhavaja A lokamAM manuSyo mATe hitakArI che. te vaibhavano manuSyo zAntithI bhogavaTo karI zake che. bIjAone tevA manuSyo prati khoTI zaMkA kuzaMkAo paNa thatI nathI. je halakA upAyothI dhana meLaveluM hoya to lokonAM mana dUSita thayA vinA rahe nahIM. jema Aje koI koI zrImaMto mATe keTalAko bolI paNa Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 21 - ~~ ~ nAkhatA hoya che ke, "zuM kAma jalasA na kare ? hamaNAM hamaNAM bleka (Black) mAM khUba kamANe che. eTale anItinuM dhana game teTaluM manuSya pAse hoya, paNa te jIvanamAM zAntithI bhogavI na zake. ane sanmArge vAparI paNa na zake. vANijyanA kSetramAM milAvaTa e mahApApa kuDAtola kuDAmApathI vyApAra karavuM, vyApAramAM bheLaseLa karavI, bhAvamAM ghaNuM ja vadhAre paDatuM kahevuM, vyApAra kALAM marIno hoya paNa aMdara popaiyAnA bI bheLavI de, bhArobhAra aMdara vejITebalanuM mizraNa kareluM hoya ane kahe pyora cokhkhuM ghI che ! A badhA anItinAja mAge che. pote jANato hoya ke, A kapaDAnA dasa rUpiyA muddala bhAva che, chatAM grAhakane sIdhA vIsa rUpiyA kahe, e paNa ghora anIti che, rUpiyo doDha rUpiyAno napho karI zakAya, paNa sIdhA bamaNA ne tamaNAnI vAta karavI e vANijyanIti na kahevAya, saTTo e paNa sudharelo jugAra ja che. tevA mAge koI lAkho ne karoDo meLavI le, to e paNa sadravya nA kahevAya. koIno paNa droha karyA vagara vyAjabI bhAve vyApAra karavA pUrvaka je atharjana karavAmAM Ave, te nyAya saMpanna kahI zakAya. vANijyanA kSetramAM bheLaseLa ke milAvaTa karavA jevuM kaMI bhayaMkara pApa nathI, te to janatA janArdanano droha karyA barAbara che. tevA manuSyone A lokamAM paNa rAjya zAsana taraphathI aneka kaSTo bhogavavAM paDe Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22. maMgalAcaraNa che. ane bhavAMtaramAM paNa tiryaMcAdi durgatiomAM aneka dArUNa duHkho bhogavavAM paDe che. vANijyanA kSetramAM ekalA potAnAja svArtha tarapha jovAnuM na hoya, grAhakanA hitano paNa pahelo khyAla rAkhavo joIe, toja te vANijya kahevAya. artha puruSArthane puruSArtha kyAre kahI zakAya? game te mAge atharjana karavuM te gRhastho mATe zobhArUpa nathI. artha upArjana karavuM tene paNa artha puruSArtha kahevAmAM Ave che. have vicAravAnuM eTaluM ja che ke, tene puruSArthanI saMjJA kayAre lAgu pADI zakAya ? je te nIti ane nyAyane mArgethI upArjana karavAmAM Ave, toja tene artha puruSArthanI saMjJA lAgu paDe. purUSa prayatnavaDe je siddha thAya tene puruSArtha kahI zakAya, je ke artha ane kAma bane pAparUpa puruSArtho che. tenI pAchaLa ghaNuM ghaNuM pApa sevavAM paDe che. Ama havA chatAM te bannene puruSArtha to kahyA che. artha puruSArthane puruSArtha tyAreja kahI zakAya, je nIti ane nyAyathI arthAjana karavAmAM Ave. arthAjananA mArgamAM jo nItinuM pAlana na hoya, te tene puruSArtha nahIM paNa eka prakAranI lUMTa kahI zakAya, je lUMTaneja artha puruSArtha kahevo hoya to lUMTArAone mahA puruSArthi kahevA paDaze. mATe jemAM nIti ane nyAyanuM pAlana na hoya, tevA artha puruSArthane puruSArtha kahI zakAya nahIM. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa puruSArtha nahIM paNa pazutA saMsAranA kAmabhogamAM jIvanI je pravRtti te kAma puruSArtha. tene paNa puruSArtha tyAreja kahI zakAya ke, jyAre temAM vadhAre paDato Asaktino bhAva na rAkhe, ane anAsakta bhAve jIva bhogavato hoya tene ja sAcA arthamAM kAma puruSArtha kahI zakAya. bAkI kAma bhoganA kIcaDamAM gaLAbUDa kheMcI gayelo heya, ane tIvra AsaktinA bhAvane, jIva temAM piSato hoya, to kAma puruSArthane puruSArtha nahIM paNa eka prakAranI pazutA kahI zakAya, kAraNa ke, pazu bhavamAM ne dareka bhavamAM jIva tevA saMskArone poSateja Avyo che, pUrvakALamAM thaI gayelA mahAna puruSo paNa kAma puruSArthane sevanArA hatA chatAM teo kAmavAsanAnA kiMkara na hatA ane vakhata Ave kAma vAsanA para vijaya meLavIne teo saMyamane paMthe paNa cAlI nIkaLatA hatA. tevA puruSone ja kAma puruSArthanI apekSAe puruSAthI kahI zakAya. jIvanamAM ekalI kAmavAsanAne piSanArA ane saMyama dharmanI theDI paNa maryAdAne nahIM jALavanArAone puruSa hovA chatAM pazutulya kahyA che. tevAone kAma puruSArthanI apekSAe paNa puruSArtha kahetAM mana aMdarathI saMkeca anubhave che. jo ke artha ane kAma e bane nAmanA puruSArtho che. bAkI paramArthanI dRSTie anarthanA hetu che. sArabhUta puruSArtha to dharma ane mokSaja che. chatAM artha ane kAma puruSArthamAM jeo tIvrapaNe mUrchA ane Asaktine Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 maMgalAcaraNa poSatA hoya, teo dharma ane mokSa puruSArthane to sAdhI ja kayAMthI zakavAnA che ? nAnA prakAranA karmanA udaye kAma puruSArthane sevatA hovA chatAM anAsakta bhAve sevatA hoya, ane artha purUSArthanI sAdhanA paNa nIti ane nyAyathI karatAM temAM vadhAre paDatI mUccha na rAkhatA hoya, tevA jIvo dharma ane mokSa puruSArthane jIvanamAM yathAzakti jarUra sAdhI zake che. A jIvanI viSayomAM Asakti ane parigrahamAM mUccha eTalI badhI che ke, te jotAM emaja lAge ke hajI A jIva artha ane kAma puruSArtha sAdhavAne yogya banyo nathI. tyAM dharma ane mokSa puruSArtha sAdhI levA e sAmAnya vAta nathI. tyAre puruSArthamAM zreSThamAM zreSTha mokSa puruSArtha che. ane dharma te puruSArthanI prAptinuM kAraNa hovAthI te paNa zreSTha ja che. te dharma saMyamAdi dasa prakArano zAstromAM kahelo che. saMsAra anaMta duHkhamaya che, jyAre mokSa anaMta sukhamaya che. kAraNa ke, mokSamAM janma jarA ane mRtyu vagere duHkhono sarvathA abhAva che. jyAre saMsAra to tevA anaMtAnaMta duHkhothI chalochala bharelo che. saMsAranA anaMta kALanA paribhramaNamAM jIve anaMtAnaMta duHkhono je anubhava karyo che, tenA pramANamAM eka kSaNane sukhano anubhava karyo nathI. bhavobhavamAM bhamatAM jIve elI azAtA vedI che, tenA pramANamAM eka AMkhanA palakArA jeTalIe zAtA vedI nathI. bhavabhramaNanI A svarUpe bhayaMkaratA samajAyA pachIja jIvanamAM sAcA arthamAM dharmanI zarUAta thAya che. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 agalAcaraNa saMsAra anaMta duHkhamaya mokSa anaMta sukhamaya badhAM du:kho zarIra ane manathI UbhA thAya che. te duHkhone zArIrika ane mAnasika kahevAmAM Ave che. jyAre mokSamAM to zarIra ane mananoja abhAva hovAthI duHkhano paNa tyAM sarvathA abhAva che. karmanA yogeja jIva dehadhArI ane che. mokSamAM to ghAtI ane aghAti banne karmAMno abhAva hovAthI, tyAM dehadhArIpaNuM che. ja nahI ! tyAM to sarvathA azarIripaNuM che, mATe saMsAramAM du:kha anaMta che, to mokSamAM sukha paNa anata che. chatAM anaMta du:khamaya evA saMsArano tyAga ane anaMta sukhamaya evA mokSanI prApti, tenA prabaLa hetu rUpa dharma vinA zakaya nathI. potAnA dhArelA sthAnathI ghaNo dUra rahelo paMgu manuSya jo raste caDelo hoya, to moDo ke vahelo potAnA sthAne pahoMce che. tevI rIte dharmane raste caDelo jIva cAlu vartamAnamAM karmanA vadhAre paDatA bhAra vALo hoya, to paNa krame karIne te paNa jarUra mukti sthAne pahoMcI jAya che. dharma amRta che paNa kItinA dhyeyathI karavAmAM Ave to amRta paNa halAhala jheramAM palaTAI jAya artha ane kAma puruSArtha sAdhavA paNa jIvamAM thoDI yogyatA joie, to dharma ane mokSa puruSArtha sAdhavA to, ghaNIja vadhAre paDatI yogyatA joIe. uttarAdhyayana sUtramAM bhagavate potAnI aMtima dezanAmAM mALyu che ke : Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 maMgalAcaraNa visaMtu pIyaMjaha kalikaDaM, haNAi satthaMjaha kugAhIyaM / eseva dhammo visaovavanno, haNAiveyAla ivAvivanno / / pIdhelu kALaphUTa viSa, avaLIrIte pakaDelu zastra, maMtrakhaLe AdhIna nahI thayelo vetALa, jema vinAzakArI nIvaDe che, tevI rIte avidhi athavA AzaMsA doSathI ArAdhelo dharma paNa, mokSapada ApavAne badale, bhavabhramaNa vadhAranAro nIvaDe che. dharmanAM anuSThAna amRtarUpa che chatAM A lokamAM kIrti meLavavAnA dhyeyathI athavA manAvavA - pUjAvavAnA dhyeyathI dharmAMnAM anuSThAna thatAM hoya to tene jJAnIoe viSAnuSThAna kahyAM che. jIvamAM yogyatA na hoya to, amRta paNa halAhala jheramAM palaTAI jAya che. eTale ja jJAnIoe paNa yogyatA joine jIvanI pAtratA mujaba ja dharma ApavAnu kahyuM che. ajarAmara sthAnanI prApti te ja jIva mATe apUrva siddhi kAcamaNa jema asAra che, polI muThThI jema niHsAra che, khoTAM sikkAvALuM calaNI nANuM jema niHsAra che, tema leza paNa bhAvazuddhi vinAnuM athavA bhAvazuddhinAM lakSa vinAnu ekaluM dravyaliMgIpaNuM paNa niHsAra che, mATe manAvavA pUjAvavAnI bhAvanA vinA nirAza sa bhAve, eTale ke, A loka ke paraloka mAM paulika sukhanI manamAM leza paNa apekSA rAkhyA vinA, vaLa kama nirjarAnA temaja mokSapada meLavavAnA dhyeyathI je dharmanAM anuSThAno thatAM hoya te ja sAcA arthamAM dharma che, Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 27 ane tevAja ucca AzayapUrvaka sAmAyika pratikramaNa, dAna, zIlAdi dharmanAM anuSThAnone karanAro java ja dharma puruSArthane sAdhanAro kahevAya. A lokamAM kIrti meLavavAnA dhyeyathI koI jIva game tevA dhArmika anuSThAna karato hoya, chatAM te sAcA arthamAM dhArmikatA na kahevAya ane sAcA arthamAM te dharma puruSArthane sAdhanA paNa na kahevAya. puSya ane pApa banenAM baMdhano toDIne ane potAnA svarUpamAM sthita banIne jIva paramapadane prApta karI le, tene mokSa puruSArtha kahI zakAya. nara. janmanI je koI paNa apUrva siddhi hoya to te mokSapadanI prApti. paramapada eja jIva mATe apUrva che. saMsAranAM bhautika sukho ke mAna pratiSThA e koI javA mATe apUrva nathI. tevA sukhI jIve anaMtavAra bhogavI lIdhA che. janma jarA ane maraNathI rahita evuM je ajarAmara sthAna eja jIva mATe apUrva che, zubhAzubha badhA karmono ugra puruSArthanA baLe kSaya karIne lokAgre pahoMcIne jIva potAnA zuddha jJAna svarUpamAM sadA kALane mATe sthita banI jAya enA jevI bIjI koI apUrva siddhi nathI. potAnA puruSArthanA baLe. paraMparAe jIva tevI apUrva siddhine paNa prApta karI zake che, ane teja mokSa puruSArthanI siddhi kahevAya. dharma artha kAma ane mokSa e cAre puruSArtha para saMkSepamAM vyAkhyA karI che. vyAkhyA evI zailImAM karI che ke kaMIka temAMthI tamane apUrva daSTi male. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 maMgalAcaraNa sarpane dudhapAna karAvavuM te dudhano durUpayoga, tema artha ane kAma puruSArthamAM zakti kharcAya te zaktino durUpayoga dharma, artha, kAma, ane mokSa A cArene sAdhavA jIvane sarakho ja puruSArtha karavo paDe che. chatAM khedanI vAta e che ke, A jIva pAparUpa evA artha ane kAma puruSArthamAM pravRtta rahyo che. paNa sArabhUta evA dharma ane mokSamAM pravartato nathI. jIva potAnuM jeTaluM baLa, artha ane kAma puruSArthanI sAdhanAmAM phorave che, teTaluM ja baLa je dharma ane mokSanI sAdhanAmAM phoreve, to kAMI bAkI ja na rahe. paNa jyAM anAdithI avaLoja paDyo che tyAM thAya zuM ? potAnA bALako TaLavaLatA hoya tene dUdha na pivaDAvatAM koI mANasa sarpane dUdha pAI de, e zuM dUdha jevI cIjano sAro upayoga karyo kahevAya ? tevI rIte jenI sAdhanAmAM uttarottara kalyANanIja saMpadA che, tevA dharma ane mokSa puruSArthamAM potAnI tAkAta na lagADatAM artha ane kAma puruSArthanI sAdhanAmAMja ghaNuM kharI zakti khacI nAkhavI e zuM DahApaNabharyuM kahevAya ? gRhasthAzramamAM rahelA gRhastho artha ane kAma puruSArtha sAdhe paga te evI rIte ke dharma ane mokSa puruSArthane bAdhA na pahoMce. puruSArthanI sAdhanA vinA manuSya jIvana pramAdI banI jAya che. pramAda yukta jIvana mAnavIne potAne ja bhArarUpa thaI paDe che. tevA manuSyajIvanamAM ane pazu jIvanamAM kazuM aMtara rahetuM nathI. chatAM puruSArtha Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 29 zabda mAtrathI pomAI javAnuM nathI ! temAM viveka jarUra joIe. te aMge ApaNe khUba laMbANathI vicAraNA karI gayA chIe. hRdaya valavI nAkhe tevA mahAmUlA vacane artha puruSArthe to Aje duniyAmAM jANe kALo kera macAvI dIdho che. mAnavI tenI pAchaLa na khelavAnA dAva Aje khelI rahyo che. eka naMbaranAM kAmakAjamAM to mAnavIne jANe saMtoSaja thato nathI. eTale pachI be naMbaranuM kAma - kAja karavAmAM to mAnavIne keTalIkavAra na karavAnA kRtyo paNa karavA paDe che. pachI to mAnavI bIje kayAMya nahIM paNa kalikAlasarvajJa pharamAve che tema "duzceSTitairmayA nAtha, zirasi jvAlito'nalaH" / / mana vacana ane zarIranAM duSkarmo vaDe nAtha ! meM mArA mastakaparaja pracaMDa pApanI jvAlA pragaTAvI che. bodhibIjanI prAptimAM prabala kAraNarUpa evA ApanA A zAsanane pAmIne badhi ane samAdhi pAmavAne badale rAga dveSane AdhIna banIne nAtha ! evA te prachanna pApa meM sevyA che ke, je kaI yogya purUSanI samakSa huM jAhera karavAne paNa asamartha chuM. nAtha ! lAkha lAkha dhikkAra che, mArI A prachanna prakhya kamitAne !' mANasamAM thoDI paNa yogyatA hoya te, aMdarathI tenA hRdayane Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 maMgalAcaraNa valovI nAkhe tevA, A kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcAryanA mahAmUlA vacano che. parigrahanI mUrchAne vaza thaIne mAnavI keTalIkavAra evA kukRtyo karI bese che ke, je kRtyo tenA AtmAne kalaMkti karI nAMkhe che. prachannapaNe sevAelAM pApa bhale mAnavI koInI samakSa "DIkaleara na kare. paNa aMte te pApa pragaTa thayA vinA rahetAM ja nathI. kahevatamAM paNa kahevAya che ke, pApa aMte chApare caDIne pukAre che. mAnavI pApa DhAMkavA prayAsa kare che, tenA karatAM kADhavA prayAsa kare, to teno AtmA jAte dahADe niSpApa banI jAya. sApa karatAM mAnavI pApano Dara vadhAre rAkhe, to teno AtmA jarUra niSpApa bane. sarpanuM jhera game teTaluM kAtila hoya chatAM te eka bhavamAM ekaja vAra mAre che. jyAre pApanuM jhera evuM to kAtila che ke, jIvane bhavobhava anaMtavAra mAre che. ane pApane AcaranAro jIva bhAvamaraNanI apekSAe to prati samaye maratoja hoya che. dhana, vaibhava ke zarIra mATe jIva game teTalA pApa bAMdhe paNa te dhana vaibhava koI bhegA AvavAnA nathI. te to ahiMne ahiM rahI javAnA che. jyAre bAMdhelAM pApa jarUra bhegAM AvavAnAM che ane jIvane tenA dArUNa vipAka bhavobhavamAM bhogavavA paDavAnA che. mULa tattvanI bAbatamAMja bedarakArI mAnavI pApane eTalA pUrato Dara jarUra rAkhe che ke, rakhe mArA pApa ughADA na paDI jAya ? rakhe mAre Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa bhaMDe keI pheDI nA nAkhe ! pApanA prakAzanano mAnavI Dara rAkhe, teTaleja Dara je pApane rAkhe te jIvanamAM ghaNe moTo lAbha thaI jAya, AtmA ke je paramAtmA banI zake che, tene pApanA bhArathI lAdavo athavA tene pApathI kharaDI nAkho, tenA jevuM duniyAmAM bIjuM kaI bhayaMkara kRtya nathI. eka potAnuM kapaDuM na bagaDI jAya tenuM mAnavI dhyAna rAkhe che, ane AtmA jevo AtmA bhale gabaDI jAya tenI mAnavIne koI phikara nathI. AtmA ke je mULa tatva kahevAya tenIja bAbatamAM mAnavI keTalo badho bedarakAra banyo che ? jyAre AtmA zivAyanAM tana dhana yauvana badhA padArtho nAzavaMta che, chatAM mAnavI tenI keTalI badhI darakAra rAkhe che ? basa teja jIvanA saMsAranA lAMbA paribhramaNane sUcavanArUM che. AtmAne yathAsthita svarUpamAM oLakhIne jIva tenAja uddhAramAM lAgI jAya, ane para pravRtti ane para kathAmAMthI je UMco AvI jAya to ghaNaja alpa kALamAM paribhramaNano aMta AvI jAya. nItithI peTa bharI zakAya peTI na bharI zakAya Aje ghaNuM bolatA thaI gayA che ke, nItithI vartavA jaIe to peTa na bharI zakAya. paNa e eka prakArano bhrama che. nItithI peTa jarUra bharI zakAya, peTI paTArA na bharI zakAya. peTa pAzera loTa mAMge che, eTale peTanI bhUkha sAmAnya che. jyAre mananI bhUkha amApa che. peTanI bhUkha eTalAM badhAM Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 maMgalAcaraNa pApa nathI karAvatI, jeTalAM mananI bhUkha karAve che. peTa pApanuM mULa nathI, lobha pApanuM mULa che. A kALamAM paNa mAnavI dRDha saMkalpa rAkhe, to nItithI peTa bharI zake che, ane jIvana jarUrIyAto ochI karI nAkhe to tene ghora pApa AcaravA paDe nahI. Aje gharamAM rezananI eTalI paDI nathI jeTalI phezananI paDI che ! phezanebala cIje gharamAM vasAvavAmAM eTalo badho kharca karavo paDe che, jeTalo jIvananI mukhya jarUrIyAtone pahoMcI vaLavA paNa karavo paDato nathI. cA pikacarano paNa kayAM ocho kharca che! bIjAM vyasano poSavAmAM paNa hajAro vaparAI jAya che. vyasana ane pikacarano mAnavI parityAga karI de, to kharca para ghaNo moTo kApa paDI jAya. A kALamAM mAnavInAM puNyabaLa ghaTI gayAM che, ane zekha badhA pUrA karavA che. eTale pachI mAnavIne anItine mAge javuM paDe che. temAM pApAnubaMdhI puNyanA baLe be divasa saphaLatA maLe che, ane kayAreka phaTake evo lAgI jAya che athavA sarakAra taraphathI keI aNadhArI evI Aphata AvI paDe che ke, je mArgethI paisA AvyA hoya te mAge pAchA cAlyA jAya che, ane mAra evo lAgI jAya che ke pharI UbhA thavAmAM varSo vItI jAya. mATe vyasanono tyAga karavApUrvaka khoTI jarUrIyAto ochI karIne je jIvana jIvavAnI AjathI ja zarUAta karI do, to jIvanamAM pApa ghaNuM ochAM thaI jaze, ane gRhasthAzramamAM rahIne paNa UMcAmAM UcuM jIvana jIvI zakAze. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 33 ApaNAMja puNya paravArI beThA tyAM doSa kone devo! anIti ke anyAya Aje koI eka vargamAMja che, tevI vAta che ja nahIM. e doSo to jANe rASTravyApI banI gayA che. zAsana paNa e doSothI alipta rahyuM nathI. jAhera ane bina jAhera vahIvaTomAM paNa ghaNI jagyAe aMdhera pravarte che. lAMcarUzavata ApyA zivAya to Aje bhAgyeja koI kAma thaI zake che ! Aje AbarUdAra mANasone paNa potAnI Ijajata kema TakAvI rAkhavI tenI eka mahAna samasyA UbhI thaI che. AmAM ekalA ApaNuM mAthe zAsana karanArAo doSita che tevuM nathI. ApaNuM paNa puNya paravArI beThAM che. je sAmudAyika pApano udaya na jAgyo hoya to ApaNI mAthe Avo julama hoya ? khetI pradhAna deza hovA chatAM Aje keTalAya manuSyone anna mATe valakhAM mAravAM paDe che, e keTalI badhI zaramajanaka vAta kahevAya ? je badhuM mukta karI nAkhavAmAM Ave, to joIe teTaluM bajAramAM maLI zake. ane tevuM kare to amaladArazAhI ane nokarazAhIno paNa enI meLe aMta AvI jAya. sarakAranI javAbadArI dezanI rakSaNanI ane prajAnA jAnamAlanI salAmatI jALavI rAkhavAnI che. koI paracakano bhaya Ubho thayo hoya to teno sAmano karavAnI sarakAranI mukhya javAbadArI che. vyApAranI javAbadArI vyApArIonI che, paNa te nIti nyAyapUrvaka karavo joIe. vyApArIo nIti nyAyanI maryAdA ullaMghe ane sarakArane pagalAM levAM paDe temAM sarakArano paNa kyAM doSa che ? bAkI Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 maMgalAcaraNa to junA jamAnAmAM rAjAonA samaye kahevatamAM paNa kahevAtuM ke, jeno rAjA vyApArI tenI prajA bhikhArI ! sau saunA kAryakSetramAM sau pramANikatAthI kAma karatA rahe temAMja saunI zobhA che. sAmudAyika puNya pApa bhAratanI prajAe rAmarAjanuM svama sevIne svarAja meLavyuM hatuM. ane svarAja meLavavAnI pAchaLa bhAratanI prajAe keTakeTalAM khalidAno ApelAM che, chatAM sukha zAntinA darzana na thAya to prajAmAM saheje nirAzA chavAI jAya. paNa temAM samaSTinA puNyanI paNa khAmI che. jo sAmudAyika puNyano udaya vato hota to bhAratamAM Aje rAmarAja ja hota. kavAdamAM mAnanAro mAnavI koI bIjA para doSAropaNa kare nahIM. te to vicAre ke : karma pradhAna vizva karI rAkhA / jo jasa karahI so tasa phala cAkhA // - saMta tulasIdAsajI je jevA karma kare che, tevAja phaLa tene bhogavavAM hoie ane khacAvamAM paDe che. Aje ApaNe pApa karatA kahIe ke sarakAre evA kAyadA karyAM che eTale amAre pApa karavA paDe che, to te koI bacAva nathI. karelAM karma to ApaNeja bhogavavAM paDavAnA che. te TAime koI ApaNI Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 25 ~ paDakhe caDavAno nathI. mAnavI jANatAM ke ajANatAM je je pApa seve che tenA kaTu phaLa tene bhogavavAM paDavAnAM che. karmasattAno eka aTala kAnUna che ke, je koI kartA bane tene ja bhoktA banavuM paDe che. sarakAra game tevA kAyadA kare chatAM mAnavI saMtoSano Adarza najara sAme rAkhIne ane parigrahanI maryAdA bAMdhIne jIvana jIvavA mAMDe, to koI moTakAM pApa tene sevavAM paDe nahIM, ane sarakAranA game teTalA kAyadA hoya to paNa tene AphatamAM mUkAvuM paDe nahIM. A kALamAM koI paNa kSetramAM bahu vistAra karavA jevo nathI, jeTalo bane teTalo saMkSepa karavAnI jarUra che. dravyazuddhithI annazuddhi, annazuddhithI mana zuddhi A kALamAM dravya durlabha nathI paNa saddavya durlabha che. nItinuM dravyaja sadravya kahI zakAya. dravyazuddhi vinA bIjI koI zuddhio jaLavAtI nathI. pUjAmAM vastrazuddhi, manazuddhi, kAyazuddhi, vacanazuddhi vigere je sAta prakAre zuddhi kahI che, temAM dravyazuddhi pahelI che. dravyazuddhi hoya to bAkInI badhI zuddhio jaLavAI rahe. paNa A to khATale moTI khoTa ke pAyo ja na maLe ! jyAM mULamAM dravyazuddhi na hoya tyAM bIjI zuddhio jaLavAya kayAMthI? dravyathIja anna kharIdavAmAM Ave che. have dravyanI zuddhi hoya to annanI zuddhi thAya. anna zuddha hoya to mananI zuddhi thAya, mananI zuddhi hoya to AtmAnI zuddhi thAya ! Aje ghaNA kahe che dharma dhyAnamAM mana sthira rahetuM nathI. paNa mana Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 | maMgalAcaraNap. sthira rahe kayAMthI ? peTamAM dararoja anna kevuM paDe che ? amArA peTamAM paNa tamAre tyAMnuM ja anna paDe che. eTale. amArI paNa yoga ane samAdhimAM jeTalI rahevI joIe. teTalI sthiratA rahetI nathI. chatAM ame niraMtara tenA prayatnamAM chIe, AhAra zuddhipara ghaNo moTo AdhAra rahe che. nItino chAza roTalo amRta tulya che. ane anItinAM lApasIcUramAM paNa jhera tulya che. nItino roTalo mANasanA peTamAM jAya eTale tenA vicAromAM parivartana AvyA vinA rahe nahIM. evA nItiparAyaNa gRhastho thaI gayA che ke, jemane tyAMno roTalo jamIne cora paNa zAhukAra banI gayAnA dAkhalA banelA che. annazuddhi sAthe manazuddhino jambara saMbaMdha rahelo che. kahevatamAM kahevAya che ke, "AhAra tevo oDakAra." zaddha anna peTamAM jAya eTale buddhi paNa sArI rahe. durbaddhi paNa sadbuddhimAM palaTAI jAya. anyAya ane anItinA dravyanA sparza mAtrathI buddhi bagaDe, eTale paraMparAe sarva nAza thAya che. somala vacchanAganA sevanathI jhera caDe, jyAre paisAnA sparza mAtrathI jhera caDe paisAnuM jhera ati bhayaMkara hoya che. tenA sparza mAtrathI mUchanuM kAtila jhera caDe che, jyAre somala ke vachanAga jevAM je kAtilamAM kAtila jhera kahevAya che tenA Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 37 sparzI mAtrathI jhera kadApi nahIM caDe, tenA sevanathI jhera caDe che. somala ane vacchanAganuM jherI dravyaprANone hare che, jyAre paisAnu jhera to jIvanA bhAvaprANone gUgaLAvI nAMkhe che. eka kavie lakhyuM che ke : kanaka kanakase so gunI, mAdakatA adhikAya / vo khAe baurAta hai, vo pAe baurAta // kanaka zabdanAM be arthA thAya che. eka artha thAya che kanaka eTale dhatUro ane khIjo atha thAya che kanaka eTale sonuM, dhatUrAmAM mAdakatA hoya che. A doharAmAM kavi lakhe che ke, dhatUrAmAM je mAdakatA che, te karatAM suvaNaeN mAM so gaNI mAdakatA vadhAre che, dhatUro kharIdIne gharamAM rAkhavA mAtrathI mAdakatA AvatI nathI, jyAre sonu to gharamAM rAkhavA mAtrathI mAdakatA Ave che. dhatUrAnu koI mANasa bhakSaNa kare, to tenAmAM unmAda jAge che, jyAre sonu to prApta karavA mAtrathI mAnavI unmatta bane che. " ekako khAne se mAdakatA AtI hai jaba dUsareko pAne se mAdakatA A jAtI hai" OM" koI kavie sonAne upAlaMbha ApatAM lakhyu che ke : sonA tU to baDA kupAtara, tUne hamako khuvAra kiyA / tU to sotA baDI niMdameM, hamako caukIdAra kiyA // Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa - are, sonA tuM to ghaNuMja kupAtra che, rAtabhara tijorImAM tuM nirAMte suve che ane mAlikane te potAno. cokIdAra banAvI mUkyo che." sonuM tijorImAM rAkheluM hoya eTale mAlikane AkhI rAta ujAgaro karavo paDe. gharamAM jokhama hoya eTale upara chAparAnAM naLiyAM khakhaDe ke aMdarathI kALajuM phaphaDe ane pAcho UMghamAM ne UMghamAM babaDe, are ! gharamAM cora AvyA, are ! huM to lUMTAI gayo. koI mArI madade Avo ! ane jAgIne jue tyAre koI gharamAM AvyuMja na hoya ! amastI upara bilADI naLiyA khakhaDAvatI hoya. chatAM kALajAmAM phaphaDATano pAra nahIM, ane Aje to jyAM sonuM, cAMdI ane hIrA mANeka che tyAM daroDAja paDe che. rAkhIne beThA hoya tene ciMtA no pAra nahI, eTale sonA ke cAMdImAM sukha che e to eka prakAranI. bhramaNAja che. kharuM sukha jJAna ne dhyAnanI ramaNatAmAM ja che. e satya mAnavIne samajAze te di dilanI duniyAnA dvAra khulI jaze. Aje rAkhIne beThA che tene keTalI upAdhi che. ane tyAgIne beThA che temane kevI apUrva samAdhi che. mATe saMgrahamAM sukha che tevuM sAmAnya jJAnIo paNa kahetA nathI, jyAre tyAgamAM sukha che tevuM to anaMta jJAnIoe. kahyuM che. saMpattinA amuka hissAno tyAga karyo pachI upabhoga Aje karoDo bhegA karIne mahelAtomAM rahenArA paNa sukhI dekhAtA nathI, kAraNa ke temanA mahelAtonI iMTeITamAM Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 39 garIbonA nisAsA lAgelA che, ane tevA zrImaMtonI moTA bhAge pAcana zakti to eTalI badhI maMda paDI gayelI hoya che ke, khAdheluM to temane pace ja nahIM. kAgaLa jevA kulakA ArogatA hoya chatAM pace nahIM ! kyAMthI pAcana thAya? jyAM koLiye koLiye garIbonI hAya lAgelI hoya. mATe kahyuM tulasI hAya garIbako | ma vArI gAya che , ImAnadArIthI vartanArA ane sanmAge vyaya karanArA dhanADhayo to dharatI paranA jaMgama kalpatarU che. potAnI saMpatti vaDe garIbone sahAya pahoMcADanArA zrImaMto pRthvInA AbhUSaNa rUpa che arthAjana karavAmAM manuSyone eTalA badhA pApa karavA paDe che ke dAna karyA vinA tenuM prAyazcitta thaI zake ja nahIM. saMpattinA amuka hissAno tyAga karyA pachI gRhasthI teno upabhoga kare, tema upaniSadamAM paNa lakheluM che. sukSetramAM vyaya karanAra ja saMpattinA vAstavika phaLane pAmI zake pahelAM to parigraha eja pApa, aDhAra pApasthAnakamAM pAMcamA pApa sthAnakamAM tenI gaNanA che. temAM vaLI anItithI upArjana karavAmAM Ave eTale mahApApa kare. nItithI upArjana karelA dhananI paNa parigrahamAM to gaNana che ja Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 maMgalAcaraNa ane parigraha pAMcamuM varSa sthAnaka che ja. eka to parigraha ja pApa che. ane tenI pAchaLa anIti anyAya vagere bIjAM pApa sevavAM eTale e to viSane vadhAravA jevuM thayuM. bAvaLanA kASThamAMthI pragaTelo agni jema bALanAro che, tema caMdananA kASThamAMthI pragaTelo agni paNa bALanAro che ja. tevI rIte nItithI upArjana karelA dravyano paNa je sanmArge vyaya na karavAmAM Ave ane kevala potAnA bhogapabhoganA mAge ja kharcavAmAM Ave to tevuM dravya paNa jIva mATe anarthanuM kAraNa bane che, jina maMdirAdi sAta sukSetrone mAge je vyaya karavAmAM Ave, to saMpattinA vAstavika phaLane gRhastha meLavI zake che. jina maMdirAdi dharmasthAno paNa nItinA dravyathI nirmANa karavA joIe, to ja tevA pavitra sthAnomAM janAranI uttarottara bhAvazuddhi thatI rahe. tevA ucca koTInA bhAvo anItinA dravyathI nirmANa karelA dharmasthAnomAM pragaTI zakatA nathI. zAstrakAra mahApurUSoe paNa spaSTa vidhAno karelAM che ke, jina maMdirAdi nirmANa karavAnA kAryomAM gRhastha potAnA nyAyayukta dravyano upayoga kare. artha prAptinA jeTalA upAyo temAM nyAya eja zreSTha upAya - zAstrakAro AgaLa vadhIne tyAM sudhI pharamAve che ke, nyAya eja dhana upArjana karavAno zreSTha upAya che. nIti, nyAya ane satyane mArge cAlavAthI atharjanamAM aMtarAya rUpa evA lAbhAMtarAya karmano kSayopazama thAya che. A vyAkhyA Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa jA sAMbhaLyA pachI have e bhramaNa bhAgI javI joIe ke nyAyathI vyApAra karavA jaIe to dhaMdho bhAMgI paDe ! pramANikatAthI vyApAra karanArAono vyApAra to keTalIkavAra evo jAme che ke, lokone vizvAsa besI javAthI loko moTe bhAge tyAMthI ja mAla kharIdatA thaI jAya che. vyApAranI lAInamAM vizvAsa eja moTI cIja che. khoTuM be divasa cAle che. aMte grAhakone avizvAsa evo thaI jAya che ke, tevA vyApArIone keTalIkavAra bajAramAMthI ucALA bharavAno vakhata AvI pahoMce che. anIti, anyAya, vizvAsaghAta e badhAM loka virUddha kAryo che. tevAM kAryo karanArA A lokamAM vadha, baMdhana ane apakIrti pAme che, ane paralokamAM durgatinA adhikArI bane che. mahApurUSoe spaSTa vidhAno karyA che ke : sarvatra zucayo dhIrAH, svakarmabala garvitA / kukarma nihatAtmAnaH, pApA sarvatra zaMGkitAH / / potAnA satkarmanA baLathI draDha manobaLavALA dhIra purUSo sarvatra niHzaMka manavALA hoya che. jyAre kukarmothI potAnA AtmAne malIna karanArA ane potAnI tAkatane haNuM nAkhanArA pApI manuSyo sarvatra zaMkita manavALA hoya che. tevA manuSyonuM mana zaMkAkuzaMkAthI gherAeluM ja rahe che. kAraNa ke pApa e eTalI badhI bhayaMkara cIja che ke, aMdarathI te manuSyonAM kALajAne korI nAMkhe che. tevA manuSyo kayAMya karIne ThAma thaI zakatA nathI. are ! huM kayAMka pakaDAI jaIza, to mArI para Aropa eTalA badhA che ke, sarakAra mane jelamAM Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 maMgalAcaraNa besADI deze ! arara mAruM badhuM japta thaI jaze to ? AvA vikalpothI tevA manuSyonuM mana gherAI jAya che ane niHzaMkapaNe teo koI pravRtti karI zaktA nathI. jyAre duSkarmothI dUra rahenArA ane sakarmanAM baLa vaDe dRDha manobaLa vALA manuSyo niHzaMkapaNe potAnI dareka pravRti karatA hoya che. potAnuM ja manobaLa tUTI jAya tevI khoTI pravRtti manuSyoe jIvanamAM kadApi na karavI. prAptinI aMte samApti pApenavArtharAgAndha, phalamApnoti yat kvacit / baDizAmiSavattataH, mavinAzyana jIryati // arthamAM rAgAMdha banelo manuSya kayAreka pApa karIne pApane rastethI paNa be paisA meLavI le che, chatAM pariNAme te pApanA udaye teno nizcita vinAza thAya che. jema loDhAnA kAMTAmAM bharAvelA mAMsanA TukaDAnA pralobhanathI matsya tene moDhAmAM le che, paNa te loDhAnA kAMTAthI tenA tALavAno bhAga viMdhAI jatAM te matsya vinAzane pAme che. tevI rIte mAnavI pApAnubaMdhI puNyanA prabhAve pApa karI karIne dhana gharamAM bheguM kare che, paNa aMte karelAM pApa jyAre udayamAM Ave che tyAre temAMthI evI to pracaMDa vAlA UThe che ke, temAM potAneja homAI javuM paDe che. mATe pApane rastethI kadAca be paisA prApta thatA dekhAya, paNa temAM jarAe pomAvavA jevuM nathI. dada kupathya kare eTale thoDo svAda to Ave, Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 43 paNa te svAda prANaghAtaka nIvaDe che. tevI rIte anIti ane anyAyane mArgethI manuSyane be paisAnI prApti thaI dekhAya, paNa te prAptija aMte samAptinuM kAraNa bane che. pApa karIne meLavatAM varSo lAgyA hoya che, ane khoI nAkhatAM divaso paNa lAgatA nathI. divasonI paNa vAta kayAM rahI, eka kSaNamAM badhuM cAlyuM jAya che. Ajano koTyAdhipati vaLate di kaMgAla banI jAya che ! samajIne nahI mUko te parANe mUkavuM paDaze saMta tulasIdAsa lakhe che ke : nANu bina nIti taNu, rahe varSa pAMca ke sAta / tulasI dvAdaza varSa meM, jar3A malase jAta / / anItinuM dravya agiyAra ke bAra varSa sudhI gharamAM rahe che. aMte jAya tyAre jaDamULamAMthI jAya che. kadAca pApAnubaMdhI puNyanA udaye TakI paNa rahe, to chelle mRtyunA samaye to chUTI ja javAnuM che. samajIne nahIM mUko to parANe. to mUkavuM ja paDaze. mAnavI pApa karIne varSonI mahenate. bheguM kare che. ane agiyArame ke bArame varSe jAya che, tyAre samULaguM jAya che. ahIM pelI junA jamAnAnI kahevata barAbara lAgu paDe che ke, "miyAM core mUke, allA core UMTe" saravALe. badhuM ekanuM eka thaI jAya. hAMsalamAM bIjuM kAMI paNa na rahe, mAtra pApa ApaNe panAre rahe, te pAchAM bhavobhavamAM sAthe Ave. vyApAra vANijyamAM moTe bhAge kUDakapanAM pApa sevavAM paDe, Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa che. te pApa evA che ke jIva je potAmAM pote sAvadhAna na rahe to kyAreka tiryaMcagatinA AyuSyano baMdha paDI jAya. prati samaye je potAmAM sAvadhAna hoya tenA jevo te duniyAmAM koI mahAna nathI, ane potAmAM bebhAna hoya to tenA jevo koI nAdAna nathI. pApakarmonuM vipAkamAM ati virATa svarUpa pApanA yoge arthArjananA mArgamAM siddhi dekhAya, paNa e siddhi koI kAmanI nathI. pApane mArgethI kasAIo paNa cAlu jamAnAmAM ghaNuM paisA meLavI le che, ane te paisAthI vartamAnamAM teo sukhane paNa bhogavatA dekhAya che. paNa temanA bhaviSyano je ApaNe vicAra karIe to ApaNane raDavuM AvI jaze. atyAre kadAca pApAnubaMdhI puNyanA udaye pApa dabAI rahe paNa puNyanI avadhi purI thatAM pApa jyAre udayamAM Avaze, tyAre eka gaNuM je pApa bAMdhyuM haze, te vipAkamAM ochAmAM ochuM dasa gaNuM bhogavavuM paDaze. ane tIvra pariNAmathI bAMdheluM haze to koTAkoTI ghaNuM bhogavavuM paDaze. dIpaka bujhAvAnA TAIme jarA prakAza vadhAre pheke che, paNa aMte olavAI jatAM nibiDa aMdhakAra chavAI jAya che. pApane AcaranArA manuSyo paisAnA prabhAve be di jora mArI le, paNa aMte evA pheMkAI javAnA che ke, pharI pAcho anaMtakALe patto nahIM lAge. atrenI pATaparathI vacamAM nAgadatta zeThanuM dRSTAMta saMbhaLAveluM. hatuM temAM tenA pitAe rU nA vyApAramAM koI caMDAla sAthenA sodAnI Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 45 patAvaTamAM kUDa-kapaTanuM sevana karyuM temAM to te jIva mRtyune pAmIne bokaDAnA bhAvamAM utpanna thayo. bokaDAnA bhavamAMthI mRtyune pAmIne te jIva pahelI narake gayo. mATe pApa zarUAtamAM alpa dekhAya ane ApaNane ema paNa lAge ke meM evAM kyAM moTAM pApanuM sevana karI nAkhyuM che ! paNa teTalA pApanI paNa je AlocanA na karavAmAM Ave to zarUAtamAM nAnuM sarakhuM jaNAtuM paNa pApa vipAkamAM ghaNu moTuM svarUpa dhAraNa karI le che. vaDalAnuM bI bahu nAnuM hoya che paNa temAMthI ja gheghUra vaDalo nirmANa thAya che, tema zarUAtamAM nAnuM sarakhuM gaNAtuM pApa paNa pariNAme evuM phale ne kule ke che eka gheghUra vaDalAnuM svarUpa dhAraNa karI le che. mATe ja ApaNAmAM pazcAttApa, prAyazcitta ane AlocanAnA vidhAno karAelA che. tenAthIja lAgelA doSonI zuddhi thAya che. tIvra pariNAmathI AcarAeluM eka nAnakaDuM pApa paNa vipAkamAM ghaNuM moTuM svarUpa dhAraNa karI le che. pApa karmanI nindA ane gaha hoya paNa bacAva na hoya baMdhaka munIne jIve bhavAMtaramAM eka koThImaDanI chAla utArI hatI, temAM rasa poSAvavAthI baMdha evo paDI gayo ke, baMdhaka munInA bhavamAM temanA jIvatA zarIranI khAla utAravAmAM AvI. mATe mArAthI kayuM evuM moTuM pApa sevAI gayuM che? have AvA pApa to ApaNuthI hAlatAM sevAI jAya. game tema to ApaNe gRhasthI rahyA, ApaNe kAMI sAdhu thaI gayA Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 maMgalAcaraNa nathI ? ema kahIne pApano jarAe bacAva karavo nahIM, balake sevAI gaelAM pApanI niMdA ane gaha karavApUrvaka gItArtha gurUnI samIpe AlocanA laIne zuddhi karI levI. jethI pApanI paraMparA lAMbI na cAle. vaMdIttA sUtramAM sApha zabdomAM vidhAna karAeluM che ke : AloaMto a nidaMto, khippaMhaNai susaavo| potAnAthI sevAI gaelAM pApa karmonI AlocanA ane nindA karanAro zrAvaka jJAnAvaraNIyAdi AThe karmone tatkAla khapAvI nAkhe che, pApa karmonI nindA ane gaha karavAthI karmonA baMdhana ekadama DhIlA paDI jAya che. sevAI gaelA doSonI gaha gurU sAkSIe thAya che ane nindA Atma sAkSIe thAya che. ugra pazcAttApanA baLe karmo paNa tatkAla khapI jAya che. aMdarathI jAgyo e pachI koIthI jhAlyo na rahe. ane aMdarathI AtmA jAgyo nathI tyAM sudhI samajI levuM te potAnA svakAryamAM lAgyo paNa nathI. sUtelo siMha jAge eTale tenI AjubAjumAM kayA jAnavaro UbhA rahI zake ? moTA hAthI jevA prANa paNa tenAthI dUra bhAge. tema AtmA paNa svamAM jAgRta bane eTale karmo tenAthI dUra ja bhAgavA mAMDe. paramAM to anAdithI jAgelo che, svamAM jAgyo nathI tenIja A ghora viDaMbanA che. mokSa mArgamAM puNyAnubaMdhI puNya sahAyarUpa pApAnubaMdhI puNya bAdhArUpa jAgRta thaelo AtmA to puNyodayanA kALamAM paNa Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa rAmace nahIM, to pachI pApamAMto rAcavAnI vAtaja kayAM rahI ? te to puNya ane pApa bannenI pelI pAra javA Icche che. vacagALAmAM puNyAnubaMdhI puNya vaLAvArUpe barAbara che. kAraNa ke te mokSamArgamAM sahAyarUpa che. bAkI pApAnubaMdhI puNya to mokSa mArgamAM bAdhArUpa che. puNyanA udaye maLelAM dhana, vaibhava ane bhoga vilAsAdimAM java anAsakta bhAve raheto hoya ane aMdarano vairAgyabhAva barAbara TakI rahyo hoya, tyAre samajavuM jIva puNyAnubaMdhI puNyanA udayavALo che. game tevA sukhanA kALamAM paNa te jIvanI dRDha mAnyatA hoya che ke, puNyanA udaye maLelAM sukho paNa aMte zAzvata nathI ane je huM e sukhomAM Asakta banyo to pariNAme bhayaMkara duHkhanI paraMparAne sarjanArA che. puNyAnubaMdhI puNyanA udayavALo jIva saMdaramAM AvI dRDha mAnyatAne dharAvanAro hoya che. puNyAnubaMdhI puNyanA udaye jIva cakravartinA vaibhavane pAmyo hoya, to paNa temAM virakatabhAve rahI zake che, to pachI sAmAnya prakAranA dhanavaibhavanA yogamAM te jIva Asakta baneja zeno ? jagata AkhAthI je udAsa te dhana vaibhavano dAsa bane ja zene ? puNyanA udaye sarva saMpadAo-jIvane comerathI AvI maLe che, te aMge zAstrakAra pharamAve che ke : Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa nipAnamivamaNDUkA sarapUrNa mivANDajA / zubhakarmANamAyAnti, vivazAH sarva saMpadaH // jyAM khAbociyAmAM athavA aveDAomAM pANI bharAeluM hoya tyAM deDakAo enI meLe AvI pahoMce che. jaLathI bharelAM sarovara tarapha tRSAtura prANI enI meLe pahoMcI jAya che, tevI rIte zubha karmanA udayavALA manuSyo tarapha sarva saMpattio vivaza thaIne enI meLe cAlI Ave che. puNyano udaya evo hoya ke, comerathI vRddhi vRddhi ne vRddhi ja dekhAya, chatAM samyagajJAna dRSTivALo purUSa hoya, to saMpatti bhale tene vaza thAya paNa te pote saMpattine vaza na thaI jAya ! sarva prakAranI saMpadAo tenA caraNanI dAsI thaIne rahe paNa te teno dAsa na bane. hA ! devAdhideva arihaMta paramAtmAnA caraNano te dAsa kharo - dAsaja nahIM paNa dAsAnudAsa ! paNa jagata AkhAthI te udAsa hoya ! jagata AkhAthI je udAsa hoya te dhana vaibhavano dAsa kema bane ? chatAM tene puNyano udaya evo hoya ke lakSmInI pAchaLa te na paDe, paNa lakSmI teno pIcho na choDe. lakSamI phakta puNyanA khIleja baMdhAya che. puNyavAnane dhananI pAchaLa bhaTakavuM na paDe. te to kolasAmAM hAtha nAkhe ne kohInUra nIkaLI paDe. ane pAcho tene satraya paNa evA mArge kare ke, puNyano pAyo majabUta thato rahe. eTale ke te jIva mukti sthAnane na pAme tyAM sudhI vacagALAmAM puNyAnubaMdhI puNyanI paraMparA cAlu rahe. puNyAnubaMdhI puNya voLAvArUpa eTalA mATe che ke, jIva potAnA dhyeyasiddhirUpa muktisthAnane pAme eTale vaLAvArUpa Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa ~ ~ puNyAnubaMdhI puNya oNTomeTIka (Automatic) enImeLe chUTI jAya che. musApharImAM ApaNe voLAviyo laIe chIe jene bIjA zabdomAM bhomiyo kahevAmAM Ave che. paNa sthAne pahoMcI jaIe eTale voLAviyo oNTomeTIka chUTI jAya che. ApaNe je gAme pahoMcavuM hoya te gAma Ave eTale voLAviyo ApaNane kahIja de ke, tamAre je gAme pahoMcavuM hatuM te gAma AvI gayuM. have huM ravAnA thAuM chuM. basa, tevI rIte puNyAnubaMdhI puNya paNa jIva zailezIkaraNa rUpa ayogI guNasthAne pahoMce, eTale caudamA ayogI guNaThANAnA pAMca hRsvAkSara jeTalA kALamAM to, badhI puNya prakRtino kSaya thaI jAya che. ane jIva sIdho eka samayamAM to, loko pahoMcI jAya che. puNya heya che paNa puNyAnubaMdhI puNya nahIM. pApAnubaMdhI puNya heya che, jyAre puNyAnubaMdhI puNya to upAdeya che. mokSa mArgamAM tenI khAsa agatyanI jarUra che. zuddha nizcayadharma zailezIkaraNane aMtya samaye jIvano pyora zuddha dharma to caudame guNaThANe zailezIkaraNanA aMtya samaye hoya che. je puNya pApa baneno kSaya karIne jIvane sIdho mokSe pahoMcADe che. dIpaka pragaTe ne tarata prakAza thAya che, tema zuddha dharma pragaTe ke tarata jIvano mokSa thAya che. pU. upAdhyAya yazovijayajI mahArAja pharamAve che ke : Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa nizcayadharma na teNe jANyo, je zailezI aMta vakhANyo ! dharma adharma taNe kSayakArI, zivasukha de je bhavajalatArI uparanI vyAkhyA ApaNe A gAthAne AdhAreja karI che. AgaLanI gAthAmAM pU. upAdhyAyajI pharamAve che keH tasa sAdhana tuM je je dekhe, nija nija guNaThANAne lekhe | teha dharma vyavahAre jANo, kAraja kAraNa eka pramANe che zailezIkaraNanA aMtya samayano je dharma te AtmAnI zuddhatArUpa dharma che. e sivAya cothA samyakatvanA guNasthAnathI zuddha evA AtmadharmanI zarUAta thaI jAya che. te pachInA pratyeka guNaThANe zuddha evA AtmadharmanI uttarottara vRddhi thatI jAya che. paNa te kAraNarUpa dharma che. cothA guNasthAnanI AgaLaAgaLanA guNaThANe je sAdhanarUpa dharma che, te vyavahAranayathI dharma che. te ja zuddha dharmanI prAptimAM kAraNa bane che. nizcaya sAdhya che to vyavahAra sAdhana che, athavA banne vacce kAryakAraNa bhAva che. kAraNanA yogeja kArya thatuM hovAthI kAraNa ane kAryano abheda upacAra karI bannene eka kahI dIdhA che. zuddha nizcayanayane AdhAreja jeo dharma mAnatA hoya teo zailezIkaraNa zivAya bIje kayAMya dharma mAnI zakaze nahIM. zailezIkaraNanA paNa aMtya samaye Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa pa1 zuddha nizcayadharma che. terame guNaThANe paNa te zuddha nizcayadharmanA kAraNarUpa dharma che. zuddha nizcayanayano mata eja evaMbhUtanayano mata che. evaMbhUtanayanA mate jIvano potAno je zuddha upayoga athavA to AtmAno nija svabhAva eja dharma che. eTale AtmAe parabhAva mAtrano tyAga karI potAnAja zuddha svabhAvamAM ramaNa karavuM eja Atmadharma kahevAya. ane jIva nija svabhAvane badale rAgadeSarUpa vibhAvamAM ramaNatA kare teja adharma athavA tene bhAvakarma paNa kahI zakAya. savyavahAra tIrtha ane nizcaya tIrthaphaLa zailezInA carama samaye zuddha Atma dharma kahyo, paNa te zuddha dharmanI prApti mATenAM je je sAdhana guNaThANanI bhUmikAne Azrine kahyA hoya, te paNa vyavahAre dharma che ja. te sAdhana dharma ja paraMparAe sAdhyanI siddhi karAvI Ape che. Ama to nIcenA guNasthAnanI apekSAe uparanA pratyeka guNasthAnanA dharmane nizcayadharma kahI zakAya. jema samatimAM paNa be vibhAga paDe che, vyavahAra samati ane nizcaya samakita paNa pyora ekalI nizcayanI UMcI vAto kare nizcayadharma pragaTI jato nathI. paNa pratyeka guNasthAnanI bhUmikA anusAra sAdhanadharmanuM paNa sAMgopAMga pAlana karavuM paDe che. ekalA nizcayanA AlaMbane nizcaya dharmane pAmanArA anaMta kALamAM marUdevA mAtAnI jema koI ekAda mAMDa nIkaLI Ave che. jyAre vyavahAra dharmanA avalaMbane nizcayadharmane Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para maMgalAcaraNa pAmanArA anaMtAnaMta kALamAM anaMta nIkaLI Ave che. eTaleja vyavahAranaya e tIrtha che, to nizcaya e tIrthaphaLa che. A rItano ullekha samayasAranI TIkAmAM digambara saMpradAyanA mahAna AcArya zrI amRtacaMdrAcAryajIe paNa karelo che. 5. upAdhyAya yazovijayajI savAso gAthAnA stavanamAM pharamAve che ke : nizcaya nahIM pAmI zake che pALe nahIM vyavahAra puNya rahita je ehavAi tehane kavaNa AdhAra ? jeo vyavahAra dharmanuM pAlana karatA nathI, teo nizcayadharma kadApi pAmI zakatA nathI. teo pAlana to nathI karatA, paNa vyavahAra mArgano lopa karatA hoya che. evA bicAra. bhAre kama puNyahIna je AtmAo che temane nAtha ! AdhAra kono ? arthAt temanuM vahANa bhavasamudramAM taddana nirAdhAra che, vyavahArane nahI pAmanArA nizcayane pAmI zaktA nathI. phakta zabda mAtrathI nizcayanuM avalaMbana karanArA ubhaya bhraSTa thavAthI bhavamAM bhaTakyA ja kare che. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sagalAcaraNa kAraNa vinA kArya ane nahIM nizcaya nava avala khatAMjI navIjANuM tasa mama choDa je vyavahAranejI lope te jinadha 13 vyavahArano tyAga karI jeo ekalA nizcayane avala e che, teo nizcayanayanA mane samajI zakatA nathI. ulaTA vyavahArano lopa karIne teo AkhA jaina mAno lopa karatA hoya che. kAraNa vyavahAra e tItha che ane tInI sthApanA devAdhideva tIrthaMkaro kare che, jenAthI dvAdazAMgI athavA caturvidha saMgha sakala gaNIpiTaka samagra vyavahAra pravatelo che. vyavahArane utthApavA jatAM tI karoe sthApelA tIno lopa thAya che. tIrthaM ke je vi jIvone taravA mATenu mahAna puSTAlakhana che tenuM utthApana karavA jatAM to jIva potAnA khodhibIjano ghAtakI bane che. dharma kriyA ke vyavahAranuM utthApana karanAre to lAja zarama paNa choDI dIdhI. te to sAva avaLo UThyo kahevAya. teNe eTalu paNa bhAna na rAkhyuM ke, kAraNa vinA traNa kALamAMe kArya khanatuM nathI. vyavahAra e zubha che. zubha e vikAra che. vikAra karatAM karatAM traNa kALamAMe dharma na thAya. e badho unmatta pralApa che. nizcayanA lakSe thato vyavahAra e zubha hovA chatAM nizcayanI prAptinuM kAraNa hovAthI tene vikAra kahevuM te potAnA ghora ajJAnanuM pradarzana karavA kharAkhara che. koI manamAM paudgalika sukhanuM athavA mAna Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa4 maMgalAcaraNa pratiSThAnuM dhyeya rAkhIne zubha kriyAo paNa karato hoya, to te jarUra zubha vikAra che. bAkI mokSanA dhyeyapUrvaka zubha anuSThAna karato hoya tevA anuSThAnane to zAstromAM. amRtAnuSThAnanI saMjJA apAyelI che. zrImad rAjacaMdrajIe. paNa AtmasiddhimAM lakheluM che ke : nizcaya vANI sAMbhaLI, sAdhana tajavA noya ! nizcaya rAkhI lakSamAM, sAdhana karavA soya che malIna vyavahArIne nizcayano raMga caDe nahIM nizcayathI AtmA zuddha che, buddha che saccidAnaMda che, ajarAmara jyoti svarUpa che. nizcayathI badhA jIvo siddha samAna che. AvI nizcayanI vANI sAMbhaLIne sAdhana (vyavahAra) tyajI devAnA hotA nathI. paNa nizcayanuM lakSa rAkhIne sAdhana karavAnA hoya che. tenAthI ja AtmA paraMparAe nizcayane pAme. che. malIna vastrane jema kumakumano raMga caDe ja nahIM, tema malIna vyavahArIne nizcayadharmano raMga caDe ja nahIM, je sarovarane pAra karI zakyo nathI te samudrane zuM pAra karaze ? tema je satsaMga, svAdhyAya, vrata paccakakhANarUpa sadvyavahArane AcarI zakto nathI, te svarUpamatArUpI nizcayane zuM AcarI zakaze. ane ApaNe pahelAM ja kahI. gayA ke, zuddha nizcayadharma to caudamA ayogI guNaThANanA zailezIkaraNanA carama samaye hoya che. te bhUmikAe ekadama pahoMcI javuM e zuM baccAnA khela che ? te bhUmikAe pahoMcavA pUrvataiyArI keTalI karavI paDe ! Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa papa nizcayanA lakSe vyavahAra hoya eTale beDo pAra cothe guNaThANe samyaktvane anurUpa jinapUjA, gurU bhagavaMtonI vaiyAvacca, tIrthayAtrA, sAdharmika vAtsalya, satsaMga, jinavANInuM zravaNa vagere dareka karaNa karavAnI hoya. pAMcame dezavirati guNaThANe sabhyatvasahita zrAvakanA bAravrata sAmAyika, pratikamaNa, vrata, paccakakhANa ane tyAra pachInA AgaLanA guNaThANe sarvavirati cAritra aMgIkAra karavApUrvaka paMca mahAvratAdinuM pAlana, samagra sAdhvAcAranuM pAlana, tyAra pachInA paNa AgaLa AgaLanA guNasthAnakone anurUpa dharma dhyAna, zukala dhyAna, kSapakazreNI vagere dareka bhUmikAo pAra karIne, jIva vikAsanI carama bhUmikAe pahoMce che. nizcayanA laze ane mokSanA dhyeyapUrvakano savyavahAra hoya to jIva jarUra vikAsanI carama bhUmikAe pahoMcI jAya che. anaMtavAra vyavahAra karyo chatAM jIva ghAMcInA baLadiyAnI mAphaka jyAM no tyAMja rahyo. tenuM kAraNa eja che ke, nija svarUpanuM lakSa ane mokSanuM dhyeya rAkhyA vinA mAtra kIrtina ane manAvavA pUjAvavAnA nabaLA dhyeyathI kriyAo karI. temAM vikAsane mAge AgaLa na vadhI zakyo. jIvane potAnA AtyaMtara doSane kAraNe vikAsa jyAM rUMdhAyo hoya, tyAM sadvyavahAra, kiyA, anuSThAnAdine doSa devo e to pakhAlIne vAMke pADAne DAma devA barAbara che. eTaleja kiyA sAthe jJAnanI paNa zAstrakAra mahApurUSoe upayogitA svIkArelI ja che. zAstrakAroe tyAM sudhInA vidhAno karyA che ke, " nA to kayA" Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa6 maMgalAcaraNa mArgamAM paheluM jJAna che ane pachI dayA athavA kriyA che. kiyAnI sAthe jJAna hoya to atyaMtara doSo TakI zake nahIM. Aje tapa karanArane je krodha AvI jAya che, ane kriyA karanArA niMdaka bane che, tenuM kAraNa e ja che ke, tyAM aMdaranI jJAna dazAno abhAva che. aMdaranI jJAna dazA jAgRta hoya to tapamAM apUrva samatA rahe. kriyAmAM apUrva vidyAsa pragaTe ane kadAca dRSTi jAya to paNa potAnA doSo upara jAya. mATeja jJAnapUrvakanI kiyA hoya to jIvano vikAsa khUba jhaDapI thAya che. A badhA vivecananA sArarUpe bhagavAna bhadrabAhusvAmie pharamAvyuM che ke : saksesipI nayANaM, bahuviha vattavvayaM NisAmittA / taM savvaNaya vizuddhaM, jaM caraNa guNaThio sAhU / vyavahAra, nizcaya vagere sarva nayonAM bahuvidha prakAranAM vaktavyone sAMbhaLIne koI paNa nayanA ekAMtavAdamAM na taNAtAM je jJAna ane cAritramAM sthita banelo sAdhu che, te ja sarvanaya vizuddha che, athavA sarvanayonA pakSathI je pakSItikrAMta banelo che ane syAdvAdanI zailIne ja anusaranAro che, te ja sarvanaya vizuddha che. jJAna ane kriyA banneno sammilita AsvAda koI anokho hoya jaina mArgamAM ekAMta jJAnavAdI ke ekAMta kriyAvAdIne Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 57 mithyA dRSTi kahyA che, jyAre bannenA suyogathI je mokSa mAnatA hoya tevA anekAMtavAdIne samyagadRSTi kahyA che. jJAnavAdI kriyAne utthApe ane kriyAvAdI jJAnane utthApe te jaina darzanane mAnya nathI, paNa jJAna ane kriyA bannenA sumeLane sAdhe te samyagadRSTi che. AMdhaLo ane pAMgaLo banne jhagaDI paDe to beu rakhaDe ane sumeLa karI le to beu acI jAya. tema jJAna vagaranI kriyA AMdhaLI che, ane kriyA -vagaranuM jJAna pAMgaLuM che. paNa anne vacce sumeLa sadhAya to saLagatA saMsArarUpI dAvAnalamAMthI AtmA khacI jAya che. jyAre A paDatA kALamAM manuSyo jJAnamAM jarAka rasa letA thayA eTale kriyA mUkI de che, ane bakavAda evo karatA thaI jAya che ke, AvI jaDa kriyAo to jIve anatIvAra karI." ane jeo kriyAmAM rasa letA hoya teo jJAna mUkI de che, paNa temane eTaluMe bhAna rahetuM nathI ke, dUdha ane sAkaranA sammilita AsvAdanI jema jJAna ane kriyAno sammilita AsvAda koI anokho hoya che, ane tevo AsvAda koI mahAbhAgyavAna hoya teja mANI zake. jJAna dvIpakanI jema svaAtmA ane paradravyone prakAzita karanAra hovAthI, jJAna svaparaprakAzaka che, to savara rodhaka che, eTale khaMdhAtA karmAnuM nirodha karanAra che, jyAre tapa zodhaka che eTale tapa vaDe sattAmAM rahelAM karmonI nirA thatI hovAthI te AtmAnI zuddhi karanAra che. A samyagajJAna, savar ane tapa traNenA samAyogane jinazAsanamAM mokSa kahyo che. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa8, maMgalAcaraNa dharma svabhAvarUpa puNya sahAyarUpa mokSamAM puNya ke pApa jevuM kazuM rahetuM nathI. puNya ne pApa ubhayanA kSayathI mokSa thAya che. zuddha evo je Atmadharma ane puNya bannene eka mAnI levAnA nathI. puNyAnubaMdhI puNya mokSa mArgamAM sahAyarUpa che, jyAre dharma e to AtmAnA svabhAvarUpa che. samyaga jJAna darzana ane cAritra eja AtmAno utkRSTa dharma che, jyAre puNya e zubha karmarUpa che. karmane dharma kema mAnI levAya ? chatAM zubha puNya ane dharma banenI dhArA ekI sAthe cAle che ke, samyaktvanAM guNaThANe samyaktva e jIvano prakRSTa guNa hovA chatAM samakitine puNya paNa UMcAmAM UMcuM baMdhAya che. tyArabAda dezavirati ane sarvavirati guNasthAnamAM paMcamahAvratAdirUpa cAritranuM pAlana hovAthI dharma paNa utkRSTapaNe thAya che, ane sAthosAtha sarAgacAritra hovAthI puNya paNa UMcAmAM UMcuM baMdhAya che. are ? terame guNasthAne paNa zAtAdanIrUpa eka prakRtino baMdha hoya che, betAlIsa prakRti udayamAM hoya che ane paMcAsI sattAmAM hoya che, eTaluM ja nahIM paNa terame guNaThANe tIrthakara nAmakarmanA udayavALA mahApurUSone UMcAmAM UMcI tIrthaMkara nAmakarmanI puNya prakRtino udaya paNa vartato hoya che. chatAM te puNya prakRtio Atma vikAsanA mArgamAM kayAMya bAdhAkArI banatI nathI. terame guNaThANe ghanaghAtIno kSaya thatAM saMpUrNa AtmavikAsa thayelo hoya che. eka zAtAnI prakRtino tyAM baMdha hoya che, Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 maheMgalAcaraNa paNa te maLI gayelI sIMdarI (kAthInI dorI) jevo hoya che. vaLI bhagavAnane pahele samaye te prakRtino baMdha paDe, khIje samaye vedAI jAya, ane trIje samaye to nirAI paNa. jAya. kaSAyathI thato sAMparAIka baMdha to kevaLIne hoya ja nahIM, IrSyApathika baMdha hoya. te adhamAM saMsAra vadhAravAnI koI tAkAta che ja nahIM. AvI rIte zubhakarUpa puNya ane zuddha evo jJAna, darzana ane cAritrarUpa Atmadharma bannenI dhArAo ekI sAthe teramA guNasthAna sudhI pahoMce che. chatAM puNyane halaku TharAvavA evI prarUpaNA karavI ke A kALamAM moTA bhAganA puNyamAM ja dharma mAnI beThA che, Atmadharma ne teo pichANutA nathI. dharma alaga ne puNya alaga che. puNyamAM ja dharma mAnI levo e mahAmithyAtva che. AtmajJAnano poteja jANe Theko na rAkhyo hoya ? eTale AvI prarUpaNA bIjAne utArI pADavA teo karatA hoya che ! bAkI jaina mAmAM koInI paNa evI mAnyatA che ja nahIM ke puNya eja Atmadharma che. puNya to aMte khapI javAnuM che, jyAre Atmadharma to zAndhata che. caudame guNasthAne puNya ne pApa badhI prakRtiono kSaya karIne jIva mokSane pAme che. jyAre jJAna, darzana ane cAritra svarUpa Atmadhamato mokSamAM paNa jayavaMta varte che. chatAM ekAMta nizcaya vAdIo je rIte ane jeTaluM puNyane nikRSTa lekhe che te to mAthI taddana virUddha che. hA ! pApAnukha dhI puNya nikRSTamAM nikRSTa che jyAre puNyAnumathI puNya utkRSTa Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -60 maMgalAcaraNa koTInuM che. te bhale Atma dharma svarUpa nathI, paNa mokSa mArgamAM sahAyarUpa jarUra che. tevA puNyanA udaye jIva manuSya bhava pAme che, ane te Arya dezamAM ane *uttama kuLamAM eTaluM ja nahIM paNa pAMce IndriyonI pUrNatA, Arogya ane dIrdhAyuSIpaNuM puNyanAja udaye pAme che. deva gurU ane dharmasAmagrIno yoga paNa puNyanA udaye maLe che. tevI sAmagrInA yogeja jIva mokSa mArgamAM nirAbAdhapaNe pravartI zake che. mATe pApanubaMdhI puNya ke pApa sarvathA heya che. pariharavA yogya che, jyAre puNyAnubaMdhI puNya upAdeya che AdaravA yogya che. yogadhArA ane upayogadhArA puNyAnubaMdhI puNya ane zuddha dharma e bane dhArAo aMge ghaTanA karI, tema yogadhArA ane upayogadhArA e banne dhArAo sAthosAtha cAle che. yoga ane upayoga tatva dRSTie bane bhinna bhinna che ! upayoga e jIvanuM lakSaNa che, to yoga e mana vacana ane zarIrarUpa che. eTale aMze upayogabhAva teTale aMze saMvara. AzravanA pramANamAM AtmAmAM azuddhatA ane saMvaranA pramANamAM zuddhatA rahevAthI asvaccha ane svaccha evA be bhAgavALA ArisAnI jema AtmA saMsAra paryAyamAM hoya che. cothA guNaThANe samyaktvanI prApti thatAM upayogadhArA zuddhapaNe cAle che. ane uttarottara zuddhatara thatI jAya che. jyAre samakitine paNa aviratino udaya hovAthI yogadhArAmAM teTalI azuddhatA rahe che, tema chatAM Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa ucca guNasthAnanI zreNIe AtmA jemajema caDato jAya tema tema yoga dhArAmAM zuddhatA AvatI jAya che. "pamatta saMjayAte suhaMjogaM par3acca aNAraMbhA" . A vidhAna bhagavatI sUtranuM che. pramatta saMvata paNa zubha yoganI apekSAe anArI che. yogone niraMtara samitiguNirUpa saMvaramAM pravartAvavAmAM Ave to yogadhArA paNa zuddha thatI jAya che. yogo jenA azubhamAM nahIM paNa zubhamAM pravartatA hoya tevA saMyatane bhagavatImAM nirAraMbhI kahyo che. A uparathI jeo zubhamAM dharma na mAnatA hoya teo keTalAbadhA mArgathI dUra che, te spaSTa samajI zakAya tevuM che, cothA guNasthAnathI caudamAM guNasthAna sudhI samakitinI jJAnadhArA vizuddha hoya che, chatAM bAhya kriyAnI vividhatAne lIdhe temAM taratamatA jarUra hoI zake. cothA guNasthAnanI apekSAe uttarottara upara uparanA guNaThANe jJAnadhArA vizuddha vizuddhatara thatI jAya che. jyAre banne dhArAnI saMpUrNa zuddhi thAya che, tyAre AtmAmAM apUrva dhairya AvI jAya che. ane upara ApaNe varNavI gayA tema zailezIkaraNamAM sarva saMvaranI prApti thAya che, tyAM to yogano nirodha thaI jatAM yogadhArAnuM saMpUrNa vilInIkaraNa thAya che. yogAtmA saMsAra paryAyamAMja hoya che. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 maMgalAcaraNa nirAkArane sAkAra upayoga hoya che, jyAre upayogAtmA siddha paryAyamAM paNa eTale upayoganI dhArA siddha paryAyamAM paNa atUTa rahe che. kevalajJAna ane kevaladana siddhone paNa hoya che. jJAna sAkAra upayoga che to dana nirAkAra upayoga che. siddhone prathama samaye sAkAra upayoga hoya che, to dvitIya samaye nirAkAra hoya che. jyAre saMsArI chadmastha AtmAone saMsAra paryAyamAM prathama nirAkAra upayoga hoya che, te pachI sAkAra upayoga hoya che. siddhone kevalajJAna ane kevaladana hovAthI eka samayamAM sarva lokAlokanA bhAvo jaNAI Ave che. jyAre chadmastha saMsArI jIvo jiMdagIbhara upayoga mUkayA kare, to paNa sarva bhAvone jANI zakatA nathI. chadmastha avasthAmAM padArthane jANavA upayoga mUkavo paDe che, jyAre sarvajJa avasthAmAM lokAlokanA badhA bhAvo sheje jaNAI Ave che, temane upayoga mUkavo paDato nathI. mati, zruta, adhi ane mana:paryAyajJAna sudhI upayoga devo paDe che. jyAre kevaLIne upayoga lagAvavAno raheto nathI. ArisAmAM jema tenI sAme rahelA padArtho enI meLe pratibiMbita thaI jAya che, tema svaccha ane atyaMta nirmaLa evA kevalajJAnarUpI AdarzamAM lokAlokanA bhAvo (Automatic) oTomeTIka pratibiMbita thatAM hoya che. siddha bhagavaMto prati samaye lokAlokanA bhAvone jANatA hovA chatAM koI paNa bhAvomAM te rAga dveSane karanArA dotA nathI. kAraNa ke teo jJAnanI Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa paripUrNatAe pahoMcelA hoya che. saMpUrNa vItarAgatA AvyA vinA koI paNa AtmAo jJAna ne dananI pUrNatAne pAmI zakatA nathI. vItarAgane rAga ke dveSanu koI kAraNa ja rahetu nathI. rAga ne dveSanA pariNAmanuM kAraNu ghAti karmano uddaya che. jyAre siddho to ghAti aghAti bannethI mukta banelA che. saMsArI AtmAone koIpaNa padArthanuM saMpUjJAna hotu nathI, kAraNa ke ekane je saMpUrNapaNe jANe te sarvane jANe. ane sarvane jANe te ekane jANe. saMsArI eke padArtha ne tenA saMpUrNa dravyaguNa paryAyathI jANutA nathI, tethI sarvane paNu jANutA nathI. chatAM sa'sArIonA rAga dveSanA pariNAma tIvra hoya che, tenA kAraNeja saMsArI prati samaye navAM karma AMdhatA hoya che. samyagajJAna ane darzananA baLe sa`sArI AtmAo paNa rAga dveSa para vijaya meLavIne paraMparAe saMpUrNa vItarAga dazAne pAmIne anaMta jJAna ane anaMta darzananI ucca bhUmikAe pahoMcI zake che. sAdhanane sAdhya mAnI levAnI bhUlamAMthI bIjI aneka bhUlo UbhI thaI 63 sukSmAtisukSma viSaya para ApaNe ATalI lakhANuthI vizada chaNAvaTa karI che, jyAre ApaNo mULa viSaya to nyAya saMpanna vibhavano hato. nItine mArge cAlanArA manuSyone zubha karmanA yoge sarva saMpadAo vaza thaine sAmethI AvI maLe che. chatAM A kALamAM manuSyone bhrama thaI gayo Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa che ke, pApa karyA vinA paiso maLato nathI ane anIti karyA vinA vyavahAra calAvI zakAto nathI. A moTAmAM moTo jama che. manuSyanuM dhyeya je nirvAhanuM ja hoya to nIti ne. nyAyane mArge cAlatAM khuzIthI nirvAha thaI zake che. bAkI, saMgraha no dhyeya hoya to vAta alaga che. dravya e sAdhana che, te koI jIvananuM sAdhya nathI, chatAM jeo sAdhanane ja sAdhya mAnI beThA hoya temanA hAthe to arthanA mATe jIvanamAM aneka anartho sarjAvAnA che. paiso e jiMdagI (LIFE) mATe che, kAMI jiMdagI (LIFE) paisA mATe nathI. paNa Aje manuSyo emaja mAnI beThA che ke, paiso na hoya to (LIFE) jiMdagI bane ja nahIM ! jema keTalAko bolatA thaI gayA ke patnI (WIFE) na hoya to jiMdagI (LIFE) zuM kAmanI ? tema keTalAko ema paNa mAnatA thaI gayA. che ke, pAse vasu (dhana) na hoya to nara pazu samAna che, jyAre kharI vAta to ema che ke "maiMna nA vA nAnA" dharmahIna manuSyo pazu samAna che chatAM taddana avaLuM pakaDAI gayuM che, kAraNa ke sAdhanane sAdhya mAnI levAnI moTAmAM moTI bhUla karI che. pachI eka bhUlamAMthI ja bIjI aneka bhUlo thatI Ave. che. parigrahanuM parimANa rAkhIne sukhamaya jiMdagI banAvI zakAya che, jyAre mahAraMbhI ane mahAparigrahI manuSyone to aneka musIbatono sAmano karavo paDe che. ane amaryAda Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa parigrahane lIdhe teo potAnI pAse aDhaLaka paiso hovA chatAM, jIvananA vAstavika sArane pAmI zaktA nathI, paisAthI koI jiMdagI (lAIpha) banatI nathI ? vadhAre paDatA parigrahanA saMgrahathI jiMdagI ulaTI duHkhamaya ane kalezamaya bane che. jiMdagI dharmanA AcaraNathI bane che. paiso ke anukuLa strI puNyanA yoge maLe che, jyAre jiMdagI puruSArthanA yoga bane che ane te puruSArtha paNa dharma ane mokSa mArgamAM hoya to jiMdagI bane che. eTaluM ja nahIM, jiMdagImAM apUrva rozanI bhaLe che ane paraMparAe jIva potAnI zAzvata jiMdagIne eTale ke zAzvata evA potAnA bhAva jIvanane jIvanAro bane che. manuSya unnatinA zikhare pahoMce, ane gabaDI paDe to taLIye paNa pahoMce mahAna puNyanA udaye maLelA manuSya janmanuM paramAdarza mokSapadanI prApti hovuM joIe. manuSya bhava zivAya bIjA koI paNa bhavamAM jIva mokSapadane pAmI zakato nathI. eTalA mATe ja jJAnIoe manuSya bhavane durlabha kahyo che. manuSya bhavamAM Avelo AtmA unnatine zikhare paNa pahoMcI zake che, ane je gabaDI paDe to narakanigodane taLIye pahoMcI jAya che. mokSane sAdhya rAkhIne tenA sAdhanarUpa ahiMsA saMyamAdi dharmane je manuSya ArAdhe to manuSya bhavamAM jarUra potAnA sAdhyane siddha karI le che ane je dhana vaibhavanI lAlasAmAM paDIne pApane raste caDI jAya, to manuSya Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa bhavamAM Avelo AtmA pachI kayAMyano raheto nathI. te sadgati ane mokSa bannethI bhraSTa thAya che, ane ghaNA lAMbA kALa sudhI durgatinA bhava tene karavA paDe che. jIvana sAdAI vALuM hoya to bacata ghaNuM rahe A kALamAM bhogavilAsanAM sAdhano eTalAM badhAM vadhI paDyAM che ane tenI sAthe vilAsitA paNa eTalIbadhI vadhI gaI che ke, tenA pramANamAM dravyano paNa saMgraha karyA vinA jANe cAle ja nahIM. kAraNa ke bhoga vilAsanAM sAdhano gharamAM vasAvavAM ane sajAvavA dravyo pahelAM joIe, eTale dravyanI lAlasA paNa eTalIbadhI vadhI paDe ke tene pahoMcI vaLavA aneka pApo manuSyone sevavAM paDe che. sAdAIvALuM jIvana to A kALamAM rahyuM ja nahIM. temAM pAchI harIphAI (Competition) cAle. pADozIne tyAM reDiyo AvI gayo ! are ! tene tyAM to TelIvijhana AvavAnI taiyArI che ! rephrIjareTara, erakaMDIzana, badhA sAdhano tene tyAM AvI gayA ! jyAre ApaNe tyAM hajI temAMnAM koI sAdhano vasAvavAmAM AvyAM nathI ! eTale pachI harIphAI evI cAle ke te te sAdhano potAnA gharamAM na vasAvavAmAM Ave tyAM sudhI gharanI strIo gharanA mAlikane jaMpIne besavA de nahIM. tevA sAdhanono moha na rAkhatAM je sadAIvALuM jIvana jIvavAmAM Ave te paisAnI pAchaLa ghora pApa AcaravAM na paDe ane paisAno bacAva paNa ghaNo thAya, ane te bacatamAMthI ghaNAM paramArthanAM kAryo paNa karI zakAya. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma'galAcaraNa keTalAya garIone temAMthI rAhata pahoMcADI zakAya. dhanavaibhavanA pradarzanamAM sAdAInA darzana dula bha 67 dharma virUddha ke, rAjya virUddha paNa kAMI karavuM na paDe ane jIvanamAM anupama sukha anubhavI zakAya. dahIM vigere amuka padAthaeN ThaMDA karavA mATe rephrIjareTaramAM rAkhavAmAM Ave che tenA karatAM pahelAnA jamAnA mujaba mATInI hAMDImAM dahIM jamAvavAmAM Ave to dahIMmAM ora svAdiSTatA Ave che. ane zarIranuM Arogya paNa sArI rIte sacavAya. pahelAnA kALamAM dareka vastuo mATInA ThAmamAM banAvavAmAM AvatI. mATInA ThAmamAM bhojana, jevu* sAtvika ane svAdiSTa ane che tevuM kukaramAM ke sTIlanA ThAmamAM kadApi nahIM ane. paNa A navA jamAnAnI navI rozanI pAmelA manuSyone AvI koI vAta nahIM rUce. kAraNa ke, AvuM sAdAIvALuM jIvana jIvatA thaI jAya to dhanavaibhavanAM pradazana kyAMthI karI zakAya. vitta upara tripAMkhIyo dhasAro parigrahanAM vadhAre paDatA saMgrahathI kayAreka adhyavasAya paNa bagaDe che. koI mahAtmAe lakhyuM che ke H arthAnAm arjane duHkhaM, ajitAnAM ca rakSaNe / dhana upArjana karavAmAMe duHkha che, arthAjananI pAchaLa Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa mAnavIne keTalAya koI veThavA paDe che, ane anekonI tAbedArI. paNa uThAvavI paDe che. pitAputra ane bhAIbhAI vacce paNa kaleza temAMthI janme che. badhA sumadhura sabaMdho upara pANuM pheravanAra paiso che. upArjana karelA arthanuM rakSaNa karavAmAM dukha che. bhogane rogano bhaya, kAyAno kALano bhaya, yauvanane buDhApAno bhaya, vidyAne vAdano bhaya, kulane kalaMkano bhaya, A badhAne to ekaekano bhaya jyAre vittane to rAjyano bhaya, corano bhaya, agnino bhaya, A rIte vitta upara to tripAMkhIyo dhasAro che. temAM A kALamAM to sarakAre paNa upADo kevo lIdho che, te sau samajI zako cho. mATe upArjana karelA dravyanuM rakSaNa karavAmAMe mahA duHkha che. corIno je vadhAre paDato upadrava raheto hoya, to temAMthI kayAreka raudradhyAna paNa thaI jAya. jene parigraha saMrakSaNAnubaMdhI, raudradhyAna kahevAmAM Ave che. parigrahanA saMrakSaNanA vicAromAMthI mana kayAreka raudradhyAnamAM caDI jAya dhana dhAnyAdinA saMrakSaNanA viSayamAM mana rAtane divasa eka tAna banyuM rahe, ane temAM dhananA mAlikane kayAMkathI gaMdha Ave ke, amuka mANaso mArA dhananuM apaharaNa karavAnI peravI karI rahyA che, caurya karma jevA duSkarmone karanArA amuka mANasoe mane barobarano najaramAM rAkhelo che, kayAre e loko mArA dhana para trATakI paDaze kAMI kalpI zakAtuM Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa nathI eTale pachI tevA manuSyo prati manamAM durbAna evuM thaI jAya ke, AvA mANasone sarakAre ThekANe karI nAMkhavA joIe. athavA ApaNu pAse pistola, talavAra, bhAlAnA paravAnA che, AvAone ApaNe pahoMcI vaLazuM. AvI rIte manamAM vadha karavA sudhInA duSTa vicAro AvI jAya. tene parigraha saMrakSaNAnubaMdhI raudradhyAna kahI zakAya. zrAvaka aparAdhI sAme pagalAM laI zake, paNa pahelAMthI je parigrahanuM parimANu karI lIdheluM hoya, to ATalI hade vezyA na bagaDe. parigrahanI tIvra mUchane lIdhe aneko sAthe vera baMdhAya ane pitA putranA sabaMdho paNa bagaDe parigrahanA saMrakSaNanI vAta evI che ke, temAMthI kayAreka potAnA sagA bhAI athavA potAnA putra prati paNa lezyA bagaDI jAya che. parigrahanI tIvra lobhadazAne lIdhe bhAIbhAI vacce to vaimanasya ghaNI jagyAe jovAmAM Ave che, paNa potAno chokaro paNa paisA jematema veDaphI nAkhato hoya, paisAno bephAma vyaya karato hoya to tenA prati paNa kayAreka raudra pariNAma AvI jAya che. ane pitA paNa tIvra lobha dazAvALo hoya ane dravya upara potAno ja kajo karIne besI gayo hoya to chokarAMonI potAnA pitA prati paNa lezyA bagaDyA vinA rahetI nathI. dhananA lobhe pitAputra ane bhAIbhAI vacce paNa jhagaDA evA thaI jAya che ke, keTalIkavAra bole vyavahAra rahetA nathI. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa: sUyagaDAMga sUtramAM to tyAM sudhI pharamAvavAmAM AvyuM sayaMtivAyae pANe, aduvA'nnehi ghAyae / haNaMtaM vA'NujANAi, veraM vaDDai appaNo // parigraha saMrakSaNanI buddhimAMthI mAnavInA adhyavasAya. keTalI hade bagaDI jAya che, tenuM AbehUba citra A gAthAmAM dorAeluM che. potAnI tIvra lobhadazAne lIdhe aneka mArgethI manuSyo arthArjana karatA hoya che, ane upArjana karelA dhananuM rakSaNa karavAnA paNa aneka upAyo letA hoya che. tenA atharjananAM ane saMrakSaNanA mArgamAM upadrava karanArA manuSyonA prANano svayaM pote ghAta karI nAkhe che. athavA bIjA manuSyo pAse ghAta karAvI nakhAve che. athavA tevA manuSyone je koI bIjA haNI nAkhatA hoya tene anumodana ApIne tevA manuSyo aneko sAthe vera bAMdhatA hoya che. ane te veranI. paraMparA pachI bhAvonA bhavo sudhI cAle che. vadha e veranuM kAraNa bane che, ane vadhanuM kAraNa parigraha bane che. koNake potAnA pitA zreNaka mahArAjAne rAjya taraphanA tIvra lobhane lIdhe kedakhAnAmAM nAkhyA hatA ! ane potAnA tAta jevA tAtane tIvratitIvra duHkho ApyAM hatA. jenuM zAstromAM varNana vAMcatAM paNa hRdaya kaMpI UThe che. bhArata ane bAhubalI bane devAdhideva tIrthakaranA putro ane tabhava muktigAmI hovA chatAM banne vacce rAjyanA lobhe bAra varSa sudhI saMgrAma. cAlyo che, ane chelle e mahAyuddhanI patAvaTa karAvavA Indra, Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 magalAcaraNa mahArAjAne vacamAM paDavuM paDayuM. A uparathI samajavAnuM eTalu ja che ke, lobhadazA keTalI du:khadAyI che, ane tenA lIdhe prANIone viDaMbanA kevI bhogavavI paDe che. ! vadhAre paDatA parigrahanA saMgraha ane saMrakSaNamAMthI aMdaranI dhArA keTalI raudra banI jAya che te vistArathI samajAvI gayA. ane evI dhArAmAMthI kayAreka naraka gatinA AyuSyano baMdha paDI jAya che. tevA raudradhyAnanA pariNAmathI khacavuM hoya, to gRhasthoe potAnA nirvAha karavAnA dhyeyathI saMtoSa vRtti rAkhIne nIti ne nyAyane mAgethI arthAna karavu joie. nItinA dravyano prabhAva e che ke, tevuM dravya hAthamAM AvatAM keTalIkavAra hiMsakanA pariNAma paNa ahiMsaka banI jAya che, ane anItinA dravyano duSprabhAva evo che ke, tevuM dravya hAthamAM AvatAM yogI bhogI bane che. duSTAM ta eka moTA zaheramAM rAjAne bhavya mahela caNAvavAno manoratha jAgyo. teno pAyo nAkhavA mATe jyotiSI pAse muhUrta jovaDAvyuM. muhUtanA divase vidhi mATe je paMDitane kholAvavAmAM AvyA te paDite kahyuM, rAjana ! tamAre bhavya prAsAda caNAvavo che mATe pAyAmAM nAkhavA mATe nItinuM dravya joize, anItinu cAlaze nahIM. rAjAe kahyuM, ApaNA bhaMDAramAM dravya ghaNu che. paMDite kahyuM e dravya kAsa nahIM Ave. rAjya bhaMDAramAM to tamArA samagra dezanu dravya bheguM thaelu hoya, Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 maMgalAcaraNa - ~ temAM nItinuM dravya hoya to paNa bheguM anItinuM mikSa thaeluM hoya. mATe A gAmanA nagarazeThanuM dravya khUba vakhaNAya che ane zeTha naitika dRSTie khUba UMcuM jIvana jIvanArA che. temanuM dravya upayogamAM levAmAM Ave, to muhUrtanI zuddhi barAbara jaLavAI rahe. ane tevuM nItinuM dravya je pAyAmAM paDe, to prAsAdamAM rahenAranI uttarottara unnati thatI rahe. rAjAe paMDitane kahyuM ke, zeThanuM dravya nItinuM ane mArA bhaMDAranuM dravya anItinuM ! pahelAM tenI mane khAtrI karAvI Apo. te pachI ja huM tamArI vAta mAnya karI zakuM. zeThane paNa tyAM bolAvavAmAM AvyA ane pAyAmAM nAkhavA mATe nItinA dravyanI mAgaNI karavAmAM AvI. zeThe tarata kahyuM koI jina maMdira jevA dhama sthAnanA pAyAmAM nAkhavA dravya joItuM hoya to joIe teTaluM ApuM. prAsAdanA pAyAmAM nAkhavA rAjyanA bhaMDAramAM dravya ghaNuM che, chatAM rAjyamAM mAre rahevAnuM che, rAjAnA hukamane mAre mAna devuM paDaze. AvA saMsArika kAryomAM mArI IcchAthI huM dravya nahIM ApI zakuM, anicchAe ApavuM paDe e judI vAta che. zeThanI vAta rAjAne taddana vyAjabI lAgI. rAjAe zeThane kahyuM, hAlamAM pAyAmAM nAkhavA dravya joItuM nathI. parIkSA mATe joIe chIe. zeThe potAnA bhaMDAramAMthI eka sonAmahora lAvI ApI ane rAjyanA bhaMDAramAMthI eka sonAmahora maMgAvavAmAM AvI. rAjA paMDitane kahe che have nIti ane anItinA dravyanI khAtrI karAvI Apo. rAjA Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa ane zeThanA vizvAsu mANasone anne sonAmahoro soMpIne kahevAmAM AvyuM ke, A banne sonAmahoro bahAra jaine koI e vyaktine ApI dejo. banne sonAmahoro upara zeTha ane rAjAnA sikkA lAgelA che. aMdarakhAne rAjAe potAnA mANasane kahI rAkheluM ke, koI pavitra purUSanA hAthamAM mArI sonAmahora mUkaje. 73 rAjAnA ane zeThanA mANase bahAra jaIne koI AzramamAM rahetA yogInA hAthamAM rAjAnI sonAmahora mUkI. ane khabhA upara jALa nAkhIne mAchalAM pakaDavA jatA mAchImAranA hAthamAM zeThanI sonAmahora mUkI. savAranA samayeja Avo sonAmahorano aNudhAryAM apUrva lAbha maLatAM macchImAranuM mana aMdarathI jANe Ana vibhora anI gayuM ! tenA mATe e vAta kalpanAtIta hatI ke, Avo apUrva lAbha mane kudarate zA kAraNe apAvyo ? chatAM tene manamAM eTaluM to jarUra thayuM ke, Ajano divasa mArA mATe koI anokho Ugyo ! nahIM to mArA jevA pApano dhaMdho karanArAne Avo apUrva lAbha maLe kayAMthI ? zeThanu zuddha dravya hovAthI teno sparza thatAM tenA vicAromAM parivartana AvavA mAMDayuM. tenA manamAM evA suMdara vicAro AvavA lAgyA ke, "A pApano dhaMdho have mAre mUkI devo che. A sonAmahora malatAM eka mahinAnA roTalA to mane maLIja gayA che. AgaLa upara vaLI kudarata, zuM mane sahAya nahIM kare ? bicArA mAlAMone pakaDuM chuM, tyAre, zuM te prANIono taphaDATa hoya che ? te prANIo te samaye mRtyunA trAsane kevA anubhavatA hoya Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa che ? paNa zuM karuM, AjIvikAnA sAdhananA abhAve tevo pApano dhaMdho paNa mAre karavo paDyo che. havethI to, tevo pApano dhaMdho huM nahIM ja karUM. jevo mAro AtmA tevoja te prANIono AtmA che. mane evI rIte koI jALamAM pakaDe to ribAmaNa kevI thAya ? koI paNa prANIone havethI mAre paNa mRtyunuM duHkha ApavuM nathI." AvA zubha vicArothI te macchImAranA jIvanamAM ajaba parivartana Ave che, ane tene koI nirdoSa dhaMdhAnI lAIna maLI Ave che. pachI te tevA pApanA dhaMdhAno parityAga karI de che. nItinA sadravyano mAnavInA manogata pariNAma upara kevo apUrva prabhAva paDe che, te A dRSTAMtathI vicArI levAnuM che. rAjAnI sonAmahora yogInA hAthamAM mUkavAmAM AvI hatI. rAjAe pahelAMthI potAnA mANasane kahI rAkheluM ke, koI pavitra purUSanA hAthamAM ApaNuM sonAmahora mUkaje. eTale koI jaTAdhArIne rAjAnI suvarNa mudrikAnuM dAna karavAmAM AvyuM hatuM. sonAmahorano tene sparza thatAM ja tenA vicAromAM koI ajaba gajabanuM parivartana AvavA lAgI gayuM ! tenI bhItaranI duniyAmAM eka prakAranuM jANe AMdolana zarU thaI gayuM. tene manamAM evA khoTA vicAro AvavA lAgyA ke : "kaI dinoMse mai tapovanameM tapa kara rahA hUM! yoga sAdhanAmI kaI varSose kara rahA huuN| choTI umarameM hI maiMne kuTumbakA moha choDake yaha tyAgakA rAstA liyA huA hai / preyakA mArga choDake kaI varSose maine yaha zreyakA mAgaM liyA hai / Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 75 ~~~~~ ~~~ ~ ~ magara abhI taka itane varSoM meM usakA koi vAstavika phala mujhe nahIM milA / kevala zarIrako itane varSoM meM kaSTa hI kaSTa uThAnA par3A hai| Aja bhagavAnane kucha mere para mahera kara dI hai / mujhe Aja yaha suvarNa dravya mila gayA, to mai isakA lAbha kyoM na uThAUM ? itane varSoMkI sAdhanAkA isa bhavameM to abhI taka koi phala dikhanemeM AyA nahIM / aba agale janmameM to isakA phala milegA yA nahIM, yaha kauna jAna sakatA hai ? agale janmake bharoMse isa janmake sukhase vaMcita rahanA, yaha to baDI bhArI mUrkhatA hogI / " AvA AvA vicArothI te yogInuM magaja ekadama kharAba thaI gayuM. aphINa ane dhumrapAna jevA zvasano to tenA jIvanamAM pahelethI hatA, ane have to te zarAbI banyo ane vArAMganAonA mohamAM jANe mastAna banI gayo. A uparathI samajI levAnuM ke anItinA dravyano kevo karUNa aMjAma hoya che ! A bannenA jIvanano hevAla rAjAne malI gayo. rAjAe kabula karyuM ke zeThanuM dravya kharekhara nyAyapArjita che. rAjya bhaMDAranA dravya upara rAjAne sUga AvI gaI. paMDitanI vAta upara paNa rAjAno pUrNa vizvAsa besI gayo. nIti ane anItine dravya aMge rAjAne khAtrI thaI jatAM gAmanA nagarazeTha prati manamAM khUba sadbhAva pedA thayo. rAjAe zeThanuM khUba bahumAna karyuM ane nAgariko samakSa jAhera karyuM ke, Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ moMgalAcaraN 76 AvA purUSo zaheranA gauravane vadhAranArA hovAthI samasta nAgariko mATe preraNAnA srotarUpa che. rAjAe zeThane Agraha karyAM ke, ApanI dhArmikatA huM samajI zakuM chuM. paNa prAsAdanA pAyAmAM Apanu dravya paDe tevI mArI hArdika IcchA che. rAjyanA utkarSa mAM samasta prajAnuM hita samAeluM che. rAjAnA hukamane mAna ApI zeThe utAratAthI potAnA bhaMDAramAMthI dravya kADhI ApyuM. A dRSTAMta parathI sAra e levAno che ke, nItinA dravya no zuM prabhAva hoya che. ane anItinu dravya zarUAtamAM be divasa sArU lAge, paNa piraNAme kevuM khataranAka hoya che. mATe gRhasthoe nyAya saMpanna vibhavavALA manavu, eja A vistRta vivecanano sAra che. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa ziSTAcAra prazaMsaka | mArgAnusArInA pAMtrIsa bolanI vyAkhyAmAM pahelA bola para vistArathI vivecana karyuM. pahelo bola che "nyAya saMpanna vibhava" je atyaMta mahattvano che. tenI para traNathI cAra divasa vivecana cAlyuM. tyArabAra ziSTAcAra prazaMsaka e mArganusArItAno bIjo bola che. vrata ane tapajapAdi karanAra jJAnavRddha evA purUSonI sevA karatAMkaratAM prApta karela yogya zikSAvALA ziSTa purUSanuM je sadvartana tene ja ziSTAcAra kahevAmAM Ave che. athavA sajjano jIvanamAM je sadAcAra sevatA hoya tene ja ziSTAcAra kahI zakAya. mArgAnusArI purUSa tevA ziSTa purUSonA AcAravicArane haMmezAM prazaMsanAro hoya. kAraNa ke, tenAmAM evI samaja hoya che ke uttama purUSonA guNa gAvAthI te guNa ApaNA jIvanamAM Ave che. ane niraMtara ApaNA mukhethI bIjAnA doSaja ApaNe gAyA karIo to sAmAnA jIvanamAM rahelA doSo ApaNA jIvanamAM praveze che. lokApavAdathI DaratA rahevuM e sadAcArano pahelo prakAra sadAcAranI vyAkhyA pharamAve che ke : lokApavAda bhIrutvaM, dInAbhyuddharaNAdaraH / kRtajJatA sudAkSiNyaM, sadAcAra prakIrtitaH // Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 maMgalAcaraNa lokApavAdathI karatA rahevuM. ziSTa purUSa lokApavAdane mRtyu tulya gaNatA hoya che. mRtyuthI teo eTalA bhayabhIta banatA nathI jeTalA lokApavAdathI bane che. lokApavAdane lIdhe manuSyanI pratiSThAne dhakko evo lAgI jAya che ke, te lokamAM dhikkArane pAtra banI jAya che. loka taraphathI apavAda Ave tevA duSkarmo manuSyoe karavA ja nahIM joIe. kAraNa ke rahevuM lokamAM ane loka taraphathIja ApaNuM para apavAda Ave, to tevAM ApaNuM jIvananuM mUlyAMkana zuM rahe ? koI zarAba pInAro mANasa hoya eTale loko to bolavAnA ja che ke, A dArUDiyo che. koI jugAra khelato hoya eTale loko tene jugArI ja kahevAnA che. caurya karma kare tenI para corIno apavAda lAgavAno ja che, koI parastrI gamana karatA hoya, vezyA gamana karatA hoya eTale loko tene bhraSTAcArI ja kahevAnA che. tevA manuSyone Dagale ne pagale lokApavAdanA pAtra banavuM paDe che. tevA manuSyonI samAjamAM kreDITa paNa rahetI nathI. mATe lokApavAdathI DaratA rahevuM joIe. lokavirUddha kAryo je je kAryo karavAthI ApaNI para lokApavAda Ave tevA lokavirUddha kAryonuM pahelAMthI ja samajIne parityAga karavo joIe. loka to keTalIvAra dhArmika kAryono paNa virodha kare che. teTalAthI ApaNe dhArmika kAryono parityAga karavAno nathI. loka to dIkSA jevA pavitra kAryono paNa virodha kare che, paNa tevA zubha kAryone jJAnI purUSoe lokavirUddha kahyA nathI, mATe Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 70 loka jeno virodha kare tevA kAryo karavAja nahIM, tevuM ekAMte mAnI levAnuM nathI. paNa jJAnI purUSoe je je kAryone loka virUddha kahyA hoya, tevA kAryono avazya tyAga karavAno che. lokavirUddha kAryo aMge pU. AcArya bhagavAna haribhadra surIzvarajI mahArAja paMcAzaka zAstramAM pharamAve che ke : savvassaceva nindA, visesao tahaya guNasamiddhANaM / ujudhammakaraNa hasaNaM, rIDhA jaNa pUyaNijjANaM / / sarva koInI niMdA karavI ane khAsa karIne jeo guNIjana hoya tevA purUSonI paNa niMdA karavI, je jIvone hajI dharmanuM puruM jJAna na hoya ane saralatApUrvaka dharmadhyAna karatA hoya tevAne hasI kADhavA ke kaMI jANatA nathI ne dhama karavA nIkaLI paDyA che. AvI rIte te jIvonI hAMsI uDAvavI, te paNa lokavirUddha kArya che. tevA jIvone vidhividhAnanuM jJAna na hoya, to temane premathI kahevuM joIe ke bhAI, muhapattinuM paDilehaNa Ama nahIM ne Ama karAya, caityavaMdananI vidhi Ama nahIM ne Ama karAya AvI rIte samajAvavAmAM Ave, to je jIvo hajI dharmamAM joDAyA hoya, temanA ullAsamAM vRddhi thAya, ane dhIme dhIme temane vidhi mArganuM jJAna thaI jAya. je purUSo bahujanamAnya hoya temanI avajJA karavI, e badhA lokavirUddha kAryo che. bahujaNaviruddha saMgo, desAcArassa laMghaNaMceva / uvaNabhooatahA, dANAi viyaDamanneo / / Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76. maMgalAcaraNa loka samudAyamAM ghaNA jano jeno virodha karatA hoya, tevAno saMga karavo, athavA ghaNA lokothI virUddha vartana karanArano saMga karavo, prasiddha dezAcAranuM ullaMghana karavuM, nirlajapaNe bhoga bhogavavA, potAnI pAse dravya hovA chatAM dAna na ApavuM, sAdhu purUSo para saMkaTa Ave tyAre manamAM AnaMdita thavuM, zakti hovA chatAM teno pratikAra na karavo athavA sAdhu purUSone satAvavAmAM AnaMda mAnavo, A badhA kAryone zAstromAM lokavirUddha kahyA che. tevA kAryo karanArane lokApavAdanA bhAgI banavuM paDe che. mATe lokApavAdathI karatA rahevuM e sadAcArano eka prakAra che. dIna, anAtha ane nirAdhAra manuSyono uddhAra karavAmAM atyaMta AdaravALA banavuM, kRtajJatA ane sudAkSiNyatA sadAcAra kahevAmAM Ave che temAM kRtajJatA yAne sAmAnA alpa paNa upakArane bhUlI na javuM, ane dAkSiNyatA yAne manamAM matsarabhAva rAkhyA vinA dhIra gaMbhIra evA cittathI paropakArAdi karatA rahevuM, athavA koIne ApaNI jarUra paDI hoya to aDadhI rAte paNa tenuM kArya karI ApavuM te sudAkSiNyatA, khoTI rIte koIne dAkSiNyamAM AvavuM te guNa nahIM paNa sudAkSiNyatA e mahAna guNa che. temAM pAcho mAtsarya bhAva manamAM nahIM lAvavAno. sAmI vyaktine ema nahIM kahevAnuM ke, tArA keTalA sabaMdhIo hatA, koI AvA samaye tAre kAma na AvyuM. ane meM tAruM kArya karI ApyuM. kArya karI ApavuM e barAbara, paNa uparathI AvuM saMbhaLAvavuM e barAbara nathI. eTale dhIra gaMbhIra evA cittathI koInuM kArya karI Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma galAcaraNa ApavuM, te ja kharuM sudAkSiNya. A badhA guNone sadAcAramAM gaNyA che. ane ziSTajano tevA sadAcArathI vibhUSita hoya che. sajajanonuM asidhArA vrata yogI zrI bhartuharI nItizatakamAM lakhe che ke, talavAranI dhAra para cAlavA jevuM A tIkSNavrata satapurUSone koNe zikhavyuM haze ? arthAt koIe zikhavyuM nathI, paNa temanA jIvanamAM tevuM asidhArA vrata svabhAvasiddha hoya che. kayuM te vrata ? te aMge lakhe che ke : priyAnyAyyA vRttirmalina masubho'pyasukaraM, tvasantonAbhyarthyAH suhradapi nayAcya kRSadhanaH / vipadyuccaiH stheyaM, padamanuvidheyaMca mahatAM, satAM kenoddhiSTaM, viSamamasidhArAvratamidam / / nyAyathI AjIvikA calAvavI e ja sajjanone priya hoya che. jyAre Aje to moTA bhAganA manuSyo emaja mAnI beThA che ke, nyAyathI vartavA jaIe to jIvana nirvAha na thaI zake. paNa te moTAmAM moTI bhramaNA che. nIti ne nyAyathI vartanAra potAnuM ane potAnA kuTumbIone nirvAha sukhethI karI zake. paNa Aje nirvAhanA dayeyathI ja arthArjana karanArA keTalA che? moTA bhAganAne dhana bheguM karavuM che, pachI nyAyathI AjIvikA Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 2 na ja cAle, e vAta ja kayAM rahI. je sajjana hoya te paNa potAnI AjIvikA calAve, paNa nyAyathI. tene phikara peTa bharavAnI ja hoya, peTI-paTArA bharavAnI nahIM ! mATe ja bhatRhira lakhI gayA che ke, nyAyapUrvakanI AjIvikA ja jemane priya che, prANa ka'The AvI jAya tevA samaye paNa jeo nindrita kArya AcaratA nathI, Arthika sthiti game tevI namaLI hoya chatAM dunanI AgaLa yAcanA karavI nahIM evo dRDha niyama jemaNe dhAraNa karelo hoya che; are ! dunanI AgaLa hAtha lAMkhA karavAnI to vAta kayAMya rahI, potAno mitra paNa kema nathI hoto, te paNa Arthika dRSTie kSINa thaI gayelo hoya, to tevA mitra pAse paNa mAgavuM nahIM. azubhanA udayane dharmIjIva nirAno apUrva avasara samaje ApattinA samaye paNa uttama sthAnane na choDavuM Aje jarAka saMkaTa Ave ke, manuSyo dharma choDI de che. paNa temaNe samajavuM joIe ke, azubha karmanA udaye saMkaTa Ave che. ane tevA prasaMge parityAga karavo hoya to azubha karmAno parityAga karI devo, eTale saMkaTa AvavAnuM koI kAraNa ja na rahe. A to tarata belI nAkhe ke, dhIne tyAM dhADa ne pApIne zrI keLAM ! athavA junA jamAnAnI kahevato yAda kare. bhAI, A to namAja paDhavA jatAM masjiDha koTe Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 83 magalAcaraNa vaLagI ! eTale dharma karavA jatAM dhADa paDI ! meghakumAranA jIve hAthInA bhavamAM eka sasalAne bacAvavA jatAM potAnA prANa ApI dIdhA, chatAM ucca bhAvanAno tyAga na karyo. eka tiya ca gatinA jIve sasalAne bacAvavA jatAM potAnI para mRtyunu saMkaTa AvI paDavA chatAM, lezyA TakAvI rAkhI. jyAre ApaNe manuSyo hovA chatAM, jarAka ApaNI para sakaTa AvI paDe tyAM ho hA karI mUkIe chIe, ane dharma bhAvanAthI paNa vicalita banI jaIe chIe. keTalIbadhI ApaNI nabaLAI kahevAya ? kharA satpurUSo te kahevAya, je game tevI vipattinA samaye paNa potAnA ucca jIvanano parityAga na kare, ane mahApurUSonA mArgone anusare. mahApurUSo je mAge cAlyA hoya, te mane anusaranAra prAya: du:khI na thAya. azubhanA udaye duHkha AvI paDe to dharmI jIva tene nirAno apUrva avasara samaje. potAno sAro vakhata hoya ne leNadAra ugharANIe Ave temAM je kharo zAhukAra hoya te jarAye moDhuM na bagADe. tevI rIte je jIva manuSyabhavAdinI sAmagrI pAmelo hoya ane karmAMnA vipAka sabadhI ane tattva saMbaMdhI samaja paNa meLavelI hoya, tevA samaye karmAM udayamAM AvyA hoya eTale dharmI jIva emaja samaje ke, A kanirjarAno mane eka apUrva avasara maLyo che, paNa jo tiryaMcAdi anya koI bhavamAM karyAM udayamAM AvyA hota, to huM A dhyAnama paDIne anekagaNAM navAM karyAM khAMdhata. manuSya bhava paNa keTalAka jIvone evA anAya dezamAM malyo hoya che athavA Aya Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 maMgalAcaraNa dezamAM paNa bhicArA evA adhama kuLomAM janamyA hoya che ke, je kuLomAM karmonA vipAka saMbaMdhI athavA tatva saMbaMdhI leza paNa samaja hotI nathI. tevA samaye karmo udayamAM AvyA hoya, to tatvanI samajanA abhAve tevA. jIvo manuSya bhavamAM paNa hAyahoya karIne aneka gaNuM navA karmo bAMdhe ! azubhanA udaye uparAuparI duHkho AvavA. chatAM, samatA bhAvamAM rahIne aMdaranA pariNAma TakAvI rAkhavA, e sahelI vAta nathI. kharI dharmanI leNyA vALo jIva hoya. te ja potAnA pariNAmane bagaDavA na de. ane samatA. bhAvamAM potAnA AtmAne rAkhIne thokabaMdha nirjarA sAdhI zake. karmodayanI asara AtmApara che ja vibhAva dazAne lIdhe AtmAe pote ja karmo bAMdhelA hovAthI te udayamAM AvatAM AtmAnA pariNAma para tenI asara paDyA vinA rahetI nathI. koI evI prarUpaNa karatA. hoya ke, karmodayanI asara AtmA para paDatI ja nathI, to samajavuM ke, teo taddha ekAMta vAdI che. karmodayanI asara AtmA para na hoya to A saMsAra ja na hoya ! to pachI A anAdino rakhaDapATa kone AbhArI che ? teo ema kahe ke, rAgadeSane kAraNe jIvano saMsAra che, to rAgadeSa jIvamAM kyAM kAraNe che ? tyAM ema mAnavuM ja paDaze ke rAgadveSa jIvamAM karmodayane kAraNe che, je tema na hoya, to rAga ne deva jJAna ne darzananI jema jIvano svabhAva thaI paDaze. te to Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 85 traNa kALamAMye mAnI zakAya tema nathI. jJAna darzana ne cAritra ja jIvamAM svatatvabhUta che. rAga, dreSa, krodha, mAna, mAyA, lobha e badhA vikArI bhAvo audayika bhAva svarUpa che. audayika bhAvo ke je mohanIyAdi karmodayane kAraNe jIvamAM utpanna thAya che, te bhAvo jIvanA svabhAvabhUta kema hoI zake? te te bhAvo AtmAmAM utpanna thavAmAM karmodayanuM nimitta na mAnavAmAM Ave ane te te karmodayanI asara AtmA para mAnavAmAM na Ave to te vikArI bhAvo jarUra AtmAnA svabhAva rUpa thaI jAya. svabhAvano koI paNa kALe nAza thaI zake nahIM. rAgadeSAdino nAza na thAya eTale mokSa mArgamAM puruSArtha karavAthI paNa AtmAne zo lAbha thavAno ? mATe ekalA bhAvakarmathI jIvano saMsAra mAnanAra mithyASTi che. jIva ane karmanA parasparanA nimittathI bannenA pariNAmo digambara saMpradAyanA mahAna AcArya kuMdakuMdAcAryajIe samayasAramAM lakhyuM che ke : jIvapariNAmahernu kammattaM pugAlA pariNamaMti / / pugAlakamma nimittaM tahevajIvovi pariNamai / / jIvanA pariNAmanA nimittathI kAzmaNa vargaNAnAM pagalo karmapaNe pariName che. ane jIva, aNu pudgala karmanA nimittathI pariName che. te pachInI gAthAmAM lakhe che ke : Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa Navi kumvai kammaguNejIvo, kammatahevajIvaguNe / aNNoNNa NimittaNadu, pariNAma jANa doNhaMpi // jIva karmanA guNane karato nathI temaja karma jIvanA guNane karatA nathI, paraMtu paraspara nimittathI bannenA pariNAme, thatA hoya che. kuMdakuMdasvAmIe keTalI spaSTa vAta karI che, AvI rIte jIva ane pugalanA parasparanA nimittathI pariNAma na thatA hoya to saMsAra paryAya ja ghaTe nahIM, ane baMdhamokSanI vyavasthA paNa ghaTI zake nahIM. zrImad rAjacaMdrajIe paNa A vAtane svaviracita AtmasiddhimAM tadana spaSTa karI nAkhI che ke : jhera sudhA samaje nahIM, jIva khAya phaLa thAya, | ema zubhAzubha karmanuM, - bhoktA paNuM jaNAya che jhera ke sudhA jaDa hovAthI kAMI samajatA hotA nathI. chatAM tenuM bhakSaNa karanAra jIvane tenuM phaLa maLe ja che. basa evI ja rIte zubhAzubha karmanuM bhoktApaNuM paNa jIvane barAbara ghaTe che. duniyAmAM eka rAjA ne ekaraMka, eka buddhimAna ne eka buddhimaMda, e badhA je bhedo che te koI paNa prakAranA adRSTa kAraNane mAnyA vinA zI rIte ghaTI zake ? Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 8s. karmonA kSaya kSayopazamathI pragaTatA Atmika guNo | nizcayanayanI dRSTie joke jIva karmanA guNane karato nathI, ane karma jIvanA jJAnAdi guNane karatA nathI. nizcayanayanI dRSTie A vAta jeTalI satya che teTalI ja vyavahAranayanI dRSTie e vAta paNa taddana satya che ke, jema jema mohanIyAdi karmono kSaya kSayopazama athavA upazama thAya, tema tema Atmika guNa pragaTe che. eTale ke karmo bhale AtmAnA guNane karatA nathI, kAraNa ke, AtmAnA guNo atmAnI aMdara sattAmAM rahelA che. jema jema AtmA parathI karmonAM AvaraNo haThatAM jAya tema tema guNo pragaTatA jAya che. karmono kSaya thAya to kSAyikabhAve guNa pragaTe che. ane kSayopazama thAya to kSayopathamika bhAve pragaTe che ane upazama thAya to aupathamika bhAve guNa pragaTe che. upazama mohanIya karmanuM ja thAya che, eTale aupathamika bhAve samyaktva guNa pragaTe che. jJAnAvaraNayAdi karmono kSaya athavA kSayopazamana thAya che. eTale kSAyika athavA kSAyopathamika bhAve jJAnadarzanAdiguNa pragaTe che. audayika bhAvamAM na joDAtAM jIva potAnA svabhAvamAM sthita bane te jIva mATe atyaMta hitAvaha tevI rIte nizcayanayanI dRSTie AtmA karmonA guNane karato nathI, paNa pUrvanAM karmo udayamAM AvatAM AtmAmAM rAgadeSAdine vikArI bhAvo utpanna thAya che. ane te bhAvona Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 69 maMgalAcaraNa kAraNeja navA karmono-jIvane baMdha paDe che. eTale rAgadeSanI pariNativALo jIvaja navA kamene utpanna kare che, eTale lakhavuM paDyuM ke : kartA bhoktA karmano vibhAva varte jyAMhI, vRtti vahI nija bhAvamAM thayo akartA tyAMhI. jIvamAM rAgAdi vibhAva vate che tyAM sudhI jIva AThe karmono kartA che ja, ane te nimitte utpanna thatA rAgAdinA pariNAmo paNa jIva kartA che ja. rAgadeSAdi bhAvakarma che, to jJAnAvaraNIya mohanIya Adi dravyakarma che. zarIra mana vacanAdi nokarma che. bhAva karmanA nirodhathI dravya karmano nirodha thAya che ane dravya karmone nirodhathI saMsArano nirodha thAya che ane saMsArano nirodha thatAM AtmAno mokSa thAya che. mATe jIvamAM vibhAva che tyAM sudhI jIva karmano kartA che ja, ane kartA bane tene bhoktA paNa banavuM paDe che. aMdaranI vRtti jevI nija bhAva tarapha vaLe che, tyAM jIva karmano akartA Thare che. ane jJAtA draSTA banI potAnA svarUpamAM sthita bane che. jIva potAnA svabhAva ane audAyika bhAvanuM pRthakkaraNa karI karmodayane lIdhe AtmAmAM utpanna thatA kaSAyAdi audAyika bhAvomAM na joDAya ane pote Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagalAcaraNu potAnA svarUpamAMja sthita rahe, te jIva mATe atyaMta hitAvaha che. jIva potAnA samyagjJAna darzanAdi zuddha svabhAvamAM sthita rahe, temAM to jIvanuM pratikSaNe prati samaye koTI kalyANa che ane Akhare padma nirvANa che. bhava para parAnA ucchedano amodha upAya 89 AtmA anAdithI che. AtmA sAthe karmano yoga paNa anAdithI che, ane saMsAra paNa jIvane anAdithI vaLagelo che. ka`maya saMsAra che ane saMsAranA nimitte jIvane punaH punaH anaMtAnaMta duHkho bhogavavAM paDe che. mATe A bhavaparaMparAnA mULa kAraNabhUta jo koI hoya, to te rAga ne dveSa che. A vAta prazamarati zAstramAM pUjyapAda dasa pUrvAMdhara umAsvAtijIe karamAyelI che ke : karmamaya saMsAra, saMsAranimittakaM punaH rdukham / tasmAd rAgadveSAdayastu bhavasantatermUlam // rAgane dveSa bhavaparaMparAnA mULa hetu eTalA mATe che ke, tenA kAraNe jIvane karma baMdha thAya che, ane baMdhane kAraNe janmamaraNanI paraparA UbhI thAya che. ane janmamaraNane kAraNe duHkhanI paraMparA sarjAya che. mATe vyAdhino mULamAMthI kSaya karavo hoya, to sauthI pahelAM rAgadeSano mULamAMthI uccheda karavo. mahA bhayaMkara doSonA saMcayanI je jALa che, tenA uccheda mATeno upAya pU. umAsvAtijI prazamarati Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 zAstramAM pharamAve che ke maMgalAcaraNa zakyamapramattena / etaddoSamahAsaJcayajAlaM prazamasthitena, dhanamapyudveSTayituM niravazeSam / / rAgandeSAdi doSonA saMcayanI mahAjALa je atyaMta nikhiDamAM nikhiDa hovA chatAM, apramattatAnA zikhare pahoMcelA ane prazamabhAvamAM sthita banelA mahApurUSo, te jALano mULamAMthI uccheda karI nAkhe che. teno uccheda thatAM bhavaparaMparAno paNa uccheda thaI jAya che. tapasa camanA mArgamAM parAkrama karyA vinA ka khapatA nathI 8 jIvanI sAthe kano yoga anAdithI hovA chatAM jaina dananI A maulika prarUpaNA che ke, anAdi karmIyogano paNa aMta karIne jIva sAdi anaMtame bhAge siddha thaI zake che, ane janmamaraNanA pherAmAMthI kAyamI mukti meLavI zake che. khANamAMthI suvarNa pahela vahelu' mahAra nIkaLe tyAre tenI sAthe pASANurUpa paradravyano athavA mRttikArUpa paradravyano anAdithI yoga hoya che, chatAM tejAmAdi dravyonA prayoga vaDe te anAdinA yogano paNa viyoga sAdhI zakAya che, ane mRttikArUpa paradravyathI suvarNane alaga pADI zakAya che. tevI rIte samyagajJAna kriyAnA prayoga vaDe anAdi kayogano paNu viyoga sAdhIne AtmAne siddha niraMjana banAvI zakAya che. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa eTalIvAta jarUra che ke, tapa saMyamanA mArgomAM athavA sabhyajJAna kriyAnA mAmAM puruSArtha karyA vinA koI paNa AtmAo ka khapAvI zakayA nathI, khapAvI zakatA nathI ane khapAvI zakavAnA paNa nathI. ekalI zuddha yuddha nirajananI vAto kare AtmA zuddha yuddha nirjana banato nathI. pUnA saMcita karmone tapa saMyamavaDe khapAvanArA mahApurUSo ja siddha niraMjana dazAne pAmI zake che. adha aupacArika to mokSa paNa aupacArika 91 zuddha nizcayanayanI dRSTie AtmA potAnA svabhAvano karyAM che. teja AtmA azuddha nizcayanayanI dRSTie rAgadeSAdvirUpa bhAvakano kartA che. ane teja AtmA anupacirata asadbhUta vyavahAranayanI dRSTie jJAnAvaraNIya tathA mohanIyAdi ATha kano paNa karyAM che. svarUpe AtmA jJAtA draSTA che paNa svarUpane bhUlIne anAdithI kartA bhoktA banI beTho che. mATe pravAhanI dRSTie kano baMdha anAdithI cAlyo Ave che, te khaMdha kAMI tadna aupacArika nathI. jo baMdha aupacArika hoya to mokSa paNa aupacArika Thare. pachI to madha ane mokSanI AkhI vyavasthAja tUTI jAya. AtmA caitanya che. ane AThe ka jaDa che. jaDa jaDabhAvamAM ane cetana. cetananA bhAvamAM te vAta koI apekSAe kharAkhara che, khAkI te vAta ekAMte mAnavAmAM Ave to tevo ekAMtavAda jaina danane mAnya nathI. jaina danane to ma jaDa hovA chatAM teno AtmAnI sAthe kSIra nIranI peThe eka kSetrAvagAhIpaNe Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa sabaMdha mAnyo che. jema kSIra ane nIra ekAkAra thaI jAya, tema karma pugalo ane AtmAnA pradezo ekameka jevA thaI gaelA che, athavA lohAgnivat saMbaMdha mAnyo che. - loDhAnA goLAne tapAvavAmAM Ave eTale agni lokhaMDanA aNue aNumAM vyApI jAya che, tevI rIte karma pudgalo paNa AtmAnA pradeza pradezamAM vyApelA che. sarpa ane kaMcUka jevo, jIva ane karmano saMbaMdha hota to aupacArika baMdha kahevAta, tevo saMbaMdha jaina darzane mAnya karyo nathI. sarpanA zarIra para kAMcaLI pharI vaLe tema jIvane karmo ekalA bahArathI ja lAgelA hoya ane teno saMbaMdha taddana aupacArika hoya, to te karmo udayamAM AvatAM jIvane sipha sAmAnya evI bAhya vedanAja bhogavavI paDe, pachI tene akaLAvavuM na paDe, paNa tevuM ekAMte che nahIM tIvra azAtAnA udaya kALamAM jIvane rIbAmaNano koI pAra raheto nathI. kevaLa bahArathI duHkha bhogavatA hoya che tevuM nathI hotuM. AMtarika vedanA paNa eTalIbadhI tIvra hoya che ke, keTalIkavAra te jIvo karUNa svare kalpAMta karatA hoya che ane romaromamAMthI agana varSA thatI hoya che. te vedanA te jIvo mATe asahya thaI paDe che. sarpa ane kaMcUkanI jema karmano baMdha taddana aupacArika hoya to AvI vedanAo jIvane bhogavavI ja zA mATe paDe ? mATe jaDa karma AtmAne zuM kare ? karmanI asara AtmApara che ja nahIM, eka dravya bIjA dravyanuM traNa kALamAM kAMI na karI zake. A badho vadatovyAghAta che. dravyano agurulaghusvabhAva evo che ke eka dravya para dravya svarUpe traNa kALamAMe Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa palaTAI na jAya e vAta taddana barAbara che. paNa eTalA mAtrathI eka dravya bIjA dravyane sahAyarUpe athavA bAdhArUpe na thAya tevI vAta jaina darzanane mAnya nathI. eka dravya anya dravyane sahAyarUpa athavA bAdhArUpa jarUra thAya che. karmavAdane na samajyA te adhyAtmavAdane kayAMthI samajI zakavAnA ? jJAnI mahApurUSo game tevA karmanA udayakALane samatA. bhAve bhogavI le che. zarIramAM tIvra vedanAnA samaye paNa teo manamAM viSama bhAvane AvavA detA nathI, e badhI vAta barAbara che. paNa eTalA mAtrathI karmodayanI asara ja AtmA para na hoya te anaMtAnaMta duHkho jIvane zA kAraNe bhogavavA paDe che ? ekane AkhA divasamAM jJAnanI so gAthAo kaMThastha thaI jAya che, bIjAne eka gAthA caDatI nathI tenuM kAraNa zuM ? tyAM kahevuM ja paDaze ke, ekane jJAnAvaraNIya karmano tIvra udaya che, ane bIjAne bhavAMtaranI jJAnanI ArAdhanAnA yoge jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama thaelo che. karmazAstrano abhyAsa karyo hoya to tarata khyAla AvI zake che, karma jaDa hovA chatAM AtmA para teno keTalo prabhAva paDe che ! jJAnAvaraNIya mohanIya vagere ghAtI, karmo paNa jaDa che, paNa te karmo nathI khapatA tyAM sudhI svarUpe badhA jIvo kevalajJAna svarUpI hovA chatAM koI paNa jIvo kevalajJAna pAmI zakatA nathI. te ghAtI karmonI uttara prakRtiomAM keTalIka dezaghAtI hoya, keTalIka sarvaghAtI hoya. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa zuM te karmo AtmAne koI asaraja karatA nathI ? to to zuM joIe? jo karmanI asaraja AtmA para na hota, to atyAre badhA jIvo siddha niraMjana na hota karmanI asara AtmAnA pariNAma para nahIM mAnanArA kharI rIte karmavAdane samajyA ja nathI. ane karmavAdane nahIM samajanArA adhyAtmavAdane zuM samajI zakavAnA che ? teo potAne bhale AdhyAtmika kahevaDAvatA hoya, paNa sAcA adhyAtmika banavuM e sahelI vAta nathI. sAMkhya darzananI mAnyatA mujaba AtmA akartA ane abhoktA AtmAne karmano kartAbhoktA mAnavAmAM na Ave to sAMkhya darzana ane jaina darzana vacce koI aMtara ja rahetuM nathI. sAMkhya darzana AtmAne akartA ane abhoktA mAne che, ane satva, raja ane tama svarUpa prakRtine ja kartA mAne che. sAMkhya darzananI mAnyatA pramANe prakRtimAMthI buddhi utpanna thAya che ane temAMthI ahaMkArAdi utpanna thAya che. ane temAMthI Akho saMsAra Ubho thAya che. buddhine teo ubhayamukha darpaNakAra mAne che. temAM eka bAju sukhaduHkhAdi pratibiMbita thAya che ane bIjI bAjuthI AtmA pote temAM sAMkhya darzananI mAnyatA pramANe pratibiMbita thAya che. sukhaduHkhAdino upabhoga buddhi karatI hoya che, paNa temAM potAnuM pratibiMba paDavAne lIdhe AtmA ema mAnI bese che ke, sukhaduHkhAdi huM pote bhogavI rahyo chuM. AtmAne sAMkhya darzananI bhASAmAM Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa purUSa kahevAmAM Ave che. sukhaduHkhAdino bhoga buddhi kare che ane purUSa AtmA brAMtine lIdhe mAnI le che ke, sukhaduHkhAdi huM bhogavI rahyo chuM. basa Ane ja sAMkhya darzanamAM purUSa ane prakRti aMgenuM ghora ajJAna kahevAmAM Ave che. jyAre purUSaAtmAne evuM bhedavijJAna thaI jAya ke, sukhaduHkhAdino upabhoga prakRti kare che, huM AtmA akartA ane abhoktA chuM, tene sAMkhya darzanamAM vivekakhyAti kahevAmAM Ave che. jo ke, sAMkhya darzana paNa AtmAne amUrtika mAne che ane te ja AtmAnuM buddhimAM pratibiMba paDe che tema paNa mAne che. kharI rIte je amUrtika tatva hoya tenuM pratibiba zI rIte paDe ! A bAbatamAM temaNe sUkama dRSTithI vicAravAnuM rahe che. basa, tevI ja rIte jaina darzanamAM paNa keTalAka jainAbhAsa jevA evI prarUpaNa karatA hoya ke, karma jaDa hovAthI AtmA teno kartA nathI, kartA nathI to bhokta paNa nahIM rahe. pachI mokSa ane mokSanAM jJAna darzanAdi upAyano paNa koI artha nahI rahe. tevAne jaina darzananA nahIM paNa sAMkhya darzananA anuyAyI samajavA. SapadanA zraddhAnane ja jainIjhamamAM samyaktva kahevAmAM Ave che. AtmA che, nitya che, AtmA karmano kartA che, bhoktA che ane mokSa che, mokSano upAya che. A SapadanA sabhyazraddhAna vinA samyaktva ghaTI zake ja nahIM. nayavAda ane durnayavAda vacamAM ApaNe ghaTanA karI gayA tema nayavAdanI apekSAe AtmAnA kartApaNAnI jarUra vivakSA karI zakAya. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa potAnA maMtavyanuM parti sthApana kare tyAM sudhI ja naya naya che. potAnA maMtavyanuM game teTalI dRDhatAthI sthApana kare tyAM sudhI koI ja vAMdho nahIM, paraMtu bIjA nayonA maMtavyanuM je utthApana kare to naya naya maTIne durnayAmAM palaTAI jAya. dravyArthika naya hoya ke, paryAyArthika naya hoya, nizcayanaya hoya. ke, vyavahAra naya hoya, te potAnA viSayanI bhale mukhyatA. rAkhe, ane te eTale sudhI ke bIjA nayonI apekSAone bhale gauNa karI nAkhe, tyAM sudhI paNa te nayanI gaNanA sunayamAM ja thaze. paNa bIjA nayonI apekSAono je lopa kare, gauNa karavAne badale virodha ja kare rAkhe, to te naya sunayanI koTImAM nahIM paNa durnayanI koTImAM gaNAya. ekAMtavAdane janma ApanAra durnayavAda dravyArthika naya padArthanI nityatA bhale sthApana kare, paNa paryAya dRSTie AtmAmAM rahelA anitya dharmano te lopa na karI zake, tevI rIte zuddha nizcayanayanI dRSTie jarUra evI prarUpaNa karI zakAya ke AtmA potAnA zuddha svabhAvano ja kartA che. paNa vyavahAranayanI daSTie AtmA ATha karmano paNa karyA che te vAtano lopa na karI zakAya. jo nizcayanaya te daSTino lopa kare, to te naya maTIne durnayAmAM palaTAI jAya. duniyAmAM aneka prakAranA je ekAMtavAdo pravatelA che, tene janma ApanAra A durnayavAda ja che ! jyAre samyam nayavAda eja svAduvAda che. padArtha mAtra anaMta dharmAtmaka hoya che, temAMnA koI paNa dharmane AdhAre padArthanI vyAkhyA jarUra Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa karI zakAya paNa teTalAthI bIjA dharmono lopa to na ja karI zakAya. padArtha mAtranI vicAraNA sApekSa dRSTithI karavAnI hoya che. nirapekSa vacana vyApArane jJAnIe jUTho kahyo che. sApekSa vacana vyavahArane jJAnIe sAco kahyo che. nirapekSa vacana vyavahAra e to ghora saMsAra phaLasvarUpa che tene sAMbhaLI ane jIvanamAM AdarIne zuM rAcI rahyA cho ? A vyAkhyA yogIrAja pU. AnaMdaghanajIe caudamA anaMtanAtha bhagavAnanA stavanamAM karelI che. yogIrAje temAM bulaMda avAje ghoSaNuM karI che ke : vacana nirapekSa vyavahAra jUTho kahyo, vacana sApekSa vyavahAra sAco ! vacana nirapekSa vyavahAra saMsAra phaLa, sAMbhaLI AdarI kAMI rAco che , mATe sApekSa dRSTi e ja samyagra dRSTi che, jyAMre nirapekSa dRSTi e mithyA dRSTi che. eka ja vyakti koI apekSAe koIno pitA hoya che, to koIno putra paNa hoya che, to koIno jamAI paNa hoya che, to koIne zvazura paNa hoya che. have sApekSa dRSTi rAkhyA vinA A badhA dharmo eka ja vyaktimAM zI rIte ghaTI zake ? tema eka AtmadravyamAM paNa jJAna darzana cAritrAdi temaja astitva, vastRtva, dravyatva, prameyatAdi anaMta dharmo ghaTI zake che. te paNa sApekSa dRSTi rAkhyA vinA zI rIte ghaTI zake ? mATe vastunA ekAda dharmane mAnya karIne vastumAM rahelA anaMta dharmono lopa Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa anekAMta e " siddhAMto che te jImAM syAdavA karavo, e to vastusvarUpane ghora anyAya karavA jevo che. vastune vastusvarUpe mAnyAvinA samyakatva prApti paNa durlabha che, te pachI svarUpa prAptinI vAta kayAM rahI ? savagika ane saMpUrNa darzana ? nayajJAna paNa AMzika jJAna che, jyAre pramANe e padArthanuM pUrNa jJAna che. pU. umAsvAti tattvArthasUtramAM pharamAve che ke, kALa nAma: pramANa ane nayathI padArthanuM vAstavika jJAna thAya che. ahiMsA, aparigraha ane anekAMta e traNe jaina darzananA maulika siddhAMto che. temAM anekAMtane ja bIjA zabdomAM svAduvAda kahevAmAM Ave che. syAdavAda samagra saMsArane evI apUrva zikSA Ape che ke, tame tamArA dRSTikoNane satya samajo paNa je koI draSTikoNa tamane virodhI pratIta thatA hoya, temAM paNa je satyanA aMzo rahelA che, temane paNa samajavAno prayatna karo ! ane jyAM jyAM satyanA aMzo jaNAya tyAM tyAM ema ja samaje ke, sAdvAdarUpI samudranA ja A chAMTA uDelA che. e ja vAta para pU. AnaMdaghanajI mahArAja paNa vedhaka prakAza pADI rahyA che ke : jinavaramAM saghaLAM darzana che : : darzana jinavara bhajanA, - sAyaramAM saghaLI taTinI che taTinI sAyara bhajanA, Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa - jinezvara bhagavAnanA darzanamAM bAkInA badhA darzano samAI jAya che, jyAre jinezvara bhagavAnanA darzananI anya darzanomAM bhajanA che. sAgaramAM badhI saritAo samAya che paNa saritAmAM sAgaranI bhajanA che ! jaina darzana e sarvAMgika ane saMpUrNa darzana che. temAM nayavAdane lagatA dareka dRSTibiMduono samAveza che. vedAMta ekAMta saMgrahanayanI dRSTine ja mAnya rAkhe che, bauddha ekAMta paryAya dRSTine ja mAnya rAkhe che, vaizeSika vagere ekAMta nagama dRSTine ja mAnya rAkhe che. joke vaizeSika darzana vALA sAmAnya ane vizeSa ubhayane mAnya rAkhe che paNa bannene paraspara nirapekSa mAne che. jyAre jaina darzana pratyeka nayadRSTine sApekSapaNe mAnya rAkhIne saMgraha nayanI dRSTie AtmA eka che, to vyavahAra nayanI dRSTie AtmA aneka paNa che ema mAne che. jAtithI AtmA eka che, to vyaktithI aneka che. dravya dRSTie AtmA nitya che, to naranArakAdi paryAyo palaTAtA hovAthI AtmA anitya paNa che. A rIte jaina darzana nayavAdane dRSTi samakSa rAkhIne sApekSa dRSTie vastu svarUpanI prarUpaNa kare che. Ane ja jainIjhamamAM vastuvijJAnasAra kahevAmAM Ave che. kaSAyayukta jIvane pratisamaye navA karmono baMdha prazamarati zAstramAM pU. umAsvAti pharamAve che keH kAlaM vinAstikAyA, jIvamRtecApyakatRNi / kALavinA bAkInA badhA dravyo astikAya svarUpa che kAraNa ke dharmAstikAyAdi pAMca dravyomAM pradezono samUha hoya Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 maMgalAcaraNa che. jyAre cha dravyomAM kALa astikAya svarUpa nathI. kAraNa. ke, temAM pradeza samUha nathI. temaja cha dravyomAM jIvavinA bAkInA dravyo akartA hoya che, jyAre eka jIva ja kartA che. saMsAramAM paDelo jIva sAMsArika kAryono paNa kartA bane ja che, te upacarita vyavahArathI che. jyAre ATha karmono je kartA bane che, te anupacArita vyavahArathI che. tattvArtha sUtramAM pU. umAsvAti lakhe che ke : sakaSayattvAjjIva, karmaNoyogyAn pudgalAnAdatte / kaSAyanI pariNatine lIdhe jIva karma pariNAmane yogya. kArmaNa vargaNAnA pudgalone potAnA pratipradezathI grahaNa kare. che. sarvAtma pradezothI anaMtAnaMta karmayogya pudgalone jIva pratisamaye grahaNa karato hoya che. jema pratisamaye grahaNa karato hoya che tema prati samaye ajJAna dazAmAM rahelo jIva akAma nirjarAnI apekSAe nirjarato paNa hoya che. jyAre samyagadRSTi jIva sakAma nirjarA sAdhe tyAre to karmanA bhukkA bolAvI nAkhe che. jyAM jIvanA pradezo rahelA hoya tyAM ja samakSetramAM rahelA karma yogya pudgalone ja jIva grahaNa karato hoya che. A ja vAta maharSi kuMdakuMdAcAryajIe paNa samayasAramAM jaNAvI che ke : kohAisu vaTuMtassa tassakammassa saMcaohodi / krodhAdi kaSAyomAM vartatA jIvane karmano saMcaya thAya che. ane tene ja jinezvara bhagavaMtoe karmano baMdha kahyo che. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 101 baMdhAelA karmo udayamAM AvatAM, jIvane tenA zubhAzubha vipAka bhogavavA ja paDe che. game tevA azubhanA udayakALamAM paNa sat purUSo potAnA ucca sthAnano tyAga karatA nathI ane samabhAve udayakALane bhogavI le che. chelle bhartuharI lakhe che ke: satAMkenoddhiSTa, viSamamasidhArA vratamidam / sajajano mATe atyaMta kaThIna talavAranI dhArapara cAlavA jevuM asidhAra vrata koNe upadezya haze ? AvuM asidhArA vata mahApurUSoe upadezya che, chatAM sajjanonA jIvanamAM AvuM asidhArA vrata svAbhAvika ja hoya che. ApaNe mULa viSaya ziSTAcAra prazaMsaka hato paNa vacamAM ApaNe sUkSmAtisUkSma viSayo para laMbANathI vistRta vivecana karyuM. ziSTajanonA AcAra vicAranA prazaMsaka banI Apa sau sadAcAraparAyaNa bano e ja eka mahecchA. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 maMgalAcaraNa gRhastha jIvanamAM vaivAhika maryAdA mAganusArInA pAMtrIsa bolamAM zarUAtanA be bola para vistRta vivecana karyuM. trIjA bolamAM gRhastho mATe vaivAhika jIvananI maryAdA batAvavAmAM AvI che. gRhastha vivAha kare, to konI sAthe kare ? jenI sAthe vivAha kare tene kuLa zIla gotra kevA prakAranAM hovAM joIe ? A badhI vicAraNu A trIjA bolamAM karavAmAM AvI che. kalikAlasarva hemacaMdrAcArya jevA mahAna jyotirdhara purUSe A yogazAstra graMthanI racanA karelI che. pU. hemacaMdrAcAryajI mahAna paMcamahAvratadhArI sAdhu hatA. teo ratnatrayasvarUpa mokSa mArgano ane dharmano ja upadeza karanArA hatA. artha ane kAma puruSArthanI dezanA paMcamahAvratadhArI sAdhuo denArA hotA nathI. have koIne zaMkA thAya che, to pachI vivAha saMbaMdhI caca yogazAstramAM temaNe kema upADI ? tenuM samAdhAna e che ke, teo mArgAnusArItAnA bola samajAvI rahyA che, ane temAM sAmAnya gRhastha dharmanI vyAkhyA karI rahyA che. temAM koI koI prakAra anuvAdarUpe kahyA hoya tene vidhAnarUpe nahIM samajI levAnA. gRhasthAzramamAM rahelo gRhastha game tenI sAthe vivAha kare, to tenuM dhArmika jIvana uttarottara hInatAne pAme. zrIpAla mahArAjAnA vivAha mayaNAsuMdarI jevI saMskArI kanyA sAthe thayA, to temanA dhArmika jIvanamAM uttarottara vRddhi thatI rahI. patnI pote dhArmika ane saMskArI hoya, to potAnA patine paNa dharmane raste caDAve, ane patinA paNa Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 103 tevAja ucca saMskAro hoya to sonAmAM sugaMdha jevo sumeLa kahevAya. bharayauvana kALamAM mAnavI IndriyonA sukha mATe jevo utsAhita bane che, tevo saMyamanA mArgamAM utsAhita bane te zuM bAkI rahe ! gRhasthonA vaivAhika jIvananI maryAdA aMge lakhe che ke kulazIlasamaiH sArddha, kRtodvAho'nyagotrajaH / jenAM kuLa ane zIla samAna hoya ane gotranI apekSAe anya gotrI hoya tevA kuTumbanI kanyA sAthe gRhastha vivAha kare. bhara yauvanamAM saMsAranI asAratA jANune je koI cAritra aMgIkAra kare te to koDAnukroDa dhanyavAdane pAtra che. bhara yauvana kALamAM mAnavI je rIte indriyonAM vaiSayika sukha bhogavavA mATe utsAhita bane che, te ja rIte je mokSapadanI prApti mATe utsAhita bane to bAkI zuM rahe ! chatAM badhA jIvomAM tevo utsAha pragaTavo ati durlabha hoya che. koI virala ane pUrvanA ArAdhaka AtmAomAM tevo utsAha jarUra pragaTe che, ane tevA AtmAo laghu vayamAM athavA bhara yauvana kALamAM paNa cAritra aMgIkAra karI jarUra narajanmanA vAstavika phaLane prApta kare che. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 maMgalAcaraNa kula zIlanI samAnatA aMgenI samaja tevI ucca bhUmikAe pahoMcavAne badhA AtmAo zaktimAna hotA nathI. have tevA AtmAo gRhasthAzramamAM paDyA vinA rahevAnA nathI eTale lagna jIvananI maryAdA batAvI ke, vivAha kare to saMskArI kanyA sAthe kare ke, jenA kuLa zIla samAna hoya ane gotranI apekSAe anya gotrIja hoya, potAnA pitA ane pitAmaha vagere pUrvajonI je vaMzaparaparA tene kuLa kahevAmAM Ave che. athavA jene jaina kuLamAM janma maLyo hoya tene paNa uttama kuLa kahI zakAya. tevA kuLamAM janmelA sAthe vivAha thAya te paNa samAna kuLa kahevAya. ane madirA, mAMsa, jugAra rAtrIbhoja- nAdino tyAga tene zIla kahevAmAM Ave che. zikAra, corI, vezyAgamana, ane parastrIgamanano tyAga tene paNa zIla kahevAmAM Ave che. eka purUSathI cAlyo Avato je vaza ane te vaMzamAM je je utpanna thayAM hoya te eka gotranAM kahevAya. AvI rIte vara ane kanyA bannenA gotra eka thaI jatAM hoya tenI sAthe vivAha na karavo. jemanI sAthe ghaNA lAMbA samayathI gotrano sabaMdha tUTI gaelo hoya tevAnI sAthe gRhastha vivAhano saMbaMdha joDI joDI zake. gotranI apekSAe bhale anya gotrIja hoya paNa je vyaktie koI bhayaMkara anucita kArya kareluM hoya, jenAthI jJAtinA athavA dezanA ghaNA loko sAthe jeno virodha thayelo hoya athavA ghaNA loko jenAthI tevA koI anucita kAryane lIdhe virUddha Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 105 thaI gayelA hoya, tevAne varjine gRhastha vivAhano saMbaMdha joDe. je vyakti pote ghaNuMno virodhI hoya tevAnI sAthe vevAI tarIkeno saMbaMdha joDavAthI pote aparAdhI na hoya, to paNa ghaNA loko virodhI banI jAya che. ane saMpatti vigere je kAMI gRhasthone prApta thAya che te lokonI cAhanAthI prApta thAya che. ANe to mahA bhayaMkara sAmAjika athavA dhArmika aparAdha karanAra sAthe saMbaMdha joDyo che, evuM vicArI loko tenI sAtheno paNa vyavahAra ocho karI nAkhe che. eTale vyApAra dhaMdhA bhAMgatA jAya, pariNAme arthahAni thAya, arthahAni thatAM gRhasthane aneka vipattiono sAmano karavo paDe, mATe anya gotranA hovA chatAM kuLazIla samAna hoya tevAnI sAthe gRhastha saMbaMdha joDe. kanyA dhArmika saMskAravALI hoya eTale te rAtribhojana na karatI hoya, kaMdamULAdi abhakSa vastuono teNe tyAga karelo hoya, jinapUjA, vyAkhyAnazravaNa vagere dhArmika AcAra vicAronuM pAlana karanArI hoya ane tevA saMskAra sAmA vara pakSamAM na hoya, eTale vivAha thayA pachI paraspara aneka saMgha UbhA thAya. banne vacce asaMtoSa rahyA kare. pati zIla saMpanna hoya ane patnI chelachabIlI hoya eTale nATaka, sinemA, vezabhUSA vagere navI duniyAnA vAtAvaraNathI raMgAelI hoya, tyAM paraspara vikhavAda thayA vinA rahe ja nahIM. eTale kuLazIla samAna hoya to ja vivAha thayA pachI bane jIvanamAM zAnti anubhavI zake. - Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 maMgalAcaraNa - 6 STAMta lagna jIvanamAM kuLa ane zIla aMgenI thoDIka viSamatAnA pariNAme sati subhadrA ne keTaluM badhuM veThavuM paDayuM hatuM ! subhadrA mahAsati hatI ne tenuM zIlavrata akhaMDa hatuM, eTale zAsanadevIe tenI lAja rAkhI dIdhI. subhadrAnA pitA jinadAsa custa jina dharmI hatA. temano dRDha saMkalpa hato ke, mArI putrIne jaina dharmanA anuyAyI vere paraNavIza. game tevo - devasvarUpI muratio hoya chatAM mithyASTi hoya to tevA vere putrI nahIM ApavI, tevo subhadrAnA pitAno dRDha nirdhAra hato. chatAM karma AgaLa koInuM kAMI cAlatuM nathI. te ja nagarImAM buddhadAsa karIne koI yuvAna purUSa hato, tenA mAtA-pitA bauddha dhamI hatA. buddhadAsanI IcchA subhadrA vere pANigrahaNa karavAnI hatI. paNa te subhadrAnA pitAnA niyamane jANato hato. ekAdavAra buddhadAsanA pitAe jinadAsa zeTha para potAnI putrI potAnA putravere paraNAvavA kaheNa paNa mokalAveluM, paNa meLa jAmyo nahIM. eTale buddhadAse upAzrayamAM jaina sAdhuonA saMparkamAM AvIne jaina dharmano abhyAsa zarU karyo. abhyAsanI pAchaLano teno dhyeya subhadrA meLavavAno hato. tenA jaina dharmanA abhyAsathI AkarSAIne subhadrAnA pitAe tenI sAthe potAnI putrInA lagna karI ApyA. thoDA samaya sudhI to ThIka cAlyuM, paNa tenA sAsariyA bauddha Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 107 dhamI hovAthI subhadrAne aneka prakAre satAvavA lAgyA. sati subhadrA jaina dharmamAM ekadama dRDha zraddhAvALI hatI. temAMye tenI sAsu to atyaMta vipharelI, te to aharniza subhadrAnA chidro joyA karatI hatI. A saMsArano ghATa ja evo che, temAM jIvane kyAMya zAMti nathI. anaMta duHkhamaya saMsAramAM sukhanI AzA rAkhavI e ja ghora ajJAnatA che. jIva dharmanuM zaraNa aMgIkAra kare to jarUra paraMparAe anaMta duHkhamaya saMsAramAM paNa cittanI samAdhinA sukhane anubhavato anubhavato anaMta sukhamaya evA mukti sthAnane pAmI zake. saMsAramAM viSamatAno pAra nathI. ' sati subhadrAne ghera munirAja vahoravA padhAryA. temanI AMkhamAM taNakhaluM paDeluM ane tenA kAraNe AMkhamAMthI nIra karatuM hatuM. munirAja jinakalpI hovAthI temanuM zarIra prati lakSa hatuM nahIM. chatAM zarIramAM temane tIvra vedanA thatI hatI, eTale subhadrAe jIbhavaDe taraNuM bahAra kADhI nAkhyuM. eTalAmAM munirAjanA kapALamAM subhadrAnA kapALamAM je kuMku hatuM te coMTI gayuM. ane sAsu to rAha joIne ja beThI hatI, teNe subhadrAnI mAthe ALa caDAvI dIdhuM. buddhadAsanA kAnamAM paNa jhera reDI dIdhuM ke, je A subhadrAnA caritra kevA che ? jene tuM sati mAnI beTho che, eNe to sAdhune paNa na choDyA. ane tenI sAthe AvuM karma karyuM. bhale A tArI vahu sonA jevI hoya paNa ApaNA gharamAM tenuM kAma nathI. AkhI nagarImAM e vAta phelAI gaI. loko jaina dharma ane jaina sAdhuo mATe paNa jematema bolavA lAgyA, eTale e Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 maMgalAcaraNa kalaMkane TALavA subhadrAe kAusagna karyo ane zAsanadevInuM Asana kaMpAyamAna thatAM zAsanadevI tarata ja hAjara thaI gaI. subhadrA satiparanA kalaMkane utAravA zAsanadevIe caMpAnagarInA cAreya daravAjA baMdha karI dIdhA. loko savAranA samaye parezAna thaI gayA. javA AvavAno badho vyavahAra baMdha thaI gayo, te kALanA loko saMDAsa paNa moTe bhAge nagaranI bahAra jatA. pANI bharavA paniyArIo paNa moTe bhAge nagarInI bahAra nadI kinAre jatI. dvAra kholavAnA rAjA ane prajAe maLIne ghaNuM prayAso karyA, daravAjApara moTA ghaNA prahAro karyA, chatAM dvAra khulyA ja nahIM. eTalAmAM AkAzamAM A mujabanI deva vANI thaI AkAze UbhA re devatA, bole ehavA bola sati jaLa siMce ja cAlaNI, to re ughaDaze poLa rAjA mana ANaMdiyo, nagara ghaNI che nAra aMteura che mAruM, satiya ziromaNi sAra aMteura karyuM ekaThuM, kuve kAMThe nava mAya kAce tAMtaNe cAlaNI, TUTI jAye tAga aMteura thayuM dayAmaNuM, rAjA thayo nirAza ' ' ghamaMDa hatuM te manamAM rahyuM, dhik dhika muja gharavAsa AkAzamAM devavANI evA prakAranI thaI ke, kAcA sUtaranA tAMtaNavaDe cAlaNane bAMdhIne, te cAlaNI dvArA koI sati strI kuvAmAMthI jaLa kADhIne A daravAjAo para chAMTaze, Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 109 to ja A daravAjA khulaze. A rItanI devavANI sAMbhaLatAM rAjAne manamAM ghaNo AnaMda thayo. teNe vicAryuM nagaramAM tevI sati strIo ghaNI che. ane temAMe mArA aMteuramAM je mahArANIo che te to satiomAM paNa ziromaNi che. mATe mAre koI phikara karavAnI jarUra nathI. rAjAe potAnuM aMtara kuve kAMThe bheguM karyuM. rAjAe. jene satiomAM ziromaNi mAnI lIdhelI paNa koI mahArANIthI. e kAma pAra paDayuM nahIM. kAcA sUtarane tAMtaNe jevI cAraNa bAMdhI ne kuvAmAM nAkhavA jAya ke, taDAka detAM kAcA sUtaranA tAMtaNuM tUTI jatAM cAraNI sIdhI kuvAmAM paDe. aMtekara dayAmaNuM thayuM ane rAjA hatAza thaI gayo. tenuM ghamaMDa hatuM te manamAM rahI gayuM ! pachI to rAjAe nagaramAM paDaha vagaDAvyo ane jevo paDatuM subhadrAnA ghara AMgaNe Avyo ke, subhadrAe potAnI sAsune kahyuM ke je mAtAjI Apa anumati Apo to nagaranA dvAra huM ughADI dauM. A vAta kAne paDatAM sAsunA kAnamAM to jANe tela reDAI gayuM, ane tarata ja vahu ne meNuM evuM mAryuM ke Aja kAlanI vahu hoya to gharamAMthI UbhI thaI jAya. - vAre vAre vahuvara zuM kahuM, nahI nirlaja ne lAja navakula nAga nAzI gayA, AvyuM kAkI: rAja Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 maMgalAcaraNa vAre ? vahuvara mAre tane have kahevuM zuM? tuM evI nirlajaja cho ke tane nathI lAja ke nathI zarama. moTA moTA zeSanAga jevA nAga nAzI gayA ane have kAkaDe rAja AvyuM ? zeSa nAga je bhAra na upADI zakyA te pRthvIno bhAra have kAkIDo zuM upADaze ? moTI moTI rAjAnI mahArANIo poLanA dvAra na ughADI zakI te dvArA have tuM ughADavAnI che ? mATe A tAruM gAMDapaNa rahevAde ! - sAsue AvA vacano kahyA chatAM subhadrAe paDahano sAda jhIlI lIdho. subhadrAe vicAryuM, mArA koI karmano doSa che ke, mArI sAsu ke je mAtAtulya gaNAya teNIe mArI para ALa caDAvyuM ? mArA potAnA koI karmano udayakALa jAgyo che, te mATe samatAbhAve bhogavI levo joIe. rAjAne vadhAmaNuM maLI gaI ke, subhadrA nAme koI sati strIe paDahano sAda jhIlI lIdho che, ane te jarUra nagarIne saMkaTamAMthI ugArI leze. tarata ja rAjAe potAnA agragaNya bhANasone bIjA rAjasevakonI sAthe mokalyA. pAlakhImAM besADIne teo subhadrA satine bahumAna pUrvaka kuve kAMThe laI AvyA. mahAsatinA AgamanathI rAjA vagere sau khUba AnaMdita thayA. kave kAMThe AvI karI, sati kaLA caDhI soLa kAminI kUpa jalebharI, ughADI traNa poLa | munivara zodhe re IrIjA Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 111 kuve kAMThe subhadrA pahoMcI, tyAM tenuM satitva jANe soLe soLa kaLAe na khIlI UryuM hoya tema tatkALa kAcA sUtaranA tAMtaNAthI cAla bAMdhIne cAlaNa kuvAmAM nAkhIne te cAlaNIthI jaLa kADhIne poLanA daravAjA para chAMTIne traNa daravAjA kholI nAkhyA ane eka daravAjo rahevA dIdho. koI piyara koI sAsare koI haze mAne mosALa cothI poLa ughADaze, je haze ziyaLa cosALa eka daravAje eTalA mATe na kholyo ke, koI strI ne mananAM garva na rahI jAya ke, daravAje to ame paNa ughADI deta ! paNa zuM thAya, ame e TAIme piyara hatAM, athavA koI kahe ame sAsare hatAM, temaja koI kahe ame to mosALa hatAM, eTale eka rahevA dIdho. tame game tyAM hatAM cAlo eka daravAjo baMdha paDyo che. ane tame have piyarathI AvI pahoMcyAM cho, to evI ja rIte jaLa kADhIne kholI do. hajI sudhI e daravAjo baMdha hato. traNa cAra varSa pahelA ame caMpApurI gayelA tyAre sAMbhaLyuM ke thoDA samaya pahelA daravAje paDI gayo che, athavA pADI nAkhyo hoya ! subhadrAnA kALamAM subhadrA eka ja sati hatI, tevI koI vAta che ja nahI. bIjI paNa sati strIo jarUra haze, paNa subhadrAparanuM kalaMka utAravA ane zIla dharmano mahimA duniyAmAM vistAravA mATe zAsanadevIe e kArya karyuM hatuM bAkI to bahuratnA vasuMdharA che. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 maMgalAcaraNa. daravAjA jevA khulyA ke, jayanAdathI gagana gAjI UThayuM. zAsanadevoe AkAzamAMthI sati subhadrA para puSponI vRSTi karI. caMpAnagarInA samasta nagarajanoe nirAMtano dama. kheMcyo. nagarImAM AnaMdanA jANe pUra relAvavA lAgyA. rAjAne to manamAM eTalo badho AnaMda thayo ke A mahAsatie to ApaNe badhAnI lAja rAkhI dIdhI che. sati subhadrAnuM rAjA ane prajAe maLIne khUba bahumAna karyuM. ' zIlanA prabhAve sati subhadrAe jagatamAM amara nAma rAkhyuM che. siMhaNanA dUdha sonAnA ThAmamAM ja Take che. tevI rIte. dRDha manobaLavALA mahApurUSo ja zIlavratanuM pAlana karI zake che. sati subhadrAno prabhAva joIne tenI sAsu paNa herata pAmI gaI, teno pati buddhadAsa temaja samasta parivAra AzcaryamAM garakAva banI gayA, ane saue sati subhadrAnuM bahumAna karavApUrvaka kSamAyAcanA karI. aMte sati subhadrA dIkSA aMgIkAra karIne mokSe gaI che. A to mahAsati hovAthI zvazurapakSamAM game teTalA kacho paDavA chatAM potAnA dharmamAM sthira rahI. badhAmAM AvuM manobaLa kayAMthI hoya ! mATe kulazIlanI samAnatA joIne gRhasthI saMbaMdha bAMdhe, to AvI viSamatA prAyaH UbhI na thAya ! vaibhavanI dRSTie paNa sthiti samAna hovI joIe. kanyAnA pitA vaibhavanI dRSTie khUba samRddha hoya eTale kanyA kayAreka patinI avagaNanA karI nAMkhe. khAnadAna hoya te to AvuM na kare paNa badhAM khAnadAna lAvavAM kayAMthI ? dhAraNa Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 maMgalAcaraNa rAkhI hoya ke, A to khAnadAna haze ane nIkaLI paDe nAdAna, to karavuM zuM ? purUSano pitA khuba dhana vaibhavathI saoNMpanna hoya ane kanyAno pitA nakhanI sthitino hoya eTale purUSa kayAreka kanyAnI avajJA kare ane paristhiti evI UbhI thAya ke, kayAreka banneno ghara saMsAra saLagI UThe. purUSa vAtavAtamAM meNA mAre ke, tArA pitAe tane kariyAvaramAM zuM ApyuM che ? tu tArA piyarathI zuM laIne AvItI ? Aje moTe bhAge tevuM ja cAlI rahyuM che. ghaNA varSo pahelAM kanyAvikrayano yuga hato, have hamaNAM hamaNAM varavikrayano yuga pravartI rahyo che. pahelAnA kALamAM guNa joine saMbadho adhAtA A kALamAM rUpa sauMdaya pahelu' jovAya che ghaNI jagyAe evuM paNa banatuM Ave che ke, varapakSavALA sAmethI kanyApakSavALAne kahe ke zuM ApavAnA cho ! ATalu'ATaluM to ApavuM ja paDaze ! eTale kanyAnA mAta-pitAne kheMcAIne paNa karavuM paDe. kanyA pitAne tyAMthI mAla laIne AvI hoya, to tene badhA cAhe ! ane mAla kharAkhara na lAvI hoya, to kaMkAsa Ubho thaI jAya ane piyara gayA pachI jhaTa teDu paNa na kare. ane pharaja pADe ke sophAseTa, reDIyo, ghaDIyALa vagere ATaATalI vastuo tArA pitAe ApavI paDaze te pachI ja teDuM thaze athavA piyariyA teDuM karavA Ave to tene paNa saMbhaLAve ke, ATaATalI vastuo ApavAnI kabulAta Apo pachI ja piyara Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 maMgalAcaraNa mokalIe. AvA DiMDavANuM Aje bahu cAle che. kharI rIte guNa joIne saMbaMdho bAMdhavAnA hoya jyAre Aje rUpa saudarya ane dhanavaibhava paheluM jovAya che. temAMthI pariNAme aneka anartho UbhA thAya che, kyAreka chUTAcheDAnI hoLI paNa temAMthI ja sagaLe che ! jo ke Arya kuTuomAM tevuM to hajI ochuM bane che, paNa vAtAvaraNa evuM kaluSita bane che ke, lagnajIvana paNa aganamAM palaTAI jAya ! mATe kuLa zIlanI dRSTie jema samAnatA jevAnI hoya che, tema dhanavaibhavanI dRSTie paNa samAnatA hoya to koI paNa prakArano visaMvAda Ubho na thAya. paMca ane agninI sAkSIe je pANigrahaNa thAya te ja vivAha potAnA pUrvajonI paraMparA te eka gotra kahevAya. temAM to vivAha dhaI zake ja nahIM. ekanA eka gotramAM saMbaMdha joDavAmAM Ave, to kuLamaryAdAno paNa lopa thAya ane vyavahArathI paNa sAruM na kahevAya, bAla vivAha karavA te paNa yogya nathI. tevA vivAha karavAthI banenuM bhaviSya bagaDe che. nItizAstromAM paNa kahe che ke, soLa varSanI kanyA ane aDhArathI vIsa varSanI uMmara purUSanI hovI joIe to ja te vivAha anurUpa kahevAya. agni, potAnA kuLa devatAnI tathA paMcanI sAkSIe je pANigrahaNa thAya tene vivAha kahevAya. tenA laukikamAM ATha prakAra kahevAya che. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 115 vivAhanA ATha prakAra jemAM vastrAbhUSaNathI zaNagAra sajAvaTa karI kanyAdAna karavAmAM Ave ane ema kahevAmAM Ave che, te A mahAbhAga purUSane anusaraje, ane tenI jema dharmane raste cAlanArI thaje. temaja kuLamaryAdA ane AcAravicAranuM pAlana karavApUrvaka ubhaya kuLane zobhAvaje. A rIte vivAha karavAmAM Ave tene brAhmavivAha kahevAmAM Ave che. vaibhavano viniyoga karI vivAha karavAmAM Ave tene prAjApatyavivAha kahevAya, eTale kanyAnA pitAnI pAse jeTalA pramANamAM dravya hoya teno viniyoga karavApUrvaka eTale bIjA paNa potAnA putra-putrIonA parivArano khyAla rAkhIne kariyAvara ApavApUrvaka vivAha karI Ape tene prAjApatyavivAha kahI zakAya. jemAM gAya baLadanuM dAna ApavApUrvaka vivAha karavAmAM Ave te ArSa vivAha. yajJa karavA mATe yajJakriyA karAvanAra brAhmaNane dakSiNAne badale kanyAdAna karavAmAM Ave tene daivavivAha kahevAmAM Ave che. gRhastho mATe A cAra dharmavivAha kahevAya, eTale vivAhanI rIte vivAha kahevAya. jemAM mAtA-pitAnI anujJA zivAya parasparanA anurAgathI saMbaMdha joDAya, te gAMdharva vivAha kahevAya, jene A kALamAM lavamereja kahevAmAM Ave che. sAthe bhaNatA hoya ane paraspara prema thaI jAya eTale lagna -dhaMthIthI joDAI jAya tevA kissA A sahazikSaNanA yugamAM ghaNuM bane che. paNa Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 maMgalAcaraNa, temAM aMte saphaLatA maLatI nathI. be divasa premI paMkhIDA AkAzamAM uDDayana kare kharA ! paNa aMte premanI pAMkho chedAI jatAM taraphaDatAM nIce evA paDe ke, pharI pAchA UbhA thaI zakatA nathI. mAtA-pitA potAnA varSonA anubhavathI kanyAnI pasaMdagI karIne vivAha kare te vaivAhika jIvana cirakALa nabhe che. paNa A kALamAM to yuvAno jAte pasaMdagI karavA jAya che ane temAM anubhavajJAnanA abhAve bhalabhalAM bhaNelAM paNa thApa khAI bese che ? jyAre mA-bApa bhale bahu bhaNelAM na hoya paNa gaNelAM jarUra hoya che. te je kAMI karI Ave temAM pAchA na paDe. mATe potAnA gRhasthAzramane sukhamaya banAvavo hoya, to mAtA-pitAnuM bahumAna karavApUrvaka keTalIka bAbato temanI para ja choDI devI joIe. zaratathI baMdhanamAM AvIne kanyAdAna karavuM te AsuravivAha kahevAya arthAta kanyA vikraya karIne vivAha karavo te AsuravivAha kahevAya. mAtA-pitAnI IcchA vinA jemAM balAtukAre mAtA-pitAne bhaya batAvIne kanyA levAya te rAkSasa vivAha kahevAya. kanyA sUtelI hoya athavA gaphalatamAM rahelI kanyAnuM tenI IcchA virUddha haraNa karIne tenI sAthe vivAha karI le te pazAcikavivAha kahevAya. chellA cAra prakAra kaniSTha kahevAya. temAM paNa apavAda jarUra che. je vara ane kanyA bane paraspara rAjIkhuzI hoya ane banee potAnI saMpUrNa abhirUcithI saMbaMdha joDelo hoya to te kaniSTha vivAha paNa zreNamAM palaTAI jAya che. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 117 sahadharmacAriNI potAnI dharmapatnIne viSayabhoganuM ramakaDuM mAnI levuM te ghora ajJAna vaivAhika jIvanamAM kevaLa viSayabhoganoja dhyeya rAkhanAra nara, nara maTIne jAnavara bane che. tevA manuSyo nArIne nArAyaNa samajavAne badale viSaya bhoganuM ramakaDuM mAnI bese che. jyAre nArI je sahadharmacAriNI kahevAya tene viSayabhoganuM ramakaDuM mAnI levuM te to mahA bhayaMkara ghora ajJAna kahevAya. gRhasthAzramamAM rahIne paNa bannee dhArmika jIvanamAM ane paropakArAdinA zubha kAryo karavAmAM ekaekane sAtha purAvavo joIe. jIva dayAnuM pAlana, sAdharmika vAtsalya, tIrthayAtrA, supAtra dAna, jinabiMba pratiSThA mahotsava, garIbono uddhAra, anukaMpA vagere mahAna zubha kAryo ane e sAthe maLIne karavA joIe. ane maLelA moMgherA manuSya janmane saphaLa banAvavA aMgenA bannee aharniza manoratho sevavA joIe. - gRhasthAzramamAM paNa saMyamadharmanI maryAdA jALavavAnI hoya bhogAvalInA udaye bhoga bhogavavA paDe to anAsakta bhAve bhogavavA joIe. temAM vadhAre paDatI Asakti nahIM rAkhavI joIe. bhoga e aMte roga e Adarza kyAre paNa bhulAvavo na joIe. putrapautrAdinAM tenA vaDilo lagna karI jANe che, paNa sAthosAtha teo e rItanI zikhAmaNa ApatA nathI ke, saMsAranA baMdhanamAM meM tane nAkhyo che, paNa khyAla Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 moMgalAcaraNa rAkhaje ke bhoga e ate roga che. bhoga sukhamAM eTalobadho Asakta nahIM banato ke kayAMka bhoga taneja bharakhI jAya ! ane teTalI gRhasthAzramamAM rahIne paNa saMyama dharmonI maryAdA jALavaje. AThama, pAkhI, ekAdazI, khIja, pAMcama vagere tithInA divasomAM ane pratyeka aSTAnDikAparvanA divasomAM ane khAsa karIne karIne zAzvationI ane paryuSaNupa jevA mahAna parvanA divasomAM akhaMDa brahmacarya vratanuM pAlana karaje. parastrIno sa'pUrNa tyAga rAkhavApUrvaka svadArA saMtoSavratanu AjIvana pAlana karaje. AvI zikhAmaNa vaDilo taraphthI maLe to yuvAna vargoMmAM ghaNA UMcA saMskAro paDe ane mAnava jIvanane jIvavApUrvaka jate dahADe teo divya jIvanane paNa jIvatA thaI jAya. dharmanA mahAna kAryo kare te mahAjana pratyeka manuSyane be hAtha hoya ane lagna prasaMge hastamilApa thAya eTale cAra hAtha bhegA thAya. cAra hAtha thayA eTale te caturbhuja kahevAya ? eTale ke lagna thayA pachI jo saMyamI ane ane gRhasthAzramamAM paNa saMyamadhanI maryAdA jALave to mahAmAnava banI zake. ane dharmanA mahAna kAryo kare to mahAjana banI zake. kevaLa viSaya bhogamAM ja Asakta ane ane raMga rAganA vAtAvaraNamAM ja jo gulatAna banI jAya to lagnajIvana pahelAM potAnA be hAtha ne e paga hatA, have pati-patnI be bhegA thAya eTale cAra hAtha ne cAra paga thayA. cAra paga jAnavarane hoya. A ' : banne paNa Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa raMgarAgamAM evA gulatAna anyA ke bhagavAnanAM gItagAnane paNa bhUlI gayA eTale sIdhA jAnavaranI kakSAmAM mUkAI gayA. mATe gRhasthAzramamAM paNa saMmayadhamanI maryAdA rAkhanAra potAnA gRhastha jIvanane dIpAvI zake che. ane tevA manuSyo para parAe ucca zrAvakajIvananI bhUmikAe pahoMcI zake che. kulIna strIne lIdhe gRhasthAzramamAM maLatA aneka dhArmika lAbho 119 gRhastho mATe zuddha kulIna strIno lAbha te vivAhanuM phaLa ane tenA lAbhanAM phaLa eTale sa`skArI putra-putrI, cittanI svasthatA, gharanA kAmakAja aMgenI dekhabhALa, jaina kuLanA uttama AcAronuM pAlana, devagurU sAdharmika vagerenI bhaktino apUrva lAbha atithi ane potAnA sagAvahAlA madhumitra Adino. rUDI rIte satkAra, A kulIna ane zIlazaraNAgarathI alaMkRta kalatranAM phaLo che. gharamAM dharmanA saMskAravALI strI hoya to sAdharmika bhakti supAtre dAna vagere apUrva lAbho laI zakAya. gharano mAlika dasa vIsa sAdharmikone nimaMtraNa ApIne ghare teDI Ave ane gharanI strI ja moDhuM" khagADe ke, tame to dararoja e pAMcane ghare teDatA ja Avo cho, mAre keTalAnuM karavuM ? huM to gharanAnu paNa mAMDa karI zakuM chuM ne tame vaLI uparathI dararoja e pAMcane upADI Avo cho ? AvI rIte patnI chaNako kare ane sAtha na Ape to tevA apUrva lAbho ekalA purUSathI zI rIte laI zakAya ? patnI saMskArI hoya ane dharmanI bhAvanAvALI hoya Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 maMgalAcaraNa to gurU bhagavaMtonI vaiyAvacca ane sAdharmikabhakti vagerenA apUrva lAbho ghaNuM sahelAIthI meLavI zakAya. kukulIna ke karkazA strI sAthe panAro paDyo hoya to Akho bhava bagaDe ane parasparanA kaleza ane kaMkAsane kAraNe paraloka paNa bagaDyA vinA raheto nathI. mane indriyo para kAbu te ja kharI svataMtratA kuLavadhunA rakSaNa karavAnA upAyo paNa jANI levA joIe. gharanA kAmakAjamAM tenI yojanA karavI. kAmamAM joDAyelI rahe eTale koI paNa parapuruSAdi prati tenuM mana kheMcAya ja nahIM. tenI pAse dravyano yoga paNa parimita rAkhavo. paisAnI vadhAre paDatI chUTa ApavI nahIM. sanmArgamAM athavA janakalyANadinA kAryomAM paisA vAparavAnI tenI zubhecchA hoya to tenA hAthe chUTathI sadvyaya karAvavo. potAnA upakArI mAtA-pitAne hAthe paNa jarUra sAta sukSetramAM dravyano vyaya karAvavo. dharmanAM dareka zubha kAryo temanA zubha haste karAvavAM. strIne evI svataMtratA na ApavI ke jethI tenA jIvanamAM svacchaMdatA vadhe. potAnI Indriyo ane mana upara aMkuza rAkhavo te ja kharI svataMtratA kahevAya. mana ane indriyonI je gulAmI che tenA jevI duniyAmAM bIjI eke parataMtratA nathI. kharo svAdhIna te ja che ke jenI svamAM ramaNatA che ane duniyAmAM parAdhIna te ja che ke je parapugalomAM rame che. mana ane Indriyo para saMyama rAkhIne koI paNa svataMtratA bhogavato hoya to jarUra bhogavavA devI. bAkI Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 bhagalAcaraNa svaccha MdatA ane svecchAcAra jyAM poSAvAnI vAta hoya tevI svataMtratA to pariNAme khataranAka nIvaDavAnI. strIone paNa mokSapada prAptino saMpUrNa adhikAra zvetAmbara zAstrAmAM paMdara bhede siddha kahyA che. temAM strIliMge paNa ghaNA jIvo siddha zailA che. mATe strImukti paNa zAstroe mAnya rAkhI che. strI sAtamI narake na jAya mATe mokSe paNa na jAya ! tevI koI vAta karatA hoya, to te vAta vajUda vinAnI che. temane ja pUchavAmAM Ave ke strI zA kAraNe sAtamI narake na jAya ? to teo kaheze ke tenA tevA vidhvaMsa pariNAma nathI hotA mATe sAtamI narake na jAya. strIonA teTalA vidhvaMsa pariNAma nathI hotA to teTalA pramANamAM piraNAma sArA kharA ne ? vADhIne paNu kabUla karavu Mja paDaze ke hA ? teTalA pramANamAM sArA kharA ? mATe ja to strIo mokSe jaI zake che. sAtamI narake to liyo matsya paNa jAya che, chatAM te mokSe jaI zakyo nathI. mATe AtmA jeTalo nIce jAya teTalo ja UMce jAya tevo niyama ghaTI zakato nathI. sApa nIce pAMcamI naraka sudhI jAya che ane upara AThamA devaloka sudhI jAya che. AtmA jeTalo nIce jAya teTalo ja upara jAya to A niyama zI rIte ghaTI zakaze ? mATe mokSapadanI prAptimAM strIone paNa saMpUrNa svataMtratA maLelI che. marUdevAjI, caMdanabAlAjI, mRgAvatIjI vagere keTalAya AtmAo strIliMge paNa mokSapadane pAmelA che. kalpasUtranA adhikAra pramANe covIse ti karona Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 maMgalAcaraNa ziSyo jeTalA mokSapadane pAmelA che, te karatAM ziSyAo ghaNI moTI saMkhyAmAM mokSapadane pAmelI che. utkRSTA purUSaliMge eka samayamAM 108 siddha thAya che to strIlige 20 AtmAo. siddha thAya che to gRhaliMge 4 siddha thAya che kRtrima napuMsaka-- liMge 10 AtmAo utkRSTA eka samaye siddha thAya che. - paMdara bhede siddha kahyA temAM anya liMge paNa siddha kahyA che. A uparathI samajI zakAze ke jenA darzananI keTalI vyApakatA ane vizALatA che. paMdara bheda je kahyA te dravyaliMganI apekSAe che. samyak jJAna darzana ane cAritra svarUpa je bhAvaliMga che temAM bheda che ja nahIM. te to badhAne mATe eka ane abheda che. A uparathI samajI zakAze ke strIone paNa sAcI. svataMtratA pUrepUrI apAelI che, kuLavadhu vinamra bhAva rAkhe ane sAsu vAtsalyabhAva rAkhe to gharanuM vAtAvaraNa svarga tUlya ane vizeSamAM strI jIvananI rakSA mATe uparokta batAvelA. upAyonI jema mAtAtUlya vRddha strIonI vacamAM rahevAthI. ane sAsu vagereno vinaya jALavavAthI paNa strIjIvananuM rakSaNa thAya che. kuLavadhu sAsuno vinaya jALave ane sAsu, kuLavadhu prati vAtsalyabhAva rAkhe pachI gRhakaMkAsa Ubho thavAnuM koI kAraNa ja nahIM rahe ? ane gharanuM vAtAvaraNa svargasUlya. banI jAya. kSudra hRdayanA manuSyo mATe A saMbhavita nathI. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 123 hRdaya jemanAM vizALa che temanA mATe badhuM susaMbhavita che. yauvana kALamAM mAnavI saMyamane mArge vaLe to tenA jevuM eka uttama nathI. paNa dIkSA aMgIkAra na kare ane tenA je lagna karI ApavAmAM na Ave to te Udhe raste caDI jAya. parastrIgamana vezyAgamana jevA mahA bhayaMkara doSomAM paDI jAya. ane ubhaya loka virUddha ghorAtighora kRtyonuM sevana karatA thaI jAya. A badhA anarthothI bacAvavA mATe gharamAM koI karanAra na hoya to mAtA-pitAne paNa potAnA putraputrInA prasaMgo bahu rAcImAcIne nahIM paNa udAsIna mane patAvI devA paDe. vara-vadhU banne saMskArI ane dharma bhAvanA vALA hoya to gRhasthAzramamAM rahIne paNa uttarottara gRhasthAzramane dIpAvavApUrvaka jarUra potAnA AtmAno vikAsa sAdhe ane paraMparAe samyaga jJAnadarzana ane cAritra svarUpa mokSa mArgane ArAdhIne paramapadanA adhikArI banI zake Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 maMgalAcaraNa pApabhIrutA tathA prasiddha dezAcAranuM pAlana mAganusArItAnA pAMtrIsa bolamAM cotho bola pApabhIrutA che ane pAMcamo bola prasiddha dezAcAranuM pAlana karavuM te che. mAnavI pApathI Darato rahe tene pApabhIrutA kahevAmAM Ave che. mAnavI je hiMsA, asatya, anIti, anyAya, coryakarma vagere pApa karmathI Darato rahe to jagatamAM tene bIjA koIthI DaravuM na paDe. mAnavI kAM ekathI Dare kAM pachI tene anekothI DaratA rahevuM paDaze. siMha jaMgalamAM koIthI na Dare chatAM te agnithI Darato rahe che, tema dharmAtmA purUSa koIthI na Dare, paNa te pApathI Darato rahe che. niSpA5 sarvatra nirbhaya hoya che. je purUSo niSpApa hoya che, jemaNe jIvanamAM ghora duSkRtyo karelAM hotAM nathI, tevA purUSone mRtyuno paNa bhaya raheto nathI. tevA mahApurUSo mRtyu upara paNa vijaya meLavIne mRtyuMjaya banI jAya che. jyAre zAstromAM pATha Ave che ke "pApI sarvatra bibheti" pApIne sarvatra bhaya hoya che. mAnavane mAnavano bhaya nahIM, paNa bhaya duSkRtyo aMgeno keTalAka vyApArI amaladArothI ane InakamaTekSa ophIsarothI bhaya pAmatA hoya che. game tevA amaladAra hoya Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 125 ke ophIsara hoya te paNa mANasa jevA mANasa ja hoya che, be hAthapaga temane hoya che, be hAthapaga ApaNane paNa hoya che. jyAre teo paNa mANasa jevA mANasa ja che, to temanAthI bhaya lAgavAnuM kAraNa zuM ? sattA je temane apAyelI che te to rakSaNa mATe apAyelI che. koInA nAza mATe sattA apAyelI nathI, chatAM mAnavI temanAthI bhaya kema pAme che ? kharI rIte mAnavIne mAnavIno bhaya hoto nathI. mAnavIne bhaya potAnA duSkRtyo aMgeno hoya che. potAnA pApa kama ja mAnavIne aMdarathI korI khAtA hoya che. Aje bhalabhalA zrImaMtone eka sAmAnya paTTAvALAne salAma bharavI paDe che. ane paTTAvALA keTalIkavAra zrImaMtone dhadhaDAvI paNa nAkhe che, ane temane muMge moDhe sAMbhaLI levuM paDe che. kAraNa ke pApa evI bhayaMkara vastu che je aMdarathI AtmAne nabaLo karI nAkhe che. - vyApArInA copaDAnA pAne pAne jo nIti jhaLahaLatI hoya to pachI amaladAro ke ophIsaro tenuM zuM bagADI zakavAnA che ! ekavAra amaladArone vizvAsa besI jAya che, A vyApArInuM naitika dhoraNa ghaNuM ja UMcuM che, paisAnA pralobhanamAM paDIne te prANAte paNa anIti Acarato nathI ane tenA khAtAvahImAM leza paNa gaDabaDagoTALA nathI, tevA prAmANika vyApArIonA keTalIkavAra amaladAro ke ophIsaro copaDAe tapAsatA nathI, ane kayAreka acAnaka dukAnamAM AvI caDyA hoya to e salAma bharIne ravAnA thaI jAya, dhananA lobhe Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 maMgalAcaraNa duniyAmAM badhI viDaMbanA UbhI thaI che ane ati lobhane kAraNe mAnavIne dhoLA upara kALuM citraNa karavuM paDe che. bAghavaibhava karatAM AMtara vaibhavanuM mUlya jabbaradasta mAnavI Dabala copaDA banAvavA jAya paNa temAM tene Tambala keTalI paDe che, ane pApa eTalI badhI bhayaMkara cIja che ke, jema jema jIvanamAM teno rasa poSAto jAya tema tema cikaNuM loha jevAM kamathI AtmA levAto jAya che. have khoTAnuM sAcuM karavuM eTale mAnavIne temAM rasa keTalo poSavo paDe ! zubhamAM rasa poSAya to puNya prakRtino utkRSTa baMdha paDe. paNa ekalo azubhamAM rasa poSAto hoya eTale azubhano ja tIvra baMdha paDe. pApa karma evI bhayaMkara cIja che ke anItinA rastethI mAnavI bhale karoDo kamAI jAya, chatAM tene hRdayanI zakti maLatI nathI. jyAre juo tyAre tenA hRdayamAM zAtine badale saMtApa ja hoya che. alpa dhanI hoya chatAM nIti nyAya ane prAmANikatAthI cAlanAro hoya to te jIvanamAM anupama zAntine anubhavato hoya che. duniyAmAM bAhya vaibhava karatAM paNa aMtara bhavanuM mUlyAMkana jabbaradasta hoya che. kSamA, namratA, saraLatA, nilabhatA, satya, saMtoSa samyam jJAna darzana cAritra Adi je Atmika guNa che te ja kharo AMtara vaibhava che, temAMno eka paNa guNa jIvanamAM aMze paNa pragaTelo Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 127 na hoya, ane dhana dolatanA bAhya zaibhavanI dRSTie bhale karoDapati paNa kema nathI hoto chatAM AMtara vaibhavanI apekSAe jJAnIe tevAne kaMgAla kahyo che. bAhya vaibhavanI apekSAe te saMpattinA zikhare beThelo che paNa AMtara vaibhavanI dRSTie te taddana daridra che. AtmAmAM samyaktva jJAna darzanAdi anaMtA guNa che. te badhA guNo pragaTe to to AtmA paramAtmA banI jAya. anaMtA guNomAMthI eka samyakatvaguNa pragaTe ane te paNa je kSAyikabhAve pragaTa to to AtmA kRtyakRtya thaI jAya ! A kALe kSAyikabhAva che nahIM, kSAyopathamika bhAve paNa samyaktva pragaTe to e AtmA dhanya dhanya banI jAya ! guNanA AMzika pragaTIkaraNamAM paNa anupama zAMti AtmAno ekAda guNa aMze pragaTe to e AtmA anupama sukha zAntine anubhavI zake. to je siddha bhagavaMtonA anaMtAnaMta guNa kSAyikabhAve pragaTelA che te siddha bhagavaMtono AnaMda ane anaMta avyAbAdha sukha kevA prakAranuM haze ! prati samaye teo anaMta avyAbAdha sukhane anubhavI rahyA che. anaMta jJAnIo paNa siddha bhagavaMtonA sukhane jJAnanA baLe jANI zake paNa kahI na zake. bhASA vagaNamAM to jeTaluM AvatuM haze teTaluM ja AvavAnuM.-- * Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 maMgalAcaraNa samyatva e ja AtmAno kharo sAthI sabhyazraddhAna e samyakatvano viSaya che. zraddhAna samyam thAya eTale jJAna paNa samyagU thaI jAya, ane cAritrane paNa paraMparAe samyam zraddhAna ane samyaga jJAna kheMcI lAve. A guNo jenAmAM aMze paNa pragaTelA hoya te Arthika dRSTie game teTalo kamajora hoya chatAM AMtara dRSTie te mahAvaibhavazALI che. zama savegAdi samyakatvanA pariNAmavALo raMka hoya to paNa te rAjA samAna che. ane samyakatvanA pariNAma vagarano rAjA hoya to te raMka samAna che. bhavobhavamAM samyaktva eja AtmAno kharo sAthI che. ane mithyA zraddhAnurUpa je mithyAtva che, te ja AtmAno kadaramAM kaTTara zatru che. karaNI pAra utaraNa A rIte AMtara vaibhavanuM svarUpa jene samajAyuM te jIva dhana vaibhavAdi bAhya vaibhavamAM rAce nahIM. pachI e mATe anIti, anyAya, vizvAsaghAta jevAM pApa to te Acare ja zeno ? te to sArI rIte samajato hoya che ke, je vaibhavAdi mATe Aje pApa AcaravAmAM Ave che te vaibhavAdi kSaNabhaMgUra ane nAzavaMta che. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 129 mRtyunA samaye dhana hobhavAdi ahiMne ahiM rahI jAya che. ane tenI pAchaLa mAnavI je pApa Acare che, te bhavAMtaramAM sAthe jAya che. ane te pApa bhavobhavamAM jIvane dukha ApanArAM hoya che. dhana jamInamAM dATI rAkheluM hoya ke pachI beMkamAM sepha DIpojhITamAM mUkI rAkheluM hoya, jyAM rAkhyuM haze tyAMnuM tyAM ja rahevAnuM che. karoDo lAkho bhegA karyA haze paNa Akhira "duniyA do dina kA melA, saba calA calIka khelA saMga cale nA eka adhelA !" A be lITImAM evuM rahasya mUkeluM che ke, bhalabhalA dhanAlyono bhrama dUra thaI jAya. mAnavI meLave ja jAya che paNa tene e bhAna nathI ke, eka di meLaveluM badhuM mUkIne javAnuM che, ane te di tene koI pAra nahIM utAre. mAtra ucca karaNI karI haze to te jarUra pAra utAraze. ane kahevata paNa che ke "aMte karaNI pAra utarANuM. nara je ucca karazuM kare to saMta kabIra lakhe che ke, "nara ko nArAyaNa hoya" ucca karaNanA prabhAve nara nara maTIne nArAyaNa bane che. pazu kI to paniyA bhaI, nara kA kachu na hoya / nara jo karaNI kare, to narakA nArAyaNa hoya // pazu mRtyune pAmI jAya toye pAchaLathI tenA cAmaDAnI mojaDI bane che. arthAta sUrtI bane che. jene kAThIyAvADI bhASAmAM kAMTArakhA paNa kahevAmAM Ave che. jyAre Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 maMgalAcaraNa manuSya mRtyune pAmyA bAda tenA mRta zarIranI koI cIja banatI nathI ane tenuM mRta zarIra kazA upayogamAM paNa AvatuM nathI. chatAM hamaNAM ja kahI gayA tema nara je ucca karazuM kare to mahAna ucca padavIne pAmI zake che. jIvadayA, zIlatrata, tapa, saMyama, supAtra dAna, enuM pAlana e ja mahAna ucca karaNI kahevAya. tevI karaNa karanAra jIvane durgatino bhaya raheto nathI, ane sagati tevA AtmAonI rAha jue ! sva dayAmAM ja svanuM rakSaNa AtmAne pApanA bhArathI lAdavo nahIM. bhAre vastu pANImAM nAkhavAmAM Ave to jema nIce jAya tema pApanA bhArathI ladAyelo AtmA paNa bhava samudranA taLiye jAya che. sva AtmAnI jenAmAM dayA hoya te ja sva AtmAnuM rakSaNa karI zake. para dayA paNa jarUra karavAnI, paNa sva dayAno viSaya to tethI paNa ghaNuM mahattvano che. jenAmAM sva dayA na hoya tenAmAM para dayA hoI zake nahIM. gAyonAM ghaNane ahAra cAravA laI janAro govALa jema hiMsaka pazuothI tenuM rakSaNa kare tema kAma krodha rAgadeSAdi aMdaranA bhAva zatruothI AtmAnuM rakSaNa karavAnuM che. aMdaranA bhAva zatruo ja AtmAnA jJAna darzanAdi bhAva prANano ghAta karanArA che. sva dayAnA viSayane samajanArA ja A rIte sva AtmAnuM rakSaNa karI zake. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 131 kuMbhArane kayAreka gadheDAnI dayA Ave teTalI paNa mAnavIne sva AtmAnI dayA AvatI nathI kuMbhAra jevA kuMbhArane kyAreka gadheDA upara bahu vadhAre paDato bhAra ladAI gayo hoya ane ati bhArane lIdhe gadheDo rastAmAM vAraMvAra paDI AkhaDI jato hoya to dayA AvI jAya che. ane tene aphasosa paNa thAya ke are meM A bicArA abola prANI upara ATalo badho bhAra lAdayo te ThIka na karyuM. jyAre Aje bhAva dayAnA svarUpathI anabhijJa mAnavIne teTalI paNa sva AtmAnI dayA nathI ! tene e rItano aphasosa paNa nathI thato ke arara ? huM mArA AtmAne prati samaye karmanA asahya bhArathI lAdI rahyo chuM, paNa e karmonA vipAka bhogavavAno vakhata Avaze tyAre mArI hAlata zuM thaze ? - pApa AcaravAmAM jIve bhUla mAtra be ghaDInI karI hoya, paNa tenA vipAka hajAro lAkho ne karoDo varSa sudhI ane keTalIkavAra bhAvonAbhavo sudhI jIvane bhogavavA paDe che. mATe pApa AcaravAnI to vAta bAju para rahI, paNa jIve jo sva hita sAdhavuM hoya to teno paDachAyo paNa levA jevo nathI. nizalya, nikaSAya ane nirvera AtmAnI guNazreNI uttarottara vRddhine pAme AtmAne niSpApa, niHzalya, nivaira ane niHsaMga Ak Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maoNMgalAcaraNa banAvavAmAM Ave to uttarottara tenI guNazreNI vRddhine ja pAmatI rahevAnI. niHzalya, niHkaSAya ane nivaira banelo AtmA thoDuM paNa tapa karaze ane thoDI paNa dharma pravRtti karaze chatAM tenu phaLa tene anaMta gaNuM maLaze. ane manamAM zalya rAkhIne lakSmaNA sAdhvInI jema gameteTaluM duSkara tapa karaze chatAM te aphaLa jaze. sUyagaDAMga sUtramAM to tyAM sudhI lakhyu che ke : 132 jaiviyaNigase kisecare, jai viyabhuMjiya mAsamaMtaso / jeihamAyAimijjai, AgaMtAgambhAya NaMsato 11 eTale ke nagna zarIre jaMgalamAM ekAkI raheto hoya, mAsakSamaNane pAraNe annagrahaNa karato hoya, chatAM manamAM jo mAyA zalya rahI gayeluM hoya arthAta manamAM koI paNa prakAranuM zalya rAkhI game teTaluM duSkara tapa karato hoya, chatAM tene anaMtIvAra garbhAvAsamAM javuM paDaze. ane manamAMthI zalya kADhIne tevuM duSkara tapa athavA potAnI zakti anusAra paNa jo karavAmAM Ave to jIva te ja bhave vA trIje bhave athavA chevaTe sAtame ke AThame bhave janmamaraNanA duHkhono aMta karI nAkhe che. bhAvazalya bhavobhava mATe duHkhadAyaka zalyanuM pApa e ati bhayaMkara pApa che. gharabAra choDI denArA paNa keTalIkavAra aMdaranA zalyano tyAga karI Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa zakatA nathI. eTale pachI tevA jIvo karaNInA vAstavika Lane pAmI zakatA nathI. pagamAM kAMTo ke kAca vAgI jAya te to dravya zalya che ane te na nIkaLe tyAM sudhI pIDA kare, paNu mithyAtva zalya, niyANu zalya athavA mAyA zalya e bhAvazalya che ane te bhavobhava mATe duHkhadAyaka che. mATe te zalyanA pApathI athavA aDhAre pApasthAnakothI DaratA rahevuM te mahAna sadguNa che. pApathI DaratA rahevuM temAM leza paNu kAyaratA nathI. kAyaratA pApa AcaravAmAM che. 133 ! sohaMjahA khuDDumigAcaraMtA dUrecaraMti parisaMkamANA / evaM tu mahAvi samikva dhammaM, dUreNapAvaM parivajjaejjA / / siMhanA vasavATavALA jaMgalanA pradezamAM haraNa paNa vasatAM hoya che, ane te haraNa jaM galamAM cAro caravAnI jharaNAnAM pANI pIvA vagerenI badhI pravRtti karatAM hoya che, paNa manamAM siMhano bhaya rAkhI ne ane jyAM siMha vicaratA hoya tenAthI dUradUranA pradezamAM te vicaratAM hoya che. tevIja rIte dharmonA rahasyane jANanArA buddhimAna purUSo paNa hRdayamAM pApano Dara rAkhIne vyApAra vANijyAdinI badhI pravRttio karatA hoya che. ATalI paNa yogyatA mAnavImAM AvI jAya to tene kano baMdha paDe paNa tIvra khaMdha na paDe. ane vajAnA lepa jevAM karmo te na AMdhe. jyAre manamAM pApano Dara rAkhyA vinA edhaDakapaNe pApa AcaravAthI kano aMdha kayAreka tIvra to ThIka paNa tIvratara ane tIvratama paDI jAya che ane te karma udayamAM AvatAM du:kha paNa evAM tIvra ' Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 bhogavavAM paDe che ke ghaNA lAMbA kALa sudhI teno kayAMya kinAro ke Aro Avato nathI, ane phrI sadgatimAM janma levAno jhaTa vAro lAgato nathI. uttama madhyama ane adhama moMgalAcaraNa rAjadaMDabhayAtpApaM, nAcaratyadhamojanaH 1 paraloka bhayAt madhya svabhAvAdeva cottamaH // A gAthAmAM mAnavanA traNa prakAra lakhelA che. rAjada'DanA bhayathI jeo pApa na karatA hoya tevAne adhama kahyA ane paralokanA bhayathI pApa na karatA hoya tevAne madhyama kahyA ane svabhAvathI ja pApa na AcaratA hoya tevAne uttama kahyA che. rAIDanA bhayathI jeo pApa na karatA hoya tevAne ema lAge ke polIsa adhikArI vagere amaladAro hamaNAM ApaNA hAthamAM che, badhAnAM khIssAM tara karelAM che, hamaNAM ApaNuM koI nAma le tema nathI. eTale pachI tevA manuSyo nirbhika manIne pApa AcaratA hoya che. kAraNa ke temane pApano bhaya na hato, je bhaya hato te rAjada'Dano hato. rAjyamAM paNa saDo AvA manuSyothI pese che. duniyAmAM moTe bhAge vAtAvaraNa eTalu badhu bagaDI gayuM che ke, lAMca ke ruzavata vinA koI kAma thatuM nathI. temAM doSita kone TharAvavA ! e samajAtuM nathI ! vicAravAmAM Ave to adhikArI ke vyApArI ane doSita che. adhikArI ke vyApArI banne pramANika hoya tyAM Avo saDo pesavAno koI savAla ja Ubho Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 135 thato nathI. ane tevA prAmANika purUSo paNa duniyAmAM che. bahuratnA vasuMdharA che, kAMI dharatI vAMjhaNI nathI. je mAnavIne evo Dara raheto hoya ke, huM pApa karIza to paralokamAM kaTuka phaLa mAre bhogavavA paDaze. pApa zarUAtamAM ja madhura hoya che, vipAkamAM ati dArUNa hoya che. tevA manuSyone madhyama kahyA ane zrIpAla rAjA ane sudarzana zeThanI jema je manuSyonA svabhAvamAM ja pApa nathI tevAne uttama kahyA che. caMdananA svabhAvamAM ja sugaMdha che. tene chedo ke bhedo athavA bALo te sugaMdha ja phelAvaze, tema je manuSyanA svabhAvamAM ja satya ane zIlanI sugaMdha bharI che te manuSyanA jIvanamAMthI cAre bAju khuzabo ja chUTavAnI che. jyAM jIvanamAM duSkarmanI durvAsanA ja nathI, tyAM badabo chUTavAnuM to kAMI kAraNa ja rahetuM nathI. sudarzana zeTha ane zrIpAla mahArAjA jevA pUrvakALamAM thaI gayelA mahApurUSo potAnA saguNanI suvAsa evI to mahekAvI gayA che ke, Aja paryata temanA jIvananI suvAsathI vAtAvaraNa madhamadhatuM rahyuM che. temane thaI gaye hajAro ne lAkho varSo thavA chatAM Aja paryata sUryodaya pahelAM te mahApurUSonAM nAma levAya che ane levAtAM raheze. basa AnuM nAma ja dhanya jIvana kahevAya. jyAre pApa karmanI durvAsanAthI khadabadatA manuSyo jIvatA hovA chatAM marelA jevA hoya che. hamaNAM ja ullekha karI gayA tevA mahAna purUSo mRtyune pAmI gayelA hovA chatAM temanA zubha nAma darekanA mukhA hovAthI jANe jIvatA jevA ja che mATe jemanA svabhAvamAM Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 maMgalAcaraNa ja pApa na hoya tevA ja purUSone uttama kahyA che. are ! keTalAka to evA paNa hoya che ke jeo rAjadaMDanA bhaya ne paNa ghoLIne pI jatA hoya che ane jIvanamAM tIvratara pApa AcaratA hoya che. temane koI kahe ke are ! tame AvA pApanA dhaMdhA karo cho sarakAra tamane pakaDIne kayAMka jelamAM besADI deze ? tyAM teo kahe ke bhale sarakAra jelamAM besADaze paNa roTalA to khAvA Apazene ! roTalA to sarakArane ApavA ja paDavAnA che to jelamAM jalasA karIzuM ! AvA manuSyone adhamAdhama koTInA kahyA che. paraloka viSe zaMkA rAkhavI nahIM ane rahetI hoya toe tIvra pApa AcaravA nahIM .saMdigdhepi pareloke tyAjyamevAzubhaM budhaiH / . yadinasti tataH kisyAt asticennAstiko hataH / / - jJAnI purUSoe to tyAM sudhImAM vidhAno karelAM che ke, paraloka viSe bilakula zaMkA rAkhavAnI nathI. chatAM koI karmanA udaye rahetI hoya to paNa paMDita purUSoe azubha evA pApa kamono parityAga karI devo joIe. je manuSyoe A bhavamAM dukAna karyA hoya ane puNya upArjana karIne paralokamAM gayA ane paraloka na nIkaLyuM to, jeo puNya upArjana karIne paralokamAM gaelA che temanuM zuM bagaDavAnuM che ? ane rakhe paraloka nIkaLI paDayuM to jeo ghosatighora pApa bAMdhIne Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 137. paralokamAM gayA haze temanA to bhukkAja bolI javAnA che. mATe paraloka to che ne che ja. temAM zaMkA karavI te mithyAtvano udaya kahevAya chatAM zikhAmaNa keTalI sarasa ApI ke bhAI ! tane zaMkA rahetI hoya to paNa tuM duSkamano parityAga karI deje. nahIM to khera nathI ke tuM bhavAMtaramAM kyAMya Ubho rahI zake ? kayAMno kayAM durgatimAM pheMkAI jaIza. pharI anaMta kALe mahA musIbate pAchAM sadagatinAM dvAra khulaze. mATe tuM paMDita ho athavA tArAmAM thoDI paNa subuddhi hoya to tuM pApathI Darato raheje. - - :.. ! daSTa ane adaSTa pApo . keTalAka dRSTa pApo hoya che ane keTalAka adRSTa pApa hoya che. dekhItuM nukazAna karatA hoya te duSTa pApa kahevAya. jema ke corI, jArI, jugAra ramavuM vagere samagra jagatamAM prasiddha pApo che, ane dekhItuM tatkAlika nukazAna karanArA che. corI ane jArInuM pApa sevanArAone A lokamAM rAjasattA taraphathI vadha baMdhana vagere aneka kaSTo bhogavavA paDe che, ane paralokamAM to tevA jIvo durgatinA adhikArI bane che. ' jyAre madirApAna mAMsa bhakSaNa vagere pApo adRSTa nukazAna karanArA che. jo ke madirApAna mahApApa che. tevA manuSyonI A lokamAM paNa Ijajata rahetI nathI. ane mAMsa bhakSaNa karavuM te paNa mahApApa che. Aje duniyAmAM mAMsAhAra vadhyo eTale rojIMdo saMhAra paNa eTaluM badho vadhI paDyo Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 maMgalAcaraNa ~ ke, hajAro ane lAkho mUka prANIone pratidina mRtyune ghATa utArI devAmAM Ave che. manuSyo je mAMsAhAra tyAga karIne sAtvika bhojana letA thaI jAya to hajAro lAkho abola prANIone jIvita dAna maLe. mAMsAhAra vagere pApo evA che ke, atyAre dekhItuM nukazAna bhale dRSTipathamAM na paNa Ave eTale rAjasattA taraphathI koI prakAranuM kaSTa mAthe na paDe, paNa tevA jIvone karmasattA to choDavAnI ja nathI. bhavobhavamAM tevA jIvone durgatinA dArUNa duHkha bhogavavAM ja paDaze. jo ke dArU pInArA che ane mAMsa bhakSaNa karanArA manuSyone A lokamAM paNa zArIrika ane mAnasika aneka kaSTa bhogavavAM ja paDe che. zarAba pIvAthI aneka doSo UbhA thAya che. ane tevA zarAbI manuSyo zarAbanA nazAmAM ne nazAmAM kyAreka evo anartha karI bese che ke duniyAmAM to ThIka paNa potAnA svajanone paNa moM batAvI zaktA nathI. mATe mAMsAhAra, madirApAna vagere. pApo bhale adRSTa phaLa ApanArA kahevAtA hoya, eTale ke adRSTa upadravanA hetu kahevAtA chatAM te paNa trividha pariharavA yogya che. tevAM pApo sevanArA paralokamAM to durgatinA adhikArI bane che chatAM A lokamAM paNa mAMsAhArI ane zarAbI manuSyone aneka kaSTa veThavAM paDe che. suktanA bhaMDAra gupta rAkho ane bApa jAhera karo puNyanAM kAryo manuSyo jagajAhera kastA hoya che, Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 139 ? ja kahevAya tene ane karelAM pApone DhAMkatA hoya che, eTale tene gupta rAkhavAnA prayAso karatA hoya che. jyAre kharI rIte sukRtanA bhaMDAra gupta rAkhavA joIe ane karelAM pApa koI yogya gItArtha maha. purUSonI AgaLa jAhera karI devA joIe. pApo sevavA ane pAchA chupAvavA e to mahA aparAdha kahevAya. vRkSanAM mULa UMDA hoya ane jema tene prati varSa phaLa Ave tema sukRtanAM mULa paNa je UMDA jAya to paraMparAe mokSarUpI. amRtaphaLa Ave. ekAda sukRta paNa aMdaranA caDatA pariNAmathI karyuM hoya, to zAlibhadranI jema jIva anaMtI puNyarAzIno bhAgI bane. ane paraMparAe mukti sukha meLavavAno saubhAgI bane. pariNAmamAM amRta ane pariNAmamAM jhera je kRtanAM mULa caDatAM pariNAma te ja sakRtano prANa che. kAraNa ke saMpUrNa kriyAno yoga hovA chatAM zubha pariNAmano je abhAva hoya to mokSanI siddhi thatI nathI. zAstrakAra mahApurUSonA vidhAna pramANe sarva jIvo anaMtIvAra raiveyakamAM utpanna tha cUkelA che, ane raiveyakamAM asaMpUrNa sAdhu kiyAvALA jIvo utpanna thaI zaktA nathI. A uparathI siddha thAya che ke, anaMtIvAra saMpUrNa kriyAno yoga thavA chatAM samyaktvAdi zubha pariNAmanA abhAvamAM jIvano mokSa thaI zakto nathI. bhale paMcamahAvrata pALIne navamA saiveyaka- sudhI jAya, paNa samyakatvanA abhAvamAM pAMca anuttara vimAnamAM paNa jaI zake nahIM, to mokSe javAnI to vAta jyAM rahI?- A uparathI samajI levuM Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 maMgalAcaraNa ke, zama saMvegAdi samyaktvanAM pariNAma e zI cIja che ane zAstromAM tenuM keTaluM mahatva aMkAyelu che. teTalAthI kriyAyoganu paNa kama mahatva nathI. samyak ane kriyAyoga banneno sumeLa thAya eTale sonAmAM sugaMdha jevo sumeLa kahevAya. samyaktva sahitAeva, zuddhA dAnAdikA kriyA / samyaktva sahitanI dAnAdika kriyAone jJAnIoe zuddha kriyA kahI che. ane tevI zuddha kriyAmAM rata khanelo jIva khIjA jIvonI apekSAe asaMkhyAta guNI adhika nirjarA sAdhatAM sAdhatAM paraMparAe sarva karmono kSaya karIne akSaya padane prApta karI le che. samyakRtvanI vAta AgaLa karIne dharma kriyAo choDI devAnI hotI nadhI. sAmAyika pratikramaNa supAtre dAna vrata paccakkhANa vagere kriyA choDI denArAonI to sthiti evI karUNa thAya che ke je zabdomAM paNa lAvI zakAya nahIM ! che? zubha pariNAma jema mokSapada prAptimAM mukhya kAraNarUpa tema azubha pariNAma kaMdhamAM mukhya kAraNarUpa che. ane bAhya parigrahAdika azubha pariNAmanA kAraNabhUta hovAthI karmabaMdhanA para para kAraNarUpa che. pUjyapAda AcArya bhagavaMta haribhadrAcAryajI dharmabiMdu zAstramAM kuramAve che ke : azubha pariNAma evahIM pradhAnaM, baMdhakAraNaM tadaMgatayAtu bAhyamiti Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 141. A sutranuM rahasya ApaNe hamaNAMja samajAvI gayAAgaLa vadhIne pharamAve che ke : tadabhAve bAhyAdalpa baMdhabhAvAditi je aMdaranAM pariNAma vidhvaMsa na hoya to bAhya hiMsAdikathI baMdha paDe kharo paNa alpa baMdha paDe che. ane temAM tIrthakara bhagavAnanA vacananuM pramANa che. dAkhalA tarIke svayaMbhUramaNa samudramAM eka hajAra jejana zarIra pramANuvALA. asaMsI malyo hoya che. ane te niraMtara samudrane DoLanArA ane pUrva karoDanA AyuSyavALA hoya che. teTalA AyuSyamAM keTalAya matsyonuM bhakSaNa karyuM hoya che, chatAM te matsya mRtyu. pAmIne pahelI narake jAya che. ane taMddalIyo. matsya ke jenuM AyuSya phakta aMtamuhUrta pramANu hoya che. tenuM zarIra cokhAnA dANA jeTaluM ja hoya che, ane teTalA AyuSyanA kALamAM teNe koI paNa matsyanuM bhakSaNa karyuM hotuM nathI. mahA mAsyanI AMkhanI pAMpaNamAM teno janma thayo hoya che. hajAra jejana zarIra pramANavALA mahAmasyanA peTamAM keTalAya nAnA malyo jatA hoya che ane keTalAka pAchA jIvatAne jIvatA bahAra nIkaLI jatA hoya che. AMkhanI pAMpaNamAM beThelA taMdUlIyA matsyanA adhyavasAyo te samaye eTalA badhA vidhvaMsa hoya che ke, A mahAmasyanI jagyAe je huM houM to AmAMthI eka paNa matsyane mArA peTamAMthI jIvato bahAra na javA dauM ane badhAnuM kAcI, Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 maMgalAcaraNa kAkaDInI mAphaka bhakSaNa karI jauM. AvA vidhvaMsa pariNAmane lIdhe te taMdalIyo matsya mAtra be ghaDInAM AyuSyane puruM karIne sAtamI narakamAM cAlyo jAya che. mATe vidhvaMsa pariNAma te ja baMdhanuM mukhya kAraNa che ane zuddha pariNAma te mokSanuM mukhya kAraNa che. vyavahAranaya dharmapravRtti para jora Ape che to nizcayanaya aMdaranA pariNAma para vadhAre jora Ape che ?' potAnA pariNAma bagaDavA na devA ane game tevA upasargAdina prasaMge paNa zubha pariNAma TakAvI rAkhavA e ja dhArmika jIvananuM mukhya lakSaNa che, temaja karmanirjarAnuM ane mokSanuM paNa te ja mukhya aMga che. dharmakriyAo aMdaramAM zubha pariNAma pragaTavAmAM mukhya paNe sAhAyaka che. nizcayathI aMdaranAM pariNAma e ja jIvanuM mukhya kArya kSetra che. kAraNa ke pariNAma AtmAmAM utpanna thAya che ane pariNAmI AtmA pote che. ane prati samaye AtmAmAM paryAyo utpanna thatA hovAthI pariNamana paNa cAlu ja hoya che mATe pariNAma pariNamI ane pariNamana nizcayathI traNe abheda che. aMdaranA pariNAma kayAMya bagaDI na jAya te mATe pote potAnA cokIdAra banavAnuM che. saMpattinA rakSaNa mATe cokIdAra jema cokI pahero bhare, tema potAnA pariNAmane TakAvI rAkhavA pote ja potAnA cokIdAra banIne Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 143 cokI pahero bharavAno che. pariNAmanI dhArA TakI rahe to samajavuM ardhuM TakI rahyuM, ane aMdaranI dhArA tUTI gaI to samajavu' ApaNo sukRtano amRtakuMbhaja phUTI gayo ! aMdaranI zreNImAM amRta che ane jhera paNa che, aMdaranI pariNAmanI dhArA azubha hoya to samajavuM temAM halAhala jhera bhayu` che, ane dhArA aMdaranI zubha hoya ane paraparAe aMdaranI zreNImAM zuddhatA AvatI jAya to samajavuM amRtasa bharyAM che. aMdaranI dhArAne TakAvI rAkhanAra ane uttarottara temAM zuddhatA pragaTAvanAra AtmA vikAsane sAdhI AtmAnA pUrNa prakAzane pAme che. veSabhUSAmAM sAdAI ane vicAromAM uccatA rAkho pAMcamo mArgAnusArIno guNa suprasiddhadezAcAranuM pAlana karavuM te che. suprasiddha dezAcAra eTale ziSTa purUSone saMmata ane ghaNA lAMkhA kALathI cAlyo Avato je AcAra te dezAcAra kahI zakAya. potAnI jJAtInA manuSyo temaja dezanA moTA bhAganA manuSyo jevo veSa paridhAna karatA hoya tevo ja veSa dhAraNa karavo. Aje A bhArata dezamAM paNa ghaNA manuSyo paradezI vezabhUSAne apanAvatA thaI gayA che, te kharAbara nathI. tevI vezabhUSAno moha rAkhavAthI svadezanI saMskRtinuM gaurava Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa ghaTe che. vezabhUSAmAM khUba sAdAI ane sughaDatA hovI joIe. udbhaTa. veSano parityAga karavo joIe ane aMdaranA vicAro khUba UMcA rAkhavA joIe. koInA paNa manamAM vikRti pedA thAya tevI vezabhUSA sajavAthI potAnI saMskRtinuM chaDecoka apamAna karavA jevuM thAya che. AjanI duniyAmAM phezana eTalI badhI vadhI gaI che ke, lokonA gharamAM rezana na hoya. to cAlaze paNa phezanebala vastuo to gharamAM pahelI hovI joIe. vezabhUSAmAM sAdAI Ave to khoTA kharcAo upara ghaNo moTo kApa mUkAI jAya. bhojanamAM paNa sAtvikatA vezabhUSAnI jema bhojanamAM paNa sAtviktA hovI joIe. pitRpakSa te kuLa kahevAya ane mAtRpakSa te jJAti kahevAya. athavA jena kuLa te paNa uttama kuLa kahevAya. ucca. kuLa ane ucca jJAtiomAM tAmasika bhojanano moTe bhAge parityAga hoya, eTale tevA kaMdamULAdi tAmasika bhojanano parityAga karI devo joIe. mAMsAhAra to tevA kuLomAM ane jJAtimAM hoya ja nahIM, ane te viSe uparanA vivecanamAM ghaNuM kahevAI gayuM che eTale vizeSa kahevAnuM rahetuM nathI. vezabhUSA ane bhojana vagere saMbaMdhI dezAcAranuM jo ullaMghana karavAmAM Ave to dezanA rahevAsI janasamUhanI sAthe ane potAnA jJAtijano sAthe paNa virodha thAya ane temAMthI kalyANa thavAne badale akalyANa ja thAya. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 15 mRtyu pAmanAranI pAchaLa rovAkUTavAnA rivAje nAbuda karavAnI jarUra A koI saMbaMdhI mRtyu pAme eTale rovAkUTavAnA rivAjo A dezamAM ghaNI jagyAe hoya che. tevA rivAjo dezAcAra mAnIne pALavAnA hotA nathI. kharI rIte tevA rivAjono tyAga karavo joIe. anaMtane mAge je sidhAvI gayA teo , game teTaluM rUdana kare kAMI pAchA pharavAnA nathI, to pachI temanI pAchaLa rUdana karavAno artha zo che ? mRtyune pAmanAranI pAchaLa saMtApa karavAthI zoka vadhe che, ane zokamAMthI ArtadhyAna janma pAme che. ArtadhyAna karavAthI kyAreka tiryaMca gatinA AyuSyano baMdha paDI jAya che. mATe rovAkUTavAnA rivAje je koI jJAtiomAM hoya te bilakula rAkhavA jevA nathI. tevA rivAjo baMdha karIne je koI sagA saMbaMdhIo ghera besavA Ave temanA hAthamAM ekaeka mALA pakaDAvI devI ane kahI devuM ke, rovAkuTavAnA rItarivAje amoe kADhI nAkhyA che. mATe Apa mRtyune pAmanAranI AtmazAnti nimitte paramAtmAnA nAmanI ekaeka mALA jarUra pheravo. A rivAja dareka jagyAe ane pratyeka kuTuomAM pravarte to vAtAvaraNa keTaluM badhuM zuddha bane ! mRtyu zarIranuM, nahIM ke AtmAnuM mRtyu pAmanAra vyaktinI pAchaLa rUdana karavAmAM Ave che, paNa eTaluM vicAravAmAM nathI AvatuM ke mRtyu konuM thayuM che ? Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 maMgalAcaraNa AtmA to ajarAmara che, te to kyAre paNa mRtyune pAmato nathI. zarIranI sAthe AtmAno je saMyoga hato teno viyoga thayo. basa Ane ja lokamAM mRtyu kahevAmAM Ave che. jeno saMyoga teno to viyoga thavAno ja che. AtmA saMyogika vastu che ja nahIM. AtmA svAbhAvika tatva hovAthI anAdi anaMta che, te to A zarIramAMthI nIkaLIne bIjA zarIramAM dAkhala thayo. teNe to bhADAnI koTaDI badalI, to pachI rovAnuM konA mATe ? AtmA zAzvata ane anAdi anaMta tatva che, chatAM jemane samyagU jJAna nathI tevA manuSyo ja mRtyunA prasaMgane zokanuM nimitta banAvI kalpAMta karatA hoya che. kharI rIte to teo paNa moTe bhAge potAnA svArthane ja rotA hoya che. je gayo te to AvavAno ja nathI, ema to manamAM sau samajatA hoya che, paNa svArtha cIja evI che ke, ekavAra bhalabhalAne DhIlA karI nAkhe. jyAre jJAnI purUSo potAnA putrapautrAdine mRtyunA prasaMgane paNa zokanuM kAraNa na banAvatAM vairAgyanuM nimitta banAve che. ISTanA viyoganA prasaMgane vairAgyamAM vALI le te ja kharo jJAnI. eka potAno AtmA ane AtmAnA jJAna darzanAdi guNo teno viyoga kayAre paNa thavAno nathI. viyoganA prasaMgane vairAgyabhAvamAM vALe te ja kharo jJAnI bAkI sarvArthasiddha vimAnanAM sukhone paNa jJAnIe Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 17 zAzvata kahyA nathI. tevA tetrIsa sAgaropamanI sthitivALA devalokanAM sukhone paNa jJAnIe anitya kahyA che. jIvane anaMtIvAra devalokanAM sukhono viyoga thaI cUkyo che. jo ke sarvArthasiddha vimAnavAsI devo to ekAvanArI hoya che. A to anya devalokanAM sukhonI apekSAe vAta che. mATe kharI jJAnadRSTi e ja che ke viyoganA prasaMgane vairAgyamAM vALI dharmadhyAnamAM vizeSa prakAre manane lagADI devuM. paNa rokakaLamAM jarAe paDavuM nahIM. ane tevA rivAje dezamAM kayAMka kyAMka cAlatA hoya toye te prasiddha dezAcAramAM gaNavAnA nathI. nIti, nyAya, veSabhUSA, sAtvika bhojana, vyasanAdino tyAga, bhakSAbhakSano viveka ane ktavyapAlana e ja suprasiddha dezAcAra kahI zakAya. mArgAnusArI purUSa tevA dezAcAranuM ullaMghana na kare. A pAMcamAM guNaparanuM vivecana puruM thayuM. * Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 maMgalAcaraNa paranindA mahApApa mArganusArInA pAMtrIsa bolaparanI vyAkhyAmAM pAMca guNapara vizada vivecana karI gayA. have AgaLanA guNopara vivecana karavAmAM Avaze ! atyAra sudhI pratyeka guNapara vistRta vivecana karyuM che. have jarA TUMkAvIne vivecana karavAmAM Avaze. jethI badhA guNo paranuM vivecana puruM thaI jAya. kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcAryajI pharamAve che ke : avarNavAdi nakvApi, raajaadissuvishesstH| koInA paNa avarNavAda na bolavA. avarNavAda eTale paranindA. paranindA e mahApApa che. nindA ane vikathA e taddana viparita dizA che. tevI viparita dizAmAM cAlanAro mAnava dhArelA sthAne kayAMthI pahoMcI zakavAno che. pUrva dezanA tIthanI yAtrAe javuM hoya to ugamaNuM cAlavuM joIe tenA badale AthamaNo bhAge to kyAMthI sametazikhara ke pAvApurI jevA mahAna tIthanI yAtrAno lAbha meLavI zakavAno che ! tema nindA ke vikathA e jIvanI anAdinI nabaLI cAla che. tevI cAla upara cAlanAro mAnavI ugamaNA javAne badale AthamaNuM doTa mUkI rahyo che. te game teTalI dharmakriyAo ane tAjapAdi kare paNa muktidhAmamAM pahoMcI zakavAno nathI. ane te jIva saMyamayAtrAnA paNa vAstavika phaLane pAmI. zakavAno nathI. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAMgalAcaraNa nindAnI kucAla hoya tyAM tapayiA phoka tapa ane saMyamayAtrAnuM vAstavika phaLa meLavavuM hoya to sauthI pahelAM jIve anAdinI nabaLI cAla badalavI joIe. jIva kiyA anuSThAnAdi badhuM kare che, paNa cAla badalato nathI. koI manuSya davA le che, auSadhInuM sevana kare che paNa kupathyanI cAla choDato nathI, to davA ke auSadhI tene zuM phAyado karaze ? kupaccano tyAga karIne jo pathya rAkhe to ja auSadhI ke rasAyaNanA sevanathI tene guNa thAya. evI paNa bhasmo Ave che ke, tenuM sevana karanAra jo pazca na rAkhe to AkhA zarIramAM phUTI nIkaLe. tevI rIte dharma kiyA karanAra paNa nindA, vikathA ane cugalI khAvA rUpa anAdinI nabaLI cAla na badale to kriyA vikiyA rUpe pariName. pU. upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAje soLamA pApasthAnakanI sajajhAyamAM lakhyuM che ke : jehane nindAnI DhAla che tapa kriyA tasa phoka, deva kilibaSi te upaje e kula rokA roka. - je manuSyamAM nindAnI kucAla che tenI tapa kriyA koka che. te jIva mRtyune pAmIne bhavAntaramAM kilbiSi devanikAyamAM utpanna thAya che je halakA detra kahevAya che. jema manuSyomAM caMDAla vagere hoya che tema devanikAyamAM kilbiSi Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 maMgalAcaraNa deva te halakA deva kahevAya. mATe dharmakriyAnuM vAstavika phaLa. meLavavuM hoya to manuSyoe paranindAno parityAga karI devo. nindakane ghaNA kALa paryaMta bhavamAM bhaTakavuM paDe che. dikSita anelA sAdhuomAM paNa jo nindAno doSa hoya to teo game tevu' ugra cAritra pALatA hovA chatAM ghaNA lAMbA kALa paryaMta saMsAramAM paribhramaNa karavuM paDe che. dR hAM ta kusumapura nagaramAM koI zreSThI rahetA hatA ane temane tyAM ugra vihAra karIne AvelA ati duSkara tapa karanArA ane cAritranA pAlanamAM khUba kaDakAI rAkhanArA sAdhuo zeThanA makAnamAM nIcenA bhAgamAM vasatInI yAcanA karIne utaryAM. ane zeThanA makAnamAM uparanA bhAgamAM cAritranI pAlanAmAM zithila chatAM guNAnurAgI evA koI sAdhu utaryAM. nIce utarelA sAdhu bahu kaDaka eTale hajAro loko temanA danAthe AvavA lAgyA ane vyAkhyAna vANIno lAbha levA lAgyA. vyAkhyAnamAM to tattvajJAnanI ane tapatyAgavairAgyanI UMcI UMcI vAto sabhaLAve ane vyAkhyAna zivAyanA TAImamAM je koI temanI pAse Ave tenI AgaLa upara utarelA sAdhunI nindA ja karyA kare. zeThane paNa kahe ke, "Ane tame kayAM utAro Apyo ! e to Avo ne tevo che, enAmAM tapatyAga jevuM kAMI nathI." kAraNa ke tapa tyAgano jANe temaNe ja Theko rAkhyo hato. Aje paNa ghaNI jagyAe AvI vicAradhArA saMbhaLAya che. keTalAka zrAvakone paNa khoLatAM Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 151 sAMbhaLyA che ke ame je samudAyanA sAdhuone mAnIe chIe emanAmAM je tapatyAga che, tevo bIje jovA nahI maLe. paNa temaNe samajavuM joIe ke jaina sAdhu je sAdhupaNAnuM sAMgopAMga pAlana karatA hoya ane paMcamahAvrata barAbara pALatA hoya to temanA tapatyAgamAM ane anya samudAyanA sAdhuonA tapatyAgamAM zo phera paDavAno che ! paMcamahAvratanuM pAlana e ja to sAdhu jIvananI apUrva sAdhanA che. bAhyatapanI dRSTie koI vizeSa tapa karatA hoya, koI zakti anusAra karatA hoya paNa teTalAthI ema na kahI zakAya ke A samudAyamAM ja tapa tyAga vizeSa che. ane bIjA samudAyomAM emanA mukAbale kAMI nathI. mArgamAM sthita dareka sAdhuonA paMcamahAvrata paMcasamiti ane triguNirUpa cAritranI anumodanA karavI joIe. zeThane tyAM upara je sAdhu utarelA te jarA zithila hatA. paNa pUrepUrA guNAnurAgI hatA. jeTalA temanA darzanArthe upara jatA te darekanI AgaLa nIce utarelA sAdhuonI bhUri bhUri anumodanA karatA ! koI kahe ke nIcenA sAdhu tamArI peTa bharIne nindA kare che, to tene pratyuttaramAM teo ema ja kahetA ke huM doSothI bharelo chuM, teo mArA viSe je kAMI kahe che te yathAtathya che. ane huM te doSomAMthI chuTavAno mAro prayatna cAlu rAkhIza. nIce utarelA mahApurUSo mArA mATe dIvAdAMDI rUpa che. thoDA samaya bAda teo ane vihAra karI gayA. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara maMgalAcaraNa pachI te ja gAmamAM kevaLI bhagavAna padhAryA. A ghaNuM lAMbA samayanI vAta che. kevaLI bhagavAne dezanA saMbhaLAvI. dezanAvidhi samApta thayA bAda zeThe kevaLI bhagavAnane vinayapUrvaka prazna kayo ke, prabho ! thoDA samaya pahelAM be mahAtmA mAre ghera birAjamAna thayelA. meM temane vasatIsthAna ApeluM. banene upara nIce rAkhelA. temAM nIce utarelA teo cAritra pAlanamAM bahu kaDaka hatA ane upara je utarelA te jarA zithila jaNAtA hatA. prabhu ! te bannemAM parita saMsArI koNa ? eTale ke alpa saMsArI koNa ? kevaLI bhagavAne pratyuttara Apyo ke upara utarelA alpa saMsArI hatA ane nIce utarelA bahula saMsArI hatA. zeTha ane zrotAjano A pratyuttara sAMbhaLIne vicAramAM paDI gayA. tenuM kAraNa darzAvatAM kevaLI bhagavAne kahyuM ke : daMbhI eka nindA kare suNe saMtAjI, - bIjo dhare guNa rAga | pahelAne bhava dustara kahyo suNo saMtAjI, bIjAne vaLI tAga guNavaMtAjI | - nIce utarelA kriyAmAM bahu custa hatA paNa daMbha sevanArA ane niMdaka vRttinA hatA. upara je utarelA te kiyAmAM thoDA hIna chatAM guNAnurAgI hatA. mATe te alpa saMsArI vahelA mokSe pahoMcI javAnA, ane nIce utarelA kriyAmAM custa hovA chatAM daMbhI ane niMdaka hovAthI temanA mATe saMsAra sAgara ati dustara kahyo. temane ghaNA lAMbA Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 153 kALa paryata bhavamAM bhaTakavuM paDaze. A dRSTAMta sAMbhaLIne guNAnurAgI banaze te aMte vItarAgI banaze. ekalI bAhya pravRtti uparathI dharmane mApI na zakAya. bAhya pravRtti ghaNI UMcI lAge paNa aMdaranI pariNatI dUSita hoya to ekalI bAhya pravRttimAtrathI dharma thaI jato nathI. jema pravRtti UMcI hoya tema aMdaranI pariNAmanI dhArA paNa utkRSTa hoya to samajavuM ke te jIva nitya caDate guNaThANe che. adiH kalyANakArA pU. dharmadAsagaNa upadezamALAzAstramAM tyAM sudhI pharamAve che ke : paraparivAyamaIyo, dUsaivayaNehi jehihiMparaM / tete pAvaidose, paraparivAi ia apiccho / - - pArakA avarNavAda bolanAro manuSya je je vacana vaDe bIjAne doSita TharAve che te te doSo te pote pAme che. eTalAmATe paraparivAdI purUSa adazanIya che. arthAta paranindA karanAranuM mukha paNa jovA lAyaka nathI. tevA nirdakone jJAnIe adi kalyANakarA kahyA che. nindaka ane kRpaNanuM kayAMka savAranA samaye mukha jevAI na jAya te mATe loko purato khyAla rAkhe che, kAraNa ke teo samajatA hoya che ke kayAMka AvAnuM mukha jevAI jAya to be vAgyA sudhI roTalA bheganahIM thaIe. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 maMgalAcaraNa nindA ane gaha sva AtmAnI hoya paranI nahI hiMsA, asatya, cauryakarmAdi pApane AcaranArA manuSyo to pApIja hoya che. jyAre tevA pApInI paNa nindA karanArane mahApApI kahyo che, kAraNa ke pApInI paNa nindA karanAro manuSya nirarthaka pApano bhAgI bane che. hA, pApIne badale pApane ja jo nindavAmAM ane te paNa potAnA pApone nindavAmAM Ave to te nindA paNa mahAlAbhanuM kAraNa thAya. nindA e moTakuM dUSaNa che. paNa paranindAne badale svanindA jo karavAmAM Ave to te moTAmAM moTo saguNa che. game tevo pApI hoya to paNa te nindAne pAtra nathI. te bhAvadayAne pAtra jarUra che. nindAne pAtra cauda rAjalokamAM jo koI paNa hoya to te kevaLa potAno AtmA che. anaMtA doSo jyAM ApaNAmAM bharyA hoya tyAM bIjAnI nindA karavAno ApaNane paravAno koNe Apyo ? pratidina pratikramaNamAM ApaNe bolatA hoIe chIe "nirdoSa na maLyA harirasa " mane lAgelAM pApakamoMnI Atma sAkSIe nindA ane gurU sAkSIe gaha karavApUrvaka pApa karmonA bhArathI ladAyelA mArA AtmAne trividha vosirAvuM chuM. eTale te te pApakamone trividha sirAvuM chuM. AtmAne sirAvavAno nathI hoto, AtmAne to jagADavAno hoya che ke, pApa kamone vosirAvyA pachI pharI pAcho te pApa kamoMnA sevanamAM paDI na jAya. pratikramaNamAM potAne lAgelA doSonI nindA ane Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 1papa gaha karavAmAM Ave che. rAgadevanA pariNAmathI baMdhAelAM je pApo che te te pApakamanI gurU samakSa AlocanA karanAro ane te te pApakamone AtmasAkSIe nindanAra zrAvaka tatkALa kamone haNI nAkhe che. A rahasyane spaSTa karanArI gAthA A rahI vaMdittA sUtramAM. AloaMto a nidaMto, khippaMhaNai susaavo| nindA, gaha ane AlocanA e to karmakSaya mATenA rAmabANa upAyo che. mATe sva AtmAnI nindA karanAra, goM karanAra ane pApano pazcAtApa karanAro jIva ghaNuM ja alpa samayamAM sva Atmahita sAdhI le che. kaSAyayukta ane IrSyALu niraMtara duHkhI pU. dharmadAsagaNuM upadezamALAzAstramAM pharamAve che ke : paraparivAyaM giehai, aTThamayavirallaNesayA ramai / Dajhjhaiya parasirIe, sakasAo dukhkhio niccaM // je pArakA avarNavAda bolato rahe che, jAti, kuLa, rUpa, baLa, aizvaryAdi AThe prakAranA madathI je madonmatta banyo rahe che, bIjAnI saMpatti joIne je manamAM baLato. rahe che ane je kaSAyukta che te jIva niraMtara dukhiyo jANavo. keTalAko bIjAnI lakSmI joIne baLe te evA baLe ke te dahADe TI. bI. lAgu paDe pramoda bhAvanAnuM sthAna Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 maMgalAcaraNa jyAre IrSyA le che tyAre aMdaranI hRdayanI bhUmikA evI to baLIne bhAThA jevI thaI jAya che ke, temAM pachI dharmabhAvanAnA aMkuro phUTI ja zakatA nathI. mitrI, pramoda, kArUNya ane mAdhyastha e cAre bhAvanAo dhArmika jIvanamAM ghaNuM mahatvanuM . sthAna dharAve che. cAre bhAvanAo para amArA taraphathI bahAra paDelA "rasAdhirAja pustakamAM amoe khUba vistRta vivecana kareluM che. eTale A pustakamAM te upara vistArathI vivecana karyuM nathI, ahiM to eTaluMja prastuta che ke parArivAdi ane IrSALu jIvone jJAnIe niraMtara duHkhI kahyA che. tevA jIvo svane paNa AMtarika AnaMdane anubhavI zakatA nathI. bIjAne duHkhe duHkhI thavuM e sajjanatA che, paNa bIjAnA sukhe duHkhI thavuM e to eka prakAranI bhayaMkara durjanatA che. bIjAnA duHkhamAM sahabhAgI thavuM e paNa sajajanatA che. paNa bIjAnA sukhamAM bhAga paDAvavAnI IcchA rAkhavI te barAbara na kahevAya. sAmo sukhI mANasa ja saune potAnA sukhamAM sahabhAgI banAve te tene hRdayanI vizALatA kahevAya. ane tenI ghaNI UMcI sajjanatA kahevAya. mATe duHkhI pratye hRdayamAM dayA rAkhavI ane sukhI pratye hRdayamAM ucca bhAvanA rAkhavI e ja jIvananI kharI mahAnatA kahevAya. ane temAM sukhI paNa je dharmane raste hoya to sonAmAM sugaMdha kahevAya. ane sukhI sukhamAM chakI jaIne jo dharmane bhUlI jAya to samajavuM tenuM sukha be divasanI cAMdanI svarUpa che. kahevata paNa che ke "do dinakI cAMdanI phira aMdherI rAta " basa Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 157 tevIja rIte dharmane bhUlelo mAnavI bhale be divasa sukha bhogavI le, paNa te tenA sukho paNa be divasanI cAMdanI svarUpa ja che. aMte te anaMtAnaMta duHkhanI paraMparAmAM paTakAI javAno ja. svazlAghA ane paranindAthI nIca gotrakarmano baMdha pU. dharmadAsagaNuM lakhe che ke : suThuviujjavamANaM, paMcevariti rittayaMsamaNaM / mautha ghanatA, nimovasthA karAyA tapa saMyamanA mArgamAM khUba sArI rIte udyamazIla banelA zramaNane paNa pAMca dAvo evA bhayaMkara che ke taddana guNa rahita karI nAkhe che. eTale ke tene guNa bhaMDArane lUMTIne tene taddana khAlI karI nAkhe che. te pAMca doSomAM pahelo doSa AtmalAghA ane te pachInA uttarottara paranindA, jIhAIndriya sparzendriya ane kaSAya. temAM AtmakalAghA ane paranindA e to evA mahA bhayaMkara doSo che kebhalabhalAnuM patana karI nAkhe che. bhagavAna umAsvAti prazamarati sUtramAM lakhe che ke : para paribhava parivAdAdAtmotkarSAcca badhyate karma / nIcargotraM pratibhavamaneka bhavakoTi durmocam // Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 maMgalAcaraNuM bIjAno parAbhava karavAthI ane svalAghA karavAthI arthAt potAno utkarSa karavAthI vIsakoTAkoTI sAgaropamanI utkRSTa sthitivALuM nIca gotrakarma baMdhAya che. te karma pachI aneka bhave udayamAM Ave che, ane karoDo bhave paNa jIvano temAMthI chuTakAro thato nathI. nIca gotrakarmanA udaye jIvane halakAmAM halakA kahevAtA gotra ane kuLomAM bhavobhavamAM utpanna thavuM paDe che. eTalA mATe uttama madhyama ke jaghanya kahevAtA koI paNa manuSyonA avarNavAda bolavA nahIM. temAM rAjA, pradhAna, purohita vagere je lokamAM mAnya kahevAtA purUSo hoya tevAnA avarNavAdano vizeSa prakAre tyAga karavo. rAjAdikanA avarNavAda bolavAthI kyAreka tevA purUSono jo kopa vaSe to dhana hAnI thAya, eTaluM ja nahIM prANaghAtano paNa prasaMga Ubho thaI jAya, deza nikAla kare to aneka kaSTo veThavA paDe. mATe nindA sva AtmA zivAya koInI karavAnI nahIM. temAMye rAjA, pradhAna vagere je ghaNu lokamAM pratiSThita ane lokamAnya purUSo hoya tevAonI nindAmAM utaravuM e to sAmethI aneka muzIbatone AmaMtraNa ApavA jevuM che. nindaka ane hiMsaka bannene samAna jevA kahyA che. je vyaktinI ApaNe nindA karatA hoIe te ema jANe ke, sAmo mANasa je tenA moDhe mArI nindA kare che ane mane halako pADe che. eTale tene manane AghAta lAgavAno che. basa koInA paNa hadayane ApaNA taraphathI AghAta pahoMce te Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 158 ja ghora hiMsA che. mATe hiMsAthI jema karma baMdhAya che tema nindA karavAthI paNa kayAreka tIvra karmano baMdha paDI jAya che. keTalIkavAra to manuSyo potAne sArA kahevaDAvavA bIjAne nindatA hoya che. deSa buddhithI bIjAne utArI pADavA ane potAnI pratiSThA vadhAravA bIjAnA avarNavAda bolavA e ja nindA che. paNa A rIte bIjAnI nindA karavAthI koI halakA paDI jatA nathI, ane potAnI kAMI pratiSThA vadhI javAnI nathI. jenuM puNyabaLa tapatuM hoya tene halako pADavAnI duniyAmAM koInI tAkAta nathI. sUryanI sAme dhULa uDADavA jatAM te dhULathI ApaNI ja AMkho bharAvavAnI che. pUMTha pAchaLa koInI vAta karavA karatAM sanmukha vAta karo doSadRSTithI mAnavI nindaka bane che ane guNadRSTithI guNAnurAgI bane che. haMsa dRSTivALA banavuM, kAka dRSTino parityAga karI devo. kAgaDAnI dRSTi nabaLA DhoranA cAMdA upara ja hoya tema doSadRSTivALA manuSyonI dRSTi sAmAnAM chidro upara hoya che. AkhI pRthvIne bhalabhalA rAjAmahArAjA paNa cAmaDAthI maDhI zakatA nathI. jemaNe kAMTAthI bacavuM hoya che te kAMTArakhA paherI le che, tema jeNe doSothI bacavuM hoya teNe potAnA AtmAne bacAvI levo. je tenI paMcAta kare ApaNane zo lAbha thavAno che. koI paNa vyaktine sudhAravA moDhAmoDha kahI devuM te kAMI nindA nathI, te to moTAmAM moTo paramArtha, Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa che. pitA potAnA putrane sudhAravA yogya zikhAmaNa Ape tema yogya jIvane sadupadeza jarUra ApI zakAya. paNa pUMTha pachavADe koInI vAta karavI te yogya nathI. hAthI bharabajAramAMthI pasAra thato hoya tyAre tenI pAchaLa koNa bhase e tame sArI rIte jANo cho, tevI rIte pUMTha pAchaLa koInI nabaLI vAta karatA hoya tevAone paNa te ja upamA ghaTe che. sanmukha. vAta kare te siMha kahevAya. mATe koIne paNa kAMI kahevuM hoya to moDhAmoDha kahI devuM. koI paNa vyakti pachI te duzamana paNa kema nathI hoto, tenI paNa pUMTha pachavADe tene utArI pADavAnI buddhithI bIjAne moDhe nabaLI vAta karavI te savAranA samaye zarIranA pRSTha bhAgamAMthI je kAMI nIkaLe che tenuM bhakSaNa karavA barAbara che. eTalA mATe ja jJAnIe nindakane cotho caMDAla kahyo che. duniyAmAM karma caMDAla hoya che, jAti caMDAla hoya che ane kuLacaMDAla paNa hoya che, jyAre nindaka cotho caMDAla ? mATe nindAnA doSano parityAga karI tIrthaMkarAdi mahApurUSonA guNAnuvAda karavAnI sucAla pADavI ke jethI nindA kuthalI ane vikathA rUpa anAdinI kucAlano parityAga thAya ane jIvane sAcI dizA maLe. tenA phaLa svarUpe sarva duHkhano aMta karI jIva anaMta avyAbAdha sukhano bhoktA bane basa e ja eka mahecchA ! Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 16 gRhasthanuM raheThANu sthAna kevuM hoya ? mArganusArItAnA bolamAM cha bola uparanI vyAkhyA pUrI karI, sAtamuM bole che gRhastha potAnuM raheThANa sthAna kevuM rAkhe ane kevI jagyAe ghara bAMdhe. je aNagAra na banI zake te gharabArI kahevAya. jene gAmamAM ghara na hoya ane sImamAM khetara na hoya te aNagAra kahevAya eTale ke sAdhu kahevAya. tevA aNagAra to jagatamAM virala hoya che. je ke sAcuM dharmamaya jIvana jIvanArA to aNagAra ja che. aNagAra ane teno to beDo pAra ja che. je koI jIvano evo puNyodaya jAge ke gharabAra kuTumbakabIlAno tyAga karIne aNagAra banI jAya tenuM to jIvana ja dhanya banI jAya. bhavasAgara taravA mATeno UMcAmAM UMco e ja mArga che. chatAM badhA jIvo te mArge AvI zaktA nathI. gRhasthAzramamAM rahenArA ghaNA hoya che. tevA AtmAone paNa je yogya mArgadarzana malyuM hoya, to te AtmAo gRhavAsamAM rahIne paNa sarvathI nahIM to chevaTe dezathI paNa dharma ArAdhI zake. gRhastha potAnuM raheThANa bahu jAheramAM na rAkhe - kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcAryajI yogazAstramAM pharamAve anativyaktagupteca, sthAnesu prAnivezmike / aneka nirgamadvAra, vivajita niketana // Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 maMgalAcaraNa gRhastha potAne rahevA mATe je makAna UbhuM kare te bahu jAheramAM paNa na hovuM joIe ane bahu cusa vibhAgamAM paNa na hovu joIe. jo makAna ekadama khulluM hoya eTale ke jAheramAM hoya to AjubAjumAM bIjA makAno na hovAthI kayAreka cora vagere upadrava kare. asAmAjIka tattvothI kayAreka parezAna thavuM paDe. cAre bAjuthI makAna khulluM hoya eTale gharamAM strI bALako vagerene bhaya rahyA ja kare. teo niHzaMkapaNe gharakAmamAM dhyAna ApI zake nahIM ? manamAM laya sattA rahe eTale mana aMdarathI asvastha rahyA kare. manamAM asvasthatA rahe eTale kAmakAjamAM paNa mana lAge nahIM. sukhanA jeTalA prakAra che temAM mananI svasthatA jevuM eke sukha nathI, ane mAnasika asvasthatA jevu' eke duHkha nathI. mana svastha na hoya eTale aMte zarIra paNa asvastha thAya. mananI asara tana para paDe ja. vyAdhinA udayakALamAM paNu mana jo samAdhibhAvamAM rahe to anupama sukha anubhavI zakAya. zarIramAM vyAdhi ane manamAM samAdhi e to koI mahAna jJAnI mATe ja banI zake ! zarIrathI bhinna AtmAnuM jemane bhedajJAna thayeluM hoya tevA purUSo ja azAtAnA kALamAM paNu anupama samatA bhAvamAM potAnA AtmAne rAkhI zake. azAtAnA kALamAM AtmA samatArasamAM jIle eTale thokaba'dha nirA sAdhI zake, ane tenA pramANamAM karmonu adha tene ati alpa paDe, ane te jIva alpa kALamAM adhA karmone khapAvIne niHkarmo ane eTale ke kSINukI ane che. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagalAcaraNa gupta vibhAganu raheThANu paNa gRhasthamATe zobhanIya nahI 163 gRhastha jema ghara bahu jAheramAM na khAMdhe tema bahu gupta vibhAgamAM paNa na bAMdhe. kAraNa ke gupta vibhAgamAM ghara AMdhavAthI ghara cAre khAju khIjA gharothI gherAI jAya. eTale potAnA gharanI zobhA na dekhAya. gharamAM kyAreka agnino upadrava thayo hoya to ekadama bahAra nIkaLI na zakAya. ane tevA samaye potAnuM ane potAnA kuTumbIo vagerenuM temaja dhana saMpattinuM rakSaNa paNa ghaNIja muzkelIthI thaI zake. ati jIsa vibhAgamAM ghara bAMdhavAthI AvI badhI musIbatomAM mukAvavuM paDe. mATe ahu pablikamAM (jAhera) ke bahu prAiveTamAM gRhastha ghara na bAMdhe. pADoza sAro hovo joie jyAM nabaLo pADoza hoya tyAM paNa gRhasthe na rahevu. jyAM agalamagalamAM rahenArA loko nakhanI cAlacalagatavALA hoya tevA vistAramAM ghara khAMdhIne rahevAthI, temano vArtAlApa kAne paDavAthI tevA manuSyonI ceSTAo najare paDavAthI guNI purUSonA guNonI paNa hAnI thAya. chevaTe nakhaLA pADozamAM rahevAthI bALakonA saMskAra agaDe. jyAM vezyAo rahelI hoya, zikArI mANaso vasatA hoya, bhIla, macchImAra, caMDALa, koLI, vAgharI no je pADoza te nabaLo pADoza kahevAya. jyAM tevo pADoza hoya tyAM gRhastha raheThANu sthAna UbhuM na kare. pADoza Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 magalAcaraNa sAro hoya, agalamagalamAM dhArmika mANaso rahetA hoya, jina maMdira, upAzraya vagere najadIkamAM hoya tevA vistAramAM rahevAthI potAno dharma paNa sacavAya. pratidina jinezvara bhagavAnanA danapUjanano apUrva lAbha maLe. najadIkamAM upAzraya hoya eTale gurU bhagavaMtonA danavaMdanano tema ja jinavANInA e zabdo kAne paDavAnA apUrva lAbhano avasara kayAreka maLI zake. tevA mahAna pavitra AlaMbano najadIkamAM hovAthI baccAomAM paNa saMskAra sArA paDe. zarUAtathI jIvanamAM paDelA dhanA saMskAra ja moTI uMmare - pallavita ane che. mATe gRhasthe potAnA dhArmika ane adhyAtmika jIvanane TakAvI rAkhavA ane vikasita karavA raheThANa UbhuM karavAmAM pADozano pahelo khyAla rAkhavAno. gharamAM praveza mATe ma galaDhAra hoya paNa eTalAbadhA dvAra na hoya ke kayAreka amaMgala jevuM thai jAya tema ja gRhasthanu raheThANu aMdara praveza karavAnA ane ahAra nikaLavA mATenA aneka dvArothI rahita hoya. gharamAM vadhAre paDatA javAAvavAnA daravAjA hoya to kayA daravAjethI kyo mANasa ane kayA TAIme gharamAM praveza karI jAya tenI gharanA mAlikane paNu bIjI pravRttimAM joDAyelA hoya to khabara paDe nahIM. ane tevI taka joIne duSTa mANaso gharamAM ghUsI jaine kayAreka gharane ghaNuM moTuM nukazAna pahoMcADI de. gRhasthanA gharamAM vidhavidha prakAranI sukha sAmagrI hoya, rAcaracIluM paNa hoya. sukhI ane sapanna grahastha hoya eTale Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 165 tenA gharanI sajAvaTa paNa anokhI hoya. gharamAM strI ane putra pautra temaja putrIono bahoLo parivAra paNa hoya. have tevA bharyA gharamAM koI guMDA tattvo jevA ajANayA mANaso dharanA ghaNuM daravAjAono lAbha laIne game te rastethI gharamAM pravezI gayA hoya eTale gharanI salAmatI kema rahe ? kayAreka tevA tattvo dhanavaibhavano nAza karI nAkhe, kayAreka gharamAMthI koI ISTa vastunuM apaharaNa paNa karI jAya. mATe gRhasthanuM raheThANa javA AvavAnA aneka dvArothI vivajita hovuM joIe. vAstu zuddhinA lakSaNo gRhastha niyamita ochA dvAravALuM surakSita ghara banAvavuM. ane tevuM ghara paNa je bhUmi vAstunA lakSaNothI yukta hoya eTale je bhUmimAM darbha nAme vanaspati UgatI hoya, azokavRkSa AMbAnA jhADa jevAM vRkSo je bhUmi para UgatAM hoya, mRttikA paNa zreSTha varNa ane gaMdhayukta hoya, jyAM - pRthvInuM khodakAma karatAM pANI paNa svAdiSTa nIkaLatuM hoya, je jamInamAMthI kyAreka nidhAna pragaTa thayuM hoya, je jamIna mATe kayAreka zubha svama AvyuM hoya athavA je sthAnapara ghara bAMdhavAnuM hoya te tarapha jatAM zubha zukana thayA hoya, vAstuzAstrane AdhAre athavA tevA koI nimitta baLathI guNa doSo jANuM zakAyA hoya tevA sthAnamAM rahevAthI gRhasthane uttarottara dhanadhAnyAdinI vRddhi thAya che ane mananI prasannatA paNa sArI rahe che. vahemavALI jagyA hoya, bhUtavyaMtarAdino vAsa hoya to mananI prasannatA rahetI nathI. evI paNa bhAre Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa, jagyAo hoya che jyAM rahevAthI gRhasthone uttarottara vRddhine badale hAnI ja thayA kare ane ghaNuM kaSTo paNa veThavAM paDe. uttarottara hAnI thAya ane kaSTo veThavAM paDe te to kamadayane kAraNe che, chatAM karmodaya thavAmAM dravya kSetrAdi bAhya sAmagrI paNa nimitta bane che, mATe gRhastha yogya AgAramAM rahe to tenuM cita dharmadhyAnamAM paNa barAbara lAge. tenA parivAramAM uttarottara dharmanA saMskAro paDatA rahe ane parivAramAMthI kayAreka koIka aNagAra banIne potAnA AtmAnuM kalyANa karavAnI sAthe AkhA kuTumbano paNa uddhAra kare. - Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa saMga tevo raMga mArgAnusArItAnA pAMtrIsa guNomAM AThamo guNa che sadAcArI ane sarjana evA purUSano saMga karavo. kAraNa ke jevo saMga hoya tevo raMga lAge che. sadAcAra vagaranA je manuSyo hoya tevAonA saMsargamAM AvavuM nahIM. dAkhalA tarIke khala, ThagArA, jAra (anAcAra sevanArA), bhATa, bhAMDa, bhavAyA, naTa Adi halakA manuSyonI sobata karavAthI ApaNAmAM je. kAMI sArA saMskAra hoya te paNa nAza pAme che. AvI sobatamAM rahevAthI manuSya jate dahADe potAnA (Charactor) (kerekaTara) cAritrathI paNa bhraSTa thaI jAya. kahevatamAM paNa kahevAya che ke halakA hoya te halakAno bhAva bhajave ja. bagIcA parathI havA pasAra thaIne AvatI hoya eTale te havAmAM sugaMdha ja AvavAnI ane ukaraDA parathI havA pasAra thaIne AvatI hoya eTale tenI sAthe durgadha ja AvavAnI, tema sArAnI sobatamAM rahIe eTale ApaNuM jIvanamAM sadguNanI suvAsa ja AvavAnI ane durjananI sobatamAM rahIe eTale ApaNuM jIvanamAM paNa durguNanI durgadha ja pasaravAnI che. dharmabindu prakaraNanI TIkAmAM pUrvAcArya mahApurUSoe pharamAvyuM che ke : yadisatsaMganirato bhaviSyasi bhaviSyasi / athAsajjana goSThISu, patiSyasi patiSyasi // . je te satsaMga karavAmAM tatpara thaIza to AbAda Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNya thaI jaIza ane jJAnanI sAthe goSThI karavAne badale durjananI sAthe goSThImAM paDIza to tuM patanane pAmIza. mATe pahelAM to saMga ja karavA jevo nathI. saMga karatAM AtmAnI asaMga dazA atIva zreSTha che, chatAM vacagALAnI sAdhaka dazAmAM saMga karavo ja paDe to satsaMga karavo paNa kusaMga to bhUlecUke nahIM karavo. satasaMga e pArasamaNi jema bola bola karavA karatAM mauna rahevuM e atIva zreSTha che, chatAM mauna na ja rahI zakAya ne bolavuM ja paDe to asatya bhASaNa to na ja karavuM. hita, mita ane pathyakArI evuM satya vacana ja bolavuM. tema asaMga dazA savottama paNa teTalI ucca bhUmikAe na pahoMcyA hoIe tyAM sudhI vacagALAnI sAdhaka avasthAmAM niraMtara satsaMga karatA rahevuM, ane durAcArI evA halakI kakSAnA manuSyono saMga choDI devo e taddana barAbara che. paNa tevAno saMga choDyA pachI sadAcArI ane dharmamaya jIvana jIvanArA guNa purUSonI sobata karavAmAM na Ave to ApaNuM jIvanamAM guNavRddhi kaI rIte thavAnI ? satsaMga e duniyAmAM ghaNI moTI cIja che. satsaMga e pArasamaNi che. loDhAne pArasano saMga thAya to te suvarNa bane che tema game tevo zaTha manuSya paNa satsaMganA prabhAve sudharI jAya che. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ calAcaraNa Hua kSaNanA satsa`gano paNa apUrva mahimA ghorAtighora duSkarmane karanAro manuSya paNa satsaMganA prabhAve pavitra manI prAMte paramAtmapadmane pAmI jAya che. zrImad zaMkarAcAya jI paNa lakhe che ke : kSaNamapisajjana saMgatirekA / bhavati bhavArNava taraNe naukA || eka kSaNamAtrano satsaMga che te bhavasamudramAM naukA samAna che, eTale ke eka kSaNanA satsaMgathI paNa jIva tarI jA : che. AkhA divasamAM pA aDadhI kalAkano paNa manuSyoe aharniza satsa`ga karavo joie. A to eka apekSAe lakhyu che, khAkI ghaNokharo samaya manuSyoe satsaMgamAM ane sArA dhArmika pustakonA svAdhyAyamAM vitAvavo joie. manane navarUM paDavA ja nahIM devuM. kahevata paNa che ke "navarA nakhoda vALe ane mana navaDuM paDe eTale sa'kalpavikalpamAM ja caDI jAya. saMkalpavikalpane lIdhe manamAM nakhaLA vicAro paNa Ave. kayAreka mana AdhyAnamAM paNa paDI jAya. A dhyAnane lIdhe "viSNu khAdhe viSNu bhogave" nAhaka navA karmo baMdhAya, eTale bhavobhavamAM te karmo pAchAM bhogavavAM paDe. ane mana svAdhyAya tathA satsaMgamAM rahe to khoTA vicAro Ave nahIM ane vikalpo Ave to paNa sArA Ave jethI AtmAne nAhaka karma baMdhanA bhAgI khanavuM na paDe, mATe satsaMgano mahimA aparapAra che. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 maMgalAcara satsaMganI jeTalI uttamatA teTalI ja kusaMganI adhamatA jeTalI satsaMganI uttamatA hoya che teTalI ja kusaMganI. adhamatA che. satsaMga choDavo nahIM tema kusaMga karavo nahIM. nabaLAnI sobatamAM paDelA bhalabhalA pAyamAla thaI gayA che. ucca guNaThANunI bhUmikAe pahoMcelA sAdhuo paNa je vadhAre paDato saMsArI manuSyono saMga rAkhe to teo paNa guNaThANAnI bhUmikAthI nIce gabaDI jAya che. pU. upAdhyAya zrI yazovijayajI pharamAve che ke : hota vacana mana capalatA, janake saMga nimitta / janasaMgI hove nahI, tA te muni jagamitta / jana samudAyanA vadhAre paDatA saMgane lIdhe manavacanamAM capaLatA AvatI jAya che. jyAre cAritra e to sthiratArUpa che. eTalA mATe AkhAe jagatanA mitra evA muni bhagavaMto. vadhAre paDatA janasaMgane IcchatA nathI. ane jema bane. tema ni saMga dazAne ja aMdarathI jhaMkhatA hoya che. pratyeka. manuSyoe satsaMgano Adara karavo ane Aloka ane paraloka mATe jeo hitakArI pravRtti karatA hoya tevAno paricaya karavo. jethI ApaNane paNa ApaNuM ubhaya loka sudhAravA aMgenI preraNA maLatI rahe. "A bhava mITho ne para bhava koNe dITho !" AvI mAnyatA to nAstika jevAnI hoya, tyAre ApaNe to AlokanI jema paralokamAM paNa mAnanArA Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa mATe zubha kAryo evA karavA ke, AlokamAM suvAsa phelAvavAnI sAthe paraloka paNa sudhare, ane bhavobhavanuM bhAtuM thaI jAya. upadravavALA makAnano tathA bhayaMkara duSkALa paDyo hoya athavA paracakrano bhaya Ubho thayo hoya tevA dezano jema tyAga karavo paDe, tema duSTa ane durjana manuSyono paNa dUrathI ja tyAga karI devo. 17 gAya dukhaLI hoya toye zukanavaMtI koNa manuSya kevA prakArano che tenuM mApa tenA saMga uparathI nIkaLe che. manuSyanI parIkSA tenA AjubAjunA sarkala uparathI thaI jAya che. jenA mitro dhArmika hoya to samajavuM te manuSya paNa dhArmika rUcivALo che ane mitro dhArmika bhAvanAvALA na hoya ane kevaLa mojazokhamAM paDelA hoya to samajavuM tevAnA saMparkamAM AvanAra pazu tevoja hovo joie. A badhI ghaTanAmAM apavAda to rAkhavAno ja che. saMkSepamAM sAra eTalo ja che ke satsaMganI khalihArI che. gAya game tevI duOLa hoya to paNa musApharIe jatAM mANasane te sAmI maLe eTale tenA zukana ja manAvavAnA che ane gadheDo game tevo vhAITa ane hRSTapuSTa sAmo maLyo hoya toye tenA apazukana ja manAvavAnA che. Aja dRSTAMte koI sadAcArI manuSya pachI bhale alpa dhana vALo hoya chatAM tenuM saMga karavuM te satsaMgamAM ja gaNAvavAno che ane game tevo dhanADhya purUSa hoya paNa tenAmAM sadAcAra na hoya to tevAno saMga te kusaMgamAM ja gaNAvAno che. mATe ApaNA J Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa jIvanamAM saddaguNano vikAsa karavo hoya to sadAcArIno saMga karavo, halakAnI sobatano trividhe tyAga karavo. - 6 cha ta rAjahaMsa mATe kAgaDAnI sobata e saMga kahevAya ke kusaMga kahevAya ? kahevuM ja paDaze ke saMga nahIM paNa te kusaMga ja kahevAya. ane tevA kusaMgane kAraNe rAjahaMsa jevA rAjahaMsanuM kaI rIte mRtyu thayuM che te upara dRSTAMta ghaTAvavAmAM Ave che. mAna sarovarane kAMThe eka haMsa ane haMsalI bane sukhapUrvaka vihAra karatAM hatAM. eTalAmAM mAna sarovara uparathI eka vAyasa (kAgaDo) AkAza mArgethI pasAra thato hato. te vAyasa dUradUranA pradezamAMthI uDDayana karIne Avato hovAthI sudhA lAgavAne lIdhe mAchalAM bhakSaNa karavAnA dhyeyathI AkAza mArgethI nIce sarovaramAM paDe che ane DUbavAnI taiyArImAM che. te ja samaye haMsalI potAnA priyatama haMsanuM dhyAna kheMce che ane kahe che ke, nAtha ! A bicAro vAyasa AkAza mArgethI sarovaramAM paDI gayo che ane DUbI javAnI taiyArImAM che mATe Apa Ane koI paNa bhoge jIvitadAna Apo ! kAraNa ke sajjanonuM jIvana paropakAra mATe ja hoya che. ane nAtha! jIvanano paramasAra paropakAra che. svanuM to sau kare che paNa paranuM karanAra ja parama gatine pAme che. - A to haMsalI haMsane bodha Ape che ! paNa Aje Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa to manuSyomAM paNa paropakAranI bhAvanA rahI nathI. potAno sago bhAI vipattimAM hoya toye ghaNA kahI detA hoya che ke e to enA kama udayamAM AvyA che, temAM ame zuM karI zakIe ? are bhAI ! udayamAM avelAM kama saune bhogavavanAM che, paNa du:khIne dilAso jarUra ApI zakAya ane zakti mujaba tenA duHkhamAM bhAgIdAra paNa banI zakAya. paraMtu A badhuM to mAnavamAM mAnavatA hoya to ja banI zake che.. huMsalInA vacana sAMbhaLIne haMsa sarovaramAMthI kAgaDAne ahAra kADhe che ane tene jIvitadAna Ape che. 173 jIvitadAna ApanAra huMsa tarapha kAgaDAne khuba ja sadbhAva utpanna thAya che. tenA aMtaramAM huMsa tarapha lAgaNInA. ghoDApUra vahevA mAMDe che. jIvitadAna ApavA adla te vAyasa haMsano bhUri bhUri AbhAra mAne che ane huMsane vinave che. ke, Apano mArIpara jo ke anaMta upakAra che, teno badalo huM koTIbhadre paNa vALI zakuM tema nathI, chatAM AjanA divasa pUratA Apa mArA mahemAna khano, ane huM je naMdanavana jevA pradezamAM vihAra karU chu, tyAM Apa mArI sAthe padhAro.. kAgaDAnA bhAvabharyuM AmaMtraNathI huMsa lalacAI jAya che ane huM'salIne kahe che ke, tArI IcchA hoya to ApaNe banne Aje vAyasarAjanA mahemAna banIe. huMsalI kahe che ke, nAtha ! paropakAra karavAmAM vAMdho nathI, mAkI bhUlecUke kusaMga karavA jevo nathI. A Apane AmaMtraNa Ape che paNa dhyAna rAkhajo ke jAta kAgaDAnI che. mATe mArI IcchA virUddha Apa tenI sAthe javuM hoya to jaI zako cho. khAkI huM sAthe Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 maMgalAcaraNa AvavA IcchatI nathI. haMsalInI AvI zikhAmaNa hovA chatAM, haMsa lAgaNIvaza banIne vAyasanI sAthe jAya che ane te vAyasa haMsane naMdanavana jevA ramya pradezamAM laI jAya che. tyAM jaIne vAyasa aneka prakAranA phaLaphUla AdithI haMsanI sarabharA kare che. haMsane potAnA gherA mahemAna mAnIne mahemAnagati kare che. ema karatAM madhyAnha kALa zarU thAya che. garamInI mosama hovAthI bane eka ghaTAdAra vRkSanI DALa upara beThelA che. te ja vRkSanI nIce zikAra karavA nIkaLelo eka rAjavI potAnA sAgarItonI sAthe vizrAMti levA AvI pahoMce che. rAjAnA sevako vRkSanI nIce rAjAnA zayana mATe sukhazaSyA bichAvI de che. ane rAjA paribhramaNano thAka utAravA zayana kare che. teTalAmAM uparathI kAgaDo barAbara rAjAnA moM upara caraka kare che ane rAjA jAgI jAya che. rAjAnA sevako paNa beThA thaI jAya che. nIce jyAM jarAka saMcAra thAya che, tyAM vRkSa uparathI kAgaDo UDI jAya che. rAjAnA sevako bANathI upara beThelA haMsane vIMdhI nAkhe che. ane taraphaDato haMsa vRkSa uparathI nIce paDe che. tyAre rAjA sevakone kahe che ke, A jaMgalanA kAgaDA ? to bahu rUpALA dekhAya che. A zabda sAMbhaLatAM haMsane manamAM mRtyuthI paNa adhika vyathA thAya che ane manamAM vicAre che ke, arara ! A rAjA to mArI jAtane paNa pichAnato nathI, ane taddana UMdhI khatavaNI kare che. chelle maratAM maratAM paNa Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 1lapa potAnI jAta uparanuM kalaMka bhUMsI nAkhavA haMsa rAjAne kahe che ke : nA'haM kAko mahArAja, haMso'haM vimale jle| nIcasaMgaprasaGgana, mRtyureva na saMzayaH // he rAjana ! huM kAgaDo nathI, huM to mAna sarovarane kAMThe vicaranAro rAjahaMsa chuM, paNa nIcanI sobata karavAthI huM mRtyune pAmI rahyo chuM. aMte haMsanA A uddagAra sAMbhaLatAM rAjAno saMzaya bhAMgI jAya che. A dRSTAMta to ATalAthI pUrNa thAya che ane teno upanaya to dRSTAMta ApavA pUrve ja kahI dIdhela che. mATe sArA banavuM hoya to sArAno saMga rAkhaje. kAgaDAnI sobatathI haMsa bicAro mRtyu pAmyo, tema kusaMgathI bhalabhalAno vinAza thAya che. mAnava jIvananI sArthakatA mATe sau satsaMganA -upAsaka bano e ja eka aMtaranI abhilASA ! 0 0 0 0 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa mAtApitroDyapUjaka saMga sadAcArIno karavo e mAganusArItAno AThamo guNa che. tema mAtapitAnA pUjaka banavuM e navamo guNa che. kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcAryajI pharamAve che ke : mAtApitrozcapUjakaH mAtApitAnA pUjaka banavuM eTale "pUnaraMjAvika siMkhyAmA kiyA" traNe kALa mAtApitAne praNAma karavA e ja emanuM pUjana kahevAya. teo gerahAjara hoya, kyAMya bahAragAma gayelA hoya to hRdayamAM temane Aropita karIne praNAma karI levA, athavA gharamAM temano phoTo hoya to phoTAne praNAma karI levuM. mAtApitAne trikALa namana karavAthI mAnavI namrazIla bane che, ane upakArI mAtApitA prati hadayamAM bahumAna jaLavAI rahe che. mAtApitAne namato haze to devagurUne paNa namaze. vinamrabhAvane lIdhe tenAmAM bIjA aneka sadguNono vikAsa thaze. savAre uThatAMveMta mAtApitAne praNAma karavA joIe ane temanA upakAro hadayamAM aharniza saMbhAravA joIe. vinaya prazamathI vihIna manuSyo nirjaLa nadInI jema zobhAne pAmatA nathI teo kAma prasaMge bahAra gayA hoya ne jevA gharamAM Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 197 praveza kare ke tarata UbhA thaI javuM joIe. be pAMca DagalAM sAme levA javuM joIe. temane besavA mATe Asana bichAvI ApavApUrvaka temano vinaya karavo joIe. potAne temanI samIpamAM besavuM hoya to samAna Asane na besatAM nAcale Asane vinamrabhAve besavuM joIe. gurUjanono vinaya karyA vinA jIvanamAM koI paNa prakAranI siddhi saMbhavatI nathI. vinayaguNa sAmAnya guNa nathI, mahAna guNa che. vinaya vairIne paNa vaza kare. vinayaguNanA prabhAve jIva jJAna meLave. jJAnanA prabhAve cAritra pAme. cAritranA prabhAve sarva saMvarane pAmI, jIva paraMparAe mokSapadane prApta karI le che. eTalA mATe sarva kalyANanuM bhAjana vinaya che. gurUjanono vinaya karavAthI jIvanamAM guNagariSThatA Ave che, badhA guNa vinayane AdhIna che ane vinaya te ja karI zake je nagnazIla che. je namra banyo te sarvaguNa saMpanna bane che. mAnavI mUlyavAna alaMkArAdithI tevo zobhato nathI, jevo vinaya guNathI zobhe che. kuLa, rUpa, vacana, yauvana, dhana, vaibhava, aizvaryAdithI saMpanna manuSya paNa je vinaya ane prazamathI vihIna hoya to te nirjaLa nadInI jema zobhAne pAmato nathI. dasa pUrvadhara pUjyapAduM umAsvAtijI prazamarati zAstramAM pharamAve che ke : kularupavacanayauvana, dhanaminezvaryasaMpadapi puMsAm / vinayaprazamavihInA, na zobhate nirjaleva nadiH // mAnavIne game teTalA mitro hoya, te game tevA Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 maMgalAcaraNa sumadhura vacano bolato hoya, ucca kuLamAM janmelo hoya, tenuM yauvana paNa khIlI UTheluM hoya chatAM vinaya ane prazamathI vihIna hoya to tenA jIvananI zI zobhA che ? nadIno paTa game teTalo vizALa hoya paNa paTamAM pANIno pravAha ja na vaheto hoya to nadInI zI zobhA dekhAvAnI che ? mATe jIvanamAM guNa pragaTAvavA hoya to vinIta banavuM. viNao sAsaNe mUlaM, vINIo saMjao bhave / viNayAo vippamukkassa, kao dhammo ko tavo // vinaya e jina zAsananuM mULa che. vinIta che te ja kharo sAdhu che. vinayaguNathI bhraSTa thaelAne dharma kevo ? ane tene vaLI tapa paNa kevuM ? arthAta tene dharma kayAMthI hoya, ane tapa paNa kayAMthI hoya? te to devALIyA kaMpanIno membara kahevAya. jina zAsanamAM tene kayAMya sthAna na maLe. vinaya vivekanA saMskAra vinAnuM zikSaNa zA kAmanuM ? mAtApitA, kaLAcArya, gharanI aMdaranA vaDIlo, e badhA gurUsthAne che. temane traNavAra page lAgavAnuM eTalA mATe lakhyuM ke ema karatAM jIvanamAM namra bhAva Ave. jyAre A kALamAM to trisaMdhya namana vidhi to ThIka paNa savAre uThatAMveMta ekavAra page lAgatAM hoya to e ghaNuM moTI vAta Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa . . kahevAya. eka gAmamAM A vAta nIkaLelI tyAre eka bhAI bolyA, mahArAja ! A jamAnAmAM page lAgavAnI vAta to ThIka paNa A badhA amArA suputro tamArI sAme ja beThelA che. emane eTalA purato upadeza Apo ke amAre temane page lAgavuM na paDe. meM kahyuM, to pachI A kALanA chokarAomAM eNskAra zuM paDyA kahevAya ? game teTaluM zikSaNa meLavavA chatAM vinaya vivekanA saMskAra jIvanamAM na paDyA hoya to zikSaNa zA kAmanuM ? ane tevA saMskAra vihIna saMtAnonI vacce rahevA karatAM zatruMjaya jevA tIrthamAM rahIne tapa karavuM zuM khoTuM ? je ke mAbApanuM paNa kartavya che ke bALakomAM zarUAtathI gaLathuthImAM ja dharmanA saMskAra nAkhavA joIe. je zarUAtathI ja temane dharmanA saMskAra malyA hoya to yuvAnImAM te saMskAro jarUra khIlI UThe, ane teo jarUra vinIta ane namrazIla bane. saMtAno pratyenI je potAnI javAbadArI che te vaDIloe paNa bhUlavI na joIe. paraloka sudhare tevA kAryo karAvavA mAtApitA aMge eTale sudhI kahyuM che ke, apavitra jagyAe temanuM nAma paNa nahIM levuM joIe ane koI temanA avarNavAda bolatuM hoya to tyAM UbhA paNa nahIM rahevuM joIe. sArabhUta evA vastra- alaMkArAdi temane samarpaNa karavA joIe. te te dravyano teo upabhoga kare, te pachI ja pote tevA dravyano upabhoga kare. bhojana paNa pahelAM temane karAve, te pachI pote jame. tema na kare to te anucita Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 maMgalAcaraNa kahevAya. ane temane paraloka sudhare te mATe tIrthayAtrA, supAtradAna dIna anAthAdino uddhAra jevAM dharmanAM zubha kAryo temanA hAthe karAvavA joIe. temane je kAMI aniSTa hoya tevA vyavahArano tyAga karI devo. dAkhalA tarIke temane saTTAnI lAIna pasaMda na hoya to te choDI ja devI. temane je kAmakAja pasaMda na hoya te na ja karavuM. temane mIla kArakhAnA vagere mahAraMbhanAM kayoM pasaMda na hoya ane te kAryone teo dharmavirUddha lekhatA hoya to te kAryo karavA ja nahIM. temane je ISTa hoya temAM pravartavuM. dharmadhyAnamAM teo aMtarAya letA hoya to vinamrabhAve kahevuM ke, Apa dharma pravRttimAM aMtarAya na nAkho, e sivAyanI ApanI dareka AjJA ziromAnya karavA taiyAra chuM. nA mAtApitAnA vittano tIrthamAM vyaya kare tadAsanAdyabhogazca, tIrthetadvittayojanam / temanA AsanAdino pote upabhoga na kare eTaluM ja nahIM temanI je aMgatamUDI hoya teno tIrthakSetramAM athavA sAta sukSetromAM athavA tevA koI paNa sanmAge vyaya kare. je svayaM grahaNa kare to temanA mRtyumAM potAnI anumodanAno prasaMga Ave. vRddha mAtApitA pAse mUDI hoya ane temanAthI tenI mamatA mUkAtI na hoya eTale temanA putro vicAre ke Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 181 have A bahu vRddha thaI gayA, ko paNa ghaNuM bhogave che, have to chUTI jAya to sAruM ! AvuM uparathI bole paNa manamAM vAta bIjI hoya. have to A chUTI jAya to ThIka A vAta to aupacArika thaI. bAkI to A jAya to AmaNe saMgharI rAkheluM jhaTa hAthamAM Ave ! AvA halakA vicAro na AvI jAya eTale pU. haribhadrasUrIzvarajIe yogabindumAM lakhyuM ke temanA vittano tIrthakSetramAM vyaya karavo. mAtAnA agaNita upakAro mAtApitAmAM paNa mAtAnA mahAna upakAro ApaNI para hoya che. eTale "mAtapitrojapUna" e pAThamAM mAtAne paheluM sthAna ApeluM che. manusmRtimAM paNa kahyuM che ke, dasa upAdhyAya barAbara eka AcArya, so AcArya barAbara eka pitA ane hajAra pitA-arAbara eka mAtA, Ama kahIne manusmRtikAre mAtRtva zaktine duniyAmAM ajoDa TharAvI che. nava nava mahinA udaramAM bALakane te dhAraNa kare che. prasava kALanI asahyA vedanA te veThe che. bacapaNamAM bALakano uchera paNa te kare - che. tenA maLamUtra paNa te sApha kare che. have tevI mAtAno anAdara kare tene kudarata kaI rIte sApha kare ? sUkAmAM bALakane poDhADIne bhInAmAM te sUve che, mAtAnA AvA agaNita upakAra ApaNu para hoya che. bhagavatIsUtramAM tyAM sudhI lakhyuM che ke ApaNuM zarIramAM traNa aMgo mAtAnA hoya ane traNa pitAnA hoya che. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa kaiNaMbhaMte, mAi aMgA pannatA goyamA tao mAi aMgA pannatA taMjahA maMsa soNiya matthuluMge gautama svAmI bhagavatIsUtramAM bhagavAna mahAvIra prabhune prazna kare che ke, zarIramAM keTalA aMgo mAtAnA hoya che ? pratyuttaramAM bhagavAna pharamAve che ke, mAMsa, rakta mastakanuM bheju e traNa aMgo ApaNA zarIramAM mAtAnA hoya che ane traNa aMgo pitAnA hoya che. kaiNaM bhaMte pii aMgA pannatA goyamA tao pii aMgA pannatA taMjahA aTThi aTThimijjA kesa maMsa roma na he pitAnA paNa ApaNuM zarIramAM traNa aMgo hoya che. hADakAM majjA keza dADhI roma nakha, A sivAyanA ApaNuM zarIramAM bAkInA badhA aMgaupAMgo mAtApitA bannenA zarIranA pudgalothI banelAM che. have vicAro mAtA pitAnA ApaNIpara keTalA upakAro che ? mATe mAtA, pitA, svAmI ane gurU e traNene zAstrakAra mahApurUSoe dupratikAra kahyA che. temane ApaNe cAmaDAnA jeDA karIne paherAvI daIe to paNa temanA upakArano badalo vALI na zakAya. temAM paNa mAtApitA A bhavanA upakArI che. jyAre paMcamahAvratadhArI gurU bhagavaMto to bhavobhavanA upakArI che. kAraNa ke mAtApitA janmadAtA che. jyAre gurU bhagavaMto dharma dAtA che. tevA Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa upakArInA upakArone bhUlI jAya te chUTaze kayA bhave ? tevA jIvone nirguNI kahyA che. nirguNIno uddhAra thavo bahu kaThIna ? suvinIta suputronuM kartavya gharamAM strI na Ave tyAM sudhI mAtApitAnI sevA kare ane strI gharamAM AvyAbAda tenA mohamAM paDIne mAtApitAnA upakArone bhUlI jAya tevAne to adhama kahyA che. mAbApa gharanuM kAmakAja karatA hoya, chevaTe gharamAM chokarAone sAcavatA hoya tyAM sudhI mAbApane bhaje tevAne madhyama kahyA ane tIrthasvarUpa samajIne AjIvana paryata niHsvArthabhAve sevA kare tevAne uttama kahyA che. Aje to gharamAM zrImatIjInAM pagalAM thAya ke jANe DokarA chokarI gharamAM bhArarUpa ja thaI paDe che. tevA manuSyo mAtApitAnI AMtaraDI ThArIne AzIrvAda zuM levAnA ? ApaNe bhavobhavamAM TharavuM che paNa mAbApanIe AMtaraDI ThAravI nathI tevA manuSyo ze TharavAnA che ? sau jIvone zAtA pamADavAnI jyAM vAta che tyAM upakArI evA mAtApitAne keTalI zAtA pahoMcADavI joIe e Apa manamAM samajI lo. uparamAM adhama, madhyama ane uttamanA traNa prakAra kahyA. temAM trIjA prakAramAM naMbara lagADI mAtApitAne tIrthasvarUpa samajIne temanI sevA karavI e suvinIta evA putronuM parama kartavya che. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa ~~ ~ upadravayukta sthAnano tyAga upadravayukta zata thayo hoya mAga kare. svacakra mAganusArInA dasamA bolamAM kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcAryajI pharamAve che ke : tyajannupaplutaM, sthAnamapravRttazca gahite / upadravayukta je sthAna hoya teno gRhastha tyAga karI de. svacakano bhaya upasthita thayo hoya athavA paracakrano bhaya upasthita thayo hoya tevA sthAnano gRhastha tyAga kare. svacaka eTale potAnA rAjya taraphathI paNa keTalIkavAra upadravo evA mace che ke manuSyane anicchAe paNa potAnuM sthAna choDavuM paDe. jyAM vADa pote ja cIbhaDAM gaLe tyAM phariyAda kayAM noMdhAvavI ? rAjA pote ja parastrI laMpaTa hoya ane tenA sainiko paNa tevA ja raste caDelA hoya, prajAnA mAla ane IjjatanI jyAM salAmatI na hoya tevA svarAjyamAM paNa rahevAno zo artha che ? tevo ja paracakrano bhaya Ubho thayo hoya tyAM paNa salAmatI zI rahevAnI ? paracakranA bhaya to keTalIkavAra evA UbhA thAya che ke AkhA rAjyane tArAja karI nAkhe. ane pachI ADedhaDe lUMTa calAve. temAM pachI jAnamAla ke IjjatanI salAmatI kayAMthI rahe ? rASTra prati vaphAdArI game tevA upadravanA bhaye bhArata choDIne pararASTramAM Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 185 javAnI vAta che ja nahIM. gujarAtamAM bhaya Ubho thayo hoya to mahArASTramAM jAya ane mahArASTramAM bhaya Ubho thayo hoya to ema. pI. mAM jAya. je rASTramAM pote raheto hoya tene to vaphAdAra ja rahevAnu che. pahelAM rajavADAo keTalA hatA ? bhAratamAM gaNataMtranI sthApanA thatAM rajavADAo bhUMsAI gayA. pahelAnA jamAnAmAM koI koI rajavADAomAM paNa kevA julamo gujaratA hatA ? have tevA samaye sthalAMtara na kare to potAnuM sarvasva gumAvavuM paDe. upadravayukta sthAna na choDe to kyAreka sarvanAzano vakhata Ave duSkALa, mahAmArI, ativRSTi, anAvRSTi jevA upadravo paNa bhayaMkara kahevAya. tevA samaye gRhastha sthalAMtara na kare to tenA manamAM asvasthatA vadhI jAya. asvasthatA vadhe eTale zarIranuM svAsthya paNa bagaDe, svAsthya khagaDe eTale badhuM --bagaDe. eTaluM ja nahIM, tevA upadravayukta sthAnamAM rahevAthI upArjana karelA dhama a, ane kAma purUSAno vinAza thAya. A traNeno vinAza thAya eTale gRhasthano Akho bhava magaDe ane tevA vAtAvaraNamAM khIjI navI Avaka na thavAthI ane upArjananAM sAdhano na rahevAthI tema ja dharma purUSAmAM paNa citta na lAgavAthI ubhayaloka agaDyA jevuM thAya, mATe uparokta upadravayukta sthAna gAma nagara deza pramukhano tyAga karI devo te mArgAnusArItAno dazamo khola che. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 maMgalAcaraNu niMdita kAryomAM na pravartavuM mArgAnusArItAnA agIyAramA guNa mujaba niMti kAryomAM gRhastha na pravarte. deza jAti ane kuLanI apekSAe je kAryo varjita hoya tevA niMdita kAryomAM gRhasthe pravRtti karavI nahIM. kAraNa ke tevA kAryo karavA jatAM gRhastha potAnI jJAti ane samAjamAM pAcho paDI jAya che. jema ke madirApAna, jugAra, mAMsa bhakSaNa, parastrI sevana A aSAM kAryo A lokavirUddha to che ja paNa bhaya lokavirUddha che. niMdA anIti cADI cugalI e madhA kAryo to A lokavirUddha che jyAre uparokta kAryo to ubhaya lokavirUddha che. mATe niMti kAryomAM mana vANI ne zarIrane pravartAvavAM nahIM. traNe yogone zubhamAM jarUra pravartAvavA paNu azubhamAM nahIM pravartAvavA. kuLacaMDAla karatAMe kama caMDAla bhayaMkara sAmAnya kuLamAM utpanna thayelA mAnavInA paNa jo AcAra vicAra zuddha hoya to samajavu' te mahAna purUSa che. dharmAMbindu graMthanI TIkAmAM pUrvAcA mahApurUSe pharamAvyuM che ke H na kulaM vRttahInasya, pramANamiti me mati / aMtyeSvapi hi jAtAnAM vRttameva viziSyate / / Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa je purUSa sadAcAra ane vicAra vihIna hoya te game tevA ucca kuLamAM janmelo hoya to paNa tenuM kuLa pramANarUpa nathI. bIjo koI manuSya bhale aMtya jAtimAM utpanna thayelo hoya paNa tenAmAM je sadAcAra hoya to te ghaNuM ja mahAna che. uttama kuLamAM janmelA paNa jIvanamAM hiMsA asatyAdi kukarma AcaratA hoya to te kuLanI apekSAe jaina athavA brAhmaNa hovA chatAM teo karmacaMDALa che, ane kuLathI caMDALa hovA chatAM jIvanamAM ahiMsA, satya, acaurya vagere satakarmane AcaratA hoya to teo kuLanI apekSAe caMDALa hovA chatAM karma jaina kahyA che. kuLacaMDALa karatAM karmacaMDALane bhayaMkara kahyA che. eTalA mATe prANa bhale kaMThe AvI jAya to paNa je niMdita kAryo che te AcaravAM nahIM. ubhaya lokavirUddha kAryo karavAthI ubhaya loka bagaDe. eTaluM ja nahIM bhavo bhava bagaDe che. paropakArAdinAM zubha kAryo ja jIvanamAM karatA rahevuM temAM ja narajanmanI saphaLatA che. vasaMtapura karIne moTuM nagara hatuM. te nagaranA rAjarastA para savAranA samaye koI eka mAtaMgI jaLa chaMTakAva karI rahI hatI. te mAtaMgI mAMsAhArI hatI. eka phATelA cIMtharAmAM mAMsano loco lapeTIne rastA paranA jhADa nIce teNIe te mUkI rAkhelo hato. tenI para mAkhIo baNabaNatI. hatI. rAjarastAnI te saphAI karI rahI-hatI. te kAma patI jAya eTale te jhADa nIce besIne nAstArUpe mAMsanA. Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 189 locAno te upayoga karavAnI hatI. 1 eTalAmAM bhAnudatta nAme nagaranA mAnItA mahAna paMDita nagaranI bahAra nadrI kinAre AvelA maMdiramAM zaMkara bhagavAnanI pUjA karavA nimitte te ja rastethI jaI rahyA hatA. paDitajInA eka hAthamAM nimaLa jaLathI bharelo kaLaza ane bIjA hAthamAM pUjAnI sAmagrI hatI. pelI mAtaMgIne rastApara jaLa chaMTakAva karatI joIne paDitajI vicAramAM paDI gayA ane tene prazna karyo ke tAre A rastApara besIne karyu. evuM pavitra kA karavuM che ke tuM jaLa chaMTakAva karIne bhUminuM zodhana karI rahI che ! tAre to A jagyAe besIne mAMsAhAra jevo apavitra AhAra karavo che, koI pavitra kArya karavuM hoya ne bhUmi zodhana karyu hota to te samajI zakAya tevuM hatuM, paNa tAre tevu koI pavitra kArya karavAnuM che nahIM. to pachI zA mATe jaLa chaTakAva karyAM che. ? pratyuttaramAM mAtaMgIe je kAMI jaNAvyu che te khUba vicAravA yogya che. A ghaTanAno mahAna pa`Dita zrI vIra vijayajI mahArAje pUjAnI DhALamAM kAvyamaya gura girAmAM AbehUba ullekha karyAM che ke : mAMsAhArI mAtaMgI khole maMgalAcaraNa bhAnuprazna dharyAM, jUThA nara paga bhUmi zodhana jaLa chaMTakAva karyAM re mohana mero mugatIse jAI malyo Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 189 pratyuttara e che ke, " paMDitajI ! Ape mane je prazna karyo teno keTalAya jUThAkholA manuSyo A rastethI thaI paNa rahyA kRSita pasAra thaelA che ane pasAra paMDitajI ! tevA jUThA kholA ane khIjA paNa hiMsA cau ka vizvAsaghAta jevA ghorAtighora duSkarma karanArA manuSyonA A bhUmipara paga paDavAthI A bhUminA paramANu dUSita thaI gaelA che tenI zuddhi mATe paMDitajI ! meM A jaLa chaMTakAva karyo che. rakhe te dUSita paramANu aMdaranA mana pariNAma para potAno prabhAva na pADI de eTalA mATe meM A bhUminuM zodhana karyuM che." ane mAtagInI vAta paNa tadna sAcI hatI. kAraNa ke bahAranA paramANuo paNa keTalIkavAra ApaNA mana pariNAmapara asara pADatA hoya che. eTale metarANIe paMDitajIne sacoTa radiyo Apyo kahevAya. vaLI paNa AgaLa vadhIne mAta MgIe kahyuM, "paMDitajI mApha karajo ! amAro to janma ja caMDALanA kuLamAM thayo che. temAM koI amAro aparAdha nathI. amArA janmAMtaranA tevA koI karmano udaya jAgyo hoya to temAM amAro zo upAya che ? krama to sau ne bhogavavAM paDe che. paNa paDitajI jeo ucca kuLamAM janma pAmIne dhorAtighora duSkama karatA hoya tevA to mahA aparAdhane pAtra che. paDitajI ! jemanA karmI hulakAM hoya temane UMcA kema kahI zakAya ? bhale te game tevA UMcA kuLamAM janmyA hoya tethI zuM ? paMDitajI ! halakA kuLamAM janmelA hoya paNa ka jo zreSTha hoya to temane ja UMcA gaNavA joIe." paMDitajI G Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 maMgalAcaraNa A pratyuttara sAMbhaLIne herata pAmI gayA ane keTalIka vAto temaNe potAnA jIvana para laI lIdhI. ane nirNaya karyo ke havethI A moDhethI kayAre paNa paNa jUThuM na bolavuM. mAtaMgIne AvI UMDI samaja badala paMDitajIe dhanyavAda ApyA! ane yArabAda paMDitajI nadI kinAre zaMkara bhagavAnanA maMdIre pahoMcyA. A dRSTAMtano upanaya e che ke prANa kaMThe AvI jAya to paNa manuSyoe niMdita kAya jIvanamAM nahIM karavA joIe. tame paNa dararoja ahiM vyAkhyAnamAM bhegA thAo cho. tamArA ahiMthI uDyA bAda jaLa chaMTAvavAnI to jarUra nahI paDe ne? huM nathI mAnato ahiM upAzrayamAM jUThA bolA bhegA thatA hoya ? jaina kuLamAM janmelA paNa jUThuM bolatA hoya to samajavuM teo jaina kuLane dipAvatA nathI ulaTA lAMchana lagADe che. jema hiMsAno parityAga karavAno che tema asatyano paNa parityAga karavAno che. mithyA bhASaNa karanArA manuSyo jIvanamAM ahiMsAvratanuM paNa pAlana karI zaktA nathI. satya e to sAkSAta bhagavAna che. bhagavAnanI mAphaka satya dharmanI paNa upAsanA karavAnI che. satya ahiMsAnuM pAlana te ja vAstavika jIvana che. mATe niMdita kAyano parityAga karI sau jIvo divya jIvanane jIvanArA bane eja eka mahecchA ! Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 191 Avakane anusAra vyaya gRhasthAzramamAM rahelA gRhasthane dhArmika ane vyAvahArika kAryomAM dhanano vyaya karavo paDe che. paNa te vyaya kaI rIte karavo te aMge kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcAryajI pharamAve che keH vyavamAyocitaM kurvan vessNvittaanusaartH| gRhastha potAnI Avakane anusAra vyaya kare, ane vittane anusAra zarIrapara veSa dhAraNa kare. mArgAnusArInA bAramA ane teramA guNanI vyAkhyA A aDadhA lokamAM saLaMga ApI dIdhI che. sanmArge vyaya karavAno upadeza devAya paNa ghara vecIne tIrtha karavAnuM na kahevAya - pote saMpattino je bhogavaTo kare, AzritonA bharaNa poSaNamAM je kharca thAya, devapUjA atithi satkAra vagere kAryomAM je dravyano kharca thAya te vyaya kahevAya. te te kAryomAM gRhasthane dhanano vyaya karavo paDe che paNa vyaya karavAmAM gRhasthane potAnI Avakano paNa hisAba lagAvavAno rahe. potAne khetIno vyavasAya hoya, athavA pote vyApAra karato hoya, vyAja vagerenI je kAMI potAne AmadAnI hoya tene Avaka kahevAya. teno hisAba rAkhIne gRhastha je vyaya kare to tene ane tene kuTumbane vakhata Ave sivuM na paDe. tIrthayAtrAdi Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 maMgalAcaraNa dharmane mAge vyaya karavAno mahApurUSo jarUra upadeza detA hoya che. eTalAthI koI paNa mahApurUSa ghara vecIne koIne tIrtha karavAnuM kahetA nathI. vyApAra vANijyamAM Avaka ghaNuM thatI hovA chatAM sanmArge jeo kharcatA nathI tevA manuSyo zrIsaMghamAM ke samAjamAM pratiSThA ne pAmatA nathI. ulaTA nindAne pAtra Thare che. gRhasthane potAnA kuTumbIo temaja potAnA Azritono paNa khyAla rAkhavo paDe. dharmabindu prakaraNanI TIkAmAM tyAM sudhI lakhyuM che ke : AyavyayamanAlocya, yastu vaizravaNAyate / acireNaiva kAlena, so'tra vai zravaNAyate / / je manuSya Avakano khyAla rAkhyA vagara paizravaNa-kubera bhaMDArInI jema dhanano vyaya karavA jAya te manuSya alpa samayamAM ja zravaNamAtra puratoja rahI jAya che. arthAt ke te dhanADhya hato, Avo hato ne moTo mahAna lakSAdhipati hato evuM sAMbhaLavA puratuM rahI jAya che. Avaka uparAMta mAnavI vyaya karavA jAya eTale roga jema zarIrane durbaLa karI nAkhe tema vadhAre paDato kharca mAnavIne vyavahAramAM zaktihIna karI nAkhe che. te dahADe tevA kharcALa mAnavIne bhIkha mAgavAno paNa vakhata AvI lAge. khoTI jIvana jarUriyAto para kApa mUkAI jAya to bacata ghaNuM rahe ane anIti na karavI paDe pahelAnA kALamAM manuSyo Avaka hoya te pramANe Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 193 kharca rAkhatA jyAre A kALamAM jeTalo potAne pratimAsa kharca lAgato hoya te mujaba Avaka UbhI karavA jAya che. A kALamAM manuSyoe khoTA kharcA ane jarUriyAto eTalI badhI vadhArI mUkI che ke game teTalI Avaka UbhI karavA jAya toe puruM thAya nahIM. eTale pachI be naMbaranA bhegA karavA paDe che, ane te mATe kALA kAranAmA paNa karavA paDe che. tenA karatAM mahIne traNaso rUpiyAnI AmadAnI hoya to te mujaba ja kharca rAkhavAmAM Ave ane jarUriyAto upara kApa mUkI devAmAM Ave to kALA kAranAmA karavA ja na paDe. Aje gharamAM jAra bAjaro na hoya to ghaDIbhara cAlyuM jaze paNa papha ne pAvaDara vagere phezanebala cIje gharamAM pahelI joIze. cA, dhUmrapAna, sinemA, vezabhUSA vagerenA kharcA keTalA vadhI paDyA che ? e badhA kharcAone pahoMcI vaLavA mAnavIne na karavAnAM kRtyo karavA paDe che. Aje haravApharavAnuM ne TUramAM javAnuM eTaluM badhuM vadhI paDayuM che ke temAM ghaNo durvyaya thato hoya che. sAdAI ane savicAra yukta jIvana hoya to A badhA kharcAo para ghaNo moTo kApa mUkAI jAya. ane paisAno bacAva paNa ghaNo thAya. garIbAI haThAvavI hoya to durvyaya baMda karo te jIvanamAM sAdAI Ave ane vyasanAdino tyAga karI devAmAM Ave to sAmAnya sthitinA manuSyo paNa garIbonA uddhAramAM ane janakalyANadinA kAryomAM zakti anusAra jarUra vyaya karI zake, ane pachI to dezamAM Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 maMgalAcaraNa je bekArI berojagArI ane garIbAInAM jyAM tyAM je na thAya che tenI jagyAe comera AkhAdInAM ane sukhI jIvananAM darzana thavA mAMDe, dhanADhayo durvyaya upara kApa mUke to dezamAM rojIroTIno koI savAla ja nahIM UThe. ezaArAma nATaka sinemA ane nAcagAnAdimAM ja paisAno durvyaya thato rahe to garIbAI zI rIte haThavAnI che ? ane garIbAI na huThe tyAM sudhI daridratAnAM dvAra kayAMthI aMdha thavAnAM che. saMpattinA cAra vibhAga nIti zAstramAM lakhyuM che ke gRhasthoe saMpattinA cAra vibhAga karavA joie. temAM eka bhAga bhaMDAramAM rAkhavo, eka bhAga vyApAramAM joDavo, eka bhAga potAnA upabhogAdimAM vAparavo ane cothA bhAgano sanmAge vyaya karI nAkhavo. keTalAko ema paNa kahe che ke AvakanA be bhAga karavA ane temAMthI kAMIka adhika hisso dhamAM vAparI nAkhavo ane AkInA hissAno upayoga gRhastha potAnI AjIvikA calAvavAmAM ane vyAvahArika kAryomAM jyAM tene ThIka lAge tema kare. manuSyo pahelAthI sa'pattinA aDadhA bhAgano athavA chevaTe cothA bhAgano sanmArge vyaya karatA thaI gayA hota to Aje je daroDo paDe che te paData nahIM ane aNudhArI AtamAM mUkAvu paData nahIM ! A kALamAM saMpattinA cAra vibhAga karavAnI vAta ja Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa rahI nathI. jeTalI mUDI hoya teTalI vyApAramAM rokI rAkhe uparAMta bIjAnA vyAjathI lAvIne paNa vyApAramAM roke, beMkamAMthI paNa vyAje le. potAnI mUDI hoya pacIsathI pacAsa hajAranI ane vyApAra kare aDhI traNa lAkhano, pachI je divase bhAvatAla gabaDI jAya te divase badhuM sApha thaI jAya, ane uparathI mAthe vyAjanuM karja caDatuM jAya, gRhasthoe Avo du:sAhasa nahIM kheDavo joIe, pahelAMnA kALamAM vyApAramAM nukazAnI lAgatI toe bhaMDAramAM eka bhAganuM je dravya anAmata rAkheluM hoya tenA lIdhe AjIvikAne vAMdho nahoto Avato ane cAra bhAga pADavAne lIdhe mUDI salAmata rahI jatI. - A badhI carcA jJAnIoe eTalA mATe karI che ke Avaka uparAMta kharca rAkhavA jAya to mUDI sApha thaI jAya. mUDI sApha thaI jAya eTale gRhasthane AjIvikA kema calAvavI te moTo savAla thaI paDe, eTale pachI mana ArtadhyAnamAM paDI jAya, ane dharmadhyAna badhuM cUkAI jAya. dharmadhyAna cUkAI jAya eTale Akho bhava hArI javAya. mATe Avaka anusAra guhastha je vyaya rAkhe to be paisA sanmArga paNa lagADI zake, dharmadhyAna paNa zAntithI thaI zake ane potAnA A loka ane paralokane paNa sudhArI zake. ane to ja nara janmanA vAstavika phaLane paNa paraMparAe pAmI zake. . Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 magalAcaraNa veSa vittAnusAra mArgAnusArInA teramA guNanI vyAkhyAmAM lakhe che ke gRhastha zarIrapara je veSa dhAraNa kare te paNu vittAnusAra joie. vastra alaMkArAdino bhogavaTo karavAmAM potAnI vaya deza kALa jJAti Adino paNa khyAla rAkhavo joie. ApaNe badhA rahIe chIe bhArata dezamAM to pachI vezabhUSA paNa ApaNA dezane anurUpa hovI joie. svadezamAM rahIne paNa keTalAka manuSyo vezabhUSAmAM videzanu anukaraNa karatA hoya che, te temanA mATe bilakula zobhAspada nathI. paradezI vezabhUSAno moha mUkI devo joIe. eTalu ja nahIM paradezI vastuono paNa moha nahIM rAkhavo joIe. svadezamAM banatI nirdoSa vastuono upayoga karavAthI jIvanamAM paNa nirdoSatA AvavAnI che. vezabhUSAmAM udbhaTatA nahIM hovI joie. pUjyazrI vIravijayajI pUjAnI DhALamAM lakhe che ke : ati bhaTa veSa na paherIere lola, vidharIe malInatA veSa jo, sune sa`sAra zerI visarIre lola. ati udbhaTa veSa zarIrapara dhAraNa nahIM karavo joie, Achakalo veSa tene ubhaTa veSa kahevAmAM Ave che. aDadhA zarIrapara vastra hoya ane zarIranA aDadhA bhAgapara jANe vastra ja na hoya te paNa ulaTa veSa kahevAya. tevA khArIka vastro paNa dhAraNa nahIM karavA ke zarIranA avayavo spaSTa Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa - ~ dekhAtA hoya. A badhA ubhaTa veSanA prakAro che. tevA ubhaTa veSa paheravAthI kayAreka sArA manuSyonAM mana paNa vicalita thaI jAya. vezabhUSA paNa mAnasika vikRtimAM kAraNa bane che. vezabhUSAmAM svacchatA ane sughaDatA hoya to mana pariNAma para tenI ghaNI sArI asara paDe che. AjanA keTalAka yuvako paNa vastro eTalAbadhA kasIne paheratA hoya che ke besavAmAM khyAla na rAkhe to kayAreka phaca detAM phATI jAya. vastromAM nitanavI DijhAIno bahAra paDe che. phezananI to duniyAmAM jANe (Competetion) harIphAI cAlI rahI che. gharamAM rezana na hoya to cAle paNa phezana pahelAM karavA joIe. vidyArthIo paNa phezananA mohamAM keTalIkavAra (Lesson) lesana bhUlI jAya che. zAstrakAro vijJAnusAra veza rAkhavAnuM kahe che, jyAre Aje pATalunanuM kapaDuM levuM hoya to 80 thI 90 rUpiyA vAranuM UMcAmAM UMcuM kapaDuM joIe, temAMe TerelIna, sAsakIna Adi keTalIe jAto nIkaLI paDI che. - gharamAM potAnA vaDilane bhale mahine baso traNaso mAMDa maLatA hoya, paNa potAnA zokha pUrA karyA vinA ne cAle. gharanA vaDilone keTalIkavAra mAthe karja karIne paNa potAnI patni ane putraputrIonA zokha pUrA karavA paDe che. tevA manuSyo kaje nIce keTalIkavAra evA dabAI jAya che ke varSonA varSo sudhI pharI pAchA UbhA thaI zaktA nathI. hA ! potAnI pAse aDhaLaka saMpatti hoya to tene anurUpa veSa rAkhe ! vaibhava anusAra veSa na rAkhe to lokomAM Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 maMgalAcaraNa hAMsI pAtra Thare, eTaluM ja nahIM keTalIkavAra niMdA pAtra bane che. gharamAM aDhaLaka dhana hoya ane malIna veSa paherIne bahAra nIkaLe eTale loko tarata bolavAnA che ke A kevo kaMjusa che ! AnA dedAra to juo ! pote saMpattino upabhoga karato nathI ane sanmArge paNa vyaya karato nathI. khAto nathI ne koIne khAvA deto nathI. atyaMta kRpaNa vRttinA manuSyo dharmadhyAna mATe adhikArI banatA nathI. jeno veSa prasanna hoya te purUSa maMgalamUrti kahevAya ane mAMgalyathI lakSmInI utpatti thAya che. koI mahApurUSe lakhyuM che ke : zrImaMgalAtprabhavati, prAgalbhyAcca pravarddhate / dAkSyAtu kurute mUlaM, saMyamAtpratitiSThati / / lakSamI mAMgalyathI utpanna thAya che ane cAturyathI vRddhi pAme che, kuzaLatAthI mULa uMDA nAkhe che ane saMyamathI pratiSThA pAme che. mATe veSamAM ubhaTatA paNa na joIe ane malInatA paNa na joIe pUjA sAmAyika vagerenAM dhArmika upakaraNa zuddha hovA joIe. malIna veSe pUjA nahIM karavI joIe. kayAreka AzAtanAnuM kAraNa banI jAya. atyaMta zuddha vastro paridhAna karIne pUjA karavI joIe. zuddha upakaraNo bhAvazuddhimAM paNa kAraNa bane che. keTalAka maMdiramAM rAkhelAM upakaraNa paridhAna karIne pUjA karatA hoya che. temAM zuddhi kayAMthI jaLavAya ? aSTaprakArI pUjAnAM UMcAmAM UMcA dravyo gharamAM vasAvIne pUjA karavAmAM Ave to mananI prasannatA Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 199 ora vadhI jAya. mananI prasannatA e ja prabhupUjAnuM vAstavika phaLa che. cittanI prasannatAvinA koI paNa kriyA phaLavatI banatI nathI. te mATe manavacananI jema vastrazuddhi paNa hovI joie. evI rIte veSa vittAnusArataH e teramAM guNunI vyApaka ane vistRta vyAkhyA karavAmAM AvI. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 moMgalAcaraNu buddhinA ATha guNu ane niraMtara dharma zravaNa mArgAnusArInA eka pachI eka je guNu varNavAya che te ghaNAja mahatvanA che. tene mAnavatAnAM sopAna kahIe to te tadna kharAkhara che. jIvanamAM nIti, nyAya, pApabhIrUtAdi guNonA sevanathI jarUra mAnavatAno vikAsa thAya. Aje jIvanamAM mAnavatAnA jyAM darzana durlabha thaI paDyAM che tyAM dhArmikatA ane adhyAtmikatAnI to vAta ja kayAM karavAnI rahI ! jIvanamAM khAra tratAdinuM pAlana ane zakti anusAra vratAdi karavA te dhArmikatA kahevAya. Atma svarUpanI vicAraNA karavI ke huM koNa chuM ? kayAMthI ahIM AvIne utpanna thayo chu ? kayAM javAno chuM ? mArUM kharUM svarUpa zuM che ? A badhI vaLagaNA mane kayA saMbaMdhe vaLagelI che ? tene rAkhuM ke teno trividha tyAga karUM ? A rItanI vicAraNA te Atma tattva aMgenI vicAraNA, ane potAnAM jJAna darzanAdi svarUpamAM ramaNutA karavI te AdhyAtmikatA kahI zakAya, jenA phaLa svarUpe paraparAe jIva anaMta jJAna ne anaMta darzanane pAme te pUrNatA kahI zakAya. paNa mAnavatAno ja vikAsa na thayo hoya to AgaLanI bhUmikAo kayAMthI prApta thavAnI che ? khATale moTI khoTa pAyo ja na maLe. mULamAM ja mULajI kuMvArA hoya tyAM bIjI vAta ja kayAM karavAnI rahI ? Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa mANasAIne sthAne sANasAI Aje to mANasAInuM sthAna sANasAIe lIdhuM che. eka ekane phasAvavAnI vAta tene sANasAI kahevAya. Aje bahAramAM sau pramANikatAnuM borDa lagADe paNa aMdaranuM borDa bIjuM hoya. bahAranuM borDa hoya "pramANikatA amAro mudrAlekha che aMdaranuM borDa hoya "gAnA gAhave AmAM nItimattA kayAMthI rahe ? ane nItimattA na hoya tyAM mAnavatAnAM darzana kayAMthI thavAnAM ? masya gaLAgaLa nyAya samudramAM matsya gaLAgaLa nyAya cAlato hoya che. nAnAM mAchalAMne moTAM mAchalAM gaLI jAya tene matsya gaLAgaLa nyAya kahevAya. tevI rIte duniyAmAM manuSya gaLAgaLa nyAya cAlyo che. zaktizALI manuSyo zaktihInane dabAve ane buddhizALI manuSyo buddhihInane jALamAM phasAve, basa Ane ja manuSya gaLAgaLa nyAya kahevAya. AvI sthitimAM mAnavatAnAM darzana kayAMthI thavAnAM ? zaktihIna mAnavone potAnI zakti anusAra rAhata pahoMcADavAmAM Ave, duHkhI manuSyone duHkhamAMthI mukti apAvavAnA yogya prayAso karavAmAM Ave, zaktizALI manuSyo potAnI zaktino upayoga dubaLonuM rakSaNa karavAmAM kare, buddhizALI manuSyo potAnI buddhino upayoga bIjAne chetaravAmAM nahIM, paNa yogya jIvone abhaya kumAranI jema dharmane raste caDAvavAmAM kare athavA tatvanI vicAraNA karavAmAM Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 magalAcaraNa buddhino upayoga kartA thaI jAya, pachI to mAnavatAno jyAM juo tyAM sukALa vartAI jaze. Aje je mAnavatAno chappanIyo dukALa paDayo che tenI jagyAe sRSTimAM comera mAnavatAnAM saMgaLa gIto gavAtAM haze. mAnavamAM vRttinI jagyAe paramAnI bhAvanA pragaTe eTale dhIme dhIme mAnavatA vikasavA mAMDe ane paraMparAe te mAnava pUrNatAne zikhare pahoMce. svA mauddhika vikAsa sAthe hRdaya vikAsanI paNa jarUra kalikAlasarvaijJa hemacaMdrAcAryajIe mArgAnusArItAnA pAMtrIsa kholanI vyAkhyA karavAmAM mAnavatAnuM sumadhura saMgIta cheDela che. A guNonuM pAlana karanAramAM yogyatA evI pragaTe ke, uttarottara vikAsa sAdhate sAdhate te jIva samyag jJAna darzana ane cAritranI ucca bhUmikAe pahoMcI zake. caudamA ane padaramA guNunI vyAkhyAmAM lakhe che ke H aSTabhirdhIguNairyukta, zRNvAno dharmamanvaham / gRhasthanA sAmAnya gRhasthadharmanI vyAkhyA cAle che temAM lakhe che ke, gRhastha buddhinA ATha guNothI yukta hoya, buddhinA vikAsapara to samagra jIvanano AdhAra eTale buddhinA ATha guNa uparokta gAthAmAM prarUpyA che. jevo buddhino vikAsa tevo ja sAme hRdayano vikAsa eTale sonAmAM sugaMdha. duHkhIne jotAM hRdayamAM dayA ubharAI Ave te hRdayano vikAsa ane tattvArthanI jIvanamAM samyag vicAraNA te buddhino vikAsa Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 23 athavA koIne paNa khoTI salAha na ApatAM sAcI salAha Ape, aneka jIvone dharmane raste caDAve te buddhino vikAsa, zAstronA abhyAsa ane svAdhyAyathI buddhino vikAsa thAya che ane maithyAdi bhAvanAonA ciMtanathI hRdayano vikAsa thAya che. buddhimaLa hoya ane sAme hRdayamaLa na hoya to ekalu buddhimaLa koI kAmanuM nahIM ane anneno sumeLa hoya eTale sonAmAM sugaMdha ! keTalAka manuSyo vyApAramAM anIti karatA hoya che, aneko sAthe vizvAsaghAta karatA hoya che, garIkhonuM zoSaNa karatA hoya che, bhalabhalAne kapaTanI jALamAM phasAvatA hoya che, tevA manuSyo pAse zuM buddhimaLa nahIM hoya ? buddhibaLa to kharUM, paNu sAme hRdayakhaLa nahIM. jo temanA hRdayamAM dayA hota to teo garIbonuM zoSaNa kadApi karata nahIM. anIti, anyAya ane vizvAsaghAta jevAM pApa paNa teo AcarI zakata nahIM. temanA hRdayamAM evI bhAvanA pedA thAta ke, jenI sAthe huM anIti anyAyanAM pApa sevI rahyo chuM te AtmA ane mArA AtmA vacce leza paNa aMtara nathI. jevo mAro AtmA che tevo ja sAmAno AtmA che. sAmAnA AtmAne chetaravo te mArA potAnA AtmAne chetaravA kharAkhara che, mATe koI paNa jIva sAthe mArAthI anItino vyavahAra kema thAya ? khasa Ane ja dilanI duniyA kahevAmAM Ave che. mithyAtvano nAza thAya eTale dilanI duniyAmAM zamasa vegAdi guNono dIvaDo pragaTe ane jJAnAvaraNIno kSayopazama thAya, eTale mauddhika vikAsa uttarottara carama sImAe pahoMce. jJAna ke darzana mA AtmAnA guNo che. A to eka apekSAe vyAkhyA karI che, Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 maMgalAcaraNa dharma kavAnI manamAM IcchA thAya te paNa IcchA yoga buddhinA ATha guNomAM pahelo guNa zuzrUSA ane khIjo guNu zravaNu che. dharma sAMbhaLavAnI IcchA te zuzrUSA. aMdaranI abhirUci vinA dhama sAMbhaLe kharo paNa temAM rasa jAme nahIM. rAjAne UMgha na AvatI hoya eTale purohitane kathA karavAnuM kahe. purohita kathA kare eTale rAjA UMdhI jAya thoDIvAra rAjA hu huM kare ane pachI AMkhamAM niMda bharAvavA mAMDe. zuzrUSA vinA koIne paNa dharma saMbhaLAvavo te rAjA AgaLa kathA karavA kharAkhara che. koI paNa dharma kriyA karavAnI manamAM IcchA pragaTe e paNa icchAyoga che ane jyAM yoga che tyAM siddhi che. zravaNa dhAraNa grahaNa vagere buddhinA guNo zravaNa buddhino khIje guNu che. zravaNa karyApachI gratuNu karavuM te paNa buddhino guNa che. Aje zravaNu to manuSyo khUba kare che paNa zravaNa karyAM pachI grahaNa karavu joie. eka kAnethI sAMbhaLIne khIje kAnethI kADhI nAkhe to zravaNa zI rIte saphaLa nIvaDe ? grahaNa karyAM bAda hRdayamAM dhAraNa karavuM joie, te buddhino cotho guNu thayo. tenA phaLa svarUpe samyagajJAna thAya te vijJAna kahevAya. saMdeha ane viparyAsa rahita je jJAna te vijJAna. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 205 jANelA arthane avalaMbIne bIjA vitaka karavA ane virUddha arthathI vyAvartana karavuM te Uha kahevAya. je artha jANyo hoya tenI ciMtavanA karavI te Uha. gharamAM dhumADo dekhIne agni che tevo nizcaya pahelAM karyo hoya, pachI kayAreka parvata para dhumADo dekhIne vicAra Ave ke yatra yatna dhUmra tatra tatra vanhi jyAM jyAM dhumADo hoya tyAM tyAM agni hoya, basa Ane Uha kahevAmAM Ave che. athavA sAmAnya jJAna te Uha kahevAya, ane vizeSa jJAna te apoha kahevAya. apoha eTale UMDANathI tatva mimAMsA karavI. dAkhalA tarIke koI paNa jIvanI hiMsA karavI e mahApApa. tenAthI tIvra karmano baMdha paDe. tyArabAda UMDANathI ciMtavanA kare ke jIvanI hiMsA karavAthI pApa lAge che, eTale koInuM manathI pratikULa ciMtavavuM te paNa mahApApa che, ane koIne kaTu vacana kahevA te paNa eka prakAranI vAcika hiMsA che ane manathI pratikuLa ciMtavavuM te mAnasika hiMsA che. AvI vicAraNupUrvaka keme kame. hiMsA asatyAdi pApothI viramato jAya te apoha kahevAya. buddhinA sAta guNanI vyAkhyA karavAmAM AvI. AThamAM guNa che tattvajJAna Uha ane apohanA vizeSa prakAranA jJAnathI atyaMta vizuddhivALuM nizcaLa jJAna te tatvajJAna. A padArthanuM svarUpa Ama ja che evuM je nizcaLajJAna te tatvajJAna. zuzruSAdi guNo vaDe jeNe buddhino vikAsa karyo hoya tevo purUSa uttarottara kalyANane sAdhI prate padanirvANane pAme che. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 maMgalAcaraNa paMdaramo guNa aharniza dharmazravaNa paMdaramA guNanI vyAkhyAmAM lakhe che ke dharmanuM zravaNa karavAmAM dareka manuSyoe haMmezA tatpara rahevuM joIe. zAstromAM mahApurUSoe pharamAveluM che ke : soccA jANai kallANaM, soccA jANai pAvagaM / manuSya kalyANano mArga zravaNathI jANe che ane pApa karmane paNa zravaNathI jANe che. puNya pApa bannene zravaNathI jANe che. bannene jANyAbAda je zreyakArI hoya te jIvanamAM Acare eTale ke puNya karma Acare ane pApano parityAga kare, zrAvaka zabdanI vyutpatti jANuM hota to khyAla Avata ke jinavANInuM zravaNa keTaluM mahatvanuM che. "TLoti to AvanA" zAstronuM je zravaNa kare te zrAvaka. Aje reDIyo ghera ghera sau sAMbhaLe che paNa eTalAmAtrathI zrAvaka na kahevAya. jinavANInuM zravaNa kare te zrAvaka kahevAya. apUrva rasAyaNa nidA kuthalI sAMbhaLavAnI paNa keTalAka zrAvaka ane zrAvikAomAM bhayaMkara kuTeva hoya che. tenAthI to karaNInuM phaLa dhovAI jAya che. nindA ne vikathAno tyAga karIne dharmakathA jarUra sAMbhaLavI. temAM ekAMte lAbha che. jinavANInuM zravaNa anerA ullAsathI karavuM joIe. atyaMta sauMdaryavAna tarUNa strIthI Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 27, rU. parivarelo koI juvAna purUSa sumadhura kaMThe gavAtuM strInuM saMgIta jevA ullAsathI sAMbhaLe tethI paNa prabhuvANInA zravaNamAM adhika ullAsa hovo joIe. rohaNyA corane kAne traNa cAra zabdo prabhu mahAvIranA mukhamAMthI nikaLelA paDyA ane te paNa sAMbhaLavAnI buddhie nahotA sAMbhaLyA. tenA pitAe tene pratijJA ApelI hatI ke, ATalAmAM vIraprabhu vicare che. tene vacano tAre kyAre paNa sAMbhaLavA nahIM. chatAM kAMTo pagamAMthI kADhavA jatAM zabdo kAne paDI gayA. teTalA zabdonA zravaNa mAtrathI te jIva tarI gayo. jinavANInuM zravaNa jIva mATe amRtapAna che, ane te eka prakAranuM apUrva rasAyaNa che. tenA sevanathI jIva ajara amara banI jAya che. sukhanI asAratA jene bhAse te ja mahAjJAnI zrAvakane jinavANInA zravaNa vinAno divasa vAMjhi lAge. vIravANInA be vacano kAne na paDyA hoya to Akho divasa zrAvakane nakAmo lAge. pU. dharmadAsagaNue to upadezamALA zAstramAM tevA jIvone ja sakarNa kahyA che jeo aharniza jinavANInuM zravaNa karatA hoya. jinavANanA be zabdo paNa je jIvone kAnamAM na paDayA hoya tevA sakarNa hovA chatAM - vikalendri jevA kahyA che. jinavANIne zravaNa vaDe jemaNe saMsAranuM anaMta duHkhamaya svarUpa jANyuM ane te kAraNathI jeone saMsArapara utkaTa vairAgyabhAva AvI gayo teo ja kharA sakarNa ? saMsAranA duHkho to saunI dRSTimAM bhayaMkara che, paNa jJAnInI dRSTimAM to saMsAranA sukho ati bhayaMkara che. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 maMgalAcaraNa paudgalika sukhonI asAratA na samajAya tyAM sudhI jinavANInuM zravaNu saphaLa na kahevAya. saMsArika sukho kSaNapUratA che, ane tenI pAchaLa du:kha anaMtakALanAM che. mATe bhautika sukhono moha rAkhavo tadna nakAmo che, ane te pariNAme ati duHkhadAyaka che. ATaluM jene samajAI gayu. te mahAjJAnI. satama hRdayamAM zItalatA lAvanAra zravaNa dha bindunI TIkAmAM lakhe che ke : klAMtamupojjhati khedaMtaptaMnirvAti budhyatemUDham / sthiratAmeti vyAkulamupayukta subhASitaMcetaH // pratyeka AtmAo mATe zAstra zravaNa atyaMta lAbhadAyaka che. zravaNu je che te citta aMdarathI udvigna anevu hoya to tenA khetane dUra kare che. mana saMtasa baneluM hoya to zAstra zravaNa aMdaramAM zItalatA pragaTAve che. bhale mUDha kema nathI hoto te paNa zravaNathI khodha pAme che. AkuLavyAkuLa banelA manuSyamAM paNa jinavacananA zravaNanA prabhAve sthiratA AvI jAya che ane pariNAme te anAkuLatAnA anupama sukhane anubhavato thaI jAya che. mATe guNuprAptimAM zAstra zravaNu atyaMta upayogI hovAthI manuSyoe aharniza dharma zravaNa karavu joie. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa ajIrNa bhojanano tyAga ane yogya kALe pathya bhojananuM sevana mArganusArItAnA soLamA ane sattaramA guNa paranA vivecanamAM Ave che ke, zarIra e bhADAnuM ghara che. tenAthI kAma levAnuM eTale zarIrane bhADuM ApavuM paDe. nirdoSa AhArapANathI zarIrane poSaNa ApavuM paDe che, chatAM karelA AhAranuM je pAcana na thAya ane ajIrNa thayuM hoya to bhojanano tyAga karI devo joIe. bhale sAmAnya pAcana thayuM hoya paNa barAbara paripakava thayela na hoya to paNa vaLate di bhojanano parityAga karI devo. kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcAryajI lakhe che ke : ajIrNe bhojana tyAgI, kAle bhoktAca sAtmyataH / - kAraNa ke sarva rogonuM mULa ajIrNa che, ane ajIrNa para je bhojana levAya to zarIramAM aneka rogo lAgu thaI jAya. jAte dahADe kAyA vyAdhigrasta banI jAya. vaidakamAM paNa lakheluM che ke sarva rogo ajIrNathI utpanna thAya che. ajIrNanA prakAro Ama, vidagdha, viSTabdha ane rasazeSa A ajIrNanA cAra prakAro che. savAre taddana narama jhADo utare ane temAMthI ekalI badabo chUTe, jANe kohavAI gayelI chAza na gaMdhAtI Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 maMgalAcaraNa hoya tevI durgadha chUTe, vA chUTa thAya temAMthIe tevI ja durgadha chUTe, A badhA lakSaNo pahelA prakAranA ajIrNanA che. bIjA prakArano vidagdha ajIrNa thayelo hoya to jhADAmAM kharAba dhumADAnA jevI durgadha Ave. trIjA prakAranA viSTabdha ajIrNamAM zarIra bhAMge, zarIramAM kaLatara vagere jaNAya. ane cothA rasazeSa ajIrNamAM zarIramAM jaDatA Ave, zarIra tadana akaDAI jAya ane zithila thaI jAya, anna upara paNa arUci thaI jAya, khATA oDakAra Ave. A badhA ajIrNanA spaSTa cinho che. A badhA doSo to ajIrNathI utpanna thAya che paNa kayAreka mRtyu paNa ajIrNathI thAya che. AvA aneka doSo ajIrNamAMthI utpanna thatA hovAthI ajIrNa bhojanano parityAga atyaMta hitAvaha, eTale ApaNAmAM kahevAya che ke pAkhInA divase upavAsa karavAmAM Ave to tenA jevI eke bIjI davA nathI. tenAthI karma nirjarAno apUrva lAbha to bhale ja paNa sAthe sAthe zarIranuM svAthya paNa ghaNuM sAruM rahe. upavAsa karanArAe karma nirjarAnA dhyeyathI karavAno paNa jyAM tAtvika phaLa maLe tyAM AnusaMgika phaLa to maLe ja che. jyAM khetaramAM anAja pAke tyAM khaDa to enI meLe pAke che. bAra mahInAnA cauvihAre mAsI tapano apUrva lAbha ajIrNa thAya eTale maLa ane vA chUTanI gaMdhamAM pheraphAra thaI ja jAya che. zarIra paNa ekadama bhAre lAge. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa khAvA pivAmAMe ruci rahe nahIM. ajIrNamAM bhojana le eTale te bhale amRtabhojana hoya to zarIramAM tenuM pariNamana jherarUpe thAya. achaNe bhojana tyAga, rAtri bhojana tyAga, kaMdamULAdino tyAga A badhA dhArmika prinsipalonuM je sAMgopAMga pAlana karavAmAM Ave to DokaTaronAM bila cUkavavAM ja na paDe. sUrya Athame ke aMdaranuM kamaLa saMkocAI jAya, have rAtribhojana kare eTale zarIramAM aneka rogo lAgu paDe. divasa chatAM vALu karI le to dhArmika ane zArIrika ane dRSTie lAbha thAya. eTaluM ja nahIM bAra mahinA zuddha cauvihAra karanArane SamAsI tapano apUrva lAbha maLe che. rAtanA azana, pAna, khAdima ane svAdima cAre AhArano tyAga rAkhe tene cauvihAra kahevAmAM Ave che. have jiMdagI paryata je rAtribhojanano tyAga rAkhavApUrvaka cauvihAra kare te kevuMka apUrva phaLa pAme te ATalA parathI samajI levAnuM che. rAtri bhojanamAM bIjA paNa aneka doSo che. rAtribhojana karanArA manuSyo bhavAntaramAM paNa mAra ane ghuvaDanA avatAra pAme che. pU. vIravijayajI mahArAje to tyAM sudhI lakhyuM che ke "bhojana nizi aMdhAra, nArakImAM avatAra, sAMbhaLa visarAmI" eTale ke, rAtribhojana karanArA paraMparAe nArakImAM avatAra pAme che. mATe rAtri bhojanano tyAga hovo joIe. kahevatamAM paNa kahevAya che ke, divasa Uge Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zira maMgalAcaraNa deva khAya, eTale ke devane naivedya dharAya. madhyAnha mANasa khAya, ane rAte rAkSasa khAya. jaina kuLamAM janma pAmIne rAtribhojana karavuM e jaina kuLane lAMchana lagADavA barAbara che. Aje kuLo rahI gayA ane AcAra vicAra lopAtA jAya che. "sApa gayA ne lisoTA rahyA" A kahevata barAbara lAgu paDI jAya che. rAtribhojanano tyAga karI devAmAM Ave to ajIrNano savAla ja prAyaH Ubho na thAya. ajIrNa na thAya eTale svAthya jaLavAI rahe. svAthya jaLavAI rahe eTale dharma kriyAmAM paNa mananI samAdhi TakI rahe ane dhArmika dRSTie paNa apUrva lAbhanuM kAraNa thAya. mATe ajIrNa bhojana tyAga, A guNanI paNa jIvanamAM atyaMta AvazyakatA che. yogya kALe pathya bhojana levuM te sattaramo guNa soLamA guNane maLato Ave tevo ja sattaramo guNa che. yogya samaye sAtvika ane pathya bhojana karavuM e sattaramo guNa che. bhUkha lAgI hoya tevA samaye potAnI pAcana zaktino khyAla rAkhIne svAdavRttine poSyA vinA bhakSA bhakSano viveka rAkhIne bhojana karanAro je gRhastha che te "je jo tAra sacitaH" e pAThane anusaranAro kahevAya. bhANamAM jarA svAdiSTa vastuo pirasANuM hoya eTale atyaMta AsaktipUrvaka AkaMTha bhojana karavAthI ulaTI ane jhADA thaI jAya che. ane kayAreka mRtyuno bhoga paNa banavuM paDe che. anna prANane poSe che ane potAnI para kaMTrola rAkhyA vinA peTamAM ThAMsI ThAMsIne dAbavAmAM Ave to anna kayAreka prANone Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ magalAcaraNa 213 harI paNa le che. jema pANI e jIvana che paNa koI mANasa UMDA pANImAM DubakI lagAve ane taratA pazu na AvaDatu hoya to tene jiMdagIthI hAtha dhoI nAkhavA paDe. duniyAmAM pramANopeta hoya tyAM sudhI badhuM sArUM che. hada uparAMta thaI jAya eTale pariNAma viparita ja Ave. bhUkha lAgelI na hoya ane amRtabhojana Aroge toe jherarUpe pariName, kALa vItI gayA pachI bhojana kare to anna upara dveSa AvI jAya ane zarIramAM paNu aNudhArI pIDA UbhI thaI jAya. agni olavAI gayA pachI iMdhana zuM kAma lAge ! A gAthAmAM lakhyuM che ke, yogya kALe divasanA ja gRhastha bhojana kare, te paNa zarIrane anukuLa Ave tevu sAttvika bhojana le te ja sAtmya kahevAya. keTalAka khalavAna manuSyo mATe kahevAtuM hoya che ke, A to patthara khAya toe pacI jAya, paNa teTalAthI te kALaphUTa na khAya. khAya toe pacI jAya A kahevata to tenI jaTharAgninI tIvratAne sUcavanArI che. mATe gRhastha ajINu bhojanano tyAga kare ane yogya kALe pathya bhojanane karanAro hoya, A soLamA ane sattaramA guNu uparanI vyAkhyA pUrNa thaI. patthara Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 maMgalAcaraNa dharma, artha ane kAma traNe puruSArtha sAdhavAnI rIta mArgAnusArInA aDhAramA guNumAM puruSArthanI vyAkhyA karavAmAM AvI che. dharma, artha ane kAma e traNene puruSArtha kahevAmAM Ave che. abhyudaya ane mokSanI jenAvaDe siddhi thAya te dharma. jenAthI gRhasthIne sarva prayojana siddha thAya te a`. indriyonAM vaiyika sukhonu sevana te kAma puruSA. gRhastha A traNe puruSAnu kevI rIte sevana kare te aMge kalikAlasarvaijJa hemacaMdrAcAryajI lakhe che ke : anyo'nyApratibaMdhana, trivargamapi sAdhayan / gRhastha traNe varga (puruSA) evI rIte sAdhe ke koI paNa puruSArthIne paraspara bAdhA na pahoMce. gRhastha traNa va mAMthI ekAda vane pakaDIne besI jAya to tenuM gRhasthapaNuM nabhe nahIM. eTalA mATe kahevAmAM Avyu che ke : trivarga saMsAdhana, maMtareNa, pazorivAyuviphalaMnarasya / trivarga sAdhyA vinA pazunI jema manuSyonuM AyuSya viphaLa che. teo luhAranI dhamaNu mAphaka zvAsa levA chatAM marelA jevA che. traNe puruSArthomAM dhama puruSAtha zreSTha che, kANu te vinA atha ane kAma paNa siddha thatAM nathI. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa paraspara bAdhA na pahoMce te rIte traNe puruSArtha sAdhavA koI paNa puruSArthane bAdhA na pahoMce te rIte puruSArtha sAdhavAnuM kahyuM, chatAM je manuSyo kAma puruSArthamAM evA Asakta banI jAya ke dharma ane artha puruSArthanI taddana upekSA karatA thaI jAya tevA manuSyone aneka prakAre konA bhoga banavuM paDe che. viSaya bhogamAM atyaMta Asakta banelA dharma ane dhanane to hArI jAya ane zarIra paNa hArI jAya. arthamAM evo lubdha banI jAya ke na dharmane mArge dhana vApare ke na pote teno upabhoga kare, eTale ja te dahADe tenA dhanano upabhoga bIjAo karatA thaI jAya. ane te pote to pApano bhAgI bane. jema siMha hAthIno vadha karIne pApano bhAgI bane ane te pote to hAthInA zarIranA thoDAka ja mAMsanuM bhakSaNa karI zake che. moTA bhAge bIjA jAnavaro bhakSaNa kare che ane pApanA bhAgI tene banavuM paDe. gRhastha dharmadhyAna jarUra kare paNa anya puruSArtho prati tene lakSa ApavuM paDe. artha ane kAmanuM taddana ullaMghana karIne sAdhu purUSo ja dharma ArAdhI zake kAraNa ke temaNe artha ane kAma puruSArthano trividha tyAga karelo che. tevI ja rIte gRhastha karavA jAya to tenuM gRhasthapaNuM nabhe nahIM. tevI rIte dharmamAM bAdhA pahoMce te rIte artha ane kAma paNa sAdhavAnA na hoya. kheDuta dhAnyano upabhoga karI zake paNa biyAraNa mATe rAkhelA dhAnyanuM paNa na bharA karI zakAya Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa to tene dukhI thavuM paDe che. tevI rIte dharma badhA sukhonuM mULa che. have dharmane ja bhUlI jAya to bhAvimAM uttarottara kalyANanI saMpadA na pAmI zake. A lokanA sukhomAM mAnavI eTalo badho Asakta na banI jAya ke teno paraloka bagaDe. A lokanAM sukha anAsakta bhAve bhogave to tenA paralokane bAdhA na pahoMce. dharma ane artha puruSArtha sAdhavAmAM kAma puruSArthanI gRhastha taddana upekSA kare to tenuM gRhasthapaNuM TakI zake nahIM mATe koI paNa puruSArthane bAdhA na pahoMce te rIte traNe puruSArtha sAthe. - - dravyano durupayoga karavo te durgatinA dvAra khullA mUkavA jevuM - traNa prakAranA manuSyo hoya che. upArjana karelA dravyane vicAra karyA vagara aghaTita rIte jema phAve tema khacI nAkhe tevA manuSyo pahelA prakAramAM Ave. vaDIlopArjita je dravya hoya tenuM anyAyathI duya karI nAkhe ane mULa mUDIno paNa nAza karI nAkhe. tevAne mULahara kahyA che. aneka sevakone nokara cAkarone ane potAnI jAtane paNa kaSTa ApIne dravyano saMcaya karyo hoya paNa sadvyaya na karI jANe, te kaMdarpa (kRpaNa) kahevAya. A traNa prakAramAMthI koI paNa prakAranA manuSyo dravyano sadupayoga karIne puNya upArjana karI zaktA nathI, ane teo nathI to A lokane sudhArI zaktA ke nathI to paralokane sudhArI zakatA. hArelA jugArInI jema teo potAnuM sarvasva gumAvIne bhavobhavamAM bhaTakatA phare che ane Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa je kaMdarpa hoya tenuM dravya to rAjA cora athavA tenA pitrAIo mATe nidhAna thaI paDe che. jenI sanmati hoya te ja dravyano sadupayoga karIne sadgati sAdhe che. ane durmati hoya te durUpayoga karI durgatinA dvAra khullAM kare che. artha ane kAma puruSArthanA bhoge paNa dharma puruSArthanI rakSA karavI traNe puruSArthanI sAdhAnamAM koI paNa puruSArthane bAdhA na pahoMcavA devI. chatAM saMjogavazAt bAdhA pahoMcavAno vakhata Ave to pUrvanA mULa puruSArthane bAdhA na pahoMcavA devI. dAkhalA tarIke kAma puruSArthane bAdhA pahoMcavAno vakhata Ave to dharma ane artha puruSArthanI rakSA karavI. artha haze to kAma puruSArthane utpanna karavo sahelo che. vakhata Ave artha ane kAmanA bhoge dharmanI rakSA karavI. paNa dharma puruSArthane bAdhA nahIM pahoMcavA devI. dharma haze to artha ane kAma to tenA prabhAve AvI ja maLavAnA che. dharmanA prabhAva aMge lakhyuM che ke : . dharmazcennAvasIdate, kapAlenApijIvataH / ADhayo'smItyavagaMtavyaM dharmavittAhI sAdhavaH / / hAthamAM nALiyeranI khoparI laIne bhIkha mAgIne khAto hoya paNa je dharmanI rakSA karI haze to te sIdAvavAno nathI. thoDA di tene kaSTa paDaze paNa dharmano jaya thavAno che. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 maMgalAcaraNa - A e ya ne tema ja ana te ane jenI pAse dharma che teNe to ema ja samajavuM ke, huM dhanavAna chuM. mahApurUSo dharmarUpI dhanavALA hoya che. badhA puruSArthonuM mULa dharma che. prAMte apavarga yAne mokSarUpa mahApuruSArthanI siddhi paNa dharmathI thAya che. mATe potAnA sarvasvanA bhoge paNa dharmanuM rakSaNa karavuM. "gha rAti litaH" rakSaNa karAelo dharma paNa ApaNI rakSA kare che, mATe dharmo jayajayakAra che. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 218 atithi Adino satkAra mArgAnusArInA A ogaNasamA guNamAM atithi satkAra viSe prakAza pADavAmAM Avyo che. tithidinane jemane vibhAga na hoya ane niraMtara zubha pravRttimAM ekAgratApUrvaka joDAelA rahetA hoya temane atithi kahevAmAM Ave che. te aMge kahyuM che ke : yathAvadatithau sAdhau, dIneca pratipattikRta / tithi ane parvanA utsavono je mahAtmAoe tyAga karyo hoya temane atithi kahevAmAM Ave che ane bAkInAne abhyAgata kahevAmAM Ave che. sAdhu bhagavaMto niraMtara paMcamahAvratanA pAlanamAM lIna banelA hoya che. teo potAnA AcAravicAranA pAlanamAM lIna banelA hovAthI lokone prazaMSA karavA yogya hoya che. tevA atithi sAdhu mahApurUSonI ucita pratipatti karavI yAne sevA bhakti karavI tene sAdhubhakti kahevAmAM Ave che. paMcamahAvratadhArI aNagArane atithi kahyA che. tevA mahApurUSo anukaMpAnA nahIM paNa bhaktinA pAtra hoya che. saMsArasamudra taravAnI buddhie temanI bhakti karavAnI hoya che. mahela nahI paNa mahANa koI abhyAgata gharaAMgaNe AvI pahoMce to tenA prati paNa aucitya dAkhavavuM joIe. aucitya e mA. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 maMgalAcaraNu zuSu che. eka bAju aucitya ane bIjI bAju karoDo guNa sale kema nathI hotA paNa aucityathI rahita evo je guNu samudAya che te jhera sarakhuM AcaraNa kare che. lakhyu che ke : aucityamekamekatra guNAnAM koTirekataH / viSAyateguNagrAma, aucitya parivarjitaH / / A gAthAnuM rahasya upara jaNAvI dvIdhela che. gRhasthagame tevI mahelAtamAM raheto hoya paNa tene tyAM atithi athavA abhyAgatanuM aucitya na jaLavAtu hoya to te mahelAta nahIM paNa mahANu che, mATe aucitya e mahAna sadguNa che. bhikSuko taraphathI sukhI manuSyone zikSA je manuSyomAM purUSArtha sAdhavAnI milakula zakti na rahI hoya, zarIranI apekSAe taddana du.latA AvI gaI hoya athavA zarIranA aMgopAMganI apekSAe tadna vikalAMga khanI gayelA hoya tevA dIna hIna du:khI anAtha manuSyo prati anukaMpA karavI arthAta tevAone azana vastrAdi ApavAvaDe sahAya karavI te paNa gRhasthanu kartavya che. badhA dvivaso koI mATe samAna hotA nathI. Aje tevA TvIna anAtha prati ApaNe mAnavatA nahIM dAkhavIe to kayAreka tevI sthitimAM ApaNe sukAI gayA te di ApaNA prati koNa mAnavatA dAkhavaze ? duHkhI manuSyo gheraghera bhikSA mAgavA nathI karatA paNa sukhI Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa manuSyone zikSA ApavA phare che ke : dIyatAM dIyatAM lokAH adAtu phalamIdrIzam / he loko ! tamAre AMgaNe AzAbharyA koI AvI caDe tene Apo Apo. ame pUrve dAna ApIne AvyA nathI to joI lo ame kevAM phaLa bhogavI rahyA chIe, ane tame dAna puNya karIne AvyA cho to amArI apekSAe keTalA badhA ucca sthitie pahoMcelA cho ? paNa have samajIne dAna nahIM karo to je amArI hAlata vartamAnamAM che tevI hAlata tamArI bhaviSyamAM thavAnI che. bhikSuo kevI majAnI zikSA gheraghera ApatA phare che, mATe atithi AdinI gRhastha ucita pratipatti karavI e guNa paNa gRhasthonA gRhasthAzramane zobhAvanAro ane dIpAvanAro che. Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 221 maMgalAcaraNuM dAgraha rahita ane guNanA pakSapAtI thavu vIsamA ane ekavIsamA guNanI vyAkhyAmAM pU. kalikAlasajJa hemaca'drAcAryajI lakhe che ke : ' sadA'nabhiniviSTazca pakSapAti guNeSuca / koIpaNa khAkhata aMgeno manamAM abhiniveSa nahIM rAkhavo. abhiniveSa mahAbhayaMkara dUSaNa che. potAnA koI paNa maMtavya aMgeno kadAgraha baMdhAI jAya te abhiniveSa. pachI to gadhdhA puccha pakaDyA jevuM thAya, keme pakaDayuM mukAya nahIM. aMdarathI pote jANato paNa hoya ke meM khoTuM pakaDyuM che chatAM potAnI vAtano potAne kadAgraha evo baMdhAI jAya ke mUkI zake ja nahIM. keTalAkone ekAMta vyavahArano Agraha khaMdhAI jAya che, to keTalAko ekAMtavAdI banI jAya che, to keTalAko ekAMta jJAnavAdI banI jAya che. aMdarakhAne to keTalIkavAra teo samajatA paNa hoya che ke mAmAM bannenI saMpurNa jarUra che, chatAM vorAbhAInA nADAnI jema potAnA mithyA maMtavyano paNa tyAga karIne samyag mAnyatAmAM AvI zake nahIM. basa Ane ja mithyA abhiniveSa kahevAmAM Ave che. jJAnIo to tyAM sudhI kmAve che ke : Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 23 dharma kSamAdikabhI mITejI, pragaTe dharma saMnyAsa | to jUThA jhagaDA taNajI, munine kavaNa abhyAsa | kSAyikabhAve jyAM AtmAmAM jJAnadarzanAdi dharmo pragaTe che tyAM zarUAtanA kSayopathamika bhAve pragaTelA dhamAM maTI jAya che. jema sUryodaya thAya tyAM tArA nakSatra caMdramA vagereno prakAza DhaMkAI jAya che, athavA sUryanA prakAzamAM samAI jAya che tema kSAyikabhAve kevalajJAnAdi pragaTe tyAM matijJAnAdino prakAza temAM samAI jAya che. kSAyikebhAve dhama pragaTatAM jyAM zarUAtanA kSamAdika dharmo paNa rahetA nathI tyAM munine jUThA jhagaDAono to abhyAsa hoya ja zeno ? moTA purUSone paNa jyAM potAnA pakSano kadAgraha thaI jAya tyAM koI paNa matabhedono duniyAmAM aMta AvI zake ja nahIM. kutarka e aMdarano bhAvazatra abhiniveSane ati viSama kahyo che. te jIvane herAna herAna karI mUke che. khoTAnuM sAcuM ane sAcAnuM khoTuM karavuM te kadAgrahanuM kAma ! teno koI DhaMgadhaDo ja nahIM, Ama paNa kUde ne tema paNa kude paNa sAcI muddAnI je vAta hoya tene te na pakaDe. kutarka aMge pU. haribhadrasUrizvarajI yogadRSTi graMthamAM lakhe che ke : bodharoga zamApAya, zraddhAbhaMgo abhimAnakRt / kutarkazcetasovyaktaM, bhavizatruranekadhA / / Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa kutarka vyaktapaNe aneka prakAre aMdarano bhAvazatru che, eTaluM ja nahIM khodha ne rogarUpa, zama ne khAdhArUpa, zraddhAne bhaMgarUpa, abhimAnane karanAro evo kutarka aMdaranA cittano kaTTara bhAvazatru che. e ja vAta pU. AnaMdadhanajIe paNu lakhI che ke : 214 taka vicAre re vAda paraparA, pAr na pahuMce koya / abhimata vasture vastu gate kahe, te vilA-jaMga joya / / tano Azraya laI vAdavivAda karanArA vastu svarUpanA pArane pAmI zakatA nathI. Agama dRSTithI vastune vastugate kahenArA jagatamAM viralA che. bAkI to je koIne jaIne pUcho sau potapotAnI mAMDIne beThA che. pU.cidAnaMdajIe lakhyuM che ke : mArga sAcA kou na batAve jAku jAya pucchIe te to sau apanI apanI gAve dRSTIrAgano adhApo sAco rAha batAvanArA jagatamAM viralA che. sau moTe bhAge potapotAnA vADA karIne besI gayA che. ane temane pAchA dRSTirAgI bhakto maLI jAya pachI joIe zu ! ; Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa - dRSTirAgano aMdhApo evo che ke, jene mAnyAM tene mAnyA. bIjA mahApurUSo game tevA guNIjana hoya to paNa te temanI najaramAM na Ave ane keTalIkavAra to avagaNanA paNa karI bese, kudarzanano rAga te te mahAbhayaMkara koTIno dRSTirAga che ja, paNa vyakti parano rAga paNa eTalo badho tIvra nahIM hovo joIe ke bIjA guNIjano prati draSTi ja ne maMDAya, pU. upAdhyAyazrI yazovijayajI dRSTirAga aMge sujasavilAsamAM lakhe che ke: je chatA doSa dekhe nahIM, jahAM jahAM atirAgI doSa achatA paNa dAkhave, jahAMthI rUcI bhAgI che jyAM atirAga hoya tyAM chatA doSa paNa dekhe nahIM, ane jyAM rUcI na hoya tyAM achatA doSa paNa dAkhave, A badhA dRSTirAganA lakSaNa che. vaLI lakhe che ke: - draSTirAge caLe cittathI, phare netra vikarALa | pUrva upakAra na sAMbhare, paDe adhika ja jALe che dRSTirAgane lIdhe citta aMdarathI avicaLa thaIne jyAM tyAM pharatuM hoya che. te vo to vyaktinAgamAM paDI jAya che Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 maMgalANa ke bIja mahApurUSoe karelA upakArone paNa te bhUlI jAya che. vIra bhagavAna sAkSAta vicaratA hatA te samaye paNa paNa koe sALAnA dRSTirAgamAM phasAI paDayA hatA. jamAvIne paNa potAnA maMtavyano evo to dRSTirAga thaI gayelo hato ke game teTalo bAda tyAga karavA chatAM bhavajalanA tAgane pAmyo nahIM. dRSTirAga ane abhiniveSa vacce pAkI dostI che..mATe koI paNa vastu aMgenA kadAgrahano parityAga karavo. abhimAnI manuSya potAnA ja durguNothI duHkhI thAya che, oTA abhinivevano tyAga karanAra manuSya ja jIvanamAM satyanAM darzana karI sanmAgane pAmI zake che. pakSapAti guNeSuca abhiniveSano tyAga karavApUrvaka guNanA pakSapAtI banavuM joIe. A banne guNo ekaekane puSTikAraka che. guNano pakSapAta hoya, vyaktine nahIM. vyakti guNa hoya to tenA prati guNAnurAga jarUra hoya, dRSTirAga na hoya. dRSTirAge to ApaNA saMdha ane zAsanane eTaluM badhuM nukazAna pahoMcADayuM che ke tenuM kayA zabdomAM varNana karavuM te ja samajI zakAtuM nathI. guNAnurAgI manuSyo to mahAvratadhArI mAtrane potAnA gurU mAnIne bhajatA hoya che. AcAra vicAramAM sthita sUtrasaMbaddha dezanA denArA, leza paNa zAstra virUddha prarUpaNa nahIM karanArA mahApurUSo sau koI mATe gurU sthAne che. anya saMpradAyomAM amuka gurUnA nAmanI kaMThI baMdhAvavAno rivAja che. yAre jene zAsanamAM to zrAvakoe gurUsthAne kyA mahApurUSone mAnavA le aMge pU. kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcAryajI pharamAve che ke : Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa mahAvrataparA dhIrA, bhaikSamAtraupajIvinaH / sAmAyikasthA dharmopadezakA guravomatAH // anaMtA tIrthakaro ApaNA devAdhideva tema mahAvratadhArI mAtra ApaNA gurUdeva paMcamahAvratonuM pAlana karavAmAM jeo dhIra vIra hoya, betALIsa doSavarjita bhikSAthI jeo saMyamayAtrA calAvanArA hoya, niraMtara sAmAyikamAM rahetA hoya, dharmano ja upadeza detA hoya tevA aDhI dvIpamAM jeTalA mahApurUSo vicaratA hoya te badhA ApaNA mATe gurUsthAne che. AmAM te koI eka vyakti vizeSane gurU mAnavAnI vAta kayAM rahI? jema anaMtA tIrthaMkaro thaI gayA te badhA ApaNA devAdhideva, tema jeTalA paMcamahAvratadhArI te badhA ApaNu gurUdeva, AvI dRSTi zrAvako pAse hoya to kalikAlamAM paNa jinazAsananuM sAmrAjya eka chatrI banI jAya. koI mahApurUSe ApaNuM jIvanamAM dharmanuM bIjAdhAna karyuM hoya to koI mahApurUSe - tenI para siMcana karyuM hoya che. badhA mahApurUSo ApaNA mATe parama upakArI che. jaina sAdhu eka sthAne to rahetA ja nathI. koI mahApurUSa ApaNane dharmane raste caDAvI jAya to bIjA mahApurUSo mArgamAM vizeSa prakAre sthirikaraNa kare ! jemanA upadezathI pahela vahelo dharmano rasto malyo hoya temano vizeSa upakAra mAnI zakAya, chatAM dharmano upadeza karanArA badhA mahApurUSo upakArI che ja. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 maMgalAcaraNa guNIjananA bahumAnathI InsAna guNavAna bane saujanya, dAkSiNya, audArya, dhairya, e badhA guNa che. te guNo prati pakSapAta rAkhavo ane te te guNo jemanAmAM hoya tevA guNIjanone yogya Adara Apavo, temanuM bahumAna karavuM, teo gharaAMgaNe acAnaka AvI caDyA hoyato padhAro ! evA priya zabdothI temane sanmAnapUrNa AvakAra Apavo tene guNa aMgeno pakSapAta kahevAya. guNavAnanA guNa pakSapAtathI InsAna pote guNavAna bane che. guNIjananA guNanI prasaMzA karavI, temane sahAyaka banavuM, temanA prati anukuLa pravRtti vagere karavI. A rIte guNajananA guNono pakSapAta rAkhanArA jIvo potAnA AtmAmAM avaMdhya dharma bIja vAvavAvaDe paraMparAe potAnA AtmAne guNasamudAyano bhAjana banAvanArA bane che. * duniyAmAM niSpakSa viralA pU. haribhadrAcArya jevA maharSi pharamAve che ke : pakSapAto name vIre naca dveSa kapilAdiSu / yuktimadvacanaMyasya tasyakArya parigrahaH // / e mane vIrabhagavAna prati pakSapAta nathI ane kapilAdi prati devA nathI. mAtra jemanuM vacana yuktiyukta che. temanA vacanano huM Adara karuM chuM kevI apUrva bhAvanA darzAvI che ? Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa jyAM guNa tyAM ja zira jhUke. koI prati pakSapAta nahIM. jyAM pakSapAtanI ja vAta hoya tyAM paramezvara hRdayamAM vase zI rIte ? temAM A kALamAM to niSpakSa dRSTivALA koI viralA jevAmAM Ave che. niSpakSa dRSTivALA manuSyo ja avinAzI AtmAnA gharanI vAta samajIne paraMparAe avinAzI padane pAmI zake che. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa pratisiddha dezakAla caryAno parihAra karavApUrvaka balAbalanA jANakAra banavuM - bAvIsamA ane trevIsamA guNanI vyAkhyAmAM pU. kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcAryajI lakhe che ke : adezAkAlayozcaryAM tyajan jAnan balAbalam / gRhasthoe anArya dezamAM ane akALamAM yAne rAtrI pramukha kALamAM carcAno parityAga karavo. anArya dezomAM paryaTana karavAthI tyAMnA nabaLA saMskAro jIvanamAM Ave che ane jIvanamAM je dhArmikatA meLavelI hoya temAM paNa moTI hAnI pahoMce che. AjanA keTalAka manuSyone amerikA vagere dezomAM paryaTana karavAno eka prakArano zokha jAgyo che ane videza yAtrA jIvanamAM karI Ave eTale ema ja mAne ke jIvanamAM jANe eka mahAna siddhi meLavI jyAre tevA dezonA paribhramaNamAM siddhi jevuM kazuM nathI. dhArmika jIvanathI AghA te anArya keTalAka adhyayana karavA nimitte tathA atharjana nimitte videzamAM jAya che. teo DIgrIo ane paiso tyAM jaIne meLave che. paNa tenA badalAmAM potAnA saMskAradhananuM lilAma karI nAkhavuM paDe che. keTalAko tyAM gayA pachI paNa saMskAra jALavI rAkhe che, temane dhanyavAda ghaTe che. are ! keTalAkane Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bagalAcaraNa to manamAM evI paNa akhalakhA jAge che ke amerikA sudharelA ane AgaLa vadhelA dezamAM janma maLyo. hota kevuM sArUM ! paNa temane e khakhara nathI ke mahAna puNyanA udaya jIvane A dezamAM janma maLe che. mRtyunA samaye A dezamAM koka navakAra ApanAra maLaze, tyAM koNa maLavAnu che ? dharmanA e vacana A dezamAM kAne paDaze, tyAM to ekalu raMgarAga ja kAne athaDAvavAnuM che. dhArmika jIvanathI jeo AdhA rahe temane anAya kahevAmAM Ave che. Aje Aya dezamAM janma pAmIne paNa keTalAko dhama bhAvanAthI ghaNA dUra che ane jIvanamAM ekalA raMgarAgane poSatA hoya che, tevAo A dezamAM janmelA hovA chatAM AcAra vicAranI dRSTie anAya jevA che. maTADanArU tInuM bhramaNa bhavabhramaNane bharatakSetramAM phakta sADA paccIsa ja A deza che, sAme batrIsa hajAra anAya deza che. tame mahAbhAgyavAna ke A dezamAM janma pAmyA cho. mATe paryaTana ja karavu hoya to A dezamAM zatruMjaya, gIranAra, sammeta zikharajI vagere je mahAna tIrtho AvelAM che te te tItha sthAnomAM paTana karavuM. tIMnuM paribhramaNa bhavabhramaNane maTADanArUM che. tImAM kare tene corAzIno phero na rahe. akALa carcAthI thatAM nukazAno rAtrInA samaye paNa carcAno tyAga karavo. Aje to rakhaDavAnuM eTaluM badhu vadhI paDyuM che ke zatrInA gara pAra Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara maMgalAcaraNa vAgyA sudhI mANasa rakhaDatA hoya che. temAM sinemAe dATa vALyo. rAtrIno chello zo paNa keTalAko jevA jAya. rAtrInA jyAM tyAM bhaTakavAthI corI cheDatI vagerenA aNachAjatA banAvo paNa Aje chAzavAre banatA hoya che. mATe Adeza ane akALanI caryAno parityAga karIne manuSyoe satsaMga parAyaNa banavuM, jethI jIvanamAM dharmano sAco raMga lAge ane jIvana uttarottara dhanya bane ! Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa balAbalanI parikSA tevIsamA balAbala guNanI vyAkhyAmAM pharamAvyuM che ke koIpaNa kAryano AraMbha potAnI zaktinuM mApa kADhIne karavo. dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI potAnI zaktinuM mApa kADhIne kArya karanArane pAchaLathI pastAvavAno vakhata Avato nathI. potAnI zakti ane nirbalatAno khyAla rAkhIne kAryano prAraMbha karanArane kAryamAM saphaLatA maLe che, ane zaktinuM mApa kADhyA vinA kAryamAM joDAvavAthI AraMbhe zUrA jevuM thAya che. eTalA mATe je kAryamAM potAnI nirbalatA hoya te kAryamAM joDAvuM-nahIM. je kArya karavAmAM potAnI azakti hoya te kAryano tyAga karI devo. tema karavAmAM na Ave ane zakti uparAMta karavAmAM Ave to kayAreka pariNAma viparita Ave che ane pastAvavAno paNa vakhata Ave. mahApurUSoe kahyuM paNa che ke : " kaH kAla kAni mivANi, ko dezaH kau vyayAgamau / ' kazcAhaM kAcame zaktiriti, cityaM muhurmuhu // pratyeka dharmanuSThAna zaktino mApa kADhIne karavuM. A gAthAmAM lakhelA je prakAro che te aMgenI ciMtavanA vAraMvAra karavI joIe. samaya kevo che ? mitra koNa che? eTale ke kharA samaye mArI paDakhe UbhuM rahenAra koNa che ? huM koNa chuM ? ane mArI zakti keTalI che ? e sarva muddAo para punaH punaH vicAra karavo. alAbalano vicAra karyA vinA Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 maMgalAcaraNa kAryAraMbha kare eTale zarIrasaMpatti ane dhanasaMpatti baneno nAza thAya che. eTalA mATe ApaNAmAM tapa, japa, dAna, puNya, zakti anusAra karavAnuM kahyuM che. tapa aMge to tyA sudhI zAstrakAroe pharamAvyuM che ke : tadeva hi tapaH kArya, duniM yatrano bhavet / ye na yogA na hIyante, kSIyante nendriyANica // tapa tyAM sudhI ane tevI rIte karavuM ke jyAM sudhImAM duSyana na thaI jAya. mana, vacana ane zarIrarUpI yogo haNAI na jAya ane indriyonI zakti taddana kSINa na thaI jAya tyAM sudhI ja tapa karavAnuM che. kAraNa ke Indriyo ane yogothI kAma levAnuM che, te ja taddana haNAI jAya pachI to evuM thAya ke ekaluM tapa rahI jAya ane bAkInA sAmAyika pratikamaNa paDilehaNAdi badhA yuvayogo eka bAju para ja rahI jAya. potAnI zakti anusAra jarUra tapa karavuM paNa tapa evI rIte karavuM ke bAkInI kriyAo paNa ullAsathI thaI zake. duSkara tapa karavA jAya ane A dhyAna thaI jAya athavA rAtre tArA gaNavA paDe to bane evuM ke manamAM anAkuLatA ne badale AkuLatA AvI jAya. ane manamAM AkuLatA Ave eTale mana samAdhibhAvamAM rahe nahIM. pachI tapanuM je vAstavika phaLa maLavuM joIe te maLe nahIM. zakitanuM mApa kADhIne karavAthI mana samAdhimAM rahe che, ane sakAma nirjarA svarUpa tapanA vAstavika phaLane jIva pAmI zake che. eka tapanI bAbatamAM ja nahIM dAnadharmAdi dareka dharmAnuSThAno potAnI zakti anusAra karanArane pastAvavAno vakhata Avato nathI ane mananI prasannatA evI jaLavAI rahe che ke karaNanA vAstavika phaLane pAmI zakAya che. Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNu vratadhArI evA jJAnavRddha purUSonI sevA ane poSyanA poSaka banavuM 25 atyAra sudhInA vivecanamAM tevIsa guNopara vivecana purUM karavAmAM AvyuM. zarUAtanA guNopara vistRta vivecana thayuM che ane te pachInA pratyeka guNo para bahu vistRta nahIM chatAM vizada vivecana karavAmAM AvyuM che. AmAlavRddha sau samajI zake te rIte atyaMta spaSTa ane sarala bhASAmAM vivecana karavAmAM AvyuM che. koI vidvAna purUSa vAMcana kare to tene tenA jevuM maLI rahe ane teTalI vidvattA nahIM dharAvanArA sAmAnya abhyAsI vAMcana kare to temane temanA jevu' maLI rahe te rIte pratyeka guNopara Alekhana karavAmAM Avyu che. Aje bhaNatara to khUba vadhyuM paNa sAme jIvananuM ghaDatara thatuM nathI. jInanA ghaDatara vinAnA bhaNataranI paDatara mAla jeTalI e kiMmata AMkI na zakAya jIvananA ghaDatara mATe mArgAnusArInA guNo atyaMta jarUrI che. bhaNataranI sAthe jeNe potAnA jIvananuM ghaDatara karavu hoya temaNe A guNo jIvanamAM jarUra utAravA joIe. bhaNatara game tevuM hoya paNa jIvananA ghaDatara vinAnA bhaNataranI patara mAla jeTalIe kiMmata aMkAvavAnI nathI. vinaya vivekanA saMskAra jIvanamAM na hoya tyAM enDru bhaNuMtara zuM kAma Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma galAcaraNa AvavAnuM che? gAmaDAonA abhaNa mANasomAM je ziSTAcAra jovAmAM Ave che te zaheranA bhaNelAomAM jovAmAM Avatu nathI to pachI game teTaluM bhaNyA paNa tethI lAbha zuM ? zikSaNa meLavavAnI sAthe vinaya vivekanA saMskAra jIvanamAM paDyA hoya to zikSaNa jarUra kAmanuM che. saMskArane poSaNa Ape tene ja to zikSaNa kahevAmAM Ave che. hajI ekalA saMskArathI mANasa zobhI UThaze, paNa saMskAra vinAnA ekalA zikSaNathI mAnavI nahIM zobhe. dharmanA saMskAra vinAnuM zikSaNa to keTalIkavAra zrAparUpa nivaDe che. - vRttastha ane jJAnavRddha mahApurUSonA lakSaNo ApaNe paNa evA ja koI dhyeyathI A mArgAnusArInA guNopara vivecana karI rahyA chIe ke, koIpaNa AnuM vAMcana kare to tenA jIvanamAM UMcAmAM UMcA dharmanA saMskAra paDe ane jIvananuM sAMgopAMga ghaDatara thaI zake. covIsamA ane pacIsamA guNanI vyAkhyAmAM kalikAlasarvajJa hemacaMdrA jI pharamAve che ke : - vRttastha jJAnavRddhAnAM pUjakaH poSya poSakaH / anAcAronA parihAra karavApUrvaka samyagra AcAramAM rahelA vratadhArI je manuSyo temane vRttastha kahevAmAM Ave che ane heya upAdeyanuM jemane jJAna hoya temane jJAnavRddha kahevAmAM Ave che. heya eTale tyAga karavA yogya ane upAdeya eTale AdaravA yogya. jema ke navatatvamAM Azrava tatva, pApa tatva, Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 277 baMdha tatva vagere pariharavA yogya che. saMvara, nirjarA, puNyAnubaMdhI puNya, mokSatatva jIvanamAM AdaravA yogya che. jIva ajIva reya che yAne te bannenuM svarUpa jANavA yogya che? bannenuM svarUpa jANIne jaDano moha choDavA yogya ane Atmatatva grahaNa karavA yogya che. A rIte heya, reya ane upAdeyanuM jemane samyagajJAna hoya te jJAnavRddha. tevA vRttastha ane jJAnavRddha purUSone pUjaka banavuM eTale ke temanI sevA karavI. temane be hAtha joDIne aMjalI karavI, temane AsanaApavuM, teo AvatA hoya tyAre UbhA thaI javuM A badhA temanI pUjAnA prakAro che. vratanI vADa AtmA mATe atyaMta hitAvaha vratadhArI purUSo jJAnavRddha paNa hoI zake. jIvanamAM vratanI sAthe jJAna hoya athavA jJAnanI sAthe vrata hoya eTale sonAmAM sugaMdha. jJAnI ane vata paccakakhANa vinAno te to svacchedI kahevAya. hA, pote vItarAga banI gayo hoya to kAMI kahevAnuM rahetuM nathI. tevA vItarAga to A kALe A kSetre koI banI zakatA nathI. to pachI vacagALAnI sAdhaka dazAmAM vratadhArI banavuM ja joIe. vrata paccakakhANathI mana indriyo para aMkuza rahe che. jJAnInI dRSTimAM je vratano mahimA na hoya to samajavuM te mahA ajJAnI che. te to pote DUbelo che ane tenA saMparkamAM AvanArA paNa DUbavAnA che. vratano rASTrae to zubharAga che. zubha rAgathI jIvane lAbha na thAya. zubha e to vikAra che; Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ magalAcaraNa AvI prarUpaNA e to naryo akavAda kahevAya. mokSanA dhyeyapUrvaka thatAM vratAdirUpa zubha anuSThAnane jJAnIoe dharmAnuSThAna kahyA che ane zubhopayogamAM paNa jJAnIoe dhama mAnelo che, mATe tAdi AtmA mATe atyaMta hitAvaha che, eTaluM ja nahIM vrata e vADa che. haryAMbharyAM khetaranI rakSA mATe tene pharatI vADa karavAmAM Ave che, tevI rIte AtmAnA guNonI rakSA mATe vrata paccakkhkhANuAdinI vADa atyaMta jarUrI che. nizalyo pratiH 138 vratamAM jIva na rahe to viSayomAM Asakata mane. jJAnI ane viSayomAM Asakata e vAta kadApi saMbhavatI nathI. mATe jJAnInetratamAM ruci hoya ja. jJAnanuM phaLa ja viti che. jJAnI jo viratinA mArgamAM na Ave to tenuM jJAna vadhyuM tarUnI upamAvALuM che. je vRkSane phaLa na Ave tene vadhyuM. taru kahevAmAM Ave che. vratI ja paraparAe vItarAga ane che. ane vItarAga kevalajJAna pAmI mokSe pahoMce che. jyAre annatI jIva jIvanamAM viSaya kaSAyamAM Asakata khanI krutino adhikArI ane che. eTalI vAta jarUra che ke jeNe manamAMthI zalya kADhI nAkhyuM te ja kharo vratI che. mithyAtvazalya, mAyAzalya, niyANuzalya e traNe prakAranAM zalya ati bhayakara che. aTalA mATe niHzalyane ja vratI kahyA che. kapaTanuM zakya manamAM rAkhIne lakSmaNA sAdhvIe ati duSkara tapa karyuM, chatAM tenA vAstavika phaLane te pAmI nahIM, ane tenI zuddhi thaI nahIM. zalyane lIdhe jIvanI aMdaranI guNazreNI Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa - 271 vRddhine pAmatI nathI ane zilya AtmA uttarottara ucca zreNIe pahoMcato jAya che. A traNe bhAvazalyo che. pagamAM kAMTo ke kAca lAgI jAya te to dravyazalya che. te na nIkaLe tyAM sudhI pagamAM vedanA ghANa thAya. pagamAM khaTayA ja kare. chatAM dravyazalyane lIdhe cAra cha mahinAnI vedanA bhogavavI paDe che, jyAre bhAvazalyane lIdhe bhavonAbhavo sudhI tIvrAtitIvra vedanAo bhogavavI paDe che. mATe nizalya banIne gratAdi karanAra ja kharA vRttastha kahevAya. tevA purUSonI sevA karavAthI kalpavRkSanI mAphaka temanA sadupadezAdi phaLanI prApti thAya che. poSya poSaka pacIsamo guNa che poSavA lAyaka je mAtApitA, patnI, putraputrI emanuM yogakSema karavAvaDe jarUrI poSaNa karavuM. eTaluM ja nahIM potAnA Azrita sagAvahAlA temaja sevakAdi temanuM paNa bharaNa poSaNa karavuM. laukika zAstromAM paNa lakhyuM che ke : vRddhauca mAtApitarausatI bhAryAsutAn zizUn / - apyakarmazataM kRtvA, bhartavyAn manurabravIt // vRddha mAtA-pitA, potAnI strI, laghuvayanA chokarAonuM bIjA AvakanA sAdhano na hoya to game teTalA kaSTo sahana karIne paNa temanuM bharaNa poSaNa karavuM te manu kahe che. ane gharamAM saMpatti hoya to te sivAya bIjAonuM paNa Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa bharaNapoSaNa karavu joie. dAkhalA tarIke nabaLI sthitino mitra, parivAra vagaranI potAnI bahena, koI vRddha jJAtijana, kroI kulIna manuSya je tadna nidhana thaI gaelo hoya athavA to bIjA paNa nabaLI sthitinA manuSyo hoya temanu paNa gRhasthe jo potAnI pAse sa`pattino yoga hoya to jarUra poSaNa karavuM. 240 poSya varga pramAdI na banI jAya te mATe temane yogya kAryomAM joDavA gRhastha jenu bharaNa poSaNa kare temane yogya kAryoMmAM joDavA. potAnA putra-pautrAdi uMmara lAyaka thAya eTale temane yogya kAryoMmAM joDavA. temaja Arthika dRSTie bhale azakata hoya paNa zArIrika dRSTie sazakata hoya tevAne paNa yogya kArya mAM joDavA. jo teone yogya dharmadhyAnAdimAM athavA vyApAravANijyamAM joDavAmAM na Ave to teo jugArAdi vyasanamAM caDI jAya ane pramAdI thaI jate dahADe potAnI jiMdagI barabAda karI nAkhe. te poSya vagane je je kAryomAM joDelA hoya teo je kAMI purUSAne sAdhatA hoya temanA prati poSaNa ApanArA purUSe puratuM lakSa ApavuM. jo temanu poSaNa karanAra purUSa lakSa rAkhe to matAvelA kArya mAM teo hRdayane joDe ane lakSa na rAkhe to teo sidAI jAya ane kArya karavAne sama khanI zake nahIM. ATaluM karavA chatAM te poSyavaga mAMthI koI lokavirUddha anAcAranA sevanathI lokamAM nindAne pAtra bane to tenu bharaNa poSaNa karanArA mAlIke Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNu zuM karavuM ? je poSya vargamAM nindAne yogya banAva banyo hoya te pahelAM kharAkhara jANI levo ane te pachI tevA mANasane mAna ApavuM nahIM. ghRNA to pApa prati ja hoya, pApI prati ghRNA na hoya, yA hoya, chatAM tevA mANusane dUra karavAmAM na Ave to bIjA paNa khagaDe. mATe evA samaye gRhasthe potAnA gauravanI rakSA karavI. chatAM poSyanA poSaka banavu. te gRhasthanu kartavya che ane te katavyanu gRhasthoe pAlana karavuM ja joIe. Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAyA paNa ~~ ~ dIrghadarzI ane vizeSa kalikAlasarvajJa pU. hemacaMdrAcAryajI chavIsamA ane sattAvIsamA guNanI vyAkhyAmAM lakhe che ke : dIrghadarzI vizeSajJa, kRtajJo loka vallabhaH A adhI gAthAmAM cAra guNono samAveza karyo che. mAnusArI purUSe dIrghadarzI ane vizeSajJa banavuM joIe. dIrdhadazI banavAnuM che paNa dIrghasUtrI nahIM. dIrghadazItA guNa che to dIrghasUtratA dUSaNa che. koI paNa kAryano AraMbha karatA pahelA pUrvAparano vicAra karavo, tenA artha ane anartha saMbaMdhI vicAraNA karavI tene dIrghadazI paNuM kahevAmAM Ave che. bhAvi dIrghakALa saMbaMdhI lAbhAlAbhane vicAra rAkhyA vagara koI paNa kArya karavAthI kyAreka pastAvavAno vakhata Ave che ane kayAreka moTI AphatamAM paNa mUkAI javuM paDe che. ane lAMbo vicAra rAkhIne kArya karavAthI mananI prasannatA rahe che ane mana duSmananA doSathI bacI jAya che. dIrghadarzI banavuM paNa dIrghasUtrI nahI banavuM gRhasthane koI sAthe saMbaMdho bAMdhavA hoya ane temAM paNa dRSTi lAMbI doDAvIne kAma kare to te dIrghasUtratA nathI. sAmA kuTumbanI khAnadAnI tapAse, te kuTumbanA dharmanA saMskAra kevA prakAranA che te paNa tapAse ane tyArabAda Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 243 saMbaMdho bAMdhe to tene paNa dIrghadarzItA kahevAya. paNa evA ja vicAromAM caDI jAya ke kuTumba khAnadAna, kuTumbanA saMskAro paNa UMcA, je chokarA vere mAre mArI dikarI ApavAnI che te chokaro paNa saMskArI, badhuM barAbara ! paNa paraNyA bAda dikarI raDe to kevuM kharAba thAya ? Ane dIrghasUtratA kahevAya. mArA chokarAnI dIkSAnI bhAvanA ghaNI utkaTa, gurU mahArAjanA saMparkamAM AvavAthI teno saMsAraparano vairAgya paNa ghaNuM UMco, dharmano raMga paNa tene pAko lAgyo che, paNa dIkSA apAvuM ne dIkSA choDIne pharI pAcho ghare Ave to mArI Ijjata zuM rahe ? AvA nabaLA vicAro manamAM Ave tene dIrghasUtratA kahevAya. chokarAno vairAgya barAbara joIne cAra cha mahinA gurUnI pAse rAkhIne tenA tyAganI barAbara kasoTI karIne yogya gItArtha evA gurU pAse dikSA apAvavI te dIrghadazatA kahevAya. mATe dIrghadazIpaNuM te guNa che. dIrghasUtratA rAkhavAthI to duniyAmAM sAMsArika ke dhArmika koI paNa kArya nahIM thaI zake. vyApAra to huM karUM paNa temAM nukazAnI lAge to ? are bhAI e to vyApAra che, temAM naphe paNa rahe ne kyAreka khoTa paNa Ave hA, samajIne nIti ne nyAyathI jemAM bahu AraMbha ne samAraMbha na hoya, chevaTe mahAraMbhano tyAga rAkhIne vyApAra kare te dIrghadazatA kahevAya. A rIte dIrghadaza banavuM te chavIsamo guNa che. potAnA guNadoSane jANanAro ja kharo vizeSajJa vizeSajJa banavuM te sattAvIsamo guNa che. vastunA Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNu svarUpanuM jJAna meLavavuM, kRtya kone kahevAya, akRtya kone kahevAya te aMgenuM jJAna meLavavuM, svapara vaccenuM bhedajJAna karavuM tene vizeSajJapaNuM kahevAmAM Ave che. kRtyAkRtyano, bhakSAbhakSano, pethApeyano, heyaupAdeyano jeNe bheda na jANyo hoya tenuM samyagajJAna na kahI zakAya, ane te te vaccenA taphAvatane nahIM jANanArA manuSyo, manuSya hovA chatAM pazumAM ane temanAmAM kAMI aMtara nathI. kharo vizeSajJa te ja kahevAya je potAnA guNa ane doSane jANato hoya ane je e rItanI haMmezA vicAraNA karato hoya ke : - pratyahaM pratyavekSata, narazcarita mAtmanaH / kinu me pazubhistulyaM, kiMtu satpuruSairiti / / mAruM AcaraNa te pazutulya che ke sata purUSonI koTInuM che ? manuSyoe A rIte aharniza potAnuM caritra tapAsavuM joIe. eTaluM ja nahIM Atma saMprekSaNa karavuM joIe ke, mArAmAM ekalA doSo ja bharyA che ke guNano ekAda aMza paNa pragaTyo che ? gurU bhagavaMtoe batAvelA raste mAnavI cAle to jarUra tenAmAM guNa pragaTe. saddagurUnA mArgadarzana vinA koI paNa manuSya jIvanamAM AgaLa vadhI zakto nathI. bahAranI AMkha bacapaNamAM aMjana AMjIne mAtA khole che, jyAre gurU jJAnAMjana AMjIne aMtaranI AMkha khole che. aMtaranI AMkha khulyA pachI ja jIvane aMtaryAmInAM darzana thAya che. aMtaryAmInAM darzana thatAM ja jIva aMtarAtmA banI paraMparAe paramAtmA bane che. jenI dRSTi bahAramAM che ane Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 245 jene bahAramAM ja sukha dekhAya che tene bahirAtmA kahevAmAM Ave che. tevA jIvo bahAramAM eTale cAra gatirUpa saMsAramAM ja bhaTaktA rahe che. sadUgurUnA saMparkamAM AvanAro jIva satsaMganA prabhAve vizeSajJa banI paraMparAe AtmajJa banI nija Atmahitane sAdhI le che. kRtajJo loka vallabhA anyanA karelA upakArone jANanAro tene kRta kahevAmAM Ave che. koIe ApaNIpara game teTalA apakAro karyA hoya te kadI saMbhAravA nahIM. tema ja ApaNe koI para game teTalA upakAro karyo hoya te paNa smRtipaTamAM lAvavA nahIM, ema ja samajavuM ke ApaNe ApaNuM kartavya banAvyuM che. ApaNe amuka vyakti para agaNita upakAro karyA hoya ane te kadAca ApaNane bhUlI paNa jAya, yatkiMcit paNa upakArano badalo na vALI zake, chatAM jo ApaNe ApaNuM kartavya samajIne - sAmI vyakti para upakAro karyA hoya to ApaNe te vyakti prati manamAM leza paNa halakA vicAro na Ave. arara ! meM A vyakti para agaNita upakAro karyA che ane Aje te sArI pojIzanamAM che, chatAM pratiupakArano tenAmAM jarAe bhAva dekhAto nathI. kutarAne baTakuM roTalo nAkhyo hoya to upakAra bhUlato nathI tyAre zuM mAnava sthAnamAMthIe gayo ke upakArInA upakArane bhUlI jAya che. AvA AvA aneka vicAro AvavAthI mana vicAravamaLamAM ja aTavAI jAya, mATe ApaNe karelA upakAro saMbhAravA nahIM. ane apakAro Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 maMgalAcaraNa sabhAravAthI sAmI vyaktipara manamAM vizveSa AvI jAya eTale koIe game teTalI ApaNIpara bUrAI karI hoya te paNa manamAM lAvavI nahIM. eka bhakata kavie lakhyu che ke : nArAyaNa do bAta ko dIje sadA visAra / karI bUrAi aura ne Apa kIyo upakAra || A doharAnuM rahasya uparanA vivecanamAM spaSTa thaI gayela che. teja kavie lakhyuM che ke : do bAtana ko bhUla mata, jo cAhata kalyANa | nArAyana eka mauta ko, dUjo zrI bhagavAna // e ne visAro ane e ne sadA saMbhAro A doharAmAM lakhe che ke e bAbata evI che ke tene kayAre paNa bhUlavI nahIM. uparokata e khAmatane saMbhAravI nahIM, jo potAnA kalyANane ApaNe IcchatA hoie to mRtyu ane bhagavAna A che ne kyAre paNa bhUlavA nahIM. mRtyu najara sAme rahevAthI mANasa pApa karatA acakAya ane bhagavAna aharniza hRdayamAM rahevAthI manamAM khoTA vicAro Ave nIM. mota mAthApara ja bhame che ema jo manuSyo vicAratA thaI jAya to temane khAvu paNa bhAve nahIM, to pachI akRtya karavAnI to vAta ja kayAM rahI ? ane bhagavAna sadA smRtipaTamAM rahe eTale hRdayamAM kAma, krodha ane lobharUpI setAnano praveza Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ acAcaraNa thaI zake ja nahIM mATe A be ne kayAre paNa bhUlavA nahIM. sAmAnA aNu jeTalA upakArane na bhUle te ja kharo kRtajJa eka pANIno loTo pAvA jeTalo paNa koIe ApaNI para upakAra karyo hoya to jIdagIbhara ApaNAthI bhUlAya kema? sajajana upakArInA eka aNu jeTalA upakArane paNa bhUle nahIM ane dhavalazeTha jevA durjana zrIpAla mahArAjAnA merU parvata jevA upakArone paNa bhUlI beThA hatA. ane mahAna upakArI zrIpAla mahArAjApara anekAneka apakAra gujAryA hatA ane aMte mRtyune pAmIne sAtamI narake saMcaryo. "garaja sarI ne vaidya verI" evI svArtha vRttivALA manuSyone adhamAdhama koTInA kahyA che jemane bIjA zabdomAM kRtaLI kahevAmAM Ave che. nItikAre tyAM sudhI lakhyuM che ke : ....mitradrohI kRtaghnazca, yazcavizvAsaghAtakaH / te narA narakaM yAMti, yAvazcaMdra divAkarau / mitrano droha karanAra, sAmAnA upakArane bhUlI janAra balake, upakArI para apakAra karanAra ane vizvAsaghAta karanArA manuSyo narakagatimAM cAlyA jAya che. jyAM sudhI sUrya ne caMdra che tyAM sudhI narakanAM duHkha bhogavatA rahe che, eTale ke mANa lAMbA kALa sudhI te jIvone naragatinAM damba bhogavavA paDe che. eTalA mATe bhAvimAM uttarottara kANunI saMkhane Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 maMgalAcaraNa IcachanAra manuSyoe sAmI vyakitanA upakArone kyAre paNa bhUlavA nahIM ane temanuM yogya Adara bahumAna karavA vaDe kRtajJatA vyakta karanAra bhAvimAM uttama lAbhane meLavI zake che. sadaguNanA prabhAve ja lokapriya banI zakAya ogaNatrIsamo guNa che lovallabha. lokavallabha yAne lokapriyatA e paNa mahAna guNa che. audArya, sudAkSiNya, pApajugupsA, nirmaLabodha vagere dharmasiddhinA lakSaNomAM pAMcamuM lakSaNa che janapriyatva, lokapriyatA mATe dharma na hoya paNa dharma mATe lokapriyatA bhale ho ! kSamA, namratA, udAratA, vinaya, zIlatA vagere guNo vaDe lokapriya banelA manuSyo prati kone prIti na thAya? Aje lokapriyatAnA abhAve cuMTaNInA TAIme ghaNAkharAne voTa meLavavA mATe bhIkha mAgavI paDe che. khuzAmata karI karIne je lokapriyatA meLavavAmAM Ave te lokapriyatA jyAM sudhI TakI rahevAnI che. niHsvArthabhAve sevA karanArA manuSyo ja sAcI lokapriyatA meLavI zake che ane tevI lokapriyatA meLavI hoya to loko sAmethI AvIne voTa Apaze. te vyaktine lAMbo cuMTaNI pracAra nahIM karavo paDe. bIjAnI kRpAthI lokapriyatA meLavIne je manuSyo teno garva kare che tevA manuSyone lokapriyatA jyAre cAlI jAya che tyAre pArAvAra saMtApa karavo paDe che. pachI temane koI sAMtvana ApanAre maLatA nathI. paragaju mANaso ja lokapriya banI zake. jene sevAne nAme potAno svArtha ja sAdhavo che tevA manuSyo be di bhale AnacAMdane meLavI che, paNa te De TIpAvavAnA che. jyAM temanI pokaLa Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sagalAcaraNa 249 ahAra paDI jAya che tyAM loko niHsAra vastunI mAphaka temano tyAga karI de che. jIvanamAM vinayAdi sadguNu AcaryA vinA to koI lokavallabha thaI zake nahIM. ane je lokavallabha nathI te potAnA dharmAnuSThAnane dUSita kare che, eTaluM ja nahIM paNa bIjAnA oSibIjano paNa nAza kare che. jyAre abhayakumArAdinI mAphka lokapriya banelo manuSya bIjA keTalAya jIvone dharmane raste caDAvI svapara ubhayanuM kalyANa sAdhanAra ane che. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 maMgalAcaraNa lajjAyukta ane ALu lajjA e paNa eka mahAna sadguNa che. lajjAne lIdhe mANasanI AMkhamAM zarama rahe che. je mANasanI AMkhamAM zarama hoya tene sanmArge lAvI zakAya. pU. hemacaMdrAcAya jI lakhe che ke pU. kalikAlasarvajJa : salajja sadayaH saumya, paropakRti karmaThaH A gAthA paNa che to aI paNa temAM cAra guNano samAveza karyo che. jJAnInI racanA ja koI adbhUta hoya che. teo AkhA siMdhune biMdumAM samAvI de ane biMdumAMthI siMdhu chalakAvI de ! mAtra daza gAthAmAM mArgAnusArInA pAMtrIse khola muktAphaLanI mALAnA motInI jema vaNI lIghA che. kalikAlasarvAMga hemacaMdrAcArya agAdha kSayopazamanA dhaNI hatA ! sarasvatI jemanA kaMThe hatI ! anekAneka zAstro jemaNe racyA che temanI stavanA karavA jeTaluM paNa ApaNAmAM sAma nathI, to pachI temaNe racelA zAstrono pAra pAmavAnI to ApaNAmAM kaI zakti che ? chatAM zubhamAM yathAzakti saue yatna karavo evo mahApurUSono ja upadeza che, te upadezane lakSamAM rAkhIne alpa kSayopazama mujaba ApaNe prayatna karI rahyA chIe. lajjA guNasamUhane janma ApanArI janetAsvarUpa jenI AkhamAM zarama che te mANasane koI upadezaka Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 51 maLI jAya to te ghaNAkharA pApakamAMthI bacI jAya che. jeNe lAja ne zarama mUkI dIdhI tevAne upadeza lAgavo ati durlabha che. lajjAvALo manuSya ekavAra bhale prANano nAza thAya to paNa aMgIkAra karelI pratijJAno te tyAga karato nathI. dAkhalA tarIke meghakumAre AMkhamAM zarama rAkhI to tene bhagavAna mahAvIradeve mArgamAM sthira karI dIdho. teNe to nirNaya karyo hato ke, "mAre savAranA ghara bhegA thaI javuM che, A saMyamanAM kaSTo mArAthI sahevAze nahIM. AkhI rAta Aje mAre jamIna para ALoTavuM paDayuM. jyAM mArI sukhazayyA ane jyAM A dIkSita jIvanamAM bhUmipara ALoTavAnuM ? mATe mAre to savAra paDe ghare pahoMcI javuM che." paNa temAM zarama eTalI jarUra rAkhI ke, "bhagavAnane puchayA vinA mAre javuM nathI. basa ATalA guNanA prabhAve te AtmA tarI. gayo. mATe lajajA e guNasamudAyane janma ApanArI atyaMta zuddha hRdayavALI Arya janetA sarakhI che. zuddha. zIlavratane dhAraNa karanArI sannArI jema panotA putrane janma Ape che tema lajajA guNasamuhane janma ApanArI hovAthI mAtAsvarUpa che. lajajAguNane varelA mahApurUSo kyAreka vakhata Ave potAnA priya prANono tyAga karI de, paNa aMgIkAra karelI pratijJAno tyAga karatA nathI. temanI AMkhamAM zarama hoya che ke have huM cAritra choDIne ghera jaIne mArA kuTumbIone moTuM zuM batAvIza ? eTale lajajAne lIdhe teno paga ja na upaDe. pachI to prANane bhoge paNa potAnI pratijJA nabhAve. paNa jeNe mUkI lAja tene nAnuM sarakhuM rAja Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 maMgalA, - ~ ~ tevA manuSyonI to vAta ja choDI do, tevAo to eka bhavamAM aneka bhava kare. mATe lajA e paNa mahAna saddaguNa hovAthI tenA prabhAve ghaNuM ghaNuM anathothI bacI javAya che. dukhInA dukhano pratikAra karyAvinAnI dayA adhUrI lajajA jema mahANu saddaguNa che tema dayA paNa mahAna saddaguNa che. lajajALunI jema dayALu banavuM e paNa atyaMta hitAvaha che. duHkhI jIvonA duHkhano pratikAra karavAnI je buddhi tene dayA kahevAmAM Ave che. duHkhIne joIne hRdaya dravI UThe te dayA kharI paNa duHkhI jIvonA duHkha dUra karavA mATenA zakti anusAra prayatno na thAya tyAM sudhI dayA adhUrI ! duHkhIne joIne ghaNAnA hRdayamAM dayA UbharAI Ave paNa temane kahevAmAM Ave ke Ane jarA sahAyanI jarUra che to tarata kahe ke, amuka saMsthA mAnava rAhatanA ja kAryo kare che tene jaNAvI do eTale AnuM kAma thaI jaze ! are bhAI ! saMsthA to Ane sahAya pahoMcADaze paNa mAnava tarIke duHkhI mAnavo prati tAruM paNa kaMI kartavya kharuM ke nahIM ? ke pachI ekalI dayAdharmanI tAre jorazorathI vAto ja karavI che. kahevatamAM kahevAya che ke ekalI vAto kare vaDA thatA nathI. Aje ApaNI sArI sthitimAM koIne ApaNe sahAya nahIM pahoMcADIe to AvatIkAle tevI ja nabaLI sthitimAM ApaNe mUkAI gayA te TAIme ApaNA duHkhamAMe koNa sahabhAgI banaze ? duniyAmAM badhA divaso koIne paNa samAna hotA nathI. te Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 25 karUNA cAlI jatAM hRdayamAM kaThoratA Ave, kaThora hRdayamAM krUratA Ave pachI dayAdhama jevuM kyAM rahe? duniyAmAM sukhamAM sau sagA thatA Ave che. paNa duHkhamAM saMbaMdhIo paNa keTalIkavAra AMkha ADA kAna karI jAya che. duHkhanI veLAe koI viralA paDakhe UbhA rahe che. koIne paNa duHkhamAM sahabhAgI banavuM temAM ja kharI mAnavatA. che. koI potAno pratispadhI paNa kema nathI hoto tenuM paNa duHkha joIne hRdaya dravI UThavuM joIe ane tenA paNa duHkhano pratikAra karavA aMgenI je bhAvanA rAkhavI te ja sAcI dayA che. eTaluM ja nahIM koI pazu paMkhI duHkhathI taraphaDatA hoya to tevA jIvo prati paNa hRdayamAM anukaMpA rAkhavI joIe ane te jIvone paNa duHkhamAthI mukti apAvavAnA yogya upAyo levA joIe. bhUkhyA ane tarasyA pazuo mATe cArA pANunI vyavasthA karI ApavI te gRhasthonuM kartavya che. gRhasthanA jIvanamAMthI karUNuM cAlI jAya to hRdaya kaThora thaI jAya. kaThora hRdayamAM dayA dharmano vAsa thaI zake nahIM. te to jate dahADe nirdaya banato jAya. jyAre jIvonuM rakSaNa karanAro te ja kharo zUra che. ghAtakI manuSyone mahApAtakI kahyA che. hiMsA AcaranArA manuSyone janmojanmamAM tenAM ati kaTakA phaLa bhogavavA paDe che. sApa ke vIMchI koI paNa prANIno vadha nahI karavo, vadhathI vera baMdhAya sApa vIMchI jevA prANuone paNa haNavA nahIM joIe.. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 maMgalAcaraNa che. gharamAM nIkaLyA hoya to temane krUra mUkAvI devA. vadha karavAthI vera khaMdhAya che ane veranI paraMparA bhavonAbhavo sudhI cAle che. sapa vIMchImAM ja jhera che tevuM nathI. sarpanI dADhamAM jhera che, vIMchInA kAMTAmAM jhera che, jyAre durjana manuSyonI rageragamAM jhera che. rAgadeSanu jhera jeTaluM manuSyomAM bharyuM che teTalu era tIya comAM paNa nathI. to zuM tevA manuSyone ThAra karI nAkhavA ? tevI vAta che ja nahIM. temane yogya zikSaNa ApIne sudhAravAnA prayAso karavA. sApa ane vIMchI paNa pUnu vera hoya to ja karaDe che, athavA tenI para paga Ave to pratikAra kare che. Amane Ama sApavIMchI paNa koIne karaDatA nathI. mATe tevA jIvonI paNu jatanA karIne dUra jaMgalanA pradezamAM mUkAvI devA, jyAM khIjAne paNa khAdhA na pahoMcADe. khAkI vadhe to nahIM ja karavo, karAvavo paNa nahIM ane karatA hoya tene anumodana paNa ApavuM nahIM. devadevInA nAma para hiMsA karavAmAM Ave to te paNa dharma nathI. kuLanI vRddhi mATe hiMsA karavAthI kuLano nAza thAya che paNa vRddhi thatI nathI. ghorAtighora hiMsAthI traNa kALamAMe dharma thato nathI. ahiMsA e ja paramo dharma che. dha hInanI bhAvadayA ane duHkhInI dravyadayA dhahIna prati manamAM yA utpanna thAya te bhAvadayA che ane duHkhI prati yA utpanna thAya te dravyayA che. arara ! A jIva dharmane raste caDyo nathI, tenuM bhavobhavamAM zuM thaze ? te bhAva yA. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ magalAcaraNa 255 potAnA putrapautrAdi paNa dharmathI vimukha banelA hoya to te paNa dayAne pAtra che. pachI bhale temane karoDono vAraso maLavAno hoya chatAM te bhAvadayAne pAtra che. A jina zAsanamAM samrATa kahevAto cakravatI paNa dharmathI vimukha banelo hoya to te paNa bhAvayAne pAtra che, pachI bIjAnI vAta kayAM karavAnI rahI ! dharmathI vimukha banelA cakravartIo marIne sAtamI narake jAya che. karma koine choDatA nathI. cakravatao paNa ahiMsA, saMyama ane taparUpa dharmane AcaranArA bane to mokSe paNa jAya che ane devaloke paNa jAya, ApaNe potAno AtmA paNa saMsArika sukhonA mohamAM paDIne dharmane bhUlI gayo hoya to te paNa bhAvadayAne pAtra che, bhAvadayAno viSaya ghaNuM mahAna che chatAM dravyadayA paNa jina zAsanamAM saMpUrNa paNe mAnya che. arara ! A jIva bicAro taddana nirAdhAra ane atyaMta duHkhamaya sthitimAM sapaDAyelo che mATe Ane huM mArAthI banatI sahAya pahoMcADuM A dravyadayAno viSaya thayo. dravyadayA paNa avazya AcaravA yogya che. dravyadayA AcarI zakto nathI te bhAvadayA zuM Acaraze ? dravyadayA to dIna hananI hoya, jyAre bhAvayAnA viSayamAM to moTA dhanADhayo ane mIlamAliko paNa dharma ane paramArthathI vimukha banelA hoya to dayAne pAtra lAge. chatAM dravyadayAno bhagavAne kayAMya niSedha karyo Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ripa6 maMgalAcara nathI. pApImAM pApI jIva paNa pANI vinA taraphaDato hoya to tene pANI pAvAnuM gRhasthanuM kartavya thaI paDe che. mArA pANI pAvAthI A jIvato thaI jaze ane -pharI pApa Acaraze to te pApanA bhAgI mAre banavuM paDado, AvI vicAraNA karanArAe jainadharmanuM upara uparanuM jJAna meLavyuM haze, paNa te jainadharmanA rahasyane pAmyo nathI, pANI pAnAranI buddhi to jIvane bacAvavAnI che. te mANasa jIvato thaIne pApa Acare tevI buddhi te tenI che ja nahIM, to pachI te je pApa Acaraze teno bhAgI pANI pAnAra zI rIte banaze ? jIva bacAvavAmAM dharma nathI te to eka prakArano vyavahAra che! AvI prarUpaNuM karanArAoe to jainadharmanA dayAdharmano ja lopa karI nAkhyo. hAthInA bhAvamAM meghakumAranA jIve eka sasalAne bacAvIne anukaMpAnA pariNAmanA yoge potAno saMsAra paritta karI nAkhyo jenI sAkSI jJAtAsUtra pUre che. jIvoparanI anukaMpAnA lIdhe temanAtha bhagavAna toraNathI potAnA rathane pAcho pheravI gayA ! zuM A badhA dRSTAMto dravyadayAnI puSTine karatA nathI ? dharmanuM mULa dayA che mATe avazyameva dayAdharmanuM pAlana karavuM. jevo ApaNe AtmA che tevo ja bIjAno che. potAnA prANa potAne priya hoya che tema prANImAtrane potAnA prANa priya che, ema samajIne svaprANonI jema anya jIvonA Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa prANonI rakSA karavI e ja yAdhamanuM anupama ane mahAna prinsipala (siddhAMta) che. saumyatA ane paropakAra adhIgAthAmAM cAra guNo lIdhelA che. temAMnA e guNa varNavI gayA. te pachInA e guNo che saumyatA ane paropakAra. jenI AkRti saumya hoya, mukhapara nirdayatAno bhAva na hoya tene saumyatA kahevAmAM Ave che. nirdaya svabhAvavALA jIvo gharamAM ane bahAramAM anekone uddega karAvanArA thAya che. ugratapa karanArA tapasvInA mukhapara jo saumyatA hoya to tenA darzInathI keTalAya jIvo dharma pAme ane tapanI bhUrI bhUrI anumodanA kare. paNa tapasvInA sukhapara jo kaSAyanI ugratA hoya to gharanA mANaso paNa tenAthI bhayabhIta ane ane bahAramAM tenA tapanI anumodanA na thAya. mATe ja ApaNAmAM kSamA sahita tapa tapavAnuM kahyuM che ane kSamA sahita tapa tapavAthI jIva saMcita karmonA bhukkA kholAvI nAkhe che ane krodhAdi kaSAya sahitanuM tapa hoya to sukhapara ugratA AvI jAya che. tapasvI jo ati krodha karI nAkhe to mukhapara kayAreka ugratA paNu AvI jAya. ugratA Ave eTale saumyatAno bhAva ja kayAM rahe ? ja 257 ajIrNanA cAra prakAra vastu pace to amRta nahI to jhera jJAnanuM ajINuM gava che, kriyAnuM aNu nindA che. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 maMgalAcaraNa khAdhelAnuM ajIrNa khATA oDakAra athavA vamana che. to tapanuM ajIrNa krodha che. vastu pace to amRta che ane apaco thAya to jhera che. sukRta AcaravuM saheluM che paNa pacAvavuM to tethIe kaThIna che. kesara zarIrane khatama karI nAkhe che tema krodha tapane khatama karI nAkhe che. mATe dareka manuSyoe ane khAsa karIne tapasvIoe saumya banavuM joIe ane kaSAyopara vijaya meLavIne kharekharI saumyatA jIvanamAM lAvavI joIe. manamAM ugratA bharI hoya ane be ghaDI mukhapara dekhAva puratI saumyatA lAvI de tenI koI kimata nathI. manuSyomAM saumyatA caMdra jevI hovI joIe, gaMbhIratA sAgara jevI hovI joIe ane nirlepatA jaLamAM kamaLa jevI hovI joie. pU upAdhyAya zrI yazovijayajI pharamAve che ke : pApa karma varte nahIM, prakRti saumya jaga mitta ! sevanIka hove sukhe, parane prazama nimitta che prakRtithI saumya purUSa pApakarmamAM pravarte nahIM, ane kadAca pravarte to paNa tIvra pariNAmathI pApamAM pravarte nahIM. prazamabhAvane lIdhe tevo purUSa sau koIne sevanIka bane che. tevA purUSa prati saune prIti thAya. ane tevA saumya ane karelA purUSanI sau koIne sevA karavAnI paNa bhAvanA rahe, mATe ugratAno tyAga karavA pUrvaka saumya banavuM e paNa mahAna sadaguNa che. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa svArthane bhoge paramAtha kare te uttama te zivAyanA madhyama adhama ane adhamAdhama 259 khatrIsa guNanI vyAkhyA karyAM khAdya tetrIsamo guNa che "ovakRti maM:" paropakAra karavAmAM zUravIra banavuM. paropakAra karanAra manuSya sarvAMnA netramAM amRtAMjana sarakho che. ekalA svAsthya parAyaNa banavuM temAM manuSya jIvananI kaI mahAnatA che? potAnu peTa tIya co paNa bhare che ane teo potAnA accAonuM paNa pAlana kare che. manuSyamAM paramAnI bhAvanA te ja tenA jIvananI mahAnatA che. zrI bhartRharI lakhe che ke eke satpuruSA parArthaghaTakA svArthaM parityajyaye, sAmAnyAstu parArthamudyamabhRtA svArthAvirodhena ye / te'mi mAnuSarAkSasA parahataM svArthAya nighnaMtiye, ye nighnanti nirarthakaM parahitaM te kena jAnImahe || jeo paramA mATe potAnA svArthano parityAga karI detA hoya tevAne uttama kahyA. potAnA svAne bhoge jeo paramA kare temano mahimA kayA zabdomAM varNavI zakAya ! dAkhalA tarIke megharatha rAjA eka pArevAne macAvavA potAnI kAyA kurabAna karavAne taiyAra thaI gayA. potAnA svArthane AdhA na pahoMce te rIte jeo paramArtha karatA hoya temane madhyama kahyA. zeraDInI pAchaLa bhale eraDInuM kAma thaI jAya tevI dRSTivALA te manuSyo hoya che. gotAnA svArtha mATe bIjAnA hitane haNutA hoya tevAne adhama kahyA ane niraka Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 maMgalAcaraNa bIjAne nukazAna pahoMcADe tevAne adhamAdhama kahyA che. A cAramAM ApaNo naMbara kayAM lAge che te vicArI levuM ? ? ? ? sArane pAmanArano avatAra dhanya ane saMta sUradAsa eka bhajanamAM kahe che ke : mana re tu vRkSanase mata le kATe vApara kopa kare nahI sIce nahI saneha mana re tu vRkSanase mata le Apa sIra para dhUpa sahatu hai aura na kuM chAyA de / jo koI vAM para patthara calAve tAhI ko phala de / / mana re tu vRkSanase mata le dhana dhana jagameM vo jaDa padAratha vRthA manuSyakI deha / sUradAsa kahe mana vacana karI saMtanako mata eha // mana re tu vRkSanase mata le are huM mana ! tAre A vRkSamAMthIe zikSApATha levAno che. vRkSane kApe tenI para te kopa kare nahIM ane tenA mULamAM pANI sIMce tenI para paNa sneha kare nahIM. vRkSamAM kevI samatA che ! tevI samatA tu paNa jIvanamAM Adara ! vRkSa potAnAM zIrapara grUpa (taDako) sahana kare che ane khIjAne chAyA Ape che. ane je koI tenI para patthara Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 261 calAve tene badalAmAM phaLa Ape che. ApaNane koI pAchaLathI koNI mAre to badalAmAM zuM ApIe te manamAM vicArI lejo. chevaTe gALa na AlIe to e ghaNI udAratA rAkhI kahevAze. ane kAMI kahevuM hoya to dhImethI kahI devuM ke, bhAI ! jarA joIne cAla. ATalI ApaNAmAM yogyatA hoya toe vRkSamAMthI apUrva preraNA lIdhI kahevAya. chelle lakhe che ke dhanya che te vRkSane ke te ekendriya hovA chatAM rastAmAM cAlatA dareka vaTemArgune upayogI thAya che ane manuSya je kevala svAthI bane to tene maLelo manuSya deha vRthA che mATe paropakAra e ja jIvanano sAra hovAthI te sArane pAmanArano avatAra dhanya bane che. Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 maMgalAcaraNa aMtaraga zatruono parihAra have chellA be guNa uparanI vyAkhyA karavAmAM Ave che je ati mahatvanA guNo che. jo ke pAMtrIse bola mahatvanA che chatAM chellA be bola atyAra sudhInA vivecana para kaLaza caDAvavA rUpa che, te aMge kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcAryajI pharamAve che ke : aMtaraMgAriSaDvarga parihAraparAyaNa, vazIkRtendriyagrAmo gRhidharmAya kalpate / / bahAranA duzmanone to sau oLakhI zake che ane temanAthI sau sajAga paNa rahe che. teo bagADI bagADI ne ekabhava bagADe chatAM bahAranA zatruothI sau sAvadhAna rahe che, jyAre jJAnIoe aMtaranA aMtaraMga zatruonI oLakhANa karAvI ApI che jene zAstrIya bhASAmAM paripu kahevAmAM Ave che. kharI rIte A aMtaranA paripuothI sAvadhAna rahevAnuM che je eka bhava nahIM paNa bhavonA bhava bagADanArA che ane jIvane bhavobhavamAM duHkhI karanArA che. bahAramAM tatva dRSTie jIvanA koI duzamano nathI ane kadAca koI UbhA thayA hoya to tene aMtaraMga zatruoe ja UbhA karelA che. krodhathI varSonI prItino vinAza have paripu koNa che tene oLakhI lo. kAma, krodha, lobha, mAna, mada ane harSa A cha ne aMtaraMga paripa Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 263 kahevAmAM Ave che. bIjA koInI pariNIta strI hoya athavA vagara paraNelI hoya tenI IcchA karavI te kAmarUpI aMtaraMga zatru kahevAya. svadArAmAM paNa vadhAre paDatI Asakti rAkhavI ane manamAM kAmabhoga aMgeno tIvra abhilASa rAkhavo, IdriyomAM uttejanA Ave tevI ceSTAo karavI te paNa badhA kAma vAsanAne ja prakAro che. krodha karavAthI svaparane keTaluM nukasAna thAya che te vicAryA vinA Akroza karavo te krodha. temAM eTalo paNa vicAra na rAkhavo ke "vat rIti vinA" kodhathI vaSanI prItino vinAza thaI jAya che, eTaluM ja nahIM koya verAnubaMdhanuM kAraNa che. kodha sarvane uddeza pamADanAra che. svaparane paritApa upajAvanAra che, sugatine haNuM nAkhanAra che ane durgatinuM dvAra che. be ghaDIno krodha karoDo varSonA tapa upara pANI pheravanAra che. AvA koI paNa suvicAro manamAM lAvavA nahIM ane sAmAnya vAtamAM paNa ekadama AvezamAM AvI javuM ane vikarALa svarUpa dhAraNa karI levuM te krodha nahIM to bIjuM zuM kahevAya ? durguNano dAdo dhanano saMcaya karyA karavo, dAna devAne yogya vyaktine paNa dAna na ApavuM te lobha kahevAya. lobhano duniyAmAM kayAMya thobha che nahIM. svayaMbhUramaNa samudrano vakhate koka pAra pAmI zake paNa lobha samudrano bhalabhalA pAra pAmI zakatA nathI. saMtoSanA setuvaDe ja lobha samudrano pAra pAmI zakAya. krodha prItino vinAza kare to mAna vinaya guNano Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 maMgalAcaraNa nAza kare, mAyA maitrIno nAza kare jyAre lobha sarva guNano vinAza kare che. bhagavAna umAsvAti prazamarati zAstramAM lakhe krodhAt prItivinAzaM, mAnAdvinayopaghAtaprApnoti / zAThyAt pratyayahAni sarvaguNa vinAzanaM lobhAt / / mATe lobha sarva durgaNono dAdo kahevAya. lobhI prakRtinA manuSyo potAnI pAse aDhaLaka dravya hoya chatAM dAna karI zaktA nathI. pachI to kIDInuM saMgraheluM tetara khAya ane pApInuM dhana palle jAya ! eTale mRtyu bAda je te mANasonA hAthamAM jAya ane sau teno upabhoga kare ! mRtyu pAmanAranuM vitta bIjA harI le che ane bAMdhelAM karma durgatimAM tene ekalAne bhogavavA paDe che. mRtyu pAmanAra lobhI manuSyanA vittanuM ahiM tenA saMbaMdhIo puna: puna: upabhoga karatA hoya che. ane dArUNa du:kha mRtyune pAmanAro ekalo durgatimAM paDyo paDyo bhogavato hoya che. AvuM samajyA pachI dhana saMcayanI pAchaLa tIvrapApa kare koNa ? ane puNyodaye mahyuM hoya to zA mATe sanmArge vyaya na kare ? bAkI to kahevatamAM kahevAya che ke, "lobhe lakhaNa jAya ? ane saMgraha karI rAkhelA dhana upara mUccha rahI jAya eTale bhavAMtaramAM moTo viSadhara thAya, vaLI kahevata paNa che ke, "lobhIne tyAM dhUtArA bhUkhe na mare AkhuM zuM rahasya haze te to lobhI prakRtinA ja jANI zake. Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ magalAcaraNa 265 ga karyAM soI nara hAryo lobhapachI mAnano nakhara Ave. SaDDapumAM te cothA nakhare che. potAne abhimAna evo hoya ke koIe yuktipUrvaka sAcI zIkhAmaNa ApI hoya to paNa khoTo Agraha rAkhI svIkAre nahIM. vibhISaNa nAnAbhAI hovA chatAM rAvaNane keTalA adhAhita vacano kahyA hatA ane mAsati sItAjIne rAmaca'drajIne soMpI devA mATe keTalo Agraha sevyo hato ! chatAM rAvaNe mithyAbhimAnane lIdhe vibhISaNunI eke vAta na sAMbhaLI. ane ulaTo myAnamAMthI talavAra kheMcIne yogya salAha ApanAra vibhISaNane tuM to rAkSasa kuLamAM kulAMgAra pedA thayo ema kahIne bharasabhAmAM mAravA doDyo. tyAre vibhISaNe eka ja vacana kahyuM, 'bhAI tuM to mahAbuddhimAna che paNa atyAre tArI vinAza kALe viparita buddhi thaI gaI che.' ane te pachI vibhISaNe rAmacaMdrajInI zaraNAgati svIkArI lIdhI. aMte ahaMkArane lIdhe rAvaNa jevA rAvaNuno vinAza thayo. mAnane kAraNe ja duryodhana ane duHzAsana jevAno paNa aMte vinAza thayo. duniyAmAM rAvaNu ane duryodhana jevAono abhimAna rahyo nathI to paNa nAdAna vRttinA manuSyo abhimAnano tyAga karI zakatA nathI. kavie lakhyu che ke : rAvaNa duryodhana taNu nava rahayuM abhimAna / to paNa a vAto suNI, nava samaje nAdAna // pA palanI paNa khabara nahI, kare bar3I baDI bAta / jIvake para jama phirata hai jyu tetara para bAja / / Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 maMgalAcaraNa pA paLano jyAM bharoso nathI tyAM mAnavI moTI moTI vAto karato hoya che. tetara pakSInI sAthe jema bAja pakSI bhame tema jIvanI mAthe mota bhame che. have AmAM mAna kaSAyane poSavAnI vAta kayAM rahI ? mAnavI garvano tyAga kare to tenA aMtaramAM jJAna pragaTe. yAne garva gaLe to jJAna maLe. koI paNa vaDIlo yogya zIkhAmaNa ApatA hoya tyAre namrabhAve natamastake temanI zIkhAmaNa lakSamAM levAthI jIvanamAM yogya mArgadarzana maLe che ane mAnavInuM jIvana sukhamaya bane che. padArtha mAtra anitya che tyAM teno mada zo karavo mada e paNa aMtaraMga zatru che. kuLa, aizvarya, rUpa, vidyA, baLa, jAti vagereno mada karavo, ane madamAMne madamAM bIjAno tiraskAra karavo te mada kahevAya. mAna ane mada bane sagA bhAI che. mAnavI je je vastuno A bhavamAM mada kare che te te vastu tene bhavAMtaramAM hIna paNe prApta thAya che. dAkhalA tarIke kuLano mada karavAthI bhavAtaramAM adhama kuLomAM janma levo paDe che, aizvaryano mada karanArane bhavobhavamAM daridratA prApta thAya che. saMsAramAM padArthamAtra jyAM anitya ane asAra che tyAM vaLI teno mada zo karavAno hoya ? jyAM mAnavInuM zIla azuddha che tyAM vaLI tene kuLamadanuM prayojana zuM che ? ane zIla jenuM zuddha che athavA to zIla zaNagAravaDe jenuM zarIra alaMkRta che tene paNa kuLa madanuM prayojana zuM che ? A rIte AThe ATha mada aMge Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa ghaTanA karI levI ane koI vastuno mada nahIM karavo. mada karavAthI mAnavInA hRdayamAM unmAda Ave che ane saMsAranI vRddhi thAya che. tethI leza paNa guNano lAbha thato nathI to pachI zA mATe atyaMtara zatruone AdhIna thavuM ? potAnuM parAkrama phoravIne tenI para vijaya meLavavo te ja kharo Atma vijaya che. paramAdhAmInA nAnAbhAI chaThTho harSa nAme aMtaraMga zatru che. koI sArA zubha samAcAra maLe eTale harSa thAya athavA satsaMgano lAbha maLatAM paNa manamAM harSa thAya. paramAtmAnA darzanathI paNa manamAM harSa thAya, koI snehIjana ghaNuM lAMbA samaye maLe. eTale harSa to thAya paNa harSanA AMsu paNa AvI jAya tevA harSanI gaNanA paripumAM karavAnI nathI. vagara kAraNe bIjAne duHkha utpanna karIne manamAM je harSa thAya te aMtaraMga zatru che. jugAra, zikAra vagere anarthakArI kAryo karIne keTalAko manamAM AnaMda anubhave che. zikAra karavA gayelA hoya ane koI paNa zakti saMpanna prANano zikAra karIne manamAM AnaMda anubhave ke meM AvA jhAjharamAna prANane kevo ThAra karI nAkhyo ? basa Ane harSa nAme aMtaraMga zatru kahI zakAya. potAnA duzmanane paNa duHkhI joIne manamAM dayA AvavI joIe, tenA badale manamAM harSa utpanna thAya te kevaDo moTo bhayaMkara doSa kahevAya ? nArakomAM paramAdhAmI nAme asuro hoya che te nArakone khUba duHkha Ape ane pachI Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 maMgalAcaraNa nArakInA chavo duHkhathI taraphaDatA hoya eTale paramAdhAmI manamAM harSane anubhave, tAlI bajAve, hA ! te pUrve ghaNuM kamAM bAMdhelA che have tene kaTuphphaLa bhogavatA zenuM AkaMdana kare che ? basa AvI rIte bIjA jIvone duHkha anubhavatA joIne athavA duHkhI karIne manamAM harSa pAmatA hoya te A paramAdhAmInA moTAbhAI nahIM to nAnAbhAI samajavA. paripuo para vistRta vivecana karyuM. chae chane to ThIka paNa temAMnA ekAda ripune AdhIna thaelA paNa vinAzane pAmyA che, to pachI chae chane AdhIna banyA hoya temanI zI hAlata thavAnI ? bIjA paNa aMtaraMga duzmano ghaNuM che paNa saMkSepamAM tenA cha vibhAga pADIne samajAvela che. paripuo para vijaya meLavanAra ja uttarottara vikAsane sAdhI AtmAnA divya prakAzane meLavI zake che. Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 268 ~ Indriya saMyama aMtaranA SaDaripuono parihAra karavo e mArgonusArIno cotrIsamo guNa che tema vazIkRtendriyagrAmo, gRhIdharmAya klpte| . pAMce Indriyone vaza rAkhavI te pAMtrIsamo guNa che. pAMtrIsa bolapara je vyAkhyA karavAnI hatI te A guNa uparanI vyAkhyA thaI jatAM pUrI thAya che. IndriyonA vikAro para vijaya meLavavo tene ja indriya saMyama kahevAmAM Ave che. haraNa, pataMga, mIna, hAthI ane bhramara vagere ekeka indriya viSayanI AdhInatAthI paNa ghorAtighora mRtyunA duHkhane pAme che, to pachI je jIvo zabda, rUpa, gaMdha, rasa, sparza vagere pAMce IndriyonA viSayone AdhIna thaelA hoya tevA jIvonI hAlata kevI kharAba thavAnI che to dareka buddhimAna vicArI zake tema che. pU. upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAje jJAnasAra graMthamAM pharamAvyuM che ke : pataGgabhRGga mInebha sAraGgA, yAnti durdazAm / ekaikendriya doSAcced duSTastaiH kina paMcabhiH // A gAthAnuM rahasya upara samajAvI gayA chIe. e ja vAta pU. bhagavAna umAsvatijIe paNa prazamarati zAstramAM pharamAvelI che ke, ziSTajanane ucita dRSTi ane ceSTAthI bhraSTa Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 - galAcaraNa thaelA ane IndriyonuM jeo damana karI zakyA nathI tevA asaMyamI manuSyone aneka prakAranA viSaya vikArAdinA doSo aneka bAdhAo UbhI karanArA thAya che. evamanekedoSAH praNaSTaziSTeSTa draSTiceSTAnAm / duniyamitendriyaNAM bhavanti bAdhAkarA bahuzaH / / dhUtavaDe agnizAMta thAya to viSayabhogathI Indriyo tRpta thAya prazamaratimAM pU. umAsvAti lakhe che ke duniyAmAM koI evA viSayo nathI ke viSayo mATe nitya tRSAtura banelI ane potAnI tRSA bujhAvavA viSayonA mArgo pUravegamAM doDanArI Indriyo je viSayonA vAraMvAranA sevanavaDe potAnI pyAsa bujhAvI zake. jema jema viSayo bhogavavAmAM Ave tema tema tRSNA ulaTI vadhatI jAya che. viSayonA sevanavaDe je manuSyo tRmine IcchatA hoya te manuSyo bhaDabhaDatA agnimAM vRtanI Ahuti ApIne te agnine zAMta karavA Icche che temAM agni zAMta thato nathI ane ulaTo pradIpta bane che. viSayo mATe paNa tema ja samajI levuM. jalane prayogathI agni zAMta thAya che tema jJAna, dhyAna ane vairAgyanA prayogathI IndriyonA vikAro zAMta thAya che. rasanAnI rAmAyaNa mahApurUSoe kahyuM che ke : Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 271 ApadAM kathitaH panthA, indriyANAmasaMyamaH / tajjaya saMpadA mArgo, yeneSTaM tena gamyatAm / Indriyono asaMyama e ja Apattino mArga che ane tene ye karavo te saMpattino mArga che. je mArga ISTa lAge te mArge cAlyA jAva. svarga ane naraka banenI prApti indriyothI thAya che. je Indriyone vaza rAkhavAmAM Ave to svarge javAya ane AtmA pote je Indriyono gulAma banI jAya ane indriyone chUTI mUkI devAmAM Ave to narake javAya che. mATe AtmArUpI InDe IndriyorUpI IndrANIyone kadApi vaza na thaI javuM. balake Indriyone vaza rAkhavI jethI bhavonAbhavo sudhI parAdhInatAnA kaSTo veThavAM na paDe. duniyAmAM pAMce IndriyomAM rasanAnI rAmAyaNa bahu moTI che. eka svAdane mAnavI jItI le to pAMce Indriyo jItAI jAya. bhANe beThA pachI je bhojanamAM svAda na hoya to khAtA jAya ne kaca kaca karatA jAya ane svAda hoya to khAtA jAya ne baca baca karatA jAya. AhA ! koI DhokaLAM banyA che, pachI to mokaLAM thaIne khAya. pahelAnA kALamAM peTa bharavAnA dhyeyathI manuSyo bhojana letA. A kALamAM to moTe bhAge rasanAne ramADavAnI vAta che. bALakone moTI uMmaranA thayA pachI koI na ramADe paNa rasanAne jiMdagI AkhI ramADavAnI vAta. badhA rogonuM mULa rasa che. bhojanamAM jevuM hoya to ghI dUdhano kasa jevAno hoya paNa ekalo rasa jevAno na hoya. Aje bhojanamAM kasa rahyo nathI paNa ITalI DhoMsAnA Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 maMgalAcaraNa ane AMbalInI caTaNanA rasa khUba poSAya che ane aMte zarIramAM aneka rogo utpanna thAya che. bAkI badhI Indriyone potapotAnA viSayanuM kAma. jyAre jihAne kudarate be kAma soMpyA, eka svAda mANavAnuM ane bIjuM lavAro karavAnuM. jihApara mAnavI kaMTrola na rAkhe to aneko sAthe vera baMdhAya. bolatA bhAna na rAkhe eTale hAlatA aneko sAthe manaduHkha thAya. jinhApara kaMTrola Ave to bAkInI indriyo para kaMTrola karavuM ghaNuM saheluM thaI jAya. da cha ta . svAdavRttine jItI lenArA mahApurUSo nityabhAjI hovA chatAM nitya upavAsI kahyA che. pUrvakALamAM suraprabha karIne rAjA hato. te ekavAra bahAra udyAnamAM potAnA dIkSita banelA bhAInA AvAgamananA samAcAra sAMbhaLIne potAnA ghaNuM sevakonI sAthe munirAjanA darzanArthe Avyo. munIrAjane praNAma karatAM sau romAMcita thaI gayA ane temanA mukhanI vANI sAMbhaLIne hRdayamAM AnaMdane anubhavatA sau potapotAne sthAne pahoMcI gayA. mahArANIe abhigraha dhAraNa karyo rAjAe munirAjanA AvAgamananI vAta aMteuramAM karI eTale mahArANIone manamAM devara munine vaMdanArthe Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ magalAcaraNa javAnI ekadama utkaMThA jAgRta thaI gaI. mukhya paTarANIe to evo abhigraha dhAraNa karyo ke AvatI kAle savAranA soma nAmanA devara muninA dana vaMdana karyAM khAda ja moMmAM anna jaLa khape ! nagara ane udyAnanI vacamAM eka moTI nadI hatI. uparanA bhAgamAM varSAne lIdhe nadImAM ghoDApUra AvavAne lIdhe naddI be kAMThe chalakAI gaI. nadImAM pUra AvavAnA samAcAra maLavAthI mukhya paTarANI vicAravA lAgI ke mArA kevA aMtarAya karmIno udaya ke Aje mAro abhigraha pUro nahIM thAya. mahArANI vyAkulita mane mahArAjAne kahevA lAgI ke Aje mAro abhigraha zI rIte pUro thaze ? mahArAjAe kahyuM tuM cintA na kara. tAro abhigraha pUrNa thaze. mahArANIe kahyuM Apa mane AzvAsana ApI rahyA cho paNa uparanA bhAgamAM aNudhAryo. varasAda thatAM nadImAM evuM to ghoDApUra AvyuM che ke nadI keme pAra karI zakAze nahIM ane lIdhelo abhigraha pUro thaze nahIM. patinA AdezamAM pativratAe niratha ka vikalpo nahI karavA rAjAe kahyuM mahArANI tame manamAM kheda ANo nahIM. ane saparivAra nadI kinAre pahoMcI jAva ane nadI devIne AvAhana karavApUrvaka be hAtha joDIne zuddha mane AvI rIte prAthanA karajo ke, "he devI ! mArA devare je divasathI dIkSA aMgIkAra karI che te divasathI mArA bhartAra brahmacArI hoya to tuM mane sAmA kinAre pahoMcavA rasto Apa." A rIte Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 maMgalAcara nadI devIne prArthanA karaje eTale tane mAga karI Apaze. rANI manamAM vismaya pAmIne vicAravA lAgI ke A rAjA paMcama lokapAla thaine Avu asakhaddha zu khole che ? ane te paNa mArI AgaLa ! mahAsajAnA bhAInI dIkSA pachI to keTalA chokarAone meM janma Apyo che te zuM mArAthI ajANyuM che ? mATe bhAInI dIkSA pachI rAjA kevuM vrata pALe che te badhuM huM sArI rIte jANuM chuM, chatAM mAre vikalpa zu kAma karavo joIe ! hamaNAM thoDIka ja vAramAM temanA vratanI parIkSA thaI jaze athavA pativratA strIe patinA vAkayamAM jhA vikalpo na karatAM nirvikalpa rahevuM e ja tenA mATe zobhAspada che. patinA AdezamAM patnI zakA UThAve, gurUnA AdezamAM ziSya saMdeha kare, pitAnA AdezamAM putra zaMkA kare to maryAdA lopAI jAya. rANI patinA hukamane ziromAnya karIne saparivAra nadInA kinAre pahoMcI gaI. nagarajano paNa kutuhula buddhithI nadI kinAre ghaNI moTI saMkhyAmAM bhegA thaI gayA. rANIe patinA kahyA mujaba nadI devInI pUjA karavApUrvaka e hAtha joDIne prArthanA karI ke, "mArA pati potAnA laghu bhrAtAnI dIkSA khAda brahmacArI hoya to tuM mane pAra javA mATeno mAga karI Apa." nadIe tarata mAga karI Apyo ane rANI parivAra sAthe nadI pAra karIne udyAnamAM jyAM devaramuni birAjamAna hatA tyAM pahoMcI gaI. Avo adbhUta camatkAra joIne AkhA zaheramAM jayajayakAra thaI gayo. ane lokonA vismayano pAra na rahyo. AvuM sat mahAtama joIne Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 275 loko moDhAmAM AMgaLAM nAkhI gayA. rAjA kAmabhogAdimAM nirlepa hovAthI bhAvathI bahAcArI udyAnamAM birAjatA munivarane rANIe vidhipUrvaka potAnA parivAra sahita vaMdanA karI ane munie dharmalAbharUpa AzIrvAda saune ApyA ? saue tyAM vRkSa nIce munibhagavaMtanI samakSa vinayapUrvaka besIne dezanA sAMbhaLI. dezanA samApta thayA bAda munie prazna karyo ke nadImAM pANI be kAMThe AveluM che. tame badhAe kaI rIte nadI pAra karI ? rANIe sarva vRttAMta kahI saMbhaLAvyo ane tyAra bAda mahArANIe munine prazna karyo ke mArA bhartArane asaMbhavita evuM brahmacarya vrata kaI rIte ghaTe ? muni pratyuttaramAM pharamAve che ke he bhadre ! tuM sAMbhaLa. je divasathI meM pravajyA aMgIkAra karI che te divasathI mahArAjAnuM mana saMsArapara atyaMta virakata thaI gayeluM che ane viSayo prati atyaMta vairAgyabhAvane lIdhe phakata tanathI ja saMsAramAM rahyA che. bAkI manamAM to aharniza vrata aMgIkAra karavA mATenI AkAMkSA sevI rahyA che. paNa rAjyanI dhUrAne vahana karanAro tevo koI nahIM hovAthI siphe vyavahArathI rAjya calAvI rahyA che. aMtaHkaraNamAM rAjya prati ke viSayo prati leza paNa spRhA nathI. huM je divasathI dravyathI ane bhAvathI nigraMtha banyo chuM te divasathI A mArA moTAbhAI bhAvathI nigraMtha banI cUkyA che. Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27: magalAcaraNuM parapuMsiratAnArI, bhartAramanuvartate 1 tathAtattvarato yogI, saMsAramanugacchati // muni mahArANIne dRSTAMta ApIne samajAvI rahyA che ke parapuruSamAM rakta banelI nArI je rIte tenA bhartArane anusare che te ja rIte tattvamAM rakta anelo yogI saMsArane anusare che. parapuruSamAM Asakta nArI potAnA patinI upara uparathI badhI sevA kare paNa aMtarathI te parapuruSane ja cAhatI hoya che. tema A rAjA uparauparathI rAjyano badho vahIvaTa saMbhALe che, tArI sAthe bhoga paNa bhogave che paNa aMtarathI te viSayabhoga ane rAjyane leza paNa cAhato nathI. tadevaM gRhavAse'pi paGke'bjasyeva tasthuSaH / nirlepa manaso rAjJo ghaTate brahmacAritA // rAjAnuM mana gRhavAsamAM jaLamAM kamalanI jema taddana nile pa hovAthI dravyathI nahIM paNa bhAvathI brahmacArIpaNuM temane kharAkhara ghaTe che. bhogane roga samAna samajIne jeo bhogavatA hoya teo bAhya dRSTie bhogI hovA chatAM aMtara dRSTie yogI jevA che. ane keTalAko khAdya dRSTie tathA prakAranI viSayabhogAdinI sAmagrInA abhAve viSayabhoganuM sevana na paNa karatA hoya chatAM aMtaramAM bhogasukhanI tIvra jhaMkhanA rAkhatA hovAthI tevAne bAhya dRSTie yogI hovA chatAM bhogI kahyA che. AvI aMtaradRSTinI vAtane samajanArA viralA hoya che. ATalI vAta samajAya to rAjA bhAvathI kaI rIte brahmacArI hatA te paNa samajAI jAya. Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ migalAcaraNa nityabhoi evA munine nitya upavAsI kaI apekSAe kahyA ? muni bhagavaMtanA mukhethI AvuM spaSTikaraNa thaI jatAM rANane ghaNI prasannatA thaI ane munine namIne udyAnamAM eka bhAgamAM dUra jaIne potAnA mATe tema ja potAnA parivAra mATe azanAdi taiyAra karAvyA. ane muni bhikSA nimitte padhAratAM temane anerA ullAsathI ane caDhatA pariNAme supAtramAM dAna karyA bAda potAno abhigraha pUro thatAM rANIe sahaparivAra bhojana karyuM. tyAra bAda rANIe muni bhagavaMtane punaH prazna karyo ke nadImAM haju pUra evuM ne evuM che to have amAre nadI zI rIte pAra karavI ? amAre badhAne have ghare pahoMcavuM che to nadI pAra karavAno Apa rasto batAvo. muni bhagavaMte rANIne kahyuM tamAro dharma prati bhAva eTalo badho UMco che ke tame bhavasamudra pAra karI javAnA. to pachI nadI pAra karavI e koI moTI vAta nathI. tame nadI kinAre jaIne prArthanA karajo ke je muninAM ame darzana vaMdana karI AvyA te munie vrata aMgIkAra karyuM tyArathI nitya upavAsI hoya to he devI ! amane tuM pAra javAno rasto karI Apa ! pharI manamAM vismayane pAmelI rANI nadI kinAre AvIne vinaMtI karI ke tarata ja nadIe mAga karI Apyo ane sau potAne sthAne pahoMcI gayA ! - rAjAnI AgaLa rANIe samagra vRttAMtanuM nivedana karyuM ane kahyuM ke meM jAte pAraNuM karAvyuM chatAM A muni Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 278 upavAsI zI rIte ? rAjAe kahyuM devI tu tadna mugdhA cho ? dharma tattva prati tArI zraddhA atUTa che paNa tuM dharmatattvanA rahasyane jANatI nathI. mahAtmA purUSo azana ke anazana banne prati samacita hoya che. akRtA'kAritaM zuddhamAhAraM dharma hetave / aznatopi muninityopavAsa phala mucyate || zarIrathI yogasAdhanA karavAnA dhyeyathI khetAlIsa doSathI rahIta potAne mATe nahIM karelA, nahIM karAvelA ke nahIM anumodelA nirdoSa AhAranuM sevana karavA chatAM muni bhagavaMtone nitya upavAsI kahyA che. kAraNa ke game tevA svAdiSTa AhAramAM paNa teo Asaktine poSanArA hotA nathI. ane teo bhagavAna umAsvAtijIe prazamaratimAM pharamAvyuM che tema- pannagaivAbhyavaharedAhAraM putrapalavacca / sarpa bahAra bhale vAMko cUko cAle paNa daramAM jema sIdho pesI jAya tema muni bhagavaMto paNu koLIyo moM mAM nAkhe ke sIdho aMdara utarI jAya. ArogyanI dRSTie cAve e alaga vAta che paNa temAM svAda vRttine na poSe khAravI duHkALa paDyo hoya, peTane poSaNa ApavAnuM bIjuM kAMI paNa sAdhana na hoya, jhADanAM pAna paNa taddana sUkAI gayA hoya AvA samaye koIno putra mRtyune pAmyo hoya ane tenA mAtApitA tenA piMDane agnimAM zekIne tenuM bhakSaNa kare to te kevA mane kare ? jo ke AvuM apavAdamAM mane, bAkI Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa khanavA yogya nathI chatAM dRSTAMta khAtara samajavAnuM ke mAtApitA putramAMsanuM bhakSaNa kevA mane kare ? tadna khaLate haice ane udAsIna mane bhakSaNa kare. muni paNa tevA ja mane nirdoSa AhAra kare. temAM leza paNa svAdane poSe nahIM. tevA munine nityabhojI hovA chatAM upavAsI kahyA che. 9 saddavyavahAra ane aMtaradRSTi bannenI atyaMta jarUra dharUpI kalpavRkSanuM mULa manazuddhi che, tenuM ska Mdha niravadhu vacana che ane kriyA e zAkhA vistAra che. vRkSanu mULa dRDha hoya to zAkhAdi vistAra enI meLe pAMgare che. potAnA bhartAra ane devaranuM Avu' mahAtmya sAMbhaLIne tenI anumodanA karavA vaDe rANIe potAnA AtmAne pavitra karyo tema ja bIjA ghaNA nara nArIoe anumodanA karavA vaDe potAno AtmA pavitrita karyAM ! AvA dRSTAMto duniyAmAM kavacita ja bane. rAjAno je anAsakta yoga ane munino je svAdavRttiparano vijaya temAMthI ApaNe ghaNuM zIkhavAnu che chatAM rAjAnA dRSTAMte bhoga bhogavatA hoya ne kahe ame to brahmacArI chIe to te sthitie pahoMcavA ApaNe ghaNI vAra che. tevo anAsakta bhAva Ave pachI to vItarAga banatAM keTalIkavAra lAge ? paNa tevo anAsakta bhAva Avavo durlabha che. mATe ApaNA mATe to vratonA uccAraNapUva ka brahmacaryAdinuM pAlana karavuM e ja atyaMta hitAvaha che. tattvadRSTi lakSamAM jarUra levAnI che, paNa eTalAthI savahAra choDI devAno nathI. zakti anusAra athavA zakti phoravIne paNa mAAtapa Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 maMgalAcaraNa karatA ja rahevAnuM che. chatAM A muninA dRSTAMte rasAsvAdapara vijaya meLavavAno dhyeya satata rAkhavAno che. koI paNa jIva bAhya vyavahAranI sAthe aMtaradRSTine pAmI zake te mATe A dRSTAMta ApavAmAM AvyuM che. Indriyone vaza rAkhanAro paraMparAe muktipadano adhikArI bane IndriyomAM rasanendriya vratomAM brahmacaryavrata, AThe karmamAM mohanIya karma ane guptimAM manogupti A cAra para kAbu AvI jAya pachI bAkInI indriyo ane bAkInA tAdiparano kAbu ghaNo sahelo thaI jAya che. indriyone vaza rAkhanArane koIne vaza thavuM paDatuM nathI koIne paNa vaza nahIM thanArA jIvo svavaza kahevAya. A duniyAmAM jeTaluM svavaza teTaluM ja sukha che ane jeTaluM paravaza teTaluM duHkha che. sukha ane duHkha aMgenuM A saMkSepe lakSaNa che. sarvathA Indriyono nirodha sAdhuo karI zake chatAM A adhikAra gRhasthono hovAthI gRhasthoe paNa Indriyone vaza rAkhavA jarUra saMyamI banavuM. A rIte aMtaraMga SaDaripupara AMzika paNa vijaya meLavanAro ane indriyone vaza rAkhanAro eTaluM ja nahIM mArgAnusArInA pAMtrIse guNathI upeta banelo InsAna gRhastha dharma mATe yogya adhikArI bane che. ane te ja gRhastha paraMparAe samyagraSTi banavApUrvaka bAravratadhArI ane mahAvratadhArI banI prAMte paritA saMsArI athavA ekAvatArI banI mukti padano adhikArI bane che. Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 281 da mAM ta koI eka nagaramAM anAja ane karIyANAno moTo vyApArI eka modI raheto hato. goLa khAMDa ghI vagereno paNa teno moTA pAyApara vyApAra hato. tenI dukAnethI dareka prakAranuM modIkhAnuM maLatuM hovAthI tenI prakhyAti moTTI tarIkenI thaI gaI. nagaranA rAjAne tyAM paNa tene tyAMthI ja moTA pAyApara mAla jAya. rAjAnI prasannatA hovAthI modIne vyApAramA no sAro raheto ane rAjAnI tene tyAM kharIdI thatI hovAthI gAmanA bIjA grAhakonI paNa tenI dukAne bhIDa ghaNI sArI rahetI. gAmanA bIjA vyApArIothI modInI caDatI kaLA sahana na thaI ane amuka vyApArIoe bhegA maLIne niya karyo ke rAjAne maLIne modI pratinuM rAjAnuM valaNa pahelA toDI nAkhavu. eTale enI meLe enA vyApAramAM paDatI AvI jaze. ane rAjAnI pAse ApaNI pratiSThA vadhI jaze. paNa temane e khakhara na hatI ke aMte khADo khode te ja temAM paDe che. modI ghaNo ja prAmANika hato. vyApAramAM te anIti karato nahIM eTale khInnu koI chidra temanA hAthamAM AvyuM nahIM. modInA gharamAM modInI patnI atyaMta rUpavAna hatI. te sAmAnya kakSAnI strI na hatI paNa gajamAM jema gajaratna hoya azvamAM azvaratna hoya tema strIomAM te strIratna samAna hatI. rAjAnA aMteranI mahArANIonu sauMdaya paNa tenA sauMdayanI AgaLa pANI bhare tevu tenu soLasoLa kaLAe khIlI UThelu rUpa hatuM. Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 maMgalAcaraNa IrSyALu vyApArIo pahelAMthI samaya laIne rAjAnI pAse pahoMcI gayA. pahelA to badhI ADI avaLI vAto karI, tyAra pachI dhIme rahIne modInI vAta para AvyA. zarUAtamAM rAjAnA peTamAMthI jhera okAvavA modInAM vakhANuM karyA. rAjAe paNa modInI prAmANitA ane nItimattAnAM vakhANa karyA. vyApArIone thaI gayuM ke rAjAnuM valaNa modI taraphanuM jabaradasta che eTale ApaNe game teTalI dalIlo karIzuM toe rAjA navo vaLAMka leze nahIM ane vakhate ApaNA prati rAjAne aprIti thaI jaze ke A badhA modI taraphanI ISyane kAraNe mArA kAnamAM jhera reDavA AvyA che. eTale vyApArIoe rAjAne sIdho pazna karyo ke prabhu ! ratna upara adhikAra kono hoya ? vyApArIo rAjAnI thoDI nabaLI kaDI jANatA hatA. eTale sIdho Avo prazna karyo. rAjAe tarata kahyuM ke ratna to rAjadarabAre hoya. pachI te gajaratna hoya ke azvaratna hoya. tyAM eka vyApArIe vacamAM krosa karyo ke prabho ! strIratna kyAM hoya ? basa rAjAnI nabaLI kaDI e ja hatI ke te parastrI laMpaTa hato. eTale rAjAe tarata kahyuM ke strIratna paNa rAjadarabAre hoya. rAjAno A pratyuttara sAMbhaLatAM vyApArI AnaMdamAM AvI gayA ke ApaNe dAva sIdho paDI gayo. have ApaNe phIkara karavAnI jarUra nathI. je kArya mATe AvyA chIe te kArya ApaNuM siddha thaI javAnuM. emanuM kArya che modIne pachADavAnuM ane tene strIratnane rAjAne havAle karAvavAnuM. paNa modInA tevA puNya paravArI beThelAM nahotAM ke A badhA phAvI jAya. sAmAnya musIbatamAM mukAvavuM paDe e judI vAta paNa aMte satyano jaya thAya che. Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 287 vyApArIoe vAta AgaLa laMbAvI ane rAjAnA. kAnamAM jhera reDavA mAMDayuM. prabho ! modIne tyAM strIratna che tenI Apane jANa che ? rAjAe kahyuM te huM jANato nathI. vyApArIoe kahyuM tyAre to modI para Ape game teTalo vizvAsa rAkhyo hoya paNa modIe to Apane taddana aMdhAramAM rAkhyA che. rAjAe puchayuM zuM modIne tyAM strIratna che ? vyApArIoe kahyuM ame e ja vastu ApanI samakSa jAhera karavA AvyA chIe. modI prati--amArA manamAM ISyane bhAva che nahIM. modInA gharamAM tenI je patnI che te strIratna che ane sAkSAt apsarA jevuM tenuM adUbhUta sauMdarya che. A vAta sAMbhaLatAM ja rAjAnuM mana lalacAI gayuM ane vyApArIo manamAM evA to harakhAI gayA ke ApaNuM kAma pAra paDI gayuM ane ApaNe nizAna tAkIne bANa evuM choDayuM ke tIra rAjAne sIdhuM lAgI gayuM. vyApArIo potAne sthAne cAlyA gayA. A bAju rAjAnuM mana ekadama vihala banI gayuM ane manamAM eka ja dhUna lAgI gaI ke modInI strInuM sauMdarya huM kayAre nihALuM ane kayAre huM mArI manokAmanA pUrNa karUM ? rAjakArabhAramAM khAvAmAM pIvAmAM kazAmAM rAjAnuM mana lAgatuM nathI. modInA gharamAM strIratna ! modI to mAro. prajAjana ! ratna game tyAM hoya tenI para adhikAra rAjAno hoya. pelA vyApArIo kahI gayA te taddana sAcI vAta che ke modIe mane atyAralagI aMdhArAmAM rAkhyo. potAnA tyAM strIratna che te aMgenI vAta sarakhI na karI. Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma galAcaraNa chatAM koInI cIja jhUMTavI na levAya. tevo ghora anyAya mArAthI kema thAya ? pahelAM te strIratna che ke nahIM e huM sAkSAt nihALI lauM. pachI je pagalAM levAM haze te laIza. modIne bolAvIne rAjAe kahyuM "tArI sAthe amAre ghaNA varSono juno saMbaMdha che. rAjya taraphathI tane lAbha paNa ghaNuM maLe che chatAM koI di te tArA ghare mane jamavAnuM paNa AmaMtraNa na ApyuM. AvatI kAle tArA ghare mAre jamavA AvavAnuM che. bicAro modI to sAmethI potAne ghare jamavA AvavAnI rAjAnI vAta sAMbhaLI ne herata pAmI gayo. prabho ! Apa te mArA svAmI cho, huM to Apano sevaka chuM. Apa mArA AMgaNe padhAro e to mArA ahobhAgya ! modIe rAjAne ghare padhAravAnuM AmaMtraNa ApyuM rAjA bIje divase bAra vAge modIne ghare pahoMcI gayo. kAmAMdha evo koI apUrva koTIno aMdha hoya che ke tene AgaLa pAchaLano vicAra karavAno hoto nathI. modInI patnIne AbhAsa thaI gayelo chatAM teNe taiyArI khUba sArI karI rAkhelI. rAjAe paNa modIne potAnI bagalamAM ja jamavA besADyo. modInI patnI banene pIrase jAya che. pIrasatAM pIrasatAM jarAka moDhAparathI vastrano cheDo khasI gayo ane rAjAe tenuM addabhUta sauMdarya nihALI lIdhuM. rAjA to tenuM rUpa joIne AzcaryamAM garakAva banI gayo ! kharekhara A strIratna ja che. tene khAtrI thaI gaI jamIne rAjA rAjadarabAre Avyo ane modIne koI kAma prasaMge bahAragAma javAno hukama karyo. modIe potAnI patnIne sajAga Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 285 rahevA kahyu. patnIe kahyu nAtha ! Apa mArAthI ekkira rahejo. huM mArA zIlane ciMtAmaNI ratnathI adhika lekhuM chuM. prANa jatA karIza paNa zIla nahIM javA dauM. Apa khuzIthI ahAragAma jaI Avo. modI jevo bahAragAma gayo ke rAjAe khAIpara kaheNa mokalAbyuM ke huM rAtanA khAra vAge tAre ghera AvIza. khAIe kahevaDAvyu. Apa khuzIthI padhAro. ApanuM yogya svAgata thaze. rAjAnA manamAM malInatA che. ane mAInA manamAM nirmaLatA che. khAie rAjAnA svAgata maTe pAMca judA judA kalaranA glAsa magAvyA ane te dareka glAsamAM kezarI dUdha agAuthI bharI rAkhyuM. pAMca glAsa taiyAra rAkhelA. glAsanA uparanA kalara eTalA badhA adbhUta hatA ke jonArane ema ja lAge ke dareka glAsamAM zuM zuM cIja bharavAmAM AvI haze ? dareka glAsamAM pIvAnI alaga alaga cIjo bharI rAkhI haze ema lAgyA vinA rahe nahIM chatAM kalara alaga hatA paNa a Mdara vastu ekanI eka hatI. rAjA rAtanA khAra vAge AvI pahoMcyo. rAjA dRSTimAM vikAranuM viSa bharIne Avelo che. khAInI dRSTimAM amRta bharyuM che. rAjAe jevo gharamAM praveza karyo ke khAie. hAra paherAvIne svAgata karyuM. rAjAnI sAthe koI ekAda aMga rakSaka hato tene mahAra ja Ubho rAkhyo. khAie rAjAne yogya Asanapara besADIne kezarI dUdhanA pAMce glAsa rAjAnI AgaLa dharI dIdhA. rAjA glAsanA kalara joIne cakita banI gayo. ane Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 maMgalAcaraNa manamAM vicAravA lAgyo koNa jANe AmAM zuM zuM bharyuM haze ane joyuM to pAMce glAsamAM eka sarakhuM kezarI dUdha bharyuM hatuM. rAjAe kahyuM A kalara alaga alaga ne aMdara ekanuM eka ? tyAM bAIe kahyuM mArA mAlikane aMdhApo AvI gayo che teno aMdhApo dUra karavA glAsanA kalara alaga alaga rAkhyA che. ane cIja temAM ekanI eka rAkhI che. rAjana ApanI mahArANuM hoya, huM houM ke koI eka metarANa hoya, darekanA zarIranI cAmaDInA kalara judA judA che. paNa rAjana ! darekanA zarIranI aMdara ekanuM eka bharyuM che. chatAM mAnavI uparauparanA rUpa sauMdaryamAM lobhAI jAya che. Apa prajAnA pAlaka thaIne paNa mArAmAM lobhAI gayA. huM to prajAjana hovAthI ApanA mATe putrI svarUpa chuM, chatAM Apa mohAMdha banI gayA. rAjana uparauparanI sapheda cAmaDImAM jarAe lobhAvavA jevuM nathI. zarIranI aMdara gaTarakhAnA zivAya bIjuM kazuM nathI. rAjana ! zarIranA atyaMtara svarUpano vicAra na karavo ane uparanA rU5 sauMdaryamAM moha pAmavuM te samajune na chAje. rAjana ApanA aMteuramAM to apsarA jevI mahArANIo che chatAM Apa parastrImAM moTuM nAkhavA AvyA e to gharanA zuddha bhojanane mUkIne eMThavADamAM moTuM nAkhavA barAbara che. eMThavADamAM mANasa moTuM na nAkhe, jAnavara eMThavADamAM moTuM nAkhe. AvA AvA zabdo kAne paDavAthI rAjAnI dRSTimAMnuM jhera nItarI gayuM. glAsanA dAMte ja rAjAne bodha thaI gayelo. paNa AvA zabdo kAne paDavAthI to rAjAnI banne AMkhomAMthI nIra nItaravA lAgyuM. ane Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 287 tenI sAthe vAsanAnuM jhera paNa nItarI gayu. rAjAnI dRSTimAM nirmaLatA AvI. khAInI AgaLa pANI mUkayuMke, AjathI parastrI mAtra mArA mATe mAtA samAna che. tuM paNa mArA mATe mAtA samAna cho. ema kahIne rAjAe akhaMDa zIlavrata joIne khAIne praNAma karyAM ane khAine eTaluM jarUra kahyu ke tuM mAruM A nabaLI vAta kayAMya koIne moDhe karIza nahIM. khAIe paNa kahyuM ke Apa to amArA svAmI cho. svAmInI AbarU e mArI AbarU che. Apa nizciMta rahejo, paNa have pharI jIvanamAM rAta na paDe ane sadA ApanA aMtaramAM maMgala prabhAta rahe tevuM karajo. rAjAe tyAMthI vidAya lIdhI. te pachI rAjAnA jIvanamAM ajakha parivatana AvI gayuM. zIlavratano kevo ajaba prabhAva che! A khAIno potAnI indriyo parano kAbu keTalo ? eka mAI mANusa indriyone vazamAM rAkhIne potAnA jIvanane ujjavala manAvI zake, to zu' ma kahevAtA manuSyo potAnA cAritranuM nirmANa karIne potAnA jIvanamAM pura bahAra na lAvI zake ? arthAta potAnA jIvanane zu saphaLa na banAvI zake ? pachI to modI paNa bahAragAmathI AvI gayo ane potAnI patnInA mukhethI AkhIe ghaTanA sAMbhaLIne hRdayamAM anupama prasannatAne pAmyo. modInA virodhI hatA temanAe hAtha aMte heThA paDI gayA. eka strI jAtamAM paNa keTaluM manobaLa ke rAjA jevA rAjAnI AMkha kholI nAkhI. tenA ja manobaLanI anumodanA karatAM dRSTAMta pUruM karavAnI sAthe pAMtrIse khola para vivecana paNa pUruM thAya che. Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ WOL OG Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa - ' yA na yo ne ? Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 maMgalAcaraNa ArtadhyAna ane raudradhyAna mananI ekAgratA mATe dhyAna e atyaMta upayogI vastu che. dhyAnane zAstromAM dhyAnayoga kahevAmAM Ave che. adhyAtmayoga, bhAvanAyoga, dhyAnayoga, samatAyoga ane vRtti saMkSayayoga vagere yoganA pAMca prakAromAM dhyAnayoga trIjA prakAramAM che. zubha dhyAnane ja dhyAnayoga kahI zakAya. dharmadhyAna ane zukaladhyAna e banne zubhadhyAna che jyAre ArtadhyAna ane raudradhyAna e bane azubha hovAthI te banenI gaNanA durgAnamAM thAya che. tene dhyAnayoga kahI na zakAya. AtmAne mokSanI sAthe joDI Ape te ja yoga kahI zakAya. dharmadhyAna ane zukaladhyAna bane mokSanA hetu hovAthI te bannene dhyAnayoga e saMjJA barAbara lAgu paDe che jyAre Arta ane raudra banne saMsAranA hetu hovAthI tene durbAna e saMjJA lAgu paDe che. svamAM je atyaMta jAgRta hoya te ja ArtadhyAnathI bacI zake Ata ane raudrane lIdhe vinA kAraNe jIvane karmabaMdha thayA karato hoya che jene anarthadaMDa paNa kahI zakAya. vINa khAdhe ne viNa bhogave nAhaka karmano baMdha paDyA kare ane ArtadhyAna keme TaLe nahIM tene ja to anarthadaMDa kahevAmAM Ave che. anarthadaMDanA pApopadeza hiMsa pradAna ane pramAdAcaraNa Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ beMgalAcaraNa vagere je prakAro che temAM apadhyAna e paNa eka prakAra che. kAraNavazAta doSo sevavAvaDe AtmAne IMDAvavuM paDe te aMDa kahevAya ane vinA kAraNa doSonA sevanavaDe AtmAne daMDAvavuM paDe te anaDa kahevAya. durdhyAnathI paNa AtmAne vinA kAraNu daMDAvavuM paDe che mATe tenI gaNanA paNu anaaDamAM thAya che. durdhyAnathI khacavA ane dharmadhyAnamAM manane joDavA satata jAgRti rAkhavI joie. duniyAnuM vAtAvaraNa eTalu adhu viSama khanatuM jAya che ke AjanA yugamAM mAnavIne hAlatA A dhyAna thaI jAya. kAyadA kAnUna paNa eTalA badhA vadhI paDyA che ke svamAM je atyaMta jAgRta hoya te ja mana ane magajanI samatulA jALavI zake athavA vyApAra vANijyanA kSetramAM paNa je atyaMta jAgRta raheto hoya ane ImAnadArIthI ja vANijya karato hoya, dhananI tRSNApara jeNe vijaya meLavelo hoya te ja A dhyAnanA pApathI bacI zake. manamAM Ata dhyAna kare kAMI karyo TaLI jatA nathI. hA! navA kano adha jarUra paDe che. tana aTakayA pachI manathI paNa dharma dhyAna thaI zake 291 jyAre manane dharmadhyAnamAM rAkhavAthI ghaNA karmInI nirjarA thAya che ghaNAne kholatA sAMbhaLyA che ke zuM karIe dharma karavAnI ghaNI IcchA thAya paNa tanathI aTakI gayA chIe. tanathI have kAMI banatu nathI. avasthA thaye tana to aTakavAnuM ja che. chatAM tevA manuSyoe paNa manamAM nirAzA lAvavAnI Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 maMgalAcaraNa koI jarUra nathI. tana aTakayA pachI paNa manathI dharmadhyAna thaI zake che. manane zubha bhAvomAM rAkhavuM ane navakAra mahAmaMtranuM niraMtara manamAM dhyAna karyA karavuM e paNa dharmanI apUrva ArAdhanA che. zarIrathI bhinna AtmAnuM je bhedajJAna hoya to game tevI zarIranI nabaLI sthitimAM paNa manane zubha bhAvomAM sthita karI zakAya che, anityAdi bAra bhAvanAonA ciMtanamAM athavA maithyAdi cAra bhAvanAonA ciMtanamAM ane dharmadhyAnanA cAra prakAronA ciMtanamAM mana parovAI jAya to zArIrika dRSTie azakta banelA paNa ghaNuM nirjarA sAdhI zake. chevaTe navA karmonA baMdhathI to jarUra bacI jAya. mAnavI tanathI paNa aTake ane mana paNa cArebAju bhaTake pachI to te karmonA phAMsalAmAM adhara ja laTake ane aMte karmo tene durgatimAM ja paTake mATe game tevA azubhanA udaya kALamAM paNa manane samAdhi bhAvamAM rAkhavAnI kaLA hastagata karI levI jethI ghaNA moTA lAbhanuM kAraNa banI jAya, pratiSThA mahotsava, ughApana, upadhAna, saMghayAtrAdi dharmanA anuSThAnomAM to paisAno paNa vyaya karavo paDe che, jyAre manane dharmadhyAnamAM rAkhavuM temAM eka paNa paisAno vyaya karavo paDato nathI ane lAbha apUrva maLe che. anityAdi bhAvanAone ciMtanamAM mana lAgeluM rahe tenA phaLa svarUpe paraMparAe rAgAdi doSono kSaya thAya che ane zubha ciMtananA Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa rahe prabhAve aMdaranA vairAgya bhAvamAM eTalI badhI utkaTatA AvatI jAya che ke paraMparAe AtmA vItarAga bane che. zakti saMpanna manuSyo potAnA dravyano sanmAge vyaya karIne bhale mahAna puNyanA bhAgI bane ane zaktihIna alpadAna kare to paNu mahA lAbhanuM kAraNa thAya che. dAnadharmano kayAMya niSedha che nahIM, A to eka apekSAe vAta che ke manane dharmadhyAnamAM rAkhavAthI karma nirjarAno apUrva lAbha maLato hoya to tevo lAbha zA mATe na meLavavo ? jemAM eka paNa paisAno vyaya nahIM ane lAbha apUrva maLe tevA nagada dharmanA lAbhathI zA mATe vaMcita rahevuM paDe ane manane duryAnamAM joDIne zA mATe karmano bhAra AtmApara caDAvavo paDe ? mATe anukuLa ke pratikuLa game tevA saMjogomAM sukhaduHkhAdinA game tevA prasaMgomAM mAna apamAnAdinA samaye paNa pariNAmamAM vikSobha AvavA na devo ane ArtadhyAnamAM na paDI javuM e ja kharo manonigraha che. aniSTano saMyoga thatAM tenA viyoganI ciMtAmAM mana paDe te ArtadhyAnano pahelo prakAra manane Arta ane raudrathI bacAvIne dharmadhyAnamAM rAkhavA mATe dhyAnanA prakAro jANI levA joIe. dhyAnanA mukhya cAra prakAro che. ArtadhyAna, raudradhyAna, dharmadhyAna ane zukaladhyAna A cArenA pAchA cAra cAra prakAro maLIne kula soLa prakAro thAya che. viyogArta, saMyogAd, rogAta ane nidAnA A ArtadhyAnanA cAra prakAra che. zabdAdi aniSTa viSayono saMyoga thatAM, arara ! Ane kayAre viyoga thaze ? Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 magalAcaraNa e rItanI ciMtAmAM mana aMdarathI ekatAna manI jAya te Ata dhyAnano pahelo prakAra. pUratI tapAsa karyA vinA utAvaLamAM lagna karI lIdhA hoya ane kajIyALI nAra sAthe panAro paDyo hoya eTale manamAM A dhyAna thayA kare ke A kabhA sAthe mAre kAM panAro paDyo ? arara ! A to AkhI jiMdagI mAre AnI sAthe kADhavAnI, mAro to Akho bhava magaDI gayo. A alA mane kayAM vaLagI ? AnI sAthe jiMdagI kema jaze ? A lapamAMthI huM jITIza kayAre ? tevI rIte chokaro kapUta pAkayo hoya to te nimitto A dhyAna karyAM kare. A chokaro kuLamAM kalaMka lagADe tevo pedA thayo che, badhA lakhkho puro che, kulAMgAra mArA kuLamAM kayAM avataryo ? Ane mAre alaga karI nAkhavo che. A rIte aniSTa zabdAdi viSayo prApta thayA hoya to tenA viyoganI ciMtA manamAM rahyA kare ke A kayAre mArAthI dUra thAya ? aniSTa viSayo hajI prApta na thayA hoya eTale manamAM ciMtA rahyA kare ke rakhe mane aniSTa viSayono sayoga na thaI jAya ? ane aniSTa viSayono saMyoga na thayo hoya eTale vicAravuM A bahu ThIka thayuM. A rIte vamAna bhaviSya ane bhUtakALa ema traNe kALa saMbadhI ciMtavanA karavI te aniSTa viyoga ciMtA nAme prakAra thayo. A dhyAnano pahelo rakhe ISTa sacogano viyoga na thaI jAya tevI mAnasika ciMtA te Ata dhyAnano bIjo prakAra Ata dhyAnano khInne prakAra che ISTano sacoga thayo Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNu 25 hoya teno rakhe viyoga na thaI jAya tenI ciMtAmAM baMna ekatAna banI jAya. ISTa vastu cAlI jAya tyAre tenI prApti mATe satata manamAM ciMtA rahyA kare te Ata dhyAnano khInga prakAra kahI SakAya. puNyanA udaye jIvane dhana, vaibhava, lADI, vADI, gADI vagerenA ISTa saMyogo maLe. have AtmajJAnathI zUnya evo je jIva hoya te ISTa saMyogomAM ja sarvIsva mAnI bese. tene eTalu paNa bhAna na rahe ke AtmA ane AtmAnA jJAna darzanAdi guNo ja zAzvata vastu che. khAkI jeno sayoga teno eka di viyoga nizcita thavAno che. zarIra paNa AtmA mATe sayogika che. teno vastu nizcita paNa viyoga thavAno che. jyAM zarIra paNa anitya che tyAM khAkInA dhana dhAnyAdi para dravyonI aniyatA svataH siddha thaI jAya che. ahirAtmA aMtarAtmA ane paramAtmA mahirAtmabhAvane lIdhe jIva ISTa sayogomAM rAce che. zarIrAdi para padArthone svaAtma buddhie grahaNa karavA te ja mahirAtmabhAva che. aDhAre pApasthAnakonuM mULa utpatti sthAna ahirAtmabhAva che. jyAM paradravyane potAnI mAlikInA mAnyA tyAM jIva tenA mATe pApa karyA vinA rahevAno nathI, jyAre pudgalAdi paradravyomAM eka paramANu mAtra paNa tattva dRSTie jIvanI mAlikInu nathI. AvI bheda jJAnanI dRSTi jAge tyAre jIva aMtarAtma bhAvamAM Ave che. paradravyomAM jIvane ruci na hoya ane temAM udAsIna bhAve raheto hoya te aMtarAtmA Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vihevAya. ane aMtarAtmA ja prAMte paramAtmA bane che. vizeSa upAdhithI vajita cirUpa AnaMdamaya ane atyaMta potAnA zuddha svarUpane prApta thayelA temane paramAtmA kahevAmAM Ave che. je anaMta guNa samudAyanA piMDarUpa che eTaluM ja nahIM indriyone paNa agocara che tene ja paramAtmA kahevAmAM Ave che. ATaluM lAMbuM na karavuM hoya ane saMkSepamAM ja levuM hoya to rAgadazA bahirAtmabhAva che. virAgadazA aMtarAtmabhAva ane vItarAgatA paramAtmabhAva che athavA Asakta bahirAtmA, virakata aMtarAtmA ane vitarAga paramAtmA. A kALe vItarAga banIne paramAtmA banI zakAtuM nathI paNa vairAgyabhAva jIvanamAM keLavIne aMtarAtmA jarUra banI zakAya che. aMtarAtmA banyo te aMte paramAtmA banavAno che. duHkha e kalaMka nathI dInatA kalaMka cothA samyakatva guNa sthAnathI te bAramA guNa sthAna sudhI aMtarAtma dazA che. terame caudame paramAtma dazA che. mithyAtvAdi nIcalA guNaThANe bahirAtma dazA hoya che. bahirAtmA agharUpa (pAparUpa) hoya che, aMtarAtmA maMgala svarUpa hoya che ane paramAtmA cidAnaMda svarUpa hoya che. bahirAtmabhAvane lIdhe ISTa saMyogo ja jIvane sArarUpa bhAse eTale rakhe teno viyoga na thaI jAya tevI cintAmAM jIva rahe te ArtadhyAnano bIje prakAra. je ISTa saMyogo potAne prApta na thayA hoya te aMgenI paNa manamAM ciMtA rahyA kare ke huM kevo kama nasIba chuM ! vibhAvAdinA ISTa saMyogo mane prApta thatA nathI ane Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 297 kyAreka prApta thAya che to TakatA nathI, te paNa AdhyAna che. bIjAne dhana vaibhavAdi prApta thayelA hoya ane potAne aMtarAyanA udaye prApta na thatA hoya eTale manamAM dInatA AvI jAya, te paNa eka prakAranuM ArtadhyAna che. kamodane lIdhe jIvane dukha bhogavavA paDe te kalaMka nathI, karmo bhalabhalAne bhogavavAM paDyAM che. paNa dInatA te kalaMka che. arara ! huM nirAdhAra ane asahAya chuM, mArI gharavALI gujarI jatAM huM gharabhaMga thaI gayo, AMdhaLAne lAkaDInA TekA rUpe mAre ekano eka chokaro hato te paNa gujarI gayo, are ! have duniyAmAM mArUM koNa ? A badhA ArtadhyAnanA ja vicAro che. manuSyoe manamAM dInatA na ANatAM huM eka akhaMDa AtmA chuM e zivAya anya koI mArUM nathI evA adIna mane AtmAnuM anuzAsana karavuM joIe. siMha jaMgalamAM ekAkI vicarato hoya paNa tene koI divasa manamAM evA dInatAbharyA vicAro AvatA nathI ke huM ekalo nirAdhAra ane asahAya chuM. te to nirbhikapaNe jaMgalamAM vicarato hoya. tenI paDakhe bhale koI paNa ne hoya chatAM manamAM dInatA na ANe tema AtmajJAnI purUSa paNa adana mane svaAtmAnuM anuzAsana kare. paNa game tevA ISTanA saMyoga ke viyoganA prasaMge ArtadhyAnamAM na paDe. Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 maMgalAcaraNa zarIramAM vyAdhi paNa manamAM samAdhi hoya to ArtadhyAna bhale AMTA mAryA kare roga e ArtadhyAnano trIjo prakAra che. te aMge pU. upAdhyAya yazovijayajI mahArAja adhyAtmasAra graMthamAM lakhe che ke : ciMtanaM vedanAyAzca, vyAkulatva mupeyuSaH zarIramAM vyAdhi lAgu paDI jatAM mana ArtadhyAnamAM paDI jAya ane manamAM vicAro Ave ke A vedanA kyAre ghara thaze ? zarIramAM game tevo vyAdhi hoya chatAM aMdaranI jJAna dRSTinA jore manamAM samAdhi hoya to ArtadhyAna bhale AMTA mAre paNa aMdaramAM jAgRti eTalI badhI hoya ke tene kyAMya ubhA rahevA sthAna na maLe. jJAnI ke ajJAnI duniyAmAM koI sukhadu:khathI rahIta che ja nahIM, chatAM jJAnI ajJAnI vacce phera eTalo ja che ke jJAnI udayamAM AvelA karmone dhIrajathI veda che ane ajJAnI roI roIne vede che, zrImad rAjacaMdrajIe lakhyuM che ke : jJAnI ke ajJAnI jana sukhadu:kha rahIta na koya ! jJAnI vede dhairyathI ajJAnI vede roya che zarIrane potAnuM mAnyuM e ja jIvanI moTAmAM moTI bhUla kahevAya. A rItanI dehAtma buddhi ja dehAMtara gatinuM kAraNa bane che tevI ja je aMtarAtma buddhi hoya Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa to te videha padane ApanArI nIvaDe che. pU. upAdhyAya yazovijayajI mahArAja pharamAve che ke : Apa bhAvanA dehameM, dehAMtara gati heta / Apa buddha jo ApameM, so videha pada deta / / A rIte zarIrathI bhinna evA AtmAnI bhedajJAnanI pariNati aMtaramAM vartatI hoya pachI zarIramAM game tevI vedanA thatI hoya chatAM jIvanuM aMdaranuM saMvedana eTaluM badhuM UMcuM hoya ke A vedanA zarIrane thAya che, huM zarIrathI bhinna saccidAnaMda svarUpI AtmA chuM. mArA AtmAmAM to sattAgata anaMta avyAbAdha sukha paDeluM che. je sukha zAtA ane azAtA banenI pelI pAra che. zAtA azAtA bannenA kSayathI ja anaMta avyAbAdha sukha prApta thavAnuM che. mATe zarIramAM vedanA je thAya te azAtAdanI karmanA udaye thAya che. ane te karma meM jAte ja bAMdheluM che. atyAre cAlu vartamAnamAM te karma udayamAM AvyuM che to zA mATe samabhAve vedI na lauM ? je viSamabhAve vedIza to udayamAM AveluM karma to mAre bhogavavuM ja paDaze. hAyahAya kare temAMthI chuTakAro thaze nahIM ane mAthe ulaTuM cakravartI vyAja caDaze ke je bhavobhavamAM cUkavatAe chuTakAro thaze nahIM. jIvono vadha. karIne athavA azAtA upajAvIne meM azAtA vedanI bAMdheluM che to te karma bhogavI levAmAM kAyaratA zA mATe dAkhavavI joIe ? bAMdhavAmAM zurAtana ane bhogavavAmAM kAyaratA e ghaNI ja zaramajanaka vAta kahevAya! bhogavavAnI taiyArI na hoya Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 800 maMgalAcaraNa to karma bAMdhatAM cetI javuM joIe. baMdha kALamAM cetavuM nahIM ane karma udayamAM Ave tyAre udaya kALamAM saMtApa karavo e to aneka gaNa navAM bAMdhavAno dhaMdho che mATe baMdha kALamAM cetI javuM eja DahApaNa bharyuM che. bhavaroga e ja mahAroga sanata kumAra cakravartIne dIkSA aMgIkAra karyA pachI sAtaso varSa sudhI zarIramAM mahA bhayaMkara kahevAtA jIvaleNa rogo rahyA chatAM te maharSi kayAre paNa ArtadhyAnamAM paDyA na hatA ane dharmadhyAnamAM evA parAyaNa banyA hatA ke dehabhAna bhUlI gayA hatA ane AtmAnA svarUpamAM ja gulatAna banI gayA hatA. devo dhavaMtarInuM svarUpa dhAraNa karIne AvyA temane paNa kahI dIdhuM ke davA evI Apo je davAnA sevanathI bhavobhavathI lAgu paDelA bhavyAdhino aMta AvI jAya. zarIranA vyAdhinI mane leza paNa phikara nathI- zarIrano vyAdhi maTADavo hoya to huM zarIranA maLamUtrathI maTADI zakuM. ema kahIne AMgaLIpara thuMka copaDayuM tyAM AMgaLI tapAvelA sonAnI lagaDI jevI thaI gaI. parIkSA karavA AvelA devo to AzcaryamAM garakAva banI gayA ! ane ekarAra karyo, prabhu! bhava vyAdhi maTADavAnI amArI tAkAta nathI. te vyAdhithI to amo paNa gherAyelA chIe. mATe te upAya to Apa ja amane batAvI zako. Apa ja kharA bhAva dhavaMtarI cho. A rIte stavana karatA devo maharSinA pagamAM paDI gayA ane praNAma karIne svasthAne gayA. sanatakumAra muni kALadharma pAmIne trIjA Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 3 devaloke gayA ane ekAda bhava karIne mokSe jaze. AvA mahApurUSonA jIvanamAMthI sAra e ja levAno che ke, potAnA zarIra prati teo keTalA badhA nispRha hatA .epI mahA purUSoe ja dehathI bhinna AtmAne yathAsthita svarUpe jAya kahevAya. niyANAthI tapanuM lilAma nidAnA e ArtadhyAnane cotho prakAra che. varSothI tapa saMyamanuM pAlana karatA hoya eTale kayAreka mana evA dhyAnamAM caDI jAya ke keTalA badhA varSothI huM tapa saMyamanuM pAlana karuM chuM chatAM hajI kAMI tenuM phaLa dekhAtuM nathI. duSTa sukhono tyAga karIne adRSTa mokSAdinA sukho mATe chellA keTalAya varSothI huM duSkara tapa tapI rahyo chuM. akhaMDa brahmacaryavratanuM pAlana karI rahyo chuM. chatAM je tenuM phaLa mane nahIM maLe to huM to ubhayathI bhraSTa thayo kahevAIza. na to dRSTa sukha bhogavI zakyo ke na aSTano lAbha malyo, eTale na rahyo ahIMno ke na rahyo tahIMno. AvA ArtadhyAnamAM paDI jAya eTale sukRtanA phaLane jIva hArI jAya athavA tapa saMyamanA phaLarUpe niyANuM kare ke varSothI pALelA tapa saMyamanuM kAMI paNa phaLa ho to mane bhavAMtaramAM devalokanAM sukha maLe athavA IndranuM siMhAsana maLo ! deva devendra athavA cakravartInI. riddhi aMgenuM niyANuM kare te nidAnAta kahevAya. citra ane saMbhUti banne munIo ugra tapa karatA hatyAM Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 maMgalAcaraNa ekvAra temaNe anazana vrata aMgIkAra karI lIdhuM. sanat kumAra cakInuM aMteri te munI bhagavaMtonA vaMdanArthe AveluM. vaMdana karatAM sanatakumAra cInAM mahArANInA kezavAsano saMbhUti munIne sparza thaI gayo. kezapAsano sparza atyaMta suMvALapavALuM hovAthI muni potAnA dhyAnathI vicalita thaI gayA. ane niyANuM karI beThA ke mArA A tapanuM kAMI paNa phaLa ho to mane bhavAMtaramAM AvA strIratnanI prApti thaje. basa niyANuM karyuM ke varSonA tapanuM nilAma karI nAkhyuM. niyANuM e zAstromAM mahAdoSa manAyo che. tIvrapaNe niyANuM karIne mRtyune pAmelA jIvo bhavAMtaramAM odhibIjane pAmI zaktA nathI. saMbhUti muni niyANuM karIne bhavAMtaramAM brahmadatta cakravatI banyA kharA ane strIratnane paNa pAmyA. are caudaratnone pAmyA, pakhaMDanA vaibhavane pAmyA paNa pratibodhane na pAmyA. citramuni ke jemaNe temanI sAthe ja saMthAro karelo temaNe niyANuM nahIM karyuM ane devalokano bhava karIne manuSya bhava pAmyA ane dIkSita banIne mahAjJAnI banyA bAda brahmadatta cakravatIne pratibodha karavA AvyA chatAM pratibodha na pAmyA ane prAMte mRtyu pAmIne brahmadattacakI sAtamI narake gayA ane muni je pratibodha karavA AvelA teo mokSe gayA. mATe tapa saMyamanuM vAstavika phaLa meLavavuM hoya to nidAnA nAme Ata dhyAnanA doSathI paNa AtmAne bacAvI levo. ane dRDha zraddhA rAkhavI ke pALelAM tapa saMyama aphaLa javAnA ja nathI. tenuM vAstavika phaLa maLavAnuM ja che. ArtadhyAnanAM cAre prakAra upara sAro evo prakAza pADavAmAM Avyo. . Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa Ata dhyAnanA lakSaNo ArtadhyAnamAM zarUAtanI kRSNa, nIla ane kApAta e traNa vezyAo hoya che chatAM A traNe vezyAo raudradhyAnanI jema ArtadhyAnamAM ati saMkaliSTa pariNAma vALI hotI nathI. ArtadhyAnamAM mukhyatayA kApota lezyAnA pariNAma hoya che chatAM artadhyAna paNa kyAreka raudradhAnanuM kAraNa banatAM pariNAmamAM saMkaliSTatA AvatAM vAra lAgatI nathI ane ArtadhyAnanA prasaMge AtmA sAvadhAna banIne potAnI pariNatine je pote sudhArI le to saMkaliSTatAnI jagyAe vizuddhatA AvI jAya. AkaMdana, rUdana, zoka, saMtApa, mukhamAMthI kaThora vacanano pralApa, mAthuM pachADavuM, mAthAnA vALa kheMcavA e badhA ArtadhyAnanA lakSaNa che. pU. upAdhyAya yazovijayajI mahArAje A lakSaNo adhyAtmasAramAM lakhelA che. krandanaM rudanaM procce:, zocanaM paridevanam / tAr3anaM luJcanaMceti, liGgAnyasya vidurbudhAH // dhaMdhArojagAramAM saphaLatA na maLatAM paNa keTalAka ArtadhyAnamAM paDI jAya che. dhana vaibhava meLavavAmAM atyaMta Asakta banelA jIvone ArtadhyAna thatAM zI vAra lAge ? jIva potAnA karmodayano vicAra kare to ArtadhyAnanA doSathI jarUra bacI jAya. bhagavAne prarUpelA karmavAda para jIvane dRDha zraddhA hoya to game tevA sukhadu:khAdinA prasaMge paNa jIvane A dhyAna na thAya, mArAM karyA karma Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 maMgalAcaraNa huM nahIM bhogavuM to koNa bhogavavA AvavAnuM che? sukhadukhamAM jIvane avara koI kAraNarUpa nathI ane kadAca koI kAraNarUpa bane to te nimittakAraNarUpe che. bAkI to jIve je karma AcarelAM che te tene bhogavavAM ja paDavAnAM che. . pU. upAdhyAya vinayavijayajI mahArAja puNyaprakAzanA stavanamAM pharamAve che ke : - sukha duHkha kAraNa chavane, koI avara na hoya karma Apa je Acaryo, bhogavIe soya che. AvI nirmaLa dRSTi hoya tyAM ArtadhyAnanuM kAraNa ja zuM rahe ? guNasthAnanI apekSAe ArtadhyAna chaThThA pramatta guNaThANa sudhI rahe che. A sthAnanA adhyavasAyamAM jIvane bhavAMtaranA AyuSyano je baMdha paDe to tiryaMca gatinA AyuSyano baMdha paDe che. mATe sarva pramAdanA mULa kAraNarUpa ArtadhyAnano dareka mumukSue parityAga karI devo. raudradhyAnanA prakAro ArtadhyAnanI jema raudradhyAnanA paNa cAra prakAro che. hiMsAnubaMdhI raudra, mRSAnubaMdhI raudra, stayAnubaMdhI raudra ane parigraha saMrakSaNAnubaMdhI raudra, tatra evA krodhanA pariNAmane lIdhe nirdaya rIte pazu AdinA vadha baMdhana tathA maraNanA vidhvaMsa adhyavasAyomAM citta ektAna banI banI jAya te Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 3 !111111 hiMsAnubaMdhI raudra kahevAya athavA mArUM ke maruM duniyAmAM kA A nahIM ne kAM huM nahIM evA raudra pariNAma te raudradhyAna. zAstromAM kALasaurika kasAInuM dRSTAMta suprasiddha che. te dararoja rAjagRhI nagarImAM pAMcaso pADAno vadha karato. tevI ghora hiMsA aTakAvavA mahArAjA zreNake tene aMdhAriyA kuvAmAM UMdhe mAthe laTakAvyo chatAM tene mana pariNAmamAMthI hiMsAno bhAva na gayo. ane kuvAnI aMdara pANImAM pADAnI AkRti kalpI kalpIne pAMcaso pADAno mAnasika vadha kyoM. basa Ane ja hiMsAnubaMdhI raudra kahevAya. AvA raudra pariNAmane lIdhe kALasIrika kasAI mRtyune pAmIne sAtamI narake gayo. taMdaliyA masyanAM paNa AvAja raudra pariNAma hoya che. teno ullekha A ja pustakamAM karelo che. hiMsA to bhayaMkara che ja. te karatAM paNa hiMsAno rasa ati bhayaMkara hoya che. pratyeka pApa karatAM pApano rasa ati bhayaMkara hoya che. mATe pahelAM pApa ja AcaravA yogya nathI chatAM pramAdane vaza jIva che, kyAreka AcarAI jAya paNa temAM rasa to nahIM ja poSavo. eka to sAmA mANasane kapaTanI jALamAM phasAvavo ane pachI pAchaLathI bolavuM ke Ane meM kevo barobarano utAryo! ApaNe haDapheTe caDelo tAkAta nathI AbAda chaTakI jAya. are ! eka vAra bhalabhalAne khaMkherI nAkhIe ! A mAyA kaSAyano rasa kahevAya. zreNIka mahArAjAe sagarbhA haraNano zikAra karIne rasa poSelo ke huM kevo bANAvalI chuM ! bANa eka mAryuM ne zikAra be karyA ! haraNuM sagarbhA hatI te to vIMdhAI gaI paNa tenA peTamAMno garbha paNa vIMdhAI gayo ! A rIte Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 maMgalAcaraNa zreNIka mahArAjAe potAnA sainikonI AgaLa zikAra kaLAnAM vakhANa karyA. mahA bhayaMkara hiMsAnuM pApa AcarIne uparathI rasa poSyo eTale narakAno baMdha paDI gayo. athavasAyomAM atyaMta ugratA e ja raudradhyAnanuM svarUpa kahevAya. aja zabdano artha bokaDo karanAra vasurAjAnI bhayaMkara durgati raudradhyAnano bIjo prakAra che mRSAnubaMdhI raudradhyAna te aMge prazamaratisUtranI TIkAmAM lakhe che ke : anenAnena copAyena paro vaJcyate kuTa sAkSIdAnAdinA tatrekatAnaM, manoraudraM // bIjAne chetaravAnA athavA kapaTanI jALamAM phasAvavAnA upAyo manamAM goThavI rAkhyA hoya ane pachI manamAM ciMtavanA evI kare ke A upAyovaDe sAmo mANasa chetarAI jaze ane bichAvelI jALamAM barobarano phasAI jaze. khoTI sAkSI ApavAvaDe athavA khoTA dastAveja vagere banAvavAvaDe sAmo mANasa cakkaramAM AvI jaze. tevA vicAromAM mana ektAna bane te mRSAnubaMdhI raudra kahevAya. jema vasurAjAe aja zabdano artha bokaDo bharasabhAmAM jAhera karyo ane jAhera karatAM pahelAM tenuM mana vicAra vamaLamAM caDI gayeluM ane vasurAjA aMdarathI jANato paNa hato ke mArA vidyAgurU kSIrakadaMbaka upAdhyAye aja zabdano artha bokaDo nahIM paNa Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 307 traNa varSanuM dhAnya evo karelo che. chatAM tenA mitra sahaadhyAyI parvatanI mAtAe vasurAjAne Agraha karelo ke mArA putrane acAvavA koI paNa bhoge aja zabdano artha bokaDo karavAno che. potAnA gurUpanInA Agrahane vaza thaIne vasurAjAe potAnA gurUe karelI artha vyAkhyAnuM bharasabhAmAM ullaMghana karIne arthano anartha karI nAkhyo. arthano anartha karatAM pahelAM tene manamAM je vicAronuM AMdolana UpaDayuM hoya te ja raudradhyAnano bIjo prakAra mRSAnubaMdhI raudra kahevAya. vasurAjAe aja zabdano artha jevo bokaDo karyo ke tarataja devatAoe Asana parathI nIce pADI nAkhyo ane vasurAjA mRtyune pAmIne ghora narakamAM gayo. mATe raudradhyAnanA pariNAmathI saue bacI javuM. khoTI sAkSI ApavI, khoTA dastAveja banAvavA, khoTI vakIlAta karavI, Dabala copaDA banAvavA, kanyA saMbaMdhI bhUmi saMbaMdhI thApaNa oLavavA saMbaMdhI moTakAM asatya bolavAM e badhA doSo eTalA badhA bhayaMkara che ke temAMthI ja mRSAnubaMdhI raudra janma pAme che. mRSavAdano tyAga karanAra mRSAnubaMdhI raudradhyAnathI bacI jAya che. corI karavAnA mAnasika adhyavasAyomAMthI teyAnubaMdhI raudra janma pAme che. je je upAyovaDe pArakA dhananuM haraNa karI zakAya te te upAyonA ciMtanamAM mana ektAna banI jAya. dAkhalA tarIke khIssA kAtarIne pArakuM dhana lUMTI levAnA azubha vicAro manamAM Ave, khAtara pADIne athavA sAmA mANasane bhayabhIta karavA ghuraghurATa karIne eTale ke Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30. "detA hai ke nahI, na degA to magalAcaraNa tereko jAnase mAra diyA jAyagA " AvI rIte damadATI ApIne paisA paDAvI levA te steyAnubaMdhI raudradhyAnano viSaya kahI zakAya. DAkuo bhegA maLIne koI zrImaMta gRhasthane tyAM khAtara pADavAnI agAuthI yojanA ghaDatA hoya ane temane manamAM evA niya vicAro AvI jAya ke ApaNe badhA maLIne khAtara pADavA jaie ane je koI sAmA thAya temane jAnathI uDAvI devA ane game te bhoge dhananuM haraNa karIne ja pAchA pharavu' te sTeyAnubaMdhI raudradhyAna kahevAya ! dhanadhAnyADhi parigrahanA sa rakSaNanA vicAromAM mana ekatAna banI jAya te parigrahasa rakSaNAnubaMdhI raudra kahevAya. sarvAbhizaGkAkaluSaM cittaMca dhana rakSaNe / cArebAju corInA banAvo banatA hoya eTale mana evA vicArothI gherAI jAya ke mAre tyAM lUMTa calAvavA Ave te pahelAM A badhAno nigraha thaI jAya athavA nAza thaI jAya to kevuM sArUM ? athavA ApaNe baMdUka talavArano paravAno laI rAkhIe ke jenAthI koI acAnaka cora DAku AvI caDe to tene ThAra karI zakAya athavA saghaLA svajanAdi upara zuM teo mArUM dhana uThAvI jaze ? tevI zaMkAthI te adhAyano ghAta karavAmAM kluSita thaelA cittanI dhana rakSaNa Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 39 aMgenI ciMtA te parigrahasaMrakSaNAnubaMdhI raudra kahI zakAya. sukuLamAM janmelA manuSyomAM jIvadayAnA saMskAra svAbhAvika hoya che. eTale temanAmAM hiMsAnubaMdhI raudradhyAnanA adhyavasAyo prAyaH utpanna na thAya. paNa parigrahano khUba saMgraha karIne beThA hoya eTale kayAreka parigraha saMrakSaNAnubaMdhI raudradhyAnamAM teo paNa sapaDAI jAya. eTalA mATe gRhasthoe parigrahanuM parimANa karI levuM joIe, jethI raudradhyAnanA pariNAmothI AtmA bacI jAya. parigrahanuM parimANa karI levAmAM ghaNuM mahAna guNo rahelA che. moTAmAM moTo guNa to e rahelo che ke jIvanI tRSNa je anaMta che te parigrahanI maryAdA bAMdhI levAthI ghaNI ochI thaI jAya, tRSNa ghaTI jAya eTale saMtoSa vRtti jIvanamAM AvI jAya. saMtoSa jIvanamAM Avyo eTale pachI to sukha sukha ne sukha che. tevA manuSyo lokamAM to mAnya bane che paNa rAjyamAM paNa ghaNI UMcI pratiSThA meLave che. mATe parigrahano tyAga thAya to ghaNuM moTI vAta kahevAya. chevaTe pariNAma to jarUra karI levuM ane jarUriyAta jeTaluM ja dhana potAnI pAse rAkhavuM. jeTaluM parimANathI adhika hoya teTalA dhananuM dhArmika kSetromAM athavA janakalyANadinA kAryomAM garIbonA uddhAramAM vyaya karI nAkhavo. jethI paisAnI pachavADe AcarAtA pApakamapara roka lAgI jAya. pachI to tevo AtmA-dharmadhyAnamAM ja rahe. Ata raudramAM javAne tene prasaMga ja na Ave. Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa raudradhyAnamAM kRSNa, nIla ane kApota lezyAo atyaMta sa'kaliSTa pariNAmavALI hoya che. pAMcamA dezivarati guNasthAna sudhI cAre prakAranuM raudradhyAna hoya che. raudradhyAna prAMte narakagatinA duHkhone ApanArUM hovAthI manuSyoe tenA cAre prakArano avazya tyAga karavo. 10 Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ galAcaraNa 1 "dharmadhyAna ane zukaladhyAna Ata ane raudradhyAnapara vistRta vivecana karavAmAM AvyuM. te mane dhyAna ane tenA AThe prakAra pariharavA yogya che. tevI rIte dharmadhyAna ane zukaladhyAnanA pazu cAra cAra prakAro che. te mane AdaravA yogya che. dharma dhyAna jIvanAM zubhopayogarUpa che. to zukaladhyAna zuddhopayogarUpa che chatAM te bannene tattvArthasUtramAM bhagavAna umAsvAti mahArAje mokSanA hetu kahyA che. Arta raudra dharma zuklAni, pare mokSa hetu / dhyAnanA cAra prakAramAM chellA e dharmadhyAna ane zukaladhyAna mokSanA hetu che. jeo zubha kriyAone ane zubhopayogane mokSamAga mAM upAdeya na mAnatA hoya ane zubha vikAra che ema kahIne duniyAne bhramamAM nAkhatA hoya temaNe A umAsvAtijInA vacano hRdayanI divAla para kotarI rAkhavA jevA che. zubhopayoga paNa mokSamAga mAM upAdeya che. ane mokSanA dhyeyathI karAtA sAmAyika pratikramaNa vrata paccakkhANAdi zubhAnuSThAna mAtrane jJAnIoe dharmAnuSThAna kahyA che. dharma dhyAnanuM svarUpa ane prakAro dharmadhyAnanA cAra prakAra zAstromAM kahelA che. AjJA vicaya, apAya vicaya, vipAka vicaya ane sasthAna vicaya Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 maMgalAcaraNa A dharmadhyAnanA cAra prakAra. bhagavAna umAsvAti prazamarati zAstramAM pharamAve che ke : AptavacanaM pravacanaM, cAjJA vicayastadartha nirNayanam / Azrava vikathA gorava, parISahAdyeSvapAyastu // samasta rAgadevAdi atyaMtara doSo jemanA kSINa thaI gayA che te Apta kahevAya. tevA Asa purUSanA je vacana tene pravacana kahevAmAM Ave che. tenA arthano nirNaya karavo tene AjJA vicaya dhyAna kahevAmAM Ave che athavA jinezvara bhagavAnanI AjJAnuM UMDANathI ciMtana karavuM te AjJA vicaya. te citana e rIte karavuM ke : AkAlamiyamAjJAte, heyopAdeya gocarA / AzravaH sarvathA heya, upAdeyazca saMvaraH // sadAkALa mATe bhagavAnanI A AjJA che ke Azrava sarvathA heya che ane saMvara nirjarA sarvathA upAdeya che yAne Azraya sarvathA pariharavA yogya che ane saMvara nirjarA sadA AdaravA yogya che. mithyAtva, avirati, kaSAya, pramAda yoga, hiMsA, asatya, abrahmacarya, parigraha vagere Azrava che, jenAthI pratisamaye AtmAnA pradezobhaNe navA karmonuM Agamana thAya te Azrava, jenAvaDe navA baMdhAtA kamoMno nirodha thAya te saMvara ane sattAgata rahelAM karmono kSaya thAya te nija rA. Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMgalAcaraNa 313 Azravo bhava hetuH syAtsaMvaro mokSa kAraNam / itIya mAhatI muSTIranyadasyAH prapaMcanam // Azrava e saMsAra paribhramaNanA hetu che jyAre saMvara ane nirjarA mokSanA hetu che. ATalI muSTimAM samAI jAya teTalI arihaMta paramAtmAnI AjJA che bAkI zAstromAM je vistAra che te ATalI AjJAne samajAvavA mATeno vistAra che. A AjJAne ArAdhIne anaMtA mokSapadane pAmyA che ane anaMtA pAmavAnA che. cAlu vartamAnamAM paNa mahAvideha kSetramAMthI ghaNA AtmAo mokSapadane pAmI rahyA che. jInAjJAne AgaLa rAkhIne jIvAjIvAdi navatatva saMbaMdhI ciMtavanA karavI te paNa UMcAmAM UMcuM dharmadhyAna che. dharmadhyAna mATe navatatvanA abhyAsanI jarUra kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcAryajI pharamAve che ke : sarvajJavacanaMsUkSmaM hanyate yanna hetubhi / tadAjJArupamAdeyaM na mRSAbhASiNo jinAH / / sarvajJa vacana sUkSmAtisUkSama hoya che. ati gaMbhIra rahasyo temAM bharelAM hoya che. game tevA hetuo ane yuktio vaDe sarvajJa vacana khaMDita karI zakAtuM nathI. sarvajJa mahApurUSo vItarAga hoya che. teo samyagU prarUpaNa karanArA hoya che. mithyA prarUpaNa karanArA hotA nathI mATe temanI AjJAno Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 maMgalAcaraNu svIkAra karavo temaja temanI AjJAnusAra padArthonuM ane potAnA Atma tattvanuM dhyAna karavuM te AjJA vicaya dharmadhyAna kahevAya. devAdhideve kamAvelI AjJAnI gaveSaNA karavI arthAta sajJanAM vacana sarva AzravadvArono nirodha karavA samartha hovAthI te ekAMta hitakArI ane nirdoSa che. sajJanA upadeza mujaba padA mAtra pachI te dvIpaka hoya ke AkAza dravya hoya dravyathI nitya che ane paryAyathI anitya che. AtmA paNa dravyArthika nayanI dRSTie nitya che ane paryAyArthika naye anitya che. tevI rIte padA mAtra svadravya, svakSetra, svakAla ane svabhAvanI dRSTie asti svabhAve che ane paradravya, parakSetra, parakALa ane parabhAvanI apekSAe nAsti svabhAve che. padmA mAtramAM astinAstisvarUpa sasabhaMgI nyAya ghaTAvI zakAya che. A rIte syAdvAdanyAya yogathI AjJAnu' AlaMbana laIne padArthInuM ciMtana karavuM te dharmadhyAnano pahelo prakAra thayo. nava tattvano sAMgopAMga abhyAsa hoya to AjJA vicaya dhyAna dharavAmAM ghaNI saralatA rahe. doSomAMthI janmatA anarthAMnuM ciMtana te paNa dharma dhyAnano eka prakAra dharmadhyAnano khIjo prakAra che apAya vicaya. AzravavikathAgaurava, pariSahAdyeSvapAyastu / Azrava, vikathA, rUddhigArava, zAtA gArava, rasa gArava A traNa gArava ane pariSaha sahana karavAmAM kAyaratA vagere Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraN 31pa doSomAMthI janmatA anarthonuM ciMtana karavuM te apAya vicaya, mithyAtva avirati krodhAdi kaSAya mana vacana kAyAnA zubhAzubha vyApArarUpa AzravonA sevanathI jIvane navA karmono baMdha thAya che ane kama udayamAM AvatAM jIvane aneka duHkho bhogavavAM paDe che. rAjakathA, dezakathA, bhaktakathA, strIkathA A cAra vikathAo che. vikathAmAM paDelAM manuSyo potAnA puNyadhanane hArI jAya che. rasagArava vagere gAravamAM Asakta banelA manuSyo aMte vinAzane pAme che. ane nirjarA mATe kSudhA tRSAdi pariSaddhane nahIM veThanArA cAritrathI bhraSTa thAya che. tevA jIvone bhavobhavamAM ghaNA du:kho AvI paDe che. athavA je dhyAnanI aMdara rAgadveSa krodhAdi kaSAyo, pAMca indriyonA viSayo, aDhAra pApa sthAnakonA sevanathI utpanna thatAM duHkho aMgenI ciMtavanA karAya ane te ciMtavanAmAM mana ekatAna. banI jAya te apAya vicaya dharmadhyAna kahI zakAya. kaSAyathI karoDo varSAnA tapa upara pANI krodha, mAna, mAyA, lobha A cAra kaSAya kahevAya che. A cAre kaSAyo ati duya che. A kaSAyothI prANI je je anane prApta kare che tenuM kathana karavAne paNa koNu. samartha che ? krodhathI varSonI prItino nAza thAya che eTaluM ja nahIM karoDo varSanA tapanuM phaLa naSTa thaI jAya che. mAnathI vinaya guNano nAza, mAyAthI maitrIno nAza ane lobhathI sa guNono nAza thAya che. koI ISTa vastumAM rAga hoya ane teno acAnaka viyoga thAya eTale manamAM AkuLatA AvI. Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 maMgalAcaraNa jAya che. jyAre kharuM sukha mananI nirAkuLatAmAM che. devane lIdhe manamAM dAvAnaLa lAgI jAya che jyAre kharUM sukha prazAMta bhAvamAM che. mohane lIdhe mana vinDalatAne anubhave che ane manamAM unmAda paNa AvI jAya che. unmAdamAM sukha nathI. sukha hadayanA AhUlAdamAM che. eka eka doSa kevo apAya kare che ane tene lIdhe keTalI herAnagati ane kaSTa bhogavavAM paDe che tenuM UMDANathI ciMtana karavuM te apUrva dharmadhyAna che. rAgadeSAdi doSomAMthI utpanna thatA apAyonuM ciMtana karanAra te te doSomAMthI mukta thato jAya che ane navA karmonA baMdhathI paNa te AtmA bacI jAya che. azubha zubha karmapAkAnucintanArtho vipAka vicayaHsyAt eka gaNuM karma, vipAkamAM koTI koTI gaNuM zubhAzubha karmonA vipAka saMbaMdhI ciMtavana karavI te vipAka vicaya nAme dharmadhyAnano trIjo prakAra che. zubha kAmano zubha vipAka hoya che ane azubha karmono vipAka azubha hoya che. zeraDIno rasa sumadhura hoya che, to liMbaDAno rasa atyaMta kaTuka hoya che. zubhAzubha baMdhAyelA karmo teno abAdhAkALa puro thaye udayamAM Ave eTale jIvane teno vipAka bhogavavo paDe che. karma pravRtiomAM zAtA vedanI UMcagotra devAyu, manuSAyu vagere "ra" puNya prakRtio che ane azAta vedanI nIca gotra narakAyu vagere, "ra" azubha pApa prakRtio che. puNya prakRtiono vipAka zubha hoya Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 319 maMgalAcaraNa puNya khe che, pApa prakRtiono vipAka azubha hoya che. prakRtionA udayakALamAM paNa jIva Asakta ane to alpakALa paryaMta sukha bhogavI lIdhA pachI anaMtakALa mahA dArUNa duHkho bhogavavAM paDe. pratikSaNe utpanna thatA kama phaLano uyakALa vividha prakAre ciMtavavo te vipAka vicaya. te evI rIte ciMtavavo ke tIrthaMkara nAmakarmInA uye devAdhideva arihaMta prabhunI aSTa prAtihA ane traNa gaDhanA samavasaraNa vagerenI je saMpadA te puNyanuM eka chatrI sAmrAjya kahevAya. ane sAtamI narakanA jIvonI je vipadA te pApanu eka chatrI sAmrAjya kahevAya. zarIranA eka eka romamAM poNA roga che jenI kula pAMca karoDanI paNa upara saMkhyA thAya che. te badhA sAtamI naraka pRthvInA jIvone ekI sAthe udayamAM varte che. have kalpanA karo ke te jIvone kevA karmanA vipAka bhogavavA paDatA haze ? ApaNA zarIramAM koI eka bhAgamAM phoDalI thAya che to ApaNe sahana karI zakatA nathI, ApaNo upayoga temAMja lAgyo rahe che, to sAtamI narakanA athavA sAte narakagatinA jIvo je karmonA vipAka bhogavI rahyA che te kevA dArUNa ane duHkhamaya haze ? ekavAra AMdheluM ka vipAkamAM ochAmAM ochuM dasa gaNuM thAya che. madhyama arpekSAe hajAro lAkho gaNuM thAya che ane utkRSTatAnI apekSAe koTA koTI gaNu thAya che. tIvratama pariNAmathI karma bAMdhelu hoya eTale koTAkoTI gaNo vipAka bhogavavo paDe che. karmanA vipAka sabaMdhI ciMtavanA jIvano svabhAva sajJa sadI che, chatAM jJAnAvaraNIya Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 maMgalAcaraNa to nathI. jenA kamaranA kAca te jAnavara janAvaraNIya karmanA udaye jJAnakAI gayeluM che. jema AMkhe pATo bAMdhyo hoya eTale AMkhanuM teja DhaMkAI jAya tevI rIte jJAnAvaraNIya karmanA udaye jJAna avarAI jAya te jJAnAvaraNIya karmano vipAka, darzanAvaraNIya karmanA udaye jIva pote potAne dekhI zakto nathI. vedanIya karma madhathI kharaDAyelI taravAranI dhAra sarakhuM che. upara uparathI madha cATe eTale kSaNa purato svAda AvI jAya ane dhArathI jIbha kapAya eTale azAtAno pAra nahIM. tema zAtAnA udaye alpa kALa sukhano anubhava jIva bhale karI le paNa zAtAnA sukhamAM jIva je lepAI jAya to ghaNuM lAMbA kALa paryata azAtA bhogavavI paDe. madha cATatAM sukha keTaluM ane jIbha kapAya tenuM duHkha keTaluM A rIte vedanI karmano vipAka vicArI levo. mohanI karmano svabhAva madirApAna jevo che. dArU pIdhelo hoya tene hitAhitanuM bhAna rahetuM nathI tema mohanIyanA udaye jIva dharmAdharmane jANI zakto nathI. temAM mithyAtva mohanIyanA udaye jIvane mArganuM zraddhAna thatuM nathI ane cAritramohanIyanA udaye mArgamAM samyagna pravRtti thaI zakatI nathI banne prakAramAM mithyAtva mohanI ati bhayaMkara che. kedakhAnAmAM paDelo manuSya mudata purI thayA pahelAM chUTI zakto nathI tema Ayu karma kedanA athavA beDInA baMdhana jevuM che. te karmano udaya vartato hoya tyAM sudhI jIva akSaya sthitine pAmI zakto nathI. nAma karma citArA jevuM che. te karmanA udaye jIvane vividha prakAranAM zarIro, saMsthAno, saMghayaNa dhAraNa karavAM paDe che. jIvano svabhAva svarUpI hovA chatAM Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 319 nAmakarmanA udaye tene lAkha corAzInA raMgamaMDapamAM naranAkarAdi vidhavidha bhekha dhAraNa karavA paDe che. gotra karmano svabhAva dArU ane dUdha bharavAnA ghaDA jevo che. te karmanA udaye jIvane UMca nIca gotramAM janma maraNa karavA paDe che. nIca gotranA udaye jIvane nIca gotramAM janma levo paDe che ane UMca gotranA udaye jIvane UMca gotramAM javuM paDe che jemAM dUdha bharyuM hoya te kuMbha zreSTha kahevAya che ane dArU bhaya hoya te kaniSTha kahevAya. che. UMca nIca gotranA vipAka paNa tevA ja hoya che. jyAre jIvano svabhAva agurulaghu che. gotra karmanA udaye jIva potAnA svabhAvanA lAbhathI vaMcita rahe che. gharanA mAlikane dAna devAnI bhAvanA hoya chatAM teno bhaMDArI avarodha nAkhe to mAlika dAna ApI na zake tema aMtarAya karmanA udaye jIva dharma mArgamAM virya phoravI zakto nathI. dAnAMtarAyanA udaye IcchA hovA chatAM dAna ApI zake nahIM. - gharano mAlika majabUta manobaLavALo hoya to bhaMDArI eka bAju besI rahe ane mAlika udAratAthI sanmArge vAparI zake tema AtmA jo baLiyo thAya to karmanuM kAMI na cAle ane gaLiyo thAya to karmo tenI para savAra thayA vinA rahe nahIM. AThe karmonA vipAka saMbaMdhI ciMtavanA kare to pApa karmothI jarUra virAma pAme ane virAma pAme to jarUra bhavobhavamAM ArAma pAme ane prAMta nirvANa padane pAme Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 magalAcaraNa loka ane aloka dharma dhyAnano cotho prakAra che. saMsthAna vicaya. loka padyAtmaka kahevAya che. dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, jIvAstikAya, puddagalAstikAya ane kALa A Sadbhavyo che. jemAM pradeza samUha hoya te dravyane astikAya svarUpa kahevAmAM Ave che. kALa dravyamAM pradeza samUha nathI mATe te astikAya nathI. bAkInA pAMce dravyo astikAya svarUpa hovAthI pacAstikAya kahevAmAM Ave che. A paMcAstikAya athavA Sadbhavya jyAM hoya te loka ane AkAzadravya zivAya bIjA koI dravyano jyAM yoga na hoya te aloka. Urdhva, adho ane tIr Ama lokanA traNa vibhAga paDe che. te lokanI AkRti ane saMsthAna saMbadhI ciMtavanA karavI te saMsthAna vicaya nAme dharma dhyAnano cotho prakAra kahevAya. temAM adholoka sAta narakanI apekSAe sAta prakAre che. tirthyaloka aneka prakAre ane Urdhvaloka paMdara prakAre che. temAM dasa prakAra khAra devalokanA che. navamA, dasamA, agiyAramA ane khAramA e be be devalokanA Indro ekeka hoya che. eTale UrdhvalokanA dasa bhedo thayAM. navacaiveyakamAM traNa adho, traNa madhya ane traNa uparanA maLIne traNa bhedo thayA. pAMca anuttarano eka prakAra ane eka prakAra siddhazilAno Ama paMdara bhede Urdhva loka kahevAya che. temAM adholoka adhomukha rAkhelA rAmapAtra jevA saMsthAnavALo athavA upara upara rAkhelA zarAvanI AkRti jevo che. nIceno zarAva sauthI moTo hoya pachI uttarottara Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 31 ghaTatA vadhatA pramANuvALA hoya. tichaloka thALanA AkAravALo ane UrvIloka mRdaMganA AkAra jevo che. Akho loka UMcAImAM cauda rAjaloka pramANa che. eka eka rAjaloka asaMkhya yojana pramANu hoya che. adholoka nIce sAtamI naraka pRthvI pAse vistAramAM sAta rajaju pramANa, tIryam loka eka raju pramANa, madhyamAM brahmadevaloka pAse pAMca raju pramANa ane upara vistAramAM eka rajaju pramANa loka che. temAM aDhI dvipa pistAlIsa lAkha yojana pramANa che ane upara siddhazilA paNa pistAlIsa lAkha yojana pramANa che. jIvAdi chae dravyonA AdhArarUpa je kSetra te loka kahevAya che. te loka utpAduM vyaya dhrauvya svabhAvavALo che. anAdi anaMta hovAthI koIe paNa te sajelo nathI. cauda rAjaloka paga pahoLA karIne banne hAtha keDapara rAkhIne UbhelA purUSanI AkRtinA AkAra jevo che - cauda rAjalokamAM sarvatra A jIve janma maraNa karI lIdhelA che. cauda rAjalokamAM eka vALanA agrabhAga jeTalI paNa jagyA khAlI rahI nathI ke jyAM anaMtI vAra sarva jIvonA janma maraNa na thaI cUkyAM hoya, ane saMsAranA paryaTana kALamAM paramANuthI mAMDI skaMdha parvatanA rUpI dravyono upabhoga A jIve anaMtI vAra karyo che. chatAM AzcaryanI vAta che ke A jIva tutine pAmyo nathI ane temAM hajI A jIva draSNana poSI rahyo che. dharmadhyAnanA ciMtanamAM upayoga lagAvavAmAM Ave to Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 maMgalAcaraNa aMtaramAM jarUra vairAgya rasa pragaTe ane tenA phaLa svarUpe chava zAMtarasamAM evo to nimagna banI jAya ke pudagalAdi koI paNa paravyomAM tene rAgadveSanI pariNati na thAya, te vividha prakAranA dravyomAM rahelA anaMta paryAyo parivartanane pAmatA hoya che. A rItanI padArtha saMbaMdhI ciMtavana karavAthI mana temAM Asaktine pAmatuM nathI ane koI padArthano viyoga thaI jAya to paNa mana adirathI AkuLa vyAkuLa banatuM nathI. loka saMsthAnanuM ciMtana karanArAo lokamAM rahelA jIvanuM A svarUpe ciMtana karyuM ke "jIva pote ja nijakarmano kartA che, karmaphaLano bhoktA paNa pote che, nizcayanayathI arUpI avinAzI che ane upayoga e jIvanuM lakSaNa che" A svarUpe ciMtana karavAthI jIvanI potAnA svarUpamAM ramaNutA vadhatI jAya che. dharmadhyAnamAM teje, paddha ane zukla lezyA hoya che. zukala dhyAnamAM zukala lezyA atyaMta suvizuddha hoya che. to dharmadhyAnamAM madhyama prakAranI to jarUra hoya che. zIlA ane saMyamathI yukta je mahAtmA A dharmadhyAnane dhyAve che te prAMta zukala dhyAnane pAmI kevalajJAnane prApta karI le che. vacagALAmAM puNyAnubaMdhI puNya upArjana karI svargAdi saMpadAone prApta kare che. ane te ja puNyAnubaMdhI puNya paraMparAe mokSapada prAptimAM kAraNa bane che. bIjI rIte vicArIe to dhyAnanI gaNanA atyaMtara tapamAM thatI hovAthI dhyAna e paramatapa che. Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa - 33 pramatta avasthAmAM pratikramaNAdi kriyAonI paNa saMpUrNa jarUra - chaThThA guNaThANa sudhI pramAdanI pradhAnatA hovAthI dharmadhyAnanI gauNatA hoya che ane sAtame guNaThANe dharmadhyAnanI - pradhAnatA hoya che. chatAM cothA samyaktvaguNasthAnathI dharmadhyAnanI AMzika zarUAta thaI jAya che. jyAM sudhI jIva pramAda yukta che tyAM sudhI tenAmAM nirAlaMbana evuM dharmadhyAna TakI zakatuM nathI. tevI avasthAmAM koI sAdhu AvazyakAdi kriyAno tyAga karIne nizcala dhyAnano Azraya kare to samajavuM te jinAgamane jANato nathI ane mithyAtvanA doSavaDe mohita thayelo che. pramatta avasthA che tyAM sudhI pratikramaNa, pratilekhana Adi pratyeka kriyAo sAdhuoe paNa karavI joIe to pachI gRhastho je kiyAono tyAga karIne ekalA dhyAnanA raveDe caDI jAya to tevA nizcala dhyAnane pAmyA vinA teo mArgathI bhraSTa thaI javAnA che. mATe zramaNa ke zramaNopAsaka evA zrAvakoe guNasthAnanI bhUmikAne anusAra pratyeka dharma kriyAo paNa karavI joIe. dhyAnano kALa to aMtarmuhUrtano ja beghaDIno) zAstroe kahyo che mATe zubha kriyAonA AlaMbana dvArA ja jIva uttarottara vikAsane sAdhI zake che. sabhya darzana e ja kharI vipazyanA zvAsa upara ke zarIranA amuka avayavopara potAnuM lakSa kendrita karavA karatAM AjJA ziyAdi dharmadhyAnanA prakAro para Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 maMgalAcaraNa lakSa kendrita karavAmAM Ave to cAre bAju bhamatA evA potAnA manane jarUra niryAta sthAnamAM rahelA sthira dIpakanI jema koI ekAda padArthanA citanamAM sthira karI zakAya. Aje keTalAka vipazyanAnA prayogo kare che paNa jaina darzanamAM samyagadarzana e ja kharI vipazyanA che. zarIramAM cAlatA zvAsapara ke zarIranA amuka avayavopara upayogane ekAgra karavA karatAM bhagavAnanI AjJA saMbaMdhI vicAraNAmAM upayogane ekAgra karavAmAM Ave to paraMparAe upayoga aMtaramAM potAnA svarUpa bhaNI vaLato jAya ane prAMte pote ja potAmAM samAI jAya. have AnA jevI bIjI kaI dhyAnayoganI apUrva siddhi hioI zake ? yogIrAja AnaMdaghanajIe pharamAvyuM che ke iDA piMgalA nADI taja yogI, - sutarA ghara vANI . brahmaraMdhramadhi Asana karI yogI, anahata nAda bajAsI, mhAro bAluDo saMnyAsI / / IDa piMgaLA nADIno tyAga karIne yogIo susamaNa nADIthI pAna karatA hoya che. IDa piMgaLA e sUryanADI ane caMdranADI kahevAya che. te DAbI ane jamaNI sAIDamAM cAle che. susumaNA madhyamAM cAle che. te dvArA yogIo dhyAna kare che ane aMte potAnA upayogane brahmaraMdhramAM kendrita karIne potAnI dhruva sattAnAM darzana kare che. Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAca zIrapara paMcavase paramezvara, ghaTameM sUkSma bArI / Apa abhyAsa lakhe koI viralA nIrakhe dhrukI tArI // 315 bIjA eka padamAM pU. AnaMdaghanajI lakhe che ke, zIrapara brahmaraMdhramAM ja paramezvara vase che eTale Akhira potAno AtmA ja paramezvara che. ghaTamAM upayoganI sUkSma ArI che. potAnA yogAbhyAsanA maLe te sUkSma khArI vaDe yogI purUSo dhruva, acala ane zAzvata evI potAnI AtmasattAne nIrakhI le che. pU. Ana dhanajIe potAnA padepadamAM yoganA viSayapara vedhaka prakAza pADelo che. abhyAsa vinA te viSaya samajAya tevo nathI. uttama saMdhayaNa ane pUrvanA jJAnavALA purUSo zukaladhyAnanA adhikArI chelle have zukaladhyAnanA cAra prakAropara thoDo prakAza pADI ie. zukaladhyAna A kALe dharI zakAtuM nathI. vARSabhanArAca saMghayaNavALA ane pUrvanA jJAnane dhAraNa karanArA ja zukaladhyAna dharavA mATe samartha bane che. tevA saMghayaNa vagaranA alpa sattvavALA manuSyo mananI tevI sthiratA rAkhI zakatA nathI ke teo zukaladhyAna dharI zake, pUnA jJAnavALA mahApurUSo zukaladhyAna dharI zake temAM hajI apavAda hoI zake. mAsatusamunI mAdevAmAtA vagere pU dhara na hatA chatAM teo zukala dhyAnanI zreNIe caDhyA hatA ane kevalajJAna pAmyA hatA. maraNAMta upaeganA prasaMge paNa mahApurUSonuM mana leza paNa vicalita na thAya, ThaMDI, garamI, Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 maMgalAcaraNa zarIramAM game tevA rogo lAgu paDavAthI paNa jeo leza kapAyamAna na thatA hoya indriyonA game tevA ISTa viSayothI paNa jemanuM mana vyAkulita na khanatuM hoya, tevA purUSo ja mananI sthiratA keLavavApUrvaka zukala dhyAna dharI zake. dhyAnanI dhArA dravyathI dravyAntaramAM jAya, guNathI guNAMtaramAM jAya te zukaladhyAnano pahelo prakAra zukaladhyAna paNa cAra prakAre che. pRthatva vitaka savicAra, ekatva vitarka avicAra, sUkSmakriyAapratipAti ane nyuparatakriyA anivarti. zarUAtanA be prakAranA ciMtanamAM zrutanuM AlaMbana hoya che eTalA mATe vitaka zabdano prayoga thayo che, eTale ke zrutanA Alamane sva AtmAnA dravyaguNa paryAyanuM potAnA upayogane aMtaramAM vALIne dhyAna karavAmAM Ave te zukaladhyAnano pahelo prakAra gaNI zakAya. pRtha zabdano artha e rIte karavAno che ke zukaladhyAnanA pahelA pAyAnu dhyAna karanArA dhyAtAno upayoga eka dravyathI bIjA dravyapara jAya. guNuthI guNAntaramAM upayoga jAya ane paryAyathI khIjA paryAyamAM upayoga jAya. ekanA eka dravya guNu ke paryAya upara upayoga TakI na zake ane dravya guNuparyAyanA dhyAnamAM dravya uparanA dhyAnathI huThIne upayoga dravyAntaranA dhyAnamAM lAgI jAya. paryAyaparathI anya paryAyanA dhyAnamAM utarI jAya. eTalA mATe pRtha zabdano prayoga thayo che. koI eka vastunA (dravyanA) utpAd sthiti vyaya bhUtva amRta tvAdi paryAyone dravyAstika tathA paryAyAstika Adi Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa nayo vaDe pUrvagata zratane anusAre ciMtavavA te sapRthaphatva kahevAya. pRthakRtva savitarka pachI savicAra zabdano prayoga thayo che. savicAra eTale eka arthanA dhyAnamAMthI upayoga bIjA arthanA dhyAnamAM jAya. eka zabdathI bIjA zabdamAM jAya, ane eka yogamAMthI bIjA yogamAM jAya. A rIte pRthatvavitarka savicAra nAme zukaladhyAnano pahelo prakAra thayo. zukaladhyAnanA pahelA prakAramAM je ke dhyAnanI dhArA eka dravya ke eka guNa upara TakatI nathI to paNa te dhyAnamAM mananI sthiratA apUrva hoya che. kAraNa ke mana jAya to paNa dravyathI anya dravyapara athavA guNathI guNAntarapara jAya paNa mana viSaya, kaSAya ke tevA koI paNa azubha prakAro para to na jAya. eTale te pahelA prakAranA zukladhyAnanA prabhAve paNa pU. ratnazekhara sUrIzvarajI mahArAja guNasthAna kamArohamAM pharamAve che tema - prApnotyataH parAMzuddhi, siddhizrIsaulya varNikAm / / te dhyAnanA prabhAve jIva utkRSTa vizuddhine prApta kare che. te vizuddhi siddhisukhanI sAkSAt vAnagIrUpa hoya che. A prathama prakAranuM zukaladhyAna je ke pratipAti paNa thAya che. upazama zreNIe caDelA mahApurUSo paNa A dhyAnane dhare che chatAM teo niyamAM pAchA nIce paDe che. upazama zreNIe caDelo munI je zreNIthI ja kALa kare to anuttara vimAnamAM utpanna thAya che ane ekAda bhava karIne te mokSe jAya che. jemAM Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa mohanIya karmanI prakRtione chava khapAvato jAya te kSapakazreNI kahevAya ane jemAM dabAvato jAya te upazamazreNI kahevAya. AThame guNakANethI zreNI maMDAya che temAM kSapakazreNae AtmA caDavo hoya to te AThame guNaThANethI navame dazame pahoMce ane dazamethI sIdho bArame guNaThANe pahoMce. upazamaNue caDelo dazamethI agIyArame upazAMta moha guNasthAne pahoMce ane tyAMthI niyama nIce paDe. zukaladhyAna ane zreNImAM hoya che. kSapakazreNImAM dhAnanI dhArA atyaMta suvizuddha hoya che eTale te zreNIe caDelo jIva paDato nathI. jemAM potAnA eka Atmadravyapara athavA eka guNaparyAyapara dhyAnanI dhArA akhaMDa rahe te zukala yAnano bIjo prakAra zukladhyAnano bIjo prakAra che ekatva vitarka avicAra. nijAtmadravya mekaMvA, paryAyamathavA guNaM / nizcalaM cintyateyatra, tadekatvaM vidurbudhA / / | (guNasthAna kamAroha) zukaladhyAnanA bIjA prakAramAM nizcalapaNe mRtanA anusAre potAnA ja eka Atmadravyane athavA potAnA guNane athavA potAnA AtmadravyanA eka paryAyane ciMtavavAmAM Ave te ekatva kahevAya. A bIjA prakAranA dhyAnamAM vyaMjana (zabda) artha ane yogomAM parAvartana karavAnuM hotuM nathI. mana, vacana Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agAlAcaraNa 3ra9 ane zarIra e traNe yogamAMthI koI paNa eka yoga dhyeya tarIke A sthAnamAM hoya che. paNa judA judA hotA nathI. eka ja dhyeya rAkhavAnuM hovAthI artha vyaMjana athavA traNe yogomAM saMkramaNa thaI zake nahIM. jema pahelA prakAranA zukaladhyAnamAM yogamAMthI yogAMtaramAM jAya ane arthamAMthI arthAtaramAM jAya tema A bIjA prakAranA zukaladhyAnamAM saMkramaNa na thAya. A dhyAnamAM dravya guNa athavA paryAyamAMthI koI ekamAM ja upayogane TakAvavAnuM hovAthI pavana vagaranA sthAnamAM rahelA sthira dIpaka samAna A dhyAnamAM AtmA niSpakaMpa banI jAya che. koI manuSyane sarpadaMsa thatAM tenA AkhAe zarIramAM keTalIkavAra viSa vyApI jAya che. ane bacavAnI paNa AzA rahetI nathI. eTalAmAM maMtra vidyAnA jANakAra koI gArUDikane bolAvavAmAM Ave to te maMtra vidyAnA baLe AkhA zarIramAM vyApI gayelA jherane DaMkhamAM lAvI mUke che. ane pachI to jhera utarI paNa jAya che. ane mRtyunA mukhamAM sapaDAyelA mAnavIne punaH navajIvana prApta thAya che. tevI rIte cAre bAju bhaTaktA manane dhyAnayoganA prabhAve mahApurUSo koI ekAda padanA ciMtanapara kendrita karI nAkhe che ane Akhira manapara saMpUrNa vijaya karIne amanaaudazA prApta karI le che. jene bIjA zabdomAM unmanIbhAva kahevAmAM Ave che, je dhyAnayoganI apUrva siddhi kahI zakAya. dhyAnanI zreNIe AtmA jema jema AgaLa vadhato jAya tema tema tene anupama evA sukhanI prApti thAya che. cakravatanA sukhane eka jaMgalamAM rahenAro pAmara manuSya zuM jANI zake tevI Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcara rIte svAnubhava vinA dhyAnajanIta sukhane paNa manuSyo jANI zatA nathI. dhyAnayoganuM AkharI phaLa cittanI samAdhi che. je svarUpanuM dhyAna dharavAmAM Ave temAM tanmayatA AvI jAya. athavA svarUpamAM samAI javuM te ja samAdhi che. vikalpamAtrano saMnyAsa thaI jatAM nirvikalpa samAdhi pragaTe che. nirvikalpa samAdhi e ja yogarUpI girirAjanuM chellAmAM chelluM zikhara che. e. zikhara sara thaI jAya eTale AtmA guNaThANunI ucca. bhUmikA para ArUDha thAya che. ucca guNaThANAnI bhUmikAe pahoMcelA AtmAnuM sukha paNa sarvottama hoya che mATe svAnubhava gamya evA dhyAnajanita sukhane zabdomAM lAvI na zakAya. A dhyAnamAM paNa pUrvagata mRtanuM AlaMbana to hoya che ja. A dhyAna bAramA guNasthAnanA aMta sudhI hoya che. temAM yathAkhyAta cAritra hoya che. zukaladhyAnanA A banne bhedomAM. suvizuddha zukala lezyA hoya che. ane te pAnanA prabhAve jIva terame guNasthAne kevalajJAnane prApta kare che ane kevalajJAnanA prabhAve jIva lokAlokanA bhAvone hastAmalavata jANato ane to thaI jAya che. siddhAMtamAM kahyuM che ke traNe yogane AdhAre prathama zukaladhyAna hoya che koI eka yogane AdhAre dvitIya zukaladhyAna hoya che. kevala kAyayogIne trIju zukaladhyAna hoya. che ane ayogIne cothuM zukaladhyAna hoya che. chellA be prakAramAM mRtanuM AlaMbana hotuM nathI. bAramA guNaThANanA chellA samaya sudhI mRtanuM AlaMbana jJAnIoe svIkAreluM che. jyAre atyArathI ja ApaNe AlaMbana choDI daIe to ApaNI hAlata zI thavAnI ? Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 31 yoga nirodha mATe trijA prakAranuM zukaladhyAna trIjuM sUkSmakriyA apratipAti nAmanuM zukaladhyAna, jyAre aMtamuhUta jeTaluM AyuSya khAkI rahyuM hoya tyAre nirvANu gamananA samaye hoya che. te samaye kevaLI bhagavAna yoga nirodha mATe trIju zukaladhyAna dhyAve che. yoga nirodha karavAnI zAstromAM rIta evI khabatAvI che ke kevaLI bhagavAna mAdara kAyayogamAM sthiti karIne mAdara evA vacanayoga ane manoyogane sUkSma karI nAkhe che. eTale te yogonA vyApArane thaMbhAvatA jAya che. tyAra khAda te sUkSma karelA manayoga ane vacanayogamAM rahIne khAdara kAyayogane sUkSma karI nAkhe che. te sUkSma evA kAyayogamAM rahIne sUkSma evA manoyoga ane vacanayogano nigraha kare che eTale sathA tenI sattAno abhAva kare che. tyArakhAda sUkSma evA kAyayogamAM kSaNavAra sthiti karIne jJAnasvarUpa potAnA AtmAne pote anubhave che. pU. AcAya bhagavAna ratnazekharasUrIzvarajI guNasthAna kramAroha graMthamAM kamAve che ke H " chadmasthasya yathAdhyAnaM manasaH sthairyamucyate / tathaiva vapuSaH sthairya, dhyAnaM kevalIno bhavet // jema chadmastha yogInuM dhyAna mananI sthiratA mATe hoya che tema kevalI bhagavAnanuM dhyAna kAyAnI sthiratA e ja hoya che. kevalI bhagavAnane A rIte teramA sayogI guNusthAnamAM sUkSma kAyayoganI sthitimAM sUkSma kriyA apratipAti dhyAna Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 331 moMgalAcaraNa hoya che te dhyAnana sUkSmakriyA apratipAti eTalA mATe kahevAmAM Ave che ke sUkSmakriyA maTIne have kadApi sthUla kriyA thavAnI nathI mATe trIjA zukaladhyAnanuM nAma sUkSmakriyA apratipAti che. jemAM merUpava ta jevI AtmAnI aDola sthiti te zailezIkaraNa cothu byuparatakriyA anivarti nAme zukaladhyAna kevalI bhagavAnane caudamA guNusthAne zailezIkaraNamAM hoya che jemAM merUparyaMta jevI AtmAnI aDola sthiti hoya tene zailezIkaraNa kahevAmAM Ave che. caudamA guNasthAnamAM AtmA laizyA rahita anI jAya che. eTale tene alezIpaNu kahevAmAM Ave che. caudamA guNasthAnano kALa mAtra pAMca hrasvAkSaranA uccAraNa jeTalo hoya che. a - i - u - R - lU Ane pAMca hrasvAkSara kahevAmAM Ave che. je dhyAnamAM sUkSma yogAtmaka eTale sUkSma kAyayoganI kriyA paNa spaSTa rIte samuchinna thaI gaI che. eTalA mATe caudame guNasthAne samucchinna kriyAnivRtti nAmanu cothA prakAranuM zukaladhyAna hoya che. A dhyAnanI anaMtara samaye ja jIvano mokSa thAya che. mATe A dhyAnane mokSarUpI mahelanA dvAra svarUpa kahyuM che. caudamA guNasthAnane ayogI guNasthAna kahevAmAM Ave che. ziSya gurU bhagavaMtane zaMkA uThAvIne puche che ke prabhu ! deha hovA chatAM ayogIpaNuM kevI rIte ghaTe ? ane dehano Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa je abhAva che to dehavinA dhyAna kevI rIte ghaTe? pratyuttaramAM gurU bhagavaMta kahe che ke kAyayoga atyaMta sUkSama hovAthI tema zIdhra kSaya pAmanAro hovAthI tema ja kAyAnuM kArya karavAne asamartha hovAthI zarIra hovA chatAM yogarahItapaNuM ghaTe che. ane zuddha citrUpa atyaMta AnaMdavALA ayogI bhagavAnane tevA sUkSma zarIranA Azraye dhyAna paNa ghaTI zake che. dhyAtA. AtmA AmAvaDe AtmAnuM ja dhyAna dhare e ja nizcaya dRSTithI kharuM dhyAna che. bAkI dhyAnanA jeTalA prakAra te badhA vyavahAra nayAzrita che. dhyAnanA soLe prakAra para vizada vivecana karavAmAM AvyuM temAM dharmadhyAna ane zukaladhyAnanA AThe prakAra jIvanamAM atyaMta AdaraNIya che. ane A ane raudranA ATha prakAra pariharavA yogya che. zukaladhyAna A kALe dharI zakAtuM nathI chatAM koI mumukSune tenA viSayano bodha thAya eTalA mATe vivecana lakhela che. manonigraha athavA mana uparano vijaya e ja dhyAnanuM vAstavika phaLa che. zarUAtanA zukaladhyAnanA je be prakAra tenuM phaLa kevalajJAna che, ane chellA zukaladhyAnanA je be prakAra tenuM phaLa mokSa che. mokSamAM jIvane anaMta avyAbAdha sukha hoya che. je sukhanuM varNana jJAnIo paNa zabdothI karI zakatA nathI. mATe dhyAnanA viSayano yathAzakti jarUra abhyAsa karavo. kevalajJAna prApta thayA bAda kevalI utkRSTapaNe A pRthvItalapara dezonakoDa pUrva jeTalA kALa, sudhI vicaratA hoya che, teTalA kALamAM kevalIne koI dhyAna hoya ke dhyAna rahita hoya ? kelvIno te dIrghakALa dhyAnamAM Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3i34 maMgalAcaraNa gaNAto nathI. tene pUrvAcAyoe dayAnantarikAmAM gaNyo che. chele aMtarmuhUrtana kALa jeTaluM AyuSya bAkI rahyuM hoya tyAre zukaladhyAnanA chellA be pAyAnuM dhyAna hoya che. dhyAtA dhyeya ane dhyAna yAtA, dayeya ane dhyAnanI ekAkAratA e ja dhyAna yoganI apUrva siddhi che. ghI goLa ane ghauM e traNe ekameka jevA thAya eTale modaka bane che tema dhAtA, dhyeya ane dhayAna e traNe ekAkAra thAya eTale jIvano mokSa thAya che. dhyAtA svayaM AtmA pote che, dhyeya mokSapadanI prApti che, zuddhAtma svarUpanuM dhyAna te ja dhyAna che. zarUAtamAM sAdhaka dazAmAM navakAra mahAmaMtranuM sthAna athavA dharmadhyAnanA cAra pAyAnuM dhyAna te paNa sthAna che. athavA arihaMtapadanuM dhyAna e paNa dhyAnamAM apUrva sthAna che. arihaMta padanuM zuddha dravyaguNa paryAyathI dhyAna dharanAro dhyAtA AtmA arihaMta ane potAnA AtmAnI vaccenA bhedano cheda karIne arihaMta svarUpI bane che. maharSi kuMdakuMdAcAryajI pravacanasAramAM pharamAve che ke : jo jANadi arahaMtaM, davvatta guNatta pajjayatehiM / , so jANadi appANaM moha khalu jAditassalayaM / / je koI mumukSa dravya guNa paryAyathI arihaMtane jANe che te potAnA AtmAne jANe che. ane je AtmAne yathAsthita svarUpamAM jANe che tenA mohanIya karmano nAza thaI jAya che. Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 35 nizcaya nayathI jevo arihaMta prabhuno AtmA che tevo ja ApaNo AtmA che. sat purUSArthanA baLe ghAtI karmono kSaya karIne ApaNo AtmA paNa anaMta jJAna ane anaMta darzanane pAmI zake. mATe nizcayanayathI jinapada ke nija padamAM koI prakArano bheda nathI. bhUtakALamAM anaMta AtmAo arihaMtapada pAmIne mokSe gayA che, bhaviSyamAM anaMtA javAnA che. cAlu vartamAnamAM paNa mahAvideha kSetramAM vIsa tIrthaMkaro vicare che. arihaMtanuM dhyAna karanAra AtA AtmA paraMparAe arihaMta. bane che. zuM A dhyAnayoganI jevI tevI siddhi che ? kahevuM ja paDaze ke apUrva siddhi che! dhyAtA AtmA evo hovo joIe ke prANunAzanA prasaMge paNa saMyamadhurAne chokanAro nahIM hovo joIe. bIjA AtmAone svaAtmAnI mAphaka jenAro hovo joIe. zuddha Atma svarUpathI vicalita thanAro nahIM hovo joIe. rAgadveSa ane kAmakrodhAdi doSothI dabAyelo nahIM hovo joIe. kAmabhogathI virata ane sva zarIramAM paNa niHspRha eTaluM ja nahIM zama saMvegarUpI hadamAM nimajajana karanAro, rAjA ke raMka bannemAM samadRSTivALo, sumerUnI jema niSpakaMpa zazInI jema, saumya samIranI mAphaka niHsaMga, AvA AvA guNothI upeta buddhimAna zcAtA dAna karavAne yogya gaNAya che. dhyeyanA cAra prakAro piMDastha, padastha, rUpastha ane rUpAtIta dayAtA pachI kaceyanuM svarUpa paNa saMkSepamAM jANI Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 maMgalAcaraNa - ~ ~ ~ laie. piMDastha, svastha rUpastha ane rUpAtIta A cAra prakAro che. temAM piMDastha eTale potAnA zarIra piMDamAM rahelA potAnA zuddha AtmAne tenA dravya guNa paryAyathI yAvavo te piMDastha yeya kahevAya athavA piMDastha dayeyamAM pArthivi, AneyI, mArUti, vAraNa ane tatvabhU A pAMca dhAraNa karavAnI hoya che. pArthiva dhAraNa tene kahevAmAM Ave che ke eka rAjaloka pramANe tIcchaloka jevaDo kSIrasamudra manamAM ciMtavavo. te samudranI aMdara jaMbudvipanI mAphaka eka lAkha jejananA vistAravALuM ane eka hajAra pAMkhaDIovALuM kamaLa citavavuM. te kamaLanA madhyamAM kesarAo che. tenI aMdara dedIpyamAna prabhAvavALI ane merUparvata jeTalI pramANuvALI karNikA che. te kaNikApara eka ujajavala siMhAsana che. tenA para besI kamone mULathI ukheDI nAkhavAno prayatna karatA potAne ciMtavavo, te pArthivI dhAraNA kahevAya. AvI rIte piMDastha da yAnanA abhyAsa mATe pAMce dhAraNAonuM svarUpa yogazAstra graMthane AdhAre jANI levuM. te pachI piMDastha-dayAna dharavAmAM ghaNuM ja saraLatA yatpadAni pavitrANI samAlaMbya vidhiyate / tatpavasthaM samAkhyAta, ghyAnaM siddhAMta paarge|| * hrIM ahIM namaH evA koI paNa pavitra padonuM avalaMbana laIne je bayAna karavAmAM Ave tene zAstronA pAragAmI mahApurUSoe padastha dayAne kaheluM che. navakAra mahAmaMtranuM dhyAna te paNa padastha sthAna che. mana, vacana Page #376 -------------------------------------------------------------------------- Page #377 -------------------------------------------------------------------------- Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa - ( ) ane zarIranI zuddhithI ekaso AThavAra namaskAra mahAmaMtrane je muni gaNe che te AhAra karavA chatAM eka upavAsanuM phaLa pAme che. hajAro pApa karI seMkaDo jaMtuone haNanArA tIco paNa navakAramaMtranA prabhAve dIvya gatine prApta thayA che. jina pratimAnA AlaMbane rUpastha dhyAna . jinezvara bhagavAnanI pratimAnuM AlaMbana laIne sthAna karavuM tene rUpastha dhyAna kahevAmAM Ave che. kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcAryajI pharamAve che ke : jinendra pratimArupamapi nirmala mAnasaH / / ninimeSavaMzAdhyAyana rupasthadhyAnavAn bhavet // jinezvara bhagavAnanI pratimA samakSa nirmaLa mana karI khullI AMkha rAkhIne dhyAna karanAra rUpastha dhyAnavAna kahevAya che. pratimAnA AlaMbanathI mAnavInuM mana dhyAnamAM ekAgra banI jAya che. jinezvara bhagavAnanI zAMti mukha mudrAne game teTalIvAra nIrakhavA chatAM tRpti thatI nathI. prabhu mudrAne yoga bhavijIva potAnI prabhutAne pichANuM le che. ane pratimAnA AlaMbane rUpastha dhyAnamAM lIna banelo AtmA paraMparAe potAnA zuddha vItarAgI svarUpane prApta karI le che. pratimAnuM mahAna AlaMbana Aja kAlanuM nahIM paNa anAdikALanuM che. zatruMjaya, gIranAra jevA tIthonI jemaNe yAtrA karI haze temane eTaluM to bhAna jarUra thayuM haze ke AvA mahAne tItha nirmANa karavA zuM ramata vAta che? te tIthonI prAcInatA Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa 1 2 kalA za zodha mAM e avasAparInakALamAM ka che. ke mA " bhacae navA jine madiro brimaNa karAvyuM hatA. bhArata cakI badhubhadeva bhagavAnanA putra hatA jemane thaye koTI sAgaropamano kALa pasAra thavA Avyo. zatruMjaya tIrtha prAyaH zAzvata rahevAya chedhArkika ka sa"mahAne tIrthanA avalaMbane anaMtA siddhayA che. jJAtisUtramAM kaumadIe jina pratimA che gaNadhara bhagavatIe jJAti stramAM te aMgeno ulekha sApha sApha zabdomAM karelo che. prApaDhI pApaDI patnI hatI ane mahAsI hovAnI zuddhAtvane dharanArI, hari rAhAtIne zosIhAra varSa jeTalo kALa pasAra thavA Avyo. keTalAka jJAtAsUtramAM draupadInA adhikAramAM AvelA ane aMtima zabdano artha kAmadevanI praSi ka pa " hajAra varSa pahelA thayelAvo TakAruM abhayadevasUrIo temaja kalikAlasa caMdrAcA ' - jima ItimAM "zabdano artha jinezvara bhAratIbratimA evo karyo che. ha ve pahelAnA TakakAra...hAparUSo je ethI e mArI karavA ke kalamA temanI TIkAone AdhAre tevI prakAza lambasIya sima rilotha mArca karavo ke anAe adhikAlIza " jima aMtima jine sAro che. A sUdhiMdhA kahevAyelI vAtane thathata che janapratimA rUpAnakumahAna liMba ane svarU, "prAunuM hatuM mahAla * * ' thI Aja Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa hakkA - 339 paramAtma svarUpamAM tanmayatA te rUpAtIta sthAna chelle rUpAta thayA che. kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcAryajI amUrtasya civAnaMda, kamasyA paramAtmanaH nimnamasya siddhasya jyAna jyA rupajilam AIRT "huMhi"havAthI AtivaMgaranArA slarU nirajena nirAkAre evI siddha paramAtmAnuM ane tene pote na kahevAmAM Ave che athavA trizathI zuddha dhruddha ciciva evI potAne Atmani zuddha dharUpanuM ne tene viphartIti kahI zakAya. jevI siddhano svabhAva che naivo je nibaMdhathI pratyeka AtmAono svabhaMva che. kuMpatita ddhAnI bhUmikAe pahoMcavuM sahu nathI haimATe zarUAtane DArdi thAnomAM citanI ekAgratA keLavadhApUrvaka abhyAsa "kahevo paDe che rUpatI haidhAne e nirAlane dhyAna" che teno nimagna banelo "yogI dharamatmisvarUpamAM tadmabanI jAya che "rUpatIne karanAra "yogI purUSanA-mananI si paramAtmAnI mirjana mirakAre svarUsAthe je tembayala hai ja samarasIbhAva kahevAya che. bhAvamA+rbhiya banelo yogI ahiM mRtyu lokamAM jamIkSamAM sukhane anurbhadhati thaI. jAya che. dhyAnanA prabhAve Atmika AnaMdanI prApti paraMparAe paramAnaMdanI prApti dhyAtA dhyeya ane dhyAnanA viSaya para vistRta vivecana Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34% maMgalAcaraNa * karavAmAM AvyuM. dhyAnanA prabhAve game tevI labdhio pragaTe chatAM yogI temAM lobhAto nathI. yogI je labdhimAM lalacAI jAya to Akhira tenuM patana thAya che. te ucca guNaThANAnI bhUmikAe pahoMcI zakAto nathI. koI nirjana pradezamAM jyAM bilakula zAMta vAtAvaraNa hoya athavA saritA kinAre athavA samudra kinAre Asana lagAvIne dhyAna karavAthI mananI ekAgratA keLavAya che. padmAsana athavA paryakAsana je koI Asana potAne siddha thayeluM hoya te Asana lagAvIne nAkanI dAMDI para daSTi sthApIne zarIranA avayavo bahu TaTTAra nahIM paNa saraLa ane jarA zithila rAkhIne dhyAna karavuM joIe. je Asana para besIne dhyAna karavAthI mana sthira rahe teja siddhAsana samajavuM. recaka, pUraka, kuMbhaka Adi prANAyAmanI haThayoga aMgenI prakriyAono tyAga karIne adhyAtma yoga athavA jJAnayoganuM AlaMbana laIne dhyAnamAM AgaLa vadhavuM, jethI uttarottara mAnasika prasannatA vadhavAnI sAthe karmakSayarUpa apUrva siddhinI prApti thAya che. dhyAnanA prabhAve yogI ahIM mRtyulokamAM paNa apUrva Atmika AnaMdano anubhava karI prAMte paramAnaMdane prApta kare che. tevA paramAnaMdane sau prApta karo e ja abhilASA sAthe A dhyAnayogano viSaya pUrNa karAya che. - samApta - Page #382 -------------------------------------------------------------------------- _