________________
ઝળહળતાં નક્ષત્રો
૨૧૫
લોભવૃત્તિ પાતળી પડી હતી અને આજ મંત્રીની સલાહથી લાંબા તિલક કરાવી અજયપાળની ક્રૂરતાના શિકાર બની જઈ અનેક દાન-પુણ્યના કાર્યમાં રાજવીને સફળતા સાંપડી મરણ-શરણ સ્વીકારી લીધેલ. જિનાલયના તિલક માટે છે. સારા અને ધર્મી મંત્રીઓ જ રાજાના યશને વધારે છે, પ્રાણ ન્યોછાવર કરી દેનાર આવા કટ્ટર ધર્મરણીઓ તેમાં વાગભટ્ટ મંત્રી એક ઉદાહરણ હતા. આજ મંત્રીશ્વરની આજે શું જોવા મળી શકે? કુનેહથી બધાય મંત્રીઓ વચ્ચે એકસંગિતા અને શાસનની દાઝ
આજ કપર્દીમંત્રીની પ્રેરણાથી રાજા કુમારપાળે જોવા મળતી હતી.
રાજનીતિ, નીતિશાસ્ત્ર અને વ્યાકરણ તથા સંસ્કૃત ભાષાનો ૪૫. તિલક ખાતર વીરમૃત્યુ અભ્યાસ કરેલ. આવા કુમારપાળના અંગત મંત્રીનું બલિદાન
એળે નથી ગયું. ત્રણ વરસમાં જ અજયપાળ લોક ધિક્કાર ગુર્જરેશ્વર રાજા કુમારપાળે પોતાની માલિકીના ૧૮
સાથે મોત પામી ગયો. દેશોમાં જૈનશાસનનો જયજયકાર, જીવદયા અને જિનાલયોજિનાગમો દ્વારા કરી-કરાવી ખૂબ પુણ્યકતિ કમાણી કરી લીધી ૪૬. પીઢ જૈન મંત્રી શાન્તનું હતી પણ જેમ દીપકના આધાર જ અંધકારભર્યા હોય છે તેમ
સિદ્ધરાજ જયસિંહના પિતા કર્ણદેવ જ્યારે મરણ પામ્યા વિ.સં. ૧૨૨૯માં રાજવી કુમારપાળના સગા નાસ્તિક ભત્રીજા
ત્યારે સિદ્ધરાજની ઉમ્ર હતી ફક્ત આઠ વરસની. તેથી રાણી અને જૈનધર્મના કટ્ટર દ્વેષી અજયપાળે જ વિષપ્રયોગ દ્વારા
મીનળદેવીના માથે રાજભાર આવેલ જે શાન્તનુ જેવા શાણા, કુમારપાળના પ્રાણ હરી લીધા. ગુરુદેવ ક.સ. હેમચંદ્રાચાર્યનો
બાહોશ, પીઢ અને શાંત મંત્રીના પ્રભાવે વ્યવસ્થિત ચાલેલ. કાળધર્મ ઠીક તેના છ માસ પૂર્વે જ થયેલ. આચાર્ય ભગવંતની
અનેકવાર આફતો આવેલ તેનું નિવારણ વિશ્વાસુ મંત્રીએ ગેરહાજરીનો લાભ ઉઠાવી કાવત્રુ ઘડાઈ ગયેલ જેમાં વિષમ
વ્યવસ્થિત કરી દીધેલ તેથી રાજા અને પ્રજા ઉપર શાંતનુ કાળપલટો ઊભો થયો.
છવાઈ ગયા હતા. રાજા કુમારપાળના એક અત્યંત આરાધક મંત્રી
યુવાવસ્થામાં આવેલ સિદ્ધરાજ પોતાના વડીલ મંત્રીની હતા કપર્દી. આ. ભગવંતની કૃપાથી છ માસ સુધી
સલાહ વગર નવા કાર્યોમાં ઉતરતો જ ન હતો. શાંતનુ મંત્રી અખંડ એકાસણ, બ્રહમચર્યપાલન, સંથારાશયન સાથે
પોતાને મળતા પગારમાંથી શુદ્ધ અને નીતિનું ધન કમાતા હતા. ભક્તામર સ્તોત્રની અગિયારમી ગાથાના પરાવર્તનની
તેમાંથીય બચત કરી તેમણે પોતા માટે આલીશાન મહેલ વિધિ સાચવી ચક્રેશ્વરી દેવીને જેમણે પ્રગટ કરેલ તેવા
અલગ બનાવ્યો. તે જમાનાની ચોરાશી હજાર સુવર્ણમુદ્રાના આરાધક શ્રાવકે સકળ સંઘની ભક્તિ દૂધપાક-પૂરીના
ખર્ચે ઇમારત ખડી થઈ, ત્યારે તેમાં વસવાટ કરવા જવા પૂર્વે ભોજનથી કરી દેવીદત્ત દૂધના ઘડાથી નામના-યશ
ત્યાં પધારેલ વાદિદેવસૂરિજીને વિનંતિ કરી મહેલમાં લઈ કમાયેલ.
આવેલ. બધુંય જોયા પછી પણ આચાર્ય ભગવંતે સ્મિત પણ જ્યારે કુમારપાળ પછી રાજગાદીએ આવેલ અજયપાળે
ન વેર્યું અને બે સારા બોલ પણ ન કહ્યા ત્યારે ખિન્ન થયેલા તેની પ્રથમ રાજસભામાં જ મંત્રીશ્વર બનેલા કપર્દીના મસ્તકે
શાંતનુ મંત્રીએ ગુરૂદેવની પ્રસન્નતા હેતુ સહવર્તી જિનપૂજા પછીનો લાંબો ચાંદલો દીઠો તે ક્રોધાવેશમાં આવી માણેકચંદ્રસૂરિજીના ઉપદેશથી ઈંટ-ચૂનાનું એ મકાન ગયો. તિલક ભૂંસી નાખવા કદાગ્રહ કર્યો, પણ જિનશાસનના તાબડતોબ ઉપાશ્રય તરીકે જાહેર કરી દઈ પોતાની ગાઢ રાગી ભગવાનનો તિલક કાઢી નાખવા ધરાર રાજી ન થયા. ધાર્મિકતા જાહેર કરી દીધેલ અને મહેલનો પરિગ્રહ પણ અંતે મૃત્યુદંડ રૂપે ઉકળતી તેલની કડાઈમાં ઝંપલાવી
જતો કર્યો હતો જે ઘટનાથી તેમના જ માન-સન્માન જીવન પૂરું કરી નાખવાની સજા એક ચાંદલા ખાતર અપાઈ વધી ગયેલ. ત્યારે પણ જરાય ગભરાયા વગર, બલ્ક પોતાની ધર્મપત્નીની આજ મંત્રીએ વેશ્યાને વશ બની ગયેલ એક જૈન ખુમારી પણ સાથ-સહકાર રૂપે સ્વીકારી જિનશાસનના સાધુને નીચ કાર્યમાં જતાં દેખ્યા છતાંય મૌનપૂર્વક વંદન કરી પરમોપાસક પતિ-પત્નીએ અજયપાળનો ધર્મદ્રષનો નશો પાછા સન્માર્ગે લાવવાનું ઉત્કટ પુણ્ય બાંધેલ હતું. કર્મવશ ભૂલ ઉતારવા અરિહંત....... અરિહંત બોલી, સકળસંઘના હાથે જ કરી બેસેલ તે સાધુએ પ્રાયશ્ચિત્ત પેટે તપ કરી શાન્તનું મંત્રીને
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
