Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
सुघा टीका स्था०१० सू० ८५ रत्नप्रभाऽधेयद्विपादिनिरूपणम् ६९५ कुण्डानि दशयोजनानि उद्वेधेन प्रज्ञप्तानि ३। शीताशीतोदे खलु महानधौ मुखमूले दश दश योजनानि उद्वेधेन प्रज्ञप्ते ४॥ मू० ८५।।
टीका-'सव्वेऽपिणं इत्यादि
सर्वेऽपि द्वीपसमुद्रा उद्वेधेन गाम्भीर्येण दश योजनशतानि-सहस्रयोजनानि प्रज्ञप्ताः कथितास्तिर्थकरदिभिः । द्वीपानां गाम्भीर्य तु जम्बुद्वीपस्थ पश्चिमविदेहक्षेत्रे जगति समीपे भवति, नान्यत्र, तथाऽपि अधोदिशि सहस्रयोजनपर्यन्तं तत्तद्वीपव्यपदेशात् तदादाय तेषामपि गाम्भीर्येण सहस्रयोजनात्मकत्वमुक्तम् । अयमेवार्थोऽन्यत्राप्युक्तः "उव्वेहो-उंडत्तत्ति भणियं होइ।दीयाण उंडत्तणाभावे विअहोदिसि सहस्सं जाव दीवन्धवदेसो । जंबुद्दीवे उ पच्छिमविदेहे जगइ पच्चासत्तीए उडतणमवि अथिति" छाया-उद्वेधउण्डत्वमिति भणितं भवति । द्वीपानामुण्डत्वाभावेऽपि दिकोंकी वक्तव्यता कहते हैं___ “सव्वेऽविणं दीवसमुद्दा दसजोयणसयाई"-इत्यादि। सूत्र ८५
टीकार्थ-समस्त द्वीप और समुद्र गम्भीरताकी अपेक्षा से तीर्थ करादिकोंने १०-१० सौ योजनके १-१ हजार योजनके कहे गये हैं। द्वीपोंका गांभीर्य तो जम्बूद्वीपस्थ पश्चिमविदेह क्षेत्रमें जगतीके समीपमें होता है, अन्यत्र नहीं। फिर भी अधोदिशामें एक हजार योजन पर्यन्त उस २ द्वीप के नाम से व्यपदेश होता है अतः उसे लेकर उनका भी वह गांभीर्य एक हजार योजनका कहा गया है। यही अर्थ अन्यत्र भी कहा गया है-" उब्वेहो उडत्तत्ति भणियं होइ दीवाणं उडत्तणाभावेऽपि अहोदिसि सहस्स जावदीवच वदेसों। जंबुद्दीवे उ पच्छिमविदेहे जगई पच्चासत्तीए उडतणमयि अथित्ति" उद्वेधनाम गहराईका है. यह गह ભૂત દ્વીપાદિકનું કથન કરે છે.
" सव्वेवि ण दीयस मुद्दा दस जोयणसयाई" त्याह
ટીકાર્થ–સમસ્ત દ્વીપ અને સમુદ્રોની ગંભીરતા (ઊંડાણ) તીર્થ કરાદિકેએ ૧૦-૧૦ સો જનની એટલે કે ૧૦૦૦-૧૦૦૦ જનની કહી છે. દ્વીપનું ગાંભીર્ય તે જંબુદ્ધિપસ્થ પશ્ચિમ વિદેહ ક્ષેત્રમાં જગતીની સમીપમાં હોય છે-અન્યત્ર નહી. છતાં પણ અદિશામાં એક હજાર યોજનપર્યંતના પ્રદેશ માટે તે તે દ્વીપના નામને વ્યપદેશ (વહેપારી ચાલે છે તે કારણે સમસ્ત દ્વિપિનું ગાંભીર્ય ૧૦૦૦-૧૦૦૦ જનનું કહ્યું છે. એજ અર્થ અન્યત્ર પણ કહેવામાં આવ્યું छ-" उव्वेहोउत्तंत्ति भणिय हाइ दीवाणं उडत्तणाभावेऽवि अहोदिसि सहरसजाव दीवव्यवदेसो जंबुद्दीवे उ पच्छिम विदेहे जगई पच्चासत्तीए उत्तणमवि अत्थिति"
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫
