Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 05 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 475

४४६
स्थानानसूत्रे आवर्तप्रमो व्यावर्त्तप्रभो महानन्यावर्त्तप्रभो नन्यावर्त पभ इति । एते उत्पातपर्वताः स्थानमाश्रित्यैव विज्ञेयाः" असुराणां नागाणं, उदहिकुमाराणं होति आवासाः ।
अरुणोदए समुद्दे, तत्थेव य तेसि उप्पाया ॥ १ ॥ दीवदिसा अग्गीणं, थणियकुमाराण होति आवासाः ।
अरुणवरे दीवम्मि, तत्थेव य तेर्सि उप्पाया ॥ २ ॥ छाया-असुराणां नागानाम् , उदधिकुमाराणां भवन्त्यावासाः।
अरुणोदये समुद्रे तत्रैव च तेषामुत्पाताः ॥ १ ॥ द्वीपदिगग्नीनां, स्तनितकुमाराणां भवन्त्यावासाः।
अरुणवरे द्वीपे तु, तत्रैव च तेषामुत्पाताः ॥ २ ॥ इति । उक्ताः भवनपतीनां तल्लोकपालानां चोत्पातपर्वताः, साम्पतं वैमानिकानां तानाह-' सक्कस्से ' त्यादि शक्रस्य दाक्षिणात्यस्य देवेन्द्रस्य देवराजस्य उत्पात. वर्त ३ और नन्द्यावत ४ इन चार लोकपालोंके आवर्त्तप्रभ १, व्यावर्त प्रभ २, महानन्द्यावत प्रभ एवं नन्द्यावत प्रभ नामके चार पर्वत हैं, स्तनितकुमारका उत्पातपर्वत और इनके लोकपालोंके उत्पात पर्वत ये सब अरुण द्वीपमें ही स्थित हैं। ये उत्पातपर्वत स्थानोंको आश्रित करके इस प्रकारसे कहे गये जनना चाहिये--
"असुराणं नागाणं " इत्यादि।
इन गाथाओंका अर्थ स्पष्ट है, इस प्रकार भवनपतियोंके और उनके लोकपालों के पर्वत कहे अब वैमानिकोंके उत्पातपर्वतोंके सम्बन्धमें कहा जाता है--" सक्कस्स" इत्यादि।
देवेन्द्र देवराज शक्रके उत्पात पर्वतका नाम शक्रप्रभ है, यह शक Grnात पपताना नाम मनु (1) भापत्तम, (२) व्यापत्तप्रस, (३) मा નદ્યાવત્તપ્રભ અને (૪) નન્દાવર્તપ્રભ છે. સ્વનિનકુમારનો ઉત્પાત પર્વત અરુણ દ્વીપમાં આવેલ છે અને તેના લેકપાલના ઉત્પાત પર્વતે પણ અરુણદ્વીપમાં જ છે.
આ ઉત્પાતપર્વતેનું સ્થાન દર્શાવતી ગાથાઓ નીચે પ્રમાણે છે" असराणं नागाणं" या-सा आयामोन। म ५२न सभामा स्पष्ट થઈ ચુકયે છે.
આ રીતે ભવનપતિ દેવના ૨૦ ઈન્દ્રો, તેમના ઉત્પાત પર્વતે, તેમના લોકપાલે અને તે લેપાલના ઉત્પાતપર્વતનું કથન કરીને હવે સૂત્રકાર મા નિકના ઉત્પાત પર્વતનું કથન કરે છે
"सकास"त्यादि-हेवेन्द्र १२१०० शना पात ५५ तनु नाम प्रल
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫