________________
મોટું છે, એટલે શું ચકવતી કરતા હાથીનું પુણ્ય વધારે માનવું છે અને હાથી કરતા ચકવર્તીનું શરીર નાનું છે તે શું હાથી કરતા ચકવર્તીનું પુણ્ય ઓછું માનવું ? ના. હાથીનું શરીર મેટું છે છતાં પણ પુષ્ય તો ચક્રવર્તીનું વધારે છે. અને હાથીનું પુણ્ય કેટલું ? સાવ ડું. તે પછી પુણ્ય ઘટવાથી શરીર ઘટે, આ મત પ્રમાણે તે હાથીનું પુણ્ય સાવ થોડું છે તે હાથીનું શરીર સાવ નાનું થવું જોઈએ ને? અને પુણ્ય વધવાથી જ શરીર મોટું થતું હોય તે ચકવતનું વધવું જોઇએ ને ? પરંતુ તેમ પણ માનવું ગ્ય નથી. સુખની પાછળ સ્વતંત્ર પાપને જ કારણભૂત માનવા જોઈએ.
બીજુ હે અલભ્રાતા ! થોડું પણ હોય તે સેનું સોનું જ કહેવાય. અને વધારે પણ હેય તેય સેનું તેનું જ કહેવાય. વધારે સેનાથી મેટો દાગીને બનશે. છેડા એનાથી નાને દાગીને બનશે. પણ એવું નથી કે વધારે સેનાથી તે તે સારે મેટ દાગીને બની જશે પણ એછાથી માટીને ઘડ બનશે. અર્થાત થેડાથી બીજું જ કંઈ બની જશે ? ના. થડાથી નાનું, અને વધુથી મેટું પણ બનશે તે સેનાનું જ. એ જ પ્રમાણે વધારે પુણ્યથી વધારે સુખ અને ઓછા પુણ્યથી ઓછું સુખ મળશે. પરંતુ વધારે પુણ્યથી વધારે સુખ અને ઓછા પુણ્યથી દુઃખ મળશે એમ તે ન જ કહેવાય. છેડા સોનાથી નાને દાગીને બને તે જ પ્રમાણે છેડા પુણ્યથી થોડું સુખ જ મળે પણ દુઃખ મળે એ પક્ષ છે. માટે હે અલભ્રાતા !
