________________ शरीरसंसर्गत एव सन्ति वर्णादयोऽमी निखिलाः पदार्थाः / जाम्बूनदादेरुपधेरिव द्राग् वैशधभाजि स्फटिके तरङ्गाः // 17 // स्फटिकमणिरिखायं शुद्धरूपश्चिदात्मा भजति विविधभावं द्वेष-रागाधुपाधेः / यदपि तदपि रूपं नैव जहात्ययं स्वं न खलु भवति चान्द्री ध्वान्तरूपा मरीचिः // 18 // परं स्वात्मत्वेन स्वमपि च परत्वेन कलयनयं रागद्वेषाद्यनियतविभावैः परिणतः / ततो रज्ये रुष्याम्यहमिति विकल्पाननुकलं प्रकुर्वन् जीवोऽयं ननु जगति कर्माणि कुरुते // 19 // भूताविष्टो नर इह यथाऽज्ञानतः स्वं च भूतं चैकीकुर्वन् भवति विसदृक्चेष्टितानां विधाता / अप्यात्माऽयं निज-परविवेकच्युतः कामकोपादीनां कर्ता भवति नितरां शुद्धचिदूषकाणाम् // 20 // व्याप्यव्यापकभावतः प्रकुरुते जीवः स्वभावान् यथा भावाद् वेदकवेद्यतोऽनुभवति स्वांस्तान् स्वभावान् पुनः / तद्वद् वेदयतेऽथवा प्रकुरुते भावान् परांश्चेदयं स्यादेवं हि कृतिद्वयस्य करणात् सिद्धान्तबाधः स्फुटम् // 21 // सर्वे भावा निश्चयेन स्वभावान् कुर्वन्तीत्थं साधु सिद्धान्ततत्त्वम् / . भित्रद्रव्यीभूतकर्मप्रपञ्चं जीवः कुर्यात् तत् कथं वस्तुतोऽयम्॥ 22 // रागो द्वेषो मोह इत्येवमाद्या भावा नूनं शुद्धचिदूषकाः स्युः / / रोधादेषां जायते द्रव्यकर्माभावस्तस्मानिर्विकारानुभूतिः // 23 // ज्ञानं ज्ञाने भवति न खलु क्रोधमुख्येषु तत् स्यात् . क्रोधः क्रोधे न हि पुनरयं पूरुषे चित्स्वरूपे /
