Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
३९८
स्थानाङ्गसूत्र पिता भवति २, इत्यादिक्रमेण विज्ञेयः । एतदेव सूचयितुमाह-' एवं असंजमोवि भाणियव्यो' इति ॥ मू० १५ ॥ संयमासंयमौ पूर्व प्ररूपितो, तदधिकारात् तद्विषयाणि सूक्ष्माणि पाह
मूलम्-दस सुहमा पण्णत्ता, तं जहा-पाणसुहमे १, पण. गसुहुमे २, जाव सिणेहसुहुमे ८, गणियसुहुमे ९, भंगसुहुमे १०॥ सू० १६ ॥
छाया--दश सूक्ष्माणि प्रज्ञप्तानि, तद्यथा-पागमूक्ष्मम् १, पनकमूक्ष्मम् २, यावत् स्नेहसूक्ष्मम् ८, गणितसूक्ष्मम् ९ भङ्गमुक्ष्मम् १० ॥ सू० १६ ।।
टीका-'दस सुहुमा' इत्यादि
सूक्ष्माणि वस्तूनि दशसंख्यकानि प्रज्ञप्तानि, तद्यथा-माणसूक्ष्मम् इत्यादि। तत्र-प्राणमुक्ष्मम्-प्राणः प्राणी तद्रूपं सूक्ष्मम् । यः प्राणी संवरन्नेव उपलक्ष्यते
तथा-श्रोत्रमय दुःख से उसका संयोजयिता होता है २ इत्यादि क्रमसे यहां पर असंयमको प्रकट करने के लिये कथन कर लेना चाहिये यही बात “ एवं असंजमो वि भागियव्यो" इस सूत्रपाठ द्वारा प्रकट की गई है ।। मूत्र १५॥ __इस प्रकार से संयम और असंयमकी प्ररूपणा करके अब सूत्रकार इसी अधिकारको लेकर तद्विषयक सूक्ष्मोंका कथन करते हैं--
"दस सुहमा पण्णता" इत्यादि ॥ सूत्र १६ ॥ टीकार्थ-मुक्ष्म दश कहे गयेहैं-जैसे-प्राणसूक्ष्म १ पनकसूक्ष्म २ यावत् स्नेहसूक्ष्म ८ गणितस्यूक्ष्म ९ और भङ्गसूक्ष्म १० કરે છે (૨) અસંયમી જીવ શ્રોત્રેન્દ્રિય વિષયક દુઃખને તેને સંગ કરાવનાર બને છે. એ જ પ્રમાણે બાકીની ચારે ઇન્દ્રિયના સુખથી તેમને વંચિત કરવા રૂપ ચાર બીજા ભેદે અને દુઃખથી યુક્ત કરવા રૂપ ચાર ભેદે મળીને અસં यमन। इस इस ले थाय छे. मे ४ पात" एवं असंजमो वि भाणिययो" त्यात સૂત્રપાઠ દ્વારા પ્રકટ કરવામાં આવી છે. એ સૂત્ર ૧૫ છે
આ પ્રકારે સંયમ અને અસંયમની પ્રરૂપણા કરીને હવે સૂત્રકાર એજ વિષય સાથે સુસંગત એવાં સૂક્ષ્મ જીવોનું નિરૂપણ કરે છે
" दस सुहुमा पण्णत्ता" त्याहि-(सू. १९) ટીકાર્થ-સક્ષમ જીવના દસ પ્રકારે નીચે પ્રમાણે પડે છે (૧ થી ૮) પ્રાણસૂમથી લઈને નેહસૂક્ષ્મ પર્યન્તના આઠ પ્રકારે, ૯૦ ગણિતસૂક્ષ્મ અને (૧૦) ભંગસૂફમ.
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫
