Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
७००
__ स्थानागसूत्रे कारणाः कुलकोटयस्तासां शतसहस्त्राणि-लक्षाणि प्रज्ञप्तानि-प्ररूपितानि तीर्थकरगणधरादिभिः । अयं भावः पञ्चेन्द्रियतिर्यग्जातौ या योनयः चतुर्लक्षसंख्यकानि उत्पतिस्थानानि.तत्पभवायाश्चतुष्पदस्थलचरपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकानां कुलकोटयस्ता दशलक्षसंख्यफा बोध्या इति । एकस्यामपि योनौ अनेककुलानि भवन्ति यथागोमयरूपायामेकस्यां योनौ विचित्राकाराः कृम्यादय उत्पद्यन्ते, अतो दशलक्षसंख्यकाः कुलकोटयो भवन्तीति । सूत्रे-"जाइजोणी पमुहकुलकोडिसयसहस्सा" इतिवक्तव्ये "जाइकुलकोडिजोणीपमुहसयसहस्स” इति कथनं "जोणीपमुह" शब्दस्य प्राकृत्वेन-परनिपातनाद् बोध्यम् । तथा-उर परिसर्पस्थलचरपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकानामित्यादि सूत्रमपि पूर्ववद् व्याख्येयम्- नवरम् उरसा वक्षसा परिसर्पन्ति सञ्चरन्ति ये ते उरःपरिसः उरःपरिसादीनां चतुर्णा पदानां कर्मधारय इति॥सू०८८॥ पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकास्तु कर्मपुद्गलचयादिसत्ये एव भवन्तीति चयादीनाह
मूलम्-जीवाणं दसट्राणनिव्वत्तिए पोग्गले पावकम्मत्ताए चिणिंसु वा चिणंति वा चिणिस्संति वा, तं जहा-पढमसमयएगिदियनिव्वत्तिए १ जाय अपढमसमयपंचिंदियनिव्वत्तिए अनेक कुल होते हैं. जैसे-गोवर रूप एक योनिमें विचित्र आकार के कमी आदि उत्पन्न होते हैं। इसलिये इनकी १० लाख कुलकोटि संख्या कही गई है। सूत्रमें-"जाइजोणी पमुहकुलकोडिसयसहस्सा" ऐसा पाठ कहना चाहिये था--सो ऐसा न कहकर “जाइ कुल कोडि जोणी पमुहसयसहस्सा" जो ऐसा पाठ कहा गया है सो उसमें "जोणीपमुह" शब्दका प्राकृत होने से परनिपात हुआ है इसी प्रकार से जो "उरः परिसर्पस्थलचर पञ्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिकम्" यह पाठ है उसकाभी कथन जानना चाहिये छातीसे जो सरकते हैं वे उर परिसर्प हैं।सू०८८॥ જેમ કે ગેબર (છાણું) રૂપ એક નિમાં વિચિત્ર આકારના કૃમી આદિ ઉત્પન્ન થાય છે. તેથી તેમની કુલકેટિ સંખ્યા ૧૦ લાખ કહી છે. સૂત્રમાં "जाइजोणीपमुहकुलकोडिसयसहस्सा" ५४ मायामा मानते। तो, पासव। ५४ मावाने महले “ जाइ कुलकोडिजाणीपमुहसयसहस्सा"
मा प्रश्न पाठ ॥५वामां आव्यछ. २६ तमा “जाणीपमुह" शहना-प्राकृत डापाथी-५२निपात थये। छ. से प्रभारी ने “ उरःपरिसर्पस्थलचरपंचेन्द्रियतिर्यग्यानिकम् "म सूत्रा४ माव्या छ तेतुं ४थन पर સમજવું. છાતીની મદદથી સરકતા જીવોને ઉરઃ પરિસર્ષ કહે છે. એ સૂત્ર ૮૮ છે
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫
