Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 05 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 674

सुघा टीका स्था१० सू. ७० मनुष्यक्षेत्रादिनिरूपणम्
६४५
द्वयम् ३ पुष्करवरद्वीपार्द्धपूर्वार्द्धपाचार्द्धति द्वीपद्वयम् ५ इति पञ्चद्वीपात्मकम् । तत्र खलु दशकुरवः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा - पञ्च देवकुरवः पञ्च उत्तरकुरवः । एषु दशसु कुरुषु मध्ये पञ्च देवकुरवस्तत्र क्रमेण महातिमहालयाः= विशालातिविशालाः जम्बू : सुदर्शना १ घातकीवृक्षः २ महाधातकीवृक्षः ३ पद्मवृक्षो ४ महापद्मवृक्षचेति ५ पञ्चमहाद्रुमाः विज्ञेयाः । तथा पञ्चसु उत्तरकुरुषु क्रमेण एकैकस्य महातिमहालयस्य कूटशाल्मलिमहाद्रुमस्य सद्भावात् पञ्चमहातिमहालयाः कूटशाल्मलिमहादुमा विज्ञेया इति । तत्र दशसु महातिमहालयेषु महाद्रुमेषु दशदेवाः महर्द्धिकाः= विशिष्ट विमानपरिवारादिऋद्धियुक्ताः यावत्परिवसन्ति । अत्र यावत्पदेन " मह
समय क्षेत्र से यहां मनुष्य क्षेत्र जिसे ढाई द्वीप कहा जाता है गृहीत हुआ है, यह पंच द्वीपात्मक है, जैसे-एक जम्बूद्वीप नामका द्वीप इसमें है १ । पूर्वार्ध धातकी खण्ड २ पवार्ध धातकी खण्ड ३ ये धातकी खण्ड के दो भेद इसमें हैं। तथा पूर्वार्ध पुष्करवरवी पाध एवं पश्चा पुष्करवर दीपार्थ ये दो भेद इसमें है । इस तरहसे ये पांच द्वीप इसमें हैं । दश कुरु इसमें है - पांच देवकुरु और पांच उत्तर कुरु । पांच जो देवकुरु हैं इन में क्रमशः - विशालातिविशाल जम्बूसुदर्शना १ घातकी वृक्ष २ महाधातकी वृक्ष ३ पद्मवृक्ष ४ और महापद्मवृक्ष ये पांच महाद्रुम है। पांच उत्तर कुरुओं में क्रमशः एक दो अति विशाल कूटशाल्मलि महाद्रुम है - इस प्रकार उत्तर कुरुओं में पांच कूट शाल्मलि महादुम हैं । इन १० महाद्रुमों के ऊपर दश महाऋद्धिवाले देव विशिष्ट विमान परिचार
મનુષ્યક્ષેત્ર કે જેને અઢી દ્વીપ કહે છે તેને અહી. સમયક્ષેત્રરૂપે પ્રકટ કરવામાં આવેલ છે. તેમાં પાંચ દ્વીપેા (એક આખા દ્વીપ અને ચાર અધ द्वीपो भवेदा छे-
(१) भ्यूद्वीप, (२) पूर्वार्ध धातडीअंड, (3) पश्चिभार्धं धातडीमांड, (૪) પૂવા પુષ્કરવરદ્વીપ, ખીજે અને ત્રીજોદ્વીપ ધાતકી ખ’ડના એ રૂપ સમજવે. ચેાથે અને પાંચમે દ્વીપ પુષ્કરવર દ્વીપના બે ભાગે રૂપ સમજવે. આ પાંચ દ્વીપામાં દસ કુરુ છે. તેમાંથી પાંચને દેવકુરુ અને પાંચને ઉત્તર કુરુ કહે છે. પાંચ દેવકુરુઓમાં અનુક્રમે નીચેનાં પાંચ મહાÇમેા છે (१) विशासातिविशास यू सुदर्शना, (२) धातडीवृक्ष (3) भड्डाधातडीवृक्ष, (४) पद्मवृक्ष याने (५) महापद्मवृक्ष.
પાંચ ઉત્તરકુરુઓમાં અનુક્રમે (1) અતિવિશાલકૂટ શાન્નિ આદિ મહાકુમા છે. આ રીતે પાંચ ઉત્તરકુરૂઓમાં પાંચકૂટ શાલિ મહાદ્રુમ છે. પાંચ ઉત્તરકુરુ અને પાંચ દેવકુરુમાં મળીને કુલ દસ મહાદુમા છે. આ દસ મહાદુમેાની ઉપર દસ
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫