Book Title: Shastra Sandesh Mala Part 18
Author(s): Vinayrakshitvijay
Publisher: Shastra Sandesh Mala
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004468/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnayoga-gaNitavyAkaraNazAstranikarA: yogazAstram dhyAna dIpikA sUkSmArtha sitArI maNDala prakaraNa vAkyaprakAza: zrAvakattabhaga prakaraNa adhyAtmabindu kavikalpadruma siddhAntasAroddhAra zrImadgItA-tattvagItA Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstrImAlA-1L dhyAnayoga-gaNita-vyAkaraNazAstranikarAra bhAga-18 I saMkalana II pa.pU.AcArya bha.zrImad vijaya rAmacandrasUrIzvarajInA sAmrAjayavata' pU.panyAsazrI badhiranavijyajI ma.sA.nA ziSyaratna pU.mu.zrI vinacarakSitavijayajI ma.sA. prakAzako zastrasadAmAla ( 3, maNibhadra epArTamenTa, subhASacoka, ArAdhanA bhavana mArga - gopIpurA, surata-1 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja zAstrasaMdezamAlA - 18 dhyAnayoga-gaNita-vyAkaraNazAstravikarA: ja prathama AvRtti # Aso vada-5, vi.sa.2061 # kiMmata rU.40/- (paDatara kiMmata) I pramArjanA - zuddhi II pU.ma.zrI hitarakSitavijyajI ma.sA. pU.ma.zrI cutatilavijayajI ma.sA. pU.sA.zrI bhadrajJAzrIjI ma. Itavarya zrI ratIbhAI cImanalAla dozI # TAipa seTIMgaH pAyala prinTarsa - rAdhanapura zrIjI grAphIksa, pAlaDI, amadAvAda. mudrakaH zivakRpA ophaseTa prInTarsa, dUdhezvara, amadAvAda-4 vizeSa noMdhaH zAstra saMdezamAlAnA 1 thI 20 bhAganuM saMpUrNa prakAzana jJAnadravyamAMthI karavAmAM Avela che. tenI noMdha levA vinaMtI. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AbhAra.! anumodanIya... anukaraNIya...! pa zAstrasaMdezamAlAnA * aDhAramA bhAganA prakAzanano saMpUrNa lAbha pU.A.bha. zrI vijaya jinaprabhasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSyaratna pU.mu.sI kAraprabhAvajayajI ma.sA.nI preraNAthI zrI jhAlAvADa jaina zvetAmbara mUrtipUjaka tapAgaccha saMgha TrasTa surendranagara taraphathI zrI saMghanA jJAnadravyanI nidhimAMthI levAmAM Avela che. tenI amo bhUrI...bhUrI... anumodanA karIe chIe.... zrI saMgha tathA TrasTIgaNanA - amo AbhArI chIe ..! - zAsaMdezamAlA :::viji Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAdhyAyathI svarganA sukhano anubhava..! badhA guNonuM mULa "svAdhyAya che. "svAdhyAya' e mahA nirjarAnuM kAraNa che. mATe ja svAdhyAya jevo koI tapa nathI ema kahyuM che. tapathI nirjarA thAya che. bAhya tapa karatAM abhyattara tapathI adhika adhika nirjarA thAya che. svAdhyAya e abhyantara tapa che mATe e mahAnirjarAnuM kAraNa che. svAdhyAya paNa moTe bhAge adhyAtma, dhyAna, yogane sAdhI ApanAra AgamAdi dharmazAstrono ja karavAno, te paNa lAyakAta keLavIne, gurvAjJA meLavIne ja. dharmakathA paNa svAdhyAyamAM ja AvechatAM vAcatAM pUrve gurunI rajA to joie ja. gurunI rajA vinA e paNa vAMcavAnI nahi. dharmanuM jJAna svarUpe tAraka hovA chatAM te gItArtha gurune svAdhIna hoI temanI anujJA meLavIne ja vaMcAya. | svAdhyAyathI jJAnAvaraNIya karma khape ema zAstra kahe che. A to ughADI vAta che ke khape paNa tamane jJAnAvaraNIya karma naDe che? jJAna bhaNavuM hoya paNa caDe nahIM ane jJAnAvaraNIya naDyuM kahevAya. paNa tamAre to bhaNavuM chejakyAM ke jJAnAvaraNIya naDe che ke nahi enI khabara paDe! svAdhyAyamAM jenuM citta lAgI jAya che e to ahIM paNa svarganA sukhano anubhava kare che. dharmakathA sivAyano cAra prakArano svAdhyAya to badhA roja karI zake tevo che. dharmakathA nAmano svAdhyAya kadAca badhA karI zake tevuM na bane. kAraNa ke temAM vizeSa kSakopazamAdi zakti ane yogyatA joie. -pU.A.deva.zrImad vijaya rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjA Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya ......... ! pUrvanA pUrvAcArya-puNyAtmAoe padyamAM prarUpelA 400 thI vadhAre prakaraNonA 70,000 hajAra zloka pramANa sAhitya Aje eka navA svarUpe AvI rahyuM che. | upalabdha graMthonuM upakAraka-upayogI bananAra A ekaapUrva-anokhuM-aneruM-adbhUta prakAzanamAM amo nimitta banela chIe teno amone harSa che. chellA traNa varSathI pU.paMnyAsazrI bodhiratnavijayajI ma.sA.nA ziSya ratna pU.paMnyAsazrI taporatnavijayajI ma.sA.nA saMpUrNa mArgadarzana mujaba pU.mu.zrI vinayarakSitavijayajI ma.sAhebe A saMkalanA taiyAra karI Apela che. zAstra saMdezamAlA dvArA prakAzita thayela A 20 pustakomAM pU.A.zrI haribhadrasUrIzvarajI ma.sA. tathA pU.upAzrI yazovijayajI ma.sA. dvArA racAyela padya sAhityanA sAta pustako che bAkInA tera pustakomAM alaga-alaga kartAonI kRttiono viSayavAra samAveza karavAmAM Avela che. * zAstrasaMdezamAlAnA A prakAzanamAM zuddhino vizeSa khyAla rAkhavAmAM Avela che. dareka pustakamAM AgaLa jaNAvela pUjyazrIoe te pustakanuM pramArjana karI Apela che. temAM pU.paM.zrI bodhiratnavijayajI ma.sA.nA ziSyaratna pU.mu.zrI hitarakSitavijayajI ma.sA., pU.A.zrI yogatilakasUrIzvarajI Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma.sA.nA ziSyaratnapU.mu.zrI zrutatilakavijayajI ma.sA. (saMskRta grantho) tathA pU.sA.zrI dakSAzrIjI ma.nA. ziSyA pU.sA.zrI bhadrazAzrIjI ma. Adie vizeSa kALajI rAkhI zuddhi karI Apela che. jaina paMDitomAM jemanuM AgavuM sthAna-nAma che evA paMDitavaryazrI ratIbhAI cImanalAla dozIe zAstra saMdezamAlAnA A 20bhAganuM samagra meTara ceka karI Apela che. dararoja pAMca-cha kalAka adhyayananuM kArya cAlu rAkhI, sthAga mahenata karI samayano je bhoga teozrIe Apela che te prazaMsanIya che. zrI surata tapagaccha ratnatrayI ArAdhaka saMghe tathA bIjA alaga alaga saMghoe potAnA jJAnadravyanI nidhimAMthI udAratApUrvaka lAbha lai A kAryane vegavaMtu banAvela che te mATe amo teozrInA AbhArI chIe. TAipaseTIMga mATe pAyala prinTarsa: rAdhanapuranA mAlika zrI IkabAlabhAI tathA zrIjI grAphIksa - amadAvAdanA zrI nikuMjabhAi paTele ghaNI ja dhIraja ane khaMtathI zrI rIjhavAna zekhanA sahakArathI A kAryane pUrNatAe pahoMcADyuM che. prInTIMga, TAITala prInTIMga tathA bAInDIMganuM kAma zivakRpA ophaseTa prInTarsa-amadAvAdanA bhAvinabhAIe vizeSa kALajIpUrvaka karI Apela che. zAstradezamAlA Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. || anukramaNikA / / dhyAnayoga 1. adhyAtmabinduH 128 1-16 2. saMvegAmRtam 43 16-19 3. dhyAnadIpikA 204 20-37 4. cittazuddhiphalam 21 37-38 5. yogazAstram 1008+295 39-153 6. zrImadgItA-tattvagItA 688 154-226 gaNita 7. siddhAntasAroddhAraH 213 226-243 8. namaskArastavaH 32 244-246 9. maNDalaprakaraNam 99+4 247-255 10. jIvAdigaNitasaMgrahagAthAH . 3 256 11. dhanuHpRSThabAhAsaMgrahagAthAH 11 256-257 12. pratarapramANasaMgrahagAthA: 11 257-258 13. ghanagaNitasaMgrahagAthAH 7 . 258 14. sUkSmArthasaptatiprakaraNam 75 259-265 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / 55 265-270 41 271-274 43 275-278 15. caraNakaraNamUlottaraguNa 16. zrAvakavratabhaGgaprakaraNam 17. sabhApaJcakaprakaraNam . vyAkaraNa 18. kavikalpadrumaH 19. zrIkAntatra vibhramasUtram 20. vAkyaprakAzaH - 21. saMjJAdhikAraH 22. pariziSTha-1 . 383 279-312 21 313-314 128 315-325 33 326-328 1-8 . saMpUrNa zloka saMkhyA - 3546 saMpUrNa pRSTha saMkhyA - 8 + 328 + 8 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAdhyAya zrIharSavardhanakRtaH ||adhyaatmbinduH // nizcayavyavahAra prarUpaNapravaNA prathamA dvAtriMzikA brUmaH kimadhyAtmamahattvamuccairyasmAt paraM svaM ca vibhidya samyak / samUlaghAtaM vinihatya ghAti nAbheyabhUH kevalamAsasAda // 1 // labdhvA''ryatvamatha prapadya ca guro kaTyamenaHkSayAcchrutvA'dhyAtmamatha prapIya ca tatastattvAmRtaM yat punaH / kSetrajJaH kila momuhIti viSayagrAmeSu baddhaspRhastannUnaM trijagajjaye dhRtimato mohasya visphUrjitam // 2 // dhattai(tte')mbhodhirjavanapavanA''cchoTanonmUrcchadugrollolazreNIcaTulitavapurvyAkulatvaM yathA'yam / niSkampo'pi svarasavazataH karmakampAkasaGgaM tadvat kSubhyatyayamapi para: pUruSaH saMprapadya ... kumbhodaJcanavarddhamAnakarakasthAlyAdyavasthAntarANyeko'pi dhruvamambuyogavaMzato mRdravyapiNDo'znute / tadvat karmajalIyayogamupalabhyAtmA'pi tiryagnarA- . martyapretapurogajAtinikaratvena svayaM jAyate bhUtArtho nanu nizcayastaditaro'bhUtArthamAvedayan saMtyAjyo nitarAM yataH sva-parayorbhede sa bIjaM na hi / bhUtArthastu vizuddhavastukalanA'bhijJo dhruvaM yat tato bhUtArthaM nanu saMzrito vizadadhIH samyagdRgAtmA bhavet vyavaharaNanayo'yaM puMsvarUpaM vikAri bhaNati ca navatattvairmudritaM kSudrarUpam / // 4 // // 5 // Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abudhajanavibodhArthaM kilAsyopadezo jinasamayavimUDhaH kevalaM yaH zrito'mum // 6 // AtmasvarUpaM prruupmuktmnaadimdhyaantmkrtRbhokt| cidaGkitaM candrakarAvadAtaM pradyotayan zuddhanayazcakAsti .. // 7 // tIrthapravRttyarthamayaM phalegrahi-strikAlavidbhirvyavahAra uktaH / . para(ra:) punastattvavinizcayAya nayadvayAttaM hi jinendradarzanam // 8 // ye yAvanto dhvastabandhA abhUvan bhedajJAnAbhyAsa evAtra bIjam / nUnaM ye'pyadhvastabandhA bhramanti tatrAbhedajJAnameveti vidmaH // 9 // bhedajJAnAbhyAsata: zuddhacetA netA nA'yaM navyakarmAvalInAm / lInAM svasmin nAmayaMstAM nitAntaM tAntaM svIyaM rUpamujjIvayeta 10 ajJAnato mudritabhedasaMvicchaktiH kilAyaM puruSaH purANaH / parAtmanostattvamasaMvidAnaH kartRtvamAtmanyasakRt prayuGkte // 11 // svato'nyato vA'pyadhigatya tattvaM yadeSa devaH kila saMprabuddhaH / dravyaM paraM no mama nAhamasyetIyati buddhiM yadi badhyate kim ? // 12 // pramANa-nikSepa-nayA: same'pi sthitAH pade'dhaH kila vartamAne / prapazyatAM zAntamanantamUrdhvaM padaM na caiSAM katamo'pi bhAti // 13 // bandhodayodIraNasattvamukhyAH bhAvAH prabandhaH khalu karmaNAM syAt / ebhyaH paraM yattu tadeva dhAmA'smyahaM paraM karmakalaGkamuktam // 14 // vAtollasattuGgataraGgabhaGgAd yathA svarUpe jaladhiH samAste / tathA'yamAtmA'khilakarmajanyavikAranAzAt spRzati svruupm|| 15 // caidrUpyamekamapahAya pare kilAmI yAvanta eva puruSe'tra lasanti bhAvAH / tAn saMprapadya ca paratvadhiyA samastA- .. nAste tadA''sravati kiM nanu karma navyam ? . // 16 // Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarIrasaMsargata eva santi varNAdayo'mI nikhilAH padArthAH / jAmbUnadAderupadheriva drAg vaizadhabhAji sphaTike taraGgAH // 17 // sphaTikamaNirikhAyaM zuddharUpazcidAtmA bhajati vividhabhAvaM dveSa-rAgAdhupAdheH / yadapi tadapi rUpaM naiva jahAtyayaM svaM na khalu bhavati cAndrI dhvAntarUpA marIciH // 18 // paraM svAtmatvena svamapi ca paratvena kalayanayaM rAgadveSAdyaniyatavibhAvaiH pariNataH / tato rajye ruSyAmyahamiti vikalpAnanukalaM prakurvan jIvo'yaM nanu jagati karmANi kurute // 19 // bhUtAviSTo nara iha yathA'jJAnataH svaM ca bhUtaM caikIkurvan bhavati visadRkceSTitAnAM vidhAtA / apyAtmA'yaM nija-paravivekacyutaH kAmakopAdInAM kartA bhavati nitarAM zuddhacidUSakANAm // 20 // vyApyavyApakabhAvataH prakurute jIvaH svabhAvAn yathA bhAvAd vedakavedyato'nubhavati svAMstAn svabhAvAn punaH / tadvad vedayate'thavA prakurute bhAvAn parAMzcedayaM syAdevaM hi kRtidvayasya karaNAt siddhAntabAdhaH sphuTam // 21 // sarve bhAvA nizcayena svabhAvAn kurvantItthaM sAdhu siddhAntatattvam / . bhitradravyIbhUtakarmaprapaJcaM jIvaH kuryAt tat kathaM vstuto'ym|| 22 // rAgo dveSo moha ityevamAdyA bhAvA nUnaM zuddhacidUSakAH syuH / / rodhAdeSAM jAyate dravyakarmAbhAvastasmAnirvikArAnubhUtiH // 23 // jJAnaM jJAne bhavati na khalu krodhamukhyeSu tat syAt . krodhaH krodhe na hi punarayaM pUruSe citsvarUpe / Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmadvandve na hi bhavati ciccinna karmAvaruddhetItthaM zuddhagrahaNarasikaH kiM vidhatte'nyabhAvam // 24 // yadAtmanA''tmAsravayovibhedo jJAto bhavet jJAnadRzA tadAnIm / nivartate'jJAnajakartRkarmapravRttirasmAnikhilA'pi maG kSu // 25 // svatvena svaM paramapi paratvena jAnan samastAnyadravyebhyo viramaNamitazcinmayatvaM prapannaH / svAtmanyevAbhiratimupayan svAtmazIlI svadarzItyevaM kartA kathamapi bhavet karmaNAM naiSa jIva: . // 26 // vyAptaM yat kila varvRtIti nikhilAvasthAsu yAdrUpyato jAtu syAnna tadAtmatAvirahitaM tenAsya sAkaM bhavet / tAdAtmyaM tadiha sphurana ca bhavan muktau nitAntaM tato varNAdiH sakalo gaNo nanu paradravyatvameva zrayet // 27 // anavaratamanekAn bhAvayan kalpanaughAn kathamiva paratattvA''badhyase karmajAlaiH / yadi sakalavikalpAtItamekaM svarUpamanubhavasi tataH kiM saMsRtiH kiM ca bandhaH // 28 // kiM mugdha ! cintayasi kAmamasadvikalpAMstadbrahmarUpamanizaM paribhAvayasva / yallAbhato'sti na paraH punariSTalAbho yadarzanAcca na paraM punarasti dRzyam // 29 // panthA vimukterbhavinAM na cAnyo yataH paraH kevalibhiH pradiSTaH / Ananda-bodhAvapi yad vihAya pade'parasminna kadApi bhaatH|| 30 // yat paJcendriyavarjitaM pravigalatkarmASTakaM praskhalatsvAntaM vigrahapaJcakena viyutaM spRSTaM na ca pratyayaiH / Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 31 // zAntaM zAzvatamakriyaM nirupadhi dravyAntarAsaGgataM viSvak prollasadarciSA parigataM tattvaM tadevAsmyaham ityevaM saMpradhArya drutataramakhilaM bhedasaMvibalena jIvAjIvaprapaJcaM vidalati kila yo moharAjAnuvRttim / jJAnAnandasvarUpe bhagavati bhajati svAtmani sthairyamAzu prakSipyAjJAnabhAvaM sa bhavati nacirAcchuddhabuddhasvarUpaH // 32 // dvitIyA dvAtriMzikA kartR-karmasvarUpaprakAzanapravaNA mUrchA viSAnmaNerdAhAbhAvo bhrAmakato bhramaH / cumbakAt karSaNaM ceti nAnA pudgalazaktayaH // 1 // jJAnAvRtyAdayo'pyete pudgalA dRDhazaktayaH / jIvazaktiM balAd bhaG ktvA kurvantyAzu vikAriNIm // 2 // madyAnmauDhyaM dhiyastaikSNyaM dRSTaM brAhmIhaviSyataH / karmApi paudgalaM tadvat kathaM na syAd vikArakRt ? // 3 // avidyA hi vikAritvaM janayedAtmanaH satI / nAsatI gaganAbjasyevAsato'rthakriyAcyuteH sattve dvaita tataH karma paudgalaM tadvikArakRt / anugrahopaghAtau yat pudgalebhya iti zruteH // 5 // anAditvAdanantaH syAt saMzleSaH karma-jIvayoH / svAtmayogavadityevaM pravitayaM na tArkikaiH anAditve'pi bhAvasya dhvaMsaH syAddhetusannidheH / suvarNamalavad bhavyasaMsArapariNAmavat kartA'yaM svasvabhAvasya parabhAvasya na kvacit / kartA''tmeti zrutiH sAkSAd yat svabhAvakriyAparA // 4 // // 7 // // 8 // Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 10 // // 11 // // 12 // // 13 // // 14 // azuddhanizcayenAyaM kartA syAd bhAvakarmaNaH / vyavahArAd dravyakarmakartRtvamapi ceSyate / vyApyavyApakabhAvo hi yadiSTaH kartR-karmaNoH / tadabhAve dravyakarmakartRtvaM ghaTate katham ? tadAtmani bhaved vyAptRvyApyatA nAtadAtmani / . tadabhAve kathaM kartRkarmatA z2Iva-karmaNoH ? nimitta-naimittikate karmA''tmapariNAmayoH / tasmAdastu bhrAmakAzmAyasakRtyoriva sphuTam anAdinidhanaM jyotiH kartRtvAdivikArabhAk / svasvarUpAt paricyutya vizatyandhe tamasyaho ! zarIreSvAtmasambhrAnteH svarUpAd dRk prvicyutaa| bhUtAviSTanarasyeva tasmAdeva kriyAbhramaH / bahiSpadArtheSvAsaktaM yathA jJAnaM vivartate / tathaivAntarvivarteta kA kathA puNya-pApayoH ? . deho nAsmIti saMvitterAtmatattvaM dRddhiikRtm| / ajJAnAhitasaMskArAt tamevAtmatayekSate dehaH pudgalasaGghAto jaDastvaM tu cidAtmakaH / etatsaurUpyavairUpye syAtAmAdau kathaM tava ? yad dRzyaM tadahaM nAsmi yaccAdRzyaM tadasmyaham / ato'trAtmadhiyaM hitvA citsvarUpaM nijaM zraye mAMsAsthyAdyazucidravyAt svayameva jugupsate / tadevAtmatayA hanta ! manyate'jJAnasaMskRtaH taTasthaH pazya dehAdIn maiSu svIyadhiyaM sRja / svatvAbhimAno hyeteSu saMsRterbIjamagrimam // 15 // // 16 // // 17 // // 18 // - // 19 // // 20 // Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svarUpArpitadRSTInAM zakratve'pi spRhA na hi / svarUpAnapitadRzAM pade'lpe'pi mahAdaraH . // 21 // amAdibhraSTasvAtmotthAnandasvAdA hi durdhiyaH / manyante viSayaistRpti jambAlairiva potriNaH // 22 // pratyagjyotiHsukhAsvAdaniSThanaiSThikadRSTayaH / viSayAn hanta ! pazyanti kutsyavalgavadapriyAn // 23 // zuddhaM brahmeti saMjJAnasudhAkuNDasamAplutAH / dhautakarmamalAH santo nirvRti paramAzritAH // 24 // svarUpAlambanAnmuktirnAnyathA'tiprasaGgataH / ahameva mayopAsyo mukte/jamiti sthitam // 25 // yathaiva padminIpatramaspRSTaM toyabindubhiH / tathA'tmA'yaM svabhAvena na spRSTaH karmapudgalaiH // 26 // saukhyaM sAMsArikaM duHkhAnuSaktaM vyaktamadhvani / grISme pAnthasya madhyAhne marau paG ktyaiva khAdataH // 27 // bhogeSvazrAntavizrAntidhiyaH kSemaGkarI na hi / pannagIva nayatyeSA'tucchAM mUrchA yadAtmanaH // 28 // yaduccaiH padataH pAtaH so'nubhAvo vibhAvajaH / tatraivAvirataM saktiM zrayannamapi khidyase // 29 // vapuSyahaMdhInigaDena kAmaM cirAya baddho'si mahAnubhAva ! / bodhasvarUpo'yamahaM na dehItyavetya taM ciMdrughaNena bhaGgdhi // 30 // nAhaM vapuSmAn na ca me vapurvA bodho'hamasmi prakRtevibhinnaH / iyAnanehA na mayA vyabhAvi gacchanaho ! mohaviDambitena // 31 // prakRtiguNaviraktaH zuddhadRSTirna bhoktA taditara iha bhoktA tatsvarUpAnuraktaH / Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tadiha bhavati bhedAbhyAsazAlI jayIti prakRtiguNavikArAnaGkitaM svaM bhajadhvam // 32 // // 2 // // 3 // // 4 // tRtIyA dvAtriMzikA AtmasvarUpabhAvanaparA vikalpajAlakallolairlole kila manojale / nAtmA sphurati cidrUpastoyacandra iva sphuTam AtmAnaM bhAvayennityaM bhAvitaiH kimanAtmabhiH / prapadya nistaraGgatvaM yenAtmA mucyate'cirAt paradravyonmukhaM jJAnaM kurvannAtmA paro bhavet / svadravyonmukhatAM prAptaH svatattvaM vindate kSaNAt dehe yathA''tmadhIrasya tathA''tmanyeva ced bhavet / kAlatraye'pi bandho'sya na bhavediti, manmahe na svaM mama paradravyaM nAhaM svAmI parasya ca / apAsyetyakhilAn bhAvAn yadyAste badhyate'tha kim ? niSkriyasyA'yaso'yaskAntAt syAt sakriyatA yathA / karmopAdhestathA jIvo niSkriyaH sakiyo bhavet zuddho buddhazcidAnando niSkriyo nirmalo'vyayaH / / paramAtmA jinaH so'yaM sakarmA jIvanAmabhAk . karmabhyaH karmakAryebhyaH pRthagbhUtaM cidAtmakam / AtmAnaM bhAvayennityaM nityAnandapadapradam eko vai khalvahaM zuddho nirmamo jJAnadRG mayaH / svasvarUpe nimajjya drAg rAgAdIn kSapayAmyamUn pIta-snigdha-gurutvAnAM yathA svarNAnna bhinnatA / tathA dRg-jJAna-vRttAnAM nizcayAnAtmano bhidA ... // 5 // // 7 // // 8 // // 10 // Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 11 // // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // // 16 // vyavahAreNa tu jJAnAdIni bhinnAni cetanAt / rAhoH zirovadapyeSo'bhede bhedapratItikRt . bhedavijJAnamabhyasyed dhArAvAhitayA budhaH / yena vikSipya karmANi svayaM zuddho'vatiSThate svasmin svadhInayenmukti dehe'haMdhIpunarbhavam / tato dehAdahaMbuddhiM pracyAvyA''tmani yojayet puNya-pApadvayaM ruddhvA dhyAyedAtmAnamAtmanA bIjAbhAve tato janmapraroho'yaM na saMbhavet anAdibandhanopAdhisannidhAnapradhAvitAn / rAgAdInAtmanaH kurvanAtmA bhavati kAraka: yathA''tmAnaM nibadhnAti tantubhiH kozakRt kRmiH / tathA'zuddhAzayairjIvo badhnAtyAtmAnamAtmanA lUtA''tmAnaM nibadhnAti yathA svAtmotthatantubhiH / zubhAzubhAdhyavasAyairAtmA badhnaMstatheSyatAm Izvarasya na kartRtvamazarIratvAd digAdivat / tatastatprerito hanta ! kathameva viceSTate ? anAbhogena vIryeNa kartA dehAdikarmaNAm / ' bhuktAhArasya mAMsAsRgrasAdipariNAmavat pratyekaM kartRtAyAM syAnna caivaM gauravaM kila / prAmANikaM yat tad duSTaM neti kroDIkRtaM paraiH svayaM prayAti duryoni karmaNA vivazIkRtaH / amedhyasaMbhRtaM kUpamunmatta iva cetanaH anvaya-vyatirekAbhyAM mokSahetuH svadhIbhavet / tadabhAve tapastaptaM yogakSemakaraM na hi // 17 // // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // // 22 // Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 23 // // 24 // // 25 // // 26 // // 27 // vettA sarvasya bhAvasya vedyaM ca paramaM hi yaH / / anAdyananto nirdvandvo mahAnando mahodayaH vikalpairaparAmRSTaH spRSTaH karmANubhirna ca / paraM jyotiH paraM tattvaM tadevAhaM na cAparam aNoraNIyAn mahato mahIyAnapi yaH punaH / yasya bhAsA jagat sarvaM bhAtyalakSyaH punaH svayam viSamaznan yathA vaidyo vikriyAM nopagacchati / karmodaye tathA bhuJjAno'pi jJAnI na badhyate mantrAdidhvastasAmarthyo na dahatyanalo yathA / baDhuM nAlaM tathA jJAnazaktikuNThIkRto'pyayam madyaM piban yathA matto na syAdaratimAn pumAn / dravyabhogaM tathA kurvan samyagdRSTirna lipyate svarUpaniSThAH sarve'pi bhAvA iti jinezagIH / tAn matvA''tmatayA kartR-karmaklezo vRthaiva kim ? bhAvA:svarUpavizrAntA loke sarve'tra yadyamI / mUDho hantAhamevaiko rajye yat paravastuSu na rajyate na ca dveSTi parabhAveSu nirmamaH / jJAnamAtraM svarUpaM svaM pazyannAtmaratirmuniH ityevaM sva-paraddhayAskhalitacicchaktyA vibhAvya sphuTaM bhedaM svetarayovihAya ca parAn bhAvAn samagrAnamUn / cittattve sthiratAmupaiti paramAM yo nirvikArAzayaH / sa syAt karmakalaGkapaGkavikalo nityasphuraccidghanaH // 28 // // 29 // // 30 // // 31 // // 32 // 10 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthI dvAtriMzikA zuddhasvarUpaprakAzikA pratyagjyotirjayati tadidaM piSTakarmaprapaJcaM dUronmagnaM ghanataravibhavArNavAvartavegAt / prodyattejaHprakaradalitadhvAntakarmASTakASThotphullatkASThAvadananalinaM kinnu mArtaNDabimbam kartRtvAdivikArabhAravigamAd bibhrat sanat susthatAM truTyabandhacatuSTayollasadamandAnandasaMvarmitam / zuddhaM zAntamanantamapratihataM viSvag vicitrollasadjJeyAkArakarambitaM nirupadhi jyotiH samujjRmbhate // 2 // sarvadravyavivartacakramakhilaM yad bodhavArAMnidhAvekAMzasthamivoccakAsti kalaMyacchuddhatvamAkAlikam / prodyatviDbharalIDhavizvabhuvanAbhogaM bharAdullasa- . cchAntaM tatparamAtmatattvamuditAnandaM samuddyotate // 3 // mukteradhvA'yameko bhavati hi kila dRg-jJAna-vRttatrayAtmA tAM saMsUtrya sthiti yo viharati nikhilAnyasvasaMsparzazUnyaH / tAddazI tatsatattvAnucaraNakalanAbaddhakeliH kilAsau / yat kiJcit karma kuryAt tadakhilamuditaM nizcitaM nijaraiva // 4 // ahaM kartA bhoktetyanavaratamajJAnamudabhUdiyatkAlaM zuddhAnubhavanarahasyaM hyaviduSAm / idAnIM sArvajaM vacanamamRtAdapyatirasaM .. ciraM pAyaM pAyaM nicitamapi tanno niragalat // 5 // svarUpasyAjJAnAd bhavati kila kataiSa puruSo hyakartRtvaM tasyAvagama iha siddhaM svarasataH / ato rAga-dveSAvudayajanitAvityanukalaM taTasthaH san pazyan kathamiva bhavatyeSa kRtimAn ? // 6 // . 11 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 7 // // 8 // // 9 // yadA'vidyAjanyaM dRDhatamamabhUdandhatamasaM tadA rAga-dveSAdiSu samabhavat svAtmadhiSaNA / ciraM bhedAbhyAsAdadhigatamidAnIM tu vizadaM paraM pUrNa brahma cyutavikRtikamasmi dhruvamaham yadajJAnAt suptaH samabhavamalaM yadvyavasitau prabuddhastat tattvaM ciramadhigataM mA madayati / daridraH saMprAptadhanamiva nidhAnaM pratikalaM . . samAlokyAghrAti kathamiva na gantAsmyahamataH vivarteraspRSTaM vizadatamamatyantagahanaM . . mahaH stAnaH spaSTaM prakaTitanijAnandavibhavam / yadAsvAdAnandAdagaNitamahobhogavibhavAH mahAsattvA muktyai ciramiha yatante kRtadhiyaH tapazcaNDaM tIvravratakalanamatyulbaNaparISahebhyo'bhIrutvaM kSitizayanamukhyaH parikaraH / yadajJAnAni yaka iva hi senAcaragaNaH samagro vyarthaH syAt tadidamahamasmyadbhutamahaH tadanveSyaM tattvaM satatamidamutkaTatarasphurattejaHpuJjapradalitadRDhAvidyamamalam / yadAsvAdAd bhAnti tridazapaticakritvapadavIsukhAsvAdAH kSArodakavadamRtAgre dhruvamamI samabhyasyantAM nanvakhilamatazAstrANi kudhiyaH svapANDityotkarSoddalitaparadAH kila pare / vapuSyAtmabhrAntiryadi na vinivRttA kimu tato. vimucyante, pATho na bhavati kadAcid guNakaraH // 10 // // 11 // // 12 // 12 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 14 // // 15 // avidyAsaMskArAd bahutarakakAlAd yadabhavaccyutaM me svaM rUpaM tadidamupalabdhaM khalu mayA / viviktaM cidbhAsA parigatamanantaM suvizadaM svatantraM tatredaM jayati nanu bIjaM jinavacaH mathitvA''tmA''tmAnaM bhavati paramajyotiracirAd yathA ghRSTvA''tmAnaM kSitiruha ihaiti jvalanatAm / ataH zuddhe brahmaNyanavaratanimagnA['ma]ladRzAM zivAptinirdiSTA saraNiraparA kAcana na hi yathA rajjau sarpabhramamatiravijJAnajanitA kriyAheturbhUtvA budhamapi ciraM vyAkulayati / tathA dehe'pyasminnahamiti viparyastadhiSaNA bhavabhrAntermUlaM paramapuruSasyApi samabhUt ciraM suptA hyete gurubhavabhavaduHkhataline dRDhAvidyAnidrAparigatavivekekSaNapuTAH / . bhRzaM svapnAyante'hamiti ca paraM mAmakamiti vyavasyantaH santaH kugatibhavane'mI bhavabhRtaH pravijJAte yasminnatizayitacicchaktikavalIkRtatrailokye kiM samavagamayogyaM kila param / avijJAte tvasminnatinizitazAstrArthapaTutA zramAyaivAtyantaM bhramakRtatuSA''kaNDanamiva bhavAbandhaH sarvo'nubhavapadavIM yatra vizati . grahAdhIze vyomAGgaNamiva tamastruTyatitamAm / bhidAmeti kSipraM nibiDatarahRdgranthirapi tat padaM zAntaM bhAvyaM satatamupayuktairyativaraiH // 17 // // 18 // 13 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svarUpe vizrAntiM zrayati yadi caitanyamacalAM na tu jJeyAsattyA vrajati vikRti kAJcana manAk / tato rAga-dveSadvitayamidamaprAptaviSayaM kSayaM dAhyAbhAvAddahana iva gacchatyatitamAm // 19 // mahAnandasthAnaM na hi paramatastrasyasi yataH pravizvasto yasmin bhayapadamato nAnyadaparam / tataH svAtmArAmekSaNamayI bhajasva sthitimaho yataH zIryante'mI bhramanicitakarmANunikarAH // 20 // bhavAraNyabhrAntau svayamajani hetuH sva-pasyo- .. ravijJAnAt svasmin yadatanuta kartRtvadhiSaNAm / vimokSe'pi svasmin sthitipariNateryatsvayamasAvataH zAstA svasya svayamayamato'nyaH kila na hi // 21 // bhavAd bhogebhyo vA nanu yadi ca bhogAyatanato virajya kSipraM cedanubhavati rUpaM nijamayam / tataH saMsArAkhyA vratatiriyamaprAptaviSaya- . prapaJcArNa:sekAt kSaNata iva saMzuSyatitamAm // 22 // yathA rogAnmuktaH sarasapaTukaTvamlalavaNadravAn nAnAhArAMstyajati nijanairujyakRtaye / tathA'yaM dRgmohajvararahitacinmUrtirakhilAMstyajan bhogAsvAdAnanubhavati nairujyamacirAt // 23 // cakAstyetadyasmin jagadakhilamUtaM ca mahasi jagatyapyasmin yad vasati na dadhat tatpariNatim / avidyAnidrApUrNitatarakvacidRgjanimukhAn . . bahUn svapnAn pazyatyatha tadidamastasvavibhavam . // 24 // 14 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaseyuH khagrAmA yadamalacidadhyAsakalitA labhante zUnyatvaM kSaNamapi tddhyaasviyutaaH| athAdatte tebhyo viSayarasanAkhyaM karamalaM sa evAyaM devo nijapadamitaH kasya na mude // 25 // jagad bhAsA yasya sphurati sahajAnandasarasaM sthitaM vizvaM vyApyollasadamalaciddIptipaTalaiH / avAgvyApAraM yat kRtividhuramatyantagahanaM paraM pUrNaM jyotirdalitadRDhamohaM vijayate // 26 // rAga-dveSadvitayamuditaM yasya naivAsti sarvadravyeSvAtmasthitadRDhamaternirvikArAnubhUteH / TakotkIrNaprakRtikalasaMjJAnasarvasvabhAjo yat karma syAt tadidamuditaM bandhakRjjAtu naiva // 27 // matto yasmin svapiSi na padaM tAvakaM bhAvakaM pra(tat) tvAdhAyIdaM parapadamiti projjha dUraM mahAtman ! yasmin zuddhaH svarasavazataH sthAyitAmeti bhAvastat svaM rUpaM jhaTiti kalayan mucyase kiM na bandho! // 28 // idaM hi nAnAbhavapAdapAnAM mUlodbhidaM shstrmudaarhnti| sadhyAnaniSNAtamunIzvarANAM dhyeyaM tadetat kRtibhiH prdissttm|| 29 // karmakANDaduravApamidaM hi prApyate vimalabodhabalena / khidyate kimu vRthaiva janastad dehadaNDanamukhaiH kRtikANDaiH // 30 // ajJAnaMto yadiha kiJcidapi nyagAdi, jainAgamArthamatilaGghya mayA viruddham / tacchodhayantu nipuNAH svaparArthadakSAchadmasthadhI nu yataH skhalanasvabhAvA // 31 // ' 15 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIharSavardhanakRtaM svaparopakAri dvAtriMzikAvaracatuSTayamiSTabodham / tattvArthinAM rasadamastu lasadvivekakhyAti(tva)skhalabalavadAtmaparA(ra)pratIti // 32 // . // 1 // // 2 // // 3 // pU.A.zrIratnasiMhasUriviracitam ||sNvegaamRtpddhtim // ziSyAH zrIdharmasUrINAM, zrIratnasiMhasUrayaH / kurvate svAntaraGgAya, saMvegAmRtapaddhatim / nidrAmudrAM samucchidya, dravyabhAvavibhedataH / sAvadhAnaH kSaNaM bhUtvA, kiJcidAtmahitaM zRNu dhammAhamme AuM pallasarUveNa kiMpi bhannataM / egaMte hoUNaM paribhAvasu niuNabuddhIe yenAsaMkhyAtakenAtra, kezaH kriyeta khaNDazaH / zraddhAnaM tatra gacchAmi, jinoktAdeva nAnyathA . AyuH sAgaradRSTAntAd, yatpUrvaM bhASitaM jinaiH| dUre tiSThatu tattAvadatyantAzcaryakArakam palyoddhAre'pi me citramAyuSaH paricintanam / atrAyuSi kathaM tasmAdalpAnalpatvacintanam aNavaTThiyapallAo nAUNamasaMkhayaM tao pallaM / citaMto narayaduhaM kaha pAvaM jIva ! Ayarasi ? yataHpuNyAcchriyaH sarvAH, pratyahaM hanta bhaassse| tatrApi tvaM nirAkAMkSo, mUDhAnAM bhAsi bhUpatiH // 4 // // 6 // // 7 // // 8 // 16 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAhaye rUpe dRzA dRSTe, yathA cetaH pragalbhate / svasyAMtazcettathA pazyan, dharme khidyeta ko'pi kim ? // 9 // saMvegAmRtasaMpUrNAH, sphU bASpAmbulocanAH / vairAgyAtaH skhaladvAco, dhig dhig muhyanti te'pi yat // 10 // dhigastvAhAranIhArI, dharmaM vineha duHkhadau / vaMzAgre yadvadArohAvarohau staH punaH punaH / // 11 // vaktuM jAnanti bhUyAMsastattvaM jainaM muhurmuhuH / kAryyataH ko'pyanuSThAtuM, dhanyaH zakto mahItale // 12 // phalguvalgunarUpAbhirvAgbhistAbhirna kiJcana / karNajAhaM na yAH prAptAzceto vidhyanti dhImatAm // 13 // prAyeNAmaGgalaM mattvA, na pRcchetpretyasaMkathAm / . jyotirvidAttha kiM me syAdaiSamastvAha mUDhadhIH // 14 // capeTato'pi siMhasya, mRtyornAmno'pi bhIyate / tathApyAtmagatAM cintA, zaktaH kartuM na ko'pyalam // 15 // meSonmeSasame saukhye, saMrambhaste'tra kIdRzaH ? / / mokSaM vinApi kalpAdau, gantuM dharmaM samAcara // 16 // tAlAM dattvA kSaNenaiva, mUDha ! yAsyasi pazyatAm / atyarthaM bhaNyamAno'pi, kiM na nistrapa ! budhyase ? // 17 // jJAtvA cakre manaHpANau, dIpikA jJAnarUpikAm / pazyannapi na pazyAmi, hahA me karmacitratA // 18 // hastaprApyaH puro yAti, mRgo'sau kanakacchaviH / yathA me naiti saMyogaM, dharmaptistattvatastathA // 19 // zRNvanto'pi na zRNvanti, jAnanto'pi na jAnate / pazyanto'pi na pazyanti, dharmatattvaM bhave ratAH // 20 // - 17 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zUnyaM zUnyena guNyaM syAt, zUnyena bhAgahArakaH / yuktedUra yathaivaitadayogye zikSaNaM tathAH . . // 21 // dharmajAgarikAM nityaM, yAM karomi nizi kSaNam / manye'haM tAmapi prIti, pramAdaM yadyapi zritaH // 22 // aho dhyAnadhyamaho dhyAndhyaM, janAnAM jagatItale / nAjJAsiSuH kva yAsyAma, ityantarmukhayA dhiyA // 23 // nApi nidrAM ca tandrAM ca, bhojyaM nApi suraGgataH / / jAnanti cettadA cihna, dharmAdanyanna rocate // 24 // vaktaivArthasya cedasya, tadA dhig me'stu jIvitam / . . dhanyo'smi vAJchayA'pyatra, vAcyaM syAtkiM punaH kRtau ! // 25 // yaHkazcit pRcchyate'smAbhiH, sAmprataM sthIyate katham ? | atyantamArta eveti, sarvasyApyekamuttaram // 26 // RNarogakuTumbena, rAjataskaragotrajaiH / dAridrayadhanarakSAdivyApArairdusthito janaH // 27 // jAnannapi na jAnAti, vahatyeva hi kevalam / . sarvametadaho mUDhaH, svArthaM kartumanAdaraH / // 28 // pratibhAnti striyo dRSTA, nirvikAreNa cetasA / keSAM prastarasaGkAzAH keSAM viSThaikabhastrikAH // 29 // dAsIkRtaikapIyUSAH, vaikAriNAM punaH striyaH / vikAratastato vairI, nAnyaH kazcana dehinAm // 30 // yAtyavazyamavazaH sannakharvagarvaparvatam / sa gantA durgatiM sarvAparvArvAgbhAgabhAvinIm // 31 // nizcayavyavahArAbhyAM, sAkSAd dRSTvApi koTizaH / saMsAramindrajAlaM dhigbudhyante naiva jantavaH // 32 // 18 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 33 // // 34 // // 35 // // 36 // // 37 // buddhavA'lIkabhramaM saukhye, saMvegApUrNamAnasaH / tathApi ko'pi kAmebhyaH, puNyAtmA vinivartate dharmasarvasvamAkhyAya, zikSAM jIva ! vadAmi te / yAvajjIvaM tvayA'dhyeyametat zlokacatuSTayam auSadhaM netradAnaM ca, virekazcitrakarmakaH / yathaiva pRSThato ramyaM, dharmAkhyAnamidaM tathA saMsAranATakaM sarvaM, pazyatyutphullalocanaH / svadehanATakaM spaSTaM, kazcinnekSeta mUDhadhI: bAlyatAruNyavRddhatvahAsyarodanakhedanam / viSAdAnandakopAdi, koTizaH pazya kautukam rahasyaM bhaNyase vatsa !, mA bhUcchidraghaTopamaH / . mA kArSIH pRSThataH khedaM, kAladaSTo na cecchRNu svastho'pi vatsa ! no vetsi, mayA''khyAtaM muhurmuhuH / jAtajAtismaraH pretya, kartA'si hastagharSaNam kalyANaM maGgalaM kartumihAmutra ca mAnavaiH / manyamAnaiH sudhApAnaM, zrotavyA dharmadezanA sulabhA dharmavaktAro, yathA pustakavAcakAH / ye kurvanti svayaM dharma, viralAste mahItale kurvanto'pi vilokyante, sAmagrIvazataH kvacit / ye dRzyAste punaH ke'pi, saMvegAmRtapUritAH saMvegAmRtahIno'pi, dharmaratnavinAkRtaH / vidhatte'mISu yaH zraddhAM, so'pi dhanyaH kalau kila // 38 // // 39 // // 40 // // 41 // // 42 // // 43 // 10 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAdhyAyazrIsakalacandrajIkRtA // dhyAnadIpikA // sarvarddhilabdhisiddhIzairyogIndrairvRtamiSTadam / niSpApaM pApahaM vande sarvaM sarvajJamaNDalam brahmajJAnAnande lInArhatsiddhasAdhusaMdoham / / smRtvA dhyAnakRte'haM dhyAnAdhvagadIpikAM vakSye // 2 // jainAgamArthAnavalambya mohadhvAntAntakRtrI shmshuddhidaatrii| dhyAnArthibhiH svAntagRhe vidheyA nityaM nijodyotakRte kRtiishaiH|| 3 // jIvo hyanAdimalino mohAndho'yaM ca hetunA yena / zudhyati tattasya hitaM tacca tapastacca vijJAnam // 4 // janmajarAmaraNabhayaiH pIDitamAlokya vizvamanagArAH / niHsaGgatvaM kRtvAdhyAnArthaM bhAvanAM jagmuH bhUteSu bhaja samatvaM cintaya citte nijAtmarUpaM ca / manasaH zuddhiM kRtvA bhAvaya cittaM ca bhAvanayA bhAvanA dvAdazaitAstA anityAdikatAH smRtAH / jJAnadarzanacAritryaM vairAgyAdyAstathA parAH vAcanA pRcchanA sAdhuprekSaNaM parivartanam / saddharmadarzanaM ceti jJAtavyA jJAnabhAvanA saMvegaH prazamaH sthairya-masaMmUDhatvamasmayaH / Astikyamanukampeti jJeyA samyaktvabhAvanA IryAdiviSayA yatnA manovAkkAyaguptayaH / parISahasahiSNutvamiti cAritryabhAvanA // 10 // viSayeSvanabhiSvaGgaH kAryaM tattvAnucintanam / .. jagatsvabhAvacinteti vairAgyasthairyabhAvanA // 11 // // 7 // // 8 // Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanAsvAsu saMlInaM vidhAyAdhyAtmikaM sthiram / karma-pudgalajIvAnAM svarUpaM ca vicintayet // 12 // nityamAbhiryadA vizvaM bhAvayatyakhilaM muniH / vizvaudAsInyamApannazcaratyatraiva muktavat // 13 // sarve bhavasaMbandhA vinazvarA vibhavadehasukhamukhyAH / amaranarendraizvaryaM yauvanamapi jIvitamanityam // 14 // akSArthA puNyarUpA ye pUrvaM syuste kSaNena ca / akSANAmiSTatAM dattvA'niSTatAM yAntyaho kSaNAt // 15 // azubhArthaH zubhArthaH syAcchubhArthopyazubhastathA / rAgadveSavikalpena bhAvAnAmityanityatA // 16 // na trANaM na hi zaraNaM suranaraharikhecarakinnarAdInAm / yamapAzapAzitAnAM paralokaM gacchatAM niyatam / / // 17 // indriyabharAnubhUtairadbhutanavarasakaraizca nijaviSayaiH / zrutadRSTalabdhabhuktairyadi maraNaM ki tatastairbhoH // 18 // nIyamAnaH kRtAntena jIvo'trANo'marairapi / pratikArazatenApi trAyate neti cintayet // 19 // saMsAraduHkhajaladhau caturgatAvatra janmajarAvarte / maraNArtivADavAgnau bhramanti matsyA ivAGgabhRtaH // 20 // utpadyante vipadyante traseSu sthAvareSu c| . svakarmapreritA jIvAH saMsArasyetibhAvanAH // 21 // zubhAzubhAnAM jIvo'yaM kRtAnAM karmaNAM phalam / so'traiva. svayamevaikaH paratrApi bhunakti ca // 22 // . kalatraputrAdikRte durAtmA karoti duSkarma sa eva ekaH / bhuGkte phalaM zvabhragataH svayaM ca nAyAti soDhuM svjnaastdnte||| 23 // . . . 21 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - // 25 // AtmA svabhAvena zarIrato'yamanyazcidAnandamayo vizuddhaH / karmANubhiryo'sti kRtaH kalaGkI svarNaM yathA dhAtujakAlikAbhi:24 sarvathA'nyasvabhAvAni, putramitradhanAni ca / cetanetare vastUni, svAtmarUpAdvibhAvaya vinaikaM svakamAtmAnaM srvmnynnijaatmnH| matvetISTAptinAze'Ggin ! harSazokau hi mUDhatA // 26 // zukrAdi bIjaM nindyamanekAzucisaMbhRtam / malinaM nisarganiHsAraM lajjAgAraM tvidaM vapuH // 27 // vinazvaraM poSitabhUSitaM kiM yAtyeva yattanmilitaM tataH kim / sRjati punaH pratati tataH kiM jAto mRto yo viphalastataH kim // 28 // manovaca:kAyakarma yoga ityucyate jinaiH / sa evAzrava ityuktaH so'pyazubha: zubhastathA . // 29 // ambhodhau yAnapAtrasya chidraM sUte yathA jalam / yogarandhaistathA. jIvaH karmAdatte zubhAzubham // 30 // azeSAzravarodho yaH saMvaro'sau nigadyate / dravyato bhAvatazcApi sa dvidheti pravartate // 31 // yaH karmapudgalAdAnavicchedaH syAttapasvinAm / sa dravyasaMvaro jJeyo yogibhirbhAvitAtmabhiH // 32 // yaH saMsAranimittasya kriyAyA viratiH satAm / sa bhAvasaMvaro jJeyaH sarvasaMvRtayoginAm // 33 // mUlabhUtAni karmANi janmAntAdi vyathAtaroH / vizIryate yayA sA ca nirjarA procyate budhaiH // 34 // sA sakAmA hyakAmA ca dvividhA prtipaaditaaH| - nirgranthAnAM sakAmA syAdanyeSAmitarA tathA / // 35 // 22 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svayaM pAka upAyAcca phalAnAM syAdyathA taroH / tathAtra karmaNAM pAkaH svayaM copAyato bhavet // 36 // vizudhyati yathA.svarNaM sadoSamapi vahninA / tadvacchudhyati jIvo'yaM tapyamAnastapogninA // 37 // jagadIdhAro dharmo dayAnvito dazavidhazca pUtajagat / svargApavargasukhadaH sudurlabho bhAvyate bhavyaiH // 38 // yasyAMzamevamupasevya bhajanti bhavyA muktiM vRSasya zucidAnadayAdijJAtaiH / zakyaM svarUpamatulaM gadituM hi samyak kiM tasya nAstikanaraizca kuzAstravAdaiH // 39 // jIvAdayo yatra samastabhAvA jinaivilokyanta itIha lokaH / uktastridhAsau svayameva siddho svAmI ca nityo nidhanazca cintyaH // 42 // utpadyante vipadyante yatraite jIvarAzayaH / karmapAzAtisaMbaddhAH nAnAyoniSu saMsthitAH // 43 // jIvAnAM yonilakSeSu bhramatAmatidurlabham / mAnuSyaM dharmasAmagrI bodhiratnaM ca durlabham guNopetaM naratvaM cet kAkatAlIyanItitaH / yadyAptaM saphalaM kuryAt nityaM mokSArthasAdhanaiH // 45 // mokSo'tikarmakSayataH praNItaH karmakSayo jJAnacAritryatazca / jJAnaM sphuraddhyAnata eva cAsti dhyAnaM hitaM tena shivaadhvgaanaam|| 46 // . mokSaH karmakSayAdeva sa samyagjJAnato bhavet / dhyAnasAdhyaM mataM taddhi tasmAttaddhitamAtmanaH // 47 // ataH svAtmArthasiddhyarthaM dharmadhyAnaM muniH zrayet / . pratijJAM pratipadyeti cintyate dhyAnadIpikA // 48 // // 44 // . 20 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ante'sti mRtyuryadi yasya tasya cintAmaNihastamitastataH kim / suvarNasiddhistvabhavattataH kiM jAtaM prabhutvaM kSaNikaM tataH kim // 49 // prAptA ca gurvI padavI tataH kiM gItaM yazo'nyairna hi vA tataH kim| bhuktAzca bhogAH surasAstataH kiM labdhA ca vidyAdharatA tataH kim // 50 // zabdAdibhirtI lalitaM tataH kiM zriyo'rjitA koTimitAstataH kim| . nataM zrutajJairmahitaM tataH kiM na svIkRtaM caiva nijArthasAdhyam // 51 // ato'satkalpanAbhAjaM hitvArthaM mokSamicchubhiH / samastaguNasaMsthAnaM dharmadhyAnaM samAzritam mAga samAnatam // 52 // niviNNosi yadi bhrAtarjanmAdiklezayogataH / . niHsaGgatvaM samAsRtya dharmadhyAnarato bhava . // 53 // avidyAtAmasaM tyaktvA, mohanidrAmapAsya c| nirdoSo'tha sthirIbhUya piba dhyAnasudhArasam // 54 // dhyAtA dhyAnaM ca taddhyeyaM phalaM ceti caturvidham / sarvaM saMkSepato matvA svArtadhyAnAdikaM tyajet . // 55 // nirgrantho hi bhaved dhyAtA prAyo dhyAtA gRhI na ca / parigrahAdimagnatvAt tasya ceto yatazcalam / // 56 // kharasyApi hi kiM zRGgaM khapuSpamathavA bhavet / tathAGganAdisaktAnAM narANAM kva sthiraM manaH // 57 // tathA pAkhaNDImukhyAnAM nAstikAnAM kucakSuSAm / .. teSAM dhyAnaM na zuddhaM yadvastutattvAjJatA yataH // 58 // sadAcArAcca bhraSTAnAM kurvatAM lokavaJcanam / bibhratAM sAdhuliGgaM ca teSAM dhyAnaM na zuddhidam // 59 // nityaM vibhrAntacittAnAM pazyatveSAM kuceSTitam / / saMsArArthaM yatitve'pi teSAM yAtyaphalA janiH / // 60 / / 24 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 61 // // 62 // // 63 // // 64 // // 65 // // 66 // dhyAnamevAtmadharmasya mUlaM mokSasya sAdhanam / asaddhyAnaM tato heyaM yat kutIrthakadarzitam kaizcinmUDhAtmabhirdhyAnamanyaiH svaparavaJcakaiH / sapApaM tatpraNItaM ca duHkhadurgatidAyakam dhanArthaM striyAdivazyArthaM, jantughAtAdikArakam / zatrUccAyadikRd dhyAnaM kriyate duSTabuddhibhiH dRDhasaMhananasyApi munerAntarmuhUrtikam / dhyAnamAhurathaikAgracintArodho jinottamAH chadmasthAnAM tu yaddhyAnaM bhavedAntarmuhUrtikam / yogarodho jinendrANAM dhyAnaM karmoghaghAtakam ekacintAnirodho yastaddhyAnaM bhAvanAH parAH / anuprekSArthacintA vA dhyAnasaMtAnamucyate rAgadveSau zamI muktvA yadyadvastu vicintayet / tatprazastaM mataM dhyAnaM raudrAyaM caaprshstkm| vItarAgo bhavet yogI yatkiJcidapi cintayan / tadeva dhyAnamAmnAtamato'nye granthavistarAH ArtaM raudraM ca durdhyAnaM pratyekaM taccaturvidham / arte bhavamathArta syAt raudraM prANAtipAtajam aniSTayogajaM cAdyaM paraM ceSTaviyogajam / . rogArtaM ca tRtIyaM syAt nidAnArtaM caturthakam viSadahanavanabhujaM gamaharizastrArAtimukhyadurjIvaiH / svajanatanughAtakRbhiH saha yogenArttamAdyaM ca zrutaidRSTaiH smRtai taiH pratyAsattisamAgataiH / aniSTArthairmana:kleze pUrvamArtaM bhavettadA // 67 // // 68 // // 69 // // 70 // // 71 // // 72 // .. . . 25 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 73 // // 74 // // 75 // // 76 // // 77 // rAjyaizvaryakalatraputravibhavakSetrasvabhogAtyaye cittaprItikaraprazastaviSayapradhvaM sabhAve'thavA / . satrAsabhramazokamohavivazairyaccintyate'hanizam tatsyAdiSTaviyogajaM tanumatAM dhyAnaM manoduHkhadam dRSTazrutAnubhUtaistaiH padArthazcittaraJjakaiH / viyoge yanmanaHklezaH syAdAta~ ceSTahAnijam manojJavastu vidhvaMse punastatsaMgamAthibhiH / klizyante yat tadetatsyAt dvitIyArttasya. lakSaNam alpAnAmapi rogANAM mA bhUtsvapne'pi saMgamaH / mameti yA nRNAM cintA syAdAtaM tat tRtIyakam rAjyaM surendratA bhogAH khagendratvaM jayazriyaH / kadA me'mI bhaviSyanti bhogArtaM ceti saMmatam puNyAnuSThAnajAtairabhilaSati padaM yajjinendrAmarANAm yadvA taireva vAJchatyahitajanakulacchedamatyantakopAt / pUjAsatkAralAbhAdikasukhamathavA yAcate yadvikalpaiH syAdAta~ tannidAnamabhavamiha nRNAM duHkhadaM dhyAnamArtam lezyAtrayaM ca kRSNAdi nAtisaMkliSTakaM bhavet / ArttadhyAnagatasyAtha liGgAnyetAni cintayet zokAkrandau mUrchA mastakahRdayAditADanaM cintA / ArtaMgatasya narasya hi liGgAnyetAni bAhyAni duSTaH krUrAzayo jantU raudrakarmakaro yataH / tato raudraM mataM dhyAnaM taccaturdhA budhaiH smRtam hiMsAnandAnmRSAnandAccauryAtsaMrakSaNAttathA / raudradhyAnaM caturdhA syAdehinAM nirdayAtmanAm // 78 // // 79 // // 80 // // 81 // // 82 // Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 87 // pIDite ca tathA dhvaste jIvaughe'tha kathite / svena vAnyena yo harSastad hiMsAraudramucyate // 83 // nirantaraM nirdayatmasvabhAvaH svabhAvataH sarvakaSAyadIptaH / madoddhataH pApamatiH kuzIlaH syAnnAstiko yaH sa hi raudrgehm|| 84 // jIvAnAM mAraNopAyAn cintayet pUjanaM tathA / gotradevIdvijAdInAM meSAdiprANaghAtanaiH // 85 // jalasthalakhagAdInAM galanetrAdikarttanam / jIvAnAM prANaghAtAdi kurvan raudraM gato bhavet // 86 // vidhAya vaJcakaM zAstraM mArgamuddizya hiMsakam / prapAtya vyasane lokaM bhokSye'haM vAJchitaM sukham asatyakalpanAkoTikazmalIkRtamAnasaH / / ceSTate yat janastaddhi mRSAnandaM hi raudrakam / // 88 // cauryArthaM jIvaghAtAdi cintArtaM yasya mAnasam / kRtvA taccintitArthaM yat hRSTaM taccauryamuditam / // 89 // dvipadacatuSpadasAradhanadhAnyavarAGganAsamAkIrNam / vastu parakIyamapi me svAdhInaM cauryasAmarthyAt // 90 // cauryaM bahuprakAraM grAmAdhvagadezaghAtakaraNecchA / / satatamiti cauryaraudraM bhavatyavazyaM zvabhragamanam // 91 // bahmarambhaparigrahasaMgrAmaijantughAtato rakSAm / kurvan parigrahAde rakSAraudrIti vijJeyam // 92 // zaurINAM hi zirAMsi bhittvA dagdhvA puragrAmagRhAridezAn / prApsye'hamaizvaryamananyasAdhyaM svagRhNatAM vAtha tathA kariSye // 93 // kApotanIlakAlA atisaMkliSTA bhavanti durlezyAH / / raudradhyAnaparasya tu narasya narakAtirmohAt // 94 // 27 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 95 // // 96 // // 97 // . // 98 // // 99 // // 100 // krUratA cittakAThinyaM vaJcakatvaM kuNdnnddtaa| . nistUMzatvaM ca liGgAni raudrasyoktAni sUribhiH kvacitkvacidamI bhAvAH pravarttante punarapi / prAgakarmagauravAccitraM prAyaH saMsArahetavaH pravizyAtha zamAmbhodhi yogASTAGgAni cintayet / duSTAnuSThAnato bhagno manaHzuddhikRte muniH yamaniyamAsanabandhaM prANAyAmendriyArthasaMvaraNam / dhyAnaM dhyeyasamAdhi yogASTAGgAni ceti bhaja saptadazabhedasaMyamadharo yamI zaucatAdiyutaniyamI / padmAsanAdisusthaH prANAyAmaprayAsI ca kimanena prapaJcena prANAyAmena cinmatAm / kAyahatklezakAriNA nAdRtastena sUribhiH' pUrakaiH kumbhakaizcaiva recakaiH kiM prayojanam / vimRzyeti tadAdeyaM yanmukterbIjamagrimam . indriyArthanirodho yaH sa pratyAhAra ucyate / pratyAhAraM vidhAyAtha dhAraNA kriyate budhaiH dhyeyavastuni saMlInaM yanmanojaividhIyate / parabrahmAtmarUpe vA guNinAM sadguNeSvapi arhadAdyaGgarUpe vA, bhAle netre mukhe tathA / laye lagnaM mano yasya, dhAraNA tasya saMmatA dhyAnaM caturvidhaM jJeyaM dharmaM zuklaM ca nAmataH / pratyekaM tacchyet yogI viraktaH pApayogataH bhAvanAdIni dharmasya sthAnAdyAsanakAni vaa| kAlacAlambanAdIni jJAtavyAni manISibhiH // 101 // // 102 // // 103 // // 104 // // 105 // // 106 // 28 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 107 // // 108 // // 109 // // 110 // // 111 // // 112 // catasro bhAvanA bhavyA uktA dhyAnasya sUribhiH / maitryAdayazciraM citte vidheyA dharmasiddhaye prANabhUteSu sarveSu sukhaduHkhasthiteSu ca / vairimitreSu jIveSu maitrI syAddhitadhIH satAm vadhabandhanaruddheSu nistrizaiH pIDiteSu c| jIvitaM yAcamAneSu dayAdhIH karuNA matA jinadharmajuSAM jJAnacakSuSAM ca tapasvinAm / ni:kaSAyajitAkSANAM guNe modaH pramodatA devagurvAgamAcAra-nindakeSvAtmazaMsiSu / pApiSTheSu ca mAdhyasthyaM sopekSA ca prakIrtitA bhAvanAsvAsu saMlInaM vidhAyAdhyAtmikaM sthiram / karmapudgalajIvAnAM svarUpaM ca vicintayet nityamAbhiryadA vizvaM bhAvayatyakhilaM muniH / vizvaudAsInyamApannazcaratyatraiva muktavat siddhatIrthAdike kSetre zubhasthAne niraJjane / . manaHprItiprade deze dhyAnasiddhirbhavenmuneH yatra kAle samAdhAnaM yogAnAM yogino bhavet / dhyAnakAlaH sa vijJeyo dinAdeniyamo'sti na padmAsanAdinA yenAsanenaiva sukhI bhavet / . dhyAnaM tenAsanena syAt dhyAninAM dhyAnasiddhaye pUrvAbhimukho dhyAnI cottarAmimukho'thavA / prasannavadano dhIro dhyAnakAle prazasyate AlambanAni dharmasya vAcanApracchanAdikaH / svAdhyAyaH paJcadhA jJeyo dharmAnuSThAnasevayA - 20 // 113 // // 114 // // 115 // // 116 // // 117 // . // 118 // Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . // 119 // // 120 // // 121 // // 122 // // 123 // // 124 // dhyAnAnukrama ukta: kevalinAM cittayogarodhAdi / bhavakAle vitareSAM yathA samAdhi ca vijJeyaH AjJApAyavipAkasya kramazaH saMsthitestathA / vicayAya pRthag jJeyaM dharmadhyAnaM caturvidham svasiddhAntaprasiddhaM yat vastutattvaM vicAryate / sarvajJAjJAnusAreNa tadAjJAvicayo mataH AjJA yatra puraskRtya sarvajJAnAmabAdhitAm / tattvatazcintayedastidAjJAdhyAnamucyate / apAyavicayaM jJeyaM dhyAnaM tacca vicakSaNaiH / / apAyaH karmaNAM yatra so'pAyaH procyate budhaiH rAgadveSakaSAyAzravakriyA vartamAnajIvAnAm / iha paralokApAyAnapAyabhIruH smaret sAdhuH caturdhA karmabandhena zubhenApyazubhena vaa| vipAkaH karmaNAM jIvairbhujyamAno vicintyate pratikSaNasamudbhUto yatra krmphlodyH| cintyate citrarUpaH sa vipAkavicayo mataH yA saMpadArhato yA ca vipadA nArakAtmanaH / ekAtapatrayA tatra puNyApuNyasya karmaNaH anantAnantamAkAzaM sarvataH supratiSThitam / tanmadhye yaH sthito loko nityo dRSTo jinottamaiH sthityutpattivyayopetaiH padArthazcetanetaraiH / saMpUrNo'nAdisaMsiddhaH sthitaM yatra jagattrayam jJAnavairAgyasaMpannaH saMvRtAtmA sthirAzayaH / . kSINopazAntamohazcA'pramAdI dhyAnakAraka: // 125 // // 126 // // 127 // // 128 // // 129 // .. * // 130 // 30 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 131 // // 132 // // 133 // // 134 // // 135 // // 136 // zuddhasamyaktvadarzI ca zrutajJAnopayogavAn / dRDhasaMhanano dhIraH sarvaSaTjIvapAlakaH satyavAk dattabhojI ca brahmacArI pavitrat / strIkAmaceSTayAspRSTo niHsaGgo vRddhasevakaH nirAzo niSkaSAyI ca jitAkSo nissprigrhii| nirmamaH samatAlIno dhyAtA syAt zuddhamAnasaH apramattapramattAkhyau mukhyataH svAminau mtau| catvAraH svAminaH kaizcit uktA dharmasya sUribhiH piNDasthaM ca padasthaM ca rupasthaM rUpavarjitam / ityanyaccApi saddhyAnaM te dhyAyanti caturvidham piNDasthe paJca vijJeyA dhAraNA tatra pArthivI / AgneyI mArutI cApi vAruNI tattvabhUstathA / tiryaglokasamaM dhyAyet kSIrAbdhiM tatra cAmbujam / sahasrapatraM svarNAbhaM jambudvIpasamaM smaret . tatkesarataterantaHsphuratpiGgaprabhAJcitAm / svarNAcalapramANAM ca karNikAM paricintayet zvetasiMhAsanAsInaM karmanirmalanodyatam / ' AtmAnaM cintayettatra pArthivI dhAraNetyasau tato'sau nizcalAbhyAsAt kamalaM nAbhimaNDale / smaratyatimanohAri SoDazonnatapatrakam pratipatrasamAsInasvaramAlAvirAjitam / karNikAyAM mahAmantraM visphurantaM vicintayet repharuddhaM kalAbindulAJchitazUnyamakSaram / lasadvi nduchaTAkoTIkAntivyAptaharinmukham // 137 // // 138 // // 140 // // 141 // // 142 // ... . 31 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (arha) tasya rephAdviniryAntIM zanaidhUmazikhAM smaret / sphuliGgasaMtatiM pazcAt jvAlAlI tadanantaram . // 143 // tena jvAlAkalApena vardhamAnena saMtatam / dahatyavirataM dhIraH puNDarIkaM hRdi sthitam // 144 // tadaSTakarmanirmANamaSTapatramadhomukham / . dahatyeva mahAmantradhyAnotthaprabalAnalaH // 145 // tato dehAd bahirdhyAyet trikoNaM vahnimaNDalam / jvalatsvastikasaMyuktaM vahnibIjasamanvitam // 146 // dehaM padmaM ca mantrArcirantarvahnipuraM bahiH / . kRtvAzu bhasmasAcchAmyetsyAdAgneyIti dhAraNA // 147 // tatastribhuvanAbhogaM pUrayantaM samIraNam / cAlayantaM girInabdhIn kSobhayantaM vicintayet // 148 // tacca bhasmarajastena zIghramubhUya vAyunA / dRDhAbhyAsa: prazAntiM tamAnayediti mArutI // 149 // smaredvarSatsudhAsAraiH ghanamAlAkulaM nbhH| . tato'rdhendusamakAntaM maNDalaM vAruNAGkitam // 150 // nabhastalaM sudhAmbhobhiH plAvayettatpuraM tataH / tadrajaH kAyasaMbhUtaM kSAlayediti vAruNI // 151 // saptaghAtuvinAbhUtaM pUrNenduvizadadyutim / sarvajJakalpamAtmAnaM zuddhabuddhiH smarettataH // 152 // tataH siMhAsanAsInaM sarvAtizayabhAsuram / vidhvastAzeSakarmANaM kalyANamahimAnvitam // 153 // svAGgagarbha nirAkAraM svaM smarediti tattvabhUH / sAbhyAsa iti piNDasthe yogI zivasukhaM bhajet / // 154 // 32 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 155 // // 156 // // 157 // // 158 // // 159 // // 160 // azrAntamiti piNDasthe kRtAbhyAsasya yoginaH / prabhavanti na durvidyAmantramaNDalazaktayaH zAkinyaH kSudrayoginyaH pizAcA pizitAzanAH / trasyanti tatkSaNAdeva tasya tejo'sahiSNavaH duSTA karaTinaH siMhA zalamA pannagA api / jighAMsavo'pi tiSThanti stambhitA iva dUrataH puNyamantrapadAnyeva tathAgamapadAni vA / dhyAyante yabudhainityaM tatpadasthaM mataM budhaiH oma dikamantrANAM mAyAbIjajuSAM tatim / parameSThyAdipadavrAtaM padasthadhyAnagaH smaret sarvAtizayayuktasya kevalajJAnabhAsvataH / arhato rUpamAlambya dhyAnaM rUpasthamucyate rAgadveSamahAmohavikArairakalaGkitam / zAntakAntaM manohAri sarvalakSaNalakSitam . jinendrapratimArUpamapi nirmalamAnasaH / / ninimeSadazA dhyAyan rupasthadhyAnavAnbhavet dhyAnI cAbhyAsayogena tanmayatvamupAgataH / sarvajJIbhUtamAtmAnamavalokayati sphuTam / sarvajJo bhagavAn yo'yamahamevAsmi sa dhruvam / evaM tanmayatAM yAtaH sarvavedIti manyate vItarAgo vimucyeta vItarAgaM vicintayan / rAgiNaM tu samAlambya rAgI syAtkSobhaNAdikRt yena yena hi bhAvena yujyate yantravAhakaH / tena tanmayatAM yAti vizvarUpo maNiryathA // 161 // // 162 // // 163 // // 164 // // 165 // // 166 // 33 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 167 // // 168 // // 169 // // 170 // // 171 // // 172 // nAsaddhyAnAni sevyAni kautukenApi kintvih| svanAzAyaiva jAyante sevyamAnAni tAni yat sidhyanti siddhayaH sarvAH svayaM mokSAvalambinAm / saMdigdhA siddhiranyeSAM svArthabhraMzastu nizcita: lokAgrasthaM parAtmAnamamUrta klezavarjitam / cidAnandamayaM siddhamanantAnandagaM smaret yasyAtra dhyAnamAtreNa kSIyante janmamRtyavaH / utpadyate ca vijJAnaM sa dhyeyo nityamAtmanA tatsvarUpAhitaM svAntaM tadguNagrAmaraJjitam / yojayatyAtmanAtmAnaM svasmin tadrUpasiddhaye ityajasraM smaran yogI tatsvarUpAvalambitaH / tanmayatvamavApnoti grAhyagrAhakavarjitaH / ananyazaraNIbhUya sa tasmin lIyate tathA / dhyAtRdhyAnobhayAbhAve dhyeyenaikyaM yathA vrajet yaH parAtmA paraM so'haM yo'haM sa prmeshvrH| . madanyo na mayopAsya; madanyena ca nApyaham anta:karaNAkarNaya svAtmAdhIzaM vihAya mAnyatvam / dhyAne vastvavatAraya yatastadanyacca bandhakaram svabodhAdaparaM kiJcinna svAnte kriyate param / kuryAt kAryavazAt kiJcit vAgkAyAbhyAmanAdRtaH evaM caturvidhadhyAnAmRtamagnaM munermanaH / sAkSAtkRtajagattatvaM vidhatte zuddhimAtmanaH dhyAnoparato'pi munirvividhAnityAdibhAvacintanataH / yo'nuprekSAM dhatte iti zazcat so'tulo dhyAnI // 173 // // 174 // // 175 // // 176 // // 178 // // 177 / / 4 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuprekSAtra dharmasya syAdyato hi nibandhanam / cittaM tataH sthirIkRtya tAsAM rUpaM nirUpayet // 179 // prANaghAtyupasarge'pi dhanyairdhyAnaM na cAlitam / nirbAdheSvapi yogeSu satsu dhatse na kiM sthiram // 180 // svAkSArthasya ratiM ca doSaM vihAya yatkiMcana vastujAtam / ............... manodha sarvaM bhavatIha taddhi // 181 // ramyarAmAdirUpAdIn kAmArtha napi cintayan / rUddhasvAkSArtharAgAdiH zubhadhyAnI hyasAvapi // 182 // yadyAttAnIndriyANyaGgin tvayA tadviSayAn vinA / tAni tiSThanti no tvaM tat nirdoSAn viSayAn bhaja // 183 // vinA khAnyatra no jIvo vinAjIvaM na khAnyapi / paJcAkSaviSayaiH pUtyaivinA siddhirna sAdhyate // 184 // antaHkaraNaniHsaGgI bahiHsaGgIva ceSTate / . chAyAvat nirvikalpo'sau karmaNA nopalipyate // 185 // bahiHsaMsAradehAkSasthityA gatyA vinAGginaH / na kiM ciccalatIti tvaM matvA tAmamanA bhaja // 186 // Atman ! siddhAtmalagno'haM yadA syAM bhostadA tvayA / na gantavyamitIcchAmi gantavyaM cettadaiva vA // 187 // iti te dhyAnasamIpe yAce me mA bhavantu vyAdhirujaH / ante maraNasamAdhiH zubhagatirbhavatu paraloke // 188 // pItA padmA ca zuklA ca lezyAtrayamiti smRtam / dharmasya kramazaH zuddhaM kaizcicchuklaiva kevalA // 189 // dharmadhyAnasya vijJeyA sthitizcAntarmuhUrtikI / kSAyopazamiko bhAvo lezyA zuklaiva kevalA // 190 // .. . 34 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 191 // // 192 / / // 193 // // 194 // // 195 // // 196 // arhadAdiguNIzAnAM natiM bhaktiM stuti smRtim / dharmAnuSThAnadAnAdi kurvan dharmIti liGgataH asminnitAntavairAgyavyatiSaGgataraGgite / jAyate dehinAM saukhyaM svasaMvedyamatIndriyam tyaktasaGgAstanuM tyaktvA dharmadhyAnena yoginaH / graiveyakAdisvargeSu bhavanti tridazottamAH zuklaM caturvidhaM dhyAnaM tatrAdye dve ca zuklake / chadmasthayoginAM jJeye dve cAntye sarvavedinAm zrutajJAnArthasaMbandhAt zrutAlambanapUrvake / . pUrve'pare jinendrasya niHzeSAlambanacyuteH savitarkasavicAraM pRthaktvaM ca prakIrtitam / zuklamAdyaM dvitIyaM ca viparyastamataH param sUkSmakriyApratipAti tRtIyaM sarvavedinAm / samucchinnakriyaM dhyAnaM turyamAryaiH praveditam tatra triyoginAmAdyaM dvitIyaM tvekayoginAm / . sarvajJaH kSINakarmAsau kevalajJAnabhAskaraH antarmuhUrtazeSAyustRtIyaM dhyAtumarhati / zailezIkarmato dhyAnaM samucchinnakriyaM bhavet ayogayoginAM turyaM vijJeyaM paramAtmanAm / tena te nirmalA jAtAH niSkalaGkA nirAmayAH janmajAnekadurvArabandhanavyasanojjhitAH / siddhA buddhAzca muktAzca ye tebhyome namo namaH zAzvatAnandamuktebhyo rupAtItebhya eva c| .. trailokyamastakasthebhyaH siddhebhyo me namo namaH // 197 // // 198 // // 199 // // 200 // // 201 // . // 202 // . 35 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhunA zukladhyAnaM yattaccaturdhApi nAsti sAdhUnAm / pUrvikakevalivirahAttadagamyaM tena te tadaguH (jagaduH) // 203 // cardAkadIpAlimaNiprabhAbhiH kiM yasya citte'sti tamo'stabodham / tadantakartI kriyatAM svacitte jJAnyaGginaH dhyaansudiipikeym|| 204 // // 1 // // 2 // // 3 // // 4 // ||cittshuddhi phalam // sadoSaM bhavahetustan, nirdoSaM mokSadaM manaH / ata eva pare'pIttha-mAmananti manISiNaH cittameva hi saMsAro, rAgAdiklezavAsitam, tadeva tairvinirmuktaM, bhavAnta iti kathyate guhyAd guhyataraM tattvaM, tadidaM kathayAmi te, cittameva hi sadralaM, rakSaNIyaM prayatnataH yAvaddhAvati cittaM te, javanaM pavanAdapi, kAmeSu sukhagandho'pi, tAvattava na vidyate . pratiSThA zaukarI viSThA, rAjyaM citte yadA rajaH / bhogA rogA ivAbhAnti, tadA te paramaM sukham yadA bahirdhamaM tyaktvA, sthirIbhAvaM prapadya ca, / niHspRhaM bhAvi cittaM te, tadA te paramaM sukham yadA dhyAnasaro-madhye, nilInaM svaguNAmbujam, / bhaviSyatyalivaccittaM, tadA te paramaM sukham abhirAmAsu rAmAsu, zyAmAsu ca mazISu te, yadA samaM bhaveccittaM, tadA te paramaM sukham sphuratkAntiSu ratneSu, mRtsnAyAM ca na bhedinI, yadA te syAnmanovRtti, stadA te paramaM sukham 30 // 5 // // 7 // // 8 // // 9 // Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 10 // // 11 // // 12 // . // 13 // // 14 // // 15 // anabhrAnuparAgendu, nirmalaM te yadA mnH| . rajastamo nAbhibhavaM, tadA te paramaM sukham / pratyavasthAtari kruddhe, svAntaH zuddha ca sajjane / yadA manaste nirbhedaM, tadA te paramaM sukham vyAghrAdivAnyanindAyAH, paradrohAdaheriva, / yadA bibheti cittaM te, tadA te paramaM sukham dharmazcitte pariName,-ccandane gandhavadyadA / AkAlamekabhAvena, tadA te paramaM sukham zItatApAdibhirbhAvaiH syAccittasyAnupadrutA / / sarvasahA yadA vRtti, stadA te paramaM sukham yadA na preryate cittaM, cinmAtrapratibandhataH / anAdivAsanAvAtai, stadA te paramaM sukham jJAnanIrairRtakSArai, dhautapApamalaM yadA / cittavastraM bhavecchuddhaM, tadA te paramaM sukham saMpUrNabrahmaNA sarvaM, samamuccAvacaM jagat / yadA dhyAyati te cittaM, tadA te paramaM sukham saMhRtya bubudaprAyAn, bhAvAnsaMsArikAnyadA / cittodadhistimitaHsyA,-ttadA te paramaM sukham parasyApekSitAM tyaktvA, dAsatAM lipsate manaH / yadAnubhavasAmrAjyaM, tadA te paramaM sukham na suSuptaM yadA cittaM, na suptaM na ca jAgaraM / turyAvasthAnubhavabhRttadA te paramaM sukham iti cittaM vinA nAnyaH, sukhheturjgttrye| cittavRttiM tato rakSa, lakSayanvAstavIM sthitim // 16 // // 17 // // 18 // // 19 // . // 20 // // 21 // 34 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalikAlasarvajJa pU.A.zrIhemacandrasUrizvaraviracitam // yogazAstram // * prathamaprakAzaH namo durvArarAgAdi - vairivAranivAriNe / arhate yoginAthAya, mahAvIrAya tAyine pannage ca surendre ca, kauzike pAdasaMspRzi / nirvizeSamanaskAya, zrIvIrasvAmine namaH // 2 // kRtA'parAdhe'pi jane, kRpAmantharatArayoH / ISad bASpAIyobhadraM, zrIvIrajinanetrayoH // 3 // zrutAmbhodheradhigamya, sampradAyAcca sadguroH / svasaMvedanatazcApi, yogazAstra viracyate // 4 // yogasyaiva mahAtmyamAha yogaH sarvavipadvAllI - vitAne parazuH zitaH / amUlamantratantraM ca, kArmaNaM nirvRtizriyaH .. bhUyAso'pi hi pApmAnaH, pralayaM yAnti yogataH / caNDavAtAd ghanaghanA, ghanAghanaghaTA iva kSiNoti yogaH pApAni, cirakAlArjitAnyapi / pracitAni yathaidhAMsi, kSaNAdevAzuzukSaNiH kaphavipraNmalAmarza - sarvoSadhimaharddhayaH / sambhinnazrotolabdhizca, yaugaM tANDavaDambaram // 8 // cAraNAzIviSAvadhi - manaHparyAyasampadaH / yogakalpadrumasyaitA, vikAsikusumazriyaH aho yogasya mAhAtmyaM, prAjyaM sAmrAjyamudvahan / avApa kevalajJAnaM, bharato bharatAdhipaH // 10 // 36 // 7 // Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / // 12 // // 13 // pUrvamaprAptadharmApi, paramAnandananditA / . yogaprabhAvataH prApa, maru devA paraM padam brahma-strI-bhrUNa-go-ghAta-pAtakAnarakAtitheH / dRDhaprahAriprabhRteryogo hastAvalambanam tatkAlakRtaduSkarma-karmaThasya durAtmanaH / / gopne cilAtIputrasya, yogAya spRhayenna kaH tasyAjananirevAstu, nRpazormoghajanmanaH / aviddhakarNo yo yoga ityakSarazalAkayA yogasvarUpamcaturvarge'graNIrmokSo, yogastasya ca kAraNam / jJAnazraddhAnacAritra-rUpaM ratnatrayaM ca saH jJAna svarUpamyathAvasthitatattvAnAM saMkSepAdvistareNa vA / yo'vabodhastamatrAhuH, samyagjJAnaM manISiNaH // 14 // // 15 // // 16 // AntarazlokA :1- atha jIvatattvam - [Antara zloka 1thI 65 zAstrasaMdezamAlA bhAga-11 zrI triSaSThi dezanA saMgrahamAM zrI anantajinadezanAmadhye zloka naM.rathI 65] svasvabhAvajamatyakSaM, yadasmin zAzvataM sukham / caturvargAgraNItvena, tena mokSaH prakIrtitaH // 66 // jJAnasvarUpam - matizrutAvadhimanaHparyAyAH kevalaM tathA / amIbhiH sAnvayairbhedai, niM paJcavidhaM matam // 67 // 40 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avagrahAdibhibhinnaM, bahmauritarairapi / indriyAnindriyabhavaM, matijJAnamudIritam // 68 // vistRtaM bahudhA pUrva-raGgopAGgaH prakIrNakaiH / syAcchabdalAJchitaM jJeyaM, zrutajJAnamanekadhA devarairayikANAM syAdavadhirbhavasambhavaH / SaDvikalpastu zeSANAM, kSayopazamalakSaNa: // 70 // Rjurvipula ityevaM, syAnmanaHparyayo dvidhA / vizuddhyapratipAtAbhyAM, tadvizeSo'vagamyatAm // 71 // azeSadravyaparyAya-viSayavizvalocanam / anantamekamatyakSaM, kevalajJAnamucyate // 72 // evaM ca pazcabhirjAne, titattvasamuccayaH / apavargaheturana-trayasyAdyAGgabhAgbhavet - // 73 // bhavaviTapisamUlonmUlane mattadantI, jaDima-timiranAze, padminIprANanAtha: nayanamaparametadvizvatattvaprakAze, karaNahariNabandhe, vAgurA jJAnameva74 // darzanasvarUpam - rucirjinoktatattveSu, samyakzraddhAnamucyate / jAyate tannisargeNa, guroradhigamena vA. - // 17 // anAdyanantasaMsArA-vartavartiSu dehiSu / jJAnadRSTyAvRtiveda-nIyAntarAyakarmaNAm / // 75 // sAMgaropamakoTInAM, koTyastriMzatparA sthitiH / viMzatirgotranAmnozca, mohanIyasya saptatiH // 76 // tato girisaridgrAva-gholanAnyAyataH svayam / ekAbdhikoTikoTyUnA, pratyekaM kSIyate sthitiH // 77 // 41 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zeSAbdhikoTikoTyanta:-sthitau sakalajanminaH / / yathApravRttikaraNAd, granthidezaM samiti . . // 78 // rAgadveSaparINAmo, durbhedo granthirucyate / durucchedo dRDhataraH, kASThAdevi sarvadA .: // 79 // granthidezaM tu saMprAptA, rAgAdipreritA punaH / / . utkRSTabandhayogyAH syuzcaturgatijuSo'pi te // 80 // teSAM madhye tu ye bhavyAM, bhAvibhadrAH zarIriNaH / AviSkRtya paraM vIrya-mapUrvakaraNe kRte. // 81 // atikrAmanti sahasA, taM granthiM duratikramam / atikrAntamahAdhvAno, ghaTTabhUmimivAdhvagAH // 82 // athAnivRttikaraNAdantarakaraNe kRte / mithyAtvaM viralIkuryurvedanIyaM yadagrataH // 83 // AntarmuhUrtikaM samyag-darzanaM prApnuvanti yat / nisargahetukamidaM, samyakzraddhAnamucyate / // 84 // gurUpadezamAlambya, sarveSAmapi dehinAm / . yattu samyakzraddhAnaM tat, syAdadhigamajaM param // 85 // yamaprazamajIvAturbIjaM jJAnacaritrayoH / hetustapaH zrutAdInAM, sadarzanamudIritam // 86 // zlAghyaM hi caraNajJAna-viyuktamapi darzanam / na punanicAritre, mithyAtvaviSadUSite jJAnacAritrahIno'pi, zrUyate zreNikaH kila / samyagdarzanamAhAtmyAttIrthakRttvaM prapatsyate adhRtacaraNabodhAH prANino yatprabhAvAdasamasukhanidhAnaM, mokSamAsAdayanti / // 87 // // 88 // Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 89 // = // 18 // // 19 // // 20 // = // 21 // bhavajalanidhipotaM, duHkhakAntAradAvam, zrayata tadiha. samyag-darzanaM ratnamekam cAritrasvarUpam - sarvasAvadyayogAnAM, tyAgazcAritramiSyate / kIrtitaM tadahiMsAdivratabhedena paJcadhA ahiMsAsUnRtAsteyabrahmacaryAparigrahAH / paJcabhiH paJcabhiryuktA, bhAvanAbhivimuktaye na yatpramAdayogena, jIvitavyaparopaNam / trasAnAM sthAvarANAM ca, tadahiMsAvrataM matam priyaM pathyaM vacastathyaM, sUnRtavratamucyate / tattathyamapi no tathya-mapriyaM cAhitaM ca yat . anAdAnamadattasyA-steyavratamudIritam / bAhyAH prANA nRNAmoM, haratA taM hatA hi te divyaudArikakAmAnAM, kRtAnumatikAritaiH / manovAkAyatastyAgo, brahmASTAdazaMdhA matam sarvabhAveSu mUrchAyA-styAgaH syAdaparigrahaH / yadasatsvapi jAyeta, mUrcchayA cittaviplava: bhAvanAbhi vitAni, paJcabhiH paJcabhiH kramAt / mahAvratAni no kasya, sAdhayantyavyayaM padam manoguptyeSaNAdAne-ryAbhiH samitibhiH sadA / dRSTAnnapAnagrahaNe-nAhiMsAM bhAvayet sudhI: hAsyalobhabhayakodhapratyAkhyAnai nirantaram / Alocya bhASaNenApi, bhAvayetsUnRtavratam // 22 // // 23 // = // 24 // = // 25 // // 26 // // 27 // . 43 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || 28 // AlocyAvagrahayAJcA-'bhIkSNAvagrahayAcanam / etAvanmAtramevaitadityavagrahadhAraNam samAnadhArmikebhyazca, tathAvagrahayAcanam / / anujJApitapAnAnnAzanamasteyabhAvanAH [yugmam] // 29 // strISaNDhapazumadvezmA-sanakuDyAntarojjhanAt / sarAgastrIkathAtyAgA-tprAgratasmRtivarjanAt // 30 // strIramyAGgekSaNasvAGga-saMskAraparivarjanAt / praNItAtyazanatyAgAd, brahmacaryaM tu bhAvayet [yugmam] // 31 // sparze rase ca gandhe ca, rUpe zabde ca hAriNi / .... paJcasvitIndriyArtheSu, gADhaM gAyasya varjanam // 32 // eteSvevAmanojJeSu, sarvathA dveSavarjanam / . AkiJcanyavratasyaivaM, bhAvanAH paJca kIrtitAH (yugmam) // 33 // athavA paJcasamitiguptitrayapavitritam / caritraM samyakcAritra-mityAhurmunipuGgavAH . // 34 // IryAbhASaiSaNAdAna-nikSepotsargasaMjJikAH / paJcAhuH samitIstisro, guptIstriyoganigrahAt // 35 // lokAtivAhite mArge, cumbite bhAsvadaMzubhiH / janturakSArthamAlokya, gatirIryA matA satAm // 36 // avadyatyAgataH sarva-janInaM mitabhASaNam / priyA vAcaMyamAnAM sA, bhASAsamitirucyate // 37 // dvicatvAriMzatA bhikSAdoSainityamadUSitam / muniryadannamAdatte, saiSaNAsamitirmatA. // 38 // AsanAdIni saMvIkSya, pratilikhya ca yatnataH / gRhNIyAnikSipedvA yat sAdAnasamitiH smRtA // 39 // Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 40 // // 41 // // 42 // // 43 // // 44 // // 45 // kaphamUtramalaprAyaM, nirjantujagatItale / yatnAdyadutsRjetsAdhuH, sotsargasamiti bhavet vimuktakalpanAjAlaM, samatve supratiSThitam / AtmArAmaM manastajjJairmanoguptirudAhRtA saMjJAdiparihAreNa, yanmaunasyAvalambanam / vAgvRtteH saMvRtirvA yA, sA vAgguptirihocyate upasargaprasaGge'pi, kAyotsargajuSo muneH / sthirIbhAvaH zarIrasya, kAyaguptinigadyate zayanAsananikSepAdAnacaMkramaNeSu ca / sthAneSu ceSTAniyamaH, kAyaguptistu sA'parA etAzcAritragAtrasya, jananAtparipAlanAt / saMzodhanAcca sAdhUnAM, mAtaro'STau prakIrtitAH sarvAtmanA yatIndrANA-metaccAritramIritam / . yatidharmAnuraktAnAM, dezataH syAdagAriNAm . nyAyasampannavibhavaH, ziSTAcAraprazaMsakaH / kulazIlasamaiH sArddha, kRtodvAhonyagotrajaiH pApabhIru : prasiddhaM ca, dezAcAraM samAcaran / avarNavAdI na kvApi, rAjAdiSu vizeSataH anativyaktagupte ca, sthAne suprAtivezmikeM / anekanirgamadvAravivajitaniketanaH kRtasaGgaH sadAcArai-rmAtApitrozca pUjakaH / tyajannupaplutaM sthAna-mapravRttazca garhite vyayamAyocitaM kurvan, veSaM vittAnusArataH / aSTabhirdhIguNairyuktaH, zrRNvAno dharmamanvaham // 46 // // 47 // // 48 // // 49 // // 50 // // 51 // 45 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 52 // // 53 // ajIrNe bhojanatyAgI, kAle bhoktA ca sAtmyataH / anyo'nyApratibandhena, trivargamapi sAdhayan yathAvadaMtithau sAdhau, dIne ca pratipattikRt / sadA'nabhiniviSTazca, pakSapAtI guNeSu ca adezAkAlayozcaryAM, tyajan jAnan balAbalam / / vRttasthajJAnavRddhAnAM, pUjakaH poSyapoSaka: dIrghadarzI vizeSajJaH, kRtajJo lokavallabhaH / salajjaH sadayaH saumyaH, paropakRtikarmaThaH antaGgAriSaDvarga-parihAraparAyaNaH / vazIkRtendriyagrAmo, gRhidharmAya kalpate // 54 // // 55 // // 56 // atha dvitIyaprakAzaH samyaktvamUlAni paJcANu-vratAni guNAstrayaH / zikSApadAni catvAri, vratAni gRhamedhinAm // 57 // yA deve devatAbuddhi-gurau ca gurutAmatiH / dharme ca dharmadhIH zuddhA, samyaktvamidamucyate . // 58 // mUlaM bodhidrumasyaitat, dvAraM puNyapurasya ca / pIThaM nirvANaharmyasya, nidhAnaM sarvasampadAm // 90 // guNAnAmeka AdhAro-ratnAnAmiva sAgaraH / / pAtraM cAritravittasya, samyaktvaM zlAghyate na kaiH // 91 // avatiSTheta nAjJAnaM, jantau smyktvvaasite| . pracArastamasaH kIhak, bhuvane bhAnubhAsite // 92 // tiryagnarakayodvari, dRDhA samyaktvamargalA / .. devamAnavanirvANa-sukhadvAraikakuJcikA // 93 // 47 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavedvaimAniko'vazyaM, jantuH samyaktvavAsitaH / yadi nodvAntasamyaktvo, baddhAyurvApi no purA // 94 // antarmuhUrtamapi yaH samupAsya jantuH, samyaktvaratnamamalaM vijahAti sadyaH bambhramyate bhavapathe suciraM na so'pi, tadvibhratazcirataraM kimudIrayAmaH 95 adeve devabuddhiryA, gurudhIragurau ca yA / adharme dharmabuddhizca, mithyAtvaM tadviparyayAt // 59 // mithyAtvaM paramo rogo, mithyAtvaM paramaM tamaH / / mithyAtvaM paramaH zatru-mithyAtvaM paramaM viSam // 96 // janmanyekatra duHkhAya, rogo dhvAntaM ripurviSam / api janmasahasreSu, mithyAtvamacikisitam // 97 // mithyAtvenAlIDhacittA nitAntaM, tattvAtattvaM jAnate naiva jIvAH / kiM jAtyandhAH kutracidvastujAte, ramyAramyavyaktimAsAdayeyuH // 98 // sarvajJo jitarAgAdi-doSatrailokyapUjitaH / . yathAsthitArthavAdI ca, devo'rhan paramezvaraH // 60 // dhyAtavyo'yamupAsyo'ya-mayaM zaraNamiSyatAm / asyaiva pratipattavyaM, zAsanaM cetanAsti cet // 61 // ye strIzastrAkSasUtrAdi-rAgAdyaGkakalaGkitAH / nigrahAnugrahaparA-ste devAH syuna muktaye // 62 // nATyATTahAsasaGgItA-dhupaplavavisaMsthulAH / lambhayeyuH padaM zAntaM, prapannAn prANinaH katham // 63 // na sarvajJA na nIrAgAH, zaGkarabrahmaviSNavaH / prAkRtebhyo manuSyebhyo-'pyasamaJjasavRttitaH // 99 // strIsaGgaH kAmamAcaSTe, dveSaM cAyudhasaMgrahaH / vyAmohaM cAkSasUtrAdi-razaucaM ca kamaNDaluH // 100 // 47 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaurI rudrasya sAvitrI, brahmaNaH zrIrmuradviSaH / zacIndrasya ve ratnA-devI dakSAtmajA vidhoH // 101 // tArA bRhaspateH svAhA, vahnazcetobhuvo ratiH / dhUmorNA zrAddhadevasya, dArA evaM divaukasAm // 102 sarveSAM zastrasambandhaH, sarveSAM mohajRmbhitam / tadevaM devasandoho, na devapadavIM spRzet // 103 // buddhasyApi na devatvaM, mohAcchnyAbhidhAyinaH / pramANasiddhe zUnyatve, zUnyavAdakathA vRthA // 104 // pramANasyaiva sattvena, na pramANavivarjitA / zUnyasiddhiH parasyApi, na svapakSasthitiH katham ? // 105 // sarvathA sarvabhAveSu, kSaNikatve pratizrute / phalena saha sambandhaH, sAdhakasya kathaM bhavet // 106 // vadhasya vadhako hetuH, kathaM kSaNikavAdinaH / smRtizca pratyabhijJA ca, vyavahArakarI katham .. // 107 // nipatya dadato vyAghyAH, svakAyaM kRmisarkulam / deyAdeyavimUDhasya, dayA buddhasya kIdRzI // 108 // svajanmakAla evAtma-jananyudaradAriNaH / mAMsopadezadAtuzca, kathaM zauddhodanerdayA . // 109 // yo jJAnaM prakRterdharma, bhASate sma nirarthakam / nirguNo niSkriyo mUDhaH, sa devaH kapilaH katham // 110 // AryAvinAyakaskanda-samIraNapurassarAH / nigadyante kathaM devAH, sarvadoSaniketanam // 111 // yA pazuYthamaznAti, svaputraM ca vRSasyati / zrRGgAdibhijati jantUn, sA vandyA'stu kathaM nu gauH // 112 // Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = payaH pradAnasAmarthyA-dvandyA cenmahiSI na kim ? / vizeSo dRzyate nAsyAM, mahiSIto manAgapi // 113 // sthAnaM tIrtharSidevAmAM, sarveSAmapi gauryadi / vikrIyate duhyate ca, hanyate ca kathaM tataH // 114 // musalodUkhale cullI, dehalI pippalo jalam / nimbo'zcApi yaiH proktA, devAstaiH ketra varjitAH // 115 // kRtArthA jaTharopastha-duHsthitairapi daivataiH / bhavAhazAnihanuvate, hahA devAstikAH pare // 116 // mahAvratadharA dhIrA, bhaikSamAtropajIvinaH / sAmAyikasthA dharmopadezakA guravo matAH // 64 // sarvAbhilASiNaH sarvabhojinaH saparigrahAH / abrahmacAriNo mithyopadezA guravo na tu // 65 // parigrahArambhamagnA-stArayeyuH kathaM parAn ? / .. svayaM daridro na para-mIzvarIkartumIzvaraH durgatiprapatatprANi-dhAraNAddharma ucyate / saMyamAdirdazavidhaH sarvajJokto vimuktaye // 67 // apauruSeyaM vacana-masambhavi bhavedyadi / na pramANaM bhavedvAcAM, hyAptAdhInA pramANatA // 68 // mithyAdRSTibhirAmnAto-hiMsAdyaiH kaluSIkRtaH / sadharma iti vitto'pi, bhavabhramaNakAraNam // 69 // sarAgo'pi hi devazced, gururabrahmacAryapi / kRpAhIno'pi dharmaH syAt, kaSTaM naSTaM hahA jagat // 70 // zamasaMveganirvedA-nukampAstikyalakSaNaiH / lakSaNaiH paJcabhiH samyak, samyaktvamupalakSyate // 71 // = = = = Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 72 // // 73 // // 74 // // 75 // // 117 // // 118 // sthairya prabhAvanA bhaktiH kauzalaM jinazAsane / tIrthasevA ca paJcAsya, bhUSaNAni pracakSate zaGkAkAGkSAvicikitsA-mithyAdRSTiprazaMsanam / tatsaMstavazca paJcApi, samyaktvaM dUSayantyalam viratiM sthUlahiMsAde-rdvividhatrividhAdinA / ahiMsAdIni paJcANu-vratAni jagadurjinAH paGgu-kuSThikuNitvAdi, dRSTvA hiMsAphalaM sudhIH / nirAgasrasajantUnAM, hiMsAM saGkalpatastyajet yeSAmekAntiko bhedaH, sammato dehadehinoH / teSAM dehavinAze'pi, na hiMsA dehino bhavet abhedaikAntavAde'pi, svIkRte deha-dehinaH / dehanAze dehinAzAt paraloko'stu kasya vai bhinnAbhinnatayA tasmA-jjIve dehAtpratizrute / dehanAze bhavetpIDA, yA tAM hiMsAM pracakSate duHkhotpattirmana:kleza-statparyAyasya ca kssyH| yasyAM syAtsA prayatnena, hiMsA heyA vipazcitA prANI pramAdataH kuryA-dyatprANavyaparopaNam / sA hiMsA jagade prAjJai-bIjaM saMsArabhUruhaH zarIrI priyatAM mA vA, dhruvaM hiMsA pramAdinaH / sA prANavyaparope'pi, pramAdarahitasya na jIvasya hiMsA na bhave-nityasyApariNAminaH / kSaNikasya svayaM nAzAt, kathaM hiMsopapadyatAm / nityAnitye tato jIve, pariNAmini yujyate / hiMsA kAyaviyogena, pIr3Ata: pApakAraNam // 119 // // 120 // // 121 // // 122 // // 123 // 50 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 125 // // 126 // // 127 // // 128 // // 129 // // 130 // kecidvadanti hantavyAH, prANinaH prANighAtinaH / hiMsrasyaikasya ghAte syA-drakSaNaM bhUyasAM kila tadayuktamazeSANAM, hiMsratvAtprANinAmiha / hantavyatA syAttallAbha-micchormUlakSatiH sphuya ahiMsAsambhavo dharmaH, sa hiMsAtaH kathaM bhavet / na toyajAni padmAni, jAyante jAtavedasaH? pApaheturvadhaH pApaM, kathaM chettumalaM bhavet / mRtyuhetuH kAlakUTaM jIvitAya na jAyate saMsAramocakAstvAhu-duHkhinAM vadha iSyatAm / vinAze duHkhinAM duHkha-vinAzo jAyate kila tadapyasAmprataM te hi, hatA narakagAminaH / . ananteSu niyojyante, duHkheSu svalpaduHkhakAH kiM ca saukhyavatAM ghAte, dharma: syAtpApavAraNAt / itthaM vicArya heyAni, vacanAni kutIthinAm cArvAkAH prAhurAtmaiva, tAvannAsti kathaJcana / taM vinA kasya sA hiMsA, kasya hiMsAphalaM bhavet bhUtebhya eva caitanyaM, piSTAdibhyo yathA madaH / bhUtasaMhatinAze ca, paJcatvamiti kathyate. AtmA'bhAve ca tanmUlaH, paraloko na. yujyate / abhAve paralokasya, puNyApuNyakathA vRthA tapAMsi yAtanAzcitrAH, saMyamo bhogvnycnaa| iti vipratipattibhyaH, parebhyaH paribhASyate svasaMvedanataH siddhaH, svadehe jIva iSyatAm / ahaM du:khI sukhI vAha-miti pratyayayogataH ... . 51 // 131 // // 132 // // 133 // // 134 // // 135 // // 136 // Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghaTaM vemyahamityatra, tritayaM prtibhaaste| karma kriyA ca kartA ca, tatkartA kiM niSidhyate // 137 // zarIrameva cetkartR, na kartR tadacetanam / bhUtacaitanyayogAcce-ccetanaM tadasaGgatam // 138 // mayA dRSTaM zrutaM spRSTaM, ghrAtamAsvAditaM smRtam / ityekakartukA bhAvA, bhUtacidvAdinaH katham // 139 // svasaMvedanataH siddhe, svadehe cetanAtmani / paradehe'pi tatsiddhi-ranumAnena sAdhyate // 140 // buddhipUrvI kriyAM dRSTvA, svadehe'nyatra tadgatiH / / pramANabalataH siddhA, kena nAma nivAryate ? // 141 // tatparalokinaH siddhau, paraloko na durghaTaH / tathA ca puNyapApAdi, sarvamevopapadyate // 142 // tapAMsi yAtanAcitrA, ityAdyunmattabhASitam / sacetanasya tatkasya, nopahAsAya jAyate // 143 // nirbAdho'sti tato jIvaH, sthityutpAdavyayAtmakaH / jJAtA draSTA guNI bhoktA, karttA kAyapramANakaH // 144 // tadevamAtmanaH siddhau, hiMsA ki nopapadyate / tadasyAH parihAreNAhiMsAvratamudIritam . // 145 // AtmavatsarvabhUteSu, sukhaduHkhe priyApriye / cintayannAtmano'niSTAM, hiMsAmanyasya nAcaret nirarthikAM na kurvIta, jIveSu sthAvareSvapi / hiMsAmahiMsAdharmajJaH kAGkSanmokSamupAsakaH // 77 // prANI prANitalobhena, yo rAjyamapi muJcati / tadvadhotthamaghaM sarvo-rvIdAne'pi na zAmyati / para // 76 // // 78 // Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 79 // // 80 // // 81 // // 82 // // 83 // // 84 // vane niraparAdhAnAM, vAyutoyatRNAzinAm / nighnan mRgANAM mAMsArthI, vizeSyeta kathaM zunaH ? dIryamANaH kuzenApi, yaH svAGge hanta dUyate / nirmantUn sa kathaM jantU-nantayenizitAyudhaiH nirmAtuM krUrakarmANaH, kSaNikAmAtmano dhRtim / samApayanti sakalaM, janmAnyasya zarIriNaH mriyasvetyucyamAno'pi, dehI bhavati duHkhitaH / mAryamANaH praharaNai-rdAruNaiH sa kathaM bhavet ? zrUyate prANighAtena, raudradhyAnaparAyaNau / subhUmo brahmadattazca, saptamaM narakaM gatau kuNivaraM varaM paGgu-razarIrI varaM pumAn / api sampUrNasarvAGgo, na tu hiMsAparAyaNaH hiMsA vighnAya jAyeta, vighnazAntyai kRtA'pi hi / kulAcAradhiyA'pyeSA, kRtA kulavinAzanI api vaMzakramAyAtAM, yastu hiMsAM parityajet / sa zreSThaH sulasa iva, kAlasaukarikAtmajaH damo devagurU pAsti-rdAnamadhyayanaM tapaH / sarvamapyetadaphalaM, hiMsAM cenna parityajet vizvasto mugdhadhI rlokaH, pAtyate narakAvanau / aho nRzaMsairlobhAndhai-hiMsAzAstropadezakaiM: yajJArthaM pazavaH sRSTAH, svayameva svayaMbhuvA / yajJo'sya bhUtyai sarvasya, tasmAdyajJe vadho'vadhaH auSadhyaH pazavo vRkSA-stiryazcaH pakSiNastathA / yajJArthaM nidhanaM prAptAH, prApnuvantyucchiti punaH // 85 // // 86 // // 87 // // 88 // // 89 // . // 90 // . 13 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhuparke ca yajJe ca, pitRdevatakarmaNi / atraiva pazavo hiMsyA-nAnyatretyabravInmanuH // 91 // eSvartheSu pazUn hiMsana, vedatattvArthavidvijaH / / AtmAnaM ca pazuMzcaiva, gamayatyuttamAM gatim (manusmRti 5/39-42) // 92 // ye cakruH krUrakarmANaH, zAstraM hiMsopadezakam / kva te yAsyanti narake, nAstikebhyo'pi nAstikAH // 93 // varaM varAkazcArvAko, yo'sau prakaTanAstikaH / . vedoktitApasacchadma-cchannaM rakSo na jaimini // 94 // devopahAravyAjena, yajJavyAjena ye'thavA / . ghnanti jantUn gataghRNA, ghorAM te yAnti durgatim // 95 // zamazIladayAmUlaM, hitvA dharmaM jagaddhitam / aho hiMsA'pi, dharmAya, jagade mandabuddhibhiH // 96 // haviryaccirarAtrAya, yaccAnantyAya kalpate / pitRbhyo vidhivaddattaM, tatpravakSyAmyazeSataH // 97 // tilairtIhiyavairmApai-radbhirmUlaphalena vA / dattena mAsaM prIyante, vidhivat pitaro nRNAm // 98 // dvau mAsau matsyamAMsena, trIn mAsAn hAriNena tu / ' aurabhreNAtha caturaH, zAkuneneha paJca tu // 99 // SaNmAsAMzchAgamAMsena, pArSateneha sapta vai / aSTAveNasya mAMsena, rauraveNa navaiva tu // 100 // dazamAsAMstu tRpyanti, varAhamahiSAmiSaiH / zazakUrmayomA'sena, mAsAnekAdazaiva tu // 101 // saMvatsaraM tu gavyena, payasA pAyasena tu / .. vArkINasasya mAMsena, tRptirdAdazavArSikI (manusmRti 3/266-271) // 10 // pa4 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iti smRtyanusAreNa, pitRRNAM tarpaNAya yA / mUr3ha vidhIyate hiMsA, sA'pi durgatihetave // 103 // yo bhUteSvabhayaM dadyAd, bhUtebhyastasya no bhayam / yAdRgvitIryate dAnaM, tAdRgAsAdyate phalam // 104 // kodaNDadaNDacakrAsi-zUlazaktidharAH surAH / hiMsakA api hA kaSTaM, pUjyante devatAdhiyA // 105 // mAteva sarvabhUtAnA-mahiMsA hitakAriNI / ahiMsaiva hi saMsAra-marAvamRtasAraNiH // 106 // ahiMsA duHkhadAvAgni-prAvRSeNyaghanAvalI / bhavabhramirugAtanA-mahiMsA paramauSadhI // 107 // dIrghamAyuH paraM rUpa-mArogyaM zlAghanIyatA / ahiMsAyAH phalaM sarvaM, kimanyatkAmadaiva sA // 108 // . hemAdriH parvatAnAM hariramRtabhujA, cakravartI narANAM, zItAMzuyotiSAM svastaruvaniruhAM caNDarociGgrahANAm / sindhustoyAzayAnAM jinapatirasurAmartyamAdhipAnAM, yadvattadvavratAnAmadhipatipadavIM yAtyahiMsA kimanyat // 146 // manmanatvaM kAhalatvaM, mUkatvaM mukharogitAm / vIkSyA'satyaphalaM kanyA-lIkAdyasatyamutsRjet // 109 // kanyAgobhUmyalIkAni, nyAsApaharaNaM tathA / kUTasAkSyaM ca paJceti, sthUlAsatyAnyakIrtayan // 110 // sarvalokaviruddhaM ya-dyadvizvasitaghAtakam / yadvipakSazca puNyasya, na vadettadasUnRtam // 111 // asatyato laghIyastva-masatyAdvacanIyatA / adhogatirasatyAcca, tadasatyaM parityajet // 112 // . . 55 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asatyavacanaM prAjJaH, pramAdenApi no vadet / zreyAMsi yena bhajyante, vAtyayeva mahAdrumAH // 113 // asatyavacanAdvaira-viSAdApratyayAdayaH / prAduHSanti na ke doSAH, kupathyAd vyAdhayo yathA / // 114 // nigodeSvatha tiryakSu, tathA narakavAsiSu / utpadyante mRSAvAda-prasAdena zarIriNaH . . 115 // brUyAdbhiyoparodhAdvA. nAsatyaM kAlikAryavat / yastu brUte sa narakaM, prayAti vasurAjavat // 116 // na satyamapi bhASeta, parapIDAkaraM vcH| loke'pi zrUyate yasmAt, kauziko narakaM gataH // 117 // alpAdapi mRSAvAdAda, rauravAdiSu saMbhavaH / anyathA vadatAM jainI, vAcaM tvahaha kA gatiH // 118 // jJAnacAritrayormUlaM, satyameva vadanti ye|| dhAtrI pavitrIkriyate, teSAM caraNareNubhiH // 119 // alIkaM ye na bhASante, satyavratamahAdhanAH / nAparAddhumalaM tebhyo bhUtapretoragAdayaH // 120 // ahiMsApayasaH pAli-bhUtAnyanyavratAni yat / satyabhaGgAtpAlibhaGge-'nargalaM viplaveta tat // 147 // satyameva vadetprAjJaH, sarvabhUtopakArakam / yadvA tiSThet samAlmbaya, maunaM sarvArthasAdhakam // 148 // praSTenApi na vaktavyaM, vaco vairasya kAraNam / marmAvitkarkazaM zaGkA-spadaM hiMsramasUyakam // 149 // dharmadhvaMse kriyAlope, svsiddhaantaarthviplve| . apRSTenApi zaktena, vaktavyaM tanniSedhitum // 150 // 56 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 151 // // 152 // // 153 // // 154 // // 155 // // 156 // cArvAkaiH kaulikaivipraiH, saugataiH pAJcArAtrikaiH / asatyenaiva vikramya, jagadetadviDambitam / aho puraMjalasrotaH, sodaraM tanmukhodaram / niHsaranti yato vAcaH, paGkAkulajalopamAH dAvAnalena jvalatA, paripluSTo'pi pAdapaH / sAndrIbhavati loko'yaM, na tu durvacanAgninA candanaM candrikA candra-maNayo mauktiksrjH| AhlAdayanti na tathA, yathA vAk sUnRtA nRNAm zikhi muNDI jaTI nagnazcIvarI yastapasyati / so'pi mithyA yadi brUte, nindyaH syAdantyajAdapi ekatrA'satyajaM pApaM, pApaM ni:zeSamanyataH / dvayostulAvidhRtayorAdyamevAtiricyate. pAradArikadasyUnA-masti kaacitprtikriyaa| . asatyavAdinaH puMsaH, pratIkAro na vidyate. daurbhAgyaM preSyatAM dAsya-maGgacchedaM daridratAm / adattAttaphalaM jJAtvA, sthUlasteyaM vivarjayet patitaM vismRtaM naSTaM, sthitaM sthApitamAhitam / adattaM nAdadIta svaM, parakIyaM vacitsudhIH ayaM lokaH paraloko-dharmo dhairya dhRtirmatiH / muSNatA parakIyaM svaM, muSitaM sarvamapyadaH / ekasyaikaM kSaNaM duHkhaM, mAryamANasya jAyate / saputrapautrasya puna-ryAvajjIvaM hRte dhane cauryyapApadrumasyeha, vadhabandhAdikaM phalam / jAyate paraloke tu, phalaM narakavedanA // 157 // // 121 // // 122 // // 123 // // 124 // // 125 // Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divase vA rajanyAM vA, svapne vA jAgare'pi vaa| sazalya iva cauryeNa, naiti svAsthyaM naraH kvacit // 126 // mitraputrakalatrANi, bhrAtaraH pitaro'pi hi / saMsajanti kSaNamapi, na mlecchairiva taskaraiH // 127 // saMbandhyapi nigRhyeta, cauryAnmaNDikavannRpaiH / / cauro'pi tyaktacaurya: syAt, svargabhAgauhiNeyavat // 128 // dUre parasya sarvasva-mapahartumupakramaH / upAdadIta nAdattaM, tRNamAtramapi kvacit // 129 // parArthagrahaNe yeSAM, niyamaH zuddhacetasAm / .... abhyAyAnti zriyasteSAM, svayameva svayaMvarAH // 130 // anarthA dUrato yAnti, sAdhuvAdaH pravartate / svargasaukhyAni Dhaukante, sphuTamasteyacAriNAm // 131 // varaM vahnizikhA pItA, sAMsyaM cumbitaM varam / varaM halAhalaM lIDhaM, parasvaharaNaM na tu // 159 // prAya: parasvalubdhasya, niHzUkA buddhiredhte| hantuM bhrAtRn pitRRn dArAn, suhRdastanayAn gurUn // 160 // parasvaM taskaro gRhNan, vadhabandhAdi nekSate / payaH pAyIva laguDaM, biDAla uparisthitam // 161 // vyAdhadhIvaramArjArA-dibhyazcauro'tiricyate / nigRhyate nRpatibhi-ryadasau netare punaH // 162 // svarNAdike'pyanyadhane puraHsthe, sadA manISA dRSadIva yeSAm / santoSapIyUSarasena tRptAste dyAM labhante gRhamedhino'pi // 163 // SaNDhatvamindriyacchedaM, vIkSyAbrahmaphalaM sudhIH / bhavet svadArasantuSTo-'nyadArAn vA vivarjayet // 132 // 58. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 134 // // 135 // // 136 // // 137 // // 138 // ramyamApAtamAtre yat, pariNAme'tidAruNam / kiMpAkaphalasaMkAzaM, tatka: seveta maithunam kampaH svedaH zramo mUrchA, bhramiglAnirbalakSayaH / rAjayakSmAdirogAzca, bhaveyumaithunotthitAH yoniyantrasamutpannAH, susUkSmA janturAzayaH / pIDyamAnA vipadyante, yatra tanmaithunaM tyajet raktajAH kRmayaH sUkSmA mRdumadhyAdhizaktayaH / janmavartmasu kaNDUti, janayanti tathAvidhAm strIsaMbhogena ya: kAmajvaraM praticikIrSati / sa hutAzaM ghRtAhutyA, vidhyApayitumicchati varaM jvaladayaH stambha-parirambho vidhIyate / na punarnarakadvAra-rAmAjaghanasevanam . satAmapi hi vAmabhU-rdadAnA hRdaye padam / . abhirAmaM guNagrAma, nirvAsayati nizcitam . vaJcakatvaM nRzaMsatvaM caJcalatvaM kuzIlatA / iti naisargikA doSA, yAsAM tAsu rameta kaH prAptuM pAramapArasya, pArAvArasya pAryate / strINAM prakRtivakrANAM, duzcaritrasya no punaH nitambinyaH patiM putraM, pitaraM bhrAtaraM kSaNAt / AropayantyakArye'pi, durvRttAH prANasaMzaye bhavasya bIjaM naraka-dvAramArgasya dIpikA / zucAM kandaH kalermUlaM, duHkhAnAM khAniraGganA manasyanyadvacasyanya-kriyAyAmanyadeva hi / yAsAM sAdhAraNastrINAM, tAH kathaM sukhahetavaH // 139 // // 140 // // 141 // // 142 // // 143 // // 144 // Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 145 // // 146 // .. // 147 // . // 148 // .. // 149 // // 150 // mAMsamizraM surAmizra-manekaviTacumbitam / . ko vezyAvadanaM cumbe-ducchiSTamiva bhojanam api pradattasarvasvAt, kAmukAt kSINasampadaH / vAso'pyAcchettumicchanti, gacchataH paNyayoSitaH na devAnna gurUnnApi, suhRdo na ca bAndhavAn / asatsaGgaratinityaM, vezyAvazyo hi manyate kuSThino'pi smarasamAn, pazyantI dhanakAGkSayA / tanvantI kRtrimasnehaM, niHsnehAM gaNikAM tyajet nAsaktyA sevanIyA hi, svadArA apyupAsakaiH / AkaraH sarvapApAnAM, kiM punaH parayoSitaH svapati yA parityajya, nistrapopapatiM bhajet / tasyAM kSaNikacittAyAM, vizrambhaH ko'nyayoSiti bhIrorAkulacittasya, duHsthitasya parastriyAm / ratirna yujyate kartu-mupasUnaM pazoriva . prANasaMdehajananaM, paramaM vairakAraNam / lokadvayaviruddhaM ca, parastrIgamanaM tyajet sarvasvaharaNaM bandhaM, zarIrAvayavacchidAm / mRtazca narakaM ghoraM, labhate pAradArika: svAdArarakSaNe yatne, vidadhAno nirantaram / jAnannapi jano duHkhaM, paradArAn kathaM vrajet vikramAkrAntavizvo'pi, parastrISu rimsayA / kRtvA kulakSayaM prApa, narakaM dazakandharaH lAvaNyapuNyAvayavAM, padaM saundaryasampadaH / kalAkalApakuzalA-mapi jahyAt parastriyam .. // 151 // // 152 // // 153 // // 154 // // 155 // // 156 // GO Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 157 // // 158 // // 159 // // 160 // // 161 // // 164 // akalaGkamanovRtteH, parastrIsannidhAvapi / sudarzanasya kiM brUmaH, sudarzanasamunnateH ? aizvaryarAjarAjo'phi, rUpamInadhvajo'pi ca / sItayA rAvaNa iva, tyAjyo nAryA naraH paraH napuMsakatvaM tiryaktvaM, daurbhAgyaM ca bhave bhave / bhavennarANAM strINAM cA-nyakAntAsaktacetasAm prANabhUtaM caritrasya, parabrahmaikakAraNam / samAcaran brahmacarya, pUjitairapi pUjyate cirAyuSaH susaMsthAnA-dRDhasaMhananA narAH / tejasvino mahAvIryA, bhaveyurbrahmacaryataH pazyanti kRSNakuTilAM, kabarImeva yoSitAm / tadabhiSvaGgajanmAnaM, na duSkarmaparamparAm sImantinInAM sImantaH, pUrNaH sinduurrennunaa| . panthAH sImantakAkhyasya, narakasyeti lakSyatAm bhrUvallarIM varNinInAM, varNayanti na jAnate / mokSAdhvani prasthitAnAM, purogAmuragImimAm bhArAnnayanApAGgA-naGganAnAM niriiksste| hatabuddhirna tu nijaM, bhaGguraM hanta jIvitam nAsAvaMzaM prazaMsanti, strINAM saralamunnatam / nijavaMzaM na pazyanti, bhrazyantamanurAgiNaH strINAM kapole saMkrAnta-mAtmAnaM vIkSya hRSyati / saMsArasarasIpaGke, majjantaM vetti no jaGaH pibanti ratisarvasva-buddhyA bimbAdharaM striyAH / na budhyante yatkRtAntaH, pibatyAyurdivAnizam // 165 // // 166 // // 167 // // 168 // // 169 // // 170 // Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yoSitAM dazanAn kunda-sodarAn bahu manvate / / svadantabhaGgaM nekSante, tarasA jarasA kRtam // 171 // smaradolAdhiyA karNa-pAzAn pazyatiM yoSitAm / kaNThopakaNThaluThitAn, kAlapAzAMstu nAtmanaH // 172 // yoSitAM proSitamati-mukhaM pazyatyanukSaNam / kSaNo'pi hanta nAstyasya, kRtAntamukhavIkSaNe - // 13 // naraH smaraparAdhInaH, strIkaNThamavalambate / nAtmano vettyasUnadya, zvo vA kaNThAvalambinaH // 174 // strINAM bhujalatAbandhaM, bandhuraM budhyate kudhIH / na karmabandhanairbaddha-mAtmAnamanuzocati // 175 // dhatte strIpANibhiH spRSTo, hRSTo romAJcakaNTakAn / smArayanti na kiM te'sya, kUTazAlmalikaNTakAn // 176 // kucakumbhau samAliGgaya, striyAH zete sukhaM jaDaH / vismRtA nUnametasya, kumbhIpAkodbhavA vyathA // 177 // madhyamadhyAsate mugdhA-mugdhAkSINAM kSaNe kssnne| etanmadhyaM bhavAmbhodhe-riti naite vivaJcate // 178 // dhigaGganAnAM trivalI-taraGgaihiyate janaH / trivalIchadmanA hyeta-nanu vaitaraNItrayam // 179 // smarAta majjati manaH, puMsAM strInAbhivApiSu / pramAdenApi kiM nedaM, sAmyAmbhasi mudAspade // 180 // smarArohaNaniHzreNI, strINAM romalatAM viduH / narAH saMsArakArAyAM, na punarlohazRGkhalAm // 181 // jaghanyA jaghanaM strINAM, bhajanti vipulaM mudaa|| saMsArasindhoH pulina-miti nUnaM na jAnate // 182 // . Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAtA bhajate karabhorUNA-mUrUnalpamatirnaraH / anUrUkriyamANaM taiH, sadgatau svaM na budhyate // 183 // strINAM pAdaihanyamAna-mAtmAnaM bahumanyate / hatAzo na tu jAnAti, kSepyamANamadhogatau // 184 // darzanIt sparzanAcchleSAd, yA hanti zamajIvitam / heyograviSanAgIva, vanitA sA vivekibhiH // 185 // indulekheva kuTilA, sandhyeva kssnnraaginnii| nimnageva nimnagati-varjanIyA nitambinI // 186 // na pratiSThAM na saujanyaM, na dAnaM na ca gauravam / na ca svAnyahitaM vAmAH, pazyanti madanAndhalA: // 187 // niraGkuzA nare nArI, tatkarotyasamaJjasam / yatkruddhAH siMhazArdUlavyAlA api na kurvate // 188 // dUratastAH parityAjyAH, prAdurbhAvitadurmadAH / vizvopatApakAriNyaH, kariNya iva yoSitaH // 189 // sa ko'pi smaryatAM mantraH, sa.devaH ko'pyupAsyatAm / na yena strIpizAcIyaM, grasate zIlajIvitam // 190 // zAstreSu zrUyate yacca, yacca lokeSu gIyate / saMvAdayanti duHzIlaM, tanAryaH kAmavihvalA: // 191 // saMpiNDyevAhidaMSTrAgni-yamajihmaviSAkurAn / jagajjighAMsunA nAryaH, kRtAH krUreNaM vedhasA // 192 // .yadi sthirA bhavedvidhu-ttiSThanti yadi vAyavaH / daivAttathApi nArINAM, na sthemnA sthIyate manaH // 193 // yadvinA mantratantrAdyai-rvaJcyante caturA api / indrajAlamidaM hanta, nArIbhiH zikSitaM kutaH // 194 // . . 93 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apUrvA vAmanetrANAM, mRSAvAdeSu vaidussii| pratyakSANyapyakRtyAni, yadapahuvate kSaNAt // 195 // pItonmatto yathA loSTaM, suvarNa manyate jnH| ... tathA strIsaGgajaM duHkhaM, sukhaM mohAndhamAnasaH // 196 // jaTI muNDI zikhI maunI, nagno valkI tapasvyatha / brahmA'pyabrahmazIlazcettadA mahyaM na rocate // 197 // kaNDUyan kacchUraH kacchU, yathA du:khaM sukhIyati / durvAramanmathAveza-vivazo maithunaM tathA.. // 198 // nAryo yairupamIyante, kaanycnprtimaadibhiH| . AliGyAliGya tAnyeva, kimu kAmI na tRpyati // 199 // yadevAGgaM kutsanIyaM, gopanIyaM ca yoSitAm / tatraiva hi jano rajyet, kenAnyena virajyatAm // .200 // mohAdahaha nArINA-maGmAsAsthinirmitaiH / candrandivarakundAdi, sahakSIkRtya dUSitam // 201 // nArI nitambajaghanastanabhUribhArAmAropayantyurasi mUDhadhiyo ratAya / saMsAravArinidhimadhyanimajjanAya, jAnanti tAM na hi zilAM nijakaNThabaddhAm // 202 // bhavodanvadvelAM, madanamRgayuvyAdhahariNI, madAvasthAhAlAM, viSayamRgatRSNAmarubhuvam / mahAmohadhvAnto-ccayabahulapakSAntarajanIm, vipatkhAni nArI, pariharata he zrAddhasudhiyaH ! // 203 // asantoSamavizvAsa-mArambhaM duHkhakAraNam / . . . matvA mUrchAphalaM kuryAt, parigrahaniyantraNam // 162 // . 64 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 163 // // 164 // // 165 // // 166 // // 167 // // 168 // parigrahamahattvAddhi, majjatyeva bhavA'mbudhau / mahApota iva prANI, tyajettasmAt parigrahaM trasareNusamo'pyatra, na. guNaH ko'pi vidyate / doSAstu parvatasthUlAH, prAduSSanti parigrahe saGgAdbhavantyasanto'pi, rAgadveSAdayo dviSaH / munerapi calecceto, yattenAndolitAtmanaH saMsAramUlamArambhA-steSAM hetuH parigrahaH / tasmAdupAsakaH kuryA-dalpamalpaM parigraham muSNanti viSayastenA, dahati smarapAvakaH / rundhanti vanitAvyAdhAH, saGgairaGgIkRtaM naram tRpto na putraiH sagaraH, kucikarNo na godhanaiH / na dhAnyastilaka zreSThI, na nandaH kanakotkaraiH / tapaH zrutaparIvArAM, zamasAmrAjyasaMpadam / parigrahagrahagrastA-styajeyuryogino'pi hi asantoSavataH saukhyaM, na zakrasya na cakriNaH / jantoH santoSabhAjo ya-dabhayasyeva jAyate sannidhau nidhayastasya, kAmagavyanugAminI / amarAH kiGkarAyante, santoSo yasya bhUSaNam dhanaM dhAnyaM svarNarUpya-kupyAni kssetrvaastunii| dvipAccatuSpAcceti syu-nava bAhyAH parigrahAH rAgadveSau kaSAyAH zuga-hAsau ratyaratI bhayam / jugupsA vedamithyAtve, AntarAH syuzcaturdaza bAhyAt parigrahAtprAya:, prakupyantyAntarA api / prAvRSo mUSikAlArka-viSajopadravA iva // 169 // // 170 // // 171 // // 204 // // 205 // // 206 // .. . .75 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 207 // * // 208 // // 209 // // 210 // // 211 // // 212 // prAptapratiSThAnapi ca, vairAgyAdimahAdrumAn / unmUlayati nirmUlaM, parigrahamahAbalaH parigrahaniSaNNo'pi, yo'pavarga vimArgati / lohoDupaniviSTo'sau, pArAvAraM titIrSati bAhyAH parigrahAH puMsAM, dharmasya dhvaMsahetavaH / tajjanmAno'pi jAyante, samidhAmiva vahnayaH bAhyAnapi hi yaH saGgA-na niyantrayituM kSamaH / jayet klIbaH kathaM so'ntaH parigrahajramUmamUm krIDodyAnamavidyAnAM, vAridhirvyasanArNasAm / kandastRSNAmahAvalle-reka eva parigrahaH aho Azcaryamunmukta-sarvasaGgAnmunInapi / dhanArthitvena zaGkate, dhanarakSAparAyaNAH' rAjataskaradAyAda-vahnitoyAdibhIrubhiH / dhanaikatAnairdhanibhi-nizAsvapi na supyate durbhikSe vA subhikSe vA, vane janapade'pi vaa| zaGkA''taGkAkulatayA, dhaMnI sarvatra duHkhitaH nirdoSA vA sadoSA vA, sukhaM jIvanti nirdhanAH / bAdhyante dhanino loke, doSairutpAditairapi arjane rakSaNe nAze, vyaye sarvatra duHkhadam / dhatte karNagRhItAccha-bhallalIlAM dhanaM nRNAm dhigdhanaM dhanavanto ya-dekAmiSajighRkSubhiH / svajanairapi bAdhyante, zunakAH zunakairiva / itthamarthaM labheyAhaM, rakSeyaM varddhayeya c| .. kRtAntadantayantrastho-'pItyAzAM na tyajed dhanI / // 213 // // 214 // // 215 // // 216 // // 217 // // 218 // Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 219 // // 220 // // 221 // // 222 // // 223 // // 224 // pizAcIva dhanAzeyaM, yAvaducchraGkhalA bhavet / tAvat pradarzayennRNAM, nAnArUpAM viDambanAm yadIcchasi sukhaM dharma, muktisAmrAjyameva ca / tadA paraparIhArA-dekAmAzAM vazIkuru svrgaapvrgngr-prveshprtirodhinii| abhedyA vajradhArAbhi-rAzaiva hi mahArgalA Azaiva rAkSasI puMsAmAzaiva viSamaJjarI / Azaiva jIrNamadirA, dhigAzA sarvadoSabhUH te dhanyAH puNyabhAjaste, taistIrNaH klezasAgaraH / jagatsaMmohajananI, yairAzA''zIviSI jitA pApavallI duHkhakhAni, sukhAgni doSamAtaram / AzAM nirAzIkurute, yastiSThati sukhena saH / AzAdavAgnermahimA, ko'pi lokapathAtigaH / dharmameghaM samAdhi yo, vidhyApayati tatkSaNAt dInaM jalpanti gAyanti, nRtyantyabhinayanti ca / AzApizAcIvivazAH, pumAMso dhaninAM puraH na yAnti vAyavo yatra, nApyakeMndumarIcayaH / AzAmahormayaH puMsAM, tatra yAnti nirargalAH yenAzAyai dade svAmyaM, tenAttaM dAsyamAtmanaH / AzA dAsI kRtA yena, tasya svAmyaM jagattraye nAzA naisargikI puMsi, yA jIryati na jIryati / utpAta eva ko'pyeSA, tasyAM satyAM kutaH sukham klayo valayAH pusAM, palitAni strajaH kRtAH / kimanyanmaNDanaM kRtvA, kRtArthA''zA bhaviSyati // 225 // // 226 // // 227 // // 228 // // 229 // // 230 // .67 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAsebhyo'pyatiricyante, te'styiktA ya aashyaa| ' kroDIkaroti yAnAzA, te tu svapne'pi durlabhAH // 231 // yAnarthAn bahubhiryalai-ricchetsAdhayituM nrH| . ayatnasiddhA evaite, kRte hyAzAnimIlane // 232 // puNyodayo'sti cet puMsAM, vythaivaashaapishaacikaa| atha puNyodayo nAsti, vyathaivAzApizAcikA // 233 // adhItI paNDitaH prAjJaH, pApabhIrustapodhanaH / sa eva yena hitvA''zAM, nairAzyamurarIkRtam // 234 // sukhaM santoSapIyUSa-juSAM yat svavazAtmanAm / tatparAdhInavRttInA-masantoSavatAM kutaH // 235 // santoSavarmaNi vyarthA aashaanaaraacpddddyH| .. tAH kathaM pratiroddhavyA iti mA smAkulo bhava // 236 // vAkyenaikena tadvacmi, yadvAcyaM vAkyakoTibhiH / AzApizAcI zAntA ca, prAptaM ca paramaM padam // 237 // tatsantyajA''zAvaivazyaM, mitIkRtaparigrahaH / bhajasva dravyasAdhutvaM, yatidharmAnuraktadhI: // 238 // mithyAgbhyo viziSyante, samyagdarzanino janAH / tebhyo'pi dezaviratA-mitArambhaparigrahAH // 239 // yAmanyatIthikA yAnti, gati tIvratapojuSaH / upAsakA: somilavat tAM virAddhavratA api // 40 // mAse mAse hi ye bAlAH, kuzAgreNaiva bhuJjate / santuSTopAsakAnAM te, kalAM nAhanti SoDazIm apyadbhutataponiSTha-stAmali: pUraNo'pi vaa|' .. suzrAvakocitagate-ratihInAM gatiM yayau . // 243 // Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzApizAcavivazaM kuru mA sma cetaH, santoSamubaha prigrhnigrhenn| zraddhAM vidhehi yatidharmadhurINatAyAmantarbhavASTakamupaiSi yathA'pavargam // 244 // // 172 // // 173 // // 174 // // 244 // atha tRtIyaprakAzaH dazasvapi kRtA dikSu, yatra sImA na laGghayate / khyAtaM digviratiriti, prathamaM tadguNavratam carAcarANAM jIvAnAM, vimardananivartanAt / taptAyogolakalpasya, savrataM gRhiNo'pyadaH jagadAkramamANasya, prasarallobhavAridheH / skhalanaM vidadhe tena, yena digviratiH kRtA / tadetadyAvajjIvaM vA, savrataM gRhamedhinAm / caturmAsAdiniyamA-dathavA svalpakAlikam sadA sAmAyikasthAnAM, yatInAM tu. yatAtmanAm / na dizi kvacana syAtAM, viratyaviratI ime cAraNAnAM hi gamanaM, yadUrdhvaM merumUni / tiryagrecakazaile ca, naiSAM digviratistataH gantuM sarvAsu yo dikSu, vidadhyAdavadhi sudhIH / svargAdau niravadhayo-jAyante tasya sampadaH bhogopabhogayoH saMkhyA, zaktyA yatra vidhIyate / bhogopabhogamAnaM tad, dvaitIyIkaM guNavratam sakRdeva bhujyate yaH, sa bhogo'nasragAdikaH / punaH punaH punarbhogya upabhogo'GganAdikaH // 245 // // 246 // // 247 // // 175 // // 176 // SG Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 177 // // 178 // // 179 // // 180 // // 181 // // 182 // madyaM mAMsaM navanItaM, madhUdumbarapaJcakam / . anantakAyamajJAta-phalaM rAtrau ca bhojanam / AmagorasasaMpRktaM dvidalaM puSpitaudanam / dadhyahatiyAtItaM, kuthitAnnaM ca varjayet madirApAnamAtreNa, buddhirnazyati dUrataH / vaidagdhIbandhurasyApi, daurbhAgyeNevaM kAminI pApAH kAdambarIpAna-vivazIkRtacetasaH / jananI hA priyIyanti, jananIyanti ca priyAm na jAnAti paraM svaM vA, madyAccalitacetanaH / svAmIyati varAkaH svaM, svAminaM kiGkarIyati madyapasya zabasyeva, luThitasya catuSpathe / mUtrayanti mukhe zvAno, vyAtte vivarazaGkayA madyapAnarase magno, nagna: svapiti catvare / gUDhaM ca svamabhiprAyaM, prakAzayati lIlayA vAruNIpAnato yAnti, kAntikIrtimatizriyaH / vicitrAzcitraracanA, viluThatkajjalAdiva bhUtAttavannarInati, rAraTIti sazokavat / dAhajvarAtavadbhUmau, surApo loluThIti ca .. vidadhatyaGgazaithilyaM, glapayantIndriyANi ca / mU>>matUcchAM yacchantI, hAlA hAlAhalopamA vivekaH saMyamo jJAnaM, satyaM zaucaM dayA kSamA / madyAtpralIyate sarvaM, tRNyA vahnikaNAdiva doSANAM kAraNaM madyaM, madyaM kAraNamApadAm / rogAtura ivApathyaM, tasmAn madyaM vivarjayet // 183 // // 184 // // 185 // // 186 // // 187 // // 188 // (00 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 248 // // 249 // // 250 // // 251 // // 252 // // 253 // rasodbhavAzca bhUyAMso, bhavanti kila jantavaH / tasmAnmadyaM na pAtavyaM, hiMsApAtakabhIruNA dattaM na dattamAttaM ca, nAtaM kRtaM ca no kRtam / mRSodyarAjyAdiva hA, svairaM vadati madyapaH gRhe bahirvA mArge vA, padavyANi mUDhadhIH / vadhabandhAdinirbhIko, gRhatyAcchidya madyapaH bAlikAM yuvatI vRddhAM, brAhmaNI zvapacImapi / bhuGkte parastriyaM sadyo, madyonmAdakadarthitaH raTan gAyan. luThan dhAvan, kupyaMstuSyan rudan hasan / stabhnannaman bhramastiSThan, surApaH pAparAT naTaH zrUyate kila zAmbena, mdyaadndhmbhvissnnunaa| hataM vRSNikulaM sarvaM, ploSitA ca purI pituH pibannapi muhurmA, madyapo naiva tRpyti| jantujAtaM kavalayan, kRtAnta iva sarvadA laukikA api madyasya, bahudoSatvamAsthitAH / yattasya parihAryatvamevaM paurANikA jaguH . kazcidRSistapastepe, bhIta indraH surastriyaH kSobhAya preSayAmAsa, tasvAgatya ca tAstakam vinayena samArAdhya, varadAbhimukhaM sthitam / jagurmadyaM tathA mAMsa, sevasvAbrahma cecchayA sa evaM gaditastAbhirdvayornarakahetutAm / Alocya madyarUpaM ca, zuddhakAraNapUrvakam madyaM prapadya tadbhogAn, naSTadharmasthitirmadAt / vidaMzArthamajaM hatvA, sarvameva cakAra sa: // 254 // // 255 // // 256 // // 257 // // 258 // // 259 // Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avadyamUlaM narakasya paddhati, sarvApadAM sthAnamakIrtikAraNam / abhavyasevyaM guNibhirvigarhitaM, vivarjayenmadyamupAsaka sadA // 260 // cikhAdiSati yo mAMsaM, prANiprANApahArataH / unmUlayatyasau mUlaM, dayA''khyaM dharmazAkhinaH // 189 // azanIyan sadA mAMsaM, dayAM yo hi cikIrSati / jvalati jvalane vallI, sa. ropayitumicchati // 190 // . hantA palasya vikretA, saMskartA bhakSakastathA / kretA'numantA dAtA ca, ghAtakA eva yanmanuH anumantA vizasitA, nihantA krayavikrayI / saMskartA copahartA ca, khAdakazceti ghAtakAH // 192 // nAkRtvA prANinAM hiMsAM, mAMsamutpadyate kvacit / na ca prANivadhaH svarya-stasmAnmAMsaM vivarjayet // 193 // ye bhakSayantyanyapalaM, svakIyapalapuSTaye / ta eva ghAtakA yana, vadhako bhakSakaM vinA . // 194 // miSTAnnAnyapi viSTAsA-damRtAnyapi mUtrasAt / / syuryasminnaGgakasyAsya, kRte kaH pApamAcaret ? // 195 // mAMsAzane na doSo'stI-tyucyate yairdurAtmabhiH / vyAdhagRdhravRkavyAghra-zRgAlAstairgurukRtAH // 196 // mAM sa bhakSayitA'mutra, yasya mAMsamihAmyaham / etanmAMsasya mAMsatve, niruktaM manurabravIt // 197 // mAMsAsvAdanalubdhasya, dehinaM dehinaM prati / hantuM pravartate buddhiH, zAkinyA iva dudhiyaH // 198 // ye bhakSayanti pizitaM, divyabhojyeSu satsvapi / sudhArasaM parityajya, bhuJjate te halAhalam // 199 // Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 200 // // 201 // // 202 // // 203 // // 204 // // 261 // na dharmo nirdayasyAsti, palAdasya kuto dayA / palalubdho na tadvetti, vidyAdvopadizennahi . kecinmAMsaM mahAmohA-daznanti na paraM svayam / devapitratithibhyo'pi, kalpayanti yadUcire krItvA svayaM vA'pyutpAdya, paropahRtameva vA / devAn pitRRn samabhyarcya, svAdan mAMsaM na duSyati mantrasaMskRtamapyadyA-dyavAlpamapi no palam / bhavejjIvitanAzAya, hAlAhalalavo'pi hi sadyaH saMmUrcchitAnanta-jantusantAnadUSitam / narakAdhvani pAtheyaM, ko'znIyApizitaM sudhIH ? mAMsalubdhairamaryAdai-nAstikaiH stokadarzibhiH / kuzAstrakArairvaiyAtyAd gaditaM mAMsabhakSaNam nAnyastato gataghRNonarakArciSmadindhanam / svamAMsaM paramAMsena, ya: poSayitumicchati svAGgaM puSNagUthena, varaM hi gRhazUkaraH / prANighAtodbhavairmAsairna punanighRNo naraH niHzeSajantumAMsAni, bhakSyANIti ya uucire| nRmAMsaM varjitaM zaGke svakdhAzaGkayaiva taiH vizeSa yo na manyeta, nRmAMsapazumAMsayoH / dhArmikastu tato nAnyaH, pApIyAnapi nApara: zukrazoNitasambhUtaM, viSTArasavivarddhitam / lohitaM. styAnatAmAsaM, ko'znIyAdakRmiH palam ? aho dvijAtayo dharma, zaucamUlaM vadanti ca / sasadhAtukadehotthaM, mAMsamaznanti cAdhamA: // 262 // // 263 // // 264 // // 265 // // 266 // // 267 // 73 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yeSAM tu tulye mAMsAne, satRNAbhyavahAriNAm / viSAmRte same teSAM, mRtyujIvitadAyinI // 268 // bhakSaNIyaM satAM mAMsaM, prANyaGgatvena hetunA / odanAdivadityevaM, ye cAnumimate jaDA: // 269 // gosambhavatvAtte mUtraM, payovana pibanti kim ? / prANyaGgatAnimittA ca, naudanAdiSu bhakSyatA // 270 // zaGkhAdi zuci nAsthyAdi, prANyaGgatve same yathA / odanAdi tathA bhakSya-mabhakSyaM pizitAdikam // 271 // yastu prANyaGgamAtratvAt, prAha mAMsaudane sme| .. strItvamAtrAnmAtRpanyoH, sa kiM sAmyaM na kalpayet ? // 272 // paJcendriyasyaikasyApi, vadhe tanmAMsabhakSaNAt / yathA hi narakaprApti-rna tathA dhAnyabhojanAt // 273 // na hi dhAnyaM bhavenmAMsaM, rasaraktavikArajam / amAMsabhojitastasmA-nna pApA dhAnyabhojinaH dhAnyapAke prANivadhaH prmeko'vshissyte| . gRhiNAM dezayaminAM, sa tu nAtyantaMbAdhakaH // 275 // mAMsakhAdakagatiM vimRzantaH, sasyabhojanaratA iha santaH / prApnuvanti sura sampadamuccai-jainazAsanajuSo gRhiNo'pi // 276 // antarmuhUrtAtparataH, susUkSmA janturAzayaH / yatra mUrcchanti tannAdyaM, navanItaM vivekibhiH // 205 // ekasyApi hi jIvasya, hiMsane kimaghaM bhavet / jantujAtamayaM tatko, navanItaM niSevate ? // 206 // anekajantusaGghAta-nighAtanasamudbhavam / . . jugupsanIyaM lAlAvat, kaH svAdayati mAkSikam ?. // 207 // / / 274 / / Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhakSayanmAkSikaM kSudra-jantulakSakSayodbhavam / stokajantunihantRbhyaH, saunikebhyo'tiricyate // 208 // ekaikakusumakroDA-drasamApIya makSikAH / yadvamanti madhUcchiSTaM, tadaznanti na dhArmikAH // 209 // apyauSadhakRte jagdhaM, madhu zvabhranibandhanam / bhakSitaH prANanAzAya, kAlakUTakaNo'pi hi // 210 // madhuno'pi hi mAdhurya-mabodhairahahocyate / AsAdyante yadAsvAdA-ciraM narakavedanAH // 211 // makSikAmukhaniSThyUtaM, jantughAtodbhavaM madhu / aho pavitraM manvAnA, devasnAne prayuJjate // 212 // udumbavaTaplakSa-kAkodumbarazAkhinAm / pippalasya ca nAznIyAt, phalaM kRmikulAkulam // 213 // aprApnuvananyabhakSya-mapi kSAmo bubhukSayA / na bhakSayati puNyAtmA, paJcodumbarajaM phalam // 214 // AIH kandaH samagro'pi, sarvaH kizalayo'pi ca / / suhI lavaNavRkSatvak, kumArI girikarNikA zatAvarI virUDhAni, guDUcI komalAmlikA / pallayako'mRtavallI ca, valla: zUkarasaMjJitaH // 216 // anantakAyAH sUtroktA-apare'pi kRpAparaiH / midhyAdRzAmavijJAtA, varjanIyAH prayatnataH // 217 // svayaM pareNa vA jJAtaM, phalamadyAdvizAradaH / niSiddhe viSaphale vA, mA bhUdasya pravartanam // 218 // annaM pretapizAcAdyaiH, saJcaradbhiniraGkuzaiH / ucchiSTaM kriyate yatra, tatra nAdyAd dinAtyaye // 219 // // 215 // 75 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 220 // // 221 // / - // 222 // // 223 // // 224 // // 225 // ghorAndhakAraruddhAkSaiH, patanto yatra jantavaH / naiva bhojye nirIkSyante, tatra bhuJjIta ko nizi ? medhAM pipIlikA hantiM, yUkA kuryAjjalodaram / kurute makSikA vAntiM, kuSTharogaM ca kolikaH kaNTako dArukhaNDaM ca, vitanoti galavyathAm / vyaJjanAntanipatita-stAlu vidhyati vRzcikaH vilagnazca gale vAlaH, svarabhaGgAya jAyate / ityAdayo dRSTadoSAH, sarveSAM nizi bhojane nAprekSya sUkSmajantUni, nizyadyAtprAsukAnyapi / apyudyatkevalajJAnai- dRtaM yannizA'zanam dharmavinaiva bhuJjIta, kadAcana dinAtyaye / bAhyA api nizAbhojyaM, yadabhojyaM pracakSate trayItejomayo bhAnu-riti vedavido viduH / tatkaraiH pUtamakhilaM, zubhaM karma samAcaret naivAhutirna ca snAnaM, na zrAddhaM devatArcanam / / dAnaM vA vihitaM rAtrau, bhojanaM tu vizeSataH divasasyASTame bhAge, mandIbhUte divAkare / naktaM taddhi vijAnIyA-na naktaM nizi bhojanam devaistu bhuktaM pUrvAhe, madhyAhne RSibhistathA / aparAhne ca pitRbhiH, sAyAhne daityadAnavaiH sandhyAyAM yakSarakSobhiH, sadA bhuktaM kulodvaha ! / sarvavelAM vyatikramya, rAtrau bhuktamabhojanam hanAbhipadmasaGkoca-zcaNDarocirapAyataH / ato naktaM na bhoktavyaM, sUkSmajIvAdanAdapi // 226 // // 227 // // 228 // // 229 // // 230 // // 231 // 76 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 232 // // 233 // // 234 // // 235 // // 236 // // 237 // saMsajajjIvasaGghAtaM, bhuJjAnA nizi bhojanam / rAkSasebhyo viziSyante, mUDhAtmAnaH kathaM nu te vAsare ca rajanyAM ca, yaH khAdanneva tiSThati / zRGgapucchaparibhraSTaH, spaSTaM sa pazureva hi aho mukhe'vasAne ca, yo dve dve ghaTike tyajan / nizAbhojanadoSajJo-'znAtyasau puNyabhAjanam akRtvA niyamaM doSA-bhojanAdinabhojyapi / phalaM bhajenna nirvyAjaM, na vRddhirbhASitaM vinA ye vAsaraM parityajya, rajanyAmeva bhuJjate / te parityajya mANikyaM, kAcamAdadate jaDAH vAsare sati ye zreyaskAmyayA nizi bhuJjate / te vapantyUSarakSetre, zAlIn satyapi palvale ulUkakAkamArjAra-gRdhrazambara zUkarAH / ahivRzcikagodhAzca, jAyante rAtribhojanAt. zrUyate hyanyazapathAnanAdRtyaiva lakSmaNaH / nizAbhojanazapathaM, kArito vanamAlayA karoti virati dhanyo, yaH sadA nizi bhojanAt / so'ddhaM puruSAyuSasya, syAdavazyamupoSitaH rajanIbhojanatyAge, ye guNAH parito'pi tAn / / na sarvajJAte kazci-daparo vaktumIzvaraH .. AmagorasasaMpRkta-dvidalAdiSu jantavaH / dRSTAH kevalibhiH sUkSmA-stasmAttAni vivarjayet jantumizraM phalaM puSpaM, patraM cAnyadapi tyajet / sandhAnamapi saMsaktaM, jinadharmaparAyaNaH // 238 // // 239 // // 240 // // 241 // // 242 // 243 // Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 244 // // 245 // // 246 // // 247 // // 248 // // 249 // ArtaM raudramapadhyAnaM, pApakarmopadezitA / . hiMsopakAridAnaM ca, pramAdAcaraNaM tathA zarIrAdyarthadaNDasya, pratipakSatayA sthitaH / yo'narthadaNDastattyAga-stRtIyaM tu guNavratam vairighAto narendratvaM, puraghAtAgnidIpane / khecaratvAdyapadhyAnaM, muhUrttAtparatastyajet vRSabhAn damaya kSetraM, kRSa SaNDhaya vAjinaH / dAkSiNyAviSaye pApo-padezo'yaM na kalpate yantralAGgalazastrAgni-muzalodUkhalAdikam / dAkSiNyAviSaye hiMsraM, nArpayetkaruNAparaH kutUhalAdgItanRtta-nATakAdinirIkSaNam / kAmazAstraprasaktizca, dyUtamadyAdisevanam jalakrIDA''ndolanAdi-vinodo jantuyodhanam / ripoH sutAdinA vairaM, bhaktastrIdezarATakathAH rogamArgazramau muktvA, svApazca sakalAM nizAm / evamAdi pariharet, pramAdAcaraNaM sudhIH vilAsahAsaniSThyUta-nidrAkalahaduSkathAH / jinendrabhavanasyAnta-rAhAraM ca catuvidham tyaktAtaraudradhyAnasya, tyaktasAvadyakarmaNaH / muhUrtaM samatA yA tAM, viduH sAmAyikavratam sAmAyikavratasthasya, gRhiNo'pi sthirAtmanaH / candrAvataMsakasyeva, kSIyate karma saJcitam .. digvrate parimANaM yat, tasya saMkSepaNaM punaH / dine rAtrau ca dezAva-kAzikavratamucyate 78 // 250 // // 251 // // 252 // // 253 // // 254 // // 255 // Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 256 // // 257 // // 258 // // 277 // // 278 // // 279 // catuSpardhyA caturthAdi-kuvyApAraniSedhanam / brahmacaryakriyAsnAnA-dityAgaH poSadhavratam gRhiNo'pi hi dhanyAste, puNyaM ye poSadhavratam / duSpAlaM pAlayantyeva, yathA sa culanIpitA dAnaM caturvidhAhAra-pAtrAcchAdanasadmanAm / atithibhyo'tithisaMvi-bhAgavratamudIritam annAdInAmidaM dAna-muktaM dharmopakAriNAm / dharmopakArabAhyAnAM, svarNAdInAM na tanmatam dattena yena dIpyante, krodhalobhasmarAdayaH / na tat svarNaM caritribhyo, dadyAccAritranAzanam yasyAM vidAryamANAyAM, mriyante janturAzayaH / kSitestasyAH prazaMsanti, na dAnaM karuNAparAH yadyaccharakhaM mahAhilaM, tattadyena vidhIyate / tadahisramanA loha, kathaM dadyAdvicakSaNaH? . saMmUchanti sadA yatra, bhUyAMsastrasajantavaH / teSAM tilAnAM ko dAnaM, manAgapyanumanyate ? dadyAdarddhaprasUtAM gAM, yo hiM puNyAya parvaNi / mriyamANAmiva hahA ! varNyate so'pi dhArmikaH yasyA apAne tIrthAni, mukhenAznAti yA'zuciMm / tAM manvAnAH pavitrAM gAM, dharmAya dadate jaDAH pratyahaM duhyamAnAyAM, yasyAM vatsaH prapIDyate / khurAdibhirjantughnIM tAM, dadyAd gAM zreyase katham ? svarNamayI rUpyamayI, tilmyyaajymyypi| vibhajya bhujyate dhenu-stadAtuH kiM phalaM bhavet ? // 280 // // 281 // // 282 // // 283 // // 284 // // 285 // Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 286 // // 287 // // 288 // // 289 // // 290 // // 291 // kAmagarddhakarI bndhu-snehgumdvaanlH| . kale: kalitarurdurga-durgatidvArakuJcikA mokSadvArArgalA dharma-dhanacaurI viptkrii| yA kanyA dIyate sA'pi, zreyase ko'yamAgamaH ? vivAhasamaye mUDhaidharmabuddhyA vidhiiyte| yattu yautakadAnaM tat syAdbhasmani hutopamam yat saMkrAntau vyatIpAte, vaidhRte parvaNorapi / dAnaM pravartitaM lubdhai-mugdhasaMmohanaM hi tat mRtasya tRptyai ye dAnaM, tanvanti tanubuddhayaH / te hi siJcanti muzalaM, salilaiH pallavecchayA viprebhyo bhojane datte, prIyante pitaro yadi / ekasmin bhuktavatyanyaH, puSTaH kiM na bhavediha? apatyadattaM ceddAnaM, pitRRNAM pApamuktaye / putreNa tase tapasi, tadA muktiM pitA''pnuyAt .. gaGgAgayAdau dAnena, taranti pitaro ydi| . tatrokSyantAM prarohAya, gRhe dagdhA drumAstadA gatAnugatikai: kluptaM, na dadyAdupayAcitam / phalanti hanta ! puNyAni, puNyAbhAve mudhaiva tat na ko'pi zakyate trAtuM pUrNe kAle surairapi / dattopayAcitaisteSAM, bimbaisrANaM mahAddhatam mahokSaM vA mahAjaM vA, zrotriyAyopakalpayan / dAtA''tmAnaM ca pAtraM ca, pAtayetrarakAvaTe dadaddharmadhiyA dAtA, na tathA'ghena lipyate / jAnanapi yathA doSaM, grahItA mAMsalolupaH // 292 // // 293 // // 294 // // 295 // // 296 // // 297 // 80 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 298 // // 299 // // 300 // // 301 // // 302 // // 303 // apAtraprANino hatvA(s) pAtraM puSNanti ye punaH / anekabhekaghAtena te, prINanti bhujaGgamam na svarNAdIni dAnAni, deyAnItyarhatAM matam / annAdInyapi pAtrebhyo dAtavyAni vipazcitA jJAnadarzanaMcAritra-rUparatnatrayAnvitAH / samitIH paJca bibhrANA guptitritayazAlinaH mahAvratamahAbhAra-dharaNaikadhurandharAH / parISahopasargAri-camUjayamahAbhAH nirmamatvAH zarIre'pi, kimutAnyeSu vastuSu ? / dharmopakaraNaM muktvA, parityaktaparigrahAH dvicatvAriMzatA doSairadRSTaM bhaikSamAtrakam / AdadAnA vapurdharma-yAtrAmAtrapravRttaye . navaguptisanAthena, brahmacaryeNa bhuussitaaH| . dantazodhanamAtre'pi, parasve vigataspRhAH . mAnApamAnayolAbhA-lAbhayoH sukhaduHkhayoH / prazaMsAnindayorharSa-zokayostulyavRttayaH kRtkaaritaanumti-prbhedaarNmbhvrjitaaH| mokSakatAnamanaso, yatayaH pAtramuttamam samyagdarzanavantastu, deshcaaritryoginH| . yatidharmecchabaH pAtraM, madhyamaM gRhamedhinaH samyaktvamAtrasantuSTA-vratazIleSu niHsahAH / tIrthaprabhAvanodyuktA-jaghanyaM pAtramucyate kuzAstrazravaNotpanna-vairAgyA niSparigrahAH / brahmacaryaratAH steya-mRSAhiMsAparAGmukhaH / / 304 // // 305 // // 306 // . // 307 // // 308 // // 309 // Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 310 // // 311 // // 312 // . // 313 // // 34 // // 315 // ghoravratA maunajuSaH, kandamUlaphalAzinaH / . ziloJchavRttayaH patra-bhojino bhaikSajIvinaH kaSAyavatrA nirvastrAH, shikhaamaunnddyjydhraaH| ekadaNDAstridaNDA vA, gRhAraNyanivAsinaH paJcAgnisAdhakA grISme, galantIdhAriNo hime| bhasmAGgarAgAH khaTvAGga-kapAlAsthivibhUSaNAH svabuddhayA dharmavanto'pi, mithyAdarzanadUSitAH / jinadharmadviSo mUDhAH, kupAtraM syuH kutIrthina: praanniipraannaaphrnnaa-mRssaavaadpraaynnaaH| . parasvaharaNodyuktAH, prakAmaM kAmagardabhAH parigrahArambharatA na santuSTAH kadAcana / mAMsAzino madyaratAH, kopanAH kalahapriyA: kuzAstramAtrapAThena, sadA paNDitamAninaH / tattvato nAstikaprAyA-apAtramiti zaMsitAH ... ityapAtraM kupAtraM ca, parihatya vivekinaH / pAtradAnaM pravartante, sudhiyo mokSakAkSiNaH dAnaM syAtsaphalaM pAtre, kupAtrApAtrayorapi / pAtre dharmAya tacca syA-dadharmAya tadanyayoH payaHpAnaM pannagAnAM, yathA viSavivRddhaye / kupAtrApAtrayordAnaM, tadvadbhavavivRddhaye / svAdu kSIraM yathA kSiptaM, kaTvalAbuni duSyati / dAnaM dattaM zuddhamapi, kupAtrApAtrayostathA dattA kupAtrApAtrAbhyAM, sarvoLapi phalAya na / pAtrAya datto grAso'pi, zraddhayA syAnmahAphalaH // 316 // 7%: // 317 // // 318 // // 319 // // 320 // // 321 // 82 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iyaM mokSaphale dAne, pAtrApAtravicAraNA / dayAdAnaM tu tattvajJaiH, kutrApi na niSidhyate // 322 // zuddhyazuddhikRtama bhaGgA-zcatvAraH pAtradAnayoH / AdyaH zuddho dvitIyastu, pAkSiko'nyau tu niSphalau // 323 // dAnena bhogAnAprotI-tyavimRzyaiva bhaassyte| anarghyapAtradAnasya kSudrA bhogAH kiyatphalam ? // 324 // pAtradAne phalaM mukhyaM, mokSaH sasyaM kRSeriva / palAlamiva bhogAstu, phalaM syAdAnuSaGgikam // 325 // jinAnAM dAnadAtAraH, prathame mokSagAminaH / dhanAdayo dAnadharmA-bodhibIjamupArjayan // 326 // jinAnAM pAraNe bhikSA-dAtRNAM mndiraajire| sugandhyudaka-puSpastraga-ratnavRSTiM vyadhuH surAH // 327 // ityatithisaMvibhAga-vratametadudIritaM prpnycen| deyAdeye pAtrA-pAtre jJAtvA yathocitaM kuryAt // 328 // pazya saMgamako nAma, sampadaM vatsapAlakaH / camatkArakarI prApa, munidAnaprabhAvataH // 259 // vratAni sAticArANiM, sukRtAya bhavanti na / aticArAstato heyAH, paJca paJca vrate vrate // 260 // krodhAdbandhazchavicchedo-'dhikabhArAdhiropaNam / prahAro'nnAdirodhazcA-hiMsAyAM parikIrtitAH // 261 // mithyopadezaH sahasA-'bhyAkhyAnaM guhyabhASaNam / vizvastamantrabhedazca, kUTalekhazca sUnRte // 262 // stenAnujJA tadAnItA-dAnaM dvibhAjyalaGghanam / pratirUpakriyA mAnA-nyatvaM cAsteyasaMzritAH // 263 // Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 264 // // 265 // // 266 // // 267 // // 268 // // 269 // itvarAttAgamo'nAttA-gatiranyavivAhanam / . madanAtyAgraho'naGga-krIDA ca brahmaNi smRtAH dhanadhAnyasya kupyasya, gavAdeH kSetravAstunaH / hiraNyahemnazca saMkhyA-'tikramo'tra parigrahe bandhanAd bhAvato garbhA-dyojanAd dAnatastathA / pratipannavratasyaiSa, paJcadhA'pi na yujyate smRtyantardhAnamUrdhvAdha-stiryagbhAgavyatikramaH / kSetravRddhizca paJceti, smRtA digvirativrate sacittastena sambaddhaH sammizro'bhiSavastathA / duSpakvAhAra ityete, bhogopabhogamAnagAH amI bhojanatastyAjyAH, karmataH kharakarma tu / tasmin paJcadaza malAn, karmAdAnAni saMtyajet aGgAra-vana-zakaTa-bhATaka-sphoTa-jIvikAH / danta-lAkSA-rasa-keza-viSa-vANijyakAni ca ... yantrapIDA nirlAJchana-masatIpoSaNaM tathA / / davadAnaM sara:zoSa, iti paJcadaza tyajet aGgArabhrASTrakaraNaM, kumbhAyaHsvarNakAritA / ThaThAratveSTakApAkA-viti hyaGgArajIvikA chinAcchiAvanapatra-prasUnaphalavikrayaH / kaNAnAM dalanAt peSAd, vRttizca vanajIvikA zakaTAnAM tadaGgAnAM, ghaTanaM kheTanaM tathA / vikrayazceti zakaTa-jIvikA parikIrtitA zakaTokSalulAyoSTra-kharA'zvataravAjinAm / bhArasya vAhanAd vRtti-bhavedbhATakajIvikA // 270 // // 271 // // 272 // // 273 // // 274 // // 275 // Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 276 // // 277 // // 278 // // 279 // // 280 // // 281 // sara:kUpAdikhanana-zilAkuTTanakarmabhiH / pRthivyArambhasambhUtai-rjIvanaM sphoTajIvikA dantakezanakhAsthitva-gromNo grahaNamAkare / trasAGgasya vaNijyArthaM, dantavANijyamucyate lAkSImanaH zilAnIlI-dhAtakITaGkaNAdinaH / vikrayaH pApasadanaM, lAkSAvANijyamucyate navanItavasAkSaudra-madyaprabhRtivikrayaH / dvipAccatuSpAdvikrayo, vANijyaM rasakezayoH viSAstrahalayantrAyo-haritAlAdivastunaH / vikrayo jIvitaghnasya, viSavANijyamucyate tilekSusarSapairaNDa-jalayantrAdipIDanam / dalatailasya ca kRti-yantrapIDA prakIrtitA nAsAvedho'GkanaM muSka-cchedanaM pRSThagAlanam / karNakambalavicchedo, nirlAJchanamudIritam sArikAzukamArjAra-zvakurkuTakalApinAm / poSo dAsyAzca vittArtha-masatIpoSaNaM viduH vyasanAt puNyabuddhyA vA, davadAnaM bhaved dvidhA / sara:zoSaH saraHsindhu-hRdAderambusaMplavaH... saMyuktAdhikaraNatva-mupabhogAtiriktatA / maukharyyamatha kautkucyaM, kandarpo'narthadaNDagAH kAyavAGmanasAM duSTa-praNidhAnamanAdaraH / smRtyanupasthApanaM ca, smRtAH sAmAyikavrate preSyaprayogAnayane, pudgalakSepaNaM tathA / zabdarUpA'nupAtau ca, vrate dezAvakAzike // 282 // // 283 // // 284 // // 285 // // 286 // // 287 // Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utsargAdAnasaMstArA anavekSyApramRjya ca / anAdaraH smRtyanupa-sthApanaM ceti poSadhe // 288 // sacitte kSepaNaM tena, pidhAnaM kAlalaGghanam / matsaro'nyApadezazca, turyazikSAvrate smRtAH // 289 // evaM vratasthito bhaktayA, saptakSetryAM dhanaM vapan / dayayA cAtidIneSu, mahAzrAvaka ucyate . // 290 // yaH sadbAhyamanityaM ca, kSetreSu na dhanaM vapet / kathaM varAkazcAritraM, duzcaraM sa samAcaret ? // 291 // brAhma muhUrta uttiSThet, parameSThistuti paThan / kiM dharmA kiMkulazcA'smi, kiMvrato'smIti ca smaran // 292 // zuciH puSpAmiSastotrai-devamabhyarcya vezmani / pratyAkhyAnaM yathAzakti, kRtvA devagRhaM vrajet // 293 // pravizya vidhinA tatra, triH pradakSiNayejjinam / puSpAdibhistamabhyarcya, stavanairuttamaiH stuyAt // 294 // tato gurUNAmabhyarNe, pratipattipuraHsaram / / vidadhIta vizuddhAtmA, pratyAkhyAnaprakAzanam // 295 // abhyutthAnaM tadAloke-'bhiyAnaM ca tadAgame / zirasyaJjalisaMzleSaH, svayamAsanaDhaukanam // 296 // AsanAbhigraho bhaktyA, vandanA paryopAsanam / tadyAne'nugamazceti, pratipattiriyaM guroH // 297 // tataH pratinivRttaH san, sthAnaM gatvA yathocitam / .. sudhIrdharmA'virodhena, vidadhItArthacintanam // 298 // tato mAdhyAhnikI pUjAM, kuryAt kRtvA ca bhojanam / tadvidbhiH saha zAstrArtha-rahasyAni vicArayet // 299 // Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatazca sandhyAsamaye, kRtvA devArcanaM punaH / kRtAvazyakakarmA ca, kuryAt svAdhyAyamuttamam // 300 // nyAyye kAle tato deva-gurusmRtipavitritaH / nidrAmalpAmupAsIta, prAyeNA'brahmavarjakaH // 301 // nidrAcchede yoSidaGga-satattvaM paricintayet / sthUlabhadrAdisAdhUnAM, tannivRttiM parAmRzan // 302 // yakRcchakRnmalazleSma-majjAsthiparipUritA / snAyusyUtA bahI ramyAH, striyazcarmaprasevikAH // 303 // bahirantaviparyAsaH, strIzarIrasya ced bhavet / tasyaiva kAmukaH kuryAd-gRdhragomAyugopanam // 304 // strIzastreNApi cet kAmo-jagadetajjigISati / tucchapicchamayaM zastraM, kiM nAdatte sa mUDhadhIH ? // 305 // saGkalpayoninA'nena, hahA ! vizvaM viDambitam / tadutkhanAmi saGkalpaM, mUlamasyeti cintayet // 306 // yo yaH syAd bAdhako doSa-stasya tasya pratikriyAm / cintayed doSamukteSu, pramodaM yatiSu vrajan // 307 // duHsthAM bhavasthiti sthemnA, sarvajIveSu cintayan / nisargasukhasargaM te-Svapavarma vimArgayet / // 308 // saMsarge'pyupasargANAM, dRDhavrataparAyaNAH / / dhanyAste kAmadevAdyAH, zlAghyAstIrthakRtAmapi // 309 // jino devaH kRpA dharmo, guravo yatra sAdhavaH / zrAvakatvAya kastasmai, na zlAghetA'vimUDhadhIH ? // 310 // . jinadharmavinirmukto, mA bhUvaM cakravartyapi / syAM ceTo'pi daridro'pi, jinadharmAdhivAsitaH // 311 // Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyaktasaGgo jIrNavAsA, malaklinnakalevaraH / / bhajan mAdhukarI vRttiM, municaryAM kadA zraye ? // 312 // tyajan duHzIlasaMsarga, gurupAdarajaH spRzan / kadA'haM yogamabhyasyan, prabhaveyaM bhavacchide // 313 // mahAnizAyAM prakRte, kAyotsarge purAd bahiH / / stambhavat skandhakaSaNaM, vRSA:kuryuHkadA mayi // 314 // vane padmAsanAsInaM, kroDasthitamRgArbhakam / . kadA''ghrAsyanti vaktre mAM, jaranto mRgayUthapAH // 315 // zatrau mitre tRNe straiNe, svarNe'zmani maNau mRdi| . . mokSe bhave bhaviSyAmi, nirvizeSamatiH kadA // 316 // adhiroDhuM guNazreNi, nizreNi muktivezmanaH / / parAnandalatAkandAn, kuryAditi manorathAn // 317 // ityAhorAtrikI caryA-mapramattaH samAcaran / yathAvaduktavRttastho, gRhastho'pi vizudhyati // 318 // so'thAvazyakayogAnAM, bhane mRtyorathAgame / kRtvA saMlekhanAmAdau, pratipadya ca saMyamam // 319 // janmadIkSAjJAnamokSa-sthAneSu zrImadarhatAm / tadabhAve gRhe'raNye, sthaNDile jantuvajite // 320 // tyaktvA caturvidhA''hAraM, namaskAraparAyaNaH / ArAdhanAM vidhAyocca-zcatuHzaraNamAzritaH // 321 // ihaloke paraloke, jIvite maraNe tathA / tyaktvA''zaMsAM nidAnaM ca, samAdhisudhayokSitaH // 322 // parISahopasargebhyo nirbhIko jinabhaktibhAk / pratipadyeta maraNa-mAnandaH zrAvako yathA // 323 // Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 324 // prAptaH sa kalpeSvindratva-manyadvA sthAnamuttamam / modate'nuttaraprAjya-puNyasaMbhArabhAk tataH cyutvotpadya manuSyeSu, bhuktvA bhogAn sudurlabhAn / virakto muktimApnoti, zuddhAtmAntarbhavASTakam iti saMkSepataH samyag-ratnatrayamudIritam / sarvo'pi yadanAsAdya, nAsAdayati nirvRtim // 325 // // 326 // atha caturthaprakAzaH Atmaiva darzanajJAna-cAritrANyathavA yateH / yattadAtmaka evaiSa-zarIramadhitiSThati // 327 // AtmAnamAtmanA vetti, mohatyAgAdya Atmani / tadeva tasya cAritraM, tajjJAnaM tacca darzanam / // 328 // AtmA'jJAnabhavaM duHkha-mAtmajJAnena hanyate / tapasApyAtmavijJAna-hInaizchettuM na zakyate / // 329 // ayamAtmaiva cidrUpaH, zarIrI karmayogataH / dhyAnAgnidagdhakarmA tu, siddhAtmA syAnniraJjanaH // 330 // ayamAtmaiva saMsAraH, kaSAyendriyanirjitaH / tameva tadvijetAraM, mokSamAhurmanISiNaH / // 331 // syuH kaSAyAH krodhamAna-mAyAlobhAH zarIriNAm / caturvidhAste pratyekaM, bhedaiH saMjvalanAdibhiH // 332 // pakSaM saMjvalanaH pratyA-khyAno mAsacatuSTayam / apratyAkhyAnako varSa, janmAnantAnubandhakaH // 333 // . vItarAgayatizrAddha-samyagdRSTitvaghAtakAH / te devatva-manuSyatva-tiryaktvanarakapradAH // 334 // Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatropatApakaH krodhaH, krodho vairasya kAraNam / durgatervartanI krodhaH, krodhaH zamasukhArgalA .. // 335 // utpadyamAnaH prathamaM, dahatyeva svamAzrayam / krodhaH kRzAnuvatpazcA-danyaM dahati vA na vA // 336 // i.lo.328 thI 336-tri.1.saM. zrIdharmanAthajinadezanAmaLe zloka 13 thI 20 krodhavatestadAya, zamanAya zubhAtmabhiH / zrayaNIyA kSamaikaiva, saMyamArAmasAraNiH // 337 // sarvendriyaglAnikaraM vijetuM, kopaM prasarpantamivograsarpam / vidyAM sudhIrjAGguli kImivAna-vadyAM kSamAM saMtatamAdriyeta 351 // Ai.el. 337 thI u50-tri.1.saM. zrIdharmanAthajinadezanA madhye zlo. ra thI 35 vinayazrutazIlAnAM, trivargasya ca ghAtakaH / vivekalocanaM lumpan, mAno'dhaGkaraNo nRNAm . // 338 // jAtilAbhakulaizvarya-balarUpatapaH zrutaiH / . kurvan madaM punastAni, hInAni labhate janaH // 339 // i.co.352 thI 367-tri.1.saM. zrIdharmanAthajinadezanA madhye zlo. 39 thI 14 utsarpayan doSazAkhA-guNamUlAnyadho nayan / unmUlanIyo mAnadru-stanmArdavasaritplavaiH vi..368 thI 393-tri.1.saM. zrIdharmanAthajina dezanAmaLe zloka pa6 thI 61 evaM ca mAnaviSayaM parimRzya doSaM, jJAtvA ca mArdavaniSevaNaje guNaugham / // 340 // GO Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnaM vihAya yatidharmavizeSarUpaM, sadyaH samAzrayata mArdavamekatAnAH // 374 // asUnRtasya jananI, parazuH zIlazAkhinaH / janmabhUmiravidyAnAM, mAyA durgatikAraNam // 341 // kauTilyapaTavaH pApA-mAyayA bakavRttayaH / bhuvanaM vaJcayamAnA, vazcayante svameva hi // 342 // mai.el. 375 thI 380-tri.he.saM. zrIdharmanAthajinadezanAmadhye zloka 65 thI 80 tadArjavamahauSadhyA, jagadAnandahetunA / jayejjatgadrohakarI, mAyAM viSadharImiva // 343 // bhai.co.381. thI. 402-tri.1.saM. zrIdharmanAtha jinadezanA madhye zloka 82 thI 92 sarvajihyaM mRtyupada-mArjavaM brahmaNaH pdm| etAvAJAnaviSayaH, pralApaH kiM kariSyati? - // 392 // iti nigaditamugraM karmakauTilyabhAjAmajupariNatibhAjAMcAnavadyaM critrm| tadubhayamapi buddhayA saMspRzan muktikAmo, nirupamamRjubhAvaM saMzrayecchuddhabuddhiH . // 403 // AkaraH sarvadoSANAM, guNagrasanarAkSasaH / kando vyasanavallInAM, lobhaH sarvArthabAdhakaH // 344 // dhanahInaH zatamekaM, sahasraM zatavAnapi / / saMhasrAdhipatirlakSaM, koTi lakSezvaro'pi ca // 345 // koTIzvaro narendratvaM, narendrazcakravartitAm / cakravartI ca devatvaM, devopIndratvamicchati . // 346 // indratve'pi hi saMprApte, yadIcchA na nivartate / mUle laghIyAMstallobhaH sarAva iva vardhate // 347 // Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 348 // // 434 // // 349 // Hi.co.404 thI. 418-tri.1.saM. . zrIdharmanAthajinadezanAmaLe zloka 98 thI 112 lobhasAgaramuDhela-mativelaM mahAmatiH / santoSasetubandhena, prasarantaM nivArayet i.el.418 thI 433-tri.he.saM. zrIdharmanAthajinadezanAmaLe zlo. 114 thI 128 iti pratyAdeSTuM nikhilamapi lobhasya lalitaM, mayokta: saMtoSaH paramasukhasAmrAjyasubhagaH / kurudhvaM lobhAgniprasaraparitApaM zamayituM. tadasmin saMtoSA'mRtarasamaye vezmani ratim kSAntyA krodho mRdutvena, mAno mAyA''rjavena ca / lobhazcAnIhayA jeyAH, kaSAyA iti 'saMgrahaH vinendriyajayaM naiva, kaSAyAJcetumIzvaraH / hanyate haimanaM jADyaM, na vinA jvalitA'nalam adAntairindriyahayai-zcalairapathagAmibhiH / . AkRSya narakAraNye, jantuH sapadi nIyate mAgAge jantaH sapadi nIyate indriyairvijito jantuH, kaSAyairabhibhUyate / vIraiH kRSTeSTakaH pUrvaM, vapraH kaiH kairna khaNDayate ? kulaghAtAya pAtAya, bandhAya ca vadhAya ca / anirjitAni jAyante, karaNAni zarIriNAm i.el.435 thI. 446-tri.1.saM. zrIzAntinAthajinadezanAmadhe glo. 8 thI 19 vazAsparzasukhAsvAda-prasAritakaraH krii| AlAnabandhanakleza-mAsAdayati tatkSaNAt // 350 // // 351 // // 352 // // 353 // // 354 // Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 355 // // 356 // // 357 // // 358 // // 359 // // 360 // payasyagAdhe vicaran, gilan galagatAmiSam / mainikasya kare dIno, mInaH patati nizcitam nipatan mattamAtaGga-kapole gandhalolupaH / karNatAlatalAghAtAd, mRtyumApnoti SaTpadaH kanakacchedasaMkAza-zikhA''lokavimohitaH / rabhasena patan dIpe, zalabho labhate mRtim hariNo hAriNi gIti-mAkarNayitumuddharaH / AkarNAkRSTacApasya, yAti vyAdhasya vedhyatAm evaM viSaya ekaikaH, paJcatvAya niSevitaH / kathaM hi yugapat paJca, pazcatvAya bhavanti na ? tadindriyajayaM kuryAda, mana:zuddhyA mahAmatiH / yAM vinA yamaniyamaiH, kAyaklezo vRthA nRNAm si.el.447 thI 458-tri.1.saM. . zrIzAntinAthajinadezanAmadhe glo. 27 thI 39 evaM vimRzya viSayeSu zubhAzubhatvamaupAdhikaM tadadhimuktiviraktacetAH / hantendriyArthamadhikRtya jahIhi rAgaM, dveSaM tathendriyajayAya kRtAbhilASaH manaHkSapAcaro bhrAmya-napazaGkha niraGkuzaH / prapAtayati saMsArA-''vartagarte jagattrayIm tapyamAnAMstaSo muktau, gantukAmAn zarIriNaH / vAtyeva taralaM cetaH, kSipatyanyatra kutracit aniruddhamanaskaH san, yogazraddhAM dadhAti yaH / / padbhyAM jigamiSumaM, sa paGguriva hasyate C3 // 460 // // 361 // // 362 // // 363 // Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 364 // // 365 // // 366 // // 367 // .. // 368 // // 369 // manorodhe nirudhyante, karmANyapi samantataH / aniruddhamanaskasya, prasaranti hi tAnyapi mana:kapirayaM vizva-paribhramaNalampaTaH / niyantraNIyo yatnena, muktimicchubhirAtmanaH dIpikA khalvanirvANA, nirvANapathadarzinI / ekaiva manasaH zuddhiH, samAmnAtA manISibhiH satyAM hi manasaH zuddhau santyasanto'pi yadguNAH / . santo'pyasatyAM no santi, saiva kAryA budhaistataH / manaHzuddhimabibhrANA, ye tapasyanti muktaye / .. tyaktvA nAvaM bhujAbhyAM te, titIrSanti mahArNavam tapasvino manaHzuddhi-vinAbhUtasya sarvathA / dhyAnaM khalu mudhA cakSu-vikalasyaiva darpaNaH tadabazyaM manaHzuddhiH, kartavyA siddhimicchatA / tapaH zrutayamaprAyaiH, kimanyaiH kAyadaNDanaiH . mana:zuddhyai ca kartavyo, raagdvessvinirjyH| kAluSyaM yena hitvA''tmA, svasvarUpe'vatiSThate AtmAyattamapi svAntaM, kurvatAmapi yoginAm / rAgAdibhiH samAkramya, parAyattaM vidhIyate rakSyamANamapi svAntaM, samAdAya manAg miSam / pizAcA iva rAgAdyA-zchalayanti muhurmuhuH rAgAditimiradhvasta-jJAnena manasA janaH / andhenAndha ivA''kRSTaH, pAtyate narakAvaTe mai.yo.461 thI. 474-tri.1.saM. zrIaranAthajinadezanAmaLe zloka 5 thI 17 // 370 // // 371 // // 372 // // 373 // // 374 // Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ doSakSayakSamANAM hi, kimupekSA kSamA'rhatAm / jagaddAhakaraM yantra, zAntaM doSapradIpanam / // 472 // astatandrairataH puMbhi-nivANapadakAGkSibhiH / vidhAtavyaH samatvena, rAgadveSadviSajjayaH // 375 // amandAnandajanane, sAmyavAriNi majjatAm / jAyate sahasA puMsAM, rAgadveSamalakSayaH // 376 // praNihanti kSaNArdhena, sAmyamAlambya karma tat / yanna hanyAnarastIvra-tapasA janmakoTibhiH // 377 // karma jIvaM ca saMzliSTaM, parijJAtAtmanizcayaH / vibhinnikuru te sAdhuH, sAmAyikazalAkayA // 378 // rAgAdidhvAntavidhvaMse, kRte sAmAyikAMzunA / svasmin svarUpaM pazyanti, yoginaH paramAtmanaH // 379 // snihyanti jantavo nityaM, vairiNo'pi parasparam / api svArthakRte sAmya-bhAjaH sAdhoH prabhAvataH // 380 // i.co.475 thI. 488-tri..saM. zrImallinAthajinadezanAmaLe zlo. 7 thI 20 vigAhya sarvazAstrArtha - midamuccastarAM buve ! ihAmutra svaparayornAnyat sAmyAt sukhAkaram // 488 // rAgadveSAdizatrupratihatinipuNAM sAmyasAmrAjyalakSmI, bhaktvA bhuktvA nirantA: zubhagatipadavIM lebhire prANabhAjaH / tenaitad mAnuSatvaM sapadi saphalatAM netukAmainikAma, sAmye nissImasaukhyapracayaparicite na pramAdo vidheyaH // 490 // sAmyaM syAd nirmamatvena, tatkRte bhAvanAH zrayet / anityatAmazaraNaM, bhavamekatvamanyatAm // 381 // azaucamAzravavidhi, saMvara karmanirjarAm / dharmasvAkhyAtatAM lokaM, dvAdazI bodhibhAvanAm // 382 // Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1-anityabhAvanAyatprAtastanna madhyAhne, yanmadhyAhne na tanizi / nirIkSyate bhave'smin hI !, padArthAnAmanityatA zarIraM dehinAM sarva-puruSArthanibandhanam / pracaNDapavanodbhUta-ghanAghanavinazvaram // 384 // kallolacapalA lakSmI;, saMgamAH svapnasaMnibhAH / / vAtyAvyatikarotkSipta-tUlatulyaM ca yauvanam // 385 // mai.co.481 thI 508-tri.saM. zrIsaMbhavanAthajinadezAmaLe zlo. ra thI 20 etaccharIradhanayauvanabAndhavAdi, tAvana kevlmnitymihaasubhaajaam| vizvaM sacetanamacetanamapyazeSa- ' mutpattidharmakamanityamuzanti santaH // 510 // . 2-azaraNabhAvanA. ityanityaM jagadvRttaM sthiracittaH pratikSaNam / tRSNakRSNAhimantrAya, nirmamatvAya cintayet // 386 // indropendrAdayo'pyete, yanmRtyoryAnti gocaram / aho ! tadantakAtaGke, kaH zaraNyaH zarIriNAm ? // 387 // piturmAtuH svasurdhAtu-stanayAnAM ca pazyatAm / atrANo nIyate jantuH, karmabhiryamasadmani zocanti svajanAnantaM, nIyamAnAn svakarmabhiH / . neSyamANaM tu zocanti, nAtmAnaM mUDhabuddhayaH // 389 // saMsAre duHkhdaavaagni-jvljjvaalaakraaliteN| vane mRgArbhakasyeva, zaraNaM nAsti dehinaH // 390 // // 38 // Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTAGgenAyurvedena, jIvAtubhirathAgadaiH / mRtyuJjayAdibhirmantrai-strANaM naivAsti mRtyutaH // 511 // khaDgapaJjaramadhyastha-zcaturaGgacamUvRtaH / kavat kRSyate rAjA, haThena yamakiGkaraH // 512 // jalamadhyasthitastambha-mUrdhapaJjaramadhyagam / rAjJaH priyasutaM mRtyu-cakarSAnyasya kA kathA ? // 513 // paSTiM putrasahasrANi, sagarasyApi cakriNaH / tRNavat vANarahitA-nyadahajjvalanaprabhaH // 514 // Askandha skandakAcArya, munipaJcazatI jtH| na kazcidabhavat trAtA, pAlakAdantakAdiva // 515 // bhai..516 thI. 521-tri.1.saM. zrIabhinaMdanajinadezanAmaLe zlo. 8 thI 12 snehAdAzliSya zakreNA-A~sanedhyAsyate sma yaH / zreNikaH so'pyazaraNo'-zrotavyAM tAM dazAm // 518 // evaM vizvamanAkula: kavalayannAbrahma kIyavadhi, zrAntiM yAti kathaJcanApi na khalu trailokyabhImo yamaH / naivAsya pratikArakarmaNi surAdhIzo'pyalaMbhUSNutAmAlambeta zaraNyavarjitamidaM hA ! hA! jagat tAmyati // 522 // 3-saMsAra bhAvanA zrotriyaH zvapaca: svAmI, pattirbrahmA kamizca saH / saMsAranATye naTavat, saMsArI hanta ! ceSTate // 391 // 'na yAti katamA yoni, katamAM vA na muJcati / saMsArI karmasambandhA-davakrayakuTImiva // 392 // samastalokAkAze'pi, nAnArUpaiH svakarmataH / vAlAgramapi tannAsti, yanna spRSTaM zarIribhiH // 393 // Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 612 // // 394 // // 395 // mai.co.527 thI 611-tri.1.saM. . zrIpadmaprabhajinadezanAmaLe zloka 5 thI 93 evaM nAsti sukhaM caturgatijuSAmapyatra saMsAriNAM, duHkhaM kevalameva mAnasamatho zArIramatyAyatam / jJAtvaivaM mamatAnirAsavidhaye dhyAyantu zuddhAzayA, azrAntaM bhavabhAvanAM bhavabhayacchedonmukhatvaM yadi 4-ekatvabhAvanAH eka utpadyate jantu-reka eva vipadyate / karmANyanubhavatyekaH, pracitAni bhavAntare . anyaistenArjitaM vittaM, bhUyaH saMbhUya bhujyate / sa tveko narakakoDe, klizyate nijakarmabhiH ma.yo.617 thI. 621-tri.1.saM. , . zrIsumatinAthajinadezanA madhya zloka pa thI 13 eka: pApAt patati narake yAti puNyAt svarekaH, puNyApuNyapracayavigamAd mokSamekaH pryaati| / evaM jJAtvA ciramavitathA nirmamatvasya heto- .. rekatvAkhyAmavahitadhiyo bhAvanAM bhAvayantu 5-anyatvabhAvanAH yatrAnyatvaM zarIrasya, vaisadRzyAccharIriNaH / dhanabandhusahAyAnAM, tatrAnyatvaM na durvacam yo dehadhanabandhubhyo, bhinnamAtmAnamIkSate / kva zokazaGkunA tasya, hantAtaGkaH pratanyate ma.sI.623 thI 31-tri.he.saM. zrIsupArzvajinadezanAbe zlo. 4 thI 10 tathAhi lohacakreNa, kSaireyIpacanena c| dehabAdhe'pyabAdhAtmA, tadbhedajJo'ntimo jina 98 // 621 // // 396 // // 397 // // 628 // Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namirdhanAtmabhedajJaH, pUhi'pIndramabravIt / dAhe'pi mithilApuryAH, name kimati dahyate // 629 // mameti matimAzritAH paratare'pi vastunyaho !, nibadhya dadhatetarAM svamiha kozakArA iva / vivicya tadidaM muhurvitathabhAvanAvarjanAd bhajet mamatAcchide satatamanyatAbhAvanAm // 632 // 6-azucibhAvanA rasA'sRgmAMsamedo'sthi-majjAzukrAntravarcasAm / azucInAM padaM kAya:, zucitvaM tasya tat kutaH ? // 398 // navasrotaHsravadvisra-rasani:syandapicchile / dehe'pi zaucasaGkalpo, mahanmohavijRmbhitam // 399 // mai..633 thI. 641-tri..saM. . zrIcaMdraprabhajinadezanAmaLe zloka 5 thI 13 zarIrakasyaivamazaucabhAvanAM, madAbhimAnasmarasAdadAyinIm / vibhAvayan nirmamatAmahAbharaM, voDhuMdRDhaH syAd bahunoditena kim ? 642 // 400 // // 401 // 7-AzravabhAvanAH manovAkkAyakarmANi, yogAH karma zubhAzubham / yadAzravanti jantUnA-mAzravAstena kIrtitAH maitryAdivAsitaM cetaH, karma sUte zubhAtmakam / kaMSAyaviSayAkrAntaM, vitanotyazubhaM punaH zubhArjanAya nirmithyaM, zrutajJAnAzritaM vacaH / viparItaM punarjeya-mazubhArjanahetave zarIreNa suguptena, zarIrI cinute zubham / satatArambhiNA jantu-ghAtakenAzubhaM punaH .. . .EG // 402 // // 403 // Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 404 // // 692 // // 405 // // 406 // kaSAyA viSayA yogAH, pramAdA'viratI. tathA / mithyAtvamAtaraudre ce-tyazubhaM prati hetavaH mo:mo.943 thI. 681-tri.saM. zrIsuvidhinAthAnidezanAmaLe zlo. 7 thI 55 prastAvataH khalu zubhAzrava eSa ukto, vairAgyakAraNamasau na tu dehabhAjAm / jJAtvA tadevamazubhAzrava eva bhAvyo, bhavyairjanaH sapadi nirmamatAnimittam, ' 8-saMvarabhAvanA sarveSAmAzravANAM tu, nirodhaH saMvaraH smRtaH / sa punarbhidyate dvedhA, dravyabhAvavibhedataH yaH karmapudgalAdAna-cchedaH sa dravyasaMvaraH / bhavahetukriyAtyAgaH, sa punarbhAvasaMvaraH yena yena chupAyena, rudhyate yo ya AzravaH / tasya tasya nirodhAya, sa sa yojyo manISibhiH kSamayA mRdubhAvena, RjutvenA'pyanIhayA / krodhaM mAnaM tathA mAyAM, lobhaM rundhyAd yathAkramam asaMyamakRtotsekAn, viSayAn viSasaMnibhAn / nirAkuryAdakhaNDena, saMyamena mahAmatiH tisRbhiptibhiryogAn, pramAdaM cApramAdataH / sAvadyayogahAnenA'viratiM cApi, sAdhayet sadarzanena mithyAtvaM, zubhasthairyeNa cetasaH / vijayetAtaraudre ca, saMvarArthaM kRtodyamaH . ma.4.683 thI 701-tri.1.saM. zrI zItalanAthajinadezanAmaLe zlo. 9 thI 17 100 // 407 // // 408 // // 409 // // 410 // // 411 // Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evamAzravanirodhakAraNaM, saMvara prakaTitaH prapaJcataH / bhAvanAgaNaziromaNistvayaM, bhAvanIya iha bhavyajantubhiH // 702 // 9-nirjarAbhAvanA saMsArabIjabhUtAnAM, karmaNAM jaraNAdiha / nirjarA sA smRtA dvedhA, sakAmA kAmavarjitA // 412 // jJeyA sakAmA yaminA-makAmA tvanyadehinAm / karmaNAM phalavat pAko, yadupAyAt svato'pi ca // 413 // sadoSamapi dIptena, suvarNaM vahninA yathA / tapo'gninAM tapyamAna-stathA jIvo vizudhyati // 414 // anazanamaunodarya, vRtteH saMkSepaNaM tathA / rasatyAgastanuklezo, lInateti bahistapaH // 415 // prAyazcittaM vaiyAvRttyaM svAdhyAyo vinayo'pi ca / vyutsargo'tha zubhaM dhyAnaM, SoDhetyAbhyantaraM tapaH . // 416 // dIpyamAne tapovahnau, bAhye cAbhyantare'pi ca / yamI jarati karmANi, durjarANyapi tatkSaNAt // 417 // Hi...903 thI 712-tri.1.saM. zrIzreyAMsanAtha jinadezanAmadhe glo. 9 thI 18 evaM tapobhiramitaiH paricIyamAnA, syAnirjarA sklkrmvighaathetuH| .. setuMrbhavodadhisamuttaraNe mamatvavyAghAtakAraNamataH khalu bhAvayet tAm // 713 // . 10-dharmasvAkhyAtabhAvanA svAkhyAtaH khalu dharmo'yaM, bhagavadbhirjinottamaiH / yaM samAlambamAno hi, na majjed bhavasAgare // 418 // .. . 101 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMyamaH sUnRtaM zaucaM, brahmAkiJcanatA tapaH / kSAntirdivamRjutA, muktizca dazadhA sa tu // 419 // dharmaprabhAvataH kalpa-drumAdyA dadatIpsitam / gocare'pi na te yatsyu-radharmAdhiSThitAtmanAm // 420 // apAre vyasanAmbhodhau, patantaM pAti dehinam / sadA savidhavatryeka-bandhurdharmo'tivatsalaH . || 421 // AplAvayati nAmbhodhi-rAzvAsayati cAmbudaH / yanmahIM sa prabhAvo'yaM, dhruvaM dharmasya kevalaH // 422 // na jvalatyanalastiryaga, yadUrdhvaM vAti nAnilaH / acintyamahimA tatra, dharma eva nibandhanam // 423 // nirAlambA nirAdhArA, vizvAdhAroM vasundharA / yaccAvatiSThate tatra, dharmAdanyad na kAraNam // 424 // sUryAcandramasAvetau, vizvopakRtihetave / udayete jagatyasmin, nUnaM dharmasya zAsanAt .. // 425 // abandhUnAmasau bandhu-rasakhInAmasau sakhA / anAthAnAmasau nAtho, dharmo vizvaikavatsalaH // 426 // rakSoyakSoragavyAghra-vyAlAnalagarAdayaH / . nApakartumalaM teSAM, yairdharmaH zaraNaM zritaH // 427 // dharmo narakapAtAla-pAtAdavati dehinaH / dharmo nirupama yaccha-tyapi sarvajJavaibhavam mai.co.714 thI 741-tri.1.saM. zrIvAsupUjinadezanAmaLe zloka 12 thI 37 divase ca rajanyAM ca, mukhamApRcchaya khAdatAm / / bhakSyAbhakSyavivekAnAM, saugatAnAM kutastapaH // 722 // // 428 // 102 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 723 // // 742 // // 743 // // 744 // madvI zayyA prAtaH peyA, madhye bhaktaM sAyaM pAnam / drAkSAkhaNDaM-rAtremadhye, zAkyopajJaH sAdhudharmaH gRhNatAM muJcatAM bhUyo, bhUyaH pAzupatavratam / bheSajAdiprayogeNa, yUkAlikSaM praNighnatAm narasthibhUSaNabhRtAM, zUlakhaTvAGgavAhinAm / kapAlabhAjanabhujAM, ghaNyanUpuradhAriNAm madyamAMsAGganAbhoga-prasaktAnAM nirantaram / putAnubaddhaghaNTAnAM, gAyatAM nRtyatAM muhuH bhai.co.745 thI 748-tri.1.saM. zrIvAsupUjayajinadezanAmadhe glo. 38 thI 42 svAkhyAtatAmiti jinAdhipatipraNItadharmAzritAmasakRdeva vibhAvayantaH / muktA mamatvaviSavegavikAradoSaiH, sAmyaM prakarSapadavIM paramAM nayanti . 11-lokabhAvanA kaTisthakaravaizAkha-sthAnakasthanarAkRtim / dravyaiH pUrNa smarellokaM, sthityutpattivyayAtmakaiH loko jagatrayAkIrNo, bhuvaH saptAtra veSTitAH / ghanAmbhodhimahAvAta-tanuvataiirmahAbalaiH vetrAsanasamo'dhastAn, madhyato jhallarInibhaH / agre murajasaGkAzo, lokaH syAdevamAkRtiH niSpAdito na kenApi, na dhRtaH kenacicca saH / svayaMsiddho nirAdhAro, gagane kitvavasthitaH nanu lokabhAvanAyA, bhAvanAtvaM kathaM bhavet ? / ucyate nirmamatvaM syA-dito'pi hi nizamyatAm // 750 // // 429 // // 430 // // 431 // // 432 // // 751 // 103 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhahetau kvacidbhAve, mano rjynmuhurmuhH| . lokabhAvanayA'tyarthaM, viprakIrNa vidhIyate // 752 // bhUdvIpasAgarAdIni, dharmadhyAnasya gocrH| ityuktaM dhyAnazatake, narte tallokabhAvanAm .. // 753 // jinokta lokarUpe ca, saMvAdini vinishcite| atIndriye mokSamArge'-thAdhatte pratyayaM janaH // 754 // . 12-bodhidurlabhabhAvanA akAmanirjarArUpAt, puNyAjjantoH prajAyate / sthAvaratvAt trasatvaM vA, tiryaktvaM vA, kathaJcana . // 433 // mAnuSyamAryadezazca, jAtiH sarvAkSapATavam / Ayuzca prApyate tatra, kathaJcitkarmalAghavAt // 434 // prApteSu puNyataH zraddhA, kathakazravaNeSvapi / tattvanizcayarUpaM tad, bodhiratnaM sudurlabham // 435 // Hi.co.755 thI. 764-tri.ha.saM. zrIvimalanAthajinadezanAmadhe glo. 4 thI 13 ye prAptAH paramaM padaM tadapare prApsyanti ye ke'pi vA, ye vA kecidavApnuvanti vikasatpuNyarddhayaH saMprati / sarve'pyapratimaprabhAvavibhavAM bodhi samAsAdya te, tasmAdbodhirupAsyatAM kimaparaM saMstUyatAM stUyatAm // 765 // bhAvanAbhiravizrAMta-miti bhAvitamAnasaH / nirmamaH sarvabhAveSu, samatvamavalambate // 436 // viSayebhyo viraktAnAM, sAmyavAsitacetasAm / . upazAmyet kaSAyAgni-rbodhidIpaH samunmiSet // 437 // samatvavalambyAtha, dhyAnaM yogI samAzrayet / vinA samatvamArabdhe, dhyAne svAtmA viDambyate' // 438 // 104 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 440 // mokSaH karmakSayAdeva, sa cAtmajJAnato bhavet / dhyAnasAdhyaM mataM tacca, taddhyAnaM hitamAtmanaH // 439 // na sAmyena vinA dhyAnaM, na dhyAnena vinA ca tat / niSkampaM jAyate tasmAda, dvayamanyo'nyakAraNam muhUrtAntarmanaHsthairya, dhyAnaM chadmasthayoginAm / dharmya zuklaM ca tad dvedhA, yogarodhastvayoginAm // 441 // muhUrtAtparatazcintA, yadvA dhyAnAntaraM bhavet / barthasaMkrame tu syAd, dIrghA'pi dhyAnasaMtatiH // 442 // maitrIpramodakAruNya-mAdhyasthyAni niyojayet / . dharmyadhyAnamupaskartuM, taddhi tasya rasAyanam // 443 // mA kArSIt ko'pi pApAni, mA ca bhUt kopi duHkhitaH / mucyatAM jagadapyeSA, matimaitrI nigadyate . // 444 // apAstAzeSadoSANAM, vastutattvAvalokinAm / guNeSu pakSapAto yaH sa pramodaH prakIrtitaH . dIneSvArteSu bhIteSu, yAcamAneSu jIvitam / / pratIkAraparA buddhiH, kAruNyamabhidhIyate // 446 // krUrakarmasu niHzavaM, devatAgurunindiSu / AtmazaMsiSu yopekSA, tanmAdhyasthyamudIritam // 447 // AtmAnaM bhAvayannAbhi-rbhAvanAbhirmahAmatiH / . truTitAmapi saMdhatte, vizuddhadhyAnasaMtatim / tIrthaM vA svasthatAhetu, yattadvA dhyAnasiddhaye / kRtAsanajayo yogI, viviktaM sthAnamAzrayet // 449 // paryaGkavIravajrAbja-bhadradaNDAsanAni ca / utkaTikA godohikA, kAyotsargastathAsanam // 450 // HTHHTHHTHHHI // 445 // // 448 // 105 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ syAjjaGghayoradhobhAge, pAdopari kRte sati / paryaGko nAbhigottAna-dakSiNottarapANikaH // 451 // vAmo'hidakSiNorUrva, vAmorUpari dakSiNaH / .. kriyate yatra tadvIro-citaM vIrAsanaM smRtam // 452 // pRSThe vajrAkRtIbhUte, do vIrAsane sati / gRhNIyAt pAdayoryatrA-GguSThau vajrAsanaM tu tat // 453 // siMhAsanAdhirUDhasyA-sanApanayane sati / tathaivAvasthitiryA tA-manye vIrAsanaM viduH // 454 // jar3AyA madhyabhAge tu, saMzleSo yatra z2aGghayA / . . padmAsanamiti proktaM, tadAsanavicakSaNaiH // 455 // saMpuTIkRtya muSkAgre, talapAdau tathopari / / pANikacchapikAM kuryA-dyatra bhadrAsanaM tu tat // 456 // zliSTAGgulI zliSTagulphau, bhUzliSTorU prasArayet / yatropavizya pAdau tad, daNDAsanamudIritam // 457 // putapAqisamAyoge, prAhurutkaTikAsanam / . pArNibhyAM tu bhuvastyAge, tatsyAd godohikAsanam // 458 // pralambitabhujadvandva-mUrdhvasthasyAsitasya vA / sthAnaM kAyAnapekSaM yat, kAyotsargaH sa kIrtitaH // 459 // jAyate yena yeneha, vihitena sthiraM manaH / tattadeva vidhAtavya-mAsanaM dhyAnasAdhanam // 460 // sukhAsanasamAsInaH, suzliSTAdharapallavaH / nAsAgranyastadRgdvandvo, dantairdantAnasaMspRzan // 461 // prasannavadanaH pUrvA-bhimukho vApyudaGmukhaH / apramattaH susaMsthAno, dhyAtA dhyAnodyato bhavet / // 462 // 106 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 463 // // 464 // // 465 // // 466 // // 467 // atha paJcamaH prakAzaH prANAyAmastataH kaizcidAzrito dhyAnasiddhaye / zakyo netarathA kartuM manaHpavananirjayaH mano yatra maruttatra marudyatra manastataH / / atastulyakriyAvetau saMvItau kSIranIravat ekasya nAze'nyasya syAnnAzo vRttau ca vartanam / dhvastayorindriyamatidhvaMsAnmokSazca jAyate prANAyAmo gaticchedaH zvAsaprazvAsayormataH / recaka: pUrakazcaiva kumbhazceti sa vidhA pratyAhArastathA zAnta uttarazcAdharastathA / ebhirbhedaizcaturbhistu saptadhA kIrtyate paraiH yatkoSThAdatiyatnena nAsAbrahmapurAnanaiH / bahiH prakSepaNaM vAyoH sa recaka iti smRtaH / samAkRSya yadApAnAt pUraNaM sa tu pUrakaH / nAbhipadme sthirIkRtya rodhanaM sa tu kumbhakaH sthAnAtsthAnAntarotkarSaH pratyAhAraH prakIrtitaH / tAlunAsAnanadvArainirodhaH zAnta ucyate ApIyordhvaM yadutkRSya hRdayAdiSu dhAraNam / uttaraH sa samAkhyAto viparItastato'dharaH recanAdudaravyAdheH kaphasya ca parikSayaH / puSTiH pUrakayogena vyAdhighAtazca jAyate vikasatyAzu hRtpadmaM granthirantarvibhidyate / balasthairyavivRddhizca kumbhakAdbhavati sphuTam // 468 // // 469 // // 470 // // 471 // // 472 // // 473 // * 107 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 477 // pratyAhArAd balaM kAntirdoSazAntizca zAntataH / / uttarAdharasevAtaH sthiratA kumbhakasya tu .. // 474 // prANamapAnasamAnAvudAnaM vyAnameva ca / / prANAyAmairjayet sthAnavarNakriyArthabIjavit // 475 // prANo nAsAgrahannAbhipAdAGguSThAntago harit / gamAgamaprayogeNa tajjayo dhAraNena vA / .. // 476 // nAsAdisthAnayogena pUraNArecanAnmuhuH / . gamAgamaprayogaH syAddhAraNaM kumbhanAt punaH apAnaH kRSNarugmanyApRSThapRSThAntapANiMgaH / jeyaH svasthAnayogena recanAt pUraNAnmuhuH // 478 // zuklaH samAno hannAbhisarvasandhiSvavasthitaH / jeyaH svasthAnayogenAsakRdrecanapUraNAt // 479 // rakto hRtkaNThaMtAlubhrUmadhyamUrdhani saMsthitaH / udAno vazyatAM neyo gatyAgatiniyogataH // 480 // nAsAkarSaNayogena sthApayettaM hRdAdiSu / balAdutkRSyamANaM ca ruddhvA ruddhvA vazaM nyet| // 481 // sarvatvagvRttiko vyAnaH zakakArmukasannibhaH / jetavyaH kumbhakAbhyAsAtsaGkocaprasRtikamAt // 482 // prANApAnasamAnodAnavyAneSveSu vAyuSu / maiM paiM 3 lau~ bIjAni dhyAtavyAni yathAkamam // 483 // prAbalyaM jATharasyAgnerdIrghazvAsamarujjayau / lAghavaM ca zarIrasya prANasya vijaye bhavet // 484 // rohaNaM kSatabhaGgAderudarAgneH pradIpanam / .. .. va!'lpatvaM vyAdhighAtaH samAnApAnayorjaye . // 485 // 108 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 486 // // 487 // // 488 // // 489 // // 490 // // 491 // utkrAntirvAripaGkAdyaizcAbAdhodAnanirjaye / jaye vyAnasya zItoSNAsaGgaH kAntirarogitA yatra yatra bhavet sthAne janto rogaH prapIDakaH / tacchantyai dhArayettatra prANAdimarutaH sadA evaM prANAdivijaye kRtAbhyAsaH pratikSaNam / dhAraNAdikamabhyasyanmanaHsthairyakRte sadA uktAsanasamAsIno recayitvA'nilaM zanaiH / ApAdAGguSThaparyantaM vAmamArgeNa pUrayet pAdAGguSThe manaH pUrvaM ruddhvA pAdatale tataH / pA} gulphe ca jaGghAyAM jAnunyUrau gude tataH liGge nAbhau ca tunde ca hRtkaNTharasane'pi c.| tAlunAsAgranetre ca dhruvorbhAle zirasyatha evaM razmikrameNaiva dhArayanmarutA sh| . sthAnAtsthAnAntaraM nItvA yAvad brahmapuraM nayet tataH krameNa tenaiva pAdAGguSThAntamAnayet / nAbhipadmAntaraM nItvA tato vAyuM virecayet pAdAGguSThAdau javAyAM jAnUrugudamehane / dhAritaH kramazo vAyuH zIghragatyai balAya ca nAbhau jvarAdighAtAya jaThare kAyazuddhaye / jJAnAya hRdaye kUrmanADyAM rogajarAcchide kaNThe kSuttarSanAzAya jihvAgre rasasaMvide / mandhajJAnAya nAsAgre rUpajJAnAya cakSuSoH bhAle tadroganAzAya krodhasyopazamAya ca / brahmarandhre ca siddhAnAM sAkSAddarzanahetave 100 // 492 // // 493 // // 494 // // 495 // // 496 // // 497 // Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhyasya dhAraNAmevaM siddhInAM kAraNaM param / ceSTitaM pavamAnasya jAnIyAd gatasaMzayaH // 498 // nAbheniSkAmatazcAraM hRnmadhye nayato gatim / tiSThato dvAdazAnte tu vindyAtsthAnaM nabhasvataH || 499 // taccAragamanasthAnajJAnAdabhyAsayogataH / jAnIyAt kAlamAyuzca zubhAzubhaphalodayam // 500 // tataH zanaiH samAkRSya pavanena samaM manaH / yogI hRdayapadmAntavinivezya niyantrayet . // 501 // tato'vidyA vilIyante viSayecchA vinazyati / vikalpA vinivartante jJAnamantarvijRmbhate // 502 // kva maNDale gatirvAyoH saMkramaH kva va vizramaH / kA ca nADIti jAnIyAttatra citte sthirIkRte // 503 // maNDalAni ca catvAri nAsikAvivare viduH / bhaumavAruNavAyavyAgneyAkhyAni yathottaram // 504 // pRthivIbIjasaMpUrNaM vajralAJchanasaMyutam / caturasraM drutasvarNaprabhaM syAdbhaumamaNDalam // 505 // syAdardhacandrasaMsthAnaM vAruNAkSaralAJchitam / candrAbhamamRtasyandasAndraM vAruNamaNDalam // 506 // snigdhAJjanaghanacchAyaM suvRttaM bindusaMkulam / durlakSyaM pavanAkAntaM caJcalaM vAyumaNDalam // 507 // UrdhvajvAlAJcitaM bhImaM trikoNaM svastikAnvitam / . sphuliGgapiGgaM tadbIjaM jJeyamAgneyamaNDalam // 508 // abhyAsena svasaMvedyaM syAnmaNDalacatuSTayam / krameNa saMcaranatra vAyui~yazcaturvidhaH // 509 // 110 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 510 // // 511 // // 512 // // 513 // // 514 // // 515 // nAsikArandhramApUrya pItavarNaH zanairvahan / kavoSNo'STAGgulaH svaccho bhavedvAyuH purandara: dhavala: zItalo'dhastAttvaritatvaritaM vahan / dvAdazAGgulamAnazca vAyurvaruNa ucyate uSNaH zItazca kRSNazca vahan tiryaganAratam / SaDaGgulapramANazca vAyuH pavanasaMjJitaH / bAlAdityasamajyotiratyuSNazcaturaGgulaH / AvartavAn vahantrUdhvaM pavano dahanaH smRtaH indraM stambhAdikAryeSu varuNaM zastakarmasu / vAyu malinaloleSu vazyAdau vahnimAdizet chatracAmarahastyazvarAmArAjyAdisampadam / manISitaM phalaM vAyuH samAcaSTe purandaraH rAmArAjyAdisaMpUrNaiH putrasvajanabandhubhiH / . sAreNa vastunA cApi yojayedvaruNaH kSaNAt kRSisevAdikaM sarvamapi siddhaM vinazyati / mRtyubhIH kalaho vairaM trAsazca pavanaM bhavet bhayaM zokaM rujaM duHkhaM vighnavyUhaparamparAm / saMsUcayedvinAzaM ca dahano dahanAtmakaH zazAGkaravimArgeNa vAyavo maNDaleSvamI / vizantaH zubhadAH sarve niSkrAnto'nyathA smRtAH pravezasamaye vAyurjIvo mRtyustu nirgame / ucyate jJAnibhistAdRkphalamapyanayostataH pathendorindravaruNau vizantau sarvasiddhidau / ravimArgeNa niryAntau pravizantau ca madhyamau // 516 // 47 bhavat // 517 // // 518 // // 519 // // 520 // // 521 // Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dakSiNena viniryAntau vinAzAyAnilAnalau / niHsarantau vizantau ca madhyamAvitareNa tu // 522 // iDA ca piGgalA caiva suSumNA ceti nADikAH / / zazisUryazivasthAnaM vAmadakSiNamadhyagAH // 523 // pIyUSamiva varSantI sarvagAtreSu sarvadA / vAmA'mRtamayI nADI sammatA'bhISTasUcikA // 524 // vahantyaniSTazaMsitrI saMhI dakSiNA punaH / suSumNA tu bhavet siddhinirvANaphalakAraNam -- // 525 // vAmaivAbhyudayAdISTazastakAryeSu sammatA / ' dakSiNA tu ratAhArayuddhAdau dIptakarmaNi // 526 // vAmA zastodaye pakSe site kRSNe tu dakSiNA / trINi trINi dinAnIndusUryayorudayaH zubhaH // 527 // zazAGkenodaye vAyoH sUryeNAstaM zubhAvaham / udaye raviNA tvasya zazinAstaM zivaM matam .. // 528 // sitapakSe dinArambhe yatnena pratipadine / vAyorvIkSeta saMcAraM prazastamitaraM tathA . // 529 // udeti pavanaH pUrvaM zazinyeSa vyahaM tataH / saMkrAmati tryahaM sUrye zazinyeva punastryaham // 530 // vahedyAvad bRhatparva krameNAnena mArutaH / kRSNapakSe punaH sUryodayapUrvamayaM kramaH // 531 // trIn pakSAnanyathAtve'sya mAsaSaTkena paJcatA / pakSadvayaM viparyAse'bhISTabandhuvipadbhavet / // 532 // bhavettu dAruNo vyAdhirekaM pakSaM viparyaye / dvivyAdyahaviparyAse kalahAdikamuddizet // 533 // 112 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 534 // // 535 // // 536 // // 537 // // 538 // // 539 // ekaM dve trINyahorAtrANyarka eva marudvahan / vaSaistribhirvAbhyAmekenAntAyendau ruje punaH . mAsamekaM rakhAveva vahan vAyurvinirdizet / ahorAtrAvadhi mRtyuM zazAGke tu dhanakSayam vAyustrimArgagaH zaMsenmadhyAhnAt parato mRtim / dazAhaM tu dvimArgasthaH saMkrAntau maraNaM dizet dazAhaM tu vahannindAvevodvegaruje marut / itazcetazca yAmA) vahan lAbhArcanAdikRt viSuvatsamayaprAptau spandete yasya cakSuSI / ahorAtreNa jAnIyAttasya nAzamasaMzayam paJcAtikramya saMkrAntIrmukhe vAyurvahan dizet / mitrArthahAnI nistejo'narthAn sarvAnmRti vinA saMkrAntIH samatikramya trayodaza samIraNaH / . pravahan vAmanAsAyAM rogoTegAdi sUcayet .. mArgazIrSasya saMkrAntikAlAdArabhya mArutaH / vahan paJcAhamAcaSTe vatsare'STAdaze mRtim zaratsaMkrAntikAlAcca paJcAhaM mAruto vahan / tataH paJcadazAbdAnAmante maraNamAdizet . zrAvaNAdeH samArabhya paJcAhamanilo vahan / ante dvAdazavarSANAM maraNaM parisUcayet vahan jyeSThAdidivasAdazAhAni samIraNaH / dizenavamavarSasya paryante maraNaM dhruvam Arabhya caitrAdyadinAt paJcAhaM pavano. vahan / paryante varSaSaTkasya mRtyuM niyatamAdizet // 540 // // 541 // // 542 // // 543 // // 544 // // 545 // 113 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Arabhya mAghamAsAdeH pazcAhAni marudvahan / . saMvatsaratrayasyAnte saMsUcayati paJcatAm // 546 // sarvatra dvitricaturo vAyuzceddivasAn vahet / abdabhAgaistu te zodhyA yathAvadanupUrvazaH // 547 // athedAnI pravakSyAmi kaJcit kAlasya nirNayam / . sUryamArga samAzritya sa ca. pauSNe'vagamyate .. // 548 // janmaRkSagate candre samaMsaptagate rvau| pauSNanAmA bhavetkAlo mRtyunirNayakAraNam // 549 // dinArdhaM dinamekaM ca yadA sUrye marudvahan / caturdaze dvAdaze'bde mRtyave bhavati kramAt // 550 // tathaiva ca vahan vAyurahorAtraM vyahaM tryaham / dazamASTamaSaSThAbdeSvantAya bhavati kramAt // 551 // vahan dinAni catvAri turye'bde mRtyave marut / sAzItyahaHsahasre tu paJcAhAni vahan punaH // 552 // ekadvitricatuHpaJcacaturvizatyaha:kSayAt / SaDAdIn divasAn paJca zodhayediha tadyathA . // 553 // SaTkaM dinAnAmadhyarkaM vahamAne samIraNe / jIvatyahAM sahasraM SaTpaJcAzadivasAdhikam // 554 // sahasraM sASTakaM jIvedvAyau saptAhavAhini / saSaTtriMzannavazatI jIvedaSTAhavAhini // 555 // ekatraiva navAhAni tathA vahati mArute / ahnAmaSTazatI jIveccatvAriMzaddinAdhikAm // 556 // tathaiva vAyau pravahatyekatra daza vAsarAn / viMzatyabhyadhikAmahnAM jIvetsaptazatI dhruvam // 557 // 114 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 558 // // 559 // // 560 // // 561 // // 562 // // 563 // ekadvitricatuHpaJcacaturviMzatyaha:kSayAt / ekAdazAdipaJcAhAnyatra zodhyAni tadyathA ekAdaza dinAnyarkanADyAM vahati mArute / SaNNavatyadhikAnyA SaT zatAnyeva jIvati tathaiva dvAdazAhAni vAyau vahati jIvati / dinAnAM SaTzatImaSTacatvAriMzatsamanvitAm trayodaza dinAnyarkanADIcAriNi mArute / jIvetpaJcazatImalAM SaTsaptatidinAdhikAm caturdaza dinAnyevaM pravAhiNi samIraNe / azItyabhyadhikaM jIvedAM zatacatuSTayam tathA paJcadazAhAni yAvadvahati mArute / jIvet SaSTidinopetaM divasAnAM zatatrayam ekadvitricatuHpaJcadvAdazAhakamakSayAt / SoDazAMdyAni paJcAhAnyatra zodhyAni tadyathA pravahatyekanAsAyAM SoDazAhAni mArute / jIvetsahASTacatvAriMzataM dinazatatrayIm vahamAne tathA saptadazAhAni samIraNe / aA zatatraye mRtyuzcaturviMzatisaMyute .. pavane vicaratyaSTAdazAhAni tathaiva ca / . nAzo'STAzItisaMyukte gate dinazatadvaye / vicaratyanile tadvaddinAnyekonaviMzatim / catvAriMzadyute yAte mRtyudinazatadvaye viMzatidivasAnekanAsAcAriNi mArute / sAzItau vAsarazate gate mRtyurna saMzayaH . 115 // 564 // // 565 // // 566 // // 567 // // 568 // // 569 // Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekadvitricatuHpaJcadinaSaTkakramakSayAt / ekaviMzAdipazcAhAnyatra zodhyAni tadyathA // 570 // . ekaviMzatyahaM tvarkanADIvAhini mArute / catuHsaptatisaMyukte mRtyudinazate bhavet / // 571 // dvAviMzati dinAnyevaM sadviSaSTAvahaHzate / SaDdinonaiH paJcamAsaistrayoviMzatyahAnuge : // 572 // tathaiva vAyau vahati caturviMzativAsarIm / viMzatyabhyadhike mRtyubhaveddinazatte gate // 573 // paJcaviMzatyahaM caivaM vAyau mAsatraye mRtiH / mAsadvaye punarmRtyuH SaDviMzatidinAnuge // 574 // saptaviMzatyahaM vahe nAzo mAsena jAyate / mAsArdhena punarmRtyuraSTAviMzatyahAnuge // 575 // ekonatriMzadahage mRtiH syAddazame'hani / triMzadinIcare tu syAtpaJcatvaM paJcame dine // 576 // ekatriMzadahacare vAyau mRtyudinatraye / / dvitIyadivase nAzo dvAtriMzadahavAhini // 577 // trayastriMzadahacare tvekAhenApi paJcatA / evaM yadIndunADyAM syAttadA vyAdhyAdikaM dizet // 578 // adhyAtmaM vAyumAzritya pratyekaM sUryasomayoH / evamabhyAsayogena jAnIyAtkAlanirNayam // 579 // adhyAtmikaviparyAsaH saMbhavedvyAdhito'pi hi / . tannizcayAya badhnAmi bAhyaM kAlasya lakSaNam // 580 // netrazrotrazirobhedAt sa ca trividhalakSaNaH / nirIkSyaH sUryamAzritya yatheSTamaparaH punaH / // 581 // " alirApahavAhAna 110 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 582 // = // 583 // // 584 // = // 585 // // 586 // // 587 // vAme tatrekSaNe padmaM SoDazacchadamaindavam / jAnIyAdbhAnavIyaM tu dakSiNe dvAdazacchadam khadyotadyutivarNAni catvAri cchadanAni tu / pratyekaM tatra dRzyAni svAGgulIvinipIDanAt somAdho dhUlatApAGgadhrANAntikadaleSu tu / dale naSTe kramAnmRtyuH SaTtriyugmaikamAsataH ayameva krama:padme bhAnavIye yadA bhavet / dazapaJcatridvidinaiH kramAnmRtyustadA bhavet etAnyapIDyamAnAni dvayorapi hi padmayoH / dalAni yadi vIkSeta mRtyudinazatAttadA dhyAtvA hRdyaSTapatrAb zrotre hastAgrapIDite / na zrUyetAgninirghoSo yadi svaH paJca vAsarAn daza vA paJcadaza vA viMzati paJcaviMzatim / tadA paJcacatustridvayekavarSermaraNaM kramAt / ekadvitricatuHpaJcacaturviMzatyahaHkSayAt / SaDAdiSoDazadinAnyAntarANyapi zodhayet brahmadvAre prasarpantI pazcAhaM dhUmamAlikAm / na cet pazyettadA jJeyo mRtyuH saMvatsaraitribhiH pratipadivase kAlacakrajJAnAya zaucavAn / ' Atmano dakSiNaM pANi zuklapakSaM prakalpayet adhomadhyo parvANi kaniSThAGgulIgAni tu / krameNa pratipatSaSThyekAdazI: kalpayettithIH avazeSAGgulIparvANyavazeSatithIstathA / paJcamIdazamIrAkAH parvANyaGguSThagAni tu // 588 // // 589 // // 590 // // 591 // // 592 // ... . 117 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 594 // // 595 // // 596 / / // 597 // // 598 // vAmapANi kRSNapakSatithIstadvacca kalpayet / tatazca nirjane deze baddhapadmAsanaH sudhIH prasannaH sitasaMvyAnaH kozIkRtya kaddhayam / tatastadantaH zUnyaM tu kRSNaM varNaM vicintayet udghATitakarAmbhojastato yatrAGgulItithau / vIkSyate kAlabinduH sa kAla ityatra kIrtyate kSutaviNmedamUtrANi bhavanti yugapadyadi / mAse tatra tithau tatra varSAnte maraNaM tadA rohiNI zazabhRllakSma mahApathamarundhatIm / . dhruvaM ca na yadA pazyedvarSeNa syAttadA mRtiH svapne svaM bhakSyamANaM zvagRdhrakAkaMnizAcaraiH / uhyamAnaM kharoSTrAdyairyadA pazyettadA mRtiH razminirmuktamAdityaM razmiyuktaM havirbhujam / yadA pazyedvipadyeta tadaikAdazamAsataH . vRkSAgre kutracit pazyed gandharvanagaraM yadi / . pazyet pretAn pizAcAn vA dazame mAsi tanmRtiH chadi mUtraM purISaM vA suvarNarajatAni vA / svapne pazyedyadi tadA mAsAnnavaiva jIvati sthUlo'kasmAt kRzo'kasmAdakasmAdatikopanaH / / akasmAdatibhIrurvA mAsAnaSTaiva jIvati samagramapi vinyastaM pAMzau vA kardame'pi vA / syAccetkhaNDaM padaM saptamAsyante mriyate tadA tArAM zyAmAM yadA pazyecchuSyedadharatAlu ca / na svAGgulitrayaM mAyAdrAjadantadvayAntare ' 118 // 600 // // 601 // // 602 // // 603 // // 604 // ||605 // Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRdhraH kAkaH kapoto vA kravyAdo'nyo'pi vA khagaH / nilIyeta yadA mUrdhni SaNmAsyante mRtistadA // 606 // pratyahaM pazyatAnabhre'hanyApUrya jalairmukham / vihite pUtkRte zakradhanvA tu tatra dRzyate // 607 // yadA na dRzyate tattu mAsaiH SaDbhirmRtistadA / paranetre svadehaM cenna pazyenmaraNaM tadA // 608 // kUparau nyasya jAnvormUryekIkRtya karau sadA / rambhAkozanibhA chAyAM lakSayedantarodbhavAm // 609 // vikAsi ca dalaM tatra yadaikaM parilakSyate / tasyAmeva tithau mRtyuH SaNmAsyante bhavettadA // 610 // indranIlasamacchAyA vakrIbhUtAH sahasrazaH / muktAphalAlaGkaraNAH pannagAH sUkSmamUrtayaH // 611 // divA saMmukhamAyAnto dRzyante vyomni sannidhau / . na dRzyante yadA te tu SaNmAsyante mRtistadA . // 612 // svapne muNDitamabhyaktaM raktagandhalagambaram / / pazyed yAmyAM khare yAntaM svaM yo'bdArdhaM sa jIvati // 613 // ghaNTanAdo ratAnte cedakasmAdanubhUyate / paJcatA paJcamAsyante tadA bhavati nizcitam // 614 // ziro vegAtsamAruhya kRkalAso vrajan ydi.| 'dadhyAdvarNatrayaM paJcamAsyante maraNaM tadA // 615 // vakrIbhavati nAsA cedvartulIbhavato dRzau / svasthAnAd azyataH karNau caturmAsyAM tadA mRtiH // 616 // kRSNaM kRSNaparIvAraM lohadaNDadharaM naram / . badA svapne nirIkSeta mRtyurmAsaistribhistadA // 617 // .... . 110 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 618 // .. // 619 // // 620 // // 621 // // 622 // / / .623 // indumuSNaM ravi zItaM chidraM bhUmau ravAvapi / jihyaM zyAmAM mukhaM kokanadAbhaM ca yadekSate tAlukampo manaHzoko varNo'Gge naikadhA yadA / nAbhezcAkasmikI hikkA mRtyurmAsadvayAttadA jihvA nAsvAdamAdatte muhuH skhalati bhASaNe / / zrotre na zruNutaH zabdaM gandhaM vetti na nAsikA spandete nayane nityaM dRSTavastunyapi bhramaH / . naktamindradhanuH pazyet tatholkApatanaM divA na cchAyAmAtmanaH pazyeddapaNe salile'pi vA / anabdAM vidyutaM pazyecchiro'kasmAdapi jvalet haMsakAkamayUrANAM pazyecca kvApi saMhatim / zItoSNakharamRdvAderapi sparza na vetti ca amISAM lakSmaNAM madhyAdyadaikamapi dRzyate / jantorbhavati mAsena tadA mRtyurna saMzayaH zIte hakAre phutkAre coSNe smRtigatikSaye / aGgapaJcakazaitye ca syAddazAhena paJcatA arthoSNamardhazItaM ca zarIraM jAyate yadA / jvAlAkasmAjjvaledvAGge saptAhena tadA mRtiH snAtamAtrasya hRtpAdaM tatkSaNAdyadi zuSyati / divase jAyate SaSThe tadA mRtyurasaMzayam jAyate dantagharSazcecchavagandhazca duHsahaH / vikRtA bhavati cchAyA yaheNa mriyate tadA na svanAsAM svajihyaM na na grahAnnAmalA dizaH / / nApi saptaRSIn yahi pazyati mriyate tadA 120 // 624 // // 625 // // 626 // // 627 // // 628 // // 629 // Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 630 // // 631 // // 632 // // 633 // // 634 // // 635 // prabhAte yadi vA sAyaM jyotsnAvatyAmatho nizi / pravitatya nijau bAhU nijacchAyAM vilokya ca zanairutkSipya netre svacchAyAM pazyettato'mbare / na ziro dRzyate tasyAM yadA syAnmaraNaM tadA nekSyate vAmabAhuzcet putrdaarkssystdaa| / yadi dakSiNabAhurnekSyate bhrAtRkSayastadA adRSTe hRdaye mRtyurudare ca dhanakSayaH / guhye pitRvinAzastu vyAdhirUruyuge bhavet adarzane pAdayozca videzagamanaM bhavet / adRzyamAne sarvAGge sadyo maraNamAdizet . vidyayA darpaNASTakuDyAsiSvavatAritA / vidhinA devatA pRSTA brUte kAlasya nirNayam sUryendugrahaNe vidyoM naravIraThavetyasau / sAdhyA dazasahasyASTottarayA z2apakarmataH aSTottarasahasrasya jApAt kAryakSaNe punaH / devatA lIyate'syAdau tataH kanyA''ha nirNayam satsAdhakaguNAkRSTA svayamevAtha devatA / trikAlaviSayaM brUte nirNayaM gatasaMzayam athavA zakunAdvindyAtsajjo vA yadivA''tuH / svatoM vA parato vA'pi gRhe vA yadivA bahiH ahivRzcikakRmyAkhugRhagodhApipIlikAH / yUkAmatkuNalUtAzca valmIko'thopadehikAH kITikA ghRtavarNAzca bhramaryazca yadA'dhikAH / udvegakalahavyAdhimaraNAni tadA dizet // 637 // // 638 // // 639 // // 640 // // 641 // Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAnadvAhanacchatrazastracchAyAGgakuntalAn / caJcvA cumbedyadA kAkastadA''sannaiva paJcatA // 642 // azrupUrNadRzo gAvo gADhaM pAdairvasundharAm / khananti cettadAnIM syAdrogo mRtyuzca tatprabhoH // 643 // anAturakRte hyetacchakunaM parikIrtitam / adhunA''turamuddizya zakunaM parikIrtyate // 644 // dakSiNasyAM valitvA cet zvA gudaM lettyuro'thvaa|| lAGgulaM vA tadA mRtyurekadvitridinaiH kramAt // 645 // zete nimittakAle cet zvA saMkocyAkhilaM vapuH / dhUtvA karNau valitvAGgaM dhUnotyatha tato mRtiH // 646 // yadi vyAttamukho lAlAM muJcan saMkocitekSaNaH / aGgaM saMkocya zete zvA tadA mRtyuna' saMzayaH // 647 // yadyAturagRhasyordhvaM kAkapakSigaNo milan / trisandhyaM dRzyate nUnaM tadA mRtyurupasthitaH // 648 // mahAnase tathA zayyAgAre kAkAH kSipanti cet / carmAsthi rajju kezAn vA tadAsatraiva paJcatA // 649 // athavopazrutevindyAdvidvAn kAlasya nirNayam / prazaste divase svapnakAle zastAM dizaM zritaH // 650 // pUtvA paJcanamaskRtyAcAryamantreNa vA zrutI / gehAcchana zrutirgacchecchilpicatvarabhUmiSu // 651 // candanenArcayitvA mAM kSiptvA gandhAkSatAdi ca / . sAvadhAnastatastatropazruteH zRNuyAd dhvanim // 652 // arthAntarApadezyazca sarUpazceti sa dvidhA / vimarzagamyastatrAdyaH sphuToktArtho'paraH punaH . // 653 // 100 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 654 // // 655 // // 656 // // 657 // // 658 // // 659 // yathaiSa bhavanastambhaH paJcaSaDbhirayaM dinaiH / pakSairmAsairatho vaSairbhakSyate yadi vA na vA manoharatarazcAsIt kintvayaM laghu bhakSyate / arthAntarApadezyA syAdevamAdirupazrutiH eSA strI puruSo vA'sau sthAnAdasmAna yAsyati / dAsyAmo na vayaM gantuM gantukAmo na cApyayam vidyate gantukAmo'yamahaM ca preSaNotsukaH / tena yAsyatyasau zIghraM syAtsarUpetyupazrutiH karNodghATanasaMjAtopazrutyantaramAtmanaH / kuzalAH kAlamAsannamanAsannaM ca jAnate zaniH syAdyatra nakSatre taddAtavyaM mukhe ttH| catvAri dakSiNe pANau trINi trINi ca pAdayoH catvAri vAmahaste tu kramazaH paJca vakSasi / vINi zIrSe dRzor3he dve guhya ekaM zanau nare . nimittasamaye tatra patitaM sthApanAkramAt / . janmakSaM nAmaRkSaM vA guhyadeze bhavedyadi ghaSTaM zliSTaM grahai?STaiH saumyairaprekSitAyutam / sajjasyApi tadA mRtyuH kA kathA rogiNaH punaH pRcchAyAmatha lagnAstacaturthadazamasthitAH / . grahAH kUrAH zazI SaSThASTamazcetsyAttadA mRtiH pRcchAyAH samaye lagnAdhipatirbhavati grahaH / yadivA'stamito mRtyuH sajjasyApi tadA bhavet lagnasthazcecchazI sauriqhdazo navamaH kujaH / aSTamo'rkastadA mRtyuH syAccena balavAn guruH // 660 // // 661 // // 662 // // 663 // // 664 // // 665 // 123 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 666 // // 667 // // 668 // // 669 // // 670 // // 671 // raviH SaSThaH tRtIyo vA zazI ca dazamasthitaH / yadA bhavati mRtyuH syAttRtIye divase tadA pApagrahAzcedudayAtturye vA dvAdaze'thavA / dizanti tadvido mRtyuM tRtIye divase tadA udaye paJcame vA'pi yadi pApagraho bhavet / aSTabhirdazabhirvA syAdivasaiH paJcatA tadA dhanumithunayoH saptamayoryadyazubhA grahAH / tadA vyAdhima'tirvA syAjjyotiSAmiti nirNayaH antasthAdhikRtaprANinAmapraNavagarbhitam / . koNastharephamAgneyapuraM jvAlAzatAkulam sAnusvArairakArAdyaiH SaTsvaraiH pArzvato vRtam / svastikAGkabahiHkoNaM svAkSarAntaH pratiSThitam catuHpArzvasthaguruyaM yantraM vAyupurAvRtam / kalpayitvA parinyasyet pAdahacchIrSasandhiSu sUryodayakSaNe sUrya pRSThe kRtvA tataH sudhIH / - svaparAyuvinizcetuM nijacchAyAM vilokayet pUrNAM chAyAM yadIkSeta tadA varSaM na paJcatA / karNAbhAve tu paJcatvaM vAdazabhirbhavet hastAlimuskandhakezapArzvanAsAkSaye kramAt / dazASTasaptapaJcatryekavarSairmaraNaM dizet . SaNmAsyA mriyate nAze zirasazcibukasya vA / grIvAnAze tu mAsenaikAdazAhena hakSaye sacchidre hRdaye mRtyudivasaiH saptabhirbhavet / yadi cchAyAdvayaM pazyedyamapAdhaM tadA vrajet . // 672 // // 673 // // 674 // // 675 // // 676 // // 677 // 124 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 678 // // 679 // // 680 // // 681 // // 682 // // 683 // iti yantraprayogeNa jAnIyAtkAlanirNayam / yadi vA vidyayA vindyAdvakSyamANaprakArayA prathamaM nyasya cUDAyAM svAzabdamoM ca mastake / kSi netre hRdaye paJca nAbhyabje hAkSaraM tataH anayA vidyayA'STAgrazatavAraM vilocane / svacchAyAM cAbhimantryAka pRSThe kRtvA'ruNodaye paracchAyAM parakRte svacchAyAM svakRte punaH / samyaktatkRtapUjaH sannupayukto vilokayet sampUrNA yadi pazyettAmAvarSa na mRtistadA / kramajaGghAjAnvabhAve tridvayekAbdaima'tiH punaH UrorabhAve dazabhirmAsainazyetkaTeH punaH / / aSTAbhirnavabhirvApi tundAbhAve tu. paJcaSaiH grIvA'bhAve catustridvayekamAsaimriyate punaH / kakSAbhAve tu pakSaNa dazAhena bhujakSaye . dinaiH skandhakSaye'STAbhizcaturyAmyA tu hRtkSaye / zIrSAbhAve tu yAmAbhyAM sarvAbhAve tu tatkSaNAt evamAdhyAtmikaM kAlaM vinizcetuM prasaGgataH / bAhyasyApi hi kAlasya nirNayaH paribhASitaH ko jeSyati dvayoryuddhe iti pRcchatyavasthitaH / jayaH pUrvasya pUrNe svAdrikte syAditarasya tu * yattyajetsaMcaran vAyustadriktamabhidhIyate / saMkramedyatra tu sthAne tatpUrNa kathitaM budhaiH praSTA''dau nAma cejjJAturgrahmatyanvAturasya tu / syAdiSTasya tadA siddhiviparyAse viparyayaH . 125 // 684 // // 685 // // 686 // // 687 // // 688 // // 689 // Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 690 // // 691 // // 692 / / // 693 // // 694 // // 695 // vAmabAhusthite dUte samanAmAkSaro jayet / / dakSiNAbAhuge tvAz2au viSamAkSaranAmakaH bhUtAdibhirgRhItAnAM daSTAnAM vA bhujaGgamaiH / vidhiH pUrvokta evAsau vijJeyaH khalu mAntrikaiH pUrNA saMjAyate vAmA vizatA varuNena cet / kAryANyArabhyamANAni tadA sidhyantyasaMzayam jayajIvitalAbhAdikAryANi nikhilAnyapi / niSphalAnyeva jAyante pavane dakSiNAsthite jJAnI budhdvA'nilaM samyak puSpaM hastAtprapAtayet / mRtajIvitavijJAne tataH kurvIta nizcayam tvarito varuNe lAbhazcireNa tu purandare / jAyate pavane svalpaH siddho'pyagnau vinazyati AyAti varuNe yAtaH tatraivAste sukhaM kSitau / prayAti pavane'nyatra mRta ityanale vadet dahane yuddhapRcchAyAM yuddhabhaGgazca dAruNaH / / mRtyuH sainyavinAzo vA pavane jAyate punaH mahendre vijayo yuddhe varuNe vAJchitAdhikaH / / ripubhaGgena sandhirvA svasiddhiparisUcakaH bhaume varSati parjanyo varuNe tu manomatam / pavane durdinAmbhodau vahnau vRSTiH kiyatyapi varuNe sasyaniSpattiratizlAghyA purandare / madhyasthA pavane ca syAnna svalpA'pi hutAzane mahendravaruNau zastau garbhaprazne sutapradau / samIradahanau strIdau zUnyaM garbhasya nAzakam . . 120 // 696 // // 697 // // 698 // // 699 // // 700 // // 701 // Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 702 // // 703 // // 704 // // 705 // // 706 // // 707 // gRhe rAjakulAdau ca praveze nirgame'thavA / pUrNAGgapAdaM purataH kurvataH syAdabhIpsitam gurubandhunRpAmAtyA anye'pIpsitadAyinaH / pUrNAGge khalu kartavyAH kAryasiddhimabhIpsatA Asane zayane vA'pi pUrNAGge vinivezitAH / vazIbhavanti kAminyo na kArmaNamataH param aricaurAdhamarNAdyA anye'pyutpAtavigrahAH / kartavyAH khalu riktAGge jayalAbhasukhArthibhiH pratipakSaprahArebhyaH pUrNAGge yo'bhirakSati / na tasya ripubhiH zaktirbaliSThairapi hanyate vahantIM nAsikAM vAmAM dakSiNAM vA'bhisaMsthitaH / pRcchedyadi tadA putro riktAyAM tu sutA bhavet suSumNAvAhabhAge dvau zizU rikte napuMsakam / . saGkrAntau garbhahAniH syAt same kSemamasaMzayam candre strI puruSaH sUrye madhyabhAge napuMsakam / praznakAle tu vijJeyamiti kaizcinnigadyate yadA na jJAyate samyak pavanaH saMcaranapi / pItazvetAruNazyAmainizcetavyaH sa bindubhiH / aGguSThAbhyAM zrutI madhyAGgulIbhyAM nAsikAmuTe / antyopAntyAGgulIbhizca pidhAya vadanAmbujam koNAvakSNonipIDyAdyAGgulIbhyAM zvAsarodhataH / yathAvaNaM nirIkSeta bindumavyagramAnasaH pItena bindunA bhaumaM sitena varuNaM punaH / kRSNena pavanaM vindyAdaruNena hutAzanam . 127 // 708 // // 709 // // 710 // // 711 // // 712 // // 713 // Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirurutsedvahantI yAM vAmAM vA dakSiNAmatha / . tadaGgaM pIDayetsadyo yathA nADItarA vahet.. // 714 // agre vAmavibhAge hi zazikSetraM pracakSate / pRSThe dakSiNabhAge tu ravikSetraM manISiNaH // 715 // lAbhAlAbhau sukhaM duHkhaM jIvitaM maraNaM tthaa| vidanti viralAH samyag vAyusaMcAravedinaH // 716 // akhilaM vAyujanmedaM sAmarthya tasya jAyate / kartuM nADIvizuddhiM yaH samyag jAnAtyamUDhadhIH // 717 // nAbhyabjakarNikArUDhaM kalAbindupavitritam / ... rephAkAntaM sphuradbhAsaM hakAraM paricintayet . // 718 // taM tatazca taDidvegaM sphuliGgAciHzatAJcitam / recayetsUryamArgeNa prApayecca nabhastalam // 719 // amRtaiH plAvayantaM tamavatArya zanaistataH / candrAbhaM candramArgeNa nAbhipadme nivezayet / // 720 // niSkramaM ca pravezaM ca yathAmArgamanAratam / kurvanevaM mahAbhyAso nADIzuddhimavApnuyAt // 721 // nADIzuddhAviti prAjJaH saMpannAbhyAsakauzalaH / svecchayA ghaTayedvAyuM puTayostatkSaNAdapi // 722 // dve eva ghaTike sArdhe ekasyAmavatiSThate / tAmutsRjyAparAM nADImadhitiSThati mArutaH // 723 // SaTzatAbhyadhikAnyAhuH sahasrANyekaviMzatim / ahorAtre nari svastha prANavAyorgamAgamam // 724 // mugdhadhIryaH samIrasya saMkrAntimapi vetti na / tattvanirNayavArtA sa kathaM kartuM pravartate // 725 // 128 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 726 // // 727 // // 728 // // 729 // // 730 // pUritaM pUrakeNAdhomukhaM hRtpadmamunmiSet / Urvazroto bhavettacca kumbhakena prabodhitam AkSipya recakenAtha karSedvAyuM hRdambujAt / UrdhvazrotaHpathagranthiM bhittvA brahmapuraM nayet / brahmarandhrAnniSkamayya yogI kRtakutUhalaH / samAdhito'rkatUleSu vedhaM kuryAcchanaiH zanaiH muhustatra kRtAbhyAso mAlatImukulAdiSu / sthiralakSa(kSya)tayA vedhaM sadA kuryAdatandritaH dRDhAbhyAsastataH kuryAdvedhaM varuNavAyunA / karpUrAgarukuSThAdigandhadravyeSu sarvataH eteSu labdhalakSo(kSyo)'tha vAyusaMyojane paTuH / pakSikAyeSu sUkSmeSu vidadhyAdvedhamudyataH pataGgabhRGgakAyeSu jAtAbhyAso mRgeSvapi / . ananyamAnaso dhIraH saMcaredvijitendriyaH . naravakarikAyeSu pravizanniHsaraniti / kurvIta saMkramaM pustopalarUpeSvapi kramAt evaM parAsudeheSu pravizedvAmanAsayA / jIvadehapravezastu nocyate pApazaGkayA krameNaivaM parapurapravezAbhyAsazaktitaH / .. vimukta iva nirlepaH svecchayA saMcaret sudhIH . // 731 // // 732 // // 733 // // 734 // // 735 // atha SaSThaH prakAzaH iha cAyaM parapuranavezazcitramAtrakRt / . sidhyena vA prayAsena kAlena mahatA'pi hi // 736 // 120 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jitvA'pi pavanaM nAnAkaraNaiH klezakAraNaiH / nADIpracAramAyattaM vidhAyApi vapurgatam .. // 737 // azraddheyaM parapure sAdhayitvA'pi saMkramam / vijJAnaikaprasaktasya mokSamArgo na sidhyati ... // 738 // tannApnoti manaHsvAsthyaM prANAyAmaiH karthitam / prANasyAyamane pIDA tasyAH syAccittaviplavaH / // 739 // pUraNe kumbhane caivaM recane ca parizramaH / cittasaMklezakaraNAnmukteH pratyUhakAraNam / // 740 // indriyaiH samamAkRSya viSayebhyaH prazAntadhIH / dharmadhyAnakRte tasmAnmanaH kurvIta nizcalam // 741 // nAbhihRdayanAsAgrabhAlabhrUtAludRSTayaH / / mukhaM karNau zirazceti dhyAnasthAnAnyakIrtayan . // 742 // eSAmekatra kuMtrApi sthAne sthApayato manaH / utpadyante svasaMvitterbahavaH pratyayAH kila // 743 // // 744 // // 745 // atha saptamaH prakAzaH dhyAnaM vidhitsatA jJeyaM dhyAtA dhyeyaM tathA phalam / sidhyanti na hi sAmagrI vinA kAryANi kahicit amuJcan prANanAze'pi saMyamaikadhUrINatAm / paramapyAtmavat pazyan svasvarUpAparicyutaH upatApamasaMprAptaH zItavAtAtapAdibhiH / pipAsuramarIkAri yogAmRtarasAyanam rAgAdibhiranAkrAntaM krodhAdibhiradUSitam / AtmArAmaM manaH kurvanirlepaH sarvakarmasu 130 // 746 // // 747 // Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 748 // // 749 // // 750 // // 751 // // 752 // // 753 // virata: kAmabhogebhyaH svazarIre'pi niHspRhaH / saMvegahRdanirmagnaH sarvatra samatAM zrayan / narendre vA daride vA tulyakalyANakAmanaH / amAtrakaruNApAtraM bhavasaukhyaparAGmukhaH sumeruriva niSkampaH zazIvAnandadAyakaH / samIra iva ni:saGgaH sudhIrdhyAtA prazasyate piNDasthaM ca padasthaM ca rUpasthaM rUpavarjitam / caturdhA dhyeyamAmnAtaM dhyAnasyAlambanaM budhaiH pArthivI syAdathAgneyI mArutI vAruNI tathA / tatrabhUH paJcamI ceti piNDasthe paJca dhAraNAH tiryaglokasamaM dhyAyet kSIrAbdhiM tatra cAmbujam / sahasrapatraM svarNAbhaM jambUdvIpasamaM smaret tatkesarataterantaH sphuratpiGgaprabhAJcitAm / svarNAcalapramANAM ca karNikAM paricintayet . khetasiMhAsanAsInaM karmanirmUlanodyatam / AtmAnaM cintayettatra pArthivI dhAraNetyasau vicintayettathA nAbhau kamalaM SoDazacchadam / karNikAyAM mahAmantraM pratipatraM svarAvalim rephabindukalAkrAntaM mahAmantre yadakSaram / asya rephAdviniryAntI zanairdhUmazikhAM smaret / skuliGgasaMtati dhyAyejjvAlamAlAmanantaram / tato jvAlAkalApena dahet padmaM hRdi sthitam tadaSTakarmanirmANamaSTapatramadhomukham / . dahatyeva mahAmantradhyAnotthaH prabalAnalaH // 754 // // 755 // // 756 // // 757 // // 758 // // 759 // . 00 131 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tato dehAd bahiAyet tryasaM vahnipuraM jvalat / lAJchitaM svastikenAnte vahnibIjasamanvitam // 760 // dehaM padmaM ca mantrAcirantarvahipuraM bahiH / kRtvA''zu bhasmasAcchAmyetsyAdAgneyIti dhAraNA // 761 // tatatribhuvanAbhogaM pUrayantaM samIraNam / cAlayantaM girInabdhIn kSobhayantaM vicintayet .. // 762 // tacca bhasmarajastena. zIghramudhdUya vAyunA / dRDhAbhyAsaH prazAntiM tamAnayediti mArutI // 763 // smareddharSatsudhAsArairdhanamAlAkulaM nabhaH / . tato'rdhendusamAkAntaM maNDalaM vAruNAGkitam // 764 // nabhastalaM sudhAmbhobhiH plAvayettatpuraM tataH / tadrajaH kAyasaMbhUtaM kSAlayediti vAruNI // 765 // saptadhAtuvinAbhUtaM pUrNenduvizadadyutim / sarvajJakalpamAtmAnaM zuddhabuddhiH smarettataH // 766 // tataH siMhAsanArUDhaM sarvAtizayabhAsuram / vidhvastAzeSakarmANaM kalyANamahimAnvitam . . // 767 // svAGgagarbhanirAkAraM saMsmarediti tatrabhUH / sAbhyAsa iti piNDasthe yogI zivasukhaM bhajet // 768 // azrAntamiti piNDasthe kRtAbhyAsasya yoginaH / prabhavanti na durvidyA mantramaNDalazaktayaH // 769 // zAkinyaH kSudrayoginyaH pizAcAH pizitAzanAH / / trasyanti tatkSaNAdeva tasya tejo'sahiSNavaH // 770 // duSTAH karaTinaH siMhAH zarabhAH pannagA api / jighAMsavo'pi tiSThanti stambhitA iva dUrataH // 771 // 12 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 772 // // 773 // // 774 // // 775 // // 776 // athASTamaH prakAzaH yatpadAni pavitrANi samAlambya vidhIyate / tatpadasthaM samAkhyAtaM dhyAnaM siddhAntapAragaiH tatra SoDazapatrADhye nAbhikandagate'mbuje / svaramAlAM yathApatraM bhramantI paricintayet caturviMzatipatraM ca hRdi padmaM sakarNikam / varNAn yathAkramaM tatra cintayet paJcaviMzatim vaktrAbje'STadale varNASTakamanyattataH smaret / saMsmaranmAtRkAmevaM syAcchrutajJAnapAragaH / dhyAyato'nAdisaMsiddhAn varNAnetAn yathAvidhi / naSTAdiviSaye jJAnaM dhyAturutpadyate kSaNAt / athavA nAbhikandAdhaH padmamaSTadalaM smaret / svarAlIkesaraM ramyaM vargASTakayutairdalaiH dalasandhiSu sarveSu siddhastutivirAjitam / dalAgreSu samagreSu mAyApraNavapAvitam tasyAntarantimaM varNamAdyavarNapuraskRtam / rephAkAntaM kalAbinduramyaM prAleyanirmalam arhamityakSaraM prANaprAntasaMsparzi pAvanam / . husvaM dIrghaM plutaM sUkSmamatisUkSmaM tataH param granthIn vidArayannAbhikandahRdghaNTikAdikAn / susUkSmadhvaninA madhyamArgayAyi smarettataH atha tasyAntarAtmAnaM plAvyamAnaM vicintayet / bindutaptakalAniryatkSIragaurAmatormibhiH // 777 // // 778 // // 779 // // 780 // // 781 // // 782 // 133 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 783 // // 784 // / // 785 // // 786 // // 787 // // .788 // tataH sudhaasrHsuutssoddshaabjdlodre| AtmAnaM nyasya patreSu vidyAdevIzca SoDaza sphuTasphaTikabhRGgArakSaratkSIrasitAmRtaiH / AbhirAplAvyamAnaM svaM ciraM citte vicintayet athAsya mantrarAjasyAbhidheyaM parameSThinam / arhantaM mUrdhani dhyAyet zuddhasphaTikanirmalam / taddhyAnAvezataH so'haM so'hamityAlapanmuhuH / niHzaGkamekatAM vindyAdAtmanaH paramAtmanA tato nIrAgamadveSamamohaM sarvadarzinam / . surAya' samavasRtau kurvANaM dharmadezanAm dhyAyannAtmAnamevetthamabhinnaM paramAtmanA / labhate paramAtmatvaM dhyAnI nirdhUtakalmaSaH yadvA mantrAdhipaM dhImAnUrvAdhorephasaMyutam / kalAbindusamAkrAntamanAhatayutaM tathA kanakAmbhojagarbhasthaM sAndracandrAMzunirmalam / gagane saMcarantaM ca vyApnuvantaM dizaH smaret tato vizantaM vaktrAbje bhramantaM bhrUlatAntare / sphurantaM netrapatreSu tiSThantaM bhAlamaNDale niryAntaM tAlurandhreNa sravantaM ca sudhArasam / spardhamAnaM zazAGkena sphurantaM jyotirantare saMcarantaM nabhobhAge yojayantaM zivazriyA / sarvAvayavasaMpUrNaM kumbhakena vicintayet mahAtattvamidaM yogI yadaiva dhyAyati sthiraH / / tadaivAnandasaMpadbhUrmuktizrIrupatiSThate // 789 // // 790 // // 791 // // 792 // // 793 // // 794 // 134 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 795 // // 796 // // 797 // // 798 // // 799 // // 800 // rephabindukalAhInaM zubhraM dhyAyettato'kSaram / tato'nakSaratAM prAptamanuccArya vicintayet nizAkarakalAkAraM sUkSmaM bhAskarabhAsvaram / anAhatAbhidhaM devaM visphurantaM vicintayet tadeva ca kramAtsUkSmaM dhyAyedvAlAgrasannibham / kSaNamavyaktamIkSeta jagajjyotirmayaM tataH pracyAvyamAnasaMlakSyAdalakSye dadhataH sthiram / jyotirakSayamatyakSamantarunmIlati kramAt iti lakSyaM samAlambya lakSyabhAvaH prakAzitaH / niSaNNamanasastatra sidhyatyabhimataM muneH tathA hRtpadmamadhyasthaM zabdabrahmaikakAraNam / . svaravyaJjanasaMvItaM vAcakaM parameSThinaH . mUrdhasaMsthitazItAMzukalAmRtarasaplutam / . kumbhakena mahAmantraM praNavaM paricintayet pItaM stambhe'ruNaM vazye kSobhaNe vidrumaprabham / kRSNaM vidveSaNe dhyAyet karmaghAte zaziprabham tathA puNyatamaM mantraM jagatritayapAvanam / / yogI paJcaparameSThinamaskAraM vicintayet aSTapatre sitAmbhoje kaNikAyAM kRtasthitim / AdyaM saptAkSaraM mantraM pavitraM cintayettataH siddhAdikacatuSkaM ca dikpatreSu yathAkramam / cUlApAdacatuSkaM ca vidikpatreSu cintayet trizuddhyA cintayaMstasya zatamaSTottaraM muniH / bhuJjAno'pi labhetaiva caturthatapasaH phalam . 135 // 801 // // 802 // // 803 // // 804 // // 805 // // 806 // Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 807 // // 808 // // 809 // // 810 // // 811 // // 812 // evameva mahAmantraM samArAdhyeha yoginaH / . trilokyA'pi mahIyante'dhigatAH paramAM zriyam kRtvA pApasahasrANi hatvA jantuzatAni ca / amuM mantraM samArAdhya tiryaJco'pi divaM gatAH gurupaJcakanAmotthA vidyA syAt SoDazAkSarA / japan zatadvayaM tasyAzcaturthasyApnuyAtphalam zatAni trINi SaDvarNaM catvAri caturakSaram / pazcAvaNaM japan yogI caturthaphalamaznute pravRttiheturevaitadamISAM kathitaM phalam / . phalaM svargApavargoM tu vadanti paramArthataH paJcavarNamayI paJcatattvA vidyodhdRtA zrutAt / abhyasyamAnA satataM bhavaklezaM nirasyati maGgalottamazaraNapadAnyavyagramAnasaH / catuHsamAzrayANyeva smaran mokSaM prapadyate muktisaukhyapradAM dhyAyedvidyAM paJcadazAkSarAm / sarvajJAbhaM smarenmantraM sarvajJAnaprakAzakam vaktuM na kazcidapyasya prabhAvaM sarvataH kSamaH / samaM bhagavatA sAmyaM sarvajJena bibharti yaH yadIcchedbhavadAvAgneH samucchedaM kSaNAdapi / smarettadAdimantrasya varNasaptakamAdimam paJcavarNaM smarenmantraM karmanirghAtakaM tathA / varNamAlAJcitaM mantraM dhyAyetsarvAbhayapradam dhyAyetsitAbjaM vaktrAntaraSTavargI dalASTake / oM namo arihaMtANamiti varNAnapi kramAt // 813 // // 814 // .. // 815 // // 816 // // 817 // // 818 // 136 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 819 // // 820 // // 821 // // 822 // // 823 // // 824 // kesarAlI svaramayIM sudhAbinduvibhUSitAm / kaNikAM kaNikAyAM ca candrabimbAtsamApatat saMcaramANaM vaktreNa prabhAmaNDalamadhyagam / sudhAdIdhitisaMkAzaM mAyAbIjaM vicintayet tato bhramantaM patreSu saMcarantaM nabhastale / dhvaMsayantaM manodhvAntaM sravantaM ca sudhArasam tAlurandhreNa gacchantaM lasantaM bhUlatAntare / trailokyAcintyamAhAtmyaM jyotirmayamivAdbhutam ityamuM dhyAyato mantraM puNyamekAgracetasaH / vAgmanomalamuktasya zrutajJAnaM prakAzate mAsaiH SaDbhiH kRtAbhyAsaH sthirIbhUtamanAstataH / niHsarantI mukhAmbhojAcchikhAM dhUmasya pazyati / saMvatsaraM kRtAbhyAsastato jvAlAM vilokate / tataH saMjAtasaMvegaH sarvajJamukhapaGkajam " parAmukhapajam sphuratkalyANamAhAtmyaM saMpannAtizayaM tataH / bhAmaNDalagataM sAkSAdiva sarvajJamIkSate tataH sthirIkRtasvAntastatra saMjAtanizcayaH / muktvA saMsArakAntAramadhyAste siddhimandiraM zazibimbAdivodbhUtAM sravantImamRtaM sadA / ' vidyAM kSvI iti bhAlasthAM dhyAyetkalyANakAraNam kSIrAmbhodheviniryAntI plAvayantI sudhAmbubhiH / bhAle zazikalAM dhyAyet siddhisopAnapaddhatim asyAH smaraNamAtreNa truTyadbhavanibandhanaH / prayAti paramAnandakAraNaM padamavyayam 130 // 825 // // 826 // // 827 // // 828 // // 829 // // 830 // Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAsAgre praNavaH zUnyamanAhatamiti trayam / dhyAyan guNASTakaM labdhvA jJAnamApnoti nirmalam // 831 // zaGkhakundazazAGkAbhAMstrInamUn dhyAyataH sadA / samagraviSayajJAnaprAgalbhyaM jAyate nRNAm // 832 // dvipArzvapraNavadvandvaM prAntayormAyayA vRtam / so'haM madhye vimUrdhAnaM ahamlIkAraM vicintayet . // 833 // kAmadhenumivAcintyaphalasaMpAdanakSamAm / anavadyAM japedvidyAM gaNabhRdvadanodgatAm / // 834 // SaTkoNe'praticakre phaDiti pratyekamakSaram / savye nyasedvicakrAya svAhA bAhye'pasavyataH // 835 // bhUtAntaM bindusaMyuktaM tanmadhye nyasya cintayet / namo jiNANamityAdyairoMpUrveSTayed bahiH // 836 // aSTapatre'mbuje dhyAyedAtmAnaM dIpratejasam / praNavAdyasya mantrasya varNAn patreSu ca kramAt . // 837 // pUrvAzAbhimukhaH pUrvamadhikRtyAdimaNDalam / . ekAdazazatAnyaSTAkSaraM mantraM japettataH // 838 // pUrvAzAnukramAdevamuddizyAnyadalAnyapi / . aSTarAtraM japedyogI sarvapratyUhazAntaye // 839 // aSTarAtre vyatikrAnte kamalasyAsya vartinaH / nirUpayati patreSu varNAnetAnanukramam // 840 // bhISaNAH siMhamAtaGgarakSaH prabhRtayaH kSaNAt / zAmyanti vyantarAzcAnye dhyAnapratyUhahetavaH // 841 // mantraH praNavapUrvo'yaM. phalamaihikamicchubhiH / dhyeyaH praNavahInastu nirvANapadakAkSibhiH // 842 // 138 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 847 // cintayedanyamapyenaM mantraM kaughazAntaye / smaretsattvopakArAya vidyAM tAM pApabhakSiNIm // 843 // prasIdati manaH samaH pApakAluSyamujjhati / prabhAvAtizayAdasyA jJAnadIpa: prakAzate // 844 // jJAnavadbhiH samAmnAtaM vajrasvAmyAdibhiH sphuTam / vidyAvAdAtsamudhdRtya bIjabhUtaM zivazriyaH // 845 // janmadAvahutAzasya prazAntinavavAridam / gurUpadezAdvijJAya siddhacakra vicintayet // 846 // nAbhipadme sthitaM dhyAyedakAraM vizvatomukham / sivarNaM mastakAmbhoje AkAraM vadanAmbuje ukAraM hRdayAmbhoje sAkAraM kaNThapaGkaje / sarvakalyANakArINi bIjAnyanyAnyapi smaret // 848 // zrutasindhusamudbhUtamanyadapyakSaraM padam / azeSaM dhyAyamAnaM syAnirvANapadasiddhaye // 849 // vItarAgo bhavedyogI yatkiJcidapi. cintayet / tadeva dhyAnamAmnAtamato'nye granthavistarAH // 850 // evaM ca mantravidyAnAM varNeSu ca padeSu ca / vizleSaH kramazaH kuryAlakSmIbhAvopapattaye // 851 // iti gaNadharadhuryAviSkRtAdudhdRtAni, pravacanajalarAzestattvaratnAnyamUni / hRdayamukuramadhye dhImatAmullasantu, pracitabhavazatotthaklezani shhetoH|| 852 / / __ atha navamaH prakAzaH mokSazrIsammukhInasya vidhvastAkhilakarmaNaH / caturmukhasya niHzeSabhuvanAbhayadAyinaH // 853 // .136 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ indumaNDalasaMkAzacchatratritayazAlinaH / lasadbhAmaNDalAbhogaviDambitavivasvataH . // 854 // divyadundubhinirghoSagItasAmrAjyasampadaH / raNavirephajhaGkAramukharAzokazobhinaH // 855 // siMhAsananiSaNNasya vIjyamAnasya cAmaraiH / surAsuraziroratnadIprapAdanakhAteH / // 856. // divyapuSpotkarAkIrNAsaGkIrNapariSadbhuvaH / utkandharairmRgakulaiH pIyamAnakaladhvaneH , // 857 // zAntavairebhasiMhAdisamupAsitasannidheH / / . prabhoH samavasaraNasthitasya parameSThinaH // 858 // sarvAtizayayuktasya kevalajJAnabhAsvaMtaH / arhato rUpamAlambya dhyAnaM padasthamucyate' // 859 // rAgadveSamahAmohavikArairakalaGkitam / zAntaM kAntaM manohAri sarvalakSaNalakSitam // 860 // tIthikairaparijJAtayogamudrAmanoramam / / akSNoramandamAnandaniHsyandaM dadadadbhutam // 861 // jinendrapratimArUpamapi nirmalamAnasaH / nirnimeSadRzA dhyAyan rUpasthadhyAnavAn bhavet // 862 // yogI cAbhyAsayogena tanmayatvamupAgataH / sarvajJIbhUtamAtmAnamavalokayati sphuTam // 863 // sarvajJo bhagavAn yo'yamahamevAsmi sa dhruvam / evaM tanmayatAM yAtaH sarvavedIti manyate // 864 // vItarAgo vimucyeta vItarAgaM vicintayan / rAgiNaM tu samAlambya rAgI syAtkSobhaNAdikRt . . // 865 // mAnasaH / 140 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yena yena hi bhAvena yujyate yantravAhakaH / tena tanmayatAM yAti vizvarUpo maNiryathA // 866 // nAsadhyAnAni sevyAni kautukenApi kintviha / svanAzAyaiva jAyante sevyamAnAni tAni yat sidhyanti siddhayaH sarvAH svayaM mokSAvalambinAm / / saMdigdhA siddhiranyeSAM svArthabhraMzastu nizcitaH // 868 // // 867 // . . atha dazamaH prakAzaH // 869 // // 870 // = // 871 // // 872 // amUrtasya cidAnandarUpasya paramAtmanaH / niraJjanasya siddhasya dhyAnaM syAdrUpavarjitam ityajasraM smaran yogI tatsvarUpAvalambanaH / . tanmayatvamavApnoti grAhyagrAhakavarjitam ananyazaraNIbhUya sa tasmin lIyate tathA / dhyAtRdhyAnobhayAbhAve dhyeyenaikyaM yathA vrajet so'yaM samarasIbhAvastadekIkaraNaM matam / AtmA yadapRthaktvena lIyate paramAtmani alakSyaM lakSyasaMbandhAt sthUlAtsUkSmaM vicintayet / sAlambAcca nirAlambaM tattvavittattvamaJjasA evaM caturvidhadhyAnAmRtamagnaM munermanaH / / sAkSAtkRtajagattattvaM vidhatte zuddhimAtmanaH AjJApAyavipAkAnAM saMsthAnasya ca cintanAt / itthaM vA dhyeyabhedena dharmya dhyAnaM caturvidham AjJAM yatra puraskRtya sarvajJAnAmabAdhitAm / tattvatazcintayedastidAjJAdhyAnamucyate // 873 // // 874 // // 875 // // 876 // 141 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 877 // // 878 // // 879 // // 880 // // 881 // // 882 // sarvajJavacanaM sUkSmaM hanyate yanna hetubhiH / . tadAjJArUpamAdeyaM na mRSAbhASiNo jinAH rAgadveSakaSAyAdyairjAyamAnAn vicintayet / yatrApAyAMstadapAyavicayadhyAnamiSyate aihikAmuSmikApAyaparihAraparAyaNaH / tataH pratinivarteta samantAt pApakarmaNaH pratikSaNasamudbhUto yatra karmaphalodayaH / cintyate citrarUpaH sa vipAkavicayo mataH yA saMpadA'rhato yA ca vipadA nArakAtmanaH / ekAtapatratA tatra puNyApuNyasya karmaNaH anAdyantasya lokasya sthityutpattivyayAtmanaH / AkRti cintayedyatra saMsthAnavicayaH sa tu nAnAdravyagatAnantaparyAyaparivartanAt / sadA saktaM mano naiva rAgAdyAkulatAM vrajet dharmadhyAne bhavedbhAvaH kSAyopazamikAdikaH / / lezyAH kramavizuddhAH syuH pItapadmasitAH punaH asminnitAntavairAgyavyatiSaGgataraGgite / jAyate dehinAM saukhyaM svasaMvedyamatIndriyam tyaktasaGgAstanuM tyaktvA dharmadhyAnena yoginaH / graiveyakAdisvargeSu bhavanti tridazottamAH mahAmahimasaubhAgyaM zaraccandranibhaprabham / prApnuvanti vapustatra sragbhUSAmbarabhUSitam viziSTavIryabodhADhyaM kAmArtijvaravarjitam / nirantarAyaM sevante sukhaM cAnupamaM ciram 142 // 883 // // 884 // // 885 // // 886 // // 887 // // 888 // Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 889 // // 890 // icchAsaMpannasarvArthamanohAri sukhAmRtam / nirvighnamupabhuJjAnA gataM janma na jAnate divyabhogAvasAne ca cyutvA tridivatastataH / uttamena zarIreNAvataranti mahItale divyavaMze samutpannA nityotsavamanoramAn / bhuJjate vividhAn bhogAnakhaNDitamanorathAH tato vivekamAzritya virajyAzeSabhogataH / dhyAnena dhvastakarmANaH prayAnti padamavyayam // 891 // // 892 // ___athaikAdazaH prakAzaH svargApavargaheturdharmadhyAnamiti kIrtitaM tAvat / apavargakanidAnaM zuklamataH kIrtyate dhyAnam // 893 // idamAdimasaMhananA evAlaM pUrvavedinaH kartum / sthiratAM na yAti cittaM kathamapi yatsvalpasattvAnAm // 894 // dhatte na khalu svAsthyaM vyAkulitaM tanumatAM manoviSayaiH / zukladhyAne tasmAnAstyadhikAro'lpasArANAm // 895 // anavacchittyAmnAyaH samAgato'syeti kIrtyate'smAbhiH / duSkaramapyAdhunikaiH zukladhyAnaM yathAzAstram // 896 // jJeyaM nAnAtvazrutavicAramaikyazrutAvicAraM ca / sUkSmakriyamutsannakriyamiti bhedaizcaturdhA tat // 897 / / ekatra paryayANAM vividhanayAnusaraNaM zrutAd dravye / arthavyaJjanayogAntareSu saMkramaNayuktamAdyaM tat // 898 // evaM zrutAnusArAdekatvavitarkamekaparyAye / arthavyaJjanayogAntareSvasaMkramaNamanyattu // 899 // 143 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirvANagamanasamaye kevalino daraniruddhayogasya / sUkSmakriyApratipAti tRtIyaM kIrtitaM zuklam // 900 // kevalinaH zailezIgatasya zailavadakampanIyasya / utsannakriyamapratipAti turIyaM paramazuklam // 901 // ekatriyogabhAjAmAdyaM syAdaparamekayogAnAm / . tanuyoginAM tRtIyaM niryogANAM caturthaM tu // 902 // chadmasthitasya yadvanmanaH sthiraM dhyAnamucyate tajjJaiH / nizcalamaGgaM tadvatkevalinAM kIrtitaM dhyAnam // .903 // pUrvAbhyAsAjjIvopayogataH karmajaraNahetorvA / zabdArthabahutvAdvA jinavacanAdvA'pyayogino dhyAnam // 904 // Adye zrutAvalambanapUrve pUrvazrutArthasaMbandhAt / pUrvadharANAM chadmasthayoginAM prAyazo dhyAne // 905 // sakalAlambanavirahaprathite dve tvantime samuddiSTe / nirmalakevaladRSTijJAnAnAM kSINadoSANAm // 906 // tatra zrutAd gRhItvaikamarthamarthAd vrajecchabdam / . zabdAt punarapyarthaM yogAdyogAntaraM ca sudhIH // 907 // saMkrAmatyavilambitamarthaprabhRtiSu yathA kila dhyAnI / vyAvartate svayamasau punarapi tena prakAreNa // 908 // iti nAnAtve nizitAbhyAsaH saMjAyate yadA yogii| AvirbhUtAtmaguNastadaikatAyA bhavedyogyaH // 909 // utpAdasthitibhaGgAdiparyayANAM yadekayogaH san / dhyAyati paryayamekaM tatsyAdekatvamavicAram // 910 // trijagadviSayaM dhyAnAdaNusaMsthaM dhArayet krameNa manaH / viSamiva sarvAGgagataM mantrabalAnmAntriko daMze - // 911 // 144 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apasAritendhanabharaH zeSaH stokendhano'nalo jvalitaH / tasmAdapanIto vA nirvAti yathA manastadvat // 912 // jvalati tatazca dhyAnajvalane bhRzamujjvale yatIndrasya / nikhilAni vilIyante kSaNamAtrAd ghAtikarmANi // 913 // jJAnAvaraNIyaM dRSTyAvaraNIyaM ca mohanIyaM ca / vilayaM prayAnti sahasA sahAntarAyeNa karmANi // 914 // saMprApya kevalajJAnadarzane durlabhe tato yogI / jAnAti pazyati tathA lokAlokaM yathAvastham // 915 // devastadA sa bhagavAn sarvajJaH sarvadaya'nantaguNaH / viharatyavanIvalayaM surAsuranaroragaiH praNataH // 916 // vAgjyotsnayA'khilAnyapi vibodhayati bhavyajantukumudAni / unmUlayati kSaNato mithyAtvaM dravyabhAvagatam // 917 // tannAmagrahamAtrAdanAdisaMsArasaMbhavaM duHkham / . bhavyAtmanAmazeSaM parikSayaM yAti sahasaiva . // 918 // api koTizatasaGkhyAH samupAsitumAgatAH suranarAdyAH / kSetre yojanamAtre mAnti tadA'sya prabhAveNa // 919 // tridivaukaso manuSyAstiryaJco'nye'pyamuSya budhyante / nijanijabhASAnugataM vacanaM dharmAvabodhakaram // 920 // AyojanazatamugrA rogAH zAmyanti tatprabhAveNa / udayini zItamarIcAviva tAparujaH kSiteH paritaH // 921 // mArItidurbhikSAtivRSTyanAvRSTiDamaravairANi / na bhavantyasmin viharati sahasrarazmau tamAMsIva // 922 // mArtaNDamaNDalazrIviDambi bhAmaNDalaM vibhoH paritaH / AvirbhavatyanuvapuH prakAzayatsarvato'pi dizaH // 923 // .. 145 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMcArayanti vikacAnyanupAdanyAsamAzu kamalAni / bhagavati viharati tasmin kalyANIbhaktayo devAH // 924 / / anukUlo vAti marut pradakSiNaM yAntyamuSya zakunAzca / . taravo'pi namanti bhavantyadhomukhAH kaNTakAzca tadA / // 925 // Araktapallavo'zokapAdapaH smerakusumagandhADhyaH / prakRtastutiriva madhukaravirutaivilasatyupari tasya / // 926 // SaDapi samakAlamRtavo bhagavantaM taM tadopatiSThante / smarasAhAyyakakaraNa- prAyazcittaM grahItumiva // 927 // asya purastAninadan vijRmbhate dundubhirnabhasi tAram / .. kurvANo nirvANaprayANakalyANamiva sadyaH // 928 // paJcApi cendriyArthAH kSaNAnmanojJIbhavanti tadupAnte / / ko vA na guNotkarSa savidhe mahatAmavApnoti // .929 // asya nakhA romANi ca vardhiSNUnyapi na hi pravardhante / bhavazatasaMcitakarmacchedaM dRSTveva bhItAni // 930 // zamayanti tadabhyarNe rajAMsi gandhajalavRSTibhirdevAH / unnidrakusumavRSTibhirazeSataH surabhayanti bhuvam // 931 // chatratrayI pavitrA vibhorupari bhaktitastridazarAjaiH / gaGgAzrotastritayIva dhAryate maNDalIkRtya // 932 // ayameka eva naH prabhurityAkhyAtuM biDaujasonnamitaH / aGgulidaNDa ivoccaizcakAsti ratnadhvajastasya // 933 // asya zaradindudIdhiticArUNi ca cAmarANi dhUyante / ... vadanAravindasaMpAtirAjahaMsabhramaM dadhati // 934 // prAkArAstraya uccaivibhAnti samavasaraNasthitasyAMsya / kRtavigrahANi samyakcAritrajJAnadarzanAnIva // 935 // 146 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturAzAvartijanAn yugapadivAnugrahItukAmasya / catvAri bhavanti mukhAnyaGgAni ca dharmamupadizataH // 936 // abhivandyamAnapAdaH surAsuranaroragaistadA bhagavAn / siMhAsanamadhitiSThati bhAsvAniva pUrvagirizRGgam // 937 // tejaHpuJjaprasaprakAzitAzeSadikkamasya tadA / trailokyacakravartitvacihnamagre bhavati cakram // 938 // bhavanapativimAnapatijyoti:pativAnamantarAH savidhe / tiSThanti samavasaraNe jaghanyataH koTiparimANAH // 939 // tIrthakaranAmasaMjJaM na yasya karmAsti so'pi yogabalAt / utpannakevalaH san satyAyuSi bodhayatyurvIm // 940 // saMpannakevalajJAnadarzano'ntarmuhUrtazeSAyuH / . arhati yogI dhyAnaM tRtIyamapi kartumacireNa // 941 // AyuH karmasakAzAdadhikAni syuryadA'nyakarmANi / / tatsAmyAya tadopakrameta yogI samudghAtam . // 942 // daNDakapATe manthAnakaM ca samayatrayeNa nirmAya / turye samaye lokaM niHzeSaM pUrayedyogI // 943 // samayaistatazcatubhinivarttate lokapUraNAdasmAt / vihitAyu:samakarmA dhyAnI pratilomamArgeNa . // 944 // zrImAnacintyavIryaH zarIrayoge'tha bAdare sthitvA / acirAdeva hi niruNaddhi bAdarauM vAGmanasayogau // 945 // sUkSmeNa kAyayogena kAyayogaM sa bAdaraM rundhyAt / tasminnaniruddhe sati zakyo rodhduM na sUkSmatanuyogaH // 946 // vacanamanoyogayugaM sUkSmaM niruNaddhi sUkSmAttanuyogAt / vidadhAti tato dhyAnaM sUkSmakriyamasUkSmatanuyogam // 947 // 140 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 948 // // 949 // // 950 // tadanantaraM samutsannakriyamAvirbhavedayogasya / . asyAnte kSIyante tvaghAtikarmANi catvAri laghuvarNapaJcakogiraNatulyakAlAmavApya zailezIm / kSapayati yugapat parito vedyAyurnAmagotrANi audArikataijasakArmaNAni saMsAramUlakaraNAni / hitveha RjuzreNyA samayenaikena yAti lokAntam nordhvamupagrahavirahAdadho'pi vA naiva gauravAbhAvAt / yogaprayogavigamAt na tiryagapi tasya gatirasti lAghavayogAd dhUmavadalAbuphalavacca saGgaviraheNa / bandhanavirahAderaNDavacca siddhasya gatirUva'm sAdikamanantamanupamamavyAbAdhaM svabhAvajaM saukhyam / prAptaH sakevalajJAnadarzanoM modate muktaH ' // 951 // // 952 // // 953 // . atha dvAdazaH prakAzaH . . zrutasindhorgurumukhato yadadhigataM tadiha darzitaM samyak / anubhavasiddhamidAnI prakAzyate tattvamidamamalam // 954 // iha vikSiptaM yAtAyAtaM zliSTaM tathA sulInaM ca / cetazcatuHprakAraM tajjJacamatkArakAri bhavet // 955 // vikSiptaM calamiSTaM yAtAyAtaM ca kimapi sAnandam / prathamAbhyAse dvayamapi vikalpaviSayagrahaM tatsyAt // 956 // zliSTaM sthirasAnandaM sulInamatinizcalaM parAnandam / tanmAtrakaviSayagrahamubhayamapi budhaistadAmnAtam // 957 // evaM kramazo'bhyAsAvezAd dhyAnaM bhajennirAlambam / / samarasabhAvaM yAtaH paramAnandaM tato'nubhavet // 958 // 148 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAhyAtmAnamapAsya prasattibhAjAntarAtmanA yogI / satataM paramAtmAnaM vicintayettanmayatvAya . // 959 // AtmadhiyA samupAttaH kAyAdiH kIrtyate'tra bahirAtmA / kAyAdeH samadhiSThAyako bhavatyantarAtmA tu // 960 // cidrUpAnandamayo niHzeSopAdhivarjitaH zuddhaH / . atyakSo'nantaguNaH paramAtmA kIrtitastajjJaiH // 961 // pRthagAtmAnaM kAyAtpRthak ca vidyAtsadAtmanaH kAyam / ubhayorbhedajJAtAtmanizcaye na skhaledyogI // 962 // anta:pihitajyotiH saMtuSyatyAtmano'nyato mUDhaH / tuSyatyAtmanyeva hi bahinivRttabhramo jJAnI // 963 // puMsAmayatnalabhyaM jJAnavatAmavyayaM padaM nUnam / yadyAtmanyAtmajJAnamAtramete samIhante . // 964 // prayate suvarNabhAvaM siddharasasparzato yathA loham / AtmadhyAnAdAtmA paramAtmatvaM tathA''pnoti // 965 // janmAntarasaMskArAtsvayameva kila prakAzate tattvam / suptotthitasya pUrvapratyayavanirupadezamapi // 966 // athavA guruprasAdAdihaiva tattvaM samunmiSati nUnam / gurucaraNopAstikRtaH prazamajuSaH zuddhacittasya // 967 // tatra prathame tattvajJAne saMvAdako gururbhavati / / darzayitA tvaparasmin gurumeva sadA bhajettasmAt // 968 // yadvatsahasrakiraNaH prakAzako nicitatimiramagnasya / / tadvad gururatra bhavedajJAnadhvAntapatitasya // 969 // prANAyAmaprabhRtiklezaparityAgatastato yogii| upadezaM prApya gurorAtmAbhyAse ratiM kuryAt // 970 // 149 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vacanamanaHkAyAnAM kSomaM yatnena varjayecchAntaH / rasabhANDamivAtmAnaM sunizcalaM dhArayennityam // 971 // audAsInyaparAyaNavRttiH kiJcidapi cintayenaiva / yatsaMkalpAkulitaM cittaM nAsAdayet sthairyam // 972 // yAvatprayatnalezo yAvatsaGkalpakalpanA kA'pi / ... tAvanna layasyApi prAptistattvasya kA nu kathA // 973 // yadidaM taditi na vaktuM sAkSAd guruNA'pi hanta zakyeta / audAsInyaparasya prakAzate tatsvayaM tattvam // 974 // ekAnte'tipavitre ramye deze sadA sukhAsInaH / AcaraNAgrazikhAgrAcchithilIbhUtAkhilAvayavaH // 975 // rUpaM kAntaM pazyannapi zRNvannapi giraM kalamanojJAm / jighrannapi ca sugandhInyapi bhuJjAno rasAn svAdUn // 976 // bhAvAn spRzannapi mRdUnavArayannapi ca cetaso vRttim / parikalitaudAsInyaH praNaSTaviSayabhramo nityam // 977 // bahirantazca samantAccintAceSTAparicyuto yogI / tanmayabhAvaM prAptaH kalayati bhRzamunmanIbhAvam // 978 // gRhNanti grAhyANi svAni svAnIndriyANi no rundhyAt / / na khalu pravartayedvA prakAzate tattvamacireNa // 979 // ceto'pi yatra yatra pravartate no tatastato vAryam / adhikIbhavati hi vAritamavAritaM zAntimupayAti // 980 // matto hastI yatnAnnivAryamANo'dhikIbhavati yadvat / . anivAritastu kAmAn labdhvA zAmyati manastadvat // 981 // yahi yathA yatra yataH sthirIbhavati yoginazcalaM cetaH / tahi tathA tatra tataH kathaJcidapi cAlayennaiva . // 982 // 150 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anayA yuktyA'bhyAsaM vidadhAnasyAtilolamapi cetaH / aGgulyagrasthApitadaNDa iva sthairyamAzrayati . // 983 // niHsRtyAdau dRSTiH saMlInA yatra kutracitsthAne / tatrAsAdya sthairyaM zanaiH zanaivilayamApnoti // 984 // sarvatrApi prasRtA pratyagbhUtA zanaiH zanairdRSTiH / paratattvAmalamukure nirIkSate hyAtmanA''tmAnam // 985 // audAsInyanimagnaH prayatnaparivarjitaH satatamAtmA / bhAvitaparamAnandaH kvacidapi na mano niyojayati // 986 // karaNAni nAdhitiSThatyupekSitaM cittamAtmanA jAtu / grAhye tato nijanije karaNAnyapi na pravartante // 987 // nAtmA prerayati mano na manaH prerayati yahi karaNAni / ubhayabhraSTaM tarhi svayameva vinAzamApnoti // 988 // naSTe manasi samantAt sakale vilayaM ca sarvato yAte / niSkalamudeti tattvaM nirvAtasthAyidIpa iva . // 989 // aGgamRdutvanidAnaM svedanamardanavivarjanenApi / . snigdhIkaraNamatailaM prakAzamAnaM hi tattvamidam // 990 // amanaskatayA saMjAyamAnayA nAzite manaHzalye / zithilIbhavati zarIraM chatramiva stabdhatAM tyaktvA // 991 // zalyIbhUtasyAntaHkaraNasya klezadAyinaH satatam / amanaskatAM vinA'nyad vizalyakaraNauSadhaM nAsti // 992 // kadalIvaccAvidyA lolendriyapatralA mana:kandA / amanaskaphale dRSTe nazyati sarvaprakAreNa // 993 // aticaJcalamatisUkSmaM durlakSyaM vegavattayA cetaH / azrAntamapramAdAdamanaskazalAkayA bhindyAt // 994 // 151 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizliSTamiva pluSTamivoDDInamiva pralInamiva kAyam / amanaskodayasamaye yogI jAnAtyasatkalpam .. // 995 // samadairindriyabhujagai rahite vimanaskanavasudhAkuNDe / .. .. magno'nubhavati yogI parAmRtAsvAdamasamAnam // 996 // recakapUrakakumbhakakaraNAbhyAsakramaM vinA'pi khalu / . svayameva nazyati marudvimanaske satyayatnena // .997 / / ciramAhitaprayatnairapi dhartuM yo hi zakyate naiva / satyamanaske tiSThati sa samIrastatkSaNAdeva // 998 // jAte'bhyAse sthiratAmudayati vimale ca.niSkale tattve / mukta iva bhAti yogI samUlamunmUlitazvAsaH // 999 // yo jAgradavasthAyAM svasthaH supta iva tiSThati layasthaH / zvAsocchAsavihInaH sa hIyate na khalu muktijuSaH // 1000 // jAgaraNasvapnajuSo jagatItalavartinaH sadA lokAH / tattvavido layamagnA no jAgrati zerate nApi // 1001 // bhavati khalu zUnyabhAvaH svapne viSayagrahazca jAgaraNe / etadvitayamatItyAnandamayamavasthitaM tattvam // 1002 // karmANyapi duHkhakRte niSkarmatvaM sukhAya viditaM tu / na tataH prayateta kathaM niSkarmatve sulabhamokSe // 1003 // mokSo'stu mAstu yadivA paramAnandastu vedyate sa khalu / yasminnikhilasukhAni pratibhAsante na kiJcidiva // 1004 // madhu na madhuraM naitAH zItAstviSastuhinadyuteramRtamamRtaM nAmaivAsyAH phale tu mudhA sudhA / / tadalamamunA saMrambheNa prasIda sakhe mana:, . . phalamavikalaM tvayyevaitatprasAdamupeyuSi // 1005 // 152 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyetasminnaratiratidaM gRhyate vastu dUrAdapyAsanne'pyasati tu manasyApyate naiva kiJcit / puMsAmityapyavagatavRtAmunmanIbhAvahetAvicchA bADhaM na bhavati kathaM sadgurUpAsanAyAm // 1006 // tAMstAnAparamezvarAdapi parAn bhAvaiH prasAdaM nayan, taistaistattadupAyamUDha bhagavannAtman kimAyasyasi / hantAtmAnamapi prasAdaya manAg yenAsatAM saMpadaH, sAmrAjyaM parame'pi tejasi tava prAjyaM samujjRmbhate // 1007 // yA zAstrAtsugurormukhAdanubhavAccAjJAyi kiJcit kvacit, yogasyopaniSadvivekipariSaccetazcamatkAriNI / zrIcaulukyakumArapAlanRpateratyarthamabhyarthanAdAcAryeNa nivezitA pathi girAM zrIhemacandreNa sA // 1008 // 153 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 1 // // 2 // // 3 // // 4 // mahopAdhyAyazrImeghavijayaz2IviracitA ||arhdgiitaa // pIThikA sarasvatI sadA bhUyA-dArhatI zAzvatI zriye / pUrNA prabhAtasaJjAta-prabhevenduvivasvatoH yasyAM naikAntajaDatA noSmatA na tamolavaH / nirdoSAM suprakAzAGgI stumaMstAmArhatI giram meghgmbhiirghosstvaa-dydiiyaa'vyktvrnntaa.|' gItArambha ivA'nvartha- darzane spaSTavarNatA .. sAdhyakSA zrutadevIvA-'nuyogAGgacaturbhujA / AtmAnuzAsanAd brAhmI saMvide haMsagAminI bRhattvAd brahma sadjJAnaM tad brahmA'rhati kevalam / pare brahmaNi nirmAya zive siddhe svarUpataH brahmAsminniti jIvo'pi brahmAtmaiva tadAzrayAt / vahnerAzrayatoGgAro vahnimaNDalamaMzumAn brahmaNA jJAyamAno'rthaH sarvo brahmA'bhidhIyate / tattadviSayiNaH zuddhe-viSaye'dhyavasAyataH sudheyamiti cintAyAM gocaraH salilaM sudhaa| rAjavAg viSayo'pyartho rAjavAgIyamucyate vastu yatkarmaviSaya-statkarmArcAdikaM sphuTam / vyApAraviSaye bhAve vyApAro'yamiti sthitiH brahmaNo viSayAdevaM yatsattad brahma nizcitam / jIvo'pi brahma zuddhasya tasya brahmapadaM zivam jIvanmukto'pi sarvajJaH prAstadoSaH susaMvRtaH / brahmacaryapara: sAkSA-tparabrahmatayocyate . // 6 // // 7 // // 8 // // 9 // // 10 // // 11 // 154 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // lokAlokopyanantatvA-bRMhaNo brahmanAmabhRt / tadjJAnamapi sadbrahma hyagnijJamanuje'gnivat striyAM strIvAcako grAmaH grAmAkhyA grAmavAsinI / naSTo grAmo gato grAma-ityAdyAzrayalakSaNAt jJAtA jJeyaM tathA brahma brahmatrayamapi smRtaM / zreSThatvAtparamaM brahma-siddho'rhannAtakevalaH taduktArthAnusAreNa sUtraM tadgItamucyate / tasyaivArthastu bhASyAdi-rgItArthastadvidAmvaraH gItArthamananAtpUjya: zrIgItArtho'pi sUrivat / . ataH prathamato gItA-bhyAsa eva vidhIyatAm . .. ||prthmo'dhyaayH||1|| arhantaM zramaNaM vIraM bhagavantaM naman jgau| tasmin kAle'tha samaye campAyAM gautamo gaNI zrI gautama uvAca devAdhideva ! bhagavan ! lokAlokaprakAzaka ! yogino'pi mano vazyaM jAyate tadvadAdhunA - zrI bhagavAnuvAca prAptepi nRbhave yatnaH kAryaH prANabhRtA tthaa| parameSThipadaM yena labhyate'trA'punarbhavam hetustasya punarjJAnaM vairAgyajanakaM kramAt / tadjJAnaM prathamaM gItA-bhyAsasAdhyaM pazorapi manodamanakRd gItA-bhyAso hi zivasAdhanam / icchavinAzAd dravyANAM paryAyaparibhAvanaiH 155 // 1 // . // 2 // // 3 // // 4 // // 5 // Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 7 // // 8 // // 9 // // 10 // // 11 // jAyate pvnaabhyaasaa-jjaaddymaihiksiddhye| devAH sAgarasaMkhyAnai-rAnapAnairna muktigAH sUkSmAH syuH prANasaJcArA-stathaikendriyadehinAm / bAhyastu teSAM pavanA-bhyAsa eva na kevalaH tathApi na kathA mukte-reSAM pudgalasaMgrahAt / bhayAhArAdisaMjJAbhiH sthAvarANAM bhavabhramaH bhaved jJAnAnmano'nicchaM bhAvo'nityAdibhAvanAt / zivAya zAzvato dhyeyaH svabhAvaH paramAtmanaH idamAdhyAtmikaM tattvaM prmaishvrylkssnnm| . panthA mRtyuJjayasyAyaM zivasyAvazyamAtmanAm tAvAn kaSAyaviSaya-heturthasya parigrahaH / tasyApi bharatasyA'bhUt kaivalyamAtmabhAvanAt yenAtmAtmanyavasthAtA tadvairAgyaM prazasyate / Atmaiva hyAtmanA vedyo jJAnAt zivamayo'vyayaH ajJAnAtkecana prAhu-mukti kecittapobalAt / bhajanAtkevalAtkeci-dvayaM cAdhyAtmabhAvanAt zAstrAnuvAdAdadhyAtma-kathanAnAtmabhAvanam / necchAdhuparamo yAva-ttAvannAdhyAtmiko janaH anicchurviSayA'sakto-pyAdhyAtmikaziromaNiH / yatiryogI brAhmaNo vApIcchAvAnAtmabodhaka: AdhyAtmikaM tAratamya-micchavijayataH kramAt / guNasthAnAni tenaiva, procurUccAvacAnyapi amuktopi kramAnmukto, nishcyaatsyaadnicchyaa| ajJAnaM mohamevAhu-stasmAdicchA tato bhavaH // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // // 16 // // 17 // 156 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 18 // // 19 // icchayAnicchayApi syAt, kriyaikApi svarUpataH / mukhyaiva karmabandhAya, nirjarAyai parA punaH kaivalyAyAtmano jJAcaM, dhyAnaM vastuvirAgatA / bhavAyAnAtmano jJAnaM, dhyAnaM vastuvirAgatA AdhyAtmiko viraktaH syAttadevAdhyAtmalakSaNam / kaSAyaviSayairvAntiH, syAdadhyAtmasudhArase audAsInyAtpravRttiH syAd, jJAnino nirjarAspadam / tattvajJAnAdato mukti,jagurnaiyAyikAH jinAH // 20 // // 21 // // 1 // // 2 // - ||dvitiiyo'dhyaayH // 2 // zrI gautama uvAca aindra jyotirjagajjyeSThaM, zreSThaM kevlmujjvlm| . siddhamArhantyamAbibhrat, kathaM tatprakaTIbhavet zrI bhagavAnuvAca . paramaizvaryabhAgindraH zAntaM kAntaM ca tanmahaH / jJAnalakSaNamAmnAtaM, khyAtaM dharmapadena tat jJAnaM dharmastasya dharmI, paramAtmeti gIyate / moharUpA'jJAnamuktaH, aindraM jyotiH sphuTaM bhavet indra AtmA tadanveSTA, zravaNAnmananAdguroH ! . dhyAnena sAkSAtkAreNa, sa hi zrAvaka ucyate vaccihnamindriyaM loke, jJeyA tenendratAtmani / vajyotizcetprasannaM syA-nazyettarhi tamobharaH aindraM jyotirnatAstvindrAH, zakacakrabhRto'dhipAH / indAnujArkacandrAdyAH, maNayo jagadambudhau // 3 // // 4 // // 6 // . 157 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 7 // || 8 // // 9 // // 10 // // 11 // // 12 // jIvayoniSu mAnuSyaM, mukhyaM tatra subodhitaa| tatrApi kevalaM jJAnaM, taccittaM paramArhati / kSaNikaM vidyutastejo, dIpe mauhUrtikaM ca tat / ghasre daivasikaM dhiSNye rAtrikaM pAkSikaM vidhau ayanaM tu sahasrAMzau, bhUSaNe vArSikaM mahaH / icchAmalavinirmuktaM, aindraM jyotistu zAzvatam aindramevAntaraM cakSu-niM jantoH smunmisset| tadA sa cakSuSmAn vizvaM pazyedAtmasamaM zamI dIpaH prakAzayed gehaM, maNDalaM ravimaNDalam / aindraM jyotirjagatpUjyaM, lokAlokaprakAzakam dravyaprakAzAt sUryAde-ryattamo na vilIyate / tad jJAnabhAnunA nAzya, dharmAcaraNakAriNA yenAcAreNa yAvatsyAd, jJAnino mohavarjanam / tAvAn dharmodayastatra, gatistadanusAriNI svalpopi dharmasaMsiddho, sauvayaM kurute'yasaH / bhAvito vividhairbhAvai-oNnadharmastathAGginaH mahAnmohodayo yasmi-nAcAre dharmatAnavam / tyAjyaH sa dharmAcAropi, zaktenArohakarmaNi jAnAti sarvaM jJAnena, samyagdRSTistato bhavet / virametpAtakAjjIvo, mohodayavidhAyinaH tatpUrvaM jJAnamAdeyaM, heyopAdeyagocaram / cakSurjanmani bAlopi, pUrvamunmIlayedyataH vidyAbhyAsastataH pUrvaM janairbAlasya kaaryte| kArye kAryaH puro dIpo-rAtrau jJAnaM purastathA 158 // 13 // // 14 // // 15 // // 16 // // 17 // // 18 // Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 19 // paThanAnocyate jJAnI, yAvattattvaM na vindati / rAmanAma zuko jalpan, na tairazcyaH tadarthavit tRSNAM kaSAyaviSaya-viSayAM yastyajejjanaH / jJAnI dharmI vivekI sa, murto dhUrtastato'paraH ArjIvikAyai zAstrajJAH kepi vairAgyazAlinaH / samyagjJAnadhanA naite, yo'nicchuHpUjya eva saH // 20 // // 21 // // 2 // // 3 // ||tRtiiyo'dhyaayH||3|| zrIgautama uvAca aindraM jyotiH kathaM sAkSA-nekSyate tapanAdivat / kathaM tadavyayaM nAtha, tataH syAtkIdRzaM phalam zrI bhagavAnuvAca jyotizcAndraM viSayabhUH sauraM tejaH kaSAyabhUH / . AbhyAM yatparamaM jyoti-stadaindraM paribhAvyate . yatprasAdena viSaye vyAptAvapi na lipyte| pavitramaindraM tajjyotiH zozvara ivonnatam rAjJastejorkavatsAkSA-va naizatamopaham / tathaiva dIpayenyAya-dharmamindramahastathA sevitA eva saMzuddhayai viSayA nndissennvt| dhAramRnmelanAt kiM syA-tsadyaH zuddhaM na cIvaram devatAmiva nisevatAM viSenonmitaM viSayajaM sukhaM sudhiiH| cittadhairyavidhayeti kiM jano, nAhiphenamapi kAryasAdhanam sevitena viSayena durlabhA, prApyate yadi virAgajA sbhaa| nAgare pathi yataH zivaM bhave-ccaura eva sa hi paurapuGgavaH 159 // 4 // // 6 // // 7 // Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 8 // // 9 // // 10 // // 11 // // 12 // // 13 // aindraM jyotiH prabhAvena, vikaTApi tamoghaTAH / digmohaM na manAk kuryAt, tadeva samupAsyate jJAnAdAnaM tapaH zIlaM, pUjA dhyAnaM ca bhAvanA / kSaNAnmokSaphalaM datte, nAmRtaM jJAnataH param pathyaM vinApi bhaiSajyaM, nirujyaM kurute jane / tathA jJAnaM vinA kaSTaM, spaSTuM niSTaGkayecchivam vinA jJAnaM na dAnAdi-ravadAtakriyA manAk / phalaM kiJcana saMdhatte, pratyutAnarthasaMbhavaH jJAnaM cakSuH svato janto, mArgAmArgavivecanAt / vizvaprakAzAt sahasraH, sahasrAMzUdayAyate dhrauvyabhAvanayA dravye, dhruvaniSThaM dhruvaM svataH / nirmalaM kevalaM jJAnaM, datte zivaM dhruvaM phalam yathAJjanAdinA cakSu, nairmalyaM labhatejasA / lokabhAvanayA jJAnaM, tathA bhavati zAzvatam vidyamAne yathA bhAnau, na grahe rucirA rUciH / samyagjJAnodaye tadva-tparigraharuciH kvacit kAntArAgamivA'sevyaM, kAntArAgaM sa manyate / duHkhaM kaJcukisaMsarga, matvA tatvAzayaH pumAn saMyogAnsakalAndatte, viprayogAnvimarzayan / purvameva viyogArthI, yatirjayati vidviSaH vaibhavaM vai bhavaM citte, cintayan sukRtaikdRk / bhogAniva bhujaGgAnAM, bhogAn sa dUratastyajet / nirvikriyAH kriyAH kurva-trazubhadhyAnarodhikAH / jJAnavAnaznute lIlAH, zivavAse na rodhikAH 170 // 14 // // 15 // // 16 // // 17 // // 18 // // 19 // Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 20 // anantamavyayaM bhAsvata, svato jAtamahodayam / aindraM jyotirjanamabhraM, bhrAjatAM zuci sauravat / anAlambamanAchAdyaM, na mUrtaM vyAptamaJjasA / tejo'nantamivAnanta-maindraM jayatu bhAsvaram // 21 // // 1 // // 2 // // 3 // // 4 // ___||cturthodhyaayH // 4 // aindavyapi kalA vRddhiM, labhate'nukramAdyathA / tatheha tattvavidyApi, jJAninAM bAhyahetubhiH ajJAnahetavaH sarve-pyadharmA viSayA ythaa| tathA dharmo jJAnabIjaM, dayAdAnAdikAH kriyAH AyughRtaM yazastyAgaH, kAryakAraNayogataH / pUjAdhyayanadIkSAdi-dharmasAdhyAya sAdhyate svAdhyAyaH syAd gurUpAste, zAstrAdhyayanaM vAcanaiH / heyopAdeyabodho'smA-ttataH kaivalyasampadaH sudRSTaparamArthAnAM, jnggmsthaavraatmnaam| . sevAyAtrAdibhiH kArye, nirmale jJAnadarzane yuktAhAravihArAdyaiH samitInAM pravartanaiH / nivarttanaiH kaSAyAde-rjJAnAccaraNamadbhutam .. jJAnadarzanacAritra-yogAddharmaH sphuTo bhavet / zaivaH panthA ayaM sevyaH-samyak tattvavimarzinA dAnAnnidAnAlakSmINAM, dAnAvaraNasaMkSayaH / yena vizvaprabodhArthaM, dAtAtmA jAyate svataH vaiyAvRttye'nnapAnAdyai-gurucaityAdiSu dhruvam / Atmano jAyate sarva-lAbhabhogAvRttikSayaH // 6 // // 7 // // 8 // // 9 // . . 171 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 10 // // 11 // // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // tena sarvArthabodhasya, laabhshvaanndbhogyuk| anantaHsyAdyathA bIjaM, phalalAbho vinizcayAt . tathopabhogavIryAdeH, sarvathAvaraNasaMkSayaH / vIryAcArAttapasyAdau, tena syAjjagadarcanam chatracAmarapuSpAdyaiH, pUjAsananivezanam / pAdakSepembujanyAsA-dikaM ca jinapujanAt dharme'dhike'dhiko dharma-stathA'dharmopyadharmataH / kAraNAnugataM kArya, dRSTaM tannyAyavedibhiH bhave syAdvibhavo dAnA-danantajJAnatA zive / zIlAdrUpaM balaM pUrve, pare cAnantavIryatA ArogyaM tapasA dehe-'pyadehe'karmaliptatA / sukhaM sAMsArikaM bhAvA-dbhave siddhe svabhAvajam jinAdernamanAnnamyaH; sevyaH sevanayA bhavet / pUjya:pUjanayA dhyeyo, dhyAnAdAtmA'nayA dizA jJAnadAne'kSayaM jJAnaM, sudRSTidRDhadarzanAt / / prANAtipAtAdvirate-reva siddhe'kSayasthitiH adharmakAraNaM tyAjyaM, yathA mokSArthinA tthaa|| grAhyo jJAnamayo dharmaH, zarma syAt zAzvataM yataH saMvaraH syAdAzravopi, sNvropyaashrvaayte| jJAnAjJAnaphalaM caita-nmithyA samyak zrutAdivat citrasArathinA mAyA, kopo gnnivinigrhe| mAnaH parA'naterjasya, muneH pAtrAdisaMgrahaH viSamapyamRtaM jJAnA-dajJAnAdamRtaM vissm| .. ityevaM sAdhanaiH sAdhyo-jJAnadharmo'sti nizcayAt . . // 16 // // 17 // // 18 // // 19 // . // 20 // // 21 // 12 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||pnycmo'dhyaayH||5|| zrI gautama uvAca aindrasvarUpaM bhagavan ! tavaivAdhyakSamIkSyate / darzaya pratyayaM dharmya, yatastatrodyamI naraH // 2 // // 3 // // 4 // // 5 // ___ zrI bhagavAnuvAca jyotiHzAstrapratyayo hi, yathaiva grahaNAdinA / tathA dharmasya vayAde-divye'sti pratyayaH sphuTaH kumArI vA kumAraH syAtkarAvataraNAdiSu / prayojya:zakunAdau vA, sa eSa zIlanizcayaH devapUjA tIrthayAtrA, svapnaH zubhaphalastathA / sAdhordarzanavAkyAdiH, zubhaH saddharmanizcayaH janmapatragrahairdharma-pratyayaH kriyatAM jnaiH| dAtuH pujayituryadvA-duSTasyApyazubhaiH zubhaiH hiMsro vA'nRtavAk caura-stathaiva pAradArikaH / duSTotilobhI na kvApi, dharmasya pratyayastvayam dAturdayAbhRtaH satya-vAcaH strIviratasya vaa| bhagavadbhaktibhAjo vA, lokaiH zlAcaiva nizcayaH yathaiva vAtapittAdi-vikriyA nADikAvidheH / jJeyA manovidhestadvat,dharmasyA'nyasya vA sthitiH - zAntaM jyotistadaivendra, bhAsate bhagavatyaho / carAcaramaye loke, sarvasyApi sukhAvaham nizcitaH sarvazAstreSu, dayAdAnadamAdikaH / dharmavidhividheyoya-masmAtkaH pratyayaH paraH // 7 // // 8 // // 9 // // 10 // 163 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 11 // // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // tapasi svAtmapIDA syAt, parapIDArcanAdiSu / tathApi jagati zlAghA, pAvitryaM dharmanizcayAt zRGgArAdyaiH rasaiH spaSTai-raSTadhApi pradIpitaiH / zAntanAmA hi navamo, rasaH sAdhya: kramAd dhruvaH ityebhiHpratyayairyasya, mano na dhrmkaamnm|| ucchRGkhalaHzRGkhalakaM, tasya naivAsti dAmanam zuddhavaMzabhave dharme, guNArohopi cArhati / yadAzrayAnmArgaNe'sya, pratyayo lakSyalAbhataH AziSaH syuzciraM jIve-tyAdyA dAtari sajjane / zIlAtstrIkaSTamokSAdi-stapasA'pAtrapAtratAm dIptaM jyoti bhavenmohAt, zAntaM jJAnamayAtmanaH / dIptAdunmArgagamanaM, zAntAddharmarucizciram / sphurantu vividhAcArA-zvArA iva mahIbhujaH / zAstrAbhyAseti caturA, nyAyyA dhyev takriyA dharmAdeva jayaH pApAt, kSayo lokoktiriidRshii| . dharmastayaiva pratyeya-statra vipranidarzanam / mAyAcaritre caturo-pyucyate zaTha eva sH| . cauro malimlucaH snAto-pyayaM dharmasya nirNayaH khyAtamAbAlagopAlaM, virodhe samupasthite / janaivivekI praSTavyaH prApyA yena gatiH zubhA vizuddhabuddhi balopi, vRddho vRddhaiH prapUjyate / jJAnadharmodayAdatra zAlivAhanidarzanam // 16 // // 17 // // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // 14 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 1 // // 2 // // 3 // // 4 // ||ssssttho'dhyaayH||6|| zrI gautama uvAca aizvaryeNa dhanurvede, jyoti:zAstrepi gArUDe / Ayurvede zAkune vA, kathaM dharme pradhAnatA zrI bhagavAnuvAca sarvazAstrodite yatne, phalaM daivAnusArataH / tadanuguNyaM dharmeNa, tadvaiguNyaM viparyayAt chAtraHpAtradhiyA pAThya-mAnopi viduSAM mukhAt / eko nAradavat kSAtA-'jJAtAparvatavatparaH zubhAzubhaphalaM caita-ccetasA suvimRzyatAm / tulyepi sAdhane hetuM, vinA bhedaH phale kutaH yathA sarveSu vRkSeSu, jalamekaM payomucaH / nAnArasAn janayati, dharmaH prANigaNe tathA dharmAdharmamayo loka-statrApi dhrmmukhytaa| jIvAjIvamaye dehe, jIvasyaivAsti tattvataH kAle yathaiva vaividhya-mupacAreNa gIyate / jJAnadharme tathaikasmin, bhedatrayamudAhRtam mananAdvastuno jJAnaM, zraddhAnAddarzanaM punH| . viratyA caraNaM tattvA-dupayogaikyamAhitam dharmapuMso mukhaM jJAnaM, hRdayaM darzanaM smRtam / zeSAGgAni pANipAda-mukhyAni caraNaM param dharmasyAhno mukhaM jJAnaM, madhyAhnastasya darzanam / vyApAraH saMvRtteH sandhyA, yogazcaraNamucyate 15 // 5 // // 6 // // 7 // // 8 // // 9 // // 10 // Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 11 // // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // dharmAkAzeMzumAn jJAnaM, darzanaM caamRtdyutiH| . pare grahAH maGgalAdyAH, paJca cAritrapaJcakam bAlyaM jJAnaM vayastasmA-tpuro darzanamudyatam / cAritraM vijJatA dharme-'vasthAtrayamidaM zubham dharmasyAdiH smRtaM jJAnaM, samyaktvaM madhyamucyate / cAritramavasAno'sya, tatraikaivopayuktatA bodho bIjaM tathA mUlaM, samyaktvaM dRDhatAyataH / cAritrapaJcakaM zAkhA, phalaM dharmataroH zivam vAtaM vijayate jJAnaM, darzanaM pittvaarnnm| / kaphanAzAya caraNaM, dharmastenAmRtAyate dakSiNAGgaM bhaved jJAnaM, vAmAGgaM bhaktibhAjanam / madhyabhAgesti cAritraM, dharmadehasya sAdhanam' jJAne puMstvaM punaH strItvaM, bhaktyA darzanavRddhaye / tadaGgajanmA cAritrA-cAraH syAdubhayottamaH jJAnaM syAdekavacane-dvitvepi jnyaandrshne| jJAnadarzanacAritrai-dharmo'sti vacanatrayI urdhvaloke sthitaM jJAna-madholoke ca darzanam / cAritraM madhyalokasthaM, dharmasthaM bhuvanatrayam sandhyAbhaktidinaM jJAnaM, yAminI caraNaM smRtam / dharmadhyAnAdRte sarva-vyApArabharasaMvarAt evaM tridhA vastugate, taM bhavine nidarzitam / ratnatrayaM tattvatopi syAdekaM tadanekabhUH // 16 // // 17 // // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // 188 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 1 // // 2 // // 4 // ||sptmo'dhyaayH // 7 // ... zrI gautama uvAca aihikAmuSmikaphalaM, yathAjyotirvido janAH / jAnanti tad jJAnadharma-mArgAdvedyaM kathaM prabho ! zrI bhagavAnuvAca aticAro'tha vakratvaM, jyotirvidbhiniSidhyate / mArga evaM grahAtsAdhya-stathaiva dhArmikairapi spaSTIbhUte yathA bhAnau, jyotirmArgaprakAzanam / tathA jJAnadharme sUrye, samyagmArganirIkSaNam jJAnameva sahasrAMzu, hRdi brahmAmRtaM param / jyotiH zAstrepi tenaiva, yathArthamananaM bhavet jJAnaM dugdhaM dadhi zraddhA, ghRtaM taccaraNaM smRtam / gurorgavyamidaM dhayaM, dhArya cAnantavIryadam jJAnArtha guravaH sevyA, devA darzanapuSTaye / valapAtraM cAritrAya, dharmastattvatrayImayaH saMzodhya tapanAtkRtvA, vratAjyamakaSAyakam / ajarAmaratA labdhyai nipItamamRtopamam jyotizcakaM yathA vyomni, jJAnacakraM tathA hRdi| divyaM manobhidhAnaM ta-dvizvavizvaprakAzakam saMsAracakrAtsaMvRtya, brahmaNyAdhIyate manaH / prasannacandravattarhi, sadyaH kevalamudbhavet saMkalpavAtairullAsya-mAnaM syAnmanasaH saraH / kaluSaM kila tanmadhya-magnaM kiJcinna vIkSyate // 5 // // 6 // // 7 // // 8 // // 9 // // 10 // 177 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 11 // // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // manomalavizuddhyai tat, munirnirdoSamAharet / / parvaNyupoSya zeSehni, dvivaikazo'zanaM zanaiH .. rAgasaMvardhanaM bhUri, vikRtyAdi viSAdikam / dveSakRnmohakRnmadyaM, nAznIyAd jJAnavAn muniH yathAnyacetaso vRtte, janAya lgnmiikssyte|| candrasvarUpamatrApi, tathA svamanasopyaho candrarAzirmanazcakaM, tithayo vtsraastthaa| tatriMzAMzAd dvAdazAMzA-nmAsA pakSastuM horayA navagrahAH navAMzebhyo, vArA: saptAMzalAbhataH / bhAvAzca rAzikuNDalyAM, bhAvyAH grahabalodayAt candravizvavazAviSTAH, SaTtriMzaMdvAdazAthavA / prati dreSkANamindo syAt, nakSatraM navakaM kamAt Adau madhye'vasAne vA, jJeyaM bhAnAM trayaM trayam / trayepyAdyaM careccandre, dvitIyaM bhaM sthire punaH dvisvabhAve tRtIyaM bhamevaM nksstrnirnnyH| . prabhutvAnmanasazcendo-revaM gamyA manogatiH duSTAyAM manaso gatyAM, jJAtAyAM na zubhAM kriyAm / kuryAccAturyavAn dhIraH, zreSThAyAM nAzubhAM tataH adharme cetpravarteta manaH svIyaM punaH punaH / tadA bhAvi mahad duHkhaM, matvA tat dhArayettataH dharme yasya mano vazya, vazyaM tasya jagatrayam / sevAparavazAH devAH bhaveyustadbhavepyaho // 16 // // 17 // // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // 198 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 1 // // 2 // // 3 // // 4 // // 5 // ||assttmo'dhyaayH // 8 // aindre pravahaNe dharme, jJAnI mArgaprakAzakaH / niryAmakastu caraNI, darzanI pAragaH sthiraH rAga:kajalikA dveSo-'vahristhAnaM vimUrcchanAH / moha etatrayInAze pAradoGgI susiddhibhAk jyotirjJAnaM punaH snehaH, zraddhA vRttaM tu vartikA / jinapravacane saudhe, dharmadIpaH prakAzatAm paJcendriyANi jJAnasya, kriyAyAH paJcavastutaH / anindriyasya manasaH, zraddhAkAryANi sAdhayet lokapratItA sarvajJe, yathA netratrayIzvare / sveSTadAnezvarasyAsau, jJAnAdirdharmabhUbhujaH vinAratnatrayaM dharmya, naivAlaMkRtitA kvacit / vyasanAdvArite tasmin, dhruvaM daurgatyavAnnaraH yAnapAtraM sitapaTaH, vinA kstaaryejjle| tasmAdbhavajalottAre, nyAyyaH sitapaTadaraH jJAnaM sUtraM rucizcArtho niyuktirubhayAtmakam / caraNaM tattraye dharma-zAstraM bodhAya dehinAm dharmo vRSabhamUryaiva, zraddheyaH shraaddhrockaiH| . padaizcaturbhiH pUrNoyaM, nAtra kiM sukRtodayaH / devaH kRSNo varAhAsyaH, kalkI yatrAbhimanyate / vipreyogi gurutvaM ca, dharmaH sa kalitoditaH jAtavedaH pratiSThAne, bhuusuraadritgaurve| * matirnAvati hAsAdau, rAgI dharmeNa tatra kaH // 6 // // 7 // // 8 // // 9 // // 10 // // 11 // Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // // 16 // yatrAsti vAmano devo, dharme nAmnA janArdanaH / gurau ca kaNThamAlAsmin, nyAyaH pUjyaH kalipriyaH devo'sthidhanvA puruSA-sthimAlA yatra bhairavaH / kApAlikAzca gurava-staddharme vArtayA zivam devo mAyAsutastasya, mAyArAdhyaiva budhyate / mAyArAdhanato brahma-mayo dharmaH zrutau mataH devaH zrInAbhibhUH pUrvo, vardhamAnastathAntimaH / anyopyajitazAntyAdya-statra dharme zivaM dRDham kSamApradhAnA guravaH, sarvAGgajJAnabhAjanam / dakSAH SaDaGgirakSAyAM, zikSAyAM sugurostathA dharmasya mUlaM vinayaH, svarUpaM niyamAH yamAH / vistAraH paJcadhAcAraH, phalaM cAsyApunarbhavaH dharmadhyAnAnmanaHzaucaM, vAkazaucaM satyanizcayAt / dayAcaraNataH kAya-zaucamAlocayenmuniH zaucaM ca dravyabhAvAbhyAM, yathArha cAhatA smRtam / asvAdhyAyaM nigadatA, dazadhaudArikodbhavam kudeve kutsitA bhaktiH, kujJAnaM kugurorbhavet / kuliGgAt dharmakutsaiva, jJeyA zrIdhanapAlavat ujjvalAt pakSataH kRSNe-pakSe'nye yAnti dhArmikAH / ArhatAH kRSNatAH zukle, vizanti sudhiyaH na kim // 17 // // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // ||nvmo'dhyaayH||9|| aindrajyotiH sphuTaM dharmA-tsvarUpAdhyAnato bhavet / nityakSayAtpudgalAnAM, jAte'ndhatamasAM kSaye . // 1 // 100 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 2 // // 3 // // 4 // // 5 // // 6 // .. // 7 // nIcaiH pudgalabAhulyAM, narakAdau tamoghanam / dravyato bhAvatopyucca-ryotirbAhulyatoGginAm yathaivoccairgatirvahna:, prakAzAtmatayA svataH / tathAtmanopi taddharmA-duccairgatiravApyate mohAt pudgalasaMyoge, bhavejjADyamayaM tamaH / nIccairgatistato'dharmAd gaurave namratA dhruvam yAdRzo dhyAyate yena, phalamApyate tAdRzam / zubhayogaH zubhadhyAnA-dazubhadhyAnato'zubham varNAdiH pudgalaguNa-cchAyA mAyAmayI tataH / janayatyaGginAM mohaM, na mohaH sAtvike manAk yathA yathA tyajenmAyA-miyaM vazyA tathA tthaa| vaNijo dIkSaNe jAtAH, sampadopi pade pade strItvAnmAyAsti vAmAGgI, yo'syAvazyaH sadAzayaH / tyaktvA taM dAsavadUre, bhoktAramaparaM bhajet . jJAne pradhAnatA puMsaH, bhoge nAstitaH sute / pAThaH priyaH kumAryAstu, bhramikrIDA manaH priyA jJAnadharmaH pauruSAM kaM, tyajedyastu kadApi na / lakSmIrbhogapriyA naitaM, cetaso nAma muJcati pauruSaM bhogalubdhena, tyaktaM dharmAtmakaM dhinA / strImayAnmUrkhatastasmA-lakSmIrdUrA'bhisarpati saMsAramUlaM strI tasyAH, prakRti bhogbhaavnm / tanmayo yastu tasyAdhaH-pAto nyAyya:striyA iva vairaM lakSmyAH sarasvatyA, naitatprAmANikaM vacaH / jJAnadharmabhRto vazyA, lakSmIna jaDarAgiNI .... .. 171 // 8 // // 9 // // 10 // // 11 // // 12 // // 13 // Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 14 // ... // 15 // / // 16 // // 17 // jJAnI pApAdviratibhAg, yaH sa vai puruSottamaH / tasyaiva vallabhA lakSmIH, sarasvatyeva dehabhAk jJAnI na viramenmohA-lakSmIstasyaiva vairinnii| ajJAnavratakaSTasthe, sarasvatyA hi zAtravam bhogAsakto na sadjJAnI, jJAnI tattvAdvirAgavAn / viruddhatA'nayoH sthAnA-tsyAcchAyAtapayoriva dharmo yathepsitaM dAtuM, kartuM vA prmeshvrH| yatrAvatIrNo nirdambhaM, sa sAdhuHpUjyate. suraiH pAtre'vatIrNo devAdi-stanmukhena prjlpti| tadbhaktiH pAtrabhaktyaiva, sAdhodharmasthitistathA tulAnyAyena samatA, dharmaH sarvArthasiddhidaH / rAgo dveSopyadharmAGga, sArametatsatAM giraH dveSAdapi ca durjeyo, rAgaH saMsArakAraNam / tajjayAdvItarAgoyaM, devAnAmadhidaivatam yo vItarAgo'sau deva-stadvAkyAnugato guruH / tadAjJArAdhanaM dharma-sso'yaM tattvasamuccayaH // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // // 1 // ||dshmo'dhyaayH // 10 // aindrajyotiH prakAzAya, raagdvessjigiissyaa| ekatvabhAvanA vizve-'pyAdiSTA vizvavedibhiH zubhAzubhAdyanekatvaM, vizeSaviSayaM punaH / heyopAdeyabodhena, prAkAzIcchA vimuktaye pUrve pRthaktvavicAraM, zukladhyAnAMhimAmRzet / . tatopyekatvavicArAt, kevalajJAnamullaset / . // 3 // 172 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 4 // // 6 // // 7 // // 8 // // 9 // syAtsAmAnyavizeSAtma-bhavaH prAmANyagocaraH / jJeyo'nekAntavAdena, nayamArgAdanekadhA / sAmAnyaM saMgraho vakti, RjusUtro vizeSavAk / svatantrau naigamAdeto, lokoktyA vyavahAradhIH mRtsuvarNAyasAM kumbhA, eka evAmbudhAraNe / parimANAkRtisthAna-mUlyaiHsarve pRthak pRthak apakve na jalAhAraH, pakve'sau tau tataH pRthak / kumbhatvaM kANakumbhepi, vyavahAreNa manyate catvAro'rthanayA ete, paraM zabde nayatrayam / vAcyavAcakayoryogAd, zAbdikA vArthikAH same Aryadeze dharma iti, zrutyA zabdena dharmavAn / dezo'vratI vratI dharmI, zrAddhaH samabhirUDhataH munimurnikriyAviSTa-stanmukto na muniHpunH| . evambhUtanayAdevaM, dharmI siddhosti kevalI . dharmI jIva:samagropi, jnyaanvaaNshcetnaartH| ekendriyANAmajJAna-mRjusUtranayArpaNAt vastusmRtyA bhaved jJAnI, so'jJAnI vismRtermataH / naigamAt zizurajJAnI, vyavahAradRzorasAt prasute mUrchite matte, na jJAnaM zAbdike nye|.. tadarzanopayogazca, na jJAnItyAgame vacaH ghaTaM jJAtvA paTajJo na, ghaTajJopyabhirUDhitaH / evambhUtena ghaTajJa, evaM sarvatra bhAvanA mithyAdRSTirato'jJAnI, jJAnI vimldrshnii| yo yatrAnupayuktoyaM, dravyajIvastadA tathA // 10 // // 11 // . // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // ____173 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 16 // // 17 // / // 18 // // 19 // // 20 // . // 21 // amukte muktatApISTA, jine rAjarSitA munau| asAdhoratimuktasya, sAdhusevAgamoditA sUryabimbepi sUryatvaM, jinabimbe jinAgamaH / yuktAhAravihArAdau, sAdhurhantApyahiMsakaH anAzravaH kevalIti, stypyaashrvsptke| . baddhadevAyuSo devo, vAcyaH sati nRjanmani alpe'bhAvavivakSAtaH, kvacid bAhulyacintayA / pakSe sitA'sitatvAdi, vyavahAradizA kvacit vidheye'pi niSiddhatvaM, niSiddheSu vidheyatAm / Agamepi samAdezi, vIreNa jagadIzinA tasmAd bahuzrutaiH pUrva-rAcIrNazcaraNodyataiH / dharmaH zarmakara: kAryaH, zraddheyastattvakAGkSibhiH ||ekaadsho'dhyaayH // 11 // zrI gautama uvAca aindro dharmaH smRtaM jJAna-mAtmadharmasya nizcayAt / tadA nA'dharmavAn kopi, caitanyAt sarvajantuSu zrI bhagavAnuvAca jJAnaM dvidhA mayAmnAtaM, svabhAvAt zuddhamAtmanaH / azuddhaM pudgalopAdhe-rAdyaM dharmo'nyathA param yasmAddehe sukhaM svalpaM, mahaduHkhaM tathAtmanaH / tadjJAnaM tattvato neSTaM, zreSThaM yenAtmanaH sukham viSamizrapayaH pAna-samAnaM syAdbhave sukham / * pudgalAnAmupAdAnAt, pratyutAnarthakAraNam // 1 // // 2 // // 3 // // 4 // 104 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 5 // // 7 // // 8 // // 9 // // 10 // arthopyanarthahetuH kiM, nAjJAnAdudyamaspRzAm / caturNAM vaNijAmatra, dRSTAntAt kumatiM tyaja gavyaM dugdhamupAdeyaM, vheyamarkasnuhIbhavam / tathA jJAnamupAdeya-mekaM heyaM vivekinA yenAtmanaH syAdAnandaH, kevalo mAyayA vinaa| tadavAcyaM sukhaM mokSaM, tatra bhillanidarzanam heyamevamupAdeya-mAdeyamapi hIyate / dravyakSetrakAlabhAvaiH, syAdvAdasyAdarastataH jJAnaM viziSTamAdeyaM, heyopAdeyagocaram / ajJAnI tadvinA jantu-lAlApAnAnna cAmbupaH yathaivAnudarA kanyA-pyalomA eDakA punaH / lomAhArepyanazanI, yuktacelopyakiJcanaH kAntA'balAnagAropi, zayyAdiSu vasannapi / vastrapAtrAdi dharaNe-pyaparigrahavAnmuniH mAyA vihInaM brahmaiva, kaivalyAya vicintyate / sAkSaro vA sakarNaH syA-cchAstrajJo'nakSaraH paraH AkhukurkuramAjAraiH, sadbhiH kopi na godhanI / dhanI vA reNubhasmaughai-stathA jJAnI bhavonmukhaH yoyaM saMzrayate mArga, sa taM zuddhaM prpdyte| . . satzuddhajJAnalAbhAya, parIkSaiSA vidhIyatAm balinA chalinApyuccaiH, kalinA malinAtmanA / nAzyaM zuddhamazuddhaM ca, prakAzyaM tanmayo hyayam saMgataHsarvazAstreSu, sudhiyA ca parIkSitaH / soyaM bhAgavataH panthA, vibhinnastu tadanyathA . 175 // 11 // // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // // 16 // Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 17 // // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // satyaM zaucaM dayA kSAnti-styAgaH santoSa Arjavam / zamo damastapaH sAmyaM, titikSoparatiH zrutam / jJAnaM viraktirAstikyaM, prAgalbhyamanahaMkRtiH / mArdavaM prazrayaH zIlaM, sthairyaM ca kauzalaM smRtiH ime cAnyepi dhairyAdyAH, nityA yasmin mahAguNAH / prA* mahattvamicchadbhi, hIyate sa na kahicit prAyazo guNapAtreNa, zrInivAsena sAMpratam / dRzyate rahito lokaH, pApmanA kalinekSitaH kSAntyAdi rdazadhA dharme-ntarbhavanti guNA: sme| zuddhairyattairguNairyogA-ttat brahma samupAsyatAm ||dvaadsho'dhyaayH // 12 // .. zrI gautama uvAca aindavAccArato jyotiH, zAstreNa bhAvi manyate / manasA tatkathaM vedyaM, tanmArga kathaya prabho zrI bhagavAnuvAca mAnasAnyeva varSANi, ayanaM vaartvstthaa| mAsA pakSo dinaM velA-vArA bhaM tithayaH punaH sUryodayAnmanombhoje, kalA bodhasya vardhate / tamArabhyaiva varSANAM, SaSTiH pratikalaM smRtAH varSANAM prabhavAdInAM, bhAvo manasi jAyate / sUkSmatvAtsa tu duniH, saMjJeyaH sudhiyA svayam ugre dIpte tapo rakte, tejasvinyuttarAyaNam / citte zAnti: jADyabhAji, nidrANe dakSiNAyanam 100 // 1 // // 2 // // 3 // // 4 // Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 6 // // 7 // // 8 // // 9 // // 10 // // 11 // dinaM pramANaM kathitaM, mAnasaM hyuttarAyaNam / deva eva satAM ceto, rAtristaddakSiNAyanam sAhaMkAre ca sotkarSe, svasya vRttau vasantakaH / kuddhe satRSNe lokAnAM, tApane grISmavAnRtuH dAne rase prakAzAdau, varSA manasi nishcite| zauce dezAntarabhrAntau, zaradeva dhanArjane jADye pradIpane varte:, paridhAne ca bhojane / hemantaH ziziraH krIDA, vrIDA pIDAratAdiSu sUryodayAdahorAtre, mAnena dazanADikAH / vasantAdyA hi RtavaH, proktA mantrAgame tataH varSAsu lavaNamamRtaM, zaradi jalaM gopayazca hemante. zizire cAmalakarasaM, ghRtaM vasante guDazcAnte dRzyate cintyate yadvA, kathyate yAdRzo rsH| . tAdRg RtuH praznaphale, manojJena vimRzyatAm meSoM didRkSayA jalpe, vRSo bhoge tu maithunam / jale vAJchAbalAt karkI, siMhaH sAtvikacintayA kanyA jADyana cApalye, kSamAyAM subhagAdare / vyavasAye tulA kITaH, paizunyakhalatecchayA raNe chAyAvAhanAdeH, saMgrahe dhanvitAnvitA / saMmudravArtayA krauryA-ccApalye makaro hRdi sthairyeNa kArye sArasye-'malinAcaraNArUceH / kummodayotha mAGgalye, mIno dharme zite zubhe vastu yadrAzisaMbaddha-mupAneyamacintitam / bhakSyaM vA manasA dhyeyaM, manorAziH manojavat . .. 177 // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // // 16 // // 17 // Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naTA // 18 // jalped yadrAzimAnjIvo, bhavedyadvA mnHpriym| manaHzAstravidA mAnya-stadrAzinisastadA adharmabhAvanAdrAtri-divaso dhrmnisstthyaa| zubhabhAvanayA zukla-pakSaH kRSNo viparyayAt vRddhau nandA zive bhadrA, yuddhe rAjye jyecchyaa| yoge riktA mokSalAbhe, pUrNApUrNecchayAhRdi ebhizcidvaimano matvA, kArye tAtkAlike phle| prazne bhAvini vA bhAve, lAbhayetsiddhinizcayam // 19 // yaa| // 20 // // 21 // // 1 // // 2 // ||tryodsho'dhyaayH||13|| zrI gautama uvAca aindra pradhAnato jyotiH, manasyeva vijRmbhate / tithivArabhametasya, prakAzaya jagatprabho ! . zrI bhagavAnuvAca aikye tithi: syAt prathamA, dvitIyA dvitvvaanychyaa| tridhA pravRttau tRtIyA, caturthI tyAgayogataH paJcamI paJcakadhiyA, SaSThI SaDvastubhAvanAt / saptamI saptadhAbhAvAt, aSTamI aSTadhArthataH evaM yatsaMkhyayA bhAva-zcintyate dRshyte'thvaa| kathyate tithirAvedyaH, prazne tatsaMkhyayA hRdaH likhitvAGkAn paJcadaza, yadvA tandulapuJjakAn / vinyasya nANakaM teSu, kriyate tithinirNayaH zrAvaNaH syAt zrutau dharma-zAstre bhAdrapadaH punaH / dharmakarmacchivaprApte-ricchayA tapaso'zvinaH // 3 // // 4 // // 6 // 108 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 7 // // 8 // // 9 // // 10 // // 11 // // 12 // snAnabhUSaNasAmrAjya-vAJchayA kArtikaH smRtaH / jagacchIrSe zivapadaM, tanmArgecchAparaH paraH / poSo'tipoSAt putrAde-mAgho vairivinAzane / phAlguno maithune pAtra-tyAge vivasanAzayA caitro vicitravyApAre, paraH zAkhAsu vardhanaH / jyeSThAnusArAjjyeSThopi, zucau zaucaM zivaspRhA manasyarkodayo draSTuM, bhoktuM pAtuM tathecchayA / jADyena zAntyA vAkyena, mRSTena ca vidhUdayaH kaSAye nokaSAye vA, vAJchA maGgalavArataH / jJAne dhyAne zAstravArtA, vidhau vArastu bodhanaH devArcane guroH samyak, sevane pAnthakAdivat / paropakAre vidyAdau, hRdi vAJchA gurUdayaH rAjanyAyetha yvnaa-caaraadhyyncintne| . sthApanotthApane tIrtha-yAtrAyAM bhArgavo hRdi. hiMsAyAmante krUra-kArye cauryAdikarmaNi / dhutAdericchayA mAnye, jJeyaM mandamayaM manaH azvinIcchAvazAd gatyAM, yAmyaM roge'rtha sNgrhe| vrate tapasi vAgneyaM, brAya syAt pAThazaucayoH mRgAccApalyamAIyAM, snAne pAnembuvarSaNe / punarvasU dhanotpAde, puSyaH poSaNakarmaNi sApyaM viSe'nyadoSoktau, maghA svapitRtarpaNe / bhomAdau pUrvaphAlgunyA-muttarAtvagnidIpane kalAbhyAsabalaM haste, vicitrecchA tu citrayA / svAtau vAtaprayatnAdyai-zvarya kAmyaM vizAkhayA // 13 // // 14 // // 15 // // 16 // // 17 // // 18 // 178. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 19 // -- // 20 // // 21 // rA . rAjadeva kalAmaitre, jyeSThAyAM jyesstthsNgtiH|| dhanaM vA bhojanaM mUle, mahAn lobhaH paradvaye zrutau dhA zrutisevA, dhaniSThAyAM mahaddhanam / jalakrIDAdi vArUNyAM, zivamicchet paraddhaye anyAyavAraNe bhUyaH pratApodayaH kaarnne| rAjadharmAt prajApoSe, revatyAM mAnasI rUciH ||cturdsho'dhyaayH // 14 // zrI gautama uvAca aindraM svarUpaM nADIbhi-jyotirho vA bhiSagvaraH / bhUtaM bhAvi bhavadvetti, jJeyaM tanmanasA katham - zrI bhagavAnuvAca nAbhisthaM nADikoraH zvaM, manazcakaM pracAlayet / vAyunA tena saMkalpA, jAyante bAhyahetubhiH prANAyAmabalAnmantra-dhyAnAjjIvasya bhAvanAt / brahmadvAre mano lInaM, bhavedvizvaprakAzakam vAtodayAdbhaveccitte, jaDatA'sthiratA bhayam / zUnyatvaM vismRtiH zrAnti-raratizcittavibhramaH pittodayAccaJcalatvaM, sAhasaM kruddhatA smaraH / kaphodayAt snehahAsya-zokA mauDhyaM ratiH parA jJAnAvaraNasaMjJeyo, vAtaH siddhAntavAdinAm / pittumAyuH sthitervAcyaM, nAmakarma kaphAtmakam raktAdhikyena pittena, mohprkRtyo'khilaaH| darzanAvaraNaM rakta-kaphasAMkaryasaMbhavam / // 2 // // 3 // // 4 // // 5 // // 6 // // 7 // 180 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 8 // // 9 // // 10 // // 11 // // 12 // // 13 // tattadvikArajaM vedyaM, gotraM pittakaphAtmakam / antarAyaH sannipAtA-deSAM vikRtikAraNam jJAtvAbhyAsAnmanobhAvAn, bAbairAdhyAtmikaistathA / amIbhirhetubhirvazyaM, mano'vazyamanicchayA paramAtmA tataH sAkSAt, prANarUDhamana:sthitiH / manaHsAdhyo manodhyeyo, manodRptassamIkSyate manovazyAya jAyante, hyupAyA bahudhA jne| jJAne kriyAnvite sarve-ntarbhavanti bhavadrUhaH ajJAnavAdinastyAjyA, akriyAvAdino'pi ca / yato jJAnakriyAyuktaH, piNDoyaM dRzyate na kim saMsaret sakriyo jIvo, niSkriyo'karmavAn zivaH / kriyendriyANyadhaH piNDe, jJAnendriyANi copari jJAnasya puMsaH sthairyAya, kriyA priyAsti sAtviko / zAnto rasastayA sAdhyaH, prINanIyo'munA muniH . kAye hi lakSaNaM bhAvi, vastunaH sphuraNAdinA / vAcyopazrutisUktAdyai-stathA citte'rthabhAvanaiH lokAnubhAvena jalaM, yathA zaradi nirmalam / manaH sadjJAnasaMbaddhaM, lokAlokaprakAzakam pradhAnaM kAraNaM jJAnaM, mokSasya na tathA kriyaa| anyaliGgena kiM siddhi- nAtsAmye samIyuSi Rte jJAnAnna mukti:syAt, kriyAkleze mahatyapi / udjJAnaM manasaHzuddhyA, buddhyA vRddhayAbhijAyate anityAzaraNatvAdi-lokAntaparibhAvanaiH / manoti nirmalaM dhAraM, satprakAzAya jAyate // 14 // // 15 // // 16 // // 17 // // 18 // // 19 // . 181 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 20 // // 1 // .. // 2 // tattvacintanayA zAstrA-'nugAminyA manaH shive| Atmanyeva nibadhnAti, yogI nendriyagocare . manasi zraddhayA dharmo, na kRtopi phalapradaH / balabhadra iva brahma-lokabhAg dhyAnavAnmRgaH ||pnycdsho'dhyaayH // 15 // * zrI gautama uvAca aindrapUjya ! jagannAtha ! prasAdena nivedaya / kiM tattvaM viduSAM jJeyaM, sAdhanaM zivasampadaH zrI bhagavAnuvAca sattvarUpaM mahAtattvaM, yad brhmetybhidhiiyte| tadekaM paramaM vastu, dvaitaM tatra na bhAsate bhAvaH padArthaH sadrUpo-'stikriyArthaH paro gunnii| zuddhadravyaM tathA dhAraH, prameyazcA'bhidhAnvayI anantaH pariNAmI cA-nantazaktidharaH svabhUH / lokAlokatayA khyAtaH, siddho buddhaH zivo'vyayaH syAdekaM kevalaM jJAnaM, jJeyaM tsyaikmissyte| jJAnAd jJeyaM na bhinnaM syAtsarvathA svaprakAzavat jJeyagrahapariNAmAd, jJAnI jJeyAkRtiH smRtaH / tenAtmA bhagavAn viSNu-rarhan brahmamayaH svayam lokAlokasvarUpajJaH, sa lokAloka ucyate / agnijJAnAdiva jJAtA, ''gamepyagnirUdIritaH yadaikatvavimarza: syA-ttadaiva kevalodayaH / / dhrauvyabhAvanayA dravyaM, vikRtaM na kRtaM kvacit / / // 3 // // 4 // // 5 // // 7 // // 8 // 182 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 9 // // 10 // // 11 // // 12 // // 13 // // 14 // utpAdo vA vipattizca, dravye'vasthAntarodayAt / nAvasthA tadvato bhinnA, sarvathAzrayavajitA na saMbandhaM vinA kiJcit, prakAzyaM syAtprakAzakaiH / na sarvathA sa saMbandhi-bhede vAcakavAcyavat sUryaH prAMtaryathA ratna-jalAdarzAdi vastuSu / saMkrAmastApavatsarvaM, kurute gurutejasA ekastathaiva sadbhAvaH, svairvivataiH pravarttate / heyopAdeyatA buddhi-styAjyA sAMsArikI tataH svaM paraM laghu vA sthUlaM, na zubhaM nAzubhaM hRdi / tyAjyaM grAhyaM na kiJcitsyA-dvidheraikye subuddhivat mAnyaM yathAnye sAmAnyaM, syAdekaM vyaktiSu sphuTam / eko vA samavAyopya-vayavyavayavAdiSu jainA api dravyamekaM, prapannA jagatItale / dharmo'dharmo'stikAyo vA, tathaikyaM brahmaNe matam lokAlokAptamAkAzaM, prinnaamyekmaatmnaa| . tathA kathA na vitathA, syAdekabrahmaNaH sataH syAdbhAva eka evAya-masti pratyayagocaraH / tallakSaNo niSedhopi, savidheH savidhe khalu sattAM vinA nAsattA syA-trAjIvo jIvavarjane / yatvAdiguNairevaM, nabhAvo bhAvato'paraH vidhividhatte svaM rUpaM, svena vizvena saMgatam / vidhirvedyo jagatkartA, bhartA hartA svazaktitaH ekasya brahmaNaHsarve, vivartAH pratibhAntyamI / anantazakternAnA'rthAH, kriyAbhAvena vAstavAH 183 // 15 // // 16 // // 17 // // 18 // // 19 // // 20 // . .. . 183 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 21 // // 1 // // 2 // parasaMgrahavAgeSA, viSayo'syA hi taattvikH| sa tAttvikastaM yo vetti, jJAnavairAgyasAttvikaH . ||ssoddsho'dhyaayH // 16 // zrI gautama uvAca . aikyaM sarvatra sarvajJaH, kathaM manasi bhaavyte| prapaJco'rthakriyAkArI, vastutaH vastunaH kSitau lokAlokastathAjIvo, 'jiiv:syaaccetno'nythaa| .. rUpyarUpI tathA siddhaH, sAdhakaH sevyasevakau puNyapApe bandhamokSau, vedanAnijara tvpi| AzravaHsaMvastheti, sAkSAdvaividhyamArthikam . zrI bhagavAnuvAca vaikalpikamidaM sarvaM, vyavahAranayAzrayAt / gauNamukhyavivakSAtaH, khyAtaH sarvo'rthasaJcayaH bhAva ekastasya zaktiH, dvaividhyaM mUlato matam / samayasya dhurAtraM vA-dhyakSaM tattadupAdhitaH lokyate kevalajJAtrA, loko'pi dravyaparyayaiH / lokavat siddha evAyaM, tanaikAntena tadbhidA caitanye guNabhAvenA-'nantyAt pudgalavastunaH / dharmAdharmAdiyuktopi, vyomnA loko hyalokavat bhAvanAsu yathA bhAvyaH, saMsArasyopalakSaNAt / siddhaH svabhAvalokasya, tathA lokopi zAzvataH urdhvalokAdadholoko-'pyaloko'smAttathaiva sH| . bhavyalokAdabhavyopi, siddhaH saMsArilokataH 184 // 4 // // 8 // // 9 // Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 10 // // 11 // // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // caitanyazaktyAviSTaH sa-brAvo jIva iti smRtaH / tadabhAvAdajIvo'nyaH, khyAteyaM kalpanA bhuvi .. jIvopyajIvo'jIvajJaH, iti pravacane vacaH / ajIvo jIvasaMjJeya-stAtsthyAttavyapadezataH sUrabimbepi sUratvaM, loke lokottare sphuTam / ajIve sthApanAjIvaH, nikSepastena saMgataH zivo jIvo'bhavatprANai-rjIvojIvopi pudgalaH / dazaprANairabhAvena, sthAvare jIvatA kvacit jIvo jJAnasadaMzasya, prAdhAnyAtsattvanAmabhRt / ajIvaH sattvayogepi, tanniSedhAdacetanaH upAdAnaM cetanAyAH, jIvo'jIvo nimittakam / tenA'zuddhAzanAtsAdhu-zcauryacaryAparo'bhavat rUpaM syAnnIlapItAdi, tadyoge ruupvaannnuH| . aNusaMbandhato jIvo-pyayaM rUpi kathaJcana rUpI siddhopi tadjJAnAt, khaM rUpi syAttadAzrayAt / alokepi viyadUpi, lokakhAt sarvathA'bhidaH yathAkSideze bhAvekSI, cakSuSmAn jIva ucyate / lokAkAze jIvasattvAt, tathA'lokaH sacetanaH yathAkrameNa siddhaM syA-dvAnyaM vA sAdhakaM jne| ' tathAtmanaH siddhatApi, kramAt sAdhakatAbhRtaH zive'parapariNAmA-pekSayA siddhatA'kSayA / svaparyAyA'gurUlaghu-vRttyA sAdhakatA punaH evaM bhAvAbhAvarUpaM, dvaividhyaM tadvikalpajam / bhuktAbhAvaikyamAlokyaM, pAramaizvaryasiddhaye 185 // 16 // // 17 // // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||sptdsho'dhyaayH // 17 // zrI gautama uvAca aikyaM prapazyatastattvAt, svAmistanubhRto na tu / vidheyamavidheyaM vA kiJcitraiva prabhAsate evaM sati na devaH syAt, sevyaHkazcinna vA guruH| na dharmaH zarmaNe kArya-styAjyo'dharmazca kazcana // 1 // . // 2 // - zrI bhagavAnuvAca // 3 // // 4 // // 6 // sAdhyArthI yatate sarvaH, sAdhane nirvibAdhane / sAdhye brahmaNi tatkAryaH kAmanAzo'sya bAdhanaH mAyApi brahmarUpaiva, tadvivartamayI svayam / sattvAttathArthakAritvAt prapaJco'syAH vijRmbhate bhAsvanmaNipradIpAdeH, prabhAnaikAntato'parA / na dharmiNaH parA sattA, dharmANAM sarvathA kvacit prapaJcajananAnmAyA-pIcchAmAtmani varddhayet / tasyA nivRttaye bhAvyA, vyutpAdavigamAvapi ekaM maulanayAttattvaM, syAtsat gauNanayA dvidhA / ekasmin bhUruhe nAnA, mUktaM puSpaM phalaM dalaM ekaM yattadanekaM syA-tsadasatbhintramanyathA / anityaM nityamAkhyeya-manAkhyeyaM jagad dvidhA lokolokastathA jIvo, 'jIva:paro'paraHpunaH / rUpyarUpI jaDo dakSaH, pratyakSo vA parokSaka: strIpuMsau dravyaparyAyau, zabdo'rthopyazubhaM zubham / rAtridinaM kriyAjJAna-mevaMbhAvobhayI gatiH // 7 // // 8 // // 9 // / 10 // 186 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 11 // // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // sakriyazcA'kriyo bhAvaH, sakriyopi ca pudgalaH / akriyo'nantanissaMkhya-pradezAtmA dvidhA mataH anantopi viyatkAla-bhedAtsaMkhyAtigastathA / dharmAdharmabhidA dvedhA, viyallokAdalokatA nizcayavyavahArAbhyAM, dvedhA'nehA api smRtaH / loko jIvAdajIvAccA 'loko-'saMkhyopanantakaH SoDhA hAnivivRddhibhyAmalokasthaM viyad dvidhA / dharmodharmazca pUrNo'nyaH, sUkSmo'naNuzca pudgalaH jIvo'pi siddhaH saMsArI, siddho jJAnI ca drshnii| poDhA hIno'thavA vRddhaH, sAntaro vApyanantaraH trasa:sthiro vA saMsArI-tyAdirvastu dvirUpatAm / bhAvyA pRthaktvavIcArA-dicchAnAzAya sAttvikaiH kaSAyakaluSazcAtmA, yAvanna viSayAMstyajet / . tAvanecchAvinAzaH syAt, prakAzopi ca vAstavaH bhAvanaistadanityAyai-rbhAvasyApacayaM cayam / pazyataH karakaNDuva-nazyedicchA virAgiNaH kAmasthAnAni kaaminyN-staastyaajyaastjjigiissyaa| sarvAstyaktumazakto yaH, sa svIyAmeva kAmayet madyaM mAMsaM navanItaM, madhu nAnArasAtmakam / abhakSyaM varjayetsarvaM, kAmaM saMtarjayet sudhIH bAhAnAdhyAtmikAn hetUM-styajannevamadhArmikAn / kevalabrahmaNaH svAdaM, labhate sukRtI kRtI // 16 // // 17 // // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // 187 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 2 // // 3 // // 4 // // 5 // ||assttaadsho'dhyaayH // 18 // aikye'pi tAttvikenaikyaM, bhAvyate brhmshuddhye| abhyasyate kriyA kiM na, lokaistasyAH phalaiSibhiH yathA SaNyamaNe:zANo-llekhagharSAdisaMskRtiH / svarUpalabdhyai tasyaiva, brahmazuddhau tathA kriyA na kevalA kriyA muktyai, na punarbrahma kevlm| jIvanmuktopi zailezyA, kevalI syAcchivaGgamI jagurjJAnakriyAyoge, kSaNAnmokSaM vicakSaNAH / yogAjjyotirvido vaidyA, RSayaH siddhimUcire asatyA kriyayApyaGgI, neyo darzanabhUmikAm / saddarzanAt kriyA zuddhA, dhyAnAdiH kevalAptaye vArya dhyAne Arauidre, dhArye dharmojcale khalu / etadarthaM jinaiH proktAH, paJcadhA niyamA yamAH dravyakSetrakAlabhAvAM-'pekSayA bahudhA sthitiH / AcArANAM dRzyate'sau, na vAdastatra sAdaraH rAgadveSakSaye yasmA-dbhavetkaivalyamujjvalam / saiSa pramANamAcAra-stArakatvAdbhavAmbudhau jJAnadarzanacAritra-sAdhanAya vidhIyate / ArambhaH sa hyanArambha, Azrave'pi parizravAt yaH punardambhasaMrambha-saMbhavaH saMvaropyayam / tapaH stenavrataH stenA-dInAmiva mahAzravaH yasya saMskArasaMskAraH, kalaGkavikalaM balam / . cchalAccalacalaM nAnta:-karaNaM sa zivaHsvayam zive sthirazriyaH som-prkRterjgtiishvre| 188 // 6 // // 7 // // 8 // // 10 // // 11 // Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // // 16 // mahAvratAni sArvajJaM, tasminna zraddadhIta kaH sadbhAveSvapi caitanye, prAdhAnyaM vastubhAsanAt / sattvaM jIvastato'jIva-stadabhAvaHpratItibhAk sattvaM godhUmarAjJAdau, yathAvazyaM prazasyate / sattvaM guNeSvapi tathA, prazastaM vikramArkavat pASANagholananyAyA-dbhavabhramamukhAHkriyAH / kurvanlAghavametyaGgI, samyaktvadhanamaznute mithyAtvAviratityAgAt, kaSAyavijayAt kramAt / sayogI yogarodhena, jIvaH zivapadocitaH bhogAsakte hyadhaHpAto, 'bhyudayastUvaretasaH / pudgalAnAmadhogatyA, jIvasyoccairayaM tathA bharatAdyA mahArambhAApuH kevalamujjvalam / mAhAtmyaM tadapi spaSTaM, vairAgyasya vimRzyatAm bhAvazUnyApi jIvAnAM, sukhAya dhArmikI kriyAH / tad graiveyakasambhUti-rabhavyepyarhatAM matA . manovAkkAyasaMyogA-ccaraNAcaraNe tataH / sAkSAnmokSamupaityaGgI, kiM citraM tatra manyate phalaM viratirevAsau, jJAnasya muninoditaa| avakezi vinA tAM tat, matvA tattvAdRto bhavet // 17 // // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // 199 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 1 // // 2 // . // 3 // // 4 // ||ekonviNsho'dhyaayH // 19 // zrI gautama uvAca aizvaryazAlI parama-stvaM tubhyaM satataM namaH / bhagavan vada me yena, bhavettattvaprakAzanam zrI bhagavAnuvAca cidAnandamayaM jyoti-stattvaM spaSTaM tapobalAt / jagatprakAzakaM mithyA, mohadhvAntavinAzakram yathAgnitApAt pUpAdau, siddhiH karNe'rkato ytH| tathAGginastapoyogAt siddhiH zuddhiH svarUpabhAk kAyazuddhirbAhyatapo-yogAdvinayasAdhanAt / vAkzuddhirmanasaH zuddhiH, svAdhyAyAdeva kevalAt vedhA zuddhyAtmanaHzuddhi-rAtmatattvaM taduttamam / AtmatattvAvabodhAya, zeSatattvaprarUpaNA prasiddhirnavatattvAnAM, bahudhA jainazAsane / anyathA tattvadazakaM, pratipakSaparIkSayA . tena tRtIyaturyAGge, vedanAyAH pRthak grahaH / bandhe mokSaH pratipakSo, vedanAyAM hi nirjarAH pradezaivedanAvazyaM, vibhASAtvanubhAgataH / tattvAni nava vA sapta, tena khyAtAni lAghavAt ekamevAtmanastattvaM, jJeyaM siddhAntacintanaiH / nivArya bhavakAryANi, madanonmAdanigrahAt zAstrAdviditatattvasya, viraktasyApi kAminaH / / dhyAnenAtmA bhavetsAkSA-dityAhuryogapAkSikAH // 7 // // 8 // // 10 // 100 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 11 // // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // zrotavyazcApi mantavyaH, sAkSAtkAryazca bhAvanaiH / jIvo mAyAvinirmuktaH, sa eSa paramezvaraH / zrotavyo'dhyayanaireSa, mantavyo bhAvanAdinA / nididhyAsanamasyaiva, sAkSAtkArAya jAyate sAkSAccakruH pUrvamataM, ye dhyAnAt paramarSayaH / te'pi dhyeyAH sadAmISAM, zuddhAcaraNacintayA yo dhyAyati yathAbhAvaM, tAdAtmyaM labhate hi saH / saMsargayogAd dhyAnena, bhramarI syAdihelikA piNDasthaM ca .padasthaM ca, rUpasthaM rUpavarjitam / caturdhA dhyAnamAmnAtaM, tAdAtmyapratipattaye ye divyarUpA munayaH, siddhaastnnaamjaaptH| padasthaM khalu rUpasthaM, syAtteSAM sthApanAdiSu svasminneva ca tAdrUpye, piNDasthaM bhAvite sati / Atmanyeva yadAtmAthAH, sthitistadrUpavarjitam siddhA naikena tanmUrti- teSu dhyAnagocarAH / / jJAnadAnAtpUrvadazA-dhyeyaiSAM gaurave tataH jJAnepyAdyo'haMdAdirya-staMd dhyAnArcA namaskriyAH / tAdAtmyA prAptaye dhyAtaH, pUjakAderapi kramAt arhadgurvoH smRtiHsevA, tattvazraddhA ca pUjanA / tadaikAgraye tadIyAjJA, viprasyeva mahAzriyai vyaktazaktibhaktirUpA-cAraH saMsArapAradaH / dharmasya vinayo mUlaM, prathamaM siddhisAdhanam // 16 // // 17 // // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // 191 . Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 1 // %3D // 2 // . // 4 // ||viNshty'dhyaayH // 20 // zrI. gautama uvAca aindrazcAndaiH prapUjyo yaH, sa kIdRk paramezvaraH / yadbhaktiH kriyamANAsau, sattvAnAM zivasampade ___ zrI bhagavAnuvAca bhavesti mukhyaM mAnuSya-mRSabhAdyA yadAtmakAH / devAdhidevA devAnAM, sevyA labdhamahodayA? zrInArAyaNarAmAdyAH, saMjAtAH purUSotamAH / . dharmArthakAmamokSAkhyaM, purUSArthacatuSTayam nerAnnArAyaNotpattiH, zAbdikairapi gIyate / pauruSaM phalamityevaM, nRjanmottamamIritam / tatrApi purUSo jyeSThaH, zreSThaHsarvaguNAzrayaH / yajjanmani bhaveddharSo, bhikSUNAM bhUbhUjAM samaH puruSeSvapi yo dharma-rasika: syAtkaSAyajit / . sa eva devadevo'ryaH, stotavyaH kAvyakoTibhiH jIvAjIvamayo lokaH, kartAyaM paramezvaraH / svarUpasya svayaM dhartA, siddhaH zuddhaH sanAtanaH dugdhe sAraM yathA sarpiH, puSpe primlstthaa| tathA loke'pi caitanyaM tasmin kaivalyamuttamam sarvasaGgavinirmukta:, siddhaH kevalabodhanAt / sa eva parameSThIti, geyoha~stAtvikairjanaiH tenaiva mAtRkApAThe-'pyoM namaH siddhmucyte| . mAyAGgajo na vA kRSNo, na rudro vA namaskRtaH // 5 // // 6 // // 7 // // 8 // / 10 // 12 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // siddhe nAnAbhidhAnAni, yathA gurUpadezanam / omityAkhyA tatra mukhyAH, sarvazAstrapratiSThitAH rakSatyavati sarvAn yaH, sa omiti ca zAbdikAH / akhaNDamavyayaM caitat, siddhasyaivAbhidhAyakam arhatyarcAmindrakRtA-marhan vAcyo'styakArataH / DapratyayAnnAmasiddheH, zuddhaH kevalarUpabhAk u ityuccairgatau mokSe, dIrghokArastu rakSaNe / asya yogAdunA siddhe-sandhyakSare tRtIyake ardhacandrAkRtiH siddha-zilAbindustadurdhvagaH / siddhe'nAkArato khyAyI, jaganmUrddhani saMsthite OMkArarUpAtsAkAro, nAkAro bindurUpataH / siddho'nAkAra sAkAro-payogAdubhayAtmakaH atatyAtmApyakAreNa, vAcyaH kevalazAlinAm / uH paJcamIgatirmokSaH, paJcamasvarasaMjJayA tayoryoge mitimahA-nandaH sa purussodbhvH| paramezvarasaMjJAsau, tAdrUpyaM tatsmRterbhavat aityarhan RkAra: zrI, RSabho rephavedataH / amityarhan mahAvIra-statsandhAvoM pratIyate namastridhocite so'rhana, vidhirvA viSNurIzvaraH / saMka ityAdi zaGkAyAM, siddhamityAha nirNayAt jyotiHzAstre siddhazabdA-ccaturviMzatisaMkhyayA / tAvantI natirAkhyAyi, svayaM mAtRkayA'nvayAt // 16 // // 17 // rAnA // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 3 // // 4 // . ||ekviNshty'dhyaayH // 21 // zrI gautama uvAca aizvaryaM paramaM yasya, zivaH siddhiprasAdhanam / so'rhan brahmAryamA viSNuH, zambhurbuddho'thavAparaH zrI bhagavAnuvAca lokAlokamayo brahma-rUpasattvanidhividhiH / sarvabhUtamayIbhUta-stad jJAtA paramezvaraH , svarUpasya svayaM kartA, jagadbhAvyasya zAzvataH / eko'nekavivartAtmA, sarvagaH svavazaH param lokAlokamaye jJeye, jJAtuH prAdhAnyamiSyate / pratyakSastanuvAJcittaH, kartAyaM nAparo yataH tanvAdyairiha karmAttai-rbhAvairyaH sarvapudgalAn / svIkRtyAnantazaH sarvAM, cakAra jagataH sthitim kriyAM vinA na karma syA-tra kartAraM vinA kriyaa| bhoktA kriyAphalasyaiSa, cetano'sti sanAtanaH anantazaktirArhantya-bhAjanaM jnpuujitH| . viSNurAtmA jagatkartA, sthUlaH sUkSmaH paro'paraH yo yadviSayakaM jJAnaM, bibharti paramArthataH / jJAnAd jJeyA'vibhedena, kartAtmA vastunaH sataH yathA ghaTasya dIpaHsyA-tprakAzenAMzujanmanA / spaSTaparyAyakartA'yaM, tadAtmA jJeyakAraka: cidAnandamayaM jyoti-ryadAsya prkttiibhvet| . tadAtmA paramAtmAyaM, zivaH siddho'bhidhIyate // 5 // // 6 // . // 7 // // 8 // // 9 // // 10 // 194 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 11 // // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // yathA yathA'sya mohAndhyaM, vyapaiti svaguNodayAt / udeti pAramaizvaryaM, tathaindrajyotiradbhutam saMpUrNa pAramaizvarya, siddhesti parameSThini / yad jJAna-dhyAna jApAdyaiH, siddhayo'STau maharddhayaH prakaTe kevale jJAne, yogAtizayazAlini / prasiddhaM pAramaizvaryaM, spaSTamarhati cArhati . yaduktayogamArgeNa, yaddhyAnAdapi yadbhavet / tattatkartRkameveSTaM, vaidyairmAntraiH yathA sukham jinoktayogenAneka-labdhirviSNumuneriva / aindraddhi bhuktimuktizcA'-vazyaM vazyaM jagattrayam rAgo dveSazca saMsAra-kAraNaM sdbhirissyte| tayovivarjito jJAtA, muktaH sa paramezvaraH na jantupIDA na vrIDA, na krIDA maithunAdikAH / hAsyaM na lAsyaM nAlAsyaM, sa eva paramezvaraH . zakacakrayarddhazcakrayAdi-ryazcAnyaH puruSottamaH / so'pi bhAvinayApekSaM, pratyakSaH paramezvaraH yAvadbhramati saMsAre, rAMgadveSavazaMvadaH / AtmA na pAramaizvaryaM, tAvatprApnoti nizcayAt yasyAtizayasAmrAjyaM, jagadAzcaryakAraNam / zuddhayogena yogI yaH, sa devaH paramezvaraH nAnAjanAnAmityuktyA, nirNIya paramezvaram / tasyaiva bhaktirAdheyA, preyAn yadi mahodayaH // 16 // // 17 // // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // . 185 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 1 // // 2 // // 3 // // 4 // ||dvaaviNshty'dhyaayH // 22 // zrI gautama uvAca aindavI nirmalA kAntiH, zAntibhRt prmeshvre| siddhe pUrNatayA bhAti, cidAnandAbhinandinI aikye pratiSThite tasmin, eko hi paramezvaraH / AtmanaH paramaizvarye-'naikyaM tad ghaTate katham zrI bhagavAnuvAca lokAlokAtmakaM vastu, sadrUpamekameva tat / tacchaktizcetanA mukhyA, tAdrUpyAttadanekatA bhAvaikyaM dravyadRSTyaiva, pryaayaattdnektaa| dravyakSetrakAlabhAvai- bahudhA paryayodayaH / arhatsu ca yadArhantyaM, yA ca siddhe'sti siddhatA / tathA svAbhAvAdAnaikyaM, tadaikyaM zAzvataM svataH yathA siddhe jine naikyaM, zakyaM shriiprmeshvre| . yadekaM tadanekaM syA-diti vyApsivinizcayAt AtmatvajAtimAnAtmA, so'vasthAbhedato dvidhaa| kSetrajJAH paramAtmA ca, na bhinnaM dravyamIzvaraH nyAyazAstramiti prAha, loke prAmANikaM hi tat / jIvaH zivaH zivo jIva-iti smArtAnuzAsanAt caturviMzatisaMkhyAdi-jine siddhe pratIyate / sA vivakSitakAlena, vastutastadanantatA ekopyakArastattvena, cturviNshtibhedbhaav| .. tathA svarUpAdekasmina, jine siddhepyanekatA . // 6 // // 7 // // 8 // . // 10 // 16 Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 11 // // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // avatArAH hyasaMkhyeyA, ekasyApi hareryathA / brahmaviSNumahezAdyA, evamarhannanekadhA ekavarSe yathA pkssaa-shcturviNshtisNkhyyaa| rAzicakre'thavA horA, tattvAni mantrazAsane ekasminnapi SaTparvI, nyAse muktAvazeSitA / yAvanti ca prayogAni, tathA tAvanti rakSaNe prakRtyavasthAnAmAdyai-zcaturviMzatidhA jinaH / eko'pi zrUyate tAva-ddaNDako bhramaNacchide caturviMzatinADIbhyo, na syAdUnaM dinaM nizA / caturviMzatyakSarAtmA, gAyantrI sUtritA pare mAtRkA saubhAgyavatI, khaTikAlekhanAtsitA / caturviMzatimevAkhya-jjinAnAM svararUpataH svayaM rAjanta ityuktA, svarAH svayambhuvo jinAH / svayaM sambuddhabhAvena, varNAmnAyepi sUtritAH . svarNavarNAt SoDazAnAM, SoDazAdau svarA jinAH / vargIyapaJcamAH zeSaM, yavalAzca jinASTakam AnunAsikyadharmeNa, svararUpamamISvapi / varNabhede'haMtAmeSAM, tathoktivyaJjanAzrayAH prAyobhiprAyatastveva-mekasyApyarhataH smRtm| caturviMzatisaMkhyAnaM, yathA dvAdazatA raveH svasvazAsanapaddhatyA, varNyatAM naikadhA prabhuH / tAdAtmyAnanyarUpatvA-dekaH zrIparamezvaraH . // 16 // // 17 // // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // 11. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||tryoviNshty'dhyaayH // 23 // zrI gautama uvAca aikyaM yadAtmane svAmi-trathaivaM paramezituH / dhyAnaM dAnaM tapaH sthAnaM, kimarthaM kriyate tadA AtmAyaM mukta evAsti, nizcayAtkevalAtmakaH / svarUpAvasthitaH zuddhaH, siddhaH zive bhavepyaho // 1 // // 4 // zrI bhagavAnuvAca vyaktA'vyaktatayA dvedhA, praaprtyaa'thvaa| ' vrIhitandulagatyaiko-pyAmnAtaH paramaH prabhuH bhavetpunarbhavAyaiva, manuSyastandulo ythaa| ' utpatyai phalapatrAde-nistuSastvapunarbhavaH evaM yAvadayaM karma, vidadhatkarmareNunA / lipyate kSipyate tAva-dravajAleGgabhRdbhRzam nizcayAtkevalopyAtmA, malavAn vyavahArataH / samalaM nirmalaM vAmbha-zAtakummamiva dvidhA karmabaddho bhavejjIvaH, karmamukto bhavecchivaH / iti smArtagirA bodhyaM, dvaividhyaM paramAtmani dhyeyaH pUjyo'thavA sevyaH, so'pyAtmA paramezvaraH / dhAtApyaivaM tathApyuccaiH, kAcamaNyorivAntaram mAyAnvitaH parabrahma, kevalabrahma sevayA / nairmalyamaznute yoga-stena sarvatra sammataH dhAtunA dhAtuzuddhiH syA-jjalazuddhirjalottamAt / vAyunA vAyuzuddhatva-mAtmazuddhistathAtmanA // 6 // // 7 // // 8 // // 9 // // 10 // Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 11 // // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // pUrvayogIzvaradhyAnA-trairmalyaM parayogini / yo'yaM dhyAyati yadrUpaM, tadrUpaM labhate sa vai saMsargayogAttAdrUpye, zukadvayanidarzanam / hastI secanako yadvA, yuktinimbAmrayorapi evaM zrIbhagavAnahan, siddhaH sarvagataH zivaH / tenoktaH samayo vedaH, pauruSeyaH pragIyate tasyaiva bhajanAlokaH, svayaM tadguNabhAjanam / puSpavAsanayA tailaM, naiva kiM tanmayIbhavet japanAmApi tasyeha, tanmuktau sthApayan manaH / tanmayI syAd dhyAnabalAt, pAnIyamamRtaM na kiM yadAkAraM hRdi dhyAye-narastadrUpamApnuyAt / saviSo nirviSaH kiM no, dhavaladhyAnadhArayA devasya smaraNAnmantrA- dhiSThAtA'Ggesya tanmaye / dRzyo'vataraNAt sAkSA-dvAk pratItiH kimanyathA piNDasthAcca padasthaM tad dhyAnaM zreSThamataH punaH / rUpasthaM puruSAkAra, rUpAtItaM tato'pi ca lokAkRterbhAvanayA, saMvare lokabandhanam / saMsthAnavicayaM dharma-dhyAnamasmAdihAgame nAmAkRtidravyabhAvai-revaM zrIparamezvaram / , rAgadveSaparityaktaM, zivaM zAntyAtmakaM bhajet so'pi krameNa tAdAtmyaM, mAhAtmyAdasya saMspRzet / bhaktireva mahAbhaktiH, vyaktA bhagavatI vibho // 16 // // 17 // // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // 199 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 2 // // 3 // // 4 // // caturviMzatya'dhyAyaH // 24 // zrI gautama uvAca aizvaryavAn zivaH siddho-'hanatha paramezvaraH / tadA kiM pAramaizvarya, lokAlokavyavasthitam zrI bhagavAnuvAca AdheyanAmadhAre'pi, sUrabimbe'pi sUravat / dhanavannagaraM nAma, sabalastannivAsataH , ujvala:kambalastiktA, zuNThI surabhi candanam / gRhIte'gnimayeGgAre, vAcyaHki nAgnisaMgrahaH citrite gRhadezepi, gRhaM citritamucyate / candrakadeze dRSTepi, dRSTazcandro nvoditH| samudro bhUH samudrasya, grAmabhUH grAma ityapi / yadvA kaNo'pi lavaNaM, rAzilavaNameva hi ityasau kevalabrahmA-dhArAt sadbhiH pragIyate / lokAloko'pi tadrUpa-stadyoge tattvanizcayAt asmAdeva nayAdarhat, kathitaH jJAnavAn guruH / arhan vA bhagavAn bhaTTA-rakazca vyapadizyate paramparAgamastena, pramANaM sAmprataM mataH / saMyataSairgururgotra-pRcchA spaSTAstadAgame svayaM gRhItaliGgatvaM, nindyate'Ggepi paJcame / dharmasya vinayo mUlaM, tanmUlaM gurureva saH abhyasto'pi mahAmantraH, sphUrennaiva guruM vinA / vinaye zreNiko bhilla-stApaso vA nidarzanam // 5 // // 6 // // 7 // // 8 // // 9 // // 10 // 200 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 11 // // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // kalAH prakAzayan pUrva, namet kiM na kalAgurum / zAstraiH pradezItyAdezi, kezinAnavakezinA triH pradakSiNayantyeva, kiM na kevalino jinam / tIrthaM namati devo'pi, dezanAsamaye svayam yazcAcAryamupAdhyAya, zrutAcAravinAyakam / nindet sa pApazramaNo, jamAlikUlavAlavat gurordRSTiH zubhaM bhAvaM, samunnayati nizcayAt / tenaiva gaNadharmo'yaM, bhavedApaJcamArakam gururnetraM gururdIpaH, sUryAcandramasau guruH / gururdevo guruH panthA, digguruH sadgatirguruH naikAzanasya bhaGgaH syA-dutthAnaM kurvatA narAH / gurovinayasiddhyarthaM, siddhyarthI tad guruM bhajet sUryAcandramasorUccaM, padaM zAstre guroH smRtam / guroH pUrNAnubhAvena, siddhiyogo hi nizcitaH UnaM kuryAdguruH purNaM, gurorgauravamaznute / guroH sthAnepi mAGgalye, maGgalasya suhRdguruH gurorekAgryamAtanvan, gaNeSu prathamaH shriye| .. guroratikrame duHkhaM, vakratAyAM ca janminAm guruH poto dustare'bdhau, tArakaH syAd guNAnvitaH / sAkSAt pAragataH zveta-paTarIsiM samunnayan syAdakSarapadaprApti-dvaidhApi guruyogataH / gururUpeNa bhUbhAge, pratyakSa:paramezvaraH // 16 // // 17 // // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // 201 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||pnycviNshty'dhyaayH // 25 // zrI gautama uvAca aindrasvarUpaM kaivalye, saMskArAtkarmaNyAtmatAm / kaivalyasiddhaye tasmAt, kiM karma prathamaM matam // 2 // // 3 // // 4 // zrI bhagavAnuvAca ruci navanavairvAkyaiH, zAstrairvA janayed guruH / tato bhavyasya zuzrUSA, zravaNAdyA dhiyo guNAH zAstrAdivyavahArAya, saMjJApUrvaM ythocyte| . tathA nAma puraH zrAvyaM, devasya gurudharmayoH jJAnibhiH pUrvajairnAmno, nikSepaH prathamaH kRtaH / nAmnA nairmalyamApannaH, sthApanAdyapi manyate nAmni vA sthApanAyAM ya-stAdAtmyaM hRdi cintayet / dRSTe bimbe zrute nAmni, tuSTaH zraddhAluruttamaH tannAma caritazrutyA, tadekAgreNa tanmanAH / / tad dhyAnabhAvanAjjantu - nUnaM tAdUpyamaznute nAmajApo'pi saMkSepA-dvistarAdvA'styanekadhA / tasmAtsamAsato dhyeyaH, OMkAraH siddhavAcakraH a ityarhan azarIraH, punaH siddhopyatisthitaH / A AcArya upAdhyAyaH, u: makAro muniH smRtaH smAryA ityevamoGkAre, paJcApi parameSThinaH / namanAjjApato'pyeSAM, zivAdInAmiva zriyaH a ityarhan u guruH syA-nmunerddharmo makAragaH / . tasya saMvararUpeNa, suvRttAtmA hi bindutA . // 6 // // 7 // // 8 // // 9 // . . // 10 // 202 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 11 // // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // arhantraparihantAsA-'va'rUhazceti nAmasu / kramAt a i u ityete, prAkRte bhedakAH svarAH aiuNiti tatsUtraM kRtaM pANininAdimam / etadyogena siddhatva-moGkAreNa nirupyate a ityasmAdadholokaH, U ityudvasthasUcakaH / me martyalokastiryagbhUH, suvRttastata omiti AkArAt upavargasya, sthAnIyo jyaassNgRhii| apavargastadoGkAre, binduH siddho'pi tat sthitaH a ityAtmA tadvitarke, urme mokSaH zivastataH / anAkArabindurUpaH, OMkArastanmayo mataH atibhakti viSNurUpAt, uplbdhirukaargaa| me mahAvratamoGkAra-striyoge brahmakevalam ativiSNurutibrahmA, me shivstttryiimyH| . OMkAraH paramaM brahma, dhyeyo geyastadarthibhiH akAra atatItyAtmA, spnycmopyogtH| utomiti mahAnande, zivo bindvAkRtirbhavet ahaMpade vyaJjanena, varjitepyoM tadavyayam / siddhAbhidhAyakaM dhyAyan, ziva eva niraJjanaH a: sUryaHsa unA yuktaH, prakAzena mkaarke| mahAvIra zivAvasthA-moGkAre bindunA namet atyukAre makAre ca, tripadI yA vyvsthitaa| tanmayastrijagadvyApI, OMkAraH paramezvaraH // 16 // // 17 // // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // . 203 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||ssddviNshty'dhyaayH // 26 // zrI gautama uvAca OMkArastrijagadvyApI, nAtha ! nizcIyate katham ' jagadvyAptiM vinA brahmAbhidhatte paramaM kutaH // 2 // // 3 // // 4 // // 5 // zrI bhagavAnuvAca jJeyaM yadabhidheyaM tata, na.jJAnamabhidhAM vinA / vinAkSaraM nAbhidhApi, noMkAreNa vinAkSaram, pratyayArthAbhidhAnena, tattulyaM naamdheytaa| . vAcyavAcakayauraikyaM, syAttadbodhasamudbhavAt akArAdeva sarveSA-makSarANAM samudbhavaH / sthAnayatnAdibhedena, syAMdvizeSaH prakAzate. vRddhau akAre hyAkAraH, spaSTo mAtrAparigrahAt / pRSThe ikAra stadairye-pIkAro'dhopyukArakaH tadairye vRddha uukaaro-'dh:praanmukhmaatryaa| RvarNastadvizeSeNa, RvarNaH sandhijA pare na kSaratyakSaraM rAti, svamarthaM vA tataHsvaraH / kevalo'kAramevAya-mAkArAdyAstu tadbhidaH svAraM svarasamuhastat, pazcAllagno makArajaH / nakArajo vA'nusvAro, bindurnAdavizeSavAn bindudvaye visarga:syA-traitau pazcAtsvaraM vinA / svarAnuraNanarUpau tau, ghaNTAdIrghaninAdavat husvAdIce zvAsavRddhyA, mAtrAdhikyaM tataHplute / gItAdAveva tatkArya, varNAmnAye na tadgrahaH 24 // 7 // // 8 // // 9 // // 10 // Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 11 // // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // vAyoryathA sthAnaghAtaM, varNotpAde prayatnataH / zvAsAt prakRtisaMyoge, vyaktaM vyaJjanamucyate tatrApyAdyadvitIyAnAM, vANAM zaSase'pi ca / aghoSatvaMca ghoSatvaM, varNe tebhyaH pare sphuTam sadIdhairvyaJjanaiH SaSThyA, ghaTI tatkAlavRddhitaH / zvAsAtiyogAtkaNThyopi, haH syAdaurasya eva saH samAnapaJcake sthAnaH, prasaGgAt paJcavargyapi / antasthAzca tathoSmANaH, svaravargAnugAminaH akAro varNamukhyoyaM, kevalAtmA sa tIrthakRt / nAbhibhUmarUdevAsya, yoniloke prasiddhibhAk akAraprabhavAH sarve-pyevaM varNAH prkiirtitaaH| .. mAtRkAyAM taduccAre, tenAkAraparigrahaH ke'pi sArvamukhasthAna-mavarNamUcire ttH| . mAtrAyogepyuvarNAnta-stasya zeSastu sandhijaH / avarNastu RvarNAntaH, sa ca vRddho guNe'grime / prAyo'prayogAddIdhaiM ca, nApaThIt dvAdazAkSarI akAre sarvavarNoghaM, matvA mAtrAnuvarNikam / anusvAre visarga ca, OMkAra sarvagaM japet akAraH paramAtmAsau, vizvaMbharo'pyadhaH kSimet / u varNavatsarvamAtrAM, tadA bindurivordhvagaH nyAsatopyavyayaM vakti, OMkAraH zaktimAn svayam / zabdAdapi kSaNAllokaM, vyApnoti brahmatejasA // 16 // // 17 // // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // 205 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . // 1 // // 2 // // 3 // // 4 // ||sptvishNtitmo'dhyaayH // 27 // zrI gautama uvAca aizvaraM nAmajapanaM, nizcityaikAgramAnasaH / zivasvarUpamAditsuH, kiM kuryAtkarma dhArmikam . zrI bhagavAnuvAca tasyaiva darzanaM kuryA-darzanAvaraNacchide / gurordevasya cAvazyaM, yasya zraddhAM dharenaraH, yaH svayaM zivamApanaH, prekSaNe'pi shivngkrH| yaH pUjyate sadA tejo, bhAsuraiH zrIsurAsuraiH jinaH sanAtano jiSNu-racyutaH puruSottamaH / svabhUvizvambhara iti-nAmnA yo na janArdanaH svayambhU parameSThI ca, nAbheyaH sAttvikottamaH / vRSAGkaH zaGkaraH zambhu-ryaH sarvajJo mahAvratI ityAdyanvarthanAmArha-nupadeSTA zivasya yH| tasmAnnAnyaH zivaH kazcit, mUrto tenA'sya sAntatA na gaurIzo na kAlIzaH, khaNDapazudharo na vaa| na rudro bhairavo nogro, na bhImo vA naTezvaraH gaurI satI gale yasya, lagnA kAlI tato'bhavat / AryApi caNDI tadbhakte, yuktaM syAdbhavasevaka: spaSTA na bhogairyA gaGgA, brahmacArI yadaGgajaH / zivena zirasodUDhA-pyapatallavaNAmbudhau dhyAyan zmazAnavezmAnaM, taM bhakteH zivamIkSate / vahnirjalAyate tasya, viSamapyamRtAyate 206 // 6 // // 7 // // 8 // // 9 // // 10 // Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 11 // // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // sa rAmaH zastrabhRdvAnyo, hayagrIvo nRkesarI / zivAya na vidA sevyA, jJeyAste puruSottamAH yaH kaivalyAna mAyAspRk, samadRkyoganizcitaH / zuddhaH siddhaH prabuddhazca, zAntaH zrIbhagavAnayam matsyaH kUrmo varAhazca-hayagrIvo nRkesrii| candrAdayo grahAH pUjyAH, pAdapadye'sya lakSaNaiH bhagavadbhaktibhAjo'mI, sthApyA bhAgavatAsane / prabhoH pUjanayA pUjA-mISAmeSyA manISIbhiH evaM jinaH zivo nAnyo, nAmni tulye'tra mAtrayA / sthAnAdi yogAjjazayo, na vayozcaikyabhAvanAt gurAvapi zivadhyAMna-marhanmArgapratiSThite / mukhavatrikayA mauna-mudrA spaSTayati prabhoH na ziroveSTanaM teSAM, dvijaanaamivaasdvidhau| . mAtRkAyAM dhakArepi, zirobandhaH kimiSyate zvetAmbaradharaH saumyaH, zuddhaH kazcinnirambaraH / kAruNyapuNyaH sambuddhaH, zAntaH kSAntaH zivo muniH zvetAmbaradharA gaurAH, purataH pustakAnvitAH / vyAkhyAnamudrayA yuktAH, dhyAyanto vA hariM jinam sevate daivatAmiva, guruM paramparAgatam / . tatpArzve niyamAt zAstraM, zRNute vRNute dhRtim * gurUpadezasaMjJAyai, karNavedho vidhIyate / upadezAtmakarNatvaM, nare nAkRtimAtrataH // 16 // // 17 // // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // 207 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 2 // // 3 // // 4 // ||assttviNshtitmo'dhyaayH // 28 // zrI mautama uvAca aizvarAGge gurau deve, dharmazAstre kriyAsu ca / vaiSe'nuyoge vAcAre, bhedaH sarvatra vIkSyate pRcchyate yasya madhyasthaiH, dharma sa svaM vadet zubham / ' tadanyaM manyate duSTaM, saMzayAlurjanastataH zrI bhagavAnuvAca yA gatiH sA matiriti-nyAyAttattvepyatattvadhIH / dravyakSetrakAlabhAvA-nAnveti prAyazo matiH tasyA nairmalyasampatyai, dayAzIlatapaH zrutaiH / parIkSaNIyo dharmo'pi, kaSaiH svarNamivottamaiH rAgadveSamohadoSAH, sAmyabhAvanayA hRdi| kSiptA devAH pratItAste, vyatItA bhavavibhramAt taduktamArge ye lInA, mInA iva mahodadhau / guravo guravo jJAna-zraddhAcAratapoguNaiH | veSaH sadharmAcAre'pi, kriyA zAstrArthapaddhatiH / saiva pramANaM vairAgya, jJAnaM zraddhA yato'dhikA valgayAzvo'Gkuzenebho, nastyAnaDvAn vazIbhavet / vadhUAthikayA zAstro-padezena tathA pumAn zAstraM zAstrAntaradRDhaM, guruparamparAgamaH / pAramparya vinA neSTaM-tatra bhillyA nidarzanam vyAkhyApi vRttibhASyAdi-sUktyA yuktyA samarthayA / zuddhAgamAvirodhena, bhuktimuktipradA nRNAm // 5 // // 6 // // 7 // // 8 // // 10 // 208 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 11 // // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // ruci vinApi sadvAkyaM, hitAya rauhiNeyavat / dharmopadeze zuddhatvaM, kevalajJAnazAlinAm tadabhAve'vadhimana-paryayazrutadhIbhRtAm / kevalAt zrutadhIH zreSThA, yataH prakRtikAraNAt zrutajJAne'kSaraM mukhyaM, saMjJAvyaJjanalabdhibhiH / tatridhA tatra saMjJAsau, bhagavatyAM namaskRtA tattvajJAnaM devatattvAd gurutattvAdazaGkitAt / sUtrArthAlokanAddharmo'-kSarabhAvAdicintanAt tadakSaraM padaM brAhmI, pUrvamabhyasyate lipiH / mUlaM kalAnAM sarvAsAM, netraM kSetraM guNazriyA kuladevIva jIvAnAM, jIvanaM vizvapAvanam / mAnopakArAnmokSasya, sAdhanaM dhanavardhanam . devI sarasvatI nAmnA-dhiSThAtrI shrutdevtaa| . vasyA brahmendra evAnya-mate gaNapatiHsuraH devA lokAntikAstasyA, vazyAH sArasvatAdayaH / svaravyaJjanarakSAyai, yakSAstacchaktayaH parA jagataH pAlanAdvizva-vyAptAsau zaktirUpiNI / mAtRkA gIyate zvetA-mbaraniSThA'rthasAdhanI bhagavadvadanAmbhoje, rAjahaMsIva diivyti| . suddhavarNA pade raktA-'dhyakSA mauktikadarzanI bhAratI bharatakSetro-tpattergorasavarddhanAt / sarasvatI maharSINAM, rAjate rAjatejasA // 16 // // 17 // // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // 200 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 2 // // 3 // // 4 // // ekonatriMzattamo'dhyAyaH // 29 // zrI gautama uvAca aindrI zaktirivAcintya-prabhAvA mAtRkA hysau| yasyAM vizvaprakAzAtmA, parameSThI pratiSThitaH pUrvalekhAdvayaM kiJci-davyaktamakSaraM tataH / bindulekhe mAtRkAyAM, kathaM kathaya nAtha ! me zrI bhagavAnuvAca avyaktapurvaM vyaktaM syAd granthasandarbhavat khalu / vyApteritIdaM tatsUkSmaM, sAtmakaM bhUtapaJcakam Adau vAyuradholoke, jagataH sthitikAraNam / tasyordhvaM prAyazo vRttiH, zvAsasyevAtra nAbhitaH ekA rekhA tato vAyo-dvitIyA payasaH parA / vAyunonnIyamAnatvAd, ghanasyAbdherivodgatiH tenaiva dhArA loke'pi, dRzyA meghasya taadRshii| jalopariSTAt pRthivI, caturasrA tadAkRtiH tasyAmadhogranthirUpA-nAgalokaH sphuTaH smRtaH / uccairephAkRtiH svarga-vyApikAgnimukhAzrayAt zUnyAkAraM namastasmAtsvargAkAzapratiSThayA / tatognibhUtarekhaikA, sAkSAttasyordhvavRttitaH dvitIyAkAravAcyaM syaa-tmnorekhordhvgaaminH| mAtRkAyAM tato bhUta-paJcakaM sAtmakaM smRtam prokto vivAhaprajJaptA-vevaM lokasthitastataH / tadurdhvaM siddhasaMsthAnA-doM namaH samudIryate // 7 // // 8 // // 9 // // 10 // 210 Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 11 // // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // akArasyAtmano lekhai-kA parA paramArhataH / tataH sarephe he haMse, siddhe'sau puruSAkRtiH binduzuSiratadgolA-kArasthAnamakArajaH / alokasyAnantabhAvaM, vaktyakArayugaM param evamaha~ padadhyAnaM, vyaktAvyaktatayoditam / taddhyAnAdavyayaH siddhaH, syAdoMkArasvarUpabhAk astyanyatIrthikazraddhA, gaNezasyAkRti_sau / tenAproccaiH karollAsaH, puro binduzca modakaH parepyAkhyAnti zeSo'yaM, nAgarAjaH kRtotphaNaH / nIcaiH kuNDalitaH zabdA-nuzAsanAdikArakaH bindurUpo maNistasya, purataH sadbhiriSyate / lekhAzcatasrastAdevyA, vAco'vasthAnirUpikAH AhuranyevarANAM syAt, sssstterngkoymiidRshH| . mAtRkAyAM niyamitAH, SaSTivarNA na tatpare . vyaJjanAni trayastriMzat, svarAzcaiva cturdsh| . anusvAravisargau ca, jihyamUlIya eva ca gajakumbhAkRtirvarNaH, plutAzca parikIrtitAH / evaM varNA dvipaJcAzat, SaSTirvA mAtRkAkrame SaSTyakSarANAM ca palaM, tairdaNDo dhunizaM ca taiH / tatSaSTyA ca RtusteSAM, dviSaSTyA varSavizikA tAsAM traye vatsarANA-mekaSaSTiH prakIrtitAH / mAsaSaSTyA yugaM yadvA, tai'dazabhirapyasau // 16 // // 17 // // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // 211 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||triNshttmo'dhyaayH // 30 // zrI gautama uvAca aindraM rUpaM yathA mukhyaM, sarvadeveSu gIyate / OMkArastadvadvarNeSu, tatrAkAraH purassaraH avyayatvAdakArasyA-'neke'rthAH sadbhirAhitAH / / tenAkAreNa kiM dhyeyo-han vA kRSNo vidhirbhavaH // 2 // // 3 // - // 4 // zrI bhagavAnuvAca kArAgRhaM ca saMsAro, jIvayoniH bhavabhramaH / tadabhAvAdakAro'rhan, kaivalyAdakSarAdimaH narAH prANabhRtAM mukhyAH, prAguktAsteSu zuddhavAk / vAkzuddhirmAtRkAbhyAsA-dakArastanmukheM tataH bhavet siddhiH nRlokasya, lokaviSNo:sanAbhigaH / nAbhijatvAdakAro'rhan, tataH saMvRtayatnavAn tathA'STAdazadhAkAro-vivArAcchAbdike nye| SoDhA saMvRttayatnena, caturviMzatidhA tataH uccAraNe'pi zabdena, yadAkAro nirAkRtiH / lekhane sAkRtiH dvedhA, mukto vA mocakopyayam AkArastata evAsya, svarUpAddIrghatAM dadhau / arhatpArzvasthitervettA, tenAkAraM niSevate aikopyakArastAdAtmyA, ccaturviMzatidhA bhavet / AkArAdibhidA tadva-darhaneko'pi vastutaH varNavyavasthA saphalA-pyAdyAnnAbhibhuvo'rhataH / tathAkArAdasau spaSTA, sAkSAdvizvambharopyayam // 7 // // 8 // // 9 // // 10 // 012 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 11 // // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // tenAkArasya mukhyatvaM, yavanAdhyayanepyaho / RjuH prakRtirdhavalaH, sa kRSNo naiva yujyate AkArakevalAtmAsya, rUpaM strIliGgasaGgajam / zAbdikA api na prAhuH, kRSNamAyA'sya tatkutaH jJAnAtmanA jagadvyApti-viSNau vArhati cAhati / na sA mAyAmayehyanya-mAne devesti tattvataH a ityarhan Adidevo-mahAvIro matismRtaH / aM namaH kathanAdarhaccaturviMzatimAnamet mazca zambhuranekArthe-'pavargAntapratiSThitaH / mahAbrahmapade mUrdha-nyArohe svarasaMgataH siddhasyArtho bindurUpa-manAkArAttadIyabhUH / sthAnaM siddhArthabhUstena, mahAvIro jinaH smRtaH siddhArthAdvA bhavatyeSa, bhAsamAne svarAtmani / makAreNa mahAvIro, vAcyaH siddhArthabhUriti shivruupmnusvaare-'naakaaraadystdaatmnH| . bhUH sthAnaM neminAtho'rhan, khyAtastena zivAtmabhUH namaH prasiddhaM yabindu-rUpaM tathA visarjanam / dvedhA prakRtyAstadapi, akArAdi svarAzritam so'haM haMsa sadA jApo-'nAhato yoginAM mataH / tatrApyakAravAcyo'rhana, niyamAd yogasAdhane akAra pRthivItattva-mISat prAgbhArikA sthitaH / svarazAstre sveSTaH siddhyai-tadvAcyo'rhan na tatparaH // 16 // // 17 // // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // ... . 213 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||ektrishNttmo'dhyaayH // 31 // zrI gautama uvAca aindrAdyA zaktayo'nantA, ythaarhnnaamnykaarke| devepyanantavIryaM syA-daikyAdvAcakavAcyayoH .. . tatkeSAJcana bhAvAnAM, svabhAvaM me'rhati sthitm| vibhAvaya syAM yenAhaM, bhAvamAt pAvanAzayaH // 2 // zrI bhagavAnuvAca arhan arka siddharupo'rtha eSa, so'ya'stvabjairarghyamUrtirmukhehraH / / tatsaMjJAyAmaSTavargA hyakAre, tenaivAhanIzvaropyaSTamUrtiH / zrI Adidevo hyaruNo'ryamA vA, hyhrptirnirmlvRttkaantyaa| ... arhan sadArkastadakAranAmnA, prakAzaka: zAzvata eSa vizve // 4 // arkA bhuvi dvAdaza lokasiddhA-horAzrayAtte dviguNA bhvnti| aha~ caturviMzatidhA tathaivA-'kAropi tadvAcaka eSa bodhyaH // 5 // syuAdazAkArabhido'tra dIrgha-husvaprapAThAt kila mAtRkAyAm / plutasya zAstre bahUzo'prayogA-tsavyaJjanonyazca tathAstyakAraH // 6 // ajA'cyutAdyA api ye padArthAH, syustepyakAre'rhati cAkSaratvAt / anuttaratvAdapi bodhadRgbhi-rarhan akAre hajarAmaratvAt // 7 // arhan akAro bhagavanbhavAnyA, svamaulimAlAlalitairapUji / tenAGghripIThe'rhata eva bimba-devI vidheyA budhasUtradhAraiH // 8 // akAravAcyastata eva na syAt, kRSNo haro vApyaparo'tra devaH / kRSNasya lakSmyAH kila savyabhAge-rdhAGge nivezena bhavasya gauryaa:9|| titikSayA'rhannavanI ca sAkSAt, zuddho'mburAzerjalavaMt svacitte / tathA'nilopya'pratibaddhacAre-'nalaprabhAvastapasogradhAmnA // 10 // 214 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gattyAM'zumAnapratihanyamAna-stIkSNAMzumAlIva sudIpratejAH / saumyaH prakRtyA amRtAMzurUpaH, sadA nirAlambatayAmbarAbhaH // 11 // asyArhataH zrIRSabhAt RkAre, yogAdbhaveda nanu hastaharSI / zrImAnmahAvIravibhurvahastaM, zIrSezivoha~ padavAcya eSaH // 12 // RkArataH zrIRSabhAkhyayArhan, AkAratastvAdya ito makAraH / zrImAn mahAvIra iti prasiddhA-rAme caturviMzatirArhatIyam // 13 // bhUmiryadISat prAgbhArA, nAmnA sItArjunadhutiH / tasyAH zrImAn patizcAhan, sItA patirudIryate // 14 // rakAre caraNe lIne, kaNThajatvAdakAravat / hakArAt harSavAn aGgI, I ISadbhuvamAzritaH // 15 // tatra praNavamadhyasthA-kArasyaivopayogataH / hakAra siddhaye yogyaH, sarvamantrapratiSThitaH // 16 // rahau nivArya dhyeyaM tat, a Ityartho'thavA pde| rahorubhayataH sthityA-han vA, siddhamakArataH // 17 // rahAbhyAM yatpare dvitvaM, tadapi svarayogajam / vyomAgnitattvayoH siddhi-rityAhuH svaravedinaH // 18 // ke kevalaM dadhati ye syurakArabhAjo 'rhaddhyAnataH sakalakhecaravandanIyAH / khebhuJjate khavijayAdudite svarakhAdyam, prAptuM vivekasudRzaHkha'makhAdyamokSAt varNeSu sarveSu yadastyakAraH, zrImAtRkAyAM sakalArthayogAt / tadjJAnato'rhanapi tadvadeva, devaprabhAvAt paribhAvanIyaH // 20 // jJeyAdanantAdbhagavAnananto, 'haMstadvibodhI sa ca vItarAgaH / tatpUjanAttat praNatestadIya-dhyAnAdbhavettanmaya eva sarvaH // 21 // 115 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||dvaatriNshttmo'dhyaayH // 32 // zrI gautama uvAca aikyAdataH kathaM sarve-'rhantastatra niveditAH / sarvasvareSu caiko'rhan, kairguNeH pratipAdyate // 1 // zrI bhagavAnuvAca arhanAdyo'vanIzo vaa-'nNgaaro'ssttaapdecle| nivRto'bhijiti prokto-'vatAropyaSTamaHpraraiH // 2 // ajitorhnnyodhyaayaa-mvtaaraaddhiishvrH| . sevyo devyApyajitayA, yasya lakSmApyanekapaH // 3 // azvalakSmA zaMbhavo'rhana, bhAsuro'tizayairghanaH / ayodhyAyAmabhUdarhan, abhinandananAmabhRt // 4 // alaGkRtAvatAreNa, ayodhyAnantatejasA / yena zrI sumatirdeyA-tso'jarAmarasampadam padmaprabho'cyutAbhyo -'mbhojalakSmAruNadyutiH / dvedhApyaGgaprabhAvena, supArtho'naGgavAraNaH / amRtadyutilakSmAnu-rAdhAyAmavatIrNavAn / candraprabhapuSpadanto, 'jitAya'stvAnatAgataH azokAryo'zokatarau, sthAtArhan zItalaH prabhuH / anagArAdhipaH zreyAn, acyutAdavatIrNavAn // 8 // aSTakarmavijidaSTa-vastubhiH pUjito'STadhA / vaasupuujyo'mreshaayo, vimalo'narthavAraNa: . // 9 // ayodhyAyAmananto'rhana, angkushaayo'rthsiddhidH| . dharmo'tizayavAn arthya: siddho'STazatasAdhubhiH // 10 // // 7 // Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ acirAdacirAsunuH, zAntaye zAntirainasAm / abalAryakunthuraro-'vatIrNazcAparAjitAt / avatIrNo'zvinIcandre-'STame kevalavAn yatiH / mallinAthaH suvrato'rhana, avatIrNo'parAjitAt // 12 // saJjAto namirazvinyAM, nemishcaassttmkevlii| ambikaayo 'riSTayeSTA-vatArI cAparAjitAt // 13 // azvasenasutaH prApto-STamenaivAnagAratAm / kevalI ca prabhuH pAzrvo-'nantanAgendrasevitaH // 14 // amarAcalakampena, dhairya yenAdade tataH / avyayo'bhUdapApAyAM, vIraH pAyAdapAyataH // 15 // arhantaH syuradaH prakAracaritAt sarvepyakArasvare, dhyeyA:kevalazAlinaH zrutadharairAkArayoge smRtAH / aikorhan bhagavAn parAparatayA'nekepi cAkArataH,. sarvajJAstadime same vidadhatAM nairmalyamasmadRzaH // 16 // kasyaiko bhagavAMzcakAra vidito'sodhe'pi yugmaM vane, tadvA ye samatAmavApya ca guNA lokAvakAze dizaH / arthAzcendriyajA avarNaniyatA jAtAzcaturviMzatiH, sarve te'kacasAdhanAvazamapAH pAntvahatAM vAcakAH // 17 // arhan AdyajinaH sa ikSukulabhUH IzastathorukramaH, uccainityamahopayoga udayI-sthAyI sadordhvaM zive / nAmnA zrIRSabhazca RgaNatanuH zrImAn nRbhiHsevitaH, nRgIto'tra sa eka eva bhagavAn aizvaryadAtAGginAm // 18 // arhan AtmA kevalaH syAtsamAtro, 'pIcchAmukterIza evopyogii| urdhvasthAyI satrilokyApararddhiH, nRnAM geyaH pUjanIyaH sajAtyA 19 210 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 1 // aikonekaH strairguNairendravandhaM, OMkArAdyairmantrayantrainivedyaH / tasyonnatyaM jJAnazaktyA'pyananto, muktAkArad bindurUpI zivAtmA 20 OMkArAtkRtibhiH smRto'vyaya mahAnutpanna kartAGginAm, aGgeyo'rhata eva siddhabhavane muktAkRtiH svAtmanaH / sAkSAdvainayikaM padaM nama iti prAcyaprakRtyA dizan, a: siddhArthavisarjanIyavapuSo yasyAzrayaH saMzriye / // 21 // ||trystriNshttmo'dhyaayH // 33 // zrI gautama uvAca aindraprabhRtizabdAnu- zAsanairyA puraskRtA / sA mAtRkeva sarveSAM, dhyeyA mAnyA. ca mAtRkA taduktyaiva parIkSyeyaM, kathaM dhrmsbhaasdaam| na tattvadhIvinA zAstraM, na zAstraM mAtRkAM vinA . zrI bhagavAnuvAca prathamenArhatA brAmhyA, svaputryA prathamaM yataH / pAThitAkSararAjIyaM, brAhmIti hitakRnRNAm OMkAraH prathamastasyAM, tdntrkssrtrym| . asyAtmano rakSaNaM tat, UstatomitimokSadam // 4 // akAraH saMvRtaH tasmA-dahiMsAdikriyArthakaH / urudyotazcopalambhAt, yogAvomiti siddhivAk akArastvavasapiNyA, urityutsarpiNIpadam / yoge'nayoH kAlacakraM, siddhamuktamihArhatA // 6 // pakSondhakAro'kAreNa, purvaustUjjvalaH paraH / tadyoge mitimAsaH syA-davyayatvesya siddhatA // // // 3 // // 7 // 218 Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 8 // // 9 // ahrdinmussaaraatri-rhoraatrstyoryuji|| siddha eva tathAtmApi, UrdhvagazcAvyayaH zivaH namaskAro hi vinaya-stanmUlaM jnyaanmissyte| tanmUlaiva kriyA tAbhyAM, siddho nAmnAyamomiti avarNe'haMstathAcAryaH, sAdhuzca vyaJjanairnukA / I: siddha u rupAdhyAya, a i u bhyaHzivAtmatA // 10 // eSAM mAtrAbalAdai?-pyasvaratvaM na manyate / yAvad vyaJjanayuktioM, hanyAtsaiva svarAtmatAm // 11 // RkAraM RSabhaM prAhu-mUrdhanyaM zAbdikA api / tadaMzAzrayaNAdrepho-pyUcaM syAdvyaJjane'grage // 12 // Rsvare vItarAgatvaM, dIrgho'yaM ca mahAtmani / eSAM samAnatA tasmA-cchabdArthayorabhedataH // 13 // a I u R la ityasya, sUtrasyoccAramAnataH / nirvyaJjanatve siddhi syA-nRNAM siddhAntasammatA guNe vRddhau yathAyogaM, svarANAM rUpamudbhavet / yeSAM gurutvaM sarvatra, teSu yukto mahodayaH // 15 // sandhyakSaratvaM tenaiSAM, lokAlokAntarasthiteH / zivarUpamanAkArA-dvindorAdyazvarAzrayAt // 16 // rephognibIjaM prakRti-visargasya nisargatiH / jahAti na svarAbhyarNaM, svarasargo'pi tatsmRtaH // 17 // yadyapyuccairgatIrepho, vyaJjane svrsNgme| antastho'sau na tadvittvaM, hakAre'syaiva coSmaNaH // 18 // rephaH svabhAvena visarjanIyaH, kezapravezaM kurute prajaptaH / adhastanasthAnatayA hakAro, dvayaM na vAkye bahuzaH prayojyam // 19 // 218 // 14 // Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 20 // // 21 // klIbatvaM RlavaNe yat, kvApyuktaM tanmRSAgame / husvAH pumAMso nAryo'nye, svarAH klIbA na karhicit akAro'rhan purontasthA-khyAnaM yasyArahaH kRtam / uktA'dyazambhunA brAhmI, mAtRkA sA hitAyate ||ctustriNshttmo'dhyaayH // 34 // zrI gautama uvAca aindrAdhidevadevatvaM, svareSvevaM vinizcitam / , . eSaH sakArakaivalyA-tsarvAkSaramayaH paraH yaSTasu vyaJjaneSveta-dArhantyaM cintyate katham / prakRtervardhanAnnAnA-rUpairAkAradhAriSu. // 1 // // 2 // . zrI bhagavAnuvAca SoDazaiva hi suvarNabhAsvarA, stIrthapA iha suvarNabhAH svarAH / vyaJjanairvirahitA hitAya va-ste dizanti samahodayaM jayaH // 3 // vyaJjanaprakRtivarNabhedato-'STau parepi mahasA'STasiddhidAH / paJcamAH sayavalA: svarAzrayaprastutA dadhati rUpamakSaram // 4 // alpAntaratvAdbahulAntarAdvA, tIrthasya lopAnavamArhato vA / vivecya varNAzrayato'rhaduktiH, kvacittaduktaH svaravadyakAraH // 5 // yadvA dvAtriMzatA'kArai rvyaJjanasthaiH saha svarAH / yadA SoDaza mIlyanta, iSTavedA:syu 48 stadAsvarA caturviMzatikAyugma-mevaM syAt smRtamahatAm / utsarpiNyavasarpiNyo-ratItavartamAnayoH yadvA caturdazArhanta-svarAH zabdAnuzAsanAt / / vyaJjanAnugrahakarAH, pRthag uktA dazApare 220 // 7 // // 8 // Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrNatvaM tArakatvaM cA, bodhakatvaM ca buddhatA / muktatvaM mocakatvaM cA-hatAmar3havamAhitam .. - // 9 // tIrthaM prabhoH pravacanaM zrutazAstramAhu-stIrthaMkarA svaravarAH zrutamUlahetoH / tadvyaJcanaprakRtayohyapavargakAntaM, syurmaatsshcturupaahitviNshkaadyaaH|| 10 mahAprakRtirantasthA, uSmANazca bhavAnugAH / yathA sau vargasaMsargAd, brAmyA pAThe prakIrtitAH // 11 // valebalAt pANininA svasUtra-pUrvopadezo rahayowdhAyi / mithyAmaterAzrayaNAttathApi, svareSu pAThaH zaSaseSu maulaH // 12 // kakArAtkarmaNAviSTo-kAraH khAt khAdanendriyaiH / gAdgAtraM kurute ghoSaM, ghAt prANaM paJcamAdiha // 13 // evaM paryAptayaH paJca-kAlaikyAd ghoSacetasoH / cAccitte chAt chalAnveSI, jAt jAtojhAda'tRptivAn // 14 // AdagnidveSavazata-STAtdhUmramanasAkulaH / Tho bahudhvAntavAn zUnyo, bhrametDairmUDhadhIDhavat // 15 // NAnmokSAttaskarastAt sa, thAdbhItrANena dAdayam / dAtA dhAddharmadhanavAn, nAt buddhaHpAt sa cAdhipaH // 16 // phAdraNe niSTharoktau bA-tkaMlirbAhubaleriva / bhe zambho bhagavatyuccai-bhakto maH zivarUpabhAk // 17 // yAtpazuH sahirekAme, lAt khaNDanamihAznute / vAt saMyamAt zivasyAt Se, svarge saharitastu hAt laM parabrahmalabdhokSaH, kSemavAnakSaraH paraH / eSvAtmavAcako'kAro, bindustu zivarUpavAn . // 19 // vakrAkArAdbhavedAtmA, 'kAreNa Rjulekhyaa| arhan akArastavedhA, paramAtmAtmabhedataH // 20 // // 18 // 21 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evaM mAtRkayA jagattrayamidaM-vyAptaM prakRtyAzrayAt / eSA'pi svarasaMgatA sthitivazAtsarvepyakAre svarAH // so'pyarhatpratipAdakaH samahitAH siddhAH sabuddhAH ziva- . . stAdrUpyAya nisevya eva bhagavAn bhavyairanantazriyA // 21 // // 3 // ||pnyctriNshttmo'dhyaayH // 35 // . zrI gautama uvAca aizvaryamupalabdhInAM, deva tvayyeva nistulam / tanmAtRkopadezena, lokarUpaM nirUpaya.. zrI bhagavAnuvAca kSaH kSetraM tadihAlokaH, UdhiH pArzvayordvayoH / pUrNabindudvayAkArAt, jJeyo'ntaH zuSiraH svataH urdhvAdhobhUd dvayAtmatvA-lastu loko mahAprabhuH / vahan mUrddhanyanusvAraM, siddharUpopadezakam kSaH krauJcabIjaM bAhulyA-ttasya kSAyAH samAzrayAt / mAtRkAntasthitasyAsya, vAcyo narakadaNDakaH lamityantena sandiSTAH, dazApyasuradaNDakAH / naSTAjAtacakre hi, lamitasya digaGkataH vAcyaM rakSo'pi lakSAbhyAM, bahudhA'suravAcilaH / laH paizAcyAM prAkRto ktau, nAgoktAvapi lAdaraH mantrAgamepi lamiti, bIjaM bhUmenirUpitam / yavanAnAM bhuvi kSepa-stanmRtasyA'surAzrayAt tatrApyekagrahe srv-grhnyaayaallkaarkH| . eka: sabinduH prAyasta-llipau bindorghanAgrahAt / // 4 // // 6 // // 7 // // 8 // 222 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 9 // // 10 // // 11 // // 12 // // 13 // // 14 // paramAdhArmikA eSu, svabhAvAt krUrakarmaThAH / bAlApe'pi dezApte-rekavarNe samuccayaH .. pAdayo'STau vyantarANAM, nikAyASTakavAcakAH / vAyvagnibhUjalAdInAM, bIjeSveSAM vizeSataH cAturvarNya nRNAmiSTaM, pAdye varNacatuSTaye / jyotiSkANAM tathA tAdye, cAturvidhyaM vyavasthitam vargIyapaJcamAH paJca, purve'rhantaH prakIrtitAH / paJcasvevajalairukta-stadvA sa pAramezvaraH kAdyA DhAntAH smRtAH svargA, dvAdaza tridazAnvitAH / UkArAdyA visargAtAH, nava graiveyakAnyapi na RvarNAd lavarNasya, bhedabhAvo'prayojanAt / akArAdyA ukArAntAH, pazcApyanuttarAlayAH sarvArthasiddhiH prathamo-'paro'parAjitastataH / isvare pi jayo dIrghe, vijayAntojjayantake . OMkArakevalajJAnaM, siddhaH prAgeva darzitaH / astyAgasiddhazcAritrAt, aM siddho bhaktizIlanAt yoge'nayoH syAdoMkAraH, puro'syA'rthasya darzanAt / narAGgarUpaM yastyAgo, visargaH siddhatA'nayoH visargaprakRterepha-syA'gne: kevalasevanAt / ' siddhaH kevalabhaktyA vA, tau punarbhavabhAjanam namaH zabdena vinayo, bhaktirvA vinayo vratam / viziSTo vA nayaH zAstraM, jJAnaM siddhastrayAdataH nakAreSTAvatazcaiko, me nandA 9 SaD visrgke| caturviMzatirekhAsyA-naSTajAtakacakrajAH // 15 // // 16 // // 17 // // 18 // // 19 // // 20 // 223 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 21 // // 1 // // 3 // lokabhAvanayA caivaM, lokAlokAvalokanAt / . loko bhavatyakArasyA-hataH sArUpyabhAg bhuvi - ||sstttriNshttmo'dhyaayH // 36 // zrI gautamauvAca aikyaM na dRzyate dharme, naanaashaastriiyvaartyaa| zrIvarddhamAna ! tanme tvaM, dharmatattvaM nivedaya zrI bhagavAnuvAca. vRtte jJAne darzane vA, srvsminnkssrtrye| / yasya gauravamevAsti, zriye sa magaNorhatAm yaH sudevyAstanujanmA, guNo'sya yagaNaMsmRtaH / tadvarNamukhye'pi laghau, yuktAgre gurutA dvidhA ' yaH sadA ragaNe lagno, nagno'sya gauravaM kSitau / na citramAdIvante'pi, antarlaghutayAGginaH sahitAH sagaNo varNe, stribhirvndyo'ntgaurvaat| .. tIrthezabhAvAttagaNaM, bhajate'nukrameNa yaH antargurudhiyaM puSyan, pArzve lghutyopdheH| . ragaNaM ca dviSannItyA, jagaNo jagadaryamA bhagavAn bhagaNaH zreyAn, sAkSAd gurumukho hi saH / kIrtizcandramasAkAnte-rdhAtA bhAvata eva yaH zivAnayanakRd yasya, sthiti vitanandinI / nagaNaH sa sadA namyo, guNairnagaNanAnvitaiH mandAra:sveSTadAneSu, yaikAro'rhan yugAdijaH / rAjarAT prathamo yogI, sahitaH prabhayA raveH . // 4 // // 6 // // 7 // // 8 // // 9 // 224 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 10 // // 11 // // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // tasmAttIrtheza evAnye, jayanta iha jjnyire| sarve bhAvata eteSAM, gaNanA gaNavarNavat loke nayanatulyAste; gurutAM prApya lAghavAt / zivasvarUpamApannA-cchandomArgAnurodhinaH bhavAnurAMgaH kramato, gauravaM lAghavaM bhajan / sarvAGgalAghavAddhatte, 'kAro'rhanArjavaM hi saH AkRtau vikRti sya, zivoyamUrdhvagAmukaH / prastArAdviratacchando, vizrAmAyaiva kevalaH yasyAkRtilipinyAse, vakA vikRtibhAg guroH / tasyAkArasya vAcyoGgI, yuktaH prastAravAnayam vizrAmyati yathA chando, rUpebhyaH kevalo'vyayaH / akAro lAghavAdevaM-mAtrayA ryAgaNeSvapi sarvAdimoktAnusRte-ryeSAM paGktidhRtirvarA / varNAnAM viduSAM teSAM, pratiSThA bRhatI dhruvA / ye mImAMsAhatA loke, yeSAM manyukriyA priyA / nezvarastaissasarvajJo, prApyate samaye kvacit nityaM ratiryatisthAne, mtirdnnddknishcye| gatiH zaniH padanyAse, divyAkRtiSu saMskRtiH padaM zrutikaTutyAjyaM, duSTaM vaakymskriym| yataH syAd grAmyadharmasyo-ddIpanaM dhriyateM na tat cchandovizAradaireva-mAdarzi zivazarmaNe / dharmastasmAnityasukhaM, zrImeghavijayodayaH AdyaM sarvagurusvarUpamucitaM jIvaprakRtyAtmakaM, prAnte sarvalaghukriyaM pariNataM siddhaM subuddhaM zivam // // 16 // // 17 // // 18 // // 19 // // 20 // . 225 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cchandaH zAstragaNe'khile vaskule jAtyA viziSTepyaho manye'kAranidarzanaM gurulaghusthityAhato vAcakam // 21 // // 1 // pU.A.zrIcakrezvarasUriviracitam // siddhAntasAroddhAraH // aivisamarAgakesarinariMdaniddAraNammi jspsro| jassa'jjavi dhavalai tihuyaNaMpi namiUNa taM vIraM jaMbuddIvaDDAiyadIvasamuddANa 2 tahaya diivaannN.| jaMbupamuhANa viccAyalassa naMdIsaraMtANaM // 2 // vikkhaMbho taha parihI gaNiyapayaM pihu pihuM bhaNissAmi 3 / merussa vi mUlatale bhUmitale uvarimatalammi // 3 // vikkhaMbhe parigaNiyaM 4 merussa vi lakkhajoyaNuccattaM 5 / / jAmuttarAsu lakkho 6pacchimapuvvAsu taha lakkho 7 // 4 // jaMbuddIvassa 7 tahA narakhitte mANusANa parimANaM 8 / varisasayaAUyANaM ussAsAIparImANaM 9 // 5 // samayAisIsapaheliyaMtasaMkhANayaM ca jiNabhaNiyaM 10 / saMkhejja 11masaMkhejaM12aNaMtayaM pi ya 13 bhaNissAmi // 6 // poggalapariyaTTa pi ya 14 iya caudasadArasaMjuyaM bhnnimo| maMdamaIbohaNatthaM siddhaMtuddhArasAramiNaM // 7 // iha tillapUyapaDipunnacaMdasaMThANasaMThio rammo / savvalogassa majjhe jaMbuddIvo havai lakkhaM // 8 // taM puNa duguNeNa vitthareNa cAuddisi parikkhivai / lavaNo taM pi ya dhAyai taduguNo taM ca kAloo // 9 // ka Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 10 // // 11 // // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // aha mANusuttareNaM seleNaM majjhasaMThieNaM tu / mukkharavaradIvo taduguNavittharo taM parikkhivai dIvodahiNo evaM asaMkhayA duguNaduguNiyA bhaNiyA / jAvaMtimo sayaMbhUramaNudahI esa tiriloo uddhArayarANaM jattiyAo addhAiyANa iha samayA / tAvaiyA dIvudahI havaMti duguNA duguNamANA evaM Thiyammi paDhamaM jaMbUdIvassa merunAbhissa / lakkhapamANassa parihIpabhiIgaNiyaM bhaNissAmi vikkhaMbhavaggadahaguNakaraNI vaTTassa parirao hoi / vikhaMbhapAyaguNio u parirao tassa gaNiyapayaM parihI tilakkha solasa sahassa do saya sattavIsahiyA / kosa tiyaM dhaNuha sayaM aDavIsaM teraMguladdhahiyaM satteva ya koDisayA nauyA chappanna sayasahassAI / ghaDaNauI ca sahassA sayaM divaTuM ca sAhiyaM gAThayamegaM pannarasa dhaNuhasayA taha dhaNUNi pannarasa / saddhiM ca aMgulAI jaMbUdIvassa gaNiyapayaM alAijjA dIvA dunni samuddA ya mANusaM khettaM / paNayAla sayasahassA vikkhaMbhAyAmao bhaNiyaM egA joyaNakoDI lakkhA bAyAla tIsai sahassA / samayakkhettaparirao do ceva sayA auNapannA solasa koDI lakkhA nava koDIsayAiM koDIlakkhegaM / praNavIsa sahassAI gaNiyapayaM samayakhettassa tevaDhe koDisayaM caurAsIyaM ca syshssaaii| naMdIsaravaradIve vikhaMbho cakkavAleNaM // 17 // // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // 227 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 22 // taha esa jaMbudIvo lakkhaM do lakkha lavaNasamuddo / evaM duguNA duguNA kAyavvA jAva panarasamo naMdIsaravaradIvo evapamANANa dIvaudahINaM / pacchimapurimaMtANaM viccAle esa vikkhaMbho // 23 // chakkoDisayA paNavanna koDi tittIsa lakkha parimANaM / iya vikkhaMbhA parihI gaNiyapayaM ciya muNeyavvaM // 24 // . donni ya koDi sahassA bAvattari koDi lakkha tettIsaM / caupanna sahassAI nauya sayaM gAuyaM egaM // 25 // dhaNuha sahassaM igavana samahiyaM aMgulAI pannAsaM / ego ya javo parihI naMdIsara aMtimA esA // 26 // koDAkoDIlakkhA tinni u taha koDikoDisahasA u| eguNacattA paMca u koDIkoDIsayA huMti // 27 // koDAkoDI panarasa eguNa navaI u koDilakkhAu / koDisahassa paNavIsa huMti koDIsayA tinni // 28 // paMcANavaI koDI chAvaTThI lakkha sahassa tigasayarI / paNavIsa sayaM gAuyamegaM dhaNuhANa paMcasayA // 29 // chaga sahiyA tahavaMgulAI egUNavannagaNiyapayaM / jaMbUmuhadIvANaM naMdIsaraaMtimANa imaM // 30 // rayaNamao merugirI joyaNasahasaM ca bhUmigo hoi / navanauI uvviddho nAbhisamo savvaloyassa // 31 // mUle dasa ekkArasabhAgA nauyA ya joynnshssaa| . dasa eso vikkhaMbho parihI puNa joyaNasahassA // 32 // igatIsaM nava saya dasa sahiyA tini ya igArasA bhaagaa|| bhUvikkhaMbho dasa sahassa parihi igatIsa sahasA u . // 33 // 228 Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 34 // // 35 // // 36 // . // 37 // // 38 // // 39 // chassaya tevIsahiyA sahasaM puNa hoi uvari vikkhaMbho / parihI bAvaTTha sayaM tinneva ya joyaNa sahassA mUle majhuvarimmi ya bArasa aDa caura joyaNe ruMdA / cAlIsuccA jiNabhavaNabhUsiyA merUvari cUlA paMceva joyaNasae uDTuM gaMtUNa paMcasayapihulaM / naMdaNavaNaM sumeruM parikkhivittA ThiyaM ramma bAvaTThI sahassAiM paMceva sayAI joyaNANaM tu / somaNasaM nAma vaNaM paMcasae hoi vicchinnaM somaNasAo tIsaM chacca sahasse vilaggiUNa giri / vimalajalakuMDagahaNaM hoi vaNaM paMDagaM sihare hechimasahassasahio merugirI lakkhajoyaNapamANo / cUlA duvIsa uccA samayakeUhiM nidditttthaa| itthaM kila pihulattaM vaNasaMDANaM na hoi gaNiyavvaM / uccatte puNa gaNie joyaNalakkhaM havai merU . paMcasae chavvIse chacca kalA vitthaDaM bharahavAsaM / dasa saya bAvannahiyA bArasa ya kalA ya himavaMte hemavae paMcahiyA igavIsa sayAu paMca ya klaao| dasahiya bAyAla sayA dasa ya kalAo mahAhimave harivAse igavIsA culasIiyA kalA ya ekkA ya / solasa sahassa aTTha ya bAyAlA do kalA nisaDhe tetIsaM ca sahassA chacca sayA joyaNANa cusiiyaa| bATho ya kalAsu kalA mahAvidehassa vikkhaMbho pahahimavAiesuM chaTThANesuM kaesu duguNesuM / vivie videhamANe jaMbUdIvo havai lakkhaM // 40 // // 41 // // 42 // // 43 // // 44 // // 45 // 229 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijayANaM vikhaMbho bAvIsa sayAI tershiyaaii| paMcasae vakkhArA paNavIsasayaM tu salilAo / // 46 // auNAtIsa sayAI bAvIsahiyAI vaNamuhA do vi / bAvIsa sahassA bhaddasAla taha dasa ya merummi // 47 // iya vijayanaganaINaM vaNamuhavaNasaMDamerusaMkhANaM / dhariUNa guNaha solasa aDchagadudueMgaaMkehi // 48 // jaiyA terahiyAI bAvIsa sayAI vijayaparimANaM / paDhiyai taiyA dunni u pheDijjahi guNiya vijaesu // 49 // bArasahiyAiM jaiyA bAvIsa sayAI vijyvikkhNbho| .... paDhiyai taiyA cauddasa khippaMti ya guNiyavijaesu // 50 // sattaguNe viNu solahehiM aTThahiM sAMgu hrejj|| laddhauM vijayahaM mela Thiu tAvahiM lakkhu karijja // 51 // mANusakhette gabbhayamANusamANaM jahannayaM samae / bhaNiyamiha dugo aMko duguNijjai tattha cattAri .. // 52 // kila huMti te vi duguNA aTTha u te duguNiyA ya solso| evaM duguNA duguNA kAyavvA chanavai vArA // 53 // channavaiyammi vAre igUNatIsaM havaMti iha aNkaa| tapparimANAI mANusAiM samayammi bhaNiyAI // 54 // ahavAvi dugo aMko vaggijjai tattha hu~ti cattAri / eso paDhamo vaggo tavvagge solasa havaMti // 55 // tavvagge dunni sayA chappanna'hiyA tahA ya tavvagge / paNasaTThi sahassAiM chattIsa'hiyA ya paMca sayA // 56 // tavvagge puNa neyA puvvaNupuvvIeN erisA aNkaa| cau dunni nava ya cau nava cha satta do nava ya chacceva // 57 // 230 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eso paMcamavaggo eyassavi vaggajANaNe aNkaa| puvvaNupuvvIe~.ime neyavvA buddhimaMtehi // 58 // iga aTTha cau cau.chaga satta cau caura sunna satteva / tiga satta sunna nava paMca paMca iga chacca iga chacca // 59 // eso cha8o vaggoM guNiyai eeNa paMcamo vaggo / tatthuppannaMkitaguNiyanIIkusalehiM dhIrehi // 60 // eguNatIsaM aMkA puvvaNupuvvIeN huMti nAyavvA / satta nava dunni dunni ya aDa iga chaga dunni paMceva // 61 // iga caura dunni chacca ya cau tiya tiya satta paMca nava tinni / paMca cau tinni nava paMca sunna tiya tinni chacceva // 62 // evaM ca imo rAsI pacchaNupulvIe~ hoi gnniyvvo| egaM dahaM sayaM tiya jA koDI aTThame ThANe // 63 // koDAkoDI pannarasamammi koDi koDI u koDI baaviisaa|| koDAkoDIkoDAkoDI guNatIsime ThANe // 64 // ahavA siripannavaNAvittIbhippAyao ime aNkaa| koDIkoDAkoDIhiM vAvi kAuM nirabhilappA // 65 // tapparinANatthaM puvvapuvvaaMgehi sesavarisehiM / parisaMkhANaM kIrai caurAsI tattha lakkhAI // 66 // puvvaMgamAhu taM pi ya guNiyaM eeNa ceva puvvaM tu / tatthAgayamiNamo koDi lakkha sayarI u vAsANaM // 67 // chappannaM ca sahassA boddhavvA huMti vAsakoDINaM / puvvaparImANamiNaM bhAgo eeNa kila ettha // 68 // hIrai sattanavAINuguNatIsANa ettha aMkANaM / tattha imaM laddhaphalaM bhaNiya vittIeN gAhAhiM // 69 // 231 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 70 // ... // 71 // // 72 // // 73 // // 74 // // .75 // maNuyANa jahannapae ekkArasa puvvkoddiikoddiio| bAvIsa koDI lakkhA koDisahassAI culasII . advaiva ya koDisayA puvvANa dasuttarA tao huMti / ekkAsII lakkhA paMcANauI sahassA ya chappannA tinni sayA puvvANaM puvvavanniyA anne| etto puvvaMgAI imAI ahiyAiM annAiM lakkhAI ekkavIsaM puvvaMgANaM va sattari sahassA / chacceveguNaNaTThA puvvaMgANaM sayA huMti , tesIisayasahassA pannAsaM khalu bhave shssaaii| tinni sayA chattIsA evaiyA vegalA maNuyA / evaM parImANAI samayakkhettammi mANusAiM dhuvaM / savvajiyANaM majjhe jiNehiM thovAiM bhaNiyAI samayakkhettA bAhiM maNuyANaM natthi maraNauppattI / nevatthi bAyaraggI neva samayAikAlo vi kAlaparitrANaM pi ya vAsasaovariaNaM nisAmeha / aitucchaM jatthussAsamAiyaM taM pi kila gaNiyaM nIrogi jovvaNatthassa, pasaMtassa sarIriNo / nIsAssusAsae ege, pANuo esa bhannaI thovo ya sattapANUhi, laveNaM satta thovae / muhutte sattahattarie, lavANaM jiNadesie muhatte'NaMtanANIhiM, ussAsANaM viyAhiyA / tisattarI sayA satta, tahA ya sahasattiyaM aharate UsAsA lakkho terasasahassa nauya sayaM / / mAse lakkhA tettIsa sahasa paNanavai satta sayA // 76 // // 77 // // 78 // // 79 // // 80 // // 81 // 232 Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 85 // cattAri sayA aDayAla sahasa satteva taha ya lakkhA ya / cattAri ya kila koDI UsAsA huMti varisaMmi // 82 // koDi sayAiM cauro satta koDIu lakkha aDayAlA / sahasAvi ya cAlIsaM vAsasae huMti UsAsA // 83 // ghaDiyANaM igavIsaM lakkha sahassA ya saTThi boddhavvA / do lakkhA paharANaM sahasaTTAsIi vAsasae // 84 // vAsasayaAuyANaM chattIsa sahassa hoi diNamANaM / aha samayAvaliyAI visesao bhannae kAlo kAlo paramaniruddho avibhAgI taM tu jANa samao tti / saMkhAI AvaliyA tA saMkhejjA ya ussAso // 86 // haguNagallussAso eso pANotti sannio eko / pANU ya satta thovoM thovA satteva lavamAhu // 87 // aTThattIsaM ca lavA aTTha lavA ceva nAliyA hoI / ho nAliyA muhutto tIsa muhuttA ahoratto . // 88 // narasa ahorattA pakkho pakkhA ya do bhave mAso / do mAsA uusannA tinni ya riyavo ayaNamegaM // 89 // do ayaNAI varisaM taM dasaguNa vaDDiyaM bhave kamaso / isa ya sayaM ca sahassaM dasa ba sahassA sayasahassaM // 90 // pAsasayasahassaM puNa culasIiguNaM havejja puvvaMga / mubvaMgasayasahassaM culasIiguNaM bhave. puvvaM // 91 // pukhkhassa ya parimANaM sayarI khalu hoti koDi lkkhaao| chappanaM ca sahassA boddhavvA vAsakoDINaM // 92 // puSvaMga puvvaM pi ya nauyaMgaM ceva hoi nauyaM ca / maliNaMgaM naliNaMpi ya mahanaliNaMgaM mahAnaliNaM // 93 // 233 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paumaM kamalaM kumuyaM tuDiyamaDaDamavavahuhukamaMgaM / auyaMga auya pauyaM taha sIsapaheliyA ceva // 94 // puvvanauyappabhiI ya caudasa nAmAu aNgsNjuttaa| ... aTThAvIsaTThANA caunauyaM hoi ThANasayaM // 95 // puvvaMgAIyANaM aTThAvIsAi ettha ThANANaM / pacchaNupuvvIeN ime neyA patteyamakA u // 96 // puvvaMgammi paNa sunna caura advaiva taha ya puvvmmi| dasa sunna cha paNa sunnaM satteva ya tahaya nauyaMge pannarasa sunnA cau sunna satta do nava ya paMca taha naue / vIsaM sunnA chattiya iga satta ya aTTha satteva // 98 // nava cau taha naliNaMge paNavIsaM sunna caura duga cauro / nava iga iga duga aTThaya iga cauro tahaya naliNammi // 99 // tIsaM sunnA chaga iga chaga iga tiga sunna aTTha nava dunni / iga paMca tinni mahanaliNaaMgae. sunna paNatIsaM // 100 // cau cau satta ya paNa paNa chaga caura tiya sunna. nava ya sunnaM ca / paNa nava do mahanaliNe neyA cAlIsa sunnAo // 101 // channava cau duga aTTha ya sunnaM iga ega nava ya attev| paNa satta aTTha satta ya cau dunni tahaya paumaMge. // 102 // paNayAlIsaM sunnA cau chaga chaga nava ya dunni nava sunnaM / tiya paMca aTTha cau satta paMca iga dunni aDa sunnaM // 103 // . dunni ya tahA ya paume sunnA pannAsa chacca sttev| . sattega nava ya sunnaM aDa nava paMceva chaga satta // 104 // aTTha ya du du iga sunnaM nava cau sattega tahaya kmlNge| . paNavannaM sunnAiM cau aDa iga nava ya sunnaM ca // 105 // 234 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satta ya nava ti du cauraM ti chagiga duti sunna sattiga naveva / cha caura iga taha kamale saTThI sunAI chappaMca // 106 // cau ega satta paMca ya paNa tiga iga chacca satta do satta / iga sunna satta sunnaM tiga sutraM ega cau tinni // 107 / / duga eMgaM kumuyaMge paNaTThI sunna caura sunna tigaM / do sunna sunna aTTha ya aTTha u ti paNa nava ega iga paMca // 108 // cau nava ya aTTha satta ya paNa chacca ya caura chacca chacca tigaM / sunnegaM taha kumue sattari sunnA cha tiga paMca // 109 // ti naviga do nava paMca ya dugega cau sunna sunna nava tinni / iga tiga chaga duga iga tiga aDa satta ya sunna sattaThTha // 110 // tuDigaMge paNasattari sunnAI caura dunni sunnaM c| satta paNa dunni cau cau satta ya satteva paNa chacca // 111 // cau tiga chaga satta sagaM ti sunna iga chacca dunni aTThava / satta paNa caura iga tiga satta ya tuDiyammi sunna asI // 112 // chaga ega sunna sunnaM nava paMcaya satta ega paNa sunnaM / paNa duga iga iga tiga iga aTThaTTha ya sunna satta dugaM // 113 // nava tinni satta paMca yaM cau duga cau caura ega chacceva / aDaDaMge paNa asiI sunnaM cau cau tigegaM ca // 114 // chappaMca satta satta ya cau tiya cau sunna paMca cau egaM / sunna tiga sunna caugaM paNa sattaTTha ya nava ya (paNa) sunnaM // 115 // duga caura chacca chagigaM iga chacca ya ega paMca aDaDammi / navaI sunnA chanava ya aTTha duga paMca iga paMca // 116 // iga iga du paMca chaga tiga aTThiga du ti paMca aThTha ti ti paMca / nava duga chattiya nava satta nava ya satteva tiga paMca // 117 // 235 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ti ti cau avavaMgammI paNanavaI sunna cau chaga du tinni / ' cauraTu du satta satteva chaga dunni . . . // 118 // cau tiga sunnaM satta ya chaga tiga cau aTTha sunna atttthtttth| .... cau chaga chaga duga sunnaM navega sattega cau chacca // 119 / / tinni ya taha avavammI sunna sayaM chacca satta iga curo| tiga aTThaTThigapaMca ya nava paMca // 121 // sunnaM tigaM huhuyaMge paNahiya saMya sunna caura advaiva / satta ya sunnaM satta ya sunnaM duga aTTha paMceva, ' // 122 // . nava paMca du ti cau tigaM nava satta ya ti nava satta tiga navagaM / duti duga nava nava ti ti sunna dutti paNa caura nava chacca // 123 // nava paMceva ya nava chacca paMca do hUhuyammi sunna sayaM / . dasa ahiyaM chappaNa aTTha paMca caura navati nava TThayagaM // 124 // cau sunna aTTha ti tinni aTTha caura chaga aTTha satta chaccaTTha / satta ya chaga chaga paNa paMca ya ti paNa paMcaTTha sunnaM ca // 125 // satta nava tinni tiga cau iga chaga cauchu paMca ega dugN| auyaMge sunna sayaM panarasa ahiyaM caura sunnaM // 126 // nava ega paMca cau iga nava sunnegega chanavatiga sunna / cha cau cha sunna sunnaM nava sunnaM sunna iga chacca // 127 // sattaTThaya nava cau aTTha ega paNapaMca tipaNa cau sunna / chagasatta sunnigatigaM iga aTuMgaM tahA aue // 128 // . sunnasayaM vIsahiyaM chatinava nava paMca naviga aDa chacca / . iga titi satta duga tigaM satta ya chadu caura paNa chacca // 129 // paNa satta cau dunava paNa nava aTThaya tipaNa paMca tinntttth| .. nava sunna aTTha satta ya aDatiga sunega sunnatigaM . // 130 // 236 Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ do paMciga pauyaMge sunna sayaM paMcavIsa abbhahiyaM / cattAri do chaccautigaM cha caura aDa dunni iga chacca // 131 // aDa paNa nava cau paMNagaM paNa cau aDa paMca nava ya cau paMca / nava satta cha satta ya paMca dunni satteva dugapaMca // 132 // aTThiga cha du sunna chagaM sattaya paNa dunni satta aTTha dugaM / tiga nava satta dugegaM paDae sutrANa tIsasayaM // 133 // cha iga cau aTTha sunnaM tiga nava sunnaM ca nava ya satteva / cau ti dupaNa chaga iga chadu sunnaM iga paNa cha iga dunni // 134 // aDasunna paMca cau chaga nava aDa duga cha paNa nava naviga chtttth| tiga chaga nava du iga chagaM tiga chaga cau satta sunnegaM // 135 // sIsapaheliyaaMge paNatIsa sayaM tu hoi sunnANaM / / cau cau nava chaga sunnaM navega aDa tinni cau do do // 136 // satta nava satta aDa satta naviga chaga aTTha chaTTha iga sunnaM / / nava cha'TThiga sunna tigaM tinaTTha dutinni chaga satta // 137 // sunna cau caura chaga nava aTTha 8 ya caura ti cau nava cha dugaM / sunnaM nava sIsapaheliyammi sunnANa cAlasayaM // 138 // chaga nava duti aTTha igaM sunnaTThaya sunna aTTha cau atttth| cha cha nava aTThiga duga chaga sunnaM cau chanava cha paMca // 139 // satta nava nava cha paNa tiga sattaya nava satta paMca iga egaM / cau duga sunniga sutraM tisatta sunaM ti paNa dutigaM // 140 // cha du aTTha paMca satta ya evaM caupanna ettha aNkaao| puvvuttasunnajuttA caunavayaM hoi ThANasayaM // 141 // puvvaMgAIyANaM nAmavibhattI u annahA vesA / aNuogaddArAisu dIsai no tesu vabhicAro // 142 // 237 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 143 // // 144 // // 145 // // 146 // // 147 // // 148 // iya saMkhANaM bhaNiyaM ahuNA saMkhANayassa patthAvA / saMkhejjamasaMkhejjaM aNaMtayaM pi ya bhaNissAmi saMkhejjamasakhejjaM aNaMtayaM tivihamittha saMkhANaM / saMkhejjaM puNa tivihaM jahannayaM majjhimukkosaM tivihamasaMkhejjaM puNa paritta juttaM asaMkhayAsaMkhaM / . ekkakkaM puNa tivihaM jahannamaM majjhimukkosaM tivihamaNaMtaM pi tahA paritta juttaM aNaMtayANaMtaM / ekkakaM paNa tivihaM jahannayaM majjhimukkosaM evaM tibheyabhiNNaM saMkhejjaM ettha hoi nAyavvaM / assaMkhejjaM navahA navabheyamaNaMtayaM pi tahA egattha mIliyaMmI igavIsaM ettha huMti tthaannaaii| navaraM siddhaMtammi vIsaM ThANA u vAgaraMti igavIsaimaM ThANaM ukkosamaNaMtaNaMtayaM jaM taM / no ghettavvamiyANi vIsaiThANANahaM vocchaM jaMbUdIvapamANA cauro pallA havaMti tahiM paDhamo / aNavaTThiyo u pallo bIo u salAyapallo tti . taio u paDisalAyApallo turiyo mahAsalAyANaM / pallA ee cauro joyaNasahasaM ca ogADhA rayaNappabhAe~ paDhamaM rayaNakaMDaM vibhidiuM bIe / vairakkaMDammi uvari paiTThio jANa'NavaThappo sasihA saveiyaMtA evaM ca vavaTThie suNaha evaM / do sarisavA jahannaM saMkhejjaM hoi jiNabhaNiyaM majjhimasaMkhejz2amimaM tu hoi tipabhIti jAva ukkosaM / no pAvai tassa vi payaDaNattha pallA pabhannati 238 // 149 // // 150 // // 151 // // 152 // // 153 // // 154 // Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo ya'NavaTThiyapallo sarisavaputro pavanio pugviM / tAo asabbhAvapakappaNAe keNAvi deveNa // 155 // ukkhiviya pakkhiyaMto sarissavA dIvasAgare sevaM / dIvasamuddakkheveNa jAva savve vi niTThaviyA // 156 // to tappajjavasANo jaMbUdIvAio havai pallo / aNavaTThio tti tatto ego u salAyapallammi // 157 // sarisavao parikhippai puNaravi taM sarisavANa bhariUNaM / aNavaTThiyaMti pallaM ukheppai tao u dIvammi // 158 // uyahimmi ya to evaM puvvakameNaM jayA ya nitttthvio| taiyA bIya salAyA pakkhippai salAyapallammi // 159 // puvvakkameNa khiviuM aNavaTThiyapalliyaM bhareUNaM / ukkhiviyaniTThiesuM taiya salAgA tao paDai / // 160 // tammi salAyApalle eeNa kameNa jAva so pallo / paDipuno u salAyAhiM havai aNavaTThiyatayAhiM // 161 // bhario vi na okhippai taiyA aNavaDhio u pallo tti / jeNaM salAyapallo salAiyA tattha no mAi // 162 // tatto salAyapallo vi ceva ukkhippae tao diive| uyahimmi ya pakkhippai. tA jA savvo vi niTThavio // 163 / / egA salAiyA to pakhippai paDisalAyapalaMmi / puNaravi aNavaTThiyapallasaMtiyAhiM salAyAhi / // 164 // bhariyai salAyapallo teNeva kameNa paDisalAgakkho / pallo bhariyai tammi bharie aNavaTThieNa tahA // 165 // bharie salAyapalle no ukkhippai'NavaDhio pallo / neva ya salAyapallo jatto no mAi taiyammi // 166 // 239 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ palle ekkAvi salAiya tti tatto u paDisalAgo vi| ukkhippa puNaravi dIvaudahikheveNa niTThavio // 167 // jaiyA hoi tayA kila pallammi mahAsalAganAmammi / pakkhippai egasalAiya tti tatto salAgakkho // 168 // ukkhippai tammi ya niTThiyammi tatto. u paDisalAyammi / pakkhippai egasalAiya tti tatto'NavaTThiyao // 169 // ukkhippai tammi niTThiyammi bIe slaaypllmmi| khippai salAiyA to eeNa kameNa paDhameNa // 170 // bhariyai pallo bIo teNa vi taio u teNa vi cauttho / bharaNuddharaNavikiraNaM tA kajjaM jAva cau punnA // 171 // paDhamatipalluddhariyA dIvudahI pallacausarisavA ya / rUvUNa esa rAsI savvoukkosasaMkhejjaM aNavaTThiAiyA te pallA saMpunnayA ya cattAri / rUvajuyA ya jahannaM parittamasaMkhaM tayaM hoi .. // 173 // jaM taM parittamasaMkhaM jahannayaM vivariUNa patteyaM / / ekkakkocciya rAsI tAvaio ceva kAyavvo // 174 // vaggiyasaMvaggiyae parittamasaMkhaM paraM aikkamiyaM / / juttAsaMkhammi jahannagammi gaMtUNa taM paDiyaM // 175 // tatto rUva'vahAre parittamasaMkhayaM havai paramaM / taTThANAo pacchAmuhANi savvANi ThANANi // 176 // majjhimaparittaassaMkhayANi bhannati jA asaMkhejja / parittajahannaM taM puNa pavanniyaM puvvagAhAe // 177 // jettaM jahannajuttaM AvaliyAe ya ettiyA smyaa| . sai vaggiyammi saMte juttAsaMkhaM aikkamiyaM // 178 // 240 Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDiyamasaMkhAsaMkhe jahannae rUvahINayaM taM pi / ukkosaM juttAsaMkhagaM ti puNaravi ya taTThANe : // 179 // pacchimamuhAI majjhimajuttAsaMkhejjagAiM bhannati / jA juttAsaMkhejjaM jahannagaM jaM purA bhaNiyaM // 180 // to'saMkhAsaMkhe jahannagassa tiyavAravaggasaMvagge / pakkhiviuM pakkhevA logAgAsAiyA dasa u // 181 // logAgAsapaesA 1 dhammA 2 dhamme 3 gajIvadesA ya 4 / davvaTThiyA nigoyA 5 patteyA ceva boddhavvA 6 // 182 // ThiibaMdhajjhavasANA 7 aNubhAgA 8 jogacheyapalibhAgA 9 / doNhaM samANa samayA 10 asaMkhapakkhevayA dasa u // 183 // to tinni vAra pacchA vaggiyasaMvaggio imo paDai / aikkamiuM ukkosaM parittaNaMte jahannammi // 184 // to tammi rUvUNe ukkosamasaMkhasaMkhayaM hoi| .. majhiMmaasaMkhasaMkhaM hoi u 'jA pacchimajahannaM. // 185 / / jahannaparittaNaMte vaggiyasaMvaggiyammi sNtmmi| aikkamiuM ukkose juttANate jahannammi // 186 // jAi to rUvahANI jA kajjai tAva hoi ukkosaM / parittaaNaMtaM pacchAmuhesu savvesu ThANesu .. // 187 // majjhimagaparittANaMtayaMti taM bhannae muNidehi / jAva parittANaMtaM jahannagaM puvvaniddiTuM // 188 // juttANaMtajahanne abhavvajIvA vi ettiyA ceva / sai vaggiyammi saMte juttANaMtaM aikkamiuM // 189 // paDiyamaNaMtANate jahaNNage tassa rUvaavahAre / ukkosaM juttANatayaM ti saMpajjae tatto // 190 // 241 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taTThANAu jahaNNaM juttANaMtaMti jAva viNNeyaM / . majjhimajuttANaMtaM NaMtaraThANesu savvesuM // 191 // to tamaNaMtANaMtaM jahaNNayaM tiNNi vAra vaggAhi / saMvaggiyaM ca kAuM tahavukkosaM na pAvei // 192 // tAhe chappakkhevA aNaMtayA siddhamAiyA khiviuN| .. kAUNa tiNNi vArA vaggiyasaMvaggiyaM ca tahA // 193 // siddhA 1 nigoyajIvA 2 vaNassaI 3 kAla 4 poggalA 5 ceva / savvamaloyAgAsaM 6 chappee'NaMtapakkhevA' // 194 // taha vi aNaMtANaMtaM ukkosaM jA na pAvae kaha vi| . . tAhe kevalanANaM pakhippai daMsaNaM ceva // 195 // taha vi aNaMtANaMtaM ukkosaM neva hoi kaiyA vi / evaM ca Thie jattha u siddhate bhannae bahuhA // 196 // ukkosamaNaMtANaMtayaMti tatthAjahannagukkosaM / ghettavyamaNaMtANaMtayaMti ii Ahu samayannU .. // 197 // evaM aNaMtayaM puNa puggalapariyaTTaesu saMbhavai / taM jANaNatthamahuNA purANagAhA u bhannaMti // 198 // orAlaviuvviyateyakammabhAsANupANamaNagehiM / phAse vi savvapoggala mukkA aha bAyaraparaTTo // 199 // davve suhumapaTTo jAhe egeNa aha sarIreNa / logammi savvapoggala pariNAmeUNa te mukkA // 200 // logAgAsapaesA jayA marateNa egajIveNaM / puTThA kamukkameNaM khettapaTTo bhave thUlo // 201 // jIvo jayA ya ege khettapaesammi ahigae marai / puNaravi tassANaMtarabIyapaesammi jai marai // 202 // 240 Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evaM taratamajoeNa savvakhettammi jai mao hoi / suhumo khettapaTTo ukkameNaM navi gaNejjA / // 203 // osappiNIe samayA jAvaiyA tattiyAI maraNAI / jaiyA pattAI kamukkamehiM aha bAyarapaTTo // 204 // . suhumo puNa osappiNipaDhame samayammi jai mao hoi / annAi vi samaNaMtara bIe samayammi jai marai // 205 // eeNa kameNa puNo osappiNie u savvasamaesu / jai kuNai pANacAyaM kAlapaTTo muNeyavvo // 206 // je suhumAgaNijIvA asaMkhaloyANa jattiya paesA / jattiya teukAyaThiI eesi ciya asaMkhaguNA // 207 // kAyaThiIehito aNubhAge jANi baMdhaThANANi / tANi asaMkhaguNANi ya saMjamaThANANi tAvaMti // 208 // aNubhAgabaMdhaThANesu ceva savvesu jai mao hoi| aviyakamukkama bAyara bhAvapaTTo muNeyavvo . // 209 // aNubhAgabaMdhaThANe savvatthavi marai kaha vi jai paDhame / tayaNaMtaraM ca bIe marai tao'NaMtaraM taie // 210 // eeNa kameNa puNo savveMsu vi marai bNdhtthaannesu| suhumo bhAvaparaTTo eso neo samAseNa . // 211 // iya gaNiyavisayapagaraNamiNamo gAhAhiM suhaapohAhi / raiyaM siriyakkesarasUrIhiM parovayAratthaM // 212 // nAmaM puNa siddhaMtuddhArasAro bhaNaMtu eyassa / mokkhatthiNo buhajaNA sohiMtu suNaMtu citaMtu // 213 // 243 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 1 // // 4 // pU.A.zrI.jinakIrtisUriviracitAH ||nmskaarstvH // parameSThinamukkAraM, thuNAmi bhattIi tannavapayANaM / patthAra 1, bhaMgasaMkhA 2, naTTa 3, diTThA 4 kahaNeNaM egAINa payANaM, gaNaaMtANaM parupparaM guNaNe / aNupubvippamuhANaM, bhaMgANaM huMti saMkhAu. . // 2 // egassa egabhaMgo, doNNaM do ceva tiNha chabhaMgA / cauvIsaM ca cauNNaM, vIsuttara saMyaM ca paMcaNhaM sattasayANi vIsA, chaNhaM paNasahasacattasattaNNaM / ' cAlIsasahassatisayA, vIsuttarA huMti aTThaNhaM lakkhatigaM bAsaTThI, sahassa aTThayasayANi taha / asIi navakAra navapayANaM, bhaMgasaMkhAu nAyavvA tattha paDhamANupuvvI, caramA pacchANupubviyA neyA / sesAo majjhimAo, aNANupuvvIo savvAo // 6 // aNupubvibhaMga hiTThA jiTuM, Thaviya aggao uvari sarisaM / puvviM jiTThAi kamA, sese muttuM samayabheyaM egAINa payANaM, uDDaaho AyayA supaMtIsu / pacchArakaraNamavaraM bhaNAmi parivaTTa aMkehi // 8 // aMtaMkeNa bibhattaM gaNagaNiyaM laddha aMku sesehi| bhaiyavvo parivaThTho, neyA navamAi paMtIsu // 9 // puvvagaNa bhaMgasaMkhA, ahavA uttaragaNammi parivaTTo / ' niya 2 saMkhA niya 2 gaNaaMtaMkeNa bhattavvA // 10 // iga 1 iga 2 du 3 cha 4 cauvIsaM 5 vIsuttarasayaM ca 6 / sattasayavIsA 7 paNasahasA, cAlIsA 8 cattasaMhassAtisayavIsA 911 244 // 7 // Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // // 16 // // 17 // parivaEkapamANA, aho aho aMtimAipaMtIsu / aMtima pamii aMkA, Thavijja vajjia samayabheyaM jA sayalabhaMgasaMkhA, navaraM paMtIsu dosu paDhamAsu / kamaukkamao duNha vi, sese aMke ThavijjAsu jammi ya nikhitte, khalu so ceva havijja aMkavinAso / so hoi samayabheo, vajjeyavvo payatteNa naTuM ko bhAijjai, parivaTTehiM ihaMti mAIhiM / laddhA aMtAigayA, tayaggimaM jANa naTuMtu igase sesesaMkA ThAvijja kameNa sunna / sesammi laddhaM karu, igahINaM ukkamao Thavasu sesaMke aMtA iga ya aMkA, niya niya parivaTTa tADiyA savve / uddiTTha bhaMgasaMkhA, igeNa sahiyA muNeyavvA naTTivihANe, je aMkA aMtamAI paMtIsu / / pulviM ThaviyA nahi te, gayaMkagaNaNe gaNijjati paDhamAe igukoTho uDDaaho AyayAsu paMtIsu / egegavaDDamANA, koTThA sesAsu savvAsu igu Aima paMtIe, sunnA annA suAi koTesu / parivaTTA bIesu, dugAi guNiyAya sesesu / puvvaThiyaM ke muttuM, gaNiyavvA aMtimAipaMtisu / tuTThAo uvarimAo, AI kAUNa lahu aMkaM ahavA jiTuM aMkaM, AI kAUNa muttu chaviyaMke / paMtisu aMtimAisu, hiTThimakoTThAu gaNiyavvaM paipaMtI ega koTThaya, aMkagAhaNeNa jehiM jehiM siyaa| mUlaigaMkajuehi, naTuMko tesukhiva akkhe 245 // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // // 22 // // 23 // Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akkha ThANasamAiM, paMtIsu tAsu naTTharUvAiM / . neAI sunna koThaya, saMkhA sarisAI sesAsu // 24 // uddiTTabhaMga aMkappamANakoDhesu saMti je aNkaa| ... uddiTTabhaMgasaMkhA, miliehiM tehiM kAyavvA // 25 // ia aNupubbippamuhe bhaMge sammaM viANiuM jou| . bhAveNa guNainiccaM so siddhisuhAI pAveiM ... // 26 // jaM chammAsiya varasiya, taveNa tibveNa bhi(jjha)e pAvaM / namukkAra aNaNupuvvI, guNaNe tayaM khaNaddheNa // 27 // jo guNai aNaNupubvi, bhaMge sayale visAvahANamaNo / daDharosaveriehiM vaddho vi samuccae sigdhaM // 28 // eehiM abhimaMtiyavAseNaM, sirasi khittamitteNa / sAiNibhuappamuhA, nAsaMti khaNeNa savvagahA // 29 // alevia uvasaggA, rAyAi bhayAI kuTTharogAya navapaya aNANupuvvI, guNane jaMti uvasAmaM // 30 // tavagacchamaMDaNANaM sIso, sirisomasuMdaragurUNaM / paramapayasaMpayatthI jaMpai navapayathayaM eyaM // 31 // paMcanamukkArathayaM eyaM seyaM karaMti saMjama vi| . jo jAei lahai so jiNakittiyamahimasiddhisuhaM // 32 // 246 Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 4 // zrImad-vinayakuzalaviracitam // maNDalaprakaraNam // paNamia vIrajiNidaM, bhavamaMDalabhamaNadukkhaparimukkaM / caMdAimaMDalAI-viAralavamuddharissAmi sasiraviNo do cauro, bAra ducattA bisattarI a kamA / jaMbUlavaNoAisu, paMcasu ThANesu nAyavvA // 2 // battIsasayaM caMdA, battIsasayaM ca sUriA sayayaM / samaseNIe savve, mANusakhitte paribhamaMti // 3 // cattAri a paMtIo, caMdAiccANa maNualogammi / chAvaTThI chAvaTThI, hoI ikkikkiA paMtI chappannaM paMtIo, nakkhattANaM tu maNualogammi / chAvaTThI chAvaTThI, hoI ikkikkiyA paMtI. // 5 // chAvattaraM gahANaM, paMtisayaM hoi maNualogammi / chAvaTThi a chAvaTThi a, hoI ikkikkiyA paMtI. // 6 // te meru paDiaDaMtA, payAhiNAvattamaMDalA savve / aNavaTThiajogehiM, caMdA sUrA gahagaNA ya // 7 // dIve asiisaMyaM jo-aNANa tIsahia tini saya lvnne| . khittaM paNasayadasahia, bhAgA aDayAla iMgasaTThA // 8 // iha dIve dunni ravI, dunni a caMdA sayA payAsaMti / culasIsayamegesi, maMDalamannesi pannarasa // 9 // do joaNaMtarAI, sUrANa sasINa paMcatIsA ya / tIsamigasaTThibhAgA, cauro tassatta bhAgA ya // 10 // saMtatamaMtarameaM, ravINa paNasaTThimaMDalA dIve / tattha bisaTThI nisaDhe, tinni a bAhAi tasseva // 11 // 240 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdANaM nisaDhe vi a , maMDala paNa guruvaesi dIsaMti / sesAI maMDalAiM, doNha vi jalahissa majjhammi.. // 12 // ravidugabhamaNavasAo, niSphajjai maMDalaM ihaM egN| ... taM puNa maMDalasarisaM, ti maMDalaM vuccai tahAhi // 13 // girinisaDhanIlavaMtesu uggayANaM rakhINa kkkmmi| paDhamAu ceva samayA, osaraNeNaM jao bhamaNaM // 14 // to no nicchayarUvaM, niSphajjai maMDalaM diNayarANaM / caMdANa vi evaM cia, nicchayao maMDalAbhAvo rayaNiaradiNayarANaM, uDDe a ahe a saMkamo ntthi| maMDalasaMkamaNaM puNa, sabbhaMtarabAhiraM tiriaM // 16 // sasisasi raviravi aMtara, majjhe igalakkha tisysgunno| sAhiadusayaripaNa caMya, bahi lakkho chasayasa?hio // 17 // tinneva sayasayassA, pannarasa havaMti joaNasahassA / eguNanauA parihI, abbhaMtaramaMDale tesiM // 18 // lakkhatigaM aTThArasasahasA, tinni saya paMcadasaahiA / parihIi joaNAI, bAhirae maMDale huMti // 19 // sAhiapaNasahasatihuttarAI, sasiNo muhutta gai mjjheN| bAvannahiA sA bahi, paimaMDala pauNacauvuDDI // 20 // majjhi duvannigavannA, sayA ya cauvanasaMjuA bAhiM / sUrassa va aTThArasa, saTThIbhAgANamiha vuDDI // 21 // paNasahasadusayasAhia, paNNaTThI joaNANa majjhi gii| . caupannahiA sA bahimaMDalae hoi rikkhANaM . // 22 // bAvaTThi puNNarUvA, tevIsaM aMsagA ya bodhavvA . do ceva ikkavIsA, cheo puNa tesi bodhavvo . // 23 // 248 Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 24 // // 25 // // 26 // // 27 // // 28 // // 29 // eeNa ya bhaiavvo, maMDalarAsI havijja jaM laddhaM / sA somamuhuttagaI, tahiM maMDale niamA maMDalaparirayarAsI, saTThI bhaiammi hoi jaM laddhaM / sA sUramuhattagaI, tahiM tahiM maMDale niamA egUNasaTThirUvA, sattahiM ahigA u tinni aMsasayA / tineva ya sattaTThA, cheo puNa tesi bodhavvo eeNa ya bhaiavvo, maMDalarAsI havijja jaM laddhaM / sA hoi muhuttagaI, rikkhANaM maMDale niyamA majjhe udayatthaMtara, cauNavaisahassapaNasayachavIsA / bAyAla saTThibhAgA, diNaM ca (ta) aTThArasamuhattaM paimaMDala diNahANI, duNha muhuttegasaTThibhAgANaM / aMte bAra muhattaM, diNaM nisA tassa vivarIA . udayatthaMtara bAhiM, sahasA tesaTThi chasaya tesaTThA / taha igasasiparivAre, rikkhaDavIsADasIi gahA chAvaTThisahassAI, sayAiM nava paMcahattarI a tahA / igasasiNo parivAre, tArAgaNakoDikoDINaM tesiM pavisaMtANaM, tAvakhittaM tu vaDDae niamaa| teNeva kameNa puNo, parihAyai nikkhamaMtANaM dIvassa ya dasabhAgA, igapAse huMti tinni divasassa / kakkassa ya paDhamadiNe, bhAgA puNa dunni rayaNIe mayarammi dunni bhAgA, divasassa ya huti tinni rayaNIe / evaM nAyavvAo, diNarattIo, diNarattIvuDDihANIo iha cha ccia dasabhAe, jaMbudIvassa dunni divasayarA / tAviti dittalesA abbhaMtaramaMDale saMtA 249 // 30 // // 31 // // 32 // // 33 // // 34 // // 35 // Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cattAri a dasabhAe, jambUdIvassa dunni divsyraa| . tAviti maMdalesA, bAhirae maMDale sNtaa| - // 36 // egArasa aDatIse,vajjittu sayAi dIvaparihIe / sesa dasehi vibhatte, jaM laddhaM taM imaM hoi // 37 // igatIsasahassA, sayAimaTThAhiAI taha pNc| caupannasaTThibhAgA, chahi guNaNe aMsacheANaM // 38 // eassa ya rAsissa ya, tiguNatte jo puNo havai raasii| kakkaDacAro raviNo, udayatthamaNesu tassaddhA - // 39 // . sIAlIsasahassA, do a sayA joaNANa tevaTThA / igavIsasaTThibhAgA, kakkaDamAimmi piccha narA // 40 // eaM ceva ya duguNaM, ubhao pAsesu tAvakhittaM tu / eaM ceva ya savvaM, 8vvaM bIaraviNo vi // 41 // jaMbUdIve paidiNamubhao pAsesu tAvakhittassa / chAsIi joaNAI, ahiAI vuDDihANIsu // 42 // evaM sesaravINa ya payAsakhittaM dsNskppnnyaa| . tA neaM jA caramo, pukkharadIvaDDabhANu tti // 43 // lakkhehi~ egavIsAi sAiregehiM pukkharaddhammi / udae picchaMti narA, sUraM ukkosae divase // 44 // savvaparihINa evaM, savve vi a bhANuNo dasaMsatigaM / tAvaMtukkosadiNe, jahannae dunni u dasaMse // 45 // . evaM ca sai dasaMse, tesiM paisaMtanIharaMtANaM / vaDDai hAyai tesIsaeNa divasANa aNukamaso // 46 // savvesi pi ravINaM, savvesi maMDalANa annunnaM / ' dojoaNaMtarAlaM, paMcasayadahuttaro cAro / // 47 // 250 Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 8 // // 49 // // 50 // // 51 // // 52 // // 53 // igasaTuMsativannA, caMdANaM paMcanavahiasayAiM / aTThahi~ bhAgehi jao, abbhahiaM maNDalaM sasiNo jassa jao AiJco, udei sA tassa hoi puvvdisaa| jattha vi a atthameI, avaradisA sA u nAyavvA dAhiNaMpAsammi a dAhiNA u vAmeNa uttarA hoi / eAo tAvadisA, savvesiM uttaro merU piDhe puvvA purao, avarA valae bhamaMtasUrassa / dAhiNakarammi merU, vAmakare hoi lavaNohI sagacattasahasa dusaI, tevaTThA tahigavIsa saTuMsA / puvvAvarakarapasaro, kakke sUrA ahuttarao asiisaUNa sahassA, paNayAlIsAha jammao dIve / asiisayaM lavaNe vi a , tittIsasahassa satibhAgA igatIsasahasaaDasayaigatIsA taha ya tIsa saTuMsA / / mayare ravirassIo, puvvavareNaM aha udINe lavaNe tisaI tIsA, dIve paNacattasahasa aha jamme / lavaNammi joaNatigaM, satibhAga sahassa tittIsA paidiNamavi jammuttara, aDasattarisahasa sahasataiaMso / uDDaha guNavIsasayA, avaTThiA puvvAvarA rassI mayarammi vi kakkammi vi, hiTThA aTThArajoaNasayAI / joaNa sayaM ca urdu, ravikara evaM chasu disAsu jaiA. jaMbUmaMdaranagAu puvvAvareNa hoi diNaM / taiA rayaNI neA, naraloe dAhiNuttarao uttaradAhiNao puNa, divase puvvAvareNa kira rynnii| bhaNiamiNaM paMcamasayapaDhamuddese bhagavaIe . // 54 // // 55 // // 57 // // 58 // . // 59 // 251 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 60 // // 61 // / // 62 // // 63 // // 64 // // 65 // dIvasamuddesu sayA, ravippamANA ya vAsarA huNti|| rayaNIu caMdasaMkhA, samaseNIe maNualoe . puvvavidehe sese, muhuttatigi vAsare nirikkhaMti / bharahanarA udayaMtaM, sUraM kakkassaM paDhamadiNe bharahe vi muhuttatige, sese pacchimavidehamaNuA vi / eravae vi a evaM, teNa diNaM savvao tullaM jaMbuddIve mayare, rayaNIi muhuttatigi aikkte| udayai taheva sUro, muhuttatigasesi atthamaeM Naralogammi a sese, evaM diNarayaNimANamavi neaN| navaraM bahiA bahiA, sasisUrANaM gaI sigghA paDhamapaharAikAlA, jaMbuddIvammi dosu paasesu| labbhaMti egasamayaM, taheva savvattha Naraloe keNaM vaDDae caMdo, parihANI hoi keNa caMdassa / keNa siakiNhapakkhA, diNe a rattimmi keNudao kiNhaM rAhuvimANaM, niccaM caMdeNa hoi avirahiaM / cauraMgulamappattaM, hiTThA caMdassa taM carai bAvardvi bAvardvi, divase divase u sukkapakkhassa / jaM parivaDDai caMdo, khavei taM ceva kAleNa solasabhAge kAUNa uDuvaI hAyaettha pannarasaM / tattiyamitte bhAge, puNo vi parivaDDae joNhA evaM vaDDai caMdo, parihANI hoi eva caMdassa / kAlo vA joNhA vA, teNaNubhAveNa caMdassa sUreNa samaM udao, caMdassa amAvasIdiNe hoi| tesi maMDalamikaM, rAsI rikkhaM tahikkaM ca // 66 // // 67 // // 68 // // 69 // - // 70 // // 71 // 2para Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 72 // // 73 // // 74 // // 75 // // 76 // // 77 // tatto paDivayabIAidiNesu rikkhAibheamAvahai / ikkikkamuhutteNa ya, sUrA piTTe paDai caMdo / rAhU vi apaidiahaM, sasiNo ikkikkabhAgamujjhai a| ia caMdo bIAiadiNesu, payaDo havai tamhA sayalo vi sasI disai, rAhuvimukko a puNNimAdiahe / sUratthamaNe udao, puvve puvvuttajuttIe sasisUrAmiha puNNimi, huMti u rAsINa ubhayasattamage / bahulapaDivayanisAe, gae muhutte havai udao evaM muhuttavuDDI, bhAgaM cAvarai paidiNaM rAhU / teNa amAvassAe, hoi tahA jaM purA vuttaM sasisUrANaM gahaNaM, saMDDativarisADayAlavarisehiM / . ukkosao kameNaM, jahannao mAsachakkeNaM sasiNo vA raviNo vA, jaiA gahaNaM tu hoi egassa / taiA taM savvesiM, tANaM neaM maNualoe .. kakkAimiAisu chasu, rAsIsuM dAhiNuttarA kamaso / mAseNa huMti sasiNo, sUrA saMvacchareNa puNo aTeva maMDalAiM, NakkhattANaM jiNehiM bhaNiAI / / do maMDalAiM dIve, maMDalachakkaM ca lavaNammi abhii savaNa dhaNiTThA, sayabhisa puvvuttarA, ya bhaddavayA / revai assiNi bharaNI, puvvuttaraphAguNIo a taha sAI bArasamA, abbhaMtarae u maMDale sasiNo / taie puNavvasu maghA, chaThe puNa kattiA ekkA . rohiNi cittA sattami, visAhiyA hoi aTThame egaa| dasame puNa aNurAhA, egArasame puNo jeTThA // 78 / / // 79 // // 80 // // 81 // // 82 // // 83 // 253 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 84 // // 85 // // 86 // // 87 // // 88 // // 89 // migasira addA pusso, assesA taha ya hatthamUlAMNi / puvvuttarasaDDhAo, imANi aDa huMti panarasame sesesu maMDalesuM, sattasu sasiNo na hu~ti rikkhANi / aTThasu havaMti tANaM, aTTheva ya maMDalANi tao rikkhANi maMDale jANi jammi vuttANi tANi ttthev| niccaM caraMti caMdAINaM bhogaM taha u biti abhiissa caMdajogo, sattaTThIkhaMDio ahoratto / te huMti nava muhuttA, sattAvIsaM kalAo a sayabhisayA bharaNIo, addA assesa sAi jiTThA ya / ee chanakkhattA, pannarasamuhuttasaMjogA tineva uttarAI, puNavvasU rohiNI visAhA ya / ee chanakkhattA, paNayAlamuhuttasaMjogA avasesA nakkhattA, pannarasa havaMti tIsai muhuttA / caMdammi esa jogo, NakkhattANaM muNeyavvo savvabbhaMtara abhiI, mUlaM puNa savvabAhire hoI / savvovariM tu sAI, bharaNI savvassa hihimmi rikkhANa va tArANa vi, maMDalagAiM avaTThiyAi~ sayA / NeavvAiM NavaraM, saMpai apasiddhasaMkhAI samabhUtalA u aTThahiM, dasUNajoaNasaehiM Arabbha / uvari dasuttarajoaNa, sayammi ciTThanti joisiyA ikkArasajoaNasaya, igavIsikkArasAhiA kamaso / merualogAbAhiM, joisacakkaM carai ThAi joisiavimANAI, savvAiM havaMti phAliamayAiM / dagaphAliAmayA puNa, lavaNe je joisavimANA - // 90 // // 91 // // 92 // // 93 // // 94 // // 95 // 254 Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 96 // // 97 // lavaNammi u joisiA, uDDulesA havaMti nAyavvA / teNa paraM joisiA, ahalesAgA muNeavvA cittaMtaralesAMgA, caMdA sUrA avaTThiA bAhi / abhijiijoe caMdA, sUrA puNa pussajoeNa tavagaNagayaNadiNesarasUrIsaravijayaseNasupasAyA / narakhittacAricaMdAiANa maMDalagamAINaM eso viAraleso, jIvAbhigamAIAgamehito / viNayakusaleNa lihio, saraNatthaM saparagAhAhiM // 98 // // 99 // atha prshstiH| gurutamatapagaNapuSkarasUryAH zrIvijayasenasUrIndrAH / . zrImadakabbaranaravaravihitaprabalapramodA ye teSAM zizunA vRttiH, svopajJA vyaraci vinayakuzalena / mUlatrANAhvapure, karabANarasendu 1652 mitavarSe viracitavibudhAnandAH, vibudhAH zrIlAbhavijayanAmAnaH / tairatasyAH zodhanasAnnidhyamadhAyi suprajJaiH yacca viruddhaM kiJcidbhavati hi mtimaandytstthaapiih| zodhyamanugrahabuddhyA, yeneyaM bhavati supavitrA // 2 // // 3 // // 4 // Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||jiivaadignnitsNgrhgaathaaH // joyaNasahassanavagaM satteva sayA havaMti aDayAlA / bArasa ya kalA sakalA dAhiNabharahaddhajIvAo .: // 1 // dasa ceva sahassAI jIvA satta ya sayAiM viisaaiN|. . . . bArasa ya kalA UNA veyaDDagirissa vineyA // 2 // caudasa ya sahassAI sayAiM cattAri egsyraaii|| bharahaddhattarajIvA chacca kalA UNiyA kiMci // 1 // // 3 // ||dhnuHpRsstthbaahaasNgrhgaathaaH // nava ceva sahassAiM chAvaTThAiM sayAI satteva / dhaNupiTuM bharahaddhe kalA ya pannarasa havaMti' dasa ceva sahassAI satteva sayA havaMti teyAlA / dhaNupiTuM veyaDDe kalA ya pannarasa havaMti // 2 // solasa ceva kalAo ahiyAo hu~ti addhabhAgeNaM / bAhA veyaDDassa u aTThAsIyA sayA cauro caudasa ya sahassAiM paMceva sayAiM atttthviisaaiN| ikkArasa ya kalAo dhaNupiTuM uttaraddhassa bharahadbhuttarabAhA aTThArasa huMti joyaNasayAI / bANauya joyaNANi ya addhakalA satta ya kalAo dhaNu himave kala cauro paNavIsa sahassa dusaya tiishiyaa|. bAhA soladdhakalA tevannasayA ya pannahiyA aDatIsa sahasa sagasaya catta dhaNu dasa kalA ya haimavae / bAhA sattaTThi sae paNapanne tinni ya kalAo // 7 // // 4 // Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhaNu mahahimave dasa kala do saya teNauya sahasa sagavannA / bAhA bANauya sae chahattarI nava kaladdhaM ca / // 8 // culasI sahasA solasa dhaNu harivAse kalA caukkaM ca / bAhA terasahassA tisaya igasaTTA cha kala saDA // 9 // nisaha dhaNu nava kala lakkhu sahasa cauvIsa tisaya chAyAlA / bAhA pannasaTTha sayaM sahassa vIsaM du kala addhaM // 10 // solasa sahassa aDasaya tesIyA saDaterasa kalA y| bAhA videhamajjhe dhaNupiTuM parirayassaddhaM // 11 // // 1 // // 2 // // 3 // ||prtrprmaannsNgrhgaathaaH // lakkhaTThArasa paNatIsa sahassa causayA ya paNasIyA / bArasa kalA cha vikalA dAhiNabharahaddhapayaraM tu sattahiyA tinni sayA bArasa ya sahassa paMca lakkhA ya / bArasa ya kalA payaraM veyaDDagirissa dharaNitale. joyaNatIsaM vA se paDhamAe mehalAI payaramimaM / lakkhatigaM tisayarisayA culasI ikkArasa kalAo dasajoyaNa vikhaMbhe bIyAe mehalAi payaramimaM / lakkho cauvIsaM saya igasaTTA dasa kalAo ya aTTha sayA aDasIyA sahasA battIsa (sola) lakkhA ya / kala bAra vikaligArasa uttarabharahaddhapayaramimaM do koDI caulakkhA sahasA chappanna nava ya igasayarA / aTThakalA dasa vikalA payaramimaM culla himavaMte hemavae chakkoDI bAvattari lakkha sahasa tevannA / paNayAla sayaM payaro paMca kalA aTTha vikalA ya // 4 // // 5 // // 6 // // 7 // 2pa0 Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNavIsa koDi aDavana lakkha aDasaTThi sahasa sayamegaM / chalasII dasa ya kalA paNa vikalA payara mahahimave // 8 // caupannaM koDIo lakkhA sIyAla tisayari sahassA / aTThasaya sattari satta kalAo payaraM tu harivAse bAyAlaM koDisayaM chAvaTThisahassa lakkha caupatraM / . paNasayaguNahattarakalA aDhAra nisahassa payaramimaM // 10 // tesaTuM koDisayaM lakkhA'sagavana sahasa guNayAlA / tisaya duhuttara dasa kala panarasa vikalA videhaddhaM // 11 // // 1 // // ghanagaNitasaMgrahagAthAH // dasajoyaNussae puNa tevIsa sahassa lakkha igavannA / chAvattari cha kalA ya veyaDDe hoi ghaNagaNiyaM aTTha sayA paNayAlA tIsaM lakkhA tihattari shssaa| pannarasa kalAu ghaNo. dasussae hoi bIyaMmi .. // 2 // sattahiyA tinni sayA bArasa ya sahassa paMca lakkhA ya / avarA ya bArasa kalA paNussae hoi ghaNagraNiyaM . // 3 // sattAsII lakkhA uNatIsahiyA ya biNavai syaaii| auNAvIsai bhAgA caudasa veyaDDasayalaghaNaM . // 4 // himavaMti dusaya caudasa koDI chappanna lakkha sgnuii| sahasA coyAlasayaM sola kalA bAra vikala ghaNaM guNayAla sayA satarasa koDI chattIsa lakkha sgtiisaa| . sahasA tisaya aDuttara bAra vikala ghaNu mahAhimave sagavanna sahasa aTThAra koDi chAsaTThi lakkha guNatIsaM / sahasA nava saya egUNasII nisahassa ghaNagaNiyaM 258 // 7 // Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 3 // // 4 // zrI vardhamAnakramakamalopajIvizrIcakrezvarasUriviracitam ||suukssmaarthspttiprkrnnm // siddho buddho aNaMto baMbho somo sivo gurU tvnno|| bhayavaM siririsahajiNo aNAinihaNo ciraM jayau kRtvA'ntyapadasya kRti zeSapade dviguNamantyamabhihanyAt / utsAryotsArya padAccheSaM cotsArayet kRtaye // 2 // sadRzadvirAzighAto rUpAdidvicayapadasamAsevI / grAhyo nayutavadho vA(?) tadiSTavargAnito varga: viSamAtpadatastyaktvA vargasthAnacyutena mUlena / dviguNena bhajeccheSaM labdhaM vinivezayetpaGktyAm tadvagarga saMzodhya dviguNIkurvIta pUrvavallabdham . / utsArya tato vibhajeccheSaM dviguNIkRtaM dalaM yat vikkhaMbhavaggadahaguNakaraNI vaTTassa parirao hoi / vikkhaMbhapAyaguNio parirao tassa gaNiyapayaM parihI tilakkha solasa ya sahassa do ya saya sattavIsahiyA / kosatiyaM dhaNuhasayaM aDavIsa teraMguladdhahiyaM satteva ya koDisayA nauyA chappanna sayasahassAI / cauNauyaM ca sahassA saMyaM divaTuM ca sAhiyaM gAuyamegaM pannarasa dhaNu sayA taha dhaNUNi pannarasa / saDhi ca aMgulAI jaMbudIvassa. gaNiyapayaM // 9 // egA joyaNakoDI lakkhA bAyAla tIsaisahassA / samayakkhetaparirao do ceva sayA auNapannA // 10 // solasa koDIlakkhA navakoDisayA tikoDi lakkhegaM / paNavIsasahassAiM gaNiyapayaM samayakhettassa . // 11 // 259 // 6 // // 7 // // 8 // Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // // 16 // // 17 // paNayAlIsaM lakkhA sImaMtaya mANusaM uDu sivaM ca / apaiTThANo savvaTTha siddhi jaMbUdIvo lakkhaM rayaNamao merugirI joyaNasahasaM ca bhUmigo hoi / navanauIuvviddho nAbhisamo savvaloyassa meru mUle dasigAra sabhAgA nauyA ya joyaNasahassA / dasa eso vikkhaMbho pariho puNa joyaNasahassA igatIsaM nava saya dasahiyA ya tinni ya igArasI bhaagaa| bhUvikkhaMbho dasasahassa parihI igatIsa sahasAo chassayatevIsahiyA sahasaM puNa hoi uvari vikkhNbho| parihI bAvaTThasayaM tineva ya joyaNasahassA tevaDhe koDisayaM caurAsIyaM ca sayasahassAI / naMdIsarassa eso vikkhaMbho cakkavAleNa ' ettha ya jaMbUdIvo lakkhaM do lakkha lAvaNasamuddo / evaM duguNA duguNI kAyavvA jAva pannaraso . naMdIsaravaradIvo eva pamANANa dIvaudahINaM / / pacchimapurimaMtANaM viccAle esa vikkhaMbho chakkoDisayA paNavannakoDi tettIsalakkhaparimANaM / / iya vikkhaMbhA parihI gaNiyapayaM ciya gaNeyavvaM jo doni u koDisahassA bAvattari koDilakkha tettIsaM / cauppanna sahassAI nauyasayaM gAuyaM egaM dhaNuhasahassaM igavannasamahiyaM aMgulAI pannAsaM / ego ya javo parihI naMdIsara aMtimA esA koDAkoDI lakkhA tinni u taha koDIkoDI sahasAo / eguNacattA paMca u koDAkoDI sayA huMti // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // // 22 // // 23 // 260 Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 24 // // 25 // // 26 // // 27 // // 28 // // 29 // koDAkoDI pannarasa eguNanavaIu koDi lakkhAo / koDisahassA paNavIsaM huMti koDI sayA tinni paMcANavaI koDI chAkTThI lakkha sahasa tigasayarI / paNavIsasayaM gAuyamegaM dhaNuhANa paMca sayA chassamahiyAi tahevaMgulAI egUNavanna gaNiyapayaM / jaMbUmuhadIvANaM naMdIsaraaMtimANevaM joyaNasayadIhAI pannAsaM vitthaDAiM rmmaaiN| bAvattarUsiyAI tahiM ceiharAI bAvannaM maNuANa jahannapae eguNatIsaM havaMti ThANAI / tahiyaM paMcamavaggo guNijjae chaTThavaggeNaM chAvaI vArAo ahava guNijjai dugo u to tattha / guNatIsaThANasaMkhA havaMti maNuyA jahanneNaM duga aMko duguNijjai vArA chatravai tattha duiymmi.| asimmi paDhamavaggo caurUvo hoi nAyavvo . rasimmi cautthammi vaggo solasa ya bIyao hoi / aha rAsIe taio vaggo chappanna taha dusayA paNasaddhi sahasa paNasaya chattIsA solasammi raasimmi| khurio vaggo battIsamammi rAsimmi paNavaggo. tattha ya aMkA dAhiNahuMtA cau du nava cau nava cha satta / huga nava chaga iya rUvA iya aMko paMcame vagge taha caThasaTThimarAsIeN chaTThavaggo u hoi nAyavvo / chattha ya aMkA dAhiNahuMtAo kameNime huMti isa aThTha cau cau chaga satta ya cau caura sunna sttev| gi satta sunna nava paMca paMca iga chacca iga chacca // 30 // // 31 // // 32 // // 33 // // 34 // // 35 // 281 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eso chaTo vaggo guNiyai eeNaM paMcamo vaago|| tatthuppannA aMkA guNatIsaM te ya rAsimmi // 36 // channavaiyammi neyA dAhiNahuttA kameNime sunnh| satta nava dunni dunni ya aDa iga chaga dunni paMceva // 37 // iga caura dunni chacca ya cau tiya satta paMca nava tinni / paMca cau tinni nava paMca sunna tiya tinni chacceva // 38 // eyAi jahannapae samayakkhettammi mANusAi dhuvaM / / savvajiyANaM majjhe jiNehi thovAiM bhaNiyAI // 39 // samayakkhettA bAhiM maNuyANaM natthi mrnnuppttii| neva'tthi bAyaraggI neva ya samayAikAlo vi // 40 // nIrogijovvaNatthassa, pasaMtassa sarIriNo / nIsAsussAsae ege, pANuo esa bhannae // 41 // thove ya satta pANUhi, laveNa satta thovae / muhutte sattahattarIe, lavANaM jiNadesie // 42 // muhutte'NaMtanANIhi, UsAsANaM viyAhiyA / . tisattarI sayA satta, tahA ya sahasattiyaM // 43 // aharatte UsAsA lakkho terasa sahassa nauya sayaM / mAse lakkhA tettIsa sahasa paNanavai sayA satta // 44 // cattAri sayA aDayAla sahasa satteva tahaya lakkhA ya / catAri ya kila koDI UsAsA huMti varisammi // 45 // koDisayAiM cauro satta u koDIu lakkha addyaalaa| . sahasAvi ya cAlIsaM vAsasae huMti UsAsA // 46 // ghaDiyANaM igavIsaM lakkhA sahasA ya saTTi boddhavvA / do lakkhA paharANaM sahasaTTAsIi vAsasae 22 // 47 // Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 48 // // 49 // // 50 // // 51 // // 52 // // 53 // vAsasayaAuyANaM chattIsasahassa hoi parimANaM / aha samayAvaliyAI visesao bhannae kAlo samayAvaliyamuhattA divasa ahoratta pakkha mAsA ya / saMvaccharajugapaliyA sAgara osappipariyaTTA taha vAsasayasahassaM culasIiguNaM havejja puvvaMgaM / puvvaMgaM puvvaMgeNa tADiyaM hoi kira puvvaM puvvassa u parimANaM sayariM khalu huMti koDilakkhAo / chappannaM ca sahassA boddhavvA vAsakoDINaM puvvaM pi ya caurAsIlakkhehi guNaM havijja nauyaMgaM / evaM nauyappabhiisu aTThAvIsasuvi ThANesu caurAsIlakkhehiM guNakAro to'time havai ThANe / cAlasayaM sunnANaM aMkA ya havaMti chappannA puvvanauyappabhiI ya caudasa nAmA u aMgasaMjuttA / aTThAvIsaM ThANA caunauyaM hoi ThANasayaM puvvaMgaM puvvaM pi ya nauyaMgaM ceva hoi nauyaM c| naliNaMgaM piya naliNaM mahAnaliNaMgaM mahAnaliNaM paumaM kamalaM kumuyaM tuDiyaM aDaDaM ca avava huhuyaM ca / annaM ca auya pauyaM taha sIsapaheliyA ceva khuDDubhavA sAhiyA sattarasa havaMti egpaannummi| pANU. egamuhutte tisattarI sattatIsa sayA paNasaTThisahasapaNasaya chattIsA igamuhutti khuDDubhavA / do ya sayA chappannA AvaliyA egakhuDDabhave egamuhuttajakhuDDabhavarAsIe igamuhattapANUNaM / saMteNa rAsiNA avahiyammi bhAgammi sattarasa // 54 // // 55 // // 56 // // 57 // // 58 // 263 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ huMti bhavaggahaNAI uvariM terasasayA u pnnnNuyaa| aMsANa tevi taNayA tisayara sagatIsa sayagANa // 60 // egamuhattagakhullagabhavaMkarAsimmi tADaNammi ke| ... igakhullagabhavasaMtiyaAvaliyArAsiNo huMti .: // 61 // soluttara dunni sayA sattattari sahasa lakkha sagasaTThI / egA koDI bhaNiyA AvaliyANaM muhuttammi // 62 // saMkhejjamasaMkhejja aNaMtaya tivihamittha saMkhANaM / saMkhejjaM puNa tivihaM jahannayaM majjhimukkosaM // 63 // tivihamasaMkhejjaM puNa parittajuttA asaMkhayAsaMkhaM / ekkakaM puNa tivihaM jahannayaM majjhimukkosaM // 64 // tivihamaNaMtaM pi tahA parittajuttaMaNaMtayANaMtaM / ekkakkaM puNa tivihaM jahannayaM majjhimukkosaM evaM tibheyabhinnaM saMkhejjaM ettha hoi nAyavvaM / assaMkhenaM navahA navabheyamaNaMtayaM pi tahA egattha mIliyammI igavIsaM ettha hu~ti ThANAI / eesiM vakkhANaM jIvasamAsassa vittIo / / 67 // ahavA divaDhasayAu ahavA sirickksuuririyaao| . siddhaMtuddhArabhihANapagaraNAo muNeyavvaM / // 68 // davve khette kAle bhAve cauha duha bAyaro suhmo| hoi aNaMtussappiNiparimANo poggalapaTTo // 69 // cautaNumaNavaipANataNeNa pariNamiya muyai savvaaNU / egajio bhavabhamiro jattiyakAleNa so thUlo sattaNha'nnayareNa u iyaphusaNe suhumadavvapariyaTTo / . . anne cautaNukamaukkameNa taM biti duvihaM pi . // 71 // 24 // 70 // Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 72 // // 73 // logapaesosappiNisamayA aNubhAgabaMdhaThANA ya / puTThA maraNeNa jayA kamukkamo bAyaro tti tayA puTThANaMtaramaraNeNa puNo jayA te tayA havai suhumo / poggalapariyaTTo khettakAlabhAvehi iya neo poggalapariyaTTo iha aTThaviho jai vi vannio taha vi / avisesiyassarUvo u davvao bAyaro gejjho vikkamao paNapannaruddasaMkhavarisaMmi cakkasUrIhi / sAvayarAhaDavayaNA lihiyA suhumatthasattariyA // 74 // // 75 // zrI varddhamAnakramakamalopajIvizrIcakezvarasUriviracitam ||crnnkrnnmuulottrgunnprkrnnm // vaMdiya tijayasarane guruNo varacaraNakaraNasaMpatte / caraNakaraNAivisae kiMci viyAraM pavakkhAmi // 1 // vaya 5 samaNadhamma10 saMjama 17 veyAvaccaM ca 10 baMbhaguttIo 9 / nANAitiyaM 3 tava12 kohaniggahAI 4 caraNameyaM // 2 // vayamAINa'TThaNhaM ThaNANa jahakkameNime aMkA / paNa dasa satarasa dasanava tiga bArasa caMThara saMkhAo // 3 // - pANAivAya taha musAvAyA ya adinna mehuNe ceva / savvaM pariggahaM ciya iya paMca vayAI neyAI khaMtI ya maddava'jjava muttI tava saMjame ya boddhvvo| . saccaM soyaM AkiMcaNaM ca baMbhaM ca jaidhammo 215 // 4 // / Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puDhavi daga agaNi mAruya vaNapphai biticau paNidi ajjIve / pehoppeha pamajjaNa pariThavaNa maNovaIkAe / // 6 // saMjamaThANA sattarasa pAyaM sugamA tahA vi kira pehA / esA vuccai sIsaM jaM coyai saMjamAIsuM // 7 // uppehA assaMjamavAvAresuM nivAraI jaM tu / sesA saMjamaThANA suyAu viusehi nAyavvA // 8 // . dasavihaveyAvaccaM sUriuvajjhAyatherasAhUsu / bAlagilANasadhammiyakulagaNasaMghANa visayaMmmi // 9 // vasahikahanisenjiMdiyakuDUMtarapuvvakIliyapaNIe / aimAyAhAra vibhUsaNA ya nava baMbhaguttIo // 10 // nANAitiyaM bhaNiyaM nANaM taha daMsaNaM caritaM ca / rayaNattayameyaM vanniyaM tu mokkhassa maggo u // 11 // aNasaNamUNoriyA vittIsaMkhevaNaM rsccaao| kAyakileso saMlINayA ya bajjho tavo hoi // 12 // pAyacchittaM viNao veyAvaccaM taheva sjjhaao| jhANaM ussaggo vi ya abhiMtarao tavo hoi // 13 // kohovalakkhaNAo kasAyacaugassa dukkhamUlassa / solasabheyavibhinnassa niggaho caraNamUlaM tu // 14 // evaM vayamAINaM aTThaTThANANa vivaraNaMkesu / egattha mIliesu caraNaM sattarivihaM hoi // 15 // piMDavisohI samiI 5 bhAvaNa 12 paDimA 12 ya iMdiya niroho| paDilehaNa 25 guttIo 3 abhiggahA 4 ceva karaNaM tu // 16 // piDavisohippabhiINa aTThANANa jahakkameNaM tu / / cau paMca bAra bArasa paNa paNavIsA tiya caukkaM / // 17 // 27 pAsalaM ta Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uggamadosuppAyaNadosA taha esaNAe~ dosA u / maMDalidosA evaM piMDavisohI bhave cauhA . // 18 // solasa uggamadosA solasa uppAyaNAe~ dosA u / dasa esaNAe~ dosA maMDalidosA u paMceva // 19 // irisamii bhAsasamiI esaNasamiI tahovagaraNammi / gahaNaTThAvaNasamiI pariddhAvaNasamii paMcamiyA // 20 // paDhamamaNiccamasaraNaya saMsAro egayA ya annattaM / asuittaM Asava saMvaro ya taha nijjarA navamI // 21 // logasahAvo bohIeN dullaho dhammasAhao arahA / eyAo sai bArasa jahakkama bhAvaNIyAo // 22 // mAsAI sattaMtA paDhamA biyataiya sattarAidiNA / aharAi egarAI bhikkhUpaDimANa bArasagaM // 23 // pharisaNa rasaNaM ghANaM cakkhU sottA ya iMdiyA paMca / tanniggaho jiNehiM bhaNio karaNassa majjhammi // 24 // dehapaDiggahakaMbalavatthAIyaM jayA u paDilehe / taiyA ThANA paDilehaNAe~ paNavIsaI huMti // 25 // jai vi hu taNupattAisu vatthAisu annaheva paNavIsA / samayapasiddhA taha bi hu geljhA ekkeva paNavIsA suvisuddhamaNo va itaNujogA guttItigaM imaM hoi / davvaM khete kAle bhAve ya abhiragahA cauro // 27 // piMDassa jA visohI 42 samiio 5 bhAvaNA 12 tavo 12 duviho / paDimA 12 abhiggahA vi 4 ya uttaraguNamo viyANAhi // 28 // piDavisohippabhiI aTThaTThANANa aMkasaMkhAe / egattha mIliyAe karaNaM sattarivihaM hoi // 29 // // 26 // kao, Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caraNaM karaNaM duvihaM pi hoi sattarasabheyasaMbhinnaM / ahavA caraNaM karaNaM patteyaM sattarivihaM tu . . // 30 // vayasamaNAI aTTha u piMDavisohiyamAi advaiva / navaramiha saMpayAyA vayasamaNAIyagAhAe // 31 // veyAvaccaM ca ihappayammi casaddayAu sjjhaao| navamo iya saMjogo satarasahA caraNakaraNAI * // 32 // . caraNaM karaNaM sattarasavihaM tu iya vakkasaccakaraNatthaM / vayagAhAe~ casaddA sajjhAo Asi jo gaNio // 33 // so iha no gaNiyavvo tatto vayamAiaTThaThANANaM / vivarammi sattarivihaM caraNaM kira beMti samayannU // 34 // savvaM pANAivAyaM savvaM mosaM adinnadANaM ca / savvaM pi mehuNaM pariggahaM pi nisibhoyaNaM savvaM // 35 // jAvajjIvAe~ tivihaM tiviheNa tikAliyaM pi jaM vajje / te iMtiha mUlaguNA samaNANa mahavvayA paMca // 36 // piMDassa jA visohI iccAi chaThANage ime aNkaa| bAyAla paMca paNavIsa bAra taha bAra cauro ya // 37 // piMDassa jA visohI sA bAyAlA ihuttrgunnesuN| vineyA samiIo paMca ya samae pasiddhAo // 38 // pANAivAiyANaM paMcaNha mahavvayANa uvarimmi / huMtIha bhAvaNAo patteyaM paMca tA ya imA // 39 // vatthAiThavaNagahaNe samiI iriesaNAe samiI ya / maNavayaNe guttidugaM paDhamavae bhAvaNA paMca kohA vA lohA vA bhayA va hAsA va no vae mos| aNuciMtiya bhAsejjA duiyavae bhAvaNA paMca // 41 // || 40 // 268 Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 42 // // 43 // // 44 // // 45 // // 46 // // 47 // uggahajAyaNa uggahanisAmaNaM uggahassa sImA ya / / sAhammiuggaho guruaNunAe bhoyaNaM paMca itthikaha-ithiiMdiya-nirikkhaNA''hAra-giddhiparihAro / saMthavabhUsaakaraNaM cautthavae bhAvaNA paMca iMdiyavisae sadde rUve gaMdhe rase ya phAse ya / gehipaosaM na kare paMcamavaya bhAvaNA paMca aNasaNamAI ya tavo bArasahA hoi samayasaMsiddho / mAsAI sattaMtA emAI paDimabArasagaM davve khette kAle bhAve ya abhiggahA cauvigappA / nANApayArabheyA niddiTThA samayakeUhiM / piMDassa jA visohI imAi gAhAe paMjalagaIe / vivare kayammi hoI sayamegaM uttaraguNANaM annesuM kira gaMyaMtaresu chanavai uttaraguNA u| . jaM nisuNijjae~ vakaM tahi davvAIcaukkammi. yamasajjhAo ussAriyammi sesAu hoi chAvaI / davvAicaugamuttaraguNesu bhinnaM pi gaNiyavvaM taha anesuM gaMyaMtaresu navanaui uttaraguNAo / iya vakaM dIsai tattha suNaha eyassa bhAvatthaM chatravaie majjhe guttittige pADiyammi navanauI / hoI ittha vibhinnaM davvAicaukkayaM gejhaM to mUligagAhAe bIyapae vAyaNAviseso'yaM / . bhaNiyabvo samiiguttitibhAvaNAINi taha ceva anne vi ya uttaraguNA aNAgayappaccakhANamAIyA / bheyapaDibheyabhinnA suttAu buhehiM nAyavvA .. 269 // 48 // // 49 // // 50 // // 52 // // 53 // Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 54 // iya uttaraguNavisayaM vivaraNameyaM samAsao lihiyaM / kiMcI suttAo suyaharANa uvaesao kiMcI iya caraNakaraNauttaraguNavisayAo imAo gaahaao| lihiyAo cakkesarasUrIhiM suhavabohatthaM // 55 // 200 Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 2 // // 4 // ajJAtakRtam // zrAvakavratabhaGgaprakaraNam // paNamia samatthaparamatthavatthuvitthAradesagaM vIraM / vucchAmi sAvayANaM, vayabhaMgayabheaparisaMkhaM // 1 // duvihA aTThavihA vA, battIsavihA va sattapaNatIsA / solasaya sahassa bhave, aTThasayadduttarA vaiNo duvihA virayAvirayA, duvihaM tivihAiNa?hA hu~ti / vayamegegaM chavvihaM guNiaM dugamilia battIsaM // 3 // tini tiA tinni duyA, tinnikkikkA ya huMti jogesu / tiduikkaM tiduikkaM, tiduikkaM ceva karaNAI maNavayakAiyajoge, karaNe kArAvaNe aNumaIe / ikkagadugatigajoge, sattA satteva iguvannA paDhamikko tinni tiA, dunni navA tinni do navA ceva / kAlatigeNa ya sahiyA, sIAlaM hoi bhaMgasaMyaM paMcANuvvayaguNiaM, sIAlasayaM tu navari jANAhi / sattasayA paNatIsA, sAvayavayagahaNakAlammi sIAlaM bhaMgasayaM, jassa visuddhIi hoi uvaladdhaM / so khalu paccakkhANe, kuMsalo sesA akusalA ya duvihativihAi cha cciya, tesiM bheyA kameNime huMti / paDhamikko dunni tiA, dugegadochakka igavIsaM egavae cha bbhaMgA, niddiTThA sAvayANa je sutte / ti cciapayavuDDIe, sattaguNA chajjuA kamaso igavIsaM khalu bhaMgA, niddiTThA sAvayANa je sutte / ti ccia bAvIsaguNA, igavIsaM pakkhiveyavvA // 11 // // 8 // 201 Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 12 // // 14 // // 15 // // 16 // // 17 // egavae nava bhaMgA, niddiTThA sAvayANa je sutte / ti cia dasaguNa kAuM, nava pakkhevammi kAyavvA iguvannaM khalu bhaMgA, niddivA sAvayANa je sutte / ti cia paMcAsaguNA, iguvanaM pakkhiveyavvA egAI eguttara, pattea vayammi uvari pkkhevo| ikvikkahANi avasANasaMkhayA huMti sNjogaa| ubhayamuhaM rAsidurga, hiDillANaMtareNa bhaya paDhamaM / laddhaharAsivibhatte, tassuvari guNiMtu saMjogA ahavA payANi ThaviuM, akkhe cittUNa cAraNaM kujjA / ikkagadugAijogA, bhaMgANaM saMkha kAyavvA bArasa chAvaTThI via, vIsahiyA do ya paMca nava cauro / do nava sattaya cau dunni navaya do navaya satteva paNa nava cauro vIsA, ya dunni chAvaDhi bArasiko y| sAvayabhaMgANamime, savvANa vi huMti guNakArA cha cceva ya chattIsA, soladugaM ceva chanavadugaikkaM / chassattasattasattaya, chappanna chasaTThi cauchaThe chattIsA navanauI, sattAvIsA ya sola chanauI / satta ya solasa bhaMgA, aTThamaThANe viANAhi chANauI bAvattari, sattadusunnika hu~ti navamammi / chAvattari igasaTThI, chAyAlA sunna cha cceva chappannasunnasattaya, navasattAvIsa taha ya chattIsA / chattIsA tevIsA, aDahattari chahattarigavIsA duvihativiheNa paDhamo, duvihaM duviheNa bIao hoi / duvihaM egaviheNaM, egavihaM ceva tiviheNaM 202 // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // // 22 // // 23 // Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 24 // // 25 // // 26 // // 27 // // 28 // // 29 // egavihaM duviheNaM, ivikkaviheNa cha?o hoi / uttaraguNasattamao, aTThamao avirao hoi paMcaNhamaNuvayANaM, ikkagadgatigacaukkapaNagehi / paMcagadasadasapaNaikkago a saMjoganAyavvA cha ccaiva ya chattIsA, soladugaM ceva chanavadugaikkaM / chagasattasattasattaya, paMcaNhavayANa guNanapayaM vayaikkagasaMjogANa huMti paMcaNha tIsaI bhNgaa| dugasaMjogANa dasaNhaM tinni saTThI sayA huMti tigasaMjogadasaNhaM, bhaMgasayA ikvIsaI saTThA / causaMjogappaNage, causaTThisayANi asiyANi sattattarIsayAI, chasattarAI tu paMcage huMti / uttaraguNaavirayameliANa jANAhi savvaggaM / solasa ceva sahassA, aTThasayA ceva huMti atttthhiaa| eso vayapiMDattho, daMsaNamAI u paDimAo pANivahamusAvAe, adattamehuNapariggahe ceva / disibhogadaMDasamiI, dese taha posahavibhAge paDhamavae cha bbhaMgA, aMDayAlIsA ya biiavybhNge| bAyAlA tini sayA, timavayajogammi nAyavvA cautthe cauvIsasayA, bhaMgANaM dhIrapurisapannattA / aTThasayA ya chaDuttarasahasA solasaya paMcamae chaTe vayammi sAvaya, aDayAlA chassayA u nAyavvA / taha sattaraM sahassA, bhaMgANaM lakkhamegaM tu sattamae bAyAlA, paMcasayA huMti shsteviisN| taha aTevaya lakkhA, bhaMgANaM huMti nAyavvA // 30 // // 31 // // 32 // // 33 // // 34 // // 35 // 273 Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 36 // // 37 // // 38 // aTThamavayammi sAvaya, aTThasayAI tu sahasacausaTThI / sattAvannaM lakkhA, bhaMgANaM huMti nAyavvA navame chasaya chauttara, sahassatevana tinni lakkhAo / cattAri a koDIo, bhaMgANaM huMti nAyavvA dasame do aDayAlA, sahassapaNahattarIi bodhavvA / . cauvIsaM puNa lakkhA, acavIsaM tu koDIo sattasayA bAyAlA, sahassachavvIsa tihattarI lakkhA / sattanavaya koDIo, koDisayaM dasama ahiammi terasakoDisayAI, culasI ya juyAi~ bArasaya lkkhaa| . sattAsIya sahassA, do a sayA taha duraggA ya ia sAvayANa chnvigviiseguunnvngunnienn| bArasavayANa saMjogavittharaM nAumujjamaha // 39 // . // 40 // // 41 // 274 Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI varddhamAnakramakamalopajIvizrIcakrezvarasUriviracitam ||sbhaapnyckprkrnnm // paMca sabhA pannattA uvavAyasabhA tahAbhiseyasabhA / taiyA'laMkArasabhA vavasAyasabhA cautthI o // 1 // paMcamIyA sohammA devo paDhamAe~ tattha uvavajje / AussaMto ! devA bIyAe~'bhisiccaI te u // 2 // taiyAe'laMkarijjai vavasAyasabhAe~ dhammiyaM satthaM / vAyai tatto uttarapuracchimammI disAbhAge // 3 // sohammAe saMThiya siddhAyayaNassa vaMdaNanimittaM / callai tatto hAyai ceiyataNayAe vAvIe. naMdApukkharaNIe puvvaddAreNa pavisai tatto / siddhAyayaNaM tattha vi vaccei jiNANa Aloe // 5 // Aloyammi paNAmaM karei paDileha lomahattheNaM / / tAo pamajja gaMdhodaeNa nhAvei suraheNaM // 6 // kAsAIe gAyAI lUhaI caMdaNeNa liMpai y| . ahayAI juyalayAI niyaMsaI devadUsANaM pakarai pupphAruhaNaM mallAruhaNaM ca gaMdhaAruhaNaM / punnANaM kalasANaM vatthAbharaNANa AruhaNaM // 8 // pakarei suviulaghaNapamANamAlAulaM ca phullaharaM / karayalapabbhaTThadasaaddhavanakusumukkaraM kirai // 9 // jiNapaDimANaM purao rayayAmayaehiM sahaacchehiM / accharasataMdulehiM tusAragokhIraseehiM // 10 // dappaNa 1 bhaddAsaNa 2 vaddhamANa 3 varakalasa 4 maccha5 sirivacchA 6 / sotthiya 7 naMdAvate 8 lihei aTThamagaMlae // 11 // // 7 // Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhUvakaDucchuyaeNaM dhUvaM dAUNa jiNavariMdANaM / . aTThasaeNaM suvisuddhagaMthavittehi saMthuNai // 12 // devAhideva paramesara ! vIyarAya, savvaNNu titthayara siddha mahANubhAva / telokkanAha muNipuMgava vaddhamANa, gaMbhIradhIra suciraM jaya devadeva // 13 sattaTupayAI osarittu aMcei vAmaz2ANuM tu / dAhiNajANuM dharaNIyalaMsi kiccA subhattIe // 14 // tikkhutto muddhANaM bhUmie~ nihittu Isi namaittA / aMjalimauliyahattho sakkathayaM bhaNiya vaMdei // 15 // . vaMdittA nIharaI dAhiNadAreNa gabbhagehAo / ' dAhiNamuhamaMDavamajjhabhAyayaM tattha pUei // 16 // pacchimadAraM tatto dAhiNamuhamaMDavassa pUei / to uttarillakhaMbhe pUyai tammaMDavaTThiyao // 17 // . puvvaM dAraM pUyai dAhiNamuhamaMDavassa taNayaM tu / muhamaMDavassa taNiyaM dAhiNavAraM pi pUei // 18 // teNaM ciya nIharaI to dAhiNapecchamaMDavayamajhaM / pacchimadAraM tatto utarilakhaMbhe u puvvillaM . // 19 // tatto dAhiNadAraM pUeittuM ca nIharai teNaM / tatto dAhiNaceiyarthabhaM pUei saMtappA // 20 // thubhAbhimuhIo caudisi pi (tattha) cattAri saMti jiNapaDimA / tAsi paDhamaM paccitthimillapaDimaM namasei // 21 // to uttarillapaDimaM vaMdai tatto u puvvataNayaM tu / ' tatto dAhiNapaDimaM thUyai aMcei vaMdei - // 22 // dAhiNaceiyarukkhe dAhiNaceiyadhayaM ca dAhiNayA / naMdA pukkharaNI vi ya pUyai aMcei saMtappA // 23 // 2 padaI 20 Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 24 // // 25 // // 26 // // 27 // // 28 // . // 29 // tatto siddhAyayaNaM payAhiNIkariya jAi uttariyaM / naMdA pukkharaNI ceiyarukkha ceiyadhayaM ramma ceiyathUbhaM tassaMmuhAu paDimAu puvvniiiie| vaMdittA paviseI uttarapecchaNayamaMDavae tattha vi puvakameNaM pUyai dArAI pavisai tatto / uttaramuhamaMDavae tattha vi puvvaM va dArAiM pUittA nIharaI siddhAyayaNassa puvvadAreNaM / pavisei puvvamuhamaMDavammi pUei tammajjhaM dAhiNadAraM thaMbhANa paMtiyA pacchimAi uttariyaM / dAraM pUyai puvvaM duvArayaM taM pi pUei teNaM ciya nIharaI puvvapecchaNayamaMDave savve / puSvamuhamaMDave iva karei to ei pubville ceiyathUbhe tattha vi puvvakameNaM jiNANa paDimAu / pUittA ciirukkhaM ceidhmayaM naMdIvAvI ya sohammAe~ sabhAe puvvaddAreNa pavisaI tatto / majhe dhayaceikhaMbhe vairAmayagolavaTTesu jiNasakahAo pUyai thaMbhaM pUittu devasayaNIyaM / khuDDAgamahiMdajjhaya paharaNakosaM ca suMvAlaM sohammasabhAgabbhaM pUittA jAi tattha paDimAe / uvavAyasabhAe~ tao haragaM aMcittu bIyAe abhiseyAe vaccai tatto'laMkAriyAe taiyAe / tatto. vavasAyAe sabhAe~ pUei varapotthaM tatto sohammasabhApuracchimillAe nNdnaamaae| pukkhariNIe majjiya sajjo balisajjaNaM karai // 30 // // 31 // // 32 // // 34 // // 35 // Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 36 // .. // 37 // // 38 // // 39 // devA devIo vi ya siMghADagamAi tattha pUyaMti / / tammi kae sammANe pavisai puvvilladAreNaM . . sohammAe~ sabhAe nisIya siMhAsaNammi rmmmmi| puvvAbhimuho tatto sAmANiyapabhii parivAro purao nisIyai paharaNavAvaDahattho pasaMtamuhasoho / jaya jaya naMdA jaya jaya bhaddA ii jaMpiro rammo iya puvvasukayakammANubhAvajaNiyaM visiTThavisayasuhaM / bhuMjato varasarasaccharAhiM saddhiM gamai kAlaM. siddhAyayaNagameNaM muhamaMDavapabhii vittharo svvo| pAyaM paMcasabhAsu vi uvavAyAIsu vineo savvesi duvArANaM taha ciirukkhAiyANa uvarimmi / chattAichattadhayamaMgalAI savvattha neyAI / eso surakiccavihI uvaMgarAyappaseNaIyAo / bhaNio ahiNavajAyANa savva iMdANa devANaM sirivaddhamANasUrINa pAyakamalesu bhamarasarisehiM / siricakkesarasUrIhiM bhAsiyamiNaM pagaraNamameyaM // 40 // // 41 // // 42 // // 43 // 278 Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 4 // zrIharSakulagaNiviracitaH ||kviklpdrumH // // 1 // anubandhaphalaprakAzaH prathamaH pallavaH // aha~ praNamya zrIsiddhahemalakSaNasaGgatAH / sAbhidheyAH prakAzyante padyabandhena dhAtavaH // 1 // Adau vakSye'nubandhAnAM sarvadhAtunivAsinAm / phalAni, teSvakAraHsyAt sukhoccArAya jIvavat // 2 // AkAra Adita 4-4-71 itIniSedhAya ktayorbhavet / minnavadveniSedhAdihetuzcArambhabhAvayoH // 3 // prameditaH praminnazca yathA minnaM ca meditam / aneneti navA 4-4-72 bhAvArambha ityatra kIrtitaH ikAra iGitaH 3-3-22 karttaryAtmanepadasUcakaH / edhatevadIkArastu vyaktobhayapadAtmakaH IgitassUtranirdiSTo 3-3-95 yajate yajatItivat / uti svarAnandativanno'ntaM ityuditaH 4-4-98 svarAt // 6 // aGktvA'JcitvAvadUH ktvAyAmUdito 4-4-42 veti veTaphalaH / acakhAdadupAntyasyetyupAntyahasvanAza 4-2-35 Rt // 7 // RkAro'darzadadrAkSId RdicchvItyaG vikalpakRt 3-4-65 / lRdidyutAdItyaGsUcI 3-4-64 lutparasmaipade'gamat // 8 // na zvyAdi 4-3-49 sicyedid vRddherbhaavaayaahsiidiv| iDabhAvaH ktayoraidit DIyazvyaidIti 4-4-61 cittavat // 9 // sUyatyeti 4-2-70 ktayosto na oditi syAtpravANavat / dhUgodItyaziti 4-4-38 stAdau veTa kSAntA kSamitAvadaut // 10 // ekasvarAditi 4-4-56. stAdyaziti syAdiDabhAvakRt / anusvAraH pravAtAvatsvareta iti saMsthitAH // 11 // 279 mA Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adAdijJApakaH kaH zityatra na pratyayo'ttivat / kartaryanadbhya 3-4-71 ityukteryaGlubantA adAdivat // 12 // syAgityubhayatobhASA karoti kurute yathA / IgIti, 3-3-95 Giti gAtevadiGitetyAtmanepadam 3-3-22 13 divAdyAvedakazco'tra divAdeH 3-4-72 zyaH syatItivat / / jJAnecchArceti 5-2-92 jIti kta:satyarthe mitrarUpavat // 14 // svAdisUcI TakAro'tra svAdeH 3-4-75 znuH syAddhinotivat / DyarthaH stanandhayItyAdau TdhamatrANati 2-4-20 Tit // 15 // Tvito'thurityanena 5-3-83 syAdathurnadathuvat Tviti / Dviti kRtrimavad jJeyo Dvitastrimagiti trimak 5-3-84 // 16 // NaH syAccurAdaye tatra Nic curAdibhya 3-4-17 Irayan / sa eva iNa 2-1-51 ityAdAviNkdhAtau vizeSakRt // 17 // tAnubandhastudAdyarthastudAdeH 3-4-81 zastudAmivat / rudhAdyarthaM pidatra zno rudhAM 3-4-82 svarAd ruNaddhivat // 18 // bavayorekatA kAntA dAm dAna iti mid bhavet / / zrautyAdiSva'nyadAsaMjJAniSedhAyeva 4-2-108 yacchati // 19 // tanAdaye ya ustatra 3-4-83 kRgtanAdestanotivat / dAsaMjJAbhAvakRtaH syAdavaudetyavadAtavat 3-3-5 // 20 // zit krayAdijJApako'tra znA 3-4-79 kyAdeH krINAtivad bhavet / SAnubandho'GpratyayAya kSamAvat syAtSito'Giti 5-3-107 21 vyaJjaneta iti proktAH kaNDvAderyagasUyate 3-4-8 / . bhvAdayaH zavikaraNA utsageNArchatItivat // 22 // iti sadguruvAgdevIprasAdamAsAdya hrsskulvihite| kavikalpadrumanAmni granthe'yamapUri pallavaH prathamaH // 23 // 280 Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // .2 // bhvAdigaNaprakAzoH dvitIyaH pallavaH // kvacidAdau dhAtuH syAt kvacidartho bandhasaGgateruktiH / caH pUrvasamuccayane'thAditvantau na pUrvagatau // 24 // aniT-parasmaiprabhRtiH sarveSu svAnubandhataH / jJeyo vibhAgo dhAtvantavarNoktiH pUrvameva hi: // 25 // bhU dhAtuH sattAyAmAdantAH SThAM gatau nivRttAyAm / ghrAM gandhopAdAne mnAM abhyAse'tha dAm dAne // 26 // zabdAgniyogayormAM pAM pAne gAGgatAvidantAH SaT / miMG ISaddhasane syAdi gamane zrig tu sevAyAm // 27 // jiM jiM paribhUtau kSi kSaya Idantau vayogatau ddiing| NIg prApaNe hyudantA dUM TuM zuM luM maG cyuG // 28 // jyuG pluG juMG gamane ruMG roSe ca dhuM sthiratvagatyoH kuMG / uMGa guMG dhuMG DuG zabde saM prasavaizvaryayohi Udantau // 29 // pUG pavane mUG bandhe'tha RdantAH dhuMg dhAraNe bhaMga / bharaNe DuiMg karaNe haMg hRtau smUM tu cintAyAm // 30 // gU graM tu secane saM gamane = prApaNe ca hU~ vrnne| dhvaM vhaM kauTilyArthAvausvaM tu zabdopatApayuge // 31 // dhuMG tu avadhvaMse'tho RdantaH plavanataraNayostRH syAt / edantA meG pratyarpaNe'tha deMG pAlane Tdhe pAne . // 32 / / aidantA deM svapne | tRptau nisvane tu ke gaiM raiN| pAke ovai . zoSe khya tu svadane syAt // 33 // gAtravinAme mlaiM IM nyaGgakRtau saMkSaye tu 5 se kssai| . glaiM harSakSayaNe dhyai cintAyAM zodhane daiv // 34 // 281 Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zyaG gamane pyaG vRddhau STya styai saGghAtazabdayoH SNeM tuH| veSTanake 3G pAlana iha kAntAH phakka nIcagatau // 35 // taka hasane zuka gamane kaki laulye bukka bhASaNe hikkii| avyaktavAci taku kRcchrajIvane secane zIkRG // 36 // dekRG dhekRG zabdotsAhe'kuG lakSaNe zakuG. rekRng| zaGkArthe kuki vRki tu grahaNArthe darzane lokRG // 37 // kakuG zvakuG bakuG akuG zlakuG SvaSki vaski maski tiki| DhaukRG traukRG TIkRG srekRG sekRG Tiki gatau syuH|| 38 // zlokaG saGghAtArthe kauTilye vakuG makuG bhUSAyAm / caki tRptipratighAtArthayordviyugaviMzatiH khAntAH // 39 // zAkha zlAkha vyAptau kakkha hase rAkha lAkha okhyutH| drAkSa dhAla vizoSAlamarthayorukha Nakha nakhazrit // 40 // vakha makha rakha lakha makhu rakhu lakhu rikhu ikha Ikhu ikhu gatau gAntAH / valga ragu lagu tagu zragu agu zlagu svagu vagu maguzrit // 41 // ugu igu rigu ligu gamane tvagu kampe cAtha yugu jugu vuguH syuH / varjana ihAtha ghAntA gaggha hAse pAlane tu daghu // 42 // aghuG vaghuGa vegArthoM kaitave ca maghuG mtH| . rAghuG lAghRG tu sAmarthya drAghRG kadarthane ca vai // 43 // raghuG laghuG gatau zlAghRG katthane laghu shossnne| AghrANe zighu cAntAstu DuyAgyAcanArthakaH // 44 // kuca zabde tAre syAdapanayane luJca arca pUjAyAm / aJc gatau ca vaJcU caJcU taJcU mucU tvaJcU // 45 // maJcU muJcU muJcU mlucU glucU gatau hi SazcAmi / zuca zoke kruJca gatau kuJca ca kauTilyatAnavayoH // 46 // 282 Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aJcUg gamananinAdAvyaktyoH Saci secane kaci tu bandhe / dIptau ca kacuG varci tu dIptau zvacu zvaci gamArthoM // 47 // pacuG vyaktIkaraNe STuci prasAde'tha darzane lo / maci mucuG kalkane macuG dhAraNocchAyapUjaneSu ca vai // 48 // steye glucU cU DupacIS pAke vyaktavAci tu zaci syAt / chantA hIcha vrIDe hurchA kauTilya Achu AyAme // 49 // sphurcha smurcha vismRtyeau~ lacha lAchu lakSaNe mlecha / avyaktavAci murchA mohasamuchAyayoH pramAde tu // 50 // yucha vAchu tvicchAyAM jAntAstiji tu kSamAnizAnayuge / ejuG bhrAji bhrejuG rAjag TubhrAjI dIptau syuH // 51 // raJjI rAge'tha bhaz2I sevAyAM syAdijuG dhRju dhvjuyug| dhvaja dhRja vaja dhraja dhraju Sasja vraja yuggatAvaja tu // 52 // kSepe ca TvosphUrjA vajraninAde kujU khujU steye| khaju gativaikalyArthe kharja syAdvyathanamArjanayoH // 53 // jaja jaju yuddhe laja laju tarja syAdbhartsane'tha lAjayutaH / lAjurapi bharjane caitR kampane tuja tu hiMsAyAm // 54 // tuju balane cAvyakte zabde guja kUja gujuyutaH kSIja / garja gRju gaju gRjazrit muja muju mRja maja ninAdArthAH // 55 // gaja madane ca vyathane tu karja manthe khaja tyajaM hAnau / Iji tu gatikutsanayojuG bhRjaiG bharjane Rji tu // 56 // arjanagamanasthAnArjaneSu sarjArja arjane syAtAm / SajaM saGge TAntAH sphuTa sphuTa vizaraNe syAtAm // 57 // . sphuTi vikasane'TTi hiMsAtikramayorgoSTi loSTi saGghAte / ghaTTi tu calane ceSTi tu ceSTAyAM ruTu luTu steye // 58 // 283 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaTa jhaTa saGghAte piTa zabde cAvaraNavarSayostu ktte| . zaTa vizaraNagamanarujAvasAdaneSu dhvanau tu viTa // 59 // vaTa veSTi veSTane kiTa khiTa uttAse pramaIne tu mutt| . taTa ucchAye heTa tu bAdhAyAM bhaTa bhRtau ciTa praiSye / // 60 // aTa paTa iTa kiTa kaTa kaTu kaTe gatau NaTa nRttau khaTa tu kAkSe / / SaTa avayave luTa syAdviloTane kuTu tu vaikalye // 61 // cuTa cuTu alpIbhAve haTa dIptau vaTu vibhAjane laTa tu / . paribhASaNazaizavayoratha raTa paribhASaNe reTTag . // 6 // praNaye ca ziTa SiTa dvAvanAdRtau ThAntakA aThuGgamane / kaThuGa maThuG zokArthoM bAdhAyAM heThi eThi dvau // 63 // paribhASaNe raTha syAd vyaktAyAM vAci paTha vaTha sthaulye / maTha madanivAsayozca proktaH kaTha kRcchrajIvanake // 64 // uTha ruTha luTha upaghAte aTha ruThu gamane'tha haTha blaatkaare| piTha hiMsAsaMklezArthayoH zaMTha vyAjakaraNe ca . // 5 // zuTha gamanapratighAte kuThu luThu Alasyake ca zuThu zoSe / muThuG tu palAyane syAd vaThuG bhavedekacaryAyAm // 66 // DAntAstuDuG pramaye caDuG tu kope'tha zaur3a garvArthaH / khuDuG gatervaikalye kaDuG made khaDuG manthArthaH // 67 // tur3a tUr3a toDanArthe krIr3a vihAre'tha maDu vibhUSAyAm / aDa udyame puDu syAtpramaIne khaNDane ca muDu // 68 // gaDu tu vadanaikadeze meDyutamer3a lor3a tathA / . mleDa bhavendumAde huDa hUDa hUDa haur3a gatau haTa haTa dauDa gatau // 69 // roDyutaraur3a taur3a tvAnAdare kaDu made laDa vilAse / yaur3a tu sambandhe viDa Akroze kaDu kArkazye ' // 70 // 284 Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ huDuG piDuG saGghAte zaDuG rujAyAM ca paDuG gamanArthaH / zADaG zlAghAyAM syAt drADaG dhrADaG vizaraNArthoM // 71 // vADaG AplAvyArthe taDuG bhavettADane bhuDuG varaNe / muDuG iti mArjanArthe heDaG hoDaG anAdaraNe // 72 // hiDuG gamane ca aDDa syAdabhiyoge'tha cuDDa haavkRtau| bhaDuG paribhASaNArtho maDuG baDuG veSTane kuDuG dAhe // 73 // khor3a pratighAte'tho NAntA syAdvarNagamanayoH zoNa / ghuNi ghUNi bhramaNArthoM paNi tu vyavahArastutyoH syAt // 74 // aNa raNa vaNa baNa bhaNa maNa dhaNa vraNa bhraNa kaNa kvaNa dhvaNayuga / dhraNa caNa zabde paitR zleSagatipreraNeSvatho oNa // 75 // apanayane ghiNuG ghuNuG ghRNuG grahaNe'tha veg jnyaane| cintAyAM vAditrAdAne gamane nizAmane'pi syAt // 76 // zroNa zloNa syAtAM saGghAte tAntakAH kita nivAse / jutRG yutRG dIptyarthau yataiG prayatne categ tu yaanycaayaam|| 77 // saMjJAne tu citai syAt cyuta Asecane'ta satatagatau / cuta cut zcyut kSaraNe jut tu bhAsane khyAtaH // 78 // atu bandhane Rta ghRNAgamanasparddhaSu paJcadaza thAntAH / kuthu mantha mAntha puthu luthu mathu hiMsAbAdhayorjeyAH // 79 // nAthaG upatApAzIryAJcaizvaryeSu katthi tu.zlAghe / prog paryAptau syAt vethaG yutavizRG yAJcAyAm // 80 / / kauTilye grathuG syAt zaithilye zrathuGa mizrRg mativadhayoH / methag saGge cAtho dAntA jJeyAstripaJcAzat - // 81 // Nidu kutsAyAmatha rada vilekhane narda garda garda rkhe| avyaktabhASaNe NadasaMyuktA zikSvidA dhAtuH // 82 // 285 Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karda tu kutsitazabde hiMsAyAM tarda kharda dazane syAt / cadu dIptyAhlAdanayoH klidu iti paridevane khyAtaH // 83 // kaduyukkla du AmantraNarodanayorviduH smRto'vayave / skandaM gatizoSaNayoSTunadu samRddhau bada sthairye // 84 // khada hiMsAyAM ca gada vyaktAyAM vAci bhakSaNe khAdR / .. arda tu gatipAcanayostradu ceSTAyAmadu tu bandhe // 85 // idu paramaizvarye syAdApravaNe skuduG SUdi tu kSaraNe / proktA vaduGa stutyabhivAdanayorbhaduG sukhazubhayoH // 86 // . spaduG tu kiJciccalane kliduG tu paridevane zviduG zvaitye / maduG stutau pramode svapne gamane madArthe'pi // 87 // hAdi tu zabde hlAdaiG sukhe ca gudi gudi kurdi kelyAH / padi tu kutsitazabde dadi dAne mudi tu harSe syAt // 88 // svadi Svadiyug svAdi tu AsvAdana udi khelanArthe syAt / / mAne'pi hadi tu purISotsarge yAcane tu cadeg // 89 // NedRg NidRg dvitayaM syAtkutsAsannikarSayoH proktam / obundag Aloce medhAvadhayomidRg medRg . // 90 // dhAntAH SidhU gamArthe Sidhau tu mAGgalyazAstrayoruktaH / edhi tu vRddhau sparddhi tu saGgharSe bandhane tu badhi // 91 // gAdhRG bhavetpratiSThAlipsAgrantheSu dhAraNe tu ddhi| medhRg saGgamahiMsAmatiSUndArtho zRdhUga mRdhUm // 92 // nAdhRG nAthaG vat syAd budhRg bodhe roTane baadhRng| zundha tu zuddhau nAntAH pani stutau mAni pUjAyAm // 93 // vana Sana bhaktau svana vana dhana dhvana stana cana svanArthAH syuH| zAnI tu tejane syAddAnI avakhaNDane'tha khanUg // 94 // 280 Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avadAraNe kanai tu prakAzazobhAgatiSvatho pAntAH / rapa lapa jalpa vyakte vacane japa mAnase ca syAt // 95 // dhUpa tapaM santApe trupa tumpa trumpa tupa tu hiNsaayaam| sRplaM gatau cupa syAnmandAyAM rakSaNe tu gupau // 96 / / tipRG STipRG STepRG kSaraNe tepRG tu kampane coktaH / gupi gopanakutsanayog-pRG dainye ca calane ca // 97 // kepRG kapuG TuvepRG gepRG calane trapauSi lajjAyAm / mepRG repRG lepRG gamane capa sAntvane'tha zapIM // 98 // Akroze'tha SapasyAt samavAye phAntakAstupha trumpha / trupha tumpha hiMsane rapha raphu varpha gatAvatho bAntAH // 99 // arba raba karba kharba tu garbayutazcarba tarba narba ribu / parbayutabarba zarba tu parba tathA sarva gamanArthAH // 100 // lubu tubu tu ardane cub mukhasaMyoge'tha kubu samAcchAde / abuGa buG zabdArthoM labuDU avalaMsane ca syAt // 101 // klIbRG dhAAbhAve kSIbRG tu made kabRG tu varNe syAt / bhAntAH sRbhU SibhU sRbhU tribhU bharbha hiMsAyAm // 102 // zIbhRG cIbhRG zalbhi zlAghAyAM valbhi bhojanArthe'tha / DulabhiS prAptyarthe STabhuG skabhuG STabhUG stambhe // 103 // , rebhRG abhuG rabhuG yug labhuG ninAde ebhi tu rAbhasye / jabhuG jabhaiG jubhuG syurgAtravinAme'tha galbhi dhASTathai syAt // 104 // surate yabhaM jabha dvau zumbha tu vadhakathanayoratho mAntAH / ama hamma drama gamlaM mIma gatAvuparame tu yamUM // 105 // Tama Sama vaiklavyArthau syamU ninAde tathA'ma bhajane ca / pratve tu NamaM syAt pAdatyAse kramU dhAtuH // 106 // .. .. 287 Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ proktAzcamU chamUyug jamU jhamUzrigjimU ca nighasArthAH / bhAmi krodhe kAntau kamUG sahane kSamauSyatho yAntAH // 107 // opyAyaiG sphAyaiG yug vRddhAvUyaiG tantusantAne / knUyaiG zabdondanayostAyaG santAnapAlanayoH // 108 // tayi Nayi rakSaNagatyordayi hiMsAdahanayozca dAne'pi / ayi vayi payi mayi nayi cayi rayi gamanArthA atho puuyaing|| 109 // durgandhakavizaraNayoH sUya'yatAvIrya Irghya IOau~ / haya harya gatiklAntyoH zucyai cucyai abhiSavArthoM // 110 // mavya tu bandhe kSmAyaiG vidhUnane'tho nizAmanArcanayoH / cAyag vyayI tu gamane rAntA: tsara kaitavagatau syAt // 111 / / kmara kauTilye dhokraM tu gaticAturye'bhra mabhra babhra gatau / cara bhakSaNe ca dhAtuH khokraM tu gamanapratIghAte // 112 // lAntAH paJcAzat syurdala triphalA 'vizaraNe gala nyAde / zUla rujAyAM kUla. tu varaNe mUla pratiSThAyAm . // 113 // mIla zmIla smIla mIla nimeSe'tha NIla varNArthaH / . zIla samAdhau kIla tu bandhe pIla pratiSTambhe // 114 // phala niSpattau tUla tu niSkarSe phulla vikasanArthaH syAt / zvalla zvala zIghragatau culla syAd hAvakaraNArthaH // 115 // cilla tu zaithilye ca skhala khela kvela kela vela tathA / cela calane ca khala saJcaye ca iha pUla saGghAte // 116 // pela tila phela zelazrit ca sela vehula sala tilla syuH / / palla vella gamane'lI bhUSaNapUNatAniSedheSu // 117 // vali valli tu saMvaraNe zali calane cAtha kalliM maunArthe / mali malli dhAraNArtho kali saGkhyAzabdayoruktaH / // 118 // 288 Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhali bhalli tu paribhASaNahiMsAdaneSvatho vakArAntAH / parvayutapUrva marva prapUraNe carva adanArthe // 119 // karvayutakharva garva tu dArthA marva dhavu zava dhavizrit / revaG gamane dhAvRg zuddhau cAthodyame gurvai // 120 // urve turve thurvai duvai dhurve tathA'rva jurvaiyum / zarvayutabharva kadane murve mava bandhane khyAtI // 121 // ava rakSaNe praveze tRptau kAntau gatau kriyAdIptyoH / avagamane ca prItau svAmyarthe yAcane zravaNe // 122 // hiMsAyAmicchAyAM vRddhAvAliGgane tathA'vAptau / dahane bhAve proktaH SThivU kSivU nirasane syAtAm // 123 // jIva asudhAraNe syAt pivu mivu nivu secane'tha pIvazrit / mIvayutatIva NIva ca nIva sthaulye hivu divuzrit // 124 // jivu saMprINana ivu tu vyAptau cAdAnasaMvaraNayostu / cIvRG tevRG devRG dvau syAtAM devanArthe'tra // 125 // SevRG sevRG kevRG khevRG gevRG tathA ca pevRjhyum / glevRG plevRG mlevRG syuH sevane'tha daza zAntAH // 126 // kaza zabde'tho miza maMza roSArthe cAtha Niza samAdhau syAt / dAzRga dAne'tha zaza plutigamane prekSaNe dRzaM // 127 // daMzaM dazane kAzRG prabhAsane klezi bAdhane SAntAH / bhASi ca vacasi vyakte kAntIkaraNe ghuSuG proktaH // 128 // . geSaG anvicchAyAmISi tu darzane gatau vadhArthe'pi / . heSaG reSaG vAcyavyaktAyAM parSi tu snehe // 129 // . 280 Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / paghAtAhasayAH / jeSaG NeSaG eSaG heSaG gamane bhaye tu bheSag syAt / kaSa ziSa jaSa jhaSa vaSa maSa muSa ruSa riSa yUSa jUSa zaSa caSa tu / hiMsartha mUSa alaGkAutha hayU alIkArthaH // 130 // jiS viSU miSU niSU vRSU pRSu tu secane / mRS tu sahane coSU zriSU zliSU puSU pluSa // 131 // dAhe ghRSU tu saMgharSe vRSU saMGghAtahiMsayoH / ISa uJche lUSa mUSa steye kRSaM vilekhane / // 132 // adane caSI paSI tu syAt sparzanabAdhayozchaSI hanane / daptau tviSIM tathA'SI syAd gatyAdAnayozca hi jhaSI tu // 133 / / cIvRgavat pUSa bhaved vRddhau sAntA asI aSI tulye / isa rasa tusa hrasazrit rAsRG NAsRG'ninAdArthAH // 134 // bhavati zasU hiMsAyAM zaMsUstavane ca tasu alaGkAre / ghasluM adane'tha hase hasane saMsUG pramAdArthaH // 135 // pisR pesa vesR gamane Nasi kauTilye grasUG glasUG adane / kAsRG khakutsAyAmAG pUrvaH zasuG icchAyAm / // 136 // bhAsi TubhrAsi TujhlAsRG dIptau bhyasi tu saadhvse| syAt ghasuG karaNe zleSakrIDayostu lasa smRtaH // 137 // dAsRg dAne'tha hAntAH syurdahaM bhasmIkRtau smRtaH / varhi valhi pradhAnatve gahi galhi tu kutsane // 138 // glAhauG grahaNe drAhaG nikSepaNArthe'tha vehaG / jehaG vAhaG prayatnArthA rahu plihi ahuG gatau // 139 // mAhag mAne'tha gRhaug saMvaraNe secane mihaM dhAtuH / . Uhi vitarke gAhauG viloDane Ihi ceSTAyAm // 140 // 20 Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahuG bahuG dRha dRhu bRha vRddhau bRha bRhu svanArthau ca / uha duha tuh ardanArthA raha tyAge / // 141 // arha maha pUjanArtho caha zAThye barhi balhi yugmaM tu / . paribhASaNe hiMsAcchAdaneSvatho kSAntakA ete // 142 // tvakSa tvacane sUrthya tvanAdare makSa saGghAte / akSau vyAptau ca bhavettakSau tvakSau tanUkaraNe // 143 // ukSa tu seke vakSa tu roSe'tho cumbane bhaved NikSa / stRkSayutatRkSa tu gamanArthe pAlane rakSa // 144 // kAkSuyutavAkSu mAkSu tu kAGkSAyAM ghoravAsitArthaM ca / drAkSu dhrAkSu dhvAkSu trayaM bhaved vRkSi varaNArthaH // 145 // dhikSi dhukSi klezane saMdIpane jIvane'pi ca / ... dIkSi mauNDye vratAdezejyAsUpanayane yame // 46 // zikSi tu vidyAgrahaNe yAJcAyAM bhikSi darzane tvIkSi / mlakSI adane dakSi tu zaiyai vRddhAvitIha zatanavakam // 147 // SaTtriMzadadhikamuktaM dhAtUnAmidamatha dyutAdigaNaH / dyuti dIptau cAnto ruci abhilASe ca trayaSTAntAH // 148 // ghuTi tu parivartane ruTi luTi ca pratighAta iha dAntAH / jibhidAG snehArthe kSvidAG vidAG mocane ca jItau dvau // 149 // bhAntAH kSubhi saJcalane zubhi dIptau Nabhi tubhiM dvayaM pramaye / saMbhUG vizvasanArthe proktastAntau zvitAG varNe // 150 // vRtUG vartane dAntaH syandauGa sravaNArthakaH / dhAntau vRdhUGa vRddhau syAt zRghUGa pAyuje khe // 151 // pAntaH kRpauGa sAmarthya vRtAdiratha ThAntakAH / luThivalluThi zAntastu aMzUG saMse'tha sAntako // 152 // . . . 281 Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sraMsUG bhaMsUGsamo dhvaMsUG gatau ceti triviMzatiH / .. vRt dyutAdilAdau tu jvala daptau hi tAntakaH // 153 // patala syAd gamane thAntA niSpAkArthe kvathe mataH / mathe viloDanArthe'tha pathe patlusamArthakaH // 154 / / cAntaH kuca tu kauTilye pratiSTambhe vilekhane / saMparcane'pi dAntau dvau zadalaM tu zAtanArthakaH . // 155 // Sala vizaraNe gtyvsaadnaarthyorpi| . mAntA bhramU tu calane TuvamUdgiraNe mataH // 156 // krIDAyAM tu rami syAddhAnto budha avagame'tha lAntAH syuH / Tvala Tala vaiklavyArthau cala kampe SThala sthAne // 157 // bala tu prANanadhAnyAvarodhayohala vilekhanArtha: syAt / pala phala zala gatyarthA hula hiMsAsaMvaraNayozca // 158 // 'Nala gandhe jala ghAtye kula saMstyAnabandhayoH / pula tu vipulatve zAntaH syAt kuzaM tu AhvAnarodanayoH // 159 // rAntaH kSara saJcalane hAntau pahiM marSaNe ruhaM jnussi| sAntaH kasa gamane vRt jvalAdirekAdhikaM triMzat // 160 // atho yajAdirdevArcAdAnayoH saGgatau yajI / idantaH Tvozvi gamane vRddhAvedantakAstrayaH // 161 // heMga sparddhAravayoH vyag saMvaraNe veMg tantusantAne / dAnto vacasi vyakte vada pAnto bIjasantAne // 162 // TuvapI sAntastu vasaM nivAsa iha hAntako vahIM dhAtuH / / syAt prApaNe navetyatha ghaTAdiriha ghaTiSa ceSTAyAm // 163 // AdantaH zrAM pAke RdantakaH smR gatastathA''dhyAne / Rdantau dR tu bhaye na tu naye'tho catuSkAntAH // 164 // 22 Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aka kuTilagatau STakayuk staka pratIghAta iha hi tRptau ca / caka khAntastu kakhe syAd hasane yantA NaTa tu naTane // 165 // paribhASaNe tu vaTa bhaTaM yugmaM jAntaH kSajuG gatau dAne / DAntA gaDa secanake laDa jihyenmanthanArthaH syAt // 166 // heDa iti veSTanArthe NAntAH kaNa phaNayutau raNa gatau syAt / caNa hiMsAdAne ca zaNa zraNa dAnArthako gAntaH // 167 / / lage saGge huge hage Sage sage STage sthage / AcchAdane'ga akavat zaGkAyAM tu rage smRtaH // 168 // atha thAntAstu SaT proktAH snatha knathayuta klatha / kratha hiMsArthako dhAtuH prakhyAne prathiSa smRtaH // 169 // vyathiSa bhayacalanayoH syAdatha dAntAH RduGa kaduGa yuk kladuG / vaiklavyArthAH skhadiSa skhadane parimardane mradiSa // 170 // Urjane chada vikhyAto harSaglapanayormadai (SaTpadI) / nAntAH STanayuk stana ca dhvanaM zabde svana avataMsa iha cana tu / hiMsAyAM pAntaH Rpi karuNAyAM rAntako jvara tu roge // 171 / / jitvariSa sambhramArthe, lAntAzcala kampane hvala hala tu / calanArthIjvala dIptau ca, sAntakaH prasiSa vistAre // 172 // kSAntastu dakSi hiMsAgatyoH ssssttirghttdirekaaddhyH| sarve bhvAdigaNe syuH sahasramekaM tathA'STapaJcAzat // 173 // iti sadguruvAgdevIprasAdamAsAdya harSakulavihite / kavikalpadrumanAmni granthe'bhUtpallavo dvitIyo'yam // 174 // Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 3 // adAdigaNaprakAzaH tRtIyaH pallavaH // AdAvadaMka adane'thAdAtA: psAMka puurvvdvaaNk| gatigandhayovika lavane khyAMka prakathanArthaH // 175 // lAMka AdAne SNAMka tu zauce'tha drAMka kutsitagatau syAt / zrAMka pAke rAMka dAne bhAMka dIptau prAMka pUraNe mAMk tu // 176 // mAne pAMka tu rakSaNa iha yAMka prApaNe hythedntaaH| iMka smaraNe iMNka gamane iMGk tu adhyayane // 177 // Idantau vIMka khAdanakAntiprajanAsaneSu gamane c| .. zIGak svapna udantAH puMk prasavaizvaryayoH snuk tu // 178 // prasravane Nuka STuMgak stavane tuMk vRttipUraNavadheSu / TukSu ru kuMka ninAde kSNuka tejana eSu mizraNe yuk syaat|| 179 // AcchAdana Urgugaka chuk abhigame hanuGak tu apanayane / Udantau SUDauk prANigarbhamokSe giri bUMgak // 180 // vyaktAyAmatha cAntau vacaMka vacane pRcaiki saMparke / jAntAH pijuG pRjuG dvau prAgvat zuddhau mRjauk nnijuki|| 181 // vRjaikiM varjane zabdAvyaktatve zijuki smRtaH / / DAnta IDik stutau tAntaH sastuk svapne'tha dAntakaH // 182 / / vidaka jJAne nAnto hanaMka gatihiMsayoratho rAntaH / Irika gatikampanayoH zAntAvIzik tu aizvarye // 183 // vazaka tu kAntau SAntau dviSIka aprItinirmitau sAntAH / . Sasaka svapne'sk bhuvi AGa zAsUki icchAyAm // 184 // kasuki tu gatisAtanayorAcchAde vasika cumbane 'nnisuki| upavezanArtha Asik hAntA AsvAdane tu lihIk . // 185 // 294 Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lepe dihIka dhAtuH zaraNe tu duhIk ucyate kSAntaH / cakSika vyakte vacane dvASaSTiramI, atha AdiH // 186 // huMk dAnAdanayo:syAdIdantau dvau vibhIk bhaye hrIMk tu / lajjAyAmAdantAstyAge tvohAMk athauhAMGak // 187 // gamane mAMGak tu ve mAne'pi DudAMgaka pradAne DudhAMgak / syAddhAraNe ca rantatritayamidaM poSaNe ca TuDu,gak vai // 188 // puMka pAlanapUraNayoH aeNk gatau jAntakau tu NicUMkI / syAtpoSazaucayoratha vijUMkI iha pRthag bhavetSAntaH // 189 // viSlUkI vyAptAviti caturdaza hyAdiratha rudAdirayam / dAnto rudRk azrupramocane pAnta jiSvapaMka iti // 190 // zayane'tha nAntasAntAvana zvasak prANane bhavetkSAntaH / jakSaka bhakSyahasanayoH sAntau dIptau cakAsRk syAt // 191 // zAsUk anuziSTau syAdAdanto durgatau daridrAk vai / ranto jAgRk nidrApagamane rujjakSapaJcakaM pUrNam // 192 // evaM syuradAdigaNe sarve paJcAdhikAzItiH (SaTapadI) iti sadguruvAgdevIprasAdamAsAdya hrsskulvihite| kavikalpadrumanAmni granthebhUtpallavastRtIyo'yam // 193 // . // 4 // divAdigaNaprakAzazcaturthaH pallavaH // vAntA divUca krIDAyAM jayecchAyAM paNau dyutau / stutau gatau ca IdantA prIGac prItAvatho gatau // 194 // IGac, pAne tu pIGac syAt Rdantau jarasi smRtau / jaS iSc atha odantA do choMca cchedanArthako // 195 // 25 Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ antakarmaNi SoMca syAt takSaNe zoMca kAntakaH / zakIMca marSaNe cAntaH zucugaic pUtitArthakaH // 196 // jAntAM raJjIMc rAgeSu yujic samAdhau sRjic visargArthaH / DAnto vrIDac vrIDe tAntau varaNe vRtUci syAt // 197 // nRtaica nartane thAntau pUtibhAve kuthac smRtaH / pRthac tu hiMsane dAntAH khidic dainye padic gatau // 198 // vidiMca bhuvi dhAntAH SaT gudhaca tu pariveSTane / vyadhaMca tADane rAdhaMc vRddhau jJAne matau budhic // 199 // anorudhica kAmArthaH saMprahAre yudhica vai| nAntA janaici tu prAdurbhAve'tha prANane'nica // 200 // maniMca jJAne'tha pAntAH syuH puSpac vikasanArthakaH / kSipaMca preraNe dIptau dIpaici syAd zaMpIMca tu // 201 // Akroze vaizvarye tapiMca mAnsAstima STima ssttiimc|| tImac tathA'rdrabhAve rAntA ghUruG jvaraici . // 202 // jarasi, gatAviha dhUraiG gUraici, stambhane tu raici / tUraici tu tvarAyAM ghUrAdyA hiMsane'pi syuH // 203 // vAntA utau SivUca zrivUca gatizoSayonirasane tu / syAtAM SThivU kSivUca dvau zAntAstu liziMc alpatve // 204 // . kAzic dIptau vAzic zabde tApe kliziMca SAntau dvau / iSaca gamane kSamAyAM mRSIMca sAntAstrasaic bhaye // 205 // pyusaca dahane knasUca tu dIpanakauTilyayoH SNasUca iti / syAnirasane traye'mI hAntAH Saha Suha ca zaktyarthau // 206 // bandhe NahIca kathitAH SaTSaSTiramI athAtra puSyAdiH / SAntaH puSaMca puSTau cAntaH syAducaca samavAye - // 207 / / 296 Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAntaH klidauca ArdrabhAve jimidAc snehanArthaH / jizvidAc mocane cAtha gAtraprakSaraNe vidAMc // 208 // dhAntAH sapta zrudhaMcaM zoce krudhaMca kope kSudhaMca tu / bubhukSAyAmRdhUc vRddhau niSpattyarthe Si--ca vai / 209 // gRdhUca abhikAGkSAyAM radhauca pAkahiMsayoH / yanto luTac viloTe'tha nava pAntAH kupac krudhi // 210 // gupaca vyAkulatAyAM Dipaca kSepe tRpauca sauhitye / yupa rupa lupa ca vimohe dRpauca mudagarvayoruditaH // 211 // Tapaca tu samucchrAye bhAntA Nabha tubhaca hiMsane syAtAm / gAddharye lubhaca kSubhaca tu saMcalane SaT tu zAntAH syuH // 212 // kRzaca tanutve vRzaca tu varaNe bhraMzU bhRzUc adha: patane / / kRzaca zleSe'tha nazauca adarzane SAntakA vibhAge tu // 213 // pyuSaca duSaMca vaikRtye jitRSaca tu tRSi, pluSUca dAhArthe / tuSTau tuSaM hRSaca dvauM zuSaMca zoSe ruSaMca roSe // 214 // AliGgane zliSaMc syAt sAntAH zleSe kusaca jasUca mokSe / pyusa pusaca vibhAgArthau yasUca prayatne masaica pariNAme // 215 // visaca preraNe'sUca kSepaNe'tha tasU dasUc / upakSayArthau stambhe tu vasUc musaca khaNDane . // 216 // utsarge tu vusac mAntA upazAntau zamU damUc / bhramUMca anavasthAne kSamauca sahane smRtaH // 217 // zramUca khedatapasoH kAGkSAyAM tu tamUc mataH / klamUc glAnau hi dAntastu madaic harSe'STakaM zamAm // 218 // aklamUc saptakaM caitat hAntA udgiraNe SNuhauca / jighAMsAyAM druhauca prItau SNihauca muhauca mohane // 219 // 29o. Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 220 // // 221 // pUSyAdiH saptaSaSTyA vRt svAdiSUdantakaM dvayam / SUDauca prANiprasave paritApe tu dUGca IdantAH syurmIGca hisAyAM dIMGca kSaye rIGca / zravaNe lIGca zleSe DIGca gamane hyanAdare dhIMGac varaNe bIca khyAtaH sUyatyAdyA navetyatha / dvicatvAriMzadadhikaM zataM sarve divAdayaH .. iti sadguruvAgdevIprasAdamAsAdya hrsskulvihite| kavikalpadrumanAmni granthe'bhUtpallavasturIyo'yam // 222 // . // 223 // // 5 // svAdigaNa prakAzoH paJcamaH pallavaH puMga abhiSave pUrvamidanto bandhanArthakaH / piMgaTa ciMgaT tu cayane hiMT vRddhigamanArthayoH // 224 // DumiMgaTa prakSepaNe syAt ziMgaTa tanUkRtau smRtaH / udantau zravaNe zrRMTa TuDeMTa upatApane . . // 225 // UdantaH kampane dhUgaT RdantAH paJca ruuNgtt| hiMsAyAM varaNe vRgaTa stUMgaT AcchAdanArthakaH // 226 // pRT prItau smRT pAlane ca gAntastigaTa hiMsane / kAntau zaklaMTa zaktau syAttikaT tigiva ghAntakau // 227 // STighiTa Askandane proktaH SaghaT tikiva dhaantkaaH| . rAdhaM sAdhaMTa saMsiddhau RdhUT vRddhau hi pAntakau // 228 // tRpaTa prINane vyAptau tvAplaMTa atha bhAntakaH / dambhUTa dambhe'tha vAntau dvau kRvuT karaNahiMsayoH / // 229 // 298 Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 230 // dhivuT gatAvatho zAnto'zauTi vyApto hi SAntakaH / prAgalbhye jidhRSAT ekonatriMzatsvAdayo matAH iti sadguruvAgdevIprasAdamAsAdya harSakulavihite / kavikalpadrumanAmni granthe'bhUtpallavo'tra paJcamaka: // 231 // . // 6 // tudAdigaNaprakAzaH SaSThaH pallavaH // tuMdIta vyathane prokta idantA rit pit gatau / kSita nivAse ca dhit syAddhAraNe'tha RdantakAH // 232 // mRta prANatyAge vyAyAme paGta dhuMGta tu sthAne / TuGata syAdAdare UdantaH preraNe 'ghUta. // 233 // Rdantau kRta syAdvikSepe gRta nigaraNe khAntaH / likhata tu varNanyAse cAntAH syustvacata saMvaraNe // 234 // jarcata jharcata paribhASaNe Rcata saMstutAvatha cchede / ovrascauta chAntAH SaT uchaidvivAse vichata gamane // 235 // michata syAdutkleze jIpsAyAM tu prachaMt uchuta uJche / karaNapralaye mUrte bhAve'pi Rchanmato jAntAH // 236 // TumasjoMta tu zuddhyartho jarjattu paribhASaNe / sRjaMta tu visargArthe dhAturubjata. Arjave // 237 // bhujoMta iti kauTilye'tho olasjaiti olajaiG / vrIDArthAvovijaiti syAt sAdhvase kampane'pi ca // 238 // . tathA rujoMta bhaGgArthaH saGge SvajiMta saMmataH / bhrasjIt pAke'tha DAntAH syuH kaDat made juDat gatau // 239 // 299 Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhane pRDat mRData dvau jhAntau jattui jarjasama udjhata / utsarga iha tu NAntAH puNat zubhe'tho muNatpratijJAne // 240 // zabdopakaraNayozca tu kuNata pRNatprINane mRNata hnne| ... druNata kuTilatvagatyozca kuTilatAyAM tuNata dhAtuH // 241 // ghUNa ghUrNat bhramaNArthAvatha tAnto granthahiMsayostu cUtait / dhAnto vidhata vidhAne nAntau jana zunata gamana iha dAntau // 242 // avasAdane tu Sadla~t NudaMta tu preraNe'tha pAntau dvau / sparza chupaMt kSipIMta tu NudaMtavanava tu phAntAH syuH // 243 // Rpha Rphat hiMsAyAM riphata yudhAdAnayozca kathane'pi / dRpha hamphata utkleze gupha gumphata grathanake syAtAm // 244 // tRpha tRmphata tRptyartho bhAntAH SaD pUraNe tu ubha umbhata / zubha zumbhata zobhArthau granthe tu dRbhait vimohane tu lubhata // 245 // rAntAstu kurata zabde vilekhane kSurata khurata tu cchidiva / saMveSTane murat syAt ghurattu bhImArthazabdayoH sphurata // 246 // sphuraNe'gragatau tu purata dIptyaizvaryArthayoH surat lAntAH / sphulata sphuravat hilata tu hAvakRtau sila zilata uJche // 247 // ilata kSepaNagamanasvapneSu calattu vilasane kilata / zvaityakrIDanayoH syAttilata snehe cilata vasane // 248 // vilata varaNe Nilat syAdgahane'tha zleSaNe milatproktaH / bhedana iha bilata bhavet zAntAstu ruzaM rizaMta hiMsAyAm // 249 // gamane lizaMta vizaMta pravezane'tho mRzaMta Ama" / . atisarjane dizIta spRzaMta saMsparza iha SAntAH // 250 // miSata sparddha'tha kRSIt vilekhane syAt RSait gatau iSata / icchAyAM prItiniSevaNayostu juSaiti atha hAntAH / // 251 // 300 Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRhau tuMhau stRhau stUMhaut hiMsAyAmudyame vRhaut / ekAdazAdhikamabhUcchataM cAntau tu mokSaNe // 252 // mucchUtI kSaraNe tu syAt SicIt pAntau lipIta tu / upadehe'tha lupluMtI cchedane dAntakaM dvayam // 253 // viluMtI lAbhArthe parighAtArthe khidaMta tAntAstu / chede kRtaita zAnto'vayave tu pizata mucAdiraSTau vRt // 254 / / yantaH kuTata kauTilye udantAni svare vRMGat / purISotsarjane guMta dhrut gatisthairyayormataH // 255 // UdantAH kuGavat kUGat NUt stave dhUt vidhUnane / jAntaH zabde gujat cAntau kucat saGkocane smRtaH // 256 // vyacat vyAjIkRtau TAntAstruTa cchuTa cuTat chidi / pratighAte ghuTat zleSe puTat vikasane sphuTat // 257 // AkSepaNamardanayormuTata tuTata kalikRtau tathA ThAntaH / puTasadRzo luThata syAdatha DAntAH kRData ghasanArthaH // 258 // bAlye ca kuData kathito juTattu bandhe'tha guData rakSAyAm / sthuDa luDa thuDattu saMvRtyarthA utsarjane tu vuData . // 259 // tuDa toDane tuData muDat saGghAte majjane tu duDa huData / truDa NAntazcuNata cchidi pAntaH kSepe Dipata rAntAH // 260 // sphurata sphuraNe sphulata vraje ca cuNavat churat guraiti kRtau / UnacatvAriMzattu kuTAdi naSaSTiH zatamakhilAH // 261 // iti sadguruvAgdevIprasAdamAsAdya harSakulavihite / kavikalpadrumanAmni granthe'bhUtpallavaH SaSThaH // 262 // 301 Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 7 // rudhAdigaNaprakAzaH saptamaH pallavaH // atha dhAntau rudhUpI AvaraNe bhAsane jiindhaipi / cAntAH paJca vRcaipa tu varaNe samparcane tu pRcaip // 263 // vicUpI pArthakye ricaMpI syAdvirecane taJcUp / saGkocane'tha dAntAzchidaMpI syAd dvidhAkaraNe // 264 // kSudaMpI peSe ucchRdaMpI tu dIptidevanayoH / / UtRdaMpI hiMsAnAdarayordAraNe tu. bhiMdapI // 265 // UMdaipa kledana iha khidipa dainye vicAraNe tu vidip / jAntA aJjaup vyaktimrakSaNagamaneSvatho bhaJjoMp // 266 // Amardane'tha taJjaup saGkocana ovijaipa bhayacalane / abhyavahatipAlanayorbhujaMpa yoge tu yujaMpI' // 267 // sAnto hisupa pramaye hAntaH syAttadvadhe'tha tRhapa iti / SAnto tu cUrNanArthe piSla~pa vizeSaNe tu ziSla~pa . // 268 // tAntaH kRtaipa veSTana iti SaTviMzatirabhRd rudhAdigaNaH / grAhyaH svayaM parasmaimukho vibhAgo'nubandhaphalAt // 269 // iti sadguruvAgdevIprasAdamAsAdya hrsskulvihite| kavikalpadrumanAmni granthe'bhUtpallavo'tra saptamakaH // 270 // // 8 // tanAdigaNaprakAzo'STamaH pallavaH // nAntAH same tanUyI vistAre yAcane vanUyi bhavet / avabodhane manUyi kSaNUg kSiNUyI tu hiMsAn // 271 // dAne mataH SaNUyI gamanArthe saMmataH kila RNUyI / adanArthe tu tRNUyI bhAsi ghRNUyI nava tanAdyAH // 272 // 302 Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iti sadguruvAgdevIprasAdamAsAdya harSakulavihite / kavikalpadrumanAmni granthe'bhUtpallavo'STamakaH // 273 // ||9||Ryaadignnprkaasho navamaH pallavaH // AdAvIdantAH SaT DukrIgaMz dravyavinimaye prIMgaz / tRptyabhilASe zrIMgaz pAke mIMgaza tu hiMsAyAm // 274 // vIz varaNe zrIz bharaNe Adanto jJAMza bodhana idantau / kSiSaz hiMsAyAM syAt piMgaza bandhe'tha Udantau // 275 // kUgaza zabde drugaz hiMsAyAM dvAvudantako skuMgaz / ApravaNe'tho yuMgaza bandhe DAnto mRDaza sukhane // 276 // ThAnto heThaz bhUtaprAdurbhAve'tha dAntamRdaz kSode / thAntA viloDane syAnmanthaz granthaz tu bhavati sandarbhArthaH // 277 // pratiharSaNamocanayoH zranthaz syAt kunthaMza kleze / dhAntau bandhe bandhaMz iha roSe gudhaza zAntau dvau // 278 // bAdhe klizauza kathito'zaza dhAturbhojane trayo bhAntAH / Nabha tubhaza hiMsanArthI saMcalane kSubhaza sapta SAntAH syuH // 279 // muSaza steye iSaza tu AbhIkSNye kuSaza niSkarSe / puSayug pluSaza snehanaseMcanayoH pUraNArthau ca // 280 / / viSaza viyoge puSaza tu puSTau vAntastu khavaza heThazavat / sAntau dhrasUza uJche Rdantako vRGaza sambhaktau // 281 // hAnta upAdAnArthe grahIza UdantakAstrayaH pUgaz / pavane lUgaz chaMde syAd dhUgaza kampane'tha IdantAH // 282 // rIza gamanaroSaNayolIza syAt zleSaNe gatau lvIMza / vlIza tu varaNArthaH syAdAdantau jyAMza hAnyarthaH // 283 // 303 Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RdantAH kR ma zRz hiMsAyAM nRza naye gatau / Rza jRz vayohAnau bRz bharaNe bhRza bharjane ca bhavet // 284 / / kRgaz hiMsAyAM syAt vRgaza varaNe vidAraNe dRsh| pRz pAlanapUraNayoH stRgaza AcchAdane proktaH // 285 // gRz zabde vRt pvAdiviMzatyaikahInayA lvAdiH / dhAtubhiranye te'STAtriMzat jyAdau same'pi SaSTiH syuH // 286 // iti sadguruvAgdevIprasAdamAsAdya hrsskulvihite| kavikalpadrumanAmni granthe'yamapUri pallavo navamaH // 287 // // 10 // curAdigaNaprakAzo dazamaH pallavaH // curaNa steya Rdanto sravaNe ghRNa pUraNe tu pRNa kAntAH / nakkaNa dhakkaNa nAze cukkaNa cakkaNa ubhau vyathane . // 288 // valka zvalkaNa kathane TakuNa syAd bandhane'rkaNa stavane / hiSkiNa kiSkiNa hanane niSkiNa parimANe iha cAntau // 289 // piccaNa tu kuTTanArthe vistAre pacuNa jAntAstu / UrjaN jIvanabalayoH syAd gaja mArjaNa ninAdArthoM // 290 // tijaNa nizAne pUjaNa pUjAyAM kSajuNa kRcchrajIvanake / vraja vajaNa gatau mArgaNa saMskAre rujaNa hiMsAyAm // 291 // tuju pijuNa bale dAne niketane hiMsane'pi tarjiNa tu| . tarjana iha ca cchAnto mlecchaNa avyaktagiri yantAH // 292 // tuTa cuTa cuTu chuTaNa syuH chede kuTTaNa kutsanArthazca / / puTTayuta cuTTa SuTTaNa alpIbhAve vibhAjane tu vaTuN / // 293 // 304 Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puTa muTaNa cUrNanArthAvATTa smiTaNa smRtAvavajJAyAm / luNTaNa steye cokto naTaNa bhraMze sniTaNa snehe // 294 // SaTTa sphiTaNa pramaye kITaNa syAdvarNane ruTaNa roSe / ghaTTaNa calane khaTTaNa saMvaraNe sphuTuNa parihAse // 295 // truTiNa cchede kUTiNa bhavedapramAde'tha ThAntakAH zuThuN / zoSArthe guThuNa syAdveSTana iha zuThaNa Alasye // 296 / / zaThiNa zlAghAyAM syAt zaTha zvaThaNa zvaThuNa saMskaraNagatyoH / DAntAH pIDaNa gahane IDaN stavane caDuNa kope // 297 // olaDuNa kSepArthe cuDuNa cchede'tha bhaDuNa kalyANe / / parihAse sphuDuNa bhavedupasevAyAM laDaNa khyAtaH // 298 // bhede khaDa khaDuNa dvau kaDuNa syAtkhaNDane ca kuDuNa iti / rakSArthe maDuNa bhaved bhUSAyAM piDuNa saGghAte // 299 // veSTanarakSaNayoH syAd guDuNa juDaN preraNe taDaNa ghAte / NAntAstu cUNa tUNaNa kUrNiNa saMkocane ANaN dAne // 300 // juDaNa iva cUrNa varNaNa pUNaNa saGghAtane'tha saMpUrtIH / tUNiNa AzaMsAyAM bhrUNiN tAntAzcituNa smRtyAMm // 301 / / saMvedane citiNa syAt mustaNa pUNaNasamastathA kRtaNa / saMzabdane'tha gamane svarttaNa vai ardane vastiN // 302 // pustaNa bustaNa tu dvAvanAdare'pyAdare'tha thAntAH syuH / pathuNa gatau pratiharSe zrathaNa prakSepaNe tu pRthaNa // 303 // . prathaNa prakhyAnArthe dAntAH saMcodane cudaNa dhAtuH / / chardaNa vamane gurdaNa niketane cchadaNa saMvaraNe miduNa snehe dhAntAH saMyamane vandhayugvadhaNa, vardhaNa / chedanapUraNayoH syAd hiMsAyAM budhuN ardane gandhiNa // 305 // - 304 // 304 // Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garddhaNa kAjhe pAntA Dupu Dipu Dapi Dampi Dimpi DipiNa syuH / saGghAte chapuNa gatau kSapuNa kSAntau DipaNa kSepe // 306 // zUrpaNa mAne hlapaNa vyaktAyAM vAci nanu samucchAye / STUpaNa bAntAH purbaNa niketane chAdane tu kubuNa // 307 // Dabu DibuNa kSepArthoM sambaNa saMbandhane'tha lubu tubuNa / dvAvardane'tha zulbaNa sarjanamAnadvaye bhAntau // 308 // Dambhi DimbhiNa saGghAte mAntA Alocane zamiN / / kusmiNa kusmayane khyAto vitarke tu syamiNa bhavet // 309 // yamaNa pariveSaNe'tho yAnto vyayaNa kSaye'thaM rAntAH syuH / kudruNa asatyavacane zvabhraNa gamane'tha gUriNa syAt // 310 // udyoge yatruNa syAt saMkoce guptabhASaNe mantriNa / tantriNa kuTumbadhAraNa iha lAntA laliNa IpsAyAm // 311 // kala kila pilaNa kSepe'thotkSepe dulaNa tulaNa unmAne / bulaNa nimajjana ilaNa preraNa iha talaNa tu pratiSThAyAm // 312 // pulaNa samucchAye syAttilaNa snehe kSalaNa tu zocArthaH / bilaNa tu bhede mUlaNa rohaNa iha palaNa rakSArthaH . // 313 // jalaNa apavAraNArthe calaNa bhRtau vAnta eka iha sAntvaNa / sAmavidhau zAntAH syUDUMzaNa kAntIkRtau spaziNa // 314 // grahaNazleSaNayoH syAdaziNa dazane'tha SAntakA: pyuSaNa / utsarge zliSaNa samAzleSe luSaNa tu hiMsAyAm // 315 // ruSaNa tu roSe sAntAH puMsaN abhimardane jasa bruus| ' pisaNa ca hiMsAAH syuH pasuNa vinAze'tha rakSaNe jasuNa // 316 // bharsiNa tu tarjanArthe daMsiNa dazane'pi darzane hAntau / barhaNa jasavat SNihaNa snehe kSAntAH parigrahe pakSaNa // 317 // 305 Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhakSaNa adane bhrakSaNa mlecche lakSINa darzanAGkanayoH / yakSiNa pUjAyAM syAt tryazItizatamityamI gaditAH // 318 // atha lakSiNaparyantA arthavizeSe syureSvathAdantaH / jJANa mAraNAdiSu niyojane'pyudantau tu sahane cyuNa // 319 // yuNi tu jugupsAyAmatha Udanto bhUNa mizraNa RdantaH / vijJAne gRNi bhavetkAntA AsvAdane tu raka lakaN dvau // 320 // bukkaNa bhaSaNe proktA gAntA raga lagaNa rakasamau liguNa / citrIkaraNe cAntAH pralambhane vAJciNa mucaNa tu // 321 / / syAnmocane'tha carcaNa adhyayane'JcaNa vizeSaNa jAntau / arjaNa tu pratiyatne bhajaNa tu vizrANane yantAH // 322 // ghaTaNa tu saGghAtArthe pratApane kuTiNa caTayutasphUTaNa / / bhede hiMsA iha NAntastu nimIlane kaNaNa // 323 // tAnto yataNa nikAropaskArArthadvaye niraH zuddhau / / dAnto vidiNa nivAsAkhyAnArthe cetane'pyatho SUdaNa // 324 // kSaraNe'pyAGa: krandaNa sAtatye SvadaNa bhavati AsvAde / AGa: sakarmako'yaM curAdikAryo'tha mudaNa saMsarge . // 325 / / zabdaNa syAdupasargAdbhASAviSkArayormadiNa tRptau / dhAntaH zRdhaN prasahane nAntaH stambhe maniN pAntaH // 326 // kRpaNa avakalkanArtho bhAntaH syAjjabhuNa nAzane mAntaH / rogArthe'maNa gantau pUraNa ApyAyane'tha caraNa // 327 // niHzaMsaye'tha lAntA vidAraNe dalaNa bali bhaliNa dhAtU / AbhaNDane'tha vAntau diviN pare kUjane'tha divaN // 328 / / pIDAyAM zAntaH syAt pazaNa tu bandhe'tha SAntakAH pazavat / paSaNa atha zaktibandhe vRSiNa vizabde bhaved ghuSaNa // 329 // 300 Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AyUrvaH krande'sau puSaNa dhRtau bhUSaNe bhaved. bhUSaNa / sAntA grasaNa grahaNe nivAraNe trasaNa tADane tu jasaN // 330 / kutsiNa tu avakSepe lasaNa tu zilpaprayuJjane khyAtaH / bhUSaNavat tasuNa vasaN snehacchedAvaharaNeSu // 331 // utkSepe dhrasaNa bhavet hAnto'rhaNa pUjane'tha kAntau dvau / lokRyutatarka ghAntau raghu laghu cAntastu loca chAntastu // 332 // vicha jAntA aju tuju piju laju luju bhaju TantakAH paTa puTazrit / luTa ghaTa ghaTu tAntAH syAvRta thAntaH putha atho dAntaH // 333 // nada dhAnto vRdha pAntAH kupa dhUpa gupa trayo'tha zAntau dvau| .. dazu kuzu sAntAstrasu pisu kusu dasu vAntastu cIva hAntastu // 334 // vaha vRhu valha ahu vahu mahu sarve'mI Nitazca bhAsArthAH / / kSAntau mokSaNa asane lakSiNa Alocane hi SaNNavatiH // 335 // atha darzayAmyadantAn aGkaNa lakSaNa ihAGgaNa pade ca / anveSaNe mRgaNi vai sukha duHkhaNa tatkriyAyAM dvau ... // 336 // bleSkaNa tu darzanArthe'ghaN pApakRtau racaN punaryatne / sUcaNa paizunyArthe sabhAjaNa prItisevanayoH // 337 // bhAjaNa pRthakkRtau syAtprakAzane laja lajuN puTaN sngge| kUTaNa dAhe khoTaN kSepe paTa vaTaNa tu granthe // 338 // kheTaNa adane'tha vaTuNa vibhAjane zvaTha zaThaNa vacasi tathye / daNDaNa daNDanipAte tUNaN saGkocane khyAtaH // 339 // varNaN vistRtivarNakriyAguNAkhyAsu gaNaNa saMkhyAne / . parNaNa tu haritabhAve vraNaNa vapuzcUrNane bhidi tu karNaN // 340 // kuNa guNa ketaNa AmantraNe gatau vA pataN tathA vAtaN / sukhasevanayozcArthaNi yAJcAyAM kathaNa vAkprabandhArthaH // 341 // 308 Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daurbalye zrathaNa bhavecchedaNa dvaidhIkRtau gadaNa garne / padaNi gatau syAd dRSTyupasaMhAre'ndhaN stanaN garne // 342 // dhvanaNa ninAde.stenaN caurye UnaN tu parihANe / daurbalye kRpaNa bhavet rUpaNa rUpakriyAyAM vai // 343 // kSapa lAbhaNa preraNa iha bhAmaNa krodhe'tha sAntvane sAmaN / saMgrAmaNi saMgrAme gomaN upalepane khyAtaH // 344 // stomaN zlAghAyAM syAt zrAmaNa AmantraNe vyayaNa / vittasamutsargAthai AkSepe svaraNa bhede tu // 345 // chidraNa karmasamAptau pAraNa tIraNa ca varaNa IpsAyAm / krIDAyAM tu kumAraN zaithilye katra gAtraNa dvau // 346 // sUtraNa vimocanArthe citraNa citrakriyAkadAciddaSTayoH / mUtraNa prasravaNe syAnmizraNa saMparcane'tha durbalatAyAm // 347 // zAraNa vikrAntau dvau zuraNi vIraNi ca satraNi tu / saMdAnArthe khyAtaH palyUlaN lavanapavanArthaH // 348 // upadhAraNe tu zIlaNa kalaNa tu saMkhyAnagamanayoH kAlaN / velaN upadezArthau sthUlaNi parivahaNe'tha garvaNi tu // 349 // mAne'tha vibhajaneM'zaNa mRSaNa kSAntau paSaN anupasargaH / anveSaNe gaveSaN AsvAdasnehayostu rasaN // 350 // vAsaNa upasevAyAM nivAsaNa cchAdane rahuN gamane / rahaNa tyAge gRhaNi grahaNe'tho kalkane cahaNa // 351 / / . vismApane tu kuhaNi prepsAyAM spRhaNa mahaNa pUjAyAm / rUkSaNa pAruSye syAditi saMpUrNAzcaturNavatiH // 352 // yujAdirucyate jAnto yujaN saMparcane mtH| . IdantA mINa matau prIgaN tarpaNe lIN dravIkRtau // 353 // . 300 Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UdantaH kampane dhUgaNa Rdanta AvRtau vRgaN / Rdanto jUN vayohAnau kAntau dvau cIka zIkaNa . // 354 // AmarSaNArthoM gAntastu mArgaN anveSaNArthakaH / cAntA arciNa pUjAyAM pRcaN samparcanArthakaH // 355 // ricaN viyojanArthe ca prokto vacaNa bhaassnne| jAntau vRjaiN varjane ca zaucAlaGkArayojauN // 356 // ThAntaH kaThuNa zokArthe thAntAH kathaNa hiMsane / athaN bandhe ca sandarbhe zrantha granthaNa dAntakAH // 357 // chudaN sandIpane'thArdiN hiMsAyAM bhASaNe vadie / AH sadaN gatau proktazchadaN tu apavAraNe // 358 // dhAntaH zundhiNa zuddhau nAntau dvau pUMjane tu mAnaN syAt / / zraddhA''ghAte tu tanUN upasargAdeSa dairdhyArthaH // 359 // bhAntau dRbhaiNa bhItau pAntA ApMNa tu lambhane'tha tapiN / dAhe tRpaNa prINana iha sAnto hiMsuNa hiMsAyAm . // 360 // SAntA mRSiN titikSAyAM juSaN tu paritarkaNe / / syAdasarvopayoge tu ziSaNa atizaye tu vaH // 361 // dhRSaN prasahane rAnta IraNa kSepe'tha hAntakau / garhaNa vinindArtha: syAt marSaNe tu SahaNa mataH // 362 // evaM pUrNAzcatvAriMzadpAdhikA yujAdigaNasarve / catuHzatI caturadhikAH syuzcurAdayo bahulam // 363 // adantA apyanuktAH syustathA bhvAdigaNASTake / nivezitAste sarve'pi bahulaM syuzcurAdayaH // 364 // atraikAzItyuttaranavazatasaMyuksahasra 1981 saMkhyAkAH / AryAgItizlokainavAdigaNadhAtavo dRbdhAH // 365 // / 310 Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iti sadguruvAgdevIprasAdamAsAdya harSakulavihite / kavikalpadrumanAmni granthe'yamapUri pallavo dazamaH // 366 // // 11 // sautradhAtuprakAzanAmaikAdazaH pallavaH // navAdibhyo'tiriktA ye sUtreSvevopalakSitAH / sukhajJAnArthamucyante ke'pi te sautradhAtavaH // 367 // kaNDUg gAtravinAme mahIGa vRddhyarcyayorhaNIG roSe / lajjAyAmapi, mantu tu roSArthe vaimanasye'pi // 368 // asu mAnasopatApe valgu tu mAdhuryapUjayoH khyAtaH / veG lAG, veT, lAT dhautrye'pyasvapne pUrvabhAve'pi // 369 // alpArthakutsayoliT loT dIptau iraja irasa IrSyAau~ / bhiSNaja upasevAyAM bhiSaj cikitsArtha urasa aizvarye // 370 // nanda samRddhau kuSubha kSepe saMbhUyasa prabhUtArthe / . iyasesasau tu dhAtU IrSyAyAM puSpa santoSe . // 371 // uSasa prabhAtavAcye reSA citre'tha paryasiti prasave / velA samayArthe syAccataraNa gatAvagada tantrArthaH // 372 // tirasa taraNa prasiddhau Thuvasa tu paritApaparicaraNayo: syAt / kusubha kSepe'thailA kelA khelA vilAsArthAH // 373 // medhA AzugrahaNe magadha tu pariveSTane samara, yuddhe / sukha duHkha tatkriyAyAM vikhyAtau bhuraNa puraNa gatau // 374 // bharaNa tu dhAraNapoSaNayuddheSvatha curaNa cauryacetanayoH / ... iSadha zaradhAraNArthe tantasa pampasa tu duHkhArthoM // 375 // ... gadgad vAkyaskhalane tvarArthakasturaNa sapara pUjAyAm / paJcAzadamI kaNDvAdayaH pare'narthakA noktAH // 376 // 311 Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || 377 // // 378 // * // 379 // kriyAvAcitvamAkhyAtuM prasiddho'rthaH pradarzitaH / prayogato'numantavyA anekArthA hi dhAtavaH pare stambhAdayaH sautrA gavyAdyA nAmadhAtavaH / culumpapramukhA vAkyakaraNIyA anekazaH laukikAH klavimukhyAzca paroktA api kecana / anekArthAH smRtAsteSAM darzanaM tu nidarzanam jJeyAH svayaM yathAdRSTamatra nyUnAdhikaM ca yat / tulyacittaiH sudhIbhistacchodhyaM mayi kRpAlubhiH dvAtriMzadadhikadhAtudvisahasrIpatrapUritaH zrayatAm / kavikalpataru yAdekAdazapallavaH phaladaH iti sadguruvAgdevIprasAdamAsAdya hrsskulvihite| kavikalpadrumanAmni granthe'bhUtpallavo'tra dazamaparaH tatsaMpUrtI sa saMpUrNo'yamekAdazapallavI granthaH / kavikalpadrumanAmA yathepsitaphaladaH pAThakAnAm // 380 // . // 381 // // 382 // // 383 // 312 Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 1 // // 3 // // 4 // ||shriikaatntr (sArasvata ) vibhramasUtram // kasya dhAtostibAdInAmekasmin, pratyaye sphuTam / parasparaviruddhAni, rUpANi syustrayodaza? agnibhyaH pArthivebhyazca, prathamAntaM padadvayam / eSeti naitadAbantaM, zvAnasyeti ca sAdhutA // 2 // bhavetAmiti zabdo'yaM, bahutve vartate katham ? / yAgaH SaSThIsamAsaH syAt, paJcamI parvatAt na tu paMcaDDalAni sAdhutvaM, kathaM yAti ca lakSaNAt / munInAmiti no SaSThI, tyAdyantaM cAzva ityapi aSTAviti kathaM dvitvaM, rAjebhya iti sAdhutA / tenetyetattyAdyantaM syAdatyAdyantaM bhavediti // 5 // hastau dvivacanaM nedaM, zobhaneSvityasaptamI / kSIrasyeti na SaSThIyaM, tyAdyantaM vAyurityapi dadhisyeti kathaM sAdhu, madhusyeti tathA param / kenetyetadaTAntaM syAdapApA ityasuptatA eteSAM kathamekatvaM, vanAni braahmnnairmii| vRkSAH pacanti yeSAM yAn, vAyubhyaH pArthivAH surAH zeSANi pUrvANi samAnyajAnAM, phalAni mUlAni halAnyagUnAm / / abhrANi nIlAni dalAnyatasyaH, zUlAni kUlAni taTanyapApAH // 9 // sukhAni zIlAni nakhAnyasAsnAH, khalAni pApAni balAnyacarcAH / puNi varSANi maThAnyamInAH, ghanAni sarvANi bilAnyapAM ca // 10 // adhIye nopasRSTasya, zakyatItyasya saadhutaa| . jAgartIti na jAgarterucyatIti ca sAdhutA // 11 // // 6 // // 7 // // 8 // . .. 313 . Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // // 16 // asyanniti na zatrantaM, vyAghrA ityasya caikadhA / bahutvaM ca tathaiteSAmasurmeSArureva ca etAni na syAdyantAni, yasya tasyAzvamasya ca / zelubibhItako veNuH, paJcete sma RNAni ca ekasya kasya dhAtoH syAttyAdau rUpacatuSTayam / parvANi parvataM parva parvato'pUrvameva ca azoko'naustathA vAtAdazrINAmaruNo'vanam / vanAni svo'khilaM yAni, zubhAni ca raNAni ca sAsnAyA akRzo'tAtA, amarmA avaTo'nRNAm / repha veSa rakhe'peperadodhUrtAnilaH kutaH araye nabhase payase vayase loke nase gave vRkSe / ahayo'kave'yase lekhe rekhe rajasi reje'liT adyaurna nasamAso'yaM, sarveSAmiti caiktaa| anyeSAmapareSAM ca, keSAM kAsAM tathA daza agAraM dve pade syAtAM, prathamAntaM shunstthaa| . kartRrUpe kathaM syAtAM, dIyate dhIyate tathA ? tyAdyantamAlayaM proktmsmstmjaapyH| anyAnyo'nAlayazcaiva, hyazvAlayamazAlayaH avyAdhayo'samastaM syAt, yeyeSAMcakrire padam / akSepayastathA cAnyadakSevayamamIvayam // 17 // // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // 314 Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 1 // // 2 // // 4 // paNDitaprakANDa-udayadharmagaNiviracitaH // vAkyaprakAzaH // praNamyAtmavidaM vidyA,-guruM zrIdevavardhanam / mugdhabuddhiprabodhArtha,-muktiyuktiH pratanyate dvidhoktiH pradhvarA vakrA, pradhvarA kartari smRtA / vakrA karmaNi bhAve ca, dhAtoH sApyAdanApyataH kartari prathamA tatra, pradhvaroktau kriyA punaH / karbapekSArthavacanA, dhAtvapekSapadadvayA karmoktau prathamA karma-NyuktatvAt pratyayAdibhiH / tRtIyA kartarItyAdi-pratyayAdyaM tu karmajam kAle'tIte prAkRtoktau, na bhedaH kartRkarmaNoH / . yathA jino'vadaddharma, dharmo'vAdi jinena vA tRtIyAnto bhavetkartA, bhAvoktau karma no bhavet / anyArthasyA''dyavacanaM, kriyAyAmAtmanepadam sukRtaM sukhAni sUte, dadAti duHkhAni meduraM duritam / pAlyante puNyavatA, pIDyante. prANinaH pApaiH . taiH sthIyate sukhaM yairna, bhUyate gregaroSaratacittaiH / uktiprayoga evaM, krameNa kApyabhAveSu . yatra kamaiva kartRtvaM, yAti kartA tu nocyate / jikyAtmanepadaM dhAto,-yuktiH sA karmakartari sukhi bhagAi e granthu grantho'yaM bhaNyate sukham / ApaNI kaNavIkAI, vikrIyante kaNAH svayam bhagavan tumhe vaMdAo, ApaNI ApaNe guNe / bhagavantaH svayaM yUyaM, vandadhve nijakairguNaiH 315 // 7 // // 8 // mata / // 9 // // 10 // // 11 // Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNI amhe pUjAo, vayaM pUjyAmahe svayam / pacANu ApaNI kUra, apAci svayamodanaH // 12 // maMDAi ApaNI kanyA, kanyA'laGkurute svayam / racAi ApaNI granthu, granthoyaM grathyate svayam // 13 // yatra svasya prasiddhasya, kriyayA jJApyate kriyaa| . . pareSAmaprasiddhAnAM, soktiH syAdbhAvalakSaNA // 14 // . kartari karmaNi bhAve, trividhaM tadbhAvalakSaNaM tatra / sApyAnApyakadhAtu,-prayogataH kartari dvividham // 15 // amukaI amukauM karatai, amukai hoitaiti prayogi yathA / .. sUrye'bhyudayaM gacchati, kajeSu vikasatsu rAtriragAt // 16 // yAte zatruJjayaM tIrthaM, natavatyAdimaM jinam / praNemuSi gurUn bhaktyA, cakrANe vinayaMkriyAm // 17 // kurvati prANiSu kRpAM, tanvAne zAsanonnatim / pAtrAya dAyake zrINAM, zIlaratnasya dhartari // 18 // zuzrUSate ca siddhAntaM, jighAMsAvAntarAnarIn / ' prAptukAme parAnandaM, tvayi mitra ! mudo mama // 19 // amukaI isitaiM karitaiM hoitaiM, karmabhAvayozca yathA / raviNA kriyamANe'hanyu,-dIyamAne ca yAti tamaH // 20 // mayA gRhIte cAritre, kriyamANe tapobhare / jinAgame ca peThAne, mitra ! te modate manaH // 21 // nRtte surIbhirgandharva,-rgIyamAne zravaHsukham / jinenAsani tasthAne, pramodaH parSado bhavet // 22 // sarvasmin kArake'nukte, yathArha suutrbhaassitaaH| vibhaktayo dvitIyAdyA, ukte tu prathamA bhavet // 23 // 395 Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 24 // // 25 // // 26 // // 27 // // 28 // // 29 // uktaM kRttaddhita-tyAdi,-samAsaiH kArakAdikam / tadvibhaktyaprayogatvAt, prathamA nAmamAtrataH jino jayaMti jainena, kriyate prANinAM dayA / snAnIyaM snAtyaneneti, dAnIyo'smai tu dIyate bibhetyasmAdasau bhIma,-stvasminnAsyata Asanam / gomAn santyasya gAvo hi, jJeyAnyuktAnyamUnyaho zatrAnazzAnAtRzkvasukAnaktavatuNakatRcastRn ca / karttate kto'pi ca, gatyarthA'karmakAdibhyaH karmaNi sApyAddhAto,-rakarmakAdAtmanepadaM bhAve / kRtyaktakhalarthayuktaM, ktvAtumamAdyAH punarbhAve karatu bhaNatu evaM, takAro yatra dRzyate / tatra zatrAnazau jJeyau, tulyakAlakriyAgrataH tatkartari vibhaktiryA, liGgaM yadvacanaM ca yat / vibhaktiliGgavacanA,-nyetAnyeva tayoH puraH yathA bhaktiM guroH kurvan, ziSyo dakSo'tra jAyate / kurvANAn vinayaM ziSyAn, pAThayed gururAdarAt ziSyAH paThantaH siddhAntaM, bhavanti bhuvi vizrutAH / ziSyAn vidyAmadhIyAnAn, zRNvanti guravo mudA zatrAnazo vartamAne, sasyau cetau bhaviSyati / kvasukAnau parokSAvat, sAdhyau kAle parokSake zobhate vinayaM kurvan, dadAno dAnamAstikaH / divaM yAsyan zivaM gAsya,-mAno vA saMyamaM zrayet vinayaM cakRvAn bhAti, cakrANo dharmamAhitaH / peThAnaM sAdhubhiH zAstraM, na zayAnaM kadApi taiH // 30 // // 31 // // 32 // // 33 // // 34 // // 35 // 310 Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karItuM dIjatuM eva,-mAdau yatretaIjatau / yajamAna iti tatrAnaz tRtIyA cAsya kartari * // 36 // tavyApye yadvibhaktyAdyaM, tadAnazyapi tadyathA / vinayaH kriyamANo'sti, dIyamAne dhane budhaiH // 37 // zAnAtRzau vartamAne, zRNvAno'rthamaghaM dviSan / tIte ktaktavatU, tIrthaM gataH pUjitavAn jinam // 38 // deNahAraleNahAre-tyarthe NakatRcau tayoH / kartarIva vibhaktyA, SaSThI tvApye tadIyake // 39 // jJAnasya dAyakAH zrINAM, dAtAraH santi sajjanAH / / lAyakAn paradoSANAM, dhiglAsuMzca parazriyAm // 40 // karivaM rahivaM devaM, ityAdau kRtyapratyayAH / kArya sthAnIyametavyaM, deyaM kRtyaM tava tvayA || 41 // dayAdharmaH zrito yaistai,-rjAtucinna sthitaM vadhe / sujJAnaM sukaraM tattvaM, tairISallabhaM zubham . // 42 // karIle ityAdivAkye,-SvIkAro yatra jalpyate / tatra pUrvakriyAyAM ktvA, dvitIyA cAsya karmaNi // 43 // snAtra karI jina pUjaI-snAnaM kRtvA jinaM sa pUjayati / dhana lei ghari paisaI,-dhanAni lAtvA gRhaM pravizati // 44 // karivA bhaNivetyAdau, yatra vAkAra ucyate / tatrottarakriyAgre tum, tadvyApye ca dvitIyikA ghara karivA dhana mAgaI, gRhANi kartuM dhanAni mArgayati / thui bhaNivA guru sevai, stutimadhyetuM guruM bhajati // 46 // IkAre satyapi jJAzak, dhAtvartho yatra yojyate / / tumeva tatra vijJeyo, na tu ktvA pratyayo bhavet // 47 // 318 // 45 // Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eu dAna deI jAMNai, anai tapakarI skiiN| dAnaM dAtumayaM vetti, tapaH kartuM ca zaknuyAt // 48 // bhAjaNuM kATha ityAdau, pratyayau ghurakelimau / bhaGguraM bhiduraM kASThaM, kedArAzca pacelimAH // 49 // yatra prayoktRvyApAre, vakAro vAkyamadhyagaH / tatra Nigpratyayo yadvac, chAtrAn bhANayate guruH // 50 karivA vAMchai bhaNivA ichai, ityevamAdiSu syAt san / sAdhucikIrSati tapaH, zrIsiddhAntaM ca bibhaNiSati // 51 // bhRzAdau kuTile garne, yaGi cekrIyatAdayaH / cekrIyate caGgamyate, nijegilyate ityapi // 52 // zuddhA'zuddhA kriyA dvedhA, zuddhA tyAdyantadhAtujA / / azuddhA kRtpratyayAntA, te tu zatrAnazAdayaH // 53 // vidhA dhAturakarmA ca, dvikarmA caikkrmkH| tatrA'karmA dvidhA nityA,-karmA'vivakSitApyakaH // 54 // sa nityA'karmako yasya, karma naivAsti mUlataH / lajjate vidyate tiSThatyeSa jAgati vardhate // 55 // lajjAsattAsthitijAgaraNaM, vRddhikSayabhayajIvitamaraNam / zayanakrIDArucidIptyarthA, dhAtava ete karmavimuktAH // 56 // vivakSitaM na yatkarma, so'vivakSitakarmakaH / ' yathA karotyadhIte'sau, kriyate'dhIyate'munA // 57 // upasargAdviparyasyet, sakarmA'karmatA kvacit / athodgacchati mArtaNDaH parAbhavati tAmasAn // 58 // sopasargo'nyArthavRtti,-rantarbhUtakriyAntaraH / Niganto'ntarNigartho vA, paJcopAyaiH sakarmaka: // 59 // - 319 Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAtorarthAntare vRtte,-rdhAtvarthenopasaMgrahAt / . prasiddharavivakSAtaH, karmaNo'karmikA kriyA / // 60 // dhAtorarthaparAvarto'pyupasargAt kvacidbhavet / vihArAhAranIhAra,-pratIhAraprahAravat // 61 // nIhavahikRSoNyantA duhi brUpracchibhikSicirudhizAsvarthAH / paci-yAci-daNDi ka-grahamathi-jipramukhA dvikarmANaH // 62 // ubhayoH karmaNoAde 'pradhAnetarato yathA / . Arabhyate kriyA yasma taddugdhAdyaM pradhAnakam // 63 // tatsiddhyai kriyayA yattu, vyApyate'nyad gavAdikam / tadapradhAnaM gauNAkhyaM, gopAlo dogdhi gAM payaH // 64 // yadA payo'rthA kAdeH, pravRttiravivakSitA / tadA mukhyAsannidhAnAd, gavAdereva mukhyaMtA // 65 // gauNaM karma duhAdInAM, pratyayo vakti karmajaH / gauH payo duhyate'nena, ziSyo'rthaM guruNocyate ... // 66 // nyAdInAM karmaNo mukhyaM, svoktatvaM pratyayAd yathA / nIyate gaudvijaiAmaM, bhAro grAmamathoDate // 6 // gatyarthAkarmakA NyantA, kartRkarmoktatAjuSaH / caitreNa gamyate maitro, grAmaM mAsamathAsyate / // 68 // bodhAhArArthazabdApya,-dhAtau Nyante dvayoktatA / yathA'rthaM bodhyate ziSyo, guruNA'rtho'tha ziSyakam // 69 // odanaM bhojyate putro, mAtrA putramathaudanaH / pAThyate guruNA granthaM, ziSyo grantho'tha ziSyakam // 70 // karmAdInAM tyAdinevoktatA kRtyAdibhiryathA / gamyA maitreNa gauAmaM, gamyo grAmo'tha tena gAm . // 71 // 320 Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 73 // dvaikarmyaheturahite, NigantadhAtau dvikartRtA tatra / uktaH prayojakaH syAt, kartA'nuktaH prayojyastu // 72 // janena pAcayitvA'na, bhakSayatyaGgajaiH pitA / jApyante'ntaSistIrtha,-kRtA bhavyajanavajaiH gaNajA nAmajAH sautrA, dhAtavastrividhAH smRtAH / bhvAdyAdinavakoktA ye, gaNajAste prakIrtitAH // 74 // adAdayaH kAnubandhA,-zcAnubandhA divAdayaH / svAdayaSTAnubandhAzca, tAnubandhAstudAdayaH // 75 // rudhAdayaH pAnubandhAH yAnubandhAstanAdayaH / . krayAdayaH zAnubandhAH syu,-rNAnubandhAzcurAdayaH // 76 // kacaTatapayazaNavarNAnubandhavarjA, bhavanti ca bhvAdyAH / upalakSaNamiti teSAM, bhvAdikagaNanavakaMdhAtUnAm // 77 // kAmyakyanNijyutAntAni, kvipakyaGantAni yAni ca / tAni nAmAni dhAtutvaM, yAntiM te nAmadhAtavaH / // 78 // . icchAyAM mukhyAdAcAre, karmAdhAropamAnataH / kAmyaH kyan ca dvitIyAntAd, NijapyasmAt kRgAdiSu // 79 // putrIkAmyati putrADhyaH, putrIyati sutAyutaH / gururmaThe'pi saudhIyan, prAjJaM ziSyaM sutIyati . // 80 // prAsukamannaM kRtayati, dharmayati zrotRSUpaviSTeSu / ziSyAn dakSayaMti guru,-bhavyeSu ca bodhibIjayati kartRpamAnAdAcAre, kvipkyaGau prathamAntataH / munirmeravati sthairyAt, tapobhistapanAyate // 82 // LyarthAdyarthavizeSe'pi, kyaG bhRzAyata AdiSu / abhUtapUrvAt kRbhvasti,-yoge viH karmakartRtaH / // 83 // // 81 // . . 321 Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 84 // // 86 // // 87 // // 88 // // 89 // vimalIkurute vizvaM, yazastasya paTUbhavet / amRtIsyAdvizvamapi, puNyaM yasya vijRmbhate sautrAH kaNDvAdayo'ndolaNa, preDholaNapramukhA api / AtmobhayaparapadA,-dathavA dhAtavastridhA Ganubandha idanubandhaH, kartaryapyAtmanepadI dhAtuH / .. IganubandhastUbhayapadI, parasmaipadI zeSaH sarvebhyo'pi hi dhAtubhyo, daza tyAdivibhaktayaH / . vartamAnA saptamyAdyAH, syurAkhyAtaprakIrtitAH tatrAdimAzcatasraH syuH, zitsaMjJA azitaH parAH / pratyekaM vacanAnyaSTA,-daza sarvAsu tAsvapi dazAnAmapi pUrvANi, vacanAni navaiva hi / parasmaipadasaMjJAni, pratyayau ca zatRkvasU ' vacanAni navAntyAni, kAnAnazau ca pratyayau / Atmanepadamete ca, yojyete dhAtvapekSayA . vartamAne vartamAnA, vidhimArge ca saptamI / kriyA''deze paJcamI ca, kAle'tIte'gragaM trayam smayoge vartamAnA'pi, AziSyAzI: sapaJcamI / bhAvikAle cAgrime dve, kriyApAte tathA'ntimA . nadI vahati tiSThanti, zailAH pAti nRpaH prajAH / dAnaM dadyAt tapaH kuryAt pAlayecchIlamArhataH vatsAgacchAssva siddhAntaM, zRNu saMvRNu mAnasam / zRNotu sAdhuvargo'yaM, svAdhyAyaM karavANyaham jino'rthamavadatsUtra,-makAeMgaNadhAriNaH / prasasAra ca siddhAnta,-staM paThanti sma sAdhavaH // 90 // // 91 // // 92 // // 93 // // 94 // // 95 // R Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 96 // // 97 // // 98 // // 99 // // 100 // // 101 // dharmo jIyAcchivaM bhUyAd, bhUyAsuH sukhino'GginaH / pApAni pralayaM yAntu, ciraM jIvantu sajjanAH paThitAsi yadA vedAn, bhaviSyasi tadA bhave / siddhAntamabhaNiSyazce,-dagamiSyastadA zivam bhaviSyatkAle mAGyoge'dyatanI mA bhavaM bhramIH / hastanyapi smasahite, mA sma pazyad dviSo bhavAn AkSepapUrvamAkoze, tatra zatrAnazAvapi / mA pazyan doSadarzIyo, mA bruvANo'nyadoSavAk vartamAnA purA yAvat, kadA karhi prayogataH / kiMvRtte cApi lipsAyAM, bhikSAM ko'tra dadAti ca atIte'pi bhaviSyantI, smRtyarthopapade'yadi / sAdho ! smarasi siddhAdri, yAsyAvo gurubhiH saha dhAtubhyaH zav zitiprAyaH, kartari zyo divAditaH / svAdibhyaH znustudAdeH zaH, zno rudhAdeH svarAtparaH ustanAdezcurAdeNic, krayAdeH znApratyayo bhavet / adAdibhyo na ko'pyeSu, kyastvebhyo bhAvakarmaNoH tiH simirvartamAnAyA,-stvAnyAvAmAstathA ca aiH| Avahai Amahai jJeyA, disyamo guNinastathA / anyArthazcAsmadarthazca, Nav guNI thak kvacid dhvamau / sijAziSyupadhAseTi, nAmyupAnteSvaniTyapi kriyAtipattiH sarvA'pi, bhaviSyantI tathA'khilA / vastanI ca guNinyuktA, pare'pi pratyayA vitaH apatye'NeyaNibayAdyAH, zaivaH zaiveya ArSabhiH / kauravya AdeNaireraNa-vyeyayenAyanaNmukhAH . . . . 323 . // 102 // // 103 // // 104 // // 105 // // 106 // // 107 // Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAgATTo'NikaNau rakte, kausumbhalAkSikAdiSuH / zivo'sya devatetyarthe'Na, zaivabauddhArhatAdiSu // 108 // gRhyate cAkSuSaM rUpa,-muhyate cAturaM tvanaH / dArSadAH saktavaH piSTe, kSuNNe tvaudUkhalA yavAH // 109 // samUhe'NAdayastatra, zAtravAzvIyahAstikam / grAmatA rathakaTyA ca, vAtyA vAtUlarAjakam tadvettyadhIte'NikaNau, vaiyAkaraNatArkikau / tasyedamarthe tvadIyaM, tAvakInaM ca tAvakam // 111 // tena dIvyati saMsRSTaM, taratIkaN caratyapi / / yathA''kSikadAdhikauDu-pikazAkaTikAdayaH // 112 // paNyAt zilpAniyogAcca, zastrAt kItAdikaN yathA / tAmbulikamArdaGgika,-zaulkazAlikayASTikAH // 113 // sAhasrikazca sArpiSka,-ghAtikAdyAstu saMskRte / upamAne ivo vacca, zazIva zazivan mukham .. // 114 // bhave yekaNaNAdyAzca, vaMzyanAgarikArtavam / evaM divAtanaM sAndhyaM, tatra sAdhau hite ca yaH // 115 // sarvebhyastvatalau TyaNa ca, kvApIman bhAvavAcakAH zuklatvaM zuklatA zauklyaM, zuklimA zuklabhAvavat // 116 // tadasyAstIti matvarthastatra syAt sarvato matuH / / dhanavAn buddhimAn dhImAna,-dantAdin dhanI guNI // 117 // evaM yazasvI prajJAlaH, kRSIvalamukhA api / prakRSTe'rthe taratamau, saMkhyAyAH pUraNe tvamI // 118 // dvitrastIyazcatuHSaDbhyAM, thaT nAntAnmaTa dazAvadhi / ekAdazAderDazcaiko,-naviMzatyAditastamaT // 119 // 324 Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANe dvayasaT daghnaT, mAtraT ca prakRte mayaT / kalpap dezyapaM dezIyar, kiJcidUne vizeSaNAt // 120 // sAt tadrUpe tadAyatteM, vAre suckRtvasau ca dhA / tas paJcamyAstra AdhAre, prakAre thA ca dhA ca dhaN // 121 // kAlAdhAre ca kiM yattat, sarvaikAnyaparazca dA / iSTheyasau guNAGgAt kaH, svArthe cetyAdi taddhitam // 122 // syAdayastaddhitotthAzca, pratyayAH siddhazabdataH / AkhyAtakRduNAdyAstu, dhAtoH zabdAdisAdhakAH // 123 // evaM kArakabodhArthaM, prayogAH ke'pi darzitAH / samAsAstu prakaraNA,-dvAcyA vRttadvayoditAt // 124 // dvandvazcakAraiH samanAmavigrahA-dAdyottarAstatpuruSe vibhaktayaH / cAbhyAM samasyeta vizeSaNairguNI, tadAntarasthena ca karmadhAraye // 125 prAyo bahuvrIhirayaM guNairguNI, yadA samasto'nyavizeSaNaM bhavet / saMkhyAdyapuMstryekatayA padaM dvigA, vupAdipUrvaM taMdamantamavyayI // 126 gurutapagaNagaganAGgaNa,-taraNizrIratnasiMhasUrINAm / .. ziSyANunedamauktika,-muditamudayadharmasaMjJena. .. // 127 // muni gagana zarendu 1506 mite, varSe harSeNa siddhapuranagare / prAthamikasiddhiheto,-vihito vAkyaprakAzo'yam // 128 // 5 Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // // 2 // // 3 // // 4 // pU.upA.zrI vinayavijayagaNiviracitaH ||sNjnyaadhikaarH // praNamya paramAtmAnaM, bAlAnAM bodhasiddhaye / karomi prakriyAM siddha-, hemacandrAnusAriNIm OM namo hemacandrAya, haimavyAkaraNAya ca / zabdapAthodhisomAya, jagadvikhyAtakIrtaye . Adau vighnavighAtAya, ziSTAcArAcca zAstrakRt / parameSThinamaskAraM, kurute bhAvamaGgalam arhamityakSaraM dhyeyaM, paramezvaravAcakam / zAstrAdau paThatAM kSema,-vyutpattyabhyudayapradam zabdAnAM jJaptiniSpattI syAtAM syAdvAdadarzane / zabde hyekAntato nitye'nitye vA tavayaM kutaH tatrAdau vyavahArAya, saMjJAM dizati zAstrakRt / aukArAntA akArAdyAH, svarA varNAzcaturdaza ekamAtro bhaveddhasvo, dvimAtro dIrgha ucyate / plutaH svarastrimAtraH syAvyaJjanaM cArdhamAtrakam dUrAdAmantraNe prazne, praznAkhyAne ca bhartsane / sammatyasUyAkopAdau, yathAyogaM svarAH plutAH sa caikaikastridhodAtto, 'nudAttaH svarito'pi ca / SoDhA ca sAnunAsika,-niranunAsikA iti uccairnIcaiH samavRtyo-ccAryamANAH svarAH kramAt / udAttAzcAnudAttAzca, svaritAzca bhavantyamI .. mukhanAsoccAryamANo, varNaH syAtsAnunAsikaH / . mukhenaivoccAryamANaH khyAto niranunAsikaH 326 // 8 // / // 11 // Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyekamityavarNAdyAH paJcASTAdazadhA smRtAH / sandhyakSaraM dvAdazaMdhA, hasvaSaDbhedavarjitam // 12 // (dIrghaSaDbhedavarjitalakAro'pi dvAdazadheti pANinIyAH) / avarNavarjitAzcaite, svarA dvAdaza nAminaH / lakArAntA akArAdyAH samAnAkhyAH svarA daza sandhyakSarAkhyAzcatvAra e ai o au ime svarAH / akArAvetayormadhye sukhoccAraNahetuko // 14 // vyaJjanAkhyAstrayastriMzadvarNA hAntAzca kAdayaH / mAnteSu kAdivarNeSu kacaTatapasaMjJakAH // 15 // paJcabhiH paJcabhirvarNe-vargAH paJca prakIrtitAH / avargapaJcamAntasthAste caturviMzati(TaH // 16 // AdyadvitIyA vargANAmaghoSAH zaSasA api / . anye syurgAdayo varNA, ghoSavantazca viMzatiH ziTsaMjJakA amI sapta, tatra )( kaH kulizAkRtiH / gajakumbhAkRtiH pazca, kapAvuccAraNArthako // 18 // AsyaprayatnasthAnAbhyAM, tulyAH varNAH svasaMjJakAH / caturdazAnAM svarANAM, svasvabhedA yathA mithaH . paJcapaJcaikavargasthA, varNAH svAH syuH parasparam / yalavAH sAnunAsika,-niranunAsikA api // 20 // aSTau sthAnAni varNAnA,-muraH kaNThaH zirastathA / jihvAmUlaM ca dantAzca, nAsikauSThau ca tAlu ca // 21 // visargo'thAkuhA kaNThyA,-stAlavyA icuyAzca zaH / upUpadhmAnIyA oSThyA, mUrdhanyA RTuSAzca raH // 22 // // 17 // ... 327 Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 23 // // 24 // // 25 // // 26 // . ra dAyate // 27 // dantyA lutulasA e ai, kaNThatAlusamudbhavau. / o au kaNThoSThajau jJeyau, vo dantauSThyaH prakIrtitaH jihvayazca jihyamUlIyo'nusvAro nAsikodbhavaH / svasthAnanAsikAsthAnAH syurDaaNanamA iti syAdurasyo hakArastu, sahAntasthaH sapaJcamaH / AsyaprayatnAH saMvAra-vivAraspRSTatAdayaH . . ukta varNe svasaMjJo'pi, grAhyaH kAre ca kevalaH / saMyogaH syAd vyaJjanAni, svarAvyavahitAnyaho varNo dharNasamUho vA, pAThe samupalabhyate / na dRzyate prayoge yaH, sa itsaMjJaka iSyate syAdistyAdivibhaktiH syAd, vibhaktyantaM bhavetpadam / AdezaH zatruvajjJeyo, bhavenmitravadAgamaH avasAnaM virAmaH syAd, varNAnuccAraNaM punaH / trayo luka lup ca lopazca varNAdarzanavAcakAH .. dI? visargAnusvArayuk saMyogaparo guruH / / asaMyogaparo husvo, visargAdyujjhito laghuH aredoto guNasaMjJA, R i u sthAnabhAvinaH / vRddhisaMjJA smRtA A Ar, aidaucca svarasaMbhavAH syamaujasaH syurghaTsaMjJAH, puMstriyoH zirnapuMsake / vinA sambodhanArthaM siM zeSAghuTsaMjJakA amI yadatra saMjJAnyAyAdi, varNAmnAyAdi noditam / tadvaiyAkaraNAdibhyo lokebhyo budhyatAM budhaiH // 28 // // 29 // // 30 // // 31 // // 32 // // 33 // 328 Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4) zAstrasandezamAlAviMzatibhAgamadhye grathitAnAM granthAnAmakArAdikramaH . a (adhairbhAgA vijJeyAH) aTThArasahasazIlaMgAirahA (5) AtmAnuzAsanakulakam (7) adhyAtmakalpadrumaH (9) AtmAnuzAsanam (14) adhyAtmabinduH (18) AtmAnuzAstisaMjJikA paJcaviMzatikA (14) adhyAtmasAraH (4) AtmAvabodhakulakam (7) adhyAtmopaniSat (4) / AdhyAtmikamataparIkSA (5) anumAnamAtRkA (16) AbhANazatakam (6) . anekAntavyavasthAprakaraNasya maGlaprazastI (5) ArAdhakavirAdhakacaturbhaGgI (4) annAyauMchakulayaM (7) ArAdhanA (14) anyayogavyavacchedadvAtriMzikA (16) ArAhaNA (14) anyoktizatakam (6) ArAhaNAkulayaM (7) antimA''rAdhanA (14) / ArAhaNApaDAgA-1(14) appavisohikulayaM (7) . ArAhaNApaDAgA-2(14) abhavyakulakam (7) ArAhaNApaNagaM (14) aSTakAni (3) ArAhaNApayaraNaM (14) .. A. .. AloyaNAkulayaM (7) AurapaccakkhANaM-1 (15), ArSabhIyacaritamahAkAvyam (5) AurapaccakkhANaM-2 (15) .I AkhyAnakamaNikozaH (8) indriyaparAjayazatakam (6) AcAropadezaH (11) IryApathikISaTtriMzikA (16) AtmatattvacintAbhAvanAcUlikA (9) IryApathikImithyAduSkRtakulakam (7) AtmanindASTakam (14) .. AtmaprabodhaH (17) . utpAdAdisiddhiH (16) / Atmabodhakulakam (7) . utsUtrapadodghATanakulakam (7) Atmahitakulakam (7) . upadezakalpavalliH (11) Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ___ aM upadezakulakam-1 (7) upadezakulakam-2 (7) aMgulasattarI (13) upadezacintAmaNiH (10) upadezapadagranthaH (1) kathAkoSaH (12) upadezapradIpaH (12) kathAnakakozaH (12.) . upadezaratnakozaH (8) karpUraprakaraH (12) upadezaratnAkaraH (8). karmaprakRtiH (13) upadeza( dharma )rasAyanarAsaH (8) karmavipAkakulakam (7) upadezarahasyam (4) . karmavipAkAkhyaH prathamaH prAcInakarmagranthaH (13) upadezazatakam (6) . karmastavAkhyaH dvitIyaH prAcInakarmagranthaH (13) upadezasaptatikA (8) kammabattIsI (13) . upadezasaptatiH (11) . kavikalpadrumaH (18) upadezasAraH (11) . kastUrIprakaraH (12) upadezAmRtAkulakam (7) kAyasthitistotram (13) upadhAnavidhiH-1 (10) kAlasaptatikA (13) upadhAnavidhiH-2 (10) . kAlasvarUpakulakam (7) uvaesacaukku layaM-1 (7) kumAravihArazatakam (6) uvaesacaucakulayaM-2 (7) kUpadRSTAntavizadIkaraNam (5) uvaesamAlA (8) kRSNarAjIvimAnavicAraH (13) R kevalibhuktiprakaraNam (16) RSabhazatakam (6) RSimaNDalastavaH (12) kSamAkulakam (7) kSAntikulakam (7) ekaviMzatitriMzikAH (16) kSulakabhavAvaliH (13) aindrastutayaH (5) au khAmaNAkulayaM (1)(7) auSTrikamatotsUtrodghATanakulakam (7) khAmaNAkulayaM (2)(7) Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ga gaNadharasArdhazatakam (6) gAGgeyabhaGgaprakaraNam-1 (15) gAGgeyabhaGgaprakaraNam-2 (15). guNasthAnakramArohaH (13) guNAnurAgakulakam (7) guruguNaSaTtriMzatSaTviMzikAkulakam (7) gurutattvapradIpaH (16) gurutattvavinizcayaH (5) gurudarzanaharSakulakam (7) guruvirahavilApaH (14) / goDIpArzvastavanam (5) gautamakulakam (7) jinabimbapratiSThAvidhiH (10) jinazatakam-1 (6) jinazatakam-2 (6) jIvajoNibhAvaNAkulayaM (7) jIvadayAprakaraNaM (8) jIvasamAsaH (13) jIvAdigaNitasaMgrahagAthAH (18) jIvAnuzAsanam (14) jIvAnuzAstikulakam (7) jIvAbhigamasaMgrahaNI (15) jainatattvasAraH (16) jainasyAdvAdamuktAvalI (16) joisakaraMDagaM paiNNayaM (15) ghanagaNitasaMgrahagAthAH (18) jJAtAdharmakathopanayagAthA: (15) jJAnaprakAzakulakam (7) causaraNapainnayaM (15) / jJAnasAraH (4) caturgatijIvakSapaNakAni (14) jJAnArNavaH (5) - caturdazajIvasthAneSu jaghanyotkRSTapade (13) caraNakaraNamUlottaraguNa (18), tattvataraGgiNI (16) cAritramanorathamAlA (8) / tattvabodhataraGgiNI (12) cittazuddhiphalam (18) tattvAmRtam (9) ceiyavaMdaNamahAbhAsaM (10) tapaHkulakam (7) * caMdAvejjhayaM paiNNayaM (15) titthogAlipainnayaM (15) trizatatriSaSTipAkhaNDasvarUpastotram (15) jaghanyotkRSTapada ekakAlaM guNasthAnakeSu (13) triSaSTIyadezanAsaMgrahaH (11.) jalpakalpalatA (16) jinapratimAstotram (1) . dazazrAvakakulakam (7) Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzananiyamAkulakam (7) dharmopadezaH (9) dAnakulaMkam (7) dharmopadezamAlA (8) dAnavidhiH (10) dhammArihaguNovaesakulayaM (7) dAnaSatriMzikA (9) - dharmopadezakulakam (7) dAnAdiprakaraNam (12) dhammovaesakulayaM (7) dAnopadezamAlA (8) dhUrtAkhyAnam (3) . dIvasAgarapannatti (15) dhUmAvalI (3) dRSTAntazatakam-1 (6) dhyAnadIpikA (18) dRSTAntazatakam-2 (6). devendranarakendraprakaraNam (13) dhyAnazatakam (6) dezanAzatakam (6) . dehakulakam (7) nandIzvarastavaH (13) dehasthitistavaH (13) . namaskArastavaH (18) dasaNasuddhipayaraNaM (10) nayakarNikA (16) dvAtriMzadvAtriMzikAH (4) nayopadezaH (5) dvAdaza-kulakam (7) narabhavaditovaNayamAlA (12) dvAdazavratasvarUpam (10) / navakAraphalakulakam (7) dvAdazAGgIpadapramANakuMlakam (7) / navatattvabhASyam (13) . dha navatattvam (13) dhanuHpRSThabAhAsaMgrahagAthAH (18) navatattvasaMvedanam (13) dharmaparIkSA (5) navapadaprakaraNam (10) dharmabinduH (3) nAnAcittaprakaraNam (3) dharmaratnaprakaraNam (10). nArIzIlarakSAkulakam (7) dharmaratnakaraNDakaH (11) dharmavidhiH (8) nigodaSaTtriMzikA (15.) dharmazikSA (9) nUtanAcAryAya hitazikSA (9) dharmasaMgrahaNiH (1) naMdaNarAyarisissa antimA''rAdhanA (14) dharmasaMgrahaH (11) nyAyakhaNDakhAcA'paranAmA mahAvIrastavaH (5) dharmAcAryabahumAnakulakam (7) nyAyAvatAraH (16) dharmodyamakulakam (7) nyAyAvatArasUtravArtikam (16) Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJApanopAGgatRtIyapadasaMgrahaNI (15) pajjaMtArAhaNA (14) pratarapramANasaMgrahagAthAH (18) paMcavatthugaM (2) .. pratimAzatakam (4) paJcanirgranthI (15) pratisamayajAgRtikulakam (7) paJcaliGgIprakaraNam (15) pratyAkhyAnasvarUpam (10) paJcasaGgrahaH (13) prabodhacintAmaNiH (9) paJcasaMyataprakaraNam (15) prabhAte jIvAnuzAsanam (14) paJcAzakAni (1) pramANanayatattvAlokAlaGkAraH (16) paTTAvalIvisuddhI (16) pramANaprakAzaH (16) paDilehaNAvicArakulakam (7) pramANamImAMsA (16) padArthasthApanAsaMgraha (17) . pramAdaparihArakulakam (7) padmAnandazatakam (6) pravacanaparIkSA (16) paramajyotiHpaJcaviMzatikA (5) . pravacanasAroddhAraH (17) paramANukhaNDaSaTtriMzikA (15) pravrajyAvidhAnakulakam (7) paramAtmapaJcaviMzatikA (5) prazamaratiH (9) paramAnandapaJcaviMzatiH (9) / praznadvAtriMzikA (16) paryantArAdhanAkulakam (7). praznazatakam (6) . paryuSaNAdazazatakam (16) praznottararatnamAlA (12) pavvajjAvihANakulayaM (7) prAkRtasaMvegAmRtapaddhatiH (14) piNDavizuddhiH (10) . prAtaHkAlikajinastutiH (9) puNDarIkatIrthapatIstotram (5) puNyakulakam (7) bandhasvAmitvAkhyaH tRtIyaH prAcInakarmagranthaH (13) pudgalaparAvartastavanam (13) bandhaSaTtriMzikA (15) pudgalaSatriMzikA (15) bandhahetuprakaraNam (13) puSpamAlA (8) bandhahetUdayabhaGgaprakaraNasamAptigate dve prakaraNe (5) pUjAvidhiH (11) bandhodayasattA (13) . posahavihI (10) bRhadvandanakabhASyam (10) pauSadhaSaTtriMzikA (16). . 5 . .... Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavabhAvanA (8) yatizikSApaJcAzikA (8) bhAvakulakam (7) yAtrAstavaH (11) bhAvanAzatakam (6) yuktyanuzAsanam (16) bhAvaprakaraNam (13). yuktiprakAzaH (16) bhASArahasyam (5) yuktiprabodhaH (16) bhojanapUrvacintAgAthA: (8) : yugapadbandhahetuprakaraNam (13) yogadRSTisamuccayaH (3) maMgalakulayaM (7) / . yogapradIpaH (12) maNDalaprakaraNam (18) yogabinduH (3) madAdivipAkakulakam (7) yogazatakam (3) manuSyabhavadurlabhatA (9) yogazAstram (18) manonigrahabhAvanAkulakam (7) yogAnuSTAnakulakam (7) mahAsatIkulakam (7) yonistavaH (13) mArgaparizuddhiH (5) mArgaNAsu baMdhahetUdayatribhaGgI (13) ratnatrayakulakam (7) micchAdukkaDavosiraNavihikulayaM (7) ratnasaJcayaH (17) mithyAtvakulakam (7) mithyAtvamathanakulakam (7) - laghupravacanasAroddhAraH (17) mithyAtvavicArakulakam (7) ladhvalpabahutvaprakaraNam (13) mithyAtvasthAnavivaraNakulakam (7) lokatattvanirNayaH (3) mukhavastrikAsthApanakulakam (7) lokanAlikAdvAtriMzikA (13) mUlazuddhiH (10) va mRtyumahotsavaH (14) vAkyaprakAzaH (18) mokSopadezapaJcAzakam (9) vANArasyAM kRtaM zrIpArzvanAthajinastotram (5) ya . vicArapaJcAzikA (13) yatidinakRtyam (11) vicArasaptatikA (17) yatidinacaryA (10) vicArasAraH (17) yatilakSaNasamuccayaH (4) vijayaprabhasUrikSAmaNakavijJaptiH (5) Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijayaprabhasUrisvAdhyAyaH (5) zra vijayollAsamahAkAvyam (5) zrAddhadinakRtyam (10) vidvadgoSThI (12) * zrAddhavidhiH (10) vibhaktivicAraH (15) zrAvakadharmakRtyam (11) zrAvakadharmavidhiH (3) viratiphalakulakam (7) zrAvakaprajJaptiH (10) vividhatapodinAGkakulakam (7) zrAvakavratabhaGgaprakaraNam (18) vivekakulakam (7) zrIkAtantravibhramasUtram (18) vivekamaJjarI (8) zrImadgItA-tattvagItA (18) vizeSa-NavatiH (15) zrutAsvAdaH (8) viMzatirviMzikAH (3) zrRGgAravairAgyataraGgiNI (12) viSayaviraktikulakam (7) vIrastavaH (15) ... SaTsthAnakam (13) vairAgyakalpalatA (19+20) SaDazItinAmA caturthaH prAcInakarmagranthaH (13) vairAgyarasAyanam (8) SaDdarzanaparikramaH (16) vairAgyazatakam (6) SaDdarzanasamuccayaH-1 (2) vyavahArakulakam (7) SaDdarzanasamuccayaH-2 (16) vyAkhyAnavidhizatakam (6) SaDdravyasaGgrahaH (13) / SaDvidhA'ntimA''rAdhanA (14) SaSThizatakam (6) zaGkezvarapArzvajinastotram-1 (5) - SoDazakaprakaraNam (3) zaGkezvarapArzvanAthastotram-2 (5) zaLezvarapArzvanAthastotram-3 (5) saMgrahazatakam (6) zamInapArzvastotram (5) saMjJAkulakam (7) zAstravArtAsamuccayaH (3) saMjJAdhikAraH (18). zIlakulakam (7) saMbodhaprakaraNam (2) . zIlopadezamAlA (8) / saMvijJasAdhuyogyaniyamakulakam (7) zokanivAraNakulakam (7) saMvegakulayaM (7) Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvegadrumakandalI (9) sAmAnyaguNopadezakulakam (7) saMvegamaMjarIkulayaM (7) sAmyazatakam (6) saMvegaraMgamAlA (14) . sArAvalIpaiNNayaM (15) saMvegAmRtam (18) siddhadaNDikAstavaH (13) saGghasvarUpakulakam (7) siddhapaJcAzikA (13) sajjanacittavallabhaH (9) . siddhaprAbhRtam (13) sandehadolAvalI (16) siddhasahastranAmakoza: (5) sabhApaJcakaprakaraNam ( 18) siddhAntasAroddhAraH (18) saptatikAbhASyam (13) , sakSmArthavicArasAroddhAraH (15) samatAzataka (6) subhASitASTakAni (12) samavasaraNaprakaraNam (13) sumiNasittarI (8) samavasaraNastotram (13) sUktaratnAvalI-1 (12) samAdhizataka (6) sUktaratnAvalI-2 (12) samAdhizatakam (6) sUktimuktAvalI (12) samAdhisAmyadvAtriMzikA (4) sUkSmArthasaptati prakaraNam (18) sammatisUtram (16) sUtrakRtAGgAdyacaturadhyayanA'nukramagAthAH (15) sammattakulayaM-1 (7) . stavaparijJA (10) sammattuppAyavihI kulakam (7) strInirvANaprakaraNam (16) samyaktvakulakam-2 (7) strIvAstavikatAprakaraNam (8) samyaktvakulakam-3 (7) syAdvAdakalikA (16) samyaktvaparIkSA (16) samyaktvasaptatiH (10) syAdvAdabhASA (16) samyaktvasvarUpakulakam (7) syAdvAdamuktAvalI (16) sarvajJazatakam (6) sarvajJasiddhiH (2) hiMsAphalASTakam (3) sarvatIrthamaharSikulakam (7) hiovaesamAlA (8) sarvazrIjinasAdhAraNastavanam (2) higulaprakaraNam (12) sArdhamikavAtsalyakulakam (7) hRdayapradIpaSaTtriMzikA (9) sAmAcArI (4) Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAremAlA 10 pU. A. zrIharibhadrasUrIzvarANAM kRtaya: - 1 pU. A. zrIharibhadrasUrIzvarANAM kRtayaH -2 pU. A. zrIharibhadrasUrIzvarANAM kRtaya: -3 pU. upA.zrIyazovijayagaNivarANAM kRtayaH -1 pU.upA.zrIyazovijayagaNivarANAM kRtaya: -2 zatakasaMdoha: kulayasaMggaho bhAvaNAsatthaNiaro bhAvanAzAstranikara AyArasatthaNiaro 11 AcArazAstranikasa 12 kAvyopadeza-jJAtopadezagranthanikarau 13 prArambhikANi kArmagranthikANi lokaprakAzIyAni ca prakaraNAni 14 antimArAdhanAgranthAH 99 AgamikAni prakaraNAni tathA prakIrNakAni 16 dArzanika-carcA granthanikarau: 17 vividhaviSayasaMkalanAgranthAH 18 dhyAnayoga-gaNita-vyAkaraNazAstranikarA: 19 vairAgya kalpalatA-1 20 vairAgya kalpalatA-2