Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
सुघा टोका स्था० ९ सू० १० चन्द्रयोगिनक्षत्रनिरूपणम्
२४१ ___ जीवानां कर्मवशानक्षत्रादिदेवत्वं तिर्यक्त्वं मनुष्यत्वं च भवतीति नक्षत्रादिवक्तव्यताप्रतिबद्धसूत्रचतुष्टयमाह___मूलम्-अभिईणं णक्खत्ते साइरेगे नव मुहत्ते चंदेणं सद्धिं जोगं जोएइ, अभीइआइआ णं णव नक्खत्ता चंदस्स उत्तरेणं जोगं जोएंति, तं जहा-अभिई सवणो धणिठ्ठा जाय भरणी ॥ सू० १०॥ ___ छाया-अभिजित् खलु नक्षत्रं सातिरेकान्नव मुहूर्तान चन्द्रेण सायोगं युनक्ति । अभिजिदादीनि खलु नय नक्षत्राणि चन्द्रस्य उत्तरे योगं युञ्जन्ति, तघया-अभिजित् श्रवणा धनिष्ठा यावत् भरणी ॥ म० १० ॥ ___टीका-' अभिई णं णक्खत्ते' इत्यादि-सुगमम् , नवरम् सातिरेकान किश्चिदधिकान नव मुहूर्तान् अभिजिन्नक्षत्र चन्द्रेण सार्द्ध योग युनक्ति । उत्तरेउत्तरस्यां दिशि स्थितानि अभिजिदादीनि नवनक्षत्राणि चन्द्रस्य उत्तरे-उत्तरभागेयोगं युञ्जन्तीति भावः । तानि परिगणयति । तद्यथे' त्यादिना, अभिजित् १, श्रयणा २, धनिष्ठा ३, ' यावत् '-पदेन ' शतभिपा ४, पूर्वभाद्रपदा ५, उत्तरभाद्रपदा ६ रेवती ७ अश्विनी ८ इत्येतानि पश्चनक्षत्राणि ग्राह्याणि, तथा भरणी ९, इति नव ॥ स. १० ॥ ___जीवोंके कर्मके वशसे नक्षत्रादि देव पर्याप तिर्यक पर्याय एवं मनुष्य पर्याय प्राप्त होती है, अतः अब सूत्रकार नक्षत्रादि वक्तव्यतासे प्रतिवद्ध चारका कथन करते हैं___ " अभिईणं णक्खत्ते साईरेगे नवमुहुत्ते” इत्यादि। टीकार्थ-अभिजित् नक्षत्र कुछ अधिक नौ मुहर्त तक चन्द्र के योगवाला रहता है, स्थित अभिजित् आदि नौ नक्षत्र चन्द्र के उत्तर भागमें योगवाले होते हैं । वे नौ नक्षत्र ये हैं-अभिजित् १ श्रवण २, धनिष्ठा ३, ટીકાઈ-જીવોને કર્મના પ્રભાવથી નક્ષત્રાદિ દેવપર્યાય તિર્યંચ પર્યાય અને મનુષ્ય પર્યાયની પ્રાપ્તિ થાય છે. તેથી હવે સૂત્રકાર નક્ષત્રાદિની વક્તવ્યતાવાળાં ચાર सूत्रानुयन रेछे-अभिईणं णक्खने साईरेगे नव महत्त" त्या
અભિજિત નક્ષત્ર નવ મુહૂર્ત કરતાં સહેજ અધિક સમય સુધી ચન્દ્રના ગવાળું રહે છે. અભિજિતુ આદિ નવ નક્ષત્રે ચન્દ્રના ઉત્તર ભાગમાં યોગ पाणां हाय . ते नय नक्षत्रानो नाम नीय प्रमाणे छ-(१) मलनित, (२)
था०-३१
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર :૦૫
