Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
१६४
स्थनाङ्गसूत्रे मंदरचूलियत्ति २॥ एवं पञ्चस्थिमद्धेवि महाधायइरुक्खाओ आढवेत्ता जाय मंदरचलियत्ति ३, एवं पुक्खरवरदीवड्डपुरस्थिमद्धेवि पउमरुक्खाओ आढवेत्ता जाव मदरचूलियत्ति ४॥ एवं पुक्खरवरदीवड्डपच्चस्थिमद्धेवि महापउमरुक्खाओ जाव मंदरचूलियत्ति ५॥ सू० ५३ ॥
छाया-धातकीखण्डद्वीपे पौरस्त्याः धातकीवृक्षः अष्टौ योजनानि ऊर्ध्वमुच्चत्वेन, बहुमध्यदेशभागे अष्टौ योजनानि विष्कम्मेण, सातिरेकाणि अष्टौ योजनानि सर्वाग्रेण प्रज्ञप्तः १। एवं धातकीवृक्षात् आरभ्य सचैव जम्बूद्वीपवक्तव्यता भणितव्या यावत् मन्दरचूलिकेति २। एवं पाश्चात्याऽपि महाधातकीवृक्षादारभ्य यावत् मन्दरचूलिकेति । एवं पुष्करवरद्वीपार्द्धपौरस्त्याःऽपि पनवृक्षादारभ्य यावद् मन्दरचूलिकेति । एवं पुष्फरवरद्वीपा पाश्चात्याद्धे पि महापद्मवृक्षाद् यावद् मन्दरचूलिकेति ॥ सु० ५३ ॥
टीका---" धायइसंडे " इत्यादि--
यथा जम्बूद्वीपे जम्बूरक्षादारम्य मन्दरचूलिकान्ता विषया उक्तास्तथैव धातकीखण्डादिष्वपि बोध्याः । धातकीक्षादारभ्य मन्दरचूलिकान्ताः पदार्था बोध्याः। तथा-धातकीखण्डस्थ पाश्चात्यार्द्ध महाधातकीक्षादारभ्य, पुष्कर
इस प्रकारसे जम्बूद्वीप रूप क्षेत्रमें रहे हुए पदार्थों का निरूपण कर अब सूत्रकार क्षेत्रके साधर्म्यको लेकर धातकीखण्डादिमें स्थित पदार्थों का निरूपण करते हैं--"धायइखंड दीवे पुरथिमद्धेण" इत्यादि।
टीकार्थ-जिस प्रकार जम्बूद्वीप में जम्बू वृक्षसे लेकर मन्दरचूलिका तक समस्त पदार्थ कहे गये हैं, उसी तरह धातकीखण्ड आदि द्वीपोंमें भी वे जानना चाहिये. अर्थात् धातकी वृक्षसे लेकर मन्दरचूलिका तक समस्त पदार्थ यहां पर भी कथित कर लेना चाहिये. तया-धातकी.
આ પ્રકારે જબૂઢીપ રૂપ ક્ષેત્રમાં આવેલા પદાર્થોનું નિરૂપણ કરીને હવે સૂત્રકાર ક્ષેત્રના સાધમ્યને લીધે ધાતકીખંડાદિમાં રહેલા પદાર્થોનું નિરૂપણ કરે છે
“धायइखंडदीवे पुरथिमद्धेणं " त्याहટીકાર્થ–જેવી રીતે જબૂદ્વીપમાં જંબૂવૃક્ષથી લઈને મન્દર ચૂલિકા પર્યાના સમસ્ત પૂર્વોક્ત પદાર્થોને સદૂભાવ છે, એ જ પ્રમાણે ધાતકીખંડ આદિ દ્વીપમાં પણ એ બધા પદાર્થોને સદ્ભાવ છે. એટલે કે ધાતકીખંડના પૂર્વાર્ધમાં ધાતકી
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૫
