Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 05 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 527

A
स्थानाङ्गसूत्रे तद्यथा-उपध्यसंक्लेश इत्यादि । एषां व्याख्या उपधिसंक्लेशादिभ्यो वैपरीत्येन भावनीया ।। सू० ४३ ॥
असंक्लेशयुक्ताश्च जीवा विशिष्टवीर्यबलवन्तो भवतीति बलं दशविधत्वेनाह
मूलम्-दसविहे वले पण्णत्ते, तं जहा-सोइंदियबले १, जाव फासिंदियबले ५ णाणबले ६, दंसणबले ७, चरित्तबले ८, तवबले ९ वीरियबले १० ॥ सू० ४४ ॥
छाया-दशविधं बलं प्रज्ञप्तम्, तद्यथा-श्रोत्रेन्द्रियबलं १ यावत् स्पर्शेन्द्रिय बलं ५, ज्ञानबलम् ६, दर्शनवलं ७, चारित्रबलं ८, तपोवलं ९, वीर्यबलम् १० ॥ सू० १४ ॥ है, वह दर्शनसंक्लेश है, चारित्रकी जो अविशुद्धि है वह चारित्र संक्लेश है, इसी प्रकारसे असंक्लेश रूप जो समाधि है, वह भी दश प्रकारकी कही गई है, इसके प्रकारोंकी व्याख्या उपधि संक्लेश आदि की व्याख्यासे विपरीत है ऐसा जानना चाहिये ।। सूत्र ४३ ॥ ____ असंक्लेश युक्त जीव विशिष्ट वीर्य बलवाले होते हैं एसा विचार करके अब सूत्रकार दश प्रकार से बलका कथन करते हैं-- - "दसविहे बले पण्णत्ते" इत्यादि । सूत्र ४४ ॥
मन्त्रार्थ-बल १० प्रकारका कहा गयाहै, जैसे-श्रोत्रेन्द्रिय बल १, यावत् स्पर्शनेन्द्रिय बल ५, ज्ञान बल ६, दर्शन बल ७, चारित्र बल ८, तपो बल ९ एवं वीर्य बल १०॥ ચારિત્ર સંકલેશ કહે છે. એ જ પ્રમાણે અસંકલેશ રૂપ જે સમાધિ છે, તેના પણ દસ પ્રકાર પડે છે. તેમની વ્યાખ્યા ઉપધિ સંકલેશ આદિની વ્યાખ્યા કરતાં વિપરીત સમજવી. | સૂત્ર. ૪૩ છે
અસંલેશ યુક્ત છે વિશિષ્ટ વીર્ય બલવાળા હોય છે. પૂર્વસૂગ સાથે આ પ્રકારના સંબંધને લીધે હવે સૂત્રકાર દસ પ્રકારના બલનું નિરૂપણ કરે છે–
"दसविहे बले पण्णत्ते" त्याह-(सू. ४४) સૂત્રાર્થ–સામર્થ્યને બળ કહે છે. તે બળના નીચે પ્રમાણે ૧૦ પ્રકાર કહ્યા છે. (૧) શ્રોત્રેન્દ્રિય બળથી લઈને સ્પર્શેન્દ્રિયબળ પર્યન્તના પાંચ પ્રકારનાં બળ, (६) शानमण, (७) शन, (८) शनण, (८) यात्रिय, (6) तपोमण मन (१०) वाय .
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫