Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 05 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 678

सुघाटीका स्था० १० सू० ७२ सुषमसुषमायाः वशिष्टयनिरूपणम् ६४९
टीका-'सुसमसुसमाए णं' इत्यादि
सुषमसुषमाभिधानायां समायांकालविशेषे दशविधाः-दशप्रकारा वृक्षाः हव्यं पर्याप्तम् जनानाम् उपभोग्यत्वेन आगच्छन्ति-प्रादुर्भवन्ति, तद्यथा'मत्ताङ्गका' इत्यादि । तत्र-मत्ताङ्गकाः-मत्तं मदो हर्ष इति यावत् , तत्कारणभूतो विशिष्टबलवीर्यकान्तिजनकः सुखपेयरसो मत्ताङ्गक इत्युच्यते, तदायिनः कल्पवृक्षा अपि मत्ताङ्गका इति ॥१॥ भृताङ्गाः-भृतं भरणं पूरणं, तत्र-अङ्गानिकारणानि भृताङ्गानि-पात्राणि, तदायका वृक्षा अपि भृताङ्गाः । पात्रदायका वृक्षा इत्यर्थः ॥२॥ त्रुटिताङ्गाः-त्रुटितानि-तूर्याणि-चतुर्विधानि वाद्यानि, तदङ्गभूताः कारण. भूताः वृक्षाः । चतुर्विधवाद्यदायिनो वृक्षा इत्यर्थः ॥३॥ तथा-कृतद्वन्द्वसमासानां दीपज्योतिचित्रशब्दानाम् अङ्गशब्देन सह सम्बन्धात्-'दीपाङ्ग ज्योतिरङ्गाश्चित्राङ्गा'
"सुसमसुसमाएणं समाए"-इत्यादि । सूत्र ॥ ७२ ॥
टीकार्थ-सुषम सुषमाकालविशेषमें दश प्रकारके वृक्ष पर्याप्ति मात्र में जनोंके उपभोग्यरूपसे उत्पन्न होते हैं-जैसे मातङ्गक १ मत्त नाम मदहर्षका है जो वृक्ष इसका कारण भूत होता है. विशिष्टबल वीर्य और कान्ति का जनक होता है तथा सुखसे पीने योग्य रसवाला होता हैउसका नाम मत्ताङ्गक है.मत्ताङ्गक जातिके कल्पवृक्ष होते हैं। जो वृक्ष थाली कटोरा आदि पात्रोंको देते हैं वे मत्ताङ्ग हैं. चार प्रकारके वाद्योंके कारणभूत जो वृक्ष होते हैं ये त्रुटिताङ्ग हैं। दीपज्योति और चित्र इन शब्दोंके साथ अङ्गशब्द लगा लेना चाहिये तथा च-दीपाङ्ग, ज्योतिरङ्ग और चित्राङ्ग इस प्रकार से कल्पवृक्षों के नाम बन जाते है. इनमें जो कल्प
“ सुसमसुसमाएणं समाए" त्याह-(सू. ७२)
ટીકાર્થ–સુષમસુષમકાળમાં કોને ઉપભેગરૂપે ઉપગમાં આવે એવાં દસ પ્રકારના વૃક્ષો વિપુલ પ્રમાણમાં ઉત્પન્ન થાય છે. તે વૃક્ષનાં નામ નીચે પ્રમાણે કહ્યાં છે–
(1) भत्तांवृक्ष-" मत्त" मा ५६ हुनु वा छे. वृक्ष ना જનક હોય છે, વિશિષ્ટ બલ, વીર્ય અને કાન્તિ જનક હોય છે અને સ્વાદિષ્ટ રસ દેનારાં હોય છે, એવાં મત્તાંગક જાતિનાં કલ્પવૃક્ષો સુષમસુષમાકાળમાં यता य .
(२) भूतांगवृक्ष- वृक्ष पात्र माचे छ.
(૩) ગુટિતાંગવૃક્ષે-આ વૃક્ષે ચાર પ્રકારનાં વાદ્ય બનાવવા માટે ઉપગી या ५३ छ.
"'" पहनी म “ी५, ज्योति मनयित्र" पहो पाया દીપાંગ, તિરંગ અને ચિત્રાંગ” આ ત્રણ પ્રકારનાં વૃક્ષોનાં નામ બને છે. स्था०-८२
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫