Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
૨૨૮
स्थानाङ्गसूत्रे रोपणा-प्रायश्चित्तरूपाणि आचाराग्राणि भवन्ति, तथैवात्रापि वस्तूनि चूलिका वस्तूनि च बोध्यानीति ।। सू० ४० ॥ ___ वस्तुवीर्यादेव गतिर्भवतीति गतिमष्टविधत्वेनाह ---
मूलम्--अट्रगइओ पण्णत्ताओ, तंजहा--णिरयगई १,तिरियगई २, मणुयगई ३ देवगई ४ सिद्धिगई ५, गुरुगई ६, पणोलणगई ७, पब्भारगई ८॥ सू० ४१ ॥ छाया-अष्ट गतयः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-निरयगतिः १, तिर्यग्गतिः२. मनुजगतिः ३, देवगतिः १,सिदिगतिः५ गुरुगतिः६,प्रणोदनगतिः७,माग्भारगतिः ८॥सू० ३५॥
टीका-'अट्ठ गईओ' इत्यादि
गतयागमनक्रियाः अष्ट प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-निरयगतिः-नरके गमनं १, तिर्यग्गतिः-तिरथितिर्यग्योनौ गमनम् २, मनुजगतिः मनुष्पयोनौ गमनम् ३, विशेष आठ हैं और चूलिका वस्तुएँ मी आठ हैं। जिस प्रकारसे आचाराग सूत्रमें परिज्ञा आदि अध्ययन है, तथा लघु प्रायश्चित्त, गुरु प्रायश्चित्त एवं आरोपणा प्रायश्चित्त रूप आचाराप्र हैं, उसी प्रकारसे यहाँ परभी वस्तुएँ एवं चूलिका वस्तुएँ हैं ऐसा जानना चाहिये ।स. ४०
वस्तु वीर्यसेही गति होती है, इसलिये अब सूत्रकार आठ भेद रूपसे गतिका वर्णन करते हैं--"अट्ट गइओ पण्णत्ताओ" इत्यादि । ___टीकार्थ--गमन क्रिया रूप गतिपां आठ कही गई हैं-जैसे-निरय गति १, तिर्यग्गति ३, मनुजगति ३, देवगति ४, सिद्धिगति ५. गुरुगति ६, प्रणोदनगति ७, और प्राग्मार गति ८ नरकमें जाना इसका नाम निरय गति है, तिर्यश्च योनिमें जाना इसका नाम तिर्यછે, અને ચૂલિકા વસ્તુઓ પણ આઠ છે, જેવી રીતે આચારાંગ સૂત્રમાં પરિણા આદિ અધ્યયન છે તથા લઘુ પ્રાયશ્ચિત્ત ગુરુપ્રાયશ્ચિત્ત અને આપણા પ્રાય. શ્ચિત્ત રૂ૫ આચારાગ્ર છે, એજ પ્રમાણે અહીં પણ વસ્તુઓ અને ચૂલિકા વસ્તુઓ અને ચૂલિકાઓ છે એમ સમજવું. સૂ. ૪૦
વિર્યરૂપ વસ્તુ વડે જ ગતિ થાય છે. તેથી હવે સૂત્રકાર આઠ ભેદ રૂપે शतिन न रे छअटू गइओ पण्णताओ" त्या -(स. ३५)
डाय-शमनाय३५ गतिमा माडी -(१) निश्याति, (२) तियाति, (3) मनुति , (४) काति, (५) सिद्धगति, (६) गुरुगति, (७) प्र गति અને (૮) પ્રાગભારગતિ. નરકમાં જવું તેનું નામ નિરયગતિ છે. તિર્યમાં જવું
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫