Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti


Previous | Next

Page 483
________________

स्थानाङ्गसूत्रे
४५४
यस्थ सवेतनादेः पदार्थस्य अनन्तकमिति संज्ञा क्रियते स नामानन्तकमिति १ । स्थापनानन्तकम् - अक्षादौ यदनन्तकमिति स्थापना क्रियते, तदक्षादिकं स्थापनानन्तकम् २। द्रव्यानन्तकम् - द्रव्याणां - जीवद्रव्याणां पुद्गलद्रव्याणां वा यदनन्तत्वं तत् ३। गणनानन्तकम् गणना = संख्यानं, - तल्लक्षणमनन्तकम् - अविवक्षिताण्यादिसंख्येयविषयः संख्याविशेष इत्यर्थः ८। प्रदेशानन्तकम् - आकाशमदेशानामानन्त्यम् , अलोकाकाशप्रदेशानामानन्त्यम् ५। एकतोऽनन्तकम् - अतीताद्धा अनागता वा ६ । द्विधाऽनन्तकम् - सर्वांद्धा ७ देशविस्तारानन्तकम् - एक आकाशप्रतरः । इदमलोकाकाशापेक्षया बोध्यम् ८| सर्व विस्तारानन्तकम् = सर्वाकाशास्ति कायः ९ शाश्वतानन्तकम् - अक्षयं जीवादिद्रव्यम् १० इति ॥ सू० ३२ ॥
अथवा-' -जिस सचेतन आदि पदार्थकी "अनन्तक " ऐसी संज्ञा की जाती है, वह नामानन्तक है, अक्ष आदिकोंमें जो यह अनन्तक है, ऐसी स्थापना की जाती है, वह स्थापनानन्तक है, जीव द्रव्योंमें अथवा पुद्गल द्रव्यों में जो अनन्तता है वह द्रव्यानन्तक है, संख्यारूप जो अनन्तता है वह गणनानन्तक है, यह गणनानन्तक ऐसी संख्या विशे रूप होता है, कि जिसमें अणु आदि संख्या विशेष अविवक्षित होता है आकाश प्रदेशोंकी जो अनन्तता है, वह प्रदेशानन्तक है, यह प्रदेशानन्तकता अलोकाकाशके प्रदेशोंकी अपेक्षासे कही गई है अतीताद्वा अथवा अनागताद्धा रूप एकतोऽनन्तक सर्वाद्धारूप द्विधातोऽनन्तक है, एक आकारा प्रतर देश विस्तारानन्तक है यह अलोकाकाशकी अपेक्षासे जानना चाहिये, सर्वाकाश रूप जो अस्तिकाय है, वह सर्व विस्तारानन्तक है, अक्षय जो जीवादि द्रव्य है, वह शाश्वतानन्तक है १० || सूत्र ३२|| ખવામાં આવે છે, તેને પણ નામાનન્તક કહે છે. અક્ષ આદિમાં જે આ અનન્તક छे,” सेवी स्थापना मुराय छे, तेने 'स्थापनानन्त' हे छे. अपद्रव्ये! अथवा પુદ્ગલઃન્યામાં જે અનન્યતા છે તેને ‘દ્રવ્યાનન્તક' કહે છે. સખ્યારૂપ જે અનન્તતા છે તેનુ' નામ ગણુનાનન્તક ” છે તે ગણનાનન્તક એવી સંખ્યાવિશેષરૂપ હાય છે કે જેમાં અણુ આદિ સખ્યાવિશેષ અવિવક્ષિત હૈાય છે. આકાશપ્રદેશની જે અનન્તતા છે તેનું નામ “ પ્રદેશાનન્તક” છે આ પ્રદેશા નન્તકતા અલેાકાકાશના પ્રદેશેાની અપેક્ષાએ કહેવામાં આવી છે. અતીતાદ્ધા ( लूत आज ) अथवा मनागताद्धा (लविष्यआज ३५ ' खेत: अनन्त ' होय छे. સર્વોદ્ધારૂપ ‘ દ્વિધાત:અનન્તક હાય છે. એક આકાશપતર દેશવિસ્તારાનન્તકરૂપ હાય છે, અલેાકાકાશની અપેક્ષાએ આ પ્રમાણે સમજવુ જોઇએ. સર્વાકાશરૂપ જે અસ્તિકાય છે તે ‘ સ`વિસ્તારાનન્તક 'રૂપ છે. અક્ષય જે જીવાઢિ દ્રવ્ય છે. તેને શાશ્વતાનન્તક 'રૂપ સમજવુ ।। સૂત્ર ૩૨ ૫
66
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫

Loading...

Page Navigation
1 ... 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737