Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ anubhava-vANI gAMdhI prANajIvana dugAviMdadAsanA lekhAnA sagraha SITATI sAThaMka gAMdhI bipinakubhAI prAyavasI nANA A prakAzake manasukhalAla hemaca'4 sadhavI "
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ anubhava-vANI (gAMdhI prANajIvana haragoviMdadAsanA lekhonA saMgraha ) pustaka 1 lu soMpAdaka : bipinakumAra prANajIvana gAMdhI khl prakAzaka : manasukhalAla hemacaMda sadhavI prastAvanA : zrI manasukhalAla tArAcaMda mahetA
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzaka : manasukhalAla hemacaMda saMghavI c/o nyu esosIeTeDa mazIyala enTaraprAIjha prA. li. khaMDelavAla bhuvana, harnabI reDa, muMbaI 1 saMvata 2017] [ I. sana 1961 pahelI AvRtti prati 1000 mUlya be rUpIA mudraka : giradharalAla phulacaMda zAha sAdhanA mudraNAlaya, dANApITha-bhAvanagara
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ arpaNa jemanI punita chatrachAyAmAM rahIne meM je kAMI prApta karyuM che. athavA huM je kAMI chuM te sarvasva.............. parama pUjya, parama upakArI mAtA-pitAne samarpaNa, mAnavajIvananI mahattA che manuSyajIvana A sRSTimAM sarvottama che. tenuM sucAru ghaDatara ane sadupayoga e ja tenI suvAsa ane sarvasva che.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakanuM nivedana manuSyajIvananuM avalokana karatAM e spaSTa jaNAI Ave che ke sRSTi jema vizALa ane citravicitra che tema temAM vasanArA manuSyanA jIvanamAM paNa ghaNuM vaividhya hoya che. bhAgya ane purUSArthanA cakronI gati ghaNI vakhata eka ja dizAmAM thavAne badale ulaTI dizAmAM thatI hoya che. badho vyavahAra jyAre ApaNI icchA mujaba ane anukULa rIte cAlato hoya che tyAre mANasane sukha, saMtoSa ane zAMti thAya che. paraMtu mananI caMcaLatA eTalI tivra ane jhaDapI hoya che ke te mana aneka tarkavitarka kare che ane te pAra pADavA AkAzapAtALa eka kare che. paraMtu badhAne badhA samaye badhI anukULatA hotI nathI ke maLatI nathI. ghaNAnA mArgamAM khADA TekarA ke jhADI jhAMkharA naDatA ja hoya che. Ane mATe ghaNuM bhAgyane ke pUrvakRta karmone deza de che. chatAM mANasa je hatAza ke nAsIpAsa na thAya ane daDha nizcaya karI prabaLa purUSArtha cAlu rAkhe to tene saphaLatA avazya maLe che ja. meM kahyuM? ke bhAgye karyuM? A prazna dareka samaye jIvanamAM darekane upasthita thAya che. meM karyuM, emAM abhimAnanI chAyA che. bhAgye karyuM - emAM mANasanI saraLatA che. bIjAonI sahAya ane zubhecchAthI huM saphaLa thaye ema je mAne tenAmAM prabhuprerita pAramArthika bhAvanA hoya che. je manuSya zubhecchAnuM vRkSa vAve che tene eTalAM badhAM suMdara phaLe thAya che ke tene upaga sau kAI kare che, chatAM te phaLa khUTI jatAM nathI. bhAIzrI prANajIvanadAsanI sAthe mAre saMbaMdha bahu ja ghaniSTha che. temane huM eka snehI, mitra ane vaDila tarIke mAnuM chuM. temanA jJAna, buddhi, anubhava ane sahRdayatAthI prerAIne temanA lekho dareka vargane mArgadarzaka ane preraNAdAyI avazya thaze te hetuthI A pustakanuM prakAzana karavAnI mane je taka maLI che te mATe huM gaurava anubhavuM chuM. ghATakopara, muMbaI 77 . . .. manasukhalAla hemacaMda saMghavI tA. 21-1-1961
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ zANika vibhAga pahelo : sAmAjika pAnA 1 zrAvaka-zrAvakine sAco ukaI sAdhavAnI yojanA 1-7 2 zrAvaka-zrAvaki kSetrane sarvAgI vikAsa kare 8-10 3 sAdhu-samAjanA caraNe 11-14 4 sAdhu-sAdhvIjInA vihAra aMge saMghoe vicAravA jevuM 15-18 5 samAjanI sAmAjika saMsthAone ane hitaciMtakane 18-26 6 saMsthAonI saMkhyAmAM saMyamanI jarUra nathI ? 26-30 7 gacchabheda ane saMghabheda dUra thaI zake? 8 sUtelA saMdhane tathA samAjane 33-36 9 samAjane sAce vikAsa ane pragati zemAM? 36-39 10 sAdhana, zakti ane saMyama sAcavI rAkhatA zIkhe 40-42 11 samAjajIvana ane jainonuM saMgaThana 12 caturvidha saMgha mATe bhAvInI bhayaMkara AgAhI 45-49 13 mahatsava ane mahApUjana aMgenI vicAraNuM 4952 30-33 42-45
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 6 ] pAnA vibhAga bI : vyAvahArika 1 AvakanI maryAdAmAM rahI jIvana jIvavAne upAya 53-56 2. samAjane bekArIno prazna pa6-19 4 lagnanI mosamanA mahatvanA badhapATha 60-72 5 saka jAva, vicAra kare ane pachI AgaLa vadhe...! 73-78 maraNanI sAdaDI, uThamaNuM ane strIomAM hoM vALavAno rivAja 78-81 7 mRtyu pachIno vahevAra kevo hovo joIe ? 81-84 vibhAga trIje : Arthika vibhAga 1 jaina samAjanI Arthika samasyA 2 gAmaDAne utkarSa kema thaI zake ? 3 bekArI nivAraNa ane Arthika vikAsa | 85-90 90-95 95-99 vibhAga ceAthe : vyApArika vibhAga * 1 jene mATe vepAra-dhaMdhA ane hunnara udyoganI vyavahAra yojanA 100-120 2 dhaMdhAnuM uttama ane anukULa kSetra 121-122 3 gAmaDAmAM rejI bhATe zuM thaI zake? : 123-129 4 vepArI Alama mATe Adarza samAjaracanA 129-131 5 dhaMdhAmAM vadhu mahattvanuM zuM ? - dhana, kAma, anubhava ke gaNatarI ? - 133-134 6 maMdImAMthI vepArIoe zIkhavAne bodhapATha 135-139
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 7 ] pAtA 7 hiMdanA hunnara udyoganA va`mAnakALa ane bhaviSyakALa 139-142 8 vepAra dhaMdhAmAM dalAleAnI sa MkhyA ane dalAlInu dhAraNa 9 vepAra ane vepArIenI samasyA vibhAga pAMcamA : Arogya vibhAga 1 AreAgya ane unnati 2 nAnI paNa uttama zikhAmaNa 3 svAsthyanI praznottarI 143-147 147-167 168-17 171 172 173-176 4 ArAgyanI dRSTie janma, jIvana, mAMdagI ane maraNa 17-183 5 dha ane Arogya 183-185 6 havApheranAM sthaLeA ane sthAne 16-187 7 svAsthya 127-189 8 zaradI ane tenA upAyA 189-191 9 mAMdagInA phaphaDATa ane khoTA sa MtApa 191-195 195-197 10 zarIra sukhAkArI 11 haiyA ukela 197-199 vibhAga chaThTho : sAMskArika vibhAga 1 pAyAnA saMskAra 2 bhAga ane upabhAganuM niyamana 3 zuddha ane sAtvika jIvana 4 jIvananA sama 200-201 202-204 205-207 208-211
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 8 ] pAnA 211-214 5 jIvanamAM sukhI kema thavuM ? 6 zarIra, buddhi ane mana 7 krodhavaza dhamadhame ! 8 samatA ane mamatA 9 jIvana zuddhi 10 zrama ane parizrama 11 manuSya jIvananuM gaNita zAstra 12 svAdhInatA, zAMti ane sukha 13 jIvananI pagadaMDI 14 mana, vacana ane kAyAnI zuddhi 15 AtmajAgRti 16 saMsAralIlA ane mukti 215-217 218-222 223-225 225-228 228-232 232-234 2 35-237 23-242 242-243 243-245 246-248
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ [[vaLa zrI prANuvanadAsa gAMdhInI lekhana pravRttinA pariNAme keTalAka avADika ane mAsikAmAM temaNe lakhelAM abhyAsa ane anubhavapU lekhAne saMgraha anubhava-vANI 'nA rUpamAM pragaTa thAya che. A saMgrahamAM temanA lekhAnA mukhyatve cha vibhAgeAmAM samAveza karavAmAM AvyeA che. sAmAjika, vyAvahArika, Arthika, vyApArika, Arogya ane sAMskArika vibhAgamAM A badhA lekhA AvI jAya che. 6 ahiMA badhA lekhAnuM mUlyAMkana karavAne bhAre| Azaya nathI, paraMtu temanA badhAM lekhA vAMcatAM mArI para je chApa paDI che te viSe ja huM kAMika kahevA Icchu chu. ArAgya vibhAganA lekhAne bAda karatAM, khIjA vibhAgeAnA lekhA mukhyatve jaina samAjane sparzatAM praznone lagatA che. chellA paMdara varasAthI jaina samAjanI vidhavidha sevA kAryo karatI saMsthAomAM zrI prANajIvanadAsa gAMdhI sakriya rasa le che, ane dhaMdhAnA vyavasAyamAMthI lagabhaga nivRtta thaI gayA che. sAmAjika vibhAganA lekhAmAM jaina samAja atyAre kaI paristhitimAMthI pasAra thaI rahyo che, te samajI zakAya che; temaja zrAvaka zrAvikAnA uSa ane vikAsa sAdhavAnI vividha yAjanA, devadravya
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 10 ] ane sAdhAraNa dravya aMgenI mahatvanI bAbatA, tema ja zramaNu sadha aMgenI keTalIka mahatvanI bInAe para savistara vivecana karavAmAM AvyuM che. dezakALane anusarI ujamaNA ane dhArmika utsavAmAM zu zuM pheraphAra karavA jarUrI ane yAgya che, tema ja samAjasevA karatI vidhavidha sa MsthAonI saMkhyA karatAM tenI saMgInatAnI keTalI AvazyakatA che, tene sarasa khyAla ApavAmAM AvyA che. vyAvahArika ane Arthika vibhAganA vidhavidha lekhAmAM jIvana kai rIte jIvavu joie, tema ja samAjamAM pravartatI ekArI ane garIbAInA nivAraNa arthe zAM zAM pagalAM levAM joie, tenI suMdara samajaNu tema ja te aMgenA vyavahAru sUcane ApavAmAM AvyAM che. vyApArika vibhAgamAM dhaMdhA ane hunnara udyoga paratvenA abhyAsa ane anubhavapUrNa lekheA che. zaherAnA vikAsanI sarakhAmaNImAM gAmaDAnI paristhiti sudharI nathI, paNa dinapratidina bagaDatI jAya che. dareka bAbatamAM sarakAra para AdhAra rAkhI nirAdhAra sthitimAM rahevAM karatAM, mANase pAte prayatna karI muzkelImAMthI mArga kADhavA joie. lekhake A saMbaMdhamAM sAcuM ja kahyuM che ke " sAcA puruSA tA dareka vyaktie peAte karavA joie. pratyeka manuSya pote ja peAtAnA bhAgyane saTTA ane bhAktA bane che. '' gAmaDAomAM aneka hunnara udyoge mATe avakAza che, tenI vigatavAra samAlAcanA A vibhAganA lekhAmAM karavAmAM AvI che. ApaNI sarakAra AvA udyogeA mATe badhI jAtanI sagavaDatAe tema ja meTA pramANamAM nANAMkiya madada paNa Ape che. badhI ja bAbatAmAM sarakArane dveSa ane vAMka kADhI niSkriya besI rahevAmAM mANasanu ke dezanuM kalyANa thaI zake nahIM. paristhitinA sAmanA karI sajogA ane zakti anusAra saue puruSA karavA joIe e A badhA lekhAnA dhvani che.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 11 ] Arogya vibhAganA lekho te sau kene upayogI che. raheNIkaraNI temaja khAvApivAnI bAbatamAM kudaratanA niyameAnA bhaMga karavAnA kAraNe, kudarata taraphathI mANasane je zikSA karavAmAM Ave che, tene ApaNe rAga, mAMdagI, darda i.nA nAme oLakhIe chIe, ane pachI ApaNA doSa na zvetAM kamermAne dveSa daie chIe. karmanA arthanI bAbatamAM ApaNe tyAM bhayaMkara ajJAnatA pravartatI jovAmAM Ave che. bhUtakALamAM ApaNA peAtAnA ja karelA puruSArthanA pariNAmarUpe paripakava thatAM kLAne ja karyuM ke prArabdha kahevAmAM Ave che. vartamAnakALanA ApaNA satkAryo ke duSkRtyo, bhaviSyakALamAM ApaNAM karma tarIke udayamAM Ave che. bhaviSyakALamAM, A janme agara pachInA janmA daramyAna ApaNane du:kha na gamatuM hoya teA, du:kha utpanna thAya tevAM kAi paNa kRtyA mana, vacana agara kAyAthI na karavAnI ApaNe satata kALajI rAkhavI joie. ApaNA sukhaduHkhA mATe bIjI kAi paNa vyakti nahIM paNa ApaNe pote ja javAbadAra chIe, te nira Mtara dhyAnamAM rAkhavu joie. dharma zAstroe saMsAra duHkharUpa che ema kahI saMsArane asAra kahyo. che. jIvana kSaNabhaMgura che, anizcita che, anitya che emAM zaMkA nathI; paraMtu tene a ema nathI ke niSkriya banI duHkharUpa saMsAramAM je du:khe ochAM karI zakAya ema hAya tene paNa echAM na karatAM sahana karI levAM. mAtra ApaNA dezanA ja nahIM, paNa jagatanA lagabhaga badhA ja dezAmAM darzanazAstranA eka niSNAta pati tarIke jANItA thayelA zrI rAdhAkRSNana emanA eka pustakamAM A saMbaMdhamAM lakhatAM jaNAve che ke......... ApaNe kevaLa krodha ane bhayamAMthI, du:kha ane vipattimAMthI acavAnuM che ema nathI, paNa asaMga ane ekalatAmAMthI paNa bacavAnu che. jo ApaNane mAnavajAtanA bhAvimAM ane tenI AdhyAtmika zakayatAomAM zradhdhA hAya te| jyAM sudhI jagatanA udhdhAra na thAya tyAM sudhI ApaNe jaMpIne besI nahi zakIe. badhAya sAcA dharmAMnI mukhya mAnyatA e che ke manuSya pUrNatAne pAmI zake che, tenAmAM
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 12 ] devI aMza rahe che, ane te daivI aMzanI daSTie badhAya jIvonuM AMtarika aikya che. je jIvAtmAe Atmaya ane baLa prApta karyA che, te pitAnuM jIvana AtmasaMteSa ke niSkriya anukaMpAmAM nahi paNa sakriya sevAmAM gALaze. jayAM sudhI jagata duHkhI che, tene udhAra thayo nathI, tyAM sudhI tene zAMti vaLavAnI ja nathI." A saMsArane asAra samajI mAnavajIvana para je durlakSa ApavAmAM na Ave to mAnavajIvanathI vadhu ucca bIjuM koI jIvana nathI. mAnavajIvana te muktinuM dvAra che, ane tethI ja mAnavajIvana kema jIvavuM e zIkhavuM emAM ja mAnavajIvananI saphaLatA che. mAnavajIvana jIvatAM AvaDe tenA mATe A saMsAra sArarUpa che; jene jIvatAM na AvaDe tenA mATe kadAca saMsAra asAra che ema kahevuM vyAjabI kahevAya. thoDAM divase pahelAM ja jaina samAjanI eka agragaNya vyaktie muMbaInA eka bhavya upAzrayanA udghATana prasaMge jaina saMghanA vyavasthita baMdhAraNa tema ja sAdhu saMsthAmAM pravartatA gacchanA bhedonI bAbatamAM Takera karI hatI. jagatanA tamAma dezemAM jhaDapI parivartana thaI rahyuM che. Aje jaina samAjanuM naitika, Arthika, sAmAjika ane dhArmika jIvana kathaLI rahyuM che ane dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI daSTie, A badhI paristhitino kALajIpUrvaka abhyAsa karI tene vyavasthita karavA mATe zuM zuM karavuM jarUrI che, ane kevA kevA sudhArAo karavA joIe te saMbaMdhamAM vicAraNA karavA mATe A pustakamAMnA lekhe mArgadarzanarUpa thaI paDaze temAM mane zaMkA nathI. jAti, kuLa ane gacchanA bhedone jaina dharmamAM sthAna nathI. bhagavAna mahAvIranA mukhya gaNadhare tema ja ApaNA mahAna AcAryo siddhasena divAkara, zrImadda haribhadrasUrijI, zrImadda hemacaMdrAcArya jaina kuLamAM nahIM paNa anya kuLamAM janmyA hatA, te hakikata dhyAnamAM rAkhatAM eka vastunI te ApaNane khAtarI thavI joIe ke jaina
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 17 ] darzanamAM vyaktinAM mUlyAMkanane AdhAra tenI jAti-kuLa ke veza para nathI, parantu tenA jJAna-darzana ane cAritranA vikAsa para avalaMbe che. zrImad AnaMdaghanajIe te spaSTa bhASAmAM kahyuM che ke : gacchanA bheda bahu nacah nIhALatAM, ta-tvanI vAta karatA na lAje; udara bharaNAdi nija kAja karatA thA, sAha naDiyA kaLikALa rAje. gacchanA bhede ane tithi carcA jevA nirarthaka ane vivAdAspada viSayAnI pAchaLa ApaNA zramaNa saMdha peAtAnI zakti ane jJAnano upayAga kare, te karatAM gRhasthAzramamAM vAsa karatAM ApaNA zrAvakA ane zrAvikAe vizudhdha, pavitra, nirmaLa ane niSpApa jIvana jIve te rIte temane keLavavA para lakSa Ape teA tethI caturvidha saMdhanu kalyANa thaze. gRhasthAzrama e kAMi pApamaya jIvana nathI, parantu vananA e vibhAga, teA sAdhu avasthAnI pUrvabhUmikArUpe che. hindu dharmazAstromAM te gRhasthAzrama pachI uttarAttara vAnaprasthAzrama ane yAgAzramanI vyavasthAne sthAna ApeluM ja che. bAkI kharI vastu tA e che ke mANasa peAte ja peAtAnA duzmana che, ane pote ja peAtAnA mitra che. AtmasudhAraNA e ja sAcI sudhAraNA che, ane samAjamAM, dezamAM ane jagatamAM ApaNe parivartana lAvavuM heAya te tenI zarUAta ApaNI peAtAnI jAtathI ja thavI joie. niSNAta DaoNkTara jema daradInA roganuM suMdara nidAna kare che, tema anubhava-vANInA vidhavidha lekhAmAMthI jaina samAjamAM atyAre pari vatI paristhitinuM ApaNane sacATa bhAna thAya che. lekhake mAtra nidAna karIne sa MteASa nathI mAnyA, temaNe nidAnanI sAtheA sAtha A duHkhada paristhitine dUra karavA mATe tene sacoTa upAya paNa batAvyA che.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 14 ] zrI prANajIvanadAsa gAMdhInA A lekhe pAchaLa jaina samAja viSene temane UMDo abhyAsa, satata ciMtana tema ja UMDuM manana dekhAI Ave che. A pustaka sAthe joDelAM temanA jIvanane lagatAM ApelAM TuMkA khyAna parathI ema te cekanuM jaNAya Ave che ke pote jIvanamAM samAja pAsethI je meLavyuM che, te temanA anubhavarUpe vyAja sAthe samAjane A pustakanuM prakAzana karI pAchuM ApyuM che. emaNe je meLavyuM che, tenA karatAM adhika pramANamAM pAchuM ApyuM che, ane eka daSTie to je vyakti samAja pAsethI ochAmAM ochuM laIne adhikamAM adhika pAchuM Ape che, te ja sAco sAdhu che. jainasamAjanA anya sevAbhAvI kAryakare paNa zrI prANajIvanadAsa gAMdhInA A kAryanuM anukaraNa kare ema IcchI viramuM chuM. muMbaI tA. 13-8-1960 thI manasukhalAla tArAcaMda mahetA
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva na jharamara zizuvayanA prathamanAM traNa varSa sudhI keInI paNa samajazakti ke smaraNazakti eTalI khIlelI nathI hotI ke potAnA jIvanaprasaMge pote samajI zake ke yAda rAkhI zake. samajaNA thayA pachI ApaNA mAtApitA ke vaDile ApaNane ApaNuM janmajIvananI je vAta kare ke kahe tene ApaNe sAcI mAnavI rahI. eTale traNa varSanI uMmara sudhIne pUrva ItihAsa pAchaLathI je meM jAryo hato te uparathI huM kahI zakuM chuM ke mAre janma saMvata varSa 1949 nA zrAvaNa zudi 4 ne maMgaLavAra ane IsvIsana 1893 ne ogaSTa mAsanI tA. 15 mInA roja thayo hato. janmathI zarIrasaMpatti kaMIka aMze nabaLI kharI; paraMtu samajazakti - kaMIka tivra ane mane baLa kaMika majabUta hatuM. pitAzrI IgrejI cothA dhoraNa sudhI abhyAsa karIne bhAvanagaramAM relavenI nokarImAM rUA. 15 nA pagArathI joDAyA hatA. pote svataMtra vicAra dharAvatA hovAthI saMyukta kuTuMbamAMthI judA thaI judA rahetA hatA. mAtuzrI ucca saMskArI ane mArA sALa pakSe rAjyanA vaMzaparaMparAgatanA kArabhArI kuTuMbamAMthI AvyA hovAthI temanAmAM gharasaMsAra karakasarathI vivekapUrvaka calAvavAnI AvaData hatI. gharanuM badhuM kAma te jAte karatA. savAre vahelA uThI daLatA ane sAtho sAtha prabhAtiyAM evA madhura kaMThe gAtA ke pathArImAM sutA sutA te sAMbhaLavAmAM mane bahu AnaMda Avato. temAMthI mane dharmanA saMskAra ane dharmanI zraddhA sau prathama maLyA. relave ophIsanI nekarI eTale pitAjI savAre nava vAge derAsarathI AvI jamIne sADA nava vAge nokarIe javA gherathI nIkaLatA ane goghAne daravAje taLAvane kAMThe sau bhegA thaI kAyamanI nakkI karelI bhADatI gheDAgADImAM be mAIla dUra gaDhecI (bhAvanagara parA)e revenI sau saunI kacerIe sau sADA dasa vAge pahoMcI jatA.. sAMje sau
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ [18] TrenamAM ghera AvatA. te vakhatanA lekAmAM prema, saMbaMdha ane sadbhAva evA hatA ke uparI adhikArI ane temanA hAtha nIce kAma karanArA vacce sattAne dhamaMDa ke uMcA nIcAnA bhedabhAvanI AjanA jevI divAlA naheAtI. ephIsamAM ephIsa jevA vartAva hAya. paNa ophIsa cheDavA pachI sau kAI sarakhA hoya te rIte khele, haLemaLe ane varate. gAmaDI dhULanizALamAM AMka ane akSarajJAna levA mane pAMcamAM vanI zarUAtamAM besADavAmAM AvyA. mahetAjI zarUzarUmAM ghera teDavA AvatA. AMka zIkhavavAnA ATha AnA mahetA letA. kakko, bArAkhaDI (bArAkSarI ) ane zabdo tathA pArDa vAMcatA zIkhavavAnA eka rUpIe letA. vAraparvanA divase mahetAne anAja, sIdhuM phaLamevA dareka gherathI maLe. moTA parvanA divase, baLeva, dazarA ke zrAddhapakSamAM tene kAi kAi gherathI dhotIyuM ke sADalo maLe; divALInI dakSiNAmAM cAra AnA ke ATha AnA maLe eTale sAkarAma mahetAjI satApa pAme. ekalA paDe 40 thI 45 cheAkarA chekarIone te bhaNAvatA. sAMje saune meApATa levaDAvatA. dara aThavADIe kAne kAinA taraphathI khAvAnI vastue vaheMcavA mATe nizALamAM AvatI. pAI ke paisAnI khAvAnI cIja bALakAne nizALamAM jyAre vaheMcAya tyAre tene keTaleA badhA AnaMda, ullAsa ane harSa thAya che ! nirdoSa bALakonA AnaMdamAM atyAranI prajAmAMthI AnaMda lenArA keTalA mAbApe ke prajAjanA nIkaLaze ! udAra bhAvanAnA alaukika AnaMda mANanArA Aje bahu ja ochA leAkeA jovAmAM Ave che. eka varSInA samayamAM teA sALa AMka, mULAkSarAM, khArAkhaDI tathA zabdo tA huM zIkhI gayA, paraMtu sAtheA sAthe keTalIe kheAdhadAyaka vArtAo, gItA, kahevatA ane zikhAmaNA mane nizALamAM zIkhavA maLI ! te pachI cha mahinAmAM dhAta, kASTakA, lekhAM ane sAmAnya hisAbeA ane vAMcatA lakhatA paNa mane AvaDI gayuM. AMka, hisAba
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 17 ] ane lekhAMnuM A zikSaNa vaNikaputrane vepAramAM, hisAbamAM ane nAmAmAM aMdagI sudhI eTaluM badhuM upayogI thAya che ke te zIkhela mANasa dhaMdhAdArI kSetre bahu jhaDapathI AgaLa vadhI zake che. A rIte ghULI nizALane abhyAsa karI darabArI nizALamAM gujarAtI pahelI copaDImAM huM dAkhala thayo. gharamAM pitAjIno bahu ja kaDaka svabhAva hate. vyavasthA ane zistamAM teo bahu mAnatA. temanI hAjarImAM ramavuM, raDavuM, tophAna-mastI karavA, bhAIbhAMDumAM laDavuM ke gharamAM kAMI toDavuM, pheDavuM ke bagADavuM, te te taddana azakya ja hatuM. teo AvavAnA hoya te pahelAM gharamAM AvIne DAhyA DamarA thaI lesana karavA ke gharakAma karavA huM besI jato. je te mane ramatA ke rakhaDatA dekhI jAya, dhIMgA-mastI karatA ke gharamAM amane laDatA ke raDatA jue te temane ugra Thapake sAMbhaLavo paDe ane kaI vakhata dhola ke tamAco paNa khAvo paDe. temanA ugra svabhAva ane kaDaka zista ane aNIzuddha ghara vyavasthAnA custa niyamane laine ame kadi paNa temanI sAthe jamavA besavAnI, vAta karavAnI ke temanI najIka javAnI hiMmata karI zakatA nahi. AnuM pariNAma e AvyuM ke pitAzrInA dhAkathI ane ugra svabhAvathI gharanA sau koI DaratA. AthI gharamAM bAhya daSTie vAtAvaraNa zAMta ane vyavasthita lAge; paNa gharanA sau koInA hRdayamAM kAyamane bhaya rahyA kare. pariNAme huM je ke zirata, zAMti ane vyavasthA zIkhe; paraMtu hRdhya bhIrU banyuM. A anubhava uparathI meM makkama nizcaya karyo ke mAre zAMta svabhAva keLavavAnI ane gharanuM vAtAvaraNa kAyama mATe AnaMda, prema, nirbhayatA ane sahISNutAvALuM rAkhavAnI khAsa kALajI rAkhavI. koI vakhata kharAbamAMthI paNa sAruM pariNAma lAvI zakAya che, paraMtu sArAmAMthI vadhu sAruM ubhavavAnA saMjoge je heya to te vadhu IcchanIya che. mATe dareka mANasanI ane khAsa karIne kuTuMbanA nAyakanI e pavitra pharaja thaI paDe che ke pote zAMta svabhAva, sahISNutA, nyAyabuddhi ane udAratAnA guNa keLavavA ane kuTuMbamAM tevA saMskAra reDavA.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 18 ] te samayamAM nizALamAM bIjI ane trIjI copaDI eka varSamAM sAthe zIkhavatA. dhULI nizALamAM zIkhIne Avela vidyArthI akeka varSamAM dhAre te babbe cepaDI karI zake. jene gujarAtI bhASA, gaNita, ItihAsa, bhUgoLa, vyAkaraNa, padArthapATha, vijJAna, nAmuM ane lekhanavAcana barAbara zIkhavuM hoya te gujarAtI chaThThI, sAtamI ke AThamI ce paDI sudhI bhaNata. paNa jene aMgrejI bhaNavA-bhaNAvavAnI tAlAvelI heya te te gujarAtI pAMca copaDI bhaNIne aMgrejI nizALamAM dAkhala thato. mAre te gujarAtInuM pAkuM jJAna meLavavuM hatuM, ane te pachI IMgrejI paNa TheTha sudhI abhyAsa karavAno ane snAtaka (grejyueTa) thavAne prathamathI ja mAre daDha saMkalpa ane nizcaya hato. eTale meM gujarAtI chaThThA dhoraNa sudhI abhyAsa karIne pachI aMgrejIno abhyAsa zarU karyo. bhaNavAnI bahu tamannA hatI. pitAzrInA ravabhAvane kAraNe bhAre mahAllAnA ke bahAranA keI bhAIbaMdha ke dete hatA nahi; tethI bahu bahAra javAnuM ke ramavA-rakhaDavAnuM mAre hatuM nahi. Akho vakhata bhaNavAnuM ke vAMcavAnuM, thoDo vakhata gharakAma karavAnuM, rAtre sUtI vakhate mAtAjI ekAda bedhadAyaka vArtA kahe te eka citte sAMbhaLavAnuM ane temAMthI sAra grahaNa karavAnuM, samayasara nizALe javAnuM-A mAre dainika kAryakrama hato. kudarate samajazakti, smaraNazakti, tarkazakti, mane baLa ane navuM navuM jANavAnI ane te upara vicAra karavAnI tamannA-ATalI bakSIsa ane AvI Adata ApI hatI tethI bhaNavAmAM huM paheluM ke bIje naMbara rAkhato ane parIkSAmAM paNa pahelA ke bIjA naMbare pAsa thato. vaDilene kAbU ane AmanyA te jamAnAmAM eTalA badhA hatA ke tene virodha keIthI thaI zake ja nahi. vaLI jJAtimAM ane samAjamAM amArA kuTuMbanI kIrti ane pratiSThA bahu hatA. mArA dAdAjI je ke nokarI karatA hatA ane vArSika pagAra rUA. 750 ja hatA. chatAM te vakhatanA mukhya munImanI sattA, kAryazakti, ane anubhava eTalA
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 18 ] badhA hatA ke leka manIne ja zeTha karatAM vadhu oLakhatA. te samayanA zeThIAo paNa evA sakhI dilanA hatA ke munImamAM teo saMpUrNa vizvAsa ane zraddhA rAkhatA. dAdAjInA zeThane rU, kerosIna ane zarAphIne dhaMdho hato. zeThIAo muMbaImAM rahetA. teone mahuvA, bhAvanagara ane muMbaImAM peDhIo hatI. bhAvanagaranI peDhI dAdAjI saMbhALatA. dAdAjI je ke sAdA ane sAmAnya sthitinA hatA, paNa dilanA dayALu, udAra, paropakArI ane sevAbhAvI eTalA badhA hatA ke saune temanA pratye bahu ja mamatA ane sadbhAva hatA. badhA kSetre temaNe paramArtha ane sevAnAM kAryo ja karyA che. temanA A svabhAvane laIne mArI mAtra daza varSanI uMmare ja temaNe, mArA pitAzrIne virodha chatAM, mAruM vevizALa karI nAkhyuM. bAra tera varSanI uMmare jyAre huM IgrejI cothA dhoraNamAM abhyAsa karatA hatA tyAre mArI IcchA na hovA chatAM vaDilenI AjJAnA pAlana arthe mAre lagnagraMthIthI pharajiyAta joDAvuM paDyuM. ATalI nAnI uMmare ane te paNa vidyArthI avasthAmAM mArA lagna thAya, te vicAre ja huM trAsI uDyo. paraMtu vaDilenI AjJAne ziredhArya karavI e mAre jIvanamaMtra hatuM. eTale huM teonI IcchAne tAbe thaye. mane mukhya bhaya e hato ke lagna pachI abhyAsa cAlu rahI zakato nathI; eTale mAre snAtaka thavAne nizcaya je pAra na paDe te huM nizcayabhaMgane doSa zI rIte sahana karI zakIza. karela nirNayanuM keIpaNa bhoge pAlana thavuM ja joIe e mAro svabhAva hate. mAre mATe A eka moTAmAM moTuM dharmasaMkaTa hatuM. mArA lagna thayA pachI huM tarata ja bhAvanagaranI jaina boDiMgamAM rahevA mATe cAlyA gaye. mAtra savAra sAMja be vakhata ghera jamavA Avata. jamIne skUlamAM jatA ane sAMje skUlamAMthI ghera AvI jamIne borDiMgamAM cAlyo jate. A rIte aMgrejI cothA, pAMcamA ane chaThThA dhoraNa sudhI bhAvanagara jaina benkiMgamAM rahIne meM abhyAsa karyo. kuTuMbamAM mAtAjInI lAMbI mAMdagI, bhAIo tathA bahenanI ane teonA abhyAsanI kALajI ane gharakAma, A badhI javAbadArI
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 20 ] mArA patnI saMbhALatA. mAre paNa abhyAsa uparAMta kuTuMbanI vyavasthA thoDI ghaNI saMbhALavI paDatI. pitAzrIne ane mane ema lAgyuM ke je huM bhAvanagara rahIza te huM abhyAsa nahi karI zake, eTale je huM muMbaI bhaNavA jauM te vadhu sAruM. mArA baMne kAkA muMbaImAM sAthe rahetA hatA, paraMtu temane tyAM sAthe rahIne abhyAsa kare mane nahi phAve ane bIje kaI ThekANe rahevAnI sagavaDa thAya tema nahotuM. chevaTe zeTha narottamadAsa bhANajI sAMtAkrujhamAM rahetA hatA ane teo paNa bahu ja udAra dilanA sakho gRhastha hatA, temane tyAM temanA baMgale rahIne abhyAsa karavAnuM dAdAjIe tathA pitAzrIe mArA mATe nakkI karAvI ApyuM. eTale huM meTrIkathI abhyAsa karavA muMbaI AvyuM ane nyu hAIskUlamAM dAkhala thayo. zeTha tribhovanadAsa bhANajInA baMne putro premacaMda (5mubhAI) ane dAdara (dAmubhAI) paNa nyu hAI skUlamAM ja te vakhate bhaNatA hatA eTale mane paNa bahu anukULatA thaI gaI muMbaInuM jIvana dhoraNa vadhu kharcALa, phI paNa vadhu, ane savAre nava vAge jamI paravArIne muMbaI paNa agyAre skUlamAM pahoMcIe ane sAMje cha vAge skUlamAMthI chUTIne sADA sAta vAge sAMtAkrujha jaIne jamavA pAmIe. eTale baporanA cA-nAstAne paNa kharca thAya. A rIte khAdhA. khorAkI sIvAyane kula kharca mAsika rUpIA 15 thI 20 ne saheje lAge. pitAzrIne rUA. 30)ne pagAra maLato. temAM cha mANasane bharaNapoSaNane kharca ane vyavahAra nibhAvavAne hatA. eTale prathamathI ja meM e nizcaya karI lIdhela hato ke mAre mArA paga upara ubhA rahevuM. bhAvanagaramAM paNa huM kalAsanA nabaLA vidyArthIone bhaNAvIne mAre khIsAkharca meLavI lete hate. eTale muMbaImAM paNa meM vidyArthIone ghera jaI bhaNAvavAnuM kAma hAtha dharyuM. sArA kuTuMbamAM chokarA ke chokarIone huM bhaNAvavA jato. pagAra je kAMI Ape te huM ravIkArI leto. huM pagAra khAtara bhaNAvate nahato.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 21 ] bhaNAvavAne mane zekha hate. AnAthI mane lAbha e thaze ke sArA sArA kuTuMba sAthe mAre evo nikaTane saMbaMdha baMdhAye ke Aje paNa te saMbaMdha jaLavAI rahyo che. zrI bhogIlAla mohanalAla jhaverInI baMne putrIo ane eka putra, zrI bhAIcaMdabhAI nagInadAsa jhaverIne bhatrIje, zeTha revAzaMkara jagajIvana jhaverInA putra zrI dhIrajalAla, zeTha tulasIdAsa khImajInA putro zrI karazanadAsa tathA zrI nAraNadAsa-A badhAne huM bhaNAvavA jato. temAMthI mane mAsika rU. 100 thI 110nI Avaka thatI eTale mAre badho kharca kADhatAM huM bacata karI zakatA. mu. dAdAjIe mane rU. 500 tathA mArA laghubaMdhu mahUma jayaMtilAlane muMbaI grAnDa meDIkala kolejamAM ema. bI. bI. esa.ne abhyAsa karavA mATe rU. 500 ema kula rU, 1000 nI rakama amane baMne bhAIone bhaNavA mATe ApelI. pite te gujarAtI traNa copaDI bhaNelA hatA ane mAtra nekarI karatA hatA. amArA lagnakharcamAM paNa temaNe moTo Teke Apela hato. AvA bhaDavIra, zUravIra ane udAra dilanA dAdAjI gAMdhI motIlAla gagalane caraNe ame amArI unnatine yaza samarpaNa karIe chIe. mu. zeThazrI nattamadAsa bhANajIne tyAM rahI meM bI. e. sudhIne abhyAsa pUro karyo. mArI jema bIjA paNa temanA snehI saMbaMdhIonA pAMca sAta putroe paNa temane tyAM rahI DokaTarI, IjanerI, kAyadAno ane solIsITarane abhyAsa karI dhaMdhAmAM ane jIvanamAM teo TharIThAma thayA che. IMglAMDamAM AI. ema. esaAI. sI. esa. ane bIjI ucca padavIo mATe abhyAsa karatA keTalAya vidyAthIone, pote IMglAMDa gayelA tyAre bhaNavA mATe moTI rakamanI madada karI hatI. teo ane temanA kuTuMbIjane keTalA badhA udAra dilanA, umadA svabhAvanA ane paropakArI AtmAo haze tene jagatane AthI khyAla AvI zakaze. temane upakAra huM pote te jIvanaparyata nahi bhUlI zakuM.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 22 ] grejyueTa thayA pachI seAlIsITarane abhyAsa mArI buddhi ane zaktine vadhu anukULa thaze evI mArI parIkSA ane seTI karIne zrI mAtIcaMdra gIradhara kApaDIA seAlIsITare ane anya snehIjanAe mane khAsa salAha ApI hatI. paraMtu mArA jIvanamAM bALapaNathI phruTalAka nirNayA meM nakkI karI rAkhyA hatA; jemAMnA mukhya mukhya nIce mujabanA che : -. 1. kAyadAnA anubhava meLavavA paNa kAyadAnA dhaMdhA karavA niGe. 2. mArA kuTuMbamAM kei grejyueTa thayela nahIM. mATe game tema karI mAre grejayueTa thavu. 3. paradezI kei paNa mAlanA dhaMdhA ke tenI AData ke dalAlI karavI nahi; ane e rIte dezanuM nANuM paradeza mekalI dezane nina ane parAdhIna banAvavA niha. 4. game tevI sArI neAkarI maLe te paNa AkhI jIMdagI sudhI neAkarI karavI nahi. anubhava khAtara thADA samaya nokarI karavI paDe teA karavI. paNa nokarImAM ya mukhya dhyeya te svataMtra dhaMdhA karavAnuM rAkhavuM. ApaNI buddhi, zakti ane anubhavanA upayAga koi paNa dezI dhaMdhAne khIlavavAmAM karaveA. 5. nokarI ke dhaMdhAmAM kaDhi paNa cArI, juTha, anIti ke vizvAsaghAta karavA nahi, lAMcarUvata letrA nahi ke bIjA phAinI IrSyA ke hariphAi karavI nahi. 6. je kAMi kamANI thAya temAMthI eAchAmAM echA 25 TakA sArA kAmamAM athavA bIjAone madadarUpa thavAmAM ApavA 7. keAInI AjIjI ke khuzAmada karavI nahi; kAInI yA mAgavI nahi; ke kAinI kazI AzA rAkhavI nahi.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 23 ] 8. koi ApaNane upayogI na thAya to du:kha lagADavuM nahi. ApaNAthI bane teTaluM khIjAnuM bhaluM karavuM ane bhaluM icchavuM. paNa koinuM kaDhi bhurU te na ja karavuM ke na icchavuM. 9. upakAranA badalAmAM koi ApaNA upara apakAra kare athavA koi ApaNI apakIrti kare ke ApaNA avaNuvAda bele te teonI dayA khAvI. paNa kAryanu kardi ApaNe ahita na karavuM. 10. jIvana jeTaluM bane teTaluM sAdu ane saMyamI jIvavuM. 11. siddhAMta ke niyamane custapaNe vaLagI rahevu. 12. dhadhA ke vyApAramAM game teTalI Avaka ke lAbha hoya te paNa 56 varSanI vaye athavA bahu bahu to 60 varSanI uMmara thAya eTale nivRtti laine jAhera sevAnI pravRttimAM joDAvuM. 13. samAjamAM janmyA chIe eTale 10 varSa sudhI samAjanu RNa cUkavI ApavAnA hetuthI samAjahitanI nirmALa pravRttio, kazI paNa apekSA rAkhyA vinA, sadbhAva ane sadguddhipUrvaka taTastha bhAve karavI. 14. leAkahitanI ke anya dhArmika pravRttie jo ke sArI che; te chatAM temAM paNa rAga-dveSa thayA vinA raheneA nathI. eTale AtmakalyANa sAdhavA mATe ekAMta, mauna, jApa, dhyAna, yoga ane AtmavicAraNAnA mArga ja jarUrane che. mATe 70 varSanI uMmare A badhI bahAranI pravRttie ADI devI ane AtmasAdhanA mATe jagatathI dUra jai ekAMtamAM rahevuM. 15. meha, mamatva ane Asakti ghaTADatA javA, ni`matvanI sthiti prApta karavI ane peAtAnA kalyANa sAthe jagatanA kalyANanI bhAvanA bhAvavI
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 24 ] A nirNayano amala karavAne daDha saMkalpa daSTi samakSa rAkhe che, ane tene amala thAya te mATe pratikSaNe sAvadha rahuM chuM. . Ane laIne solIsITarane abhyAsa na karyo ane kApaDanA dhaMdhAmAM dAkhala thaye. 1918 mAM pahelI laDAI purI thaI tyAre kApaDanA dhaMdhAmAM ekAeka ociMtI maMdI AvI. bhAvo ekadama ghaTI gayA. darekane sadAomAM moTI rakamanI, keTalAkane gajA uparAMtanI nukasAnI javA lAgI. mAlane akeka nA ke moTo jaththo mULa dhaNIne tyAMthI vecAyo hoya. tenA upara aneka vacalI pArTIonA naphA caDhIne chellA vepArIne gharamAM uMcA bhAve AvatuM hoya. je mAla jenA gharamAM uMcA bhAvane paDyo hoya temAM te tene khoTa jAya. paraMtu jeoe AvatuM ke banatuM mAla uMcA bhAve lIdhA hoya te mAla jyAre Avyo tyAre koIe paisA bharIne upADyo nahi; eTale vAMdhA paDyA. ane AvaDI lAMbI gUMca zI rIte nIkaLe ? A kaTokaTIne ane kasoTIne samaya hatA. AvI sthitimAM sArA vepArIo paNa TukI jAya; te nabaLA ke luccAnuM to gajuM ja zuM ? kApaDa bajAra mATe kharekhara A kapa ane kaTokaTI samaya hate. kaI paNa vepArI bhAla upADe nahi ke nANA cukave nahi. Akho divasa neTIsa ke ciThThIpatrIo ane tenA savAlajavAba ApavAnuM kAma dareka dukAne cAlatuM hoya. dalAle ane nokara cAkare AmathI tema deDAdeDI karatA hoya. A samaye mu. kAkAzrI catrabhuja motIlAla gAMdhInuM, pitAnuM kAma, temanA vatI temanI aneka bhAgIdArInA vahIvaTanuM kAma ane mArI pitAnI kuTuMbIjanenI majamu bhAgIdArInuM kAma, A badhuM saMbhALavAnI, patAvavAnI ane temAMthI ochI nukasAnIe chuTavAnI javAbadArI mArA upara AvIne paDI. AmAM mane badhI jAtane anubhava maLe. jIvananI pragati mATe A paheluM pagathiyuM hatuM. huM jarA paNa hatAza na thaye ke hiMmata na hAryo. badhI paristhitine bArIka abhyAsa karIne te barAbara samajI lIdhI. bhAle, mAnI jAta ane banAvaTa tathA tene vaparAza ane
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 25 ] upayoga, tenA kaNa kaNa kharIdanArA che, asala ochAmAM ocho tene zuM bhAva hato, vadhumAM vadhu zuM bhAve vecAyo che, mAla prathama kyA vepArIne tyAMthI nIkaLyo che. chelle konA gharamAM zuM bhAve jAya che, ApaNe pote A sodAmAM keTalAmI pArTI chIe; jene mAla ApaNe lIdhe che ane jene mAla ApaNe ve che te baMne AsAmI saddhara che ke nabaLA -A badhI bAbate samajI lIdhI. chevaTe vepAranI maMDaLI dvArA ema nakakI karyuM ke dareke potAne naphe jato karavo, ane nukasAnI peTe chellI lenAra pATae eka gAMsaDI dITha rUA. 100) ane vacalI dareka pATIe eka gAMsaDI dITha rUA. 10) ApavA. A badhI rakama mULa dhaNIne ApavI ane A rIte badhe mAla kensala karAvo. A rIte ghaNA vAMdhAonI patAvaTa thaI. A kAmathI badhA vepArIone oLakhavAnI mane taka maLI. dhaMdhAnI AMTIghUMTI, naitika dharaNa, rItarivAjo, mAnI jAta, parakha ane paDatarabhAva, kharIdI-vecANa ane nANAne vyavahAra-e badhuM jANavAnuM maLyuM ane pariNAme A prakArane dhaMdhAne sarvadezIya anubhava kApaDanA dhaMdhAmAM AgaLa vadhavAmAM ane sthira thavAmAM mane bahu upayogI thaye. be varSa sudhI hAthazALa ane yaMtrazALanA kApaDane, te pachI jApAnIsa kerA kApaDane, ane IMglIza garama tathA phensI kApaDane, ane amuka aMze vilAyatI raMgIna, chApela ane dhoela kApaDane anubhava vinA vetane athavA rU. 60)nA mAsika navA pagAre svecchAthI lIdhe. dhaMdhAnuM zikSaNa, tAlIma ke anubhava purepurA levA hoya te pagArane vicAra bahu na karavo. abhyAsamAM grejyueTa thayo tema "dhaMdhAdArI grejyueTa" thavAnI mArI nema hatI. paradezI kApaDanuM kAmakAja, mAtra anubhava levA khAtara ja, A rIte meM theDe vakhata karyuM. laDAInA AkharI samayamAM tejInI Toce kaMIka kamAI levAnI IcchAe thoDoka vepAra AvatuM mAlane meM karyo. vagara paise ane vinA mahenate jaladI kamAI levAnI IcchAthI dhaMdhe kare te eka prakArane
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 26 ] saddo ja kahevAya. mArA A vAyadAnA vepAramAM mArA bhAge rU. 7000nI nukazAnI thaI. mArI pAse te kazI jogavAI hatI ja nahi. chatAM dAnata sApha hatI ane devAnI vRtti hatI. eTale teTalI rakamanuM meM premacaMda ratanajInI kaMpanIne khAtuM pADIne sahI karI ApI. pagAranI ane bhaNAvavAnI je kAMI Avaka AvatI te temane tyAM dara mAse huM bharate. teoe eka be sadA mane ApIne raLAvyo ane te naphAnI rakama paNa meM devA peTe jamA karAvI. jyAM sadhI devuM cukate bharapAI na thAya tyAM sudhI muMbaImAM ghara na mAMDavuM evI mArI pratijJA hatI. aDhI varSe devuM purU thayuM. tyAra pachI ja meM jagyA bhADe laIne mArA kuTuMbane muMbaI teDAvyuM. nukazAnInA anubhave mArI naitika bhAvanAnI kasoTI karI ane temAMthI huM sAMgopAMga pAra utaryo; tethI dhaMdhAdArI kSetre ane samAjamAM huM mAruM sthAna sthira karI zakyo. zerU devakaraNa muLajIne tyAM pAMca mIlenI vecANa ejansI A arasAmAM nathI AvI. zeThazrInI sAthe aMgata paricaya ane saMbaMdha sAre hato ane temane mArA kAmano anubhava thaI gayo hato, eTale temaNe mane rUA. 100ne pagArathI zApura mIlanA selsamena tarIke rAkhI lIdho. mArA hAtha nIcene mANasa juno hovAthI tene rUA. 150 ne pagAra, bIja selsamenene rUA. 150 no pagAra, ekane rUA. 500 ne pagAra, A rIte hatuM. sauthI ochA pagArane selsamena huM hato. keTalAeka AmAM mArI laghutA bhAnatA ane mane Takera paNa karatA. huM eka ja javAba Apato:-"bIjAo anubhavI che. huM te zIkhAu ane navo chuM. vagara pagAre kAma karavA kahe te paNa huM karavA taiyAra chuM. mAre to zIkhavuM che, jANavuM che ane thoDA samayamAM badhuM jANI levuM che." A mArI upAsanA, zraddhA ane Tekane pariNAme ATha mahinA pachI divALI samaye bIjA selsamenane rU. 200, mane rU. 200 ane mukhya sesamenane rUA. 600 no pagAra zeThe khuzI thaIne karI Ave. pa
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 27 ] nokarI ke dhaMdhAne aMgenA mArA niyame A pramANe hatAH1. dhaMdhAnI nAnI-meTI badhI bAbatanuM kAmakAja jAte karavuM ? ane tene saMpUrNa anubhava meLava. 2. anubhavathI yegyatA vadhAravI ane uccamAM ucca sthAne vahelAmAM vaheluM pahoMcavuM. 3. dhaMdhAmAM paNa satya, nIti, pramANikatA, nyAya ane paropa kAravRtti choDavI nahi.' 4. kadaradAna zeThanI ja nokarI karavI. 5. pagAra ke pramozananI kadI yAcanA na karavI. kadara na thAya te bIje kaze sthAna zodhI levuM. 6. saunuM bhaluM karavuM ane bhaluM IcchavuM. 7. kadI keInI khuzAmata karavI nahi, jarUra puratuM ja bolavuM. 8. ApaNA kAmamAM ja racyApacyA rahevuM. 9. dhaMdhAmAM anIti ke pakSapAta kare nahi. 10. zeTha ke bIjA saunI sAthe, nokarI ke kAmakAja cheDI dIdhA pachI paNa premabharyo mIThe saMbaMdha kAyama jALavI rAkhave. 11. paisAno lebha ke lAlaca na rAkhatAM svamAna, niSThA ane kartavya pAlanano saMtoSa e ja sAcuM sukha ane sAcI samRddhi che, te rIte manane keLavavuM. A niyame TheTha sudhI pALyA che; pALavAnI satata kALajI rAkhI che. ajANatAM kSati thaI gaI hoya to te mATe pazcAtApa jarUra karyo haze. sArAmAMthI sArUM ja pariName e mArI daDha zraddhAne mane jIvanamAM pratyakSa anubhava aneka prasaMge thayo che. base rUpIAmAMthI traNaso, sADA traNa, chaso ane chevaTe mAsika sADA bArasanI pagAra tathA
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 28 ] kamIzana ke bhAgIdArInI Avaka sudhI huM AgaLa vadhI zakayA. temAM pUrvajanmanI punyAI, purUSArtha, prayatna, nIti, anukuLa saMcAgA ane saunI mArA pratyenI mIThI najara--A badhA tattvAnA phALeA hatA. mIla-anubhava zApurajI mIla, matharAdAsa mIla, presIDensI(hIrajI) mIla, amadAvAdanI kelIkA, jyubilI, asAravA ane geAradhana mIlsa, nyu svadezI, lAla mIla, ane mANekacAka mITsa, mubaInI khaTAu ane zrIrAma mIsa ane chelle chelle amadAvAdanI jyupITara ane jayabhArata mIsa, ATalI mIleAnu kAma karavAnI taka mane maLI hatI. dareka ThekANe eka niSThAthI tamannApUrvaka kAma karyuM che. dareka mIlanI kamANI, kArti ane pragatimAM meM yathAmati, yathAzakti phALA ApyA che. hajI paNa dareka mIlavALAnA hRdayamAM mArU sthAna che. ane te ja mAre AtmasASa che. sane 1938 sudhI mIleA sAthe meM kAma karyuM. paraMtu AkhI jiMdagI parAdhInapaNe rahevAnI ke bhAgyane bAMdhI rAkhavAnI icchA prathamathI ja naheAtI. eTale sane 1934 thI ja bhAione kApaDanA dhaMdhAnI svataMtra dhaMdhAnI zarUAta karAvela hatI. 1938nI sAlamAM me nizcaya karyo ke have mIleAnA kAmane cheDI devuM ane kuTuMbanA kApaDanA dhaMdhAne ja khIlavavAmAM lakSa Apavu. mahendra enDa kuAMnA nAmathI mu MbaImAM kAmakAja cAlatu hatuM; te khIlavyuM. amadAvAda ane kalakattAmAM paNa te ja nAme navA bhAgIdArA sAthe kAmakAja zarU karyA. laDAInA samaya hateA. eTale yathAzakti kamAyA. dhaMdhA ghaNA vikasAvyA, kAmadhaMdhA ane vepAra karADAnA karyo. ane jema jema kamAyA tema tema janahita mATe vAparyuM... paNa saMtASapUrvaka. sArI sthiti hAya te vakhate je mANasa dAnakAryAM na kare teA tenA jevA kAI khIjo kajIsa ke kaMgALa na gaNAya. laDAInu dhana saune sadAya mATe TakI rahetuM nathI. samayane ane dhananA jeTalA sadupayoga peAtAnA hAthe thAya teTalA tenA Atmasa MtAya ane AnaMda maraNusamaya paryaMta rahyA kare che. jema dhaMdhAno bAjI bahu pAtharI hatI
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 29 ] tema samaya Avye badhI bAjI saMkelI paNa lIdhI; kemake bahu kheraDAM (ghara), bahu charaDAM (saMtati), bahu DharaDAM (DhoraDhAMkhara ) ane bahu rojaDAM (dhaMdhA rojagAra) e badhAM Akhara avasthAmAM upAdhirUpa che. mAre te nivRtta thaI lekasevAnI pravRttimAM paDavAnA mArA nizcayane amalamAM mukavAno samaya pAkI gayo hato. ane kudarate mane taka ApI eTale huM taddana nivRtta thaI gayo. dhaMdhAdArI jIvanamAM jyAre dhaMdhe jAmele heya, dhanaprApti sArI heya, AMTa ane pratiSThA sArI hoya tyAre bhAgIdAre ke dIkarAo kAmakAja sArI rIte saMbhALatA hoya te paNa mukhya mANasane 60, 65 ke 70 varSanI umare dhaMdhAnI upAdhi cheDI, janasevA, dharmakAryo ke vyAkhyAnazravaNa athavA saMtasamAgama dvArA zAMtimaya nivRtti levAnI leza paNa IcchA thatI nathI e zuM vicitra nathI ! jIvananA aMta sudhI dhana kamAvAnI lAlasAnI gulAmImAM jIvana jIvatA ghaNu mANasane huM jouM chuM tyAre teonI pAmaratAnI mane dayA Ave che! | meM te nizcaya karI rAkhyuM hatuM ke 16 varSanI uMmarathI dhaMdhAnI pravRtti ochI karavI ane 60 varSanI uMmara thatAM taddana mukta thaI javuM. te mujaba huM karI zake tethI huM bahu ja AnaMda, zAMti ane sukha anubhavuM chuM. chellA 10 varSathI muMbaI ane parAMonI jaina dhArmika pAThazALAonI dekharekha, nirIkSaNa, mArgadarzana, salAhasUcana, teone dhArmika abhyAsakrama, pAThayapustake, parIkSA ane te aMgenI Itara dhArmika pravRttiomAM yathAzakti sevA ApuM chuM. bhAvanagaranI zeTha tribhovanadAsa bhANajI jena kanyAzALAnI vyavasthA ghaNuM varSo sudhI mArA pitAzrI saMbhALatA hatA ane tenI Arthika vyavasthA dAmodara tribhovanadAsa bhANajI tathA huM saMbhALatA hatA. zrI dAmubhAInA svargavAsa pachI te javAbadArI huM adA karate hato. pAlItANuM jaina bALAzramanI saMsthAnA vikAsa ane vahIvaTanI ciMtA mArA svargastha
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 30 ] kAkAtrI catrabhuja meotIlAla gAMdhI rAkhatA hatA. temanA svaCvAsa pachI huM mArI banatI sevA ApavA utsukatA rAkhuM cheM. samAjamAM ApaNe sau janmIe chIe. ApaNuM jJAna, saMskAra, riddhisiddhi, vaibhava ane sukha e badhu bIjAee karelI mahenatanu phaLa che. dareka mANasa jagatamAM utpanna thatI badhI vastuenA bhAga ane upabhAga mATe AkhA jagatane ane prANImAtranA RNI che. bIjAe mahenata karI utpanna karelI vastue vaDe ja ApaNe jIvI zakIe chIe ane jIvana TakAvI zakIe chIe. kudarata Ape che, mANasa mahenata kare che ane tenA phaLarUpe je utpanna thAya che. tenA ApaNe bhAgavaTA karIe chIe. ApaNI pAse je kAMi hAya athavA ApaNe je kAMi meLavyuM heAya temAMthI jarUrI pUrate! ApaNe upayoga karavA joie ane bAkInA badhA upara jagata AkhAne adhikAra che ema samajavu joie. sayama ane sAdAi, tyAga ane dAna, sevA ane svArpaNa, dayA ane parApakAra ane vicAra-vANI ane vartananI pavitratA e ja manuSyajIvananI zreSThatA che. jee dharma ane karmI bannemAM dRDha zraddhA dharAve che te ja sAcu jIvana jIvI jANe che. A prakAranI samajaNu bALapaNathI meLavavAnu sadbhAya mane prApta thayuM hatuM ane tethI ja mArUM jIvana huM zAMti ane saMteSamAM gALI zakuM chuM. lokahitanI ke dhArmika pravRttie jo ke sArI che, paraMtu te jIvananuM a Mtima dhyeya hovuM na joie. A badhI pravRttiemAM paNa jo jAgrata na rahevAya te, rAga, dveSa, krodha, mAna, mAyA, lAla, meha ke abhimAnanI asara ochA vadhu aMze paDayA vinA rahetI nathI. AjanI kahevAtI zubha pravruttieAmAM paNa jaDatA, rutA ane daMbhanu pramANa eTaluM vadhI syu che ke mANasa jo AtmalakSI na hoya te, tene kheda ane vizAda thayA vinA rahetA nathI. AtmakalyANanI sAdhanA mATe
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 31 ] lekhasaMparkane bane teTale abhAva hovo e jarUrI che. ekAMtavAsa, vAMcana, manana, jApa, dhyAna ane yoga-e vaDe ane e dvArAja ApaNe AmasvarUpane jANI zakIe. anya sau vyavasAya, kriyAkAMDa ke itara bahAranI pravRttio amuka hade pahoMcyA pachI bajArUpa ane baMdhanarUpa thAya che. mArI potAnI mAnyatA A prakAranI che. ane te mAnyatA data hevAthI te mujaba tevA prakAranuM have pachInuM jIvana jIvavAnI mArI jIjJAsA che. jo ke tene mATe bhAre haju ghaNI taiyArIo karavAnI bAkI che. mArI truTionuM mane bhAna che. mAre purUSArtha haju apurato che. chatA te mATenI bhAvanA eTalI prabaLa che ke krame krame mArA prayatane huM vadhu jesathI cAlu rAkhIza. manobaLa, nizcaya ane purUSArtha pheravavAthI A dizAmAM huM jarUra pragati sAdhI zakIza evI mane aTaLa zraddhA che. A AtmasthA eTalA mATe huM lakhuM chuM ke mAruM jIvana je prakAranuM che te huM jagata pAse satya svarUpe yathArtha raju karI zakuM. meTAI, kIrti ke AmaprazaMsA mATe huM jagata samakSa te raju nathI karato; paraMtu kahitanI daSTi mArA jIvanamAM mukhya sattA bhogave che. eTale jene je ce te AmAMthI laI zake che. mArI truTIo ane nabaLAI bhale mArI pAse rahe. AmAM jene je kAMI sAruM lAge te levAne tene saMpUrNa adhikAra che. mAruM athavA mArI pAse je kAMI. che te mArI aMgata milakata nathI. mane jagata pAsethI te badhuM maLyuM che. maraNa pachI jagatane te maLe te karatAM mArI haiyAtImAM mArA hAthe jagatane te badhuM samarpaNa karI dauM te bhAre bhAra haLavo thAya ane hRdaya kaMIka vadhu zAMti anubhavI zake. A hetuthI mArA judA judA samayanA veraNacheraNa paDelA lekhe ekatra ane vyavasthita karI pustakarUpe saMkalita karI jAhera janatA pAse
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 73 ] raju karavAnA mate vicAra AvyA. jIvananA pratyakSa anubhavA ja lakhavAnI mane Adata hatI ane tethI ja meM mArA lekhA mATe " e nAma A pustakane ApavAnuM ucita mAnyuM che. "" anubhava vANI ' lI. sevaka prANajIvana haragoviMdadAsa gAMdhI,
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ anubhava-vANI vibhAga pahelo : sAmAjika (1) zrAvaka-zrAvikAne sAco utkarSa sAdhavAnI cejanA pakhila bhAratavarSa mATe koI paNa saMsthA kArya karI zake te te jaina zvetAmbara konpharansa ja che; kemake te saMsthA samagra jaina samAjanI che ane temAM saune mATe sthAna che. zrI ANaMdajI kalyANajInI peDhI mukhyatve to dhArmika saMsthA che ane tenuM mukhya kAma dharmanA tIrthasthAne saMbhALavAnuM che. tene vahIvaTa junA baMdhAraNa mujaba meTA bhAge amadAvAdanA bhAIo kare che. jo ke temAM judA judA prAMta ke pradezanA pratinidhione cUMTavAnuM dhoraNa che; te paNa kharekhare vahIvaTa ane sattA te sthAnika sabhyonA hAthamAM hoya che. eTale sAmAjika praznone ukela te peDhI karatAM kaoNnpharansa vadhu sArI rIte lAvI zake. A yojanAne ucita amala ane sarvadezIya vikAsa karavo hoya to sauthI prathama jarUranuM e che ke - (1) jyAM jyAM jainenI vastI hoya ke saMgha hoya te dareka gAmamAM konpharansanI zAkhA hovI joIe ane te zAkhAmAM gAmanA uMmaralAyaka bhAIo tathA bahene vecchAthI sabhya banavA joIe. vyaktigata sabhyanI
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 2 ] anubhava-vANI vArSika phI cAra AnA rAkhavI. maMDaLa ke saMsthA sabhya thavA mAge te vArSika pAMca rUpiyA phI rAkhavI. ane saMdha sabhya thavA mAge te vArSika paMdara rUpiyA phI rAkhavI. (2) kaoNnpharanse peAtAnA kAryanA pracAra karavA mATe ane kAryavAhIthI saune mAhitagAra karavA mATe eka mukhapatra cAlu karavuM joIe. sAptAhika, pAkSika ke mAsika patra kayuM kADhavuM te sthAyI samitie nakkI karavuM. tenuM vArSika lavAjama rUA. 37) ke 4)thI vadhu na joI e. dareka maMDaLa ke saMdha-sabhyane patra bheTa mAkalavuM; ane khIjA grAhakeAne lavAjama laIne mekalavuM. ochAmAM ochI pAMca hajAra nakaleA javI joI e, temAM je khoTa Ave te jAhera khabaramAMthI ane teTalI bharapAI karavI. bAkInI kheATa utkarSI kuMDamAMthI traNa varasa sudhI bharapAI karavI. taMtrI tarIke hoziyAra anubhavI sabhyanI nimaNuka karavI ane tene yogya vetana ApavuM. mukhapatra e badhI pravRttie nI jAherAta ane pracAra mATenuM mULa ane mukhya sAdhana banavuM joIe. (3) dareka prAMta ane pradezamAM AvelI dareka gAmanI zAkhAnu saMgaThana ane joDANa karavu. TUMkamAM, keAngresanA baMdhAraNa mujaba ApaNI kAnpharansanI paNa dareka sthaLe zAkhA, samiti ke kamiTI sthApavI joIe ane eka khIjA sAthe joDANa sAdhavuM joI e. matAdhikAra vyaktigata rAkhavA ane nimaNuka cUMTaNInA dheAraNe karavI. A pramANe prabaMdha thaI jAya te pachI kAma karavAnI saraLatA raheze; dareka sabhyane AkarSaNa raheze ane dhIme dhIme sabhyasaMkhyA vadhaze. ja (4) jee kaeNnpharansanA sabhya haze teone ja kaoNnpharansanI yAjanA ke sahAyanA lAbha ApavA. vArSika cAra AnA phI kAne bhAre nahi paDe. sabhyasa MkhyA vadhAravAnA aMte pIThabaLa majabUta karavAnA A eka ja upAya che..
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka-zrAvikA utkarSa eka [3] (5) konpharansanI madhyastha ophisamAM badhA prakAranuM kAma tvarita, niyamita ane vyavasthita thavuM joIe. te mATe jarUra paDe to vadhu mANase rAkhavA ane yogyatAnA pramANamAM te darekane yogya pagAra Apo. (6) kaoNnpharansanA be mukhya maMtrIo uparAMta dareka mukhya mukhya ane mahattvanA kArya mATe akeka maMtrI nIma. je kAmane je sabhya niSNAta hoya te kAma mATe tene maMtrI nIma. jeo svecchAthI kAma karavA ke sevA ApavA tatpara hoya tevA bhAIo ja maMtrI banavA joIe. dareka maMtrI potAnI pasaMdagInA bIjA traNathI cAra bhAIone sahakAryakara tarIke laI zake tevI vejanA hovI joIe. Ama thAya te ja kAma karanAranA jutha UbhA thaze ane ekadilathI ane ekarAgathI kAma thaze. A dareka maMtrI ane tenI kamiTIne zire kAmanI javAbadArI rahevI joIe ane te kAma karavAnI sattA paNa hevI joIe. teo taraphathI je kAMI yojanA, kArya ke kAryavAhI rajU thAya te badhuM, khAsa mahatvanuM kAraNa na hoya to, maMjUra rahevuM joIe. ane maMjura na rahe to teoe rAjInAmuM ApI javAbadArI pAchI soMpI devI joIe. (7) mukhya kAryavAhI samitimAM mukhya maMtrIo, koSAdhyakSa ane pramukha tathA upapramukha uparAMta A badhA kArya maMtrIone samAveza thavo joIe. (8) A ane AvA bIjA kAryo pAra pADavA mATe e khAsa jarUranuM che ke-kaeNnpharansanuM baMdhAraNa vinA vilaMbe navuM ghaDIne amalamAM mUkavuM joIe, te sivAya kAryanI zakyatA nathI. zrAvaka zrAvikAnA utkarSanI ejanA mATe sauthI prathama e nakakI thavuM joIe ke-(1) upara kahyuM tema jeo konpharansanA sabhyo haze teone ja A janAno lAbha maLI zakaze. (2) AMdhaLA, lAM, laMgaDA, apaMga ke azakta, vRddha mANase sivAya dareka mANasa je mahenata, majUrI, kAma ke udyoga karaze teone ja Arthika madada maLaze. bIjAone madada ke uttejananI tAtkAlika
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ [4] anubhava-vANuM jarUra haze te bIjAonI lekhita khoLAdharI ane bhalAmaNa upara amuka rakama sudhI dhIravAmAM Avaze, ane amuka mukarara samayamAM te teNe bharapAI karavI paDaze. jeone kAmadhaMdhA ke udyoga zIkhavA mATe madadanI jarUra haze teone lena tarIke madada maLaze. (3) dareka gAma, kena, prAMta ke pradeza saMsthA, je udyoga saMsthA zarU kare te te dareka zIkhanAranI saMkhyAnA pramANamAM, dareka saMsthAne, vyaktidITha amuka rakama varSa Akhare grAnTa ke madada tarIke traNa varSa sudhI ApavAmAM Avaze. rakamane AdhAra kaoNnpharansanA nirIkSakanA riporTa upara raheze. (4) pustake, phI vagere ApavA mATe sthAnika saMsthA jeTalI rakama ekaThI karaze teTalI rakama, pAchI ApavAnI zarate kaoNnpharansa vagara vyAje Apaze. (5) je gAma potAnA gAmanA bhAIo ane bahenone majurI ke kAma ApavAnA IrAdAthI gRhaudyoga calAvaze ane temAM kAma karanArane je kAMI vadhArAnI rakama madada tarIke ApavAmAM AvatI haze temAM 25 thI 50 TakA sudhIno phALo varasanI Akhare traNa varSa sudhI madhyastha saMsthA Apaze. (6) UMcI keLavaNI mATe madadanI jarUra haze tene phI, pustaka ke parIkSA mATe 50 TakA sudhI lena tarIke ApavAmAM Avaze. (7) jeo sahakArI dhoraNe zrAvaka-zrAvikAne dhaMdhe lagADavAnA mukhya udezathI sahakArI sTora kholaze te tevA sTorane te gAmanI konpharansanI zAkhA ke saMghanI geraMTI upara rUA. 5000 sudhI traNa varSa mATe dhIravAmAM Avaze. (8) dareka prAMtika samitine te prAMtamAM konpharansanuM kArya karavA ane pracAra karavAnA kharca badala vadhumAM vadhu vArSika rU. 500 sudhI grAnTa ApavAmAM Avaze. '
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ . zrAvaka-zrAvikA utkarSa [5] (9) jenI jenI lena, madada, grAnTa ke bIjI mAgaNInI arajIo ke kAgaLo Ave tene nirNaya ane nikAla vadhumAM vadhu ATha divasamAM kare joIe ane dareka kAgaLanA javAba ke pahoMca vagara vilaMbe ApavA joIe. ' (10) konpharansavatI je je maMtrIo, sabhyo, nirIkSake ke pracArako bahAragAma jAya te darekane trIjA varganuM TreIna bhADuM, meTara ke basa bhADuM ane dararojanA rU. 5) lekhe bhathuM pharajiyAta ApavuM ane dareke te levuM. bIjI rIte konpharansanA phaMDamAM je kAMI rakama vadhu ApavI hoya te te dareka sabhya ApI zake che. Ama thaze to ja kAryakaronI sevA maLI zakaze. (11) cAlu sAlamAM zrAvaka-zrAvikAnA utkarSa mATe Disembara sudhImAM rUA. 50 hajAra grAnTa, lena ke madadamAM ane te mATenA kharcamAM ke vyavasthAmAM vAparavA mATe maMjUra karavA joIe ke jethI AkhA samAjamAM pariNAmanI AzA baMdhAya ane nirAzAnA vAtAvaraNamAM AzAnA aMkura phuTe. AthI konpharansa mATe lekamata paNa sAre baMdhAze ane enA pratye mamatA vadhaze. A vAtAvaraNa UbhuM karavAnI khAsa jarUra che. 12) dara varase rUA. 50 hajAra kharcavAno nirNaya kare ane traNa varSa sudhI A kArya cAlu rAkhavuM. te uparathI kAma kevuM thAya che ? pariNAma kevuM Ave che ? kAmanI kadara-prazaMsA kevI thAya che ? tathA nANAMnI madada kevI maLe che ? te traNa varSa sudhImAM spaSTa samajAI jaze. te daramyAna bhaviSyanI pAMca ke daza varSanI yujanA ghaDI kADhavI. (13) zrAvaka-zrAvikAnA utkarSa phaMDamAMthI vyavasthA kharcamAM vAparavAnI jogavAI rAkhavI joIe. vyavasthA sivAya kAryane hetu sarvAze siddha nahi thAya. (14) koI paNa rakama ke TrasTa koI paNa sAmAnya ke khAsa hetu mATe koIne taraphathI seMpavAmAM Ave te je zarate soMpavAmAM Ave
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 6 ] anubhava-vANI te zarate tene avazya svIkAra karavA. paraMtu temAM eka zarata e hAvI joie ke tenI vArSika Avaka ke utpannamAMthI 10 TakA janarala kuMDamAM laI javAmAM Avaze ane bAkInI rakama te hetu mATe kharcavAmAM Avaze. * (15) janatAnI madada ke TrasTonI sAMpaNI tyAre ja phaLIbhUta thAya ke saune khAtrI thAya ke paisA barAbara sacavAze, tenI vyavasthA sArI thaze, tenA hetu mujaba tene upayega thaze, ane kAryakarA lAyaka haze. Ane mATe sthAyI sTAphanI ane lAMbA vakhata sudhI kAma kare tevA kAkAnI kamiTIe joie. dareka kamiTIe pAMca ke daza varSa sudhI eka sarakhuM kAma karavuM joie. pramukha ane mukhya maMtrIe bhale traNa varSe, pAMca varSe badalAya para Mtu sthAyI maMtrIe ane kAryakaro, ane te kAyamI, ane nahi te pAMca ke daza varSoM sudhI kAyama rahevA joie ke jethI kA avirata cAlu rahI zake. (16) game te sArvajanika hetu mATe TrasTa ke amuka rakama soMpavAmAM Ave te paNa tene svIkAra karavA. (17) sArvajanika phaMDa koI paNa dhaMdhAmAM, vyApAramAM, udyogamAM ke khIjA evA lAkahitanA kAryamAM rokI zakAya, kharacI zakAya ke dhIrI zakAya--evA prabaMdha hAvA joie ke jethI dhaNA bhAI-bahenane kAmadhaMdhA ke udyoga zIkhavI zakIe, temane nAkarI-dhaMdhe lagADI zakIe; ane temAMthI vyAja ke. naphAnI je kAMI Avaka thAya temAMthI khIjAone uttejana ke madada paNa ApI zakIe. (18) jee konphransa ke tenI koI zAkhA athavA tenA hastakanI koI saMsthAnI madadathI ke lonathI bhaNyA hoya ke kAmadhaMdhe lAgyA hoya teo kamAvA mAMDe te varasathI dara varSe tenI vArSika kamANImAMthI AchAsAM eche. eka rUpIe ardho Ane ane vadhu tenI peAtAnI IcchA mujaba konpharansanA janarala krUDamAM pharajiyAta teNe ApavAnu raheze.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka-zrAvikA utkRSTa [9] (19) zrAvaka-zrAvikAnA utkanI yAjanAmAM samAjahitanI badhI bAbatAne samAveza thaI zakaze. mAnavasahAya, svAmIvAtsalya, vyAvahArika ane dhArmika zikSaNa, pAThazALA, nizALeA ke hAIskUlonI sthApanA, davAkhAnA ke hAspITala, nivAsasthAnA, sahakArI maMDaLIo ke dukAnA, kaLAjIvana ke udyogagRhA ane evA bIjA game te kAryo hAtha dharI zakAze ane te phaMDanA A ane AvA kAryA mATe upayAga thaI zakaze. * (20) TUMkamAM, A AkhI yojanA, tenuM kAryakSetra ane tenA hetue ghaNAM vizALa, vistRta ane sarvavyApI rAkhavA joize. teA ja tenA hetu sAdhya thaze, samAja tenI kadara karI tene sArI madada karaze ane te kAryaM sadaiva cAlu raheze. vikramanI ekavIsamI sadImAM AgalI vIsa sadI sudhImAM karavAnA upara darzAvela vIsa bAbateAnA bIja ropI tenA vRkSa Uge, tene phaLa ane phUla Ave ane tenA AkhI jaina samAjane lAbha maLe, tathA tenI chAMyA nIce sau ArAma ane visAmeA lai zake eTaluM ja nahi paNa vRkSo kAle, phUle ane eka suMdara upavana ke udyAna ane, pratyeka jaina tenA pAlaka, pASaka ane rakSaka ane--A bhAvanA, kalpanA-citra pratyakSa kLe ane tene anubhava, upabhoga ane lAbha saune maLe te mATe mAtra zAsanadevane prAnA karAra niSkriya besI rahevAthI kazuM nahi vaLe, adhUrA manuSyo adhUrAthI sa MtApa mAne. ApaNe te kAryanI zarUAta karI devI, temAM racyApacyA rahevu ane etaprAta thaI javu ane ekarAgathI, ekaniSThAthI kAmamAM lAgI javuM. jee ApabaLano upayAga kare, jAtamahenata kare ane namratApUrvaka niSkAmabhAve kAma kare tene samAja, kudarata ane zAsanadeva paNa avazya saMpUrNa sAtha ane sahakAra Ape. mAtra "sara kAzI kI tamannA aba hamAre dila meM haya," ane "karege yA mareMge," athavA vhAre AdhAmi, nahi te phekuMvAtacAmi"e sUtreAno nAda dareka kAryakaranA hRdayamAM gAjavA joie, gujavA joie ane vizvabharamAM teno pratidhvani paDavA joie. prabhu mahAvIrano A Adeza che ane mAnava jAtano A sa`deza che. "6
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8] anubhava-vANI (2) zrAvaka-zrAvikA kSetrano sarvAgI vikAsa kare amRtalAla kAlidAsa dozI bI. e. jevA Tharela, vicAra zIla, anubhavI, abhyAsI, kAryasAdhaka, nizcita manobaLavALA, vyavahArakuzaLa ane badhA pakSanA saMgaThanamAM mAnavAvALA gRhasthanI pramukha tarIkenI pasaMdagI karavA mATe kaoNnpharansanA kAryakaro ane zeTha zrI kAMtilAla IzvaralAlane dhanyavAda ghaTe che. jaina samAjamAM comerathI avAja uThe che ke have kaoNnpharansa ghaNuM sakriya ane pariNAmajanaka kArya karI zakaze. atyAre samaya, saMjoga ane sthiti ghaNe aMze viSama ane muzkelIbharelA pravarte che. mAnava rAhata, samAjennati, keLavaNI pracAra, dhaMdhAdArI yojanAo, sAmAjika kArya kare ane svayaMsevakonI akhila bhAratavarSanA dhoraNe racanA, akhila bhAratIya jaina saMghanI sthApanA, tIrtharakSA ane jIrNoddhAra, dharmAdA TrasTanA vahivaTa ane dekharekha, rAjadvArI kSetre jainenI pragati, dharma ane sAhityane vizvabharamAM pracAra ane bIjA evA aneka mahattvanA prazno ukelavAnA che. A badhA prazno kaoNnpharansa hAtha dhare, tenI gaMbhIra vicAraNuM karI tenI janAo ghaDe ane amalamAM mUkavAno sakriya prayAsa kare te kaoNnpharansanI mahattA ApoApa vadhaze. sahuno sAtha ane sahakAra maLaze. ane te mATe paisA paNa pUratA pramANamAM maLI raheze. naukAnI salAmatI nAvika upara che. senAnI jIta senApati upara che. saMsthAnI phateha pramukha upara che ane kAryanI siddhi nAyaka upara avalaMbe che. zramaNa saMsthAmAM paNa sumeLa ane saMgaThana sAdhavAnI sauthI vizeSa AvazyakatA che. dharmaguruo dharma ane dharmasaMsthAone aMge upasthita
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvAgI vikAsa kare | [9] thatA aneka praznone ukela vadhu mate lAve ane te mATenuM eka ja prakAranuM mArgadarzana Ape to ghaNI avyavasthA ane vAdavivAdane aMta Ave ne vAtAvaraNamAM vizeSa svacchatA prasare. kaoNnpharansa dhAre to A kArya jarUra sahunA sahakArathI pAra pADI zake. AnA upara ja samAjanA bhaviSyanAM maMDANa mAMDI zakAya tema che. zrAvaka zrAvikAnA sarvAgI utkarSa mATe ghaNuM kAma karavAnuM che. A prazna sauthI paheluM ane savizeSa nirAkaraNa mAge che. tenA upara ja bIjA badhA prazno avalaMbe che. jyAM sudhI zrAvaka zrAvikA kSetra sarvAze nahi vikase tyAM sudhI bIjA kSetro ane bIjI anekavidha zubha pravRttionA suMdara pariNAma lAvI nahi zakAya. dara varSe aneka navI navI saMsthAo ane sthAne UbhAM thatAM jAya che. zarUAtamAM tene mATe eka vakhata te paisA UbhA thaI jAya che. paNa te badhAne kAyama nibhAvavAnA kharcane kema pahoMcI vaLavuM ane kArya karanArA ane saMbhALanArA kyAMthI lAvavA e bahu aTapaTe prazna che. jUnI saMsthAo ane pravRttio zithila thatI jAya ane navI saMsthAo UbhI thatI jAya che tene bhAra samAja upara vadhato jAya che. tene badale navI saMsthAo khAsa kAraNa sivAya UbhI na karAya ane jUnI saMsthAonuM eka bIjAmAM joDANa thaI jAya, ane eka ja sthAnamAM kendrIkaraNa karavAmAM Ave to vahIvaTa ane vyavasthA sudhArI zakAze, kAryanI saMgInatA vadhaze ane samaya, zakita ane dhanakharcane ghaNe bacAva thaze. A praznano paNa samAjanA hitanI daSTie ukela zodhavAnI ochI jarUra nathI. dharmazAstrane abhyAsa, saMzodhana ane prakAzana, tenI pAchaLa je kAMI paisA atyAre kharcAya che te badhA mATe eka saMjIta janA ghaDavAmAM Ave te ochA kharcamAM sAruM ne vizeSa kArya thaI zake. A prazna paNa kaoNnpharansanA kAryakSetramAM AvI zake che.
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10 ] anubhava-vANuM samAjanA judA judA aMgopAMgo ke pravRttionuM bArika avakana karatAM spaSTa mAlUma paDe che ke-jenene bhUtakALa eTale bhavya, samRddhivAna, gauravavaMto ane zAsanapremI hati teTale vartamAna kALa dekhAtuM nathI. keTalAka A vAta mAnya nahiM kare, paraMtu sAcI sthiti pratye AMkhamiMcAmaNuM karavAthI sthiti sudharI jatI nathI. Aje zArIrika, mAnasika, bauddhika, naitika ke AdhyAmika zakita athavA Arthika, kauTuMbika ane sAmAjika sthiti kevI kSINa thaI gaI che, te sI keI sArI rIte jANe che. A badhAnuM sUkSma rIte nirIkSaNa karI temAM prANa ane pratiSThA puravA mATe konpharansa kaTibaddha thAya che temAM tene jarUra saphaLatA sAMpaDaze. eka vyakitathI che ke badhuM mahAbhArata kAma pAra paDI zakatuM nathI, chatAM je nAyaka zakitazALI hoya to badhAM karavAnAM kAryanI samIkSA karI zake. sau kAryakaronuM saMgaThana karI jutha UbhuM karI zake ane vAtAvaraNa UbhuM karI zake. ane vAtAvaraNa evuM gAjatuM ane guMjatuM UbhuM kare ke saune sAtha, sahakAra ane sahAya maLI zake ane kAryo siddha thaI zake. ekalAM bhASaNathI, TharAvothI ke lekhothI kAma nahiM pAra paDI zake. adhivezananA samaya sudhImAM pracArakArya dvArA AkhuM vAtAvaraNa saje ane saune paricaya sAdhI saune eka ja maMca upara ekaThA karI saunA sahakArathI adhivezanane evuM yazaravI banAve ke suvarNa jayaMtImAM senA jevA aneka utama kAryo thAya; tene ItihAsa sanerI akSare lakhAya. bhaviSyanI prajA tene lAMbA samaya sudhI saMbhAre ane pramukha Adi sau netAo ane kAryakarane yaza maLe. adhivezananA varAyelA pramukhazrInA zubha haste zarUAta A rIte thAya ane temAM teo yazasvI nivaDe, e bhAvanAvaDe ja ApaNe temanuM abhinaMdana karIe te gya gaNAze.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhu-samAjanA caraNe [11] (3) sAdhu-samAjanA caraNe fte kamAMthI aneka, anekamAM vidhavidha prakAra, temAMthI vikAsa, vikAsamAMthI vikAra ane vikriyA, ane chevaTe aMta athavA vidAya," A krama kudaratamAM, samAjamAM, vyavahAramAM, pravRttinA dareka vyavasAyamAM, ane vyakitanA jIvanamAM dareka sthaLe ane dareka samaye mAlUma paDe che. tethI ema saheje mAnavuM paDe che ke A niyama svayaMsiddha che. zAstranA siddhAMta anusAra koI paNa mULa vastu ke mULa tatva nAza pAmatuM ja nathI. mAtra tenuM rUpAMtara thAya che, jene ApaNe "paryAya"thI oLakhIe chIe. jema ke varALamAMthI pANI, pANImAMthI hiMma athavA barapha ane baraphamAMthI pAchuM pANI, ane pANImAMthI chevaTe varALa thAya che. vaLI jema mATImAMthI ghaDA thAya che ane ghaDe pharI jatAM temAM rahelI mATI kALakrame mATI banI mATImAM maLI jAya che. kALanuM cakra paNa A rIte pharyA kare che. nIcethI upara jaI vaLI pAchuM nIce AvavuM paDe che. jIva ane ajIva tattvamAM mukhya taphAvata e che ke-jIva puruSArtha keravI zake che ane potAnI gati UMcI dazAmAM karavI ke nIcI dazAmAM karavI te tenI potAnI sattAmAM che. ajIva tattva AtmAnI zakitavaDe ja skurAyamAna thAya che, tene potAnI cetanA hetI nathI. deha ane AmAnI vacce kaI rIte vyavahAra thAya che, te koyaDo haju sudhI saMtoSakAraka rIte ukelI zakAyuM nathI. Aje ApaNe samAja ane caturvidhasaMgha kALacakranI Urdhvagatie che ke adhogatie che? Ane javAba koNa Apaze ? kAraNa vinA
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 12 ] * anubhava-vANI kAM saMbhavI zakatuM nathI, e sAcuM ja che. tema kArya ke kriyAnu pariNAma paNa hoya te paNa nizcita vAta che. bhUtakALanI pariNati vartamAnakALa che ane vartamAnakALanI pariNati bhaviSyakALa che. eTale jagatamAM je kAMI Aje pravatI rahyuM che te darekamAM A krama abbAdhita rIte aviratapaNe drazyamAna thAya che. eTale kAryakAraNabhAvavaDe AkhuM vizva, badhA padArthA, ane badhI kriyA ekabIjA sAthe saMbaMdha dharAve che, eka khIjA sAthe saMkaLAyelA che, ane anyonyAzrita che. A vAta samajapUrvaka khyAlamAM rAkhI ApaNe sau jIvana vIe te samAjamAM sukha, satASa, zAMti ane AnaMdamaMgaLa pravartAvI zakIe ema zAstro ane gurudevA khAtrI Ape che. caturvidha saMdhanI racanA tIthaMkara prabhu kare che. temaNe ghaDela ane Adeza Apela niyamA pramANe ApaNe potAtAnI pharaja bajAvavI joie. A niyame ane tene aMgenI sAcI kavyaparAyaNatAnuM jJAna ke bhAna atyAre keTalAne che ? atyAranA karatAM bhUtakALamAM zramaNavarganI saMkhyA anekagaNI hatI ema itihAsa sAkSI pUre che. ane zAstra ke tihAsanI hakIkata khoTI mAnavAnu kAraNa nathI. pUrvakALanI samAjaracanA kevA prakAranI hatI te sabadhI Aje samAje ane caturvidha saMghe gurugamadrArA e jANavuM jarUranuM che ke: 1. je je saMghanI sthApanA thatI temAM sadhatinI nimaNuMka thatI ke kema ? ke saMghapati vinAnA saMdha hAi zakatA ? muMbainA sadhane sadhapati kANu ? 2. munimahArAjomAM gucchabheda ke saMdhADA keTalA hatA ? te badhA vacce paraspara dilane sumeLa ane pUjyabhAva hatA ke kema? ane badhAnA eka niyAmaka nAyaka hatA ke kema ? 3. eka bIjA gacchanAyakA vacce sAmasAmA AkSepeA ane lIlA chApAomAM, patrikA dvArA ke vyAkhyAnAmAM ane upAzrayAmAM AjanI mAphka thatA ke kema ? ane keTalA pramANamAM thatA ?
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAdhu-samAjanA caraNe [13] 4. zAstrArtha ke vAdavivAda mATe jAhera sabhAo goThavAtI hatI ? ane temAM chevaTane nirNaya karavAnuM kAma pakSakArone soMpAtuM ke koI prakhara vidvAna mahApuruSane seMpAtuM ? 5. tithicarcA aMge AjanA jevA jhaghaDAo ane cotha ke pAMcamanI saMvatsarInA pratikramaNanA AghAtapratyAghAta ane veravirodhanA vamaLa agAu thayelAnI aitihAsika noMdhe che ke nahi ? 6. kAcI buddhinA ane ochI samajaNanA nAnI umaranA keTalA bALaka bALAone mAbApanI jANa ke sthAnika saMghanI saMmati vinA dIkSA apAtI ? 7. devadravya, sAdhAraNa dhArmika saMsthAonA vahIvaTa ane hakumata vi. kAraNe saMghamAM vAdavivAda, UhApoha ke vikSepa agAunA vakhatamAM kevA thatA ke kevA paDatA ? 8. dhuraMdhara munirAje vacce jude judo mata ke abhiprAya pravartato heya te chevaTane nirNaya saMghane gya lAge te karIne te pramANe kAma thatuM ? ke dareka saMdha pote pitAne ThIka lAge te rIte game te eka gurumahArAjane pUchI teozrI je mArgadarzana Ape te pramANe amala karatA ? A ane AvA bIjA aneka praznoe samAjanuM vAtAvaraNa bahu ja DoLI nAkhyuM che ane aMte pAyamAlInA pathe sau prayANa karI rahyA chIe. ane chatAM "sAcuM zuM?" tene nirNaya thato nathI; ane samaya, zakita ane saMpattinI phanAgIrI thatI rahe che. koNa jItyuM? koNa hAryuM ? keNa sAcuM ? kazuM khoTuM ? kaI vastu zAstrapramANa? e to kaI kahI zakatuM nathI. A vastu guruvaryone koNa kahe ke kahI zake ? ke keNa samajAvI zake ? teomAM paNa eTalI bhItA jovAya che ke khAnagImAM pote je mAnatA hoya che te spaSTa kahe che; paNa lekhita mAgIe athavA jAheramAM tenuM nAma ApIe te tenI te nA kahe che
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 14 ] anubhava-vANI prazno aMge Aje du:khajanaka che. athavA inkAra kare che. dharma ane samAjanA aneka mahatvanA A prakAranI sthiti pravatI rahI che, je bahu ja devadravya ane sAdhAraNadravya aMge nIcenI bAbate| sakaLa save gaMbhIrapaNe vicAravAnI rahe che--agAu karatAM Aje ekaMdare 5 thI 6 gaNI meAMdhavArI vadhI che. nokarAnA pagAra ane bIjA kharacA teTalA nahi teA 3 thI 4 gaNA najare vadhyA che; teTalA pramANamAM cAlu Avaka nathI. kharcIne paheAMcI vaLavA khANu karIne vadhu rakama gRhasthA pAsethI bharAvIe chIe. dhaMdhAnI kamANI sArI hatI tyAM sudhI sau kAi premathI ApatA hatA. have samAjanA saMjoga ane samaya palaTAyA che. eTale Avaka ghaTaze paNa kharacA ulaTA vadhaze. mAtabara derAsaranA vicAra karavAnA rahetA nathI. paNa bhAratavarSanA badhA derAsarA ane saMdhAnI Arthika sthiti tapAso. keTalI keTalI Avaka ane kha che te juo. ghaNA derAsarAmAM devadravyamAMthI pUjArI, nAkarA, kezara-sukhaDa Adi vastuone kharca thAya che kemake sAdhAraNanI Avaka teTalI hotI nathI. tyAMnA badhA jainA doSane pAtra gaNAya ? tene bacAvavA hAya teA eka evI jAherAta kare ke doSamAMthI bacAvavA mATe dareka derAsarane khUTatI kharcanI rakama ApavAmAM Avaze. bIjI vAta derAsaranuM bAMdhakAma, eTalA, pagathiyA, pharasa vi. badhuM devadravyamAMthI badhAela hAya che. dareka jaina tenA vaparAza kare che, chatAM dara varase te mATe kaze| krUALeA ApavAnA hAtA nathI. AmAM doSa lAge che ke nahi ? te doSa kema TALaveta ? pUjya gurudeve AnA ukela karI ApavAnI kRpA karaze? bhADA, maryAdA ane pramANatA siddhAMta zu... sAcavI zakAya ? AmAM na
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMdhAne vicAravA jevuM * [ 15 ] (4) sAdhu-sAdhvIjInA vihAra aMge sadhAe vicAravA jevuM je temAM AvatA, mRdutA, gurubhakti ane sAdharmika vAtsalyanI bhAvanA peDhI darapeDhIthI utarI AvelI che ane tene lIdhe jyAre jyAre peAtAnA gAmamAM guru Agamana thAya che tyAre tyAre bahu ja bhaktibhAvapUrvaka te tenuM bahumAna kare che; eTaluM ja nahi paraMtu sAdhu-sAdhvIne vaMdana karavA AvanAra zrAvaka-zrAvikA ane Itara jatAnA paNa satkAra karavA haMmezA tatpara rahe che. A paraMparA dareka gAmamAM ochA vadhu aMze hajI paNa jaLavAI rahI che. paraMtu chellI laDAi daramyAna ane te pachI gAmaDAMonA jaitAmAM e khAnadAna, pratiSThita, AgevAna puruSo hatA te ghasAine nabaLA paDI gayA. ane yuvakava nAkarIdhadhA arthe dezAvara nIkaLI gayA. jeo prArabdha ke puruSArthanA baLe navA ane tAjA zrImaMta thayA hoya che, tene dharmamAM bahu prema ke rAga ghaNebhAge hAtA nathI. temAMthI jeone kIrtinI ke samAjamAM AgaLa AvavAnI tamannA hoya che teo te hetuthI paisA kharacavA utsuka hAya che; ane bIjA jo preraNA kare teA gheADAghaNA paisA ApI de che. paraMtu sAdharmikanuM peAtAne Atithya karavAnuM hoya teA te akhADA kare che athavA AMkhanI ADA kAna dhare che. eTale jeone kavyanuM bhAna hAya tenI sthiti sArI hoya ke na hAya tene mAthe te javAbadArI AvI paDe che. vaLI AjakAlanA kauTuMbika jIvanamAM e paristhiti pravartatI hAya che ke gharamAM dIkarAe ane vahuenuM sAmrAjya hAya che. eTale jo A vRddho ghera, kAI zrAvaka zrAvikAne jamavA teDI lAve teA vahudIkarA
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ [16] anubhava-vAthI maha bharaDe athavA jIva bALe ane koI koIvAra te anAdara paNa kare. temAM paNa sAdhu-sAdhvI sAthe vihAramAM majUra, nokara ke mANasa sAthe hoya, to teone dhaDa rAjIkhuzIthI karanAra bahu ochA nIkaLe che. eTaluM hajI sAruM che ke sAdhu-sAdhvIjIne to sau koI sAcavI le che ane saMbhALI le che, kemake temanA pratye samudAyanA moTA bhAganA mANasane, ane khAsa karIne strIvargane bhaktibhAva hoya che. paraMtu je temAMnA koIne mAMdagI hoya ane temane mATe vaidya ke DaoNkaTarane bolAvavA hoya ke sAravAra athavA davAnA paisA cukavavA paDe, athavA teone je kaI cIja vastu, pustake ke upakaraNono khapa hoya to te badhA mATe saMdhamAM kAM to paisA hotA nathI athavA te teno bojo ekAda be zrImaMta upara nAkhavAmAM Ave che. zrImaMte badhA kartavyanA khyAlavALA hotA nathI. eTale jeo gurupremI hoya teonI sthiti hoya ke na hoya te paNa teo yathAzakti bhakita kare che. bIjAo jeo niSphara ke naphaphaTa hoya teo sthitisaMpanna hovA chatAM kaze je upADatA nathI. teo te Avo beje na AvI paDe te mATe sAvadhAna rahe che. Ane lIdhe saMghamAM viSAda, IrSA ane manadu:kha vadhe che. jo ke savaLo artha che ke jenA puNya caDhiyAtA hoya teo ja A uttama lAbha meLavI zake che. ane mahApuNya bAMdhe che, paraMtu viSama saMjogomAM Arthika kSetre dareka kArya tulanAtmaka daSTithI karavA leke TevAI gayA che, ane sArI sthitivALA diladagaDAI kare tyAre sAmAnya janatAne temanA pratye napharata chUTe che. vaLI keTaleka ThekANe evuM paNa bane che ke puruSavarga je keIne jamavA notarI lAve te strIvargane gaThituM nathI, ane strIvarga keIne lAve te puruSavarga AMkha kheMce che. A badhI vAto kapita nathI, temaja kavacita ke kaveLAnI paNa nathI, paraMtu anubhavanI che; jAte jeelI che. aneka sAdhu-sAdhvIjInA svamukhethI sAMbhaLelI che. ane
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMghane vicAravA jevuM : [17] vihAranA prasaMgamAM aneka gAme ane gAmaDAmAM pratyakSa anubhavI che. A bAbatamAM kazuM navIna ke vismayajanaka nathI. A paristhiti aneka gAmamAM aneka sthaLe ane aneka sthAnamAM pravarte che. tenuM pramANa jeone jeTaluM mAnavuM hoya teTaluM bhAne te mAnyatAne viSaya che. ApaNe te e vicAravAnuM rahe che ke Ano ukela zodhavAnI ane vahelAmAM vahelI take amalamAM mUkavAnI khAsa tAkIde jarUra che. Ane aMge jaina samAje e paNa jANavAnI jarUra che ke vihAramAM, jaMgalamAM ke jhUMpaDAmAM, gAmaDAmAM ke raNapradezamAM jyAM jainanuM eka paNa ghara na hoya tyAM kheDUta, majUra ke jainetara koIne tyAM paNa sAdhu-sAdhvIne Azraya levo paDe che. AvA leke yathAzakti bhakti kare che ane gocarI vigere premapUrvaka Ape che. AvA lekene satkAra ke kadara jaina saMgha taraphathI avAranavAra karavAmAM Ave te jarUranuM che, ke jethI teo sAdhu-munirAjonI sevAzuzruSA ullAsathI karatA rahe. A badhI vastusthiti jANyA pachI te badhA mATe vyavahArU ane vAstavika Ukela A rIte karI zakAya ke-(1) dareka gAme ane dareka saMghe svAmIvAtsalya phaMDa ke atithisatkAra phaMDa dara varase ke dareka prasaMge ekaThuM karI levuM. (2) je sAdhu-sAvI ke zrAvaka-zrAvikA Ave teonA satkAra aMge je kAMI bhejanakharca lAge te A phaMDamAMthI karavo. (3) je kaI AvanAranI bhakti karazuM ane sagavaDa sAcavazuM te dareka kaMI ne kaMI te phaMDamAM Apaze. koIpaNa tIrthanI bhojanazALAnA kharcamAM khADe paDato nathI. (4) derAsara ke upAzraya najIka je kaI jaina garIba sevAbhAvI kuTuMba rahetuM hoya tene ja bhajanaprabaMdhanuM kAma soMpavuM ane pUrA paisA tene ApavA, jethI teone Teke ane madada maLaze. ane saMdhanI zobhA paNa sacavAze. (5) bIjIkamavALA ke dharmasthAnavALA Apa
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 18 ] anubhava-vANI te ke ApaNA sAdhu-sAdhvIne Azraya ApI sevA kare che, tene ApaNA upAzraya, dharmazALA ke dharmasthAnamAM teonA saMtamahAtmAone utaravA devAnI ApaNe paNa udAratA batAvavI joie. A te atithisatkAra mAnavadharma che. paraMtu A bAbatamAM ApaNA sAdhu-munirAjo jaimAne udArane badale saMkucita svArtha vRttivALA rahevAnA upadeza Ape che. ane ' jaitA, guruone rAjI rAkhavA mAnavadhanA lApa kare che. krizryana ane musalamAnIne peAtAnA dharamAM ApaNA sAdhu-sAdhvIne utaravA detAM joyA che, jyAre ApaNe teone mithyAtvI gaNIne dUra rAkhyA che ane temane ApaNA sthAnamAM kayAMya utaravA devAnI udAratA dekhADatA nathI. have A TUMkI dRSTi TALavA jevI che. nahi teA samAja ke rAjyasattA te nahiM sAMkhe. derAsaranI ceArI ke lUMTaphATa udAracittavRttithI ja aTakI zakaze. (5) samAjanI sAmAjika saMsthAAne ane hitaciMtakAne atyAre pravartatI sthiti : TalA ApaNe dhathI joDAelA ke saMgati thaelA chIe teTalA vyavahArathI ke Arthika kSetre joDAelA ke saMgaThita nathI, dareka vyakti ke kuTuMba potapAtAnI buddhi, zakti, AvaData, anubhava, saMjogAnI anukULatA ke prArabdhanA yoge nAkarI, dhaMdhA, vyApAra, hunnaraudyoga ke kAIpaNa jAtanuM kAmakAja peAtAnA prayatnAvaDe zeAdhI le che, ane dhIme dhIme AgaLa vadhI TharIThAma thAya che, athavA paisA pedA karI zrImaMta bane che. jaitAmAM kAI samAja ke saMsthA haju sudhI evI jovAmAM, jANavAmAM ke sAMbhaLavAmAM nathI AvI ke jenA prayAsathI kuDIbaMdha, sekaDA ke hajArA navayuvAnA dhaMdhe lAgyA hAya, athavA hajAro
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasthAAne ane hitathi'takAne * ke lAkhA rUpiyA kamAyA hoya; athavA meATA udyogapati AvI kAI samAja ke saMsthAe hastImAM hoya te tenI nAmeA kAi jaNAvaze te upakAra thaze. [ 19 ] banyA hoya. vigata ane kAipaNa dharmaguruoe preraNA ApI AvI kAi samAja ke saMsthA sthapAvI hoya tevuM paNa jovA, jANavA ke sAMbhaLavAmAM nathI. A uparathI eka vastu spaSTa siddha thAya che ke mANasajAta e sAmAjika prANI ane samAjanuM aMga hovA chatAM samAje pote krAInI Arthika unnati ke utkRSTa sIdhI rIte nathI karyA. ane e rIte manuSya pratyakSa rIte A bAbatamAM samAjanA RNI nathI. keLavaNIne mATe chellA pacAseka varSoMmAM samAje keTalAka prayatna karyAM che. AvI keLavaNInI saMsthAonA lAbha ghaNA vidyArthIone maLyA che. ane tenuM pariNAma ane phaLa samAjane phALe jarUra jAya che. ane teTalA pUratA dareka lAbha lenAra vidyArthI te saMsthAne ane samAjane avazya RNI che. ane te RNu teNe keLavaNInI saMsthAone ane vyaktigata vidyArthIone yathAzakti madada ApI vyAja sAthe premapUrvaka vALI ApavuM joIe. bhaNelAe jo ATaluM na kare te teo naguNA ane samAjadrohI gaNAya. A kalaMkanA kALA DAdha bhaNelA mATe bilakula zAbhArUpa na ja gaNAya. bhaNelA mATe bIjo AkSepa eTalo ja sAceA che ke vepArIe ane vagara bhaNelA athavA AchuM bhaNelAe samAja, dharma ke dezane mATe jeTalu dhana Ape che, tenA hisAbe kuLavAelA athavA vaidya, DaoNkaTarA, vakIlA, merIsTarA, solisITaro ke khIjAe game teTalI sArI kamANI karatA hAya ane pAse paisA paNa sArA hoya, chatAM teTaluM dhana ApatA nathI. keLavaNInA pramANamAM kaMjusAI, TUMku' li, sa MkucitatA mane svAdRSTi vadhu hAya che--AvA abhiprAya samAjamAM pravarte che. Atu zuM kAraNa haze ? AnA upAya paNa samAje zASavAnA rahe che.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ [20] anubhava-vAthI je keLavaNuM ja A saMkucitatAnuM nimitta kAraNa hoya to tevI keLavaNI paNa doSayukta gaNAya. A prazna paNa samAjanA nAyake e ane keLavAelA bhAIbahene e Ukela jarUra che. A uparathI e phalita thAya che ke--keLavaNInI sAthe saMskAra ane cAritranuM ghaDatara ghaDavAnI vizeSa jarUra che. AnI mukhya javAbadArI mA-bApanI, samAjanAyakonI, zikSakonI ane dharmaguruonI rahe che. A praznone saue sAthe maLIne gaMbhIratApUrvaka vicAra karavAnI ane tene upAya zodhavAnI jarUra rahe che. A kAma samAjanA DAhyA puruSane ApaNe sapIe te ja iSTa che. ekalI keLavaNIthI samAjane sAce udaya ke utkarSa thavAne nathI. saMskAra ane cAritranA ghaDataranI jIvanamAM mukhya AvazyakatA che. ane A kAryadharmanA sAcA jJAnathI ja sAdhI zakAze. dharmanuM sAcuM jJAna ApavA mATe Adarza dhArmika pAThazALAo ane Adarza cAritravAna zikSako joIe. Adarza zikSaka taiyAra karavA mATe Adarza zikSaNa saMsthAo paNa hovI joIe. AmAMnuM keTaluMka ApaNA samAja pAse che; ane keTaluMka ApaNe navuM sarjana karavuM paDaze. A tyAre ja zakya bane ke jyAre judI judI saMsthAonuM ekIkaraNa athavA vilinIkaraNa thAya athavA saMgaThana thAya. ane tenI prAthamika bhUmikA te ja taiyAra thaI zake ke navI navI saMsthAo UbhI karavAno meha ke nAda ocho thAya ane je saMsthAo ke sAdhane Aje hastimAM che tene ja pagabhara ane vikasita karavAne makkama niradhAra karIe. A bAbata nAyakee ane dharmaguruoe vicAravAnI rahe che. sAmAnya janatA mATe te eka ja mArga che keteoe jUnI cAlu saMsthAone ja vaLagI rahIne tene ja vikasAvavI ane navI navI saMsthAo pratye upekSAbhAva ke taTasthavRtti sevavI. janatA je makkama rahe to samAjamAM saMyama jarUra Avaze; kemake janasamudAyanA sAtha ane sahakAra vinA. koIpaNa kArya karavAne koI sAthe
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsthAone ane hitaciMtakane ja [21] nathI. janatAne makkama rAkhavA mATe janatAnA nAyake DAhyA, samaju ane sArAsAranA vivekavALA manuSyo hovA joIe. dara varasane aMdAja kADhIe ke keTalI navI navI saMsthAo UbhI thAya che ane sthapAya che! jeTalI saMsthAonI saMkhyA vadhe che teTalA pramANamAM navA kAryakaronI saMkhyA ApaNe utpanna karI zaktA nathI. jyAM sudhI kAryakare sArI saMkhyAmAM utpanna na karI zakIe tyAM sudhI saMsthAo ane avanavA kArya ke yojanAo UbhI karatA jaIe tenuM pariNAma zuM ? pariNAma e ja ke saMsthAo pAMgaLI, apajIvI ane akAryazIla rahe che, samAjanA upara bhAra vadhata jAya che, paisAnI ane zaktinI barabAdI thatI jAya che, ane samAja vadhu ne vadhu durbaLa, nirbaLa, nisteja ane sattvahIna thata thAya che. bhUtakALanI bhavyatA ane AjanI nirbaLatA ane nirmAlyatAnI tulanA karavAmAM Ave te satyazodhakane satya turata samajAze. ApaNuM arthazAstra, vANijya, samAjazAstra ke sApekSavAda keTale vyavahAru che ke avyavahAru te ApaNuM potAnA nirNaya ane kAryathI ApoApa sAbita thaI zakaze. atyAranI Arthika sthiti - - jema moMghavArI vadhe tema Arthika bhIMsa paNa vadhe che ane tene pariNAme lekamAM saMkucita daSTi, naphAkhorI, svArtha, jUTha, dago ane niSpharatA vadhe che; ane dayA, pramANikatA, nIti, prema ane sadabhAva ghaTe che. moTA zaheramAM kadAca moMghavArI na vartAya; paraMtu gAmaDAmAM tenI kAtIla asara jaNAya che. parApUrvathI vepAranuM kSetra vaNikanA hAthamAM hatuM, paraMtu laDAI jevA kaparA kALamAM vepAranuM taMtra sarakAranA hAthamAM gayuM. ane sarakArI taMtramAM jainenuM sthAna eka Take paNa nathI, tethI jene hastakane vepAra sarakAra hastaka ane jainetaranA hAthamAM ga; ane bAkI rahyo sahyo vepAra sahakArI maMDaLIo pAse gayo. sahakArI maMDaLIomAM khAsa varcasva kheDUtonuM, sahakArI
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ [22] anubhava-vANI amaladArAnu ane kAngresanu hoya che. eTale jainanA temAM hissA na rahyo. anAja, khAMDa, leAkhaMDa, sImenTa vi. jarUrIAtanI vastu upara kanTrola hAvAne kAraNe te vepAra jaitAnA hAthamAM na rahyo. phakta karIANuM, kApaDa, sonAcAMdI, zarAphI, dhIradhAra, rU ane telIkhI eTalA ja dhaMdhA jaine mATe khullA che. paraMtu temAM paNa kAyadA ane kanTrolanA baMdhana ane kaDAkUTa ochAM nathI, chatAM te badhAmAMthI jainA pasAra thaIne dhaMdhA cAlAvatA hatA. paraMtu sarakAre nANA dhIradhArA ane RNarAhatane kAyado ane * kheDe tenI jamIna 'nA kAyado amalamAM ANyo tyArathI jaina vepArIonI muzkelI vadhI, dhaMdhAnu kSetra saMkucita thai gayuM, ane kamANI upara mATeA kApa paDayo. Avaka ghaTI, paNa AjIvikA, vyavahAru ane dhaMdhAdArI kharacA ghaTavAne badale vadhyA ane leAkeA pAsenuM leNuM khATu gaNAyuM. pariNAme gAmaDAnA jaine dhasAyA ane duSkALe tene vadhu mUMjhavaNamAM mUkyA. A uparAMta dharma ane dhArmika saMsthA tathA gaurakSA ane pAMjarApeALanI saMsthAone nibhAvavAnA meLe paNa vadhyA. A AkhuM citra jeo samajI zake tene ja gAmaDAnA jainAnI sthitinI barAbara kalpanA AvI zake. jema samaya ane saMjogA palaTAya tema jIvananI dizA paNa pheravavI joie. teA ja ApaNe ApaNu sthAna TakAvI zakIe ane kadAca khIjAethI AgaLa paNa vadhI zakIe. tene mATe vamAna paristhiti, sAdhanA, zakti, dhagaza ne tatparatA ApaNAmAM keTalI che tenuM mApu prathama kADhI levuM joie. pachI je UNapA ke apUrNatA hoya te kADhI nAkhavI joIe. te pachI samAjanA sAmudAyika utkanI nakkara ane vyavahAru cAjanA ghaDI kADhavI joIe, ane tyArabAda te yojanAne amalamAM mUkavI joie, Ane mATe (1) nANuM joie. (2) anubhavI nAyakA joie. (3) kasAyalA kAryakarA joIe. ane khAsa karIne dRDhanizcayI
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsthAone ane hitaciMtakane 2 [23] niSNAtonA hAthamAM lejanAno amala joIe. ATalI sAmagrI samAjamAM chUTachUTI ke veraNa cheraNa jyAM jyAM paDI hoya tyAM tyAMthI zodhI kADhIne ekaThI karavI joIe ane te badhAne saMyojita karIne pachI kAmanI zarUAta dhIme dhIme paNa makkama rIte karavI joIe. jaina kaoNnpharansane sarvavyApI ane mahAna saMsthA banAvavI hoya te A prakAranI yojanA hAtha dharavI joIe. AmAM saune sAtha ane sahakAra avazya maLaze ja. je kAmanA sAcA karavAvALA haze ane kAma barAbara thatuM haze te tenI kiMmata jarUra Upajaze ane kadara paNa jarUra thaze. ane kadAca samAja prazaMsAnA puSpa na vere to paNa tene vireAdha to kaI nahi ja kare te nizcita che. utkarSane vyavahAru ukela zuM? sthAna paratve A yojanAne ApaNe be vibhAgamAM vaheMcI zakIe. eka muMbaI amadAvAda, vaDodarA, surata, madrAsa, beMglara, Idera, pUnA, kalakattA jevA moTA zahere mATe ane bIjI nAnA zahere ane gAmaDAM mATe. kemake baMnenAM sAdhano, saMge, mANasa ane zakyatA judA judA prakAranAM hoya che. moTA zahere mATe pejanA vizALa pAyAnI ane vistRta joIe. nAnA zahera ane gAmaDAM mATe janAne amala nAnA pAyA upara ane sthAnika pUrato hovo joIe. ane A AkhI janAnuM saMcAlana jaina kaoNnpharansa jevI madhyastha saMsthA hastaka hevuM joIe. . janAne amala karavA mATe paisA joIe. meTI rakamanA navA paisA UbhA karavAnuM kAma saheluM nathI. eTale utkarSa phaMDamAM rUA. 1,62,000 je ekaThA thayA che temAMthI rUA. savA lAkhanI thApaNa rokIne eka bIjI navI "akhila bhAratIya sahakArI maMDaLI" sthApavI ane rUA. 10 nA akeka zerathI rUA. pAMca lAkhanuM bhaMDoLa UbhuM karavuM. je je zahera rU. daza hajAranuM bhaDaLa sthAnika UbhuM kare tene bIjA
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ [24] anubhava-vANI rUA. daza hajAra kendra bhaMDoLamAMthI ApIne rUA. vIza hajAramAMthI tyAMnI "sthAnika sahakArI maMDaLI" UbhI karI tenI mAraphata eka sthAnika vastubhaMDAra" dhaMdhAdArI dhoraNe zarU kare. A bhaMDAramAM samAja upayogI badhI jarUrI vastuonI kharIdI, vecANanI vyavasthA rAkhavI. pAMca lAkhanA kendra bhaMDoLamAMthI A rIte pacAsa vastubhaMDAre judA judA pradeza ke prAMtamAM kholI zakAya. hAla turata prAthamika zarUAta tarIke ATaluM ja kAma thaI zake, ATalI ja yojanA amalamAM mUkAya ane yojanAne saMgIna pariNAmadAyI banAvAya teTaluM ja sauthI prathama jarUranuM che. koI vepArI vIza hajAranI pUMjI rekI dhaMdhAnI zarUAta kare che tyAre dhaMdho jamAvavA mATe rAta-divasa mahenata kare che. gharAkI jamAve che ane vecANa vadhAre che. varasa Akhare vyAja, dukAnakharca kADhatAM gharakharca temAMthI meLave che, ane te uparAMta DIghaNu rakamane vadhAre meLavI muddala rakamamAM vadhAre paNa, zakti ane AvaDatanA pramANamAM kare che. A rIte ja dareka vepArI potAnA dhaMdhAnI jamAvaTa karI dhIme dhIme AgaLa vadhI zrImaMta bane che. A pratyakSa anubhavanI bAbata che. to kaoNnpharase phakta eTaluM ja vicAravAnuM rahe che ke--A yojanA amalamAM mUkavA mATe tenI pAse pIThabaLa che ke nahi? ane rU. pAMca lAkhanuM bhaMDoLa UbhuM karI zake tema che ke nahi? A rIte utkarSanI siddhi mATenuM A vyavahAru prathama pagaluM che. pAMca lAkha rUpIA bhegA karavA mATe nIcenI bAbate vicAravI joIe. ' (1) bhAratavarSanA dareka prAMtanA jaina samAjamAMthI dareka phakta 1000 rUpIA Ape evA samAjapremI dhanavAne zodhI kADhavA. AkhA dezamAMthI AvA 500 dAtAo maLavA muzkela nathI. konpharansanuM ane tenA kAryakaranuM kArya evuM hovuM joIe ke teonA kAryamAM lekane zraddhA bese ane te kAryanuM dhyeya teo barAbara pAra pADaze. .
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsthAo ane hitaciMtakane [25] (2) Ane mATe pracAra karavo joIe. sIdhe, sAco ane asarakAraka pracAra karavA mATe saraLa mArga e che ke konpharansa yAtrA pravAsa mATe 45 divasanI eka khAsa Trena je, muMbaI ane badhA prAMtanA zrImaMta vepArIone A yAtrA pravAsamAM joDAvA khAsa dabANapUrvaka AmaMtraNa karavuM. sAthe vidvAna ane sevAbhAvI kAryakarane paNa AmaMtraNa ApavuM. pravAsa samaya, kAryakrama ane vigatanI eka varSa agAu saune jANa karavI ke jethI sau potapotAnA dhaMdhA ane kAmakAjanI agAuthI pUrvavyavasthA karI zake. A pravAsamAM koInA kuTuMbane ke bALabaccAMne sAthe levA na joIe. A rIte cUMTelA, anubhavI, pIDha ane sthitisaMpanna mANasano pravAsasaMgha nIkaLe, mukhya mukhya zaheramAM agAuthI prabaMdha karI jAhera sabhA yojavAmAM Ave te dareka zaheramAMthI dAna ApavAvALA jarUra maLI raheze, AjubAjunA gAmomAMthI paNa jeno sabhAmAM hAjarI Apaze, saMsthAnA kAryane paricaya apAze. pracAra thaze ane sArI saMkhyAmAM sabhyo paNa noMdhAze. bIje tyAMnA sthAnika lekene e lAbha thaze ke teonA vahIvaTa ane pravRttimAM zithilatA, matabheda, pakSabheda ke aMdaraaMdaranA jhaghaDATaMTA haze te badhAno thoDe ghaNe aMze nikAla thaI jaze. saMsthA ane saMghabaLa camatkArika pariNAma lAvI zake che. vyakti teTaluM kAma nahi karI zake ke teTalI chApa nahi pADI zake. bIjo lAbha A yAtrA pravAsathI e thaze ke samAjane sparzatI mukhya mukhya bAbatomAMthI dararoja akeka viSayanI carcA-vicAraNA ane nirNaya karavAmAM Ave to 4pa divasamAM 45 bAbatone ke yojanAono yAtriko nirNaya karI zakaze. yAtrikomAMthI evA paNa bhAgyazALIo nIkaLaze ke jene jene je pejanA pasaMda paDaze te janA mATe zaratI ke binazaratI dAna ApavAnI jAherAta paNa te vakhate thaze. pravAsayAtrA TrenanI ejanA niSphaLa jaze ke temAM nukazAna thaze evI zaMkAne te sthAna ja nathI. konpharansa to temAMthI bacata karI zakaze kemake sArA sArA zaheranA saMgha te temanuM atithisvAgata karaze.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 26 ] anubhavavANI (3) pAMca lAkhanuM phaMDa thayA pachI tenuM rokANa konpharansabhuvana bAMdhavAmAM karavuM joie. A bhuvananu makAna evu hAvuM joie ke tenuM peAtAnuM kAryAlaya temAM hoya ane bAkInA makAnanuM prativarSa rU. 25 thI 30 hajAranuM bhADu utpanna thAya. AmAMthI kAryAlayane kha paNa nIkaLe ane bIjI sAmAjika pravRttio paNa cAlI zake. A vastu zakaya che. anubhavIone pUvAthI A vastunI sabhyatA samajAze. kAma karanAra kuzaLa hoya te paisA paNa maLI rahe ane cAlu Avaka paNa rahyA kare. ( 6 ) saMsthAenI saMkhyAmAM saMyamanI jarura nathI ? na dharmanuM mukhya maMDANu tyAga ane saMyama upara manAya che. ArbhasamAraMbha ane teTalA ochA karavA ane ochAmAM ochA karavA e dharmanA kavya Adeza che, teA karrabaMdhana ochA thAya. tevI ja rIte sAmAjika ane dhArmika saMsthAe paNa jeTalI vadhu saMkhyAmAM vadhAratA jaIe teTalA vadhu pramANamAM karmabaMdhana thAya che. samaya, zakti ane sAdhaneAne vadhu vyaya thAya che, ane pariNAme samAja vadhu niLa, zaktihIna, nina banatA jAya che. parigrahaviramaNunI AvazyakatA sAdhuvaJa temaja zrAvakavarga te mATe bannene mATe tethI jarUrI bane che. teTalA mATe ja e jarUranu` che ke dareka prakAranI pravRttinuM pramANa samAje pote nakkI karavu joie. agAunA samayamAM samAjanuM jIvana mahad aMze nivRttipradhAna hatuM. divasanA cAra ke cha kalAka dhaMdhAdArI pravRtti ke kAmakAja pUratA
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMyamanI jarUra nathI? [27] gaNAtA. teTalA samayamAM sAmAnya buddhizALI manuSya ThIkaThIka kamAI zakatA. te vakhate vepAradhaMdhAno, vANijyano IjAre mAtra vaNikano ja hatA. rAjyamAM maMtrIpada, pradhAnapada ke adhikArIpada mukhyatve ApaNuM ja hatA. eTale dhana ane sattAvaDe ApaNe game te karI zakatA hatA. kadAca gajA uparAMta kharca karavo paDe ke avasara ujavavA paDe to te khADo ApaNe ekAda be varSamAM pUre karavA samartha hatA. paraMtu Aje samAjaracanA taddana palaTAI gaI che. ApaNuM bhUtakALanuM sthAna ane zakti ApaNI pAse rahyA nathI. Avaka ane Arthika kSetra bane saMkocAI gayA che. kuTuMbanA ane samAjanA bhAraNa vadhI rahyA che; ane ghaNAone te asahya paNa thaI rahyA che. saMyukta kuTuMbanI prathA hatI tyAM sudhI game tema karI sau nabhatA, ane sau saune nibhAvI letA. Aje saMjoga palaTAyA che. gAmaDAmAM ApaNA hAthamAMthI dhaMdhA sarI paDyA che; anya komanA hAthamAM jaI rahyA che. dhaMdhAnA prakAra, rItarasama ane paddhatimAM paNa bahu moTuM parivartana thaI gayuM che. pUrvakALamAM samAjaracanAmAM vepArInuM sthAna madhyabiMdu tarIke hatuM. te sthAne Aje ApaNe rahyA nathI; rahI zakyA nathI. ApaNe prAtara ane madhyAhnakALa rahyo nathI; samIsAMja ane saMdhyAkALane Are ApaNe AvIne UbhA chIe. eTale have te rAtrIne aMdhakAra AvI rahyo che. A nirAzAnA sUra ke mAtra kalpanAnA citro nathI, paNa pramANabhUta anubhavIonI satya AgAhI che. jene buddhi ke samajazakti haze te ja A satya joI zakaze. Ave samaye ane A saMjogomAM zuM karavuM ucita che te dareka manuSya jANI levuM ane samajI levuM ghaTe che. je tema na karIe ane pariNAme UMDI khINamAM gabaDI paDIe ane pahADa ke patthara sAthe aphaLAIne hAlahavAla thaIe ke jAna gumAvI besIe te tene mATe javAbadAra ApaNe pote ja gaNAzuM. jo ke tene deSa samAjanAyakene ke dharmaguruone zire paNa avazya rahe che ja, kemake teonI e haMmezanI
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 28 ] * anubhava-vANI pharaja che ke samayanA edhANa eLakhI levA joie ane samAjane samayasara bacAvI levA joie. teo je kavimukha ane teA ApaNe te sajAga banavuM joI e. Aje dareka vyakti zAMta citte ekAMtamAM peAtAnA mana sAthe eTaluM vicA2e keH-(1) mArI pAse keTalI milkata che, (2) mArI uMmara keTalI che, (3) mArI kamANI keTalI che, kharca keTalA che ane AjanI ane bhaviSyanI javAbadArI keTalI che, (4) vadhu kamAvAnI zakti keTalI che ane te mATenA sa MjogA kevA anukULa che. (5) daivayoge acAnaka deha paDI gayA tA pAchaLa kuTuMbane AjIvikA mATe pUratuM sAdhana che ke nahi, ke samAjanI yA upara jIvavuM paDaze. A badhA prazno vyaktigata peAtAnA jIvana aMgenA che. te uparAMta samAjane sparzatA prazno paNa vicAravAnA rahe che; kemake dareka vyakti samAjanuM eka aMga che. samAjane lagatA e prazno vicAravAnA rahe che keH-(1) AvakanA keTalA bhAga dharmakAryuM ke dharmakriyAmAM kharacave, (ra) vArSika keTalI rakama sAmAjika saMsthAomAM ke kuMDaphALAmAM ApavI, (3) keTalI madada sevAnI ke dhyAnI saMsthAemAM ApavI, ane (4) keTalA paisA dIna, duHkhI, anAtha, apaMga ke AphatamAM AvI paDelAne ApavA, dara varase Avaka ne khavadhArA je vadhatA hoya temAMthI pramANa nakkI karIne upara jaNAvelI eka athavA anekane yAgya yathAzakti madada ApavI e dareka manuSyanuM kartAvya che. ane vyApArI kAma tarIke dareka bAbatanI mahattA ane lAbhAlAbhano vicAra karI sthiti ane saMjoga pramANe sArAM kAryAM mATe dravya kharacavAmAM vivekabuddhi vAparavI joie. jyAM jyAM jainonI jeTalI vastI hAya tenA pramANamAM ekAda derAsara, eka upAya ane eka dhArmika pAThazALA avazya hAvA joie. teA ja jainomAM jainapaNuM jaLavAI raheze. Ane mATe je rakama joie te rakama te gAmanA leAkeAe peAtAmAMthI ja meLavI levI joIe. bahu tA pacAsa TakA sudhInI bahAranI madada mAge ane pacAsa TakA peAtAnA
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ saghabheda dUra thai zake ? [ 29 ] gAmamAMthI bhegI kare, tyAM sudhI paNa vyAjabI ane ucita gaNAya, paraMtu ghaNA dAkhalAemAM evu jovAya che ke sthAnika leAkeAnI sthiti na hoya ane adhI rakama paNa peAte bhegI na kare ane badhI madada bahArathI ja meLavavAnI IcchA rAkhe ane temAM paNa bhavya derAsara, vizALa upAzraya ane saMpUrNa sAmagrInI gaNatarI rAkhI gA uparAMtanA kAma hAthamAM le che eTale ghaNI vakhata AdarelAM adhUrAM rahI jAya che; athavA kakaDe kakaDe kheMcIne pUrAM karavA paDe che. A paddhati samAjane mATe vividha muzkelIo UbhI kare che. sArA dhArmika kAryano virAdha kAI na kare, paNa darekamAM gaNatarI ane vivekabuddhinI jarUra che. Aje bhAratavarSAmAM jaina saMsthAonI sakhyAnI noMdha karavAmAM Ave te hAreAnI thaze. dara varase seMkaDA navI saMsthAe UbhI thAya che. jeTalA pramANamAM saMsthAo vadhe che teTalA pramANamAM navA jainonI saMkhyA vadhatI nathI. temaja jainAnI Avaka ke samRddhi paNa vadhatI dekhAtI nathI. jeTalI saMsthAe vadhu teTalA kharca vadhu; ane teTale dareka jaina upara Arthika mejo vadhu, jo niSkriya saMsthAe adha thatI hAya ane cetanavaMtI navI saMsthAe UbhI thatI hoya ane eka dare sa MkhyAmAM vRddhi na thatI hAya tA tA. vAMdha nathI. kharI rIte te saMsthAonuM saMgaTTuna ane vilinIkaraNa karavAnI atyAre khAsa jarUra che. paraMtu kAkAnuM mamatva chUTatu nathI, ane samAjane saMsthAonI kazI paDI nathI. eTale saMcAlakA game tema karI khajogI rakama game tyAMthI meLavI le che. ghaNI saMsthAe pAse te milkata ke bhaDALa bhegu karelu hAya che ja. jAhera saMsthAno khAjo vadhatA jaze teA eka samaye samAja tenA bahiSkAra karaze athavA sarakAra hastakSepa karI tene sArvajanika saMsthAmAM pheravI nAkhaze.jo samAja samayasara samajIne tene cAgya mArga kADhe te te uttama gaNAze. nahi te samaya pate samayanuM kAma avazya karazeja. pachI tene kAI aTakAvavA sama nahi hAya. mATe ApaNI e gaMbhIra krUraja thaI paDe che ke samayanA '
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 30 ] anubhava-vANI vaheNu veLAsara pArakhIe, arthazAstranuM jJAna tAjuM karIe, sthiti ane saMjogA khyAlamAM laI e, ane dareka kAryAnI ane saMsthAnI upacAgitAnA nirNaya karIe. niSkriya saMsthAe baMdha karIe, vadhu paDatI saMsthAe hoya tenuM vilinIkaraNa karI dareka gAmamAM eka ja majabUta madhyastha saMdha saMsthA banAvIe, veDaphAI jatI zaktino saMcaya karI tenA upayAga dhama ane samAjanI unnatimAM karIe. A javAbadArI gurumahArAjo ane nAyakAne zire rahe che. * ( 7 ) gacchabheda ane satrabheda dUra thai zake ? na dharmane sAcI rIte samajanArAe sAcu' ja kahe che ane sAcI rIte ja mAne che ke jainadhama e kharekhara sAgara samAna agAdha, apUrva ane apAra che. jaina dharmagraMthAmAM jJAna paNa eTalu vizALa ane UMDuM bhareluM che ke sAmAnya mANasa jIvananA aMtaparyaMta teno abhyAsa kare te paNa tenA pAra pAmI zakAtA nathI. AvA vizALa dhama ane AvA vizALa ane akhUTa jJAnabhaMDAra jenI pAse hAya tevA jainomAM dharmanI bhAvanA ane dharmanuM jJAna keTaluM vizALa hAvuM joIe ! vIranA putrA vIranA jevA na heAvA joie? sAgaranuM prANI sAgara pradezamAM samAya, paNa tene gAgaramAM bharavu hAya tA te gAgara paNa evI alaukika hovI joie ke jema jema tene bharavAmAM Ave tema tema te vizALa thatI jAya. vRtti ane bhAvanAmAM paNa evI alaukikatA che ke tene game teTalA pramANamAM khIlavI zakAya che.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMghabheda dUra thaI zake? [31] mAnavasamAjane vArasAmAM sAruM ane kharAba banne prakAranuM tattva maLatuM hoya che. jJAnIo ISTa vastune apanAve che ane aniSTano tyAga kare che. sAcA jJAnInI A prakAre gaNanA thaI zake. ethI viruddhanI hakIkata hoya to tevA daSTAtamAM tevA puruSe sAcA jJAnI na gaNAya. vyavahArI anuSyonI mAnyatA A prakAranI che. bhUtakALamAM game te kAraNe ke game te nimittathI sAdhu-munivaremAM ga7bheda paDyA hoya ane tene pariNAme jaina samAjamAM saMdhabheda paNa paDayA hoya, paraMtu tenA paripAkarUpe manabheda ane atibhedane dareka pakSa taraphathI atyAre vadhu ne vadhu puSTi ApyA karavAthI zuM vizeSa lAbha thAya che? dareka pakSa potAnA pakSane sAco, sAre ane dharmapremI mAne temAM ane tyAM sudhI vAMdho nathI. paNa anya pakSane jyAre khe, kharAba, utarato ane nIco te mAnatA hoya ane tethI krodha, mAna, mAyA, labha, rAga ane dveSa ke je durgaNone te tyAga karavAnuM zAstramAM kahyuM che tene uttejana Apato hoya tyAre te pakSa jaina dharmane mAnanAre ke anusaranAre kaI rIte kahI zakAya ke gaNI zakAya ? ane chatAM ApaNe tevA dareka pakSa, gacchabheda ane saMghabhedane mAnIe chIe, eTaluM ja nahi paNa tene svIkAra paNa karIe chIe. nyAyanI daSTie A vicitra ane virodhAbhAsarUpa che. je vastune (durguNane) zAstrae, bhagavatie, AcAryoe dareka jainane tenA pAzamAMthI chUTavAno khAsa anurodha karyo che, te ja pApasthAnakone pratyakSa ke parokSa rIte je poSavAmAM Ave te tevuM kRtya je kaI kare te dharmavirUddha ja gaNAya. A vastu dareka samaje ane anusare ema sau koI Icache. tema chatAM kALage gaccha ane saMghabheda thavA pAmyA ane cAlu rahyA te dareka pakSavALAnI e pavitra pharaja che ke pitapotAnA gacchane ane saMdhane bhale pote mAna-anusare. paNa tenI sAthe anya gaccha ane saMdha pratye paNa prema, sahakAra ane sahiSNutA avazya rAkhe eTaluM ja nahi paNa jyAre jyAre samagra samudAyanA ke AkhI jainakAmanA ke
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 32 ] * anubhava-vANI jaina samAjanA hitanA prazno hAya ane jemAM saue bheda, vADA ke phirakAne bAjue rAkhI, sAthe maLIne eka ja avAje ane jaina dharmanA nAme saMyukta rIte kAma karavAnu hoya, tyAre tyAre badhA pakSA ane badhA pakSAnA nAyakA ane munivareA vinAvilakhe ke vinAsakAce bhegA maLIne kAma karI zake, te jAtanuM taMtra dareka gAma ke zaheramAM ane pratyeka saMdha ke saMsthAmAM hAvuM joI e. judA paDavA chatAM jee saMpa ane sahakArathI kAma karI zake te ja DAhyA, buddhimAna ane haziyAra puruSo gaNI zakAya. samAja pragatine paMthe che ke avanati tarapha ghasaDAtA jAya che tenI sAcI kaceTI ke sAcuM mApa A prakAranI AvaData uparathI nIkaLe che. Ama janatA te sAmAnya rIte bhALI, bhadrika ane saraLa svabhAvI hAya che. temane teA sadhanAyakA ke gurumahArAjo je rItanI doravaNI Ape te raste tee dorAya che. eTale kharI rIte te dharmaguruo jo e rItane ekatA ane sahiSNutAnA upadeza Ape ane peAte e prakAranu vartana rAkhe teA, jyAM jyAM gabheda ane sadhabhe che tyAM ekameka sAthe maLIne dharmAMkAryo ane mahAtsaveAmAM bhAga levAnu saune mATe saraLa banaze, pUrvagrahA ochA thaze, ane dharmabhAvanA vadhu vikasita banaze. peAtapAMtAnA pakSanA, gacchano ke saMdhanA sAdhu-sAdhvIjI peAtAnA gAmamAM ke sthAnamAM birAjatA hoya ke cAturmAsa hoya, te temanA vadana mATe javuM ke vyAkhyAnamAM javuM te zrAvakanu kartavya che. paNa anyapakSanA sAdhu--sAdhvIjI pAse na ja javAya athavA temanuM vyAkhyAna zravaNu karavA na javAya-AvuM vAtAvaraNa UbhuM karavuM ke phelAvavuM, athavA banne dharmasthAnamAM janArane rokavA emAM kayA dharma, kevI viziSTatA ke vyavahAra-kuzaLatA athavA karyu. zANapaNa che te kRpA karI kAI samajAvaze kharA ? / A bhedya TALavAnI zakti ane sattA AcArya munirAjonA hAthamAM che. teo dhAre ane mana upara le te A badhI kRtrima vADe tarata ja
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ telA saMthane tathA samAjane ceka [33] nAbUda thaI zake. je gAmomAM AvA tIvra bheda ke vADA hoya te gAmanA saMghe dhArmika kriyAo ke mahotsava mATe ke cAturmAsa mATe sAdhumunirAjane AmaMtraNa karavA Ave tyAre muni mahArAje taraphathI agresane paSTa kahevAmAM Ave ke-je tame so bheda TALIne eka thavAnI kabUlata Apo to ja ame tamAre gAma AvI zakIe, e prakArane ame niyama dhAryo che, te vastusthiti DeghaNe aMze avazya sudharaze ane krame krame vadhu aikya sadhAze. jeo teDI zake teo jaldI joDI paNa zake. saMsArI jIvo kadAca te na karI zake. gurumahArAje dhAre te avazya pAra pADI zake. sUtelA saMghane tathA samAjane devadravyane upayoga zemAM zemAM thaI zake ane zemAM zemAM na thaI * zake e bAbata Aje aneka sthaLe carcAI rahI che. judA judA AcArya mahArAje A bAbatamAM judA jude abhiprAya ane mAnyatA dharAve che. A judI judI mAnyatAne mATe dareka pakSa dharmazAstromAMthI siddhati zodhI kADhIne rajU kare che ane pitapatAnI mAnyatAne zAstrA nusAra hovAnI jAherAta kare che. A paraspara vidhI mAnyatAo paikI kaI mAnyatA sAcI ane kaI beTI tene nirNaya sAmAnya janatA potAnI svataMtra buddhivaDe karI zakatI nathI; kemake badhAne zAstrane UMDe abhyAsa hote nathI; ane zAstro samajavA jeTalI buddhi, zakti ke phurasada paNa hetI nathI. teo te eka ja vastu samaje che ke-gurumahArAja je kahe tene pramANabhUta mAnIne te mujaba vartavuM. eTale kaI paNa vastune AkharI nirNaya zuM karavo te pUjya muni mahArAjenI
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 34 ] anubhavavANI sattAnI vAta che. te sau sAthe maLIne je nirNaya kare ane sakaLa sadhane je Adeza kare te pramANe sadhA vavA kabUla thaze. * eTale jainasamAjanI doravaNI, nADa ane mArgadarzana--badhuM pUjya munimahArAjonA hAthamAM che. samAjane sanmArge vALavI ke unmArge vALavI tenI saMpUrNa javAbadArI samasta zramaNa saMsthAnI che. A vAtaneA InkAra kAI paNa karI zake tema nathI. te javAbadArI teoe samajavI dhaTe ane adA karavI ghaTe. e adA karavA mATe judA judA AcArya mahArAjoe vyavahAranA, mAnyatAnA ke prakRtinA aMtarAyanA AMtarA dUra karI saraLabhAve zAsana ane dharmanI rakSA, unnati ane saMgaThThana mATe ekaThA thavuM joI e, vicAravinimaya karavA joI e ane samaya, saMjoga, sAdhana ane zaktinA khyAla rAkhI te anusAra ekamate ke vadhumate nirNaya karI te mujaba badhA saMdhAne vavAnA Adeza ApavA joIe. A temanuM prathama ane mukhya kartavya che. te kavya bajAvavA teo taiyAra che ? taiyAra na hoya teA taiyAra thaze? taiyAra na thAya te| sakaLasaMdhanI saMsthA AgrahapUrvaka vinaMtI karIne tene taiyAra karaze ? A praznanA 'hA ke nA', nA pratyuttaramAM ja samAja ane dharmanA abhyuya ke avanati, sa MgaThana ke chinnabhinnatA, saMpa ke verajhera, rakSaNa ke bhakSaNa ane jIvana ke maraNanA AdhAra rahe che. A prakAre bhaviSyanA ujjavaLa ke avera bhAvInu citra samAja, samAjanA sukAnIo ke zramaNa saMsthA kharekhara samajI le, tenA upara gaMbhIra vicAra kare, ane javAbadArI samajI tene yAgya Ukela lAve, teA ja temAM DAhyAnuM DahApaNa gaNAze, jJAnInA jJAnanI gaNanA thaze ane samaju vargonI samajanI kasITI thaze. jo saMpIne, sAthe maLIme ane samayanI barabAdI karyA vinA satvara ApaNe sau akeka bAbatane niya karI tene amala nahi karIe te e bilADI ane vAMdarAnI jema, athavA vAryAM nahi karIe te chevaTe hArIne karavu paDaze, ane kAyadA tathA rAjyasattA hastakSepa karIne badhI
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtelA saMghane tathA samAjane eka [35] sattA ane vahivaTa pitAnA hastaka laIne potAne je gya lAgaze te karaze. tevo prasaMga na Ave te mATe agAuthI ApaNe ja ApaNe mArga ApaNe hAthe kADhIe te ApaNe mATe vadhu DahApaNabhareluM gaNAze. - saMkucitatAnA samaya vahI gayA che. have to razIyA ane amerikA jevA paraspara kaTTara virodhI deze, ane jItelA mitrarAjya ane jarmanI ane jApAna jevA hArelA dezo, tathA kerIA ane cIna tathA vizva saMsthAnA sarasenApatio paNa sAthe besIne tahakubI ane saMdhInA karAra kare che, ane mahAna guMca ane muMjhavaNanA aTapaTA vikaTa praznone ukela lAve che, ane bhUtakALanA verajherane ke jhanUna bhUlI jaIne samayanA vaheNane oLakhI varNana kare che, te rIte, ApaNA gurumahArAje saraLasvabhAvI banIne, sAthe besI, tithicarcA, devadravya, sAdhAraNakhAtuM, ghInI bolI, tIrtharakSA, saMghabaLa, saMgaThana, mAnavarAhata, Arthika utkarSa, zarIrabaLa, dharmarakSA ane jJAnapracAra jevA mahatvanA ane samAjanA astitvanA AdhArastaMbha jevA praznone bhegA maLI hAtha dharI kAyamane mATe tene chevaTane nirNaya ane ukela lAve ema samAja Aje namrabhAve teo saune vinaMti kare che. je A taka teo gumAvaze te samaya e Avaze ke zrAvaka samudAya pote potAnI rIte jema ThIka lAgaze te rIte nirNaya karI leze ane te pramANe amala karaze. pachIthI kaMI koInuM sAMbhaLaze nahi ane pariNAme gurupratyene viveka ane pUjyabhAva osarI jaze. atyAre paNa dareka sthaLe A sthiti pravartI rahI che te ApaNe joIe chIe. tene badale eka sarakhA niyama ane dhArAdhoraNa caturvidha saMgha bhegA maLI nakkI kare to tene amala sarvatra eka sarakho thaze ane kaleza tathA kusaMpanAM ghaNAM kAraNe nAbUda thaze. devadravyanI vyavasthA samAjanA sukAnIo samaju bane te A dravyanI e rIte vyavasthA ane rokANa kare ke atyAre tenA rekANathI je vyAja ke Avaka utpanna
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ [36] anubhava-vANI thatI hoya teTalA ja vyAjathI ane nANAnI pAkI salAmatI ane kheALAdharI sAthe konpharansa ke tevI bIjI saddhara saMsthAne te badhI rakama dhIre. te nANAne upayoga jaina saMsthAo ane jaina samAja vepAra, vANijya, hunnara udyoga, vigere je je sArI kamANu Ape tevA kAryomAM kare. temAMthI anAmata tathA bIjI jarUrI rakame alaga rAkhI, bAkI je vadhe temAMthI vyAja vigere ApatAM je kAMI vadhAre vadhe temAMthI devadravya dhIranAra derAsane sAdhAraNa khAtAmAM ardho hisso ane bAkIne a hisso mAnava rAhatamAM vApara. A yAjanA deSa rahita che, sAdhAraNanI boTane madadarUpa che ane samAjane kalyANakArI che. A janA aMge saMmati, virodha ke sUcane dareka jaina jainetara bhAI ane bahena tathA pratyeka muni mahArAja avazya lakhI mokale. (9) samAjane sAce vikAsa ane pragati zemAM ? vana beMka, jaina yunivarsiTI, jaina koleja ke jaina hAIskUla, jaina * kaLAbhavana, jaine beDI ba, jaina sevakasamAja, jaine vImA kaMpanI, jaina haispiITala, jaina nivAsa, vigere aneka prakAranI aneka saMsthAonI jarUra che. AvI saMsthAo sthApavI joIe ane tene mATe jainemAM lAkhonuM phaMDa UbhuM karavuM joIe, e matalabanA aneka lekhe lakhAya che, carcAo thAya che, bhASaNa thAya che ane yojanAo ghaDAya che, paraMtu te janAo pAra kema pADavI? ane akeka yojanA hAthamAM dharI tenI zarUAta kema thAya ane te kAma koNa kare ? te ja prazna sauthI vadhu mahatvanuM che. vicArane aMte AcaraNa ke kartA pariName te ja te vicAranI kImata che.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikAsa ane pragati zemAM eka [37] je je kArya hAtha dharavuM hoya te te kAryanI athathI iti sudhInI pAkI rUparekhA anubhavIo bhegA maLI taiyAra karI zake paNa dareka kAryane mATe paisAnI pahelI jarUra paDe che. te je bhegA thaI zake te ja kArya thaI zake. paisA tyAre ja bhegA thAya ke jyAre paisA ApanAranA dilamAM kemane mATe prema hoya, lAgaNI hoya ane karuNA hoya. paisA to ja maLe ke je paisA mAganAra sAce niHsvAthI ane sevAbhAvI hoya ane samAjamAM tenI pratiSThA hoya athavA to pote dharmagurune sthAne hoya ke jenA pratye saune gurabhAva ane gurubhakti hoya, A sivAya paisAnuM bhaMDoLa samAjanA utkarSa mATe bheguM karavuM azakya nahi to muzkela to che ja. je je saMsthAnI upayogitA samudAyane athavA moTA bhAganA lokone manamAM ThasI gaI hoya che, tevI saMsthAo mATe paisAne tUTo kayAMya paDatA nathI. vardhamAna tapakhAtA, bhejanazALA ke taLATInA bhAtA-A khAtAone lAbha sau koIne levAne prasaMga eka ke aneka vakhata jIvanamAM Ave che ja. eTale temAM yathAzakita sahAya ApavI-tene kartavya athavA AMtarika preraNAnuM pariNAma mAnavAmAM Ave che. tevI ja rIte je je saMsthAnI upayogitA ke jarUriyAta darekanA mana upara sacoTa TisI jAya to te te saMsthA mATe paisA maLI ja rahe che te nizcita che. eTale prathama jarUra pracAranI ane lekamata keLavavAnI che. A varatu kAryakare khAsa lakSamAM rAkhe. ghInI bolI, varaDe, mahatsava, prabhAvanA Adi kAryomAM moTA bhAganA lekenI zraddhA ane puNyanI bhAvanA hevAthI temAM joIe teTalA ane kaI kaI vakhata vadhu pramANe mAM paisA haze hoMze kharacanArAnI janasaMkhyA moTI che ane temAM teone doranAra ane protsAhana ApanAra moTA bhAge pUjya sAdhuvarga che. A badhA kArya ane kAryakarono hetu uttama ane pAramArthika ja che. eTale temAM deSa jo ke zodha te ucita nathI, paraMtu atyAre je kaparo kALa ane je saMjogo pravarte che tene mATe dAnanI dizA
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 38 ] anubhava-vANI adalavAnI athavA mAnavajIvanane TakAvI rAkhavAnI mukhya AvazyakatA UbhI thaI che te upara sauthI vadhu ane sauthI prathama lakSa Apavu jarUranuM thaI paDayuM che. A bAbatamAM e mata hoI zake ja nahi. samAjamAM khUNe-khUNuAmAM najara pheMkA te teja vinAnA caherA, dubaLA ane kRza thaelA zarIra, cetana vinAnA hAthapaga ane avayavA, ciMtA, upAdhi ane Arthika lAbhathI nIceAvAI gaela kAyA, kurakAjIrakIvALuM kalezamaya gRhajIvana, satvahIna nirutsAha ane dekhAva pUratA athavA garIbAine chupAvatA vyavahAra ane vartAva, dhananA madathI mANusAIbhUlelA zrImaMta varga, sAcA khATA prapaMcA, khuzAmata ke lUMTaNanItithI jIvana calAvatA madhyama ane vepArI va, khIjAnI madadanI apekSA rAkhate ALasu ane pramAdI nIcalA varga, lAgaNIzUnya ane 'pa vyazithila nAyaka varga, samAjanI Arthika unnatine pApanA baMdharUpa mAnatA zramaNu va-A citra mATe bhAge dareka sthaLe dRSTigocara thAya che. vyAkhyAnamAM, sAmaiyAmAM, jyAM jyAM mATe mAnavasamudAya bhegA thAya che tyAM najara pheMkA te A duHkhada drazya, hRdaya khullu ane lAkhaNI bharelu hAya tyAM jarUra ulkApAta macAvaze, paNu kalpAMta karIne besI rahevAthI dAridraya na ja phITa. A ja kSaNe nizcaya karA ke "mAre udyama ane jAtamahenata karI mArA kuTuMbanA nirvAha karave che. jyAM sudhI huM svAzrayI na khanuM tyAM sudhI paraNIza nahi athavA mArI satati kamAtA na zIkhe ane u MmaralAyaka na thAya tyAM sudhI tene paraNAvIza nahi, devuM karIne prasa MgeA ujavIza nahi. bIjAnI madadathI jIvavAnI vRtti rAkhIza nahi, dharmAMviruddha AcaraNa karIza nahi. Avaka karatAM kharca ocho rAkhIza ane temAMthI gheADu bacAvI te bacatamAMthI yathAzakti hisso mAnavajAtinI unnati mATe premapUrvaka ApIza." bIjA prakAranA paccakakhANa karatAM AvA paccakakhANanI atyAre khAsa vadhu jarUra che.
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikAsa ane pragati zemAM ? ja [39] jagatanA anya samAjanI sarakhAmaNImAM ApaNuM sthAna UMce sthApavuM hoya, sthApIne jALavI rAkhavuM hoya ane krame krame UMce javuM heya te e khAsa jarUranuM che ke 1. rakhaDatA bhAIbahenane jAtamahenatathI kAma karavAnI Teva pADI game te prakAranuM kAma karAvIne madada kare. ALasune uttejana ApI vadhu ALasu na banAve. 2. dhaMdhA ane hunnaraudyoganI keLavaNIne ja khAsa uttejana Ape. Aje sArA zikSakonI ghaNuM jarUra che, paNa vadhu DaoNkaTaranI ke vakIlanI jarUra nathI. kolejamAM bhaNAvavA karatAM kaLAbhuvanamAM bhaNanArAne prathama pasaMdagI ApavI joIe. 3. je je saMsthAo yunivarsiTI, beMka, hospITala, udyogagRha ke kArakhAnA sthApavA jarUranA hoya te sthApyA pahelAM te te saMsthAmAM seMkaDonI saMkhyAmAM yuvaka ane yuvatIone tAlIma ApIne taiyAra kare. anubhavI vinA paisAnA jore saMsthAo cAlatI nathI, Aje bhADutI mANasothI cAlatI hospITalamAM lekenI sAcI sevA thAya che ema kaI kahe kharA? mATe pahelAM kAma karanArAo taiyAra kare ane pachI ja saMsthAo sthApe. 4. dAnanI dizA badale, prANadayA karatAM mAnavadayAnI prathama jarUriyAta che. amuka nizALa ke kolejane vidyAthI havAmAM gaurava levAya che, tevI ja rIte keI paNa pAThazALAnA vidyArthI gaNAvuM temAM paNa gaurava ane bahumAna samajavuM joIe. AvA vidyAthIo ghera abhyAsa kare ane avAranavAra pAThazALAmAM AvatA rahe ane tenA vidyArthI tarIke parIkSA ApI UMcA naMbare pAsa thAya te teonI pratiSThA keTalI vadhe ?
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ [] anubhava-vANI sAdhana, zakti ane saMcaya sAcavI rAkhatA zIkho chA hita sau koI zakhe che paNa tene jIvananA dareka vyavahAramAM Saa upaga AvaDavo joIe, vijJAnavaDe sAdhane aneka prakAranA zodhAyA ane te sAdhana vaDe pRthvInA peTALamAMthI aneka khanijo khodI kArya, bhUmine judI judI rIte keLavIne aneka vanaspatio vipula pramANamAM ane vividha prakAranI utapanna karI. jagatane Aje je vyavahAra cAlI rahyo che te badhAnuM mULa pRthvI ane temAMthI utpanna thatI aneka vastuo che. A utpannanuM saMyogIkaraNa ane viyegIkaraNavaDe ane buddhi, hAthapaga ane anya sAdhane dvArA jeTaluM utpAdana ane tenI vividhatA vadhArIye teTalA pramANamAM jIvana ane tene mATe jarUranI vastuonI vipulatA vadhe. utpAdananI barobara vahecaNa ane jarUra jeTale ja upaga karIe te lekene UNapanI asara na thAya, paNa tene vadhu paDato upayoga ke durvyaya karIe to achata UbhI thAya ane mAla moM thAya, pariNAme ciMtA, kaleza, Sa, lUMTaNavRtti ane cUsaNanItithI prajA pIDAya. vaLI sAdhanasaMpanna ane zaktizALI sAhasika puruSa tene, saMcaya karI kRtrima achata UbhI karI lekene trAhI trAhI pikarAve to janatAnI muzIbato anekagaNI vadhI jAya. A che sAduM tattvajJAna, saraLa arthazAstra, sAcuM samAjazAstra ane pratyakSa darzanazAstra, Ane ukela kema lAvavo ? te prazna Aje sAmrAjyane, mahArAjyane, rAjyasattAone, dezanAyakane, dharmadhuraMdharene, mahAtmAone ane gaNanAyakene sauthI vadhu mUMjhavI rahyo che. sau koI kareLIyAnI jema piti utpanna karelI ane pote ja phelAvelI jALamAM pote ja phasAI gayA che. chUTavAne mATe ghaNAM prayana kare che, ghaNI yojanAo ghaDe che, ghaNA vicAre kare che, chatAM temAMthI pite ja chUTI zakatA nathI, te bIjAene mukta karavAnI vAte karavI te mithyA che. .
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhana sAcavI rAkhatA zIkhe , [41] dharmathI artha, kAma ane mokSa sadhAya che" te sUtra sAcuM che, sAruM che, ane AdaravA yogya che, paNa bhayaMkara bhUkharUpI dardanA bhoga banelAne dharma karatAM artha ane kAmanI vadhu jarUra hoya tyAre uttama e ja che ke-artha ane kAmanA sAdhano prathama pUrA pADIne tyArabAda dharma ane mokSane bhAge janatAne doravI. A prathama pagathiyuM che, saraLa ane vyavahAra mArga che ane te vaDe ja samAja dharmamArge vaLaze. saMsArI ane sAdhunA mArgo, dhyeya ane pravRtti taddana judA che te kharuM paNa samAjane Aje sauthI prathama ane mukhya jarUra che. samAjanAyakonI ane samAjasevakenI A daSTi, A vAda, A sUtra je samAja svIkAre ane sauthI vadhu mahatva tene ApI tenI ja mAgaNI prathama kare te nAyakane te prazna prathama svIkAravo ja paDaze ane tene Ukela paNa sauthI pahele zedhavAnI pharaja paDaze. A che samAjanI sauthI prathama ane mukhya mAgaNI eTale je koI artha ane kAmane ukela lAvavA zaktimAna haze tene ja A samAja nAyakapade sthApaze, tenI AjJA uThAvaze ane tene ja AdhIna raheze. jenAmAM A prakAranI zakti hoya ane je kAmane hAthamAM laI pAra pADavAnI tamannAvALo hoya tenI e pharaja che ke mokhare AvavuM, A vicAravALAonuM jUtha banAvavuM, sAdhane bhegA karavA, kAmanI zarUAta karavI ane temAM ja samagra dhyAna ane zakti kendrita karavA te niSphaLatAnuM kazuM kAraNa nathI. A rIte ja samAjanA utkarSanI zarUAta thaI dhIme dhIme unnatinA zikhara prati prayANa zakya banaze. tyAgI mahApuruSonI e prathama ane pavitra pharaja che ke teoe A kAryane virodha na karatAM tene preraNA, protsAhana ane mArgadarzana ApavuM. samAjanI sarvadezIya AbAdI haze te ja samAja ke saMdha, dharma ke gurusaMsthA, dharmasthAne ke pUjake TakI zakaze; nahi te tene avazya viccheda thaze. khare zAsanapremake svadezaprema AmAM ja samAelo che.
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ [42 ] anubhava-vAthI jagatane e sarvamAnya siddhAMta che ke baLIyAnA be bhAga" "mAre tenI talavAra" "sauthI vadhu lAyaka haze te ja jIvI zakaze." prathama peTebA, pachI viThebA," "kUvAmAM haze te ja havADAmAM Avaze." "paheluM dhana dhAnya, pachI dharma," "prathama gRhasthAzrama pachI vAnaprasthAzrama ke saMnyastAzrama," "prathama bhAga pachI tyAga," "dhana haze te dAna dharmadhyAna ke dharma kriyA thaI zakaze, zarIranA poSaNa mATe anna haze, to mananA piSaNa mATe dharma pamAze," A badhI anubhavasiddha pUrvajonI lekti che ane tethI te sanAtana satya che mATe tene anusaravuM. dharmazAstra, arthazAstra, samAjazAstra, gRhavijJAnazAstra ane badhA zAstra eka ja siddhAMta svIkAre che ke tamArAmAM je je baLa, zakti ke bhAvanA hoya tene saMpUrNa upayoga karI uttarottara tene khIla, te dvArA bahAranA jagatanA sAdhane, zakti ane saMpattinA mAlika bane, temAMthI tamArA pitAnA upayoga mATe jarUra pUratuM ja vApare ke kharca karI, bAkInAmAMthI mAnava jAtane darekanI yogyatA ane upayogitA mujaba sahAya kare ane bhaviSyanA bhayAnaka ane bhaSaNa kaparA kALanA upayoga mATe kaMIka sAcavI rAkho. samAjane joIe chIe-atyAre AvA senApati ke je A saMdeza saunA hRdayamAM sTrarAve, saune zUrAtana caDAve ane bhUtakALanI bhavyatA pharI phelAve. ( 11 ) samAjajIvana ane jainonuM saMgaThana 2 ] Nasa e sAmAjika prANI che. samAjathI taddana alaga ke ' alipta, phakta koI tapasvI, yogI ke munirAja rahI zake. eTale mANasa mANasa vacceno saMbaMdha kema jALavavo ane eka bIjAnAM sukhaduHkhanA prasaMgamAM eka bIjAne madadarUpa ane AzvAsanarUpa kema
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAjajIvana ane sagaThana * [ 43 ] thavu enu jJAna anubhavathI ApeAApa saune thai jAya che. AnuM nAma samAjavyavasthA, samAjazAstra ke jJAtibaMdhAraNa. temAM meTA bhAganA leAkeAnA jIvanavyavahAra vadhu saraLa bane te khyAlamAM rAkhIne samAjanA nIti ane niyame vadhu mANasAne anukULa paDe tevA dhaDAya che. Anu nAma lokAcAra ke vyavahAra che. bIjI rIte vicArIe tA vyaktigata jIvana e nirmULatAnu kAraNarUpa che. peAtAnA rakSaNa ane salAmatI mATe sau samUhabaLane Azraya Icche che. Anu nAma saMpa ke aikaya eTale salAmatI mATe saMpa ke aikayanI jarUra rahe che, ane saMpane mATe sneha, tyAga ane bhAganI jarUra rahe che. A bhAvanAthIja samAja racAya che, Take che ane ApasaApasane saMbaMdha baMdhAya che. tr AvI uttama bhAvanAmAMthI samAjanI racanA sarjAI che, paraMtu Aje teA "sApa gayA ane lIsATA rahyA," tevA vyavahAra thai gayA che, daMbha, dekhAva ane kRtrimatA vyavahAramAM vadhI gayA che, prema, lAgaNI ane sevAbhAvanAM nirmaLa jharaNAM sukAi gayAM che, chatAM khATAne sAcuM mAnavAnI ane manAvavAnI rUDhI pracalita banI gai che ane tene vyavahAramAM bahu ja mahattva apAI rahyuM che. jaina samAjanA utkarSa ane vikAsa mATe tathA tenuM sImAkSetra vistAravA mATe zuM zuM karavuM atyaMta Avazyaka che te pratye caturvidha saMdhanA dareka aMge bahu ja gaMbhIratApUrvaka ane bArikAthI lakSa ApavAnI jarUra che. jo tema niha karIye ane cAlyA AvatA samayanA ane rUDhInA pravAhamAM taNAtA rahIzuM, te tenuM pariNAma keTalu' gaMbhIra Avaze, te dareka vicAravate vicAravuM jarUranuM che. mULabhUta dharmanA eka ja aMgamAMthI aneka upAMgA, zAkhAprazAkhA, gacchabheda ane vADAbheda vadhatA vadhatA Aje samAja nAnA nAnA vartuLAmAM vaheMcAI gayA che. eka vakhata evA paNa Ave ke jUnA sa MkhyAbaLavALA phirakAo nAbUda
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ [44] anubhava-vANI thaI jaze ane atyAranI navI navI amuka zAkhAo pracAra, jAgRti ane saMghabaLane kAraNe moTA samudAyane AvarI leze ane eka eka baLavattara zAkhA tarIke jIvatI jAgatI phAlaze ane phUlaze. "vetAMbara mUrtipUjaka, sthAnakavAsI ane digaMbara, e traNe phirakAnA nAyakee ane zramaNavargo jAgavAnI, vicAravAnI. ane kaMIka karavAnI jarUra che. gacchanA ane paMthanA bhedone chedIne eka vizALa samAjanI racanA thavAnI have bahu ja jarUra che. jagatanA dezo bhegA maLI samUhagata rIte kAma kare che. jJAna ne vijJAnanI, dharma ane zAstronI saMyukta pariSadamAM dareka jUtha ane dezanA TocanA mahApuruSo ane vidvAne bhegA maLI utkarSa ane vikAsanI carcAo karI zake che, ane sahakArathI kArya karI zake che te ApaNA traNe moTA phirakAo sAthe maLIne sarvamAnya bAbatomAM kAma kema na karI zake ? mahAvIra prabhune sau koI mAne che ane pUje che, chatAM tene janma mahotsava sa the maLIne ujavavAmAM paNa saMmata na thAya te samAjanI avadazA ke durdazA ja gaNAya! jaina dharmamAM samabhAva, sahiSNutA, sahakAra, saMyama, pApakriyAne tyAga, vigere bhArobhAra bharyuM che ane te AcaravAne upadeza pU. AcArya devo darareja Ape che, paraMtu jyAre traNe phirakAnA sahadhamI baMdhuo bhegA maLIne saMyukta rIte janmakalyANaka ujave, varaghoDo kADhe, sabhA bhare ke dharmaprabhAvanA kare tyAre dareka jUthanA agrapuruSo ane mahApuruSo sAtha ApavAne badale pratirodha kare ke avadha kare ane pitAnA samUhe juduM karavuM e prakArane upadeza apAya to zAsanane udyota kema thaze ? ane jaina dharma vizvavyApI karavAnI bhAvanA kaI rIte pAra paDaze ? saMsAranA baMdhanamAMthI chUTIe te mukti maLe. dharma Ama kahe che paraMtu dharmanA nAme saMkucitatA, ahaMbhAva, bIjAne anAdara vi. nA baMdhane e zuM baMdhane nathI ? AvA baMdhanamAMthI chUTavA ApaNe prayatna na karIye athavA tevo upadeza ApavAmAM na Ave to
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvInI bhayaMkara AgAhI [45] chUTI zI rIte zakAze ? kaI paNa jAtanA baMdhana ke pAzane pote prarUpe ke prere te pote mukta na thaI zake ke bIjAne paNa mukta na karI zake. jaina dharma vizva dharma to ja bane ke je tene maryAdAthI bAMdhI na letAM tene vizvabharamAM pracAra thAya ane vizvabaMdhutvanI bhAvanA dareka jainanA jIvanamAM mana, vacana ane kAyA dvArA phAlephule ane phelAya. ( 12 ) caturvidha saMgha mATe bhAvInI bhayaMkara AgAhI I I paNa zAsanapremI mANasa zAsananuM ahita Icche paNa nahi ane ahita thAya tevuM pagaluM paNa bhare nahi, chatAM manuSyasvabhAva evo che ke dareka manuSya potAnI jAtane DAhyo, samaju, anubhavI, buddhizALI ane lekahitecchu mAne che, ane potAne je sAcuM, sAruM ane vyAjabI lAge te pramANe pote varte che ane bIjAone vartavAne Agraha kare che. aMgata bAbatamAM mAnavI pitAnI IcchA ke mAnyatA mujaba kadAca varte te tenuM vartana je samAjane nakazAnakAraka na hoya te tene tema vartavAne adhikAra hoI zake. tema chatAM samAjanA niyamothI viruddha vartana hoya ane te vartanathI vartana karanArAnuM pitAnuM ja ahita thatuM hoya te samAjanA DAhyA puruSo tevuM vartana na karavA te mAnavIne salAha Ape che, samajAve che athavA te dabANa kare che. te mAnavI te salAha mAnya rAkhe to temAM tene potAne ja lAbha che. paNa dhAro ke te mAnavI te salAhane avagaNe che, to tenuM pariNAma tene potAne ja bhogavavAnuM rahe che. "vAryA nathI rahetA te hAya ThekANe Ave che. paraMtu tene khUba khUba UhApoha kare, tene carcAne viSaya banAva, ke vartamAnapatromAM moTA moTA virodhI lekha lakhI samAjanuM AkhuM vAtAvaraNa DahoLI nAkhavuM te jarA paNa ucita, vyavahAra ke zobhArUpa nathI. vidvAna gaNAtA puruSa ke mahApu sIdhI
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 46 ] anubhava-vANI ke ADakatarI rIte AmAM bhAga le, AvI bAbatAne saMmati Ape, athavA pAte nimitta bane te temAM zAsananI zI sevA thAya che? ke kayA prakAranuM AtmakalyANa sAdhI zakAya che? A bAbatamAM sArAsAranI vivekabuddhi rAkhavAnI zuM jarUra nathI ? * A tA . vyaktine spatI bAbata thai paraMtu kAI zAsanane ke samAjane lagatI bAbata hAya ane tene aMge bhinna bhinna samUhamAM bhinna bhinna mAnyatA pravartatI heAya te tevA saMjogAmAM zANA mANasoe kevuM vartana rAkhavuM te prazna gaMbhIra vicAraNA mAge che. dareka pakSa sadguddhithI ema mAnatA hoya che ke "amArA vicAro, mAnyatA, kriyA ane vana zAstrane anusarIne che, amane zAstramAM saMpUrNa zraddhA che ane ame je karIe chIe te zAstranI AjJAthI viruddha nathI." A mAnyatA upara sau kAI dareka prakAranI pravRtti kare che. A pramANe mAnyatA dharAvavAmAM ane te pramANe vartavAmAM jo sAcA ke vireAdhI pakSa taraphathI vikSepa UbhA karavAmAM na Ave, te kazA UhApAha ke ghaNuM UbhA na thAya. paraMtu dareka vyakti ke pakSa jyAre ahaMtApUrvaka ema mAne che ke " huM sAcA chuM, mArA abhiprAya ane mArI mAnyatA zAstrane anusarIne che eTale ja te ja sAcI che. AnAthI viruddha vicAra ke mAnyatA dharAvanAra dareka jaNa nAstika, dharmadrohI, zAsanahitanA kaTTara duzmana ane samAjanA prakhara virodhI che; mATe badhAe tenA virodha karavA, bahiSkAra karavA, tenI sAthe vyavahAra na rAkhavA ane tenAthI cetIne cAlavA prajAne cetavaNI ApavI." A prakAranI rItabhAta, vana, UhApAta ke virAdhamAM sAceA dharma, sAcuM dhI`paNuM ke mAnavatA kayA prakAranI ke kai rIte che? AnI sAcI samaja samAjane kANu Apaze ? zAstra ane zAstramAM lakhelI vAtA sau mAnya kare che, vAMdho nathI. vAMdhA kta e ja vAtamAM Ave che. eka to huM mAnu te sAcu athavA zAstronA lakhANanA huM je artha karuM chuM te ja sAcA a che. huM je pustakano AdhAra TAMkuM chuM te ja pustaka samAnya ane
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvInI bhayaMkara AgAhI [47] pramANabhUta che, bIjuM koI pustaka nahi. ane bIje vadhe e che ke pakSakAra pate vAdI hoya ke prativAdI, paNa bannene nyAya taTastha nyAyAdhIza pAse karAvavAmAM Ave ane teno pheMsale banne pakSa mAnya rAkhe che te vAtano ukela Ave. paraMtu bannemAMthI dareka pakSa pote ja nyAyAdhIza banI pote ja potAnI tarapheNamAM cUkAde Ape ane bIjA pakSane khoTe jAhera kare te temAM nyAya kayAM rahyo ? sAcA khoTAnI parIkSA taTastha trIjA pakSa pAse karAvavI jarUranI che. AvI parIkSA koI pakSa karAvatuM nathI. A saMjogomAM uttama ane DahApaNabhareluM e che ke (1) kAM to pakSakAroe sAthe besI zAMtithI samAdhAnano mArga kADhavo athavA te (2) darekane tenI mAnyatA pramANe vartavA devuM. paNa sAmasAme vAgUbANavaDe vAyuddha khelavuM te koIne mATe bhA bhareluM nathI. AthI koI paNa pakSano hetu sarato nathI. UlaTuM samAjamAM vinA- kAraNe virodha, vaimanasya, pakSApakSI ane vitaMDAvAda UbhA thAya che ane te badhAnA pariNAma samAjane ane saMdhanA dareka aMgane bhogavavA paDe che. anya samAja ApaNuM ane ApaNA dharmanI hAMsI kare che. samaya, zakti ane dhananI barabAdI thAya che, lekanA citta vihavaLa bane che. dharma ane dharmaguruo pratyenI zraddhA ane AdaramAna ghaTe che; ane Azrita varga tathA Itara sI AvI takano lAbha uThAve che. - je vAta ATalethI ja aTakatI hoya ane ApaNe aMdara-aMdarano jhaghaDe, matabheda ke javALA jyAMnI tyAM ane maryAdita rahI zakatI hota to paNa ApaNe sahana karI leta. paNa bhAratavarSanI rAjyanIti binasAMpradAyika rAjyanA baMdhAraNa para nirmANa thaI che. kendrIya ane sTeTa sarakArane paMcavarSIya vikAsa yojanA mATe paisAnI jarUra moTA pramANamAM che. pablIka TrasTa ekaTa amalamAM AvI cUkyo che. sau koI jANe che ane mAne che ke jenonA derAsaramAM lAkho ane karoDonI milakata jamA paDelI che je vaparAtI nathI. najIkanA bhaviSyamAM kepITala levI, bharaNavire ke vArasAverAnA kAyadA amalamAM Ave to navAI nathI. devadravyanI
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 48 ] anubhava-vANI ke samAjanI lAkhA ane karADAnI milkatano upayoga ke vyavasthA ApaNe peAte kai rIte karavI je Aje mahattvano ane mukhya muddo pratyeka sadhane hovA joie. ane tene aMgenI eka sAmAnya nIti pUjya munimahArAjoe sAthe maLIne nakkI karavI joe ane dareka gAmanA saMdhane ekasarakhuM mACdarzIna ApavuM joie, paraMtu samAjanI e kamanazIbI che ke mahAna AcAya sAthe besI zakatA nathI ane kaze| AkharI Ukela batAvI zakatA nathI. tema jaina kAmamAM ke jaina samAjamAM evA zaktizALA nAyakA nathI ke jeo judA judA AcArya mahArAjone aMtaranA bhedabhAvA mUkIne dharmane mATe sAthe besIne aneka gu McAnA Ukela lAvavA dabANapUrvaka samajAvI zake. kharI vastu te e che ke pUjya AcAryamahArAjoe samaya te saMjogAne eLakhavA joie ane dharmanI sAcI unnati kema thAya te mATe gaMbhIratApUrvaka vicAra karI ceAjanA ceAjavI joie. * dha saMsthAomAM peAtAnA hastaka kAryamAM karaze. jo Ama nahIM thAya te evI nIti rahe che ke sarakAra jarUra hastakSepa karaze. saMsthAnA vahIvaTa paNa leze. milkata rAkANu athavA upayoga dezanA khIjA devadravyanI AvakamAMthI badhA kharacA karavAnI kAyadAthI pharaja pADaze. ane devasthAnAmAM ane upAzrayAmAM sarakAranI hakumata cAlaze. Ama na banavA pAme te ApaNe sau icchIe chIe, paraMtu dhara phUTaye dhara jAya" e nyAye badhuM cAlyuM jAya te pachI ApaNAmAM DahApaNa ke sadguddhi Ave te DahApaNa ke sadguddhinI kiMmata zu? A lAlabattI e hetuthI dharavAmAM Ave che ke ApaNe sau sajAga thaie, aMdaraaMdaranA jhaghaDAne dUra phagAvI daie, sAthe esI vicAra karIe . ane badhA gAmanA sa Mdhe ane saMsthAonuM saMgaThana sAdhI AkhI kAmanA eka ja avAja ane eka ja sUra eka sAthe nIkaLe te mATe AkhA bhAratavarSanA eka samagra sadha sthApIe. paraMtu tene eka nAyaka / sthApavA ja joI e. nAyaka kAne sthApavA ? e niya zrI
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotsava age vicAraNA [49] zramaNasaMsthAe sAthe maLIne karavAnA che. zAsananA sAceA prema khelavA mAtrathI sAbita nahi thAya paraMtu kA` pAra pADI dekhADavAthI siddha thaze. bAkIno itihAsa pAkArI pAkArIne kahe che ke--kusaMpathI ane abhimAnathI meTAmeTA sAmrAjyA ane kAmeAnA nAza thaI gayA che. gAMdhIjIe svarAjya meLavI ApyuM, mATe ja temane saue rASTrapitAnu biruda ApyuM che. vartamAna samayamAM jainazAsananA nAyaka thavA kANu bahAra paDe che te jovA darekanI miTha AturatApUrvaka caturvidha saMdhanI padA upara bhaDAI rahI che. mahAtsava ane mahApUjana aMgenI vicAraNA na 4 mukhya dvArA khAdarzana, jJAna, cAritra ane tapa gaNyA che. samajaNu, ArAdhanA, kriyA ane mahApUjanavaDe A dvArAnI siddhinA sAkSAtkAra athavA pratyakSa anubhava thAya che. dharmAMnI anekavidha khAkhatA evI che ke je buddhithI badhA samajI na zake ke zraddhApUrvaka mAnI na zake. buddhinA nirNayA sAmAnya rIte pUrvagrahathI AcchAdita thayelA hoya che. pUrvagraha eTale daSTibheda athavA " mAruM te ja sAcuM. anubhavanA nirNayo e svayaMsiddha hoya che eTale temAM zaMkAne sthAna bhAgye ja rahe che. anubhavanI vAta upara zraddhA paNa rahe che, eTale anubhava uparathI pariNamelI zraddhA e ja sAcI zraddA che, te zraddA jaladI DagamagatI nathI. ucharatI prajAmAM sAcI ane sacADha zraddhA jo kAi paNa prakAre utpanna karavAmAM Ave teA jIvanaparyaMta te zraddA TakI raheze. bhale kadAca saMjogavazAt bharatI-oTa temAM Ave paraMtu tethI zraddAnA 4
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ [50] anubhava-vA pAyA jaDamULathI ukhaDI nahi jAya. agAunA pUrvajo svabhAvathI ane saMskArathI bhaktivALA ane zraddhAvAna hatA eTale gurumahArAje je kAMI kahetA ke mArgadarzana ApatA te zraddhApUrvaka mAnatA ane AcaratA. Aje paNa jeo dharmapremI ane dharmamAM zraddhAvAna che teo to dareka kriyA zraddhApUrvaka kare che, paraMtu AjanA keLavAyelA ane buddhivAdI manuSya jeo buddhigamya ane pratyakSa pramANathI siddha thatI vastuomAM ja mAnanArA che teo dharmathI vadhu ne vadhu vimukha ane dUra thatA jAya che. AvA zikSita ane buddhizALI strI-puruSanI alagatA samAja ane dharmane nirbaLa karanArI che ane te sthiti kaI rIte hitAvaha nathI; mATe jarUranuM e che ke A AkhA samudAyane dharma pratye vizeSa ruci utpanna kema karavI ane zraddhAnI bAbatone anubhavanA prayogo dvArA buddhigamya ane svayaMsiddha kema karI batAvavI ? e kArya sauthI prathama sAdhavAnI jarUra rahe che. A dizAmAM pUjya AcArya mahArAjee savizeSa zakti pheravavAnI jarUra rahe che. buddhizALIne je vastu anubhavathI siddha thaze te vastune te vadhu zraddhApUrvaka kAyama vaLagI raheze kemake te prakArane svabhAva ghaDAeluM hoya che. - koI paNa jAtanuM vrata, japa, tapa, vidhi-vidhAna, kriyA ke pUjana sahetuka hoya che ane je kAMI karIe tenuM phaLa paNa avazya maLe che. A siddhAMta sau koI mAnya kare che. A badhI zubha pravRttio che eTale tenuM phaLa paNa zubha ane kalyANakArI ja hoya che. jeTalA pramANamAM hetu, kriyA, vidhinI zuddhatA hoya ane karAvanAranI bhAva pariNati uttama hoya teTalA pramANamAM tenuM phaLa paNa utkRSTa maLe che. jJAna ane kriyA tathA cAritravaDe ja mokSa prApta thaI zake che, jJAna eTale sAcI samaja ane anubhava; yiA eTale sAcI dizAmAM purupArtha, cAritra eTale AtmAnuM kartavya ane darzana eTale zraddhA-A trikAlAbAdhita svayaM satya che ane jJAnI, vijJAnI ke vyavahArI-sI kaI tene mAnya kare che; kemake te anubhavasiddha vastu che.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ * mahatsava aMge vicAraNA [51] ApaNu dharmamAM aneka prakAranA vidhividhAna, kriyAo, tapazcaryA ane ArAdhanA batAvavAmAM AvyA che. te badhAM je vidhipUrvaka, bhAvapUrvaka ane ullAsapUrvaka karavAmAM Ave to avazya ISTa phaLadAyI thAya che. judAM judAM vratanuM juduM juduM phaLa maLe che, tevI ja rIte bhakti, pUjA, arcanA, jApa ane vaMdanA tathA stavana ane kIrtananA paNa aneka prakAre batAvyA che. jene je ce te rIte te karI zake che. sAmudAyika kriyAo, ujamaNuM ke mahApUjanamAM (1) kyiA karanAramAM mana, vacana ane kAyAnI zuddhatA, (2) kriyA karAvanAramAM anubhava ane kriyAnuM saMpUrNa jJAna, (3) gurumahArAjanI hAjarI ane daravaNuM, (4) joItI sAmagrInI agAuthI taiyArI, (5) samaya ane muhUrtanI niyamitatA, (6) samudAyanI zAnti ane ekacittatA, (7) suMdara vyavasthA ane baMdobasta, (8) kharcanuM mA5 ane aMdAja, (9) kriyAnA hetunI agAuthI samaja, (10) pUrNAhuti thAya tyAM sudhInI sthiratA ane (11) kriyAmAM tanmayatA ane tallInatA-ATalI bAbato bahu ja mahatvanI ane Avazyaka che. ghaNI vakhata ajJAnatAne laIne ApaNe vinAprayojana dhAMdhala, dhamAla ane kelAhala karI mUkIe chIe ane bIjAone aMtarAya paDe tevuM vartana karIe chIe, paraMtu A vastu bilakula IcchanIya ke ISTa nathI. koI paNa bhoge A baMdha thavuM ja joIe ane zista jALavavI ja joIe. zistanI zithilatA e ApaNuM samAjanI sAmudAyika nabaLAI che. samajavA chatAM ane tenAthI saunA jIvane kaleza upaje che chatAM tenA pratye durlakSa karAya che te kharekhara duHkhakara che. vyavasthA, zAMti ane zista e sAmudAyika kriyAomAM sauthI vizeSa mahatvanI vastu manAvI joIe ane e upara sauthI vadhu bhAra mUkavo joIe. krizciyana dharmanA anuyAyIo pAsethI AnA bedhapATha avazya zIkhavA joIe. khAsa karIne munimahArAjee A vastu upara sauthI vadhu vajana ApavAnI jarUra che.
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ para] a anubhava-vANI Aje AvA mAMgalika mahotsavo aneka prasaMge ujavAya che, chatAM duHkhanI bInA te e che ke ApaNA samAjamAM kriyA jANavAvALA ane karAvavAvALAnI saMkhyA ati juja che. teonI jarUra te avastha rahe che ja. badhI jagyAe teo pahoMcI zakatA nathI. AvI kriyA karavAvALAne moTI saMkhyAmAM zIkhavIne taiyAra karavAnI bahu ja jarUra che. teo kaMI paNa vetana letA nathI. teone AjIvikAnI leza paNa upAdhI na rahe ane teo ullAsapUrvaka kAma kare te rIte dareka zahera gAmanA amuka mANasane tAlIma ApIne moTI saMkhyAmAM taiyAra na karI zakAya? pAThazALAnA zikSake je A kAryamAM pAraMgata thavA mAge te bahu sahelAIthI thaI zake. cAturmAsa daramyAna pUjya muni mahArAjee AvA ceDA thoDA mANasone avazya taiyAra karavA joIe. dhArmika zikSaNamAM A vibhAgane pharajIyAta dAkhala karavo joIe ane saMsthAone tenuM jJAna ApavA prabaMdha karavo joIe ane anekane pAraMgata taiyAra karavA joIe. samAjamAM vadhu saMkhyAmAM mANase sarjana, pavitra, dayALu, dAnavIra, saMtoSI, sevAparAyaNa ane sadAcArI hoya ke thAya te samAja pragatinA sAcA paMthe gaNAya. teone tevA banAvavA e ja sAcI sevA che, paraMtu A badhA bahAranA nimitta che. sAco puruSArtha te dareka vyaktie pote kare joIe. pratyeka manuSya pote ja potAnA bhAgyano bhraSTA ane letA bane che, .. " . ..
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ vibhAga bIje vyAvahArika AvakanI maryAdAmAM rahI jIvana jIvavAne upAya ke traNa prakAranA hoya che. DAhyA, vicArazanya ane mUkha. DAhyA mANaso ochA hoya che, mUrkha mANaso tenAthI vadhu saMkhyAmAM hoya che ane vicAranI saMkhyA sauthI vadhu eTale lagabhaga eMzI TakA hoya che. [1] DAhyA mANasanI judI judI aneka vyAkhyA che. (1) dareka kAma buddhipUrvaka, sArAsAranI gaNatarIthI ane pariNAmane khyAla rAkhIne kare te. (2) pariNAmane badale saMjogone khyAla rAkhIne kAma kare te. (3) jemAM lAbha heya te ja kAma kare; ane nukasAna hoya te kAma na kare te. (4) bIjAonA dAkhalA uparathI dhaDe laI jenAthI hita thAya tevuM kAma kare te. (5) lAgaNIne vaza na thatAM buddhivaDe gaNatarI karIne kAma kare te. (6) anyAya, anIti ke apramANitAne Azraya lIdhA vinA ke anyanuM ahita karyA vinA kArya karI zake te. (7) Izvaraprerita ke svayaM spharita aMtaranA avAja mujaba kArya karavA prerAya te. (8) phaLanI IcchA rAkhyA vinA niSkAma karma kare te. (9) je kAMI kare temAM mamatvabhAva rAkhyA vinA te badhuM Izvarane caraNe dharI de che. AvI rIte "DAhyA nI aneka vyAkhyA judI judI daSTie thaI zake che. [ ] "vicArazUnya" paNa aneka arthamAM ghaTAvI zakAya. (1) buddhine upayoga karyA sivAya ke sArAsArale pariNAme, yAla rAkhyA da' 4 ma kAna.
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 54 ] anubhava-vANI sivAya kAma kare te. (2) magajamAM je jAtanA taraMga uThe te mujab kAma kare te. ('kuM`) AvezamAM AvI kAma kare te. ( 4 ) lAbhAlAbhanA ke hitAhitanA khyAla na kare te. ( 5 ) iMdriyAthI prerAIne kAma kare te ( 6 ) bhAgyane bharAse rahI AMkha mIMcIne kAma kare te. ( 7 ) khIjAe kahe te pramANe kare te. ( 8 ) aMtaranAM avAjane sAMbhaLyA vinA kAma kare te. (9) jaDabharatanI jema sa Mjogone khyAla karyAM vinA kAma kare te. jagatanA vyavahAranI daSTie vicArazUnya mANasA jaDabharata gaNAya che, paraMtu A kakSAmAM ghaNA mANaso yAgI, dhyAnI, siddha, mahAtmA ke mahApuruSo paNa hAya che. tevI ja rIte ghaNA buddhihIna mANasA paNa hAya che. [3] mUrkha mANasA aneka prakAranA hoya che. ( 1 ) vivekahIna ( 2 ) mAha ane svArthathI aMdha ( 3 ) buddhi vinAnA athavA kumudhdhivALA ( 4 ) jIddI ane kadAcahI ( 5 ) veravRttivALA ane irSyALu ( 6 ) abhimAnI ane krodhI ( 7 ) jagatane hAni karanArA ( 8 ) khIjAonA dAkhalA uparathI dhaDA laI zIkhavAne badale akhatarA karI, Dokara khAine pachI zIkhanArA ane (9) moTA ane vadhu lAbha jatA karI gheADA ane kSudra lAbhathI sa MtASa mAnanArA-AvA badhA mANasAnI gaNatarI mUrkhamAM thAya che. [4] ApaNe pAte kevA chIe ane upara jaNAvelA kayA vamAM AvI zakIe chIe tene nirNaya ApaNe dareke pAte karI levA jarUra che. ArasImAM ApaNuM svarUpa barAbara jaNAi Avaze. ApaNane jotAM na AvaDe athavA prakAra pArakhavAnI zakti na hoya tA khIjAne kahevAthI khIjAe ApaNI parIkSA karI Apaze. ane sAcu'' svarUpa ApaNune samajAvaze. ApaNuM sAcuM svarUpa ApaNe avazya jANavu joie ane samajavu joie.
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvana jIvavAnA upAya [ 55 ] [ pa ] ApaNI raheNIkaraNI, dainika jIvana, AcAravicAra, vana ane ApaNA vyavahAra uparathI turata nakkI thai zakaze ke ApaNe DAhyA chIe, vicArazUnya chIe ke mUkha chIe. DAhyAmAM gaNAvAtu sau kAIne game. ane ApaNe dhArIe ane makkamapaNe vartIe te jarUra DAhyA thaI zakIe. mAnavajAta mATe kAi vastu azakya nathI, paraMtu vana mUkhanuM rAkhIe ane DAghA hAvAnA DALa karIe te tevA daMbha AjanA buddhipradhAna jamAnAmAM cAlI zakaze ? DAhyA thavu ja hAya teA DahApaNapUrvaka jIvana jIvavAnI zarUAta karI devI joie, teA krame krame vadhu ne vadhu DAhyA thatA jazuM. pragatinA cheDe ja nathI. * [ 6 ] Ane mATe mahApuruSoe bahu saraLa mArga upadezyA che jenA mukhya sAra nIce mujaba cheH---- ( 1 ) garIbAI e gunhA nathI ke temAM pApa nathI, zrImaMtAimAM sAmAnya rIte aneka pApakamAM, dUSaNA ane duCNA aMtaga ta chUpAi rahelA hoya che, mATe garIbAimAM sukha ane satASa mAnI anItithI Adhe rahA, jarUrIAta ghaTADA, sAdAithI jIvA, khATA kharacA taddana adha kareA ane AvakathI kharca eche karo, vyavahAramAM bahu taNAI na jAe. zakti pramANe bhakti, sevA ke svAgata karA, devu karIne doDe te jarUra Thokara khAne nIce paDe. (2 ) zrImAnA jevA dekhAvAnA DALa na karo, tenA jevA paDA, poSAka, dAgInA, raheNIkaraNI, raheThANu, vAhana ke nokaracAkranI IcchA karavI te pApa che ane zakti na hovA chatAM tenuM AMdhaLu anukaraNa karavuM, te mahApApa che. puruSArtha karI nyAyapUrNAMka dravya kamAtA zIkhe! ane pachI zrImatanA vaibhava bhogavavAne lAyaka aneA. (3) khAsa karIne strIvarga jo samaje ane dhuNInI Avakane khyAla rAkhI ochA kharcImAM jIvana calAvavAnA nizcaya kare teA dhaNA kuTuMbe pAyamAla thatA aTake. strIoe samujavu joie ke temanI
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ [56] anubhava-vA, nabaLAI vyavahArika ane sAmAjika prasaMgee bIjAothI deravAI jaIne gajA uparAMta kharca karavAne temano Agraha, jIda ke mUrkhAI kapaDA ane dAgInAno moha, bALaucheranI ajJAnatA, bInajarUrI rejanA khoTA kharcA, vadhu paDato vyavahAra, A ane AvI anekavidha mUrkhAIone lIdhe te ane tenI ajJAnatA ja ghaNe bhAge gharanA mukhya puruSanI ke pitAnA patinI Adhi, vyAdhi, upAdhi ane pariNAme akALa mRtyunuM nimitta pote ja bane che ane pitAnuM vaidhavya pote ja notare che. teo je samajI jAya to garIbanA gharamAM zrImaMta karatAM sukha, zAMti ane saMtoSa vadhu haze. | (4) te uparAMta cokaleTa, kapaDAM, nATaka-sinemA, gADIbhADA, musApharI, dhobI, hajAmata, mALI, mAMdagI, sAbu ane nakAmI aneka vastuomAM bInajarUrI je kharca thAya che te ocho karavAmAM gharanA sau mANase sahakAra Ape ane mukhya puruSa makkamatApUrvaka darekane karakasara karavAnI pharaja pADe te nANunI mUMjhavaNa ane ciMtA ghaNI ghaTI jAya ane moMdhavArInI bhIMsa na paDe. samAjane bekArIne prazna ja mAjanA dareka varganA dareka kuTuMbanuM jIvanadhoraNa hAla je GUche tene UMce laI javu ene Aje jagatanA badhA AgaLa vadhelA deze bahu ja mahatva ApI rahyA che. jIvanadhoraNa jeTaluM UMcuM hoya teTalI unnati sAdhI kahevAya che. Ane sAcA artha e che ke manuSya jIvana TakAvavA mATenI prAthamika jarUrIAta, jevI ke1. khAvAne pUratuM anna, 2. zarIra DhAMkavA mATe jarUrI vastro, 3. rahevA mATenI jagyA ke ghara, 4. zikSaNa mATenI sagavaDa ane 5. mAMdagInA samaye jarUrI auSadha ane sAravAra, ATalI vastuo darekane
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvana jIvavAne upAya ja [57] sahelAIthI maLI zake e pratyeka deza, pradeza, gAma, jJAti ke samAje jovAnI jarUra che. prajAnA utkarSa mATe rAjyasattAe A kAryanI javAbadArI levAnI hoya che, te ja te svarAjya ke surAjya kahevAya, paNa badhAne mATe sarakAra badhuM na karI zake. sarakAra bahu bahu te potAnA nokaracAkara ke karmacArIo mATe karI chUTe, athavA to anAtha, apaMga ke nirAdhAra mANasa mATe kaMIka kare. bAkI te prajAe ja prajAnA duHkhIjane mATe A badhI jarUrIAte pUrI pADavA mATenI javAbadArI upADavI joIe. prajA paNa badhA kAmane pahoMcI vaLI na zake. eTale nAnA nAnA samUhee potAnA dukhI sabhyonA sukhasagavaDa mATe prabaMdha karavuM joIe. paramArtha, dayA ane sevAnI bhAvanA dareka prajAjanamAM hoya te badhAnI muMjhavaNa TALI zakAya ane saunAM jIvanamAM zAMti ane saMtoSano saMcAra karI zakAya. A kArya purNathI, paramArthathI, sabhAvathI ke dayAthI prerAIne ja thaI zake. jema zrImati pAsethI dhananI, sevako pAsethI levAnI ane kAryakare pAsethI kAryanI sau koI AzA rAkhe che tema dareka jaNe vyaktigata rIte pitAne paNa e prazna pUchavo joIe ke amuka kAryamAM mAre zuM phALe Apavo joIe? areka mANase dAtA ane yAcaka bane banavuM joIe, jeo ekalA vAcaka ja rahe che teo sahAya meLavavAnA yogya adhikAra nathI "thoDAmAMthI paNa thoDuM bIjA mATe Ape." A jAtanI bhAvanA ja jIvanane unnata banAvI zake che. supAtradAnane sAmAnya artha e jarUra ghaTAvI zakAya ke uttama puruSone to jarUra Ape; paNa sAthosAtha dIna, du:khI ane jarUrIyAtavALA lAyaka manuSyone paNa avazya sahAya Apa, Aje evA paNa manuSya jovA maLe che ke jeo madadane mATe pAtra
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 18 ] anubhava-vANI nathI hotA, ghaNuM to tene dhaMdhe ja laI beThA hoya che. ghaNAya jarUra karatAM paNa vadhu madada mAge che ane eka karatAM vadhu sthaLethI anekagaNuM vadhu madada meLavatA hoya che. ghaNAM evA paNa hoya che ke madadanI mAgaNI kare che, te mATe avAranavAra AMTA khAya che ane madada ochI maLe, moDI maLe ke na maLe te kelAhala karI mUke che, madada ApanArane gALAgALI paNa kare che. AvA anubhavo kAma. karanArane thAya che. AvA bedaradAna ane asabhya vartanavALA mANasane madada karavAnuM vyavahAra draSTie yogya ke ucita nathI. dAna ke madadathI avaguNe poSAya ke vRddhi pAme tenAthI samAja UMce caDhata nathI paNa paDe che : Aje samAja pAse mukhya prazna A che -samAjamAM sukhI ane zrImate ochA che ane kALa ane kAyadAne anusarIne ochA thatA jaze. duHkhI ane dInanI saMkhyA moTI che. jema jarUriyAta vadhatI jaze ane raheNIkaraNa UMcI thatI jaze, tema mUMjhavaNa ane muzkelI paNa vadhazeA saMjogomAM samAjane utkarSa sAdhavAne saraLa upAya zuM ? tene sAco uttara e ja hoI zake ke: 1) vicAra ane karaNuM uttama rAkho, ane jIvana sAdAmAM sAduM jIvatAM zIkhe. 2) pArakAnI madadanI apekSA na rAkho ane potAnA paga upara UbhA rahevAne nirdhAra kare. 3) saMjogavazAta pArakI madadanI jarUra paDe ane madada maLe to madada ApanAra pratye jiMdagI parvatane sadubhAva rAkhe ane bhaviSyamAM tamArA saMjoga sudhare tyAre mULa rakama karatAM vadhu rakama tene pAchI Ape athavA te bIjAone madada karavAmAM tame tamAro phALe avazya ApatA rahe. 4) pArakAnA duHkhamAM sahAyabhUta thavA jeTalI mAnavadayA pALavAnuM vrata grahaNa kare. Ama thAya te denArane saMtoSa thAya, lenArane saMtoSa thAya ane samAjane utkarSa thAya.
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvana jIvavAne upAya [ 59 ] AjakAla dareka ThekANe samAjamAM bekArIne UhApoha bahu ja thAya che. bekArI TALavA mATe prayatna paNa thatA hoya che, paraMtu te chatAM tene ukela ke pariNAma joIe teTalA pramANamAM jovAmAM AvatA nathI. AnA kAraNe tapAsIne vepAra, dhaMdhA, hunnaraudyoga, nekarI ke dalAlInA dhaMdhAo je ApaNe AjasudhI karatA AvyA chIe, te badhAmAM samaya, saMjoga, paristhiti, sAdhana, anubhava ane kAyadAkAnanuM bahu ja moTuM parivartana Aje thai gayuM che te badhI vastune anubhava ane tAlIma maLe tevI koi paNa vyavasthA ke prabaMdha Aje samAja taraphathI thaela nathI. judA judA dhaMdhAnA ke kAmanA anubhava ke zikSaNa mATe dhaMdhAdArI saMsthAo ke zikSaNasaMsthAo che, paNa ApaNA samAja taraphathI ApaNA samAja mATe eka paNa saddhara saMsthA nathI ke je dvArA anubhavanuM jJAna ane tAlIma maLI zake. je bekArI TALavI hoya, kAyama mATe nAbUda karavI hoya, ane bekArane dAna, madada ke bhikhanI bUrI AdatamAMthI kAyama mATe bacAvI laine teo jAtamahenata karI, joite anubhavajJAna ane tAlIma meLavIne potAnA paga upara UbhA rahetA zIkhe ane kAyama mATe lAcAredazAmAMthI mukata thai sadAne mATe svataMtra rIte saMteSathI jIvana jIvI zake te mATe kaMika nakkara janA samAjanA agresaree, netAoe, zAsanapremIoe, sAmAjika mukhya saMsthAoe ane anubhavIo tathA vidvAnee sAthe besIne gaMbhIratAthI vicAravI joIe ane yojanAone vinAvilaMbe amalamAM mUkavI joie. ghaNAM buddhimAna vicArakoe A praznane Ukela bahu UMDANathI vicAryuM paNa haze. AvA puruSa bhegA maLe, gaMbhIratAthI vicAraNA kare, ukela zodhe, nirNaya kare ane nirNane amalamAM mUkavA kaTibadhdha thAya to A prazna bahu saralatAthI hala thaI zake. A mATe bhAvanA ane temanA saumAM jAge evI zAsanadeva pAse namra yAcanA.
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 60 ] anubhava-vANI (4) lagnanI mAsamanA mahattvanA bodhapATha AjakAla bhAge saune AnaMda ane harSanA prasaMga hoya che. paraNanAra, parAvanAra, sagAsabaMdhIo, snehIjano, ADeAzIpADozI vigere sau kAi lagnanI mIti nakkI thAya te pachI te zubha avasaranI AturatAthI rAha jotA heAya che. meAcI, darajI, hajAma, sAnI, kuMbhAra vigere kArIgarone kamAvAnI A mAsama hoya che, kaNIyA, kApaDiyA, kaMdoI, ka kAtrIvALA saunI dharAkI sArI cAle che, eTale lagna pahelAMnI pUrva taiyArI ane lagnanA divasa sudhInI sau kASThanA AzA, utsAha, ullAsa ane AnaMda e dhaNAne mATe jIvananI hANa ane che. phakta vara ke kanyAnA bApanI Arthika sthiti sArI na hoya athavA jo tene Arthika avejanI jogavAI na heAya te tene AnaMdane badale ciMtA ke mUMjhavaNa rahe che. AjakAlanA samayamAM lagnamAM kaI kaI bAbateA sauthI mahattvanI nI gai che ane temAM pheraphAra karavAnI athavA tene prasaMgane anurUpa banAvavAnI jarUra che ke kema, e viSaya buddhimAna puruSAe hAtha dharavA yogya che. e dRSTie tenI rajUAta atre karavAmAM Ave che. * 1. lagnanI DhaMkAtrI--jeTalI snehIsabaMdhI, AptajanA, paricita vyakti, oLakhANu--pIchANavALA saune vara ane kanyA pakSa taraphathI chApelI suzobhita ane subhASita kakAtrI ke AmaMtraNa patrikA mokalavAmAM Ave che. kAne kAtrI mAkalavI joie tene mATe kAM niyama ke maryAdA nIrmANa thayela nathI, saune jANa thAya, sabaMdha hovAnI pratIti ane smaraNa thAya, sau kAIne kAtrI 7
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahatvane bodhapATha maLavAthI AnaMda thaze, lakhanAranA manane ullAsa hoya ane jeTalA vadhune kaMkotrI jaze teTalI vadhu rakama cAMdalAnI Avaze; AvA aneka hetuo kaMkotrI vadhu saMkhyAmAM lakhavAmAM samAyela hoya che. A nimitte chApakhAnA ane TapAlakhAtuM baMne raLe che, kaMkotrImAM kaLA, AkarSaNa, chapAI mApa ane citrakaLA eTale badho bhAga bhajave che ke eka kaMkotrInI kiMmata AjakAla cAra AnAthI be rUpIA sudhInI thAya che ane seMkaDo ane hajAronI saMkhyAmAM lakhavAmAM Ave che. kaMkotrInI saMkhyA jema vadhu tema lakhanAranI gRhasthAI moTAI, garva ane gaNatarI gaNAya che. muMbaI jevAmAM te eka ja lagna mATe aneka judI judI jAtanI kaMkotrIo lakhAya che, jJAtijane mATe judI, dhaMdhAdArI varga mATe judI, phise, beMka ane amaladAre ke pratiSThita gRhastho mATe judI, varanA aMgata mitro ke kanyAnI sakhImitro mATe judI, sAMjanA gIta gAvA mATenA AmaMtraNa kArDa judA, vaLI je pArTI ke gArDana pATI judI rAkhI hoya to te mATenA judA AmaMtraNa nIkaLe che. jema hoMza vadhu tema vadhu prakAranI AmaMtraNa patrikA mokalAya che, jeTalAone patrikA mokalavAnI hoya temAMnA ghaNAonA pUrA nAma ke saranAmA paNa ghaNI vakhata jANamAM nathI hotA, aTaka jANatA hoya te pitAnuM nAma na jANatA hoya ane te badhAnI khabara hoya te tenA raheThANanI khabara na hoya, eTale jema vizALatA ke vistAra vizeSa tema ajJAnatA ke avyavasthA vadhu jovAmAM Ave che. chevaTe pUchaparacha karI ke patte meLavI badhI kaMkotrIo prabhunA bharese TapAlanI peTImAM nAkhavAmAM Ave che, prathama snehasaMbaMdhI mAraphata hAthe hAtha kaMkotrI pahoMcADavAne ane AgrahapUrvaka AmaMtraNa ApavA javAne rivAja hatuM, paraMtu Aje sAcA dilathI kAma karavAnI vRtti kenI rahI nathI, eTale sneha ane sahakAranuM sthAna bhADutI kAmagIrIe lIdhuM che, eTale lagnanA sauthI pahelAM zrI gaNeza kaMkotrIthI
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 62 ] anubhava-vANI zarU thAya che ane temAM sA ke basathI mAMDIne rUpiyA eka hajAra ke tethI paNa vadhu kharca thAya che. sthagita dhanane aneka mANasomAM vaheMcI devAno siddhAMta lagnaprasagamAM sArA pramANamAM sacavAya che. 2. maMDapa muhUta lagnanI zubha zarUAta maMDapa munI yiAthI thAya che. jo ke lagnapatrikA lakhavAnI ane vara pakSane ghera meAkalavAnI ane varane tyAM te Ave tyAre vadhAvavAnI kriyA agAu thaI jAya che, te prasaMge paNa dareka pakSane ghera sagAMvahAlAMone AmatravAmAM Ave che. A prasaMga khAsa krarIne strIo mATenA che, paraMtu strIpuruSA saune AmaMtraNa ApavAmAM Ave che ane nALiyera, sAkara ke paisA vaheMcavAnI prathA hovAthI sArI saMkhyAmAM hAjarI rahe che. lAlacanA lobhe leAbe paNa sArI hAjarI rahetI hoya te prasaMga dIpe che. prema ke `vyanA jharA vyavahArika prasaMgeAmAM sukAi gayA che ane tenuM sthAna dekhAva, daMbha ane kRtrimatA letA jAya che ema nathI lAgatuM ? sAcA ullAsa ane AnaMda guma thatA jAya che, tenI pAchI zodha kema ane kayAM karavI te kANuM batAve ? lagna e prema, pavitratA ane dhArmika vidhividhAna ane anuSThAnane mAMgalika prasaMga manAya che, paraMtu tene badale lokAcAra, rUDhI, rivAja ane ve--teNe tenuM sthAna laI lIdhuM che, dareka kriyA ane devadevIonI sthApanA ane teonuM AvAhana-e badhI bAbatA ullAsa, bhakita, zraddhA ane bhAvanAnI che. Anu jJAna ke samaja keTalAne haze ! dareka kAnA hetu samajavAmAM Ave ane svastha citta bhAvapUrvaka dareka kriyA ane vidhividhAna karavAmAM Ave te kriyA kevI dIpI uThe ! vAMcA ane vicArakAe e vAtano khAsa khyAla rAkhavAnA che ke lagnayiA seMkaDA ane hajAro varSonA anubhavathI nakkI thaelA tenA rItarivAjomAM pUrvajonA muddhibaLa, DahApaNu, dIdraSTipaNuM ane vyavasthAzakti bhArAbhAra bharelA jaNAi Ave che. vaLI temAM samayA
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahatvano bodhapATha [63] cita pheraphAra thatA ja rahe che ane samAjanuM DahApaNa paNa emAM ja che ke samaya, saMjoga, sthiti ane kSetra tathA sAdhanone saMpUrNa khyAla rAkhIne te badhAmAM pheraphAra ane sudhArAvadhArA karatA ja rahevA joIe. jo tema na karIe ane jUnA niyamone vaLagI rahIe te samAjane vikAsa aTakI jAya, pragati rUMdhAI jAya ane vyavasthA bagaDI jAya. vyakti ane samAja eka bIjAnA avibhAjya ane abheda aMga ane aMza che, baMne eka bIjAnA poSaka ane puraka hovA joIe to ja unnati sAdhI zakAya. pragati ane vikAsane jeo pije nahIM, UlaTA tene rUMdhe teo pote pitAnA ISTajanAnA ane samAjanA drohI che. A vAtane sAra e che ke be bAbatone nirNaya karavAnuM che, to ja A gharSaNa TALI zakAya. 1. meTA bhAgane ajJAta ane jUnavANI varga ema kahe che ke je januM che te senuM che, bApadAdA je karatA AvyA che tene vaLagI rahevuM ane te mujaba badhuM karavuM. jo ke teo je kahe che te pramANe teo pote paNa saMpUrNa rIte vartatA nathI. Ane artha e che ke pitAne je game ke ce athavA pote je mAne te ja sAcuM, te sivAyanuM badhuM khoTuM, A rIte A varga varte che ane tene vaLagI rahe che. 2. bIjo zikSita, vicAraka ane buddhizALI varga pragativAdI, sAhasika tathA sudhAraka che. te ema mAne che ke samaya ane saMjoge paLe paLe palaTAya che. eTale lagnanI kriyA ane rItarivAjomAM samaya pramANe pheraphAra karavA ja joIe. teo kahe che ke "jUnuM te senuM nathI, paNa je sAruM hoya tene apanAvavuM joIe." A siddhAMta tarIke baMne vastu satya che, paraMtu samAjanA utkarSane mATe bemAMthI kaye siddhAMta apanAvavo joIe te nakkI thavuM joIe. te nakakI keruM kare ? dareka pakSa pitAne sAce mAne ane virodha pakSane khoTe maNe A sthiti jugajUnI che. ane parApUrvathI cAlI Ave che.
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 64] che , anubhava-vA tene nikAla ke ukela koI lAvI zake tema nathI, eTale tenI carcA kazI kAmanI nathI, tethI mAnavajAta mATe eka ja zreSTha mArga e che ke dareka sArAsArano vicAra karI pitAne mATe je gya, uttama ane ucita jaNAya te pramANe teNe vartavuM, teNe bIjAnI TIkA ke viredha karatAM aTakavuM ane sahiSNutA rAkhavI ane bIjAonA virodha sAme makkamatA rAkhavI ane teone kSamA ApavI. 3. jamaNavAra-(1) ghaNA zaheramAM rezanIMga haju cAlu che ane jamaNavAra upara sarakArI pratibaMdha che eTale prajAne e dharma che ke lekahita mATe karelA kAyadAne saMpUrNa mAna ApavuM joIe. bahu ja zrImaMta ane utsAhathelA athavA kIrtilobhI mANase ja kAyadAno bhaMga karI jJAtijamaNa karavA taiyAra thAya che ane paisAnA ke oLakhANanA jore seMkaDonI saMkhyAmAM sagAMsnehI ane jAnane jamADe che. dareka dareka vastu mAgyA vadhu dAma ApIne kharIdavI paDe che. ghaNAne cokhA ke ghauM jevI rezanIMganI cIjo khuzAmata karIne bhegI karavI paDe che. ane jamaNavAra vinAvidana sukharUpa patI jAya tyAM sudhI AnaMdane badale bhaya ane citA sevavI paDe che. paraMtu tevI prathAnI gulAmImAMthI mukta rahevAnI ane lokabhayane sAmane karavAnI hIMmata darzAvavA bahu ochA taiyAra thAya che. ApaNI A prakAranI naitika nabaLAInuM pariNAma ApaNe bhogavavuM paDe. tene mATe koIne doSa daI zakAya tema nathI. (2) ghaNu vakhata ema paNa bane che ke gharadhaNunI IcchA jamADavAnI nathI hotI, paraMtu kuTuMbIo ane sagAvahAlA pote ja jamavAnA evA lebhI ane lAlacu hoya che ke teo game tema gharadhaNune samajAvIne jamaNavAra karavAnI pharaja pADe che. ane badhe samudAya mISTAnna AgavA utsuka hoya tyAre tenI sAme makkamapaNe TakI zakavAnI tAkAta badhAmAM hotI nathI. eTale anIcchAe paNa jamaNavAra karavAnI
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahatvane bedhapATha ghaNAne pharaja paDe che. lagnanA aneka prasaMga ke kriyAomAM strIvarganI hAjarI Avazyaka hoya che eTale ghera jaIne rasoI karavAnI teone pharaja paDe che teo lagnamAM hAjara rahevAnuM ke bhAga levAnuM paNa baMdha rAkhe. A muzkelI TALavA mATe paNa jamaNavAra pharajiyAta karavuM paDe che. vyavahAra haMmezAM aTapaTa ane AMTIghUMTIvALA hoya che. temAMthI mArga kADhavAnuM kAma DAhyA ane vicAravaMta puruSonuM che. (3) je rezanIMga sivAyanI cIjonuM jamaNa rAkhavAmAM Ave ane kAyadAnI maryAdAmAM rahIne bahu ochI saMkhyAne jamADavAmAM Ave, ane bAkInA snehasaMbaMdhIone tyAM maThAInI TapalI ApI devAmAM Ave te A rIte muMjhavaNane ukela AvI zake. Ane amala karavA gharadhaNIe makakamapaNe tatparatA dAkhavavI joIe. (4) je banI zake to vara ane kanyA pakSa eka ja gAmamAM rahetA hoya te baMne pakSa sAthe maLIne eka ja vADI ke sthaLamAM jamaNavAra vagere majamu rAkhe te baMne pakSane kharcamAM phAyado thAya ane samaya tathA zaktivyayamAM lAbha thAya. (5) janatA je jamavAne lAbha jato karavA pratijJA kare te jamADanAranI takalIpha ane ciMtA ochI thAya. Ane mATe jJAtioe ane nAyake e dareka prasaMge lekamata keLavo joIe ane te mATenA karA karavA joIe. (6) agAunA samayamAM jamaNavAra bahu kharcALa ke bejArUpa thaI paDatA nahotA, sau koI dareka kAryamAM sAtha ApI hAthe hAtha kAma ukelatA, hAjarI ApI salAha ane sUcanA ApatA ane gharadhaNune kazI paNa taklIpha paDavA detA nahatA. Aje lekamAMthI A jAtanI sahakAranI ane saMbaMdhanI bhAvanA naSTa thaI gaI che. strI ke puruSo taiyAra bhANe jamavA Ave che, mAna ane svAgatanI IcchA rAkhe che ane temAM
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 66 ] anubhava-vANa kAMI UNapa, kacAza ke achata rahI gaI hoya te gharadhaNInI vAvaNuM karavAmAM kazI kacAsa rAkhatA nathI. jo Ama hoya te jamaNanI mahattA zI? jamanAranI gatA na hoya to jamADavAthI lAbha ze ? eTale jamaNavArane prazna je divase divase bahu aTapaTe, kharcALa ane hetunya thato jAya che, tene viveka ane buddhipUrvaka vicAra karI tene AnaMdajanaka ane ullAsa preraka kema banAvavo te mATe samAje tene varita hAtha dharavA jarUra che, hetu sacavAI rahe, ghusI gaelA aniSTa tattva dUra thAya, ane saune jamaNu karavAnI bhAvanA ane utsAha cAlu rahe te rIte ukela lAvavAnI javAbadArI samAjanAyakane zire rahe che te teoe khAsa khyAlamAM rAkhavAnuM che. mAMDa :- (1) mAbApanI hoMza, caDhIAtI zebhA ane bhapake karI dekhADavAnA koDa, nAmanA ane kIrti kamAvAnI tIvra IcchA ane e rIte dhana uparane DeghaNe AvA prasaMgamAM meha utAravAnI abhilASA-A athavA AvI anya koI akaLa Urmine laIne koI kaI vakhata evA sarasa ane suMdara maMDapa lagnaprasaMge bAMdhavAmAM Ave che ke seMkaDo ane hajAre mANasa te jovA Ave che temaja te joIne AnaMda pAme che. kaLA, saundarya, kArIgarI, racanA eTaluM sarasa rIte ane buddhipUrvaka goThavavAmAM AvyA hoya che ke je joIne sau koI prazaMsA kare. temAM battIo, phuvArA, baraphanA pahADa vigerenI eTalI sarasa ane kaLArasika goThavaNuM karelI hoya che--jANe svarganI suMdaratA manuSyalokamAM sAkSAta utarI AvI na hoya ! zrImaMto AvA khuzAlInA zubha prasaMge AvI kaLAne piSe ame janatAne kaLArasika banAve te jarUranuM che. A rIte ja kaLA ane kArIgarIne protsAhana maLe ane nANuM janatAmAM pharatuM rahe. samAjavAdane hetu paNa A ja hoya che.
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahatvano bodhapATha [ 67] (2) AvI zabhA pAMca, dasa ke paMdara divasa sudhI cAlu rahe te aneka lekene jovAno lAbha maLe. pradarzane amuka divaso sudhI cAlu rAkhavAne hetu A ja hoya che. paraMtu tene badale lagnapUratA prasaMga sudhI ja AvA maMDape rahe che ane muMbaI jevA zaheramAM to mAtra covIsa kalAkamAM ja hatuM-nahotuM karI nAkhavAmAM Ave che. A prathAmAM pheraphAra thavo joIe. atyAre te thoDA kalAkamAM zobhA khAtara hajArathI mAMDI eka lAkha rUpIA sudhI lagnamaMDapamAM kharacAya che, haju tevA kharcanArA che, te vADIvALA ane maMDapa bAMdhanArA sAthe agAuthI nakkI karI thoDA vadhu divasa A zobhA cAlu rahe ane bIjAonA lagnaprasaMgamAM te ja maMDapane lAbha bIjAone ApavAne prabaMdha hoya to keTaluM sAruM ! nATakanA eka pravezanI jema mahAparizrame taiyAra karelI kaLAnI suMdara kRti thoDA ja samayamAM ApaNu ja hAthe naSTa thaI jAya temAM zuM phAyado ? tene badale AvuM eka kAyamI sthaLa zA mATe na hovuM joIe ? lagnasarAnI eka ja mosamamAM aneka maMDapomAM je paisA kharcI nAkhIe chIe teTalI ja rakamamAMthI kAyamI suMdara maMDapa banI zake. A prazna aneka dRSTie vicArI tenuM phaLadAyI pariNAma lAvavAnI jarUra che. (3) muMbaI jevA zaheramAM sagavaDavALI, vizALa jagyAvALI vADIonI bahu ja achata che. moTA bhAge leke mAdhavabAga ke lakSmInArAyaNa maMdira(govAlIA Teka)ne pasaMdagI Ape che. lagnasarAmAM AvA sthaLomAM dareka lagnamItIe kaI ne kaI samAraMbha hoya che. A sthaLomAM ane bIjI badhI vADIomAM judI judI mItInA lagnamAM judA judA konTrAkaTaranA maMDapa nakakI thayA hoya che, tyAre evuM bane che ke Aje ekane mAMDavo choDAtA hoya che ane bIjI ja paLe bIjAne mAMDavo baMdhAte hoya che. AthI dareka lagnavALAne judo judo kharca lAge che ane pUrepUrI moTI rakama ApavI paDe che ane dareka maMDapa bAMdhanArane judI judI mahenata karavI paDe che temaja majUrI kharcavI paDe
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ [68] anubhava-bhaNI che. arthazAstra ane karakasaranA siddhAMtathI A keTaluM viruddha ane ajugatuM che ! A duvyaya na aTakAvI zakAya ? eka ja mAMDe aneka lagna vArApharatI thayA karatAM hoya te darekane keTalo badho phAyado thAya ? beThaka - (1) kanyAne mAMDave badhI lagnavidhi thatI hoya che. eTale tene upaga kanyApakSa ane varapakSanA varaghoDAmAM AvelA sAjananA sau mANasoe Akho samaya karavAno rahe che, paraMtu varane mAMDave to mIjalasanI beThaka ane te paNa varaghoDAnA samaya sudhI ja mAMDavAne upayoga ke mahattA hoya che. eTale mAtra ekAda kalAka mATe keca, gAlIcA, khurasI, rezanI ane zaNagAra mATe hajAre rUpIA kharcAya che. zrImaMtane zokha dhIme dhIme rUDhI ane pracalita rivAja banI jAya che ane madhyamavarga paNa tene AdhIna banI jAya che. pAnagulAba, pINuM ane AiskrIma - (1) vara ane kanyA pakSane zakti anusAra athavA IcchA viruddha A badhuM karavuM paDe che. jamaNavAra karatAM kaMIka che paNa ekaMdare ATalA svAgatamAM paNa eTale badhe kharca lAge che ke je madhyamavargane vasamuM lAge che. te kAma paNa bhADutI mANaso rAkhI karAvavuM paDe che. je AvuM na rAkhe te hAjarI kaMI na Ape tevI bhIti rahe che. dezamAM A rivAja nathI chatAM tyAM sau saMbaMdhIjane Ave che. moTA zaheramAM eka jAtanI phezana thaI paDI che. vevizALamAM ghaNI jJAtiomAM cA, dUdha, zarabata ke AIsakrIma ApavAnI prathA baMdha karavAmAM AvI che ane chatAM saMkhyA ane hAjarI ochI rahetI nathI. lagnamAM A prathA tadana baMdha thavAnI khAsa jarUra che. khAsa karIne kanyAvALAne tyAM to khAsa baMdha thavAnI jarUra che. kemake temane bevaDe je paDe che ane pite kriyAmAM ane svAgatamAM rekAelA hoya eTale sarakhI vyavasthA paNa jALavI na zakAya. nALiyera vaheMcavAnuM jema baMdha thatuM gayuM tema pINuM ane AIskrIma paNa baMdha karavAnI jarUra che.
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahatvatA AdhapATha [ 9 ] (2) ApaNA leAkeA ane khAsa karIne khaLake ane strIo pINA ane AiskrIma mATe eTalI badhI paDApaDI ane lUMTAlUTa kare che ke jANe kArya divasa kadI bhALyA ja na hoya. eka vakhata maLyA hoya te paNa e cAra vakhata letA acakAtA nathI. jyAM janatA samajI ke sa MtASI na hoya tyAM A badhI vastunI lANI duHkharUpa, kaMTALAmaya ane trAsajanaka thaI paDe che, vinA AmaMtraNavALA nhAnA meTA aneka maMDapamAM dAkhala thaI jAya ane evI kheMcAkheMca kare che ke te joIne sArA sajjanAne karuNA upaje che, vastunA mUlya jeTalA ja vaheMcaNInA kAmane kharco lAge che, (3) pratipakSe kadAca kAI evI paNa dalIla kare ke lagna jevA AnaMdanA avasaromAM khAvAnuM, pIvAnu` ke AnaMdivaneAnu kAMI ja na hAya teA pachI lagnanI meAja zuM? ane Ave prasaMge kharca karIne vhAvA na laIe te| pachI bIjA kayA prasa Mge te laI zakAya ! tene ceAgya uttara e che ke chatI zaktie vAparIe nahIM te paNa samAjadroha che ane zakti na hoya ane phulaNujI thaie te te peAtAne ja meAjArUpa che. ' parANAgata premano joIe, svAgata, sneha ane aMtaranI UrminA joIe, mananA umaLakA vinA karelAM kAmethI sAceA AnaMda ke satApa thatA nathI. vaghADA :-- (1) agAu jyAre nAnI uMmaranA lagna thatA hatA tyAre 14 thI 18 varSanA vararAjAne gheADe khesavAnA kADa rahetA. moTA zaherAmAM teA have gheADe besavAno rivAja lagabhaga baMdha thai gayA che. khullI gADI ke meTaramAM esI vararAjA varadhADAmAM nIkaLe che. bAIe paNa gheADAgADImAM nIkaLavAne badale vararAjAnI pAchaLa gAtA gAtA page cAle che. have te rAtrinA khale samIsAMja pahelAM ja vADA nIkaLe che, eTale dIvAbattI ane phulavADI vigerene kha baMdha thaI gayA
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ [70] anubhavavA che ane te sAruM thayuM che. varaDe niyata samaye nIkaLe che ane hastameLApanI kyiA paNa mukarara karela samaye ja thAya che. AthI AvanArAonA samayanI barabAdI thatI nathI. aneka sthaLe hAjarI ApavAnI hoya te mANasane bahu takalIpha ke deDadhAma rahetI nathI. (2) beMDa vAjA vinA varaghoDAmAM cAlatuM ja nathI. tenA vinA vararAjAne pitAne paNa saMtoSa thato nathI. game teTalA paisA ApavA paDe te paNa beMDa te joIe ja. pitAnA gAmamAM kadAca beMDa na hoya te bahAragAmathI beMDa maMgAve ane tene mATe base pAMcaso pIA ApavA paDe to vadhe nahI; paNa beMDa te joIe ja. bhaNelA vararAjAne paNa beMDane ane varaghoDAne meha jato nathI. (3) paraNanAra vararAjA ema mAnatA hoya che ke A rIte ThAThamAThathI varaghaDe nIkaLe te badhA lekenuM dhyAna kheMDanA avAjathI vararAjA tarapha AkarSAya. vararAjAne cahere, poSAka, rUpa ane besavAnI chaTAthI leke aMjAI jAya ane vararAjAnI vAhavAha belAya e jovA vararAjA bahu Atura hoya che, paNa te bIcArAne khabara nathI hotI ke janatAne te tenI kazI paravA nathI hotI. seMkaDo varaghoDA nIkaLatA hoya che ane seMkaDo vararAja ghoDe caDhIne ke moTaramAM nIkaLe che, paNa te koNa che te jANavAnI jagatane zuM darakAra che ? A te vararAjAne mithyA meha ke vyAmaha heAya che. (4) varaDAnI vizeSatA kazI nathI. A eka rItanuM mithyAbhimAna che ane beTA garvanuM pratibiMba che. AjanA varagheDAnI koIne kazI kIMmata nathI. UlaTuM raste janArane te varaghoDe e eka tamAze athavA raste rUMdhanAra saraghasa sivAya bIjuM kazuM lAgatuM nathI. (5) varaghoDA baMdha thaI jAya to zuM te IcchavA gya nathI ? lazkarI kUcanI mAphaka varaghoDAnA sAjanamAM zasta, vyavasthA ane paddhatisaranI lAnibaMdha hAramAM cakkasa saMkhyAthI kUcanuM suMdara dazya
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahatvane bedhapATha [ 71] jevA maLe te to lekone paNa varaghoDA jevA game, paraMtu atyAre te je rIte varaDA nIkaLe che tevA varaghoDAnI mahattA lekanA manane kazI kIMmata nathI. (6) jamAne Aje e mAge che ke varaDAnI prathA baMdha thavI joIe. ane varakanyAnA banne pakSanA sau sabhyae eka ja nakkI karela sthAnamAM bhegA maLIne muhUrta samaye thatI lagnavidhinI kriyA bahu suMdara rIte varakanyAnI AsapAsa zAMta citte besIne nIhALavI joIe. ane hastameLApa thaI rahyA pachI varakanyA saunI pAse jaI vyaktigata darekane page lAge tyAre dareke temane AzIrvAda ApavA joIe ane je kAMI bheTa ApavI hoya te te vakhate ApavI joIe. A rIte maLelI bheTa ke rokaDa rakama varakanyAnI mAlikInI rahevI joIe. cAMdalA :- (1) lagna prasaMge saMbaMdha ane arasaparasanA vyavahAra pramANe cAMdalo ke bheTa ApavAne rivAja purANA samayathI cAlyo Ave che. A rivAjane hetu bahu ja uttama hato ke dara varase kakaDe kakaDe akeka babbe ke pAMca rUpIAnI rakama bIjAne tyAMnA lagnaprasaMge ApaNe ApI hoya te ApaNane bojArUpa na thAya. ane ApaNe tyAMnA lagnaprasaMge ApaNane cAMdalAnI sArI evI rakama Ave te ApaNane lagnanA kharcamAM kAmamAM Ave ane moTA TekArUpa thAya. eTale rokaDa rakama ApavAno rivAja vizeSa pasaMda karavA lAyaka che. (2) paraMtu kapaDA, dAgInA ke bheTanI bIjI cIjo ApavAne rivAja vadhatuM jAya che te bejArUpa thAya che ane te IcchavA che nathI. kemake bheTanI cIjo upara adhikAra vara ke kanyAne rahe che. eTale rokaDa rakama lagnanA kharcamAM upayogamAM AvI zake che, paNa bheTanI vastu te bhArarUpa athavA kabATamAM zobhArUpa thAya che. bIjAne tyAMnA lagnamAM temAMthI bheTa ApavAnA kAmamAM tene upayoga thAya che, tene vecIne tenA paisA karatA nathI.
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 72 ] anubhava-vANI ( 3 ) cAMleA ApanArane kharI rIte jamADavA joie athavA temane tyAM mIThAInI TApalI mekalavI joie. atyAranA meghavArInA samayamAM A vyavahAra lAbhakartA nathI paNa kheAjArUpa thAya che. ane jene cAMlle Ave tene tyAM lagnaprasa Mge jo kAi kAraNasara cAMdalA deveza levA temAM prema ke saMbaMdha nathI rahyA, paNa jamA udhAranA khAtA, pAnA pheravIne jovAnI Adata hAvAthI, ane vyavahAra e khAMDAnI dhAra gaNAtI hAvAthI, sukhane badale duHkharUpa banI gayA che. A saMjogAmAM DAhyA mANasA mATe uttama e che ke cAMdalo levAnu ja adha karI devuM. ane ApaNI zakti hAya tA dareka snehIne tyAM prasa Mge yathAzakti cAMdalA Apave. AthI kAinA upakAramAM rahevAnuM baMdha thaI jaze ane leAkeAne kazI TIkA karavAnu kAraNa raheze nahIM. * ( 4 ) vyavahAranA artha lAkA evA kare che ke jeTaluM ApaNe khIjAne ApyuM hoya teTalu teNe ApaNane prasaMge pAchuM Apavu joie. kharA niyama e joie ke sukhI ane zrImata mANasa vadhu cAMdalA Ape ane garIba mANasa peAtAnI zakti anusAra zrImatane tyAM cAMlA Ape. A rivAja hAya tA ja garIbane cAMlAkhamAM madadarUpa thAya--Ave. udAra bhAva rAkhatA ApaNe kyAre zIkhIzuM ? vAcakagaNu A badhA prasagAmAM pAte kayA mA` akhatyAra karavA ane zemAM vadhu lAbha ane hita samAyeluM che tenA vicAra karI makkamapaNe peAtAnA nirNayane vaLagI rahI te pramANe vartavA kaTibaddha thaze ane khIjAone tema karavA preraze te samAja avazya sukhI thaze ane zAnti pAmaze.
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicAra karI AgaLa vadhe ja [ 73 ] (5) ruka jAva, vicAra kare, ane pachI AgaLa vadhe.. ! VgatanA jIvonI pravRttimAM Dagale Dagale vadhAre ane umere ' thato ja rahe che, tene pahoMcI vaLavA mATe te badhI pravRttine tenI upayogitAnA pramANamAM vyavasthita karavI paDe che, tene mATe samaya, zakti, vicAra ane sAdhane paNa phAjala pADavA paDe che, athavA nakAmI pravRttio cheDI daIne navI pravRttio hAtha dharI zakAya che. Aje jaina samAjamAM pravRttio ane prasaMgamAM ghaNuM vadhAre thaI gayo che, saMsthAo vadhI rahI che, pravRttio vadhI rahI che, kharcA paNa vadhI rahyA che, mAtra Avaka vadhatI nathI ane kAryakaronI saMkhyA paNu vadhatI nathI. eTale jarUranuM e che ke vivekadaSTi ane buddhivaDe nirNaya thavA joIe ke zemAM zemAM aTakavuM joIe ke bhI javuM joIe. cAlu pravRttio upara daSTipAta karIe. (1) vyavahAra pravRttio ApaNe ghaNI ja vadhArI dIdhI che, tethI jIvanamAM zAMti nathI. manane kaleza ane duHkha vadhyA che, utpAta vadhe che ane pariNAme krodha vadhe che, kharcA paNa vadhyA che; sAmAyika, pUja, vyAkhyAna, vAMcana, abhyAsa ke yAtrA pratye rUcI ane prema ghaTyA che, eTale AkhA divasamAM samaya ane pravRttinI gaNanA karIe to ema jaNAze ke - (2) zramajIvIo mATe AjIvikAnI pravRtti AThathI dasa kalAkanI ane tenI prAthamika ane pazcAdda taiyArI ke gharakAma traNathI cAra kalAkanA rahe che, bAkIno samaya UMgha, ArAma ke ALasamAM jAya che, athavA ciMtA, kuthalI ke vyasananA sevanamAM jAya che. (3) vepArIone samaya paNa zramajIvanamAM ane dhaMdhAnA vicAromAM jAya che, ane bAkIne samaya jAhera saMsthAonI pravRttiomAM pasAra thAya che. (4) kheDUta, kArIgara, nokara, vakIla, DaoNkaTara ane vidyArthIonA jIvanamAM mukhya
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 74 ] anubhava-vANa pravRtti dhaMdhAnI ke dhyeyasiddhinA kAmakAjanI rahe che. (5) jAhera, prajAkIya, sAmAjika, sArvajanika pravRttio, dhArmika parvo ke prasaMgenA utsavo, mahensa, uddaghATana, adhivezana, meLAvaDA, AkhyAna, vyAkhyAna, carcA, vicAraNa, TharAvo ane pravAsa kAryo ane tene chApAemAM AvatA ahevAlane vAMcana dvArA paricaya-A ane AvA aneka kAryomAM ane tenI pAchaLa jIvanane ghaNo samaya jANe ke ajANe, vyasanathI kharcAya che, samayanI sAthe AMkha, kAna, vAcA ane buddhine upayoga paNa te kAryomAM ghaNuM vadhI gayuM che ane haju paNa vadhato ja jAya che ane temAM dhanane vyaya paNa ghaNe vadhato jAya che. A badhAne zAMta citte, sthiratApUrvaka, vivekabuddhithI vicAra karavAmAM Ave ke AmAM upayogI bAbata keTalI te ApaNe vivekazakita mATe ApaNane tiraskAra chUTe ane mUrkhAI mATe hasavuM Ave. - dhaMdhAnA saravaiyA karatAM jiMdagInuM ane jIvananuM saravaiyuM kADhavuM bahu ja jarUranuM che. nhAnA moTA sau rajerajanA jIvanane hisAba lakhe ane hisAba rAkhe te ghaNo khoTe kharca aTakAvI zake, ghaNI gerasamaja ke ciMtAo TALI zakAya ane jIvanapaMtha ujALI zake. reja na bane te dara mahine ke dara varase hisAba tapAse, chevaTe Aphata ke AphatanA samaye tAraNa kADhe te paNa ghaNuM mUrkhAIo thatI aTakAvI zake ane bhaviSya sudhArI zake. A jAtanI tAlIma dareke levI joIe ane Teva keLavavI joIe. Aje chApAMo, pustako, saMsthAo ane tenA ahevAle, sabhAo ane tenI pravRttio bahu ja vadhyA che. nATaka, sinemA paNa vadhatA cAlyA che. ujamaNuM ane aDhAI mahesa, bhAgavatI dIkSA ane padavIdAna, jayaMtio ane yAtrAo, pratiSThA ane uddadhATane, pariSade ane kenpharansa, vyaktionA bahumAna ane sanmAna samAraMbhenI pravRttio paNa ApaNe ghaNI vadhArI mUkI che. A badhI kriyAene zubha pravRttio tarIke gaNavAmAM AvI che ane eka daSTie e jarUrI
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicAra karI AgaLa vadhe [ 75 ] che, paraMtu sApekSavAda ane nayavAdanI dRSTie vicArIe te dareka pravRtti ane dareka kAryAMnA paNa utkRSTa, madhyama ane jadhanya ema traNa bhedo zAstra paNa svIkAryA che. eTale A badhI pravRttie zubha hoya chatAM je jaghanya kATinI che; madhyama ke utkRSTa kATinI nathI, chatAM tenA pASakA te pravRttiomAM ja aheAniza racyApacyA rahe che ane temAMthI AgaLa vadhavAnI IcchA paNa karatA nathI. A sthiti Aje ApaNI ane ApaNA samAjanI che. "" mATe gurumahArAjoe, samAjanAyakAe, ziSTajanAe, arthazAstrIee ane hitaciMtake'e rUka jAva, sthira citte vicAra karo, samayanA vaheNu oLakhA, sthiti ane saMjogeAnA khyAla karo ane yogya dizA tarapha vaLeA '-A jAtanA nAda jagAvavA joie, tenI khulaMda avAje vaiSaNA karavI joie ane tenA khUNekhUNe pracAra thAya te mATe pracaMDa prayatna karavA joie, nAyAe peAtAnI ruDhI-jUnI rIta badalavI joie ane leAkahita zemAM chete najara sAme rAkhIne te cAle samAjane doravI jarUranI che. tee nahIM samaje ke nahIM cete te samaya potAnuM kAma jarUra karaze. Aje rAjAzAhI nAbUda thaI gaI che ane leAkazAhInI sattA jhaDapabhera jAmatI jAya che eTale samayane nahIM oLakhanAra ane te pramANe nahIM cAlanAra sattAdhIzAnu zAsana ke sattA vadhu samaya TakI zake ema lAgatu nathI. briTiza jevI sAmrAjyavAdI rAjasattAe hiMda, kharamA, silAna, IjIpta, IrAna, irAka vi.mAM potAnu Adhipatya jALavI rAkhavA aneka salAmatI rAkhI, aneka yukti karI va`vigraha jagAvyA, kaubhAMDe racyA, jALa khIchAvI, kALA kAyadA amalamAM lAvI jelamAM pUryAM, geALIbAra karyAM, jelamAM nAMkhyA, phAMsIe caDhAvyA, kALApANIe meAkalyA ke ADakatarI rIte mAryAM ane marAvyA; chatAM teone cheDavuM paDyuM, dizA badalavI paDI, zatrune mitra banAvavAnI pharaja paDI ane peAtAnI rahIsahI sattA sAcavI rAkhavA mATe gulAmImAMthI svataMtra banelI parAdhIna prajAnA
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 76 ] anubhava-vANI sAtha paNa mAMgave paDayo. temanI A sthiti thaI tA ApaNA muThThIbhara jaina samAjanuM zuM gajuM ke zI tAkAta che ke kALanA vega sAme TakI zakIe ? jApAna, jarmanI, raziyA, cIna e badhI mahAsattAomAM ApaNI sAme kevA palaTA ane parivartana thai gayA, A ItihAsa ApaNane samajAya che? temAMthI kAMI mAdhapATha zIkhI zakAya che? samayanA vheNu eLakhI zakAya che? jo tema hAya te jAgrata aneA, sAce dharma ane sAcuM kavya samajo, jhaghaDA, carcA ke virodhamAM badhAnuM balidAna na Ape, cotha pAMcamanA kadAgraha mUkI dyo. jeo mAne che ke jene je ruce te pramANe temane zubha kAma ke zubha pravRtti karavA dyo, temAM aMtarAya na nAkhA, athavA kaleza ke vikhavAda UbhA na karo. AvI sahiSNutA dareka pakSe keLavavI joie. vAdavivAdathI ke sAmasAmA gALIpradAnathI kAI pakSa jIta meLavatA nathI. UlaTuM tenAthI krodha, kaleza ke viSAda vadhe che ane samAja pAyamAla thAya che. 66 sAdhusamAja mahAvratadhArI ane sa MvegI gaNAya che, temane pakSApakSa, matamatAMtara, krodha, irSyA, mamatva ke parigraha hAvA na joI e. AjanA samAja zikSaNa, buddhi, saMskAra ane vicArazaktimAM AgaLa vadhatA jAya che, te tene ja pUje che, name che ke mAne che ke jenAmAM AcAra, vicAra, vANI ane vana vezane anurUpa heAya che. e satya che ke " veza ke vaya pUjAtA nathI; temaja mANasa pUjAtA nathI paNa mANasanA guNA ane vana vaMdananA adhikArI che. " jo sAcu jJAna thAya, sAcI samaja pravarte ane ekabIjA pratye bahumAna rAkhavAmAM Ave te badhu du:kha TaLI zake tema che. bhale Aje judA judA patha, vADA, guccha ke bheda cAlu hAya, bhale judA judA phIrakA potapAtAnI rIte dharma mAne, paraMtu jo ekakhIjA pratye prema ane sadbhAvathI vana rAkhavAmAM Ave, sahiSNutA keLavavAmAM Ave, ane jemAM matabheda na hAya ke asamAnatA na hoya tevA mahAvIra janmakalyANaka mahotsava
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicAra karI AgaLa vadhe ja [77] ane bIjA evA lokahitanA sAmAjika prasaMgo ke utsava sAthe ujavavAmAM Ave, sahu sAdhuo sAthe besIne samAjane sAce mAge dere te AkhA dezamAM jaina samAjanI kevI suMdara chApa paDe ! vividhatAmAM paNa ekatA pratye daSTi TheravavAnI jarUra che. eTale prathama sahiSNutAne guNa ApaNe sahu keLavIe, pachI saMpa ane samAnatA vadhArIe, temaja mAruM te ja sAcuM tevA mamatvane tana choDI daIe, ane "sAcuM ane sAruM te ja mAruM" enA vrata ane niyama laIe, sAce ane unnatine mAge re temane guru mAnI temanA sAcA bhakta banI tenA upadezane amala karIe, ane bahAranI badhI pravRttiomAMthI dhIme dhIme nivRtta thaI, yama, niyama, japa, dhyAna, tapavaDe dehazuddhi ane manazuddhi karI ekAMtamAM rahI AtmAnI ja karavA aMtardaSTi karIe, mauna ane AtmanirIkSaNane mahimA samajI temAM dhIme dhIme AgaLa vadhIe to ja Atmahita sAdhI zakIe ane krame krame AgaLa vadhI zakIe. Aje prajA sauthI prathama "reTI" mAgI rahI che, pachI "" mAge che. te pachI zikSaNa, dharma ane vyavahAranI nIti-rItinA mArgadarzananI jarUra rahe che. tyArabAda mana, vacana ane kAyAnA vikAsa, sad upayoga, saMyama ane zuddhi sAdhavAnI che ane Akhare te badhAne laya karI AtmasvarUpamAM ramaNatA pAmI temAM tAdAsyabhAva Ave te sthitie krame krame pahoMcavAnuM che. A che prANImAtranAM jIvanane sAra. Ane mATe zAstroe deva, guru ane dharma e traNa sAdhananuM zaraNa batAvyuM che. temAM deva ane dharma te saMpUrNa rIte jagatanA kalyANa mATe ja che eTale deva ane dharma pratye dareka mumukSa prANIne prema ane zraddhA svAbhAvika ja hoya che. gurune mATe mahApuruSo pote ja kahI gayA che ke "je tare ane bIjAne tAre, je deva ane dharmanI ApaNane oLakha karAvI Ape, je ApaNane sanmArge dare, je ApaNane jJAna bhaNAve, je 18 pApasthAnakamAMthI pite bace ane
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 74 ] anubhava-vAthI ApaNane bacAve, tevA cAritryavAna, vratadhArI, saMyamI, jJAnI, dhyAnI ane paropakArI, gya mahApurUne guru tarIke sthApI temanI AjJA pramANe vinayapUrvaka vatI dharma pAmavo joIe, ane temanI mAraphate devane oLakhavA joIe. ane A rIte krame krame caDhI Atmasiddhi sAdhIe tyAM sudhI puruSArtha cAlu rAkhavo joIe. je samajavA mAgIe ane samajavAne prayatna karIe te A badhuM samajI zakAya tevuM hoya che. dharma ane dharmanA siddhAMte haMmezAM sAdA ane saraLa ja hoya che. jo tema na hoya te sAdA ane bhalA leke dharma pAmI ja na zakata ane tene IjAre mAtra vidvAne ane buddhivAnene ja gaNAta paNa tema nathI. dharmane vizeSa prakAre samajavo hoya te te mATe zraddhA ane puruSArtha, e be ja jarUranAM che. vAcakagaNa ! AnA uparathI tAre pote nizcaya karavAne che ke tAre kyAM aTakavuM ? kaye mArge javuM ? zuM karavuM ? ane Atmahita kema sAdhavuM ? maraNanI sAdaDI, uThamaNuM ane strIomAM hAM vALavAno rivAja - reka jJAtimAM ane samAjamAM dara varase AvA ghaNuM duHkhada prasaMge ja banatA hoya che, te prasaMge gharanA mANasone dilAso ane AzvAsananI ja khAsa jarUra hoya che, samAMrahI ane jJAtijanonI hAjarI ane AzvAsananA be zabdo evA ane e mATe havA joIe ke maraNanuM duHkha visAre paDe ane jJAnada STae jagatanI asAratAne khyAla Ave. dareka pracalita rUDhI hetupUrvakanI upayogI ane vyavahAramAM tenI jarUriyAta heIne zarU thaela hoya che, paraMtu dhIme dhIme te vikRta thaIne
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdaDI vi, aMge vicAraNA [ 79 ] evI parAkASTAe pahoMce che ke tenA mULa hetu taddana mAryA jAya che ane mAtra daMbha, DALa ke vyavahAra tarIke te rahe che, Aje meTA bhAge maraNa aMgenI badhI kriyAe A prakAranI thaI gayelI jovAmAM Ave che, chatAM navAInI vAta e che ke tenA punarutthAnanA prayAsa kAInA taraphathI thatA nathI. * keTalIeka jJAti ane kuTumAM nIcenI prathA apanAvela che, ApaNA samAja paNa tene amalamAM mUke te te avazya AvakAradAyaka lekhAze. 1. game te uMmaranuM mANasa kuTuMbamAM mAMduM hoya teA paNa gharanA nhAnA mATA saue savAra, sAMja ane rAtre tenI khabaraaMtara pUthvI, AnaMdanI ane utsAhanI vAtacIta karavI, sAravAra karavI, kapaDA tathA bichAnuM badalAvI svacchatA ane saphAI jALavavI ane daradIne prabhunA pegambara mAnI premapUrvaka tenI sevA karavI, mAMdAnA AzIrvAda avazya satvara phaLe che. 2. aMtaghaDIe daradIne dharmanuM ArAdhana karAvavuM ane dha saMbhaLAvavA, jarA paNa rokakaLa ke raDAkUTa karavI nahIM ane chelle zvAsa pUrA thAya te pachI paNa prANapAka mUkavAne badale rAmadhUna ardho *lAka cAlu rAkhavI. Akhara samaye dharmanA ArAdhanathI AtmAnI sadgati karAvI zakAya che. maranAranA nimitte kuTuMbIoe jAhera karelu pUNyadAna tenA pratyenA tenA premanI pratIti ke leAkAcAranuM pratIka che. 3. smazAnamAM agnisaMskAra ke agnihananA samaye maranAra pratyenI ApaNI lAgaNInI aMjalI bahu ja gaMbhIratApUrvaka ApavI joie. smazAnamAM gAmagapATA mAravAne badale ciMtAnI jvALAnuM dhyAna dharatAM "jIvananI asAratA, jIvananA AkharI aMjAma, A rItanuM mRtyu ane dehanuM dahana che- " evI AtmajAgRti rAkhI ApaNA peAtAnA jIvananA AkhA ItihAsa ane jIvanamAM karelA aneka sArAM khATAM kRtyonuM avalAkana karIe teA jIvananA palaTA jarura karI zakIe.
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 80 ] anubhava-vANI 4. sAdaDI samaya savAre athavA sAMje game te eka samaya traNa kalAkane nakkI thavo joIe. bahene mATe baporanA 2 thI 5 ane puruSa mATe sAMjanA 4 thI 7 hovo joIe. AthI gharanA lokonI paNa anukULatA sacavAya ane AvanArane paNa anukULatA raheze. vadhumAM vadhu be yA traNa divasa sudhI ja sAdaDI rahevI joIe. te daramyAna je kaI sAdaDIe na AvI zake teNe zokapradarzitane patra lakhI mokalo. bIjuM sAdaDImAM maranAranI uMmara, mAMdagI, sAravAra ane khAsIyata athavA guNagAnanuM ja punarAvartana Akho vakhata cAlu rahyA kare che. AthI vAtAvaraNanI gaMbhIratA tUTI jAya che. A badhe ItihAsa TUMkamAM lakhI rAkhIne tenI be ke cAra nakale strI puruSa pAse mUkI rAkhavI. jeone vigata jANavAnI jijJAsA hoya teo vAMcI le, vAtacIta ke bolavAnuM taddana baMdha rahevuM joIe, theDI mALAo mUkI rAkhavI, jeone dharmanI zraddhA hoya teo ekAda be mALa prabhunAmanI potapotAnA dharma mujaba maranAranA nimitte pherave athavA thoDo vakhata zAMta besIne pachI jAya. 5. strIomAM rekakaLa, kUTavAnuM, he vALavAnuM taddana baMdha karavuM joIe ane vAta karavAnuM paNa baMdha thavuM joIe. jeonI IcchA hoya te mALA pherave ke prabhunuM nAmasmaraNa kare. athavA thoDA samaya besIne pachI jAya. gharanA strI puruSa mATe te mALA pheravavI athavA garuDapurANa ke bIjA evA vairAgyanA dharmapustakanuM pArAyaNa besADavuM te sahuthI uttama, IcchanIya ane ucita che. 6. ghera uThamaNuM karavuM ane pachI badhA sAthe uThIne devasthAne ke maMdire javuM te karatAM sIdhA maMdire mukarara samaye bhegA thavuM te have vadhu jarUranuM ane anukULatAvALuM che. ghaNI vakhata ghara AgaLa maTI saMkhyAnA strIpuruSone besavA mATe pUratI jagyA hotI nathI ane tethI sarvane bahu ja agavaDatA anubhavavI paDe che. keTalIka vakhata khurazIo maMgAvI rastA upara goThavavI paDe che, varSARtu hoya te
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ mRtyu pachIne vahevAra [ 81] mAMDavo UbhA karAvavo paDe che. kAmakAjavALA mANasane lAMbA samaya sudhI zekAI rahevuM paDe che, tene badale niyata samaye mukarara sthAne parabhAryA AvavAnuM ane bhegA thavAnuM hoya te te vadhu ucita thaze. khAsa karIne moTA zaheramAM ati pravRtti ane vasavATanA dUra dUranA sthaLone laIne A prathA jarUrI che, jeo nIkaTanA snehI saMbaMdhIo heya teo uThamaNuM pUruM thayA pachI gharanA mANaso sAthe pAchA ghera Ave ane bese te prathA vadhu sArI che. ghaNuM bhAI-bahene cAlI AvatI prathAmAM pheraphAra karavAnA matanA na hoya, ghaNAe yogya ane samacita pheraphAra IcchatA hoya che, paraMtu tene amala karavAnI athavA te aMgeno spaSTa abhiprAya jAhera karavAnI hIMmata dharAvatA nathI hotA; mATe ja A prazno carcApatrarUpe samAja pAse rajU karavAmAM Ave che ke jethI moTA bhAganI janatAne abhiprAya jANI zakAya ane lekamata keLavAya. (7) mRtyu pachIne vahevAra ke have joIe ? 22 kita samAjamAM janme che, jIve che ane mRtyu pAme che. samAjanI sAthe jeTalI otaprotatA teTalA pramANamAM samAjamAM manuSyanuM sthAna vadhu ke ochuM aMkAya che. mANasa be rIte jagatamAM paMkAya che-sArAM kAryo ane guNethI, athavA khoTA kAryo ane avaguNethI. prathama prakAranA mANasanA mRtyuthI jagata zeka ane duHkha anubhave che; jyAre bIjA prakAranA mANasenA bharaNathI rAhata ane zAMti anubhave che. maraNanuM duHkha maranArane haya, pAchaLanAne zaka hoya athavA viyeganuM duHkha heya, maranArane te maraNa pachI potAnA nimitte zuM
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 82 ] anubhava-vANI zuM bane che te jovApaNuM tene rahetuM nathI. paNa kuTuMbIjane vyavahAranI khAtara maraNayiAne ane uttarakriyAnA vyavahAra ruDhi ane rivAja mujaba kare che. dareka mANasa agAuthI nirNaya karI lakhANa lakhIne mUkatA jAya ke tenA maraNa aMge zuM zuM karavuM ane zuM zuM na karavu teA pAchaLanAenI e pharaja che ke maranAranI IcchA mujaba vartavuM. maranAranA AtmAnI zAMti, sa MtApa ane sadgati mATe tenA kuTuMbIjanA puNyadAnanA saMkalpa karIne pANI mUke che. keTalAka yAtrA ane dharmakriyA karavAnA, keTalAka pazu pakSIone, apa`ga ke anAthane cArA ke annapANI ApavAnA, keTalAka brAhmaNa, sAdhusaMta ke bALakone bhAjana karAvavAne, keTalAka garImAne anna, vastra ke khIja madada - ApavAnA saMkalpa kare che, jenI jevI sthiti, zakti, sa Mjoga ke bhAvanA te pramANe te svasthanA meAbhA ane IcchA anusAra kare che. ziSTa samAjamAM maraNa pAchaLanA kArajanA jamaNA prAyaH baMdha thai gayA che. jeo maraNanI yiA ane vidhimAM jamaNu karavAnu dhArmika ane vyavahArika daSTie Avazyaka gaNe che tee maraNanA jamaNa kare che. A zraddhA ane vyaktigata mAnyatAnI bAbata che, jee khIjAne tyAM AvA jamaNamAM jamavA jatA heAya te jo peAtAne tyAM maraNunuM jamaNa na kare te teo jarUra TIkAne pAtra ane, mATe sauthI prathama jaruranuM e che ke maraNanA jamaNamAM jamavA na javAneA pAte niyama levA joI e. atasamaye maranArane dharma saraMbhaLAvavAnuM kAraNa e che ke tene khIjA kASTa vAsanAnA vicAra na Ave athavA kAi vastumAM Asakti na rahI jAya. aMtasamaye jevI mati ke bhAvanA hAya tevI jIvanI gati thAya che. pApAnI kSamA yAcavI, asata karmAnuM prAyazcitta levuM, sarva vastunA tyAga karavA ane dharmanu zaraNa svIkAravuM, AthI AtmA bhArathI haLavA thaI jAya che, tyArapachI chellA zvAseAAsa
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ mRtyu pachIne vahevAra [ 83 } sudhI paramAtmAnuM ekacitte dhyAna dharavuM, Ama karavAthI ghaNI karmanirjarA thAya che ane jIvanI sadgati thAya che. avasAna thayA pachI ghIne dIva, mahae pANI, puNyadAna, dharma kriyA, loTanA piMDamAM rUpIo nAMkhI cekamAM mUkI AvavuM, mRtadehane nanAmImAM padharAvI zAla, rezamI kApaDa ke bIjA vastranuM DhAMkaNa, puSpAMjali, kUtarAne bhajana, gAyane ghAsa, smazAnamAM citAne vidhipUrvakane agnisaMskAra-A badhI maraNane lagatI kriyAo aDhi mujaba eka athavA bIjI rIte thAya che ane strI-puruSonI hAjarInA pramANamAM svargasthanA pratyenI lAgaNI ane saunI sAthenA saMbaMdhanuM ' mApa nIkaLe che. maraNa e zekane, duHkhane ane jJAna tathA dharmane prasaMga che, te vakhate zuM hovuM joIe ane zuM karavuM joIe tenI vicAraNA karavI ga che. 1. jIva jAya tyAre tene dharma saMbhaLAvIe te dharmanA vicArothI te sadhyAnamAM rahI sadgatimAM jAya che. 2. avasAna thayA pachI prANapaka mUkAya che ane strIo meTe sAde raDe, phUTe che te AjubAjunA rahevAsIone maraNanA khabara ApavA mATe hoya to ThIka che, nahi te je viyoganA duHkhanuM rudana hoya te muMnuM sadana hoya, paNa moTA avAje na hoya, athavA vyavahAranuM khoTuM sadana na ja hovuM joIe. 3. AkhI maraNanI kriyA gaMbhIratApUrvaka thavI joIe. dareka AvanAre dehanI nazvaratA ane saMsAranI asAratA vicArI potAnA jIvanamAM bane teTalA sevA ane satkAryo karavAne ane maraNa mATe taiyAra rahevAne saMkalpa karavo te ja ISTa che, maranAranA guNa saMbhArI tene aMjalI ApIe ane te guNo je jIvanamAM utArIe te ja sArthakatA che.
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 84 ] anubhava-vANI 4. mRtadehane oDhADela zAla ke kapaDAM bALI nAkhavAne badale jaruriyAtavALA garIbane apAya te tene upayAgI thAya, athavA pAMjarApeALa ke gaurakSA jevI saMsthAne mAkalI daI e te temAMthI pazupakSIone pALavAmAM madadarUpa thAya. 5. pUNyadAna mATe saMkalpa karela garImAne anna, vastra ke keLavaNI ApavAmAM thaI zake. vyaktine, apaMga ke anAthIne ane jIvayA ke Ane tenI upayogitAnA pramANamAM atyAranA jamAnAmAM vadhu ucita che. rakamanA upayAga jJAtijano ke mAMdagInI sAravAra mATe upayeAgI saMsthAone, mAnavayAnuM kAma karatI saMsthAyathAzakti madada ApavI te athavA samAja 6. maraNanI uttarakriyAmAM zayyA ke pUja mUkavAmAM Ave che. mULahetu te e che ke maranAranA kapaDAM, AbhUSaNa ke vaparAzanI je je cIja-vastue hAya ane jenA upayAga gharamAM kAie karavAnA na heAya te te badhI vastuo puNyadAnamAM ApI devI ke jethI jarUriyAtavALAne khapamAM lAge. have badhI navI vastuo bajAramAMthI lAvIne mUkavAmAM Ave che. zrImA mATe A barAbara che, paraMtu garImAne dekhAdekhIthI kheMcAIne vyavahAra khAtara karavuM paDe che. karanAre viveka keLavavA jarUrI che. 7. maraNu pAchaLa samUhajamaNuM karavu ke na karavu' te viSe anne matA pracalita che. taddana baMdha thAya teA uttama che. tema na thAya te 50 vathI mATI ummaravALAnA kAraja thAya tevI chUTa rAkhI zakAya, paNa te marayAta hovuM joIe, pharayAta nahi; TUMkamAM buddhipUrvaka sthiti ane saMjogA anusAra dareka vyaktie vavuM te sAcA samAjavAda che.
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ Arthika vibhAga jaina samAjanI Arthika samazyA je ApaNe samAja kayAM Ubho che ane kyAM jaI rahyo i che te ApaNe sau ochA vadhu aze jANIe chIe ane samajIe paNa chIe. jeo UMce caDhI rahyA che ke AgaLa vadhI rahyA che teo sukhI, saMtoSI ane utsAhI che. temane mATe ApaNe vadhu saphaLatA ane vadhu AbAdI IcchIe, kemake teo pragatinA paMthe che. teo pAsethI samAja eTalI apekSA rAkhe che ke, "teo bIjAne tAre ane UMce caDhavAmAM sahAyabhUta bane" teo jaina tarIke oLakhAvavAmAM gaurava letA hoya te samAjanA utthAna mATe bane teTaluM karI chUTavAnI tenI prathama ane pavitra pharaja che. A uttama kakSAnuM svAmIvAtsalya ane sAdharmika bhakti che. paisAnI madada lAMbA samaya sudhI keAIne kAyama sudhI ApavAnuM kAI vyakti ke saMsthA mATe zakya na ja bane. ane tema karavAthI ALasane uttejana maLe, paraMtu madadanI jarUriyAtavALA pAsethI tenA lAyakanuM kAma ApI mahenatANuM tarIke kAMI ApIe, yogyatA karatAM kaIka vadhu paNa ApIe te madada meLavanAra udyamI banaze ane samAjane bejArUpa nahi thAya. sAcI mAnavadayA A prakAranI hovI joIe. AvA strI puruSane prathama amuka amuka prakAranA mahenata, majurI ke udyoganA kAma zIkhavavA mATe prabaMdha dareka gAme saMdha taraphathI have joIe dareka saMdhane A prakArane upadeza ane mArgadarzana Ape, e kAma kaI madhyastha mAtabara saMsthAe karavuM joIe. saunA sAtha ane sahakAra heya, darekanA hRdayamAM utkarSanI tamannA haiya, dharma ane dharma mATe
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ { 86 ] anubhavavANI sAce! prema hAya teA ja A kAryaM saphaLa thAya ane te ja samAja adhaHpatanamAMthI ugarI zake. zuM A paNa dharmanuM eka mahattvanuM aMga nathI? dharmamAM sthira karavA mATe zaktizALIe dAnanI vyAkhyA samajavI joie. ane madadanI IcchA rAkhanAre kaSTane kaI mahenata ke kAma karIne madadanI mAgaNI karavI joie. keLavaNI mATe madada meLavanArAe pAsethI paNa kaSTa ne kaMI kAma levAya te teone paNa zramanA svAdanA anubhava maLaze ane vadhu ne vadhu svAzrayI banatA zIkhaze. madada ApanArAoe A prazna vicAravAnA rahe che. * 'jaina' kAne kahevA ane kAne gaNavA? A prazna paNa ukelavAne rahe che. jaina kuLamAM janmavA mAtrathI jaina samAjanA paisAnI mA adhikArI gaNAya ke kema? jaina tarIkenA ochAmAM ochA AcAra, vicAra, dha karaNI, niyamA, vrata, tapa ke saMskAranuM pramANa madada lenArAmAM che ke nahi? tenI tapAsa kaI saMsthA keTalA aMze karatI haze? A bAbatAne mahatvanI gaNavAmAM Ave che ke gauNa? mAtra buddhi, huziyArI, oLakhANu, bhalAmaNavALAe athavA garibAI ne ja dhyAnamAM laine Aje moTA bhAge madade apAya che, paraMtu cAritrya, vartana, dhArmikatA, saMskAra, dhArmika zikSaNa, zraddhA, dayA ane sevAbhAva kevA che tenI khAsa tapAsa ke khAtrI kAI karatuM nathI. ane te tapAsane kayAMya kazu mahattva apAtuM joyuM nathI. sArAMza ke Aje buddhi ane garibAI ja madanI adhikArI tarIke samAje svIkAryA che, paNa cAritryane phALe te sauthI chellA dRSTipAta rahI rahIne thAya che. A saunA sAmAnya anubhava che, pariNAme samAjamAMthI dareka khUNAmAMthI eka ja phariyAdanA dhvani saMbhaLAya che ke samAjanI madadathI bhaNIne AgaLa vadhelA yuvA te sukhI thayA che paraMtu bIjAone te bahu upayogI thayA nathI ke thatA nathI. temAMthI keTalAka sArA nIvaDavA haze; paNa te mAtra apavAda tarIke ja, niyama tarIke nahi. A paristhiti sudhAraNA ane ukela mAge che. moTA pagAranI nokarI ke kamANI karanArA DIgrIdhArI grejyu
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina samAjanI Arthika samazyA * [ 87 ] e ane nAnA moTA vepArIo, e benI tulanA karIe te dAnamAM keNa caDaze? keTalIka moTI saMsthAo ke TrasTa pAse moTI rakamanA phaDe, bhaMDoLe ke nANAM che "amuka kArya ke hetu mATe ja te vAparavAnA hoya che. ane te hetu jALavavo te TrasTIonI pharaja paNa che. kAyado paNa temaja kahe che. paraMtu je rakama suratamAM vAparavAnI na hoya athavA tenuM vyAja ke Avaka ja mAtra vAparavAnA hoya tevI rakamenA rekANu karI temAMthI vyAja ke Avaka ApaNe upajAvIe chIe. A bAbatamAM vicAravAnuM e rahe che ke dezanA kAyadA tathA dharmanA siddhAMtane bAda na Ave te rIte A rakamanuM rokANa samAja-hitanAM kAme, jevAM ke nirogI, svaccha ane sukhAkArIvALAM sAdAM makAna, saMskAra ane zikSaNuM ApatI pAThazALAo, bALamaMdire ane nizALo, kAmadhaMdho ane hunnara-udyoga zIkhavanArI saMsthAo, tattvajJAna ane philasuphInA abhyAsavargo-A ane AvAM ghaNAM kAryo karI zakAya. dravya-kSetra-kALabhAvanA siddhAMtane amala ane upaga badhA kSetre jyAre karI zakIe tyAre ja sarvAgI vikAsa sAdhI zakAya." "kaMIka karavAnI tAkIde jarUra che." ema sau koI kahe che ane Icche paNa che. paNa 'kare koNa?" e ja prazna che. jeo nAyako che, jenA hAthamAM sattA, sukAna ane zakti che teo lekabhayathI Dare che ane virodha ke TIkAne sAmane karavAnI hiMmata temanAmAM nathI. tema teomAM ekarAgatA ke samAjahitanI tamannA paNa nathI. eTale teo taTasthabhAva ane mauna seve che. pote paisA bhegA na Ape ke na ApI zake te kaMI nahi; paraMtu temanA hastakanA vahivaTanA, saMsthAonA ane TrasTaphaDonA paisAnuM AvA kAmamAM rokANa ke upaga karavAno vicAra ane nirNaya kare te paNa samAjanAM ghaNuM du:khonuM nivAraNa karI zakAya. jyAM IcchA ane utkaTa tamannA hoya tyAM kAyadAnAM baMdhane naDatAM nathI; ane naDe te temAMthI aneka mArgo kADhI zakAya che. vyavahAramAM, vyApAramAM ane
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 88 ] anubhava-vANI adAlatanA InsAphamAM ApaNe vAdI hoie ke prativAdI, tA paNa ApaNA kesa majabUta karI te jItavA mATe ApaNe pUrepUrA puSA ane prayatna karI saphaLatA meLavIe chIe, teA pachI dharmanA ane samAjanA kSetre kApaNu kAryAM dhAra kema na pADI zakAya ? temAM muzkelI zu naDe che? e ja ke " mAruM peAtAnuM hita te mAruM che, khIjuM hita te samAjanuM che; mAruM' nathI. ' A bheda kema TALavA ? AnA ukela pUjya dharmaguruo ane samAjanA nAyakA peAte ja lAvI zake. teonI Urmi jAge te mATe samAje udyama tathA prayatna karavA joie. jenA jIvanamAM azakya e vastu ja na heAya te ja game te kAma karI zake che. te mATe prabhu mahAvIranuM dRSTAMta ApaNI samakSa meAjuda che. jyAre kamANI hoya, Avaka sArI hoya, kharaca karatAM paNa bacatatA vadhArA rahetA heAya tyAre thADA khATA ke vadhu kharca, khagADA ke paisAne durvyaya thatA hoya teA te kadAca cAlI zake athavA te kSatavya gaNAya. paNa jyAM Avaka ghaTatI jAya ane bhaviSyamAM vadhu bhIMsa AvavAnI AgAhI thatI hoya tyAM pratyeka manuSye cetavuM ja joie. ane khATA tathA binajarUrI kharcA baMdha karIne karakasarathI jIvanavyavahAra calAvavA tee. jainazAstra pramANe jo barAbara samajatA hoIe teA temAM tapa, tyAga, sayama, aparigraha ane sAdAIthI jIvana jIvavAnA sauthI mukhya Adeza ane upadeza Apela che; jene amala karIe teA kAI jaina du:khI ke yAcakanI sthitimAM hAi na zake. paraMtu Aje sAceA artha ApaNe samajatA nathI ane jIvanamAM tene amalamAM mUkatA nathI. eTale ja jyAM tyAM duHkha ane daridratAnAM darzana thAya che ane tene mATe cApAsathI UhApAha thatA saMbhaLAya che. muzkelIo kheMcanA prasaMgeA jIvanamAM aneka AvatA heAya che, paNa te TALavA mATe maphata sahAya mAgavA karatAM kAma ke kamAvAnI taka bhAgIe ane mahenata karavAnI taparatA rAkhIe te svamAna sAthe mUMjhavaNano ukela lAvI zakAya che. eka rUpiyAnuM kAma laIne be rUpiyA ApavA te
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina samAjanI Arthika samazyA [ 89 ] sArA che. paNa vagara mahenate mAtra dAna ke yA khAtara mada bhAgavI ke ApavI temAM samAjanA ane ApaNA utkarSI che ke adha:patana che? teneA DAghA puruSe vicAra karavAnA rahe che. 'nyAyasaMpanna vaima" e pratyeka jainane mATenI zAstranA che, saMpUrNatayA A sUtrane amala sau kAI kadAca na karI zake, paraMtu ThIka ThIka pramANamAM te tevuM jIvana dareke jIvavuM joie ke nahi ? Aje jo jaina samAjanA vananuM anveSaNa karavAmAM Ave te! tapAsamAM zu jAro ? Aje samAjamAM kuTuMbakaleza, jhagaDA, takarAra, kheDA, kAvAdAvA, dAvAriyAdI ane evuM evuM je aniSTa jovAmAM Ave che te agAunA karatAM ochuM che ke vadhu ? dagA, vizvAsaghAta, lAMca-rUzvata, jU:, apramANikatA, IrSyA ane anItinuM pramANa vyavahAramAM ane vepAradhaMdhAmAM vadhyuM che ke ghaTayuM che ? jee zrImaMta ke bahu ja zrImata ane che temAM pUrvajanmanA puNyabaLane ane nItinA keTalA hissA haze ane anItinA keTalA haze ? jugArane durgANu ke vyasana kahyu che ane jugAra ane cArIne anaMnuM mULa kahyuM che, saTTo ke vAyadAne vepAra eka prakAraneA jugAra gaNAya ke kema te te jJAnI ane tatvajJa kahI zake, paNa Aje A be prakAranI pApapravRttimAMthI ApaNe keTalA pramANamAM mukta chIe ? athavA kANu mukata che? alabatta ajainAnI tulanAmAM jainanu jIvana amuka aMze sAruM, sAtvika ane dharmabhIru hAya che, teTalA pUratA ApaNe satApa laIe. paraMtu krame krame dharmanI bhAvanAmAM ane dharmakaraNImAM te ApaNe utaratA jaie chIe. paraMtu nIti, AcaraNa ane vyavahArazuddhinuM pramANa jaina samAjamAM ghaTatu jAya tA te bahu ja du:khada ane zAkajanaka sthiti gaNAvI joie. AmAM ApaNe vageAvAe te te ThIka paNa uttama evA dha vageAvAya, ane te ApaNA AvA vartanathI vageAvAya te ApaNA mATe bilakula ucita na ja gaNAya.
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ [20] anubhava-vANa samAjanI Arthika sthiti sudhAravI hoya te 1. pratyeka vyaktie AvakanA pramANamAM kharca rAkhavo paDaze ane karakasarathI jIvana calAvavuM joize. 2. kharca kamI na thaI zake te phurasadanA vakhatamAM bIju vadhArAnuM kAma karI Avaka vadhAravI joIe. 3. vyavahAra ocho karI vyavahArika prasaMge sAdAIthI ochA kharce patAvavA paDaze. 4. kuTuMbanI nAnI moTI dareka vyaktie gharanuM kAma jAte karI paisA bacAvavA joIze ane bahAranuM kAma karI dareke ochA vadhu kamAvuM paDaze. 5. ALasu, pramAdI ane daridrIne uttejana ApavuM baMdha karavuM paDaze ane 6. maphatanuM meLavavAnI vRttine uttejana ApavuM baMdha karI tene badale parizrama karanArane svAzrayI ane svamAnI banAvavAmAM samAjanA sAdhano upayoga karatA zIkhavuM paDaze. A badhuM kaoNnpharansa jarura karI zake. (2) gAmaDAne utkarSa kema thaI zake? mA maDAmAM je vidyArthIo bhaNavAmAM hoziyAra hoya te AgaLa Ii bhaNavA mATe zaheramAM jAya che. jeo paise-Take ghasAI gayA hoya ane zarIre azakta hoya ane prakRtie sAhasika hoya teo paNa karI ke dhaMdhAnI dhamAM moTA zaheromAM jAya che, jeo ucharatA yuvake hoya ane jenAmAM AgaLa vadhavAnI tamannA hoya teo paNa taka maLatAM gAma choDIne paradeza jAya che, majUrI ke kAmakAja na maLatA hoya teo paNa paradeza jAya che. jeo sArA kArIgara heya paNa vadhu kamAvAnI IcchAvALA hoya tevA mocI, dhobI, hajAma, sutAra, luhAra, sanI ane khatrIleke paNa gAma choDIne paragAma jAya che. brAhmaNamAM jeo kriyAkAMDI, pUjArI, jyotiSI ke rasoIyA heya teo paNa vadhu dhana kamAvAnI IcchAthI zaheramAM jAya che. jeone
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAmaDAnA utkarSa kema thaI zake ? [ 9 ] gAmaDAmAM dhana, dhaMdhA ane khetI hoya tee peAtAnA dhaMdhA vadhu khIlavavA mATe zaherAmAM dhaMdhA karavA zaherA tarapha jAya che. A rIte kA' abhyAsa mATe, kAi kamANI ke nAkarI mATe, koI kAmanI zodhamAM, kAI sAhasa karavA, kAi majUrI karavA, to kAI meAjazAkha karavA peAtAnA priya vatana evA gAmaDAMne cheADIne najIkanA ke dUranA moTA zaheramAM athavA paradeza javA prerAya che. A rIte dareka gAmaDAMnI tapAsa levAmAM Ave teA turata jaNAi Avaze ke dareka sthaLethI sArA, sAhasika ane heAMziyAra mANaseA bahAragAma cAlyA jAya che ane gAmaDAMnI vastI prativarSa ghaTatI jAya che. eTale gAmaDAmAM pAchaLa rahenAra leAkeA, khetIvADI karavAvALA kheDUto ane majUrA leNuMdeNunA pathArAmAM aTavAi paDelA vepArI ke zarAka AdhI roTIthI saMtApa mAnanArA, dubaLA ke duLa, mAMdhra ke gRha, kuTuMbanI ja jALavALA, kAyadAnA kesAmAM sAmela athavA sarakArI ke bIjI nokarIvALe, vidhavA ke apaga, du:khI ke dIna, mAM ke maDIyala AvA mANasA ja hAya che. sArA mANasA ane sAhasikA te paragAma cAlyA jAya che. zaheramAM najara nAkhaze te janatAnA moTA bhAga bahAragAmathI ane khAsa karI gAmaDAmAMthI AvelA haze. zaherAmAM Avela mANasA eka Mdare buddhizALI, hAMziyAra ane mahenatu tathA cAlAka hoya che. kAcApAcAnA zaherAmAM kaze! vaDe thate nathI. jeTalA kAcApAcA mANasA tema chatAM zaheramAM AvIne vase che te dhIme dhIme bahu mahenate rIThAma thAya che. A rIte gAmaDAe dhIme dhIme ghasAIne Arthika ane vastInI daSTie ghasAtA jAya che, vepAra dhaMdhA paNa gAmaDAmAM vastI ochI thavAnA kAraNe eche thatA jAya che, vaLI zaheranI raheNIkaraNIneA cepa paNa gAmaDAmAM vadhatA jAya che, zaheramAM dhaMdhAnA sthAna vasavATanA sthAnathI dUra hAya enA kAraNe vepArIo ke dukAnadArA peAtAne mATe athavA gharAkAne potAnI dukAne vadhuvAra rAkIne vadhu mAla tene
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2] ja anubhava-vANI vecavAnA IrAdAthI hoTalamAMthI cA, nAsto, pAna ke bIDI maMgAvI gharAkanuM svAgata kare che. paraMtu gAmaDAmAM paNa leke hoTalane upayoga karavAne TevAI gaelA hoya che. eTale gAmaDAmAM sauthI sAro ane reDiyo dhaMdhe jo koIne vadhumAM vadhu cAlato hoya te te heTala, pAnasopArI, bIDI, gAMThIyA ke nAsto vecanArAone hoya che. vaLI AjakAla musApharI bahu vadhI gaI hovAthI moTara, basa ane khaTArAvALAne dhaMdhe paNa gAmaDAmAM bahu sAre cAlato hoya che. eTale A dhaMdhAo gAmaDAmAM vadhyA che, phAlyAphalyA che ane enA karavAvALA meTA bhAge abhaNa ane utaratI komanA bhANa hovAthI teo zrImaMta ane sukhI banyA che ane banatA jAya che ane ujaLIAta kema bIjA je je dhaMdhA karatI hoya temAMthI mAMDa mAMDa potAnA gujarAna jeTaluM kamAya che. vaLI zaheramAMthI aneka vastuo gAmaDAonA upayoga ane majazekhane mATe AvatI hovAthI gAmaDAnuM nANuM zaheramAM vadhu kheMcAI jAya che. je gAmaDAmAM khetInI nIpaja ane utpanna sArI thatI hoya ane zaheramAM vecAvA jatI hoya te bahAranuM nANuM zaheramAMthI gAmaDAmAM vadhu Ave, paNa A nANuM meTA bhAge kheDUta pAse Ave che eTale kheDUto atyAre sukhI ane saddhara banyA che ane teonuM jIvana sAduM ane svAzrayI hovAthI dhana teonA gharamAM Aje bheguM thayuM che ke je bahu bahAra nIkaLatuM nathI. ghaNA varasane duHkhI ane kacaDAele kheDUta Aje sukhI thaye che ane sarakAre tene nyAya Ape che. tene pariNAme kheDUta majUra ane abhaNa prajA upara nabhata vepArIvarga Aje mUMjhavaNa ane muzkelI anubhave che. have jaruranuM e che ke kheDUta, zramajIvI ane vepArIo vacce sumeLa sAdhavAmAM Ave ane eka bIjA parasparanA sahakArathI saMpIne rahe ane saMbaMdha keLave, te baMne varNa sukhI thAya ane gAmaDAo samRddha bane. lUMTa, daga, chetarapIMDI ke ThagavidyAthI kazuM vaLavAnuM nathI. tene badale saMpa, sahakAra, saMgaThana ane samajutIthI kAma levAthI sahu taraze. ane sarakAra paNa te ja mAge che ane Icche che.
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAmaDAnA utkarSa kema thaI zake ? [ 93 ] gAmaDAMnA utka sAdhavA mATe zu karavu oie ? kANe karavu joie ane keTaluM karavuM joIe te prazno vicAraNA, carcA, niya ane amala mAge che. pragati na thatI hoya teA tenuM khAsa kAraNa e che ke sAru' hAya chatAM tene ApaNe amalamAM mUkatAM nathI. ApaNe evA jaDasu ane pramAdI chIe. ane tethI ja buddhijIvI Aje vadhu kaMgALa banatA jAya che. have teNe jAgavu jarUranuM che. gAmaDAM mATe buddhijIvIe ATaluM avazya karavuM joie. 1. buddivIne zramajIvI ane zramajIvIne jJAna, zikSaNa ane saMskAra ApIne buddhivaMta banAvavA. 2. zikSaNa ane udyogAnI tAlIma ApavI ane dareka prajAjanane huziyAra banAvavA. 3. prajAjanAe jAtamahenata ane sahakArathI gAmaDAnA rastAo, navANu, dharmazALA,nizALa, vAkhAnA, vyAyAmazALA, bAga ane ceArA banAvavA. badhA mATe sarakAra tarapha AdhAra rAkhI besI rahevAne kaze. a nathI. 4. sarakAre ane prajAnAe keLavaNInI saMsthAo ( skUlA, hAiskUlA ane kaoNlenge) tathA audyogika zikSaNa saMsthA ( khetIvADI, vaidakIya, kaLAbhuvanA, kaLAkendro ), ArAgya dhAmA ane hospITale, naisargika upacAra saMsthA, Dhorauchera, nAnA nAnA grAmya ane gRhaudyogA-A badhuM moTA zaherAmAMthI kADhI ke khaseDIne gAmaDAMomAM lai javuM joie. ane tene mATe sarakAre uttejana, pralAlana ane mArgadarzIna ApavuM joie. pu. sahakArI maMDaLIe sthApI te dvArA dareka gAmanA vepAra ane vyavahAra saMkalita karavA. A kAma lokasevakrane sAMpavuM. saMsthA upara kAbU ane hakumata leAkasevakeAnI hovI joie. ane tene mAdarzIna ane te sa MsthA upara niyaMtraNa sthAnika sarakAranuM hovuM joie. ..
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ [4] - anubhava-vANI lokasevaka tarIke ravizaMkara mahArAja, vinobA bhAve, muni saMtabAlajI vagere mokhare hevA joIe. ane A saMsthA UbhI karavAnuM, temAM yogya mANasonI pasaMdagI karIne bharatI karavAnuM, tenI dekharekha ane vyavasthA rAkhavAnuM ane mANasane tAlIma ApI taiyAra karI yogya kAmagIrI soMpavAnuM kArya AvA prakhara, pramANika, kasAelA ane pUravAra thaI cUkelA mANasane sarakAre sapavuM joIe. 6. gAmaDAmAMthI dhana zaheramAM ghasaDAI jatuM aTakAvI, tene badale zaheranuM dhana gAmaDAmAM vadhu kaI rIte Ave te mujabanI arthavyavasthA goThavavI. A ane AvI aneka rIte ApaNe apanAvIe ane vinAvilaMbe amalamAM mUkIe te zaherene ukaLATa ane upAda ocho thaze; gAmaDAMnI svaccha havA, pANI ane khorAkathI prajAnuM svAthya sudharaze, gAmaDAMo samRddha thaze, myunIsIpAlITI, lekala borDa ke sarakArI khAtAonI nANAMkIya kharcALa janAonI upAdhi aneka aMze ochI thaze, ane lekonA jIvanamAM zAMti, satiSa, AnaMda ane sukha sIMcI zakAze ane mahAtmAjIe seveluM svapna siddha karI batAvavAne ApaNane AtmasatiSa thaze. bhUtakALamAM ane Adhunika kALamAM brITana buddhinA baLe, amerikA paisA ane vipula sAdhavaDe, jemanI saMgaThana ane jAtamahenatavaDe, jApAna svadezaprema ane sAdAIvaDe ane razIyA kAyadA ane rAjataMtranI rAjasattAvaDe, pitapotAnI rIte ane mAnyatA pramANe pitAnI prajAne utkarSa sAdhI rahyA che. temAMnI kaI rIte bhAratane ke bhAratavAsInI prakRtine anukULa Ave tema nathI. ApaNe mATe to mahAtmAjIe bahu vicAra ane anubhavane aMte nakkI karelo mArga ane yojanA ja sahuthI vadhu anukULa ane baMdhabesatI che. te mArga cheH sAduM ane saMyamI jIvana, uttama vicAra, jAta mahenatanuM mAhAtma, dezasevA ane
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ bekArI-nivAraNa ane Arthika vikAsa lekasevA, dhArmika vAtAvaraNa ane dharmazraddhA, rAjyataMtramAM satya, dayA ane ahiMsA ane dezane mATe jarUra paDe tyAre AtmabalidAnanI tatparatA " A vicArane amala karavAnI tatparatA sarakArItaMtra, pradhAnamaMDaLa, lasabhA, rAjasabhA ke dhArAsabhA, koMgresa ke bIjI je kaI saMsthA dAkhavaze, tene prajA apanAvaze, sAtha Apaze ane tAraNahAra tarIke svIkAraze. kAryanI zarUAta kyAre thAya che tenI rAha prajA AturatAthI joI rahI che, bekArI nivAraNa ane Arthika vikAsa lokANI, kavANI sAcI che ke "tejInI bolabALA, maMdInA ho - kALA' 'paDyA upara pATu' "garIbanA nasIba garIba ja hoya" "hoya tyAre tAnAmAnA, na hoya tyAre chAnAmAnA garIbAI e gunho nathI." "garaje gadheDAne paNa kAkA kahevA paDe che" "phare te care, bAMdhyuM bhUkhe mare" "putranA lakSaNa pAraNAmAMthI vartAya " "jhINe teya rAyane dANo" "meranA IMDA cItaravA na paDe vigere AvI aneka kahevata, ukhANA ane lekavANImAM bhArebhAra jJAna, samajaNa ane sAra bharyA che. tenA upara bALakothI mAMDIne vRddho sudhI sau koI vicAra kare to temAMthI AgaLa vadhavAnI preraNA maLI zake che, muzkelImAMthI mArga kADhI zakAya che ane navuM cetana pragaTe che. bekAra ane Arthika saMkaTovALAne mATe A kahevatonI samajaNa bahu ja sahAyaka bane che. AjIvikA meLavavI e prazna darekane hala karavAnI jarUra paDe che. vidyAthIne ane bhaNelAne mATe te savAla sauthI vadhu mahatva che. je bApadAdAne gharane kAmadhaMdhe ke udyama jene hoya che teo je
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 96 ] anubhava-vANI temAM ja joDAIne kAmakAja zIkhI laIne kare te tene nAkarI karavAnI jarura paDatI nathI. saI, sAnI, mAcI, kuMbhAra, kaDI, sutAra, luhAra, kaMsArA bApadAdAnuM kAma zIkhI le che, dukAnadAranA dIkarAe dukAne esI dukAnanuM kAma zIkhI le te tene paNa nAkarI zeAdhavA javuM paDatuM nathI. AvA mANasA mATe te sauthI uttama e che ke vArasAgata je kaMI kAmadhaMdhA ke udyama hAya temAM ja dAkhala thaI javuM, tene pUrepUrA anubhava levA ane te dhaMdhAne khIlavavA mATe ane hariphAImAM TakI rahevA mATe zuM karavu' te zIkhI levuM ane zodhI kADhavuM, eka ja dukAnamAM dhaMdhAmAM vadhu mANasonuM bharaNapoSaNa karavuM muzkela banatuM hAya te| judI judI dukAno karavI ke judA judA dhaMdhA zaru karavA athavA te paragAma ke paradeza jai dhaMdhA karavA. cAlu dhaMdhA ane kAmakAjavALAne muzkelI naDatI nathI, paraMtu 1. jeone peAtAnA kazA kAmadhaMdhA nathI hAtA, ra. jeenA cheokarAe zaheramAM rahI bhaNyA hAya ane jeone gAmaDAmAM rahI dhaMdhA karavA gADhatA nathI ane jeene zaheramAM nAkarI karI zaheramAM rahevAnA zokha hoya che ane 7. jeo ucca keLavaNI laI kAI paNa viSayanA niSNAta banyA hoya ke parIkSA pAsa karI hoya ane jeene tene lAyakanuM kAma meLavavuM hoya tevA moTA zaheromAM nokarInA umedRvArA tarIke moTI saMkhyAmAM hoya che, AthI gAmaDAnA bhaNelA gAmaDA choDIne zaheramAM vasatA thayA, pariNAma e AvyuM ke gAmaDAnI vastI, vepAra ane AbAdI vadhu ne vadhu ghaTatI gai ane zaherAmAM vastI bahu ja vadhI gai. laDAInA samayamAM sarakAre aneka khAtA kheAlyA, laDAne lIdhe sarakArI pravRttie anekagaNI vadhI, aneka jAtanA laDAInA sAdhanA, sAmagrI ane sAmAna sarakArane vahelAmAM vahelA joI e, moTI saMkhyAmAM ane moTA pramANamAM joI e ane amuka jAta, banAvaTa, mApa ke amuka ja kArakhAnA joie, dazamaNA ke sAmA
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ bekArI-nivAraNa ane Arthika vikAsa [7] dAma ApavA paDe te paNa sarakAra ApavA taiyAra heya. eTale saunA vepAra, kAmadhaMdhA ke udyoga sArA cAlatA hatA, naphe paNa puSkaLa thata hato ane tethI nekara, majUra, kArIgara ane saukoIne paisA ke pagAra paNa puSkaLa ane sArA pramANamAM maLatA hatA temaja sahune kAmadhaMdhe ke nokarI maLI rahetA hatA. A samaya pUro thayo, kamANI ghaTatI cAlI eTale nokaranI saMkhyA ane pagAranuM dhoraNa paNa ghaTayuM. laDAIne Avazyaka aMzarUpa daze, corI, vizvAsaghAta, naphaTAI svArthabuddhi, niSpharatA, anIti, lAMcaruzvata vagere aniSTo laDAI pUrI thayA pachI paNa jemanAtema cAlu rahyA che, balake vadhu vadhyA che, kemake Avaka ochI thAya eTale te vadhAravA mATe vadhu tAlAvelI lAge che eTale mANasajAta vadhu amAnuSI bane. Ane kAraNe zaheramAM bekAronI saMkhyA vadhI che, vadhI rahI che. jyAM Abha phATe tyAM sarakAra ke satanata paNa thIgaDuM daI zake nahIM. bekArI na vadhe te mATe sarakAra binajarUrI khAtAo hetupUrvaka nibhAvI rahI che. sarakArI vadhatA jatA kharcA ane navA navA kharcAne pahoMcI vaLavA mATe navA navA karaverA ke temAM vadhAre sarakAra karatI jAya che ane tema karyA sivAya sarakArane chUTake ja nathI. pachI phugAva paNa vadhe. bhAlenA bhAvomAM kRtrima vadhaghaTa thayA kare. khapatamAM ochA vadhu pramANu thayA kare ane vepAramAM tejI maMdInA bharatIoTa vAraMvAra AvyA kare. atyAre A jherI kuMDALAmAM deza, sarakAra ane prajA sahu koI che temAMthI vahelItake kema chUTavuM ane vahelItake sAce mArge kema vaLavuM tene mATe sau ke potapotAnI buddhi, samaja ke zakti pramANe prayAsa karI rahyuM che. A muzkelImAMthI sahelAIthI ane vahelA mukta thavuM hoya te saue sthiti ane saMjoga barobara samajavA joize ane samastanA hita mATe svahitane ane svArthane thoDe tyAga paNa karavo paDaze,
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ '[ +- '] anubhavavANI bhoga pazu ApavA paDaze. A badhI vicAraNA Arthika vikAsa mATe pAyArUpa ane mahattvanI che. sIvIla saplAI khAtu, kApaDa sutara kanTrola khAtu ane khIjA evA khAtAonI upayogitA ane kA AchA thaI gayA che chatAM AvA mAMghavArI ane bekArInA samayamAM ekArImAM vadhu umerA na thAya te mATe game tema karI A khAtAmAMthI mANasone ochA karavAmAM ...AvatA nathI, paraMtu A pramANe kayAM sudhI cAlu rAkhI zakAze? teja pramANe je je rAjyamAMthI rezanIMga kADhI nAMkhavAmAM AvyuM che tyAM tyAM te mANasane chUTA karavAmAM AvyA che. bAkInA pradezAmAMthI paNa jyAre rezanIMga samULaguM kADhI nAMkhavAmAM Avaze tyAre bAkInA nokarAne paNa chUTA karavAmAM Avaze. A badhA bhaNelA mANasAne temanI yAgyatA karatA vadhu pagAra maLateA hatA ane kAma paNa te manasvIpaNe karatA hatA. ghaDIyALamAM TAima thAya eTale te kATa paherI oNphisamAMthI cAlI nIkaLatA AjanuM kAma Aje ja pUru' thavuM joie " athavA "dAja amuka kAma pUruM karI pagAra haka karavA ja joie. " evI javAbadArI ke pharajanu bhAna bahu ochAne ja heAya che. AvI binajavAbadArIvALI sarakArI karI jemaNe karI hAya ane ezaArAmathI jemaNe kAma karyu. hAya teo sarakArI khAtA sivAya khIje kAI paNa ThekANe kAma karI zakatA nathI. eTale AvA muzkelImAM mukAya che, jo ke tene jeeka vyaparAyaNa, kAmanI thAya che tene sarakAra game te bhANusA nekarImAMthI chUTA thatA bahu mATe te pote ja doSita che. cIvaTavALA ane pramANika pUravAra khAtAmAM gADhavI de che. "" ekA, vImA ka MpanIe ane nAnA meATA evA khAtAe ghaDAI daramyAna ane te pachI ghaNI zAkhAe kheAlI, ghaNA khAtAe
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ mekArI-nivAraNa ane Arthika vikAsa [ 99 ] ane kAmakAja vadhAryAM ane tethI ghaNA mANasone nAkarImAM rAkhyA paraMtu jyAre kAmakAja ochA thayA, hariphAI ghaNI vadhI ane kamANI ghaTI ane kharcA vadhatA cAlyA che eTale samayane anusarIne tene paNa nekarA kamI karavA paDayA, hunnara--udyoga ane vyApAranA kSetromAM paNu maMdI AvI eTale tyAM paNa mANase echA thayA ane kArakhAnA baMdha paDavAnA kAraNe ghaNA mANaso bekAra banyA. jAtamahenata karyAM sivAya phaLa maLI zake nahi. jene unnatinA zikhare pahoMcavu hAya teNe nIcenI hitazikSA lakSamAM rAkhavI. 1. ALasu na kare. 2. dareka kAmamAM niyamita raheA. 3. dareka kAma khaMtapUrvaka karo. 4. eka kSaNa paNa nakAmI na gumAve. 5. vicAra, vANI, vartanamAM vinaya, viveka ne namratA keLave. 6. satya, nyAya ane nItinA patha prANAMte paNa na choDA. saMcAga ke takane 7. anukULa samaya, jatI na kare. eTalu yAda rAkho ke samajavA mAtrathI kA siddha thatuM nathI, para Mtu kAya karavAthI te prayatna cAlu rAkhavAthI ja dhyeya prApta thai zake che.
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyApArika vibhAga jene mATe vepAra-dhaMdhA ane hunnara-udyoganI vyavahAra yojanA grAmya vistAra mATe - Oaa ratanI moTI vastI mukhyatve gAmaDAmAM vase che. gAmaDAmAM che. hajArathI be hajAranI vastIvALA ghaNA gAmaDAo hoya che ane temAM pAMca, dasa ke vIsa pacIsa jaina gharanI vastI hoya che. koI koI ThekANe te tethI paNa ochA ghare jainenA hoya che. teonA chokarAo mukhyatve najIkanA zaheramAM beDIga ke bALAzramamAM rahI abhyAsa karatA hoya che. eTale ghera te nAnI uMmaranA chokarAo, badhI chokarIo ane uMmaralAyaka strI-puruSo ja hoya che. strIomAM paNa ghaNIkharI vidhavA bahene ane DezIo hoya che. gAmaDAmAM jenene mukhya dhaMdhe anAja ke masAlAne, maNIrAne, sonA-cAMdIne ke dhIradhArane hoya che, koIne thoDI ghaNI kadAca khetI paNa hoya che. mahenatu, buddhizALI, zikSita ke hoMziyAra yuvake moTA bhAge gAmaDA choDIne moTA zaheramAM ja vasyA hoya che. eTale jeo mAMdA, vRddha, vidhavA ke vidhura athavA kuTuMbanI jaMjALamAM ane upAdhimAM phasAyelA hoya che ane vatana cheDI zaheramAM jaI dhaMdhe karI zake tevA na hoya teo ja gAmaDAmAM rahetA hoya che, ane bIjI nAnI uMmaranA bALakonI vastI gAmaDAmAM hoya che. A hakIkata khAsa lakSamAM rAkhI teo zuM kAma karI zake ke zIkhI zake teno khyAla karI teone mATe pejanA ghaDAya
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAranI vyavahAMjAjanA [11] te ja te enA phaLadAyI thAya. A vastu kense khAsa lakSamAM rAkhavAnI che. * * * dhamane bAda na Ave ane leka sahelAIthI kAmadha dha karI zake evI rItanA AjIvikAnA upAe javA joIe je ke dareka jAtanI pravRtti ke AraMbhasamAraMbhamAM dha ze ahiMsA deva ke pApa te rahelA ja che, paraMtu daranirvAha ane AjIvikA meLavavA mATe dareka mANase udyama ane pravRtti karyA vinA chUTako ja nathI. bIjAnI kamANI ke mahenata upara jIvavuM ane pote kazI mahenata na karavI ne na kamAvuM e te jagatane bhArarUpa thavA barAbara che. game te keTIne prANI hoya paNa teNe jagatanA utpAdanamAM pitAnI jAtamahenata ane zarIrazramane pUrepUre yathAzakti phALo Apavo ja joIe. zrImaMta ke sAdhanasaMpanna mANase paNa gharakAma ke dhaMdhAdArI kAma jAte karavuM ja joIe. parizrama karyA vinA ke parasevo utAryA vinA khAvAne, ArAma levAne ke jIvavAne kaI paNa mANasane jarA paNa haka nathI. A niyama nAnA moTA saue pharakyAta pALavo ja joIe. eka kamAnAra ne dasa khAnAra kadI paNa lAMbe vakhata nabhI ja zake nahi ane thala vakhatamAM ja DukI jAya. sAdhu munirAje paNa jene jAtamahenata ane svAzrayane sauthI pahele upadeza Apavo ja joIe. saMsArI jIva saMsAramAM rahI nyAya ane nItithI jAtamahenata karI kamAya ane bIjAnI madada lIdhA vinA pitAnA kuTuMbane kharca pote kADhI zake ane AvakanA pramANamAM ja kharca rAkhe te prathama Avazyaka che. strIoe paNa gharakAma uparAMta bIjo koI paNa udyama ke udyoga karI kuTuMbanI kamANImAM pitAne phALo pharajIyAta Apa ja joIe. bhajara varga ke kheDUtanI strIo mahenata, majurI karI paisA kamAya che, te jaina bahene ane anya sI keAI zA mATe mahenata karI na mAya? dareka strIe paNa pitAnI AjIvikA svataMtra kAma karI meLa
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ { 102 ] anubhava-vANI vavAnI zakti prApta karavI ja joIe. A jAtanI tAlIma, saMskAra, upadeza ke pracAranI sauthI pahelI jarUra che. * jAtamahenatanuM koI paNa kAma karavAmAM khoTI zarama ke saMkoca hovo na joIe. anIti ke khoTuM karavAmAM zarama che, paNa mahenata majUrI karavAmAM zarama zI ? ALasu, edI ne pramAdI thavAmAM pApa che paNa zrama karI kamANI karavAmAM pApa nathI. gusvarga A prakArano sAce upadeza Ape te AjanI Arthika muzkelIone ukela bahu saraLa thaI jAya. AvI ja mahattvanI bIjI bAbata e che ke-"koI paNu garIba, du:khI ke rIbAtA mANasane tenI pAsethI game te kAma lIdhA vinA pitAnI jarA paNa madada ApavI nahi ke maphata khavaDAvavuM nahi." ApaNuM ja sahadharma bhAI bahenone maphata madada ApavAthI teo vadhu ALasu ane pramAdI bane che, teone kAma karavuM nathI ane maphatanuM meLavavAnI ane mAMgavAnI Adata paDI jAya che. pariNAma e Ave che ke tenA AkhA kuTuMbane te ja saMskAra paDe che ane chevaTe bhIkha ke madada mAMgavAno eka baMdha thaI paDe che. matanI bhojanazALA ke bhAtAthI vadhu leke daridrI bane che. pAlItANa jevA tIrthakSetromAM aneka zrImati hajAra rUpIA garIbone jAhera rIte ane khAnagImAM madada karavAmAM vApare che, paNa tevA madada lenAra bhAIo ane bAIo pAse rasoI pANI ke gharakAma karAvIne tene dasagaNu paisA ApavAmAM Ave te kAma karanArano dukALa nahi dekhAya, ALasane uttejana nahi maLe, samAja samajaze khare ? ane A rIte saune udyamI banAvaze kharA ? dayA ane dAnano savaLo artha samajavAnI have bahu jarUra che. dalIle karavA karatAM karI batAvIe temAM ja kiMmata che. rasoI karavAvALIne be vakhata jamavAnuM ane rejo ekathI doDha rUpIo, pANIvALIne khAvAnuM ane A bAra AnA kaDA, kapaDA dhonArane paNa te mujaba maLI zake che te te kAma
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyApAranI vyavahAru pejanA A [103] jaina bhAIo ke bahene jeo karavA taiyAra hoya teone te kAma karAvIne paisA ApavAne lekamata keLavavo jarura che. gAmaDAmAM rahetA jenene sauthI pahelAM e zIkhavavuM jarUranuM che ke-1. kadI paNa jUTha belavuM nahi ane cerI karavI nahi. 2. belavAmAM viveka, sabhyatA ane komaLatA zIkhavI. 3. dareka kharIdI ane vecANanuM kAma jAte ja karavuM. 4. lakhANa ane akSare sudhAravA. 5. vepArI nAmuM, hisAba ane patravyavahAra khAsa zIkhI levA. 6. cADIcugalI karavI nahi ke beTI khuzAmata karavI nahi. 7. maphatanI madada kadi mAgavI nahi. 8. sutara ane una, takalI ke reMTIyAthI rAja kAMtavuM. 9. salAIkAma, 10. vAsaNone kalaI karavI ke ghAbA upADavA. 11 TInanA DabAnuM reNakAma ane rIpera kAma. 12 chatrI, ghaDIALa, zIvavAnA saMcA vi. cIjonuM rIperakAma. 13 khetIvADIne aMge joItA ojAre, cIja vastuo, jetara, doraDA, jala, vigerene aMgenuM sutArI ke luhArI kAma. 14 ilekaTrIka beTarI, baba, vAyarIMganuM rIperakAma. 15 kuMbhAranA vAsaNa uparanuM citronuM AlekhanakAma. 16 sUDI, charI, kAtara tathA bIjA ojAranuM kAma. 17 gharanA dheALa ane raMgaregAna. 18 pharanIcaranuM sAmAnya rIperakAma. 19 chAparA cALavAnuM kAma. 20 sAmAnya gharavaidaka. 21 khetIvADI, phaLaphUla ane bAgAyatanuM kAma. 22 gaMdaDA ke rajAIo, bharatanA caNIyA, thelI, cAdare vigerenuM bharatakAma. 23 kAcA, pAkA sutaranA dorAnA daDI-daDA banAvavAnuM. 24 cUrNo, khAMDelA masAlA, sugadhI pArI ke taMbAku, judI judI jAtanA sugaMdhI tela ane ghUMpela, athANA, caTaNI, murabA, cATaNa, pApaDa, seva, vaDI vi. nI banAvaTo. 25 dudha-ghIne dhaMdho. 26 sArA Dherauchera ane olAdanI sudhAraNuM. 27 rasoI kAma. 28 miThAI ane pharasANanI banAvaTa, 29 zAkabhAjInI sukavaNa. 30 bera, jAMbu, jamarUkha, keLA, pipaiyA, cIbhaDA, ArIyA, vi. phaLanI sukavaNuM. 31 jaMgalanI vanaspatine pAle, bIAM ke auSadhinA muLIyAM. 32 zekelA dhANuM,
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 104 ] anubhava-vANI varIALI, jIrU, ajamA, khUMda, su, pIpara, marI, sopArI, 33 badAmanI purI ane mAvAnA peMDA, phAphaDA, halavA-AvI aneka cIjo anAvavAnu jJAna ane anubhava gAmaDAmAM rahIne meLavI le ane pachI te te vastuonI sArI banAvaTa ane sAruM pekIMga karIne moTA zaherAmAM vecavA mekale to te badhA dhaMdhA gAmaDAmAM rahIne karI zakAya tema che. majUrI ke kArIgIrInu kAma karatAM zIkhI le te temAMthI gAmaDAmAMthI ja gujarAna meLavI zakAya. gAMdhIjInA grAmya udyoganI yAjanA ane sarvAdayanA svapnAnI siddhi A badhA kAmeA gAmaDAmAM rahI gAmaDAnA loko karI zake ane nAnA nAnA gRhaudyogo gAmaDAmAM sthapAya ane gAmaDA sajvana thAya temAM ja hatI. ApaNI jaina kaoNnpharansanI e icchA che ke-gAmaDAmAM vasatA ApaNA jaina bhAI-bahenone kaIka evuM audyogika zikSaNa ApavuM ke jethI tee sau dhara-AMgaNe kAma karIne peAtAnuM gujarAna sahelAithI karI zake. kathA kathA udyogA gAmaDAmAM sahelAithI sthApI zakAya te jANavuM prathama jarUranu che. 1. gAmaDAmAM badhI jagyAe vijaLIkabaLanuM sAdhana nathI hetu ke jenAthI mazIna ke yaMtrA cAlI zake. sTIma enA moTA dhaMdhA mATe kAmanA che. AjakAla kruDa oIlathI cAlatA enA kArakhAnAmAM moTA bhAge vaparAya che kemake kAlasA, lAkaDA karatAM kruDa oIlanA kha' che Ave che, paraMtu zarUAta evA udyogathI karavI joI e ke jemAM hAtha ane pagathI mazInA calAvI zakAya athavA jemAM yatrAnI jarUra na paDe. 2. udyoga evA zarU karavA joI e ke je barAbara cAle, paraMtu AkhuM varasa kAma maLI rahe. utpanna thaela mAla badhI jagyAe khapI zake ane te mAla rAjanA vaparAza ke upayogamAM AvI zake. je mAlanI kAyama sArA pramANamAM khapata rahetI haiAya tevA mAla banAvavA te vadhu jarUratuM che.
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyApAranI vyavahAru rAjanA [ 105 ] 3. mATInA vAsaNA tathA IMTa, naLIyA, gaTaranI ke saMDAsanI mATInI pAIpa vagere mATIkAma bahu saheluM che ane sastuM che ane paisAnA bahu rokANa vinA thaI zake che. te kAma zIkhavuM bahu muzkela nathI, temAM jAtamahenata che. paNa A dhaMdhA kAyamaneA cAlyA kare. A mAla gAmamAM paNa khape ane AsapAsanA dareka gAma ke zaheramAM paNa khape. A vAsaNeAmAM aneka jAtA, nAnA mATA mApe! ane AkRtie banI zake che. vAsaNA upara citrakAma, nakazI ke kArIgarI paNa thaI zake che. tethI caDhIyAtA, cInI mATInA ane kAcanA vAsaNA paNa banAvI zakAya 4. kAcanI, kacakaDAnI, jhADanA rasanI, lAkhanI, dhAtunI ane plAsTIkanI baMgaDIonA udyoga paNa gAmaDAne vadhu baMdhabesatA Ave che. 5. cuneA, sImenTa, plAsTara perIsa, cIrADI vagerenI aneka zeAbhAnI cIjo, TAsa tathA ramakaDA, pUtaLA, mUrti vagere ghaNI vastuo banAvI zakAya. 6. keLanA thaDanA paisA ane paDamAMthI, zeraDInA kUcAmAMthI, ane juvAra khAjarInA ane bA rADAnI chAla ane mAvAne raMgaberaMgI raMgIne temAMthI, aneka ramakaDAMo ane aneka cIjo banI zake. temaja vaDavAInA resA, bhIMDI, nALIerI, tADa, khajurA ane khIjA aneka jAtanA jhADanA resAmAMthI ane pAMdaDAmAMthI gherI, doraDA, TApalI, TApalAM, vIMjaNA, ramakaDAM, patarAvaLAM, daDIyA vagere banI zake. nALIeranA jADA chAlA, aMdaranA lA, kAcalI vageremAMthI aneka cIjo banI zake. 7. guMdara, lAkha, madha e badhI vastunuM utpAdana gAmaDAmAM, khetarAmAM ke jaMgalAmAM ja thAya che. zaherAmAM nathI thatuM ane AjanA jamAnAmAM AnA aneka prakAranA vaparAza vadhI gayA che. madhane te madhamAkhInA ucherathI anekagaNuM atyAre utpanna karavAmAM Ave che.
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ [106] agzava-vANI guMdara ane lAkha upaga raMgakAma mATe ane polIzanA kAmamAM tathA chApavAnA kAmamAM anekagaNuM vadhI gayo che. 8. lAkaDAnuM sarANakAma ane saMdhADIAnuM kAma aneka prakAranuM thaI zake che. ane tene mATenuM joItuM lAkaDuM AsapAsamAMthI maLI zake. 9. athANA, caTaNI, murabA, sukavaNI, pApaDa, khera, seva, saMbhAra, masAlA tathA kamAvelA dhANA, varIyALI, ajamA, jIruM, methI, buMda, pIpara, suMTha, marI, lavIMga, suvA vagere aneka khAvAnI cIjo banAvIne AkhA dezamAM sArAmAM sArA pracAra karI, sArAmAM sAruM vecANa ane naphe karI zakAya tema che. 10. gAmaDAnA kheDuta, bharavADa ane vasavAyA komamAM sutarAu ane rezamI lAla ke kaththAI kapaDAnuM je bharatakAma thAya che ane jenI Aje moTA zaheramAM ane khAsa karIne zrImaMta kuTuMbanI strIomAM phezana thaI paDI che te vastunI eTalI badhI mAga rahe che ke pUrato mAla lekane maLatuM nathI. A cIjonA bhAvo paNa bahu ja sArA upaje che. bharatakAmanA caNIA, polakA, thelIo, cAkaLA, caMdaravA, cAdare, toraNa, paDadA vagere aneka cIjonI ghaNuM ja mAgaNI rahe che. hiMdanI khAsa kArIgarInA namUnA tarIke yuropa, amerikAmAM paNa A cIjo jaI zake che. 11. kAthI ke zaNanAM pagaluM chaNa, gAlIcA, kArapeTa vi. banI zake che. hamaNAM hamaNAM te sutaranA vesTane raMgIne khATalA upara sutaranI dorIo UbhI bharIne temAM raMgIna sutaranA guMcaLAnI gAMThe bAMdhIne ane cheDA kApI nAkhIne raMgaberaMgI gAlIcAo guMthavAnuM kAma bahu sAruM thAya che. te ja rIte unanA gAlIcA, AsanayA vi. paNuM banI zake che. kAzmIranA thoDAka kArIgare Aje rAjakoTamAM vasyA che ane gAlIcAo banAve che, sIMdhI nirAzritanI aneka bAIo bhAvanagara, pAlItANA, jetapura vi. ghaNA gAmamAM meTA pramANamAM
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyApAranI vyavahAru yejanA : [17] bharavAnuM ane zIvavAnuM tathA guMthavAnuM kAma dararoja niyamita rIte dhaMdhA tarIke kare che ane e rIte re kamAya che. A bahene kevI udyamI che, kevI mahenatu che ane keTalI AvaDatavALI che! tenI pAsethI ApaNI bahene kAMI bodhapATha leze kharI ? 12. agarabattI, kAgaLanI thelIo, zIvavAnA derAnA daDA daDIo banAvavAnuM ane zIlAInuM kAma baheno tathA bhAIo zA mATe na zIkhe ane na kare? sutara ke una kAMtavAne udyama levA, pIMjavA ke vaNavAne udyama darekanA gharamAM pharajIyAta dAkhala karavo ja joIe, te ja ApaNI ALasa, pramAda ke jaDatA khaMkherAze. 13. dezI gharagaththu davAo, phAkI, ukALA, goLIo ke malamapaTTA vaidaka rItie paddhatipUrvaka banAvavAmAM Ave che temAM paNa sArAmAM sArI kamANI che. AMjaNa, dhupela, sugaMdhI tela vigere keTalA badhA pramANamAM Aje khape che ? pahelA A badhA gharaudyama hatA, Aje vepArIo ane kArakhAnAvALAo te cIja moTA pramANamAM banAvIne vece che eTale ApaNe ALasu ane bekAra banyA paNa A badhA dhaMdhAne pharIne sajIvana karavA hoya to jarUra thaI zake tema che, A vastu azakya nathI. 14. sutara, kAthI ke sutaLInI derI, doraDA vaNavAnuM, khATalAnI pATI banAvavAnuM, dhAbaLA, cIphALa ane pacheDI vaNavAnuM, strIonA paheravezanA sADalA, caNIyA ke polakA chApavAnuM kAma strIo pote zIkhe te zuM khoTuM ? gAmaDAmAM khatrI, chIpA, raMgArA ke Dabagara leke haju paNa chApavAnuM ane raMgATanuM kAma kare che ane teo vANI karatAM vadhu kamAya che. 15. gAmaDAnA lekene mATe, khAsa karIne kheDUta kemanI sagavaDa mATe sarakAranI khAsa IcchAthI aneka nAnI moTI sahakArI maMDaLIo gAmaDAmAM kAma karI rahI che, tenuM saMcAlana ane vahIvaTa gAmaDAne
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 108 ] anubhava-vANI vepArI game tema karI peAtAnA hAthamAM le ane nekIthI kAma kare te paNa vepArI sArI rakamanA badale meLavI zake tema che. 16. ATAnI cakkI, telanA dhANA, cAnI hATela ke pharasANanI dukAna, meTara sarvIsanA ijArA-A dhAMdhAvALA jeTaluM kamAya che ane sahelAithI kamAya che teTaluM mATI gAdIvALA ane zeTha zAhukAranA vamAM gaNAtA vepArI gAmaDAmAM bhAgye ja kamAtA haze. anAja ane kApaDamAM kanTrola, sImenTanA kanTrola, dhIradhAranA dhaMdhAnI pAyamAlI, junuM leNuM mAMDI vALavAnA kAyadA, kheDa karyA vinA khetInI jamIna rAkhavAnI badhI, vadhu paDatAM vyavahArika kharacA-A badhAthI vepArI chyA, hUkayA ane ghasAyA, mATe bhAie jAge ane AMkha ughADIne jIe. ALasa uDADI samayane eLakhA ane dharanA sau kAI jAtamahenata karavI zarU kare. upara ApaNe joI gayA ke gAmaDAmAM ghera beThAM jaine zu zu krAmakAja karI zake ane peAtAnA nirvAha karI zake. gAmaDAmAM nAnA nAnA kayA kayA udyogeAnI zakayatA che tenA A lekhamAM vicAra karIe. kAi paNa udyoga mazInanA upayAgaddArA zarU karavAnA vicAra karIe te pahelAM khIjI keTalIka agatyanI bAbate ke jenA upara yeAjanAnI phateha ke niSphaLatAnA mukhya AdhAra che te bAbatanA vicAra karavAnI prathama khAsa jarUra che. (a) kAma karavA ane kAma zIkhavA jenA taiyAra che? taiyAra na hAya te! temane taiyAra karavA joie. ane kAma na kare tene kazI madada ApavI na joie. (A) kAma zarU karyA pahelAM tenAthI utpanna thatI vastuo vecavA mATenA pAkA prabaMdha dareka moTA zaherAmAM hovA joie. te nahi hAya teA banelA mAlA paDayA raheze ane pachI game te bhAve vecavA paDaze. ane chevaTe nirAzA ane niSphaLatA maLaze.
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyApAranI vyavahAru yAjanA [ 109 ] (4) kAma zarU karyA pahelAM kAma zIkhanArA ane zIkhavIne khIjAne zIkhavanArA taiyAra karavA paDaze: Ane sarala ukela e che ke je je gAmamAM kheDIgo ke vidyArthIgRhA che. (Aje tA lagabhaga dareka jIllA ane tAlukAmAM AvI koi ne kaI saMsthA jarUra haze ja) te ja saMsthAmAM sAdhano UbhA karI tenA ja vidyArthIone ane AsapAsanA gAmAvALAne tAlIma ApavAnI kaoNnpharanse zarUAta karavI joie. vidyArthIoe pharajyAta tAlIma levI joie. ane teA ja temane DIMgamAM dAkhala karavA joie. khIjAe jee tyAM kAma zIkhavA Ave teene ja paisAnI madada ApavI joie. (7) je je gAmanA saMdha ke saMsthA A prakAranA udyogagRho ke tAlImavarga UbhA kare teone kaoNnpharansa taraphathI zarUAtanA sAdhana khanA ane vArSika kharcanA 50 TakA rakamanI vArSika madada ke grAnTa ApavI joie. ane kAIpaNa kAraNasara baMdha paDe te te saMsthAnI milkata zrI. kaoNnpharansane soMpI devI. A tAlIma varga calAvavAnI javAbadArI kaoNnpharanse levI joie. va (e) dareka gAme pa divase upAzraya, derAsara ke pAThazALAmAM lANI ke prabhAvanA karIe chIe te rIte AvA udyogagRhamAM kAma karatA dareka bhAI nhenane uttejana mATe avAranavAra prabhAvanA, InAma ke mAsika madada ApavI joIe; teA ja ALasa cheADIne kAma karavA te taiyAra thaze. (e) zarUAtamAM pagAradAra mANasane kAma zIkhavavA na rAkhatAM zIkhanArAnI pasaMdagI karI tene zIkhavanAra saMsthA ke kArIgarane tyAM zIkhavA meAkalavAnI vadhu jarUra che. zIkhavavAne zarUAtane kha konpharanse ApavA. (1) jainAe eka bAbatamAM dilanI udAratA batAvavI jarUranI raheze. kAI paNa jainetara zIkhavA Ave te tene mATe pratibaMdha hovA
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 110 ] anubhava-vANI na joIe. Ama karavAmAM ApaNane nukazAna nathI ane tene laine rAjya taraphathI ghaNI anukULatA raheze, A bahu mahatvanA muddo che. (ra) have gAmaDAmAM kayA kayA udyogAnI zakayatA che tene vicAra karIe. udyogonI zarUAtanI pasa MdagI evI joie ke jemAM 1) mazInanI jarUra na paDe paNa mAtra ejArA ke sAdA sAdhanevaDe mAla banI zake 2) kadAca mazInanI jarUra paDe teA te sAdA joie, bagaDe tA sudhArI zakAya tevA joie, ane tenA je kAi bhAga bagaDI gayA hAya ke bhAMgI gayA hAya teA sahelAthI maLI zakavA joie. 3) mAla banAvavA mATe je je kAcA mAlA joie te badhA sthAnika ke najIkanA gAmamAMthI maLI zakavA joie. 4) kAma zIkhanArane kaMTALA na Ave tevA kAma zarU karavA joIe. 5) je cIja ke vastu banAvIe te khapavI joie. 6) phurasadanA samaye gharanA dareka jaNa banAvI zake tevI vastu hAvI joie. 7) ane banAvatAM banAvatAM vastu bagaDI jAya ke kharAba thaI jAya teA paNa te upayogamAM Ave athavA tenA lenArA maLI rahe tevI cIjo banAvavI joIe. (3) kAcA mAle gAmaDAmAM je sahelAIthI maLI zake, pUratA maLI zake ane sastA maLI zake temAMthI je je anI zake te te vastu banAvavI joie. tevI cIjo paikI mukhya kapAsa ke rU, una, lAkaDuM, dhAsa, mATI, guMdara, lAkha, patthara, cunA, retI, kAlasA, vAMsa, khAMbhu e mukhya che, temAMthI je je vastue echI mahenate banI zake te banAvI vadhu sahelI thaze. temAMthI eka pachI eka vigatavAra tapAsIe (4) rU:-temAMthI sutara banI zake, sutara banAvavA mATe takalI ke reMTIyA joIe. A kAma sahelAIthI sau kAI karI zake. sutarane e tAra, traNa tAra ke cAra tAranuM karavA mATe dareka taranI akeka kAkaDI ke kheAkhIna hoya che ane te darekane tAra bhegA karI tene eka kALakA je ekhIna upara vIMTI le che ane pachI tene reMTIyA upara vaLa
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyavahAru yojanA [111 apAya che. vadhu tAranI sutaranI dorIo ke doraDA banAvavA hoya te phaLIyAmAM eka cheDethI dorInA cheDA bAMdhI tene eka bAjuthI vaLa devAmAM Ave che. A kAma gAmaDAmAM DheDha vaNakare ane bIjAo kare che. te ja rIte khATalAnI pArTI paNa sutaranI ke sutaLInI vaNI zakAya che. sutaranA deraDAmAMthI sIMkA, jotarA vi. banI zake che. sutarane judA judA raMganuM raMgIne raMgaberaMgI dorIo, nADI, varadha, phumatA, bharatakAma, AsanIA, pATI, zetaraMjI, jALI (neTa), sutaranA ane kapaDAnA baTana, gAlIcA ane aneka prakAranI thelIo, pAkITa, daphatara vi. ghaNI cIjo banAvI zakAya. ane A badhI gharavaparAzanI cIjo rahI eTale tenI khapata paNa moTA pramANamAM thaI zake che. vaLI sutaramAMthI guMthavAnA mazIna upara gaMjIpharAka, sveTara, keTa, caDDI, jhabalA, TopIo, moja vigere ghaNI cIjo aneka tarahanI banI zake che. A ja mazIna upara te badhI cIje unamAMthI paNa banAvI zakAya che. ludhIyANAmAM hejhIyarIne gRhaudyoga ghera ghera Aje paNa cAle che. unA-jema sutaramAMthI aneka cIjo bane che tevI rIte unamAMthI paNa A ane AvI aneka cIjo banI zake che. 3, sutara, una, reyana, yArna, rezama, bhIMDI, nALIerIne ko- emAMthI tathA kApaDanI cIMdhI ane kApalImAMthI aneka jAtanI DhIMgalIo, bIjA aneka jAtanA ramakaDAM, pIna kuzana, vigere ghaNI vastuo banAvI zakAya. ghaNAne to khabara paNa nahi hoya ke reyana yArnane mIlamAM je vesTa paDe che te vagara paise kothaLAbaMdha mata ApI devAmAM Ave che. kemake tene upaga haju sudhI koIe zeAdhI kADhyo nathI. 8 thI 10 rU ratalanA bhAvanuM ATa. rezama vecAya che, jyAre tene vesTa cAra Ane ratalanA bhAve khapato nathI. A vesTano upaga zedhI kADhanAra lAkha rUpIA sahelAIthI kamAI zake tema che.
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 112 ] anubhava-vANI gAmaDAmAM sutara ane una kAMtavAnu kAma gheraghera thAya te temAMthI navarAzanA vakhatamAM kamANInuM sAdhana maLI zake che. agAu kharAM ane karAMe kAlA phAlIne paisA kamAtA hatA te ApaNAmAMthI ghaNA jANatA haze. (5) lAkaDuM :-lAkaDAmAMthI seMkaDA cIjo nAnA moTA mApanI zake banI che. ApaNA darekanA gharamAM cAre bAju najara nAkhA te khyAla Avaze ke dharatI dharavakarImAM meATA bhAge lAkaDAnI cIjo ja vadhu haze. nAnA baccAMnA ramakaDA joze te temAM paNa sauthI vadhu lAkaDAnI cIjo haze. zrIyuta kasturabhAI lAlabhAIe sutArI kAmanA zikSaNanI sUcanA karI tyAre dhaNAone te na gamI paNa te sUcanAnI pAchaLa gaMbhIra tApa, khArIka nirIkSaNa zakti ane vyavahAru arthasUcakatA rahelA che. A kAma gAmaDAmAM bahu ja sahelAIthI thaI zake tema che. mahuvA, IDara ane bIjA dhaNA gAmeAmAM saMgheDA upara ane hAtha-kArIgIrIthI lAkaDAnI aneka cIjo bahu ja suMdara bane che. lAkaDA upara lAkhanA ane bIjA raMgAnA raMganuM kAmakAja dhaNuM suMdara thAya che. mAncesArI ane kinDara gArTanI zikSaNapaddhatimAM ane AjanI zikSaNuzALAomAM paNa zikSaNanA ghaNA sAdhanA ane vastue lAkaDAnI ja banAvaTanA hoya che. tevI ja rIte netara, vAMsa ane bAMbunI cIrImAMthI TApalI, TApalA, bAskeTa, peTI, kara DIe, ramakaDAM, lAkaDI, soTIe, kApaDa, kramAna, tIrakAmaThAM, gADIo, bAbAgADI, vigere seMkaDA cIjo bane che. nALIeranI kAcalI, dudhInA sukkA tuMbaDA, vigeremAMthI vAjIMtre banI zake che. (6) ghAsamAMthI ane lAkaDAnA veramAMthI aneka ramakaDAM, vaparAzanI cIjo, caTAI, sADI, bAskeTa, dhudharA vigere ghaNuM banI zake che. malabAra, gAvA ane madrAsamAM AnA udyoga bahu sArA pramANamAM khIlele che.
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ vApA2nA vyavahAru yojanA T113] 7mATI kAma:--je kuMbhAre Akho divasa majUrI karIne mAMDa mAMDa kamAtA hatA teo Aje keTaluM sAruM kamAya che? mATalI, mATalA, kuMjA, keDI vigerenA Aje keTalA badhA paisA lAge che ? IMTa ane naLIyAnI eTalI khapata vadhI gaI che ke te dhaMdhe dhamadhokAra cAle che eTale bIjI nAnI gharavaparAzanI cIjo kuMbhAra bahu banAvatA ja nathI. hiMdabharamAM meMlerI naLIyAne vaparAza bahu vadhI gayo che ane haju vadhato ja jAya che. dezI naLIyA dara varase caLAvavA paDe, pavanathI naLIyA De ane khasI jAya, vAMdarAo ane pakSIo ukheDI nAMkhe eTale chAparuM dara varase na caLAve te gharamAM pANI cu te trAsathI meMglerI naLIyAne vaparAza ghaNo vadhe. sarakAre paNa pioTarInA zikSaNanI mahattA joIne te mATenI saMsthA khAlI che. 8. guMdara, gleya, pesTa judA judA raMganI zAhI, lAkhanI lAkaDIoA badhAne vaparAza dareka gharamAM, dareka dukAne, dareka dhaMdhAmAM, sarakArI khAtAomAM ane TapAla ophisomAM na kapI zakIe eTale vadhI gayo che, tenI banAvaTa ane nAnA moTA pramANane pekIMga karIne gAmaDAmAMthI dareka jagyAe vecI zakAya. tenI banAvaTa sArI AvaDavI joIe. 9. patharanI ghaMTIo, kharala, sIpara, razIyA, kuMDA, pANIyArA, jALIyA vigere pattharamAMthI banAvI zakAya. Aje patharane badale sImenTamAMthI A ane bIjI aneka jAte bane che, vecAya che. 10. cune ane plAsTara opha perIsa tathA cIreDIne ane cAkane upayoga paNa aneka kAmamAM thAya che. 11. lAkaDAnA kelasA pADIne dhaMdhe gAmaDAmAM karI zake tema che. 12. kApaDa raMgavAnuM tathA chApavAnuM, ALekha cItaravAnuM, chApavAnA bIbAM ketarIne banAvavAnuM, kAcanuM bharatakAma paNa
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 114 ] anubhava-vANI bahene bahu sArI rIte zIkhIne svataMtra rIte karI zake tema che. Aje muMbaImAM akeka sADalAnI chapAI rU|. 3 thI 15 sudhI bese che. A chApaNInA dhaMdhAvALA lakSAdhipati thaI gayA che, navI navI phezanamAM ja Aje kamAvAnu che. mazInathI kayA kayA kAma thaI zake tema che tenA vicAra karIe : * 13. lAkaDuM, kacakaDuM, plAsTIka, amuka jhADanA phaLA, ekelAITa vigeremAMthI baTanA banI zake, henDapresathI A kAma thaI zake. A haeNnDapresanI kiMmata rUpiyA basothI cArasA che. tene mATe sAIjhanI ane kANAM pADavAnI DAi joie. 14. tAranI mArIka cukA banAvavAnA evA mazIna Ave che ke eka bAjuthI tAra mazInamAM mUkA eTale mApa pramANe kapAI eka AjI dhAra ane bIjI bAju cuMkanuM mAthuM taiyAra thaI ne bIjI bAju taiyAra cuMka eka pachI eka banIne nIkaLatI TAMkaNIe ane lakhavAnI TAMkA ( pena ) paNa banI zake. dezI mazIna rUA. 2500) sudhI ane amerikana rU|. 5000) sudhInA Ave che. jAya. te ja mujaba 15. chatrInA dAMDA, hAthA, khALI, cAMpa, dharu vigere dareka cIja banAvavAnA mazIne Ave che. A dhaMdhA paNa gAmaDAmAM UbhA karI zakAya. 16. ilekatropleTIMganA upayoga Aje bahu ja vadhI gayA che. jeTalI vastu Aje trAMkhu, pIttaLa, TInapleTa, lokhaMDa ke bIjI dhAtuonI ane che, tenA upara cAMdI ke nIkalane ane kAi kAI upara sAnAnA gIleTa caDAvIne ghaNI vastue Aje vaparAya che. AmAM nathI mazInarI jotI ke nathI bahu sAdhanA joItA ane paisA sArA maLe che, temaja A kAma bahu sIdhuM ane saheluM che. rUA. 250)mAM A sAdhane vasAvI zakAya. gAmaDAnA jaina bhAI o ane bahenA khIjAonI madada meLavI svamAna ane svAzrayanA guNAnuM balidAna ApavA ane divase divase
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyApAranI vyavahAru yAjanA [ 15 ] ezIALu jIvana jIvavA mAMgatA na hoya te teoe ALasa, pramAda ane ezIyALApaNuM khaMkherI nAkhIne je kAMi kAma, udyama ke udyoga maLI rahe tene apanAvI levuM joie, tene mATenI tAlIma ke anubhavanI je kAMI vyavasthA maLI rahe tene pUro lAbha levA joie ane peAtAnA ja gAma ke pradezamAM je kAMI sAdhanA maLI rahe temAMthI udaranirvAha meLavI levAnI pratijJA levI joI e. jaina samAje paNa ALasune dAna ke madada ApI vadhu ALasu ane kAyara na banAvavA joie. je kAI paNa jAtanuM kAma karavA taiyAra thAya tene ja madada ane sAdhana ApI teonuM kAyamanuM dAridraya jaDamULathI nIkaLI jAya te rIte tene madadarUpa thavuM joie. kaoNnpharanse Ane mATenI nakkara ane phaLIbhUta thAya tevI yeAjanA dhaDI akhila bhAratanA dhAraNe tene amala thAya ane dareka pradezanA sthAnika saMdhane sAtha ane sahakAra maLe te rIte kAmanI zaruAta vagaravilae karI devI joI e. ekalI jAherAta karavAthI ke yeAjanA dhaDavAthI kAma nahi cAle. tene mATe cAvIse kalAka vicAra ane kAma karanArAonuM eka jutha joI ze ane dararAja keTaluM sAcu kAma sAdhyuM, tenuM saravaiyuM kAryakarAe kADhavAnuM raheze. junAgaDhanI kaoNnpharanse paNa rAva karyAne ghaNA samaya thavA AvyA. bhaviSyamAM mAnavarAhatanu kArya kaoNnpharansanA kArya vArtAkA turata hAtha dhare ane tene kAma karavAmAM utsAha rahe te mATe pramukhazrIne tathA jUnA ane navA sekreTarIne teonA zubhecchake taraphathI muMbaimAM abhinaMdana ApavAmAM Avyu hatu, jAhera janatA kAgane DALe rAha jotI beThI che ke zuM zuM kArya hAtha dharavAmAM Ave che ane kayAre tenI jaldI zarUAta thAya che. gAmaDAnA jaitAnA utkarSa mATe kAmanI yAjanAnI zarUAta ka rIte karavI tenI rUparekhA vigatavAra vicArIe. sauthI prathama paisAnI ane kArya karanArAnI mukhya jarura che. AkhI yojanAnI saphaLatA ke niSphaLatAnA mukhya AdhAra A be bAbata upara nirbhara che.
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ (116] anubhava-vANuM 1. paisA be rIte maLI zake, kAM to phaMDaphALAthI ane kAM te dhaMdhAdArI janAthI. te bemAMthI dhaMdhAdArI janAthI paisA UbhA karavA vadhu sArA che; kemake te rIte joItI rakama UbhI karI zakAze, eTale kAM te odyogika TrasTa UbhuM karavuM athavA to sahakArI maMDaLI UbhI karavI ane rUA. 10) zeranI kiMmata rAkhI jarUrI rakama zerakepITalathI meLavI levI. sahakArI maMDaLI UbhI karIe to tene sarakAra taraphathI dareka bAbatanI prathama pasaMdagI, mArgadarzana ane paisAnI lenanI sagavaDatA sahelAIthI maLI zake che. "bahu uddezavALI sahakArI maMDaLI" ( Multi Purpose co-operative Society ) game te jAtanA kAmakAja, vepAradhaMdhA ke hunnara-udyoga UbhA karI zake che, tenuM kAryakSetra ghaNuM vizALa ane sarvavyApI ane sarvadezIya rahI zake che. phakta eka ja bAbata vicAravAnI rahe che ke komI dhoraNe sthapAelI navI sahakArI maMDaLIone sarakAra taraphathI joIe teTale navo sahakAra ke navI sagavaDatA maLI zakatI nathI. tene raste e rIte nIkaLI zake ke sahakArI maMDaLI koma dhoraNe UbhI na karavI paNa sarva dezIya svarUpe ubhI karavI, je koIne joDAvuM hoya tene mATe mArga khulle rAkho. AvI sosAyaTI eka athavA pradezavAra judI judI paNa UbhI karI zakAya che. A rIte paisAnuM bhaMDoLa sahelAIthI UbhuM karI zakAze kemake darekane "mArApaNuM" raheze ane rasa raheze, paisAne mAlIkIhaka teono cAlu rahe che ane tenA upara vaLataranI paNa tene AzA rahe che. 2. A rIte sahakArI maMDaLI UbhI karIne kAma zaru karavuM te vadhu saraLa che ane zakya paNa che. tenI mAraphata dAnanA, dayAnA, mAnavarAhatanA ane vepAradhaMdhAnA tathA udyogonA anekavidha kAryo hAtha dharI zakAya che, temAM kaze avarodha ke pratibaMdha naDavAne saMbhava nathI. A rIte zarUAtamAM rUA. 5) lAkhanI zera kepiTala bharAvavI ane kAma zaru karavuM ane dhIme dhIme tene vikAsa karatA javo. ApaNumAM vyApArI buddhi sArI hoya che, eTale tene saMpUrNa upa
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyApAranI vyavahAru pejanA [117] ga karI batAve ane sArAmAM sAruM pariNAma lAvavuM, te lekenI zraddhA vadhaze ane pachI joIe teTale sAtha ane sahakAra jarUra maLI raheze. 3. kAryakaronA juthanI AvazyakatA paisA karatAM paNa vadhu che. hiMda sevakasamAja" jevI "jaina sevaka samAja" nI anivArya jarUra che. badhuM kAma sAdhumunirAja ke vyavasAyI vepArI varge ke zrImaMta nahi karI zake. ane AvA badhA kAryo saMbhALavA ane karavA mATe be kalAkanI carcA ke eka kalAkanI kAryavAhakanI miTIMga kazI upayogI nahi thaI paDe. tene mATe mIzanarI jevA sevAbhAvI, satyavaktA, pramANika ane satata udyamI dhagazavALA sevAnI jarUra paDaze. AjIvana sabhya banI, je kAma meMpavAmAM Ave te saMpUrNapaNe ane jokhamadArI sAthe pAra pADavAnI sinikanA jevI tamannAvALA kAryakare mAraphate ja AvA kAryo pAra pADI zakaze. teone AjIvikAnI ke kuTuMbanI upAdhi ja paNa na rahe te prakAranI teo mATe yojanA ghaDavI joize. ane teo satata teonA kAryamAM racyApacyA rahe ane teone kazI dakhalagIrI na rahe te prakArane prabaMdha karavo paDaze. samAjasevAnuM vrata ane tenI dIkSA levAvALAnI Aje samAjane bahu ja jarUra che. AvA mANase ApaNA samAjamAM che. ochA haze te vadhu taiyAra karI zakAze. tevAone zodhI zodhIne ekaThA karavA joie. teone ApaNI janA, hetu, dhyeyanI samaja ApI teone kAma soMpI devuM joIe ane paisAnI sagavaDatA kaoNnpharansa karI ApavI joIe. 4. A rIte paisA ane kAryakarenI sagavaDatA thaI jAya te pachI kAma avazya thaI zake. kaoNnpharansanA kAryakaree te pachI je kAma karavAnA rahe che te mAtra eTalo ja che ke - (1) dareka kendramAM jAte jaI sthAnika saMghanA agresare sAthe nikaTane saMparka sAdhI zersa bharAvavA ane sthAnika kAryakaranI kamiTI nImI tene udyoga kendra kholavA mATe sthAnanI sagavaDa karI ApavA, ane jyAre jyAre jarUra paDe tyAre sahakAra ApavA ane lekene
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ [118] cAlavA udyogakendramAM AvI kAma zIkhavA ane kAma karavAnI preraNA ApavAnuM kAma te kamiTIne seMpavuM. | (2) dareka kendranI sthApanA, vahIvaTa, vyavasthA vigere badhuM kAma kaoNnpharansa karavAnuM che. (3) dareka kendramAM ekeka tAlIma pAmela vyavasthApaka konpharansa taraphathI mUkavAne che. (4) AvA udyoga kendra mATe je je sAdhana, kAco mAla ke bIjuM je kAMI joIe te pUrA pADavAnA che. (5) je je mAla banIne taiyAra thAya tenA vecANanI vyavasthA karavAnI che. (6) dareka udyoga kendra dhIme dhIme vadhu ne vadhu kema khIle te tenA pariNAma uparathI nakakI karI jyAM jyAM vikAsanI zakyatA hoya tyAM tyAM vadhu khIlavaNI karavAnI che. (7) amadAvAdamAM cImanalAla nagInadAsa TekanIkala insTITayuTamAM bahene tathA bhAIo mATe chAtrAlaya, skUla ane TekanIkala InsTITayuTa vigere badhI sagavaDatA che, temanA saMcAlaka sAthe saMparka sAdhI kArya. karene taiyAra karavAnI goThavaNa karavAmAM Ave te kAma bahu ja saraLa thaI zake tema che. (8) je je prAMtamAMthI jeTalI rakamanA zersa bharAya tenI adhI rakamanuM rokANa te te prAMtamAM judA judA sthaLe jeTalA audyogika kendro khelavAmAM Ave temAM karavuM joIe, AthI dareka prAMtamAMthI zera bharavAnI saraLatA raheze. (9) zaruAtamAM be ke traNa varSa sudhI AvA udyoga kendro na nahi kare eTale zersa upara DIvIDanDa te samaya daramyAna ApI nahi
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyApAranI vyavahAru yojanA ja [118] zakAya, chatAM te ApavuM hoya to tene mATe kaoNnpharansa eka juduM phaMDa UbhuM karavuM ane te phaMDanA paisAnA rekANamAMthI je utpanna, naphe ke vyAja Ave temAMthI sosAyaTInA zeraholDarane DIvIDanDa ApavuM. (10) je kaI jaina kaI paNa dhaMdho, udyoga ke udyama svataMtra rIte calAvatA hoya athavA zaru karavA mAgatA hoya tene paisAnI madadanI jarUra hoya to lena tarIke geraMTI upara paisA dhIrI tevA dhaMdhAne paNa uttejana ApI zakAya ane tenI sAthe evI zarata karI zakAya ke 1. amuka mANasone teNe tAlIma ApI taiyAra karavA, 2. amukane tenA vahIvaTamAM kAme lagADavA, 3. dhIrela paisAnA vyAja uparAMta naphAmAM amuka hisso Apavo ane 4. kanpharansanA kAmamAM sAtha Apavo. pa. divase divase saMjogo eTalA jhaDapathI palaTAtA jAya che ke nAnA vyaktigata dhadhA bahu cAlaze nahi ane kadAca cAlaze te lAMbo vakhata Takaze nahi ane kadAca Takaze te vadhu khIlI zakaze nahi. yurepa, amerikA, osTrelIA ane badhA dezanA moTA moTA udyoganuM UMDANathI avalokana karavAthI khAtrI thaze ke nAnI moTI kaMpanIo, TrasTa, sInDIkeTa ke esosIezana athavA sahakArI maMDaLIo UbhI karIne ja teoe moTA moTA udyoga hAtha dharyA che ane duniyAbharanA dezamAM lagabhaga seMkaDe ane hajAre cIjonA bajAre ekahathe hAtha ryA che ane te dvArA paradezamAMthI kareDa ane abajo rUpIA dara varase pitAnA dezamAM lAvI pitAnA dezane samRddha karyo che. vepArI bajAre hAtha karavA ane hAtha AvelA kAyama hAthamAM rAkhavA teo aneka jAtanA kAvAdAvA ane pracaMDa rAjaramata rame che ane te khAtara meTI meTI laDAIo paNa laDavAmAM pAchI pAnI karatA nathI. kolaMbo jevA nAnA dezanA AyAta vepArane meTe hisso tyAMnI ardha sarakArI saMsthA(korporezana)nA hAthamAM che, dezanI jarurI
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 120 ] anubhavavANI lagabhaga ghaNI vastue moTA pramANamAM mIjA dezeAmAMthI sIdhI kharIda kare che ane tenA upara amuka mahenatANu ane kharca caDAvIne te badhA mAla sahakArI naDaLIone vece che ane te maDIenA sTArA ane dukAne mAraphate jAhera prajAne vecAya che. AthI prajAne mAla sastA maLe che laDAInA samayamAM IrAna jevA pachAta deza jI peAtAnA pratinidhio mAraphate dareka dezamAMthI sIdhI kharIdI karIne aneka cIjo peAtAnI prajAne sastA bhAve pUrI pADatA hatA, hiMdamAMthI IrAna sarakAre karoDAnI kiMmatanu kApaDa, sutara ane bIjI aneka cIjo kharIdIne peAtAnI prAne tyAMnA vepArIo mAraphata pUrI pADI hatI, tyAMnI sarakAra pAte vepAra karI kamANI karatI nahatI. 6. eTale jo ApaNe barAbara kAma karavu hAya, dhArelA uddeza kharekhara pAra pADavA hAya, samAjanuM kharuM kalyANa kharekhara karavuM hoya, AkhA samAjanuM sAcuM saMgaThana karavuM hoya ane jainemAM kaoNnphransanI pratiSThA sacoTa rIte sthApana karavI hoya te e prathama jaruranu che ke A athavA mIMjI kAI vadhu sArI ane vadhu vyavahAru ceAjanA hAya tene gaMbhIrapaNe kaoNnpharansanA kAryavAhakAe sAthe maLIne vicAra karavA joie, aneka anubhavI mANasAnA paricaya sAdhavA joIe, ApaNA paikI je je jaina udyogapatie che teonI salAha levI joie ane saue sAthe maLIne nirNaya karI kAmanI zubha zaruAta vinA vilae karavI joie. jo te kAma karavA tatpara thaze te badhAnA taraphathI temane jotA sAtha, sahAya ane sahakAra jarura maLaze, vAtA karanArane leAkeA kadAca virAdha kare, paNa kAma karanArane kAI virAdha nahi kare.
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhaMdhAnu uttama ane anukULa kSetra [ 111 ] ( 2 ) dhaMdhAnuM uttama ane anukULa kSetra 2. jyakAra bharImAM videza khAtAmAM agnizALA maNibhArata ane duniyAnA dareka mukhya mukhya deza sAthe vepAra-dhaMdhA ane rAjadvArI sabadhA aMge saMkaLAelA che. eziyA, yurApa, AphrikA ane amerikAnA amuka dezamAM bhAratanA elacI khAtA, TreDakamiznara, embeseDara ke lIgezana khAtAnI oNphisA rAkhavAmAM AvI che ane samaya jatAM te saMkhyAmAM vadhAro thatA jaze. dareka dezanI bhASA, rItarivAja, raheNIkaheNI, itihAsa, vepAra ane hunnara udyoganA kSetro vividha prakAranA hAya che ane te badhAnI mAhitIthI jANakAra vidyArthIe hAya teA ane te uparAMtanI bIjI lAyakAtA je vidyArthIomAM hoya tene mATe videzakhAtAnI nokarInI sArI taka kAyama hoya che, hAlanA samaye teA je rAjyaprakaraNI khAtAnA anubhavI ke niSNAta hoya athavA nANA prakaraNa ke vepAra- udyoganA kSetramAM buddhizALI ane AgaLa paDatA gaNAtA hoya tevA mANasAnI sarakAra pasaMdagI kare che, dhIme dhIme ucca keLavaNI ane parIkSAnA uttama pariNAmanI gaNatrI pasa MdagInA kAmamAM dhyAnamAM levAze, te sAthe pablIka saravIsa kamIzana umevArAne mulAkAta mATe Aru melAve che ane pUchaparacha uparathI pasaMdagI kare che temAM 1. zarIranA bAMdhA, 2. caherAnI pratibhA, 3. pASAka, 4. rItabhAta, 5. bhASA, 6. sabhyatA, 7. buddhi, 8. praznonA javAbanA prakAra vigere aneka bAbate gaNatrImAM levAya che ane te pachI vadhu mate umedavArAnI pasaMdagI thAya che.
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 122 ] anubhava-vANI ApaNA jainAe pasaMda karelu Aja sudhInu kSetra bahu ja saMkucita hatuM, kAyA, vaidaka, vepAra, vijJAna ane ijanerI-ATalA ja kSetromAM ApaNA grejyueTA najare paDe che, sarakArI nokarIomAM jainanuM pramANa mAtra biMdusamAna che, tenA kAraNeAmAM 1. zaramALa svabhAva, 2. sAhasa ane hiMmatane abhAva, 3. AzAyazavALA jIvananI IcchA, 4. hariphAimAM utaravAnI nAhiMmata, pa. pretsAhana ane saMgaThananI uNapa ane 6. vidyArthI avasthAmAM peAtAnA abhyAsa sivAya bIjA badhA kSetro viSenu ajANapaNu-A mukhya che. videzakhAtAmAM dAkhala thanAra amaladAra mATe keTalA badhA kSetro khullA thaI jAya che ane samAjane ane dezane te keTalA upayAgI thaI paDe che, te dareka mANasa jANe che ane samaje che. A khAtAmAM kAma karanAra paisA, pratiSThA, anubhava, eLakhANa, jJAna ane dRSTivikAsa vigere ghaNuM meLavI zake che. A dizAmAM praveza karavA mATe judA judA dezanI bhASAonuM jJAna ghaNA amaTyA bhAga bhajave che, ApaNA vidyArthIe vidyArthI avasthAmAM A dizAnA nirNaya karI, tenI ceAgya mAhitI meLavI temAM AgaLa vadhavAnA svapna atyArathI seve, e mATenI lAyakAta keLave, saMsthAe temAM mArgadarzana Ape ane AgevAne madada ane sahakAra Ape teA have pachInA pAMca varSImAM 25/50 ApaNA buddhizALI vidyArthIe sarakArI judA judA kSetromAM avazya sthAna meLavI zake, temAM zakAne sthAna nathI.
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAmaDAmAM rAjI mATe zuM thaI zake ? ( 3 ) gAmaDAmAM rAjI mATe zu thai zake ? [ 123 ] jI maLI zake evA kAmeAmAM nIcenA sahelAithI thaI zake , tevA kAmeA gaNAvI zakAya. 1. sutara kAma : 1. sutaranA kAkaDIe bharavAnuM. dvArAnA daDA, daDI, kALakIo, pecakA, 2. sutaranI dorIe banAvavAnuM, gheraDAM vi. vaLathI banAvAya ane guMthIne banAvAya. 3. sutaranI dorIonI guMthIne jALI banAvAya, A jALInA da- tara, hIMcakA ramavAnI neTa, Tebala kalAtha vigere banI zake ane bArIbAraNAmAMthI cakalA, kAgaDA, pArevA, vigere pakSIo na AvI zake te mATe upayeAgamAM laI zakAya. 4. pATI vinAnA khATalAne UbhA mUkIne upara nIce sutaranI dorIone tANAnA rUpamAM bAMdhIne pachI raMgaberaMgI vesTanA sutaranA lumakhAne gAMTha bAMdhIne kAtarI nAkhavAmAM Ave che, A rIte nAnA moTA gAlIcA, AsanIyA ane patharaNAM banI zake che. 5. sutaranuM vesTa lAvI temAMthI mIDImAM vaparAtI sutaranI ghaDIe, kALakIo banAvI zakAya che. 6. sutaranA jotarAM, rAMDhavA ane bIjI gAmaDAnA upayoganI cIjo paNa banI zake temaja khATalAnI pATI, gu MthelI nADIo vigere paNa banI zake.
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ [124] anubhavavAthI 7. sutaranA nAnA moTA baTane paNa hAthathI banAvIne moTA pramANamAM vecAya che. 2, bharata kAma : saurASTranA je je gAmamAM siMdhI nirAzrita bahene moTI saMkhyAmAM vase che teo dararoja niyamita gharakAma karavA uparAMta cArathI cha kalAka bharatakAma karIne rojanI eka rUpIAthI traNa rUpiIAnI kamANI karI zake che, bharelA caNIyA, sADIo, Tebala kalotha, cAdare, galepa, coLIpalakA ane bIjI aneka cIjo banAvIne vece che. 3. sIlAI kAma : 1. A kAma to dareka gharamAM dareka strI ane kanyAe pharajIyAta zIkhI levuM joIe. kapaDAne zekha, vaparAza ane phezana dinapratidina keTalA vadhe che te saunA anubhavanI vAta che. gharanuM sIlAI kAma kare to paNa teTalA paisAne bacAva thAya ane bahAranuM kAma kare to gujarAna paNa nIkaLe. A kAma karIne mAsika rU. 30 thI 75 sahelAIthI svataMtra rIte meLavI zakAya. zrImaMta kuTuMbanI dIkarIonA ANAM ke karIyAvaranA ke lagnanA kapaDAM zIvavAnuM kAma kare te rU. 200300 nI majUrI maLe. - 2. hAthaMkAmanI sArI sIlAInA kapaDAMnI majUrI deDhI ane bamaNI maLe che, A kAma bahene zA mATe na zIkhe ? 3. taiyAra zIlA kapaDAMne vaparAza reja vadhatuM jAya che. A kAma jaththAbaMdha paNa thaI zake che ane A kAma cAlu zIkhAu bahenane rejInuM sAruM sAdhana pUruM pADI zake. 4. jUnAM kapaDA bhegA karI tene sAMdhI samArIne vecI nAkhavAmAM Ave te garIba gharAkone te AzIrvAda samAna thaI paDe. jarIpurANI
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAmaDAmAM rejI mATe zuM thaI zake? ja [125] vastunuM kAma karanAra pheriyAo rojanA be traNa rUpiyA sahelAIthI kamAI zake che, 4. raMgavAnuM, chApavAnuM tathA bAMdhaNInuM kAma:- AjakAla zaheramAM ane gAmaDAmAM, bhaNelA ane abhaNamAM, sudharelA ane gAmaDIyAmAM strIonA paheravezamAM raMgIna, bhAtIgaLa ane chApelA kapaDAMne zekha bahu vadhe che. muMbaI jevA zaheramAM strIo eka sutarAu sADalAnI chapAInA 10 thI 15 rUpIA Ape che te ghaNA jANatAM paNa nahi hoya. A kAma gAmaDAmAM bhAvasAra, khatrIo, chIpAo ane raMgArAo ghaNuM kare che, rAjadarabAramAM ane kAThIonI DelIomAM avanavI tarehanI chApa ane bhAtavALI jAja, lAla ke pILI zetaraMjIo keTalI kaLAtmaka ane AkarSaka hoya che ! lagna ane sArA prasaMgomAM haju paNa bAMdhaNI ane gharALAno apAra mahimA hoya che. bharavADa ane rabArIomAM, kAThI garAsIyAnI bAIomAM bAMdhaNInA chApelAM ke raMgelA kapaDA paheraveza cAlu ja che. ghara vaparAzanA raMga uDI gaelAM kapaDAM paNa pharIne navA jevA banAvI zakAya che ane navA tarIke upagamAM laI zakAya che. pa. davAo ane taiyAra khAdya padArtho - gAmaDAomAM AvaLa, AkaDo, bAvaLa, thora, kumAra vigere aneka jAtanI vanaspati DhagalAbaMdha thAya che. AmAMnI ghaNaya auSadhio tarIke raMgATa kAmamAM ke bIjA aneka upayogamAM Ave che. muMbaI jevA moTA zaheramAM vaida ke gAMdhIo aneka jAtanI vanaspatinAM pAna, DAMkhaLA, phUla, phaLa, chAla ane mULIyA vagere vece che ane tenA keTalA dAma le che? A badhI cIje gAmaDAmAMthI ja zaheramAM Ave che, A badhI cIjonI oLakha, pArakha, upayoga ane nikAsanI samaja hoya che temAMthI gAmaDAnA leke sArI evI kamANI karI zake.
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * [16] anubhava-vANa te uparAMta gharagaththu auSadhIo, khAMDelA masAlA, athANAM, murabbAo, caTaNI, zAkabhAjInI sukavaNI, pApaDa, zeva, vaDI vigere aneka vastuo gAmaDAomAM ochI majUrIe bahu moTA pramANamAM taiyAra thaI zake. 6, ramakaDAM - bhAratanI janasaMkhyAmAM moTuM pramANu baccAMo ane bALakonuM hoya che, ane badhA bALakone ramakaDAMne kudaratI zekha hoya che. ramakaDAM aneka jAtanA ane aneka cIjomAMthI banI zake che. kapaDAMnI kApalIo, lAkaDAne hera, kAgaLa, bhATI, pUThA, retI, chIpa, zaMkhalA, kaDI, kAMcalI, kAtho, 3, rabara, plAsTIka, pataruM, vALo, bekelAITa, kacakaDuM, ghAsa, basa, khajurI, zIMgaDA, cAmaDuM, evI aneka cIjomAMthI aneka jAtanA ramakaDAM ane ghara vaparAzanI cIjo banAvI zakAya che ane temAMnI ghaNI kAcI jaNaze gAmaDAMomAM prApya hoya che. ghaNI cIjo te nakAmI phekI devA jevI vastuomAMthI banAvIne temAMthI mANase reja meLave che ane gujarAna calAve che. 7. paracuraNa kAma: 1. dhUpala ane sugaMdhI tela, kAjaLa, sura, agarabattI, kAgaLa ane kapaDAMnI kothaLIo, nADa, vIMTIo, baMgaDIo, khATalAnI pATI vagere ghaNuM vastuo gRhadyoga tarIke gherabeThA bahena ane bhAIo phurasadanA samayamAM banAvI zake. 2. A uparAMta majUrInA paNa ghaNuM kAma gAmaDAmAM maLI zake, zIMge ke kAlA phalavAnuM, rU tathA una kAMtavAnuM, rajaI ke godaDA bharavAnuM ane zIvavAnuM, kaThoLanI dALa banAvavAnuM, khAMDavA ke bharaDavAnuM ane gAmaDAomAM je je bIjA kAme mosamane vakhate nIkaLatA hoya te kAma karavA jeo tatpara hoya che teone kAma jarUra maLI
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAmaDAmAM rejI mATe zuM thaI zake? A [127] rahe che. kAma karavAnI tatparatA hovI joIe ane zramayajJano mahimA zIkhavo joIe. upara te phakta sAmAnya cAluM kAmakAjane nirdeza kare che. A badhA kAme strIo, puru, bALake sau koI karI zake ane zIkhI zake tema che, paNa khoTI zarama, moTAIne DoLa, kAmanI kAyaratA ke ALasa ja je ApaNAmAM bharyA hoya te ApaNuM uddhArane koI rasto ke IlAja nathI. garIba ke zrImaMta saue saMga pramANe zrama karavo ja joIe. garIbAI e gunha nathI, nirdhanatA chupAvavI temAM mahAna pApa che, daMbhIne dayA ke madada mAMgavAne adhikAra nathI, ALasune vinA mahenate sahAya ApavI te paNa eka prakArano samAjadroha che, kemake tenAthI samAjanI avadazA thAya che, eTale dAnavIre ane jAhera kAryakaroe khAsa e jovAnuM rahe che ke sahAya e rIte ane evA mANasane ApavI ke je thoDA samaya ApavAthI te mANase kAyamane mATe jAtamahenatathI kAmadhaMdhe ke majUrI karI che kamAI zake ane svAzrayI bane. 8. dejanA pAra pADavA mATe zuM zuM karavuM joIe? 1. je je sevAbhAvI AjIvana kAryakare hoya teonA madhyastha maMDaLe (sevA saMghe) AkhI janAne sarvAge ane sarvAze tapAsI jaIne chevaTanuM yojanAnuM svarUpa nakkI karIne pachI tene amala ane pracAra karavA mATe saurASTranA gAmaDe gAmaDe pagapALA musApharI karavI joIe ane pratyeka gAmamAM becAra utsAhI yuvakenI sthAnika samiti nImavI joIe ane sthAnika saMjogomAM keTalA kuTuMba madadane lAyaka che ane teone sthAnikamAM kayuM karyuM kAma zIkhavIne kamAtA karI zakAya tema che te pratyakSa nirIkSaNa ane carcA karI nakkI karavuM joIe. A rIte samasta saurASTranuM vastIpatraka ane sthiti patraka taiyAra karavuM joIe. A kAma mATe varasane samaya pUro thaze.
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 128 ] anubhava-vANI 2. sthAnika gAma, tAlukA, jIllA ke prAMta jeTalI rakama sthAnika bhegI kare ane dara sAla dhadhAnI tAlImamAM ke dhaMdhAnA uttejana mATe kharace temAM pacAsa TakAnA phALA madhyastha saMsthA taraphathI Apave. dareka gAmanI pravRtti sthAnika kAryakaronI sthAnika samiti saMbhALe ane tene ahevAla tathA hisAba madhyasthane mAkale. AvI badhI samitie madhyastha saMsthA sAthe saMkaLAelI hovI joie ane tenI zAkhA tarIke kAma karatI hovI joie. * 3. kAkA evA pasaMda karavA joie ke jee jJAtinI pravRtti uparAMta sAmAjika, jAhera ane rAjadvArI pravruttiemAM rasa paNa letA hAya, jJAtijana tarIke rasa le te jarUratuM che, paNa tene laIne saMkucita maneAdazA AvavI na joie. prajA ane rASTranA ApaNe AMga chIe ane vizALa kSetramAM ApaNA bhAie jeTalA vadhu AgaLa paDaze teTalA ApaNane vadhu lAbha thaze ane temAM jJAtinuM paNa gaurava vadhaze. 4. pratyeka sthaLe jyAM jyAM udyoga ke kAmakAja zarU thAya tene yatrA, sAdhano ke kAcA mAle pUrA pADavA mATe ane teee taiyAra karelA mAlanuM vecANa karavA mATe eka dhaMdhAdArI saMsthA alaga hovI joie; je paisA UbhA karavA mATe ane mAlanI kharIdI vecANa mATe upayogI thAya. Ane mATe eka madhyastha sahakArI maMDaLI sthApavI joie. daza daza rUpIAnA ze kADhI rUpIA eka lAkha, ane banI zake te vadhu rakamanI thApaNathI A saMsthA UbhI karavI. mAtra paramAnI draSTithI nahi paraMtu dhaMdhAdArI rIte ja A saMsthA kAma kare, sArA naphA kare, zenuM vyAjakhI vyAja paNa Ape, aneka yuvAne dhaMdhAdArI tAlIma ApI taiyAra kare, hunnaraudyoga sthApe, mAla utpanna kare ane vece ane saMgaThana sAthe; naphAmAMthI garIbene madada, keLavaNIne uttejana, dhaMdhAdArI zikSaNa ane mAMdA mATe sAravAranI sagavaDa--A badhuM kAma te karI zake. jJAtinI vADI vagere je kAMi karavuM hoya te badhuM A sasthA
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza samAjaracanA [ 129 ] kAyadesara karI zake che. bhaviSyamAM A saMsthA ja jJAtinuM sAcuM saMgaThana sAdhI zakaze, pariSadane zakya banAvaze, eka sarakhA dhArAdhoraNe ane sAdA rItarivAjeno amala karAvI zakaze ane dhIme dhIme jJAtine utkarSa karI zakaze. A svapna ke havAI killA nathI. mananA taraMga nathI ke kapelI kalpanA nathI, paraMtu anubhavanI eraNa upara ghaDAelI nakkara hakIkata che ane anubhavathI siddha karelI bAbata che. temAM sAhasa ke jokhama nathI. mAtra saumAM zraddhA, ekaniSThA, sahakAra, saMgaThana ane kAryane saphaLa banAvavAnI bhAvanA hovI joIe. eTale sAcA kAryakare nIkaLe te ja kArya thaI zake; ane sonI bhAvanA ane lAgaNI hoya te ja kArya saphaLa thAya te aphara satya che. pUjya mahAtmAjIe potAnA Adarzo makkamatApUrvaka amalamAM mUkI temAM suMdara pariNAmo jagatanI samakSa sAbita karI batAvyA che. vepArI Alama mATe Adarza samAjaracanA ramA paNe vepArI koma chIe eTale bALakone bALapaNathI che vepArI tarIkenA saMskAra kema pADavA ane tAlIma kevI ApavI te dareka mAbApe jANavAnI jarUra che. mAbApanA saMskAra amuka aMze bALakamAM janmathI ja Ave che. janma bAda bALakanA uchera, Adata, vAtAvaraNa ane saMskAra enI asara sauthI vadhu paDe che; mATe tenA upara bahu ja kALajI rAkhavAnI jarUra che. bALaka po paDyo ramyA kare ane raDe nahI tathA hIMcoLyA sivAya ema ne ema pathArImAM sUI jAya e TevathI tene svabhAva AnaMdI thaze ane prakRti zAMta banaze. niyamita samaye khorAka ApavAnI.
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 130 ] anubhava-kSaNI kudaratI hAjate javAnI ke samayasara suvAnI Teva pADavAthI te niyamita ane taMdurasta thaze. lADa laDAvavAthI te bagaDaze, mAra mAravAthI jaDa thaze, DarAvavAthI bIkaNu thaze, raDAvavAthI kajIyALA thaze vadhu khavaDAvavAthI akarAMtIyA ane rAgI thaze, krodhathI krodhI, rIsathI rIsALa, abhimAnathI gIMSTa, dveSathI dveSIlA ane lAbhathI lAbhI thaze. paNa jo tene sAre| ane saMskArI banAvavA hoya te tenA pratye ane tenI hAjarImAM mAbApa ane sahu kuTuMbIjanonuM vartana sAruM, vinayI ane mAna tathA premayukta hAvuM jarUranu che. tenA nitya jIvanamAM tene niyamita draDhanizcayI, svAzrayI ane sadAcArI banAvavA pUratI kALajI rAkhavI, tenI bahu ALapaMpALa na karavI, paDe AkhaDe ke vAge teA hIMmata ApavI, zarIrane khaDatala banAvavuM, kasarata, kAma ane sAhasa karavAnI tAlIma ApavI, badhuM kAma jAte karavAnI Teva pADavI. game tevuM khAvAnuM, paheravAnuM ke sUvAnu hoya tA paNa calAvI letA zIkhavavu. buddhi ane mana tathA vANInA vikAsa mATe vArtAo kahevI. hAlaraDA ke gItA saMbhaLAvavA ane gAtA zIkhavavuM. AMkha, kAna ane vAcAvaDe zikSaNa ApI zaktie khIlavavA, kudaratI sauMdaryAM, pazupakSInA nAma, jIvajaMtunA rAtrIsamayanA guMjArava vigeremAM rasa letA karavA; zALAnA zikSaNamAM sAruM vAMcatA, lakhatA khelatA ane gAtA zIkhavavu, suMdara akSara lakhatA zIkhavavuM, gaNita ane hisAbanuM khAsa jJAna Apavu kemake vepAramAM te badhAnI bahu ja jarUra paDe che. nAmu, patravyavahAra va. sAruM AvaDe te vepAramAM saphaLatA sArI maLe che. mAnasika zakti khIlavavAmAM nirIkSaNa, vAMcana, carcA, tarkavitarka, saMkAsamAdhAna ane game tyAMthI zIkhavAnuM maLe teA zIkhavAnI ane anubhava levAnI tAlAvelI rAkhavI joie. anizcitapaNuM, zaMkAzIla prakRti, DarapeAkapaNu ke zaramALapaNuM zaktinA vikAsa rUMdhe che. jyAre sAhasikavRtti, AtaprAtapaNuM, tamannA, hIMmata ane aDaganizcaya e
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adaza 'samAjaracanA [13] unnati sAdhavA mATe bahu jarUranA che. vepArIne krodha ke rIsa, kaDavI bhASA ke jIda, meTAI ke abhimAna, jarApaNa na pAlave, sahunI sAthe sArAsArI rAkhavI, bhASA madhura ane vivekI joie, vartana vicArapUrvakanuM joIe, ALasa ke IrSyA bIlakula na joIe, samayasUcaktA ane dIrghadraSTi khAsa joIe. gama khAtA ane khAmoza rahetA AvaDavuM joIe ane kadIpaNa phulaNajI na banavuM joIe-phatehamaMda vepArI banavA mATe ane dhana kamAvA mATe ATalI yogyatA khAsa jarUrI che. Adarza vepArI ane Adarza gRhastha banavA mATe e khAsa jarUranuM che ke dhaMdhAdArI tAlIma ane kuneha hovA joIe. gharAkone rAjI rAkhI temanI sAthe mIThAzabharyuM vartana rAkhavuM joIe. nAnA vepArIo upara rahema rAkhI teone dhaMdhAmAM uttejana ApavuM ane badhAnuM saMgaThana sAdhI teo sahunA pote nAyaka banI dhaMdhAnI khIlavaNI karavI ane vepAra vadhAre, dhaMdhAmAM AMTa ane AbarU tathA vacana ane kabUlAtanI sahuthI vadhu kImata che. Adarza vepArIe jema sAruM kamAvAnuM che, te rIte koIne madada karavAnuM, duHkhIne dAna karavAnuM, muMjhAelAne bacAvI levAnuM, ane sArvajanika lokahitanA kAmamAM mokhare rahI netAgIrI levAnuM paNa teTaluM ja jarUranuM che. tevI ja rIte rAjyadvArI kSetramAM, hunnaraudyogamAM, sAmAjika ane dhArmika saMsthAomAM sakriya bhAga laI uttama nAgarika ane Adarza zaherI banavAnI paNa jarUra nathI ema nahIM. pote jema paraduHkhabhaMjana jIvana jIvyA heya tema potAnA ApattikALamAM bIjAonI sahAya temane pitAne paNa cakkasa maLI raheze. sArA samaye sAruM vAvyuM haze te duHkhanA samaye te avazya upayogI thayA vinA raheze ja nahI, vyavahAra ane vepAranA kSetramAM agrapada prApta karyuM hoya tenI sAthe kSetramAM paNa je mokhare rahI zake te senA ane sugaMdhane sAre sumeLa sAdhyo kahevAya. uttama keTInuM jIvana jIvatA hoya to Akho samAja svargIya sukha bhagavate heya. Adarza samAjaracanA AnA karatAM vizeSa zuM hoI zake?
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 132 ] * anubhava-bhANI ( 5 ) dhaMdhAmAM vadhu mahattvanuM zuM ? dhana, kAma, anubhava ke gaNatarI ? rata khetIpradhAna deza che, zaheza karatAM gAmaDAnI sa'khyA che, paNa bahu moTI che, zaherAnI dhaMdhAdArI ke audyogika samRddhi ane jAheAjalAlI gAmaDAo ane grAmya prajA upara nirbhara che. jo grAmya janatA AbAda haze. teA ja dezanA vepAradhaMdhA, hunnara udyoga ke vikAsa TakI raheze, mATe ja prajAe ane sarakAre gAmaDAone utkarSI sauthI vadhu sAdhavAnI khAsa jarura che. peAtAnA vatanamAM rahI khetI, vepAra ke kAmavadhA karavA ane ghara AMgaNe zAMtithI ane satASathI jIvana jIvavuM A ApaNA Adarzo hatA, paraMtu sa Mjogoe te paristhitimAM bahu ja moTuM parivana karyuM. ane sau kAI khAsa karIne buddhizALI, sAhasika ane majUra varga zaherA pratye AkarSAyA, gAmaDAmAM zikSaNanA praznadha joie tevA ane joie teTalA karavAmAM rAjyasattAe durlakSa karyuM, veTane trAsa vadhu paDatA vadhI gayA, sarakArI nokarAnI kanaDagata bahu vadhI, nANAMnI ane jiMdagInI salAmatI rahI nahI. sthAnika vepAra dhaMdhA ke udyogAne uttejana maLyuM nahIM, buddhizALI ane zaktizALI mANasA mATe udyamanA kSetronA abhAva thaye, strI-maryAdAnI salAmatI rahI nahIM, dezI rajavADAmAM rAjavIe ane rAjakuTuMbanA mANasA moTA bhAge du.sanI, dArUDIA ane ezaArAmI banavA lAgyA eTale tenA trAsamAMthI sahIsalAmata bacavA aneka kuMTubee vatananA tyAga karI zaheramAM vasavATa karyAM ane jene je phAvyA te kAmadhaMdhA zaherAmAM zarU karyAM. eka vakhata zaherI jIvana tarapha AkaCNu thayuM ane tene anubhava karyAM, eTale gAmaDAMnuM jIvana ane vatananA mAha AchA thayA. meTA
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhAmAM vadhu mahattvanuM zuM? [ 133] zaheramAM meTI janasaMkhyA Aje evI che ke jeo keTalIe peDhIothI zaheramAM vase che ane jeone vatana sAthe kazo saMbaMdha rahyo nathI, athavA zeDoghaNe saMbaMdha rahyo hoya to te sagAvahAlAM vatanamAM rahetA hoya ke bApadAdAnI kAMI jamIna-jAgIra hoya athavA kuLadevI ke sthAnika saMbaMdhI kara karavAnA hoya te teTalA pUrata be cAra divasa jaI AvavA pUrato ja hoya che. A ane AvA anekavidha kAraNone lIdhe gAmaDAM kSINa thayAM, ghasAI gayA, vasatI ochI thaI gaI ane Akhare ujjaDa verAna, nidmANa ane pAyamAla thaI gayA. have samaya ane saMjoge evA AvyA che ke prajAnA nAyake ane rAjyasattA samaje, vicAre ane lAbhAlAbhanI daSTie nirNaya kare ke bhAratane sAce uddhAra ane sarvAgI vikAsa ochA samayamAM ane ochA kharcamAM sAdho hoya te hAla turata pAMca ke dasa varSa sudhI badhI pravRttio gAmaDAmAM ja zarU karavI joIe ane tenA upara badhuM lakSa kendrita karI tene makkamatApUrvaka amala karavo joIe. gAmaDAnA havApANIthI zarIrasvAthya ane mAnasika zAMti sArI raheze, ochA kharace jIvana gujAre thaze; saMsthAo mATe jamIne ke makAne ochA kharce thaI zakaze. zaherI jIvananA khoTA ane nukazAnakAraka AkarSaNa gAmaDAmAM na maLavAthI jIvana ane raheNIkaraNa sAdA ane ochA kharcALa raheze ane jIvana sAduM tathA saMtoSI raheze. eTale je gAmaDAmAM ke grAmyapradezamAM 1. zikSaNanI saMsthAo, 2. nAnA gRhaudyoge athavA audyogika saMsthAo, 3. kArakhAnAo, 4. sAmAjika sevAnI saMsthAo, 5. tAlIma vargo vigere bolavAmAM Ave te ochA kharce vadhu saMkhyAmAM bahu ja zAMtithI janatAne taiyAra karI zakAya ane pAMca varSanI Akhare AkhI prathAnuM evuM suMdara ghaDatara karI zakAya ke jethI deza badhI rIte samRddha bane ane jagatanI anya AgaLa paDatI prajAomAM tenI gaNanA thAya. A prazna AkhI prajAe vicAravAnI ane tene amala karavAnI jarUra che.
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 134 ] anubhava-vANI dareka mANasa game te kakSAno ke vargane hoya, paraMtu tenA jIvananuM sauthI paheluM dhyeya kAma karI dhana kamAvAnuM ane te dvArA kuTuMbanuM pAlanapoSaNa karavAnuM hoya che. dhaMdhA ke kamANamAM samayanA saMjogonA pramANamAM bharatI oTa AvyA kare che, paraMtu te badhAmAMthI sAMgopAMga pAra kema utaravuM tenI AvaData ke tAlIma joIe che. Aje zikSaNa ane tenuM pramANa vadhyAM che chatAM bhaNelAo mATe nokarI ke dhaMdhAne prazna paNa eTale ja jaTIla ane vikaTa bane che. A prazno ukela sarakAra ke prajA sahelAIthI karI zakatA nathI, game teTalI nokarI zodhI ApavAnA khAtA kholavAmAM Ave te paNa bekAranI saMkhyA ghaTavAne badale vadhatI ja jAya che, AnuM kharuM kAraNa e che ke navA umedavArane dhaMdhAdArI ke nokarInI tAlIma, zikSaNa ke anubhava ApavAnuM kAma kaI saMsthA karatI nathI, ane nokarIe rahevA AvanAra navA mANasa mATe prathama prazna e pUchAya che ke anubhava zuM che ane keTalA varSane che, Ane javAba zunya ke nakAramAM hoya che, eTale navA bInaanubhavIne kaI AvakAratuM nathI. A mATe sarakAre karaverAnA boja vadhAravAne badale sauthI paheluM kAma e karavuM joIe ke dareka dhaMdhAdArI dukAna, saMsthA, peDhI ke kArakhAnAmAM e prabaMdha hovo joIe ke te dareka amuka saMkhyAmAM vagara pagAre kAma karavAvALA umedavAre rAkhI teone dhaMdhAdArI tAlIma ApavI joIe ane traNa ke cha mahinA pachI teonI parIkSA laI gyatAnA pramANamAM amuka pagAra karI Apavo joIe, athavA AvI vyavahAra tAlIma ane zikSaNa ApavA mATe dhaMdhAdArI saMsthAo hevI joIe. anubhavIonuM kahevuM yathArtha che ke dhaMdhAmAM dhana karatAM kAmano anubhava, AvaData ane gaNatarI sauthI vadhu mahattvano bhAga bhajave che. sarakAra A prabaMdha kare ema ApaNe sau IchIe.
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ vepArIoe zIkhavAne edhapATha ( 6 ) madImAMthI vepArIoe zIkhavAnA medhapATha A je jagatabharanA dezomAM ghaNA vepAra-dhaMdhAmAM maMdInu ekAeka acAnaka meAjI karI vaLyuM che. tenI asara darekanA jIvanane eA vadhu pramANamAM spa` karyA vinA rahI nathI. AnA kAraNeAnI carcA e zeAdha karavA karatAM AmAMthI vepArIoe zu mAdhapATha zIkhave joie te vadhu jarUranuM che. kemake 'jAgyA tyArathI savAra," ane ' vAryA na sudharyA te have hAryA sudharIe.' tA paNa have pachInuM vepArI jIvana kevuM jIvavu tenA nirNaya karI amala karazuM te pharIne pagabhara thaI zakAze. (( [ 135 ] anubhava e sauthI uttama zALA ane suMdara zikSaNa che. laDAinI uthalapAthalanA citravicitra pariNAme same anubhavyA ane tejImadInA aneka raMgo paNa joyA. lAkho kamAyA ane hundrA kharacyA. karADAnA vepAra karyA ane abajonA AMkaDAnA hisAba gaNyA. ghaNA na karavAnA kAme karyAM ane karavA lAyaka kAmeAne tucchakAryAM. tayAra mAla levAmAM ane vecavAmAM paIsAnA sAdhananA pramANamAM vepArI vepAra kare che. bahu sAhasika vepArI hoya teA paNasAnI sagavaDa e kA, zarAphA ke dalAlo mAraphata dUMDI dvArA karIne moTA pramANamAM vepAra karI zake che. keTalAka vepArIe game teTale mAla levAnI hIMmata kare che ane mAla lAvIne bIjI bAjuthI pIbajAre naphA ke nukazAnIthI mAlanu vecANa karavA mAMDe che ane nakkI karela muddatamAM mAla khalAsa kare che. keTalAka vepArIe jee bahu lAbhI hoya che. teone manamAnatA naphA maLe teA ja mAla vece che ane nahI teA mAla pakaDI rAkhe che. keTalAka gaNatarIbAja vepArIe hoya te mAlanI paDatara kIMmata zuM thAya che, mAlanA jaththA bajAramAM keTale kAnI keAnI pAse che, ane zuM bhAve te vece che, tathA khIjo mAla bajAramAM zuM bhAvanA Ave tema che
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ [136 ] anubhava-vANI ane gharAkI kayAre keTalI ane kayA dezAvaranI nIkaLe tema che, te badhAnI gaNatarI karIne vepAra kare che. keTalAka devALIyA vepArI game te bhAve game te mAla kharIda karIne game te bhAve mAla vecI nAMkhe che ane dhIme dhIme AMTa jamAvI moTI rakamane mAla udhAra lAvIne tenA nANuM laIne bhAgI jAya che ane gAmane navaDAve che. keTalAka ochI akkalanA vepArI mAlane vakare karavAnuM ja samaje che. paNa mAlamAM khara, kharAjAta, vAva, dalAlI, zAhI, kaDado, kasara, vyAjakhAdhA vigere keTalA TakA caDhI jAya che tene khyAla paNa tene hoto nathI. varasa Akhare saravaiyuM kADhe tyAre ja tene samaja paDe che ke saravALe kamAyA ke gumAvyA ? keTalAka luccA ane dagAkhora vepArIo dagAthI ane vizvAsaghAtathI ja kamAya che. keTalAka vAMdhAra vepArIo beTA vAMdhA karI kaDadA ke mAladhaTanA bahAnA kADhI tevA pasAthI ja napho maLatuM hoya te ja mAla upADa che, ane nahI to vAMdhA UbhA kare che. koI telamA5nI corI kare che, ke jUThuM bolI, moTA AMkaDA batAvI ke khoTA sogaMda khAI gharAkane vizvAsa utpanna karI kamANI kare che. keTalAka nANAMnA jere mAla eka hAthe karI kRtrima achata utpanna karI meM-mAMgyA dAme mAla vecI kamAya che kaI khuzAmatathI, keI bAtamIthI, koI sarakArI jAherAtanI khAnagI rIte agAuthI meLavelI khabarathI, ke.jI lAMcarUzvata ApI, kaI kALA bajAra karI, kaI dANacorI karI, koI judA judA pradezanA bhAvatAlanI khabara meLavI, mAlanI leveca karI, kaI halakA UMcA mAlamAM bheLaseLa ke dago karI-evI aneka rIte vepAra karI dhana kamAyA che. zrImaMta banyA che ane sadgahasthamAM khape che. AvI AvI aneka rIte, yukitao ane tadabIre jene je sUjhI te dareke ajamAvI ane te rIte vepAra karyo. A rIte dhana kamAyA ane vepAra kheDayo. ! : kaIka ja vepArI evo haze ke je gharanI mUDIthI ja vepAra karato haze. dhaMdhAmAM kasa ane kamANuM heya, bhAle khapatA hoya ane bhAva
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ vepArIoe zIkhavAno bedhapATha 4 [ 137] vadhatA jatA hoya eTale vepArIne lebha vadhe ane vadhu meTe vepAra karavA lalacAya. ane nANAM dhIranArA maLatA hoya eTale uchInA nANuM laIne vepAra vadhArato jAya ane e rIte dhaMdhAnuM jokhama vadhatuM jAya ane gajA uparAMta vepAra vadhato jAya. hada karatAM bhAva vadhu vadhe eTale sAcI gharAkI ochI thatI jAya ane chevaTe vepArI vepArI vacce paNa mAlanI leveca ghaTatI jAya che. nANunI AMTa, levaDadevaDa ane bharajara thatI hoya tyAM sudhI vahevAra cAlyA kare, paNa jyAre mAlanuM vecANa thAya nahI tyAre udyarANI Ave nahI eTale leNAvALAne samayasara paisA ApI na zakAya. eTale kAM to mAla nukazAnIthI vecI nANuM chUTuM karI mAganArane cUkavavuM joIe athavA te zarApha ane mulatAnInI huMDIo UMcA vyAje levAnuM cAlu rAkhavuM joIe. eka vakhata A nAgacUDamAM phasAyA pachI temAMthI nIkaLavuM ke taddana mukta thavuM vepArI mATe bahu ja muzkela athavA taddana azakya bane che. huMDInI sAme eka sAthe moTI rakama Ave te vakhate sArI lAge ane turata upayogamAM AvI jAya. paNa pAkatI mItIe bharavAnI hoya te vakhate moTI rakama bhegI karavI bahu ja muzkela hoya che. kAM te divase agAuthI DI DI karIne bhegI karavI paDe ane vyAjanI kasara khAvI paDe. rakama pAchI ApavAnA saMjogo na hoya eTale pharajayAta jUnI huMDI bharapAI karI ApIne navI levI ja paDe. A sANasAmAM eka vakhata sapaDAyA pachI temAMthI koI divasa chUTAtuM nathI. eTale pArakAnA nANAnA jore vepAra karavo, gajA uparAMta vepAra karavo, saMjogone khyAla rAkhyA vinA AMkha mIMcIne dIrdhadaSTi rAkhyA vinA vepAra kare te Adata, vepAra ane vepArInI pAyamAlInuM mukhya kAraNa che ane jeo A bAMdhI mudatanI huMDIonA nANuMthI vepAra kare che teone muzkelI ane maMdInA samaye sauthI vadhu sahana karavuM
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ [138] : anubhava-vANI paDe che. zarAphenI huMDIo upara jeo nabhatA hatA, teone navI dhIradhAra baMdha thaI mAlamAM ekAeka maMdI AvI ane bhAva ghaTyA tathA khapata ochI thaI eTale ghaNA vepArIone vyavahAra aTakI paDayo ane mUMjhavaNa UbhI thaI, huMDIne badale mAla upara zarAphanA ke beMkanA paisA lIdhA hota to vepAra maryAdAmAM thato hota eTale nukazAnI karavI paData paNa tenAthI AbarUne vAMdho na Avata. taiyAra mAlanI levaDadevaDa ane vepAra zakti mujaba maryAdAmAM thAya che, paNa je je bajAramAM vAyadAne vepAra cAlatuM hoya che ane jyAM mAlanI badalI thAya che athavA bhAvanI vadhaghaTa cukavAya che tyAM dhaMdhAnuM pramANa sacavAtuM nathI, eTale gajA uparAMtane vepAra thaI jAya che ane aThavADIe, paMdara divase ke mahine valaNanA paisA cukavAya che tyAre mAlUma paDe che ke zuM naphe ke nukazAna che? AvA sedAone ja Te kahevAya che. saToDIAo bhale tene vepAra kahe ane vepArane aMge vAyadAnI DIlIvarI jarUrI mAne paNa vepAranI sAcI ane sarvamAnya vyAkhyAmAM vAyadAne sede pharajIyAta mAlanI DIlIvarIne abhAva ane upalA mahInAnI DIlIvarImAM Ane samAveza thato nathI. - vagara mahenate phakta buddhi ane hIMmatanA jore athavA paisAnA sAdhane mAlanI samajaNa, anubhava ke jJAna vinA thoDA TAImamAM paisA kamAvAnI lAlace mANase saTTA, jugAra ke zaratanI badImAM paDe che, saTTAmAM samAMthI pacAsa kamAya ane pacAsa gumAve che, athavA kharI rIte thoDA mANaso kamAya che ane jhAjhA mANaso gumAve che. vepAramAM badhA kamAya che. bhale ochuM kamAya paNa gumAvavAnuM bahu ochAne ja hoya. balake koine na hoya. jene vepAra karatA na AvaDe athavA je Avaka karatAM kharca vadhu rAkhe teja dIvALuM kADhe. vepArI bajAramAM kaIka ja vakhata kAIka ja vepArI peDhI kAcI paDe che, te sahune anubhava che. A badhI hakIkata jANyA pachI ane atyAranI maMdIne mAra khAdhA pachI DAhyA vepArIoe bodhapATha zIkhavAnI jarUra che ke -
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ vepArIoe zIkhavAno bodhapATha [ 139] 1 paisAne sAdhya na gaNavuM. 2 AgaLa vadhavAno prayAsa karavo paNa utpAta na kare. 3 ati lebha te pApanuM mULa che, mATe je maLe tenAthI saMtoSa rAkhatA zIkho. 4. dhananuM abhimAna na karatAM lakSmI caMcaLa che, lakSmI maLe to tene sadupayoga karajo ane lekahitamAM vAparaje. dhananA gulAma banavA karatAM tenA mAlIka banaje. 5. pArake nANe ke gajA uparAMta vepAra karavo te pApa ane duHkha che ema mAnaje. 6. prAcIna prathA pramANe-1. vepAra, 22. khAnagI rekaDa, 3. jamIna ke mIlkata ane 4. daradAgInA e mujaba pUjInA bhAga karIne reke te kadI Apatti nahIM Ave. 7. zrImaMta thAo to bIjA upara upakAra karatA zIkhaje paNa keInA nasAsA na leze. vAvaze te phaLanA adhikArI banaze. 8. taiyAra mAlane vepAra sAre cAlato hoya te vAyadAnuM ke saTAnuM kAma bIlakula na karavAnI pratijJA leje. 9. AphatamAM AvI paDela vepArIne rAhata ke madada ApI TakAvI rAkhaje, 8 dhaMdhAmAM vAMdhA paDe te gharameLe pheMsale karajo paNa adAlate jaI pAyamAla na thatA, 9. kadI paNa mANasAI na gumAvaze ane sahunI sAthe bhAIcAre rAkhaje, 10 dhaMdhAmAM jUhuM, anIti, dage, bheLaseLa ke vizvAsaghAta kadI paNa na karazo. sAce vepArI AnuM nAma. Saa hiMdanA hunnara udyogane vartamAnakALa " ane bhaviSyakALa 9 riyAnI bharatInI mAphaka chellI laDAInI take bhAratanA udyoga0 patione, vepArIone ane bIjA aneka vargone dhananI kamANIne sAre lAbha Apyo. AthI bhArata samRddha ane saddhara banyuM. tene laIne aneka navA dhaMdhAo ane udyoga khIlyA, sAhasa kheDyA ane dhanika varge vadhu dhana kamAvA mATe avanavI janAo amalamAM mUkI.
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ [14] ' anubhava-vANa . paraMtu A avanavA sAhasomAM dezanA ke prajAnA uddhAranI dRSTi . karatAM pote vadhu zrImaMta banavAnI ane bhalA, bhoLA, lebhI ke lAlacu leone phasAvI ke lAlaca batAvI kaMpanIonA zersanA nANAM bharAvIne nAnA moTA kArakhAnAo kADhyA, kaMpanIo kADhI athavA vepAra-dhaMdhAnI sInDIkeTe UbhI karI. keTalAka moTA pAyAnA udyoge pratiSThita udyogapatioe UbhA karyA, athavA sarakAranA sAtha, sahAya ane bAMhedharIthI zarU thayA ane keTalAeka sarakAre pote sthApyA. AyAta nIkAsanA sarakArI niyaMtraNo ane nItie keTalAeka udyogone sIdhuM ke ADakataruM uttejana ApyuM ane rakSaNanI jakAte temane sthAnika khapatane lAbha Ape. A rIte aneka dhaMdhAo zarU thayA, khIlyA ane pagabhara thayA. - nAnAM nAnAM udyogo jevA ke glAsa, plAsTIka, bekelAITa, dhAtuo, vanaspatI-tela, khAMDa, davAonI banAvaTa, rabara, sAMcAkAmanA bhAgo ane jaNaso, dareka jAtanuM kApaDa, raMgATa kAma, chApakAma, hojhIyarI, kaTalarI, DokaTarI ojAre, vIgerenA ghaNuM kArakhAnAo zarU thayA, khIlyA ane chevaTe temAMnA ghaNuMkharAM baMdha paNa thaI gayAM. meTA udyoge paikI havAI jahAje, sTImara tathA vahANo, moTare, ilekaTrIka sAmAna, mazInarI, kAgaLa, pAvara hAusa, lekhaMDa ane bIjI dhAtuo, judA judA khanIjo, kemIkalsa ane rasAyaNa, tathA bIjA evA aneka moTA moTA kArakhAnAo kareDanI zera kepITalathI UbhA thayA. temAMnA ghaNA cAlu che, paraMtu Aja sudhI chellA thoDA varSo sudhI teoe je sArA naphA karyA ane sArA vyAja, naphe ke bonasa vaheMcyA temAM ghaNuM kArakhAnAMone have oTa zarU thaye che ane keTalAkane kSaya lAgu paDyo che. vartamAnapatromAM ane sarakArI riporTamAM AvatA samAcAranI tAravaNuM karavAthI A bAbatanI vadhu pratIti thaze.
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ hiMdane hunnara udyoga * [11] jeone sarakAranA, ardha sarakArI khAtAnA ke vepAranA kSetranA meTA moTA orDare mAlanA maLe che teonA saMjoge ane kamANI sArA che. paraMtu jeone pitAnA baLa upara nabhavAnuM che ane kAtIla hariphAI vacce kAma karavAnuM che teonA saMjogo vadhu ne vadhu muzkelI vALA thatA jAya che. jeo pramANikapaNe khaMta ane kALajIthI gaNatarIpUrvaka jAte kAma kare che ane kharIdI, vecANa ane mAlanI banAvaTa ane uttamatA mATe cIvaTa rAkhe che tathA kArakhAnAnI vyavasthA ane dekharekha bahu karakasarathI rAkhe che, teo harIphAImAM paNa TakI rahe che, ane sAre naphe paNa kare che. paraMtu jeo potAne ja svArtha sAdhavA tarapha ja draSTi rAkhIne kAma kare che ane jeone zeraholDaronI ke udyogonI kazI paDI hotI nathI, teone dhIme dhIme takalIpha paDavI zarU thaI che. keTalAeka moTA navA udyoge evA zarU thayA che. ke jeoe lImITeDa kaMpanI UbhI karIne kArakhAnAo UbhA karyA che. paraMtu kArakhAne calAvavA mATe joItI rokaDa rakama teo pAse nathI. teo paikInA keTalAke InDasTrIala phAinensa korporezana oNpha InDIA jevI ardha sarakArI saMsthA ke bIjI evI nANAM dhIranAra saMsthAo pAsethI ke beMka pAsethI makAna, mazInarI ke mAla upara meTI rakamanI leno lIdhI che ane e rIte udyoga calAve che. te daramyAna je be cAra varSamAM sArI kamANI thaI jAya to udyoga pagabhara thaI jAya paNa saMjoge ulaTA heya, AvaData ke anubhava ochA hoya ane vahI vaTa cekho na hoya te AvA udyoga baMdha thaI jAya che, ane lAMbA vakhata sudhI baMdha paDIne chevaTe pANInA mUle vecAya che. jUnA zera halDaranA paisA jAya che, bIjA leNadAronA paisA DUbe che ane kAra khAnuM chevaTa vecAya che. khADo khode te chevaTe temAM paDIne jema pAyamAla thAya che, tema ekanI bhUle AkhuM nAva DUbe che. ane tenA bhoga aneka mANasane banavuM paDe che. chevaTe "rAmanuM leNuM bharatane phaLe," te mujaba tene lAbha navA lenArane maLe che. AvA aneka dAkhalAo
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 142 ] anubhavavANI dezamAM ane paradezamAM Aje najare paDe che. dezanu aDhaLaka nANuM, zakti, sAdhana ane leAkeAnI udyoga pratyenI bhAvanA A rIte veDaphAI jAya che ane te badhA mATenA javAbadAra ejanTa ke menejI Mga DAyarekTarane, vizvAsaghAta ke khIjA evA pUravAra thaI zake tevA gunhA sivAya bIjA zunhAe ke bhUlAne mATe rAjyanA kAyadAmAM kazI zikSA karamAvelI na hAvAthI, athavA tenI bhUle zeAdhIne puravAra karavAnI kAine paravA na hAya te kAraNe te pAte kazI muzkelImAM kAyadAne kAraNe AvatA nathI. kaMpanIne nAdArImAM lai javAmAM Ave te tenI mIlkatanA navA vecANamAMthI paNa te hajArA ke lAkho kamAi le che; athavA te ja navA dharAka UbhA karI tene ochI kIMmatamAM AkhA dhaMdhA ane mIlkata apAvI de che ane temAM peAtAnu hita rAkhe che. ghaNA udyogAnu A rIte thAya che. chellI laDAinA samaya daramyAna ke te pachI jeTalI navI kaMpanIe UbhI thai che temAMthI Aja sudhImAM keTalI baMdha thaI, keTalI cAlu che ane cAle che, ane temAM keTalA naphA kare che ane zera hAlDarAne vyAja maLe che ke nahIM, tathA tenA zeranA mULa bhAva zu` hatA, vadhIne saTTAmAM keTalA UMcA gayA hatA, Aje zu che, ane have pachI te zereAnA bhAva su' raheze--AnA vigatavAra AMkaDA madhyastha ke prAMtika sarakAra lokAnI jANu mATe bahAra pADe tA ghaNA ajJAna leAkeAne pAyamAla thatA bacAvI zakAze. navA mANase navI jALamAM phasAtA aTakaze. prajAnuM hita jALavavAnI sarakAranI kruja che ane sarakAra pAte te svIkAre che. hiMdanI have pachInI leAkasabhAmAM A prazna lAvI te saMbaMdhI cAgya dhArA dhaDe teA hArA lokeA luTAtA bacaze ane lAkhA leAkA sarakAranA apAra upakAra mAnaze.
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ dalAla ane dalAlInuM dhoraNa ja 143] ( 8 ) vepAradhaMdhAmAM dalAlenI saMkhyA ane dalAlInuM dhoraNa pAramAM lenAra ane vecanAra vepArIo ekabIjAnI garajane lAbha ja le ane sadAo aTakI na paDe te mATe vepAranI saraLatA ane bhAlanI le-veca mATe dalAlanI AvazyakatA atyAranA jamAnAmAM vepAranA dareka kSetramAM anivArya che. nhAnA moTA gAmaDAo ane zaheramAM anAja, ghI, tela, goLa, bakAluM vI. bahAragAmathI bajAramAM vecAvA Ave che te badhe mAla vecanArA dalAla hoya che. AvA mAla uchANI ke hararAjI karI dalAla vecI nAkhe che. te mAlane jema ke mApa dalAla karI Ape che. mAlanA paisA rokavA, lenAra pAsethI laI le che ane hisAba karI potAnI dalAlI, mAla upara caDhela majUrI, khara-kharAjAta ke jakAta kharca vI. kApI laIne bAkInA paisA rokaDA mAladhaNIne Ape che. paisAnI jokhamadArI AvA dalAle upara rahe che. lenAra pAse mAlanA cukavavAnA paisA pUrepUrA na hoya to dalAla pote te paisA mAladhaNIne cUkavI Ape che ane lenAra vepArI pAsethI dalAla vyAja paNa le che. A rIte gAmaDAomAM ane zaheramAM vepAranI cAvI dalAlonA hAthamAM hoya che. A dalAle meTA bhAge dukAnadAra vepArIo ja hoya che ane teo mukhyatve karIne vepAra, dalAlI ane AData-e traNe kAma eka sAthe karatA hoya che. AvA mANasa mahenatu heya, anubhavI hoya, tenAra ane vecanAra baMnenA vizvAsane pAtra hoya, pramANika ane nyAyasaMpanna hoya, buddhizALI, hIMmatavAna ane bolave cAla vizALa hoya ane saunI sAthe milanasAra hoya, to teo gAmaDAmAM "vepAranA rAjA" gaNAya che ane teone "hAma, dAma ane ThAma' traNe vastu maLe che paNa je anIti, jUTha, dago, ochAvadhu tolamApa, pakSapAta ke aMgata svArtha
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ [14] anubhava-vANI tenAmAM hoya te leke tene bharese karatA nathI. dhIme dhIme hariphAI IrSyA ke lAlacane kAraNe bIjA dalAla harIphe UbhA thAya che, dhaMdho ane kAmakAja vaheMcAI jAya che ane chevaTe je sAce, sAre ane pramANika hoya che tenuM kAmakAja sAruM cAle che ane luccAIthI kAma karanAra thoDo vakhata lAbha le che, paNa chevaTe te pAcho paDe che. bhIyA hoya tyAM dhutArAne dhaMdho cAle che." manuSya svabhAva saidhuM ane sastuM zedhavAne che paNa lekee samajavuM joIe ke dekhAvamAM soMghuM ane sastuM lAge che temAM moTA bhAge dago vadhu hoya che ane savuM e saravALe meMvuM ja paDe che. 2. meTA zaheramAM vepAra moTA pramANamAM, vistRta ane aneka prakArano hoya eTale temAM dalAlenI khAsa jarUra rahe che, ahIMyA vepArIo kamIzana ejanTa ke ADatIyA ane dalAle e traNe moTA bhAge judA judA che. ghaNuM vepArIo vepAra ane ADatanuM baMne kAma eka sAthe karatA hoya che, muMbaI karatAM amadAvAda, surata, solApura vigere zaheramAM AvuM saMyukta kAma karanAra vizeSa hoya che, paraMtu AvA vepArIo pote je mAlane vepAra karatA hoya te ja mAlanI ADatane dhaMdho karatA hoya che, teone mAlamAM naphe maLe che ane te uparAMta AvaData ke kamIzana paNa maLe che, AvA vepArIo mAlakharIdI dalAlo mAraphata kare che, paNa mAla vecANamAM dalAlanI jarUra teone rahetI nathI. keTalIka peDhIo mAtra zarAphI, huMDIpatrI ane ADatanuM ja kAmakAja karatI hoya che, teo lAkhonuM kAmakAja kare che, mAthAne vepAra teo bhAgye ja kare che, kaI vakhata taka hoya ane mAthe jokhama karI le te judI vastu che, AvI peDhIone ADatIAo ghaNuM hoya ane badhI jAtane vepAra karavAvALA hoya eTale dareka bajAranA kharIdIkAma mATe te te bajAranA jANakAra dalAle rAkhavA paDe che ane teonI
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAla ane dalAlInuM dhoraNa 9 [ 145] mArata kharIdInuM kAma thAya che. AvA dalAle kAyama mATe mukarara karelA hoya che. ane teo peDhIonA pratinidhI tarIke peDhIo vatI kharIdInuM kAma kare che. AvA dalAle pAse kAyama kharIdInuM kAma rahetuM hoya eTale bajAranA vepArIo teonI khuzAmata karatA hoya che. ane dalAle pramANika, mahenatu ane anubhavI hoya to ja peDhIonI kharIdInuM kAma teone maLe che. bajAramAM dhAraNa e che ke mAla vecanAra vepArI dalAlane dalAlI Ape che. mAla. lenAra dalAlI ApatuM nathI. jemAM dalAla na hoya te sadAmAM lenAra vepArIne potAne dalAlI maLe che, paraMtu bajAra bhAvanI uthalapAthala ane vadhaghaTa hoya tyAre hAthohAthanA sodA laI lenAra dalAlIne lAbha pote levA mAgatA hoya to te vepArI bhAvamAM mAre khAya che, kemake mAlanA bhAva badhI dukAne eka sarakhA hotA nathI. keNu vepArI pAse mAla che, ane kaye vepArI vecavAla che, tene khyAla dalAlone hoya che; paNa peDhIovALAne bahuM na hoya. moTI zaheramAM samayanI vadhu kIMmata hoya che, eTale eka mAla ke eka sodA mATe sastA mAlanI dhamAM Akho divasa eka mANasa rekAe rahe te peDhIvALAne ke vepArIne paNa pivAya nahIM, ethI ja dalAla mAraphate mAlanI kharIdI ke vecANa karavuM te jarUranuM che. (3) comAsAmAM jema jIvajaMtuo ubharAya che, tema vepAramAM kAmakAja ane saTTAnI le-veca khUba ja cAlatI hoya tyAre dareka bajAramAM dalAle paNa ubharAI Ave che. jene nokarI na maLe teo paNa dalAlI karavA lAgI jAya che. bahu mahenata ke jakhamadArI vinA ekAda saMde game tyAM AkhA divasamAM thaI jAya eTale dalAlane rU. 5, 10, 25 ke vadhu rakamanI dalAlI thaI jAya. dalAlImAM dalAlane mAsika je kamANI thAya che. tenA cothA bhAganI kamANI te pote vepAramAM ke nokarImAM meLavI
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ [146 ] * anubhava-vANI zakato nathI. keTalAka to cAlu karI choDIne dalAlInuM kAma karatA thaI jAya che. keTalAkane nokarI ke kAmadhaMdho na maLatA hoya teo paNa dalAlI zarU kare che ane mahIne se, basa ke vadhu kamAya che. dalAla AvA samaye lAyakAta ke AvaDatathI kamAtA nathI. teo nekarI karavA jAya te teomAMnA nIcalA tharane koI nokarImAM rAkhanAra nathI maLatA. kemake teomAM nekarI karavAnI lAyakAta ja hotI nathI. vacalA tharanA bhANanuM mAnasa evuM thaI jAya che ke teo dalAlI sivAya bIjuM kAma ke nokarI karavA taiyAra thatA nathI. ane dalAlI cAle, na cAle ke ochI cAle, paNa dalAlIne ja vaLagI rahe che ane game tema karI gADuM calAve jAya che. upalA tharanA dharakhama ane nAmacIna moTA dalAlee te saTTAnI ke vAyadAnI relamachelamAM eTalI moTI kamANI karI lIdhelI hoya che ke maMdImAM dalAlI na thAya ke ochI thAya to paNa teone bahu darakAra hotI nathI. A badhI vastune sAra e che ke jeoe eka vakhata dalAlIne svAda cAkhyo che teo bIjA koI kAma ke nekarI karavA lAyaka rahetA nathI. teone koI nekarImAM rAkhe paNa nahIM, ane teo nokarI karI zake paNa nahIM. dhaMdho karavA jAya te bhAra ja khAya ane nukasAnI ja kare eTale dalAle dalAlInA kAmamAM ja jiMdagI pUrI karavAnI rahe che. A sthiti bajAranA cAlu dalAlanI che. peDhIonA ke kArakhAnAnA dalAlane A niyama lAgu paDato nathI. - (4) dalAlInA dara zuM vyAjabI gaNAya? A prazna bahu ja mahavane che. jema vepAra ke saTTo vadhu, tema dalAlI ane tene dara vadhu hoya che. paisA rekI mAlanuM, mahenatanuM ane naphA nukasAna tathA AsAmI khAdhanuM jokhama karanAra vepArI karatAM dalAla vadhu kamAya, vinA jokhame ane ochI juja mahenate moTI rakama kamAya, e. dhaMdhAnA niyamathI taddana ulaTuM ane aniSTa che. taiyAra mAlanA sodAmAM ane mAlanI le-vecamAM seMkaDe pA ke dalAlI vyAjabI che. kApaDa
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ vepArIonI samayA [ 147 ] bajAra ardhA TakA dalAlI Ape che te bahu ja vadhu paDatI ane kheAjArUpa che. vAyadAnA vepAramAM sekaDe eka AnA athavA naga upara amuka ceAkkasa rakama e emAMthI je vadhu thAya te dalAlInA dara vyAjabI gaNAya. dhaMdhAmAM rasakasa na rahe, vepArIoe nukasAnI karI hAya ane vepAramAM aNadhArI maMdI AvI heAya teve atyAranA ApatakALa vepAramAM pravarte che. tevA samaye vepArI maDaLAe tathA mahAmaDaLAe ane inDIana maracanTasa cembara jevI pratiSThAvALI ane vepAranuM hita sAcavavAvALI pratinidhi saMsthAe bhegA maLI dareka bajAranA saMjogo joI, ane vepArIo tathA dalAlAnA abhiprAya laI AchAmAM edhu evu dhAraNa nakkI karavuM joie ke je vepArane pASAya, mejArUpa na thAya; tathA kAyama nabhI zake. A bAbatamAM amadAvAda bahu DahApaNathI kAma le che. tyAM dalAlI ane majUrI tathA mukAdamInA dara soga pramANe nakkI karavAmAM mahAjanA bahu takedArI rAkhe che. muMbaI A uparathI dhaDA le ema sau kAI mITa mAMDI rahyuM che. ( 9 ) vepAra ane vepArIonI samazyA ja gatane mAnavajAtanA eka virATa svarUpanI upamA barAbara sArI rIte ghaTAvI zakAya. mANasanA zarIramAM judA judA avayavA, aMgaupAMga, IMdriyA, zvAsAzvAsa ane cetanAzakti hAya che. te badhAnA eka bIjA sAthe abheda ane nira MtaranA sabaMdha hAya che. hAya eka avayava nabaLuM ke khAmIvALu hoya athavA barAbara kArya na karatuM teA tenI asara bIjA dareka avayava upara jarUra thAya che. ane badhA avayave khetapeAtAnI kriyA barAbara vyavasthita rIte karatA hAya tA AkhuM zarIra nirAgI, taMdurasta, sazakta ane sphurtimAna rahe che. jema
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 148] - anubhavavANI zarIrane bahAranI ane aMtaranI baMne kriyAo karavAnI hoya che, tevI ja rIte mana ane AtmAne paNa bahAranI draSTi ane AMtarika draSTi e baMne hoya che. dareka vastumAM guNa ane doSa, sAruM ane narasuM, sAre upayoga ane kharAba uga e baMne ochA vadhu pramANamAM rahelA ja che. temAM sArAnuM pramANa vadhu hoya to vastu sArI gaNAya, ane kharAbanuM pramANa vadhu hoya te vastu kharAba gaNAya. vyavahAra, vyApAra, dharma ane zAstra mATe paNa A siddhAMta sarvamAnya che. ane jagatane dareka deza, dareka prajA ane dareka dharma A siddhAMta svIkAre che. rAjya ane rAjataMtrane paNa A siddhAMta lAgu paDe che. hiMduzAstramAM varNAzramanI vyavasthA je varNavI che te rAjataMtrane akSarazaH baMdhabesatI che. vidyAnuM kAma brAhmaNanuM che, vepAranuM kAma vaizyanuM che, rakSaNanuM kAma rAjAnuM che ane sevAnuM kAma zadranuM che. vaMzaparaMparAthI je kAma je varNa karatA hoya te kAmamAM te varNa kudaratI rIte ja pAraMgata hoya che, kemake tenA saMskAra tene uttarottara utare che ane vRddhi pAme che. dharmakriyAnuM kAma brAhmaNa sivAya bIjA koIne soMpAtuM nathI; rAjya calAvavA mATe kSatriya sivAya bIjo koI lAyaka thaI zake ja nahIM; sevA karavAmAM zadra jevo bIjo koI kuzaLa nahIM ja nIvaDe; tevI ja rIte vepAranI kuneha ane AvaData vaizya jeTalI bIjA kaImAM hoI ja na zake. A vastu bhUtakALamAM sAcI hatI ane Aje paNa teTalI ja sAcI che. duniyAbharanA AgaLa vadhelA deze paikI briTIza prajA jeTalI bIjI kaI prajA mutsaddIgIrI ane kunehabAjImAM hathiyAra ke praviNa nathI. A guNa vaizyamAM ane vepArImAM ja hoya che. ane tethI ja briTana paNa eka vepArI prajA tarIke ja oLakhAya che. je je deze upara teNe prabhutva meLavyuM, prabhutva jamAvyuM ane badhA dezanI riddhisiddhi ane samRddhine pitAne kaje karI te badhuM tenI vepArI AvaDatane ja
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ vepArIonI samazyA [ 14 ] AbhArI che. AkhA bhAratavarSanI kaLA, kauzalya, jJAna, vijJAna, samRddhi ane jAheAjalAlIne vepArI nItirItithI peAtAnA dezabhegI karI te badhu tenI vepArI AvaDatane ja AbhArI che. na jyAMsudhI briTanane sUraja tapatA hatA, tenuM bhAgya teja karatuM hatu, ane temane samaya hateA tyAMsudhI teee hi MdanuM hIra cUsyA ja karyuM. paNa samayanA rAha palaTAye, bhAgya yuM. cAre taraphanI kAramI bhIMsaNamAM khUba bhIMsAyuM, eTale bhAratane tenA bhAgya upara choDIne peAte pAtAne rastA lIdheA ane ahIMthI uDDAMtarI karI gayA. paNa jatAM jatAMya teNe tenA jAtisvabhAva cheDayo te na ja cheDayo; ane pAchaLa aneka jAtanAM kaubhAMDa mUkatA gayA, karatuka karatA gayA, ane mitranA veSamAM jIvaleNa duzmananI garaja sAratA gayA. te peAtAnI pAchaLa je sarjana mUkatA gayA che teNe bhAratanI prajAmAM hAhAkAra vartAvyA che, arAjakatA phelAvI che, kaleza, kaMkAsa ane kanaDagatanI katAro lagAvI dIdhI che, mANasAinA nAza karyAM che, ane nyAya, nIti ane nekIne sthAne aneka jAtanI badI, medarakArI ane bhedIlInA UMDA khIja rAyyA che. enA pAka, paritApa sivAya khIjuM zu utpanna karI zake ? A badhuM ApaNe joyu, jANyu ane anubhavyuM; chatAM ApaNe sau eTalA badhA AMdhaLA, baherA, lUlA, laMgaDA, azakta ane nirmAlya thaI gayA chIe, ApaNI muddhi eTalI badhI bahera mArI gai che, ApaNI tarkazakti eTalI badhI bUDI gai che, ApaNI zakti eTalI kSINa thaI che; ApaNI smaraNazakti eTalI bhUlakaNI banI gaI che ane ApaNuM hRdaya eTaluM niSThura ane lAgaNIvihIna thai gayuM che ke ApaNate sAcI vastu ja samajAtI nathI. kadAca samajAya te te svAnA jALAmAM guMcavAI gaI hAvAthI sAcI vastu karavAnI icchA thatI ja nathI. 'huM' 'mAruM' ane badhuM mAre athavA * mArA mATe ja ' e sivAya khIjuM kazuM dekhAtuM ja nathI. A che bhAratavarSanI AjanI dazA !
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 150 ] anubhava-vANI pU. mahAtmAjInA potAnA ja prayAsa ane puruSArtha vaDe ja ApaNane svarAjya maLyu che. A satya vastune DAhyo mANasa virodha karI zake tema nathI. mahAtmAjI hoya nahI ane ApaNane svarAjya prApta thAya paNa nahIM. bhale lokee mahAtmAjIne sAtha ane sahakAra ApyA, dezanI khAtara bhAga ApyA, yAtanAo veDI ane jelamAM gayA. tenA amuka hissA jarUra gaNAya; paNa sAcI netAgIrI sivAya ane netAnA mAdarzana ane saMcAlana sivAya, ekalA gAMDAdhelA lokathI saltanatanI sAme Takkara jhIlI kadI jIta meLavI sAMbhaLI nathI. mahAtmA " svarAjya "ne surAjya athavA sarvodaya rAjyavyavasthAmAM pheravI nAkhavAMnI dhagaza sevatA hatA. ane tene mATe kalpanAnuM suMdara citra manebhUmimAM taiyAra karatA hatA, paraMtu kudarata viruddha hatI, prabhunI icchA nahAtI, prajAnI lAyakAta nahAtI ane samaya pAkayA nahAtA. eTale dezanA bhAgalA paDayA, tenA upara ApaNe hAthe ja mahAra mArI ane mAnatA hatA ke zAMti raheze ane sarvatra zAMti phelAze tyAre thoDA samaya pachI ceAjanAno amala karazuM. paNa mananI manamAM rahI, dAvAnaLa sarvatra saLagyA, kaMIka dAjhayA, ghaNA ghavAyA, ghaNA nirdoSIe jAnanA balidAna ApyA; ane haju paNa pUratu na heAya tema chevaTanA meTAmAM meATA AtmabhAga mahAtmAne peAtAnA vanA ApavAneA hateA, te temaNe ApyA ane AtmabalidAnathI AtmayajJa pUrNa karyAM. dezabharamAM zAka chavAi gayA. kAi ThekANe rASanI jvALA bhabhUkI ane temAM khIjAenAM paNa balidAna devAyAM. mahAtmAjInA punIta AtmA tene sthAne cAlyeA gayA. jaDapUjAvAdI evA ApaNe mRtadehane joIne vilApa karyAM; bIjAoe vAyupravacana dvArA samAcAra kAne sAMbhaLIne AMsu sAryAM. smazAnayAtrA nIkaLI, agnisaMskAra thayA, asthi pavitra jaLamAM padharAvyA, bhasmIbhUta dehanI bhasma dezanA aneka bhAgamAM netAe laI gayA, vidhipUrvaka tene paNa pavitra jaLAzayamAM vahetI mUkI; keTalAeke jamInamAM dATIne tenA upara smaraNacihnarUpe maMdira, mUrti ke kIti *
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ vepArIonI samA [ ?? } sta Mbha mUkyA; kAie mahAtmAnI vastuo ekaThI karIne smAraka racyuM, kAie temanA lekhonuM saMgrahasthAna sthApyuM; teA vaLI kAie temanA janmasthAnane yAtrAsthaLa banAvyuM. A rIte pavitra puNyAtmAnI jaDa vastuthI temanA caitanyanI preraNA jagatanA pAmara leAkeAne maLaze ema ApaNe mAnI lIdhuM; tene mahatva ApyuM; ane mukhya tarIke gaNIne tenI pratiSThA karI. ane ATalAthI bhAratanuM, bhAratavAsIonu ane jagatanuM kalyANa thaI jaze eTalI zraddhA rAkhIne RtikavyatA mAnI. A rAha prAcInakALathI cAlye! Ave che mATe te rAha sAcA che, sArA che ane temAM ja sarvasva samAI jAya che--AvI UMdhI samaja ApaNe atyAre sevIe chIe. paNa A teA jaDavAda che. jaDavAdanI bhUmikA bhAratavAsIne mATe sarjAI. bhale jamAnA jaDavAdane hAya paNa bhArata teA adhyAtmavAdane varelu che. eTale gAMdhIjInu yugapuruSa tarIkenu sthAna AvI jaDasAdhanAmAM ja na heAya, te teA tenuM apamAna gaNAya. tenu sthAna dezanA ekeekanA hRdayamAM hovuM joie. temanuM smaraNa mAtra, nAmamAtramAM na hoya; paNa kArya dvArA ja hoI zake. bhArata bhAnabhUleluM ane pramAdavaza na heAya te AvI sAcI samaja jarUra dharAvatA zIkhaze. upara ApaNe joI gayA ke rAjataMtra calAvavAne lAyaka teA kSatriya ja gaNAya. kSatriyamAM zUravIratA, vaTa, dezaprema, AtmabalidAna, prajAnu rakSaNa, nyAyaparAyaNatA, cAritrabaLa, udAratA, dAnavRtti, kSamA ane svamAna A guNA hAya ! ja te rAjA ke svataMtra bhAratanA pramukha thavAne lAyaka gaNAya. A badhA guNA evA che ke tenA saMpUrNa amala kare athavA te pramANe rAjA vate teA rAjyanI lakSmInA bhaMDAra khUTI jAya, eTale niyaMtraNa karavAnuM kAma pradhAna, maMtrI ke kArabhArIne soMpavAmAM Ave che. pradhAna humezA zANA, DAhyo, mutsaddI, nimakahalAla, buddhizALI,
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 152 ] anubhava-vANI anubhavI, Tharela, viveka buddhivALA, cakAra ane dIrdhadraSTivALA hoya che. ane rAjA ha MmezA pradhAnanI salAha mujaba ja varte che. amAtya ke maMtrI mATe bhAge vaizya ja hoya che. amuka kALe brAhmaNe paNa maMtrIne hoddo bhAgavatA hatA, paraMtu brAhmaNa haMmezAM vidyAguru tarIke kAma karatA hatA ane tevA guru pAse cAre varNanA bALakA bhaNatA hatA eTale vidyAmAM badhA varNamAM brAhmaNa vadhu buddhizALI hoya che ane tene kAraNe brAhmaNeAe paNa maMtrIpada dhaNA rAjgyAmAM zAbhaLyuM che tenI itihAsa paNa sAkSI pUre che. A jamAnA vidyA karatAM vANijyanA vadhAre che. eTale je vepAramAM pAraMgata hAya te ja rAjyanI dhUrA mATe vadhu lAyaka gaNAya. agAunA vakhatamAM bhArata mAtra khetIvADIneA ja deza hatA ane je kAMI vepAra hatA te mAtra khetInI ane khanIjanI pedAzane ja hatA. eTale vepArIonu sthAna jeTaluM prajA vargamAM mahatvanu` hatu` teTalu rAjyavahIvaTamAM nahotuM. Aje paNa jozuM te jaNAI Avaze ke rAjyanI nAnI meATI oNphisamAM kArakunA, keLavaNInI saMsthAomAM zikSakA, dharmAMsthAnA ane devamaMdiranA pUjArI, kriyAkAMDa, vidhividhAna, jyotiSa vigerenuM kAma karanArA phakta brAhmaNA ja hoya che, ane A badhAM kAmeA brAhmaNeAne vadhu anukULatAvALA che. vaizyane mATe khetI, vyApAra, vAhanavyavahAra, dhIradhAra, hisAbI kAma, nANAnI sAcavaNI, utpanna ane vyaya, hunnara udyoga, zeAdhakhALa, vijJAna ane evA bIjA kAmeA nirmANa thayelA che. zUdrane mATe mahenata, majUrI ane sevAnu kSetra nirmANa thayeluM che ane kSatriya mATe rakSaNa, laDAi ane zUravIratAnuM kSetra rAkhavAmAM AvyuM che. mukhya cAra varNAmAMthI cAra bheda thayA ane temAMthI aneka peTA vibhAge sarjAyA. pachI je je samUha je majUrInA kSetramAM paDayA tenA tene anusarIne dareka va akeka judI judI jJAti ke peTA jJAti va je kAmadhaMdhAmAM ke baMdhAyA ane te tarIke oLakhAvA
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ vepArIonI samazyA [ 153 ] lAgyA. ane A rIte sAnI, sukhaDIyA, saI, sutAra, darajI, mAcI, luhAra, kaMsArA, kuMbhAra, kALI, pATIdAra, AgarI, mAchImAra, dhAMcI, dhobI, mALA, DheDha, bhaMgI, camAra, khATakI, Dabagara, raMgArI, khatrI, brahmakSatriya, luhANA, kAchIyA, chIpA, golA, khavAsa, vaDArI, bharavADa, rabArI, vAMjhA, vALaMda, vaNakara, sIpAI vigere aneka jJAtie UbhI thaI. ane te jJAtinA loke bIjo dhaMdhA karatA thayA eTale tenA peTAvibhAgeAnI vaLI mizra jJAti UbhI thaI, jevI ke vANIyA sonI, saIsutAra, kuMbhArasutAra, luhArasutAra, hiMdu dheAkhI, musalamAna dheAkhI, vANIyA sukhaDIA, brAhmaNu kAI vigere. vaLI AMtarajJAtIya lagnaprathAthI je prajA utpanna thaI tenI paNa judI judI jJAtie UbhI thai. A rIte ekamAMthI amuka ane amukamAMthI aneka, anekamAMthI vidhavidha ane temAMthI bahuvidha--e rIte aneka bheda, bhAga ke vibhAgeA paDayA ane tene pariNAme jema eka vaDamAMthI aneka zAkhAprazAkhA nIkaLe ane mULa thaDano khyAla paNa na rahe tevI rIte AkhA bhAratadeza ekatA mUkI daIne anekavidha bheda ane chaMdamAM vaheMcAI gayA, vIMkhAI gayA, pIMkhAI gayA ane chevaTe chinnabhinna thaI gayA. Ama saMpa ane ekatAnI sAMkaLa tUTI gai, badhI kaDIe dhasAne veravikhera thaI gaI ane te nabaLAinI taka sAdhIne paradezIonA AkramaNa bhArata upara aneka rUpamAM zarU thayA. ghaNA paradezIe AvyA ane gayA. keTalAka hiMdamAM samAI gayA ane hiMdane peAtAnuM vatana gaNIne hiMdamAM rahyA; khIjAe lUTane mATe AvelA teo lUMTa laIne vidAya thayA. keTalAka hiMdane jItI tenA upara Adhipatya jamAvavAnA hetuthI AvelA, ane teoe hiMdamAM rahI peAtAnA amala sthApyA. kAI hiMdanI prajAne vaTalAvI teone muslIma banAvavAnA hetuthI AvyA, teA kAi mUrti ane madirAnA khaMDana karI tene sthAne maa ane daragAha UbhI karIne peAtAnA dharmanA jhaMDA pharakAvavAnA uddezathI AvyA, e rIte aneka AvyA,
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 154 ] anubhavavANI aneka gayA, ane aneka rahyA. keTalAeke, peAtAnA dezamAMthI dezanikAla thavAne kAraNe athavA teA peAtAnA deza duzmananA hAthamAM javAthI jAna bacAvavA mATe A dezamAM AvIne Azraya lIdhA ane kAyama mATe atre rahyA. ema hiMdanA ItihAsamAM citravicitra vividha raMga pUrAelA aneka citrA ALekhAyelA che. ane te paNa vidhinI vicitratA nahIM te bIjuM zuM gaNI zakAya. A badhAne a Mte yuropanI judI judI prajAnI judI judI prakRtivALA judA judA prakAranA vepArIe hiMdamAM vepAra karavAnA hetuthI AvyAM. teone hiMdanI rasALa bhUmi, phaLadrupatA, kudaratI sauMdaryAM, vizALa sAgarakAMThA, aparimita pradeza, leAkeAnu bhALapaNu, rAjAomAM kusaMpa ane kInnAkhArI, ane zAsakavarganu dezadrohIpaNuM bahu ja gamyA, bahu ja anukULa lAgyA ane AkarSIka paNa lAgyA. te sahu petapeAtAnI rIte sAdhanA karavA atre AvyA, thANA nAkhyA, aDDo jamAvyA, dhAka besADavA anekane dAkhyA, dhaNAMne cAMpyA, bahune DarAvyA, kaikane marAvyA ane cAmera trAhI trAhInA pAkAra paDAvyA. gheADe bAMdhIne ghasaDayA, hAthInA paga taLe kacaDAvyA, aMgUThA kApyA, tApane goLe uDADavA, adIkhAne ghAlyA, kAMsIe laTakAvyA, phaTake mAryA, lUMTyA, lajAvyA, mehAla karyAM, nAka ghasAvyA, dharabAra bALyA, gAmeA lUTyA, strIonI lAja lUMTI, bALakAnA khUna pIdhA, ane Thera Thera AvA aneka kAbhAMDa bhajavyA. AmAM valA, porTugIjha, phrenca ke briTIza e darekanA evadhu hissA che ja che enI kANu nA kaheze ? jIbhanI jhaDIe jhuDavAmAM kAne sArA gaNavA ? kasAI dayALu hAI zake kharA ? A ItihAsane nAjhIjhama, phesIjhama, jhArIjhama, kesarIjhama, kAmyunIjhama, sAzyAlIjhama, lIbaralIjhama, kanajharaveTIjhama, lebarIjhama, athavA kayA jhama kahevA ? vAMcaka va tamArAmAM tIkSNa ane kuzAgra buddhi hoya teA A praznanA uttara Apaze ? yamarAjanA jhama karatAM AmAMnA kayA krama sArA te phrAI kahezeA ?
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ vepArIonI samazyA ( 155 ] AkAzavANI dvArA eka uttara A pramANe saMbhaLAya che. yamarAjane jhama eka jhaTake dehane cheda karI chavane laI jAya che. eTale jIvane eka kSaNa sudhI ja duHkhanI lAgaNI thAya che, paraMtu upara varNavela dareka jhama e che ke je pArakAnA dezanA deza ujajaDa verAna kare che, lekene dhIme dhIme raheMsI raheMsIne rIbAve che, yAtanAonI bhayaMkara cicIyArIo comerathI vIse kalAka saMbhaLAyA kare che ane hRdayane bhedI bhedIne tenA TukaDA kare che. metanA bhaNakArAthI UMdhamAMthI paNa bhaDakIne leke beThA thAya che, ane temAMthI bacavA mATe aMdhArA khUNAmAM nAnA moTA sahu lapAI jAya che. hiMdanA lekene mATe ane lekAnA bhalA mATe ja teo A bhUmi upara utarI AvyA che evo dAvo A paradezIo hiMdanI bhoLI prajA pAse rajU kare che. paNa prajA evI mUrkha nathI ke teo je kahe te mAne. pachI bIjI bAjI zarU karI. te A pramANe:-"je amArI sAme thAya tene mATe ja upara kahelI zikSA thAya che. jeo amane tAbe thAya ane amArA kahyA mujaba karaze teoe kazI dhAstI rAkhavAnI jarUra nathI. jiMdagI kene vahAlI na hoya ? trAsamAMthI bacavA mATe keNu zaraNa na svIkAre? prajAne A rIte pakSamAM lIdhI. nAyakene kuhADInA hAthA banAvyA ane dhIme dhIme jherane pracAra karyo. keLavaNavaDe gulAma banAvyA, kAyadAne nAme ghera ghera kaleza ane jhaghaDA karyA, samAna hakane nAme aMdara aMdara laDAvyA, rAjAone ukeryA, muslImane caDAvyA, sAmrAjyavAdanA lAbha ane lAlaca ApIne chetaryA ane cAre kAra saLagatuM nAkhIne sIdhAvyA. - briTIzanI jaDa ghAlelI sAmrAjya sattAne ukheDavA mATe hathiyAre, dArUgoLA, beba, krAMtikArI baLavA ke bhUgarbhanI viplavavAdI koI paNa janA paikI kazuM kAma Ave tevuM nahotuM, kemake ApaNI pAse te mATe joItA nANuM, lazkarI baLa, buddhi, zakti ke sAdhane nahotA, temaja prajAmAM teja, hiMmata, dezAbhimAna ke kurabAnInI tamannA nahatI. prajAne nirmAlya, bhIru ane satvahIna banAvI, aMdaraaMdara laDAvI
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ [156 ] anubhava-vANI kALA kAyadAnI kAramI nAgacUDamAM bhIMsI nAkhIne evI narama banAvI nAkhI hatI ke koI paNa mANasathI jAheramAM sarakAra saMbaMdhI vAta thaI na zake. bhaNelAone dharmathI bhraSTa karyA, hiMdI saMskRti ane hiMdanA vIratA bharelA sAcA ItihAsathI vaMcita rAkhyA. pazcimanI TApaTIpa, mojazokha ane vilAsomAM gulatAna banAvI dIdhA, ane kAyadAne tathA paradezI rAjasattAne vaphAdAra rahevAmAM ja hiMdanuM hita che e rItanuM gulAmI mAnasa dezabharamAM utpanna karyuM. kAyadA evA ghaDyA ke pitAputra, patipatnI ane bhAIbhAIo vacce vArasA ane adhikArane nAme bheda pADyA, adAlatomAM varSo sudhI laDAvyA ane pariNAme laDavAmAM badhI milkata khalAsa thAya, te uparAMta traNa thAya ane saravALe badhA pakSakAre taddana pAyamAla thAya. DAghaNA haziyAra mANasa hoya tene sarakArI hoddAo upara nImI athavA to mAnacAMda ke khetAba ApIne potAnA pakSamAM sarakAra letI ane teone kuhADAnA hAthA banAvI temanA hAthe hiMdanuM hIra seMkaDo varSa paryata cUsyA karyuM. hiMdanA je je hunnara udyoga, dhaMdhA, kaLA ke kArIgIrI hatI te badhAne dhIme dhIme nAza karI paradezI takalAdI ane moMghI vastuone moha ane cepa lagADI ApaNane vadhu pAyamAla karyA. jeTalA varSa teonI sattA bhAratamAM rahI te daramyAna teoe meTA ene ane moTA pampa ane pAIpa vaDe covIse kalAka ApaNI riddhisiddhi ane samRddhine ulecIne IglAMDa bhegI pahoMcADI. eTalAthI paNa teone saMtoSa na thayo ke na ApaNI dayA AvI. rAjya kArobAra, lazkara, polIsa, nyAyakhAtA tathA beMke, vimA kaMpanIo, sTImara kaMpanIo, AyAta nikAsanI peDhIo vigeremAM hajAre ane lAkhe IglAMDavAsIone dara varase karaDe ane abajo rUpiyA hiMdamAMthI sudharelI Dhabe lUMTavA dIdhA. tAra, TapAla, relave vi.nI sagavaDatAnA nhAnA nIce bIjA abajo rUpiyA dara varase IglAMDa pahoMcatA. Ana, presa, kApaDanI mile ane bIjA kArakhAnAonI mazInarI ane sTArsanA anekaSmaNa paisA ApaNI pAsethI paDAvyA.
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ sepArIonI samazyA [ 157 ] duniyAmAM IMglAMDa sivAya bIjo kAI deza nathI ke je upara jaNAvelI mazInarI, sAMcAkAma ke cIjo banAvatA heAya evI AMdhI ane aMdhArapacheDA AkhA bhArata upara sitathI A rIte seMkaDA varSo sudhI briTIzaroe pAtharelA rAkhyA. vepArI huziyAra gaNAya che. vaLI mahenatu, sAhasika ane dIrdhadraSTivALA kahevAya che, chatAM bhAratanA moTA bhAganA vepArI varga briTIzanI rAjyanIti ane vepAranIti na ja samajI zakayA. gheADA dhaNA mANasAnA khyAlamAM A vAta AvI hoya chatAM aMdara aMdaranI harIphAi, svA, IrSyA ane kusaMpane laine briTananI bAjI na samajI zakayA. gheADANA samajyA heya te teonu kAi sAMbhaLe tema nahotu. athavA teone paisAthI kharIdI lIdhA hoya. AyAta nikAsanI peDhIee peAtAnA gheADA svArtha ke lAbhane khAtara hiMdane ane te rIte lUTavAnu ane IMglAMDane mAtabara banAvavAnuM ja kAma karyuM che. hiMdamAMthI rU, telIbiyA, zaNu, cA, khanAja padArthA ane bIjI evI kAcI vastue ghaNA saratA bhAve nikAsa karIne tenI ja paradezI banAvaTA anekagaNI kiMmate pAchI hiMdamAM AyAta karI che. ane e rIte paNa karoDA rUpIA IMglAMDane raLAvyA che. ApaNA vepArI vage` A rIte paradezanA ADatIyA tarIke meTA bhAge kAma karyuM che temAM teoe dhana meLavyuM hAya-paNa karADAne bhIkhArI banAvIne ane dezane vadhu ne vadhu nina banAvIne teoe mAtra gheDANA aMgata lAbha meLavyA che. A rIte dhIme dhIme deza taddana kaMgALa, nirdhana ane pAyamAla thayA che. ATalA varSo sudhI ATaluM sahana karavA chatAM deza TakI rahyo ane TakI zakayA tenA mukhya kAraNA e che ke bhArata e khetIpradhAna deza che. varasAda sArA thAya ane pAka sAro thAya eTale lokAne khAvApIvAnuM ane paheravA eDhavAnuM maLI rahetuM. vaLI ApaNuM jIvana sAruM ane jarUrIAtA ochI
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ [158) :: ag bhAva-vA ane cheDAthI paNa saMtoSa ane AnaMda mAnavAne ApaNe svabhAva che. eTale dara varSe ApaNuM dhana ghasaDI javA chatAM leke reTale duHkhI nahetA ane sahu zAMtithI jIvana gujAre karI zaktAM. paNa jANe ke paradezIone ATaluM ApaNuM navuM sukha paNa kAMTAnI mAphaka khUMcatuM hoya te rIte khetIvADI paNa pAyamAla thaI jAya ane leke bhUkhe maratA thAya te ja teo rAjasattAne AdhIna raheze ane tenI sAme mAthuM nahIM ucake e gaNatarIe khetInI sudhAraNA mATe briTIza sarakAre kazuM karyuM nathI paraMtu tenA pratye taddana durlakSa ja ApyuM che. naMdanavane ujajaDa verAna thatA cAlyA, jaMgale kapAtA cAlyA, nadI, nALA ane nahere purAtI cAlI, navANe pANI vinAnA thayA. chatAM tenI sudhAraNA mATe kazuM ja karavAmAM na AvyuM. kheDuta karaverA ane veThanA bojAthI ane devAnA dabANathI DUbato gaye. hiMdanA annadAtA samAna kheDUtane sarakAra, nokarazAhI ane vepArI varga lUMTavAmAM kazI kacAza rAkhI nathI. khAtara ane pazudhana mATe kheDUta pAse paisA maLe nahiM, peTane khADe pUravA mATe pUruM anna maLe nahI ke zarIra DhAMkavA mATe pUrAM kapaDAM paNa maLe nahiM. A sthiti pAlanahAra kheDUta varganI hatI. A badhI samasyA vepArIe hRdayamAM kotarI rAkhavAnI che ane vepAranI pAyamAlI kema thaI tene ItihAsa reja vAMcI javAnI ane yAda rAkhavAnI jarUra che. prAcIna hiMdanuM vepArI jIvana nyAya ane nItimaya hatuM. pramANikapaNe mahenata karI kheDUta pAsethI khetInI utpanna vyAjabI bhAve kharIda karI kahAra bharAte ane jyAre jyAre jene jene je je joIe tyAre tyAre teone te te vastu vyAjabI naphAthI vecate. vepAramAM nIti e hatI ke 1) letI vakhate namatA telathI kharIdavuM, paNa koIne tolamAM ochuM Apate nahIM, (2) mAlamAM kadI bheLaseLa ke daze karate nahI ane tevA kAmane pApa mAnIne te karatAM Darate. (3) rUpIAnA
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ vepArIAnI samazyA [ 159 ] sattara ke aDhAra AnA karI vyAjabI naphe meAsama pramANe vecatA. padma AjanI saTTAkhorI ane vAyadAnA vepAranI mAphaka rAje rAja bhAvanI vadhaghaTa karIne lokAnA nANAM lUTI leAkeAnI hAya ke nIsAsA letA bahu DaratA. (4) sthAnika vepArIe lAkhA raLatA nahI. teo te samaya pramANe zakti anusAra raLatA ane sa MteASathI jIvana jIvatA. paNa je vepArIe zrImaMta, zakitazALI, sAhasika ane sAdhanasaMpanna hAya te dezadezAvaranA lAMbA pravAsAnu jokhama kheDatA ane eka dezane mAla bIjA dezomAM vaNujAra ke vahANAvaDe laI jatA ane temAM ja lAkhA rUpI raLatA. paNa anIti, cArI, vizvAsaghAta ke sAcu jUThu khelIne kadI lAkhA kamAvAnI IcchAsarakhI paNa na karatA. moTA vepArIonI dezadezAvaramAM aneka peDhIe cAlatI ane tene vahIvaTa vizvAsa mahetAmunImeA calAvatA. A rIte seMkaDA mANaso dhaMdhAmAM kAma karatAM ane AvI peDhIe dhaMdhAdArI nizALa, zikSaNa saMsthA ane tAlIma varganu kAma karatI. sAdhAraNa buddhinA mANasa paNa zakti pramANe jAtamahenata, anubhava, AvaData ane buddhivaDe kramaza: AgaLa vadhatA ane nAnA nAkaramAMthI TheTha moTA munIma sudhI pahoMcatA ane chevaTe te ja zenA bhAgIdAra banatA athavA tene AzIrvAda laI svataMtra vepArI banatA. (5) zeTha nAkara vacce snehanI sAMkaLa ane lAgaNInI lagAma sivAya koA nhAnA meTAnA bheda nahAtA, sahu jANe eka ja kuTuMbanA kuTuMbIjanA hoya te rIte premathI vartatA, ekatAthI kAma karatA ane eka bIjAnA sukhadu:khamAM sAthI banatA. zene mATe prANa ane sarvasvanuM balidAna ApavA nAkarA kadI acakAtA nahIM ane nAkaranA vyavahArika ke mAMdagInA prasaMgo ke muzkelInA avasarA ukelavAnI kALajI zene ja rahetI. keTalA suMdara saMbaMdha ! kevuM nItimaya satASIjIvana ! kevI zreSTha bhAvanA ! gAMdhIjI vepArI varga mATe A jAtanuM sarvodaya svarAjya IcchatA hatA. Ajane vepArIvarga ane nAkaravarga AjanA vepArI jIvanathI sukhI, saMtASI ane AnaMdI che ke kraeNma ? dareka pAte peAtAnA aMtaramAM *
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 160 ] te anubhavavAthI pUche ane javAba meLave. AjanuM jIvana sukhI lAgatuM hAya te tene mubAraka ho ! AjanA vepAra ane vyApArIonI paristhitinA have khyAla karIe, kheDUta rAjA jevA ane vepArI cAra ke lUTArA jevA-ema Aje lakAnA anubhava kahe che. kheDUtanI vADImAM zAkabhAjI ke phaLaphUla pAkayA hAya ane kAi ajANyA musAphara pAsenA rastethI jatA hAya, te musAphara vinAsa kAce vADImAM jhADa nIce visAmA lai zake, vhetA kAze snAna karI ke kapaDA dhoI zake, devapUjA mATe joitA becAra phUla joitA hAya teA paisA vinA meLavI zake, sAthe nhAnuM cheka hAya ane raDatu hAya tA kheDUta premathI tene thADAka khera ke jAMbu, ekAda jamarUkha ke dADama, kerI ke zeraDInI kAtarI baccAMne premathI bheTa Ape. gAmamAM vANIA vepArIne tyAM janamAM mahemAna AvyA hoya ane kheDUta sAthe tene saMbaMdha hoya te te badhAne cA pIvA, pAMka khAvA ke zeraDInA vADhe rasa pIvAnuM AmaMtraNa Ape ane sAcA udAra dilathI satkAra kare. udAratAmAM rAjAnI pachI khIjo naMbara kheDUtane Ave che. sArA varasAdapANI ane sArA pAka thAya teA kheDUta udAratAthI sahune Ape che. gAmaDAomAM kheDUtA upara ja vepArIe nabhatA hoya che. kheDUta eka dare bhalA, bhoLA, udAra ane dayALu hoya che. tethI UlaTI rIte vepArI huziyAra, pAkA, takasAdhu, garajaneA lAbha lenAra, ane vakhata Ave dhA mAravAmAM kUzaLa heAya che. tAlamApamAM savAyuM levu ane ochuM ApavuM, vyAjamAM savAyu` ke dhrehu' vasula karavu ane garaje kAi paisA ke mAla levA Ave tenA pUrA lAbha levA-A rItanuM gAmaDAnA vepArInu jIvana che. tenAmAM eka guNu eTalA sArA che ke game tema thAya paNa kadI takarAra ke mArAmArI nahI kare ane sahune prema ane mIThA zabdothI vaza rAkhaze. gAmaDAmAM ekalAaTulA rahevA chatAM sahune vANIe (vepArI) vaza rAkhaze ane sapIne raheze. eTale vANIyAnA khUna ke
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ vepArIonI samazyA [16] vANiyAnA gharamAM corI ke dhADa banatA sudhI nahIM thAya. khUnI, DAku ke bahAravaTIyA sAthe paNa vepArI meLa rAkhaze. kemake saune tenI garaja paDe ja. moTA zaheramAM vepArI haziyAra te gaNAya ke je vadhu lUMTe, ochuM taLe, bhoLAne vadhu Thage ane huMziyAra gharAka pAse sIdho cAle. ATaluM karavA chatAM atyAre vepArI UMco Avato nathI ane ciMtAthI zarIre, zakti ane sthitie ghasAtA jovAmAM Ave che tenuM zuM kAraNa? zerane mAthe savAzera hoya ane "gharane duzmana sauthI bhaMDa" athavA corane ghera cera paraNe" athavA "jevI mati tevI kRti ane tevI gati" athavA "prabhune ghera chevaTa to nyAya che ja...A kahevatonuM kathana sadA satya che. vepArI gharAkane lUMTe, to vepArIne moTA vepArI lUMTe, ane vepArIne bIje harIpha vepArI bhAvamAM naphAmAM ane vepAramAM kApe. eTale chevaTe to "corane piTale dhULanI dhULa ja rahe. vaLI je taka jene bhAvanI moTI uthalapAthala ke vadhaghaTa kare ke vAyadAnA vepAramAM tejImaMdIno saTTo jamAve te koI vakhata tejIvALo kamAya ke kaI vakhata maMdIvALo kamAya; paNa saravALe to beu gumAve ja. gAmanA bhoLA leke be paisA kamAvAnI lAlace athavA gharakharcamAM paDate teTo pUre karavAnI lAlace saTTo ramavA jAya ane bIjAne khabara na paDe te rIte corIchUpIthI koInI mAraphate khAnagImAM kAma kare. AvA hajAre lekenAM nANAM saDIyAnA hAthamAM jAya che. te uparAMta gharAkonA kAmakAjamAM rojanI vadhaghaTanA-bhAvapheranA-gALA khAI jAya che. gharAkanI dalAlI, bhAvanA gALA ane gharAkonI lAkhonI nukasAnIne bhoge ja saDIyAo moTA bhAge zrImaMta bane che, ujaLAM kapaDAM pahere che, moTare deDAve che ane hajAranA kIrtidAna kare che. vepArI ke saTTAvALA bhoLI prajAne bhoLavIne jema lUTe che tema teone sarakAra karaverA ane AvakaverAvaDe lUMTe che ane bAkInuM yuropa, amerikAnA vAyadAbajAramAM athavA te navI navI limITeDa kaMpanIonA zeremAM athavA navA 11
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ { 162 ] anubhava-vANI dhaMdhAdArI sAhaseAmAM vadhu kamAvAnA lAbhane laIne lAkhA ane karoDA gumAve che. mATI mAchalI nAnI mAchalIne khAya ane tenA upara jIve, tema jagatamAM garIbeAnA bhAge ja mANasA zrImaMta bane che ane meAja uDAve che. laDAi jevA asAdhAraNa saMjogone laine athavA mAlanI chata achatane laIne ekasarakhI kamANI thaI hAya ane tene laine sAhasanA pramANamAM vepArIe dhanavAna thatAM hoya temAM te doSita na gaNAya. bhAge kamAya che. A eTale ekanA bhAge khIjo kamAya che; ane te paNa jU, cerI, anIti, chetarapiMDI ane vizvAsaghAtathI ja meTe sarvamAnya satya hakIkata che ane tene lIdhe ja lAkamata vepArInI viruddhamAM che. sarakAra paNa kahe che ke vepArIo ja kALAbAra kare che. samAjavAda ane sAmyavAdanA sUra paNa vepArIonI viruddhamAM vAge che. cAra, DAku ane lUMTAru paNa vepArIonI dukAnA ane gADAnA toDI lAkhAnA mAla uThAvI jAya che. kArTa ane vakIlA paNa vepArIonA nikAla karavAmAM ane nAdArInA kALA meLavavAmAM paisA kaDhAve che. selsaTekasa, paramITa, lAIsansa, arajI, oLakhapatra, bhalAmaNa, lAgavaga, kaveATA, relveSukIMga, majUra, mukAdama, khaTArA ke gAdIkha, kasTama, mAlanI cerI ke ghaTa, kanTrolanA kAyadAbhaMganA gunhAmAM peAlIsa, InspekaTara, vakIla ke kArTa (dIvAnI ke phojadArI), kaoNMgresanA ke bIjA ( kuMDaphALA, meATA vyavahAra, khATA ADa Mbara, vinA kAraNe dezaparadezanI musApharI ane te aMgenA meLAvaDA, mAnapatra ane jAherakhabara ane e badhAnI upara TeAce inkamaTekasanI laTakatI talavAra ane vadhu kara bharavAmAMthI bacavA mATe UMdhAcatA ane ADAavaLA hisAbakItAba ane havAlA-A badhI sAnAnI kheDIethI jakaDAyelA ane jherI sApathI cAvIse kalAka DaMkhAtA, DaMsAtA ane tenI ciMtAthI divase divase nisAsA nAMkhatA, kALajI kArAtA, UMdhamAM dhArI svapnAthI pIDAne akI utA, nidrAmAM bakabakATa karatA, khinna caherAvALeA, nisteja ane nisattva, namAlA ane kSINu dehavALA vepArI bhavya bhUvanamAM rahevA
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ vepArIonI samazyA [ 163] chatAM, bhAtabhAtanAM bhojana khAvA chatAM, kiMmatI ane tejadAra hIrAnA baTana ke vIMTI paheravA chatAM, kaDaka kiMmatI kapaDAthI zobhatA chatAM, moTaranI ane eroplenanI moja mANavA chatAM, chApAmAM pheTa ane jAherAta ApavA chatAM tenuM kALaju bhaya, ciMtA ane pApanA kIDA korI khAya che, hRdaya hakathI vadhu dhabakArA mAre che, nADI utapAtathI vadhu dhaDake che, AMkhane UMgha AvatI nathI. kAna baherA thaI gayA che, jIbhamAMthI amI jharatI nathI, zarIra lAgaNIzUnya thaI gayuM che ane hojarI, AMtaraDAM ke phephasAM kAma karatAM nathI. A badhAmAM zuM sukha che? A badhuM zene mATe ? eka piTane khAvA mATe, eka zarIrane paheravA mATe ane eka dehane rahevA mATe keTaluM joIe ? A che Ajane vepArI. AvA jIvanamAM sAce naphe che? sAcI majhA ke sAcuM sukha che ? bharatI vakhate badhuM mUkIne javAnuM che. jene tuM tAruM mAne che temAMnuM talabhAra tAruM nathI. A badhA kALAdhoLA kartavyanA pariNAma tAre ja bhogavavAnA che. haju DAhyo thA ane samaja. bahu meDa nathI thayuM. jaga ane bhUla sudhAra. nItithI chava, nisAsA na le, dayA kara ane sAce manuSya thA. ceta, ceta ! janatAnA jIvananuM UMDuM avalokana karatAM e spaSTa najare paDe che ke : 1. kheDUta-kheDUta RNarAhata dhArAthI RNamukta thayA. khetInI utpannanA bhAvo vadhavAthI kheDUtonA kheALA dhanathI bharAyA. Aja sudhI rAjya, amaladAree ane vepArIe teone lUMTayA, rIbAvyA, rahe syA paNa have kheDUto huziyAra thayA, svArtha samajatA zIkhyA ane paisAnI kiMmata paNa samajatA zIkhyA. zeranA hisAbe senuM rUpuM Aje koI kharIdanAra hoya ke neTanA thekaDA ne thekaDA keIne gharamAM hoya te te kheDUtanA ja gharamAM che. ghaNu varasane paritApa, yAtanA ane trAsa vaDyA pachI Aje sukhe jIvavAnI taka teone maLI che. paNa nANAMnA nAdathI bheju bhramita na thAya ane chatanI choLethI chakI na javAya
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ [164] anubhava-vANI ane lagna bharaNAdi prasaMgemAM gAMDAtUra na thaI jAya te teoe jovAnuM che. cAnI Adata, sinemAnA zokha, zaherI jIvananI Tevo ke sAIkala maTaranI musApharI vigerenuM tUta na lAge ane paise sAcavI khetI sudhAre, saMtatIne jarUra pUratuM bhaNAve, pazudhanane pALe, dezanA hita khAtara kAma kare ane lokahitanA kAmamAM paisA kharace te gujarAtamAM jema viThala kanyA vidyAlaya ke vallabha vidyAlaya jevI mahAna saMsthAo pATIdAra kome UbhI karI che tema saurASTrane AMgaNe ApaNA kheDUta zA mATe na karI zake ? sarakAra ke dezasevake kheDUtone A vAta samajAvaze ? 2. vepArI-kanTrola AyAta nikAsanuM niyamana ke pratibaMdha, kAcA mAlanI achata, majUro trAsa, kAmanA kalAkanuM niyaMtraNa, vepAramAM sakhata hariphAI nANAMnuM vadhu paDatuM rokANa ane vyAjane vadhu paDato beje, dhIradhAra ane zarAphIne abhAva, naphAkhorI mAnasa, gharAkane lUMTavAnI vRtti, navIna vastumAM anekagaNo naphe levAnI lAlasA ane kabaranA mAlanA bharAvAthI ane lokone roja ne rAja banatI navI navI phezanebala cIja vastuone vadhato jate mehaA badhAthI pAsa gherAyale vepArI, kareLIyAnI jALanI jema vadhu ne vadhu phasAya che, ciMtAgrasta rahe che, rIbAya che ane raheMsAya che, laDAI thAya, laDAInI sAcI khoTI dhAmadhuma rahyA kare, mAlanA bhAvanI vadhaghaTa thayA kare, saMgharAkherI vRttithI mAlanI kRtrima achata UbhI thAya ane meTa na thAya. A jAtanuM mAnasa Aje vepArIonuM thaI gayuM che, tene pariNAme vepArIe Aje janatAne ane sarakArane reSa vahorI lIdhuM che ane prajAne vizvAsa gumAvyuM che. paNa kudaratane ghera haMmezA nyAya che ja, vepArI naphAmAM rAmA , mAjazekha kya, vaibhava ane kharcA vadhAryA thoDAghaNA kIrtidAna karyA ke sagAMvahAlAM, nAtIlA, svadharmI ke Azritane navAjyA ane saMtoSa tathA sArthaka mAnyA; paraMtu te chatAM ke tenAthI na saMtoSAyA ke na tenA upakAravaza banyA eTale kaleza ane kakaLATa jema ne tema UbhA rahyA.
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ vepArIonI samazyA [165] jIvananI rejanI jarUriyAtanA bhAva sauthI vadhu vadhyA ane tenA vinA ine cAle ja nahIM. eTale saune dAtaNuM, dUdha, khAMDa, ghI, tela, anAja, masAlA vagere vastu game te bhAve kharIdavAnI paNa pharaja paDe che ane e rIte garajane lAbha levAya che. jemAM bhAva vadhe tema bheLaseLa ane dago vadhe. e rIte viSacakramAM Akho deza Aje duHkhIdu:khI dekhAya che. A che vepAra ane vepArInI viSama dazA ! , 3. kSatriya-mANaso svarakSaNane mATe ToLAM ane samUhamAM rahI teomAMthI DAhyo, baLavAna, parAkramI, hiMmatavAna, sAhasika, udAra ane nyAyI-evA puruSane pitAne nAyaka banAvI tenA Azraye rahevA lAgyA ane tenI AjJA mAnya rAkhatA. AvA nAyakano varga te kSatriyo thayA ane uttarottara rAjA tarIke manAyA. prajAnuM rakSaNa ane pAlana karavuM, zaraNAgatane Azraya ke abhayadAna ApavuM, duzmanane dago Apo nahi, koI upara jorajulama karo nahi ke koInI vahubeTInI maryAdAne bhaMga karavo nahi, nyAya ane nItithI rAjya calAvavuM ane prajAnA nAyake tathA mahAjananuM bahumAna karavuM, keInI pAse yAcanA karavI nahi, laDAInA medAnamAMthI nAsavuM nahi, vacanabhaMga kare nahi, vidvAne ane dharmaguruonuM sanmAna karavuM-A kSatriyonA guNo manAtA. atyAranA rAjavIo jAgIradAra, kAThI, garAsIyA, tAlukadAra vigeremAM sAcA kSatriyanA keTalA guNa hatA te ApaNe sau jANIe chIe. vaibhava, mojazokha, ezaArAma, nAcagAna, paradezanI musApharI, raMgarAga ane bhogavilAsa-enuM pradarzana moTA bhAganA dezI rajavADAmAM jovA maLatuM. hiMdanA garIba kheDUtenA parasevAnA paisA ane vepArIonA sakhata majUrInA paisAmAMthI aneka karaverA mahesula-jakAta ane lAgAletarI dvArA karoDo rUpiyAne moTA bhAgane hisso ugharAvIne AvI mahephIle ane mojazekhamAM daravarase dezI rAjAo uDAvatA hatA ane prajA uparane boje trAsa ane jerajulama vadhatA jatA hatA. briTiza rAjasattAe sIdhI ane ADakatarI
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ . anubhava-vANI rIte A rAjavIone nhAnapaNathI ucheryA hatA ane AvA kAmamAM uttejana ApyuM hatuM, dIvAne, pradhAna, maMtrIo ane kArabhArIo AvA rAjavIone pitAnA hAthamAM rAkhI lAkha ane karaDe kamAyA ane potAnA svArtha khAtara rAjAone pUtaLA samAna rAkhyA hatA. sarakAranI teo khuzAmata karatA, rAjAone rAjI rAkhatA. rAjyanI sattA hastagata rAkhatA ane A badhA mATe prajAne pIsatA, kheDUtone lUMTatA, pApane poSatA ane vepAra ane vepArIone veravIkhera karatA. sArA mANaso rAjyamAM vasavATa karavA khuzI nahotA ane vepArIo ke udyogapatio kAmadhaMdho karavA taiyAra nahotA. A hatI dezI rAjanI moTA bhAganI paristhiti. paradezI sattA jatA jatA paNa madArInI ramata ramavAnuM bhUlI nahi. hiMdu musalamAnane laDAvyA, prajAsattAka sarakAra viruddha dezI rAjyone uzkeryA, mAlIka ane majara vacce, jAgIradAra ane kheDUta vacce asaMtoSa ane vargavigrahane vaMToLa Ubho karyo. bhAratanA eTalA sadbhAgya hatA ke A badhA prabaLa virodhane kAbumAM laI zAMta karavA mATe bhAratanA bhaDavIra putra lokhaMDI puruSa saradAra vallabhabhAI paTela jevA parAkramI puruSanA hAthamAM sattA hatI. temaNe meLavelI saphaLatA bhAratanA ItihAsamAM suvarNa akSaramAM lakhAze. 4. zUdra varga-badhA varganI sevA karavI ane mahenata majUrI karIne pramANikapaNe udaranirvAha karavo te A vargane dharma manAte. sAdAmAM sAduM jIvana, ochAmAM ochI jaruriyAta, vadhumAM vadhu namakahalAlapaNuMe temanAmAM kudaratI guNa hatA. teo bahu ja nirdoSa ane saMtoSI jIvana gALatA. prabhumAM prema rAkhatA ane sukhaduHkhamAM sAcA sAthI banatA. zadra hAtha paga hatA, vaizya piTa hatuM, kSatriya chAtI hatI ane brAhmaNa mastaka hatA. A hatuM samAja-saMsthAnuM bhavya ane Adarzamaya svarUpa. dareka varga potapotAne ucita karmakAMDa ane kriyA karatA ane eka bIjA pratyenI pharaja bajAvatA. .
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ vepArIonI samazyA [167] Aje harijana, majUra, nokarIyAta varga, brAhmaNa, kSatriya ane vaizyane ucita sivAyanA je kAMI kAmakAja che te jeo kare che te badhAne samAveza A vargamAM thAya che. eTale pUrvanI je varNavyavasthA yogyatAne AdhAre racAI hatI ane krame krame te jJAti tarIke oLakhAvA lAgI ane temAMthI peTA jJAtio thaI tene badale Aje je je kSetromAM je je mANasa kAma kare che te te kSetra anusAra te te samAjanuM vargIkaraNa manAya che. ane eka vakhata e Avaze ke jJAtinI maryAdA bhuMsAI jaze ane tenuM sthAna dhaMdhAdArI samAja, saMsthA ke maMDaLa leze. Aje gAmaDAmAM dhaMdhA nAza pAmyA che ane uccavarNa ghasAI gayo che. paNa majUronI ane halakA dhaMdhAdArIonI Arthika sthiti ghaNI sudharI che. paisA ApavA chatAM kAma karanArA maLatA nathI. jAte kAma karavAmAM zarama Ave che eTale bojo upADanAra majare. kaDIyA sutAra, vALaMda, bI, senI, darajI, bhaMgI mecI, vAhanavALA, gharakAmanA kare, rasoyA vi. saunI khuzAmata ApaNe karavI paDe che, moM mAMgyA paisA ke pagAra ApavA paDe che, ane teonI game tevI Teva ke apamAna paNa sahana karavA paDe che. temAM saMgaThana thAya che, potAnA hakko samajatA thayA che, ane ApaNI pAmaratA ane parAdhInatA teo jANI gayA che eTale teonI zarate ApaNe kabUla rAkhavI paDe che; mATe samayane oLakhe jAte kAma kare ane svAzrayI bane.
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ Arogya vibhAga ( 1 ) Arogya ane unnati nuM Arogya sAruM tenuM jIvana sukhI hoya che. "paheluM sukha ' che te jAte naryA' e lekavANI tana sAcI che. zarIra nigI hoya te mana, buddhi, citta ane aMtaHkaraNa paNa zuddha bane che. Arogya hoya te zakti, spharti, AnaMda ane sukha vRddhi pAme che. ArogyavAna manuSya dhana kamAya che, dhanane sadupayoga kare che, pote sukhI thAya che ane bIjAone paNa sukhI kare e ja manuSya jIvananI sAcI mahattA che. badhA mANase je A rIte Arogya sAcavatA thaI jAya te samAjamAM Aje ghera ghera Dagale ne pagale mAMdagI, pIDA ane yAtanAnA darzana thAya che. davAkhAnA ane hepITalamAM mAnavasamUhanA ToLeToLA ubharAtAM jaNAya che te ghaNuM ochuM thaI jAya. Aregya bagaDavAmAM je kaI mukhya kAraNa hoya te vadhu paDatuM khorAka khAvAnI Teva che. khUba khAIe to khUba zarIra sAruM thAya ane khUba zakti Ave evI mAnyatA ghaNuM leke dharAve che. Ane laIne mAMdagI phUlephAle che. bIjI badhI bAbatamAM manuSya buddhine upayoga barAbara kare che. gharamAM anAja, masAle baLataNa sAbu, ghI, tela, kerosIna ke bIjI vastuo vaparAIne khalAsa thaI jAya ane te lAvavAnuM jyAre strI kahe tyAre gharane puruSa turata ja prazna kare che ke kema jaladI khalAsa thaI gayuM ? paNa pote eTale vicAra kare ke peTa mAMge te karatAM pote ja peTa ThAMsIne bhare che ane gharanA bIjA bhANune paNa tenuM joIne tevI Teva paDI gayelI hoya che. eTale
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ ArAgya ane unnati [ 169 ] khAdya vastuo jaladI khalAsa na thAya teA khIjuM zuM thAya ? vadhu khAvAnI Teva lagabhaga ghaNA mANasAne hoya che. vastu svAaei hAya ke miSTAnna hAya te mANasa jAta bhukha karatAM ane rAjanA khArAka karatAM paNa vadhu khAya che e sAmAnya anubhava saune hoya che. Ama vadhu khAvAnI TevathI ArAgya bagaDe che, ALasa Ave che, zarIranA avayaveAne te pAcana karavA mATe vadhu paDatI kriyA karavI paDe che ane kharcI paNa vadhu karavA paDe che. chatAM paNa leAkeA samajatA kema nahi hAya ! A ajJAna ke mUrkhAinI parAkASThA nathI ? eka gelana peTrolamAM cha utArune besADIne eka meTara 18 thI 20 mAila jAya che. khazera gyAsatelamAM prAimasa keTalA mANasAnI rasAi, garama pANI ane cA dUdha banAvI zake che ? eka bheMsane rasakasa vinAnuM sUkuM ghAsa ane thADu khANakhALa khAvA ApIe chIe teA savAra sAMja maLIne 20 thI 25 zera ( pAkA tAla ) dUdha Ape che. madhyama varganA mAnavI AkhA divasamAM sarerAza zarIrazramanu ane buddhituM je kAma kare che tenA pramANamAM kharacelI zakti meLavavAmAM e TaMkanuM khArAkanu pramANa keTaluM joeM? AnA vaijJAnika daSTie vicAra karavAnI jarura che. anubhavIe ane AjanuM vijJAna ema kahe che ke ApaNe jeTalA khArAka laie chIe tenA AThamA bhAganuM lAhImAM ke zarIranRddhimAM parivartana thAya che ane sAta bhAga nakAmA jAya che. jamInamAM eka anAjanA dANA vAvIe chIe te temAMthI eka ke vadhu DuMDA ke kaNasalA utpanna thAya che ane ekamAM keTalA badhA dANA thAya che ? AvA anekagaNA utpanna mATe phakta pANI ane gheADA khAtaranI ja jarura paDe che. A rIte vanaspati ekanu hajAra jeTalu utpanna Ape che. gAya-bheMsa sukkA dhAsa ane dANAmAMthI ATaluM badhuM dUdha dararoja Ape che. tyAre mANasa jAta rAja 1 thI 1aa ratala UMcA prakAranuM anAja, ghI, dUdha, tela, khAMDa, zAkabhAjI ane kaLA khAya che te temAMthI keTalI badhI zakti (hAsa pAvara )
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 17 ] anubhava-vAthI utpanna thaI zake ? ane te dvArA keTaluM badhuM kAma thaI zake ? Ane hisAba karatAM ApaNe zIkhavuM joIe. jJAna ane vijJAnanI sahAyathI A samaja dareke keLavavI joIe. | mANasanI unnatine AdhAra zrama upara rahe che. zramane AdhAra zarIra, buddhi ane mananI zakti upara rahe che. zakti ane tenI tIvratA jeTalI vadhu keLavIe teTalI te vadhu vikAsa pAme che ane vadhu kAma Ape che. paraMtu tene pUrepUre ane avirata upaga karavo joIe. tene mATe zikSaNa joIe, Teva keLavavI joIe ane te prakAranA saMskAra pADavA joIe. A javAbadArI mAbApanI che ane je mAbApa A pharaja barobara ane javAbadArIpUrvaka adA kare che tenA saMtAne avazyameva sArA thAya che. AvA saMtAne jarUra unnati sAdhI zake che. AmAM sabata, sahavAsa ane vAtAvaraNa mahatvano bhAga bhajave che. bALakone sArI sobata ApavI, teone sArA sahavAsa ane vAtAvaraNamAM rAkhavA ane teonI sAthe mAbApe premathI vartavuM-e paNa teTaluM ja jarUranuM che. gharanuM vAtAvaraNa bahu AnaMdI, saMtoSI ane saMskArI hoya to tenI asara bahu ja paDe che. jagatano meTe bhAga kaluSita vAtAvaraNavALo hoya che. temAMthI kema bacavuM ane bALakane kema mukta rAkhavA tenI pUratI kALajI rAkhavAnI che. dhRti, mati, kIrti, kAMti ane dhana, dhAnya, dharaNI ane dhaNa e jene hoya te mANasa kharekhara sukhI gaNAya. sAcI unnati, riddhi siddhi, samRddhi saMtoSamAM rahelI che. ane te badhAnuM mULa jJAna ane saMskAramAM che. ekalI lakSmI guNo vinA zebhatI nathI ane A badhuM Arogya upara nirbhara che, mATe unnati karavI hoya te Arogya jALavatA zIkhe.
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAnI paNa uttama zikhAmaNa - [171] ( 2 ). nAnI paNa uttama zikhAmaNa A rIra e jIvananuM vAhana che. zarIravaDe jIvanane badhe vyavahAra te cAle che, mATe zarIrane sAruM, sazakta ane nirogI rAkhavuM te pratyeka manuSyanI pavitra ane mukhya pharaja che. A zarIra nirogI ane svastha hoya te mana paNa praphullita ane AnaMdamAM rAkhI zakAya. zarIrane roga ane mAMdagI manane kAyama ciMtAmAM rAkhe che ane svabhAvane krodhI, cIDhIye ane rasALa banAve che. pariNAme jIvanane AnaMda, zAMti ane sukha UDI jAya che. zarIrane nirogI ane svastha rAkhavA mATenA niyamo che, je dareke kALajIpUrvaka ane nizcayapUrvaka barAbara pALavA joIe. A niyama. zarIra tathA manane baMne mATenA che ane banne mATe pALavA jarUranAM che, kemake zarIra ane mana eka bIjA sAthe nikaTanA saMkaLAelAM che. te mATenA niyame nIce mujabanA che? 1 niyamitatA : niyata samaye sUI javuM ane jAgavuM, bhajana, abhyAsa, dharmakriyA, vyAyAma ane dararojanAM badhAM kAma mATe samaya nakkI karela hovo joIe. 2 vyavasthA ane saMbhALa: kapaDAM, pustake, bIjI badhI vastuo, pharanIcara, rAcaracIluM A badhI cIjo sApha ane svaccha rAkhavI joIe ane tenI nakkI karelI jagyAe evI rIte rAkhavI joIe ke jyAre tyAre turata ja cIja maLI zake nahIM to zodhavAmAM samaya jaze, mahenata paDaze, kaMTALo Avaze ane krodha thaze. suMdara vyavasthA, sAcavaNI ane svacchatA e gharanI zobhA che. tenAthI zAMti maLe che. 3. Arogya mATe (1) bhUkha karatAM ochuM khAvuM. bhUkha na hoya to bilakula na khAvuM. divasamAM mAtra be vakhata ja jamavuM. ghaDIye
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ [17] anubhava-vANI ghaDIye vAraMvAra kazuM na khAvuM. cAlu bhojana jamavuM. miSTAnna, pakavAna, pharasANa ke bahAranI bajAranI cIjo na khAvI. je maLe te AnaMdathI khAvuM. khAvAnI lAlaca aneka rIte nukazAnakAraka che. temAMthI aneka anartho utpanna thAya che. jIbhanA svAda mANasane gulAma banAve che ane tenAthI naitika patana thAya che. vyasana ane Ato : A paNa eka prakAranI gulAmI ane parAdhInatA che. tenAthI zarIra bagaDe che, mana A vakhata tenA ja vicAmAM rahe che. paisAnI barabAdI thAya che, AbarU ochI thAya che ane samayane khoTe vyaya thAya che. sAre ane dhama mANasa te ja kahevAya ke jene koI paNa jAtanuM vyasana na hoya. 4. mananuM svAstha: zarIra nirogI tyAre ja kahevAya ke jyAre manane zarIra mATe kaze vicAra paNa na Ave athavA zarIranI ciMtA paNa na rahetI hoya. nigI zarIravALAmAM ja mananI zAMti TakI zake che. sukha, zAMti, saMtoSa e badhA mananI avasthAnAM nAme che. bahAranI dunyavI vastuo te tenAM nimittarUpa che. jenAmAM jJAna hoya, zraddhA hoya, viveka hoya te ja sAcuM sukha ane saMtoSa anubhavI zake che. ane puNyanI prApti sArA vicAra, sArI bhASA ane sArA kAryothI thAya che, mATe ja mana, vacana ane kAyAne zuddha rAkhavAnuM, tene sAre upayoga karavAnuM zAstro kahe che. te zIkhavA mATe sudeva, suguru, sudharmanuM zaraNa svIkAravuM joIe ane tene vadhumAM vadhu satsaMga karavo joIe jIvanane unnata karavA mATe mana, vacana ane kAyAne sadupayoga, dharma pratye tenuM valaNa ane pApamAMthI pAchA haThavuM-e mArga dareke svIkAravo joIe. Ane mATe ja dharma ane dharmanI kriyAo che. anya prANIomAM AvI vicArazakti nathI, manuSyamAM te che, mATe ja manuSyane dharma Avazyaka che.
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAsthanI praznottarI [13] (3) svAthyanI praznottarI | zna-1, AjakAla leke bahudhA baMdhakoza ke kabajIyAtanA regathI jema pIDAya che tenAM kAraNo zuM ? uttara-1, baMdhakoza mukhyatve nIcenAM kAraNone laIne thAya che - (1) rAtre bahu lAMbo samaya jAgavAthI, ujAgarA karavAthI ke UMgha pUrI na karavAthI. (2) pAcana na thaI zake tevo bhAre khorAka miSTAnna khAvAthI athavA vadhu paDate kherAka khAvAthI. (3) cA, kephI, ThaMDA pINuM tathA taMbAku, aphINa, bhAMga, gAMjo, kekana vagere mAdaka ane kephI vastuonA vyasanathI athavA vadhu paDatA upagathI. (4) maracAM, marI, taja, lavIMga, bAdiyAna, tamAlapatra, kesara, jAyaphaLa, vagere masAlAnA tathA badAma, pistA vagere jaladI pAcana na thaI zake tevA sUkA mevAnA ati ane rojanA upayogathI. (5) bahu ciMtAgrasta ke bhayabhIta rahevAthI tathA bahu zeka ke sadana karavAthI. (6) moDI rAtre vALu karavAthI. (7) peTa ke AMtaraDAmAM pavana thavAthI ke goLe caDhavAthI. prazna-2, kabajIyAtathI bacavA mATe zuM karavuM jarUranuM che? uttara-2, kabajIyAtathI bacavA mATe nIcenA upAyo asarakAraka nIvaDaze - sArA mAnI jA sAsa (1) sUryAsta pahelAM sAMje jamavuM. (2) banI zake to rAtre kazuM khAvuM nahi ke pIvuM nahi. * (3) sUryodaya thayA pachI jaTharAgni pradIpta thAya che mATe sUryodaya thayA pachI ardhA kalAka bAda hAjarImAM rAka nAMkhavo. dharmanA niyamo vizeSa Arogya ane taMdurastI upara ja ghaDAyA heya che.
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 17 ] anubhava-vANa (4) bALakane daza kalAka, kizerene nava kalAka, kumArane ATha kalAka, yuvakene sAta kalAka, AdheDa mANasane cha kalAka ghora nidrA Ave te teone pUrato ArAma maLe. ArAmathI thAka utarI jAya che, TUrti Ave che ane kAma karavA mATenI zakti Ave che; mATe pUratI UMgha maLe te mATe rAtre vahelA (nava vAge) sUvAnI Teva sArI gaNAya. (5) bhUkha vinA kazuM khAvuM nahi ke saci vinA jamavuM nahi temaja jarUra vinA kazuM pIvuM paNa nahi. (6) dasta sApha na AvI jAya tyAM sudhI peTamAM kazuM nAkhavuM nahi. (7) peTane agni sateja hoya te ja khAdheluM pace, bhUkha lAge, kherAkanuM lehI thAya ane zakti Ave. bahu khAvAthI ke pIvAthI temaja vAraMvAra khA khA karavAthI ke game te pIdhA karavAthI agni maMda ane ThaMDA paDI jAya che, khorAka pacatuM nathI, becenI rahe che, ALasa vadhe che ane zakita kSINa thAya che, mATe ja kahevata che ke "kama havA, gama havA." (8) bhUkha karatAM ochuM khAvuM. hojarInA traNa bhAga pADIe te eka bhAgamAM anna, bIjA bhAgamAM pANI ane trIjA bhAgamAM havA-e mujaba pramANasara rAka hovo joIe. khorAkanI jAta paththa, sAtvika ane pauSTika hevI joIe. dUdha, chAza, mAkhaNa, tAjAM zAkabhAjI, keLAM ane lIlAM phaLo e uttama khorAka che ane sahelAIthI pacI jAya che. tenI banAvaTa, upayoga ane pramANa jANI levA joIe ane potAnI prakRtine anukULa hovA joIe. (9) jeone kAma, mahenata, parizrama ke kasaratanI Teva niyamita hoya che teone kabajIyAtanI phariyAda javalle ja hoya che. niyamita vyAyAma baMdhakeza mATe bahu phAyadAkAraka che.
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyanI praznottarI [195] (10) jeo khUba cAvIne dhIme dhIme svastha citte zAMtipUrvaka khAya che teone kabajIyAta thatI nathI. Aje ApaNe sau koI samaya, dhAMdhala, upAta ane utAvaLanA evA gulAma banI gayA chIe ke jIvanamAM zAMti ja nathI. temAM paNa jamavAmAM jeo khUba utAvaLa kare che ane pAMca ke daza miniTamAM jamI paravAre che teo jiMdagI ane taMdurastIthI paNa paravArI jAya che ane mAMdagI ane vyAdhine bhoga bane che. jiMdagInuM mApa ane mUlya Aje sau kAma ane kamANIthI AMke che. je tvarita gatie vadhu kAma kare che te ochuM jIve che ane je lAMbu jIve che te ochuM kAma kare che eTale saravALo bannene sarakho ja thAya che. pharaka mAtra eTaluM ja che ke pahelAne jIvanamAM vadhu utpAta thAya che jyAre bIjAne jIvanamAM vadhu zAMti hoya che. (11) ciMtA karavAthI ciMtA ke tenuM kAraNa maTatuM nathI. bhayathI bhaya TaLato nathI. je banavAnuM hoya che te mithyA thatuM nathI, to pachI ciMtA karavAthI ke bhaya rAkhavAthI zuM lAbha ? kAlano duSkALa Aje taravAthI zuM phAyade? jeo kamane siddhAMta bAbara samaje che ane mAne che teo kadi hatAza ke nirAza thatA nathI. teo vIranI mAphaka vate che ane zAMtipUrvaka dhIraja dhare che. udAra citta ane udAra cAritramAM ja sAcuM sukha ane parama zAMti che. AvA mahAna puruSo sadA nigI ane nirAgI rahI zake che. temane kaI vyAdhi thato nathI, teo kadi mAMdagIthI bharatA nathI. zarIra ane jIvana upara teonuM svAmItva evuM hoya che ke jyAre teone IcchA thAya che tyAre dehane saMbaMdha cheDI zake che ane dehanA baMdhanamAMthI mukta thaI zake che. A mArga che zarIrasvAthyane, manasvAthyane ane AtmasvAthyane. (12) bhogathI raMganI vRddhi thAya che. jeTalA bhega vadhu teTalA roga vadhu. bhogI hoya te ja regI bane che, mATe je roga TALavA hoya te bhegano tyAga karavo jarUra che. bhogane je tyAgI hoya te
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 176 ] anubhava-vANI prabhunA rAgI banI zake che ane prabhunA rAgI e ja sAcA yAgI che. jagatanA rAgI prabhunA rAgI banI zakatA nathI. prabhunA rAgI banavA mATe jagatanA virAgI banavu joie. bhAgI ane ceAgI e paraspara virAdhI vyaktio che. zarIramAM aneka kAza rahelA che. te badhA baMdhanarUpa che, mATe ja te badhA vyAdhirUpa che. jema badhakAzamAMthI chUTIe te ja vyAdhimukta thaI zakIe; tema jIvananA baMdhamAMthI chUTIe tA ja muktinA sthAne jaI zakIe. priya vAcakagaNu ! tArI buddhi pramANe A kAyaDe samajavA kAzISa karaje. temAMthI kAMI tArA mATe hitakara hoya teA grahaNa karIne tene amala karaje. anubhava karIza teA ja tenuM rahasya tane samajAze ane tyAra pachI ja tArA jIvanapatha ujvaLa banaze. tArI nirmULatAne kAraNe tuM tArI gulAmInA baMdhanamAMthI chUTI na zake teA te mATe bIjA upara doSa DhoLatA nahi. kavAdI ane prArabdhavAdInuM jIvana sadA nirAzAmaya hoya che. je puruSAvAdamAM mAnanArA hAya che te parAkramI, dhIra, vIra, gaMbhIra, niDara ane pariNAme sattvazIla ane che ane jIvanasaMgrAmamAM vijetAnI kIrti meLave che. duHkha ane muzkelIenA, garIbAi ane vipattionA, Adhi ane vyAdhinA zAka ane viSAdanA rudana karIne nirAza thavAnu cheoDI de. satvara u, himata hAthamAM le. ALasa khoMkherI nAkha udyama kara, prayatna cAlu rAkha te tuM ja pAte tArA bhAgyavidhAtA che. AzAvAda ane puruSA e ja vananA sAcA nirmAtA che.
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ ArogyanI dRSTie [ 177 ] (4) AreAgyanI dRSTie janma, jIvana, mAMdagI ane maraNa A cakSita kahenA suvA khasane sadguNI nAra hela mAjI sukha te sukha kAThIe jAra, 4. ceAthuM sukha te ghera dIkarA. '' AnA sAra ane AnuM sAcuM sArthakatA ja ane tyAre ja gaNAya ke dareka mANasa peAtAnA gharamAM dIvAla upara tene lakhI rAkhe, rAja te vAMce ane samaje ane tenA lAbha uThAve. samajaNa, jJAna ke anubhavanI kImata tenA amalamAM rahelI che. janmanAra bALakanI nirAgitAnI javAbadArI tenA mAbApeAne zIre rahe che. mAbApa nirAgI, taMdurasta ane saMyamI hoya te tenI prajA paNa nirAgI ane taMdurasta heAya che. prajA jo prANavAna, pratibhAzALA, khaDatala ane ArAgyavAna banAvavI hoya teA sauthI mukhya jarura e che ke--' mAbApe Ate zrama ane kasaratavaDe peAtAnu zarIra majabUta banAvavuM, vyasanAthI dUra rahevu', svabhAva zAMta ane AnaMdI banAvave, viSayavAsanA upara sayama rAkhave, gharanuM vAtAvaraNa zAMta, svaccha ane AnaMdamaya rAkhavu, sArA ane parApakArI mANasAnI seAkhata karavI, dareka kAmamAM niyamitatA ane pramANa keLavavA, saMtapuruSA ane dharmaguruone satsaMga zodhavA, sArA pustakAnuM vAMcana rAkhavuM ane maraNane satata khyAla rAkhaveA. jIvanane sukhI banAvavAne A ja mArga che, A ja cAvI che. > bhArata eka vakhata saMyamI, zraddhAvAna, sateASI deza hatA. tethI ja te sukhI ane samRddha hatA. vastI pramANasara hatI. garIba ke zrImaMta sau zramajIvI, svAzrayI ane sadAcArI hatA. teo dhama karatA ane pApathI pharatA, AbarunI gaNanA sauthI mokhare hatI. je maLe tenAthI satASa 12
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ [18] '. anubhava-vANI mAnatA; ane temAM ja sAcuM sukha che. AjanA jevo lebha, utapAta, ulkApAta, dhamapachADA, dhAMdhala, dhamAla ke doDadhAma tyAre nahotAM. tethI teo saMpatti ane zakti baMne sAcavI zakatA, saMgharI zakatA, ane jarUranA prasaMge dAna ke sevAmAM ApI paNa zakatA. Ane lIdhe teo udAra, saMtoSI ane sukhI rahI zaktA. teoe kAvAdAvA ke dAvapeca karavAnI ke ramavAnI jarUra nahotI. zAMtithI raTale khAI zakatA, strI ane bALabaccAMo sAthe AnaMdakalela karI zaktA, rAtre gADha nidrA ane saMpUrNa ArAma laI zakatA ane savAre tAjagI ane rti sAthe uDIne kAme lAgI zakatA. Aje gAmaDAmAM ochA vadhu aMze paNa AvuM suMdara drazya jovA maLe che. zaheramAM ghaNuM leko moDI rAta sudhI jAge che temane bahAranA zora barathI zAMta nidrA AvatI nathI. nidrAmAM paNa svapnanI duniyAnuM nATaka, vANIne bakabakATa, krodha ke sadananA nAda, hRdayane ukaLATa ke nasAsA ane hAtha, paga tathA zarIranA taDaphaDATa moTI saMkhyAnA mAnavIne satAve che. mAtra ghATI, rAma, bhaiyA, majUra ke anya je ke zrama karI rejI kamAya che, ane cAlu jIvanathI saMtoSa ane AnaMda mAne che, teo ja nizcitapaNe ghasaghasATa UMghe che. - leke kahe che ke peTane mATe-peTano khADo pUravA mATe A badhI upAdhi karavI paDe che ane aneka yAtanAo veThavI paDe che. paNa A vAta ekaMdare peTI che, haDahaDatI jaDI che ane bhramajanaka che. koI paNa kuTuMbajIvananA kharcano hisAba jevAthI spaSTa jaNAI Avaze ke khAvApIvAnuM kharca bahu nathI AvatuM, paNa bIjA phAlatuM kharcAmAM ja moTI rakama kharcAya che. temAM dhArIe to ghaNuM ghaTADo karI zakIe. AvakamAM peTagujAre karI zakAya ane jIvana jIvI zakAya ane dhArIe te temAMthI thoDuM-ghaNuM bacAvI paNa zakAya. duHkha kharekhara tyAM ja che ke ApaNe bIjAnuM joIne tenA jevuM jIvana jIvavA IcchIe chIe ane jANeajANe te mujaba jIvana jIvavA mAMgIe chIe.
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ ArogyanI dRSTie ane [ 179 ] sAru ghara, sArI zAbhA, sArA vastro, AbhUSaNa, rAcaracIluM ane sAmagrI, gajA uparAMtanA vyavahAra ane levaDadevaDa, vadhu paDatA meAjazekha, musApharI, nATaka-sinemA, haravu pharavuM ke mahemAnagIrI, bALakAne vadhu ane vadhu paDatA lADa-A ane AvI aneka avicArI ane AMdhaLa bhAbate ApaNane kacaDe che bhIMse che, utpAta-cArI, kuka vigere karAve che ane chevaTe kAyama satAvI, ciMtAthI kRza karI, kameAte mare che; saune duHkhI kare che; ane pAchaLanAne nirAdhAra banAve che. A che samAjanI sAmAnya karuNu kathanI, du:khada ghaTanA ane viSama cItAra. A badhAnuM nimitta, sarjaka ane draSTA tathA bhoktA mANasa pote ja che. peAtAnI bhUla ane pApanA bhAga pAte ja bane che. aMte peAte mare che ane khIjAne maratAla avasthAmAM cheADIne cAhyA jAya che. A badhA karuNa dRzyo, Arudana yAjanaka ghaTanAmAMthI ugaravA mATe pratyeka manuSya pAte ja prayatna karavA joie, sAcI samaja keLavavI joIe, dRDha nizcaya karavA joie ane AvakanA pramANamAM jIvananirvAha calAvavA joie. bhIkhArI, mAMgaNu, apag daridrI, dIna, du:khI-sau kAI jIvana jIve che tene je maLe che. temAMthI teo calAve che; temAMthI calAvavuM ja joie. je maLe temAM vadhu meLavavA mATe prayAsa avazya karavA; paraMtu tene mATe jU, cArI, anIti, vizvAsaghAta, khUna, lUMTaphATa, DAkUgIrI ke bIjA aniSTone Azraya te kadI paNa levA na joie. ATale ja kRtanizrayI ane dRDha pratinita dareka manuSya bane te tenA jIvananA dhaNA kaleza, kumati ke kumArgo echA thaze, tenI strI ane sagAMsnehI paNa sArAM thaze ane sArAM raheze ane kuTuMba jIvana sukhI ane satASI thaze. mAnavI ! A vAta tane samajAya che ke tuM ja tArA kartA ane sraSTA che! tuM ja tenA bhAktA che! tArA sukha ane du:kha baMnenI cAvI tArA ja hAthamAM che! tu dhAre te sukhI jara thai zake ! tArA ane jIvatA rahe che. ApaNe paNa je maLe sateSa mAnavA joie. *
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ [180] anubhavavA duHkhanuM kAraNe te pote ja che mATe bIjAne doSa devAnuM choDI de. kAyaratA rudana ciMtA ke baLApe khaMkherI nAkha, jAgRta bana, haziyAra thA, kAme lAga, lekaTIkAnI darakAra na kara. nItithI ane jAtamahenata tathA buddhicAturyavaDe kAma karI kamA ane vadhu kamA. Avaka karatAM kharca ocho rAkha. koi paNa mahenatanuM kAma karavAmAM zarama nathI. duHkhanA mAryA deza, vatana ane dolata choDIne duHkhI sthitimAM mukAI gayelA sIdhI mullAnI ke paMjAbI bhAIo atre AvIne jAtamahenata ane hiMmatathI TharIThAma thaI zakyA che te dAkhala tArI samakSa che. te tuM pUNu "karama keLInA ane jAta garAziyAnI" e tAre mAthenuM kalaMka dhoI nAkha ane jagatane tArA vartanathI khAtrI karAvI Apa ke have mAre "kama garAsIyAnA (kSatriyanA) che ane jAtamahenata keLInI (zramajIvInI) che." atyAranI cAlu sRSTinuM A calacitra joyA pachI tenI pAchaLa zuM cAlI rahyuM che te pratye daSTi nAkhIe ane temAMthI sAra kADhIe. bhAratamAM zakti ane sAdhana karatAM janmapramANu bahu adhika che. AthI deza, prajA ane jIvana upara bojo eTale badho vadhI gayuM che ane vadhI rahyo che ke je sahana thaI zake tema nathI. jhAjhA janma, jhAjhI nabaLAI, vadhu mAMdagI, vadhu kharca, vadhu upAdhi, vadhu karaverA, vadhu maraNa, vadhu bejA ane duHkha-A cItAra juo, jANo, samaje, tenA pariNAmane khyAla kare ane temAMthI bacavA mATe AkhI prajAe zuM karavuM joIe tene nirNaya kare. jagatane DAhyA puruSa ane zAstro Ane mATe nIce mujaba kahe che 1. mAbApe putrane 25 varSe ane putrIne 20 varSe athavA tethI moDA paraNAvavA, lagna pachI 3 ke 5 varSa sudhI putrIne sAsare jatI AvatI rAkhavI paraMtu kAyama sAsare na rAkhavI. sAsarApakSe khAsa karIne patie e prathAne zire mAnya karavI ja joIe. 2. strIne mAtra viSayavAsanAnI tRptinuM sAdhana na mAnatA tene sakhI, mitra ke
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ ArogyanI daSTie [ 181] bhAgIdAra tarIke mAnavI joIe ane tenA pratye sanmAna rAkhavuM joIe. 3. baMnee judA judA alaga bIchAne sUvuM joIe ane zakya hoya te judA judA oraDAmAM sUvuM joIe. A prathAnI khAsa jarUra che 4. strI sagarbhA thayA pachI cha mahine teNe pIyara cAlyA javuM joIe ane pIyaramAM ja prasuti karavI joIe. bALaka jamyA pachI cha mAsanuM thAya tyAra pachI ja strIe sAsare javuM joIe. 5. janmelA bALakane varasa athavA vadhu samaya sudhI mAtAe pitAnuM stanapAna karAvavuM joIe. stanapAna vadhu samaya sudhI cAlu rAkhavAthI mAtAnuM zarIra, zakti ke juvAnI kSINa thaI jAya che-A mAnyatA khoTI che. Ama karavuM ISTa nathI. mAtA Ama kare to te mAtA nathI, paNa baccAMnI veraNa che. AnI pAchaLane IrAdo sAra hato nathI; paNa viSayatRpti ke juvAnI jALavI rAkhavAne ja hoya che. mAMdagI ke nabaLAInuM kAraNa hoya te saMtavya che. 6. be prasUti vacce ochAmAM ochuM traNa varSa ane bane te pAMca varSanuM aMtara hovuM ja joIe. Ane mATe kAM to saMyama keLavo joIe, athavA vikhUTA rahevuM joIe. athavA saMtati-niyamananA sAdhana vaDe prajotpati aTakAvavI joIe. prajA vecchAthI A niyama na pALe te kAyadAthI tene amala karAvavo joIe. ane tenAthI na samaje to pachI vadhu saMtatIvALA upara vadhu kara-vere ke khAsa muMDakAvere sarakAre nAkhavo joIe. athavA to jelanI zikSA pharamAvavI joIe. A pagaluM kadAca AkaruM ke vadhu paDatuM lAgaze, paraMtu ekAda rezanakArDanuM anAja khoTI rIte lenArane daMDa ke sajA karI zakAya che to dezane muzkelImAM mUkanArane zA mATe sajA ke daMDa na thaI zake? be traNa varSa A rIte kAyadAne kaDaka amala karI thoDAghaNA dAkhalA besADavAmAM Avaze te leke niyamanuM pAlana karatA avazya thaI jaze. 7. koI paNa mANasane traNathI cAra karatAM vadhu saMtAna hovA ja na joIe. ane tene mATe pUratI takedArI. ke kALajI rAkhavI
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ X86 ] anubhava-vANI joie. 8. sAmAnya rIte e niyama hAvA joie ke 40 thI 45 varSanI uMmara thAya te pachI patie vAnaprastha levuM joie ane brahmacarya vrata pALavuM joie; ane putranA lagna thAya athavA putra-vadhUne prathama bALaka janme te pachI mAbApe avazya brahmacarya vrata pALavuM joie. sAsu vahune sAthe suvAvaDa thAya te prasaMga vyavahAru daSTie paNa ucita nathI. putrI ke putravadhUne raMDApeA Ave te samayathI mAbApe ane vaDIloe tyAga ane saMyamanA niyamA krajiyAta pALavA joie. AmAM mAnavatA rahelI che. te ja saMsAra dIpe ane vAtAvaraNa zuddha rahe. saMyamI naranArI ja jagatamAM devadevIrUpa ane vaMdanIya thAya che. 9. puruSa karatAM strI vadhu saMyamI ane tyAgavRttivALI hoya che. puruSa ja moTA bhAge caMcaLaRRttinA, nirmULa mananA ane vadhu mAhAMdha hoya che. ane puruSanuM varcasva manAtu hAvAthI strIone puruSanI IcchAne peAtAnI IcchA viruddha AdhIna thavu paDe che. prasUti, kasuvAvaDa ane tene aMgenAM aneka kaSTo, aneka yAtanA ane aneka vyAdhie strIjAtine jiyAta ane marajI viruddha bhAgavavA paDe che ane maraNane zaraNu vahelu thavu paDe che. yureApa, amerikAnA svataMtra dezamAM strInI IcchA viruddha puruSa baLAtkAra ke baLajabarI karI zakatA nathI. tyAM strImAM strItva ane strIzakti prabaLa hAya che. bhAratamAM strI nirAdhAra, niLa, abaLA athavA parAdhIna che. sAthe sAthe te bhalI, bhALI, saraLa ane AjJAMkita che. patine prabhu mAnI sevA kare che; paraMtu pati te pati na rahetAM pAzavI bane che eTale puruSonI zAna ThekANe ANavI joie. 10. majabUta mAbApAnA bALakA ja puSTa, dekhAvaDA ane taMdurasta hoya che. Aje bhAratamAM jyAM tyAM nabaLA, rAgI, khImAra bALakA meATI saMkhyAmAM najare paDe che. mAMdagIne aMge kuTuba herAna thAya che, sAravAramAM samaya, zakti ane dhanavyaya dhaNA thAya che ane bALamaraNanuM pramANa bahu rahe che. A badhA mAnne samAja upara, deza upara ane kuTuMba upara keTalA badhA rahe che ! A badhAnA doSa puruSavarga` upar che. A gunhA badala gunhegArane sakhta
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhama ane Aregya [ 18 ] zikSA zA mATe na thaI zake? bALake jema dubaLA hoya che, tema AjanA strI-puruSe paNa kevA zaktihIna, nisteja ane vahetIyA tathA ThIMgujI athavA sukkA saTA jevA hoya che ! bharajuvAnavaye keTalAya strI-puruSa akALe maraNane zaraNa thAya che? keTalIya strIo bALavidhavA bane che? keTalA badhA kuTuMba nirAdhAra thaI jAya che ? keTalAya vRddha puruSonA jIvana nIrasa ane duHkhI thaI gayelA joIe chIe ? A badhA mATe javAbadAra koNa? javAba eka ja che-puruSa, vaDIle, vRddha strI puru. "hAthanA karyA haiye ja vAge." have pastA karavAthI zuM vaLe ! mATe haju paNa samaje. 11. rogIne paraNavo nahi, bhogIne saMyamI banAvo, vAnaprastha uMmare tame pote yogI bane. te ja tamo bhavasamudra taraze, samAdhi-maraNa sAdhI zakaze ane maraNa pachI uccagati pAmaze. A che chevaTane sArA ane saphaLatA. (5) dharma ane Arogya TLavaNI ane khAsa karI ucca keLavaNI lIdhela hoya tevAone mATe 7 ja sarakArI, ardha sarakArI, hunnara udyoganI ke vyApArI saMsthAemAM nokarInI taka vizeSataH hoya che. AvA zikSita sarakArI nokarI ke amaladArane pagAra sArA maLe che, eTale tenA upara kAma ane kAmanI javAbadArIne beje paNa vadhu rahe che. savAre vahelA kAma upara javAnuM ane sAMje moDA AvavAnuM hoya che. tethI teo sAmAjika ke dhArmika pravRttiomAM rasa letA nathI athavA laI zaktA nathI. vaLI teomAMnA ghaNAM pitAne sAmAnya thara karatAM UMcI kakSAnA mAnatA hoya che, eTale dhIme dhIme teonI A mAnyatA evI draDha thaI jAya che ke pachI te teo samAjathI taddana alaga thaI jAya che.
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ [184] anubhava-vANI pariNAme samAjane temanI buddhine, zaktine ke hoddAne lAbha maLI zakato nathI. tema teone pitAne paNa dharma, dharmaguru. dharmopadeza ke dharmakriyAne lAbha maLI zakato nathI. A rIte banne vacce aMtara vadhatuM jAya che, pariNAme temanI saMtati paNa dharmanA saMskArathI vaMcita rahe che. A paristhiti gaMbhIra kahevAya. tenAthI baMne pakSane hAni pahoMce che. zikSita varga paikI jeo bahu ja vyavasAyI ane kAmakAjamAM bahu samaya guMthAyelA rahe che teonA jIvanano UMDo abhyAsa karatAM moTA bhAge evuM jovA maLe che ke - 1. teone kAmane baje, kAmanI ciMtA ane kAmanI pravRtti eTalI badhI rahe che ke tene laine teone svabhAva krodhI, cIDhI ane utAvaLI thaI jAya che. tenAmAM bhaya, zoka ane azAMti bahu heya che. A badhAnI zarIra, svabhAva ane Arogya upara bahu viparIta asara thAya che. khAdhuM pacatuM nathI, UMgha AvatI nathI. zAMti maLatI nathI ane AnaMdane te anubhava paNa thato nathI. pariNAme ajIrNa ke kabajIyAta, harasa ke masA, vAyu,kepa, lohInuM chuM ke adhika dabANa, hRdayaroga, kaMpavA-saMdhivA, zULa, cakkara, AmAMthI eka ke vadhu dardIthI teo pIDAya che. davAnuM sevana teone rejanuM rAkhavuM paDe che, ane vaidya DaoNkaTarane Avakane amuka hisso pratimAsa pharajIAta Apavo paDe che. 2. zarIranI prakRti jyAre AvI rahetI hoya tyAre mANasone koInI sAthe belavuM, besavuM ke AnaMda kare-emAMnuM kazuM goThatuM nathI. kuTuMbanA mANaso sAthe paNa teone AnaMda Avato nathI. A rIte dhIme dhIme teo ekAMtamAM aTuluM jIvana gALavAnuM ane phurasadanA samaye mAtra chApA ke Itara vAMcana karavAnuM vadhu pasaMda kare che. AvA ghaNu manuSya A prakAranuM jIvana jIvI rahyA che. zikSita varga sivAyanA paNa ghaNA dhaMdhAdArIo ane karmacArIo, dalAle ane vakarAvALAo evA heya che ke jeonI prakRti A prakAranI heya che. teo paNuM AvI paDA bhogavatA hoya che. '
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma ane Arogya [ 185] A anAreya zArIrika ane mAnasika baMne prakAranuM hoya che. tenA mULamAM vihvaLatA, utpAta, udvega, azAMti, zaMkAzIlatA ane vhIkaNapaNuM hoya che. A badhA mAnasika roge che. te zarUAtamAM bahu ochA pramANamAM hoya che paNa krame krame eTalI hade vadhI jAya che ke jIvanamAM kaze sAra raheto nathI ane jIvana kaMTALArUpa banI jAya che. A badhAnuM mULa kAraNa ApaNe svabhAva athavA prakRti hoya che. | badhA prANIomAM manuSyane ja buddhinI bakSisa maLelI che. buddhinA sArA ane narasA ema be prakAranA upayoga thaI zake che. tene AdhAra keLavaNI ane saMskAra upara che. keLavaNI ane saMskAra ApavAnuM kAma mAtA, pitA, guru ke dharmagurunuM che. teo je guNavAna ane cAritryavAna hoya te bALakane janmathI ane bALapaNathI sArI Tevo ane sArA saMskAre pADe che. bALaka e mAbApanuM pratIka ke pratibiMba che. je bALaka sAruM hoya tenA mAbApa saMskArI hoya ja. kharAba saMtAne hoya te tene mATe javAbadAra mAbApe ja che. eTale zArIrika ke mAnasika Arogya ane sukhAkArI meLavavA hoya te dharma, dharmakriyA, dharmano abhyAsa, vataniyame, dharmanuM zravaNa, manana ane nididhyAsana-e badhA saraLa ane sahajaprApya sAdhana che. atirekathI Arogya bagaDe che ane atireka aTakAvavA mATe tyAga, saMyama, tapa, japa, ga, dhyAna ane dharmakriyA, amogha ane rAmabANa upAya che. jeo dharmakaraNI, darzana, pUjA, bhakti, arcana, kIrtana, vAMcana, upavAsa, vrata-niyame kare che tene bhAgye ja mAMdagI Ave che. teone nidrA paNa sArI Ave che, khAdhuM paNa pace che, bhUkha paNa sArI lAge che ane mananI zAMti paNa sArI rahe che. teo saMtoSI bane che ane sAduM jIvana jIve che. temane nathI utpAta ke nathI bhaya. teo dhruvanI jema sthira jIvana jIve che. A anubhavanI vAta che. anubhavathI tenI pratIti thaI zake. mATe Arogya meLavavuM hoya te dharmanuM zaraNa svIkAre.
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 186 ] anubhava-vANI (6) havApheranAM sthaLo ane sthAnA A. je eka prazna khAsa vicAraNA mAge che ke parApakAranAM kAmo tapeAtAnI jJAti, dharma ke jAti mATe karavA ? prAdezika prajA ( dA. ta. gujarAtI, madrAsI. siMdhI ) mATe maryAdita karavA? ke sArvajanika karavA? anubhava ema kahe che ke dAna karanAranA mananI ane vicAranI jevI udAratA tevA paramAnAM kAmeA karavAnI tenI bhAvanA hoya che. chatAM, davAkhAnAM, nizALeA, pustakAlayA ane udyogazALAe saune mATe hoya te ja sAruM. dharmasthAnA, dharmazALAe peAtAnA dharmI bhAIbahena mATe hAvA joie. sArvajanika dharmazALAe hiMdu, muslImo, pArasIo ke khristi mATe alaga alaga heAya. te eTalA mATe sAruM ke dareka varganI raheNIkaraNI, AhAra ane AdatA bhinna bhinna hoya che. havApheranA sthAne ( seneTArIyama ke Arogya bhuvana ) jAtivAra judA hAya te te vadhu anukULa rahe che. havApheranAM sthAne baMdhAvanAranu mukhya dhyeya e hoya che ke jee kharca karavAnI sthitimAM na hoya teone AvA ArAgya bhuvananA lAbha maLe, paraMtu atyAranA meAMghavArInA kALamAM jagyAnu mAsika bhADu rUA. 30 thI 50 hAya, rUA. 5 thI 10 battI kharcanA, za. pa jhADuvALAnA, rU|. 5 vAsaNa pAgaraNanA marAmatanA dara mahine lAgatA hAya che. eTale za. 200 sudhI kamAnArane mATe ATalA kharca paravaDe ja nahi, tene jarUra hAya te| devuM karIne paNa ATalA kharca kare teA ja mAMdAne te havAphera karAvI zake. bAkI moTA bhAge teA sAruM kamAtA hAya athavA jee zrImaMtA hAya tee ja AvA sthaLe havAphera mATe jaI zake. pArasI kAma mATe te muMbaI, lonAvalA, mAtherAna, punA ane devalAlImAM evAM rathAnA che ke jyAM mAsika rUA. 5 ke 10 mAM badhI sAdhanasAmagrI sAthenAM makAna teone maLI zake che.
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ havApheranAM sthaLe ane sthAne [ 17 ] mAMdagImAM mRtyu najIka paheAMcyA pachI sAjA thanAra zakhsane becAra mahinAnA havAphera e punarjIvana che. tevA mANasAne mATe je puNyazALI AtmA AvA ArAgyabhuvana baMdhAvI lakSmInA sadupayAga kare tee anekanA aMtaranA dhrupA AzIrvAda avazya meLavatA rahe che. kharI rIte kahIe teA A jIvatadAna ane vayAnuM uttama kA che. AvA sthAnAnA lAbha lenArAe zakti mujaba AvI saMsthAone dAna karIne khIlavavAmAM madada kare te aneka vadhu kuTune lAbha maLI zake. (7) svAsthya rIra e jIvananAM vAhana che, zarIravaDe jIvananA badhA vyavahAra che; te pratyeka manuSyanI pavitra ane mukhya pharaja che. zarIra nirogI ane svastha hoya te| mana paNa praphullita ane AnaMdamAM rAkhI zakAya, zarIranA roga ane mAMdagI manane kAyama ciMtAmAM rAkhe che ane svabhAvane krodhI, cIDIyA ane rIsALa banAve che. pariNAme jIvananA AnaMda, zAMti ane sukha UDI jAya che. zarIrane nirogI ane svastha rAkhavA mATenA niyame che je dareke kALajIpUrvaka ane nizcayapUrvaka barobara pALavA joIe. A niyame zarIra tathA manane te mATenA che ane te mATenA pALavA jarUranA che, kemake zarIra ane mana eka khIjA sAthe nikaTanAM saMkaLAelAM che. te mATenA niyamA nIce mujabanA che - 1 1. niyamitatA-niyata samaye sUi javuM ane jAgavu. bhAjana, abhyAsa, dharmakriyA, vyAyAma ane dararAjanAM badhAM kAmeA mATe samaya nakkI karelA heAvA joie.
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ [88] * : anubhava-vANuM - 2. vyavasthA ane saMbhALa-kapaDAM, pustake, bIjI badhI vastue, pharanIcara rAcaracIluM A badhI cIje sApha ane svaccha rAkhavI joIe ane tenI nakkI karelI jagyAe evI rIte rAkhavI joIe ke jyAre joIe tyAre turata ja cIja maLI zake. nahIM to zodhavAmAM samaya jaze, mahenata paDaze, kaMTALo Avaze ane krodha thaze. suMdara vyavasthA, sAcavaNI ane svacchatA, e gharanI zobhA che; tenAthI zAMti maLe che. 3. Arogya mATe bhUkha karatAM ochuM khAvuM, bhUkha na hoya te bilakula na khAvuM, divasamAM mAtra be vakhata ja jamavuM. ghaDIe ghaDIye vAraMvAra kazuM na khAvuM. cAlu bhajana jamavuM. miSTAnna, paphavAna, pharasANa ke bahAranI bajAranI cIjo na khAvI. je maLe te AnaMdathI khAvuM. khAvAnI lAlaca aneka rIte nukasAnakAraka che. temAMthI aneka anartho utpanna thAya che. jIbhanA svAda mANasane gulAma banAve che ane tenAthI naitika patana thAya che. vyasane ane Adata-A paNa eka prakAranI gulAmI ane parAdhInatA che, tenAthI zarIra bagaDe che, mana A vakhate tenA ja vicAmAM rahe che, paisAnI barabAdI thAya che, AbarU ochI thAya che ane samayane beTo vyaya thAya che. sAre ane dhama mANasa te ja kahevAya ke jene koIpaNa jAtanuM vyasana na hoya. mananuM svAstha-zarIra nigI tyAre ja kahevAya ke jyAre manane zarIra mATe kaze vicAra paNa na Ave athavA zarIranI ciMtA paNa na rahetI hoya. nigI zarIravALAmAM ja mananI zAMti TakI zake che. sukha, zAMti, satiSa e badhA mananI avasthAnAM nAme che. bahAranI dunyavI vastuo to tenA nimittarUpa che. jenAmAM jJAna hoya, zraddhA hoya, viveka hoya te ja sAcuM sukha ane saMtoSa anubhavI zake che. ane puNyanI prApti, sArA vicAra, sArI bhASA ane sArAM kAryothI thAya
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ zaradI ane tenA upAye ka [189] che. mATe ja mana, vacana ane kAyAne zuddha rAkhavAnuM, tene sAre upayoga karavAnuM zAstro kahe che. te zIkhavA mATe sudeva, suguru, sudharmanuM zaraNa svIkAravuM joIe ane tene vadhumAM vadhu satsaMga karavo joIe. jIvanane unnata karavA mATe mana, vacana ane kAyAne sadupayoga, dharma pratye tenuM valaNa ane pApamAMthI pAchA haThavuM, e mArga dareke svIkAravo joIe. Ane mATe ja dharma ane dharmanI kriyAo che, anya prANIomAM AvI vicArazakti nathI. manuSyamAM te che. mATe ja manuSyane dharma Avazyaka che. * zaradI ane tenA upAyo jakAla jeTalAM darado zaradIthI thAya che teTalAM darade bIjA * kAraNothI nathI thatA. zaradI thavAnuM kAraNa paNa zaradI pote ja che. A daradamAMthI jeNe bacavuM hoya teNe zaradInuM kAraNa, zaradInuM svarUpa ane zaradI maTADavAnA upAyo jANavA jarUranA che. jenA zarIramAM zarIrane svastha rAkhavA puratI garamI na hoya tene zaradI jaladI thAya che. jenI jaTharAgni sArI hoya ane khAdheluM pAcana thaI jatuM hoya tene, AhAra vihAranI bIjI bhule je te na kare che, zaradI bhAgye ja thAya che. vaLI jeo khAvA pIvAmAM bahu ja niyamita ane parimita hoya che, jeo sAda, sAtvika ane sahelAIthI pacI jAya tevo khorAka kAyama le che ane jeo ThaMDI ke varSARtumAM zarIranuM ThaMDIthI ke varasAdathI barAbara saMbhALapUrvaka rakSaNa kare che teo zaradInA roganA bhega javalle ja thaI paDe che. zarIra
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ [19] anubhava-vANa sukhAkArInA niyamo jeo nathI jANatA ane nathI pALatA teo ja mAMdA paDe che, herAna thAya che ane paisAnI barabAdI kare che. zarIrane joItI garamI ApavA mATe ane teTalI garamI TakAvI rAkhavA mATe mANase zakti pramANe zrama, kAma ke kasarata darAja niyamita avazya karavA joIe. kAma karavAthI garamI utpanna thAya che, khAdhuM pAcana thaI jAya che, badhA avayavo sazakta ane nirogI bane che, lehInuM pharavuM barAbara rahe che, zvAse zvAsa pUratA cAle che; maLa, Ama (apakava kherAka) ane bIjA kere zarIramAMthI jhADA, pisAba, parasevA, lema (baLo) ke bI na koI rUpe sahelAIthI bahAra nIkaLI jAya che, ane pariNAme zarIra, buddhi, mana ane lAgao-badhuM skutimaya bane che ane svastha rahe che. jIbha ane mana eTalAM badhAM caMcaLa che ke jIbhane svAde game che ane manane aneka prakAranI thatI icchAo tRpta karavAnI tAlAvelI thAya che. jeo jIbhanA ane IchAnA gulAma banIne tene AdhIna varte che teo bimArIne bhoga hAlatA cAlatA bane che. AjanI jIvananI raheNIkaraNI ane te ApaNe evI banAvI dIdhI che ke ApaNAmAMthI bhAgye ja pAMca TakA saMkhyA evI nIkaLe ke je hiMmatathI ema kahI zake ke teo taddana taMdurasta ane nirogI che; ane kadi mAMdA paDyA nathI ane mAMdA paDaze paNa nahi. bAkInA paMcANuM TakA te kAyamanA mAMda evA hoya che ke jeone rojanI kaMI ne kaMI phariyAda cAlu ja hoya. becenI, ajIrNa, kabajyAta, zaradI, saLekhama, zvAsa, dama, zULa, duHkhAvo, vA, mAthA ke chAtIne duHkhA, sajA, hRdaya roga, anidrA, udharasa ane evA eka ke vadhu daradanI phariyAda dareka varase avAranavAra anekane karatAM sAMbhaLIe chIe. A darada kudarate karyA nathI. ApaNI potAnI bhUlothI ApaNe temane notarIne ApaNuM zarIramAM rahevAnuM sthAna ApIe chIe. ApaNe pote ja bhUle karIe chIe eTale tenI zikSA paNa ApaNe bhogavavI rahI.
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAMdagIne phaphaDATa [ 191 ] zaradI na thAya te mATe ATalA sAmAnya niyame pALavA jarUrI che. 1 zarIrane kAmathI kasAbela ane majaputa banAvavuM. 2 bhUkha vinA kazuM khAvuM nahi ane bhUkha lAge tyAre paNa echuM khAvu. 3 ThaMDAM pINAM taddana baMdha karavAM. 4 rAtre phaLaphaLAdi ke khaTAza na khAvAM. 5 prakRtine anukuLa na hoya teA khATI cIjo, kaThoLa ke gaLapaNu na khAvAM. athavA bahuja alpa khAvAM. 6 ajINuM ke apacA thayA hoya tyAre 24 ke 36 kalAka sudhI annajaLane taddana tyAga karavA. 7 DI ke bhejavALI havA ke pavanathI zarIranuM barAbara rakSaNa karavuM. 8 puratI UMdha ane ArAma levAM; ane ujAgarA na karavA. huM baMdhiyAra havAthI ane uDatA rajakaNAthI zaradI tuja thai Ave che, mATe tevA prasaMge nAka pAse kapaDuM ADuM rAkhIne temAMthI zvAsa levo. 10 ane teTalu taDakAmAM ane khullI havAmAM evI rIte karavuM ke zarIranA dareka avayavamAM te dAkhala thAya ane zaradIne hAMkI kADhe. 11 sUryasnAna ane UMDA zvAsAcchvAsa e zaradano rAmabANu kudaratI ilAja che, ( 9 ) mAMdagInA phaphaDATa ane khATe sASa mo TAM zaherAmAM havA ujAsa vinAnA aMdhArI kATaDIonA vasavATa, aneka prakAranI yAtanAovALuM jIvana, dhaMdhA ke nekarInu aneka javAbadArIvALu kAmakAja, kuTuMba ke bALakAnI saMbhALa levA mATe samayanA abhAva, nAnI moTI cAlu mAMdagI ane zArIrika phariyAdothI AvatA kaMTALA ane paDatA trAsa ane saraLatAthI vavA mATe joitI jarUrI AvakanI kheMca-A badhu zaherI jIvana jIvatA nIcalA tharanA asakhya kuTumAM avAranavAra jovA maLe che. chatAM zaherI jIvanane mAha ane AkarSaNu AchAM thaI zakatAM nathI; kemake vaNikane mATe
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 192 ] anubhava-vANI gAmaDAMomAM AjIvikA meLavavA mATe neAkarI ke dhaMdhAnI taka rahI nathI. jo gAmaDAnA yuvAne bhaNI gaNIne sarakArI, ardha sarakArI ke prajAkIya saMsthAomAM kAma karavA khuzI hoya ane te mATenA abhyAsa karI lAyakAta meLave teA tene mATe rUA. 75 thI 150 sudhInI nokarIe gAmaDAMmAM ja poMcAyatamAM, sahakArI maMDaLIomAM, sahakArI ekAmAM, vikAsa ghaTakAmAM, kalyANa kendromAM, zikSaNa saMsthAemAM ke khIjA aneka khAtAomAM avazya maLI rahe che. Aje A badhA khAtAomAM nAkarI karanArAomAM moTI saMkhyA vaNika sivAyanAnI hoya che. vaNikane AvI nokarI karavAmAM rasa nathI. samaje che. te vepArInI nokarI karavAnuM vadhu pasaMda kare che. kemake temAM svataMtratA vadhu rahe ane bhaviSyamAM vepArI banavAnA sa Mbhava rahe che. paraMtu vepAra ja tyAM binavarNikAnA hAthamAM hAya. eTale sau kAI peAtapeAtAnI jJAtivALAne ke oLakhItAne ja tAkarImAM rAkhe. vaLI pagAra eTalA ochA heAya ke teTalA pagAramAM ApaNuM pUrU thAya nahi. ApaNI raheNIkaraNI ane vyavahAra tathA vyavahArika kharcA meTA rahyA. A kAraNeAne laIne ja gAmaDAnA vikAne mATe dezATana ke paradeza e anivArya vastu banI gai che. temAM te gulAmI Ama chatAM paNa zaherI jIvana jo jIvatAM AvaDe, AvakanA pramANamAM khaM rAkhIe, jIvanamAM zAMti ane sa MtASa mANI zakIe, saunI zarIrasukhAkArI jALavI rAkhIe ane garIbAImAM paNa sukhI rahI zakIe te zaherIjIvana kAMI khoTu nathI. A prakAranuM jIvana jIvatAM zIkhI levu joie. zrImaMta kuTumAM kAyamanI mAMdagInI mazAla jalatI rahetI hoya temAM Azraya' jevuM kazuM nathI. paraMtu madhyama vargamAM ane nIcalA varSoMmAM paNa khAsa karIne strIonI ane bALakAnI mAMdagI cAlu ke avAranavAra rahyA karatI hoya ane chAzavAre davAkhAne ke DaoNkaTarane tyAM doDavu paDatu hoya, tyAre AvA kuTu enI kathanIe sAMbhaLIne
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ " mAMdagIne phaphaDATa [ 193] ApaNane du:kha ane Azcarya baMne thAya che. jeonI mAMdagI sakAraNa hoya temanA pratye avazya sahAnubhUti rahe. paNa jyAre mAMdagInuM kAraNa teonI potAnI bhUle, bedarakArI ke ajJAnatA hoya che ane mAMdagI, dhAMdhala, gabharATa, doDadhAma ane sAravAra mATe paisAne khATe kharca karatA joIe chIe tyAre teone mATe kAM to dayA upaje che athavA to teonA pratye dhRNA upanna thAya che. ghaNI kharI upAdhi ane ciMtAnuM mukhya kAraNa to mAbAponI prakRti ane ajJAna ja hoya che. 1. ghaNI kharI mAMdagI ayogya AhAra, ayogya vihAra, apathya ke kupaththathI thAya che. khAsa karIne zaradI, saLekhama, kabajyAta, atisAra, saMgrahaNI, maraDe ane tAva-A darado ja vizeSa karIne thAya che. Aje prakRti ane mAnyatA e hoya che ke dardano upacAra turta ja thavo joIe ane daI davA lIdhA pachI turta ja ke vIsa kalAkamAM maTavuM ja joIe. je na maTe to eka DokaTarane choDIne bIjA DaoNkaTara pAse turta ja doDI javAmAM Ave che. eka davA ApI hoya chatAM aneka davAo ke uparAuparI davAo ke iMjekazana ApavA mATe mAgaNI thAya che. zrImaMtomAM A ghelachA hoya te to ThIka; paraMtu moTA bhAganA somAM Avo utpAta jovAmAM Ave che. koI darda ke kaI davA evI nathI ke ApaNI IcchA mujaba darada tAtkAlika maTI jAya. darekane samaya lAge ja che. koIne ocho samaya lAge te koIne vadhu paNa lAge. AvA svabhAvanuM pariNAma e Ave che ke teo pote ciMtA seve che ane bIjAne ciMtA karAve che. tAva 102 ke 103 DIgrI thAya tyAM te DaoNkaTarane ghera bolAve che, davA, Ijekazana, TIkaDI, mAthe barapha ke kelanoTara-A badhI dukAnadArI zarU thaI jAya che. je DaoNkaTara kahe temAM vizvAsa rAkhe ane te mujaba kare to paisAnuM nakAmuM pANI thatuM nathI. kudarata ke prabhumAM bharoso rAkhe to teo A badhAmAMthI bacI zake. devalAlI jevA sthaLe havAphera mATe ghaNAM kuTuMbe Ave che.
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ [14] anubhava-vANI teonA kuTuMbamAM koIne kaMIka mAMdagI AvI to tAbaDatoba deDadhAma karI muke che. A rIte paisA veDaphAya temAM kSobha nathI thato paNa koI sArA kAma mATe je paisAnI mAgaNI karavAmAM Avaze te mana turtaja saMkecAze ane teo aneka dalIla karaze. 2 keTalAka prasaMgomAM evuM paNa bane che ke je dardamAM ke akasmAtamAM khAsa DaoNkaTara ke niSNAtane batAvavAnI ane tenI sAravAra levAnI jarUra hoya tyAM teone ema karavAnI salAha ApavAmAM Ave ke AgrahapUrvaka dabANa karavAmAM Ave te paNa te upara lakSa nathI ApavAmAM AvatuM. Ane laine pariNAma e Ave che ke ghaNA dAkhalAomAM dadI sAjo thaIne bacI zake tevI zakyatA hoya chatAM teo mRtyu pAme che athavA bahu pIDA bhogavIne herAna thAya che. karAMonI ramatagamatanI hariphAI hatI. temAM 16 varSanI chokarInA jamaNA hAthanuM hADakuM paDI javAthI be jagyAethI bhAMgI gayuM. ravivAra hovAthI DekaTara na maLI zakyA. hADavaide hADakuM besADIne pATo bAMdhe. paraMtu bhaviSyamAM kazI khoDakhAMpaNa na rahI jAya te mATe tene pheTe laI hADakAne barAbara besADI plAsTara karIne pATo baMdhAvavAnI DaoNkaTare salAha ApI. paraMtu tenA vaDilene hADavaidya upara DokaTara karatAM vadhu zraddhA hatI ane hADavaide kahyuM ke hADakA babara joDAI jaze mATe vAMdhA jevuM nathI, eTale te vAta sahelAIthI teone gaLe utarI gaI paraMtu eka snehI DaoNkaTare kahyuM ke hADave bhale kAma calAu upacAra barAbara karyA hoya chatAM bhaviSyamAM koI jAtanI cheDakhAmI rahI na jAya te mATe hADakAnA niSNAta anubhavI DokaTarane batAvI, te bhAgano pheTe laI te pachI plAsTara marAvI levAnI khAsa jarUra che, eka to chekarInI jAta. vaLI te DokaTaranuM bhaNavA mAMge che. bIju paisA kharcI zakavAnI sthiti che. mATe koIpaNa jAtanI zaMkA rahe tevuM jokhama zA mATe kheDavuM ? DaoNkaTare hADakAnuM kAma jANatA nathI evI lokamAnyatA
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ zarIra sukhAkArI . [195] khoTI che, AjanA vikasita vijJAna, saMzodhana ane sAdhanano lAbha zA mATe na levo ? mAbApo samajyA ane te pramANe karyuM. (10) zarIra sukhAkArI | Saa kSaNane vikAsa ochA kharce AkhA dezamAM gAmaDe gAmaDe . vidyArthIo dvArA thoDA varSomAM kema thaI zake te ApaNe agAu vicArI gayA hatA. prajA jeTalI zikSita ane samajavALI haze teTalA pramANamAM te pitAnuM jIvana Arogyamaya kema rAkhavuM te jANI zakaze. kuTuMbanA dareka jaNe zarIra sukhAkArI jALavatA zIkhavuM bahuja jarUranuM che. pote mAMdo paDe to Avaka baMdha thAya. strI mAMdI paDe te gharasaMbhALa ane vyavasthA aTakI paDe. bALake mAMdA paDe te teo ane gharanA sau koI herAna thAya ane saune ciMtA thAya. mAMgIthI zarIra pIDAya, ciMtA rahe, takalIpha vadhe ane nANAMnI ane samayanI barabAdI thAya. mATe ja prajAne AregyanI mahattA samajAvavI jarUrI che. mAMdA na paDavA mATe mitAhArIpaNuM kupathyane taddana tyAga, niyamitatA, sAvika jIvana ane zAMta prakRti, ATalI vastu bahuja jarUrI che. AnuM zikSaNa dareka kuTuMbamAM, gharamAM, nizALamAM dareka bALakane maLavuM joIe; ane mAbApa mATe tenA khAsa zikSaNa vargo hovA joIe. A kAma leka saMsthAe, nahi ke sarakAre, karavuM joIe. mAMdA paDayA pachI jarUrI vaidakIya sAravAra ane davAnI vyavasthA dezanA dareka gAmaDA ke gAmamAM ane zaheranA dareka vibhAgamAM hovI joIe. AjanI moTI moTI hospITale, davAkhAnAo, padavIdhArI niSNAta DaoNkaTare ke vaidyo to zaherene ane zrImaMtone ja paravaDe. Aje
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ [16] anubhava-vANuM hepITalamAM DaoNkaTare vinA vetane kAma kare che, paraMtu tenA kAmathI daradIone, saMsthAone ke prajAne bahu saMtoSa thato nathI e dareka ThekANe jovAmAM Ave che. Aja DokaTare khAnagImAM potAnA davAkhAnAmAM ke ophIsamAM tapAsavAnI, davA lakhI ApavAnI ke hADakAnI eTalI badhI AkarI phI le che ke sAmAnya janatAne to te paravaDI ja na zake. vaidakIya dhaMdhe ja kharI rIte paramArtha mATe ane lekanI sevA arthe hatA ane hovo joIe paraMtu AjanA samayamAM tema banavuM azakya che. varSo sudhI sakhata mahenata karI abhyAsa karyo hoya, te mATe devuM karI ke bIjAnI madada meLavI bhaNyA hoya, vaLI pitAne kuTuMba, vyavahAra ane samAjamAM ziSTa darajajo ke mebho hoya, te badhAnI vyavasthA ane tene pahoMcI vaLavA mATe Avaka dareka DAkaTare karavI ja paDe. eTale DaoNkaTare, vakIle ke evA bIjA dhaMdhAdArIo pAsethI maphata sevAnI apekSA rAkhI na zakAya. maphata davAkhAnA ke sArvajanika hospITale prajA, saMsthA, myunisipAlaTI ke sarakAra taraphathI ke sarakAranI madadathI Aje cAlI rahyA che. A saMsthAo prajAne ghaNI upayogI ane jarUranI che. prazna e che ke temAM kAma karatA DaoNkaTarane pagAra ApIne je rAkhavAmAM AvatA hoya to teo vadhu sAruM kAma ApI zake ane teonI pAsethI barAbara kAma laI zakAya. prajAne saMtoSa thAya te rIte davA ane sAravAra maLatA hoya to prajA tene mATe paisA ApavA paNa taiyAra thaze. bAkI maphata davA, maphata davAkhAnA, maphata sAravAra ane maphata DAkaTara-A paddhatimAM prANa, lAgaNI, sevA ke viveka te bhAgye ja jovA maLe che. je DaoNkaTara khAnagI vyavasAyamAM rUA. 20, 30 ke 40 tapAsavAnI phI letA hoya ane rUA. 100, 200 ke 500 zastrakriyA(oparezana)nA letA hoya evA niSNAta hoya teo badhA hospITalamAM mAtra sevAnI bhAvanAthI ja kAma kare che tevuM mAnI levuM te vadhu paDatuM che. mIzanarInA dhyeyathI hospITale je DaoNkaTare bhegA maLI ubhI kare ane sevAnA dhyeyathI teo pote calAve che tevI saMsthAo prajAne AzIrvAdarUpa bane.
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ haiyA ukela 197 ] Aje svAstha jALavavA mATe aneka gaMbhIra rogo mATenI davAo ane upacAra zodhAyA che eTale maraNa pramANa ghaTI zakyuM che, mAMdagInI ghAtakatA ghaTI che ane taMdurastI sArI rahe che. paraMtu grAmya janatAne vaidakIya rAhatane sArA pramANamAM lAbha maLI zake te mATe vaidakIyazAstranA abhyAsI vidyArthIone abhyAsa daramyAna ane te pachI ochAmAM ochA traNa varSa gAmaDAmAM pharajiyAta kAma karavA mokalavA joIe. teTaluM kAma karyA pachI ja temane baMdha karavAnI sanaMda ApavI joIe. A niyama karavAmAM ke tene amala karavAmAM je je muzkelIo rahetI hoya teno ukela rAjyasattAe karavo joIe. (11) haiyA ukela 1yeka manuSyane samaya ane zakti maryAdita hoya che, chatAM jenAmAM buddhi, utsAha ane tamannA hoya che teo samayane upayoga ane kAmanI vyavasthA evI suMdara rIte goThave che ke eka paNa miniTa nakAmI javA detA nathI ane amuka samayamAM amuka amuka kAma eka pachI eka kramasara karyo jatA hoya che. AthI eka mANasa bIjAonA karatAM ghaNuM kAma karI zake che ane bahu sAruM kAma karI zake che. game te kAma karavAnuM hoya, paraMtu je te kAma AnaMda ane utsAhapUrvaka karavAmAM Ave te kAmathI kaMTALo Avato nathI ane zarIra ke manane thAka paNa lAgato nathI. jeo kAmanA cora ane ALasu hoya che teo kadI AgaLa vadhI zakatA nathI ane parAdhIna dazA kAyama bhogavatA hoya che. zrImaMta kuTuMbomAM jAte kAma karavAmAM zarama anubhavAya che. pariNAme teonuM zarIra regI ane nirbaLa rahyA karatuM hoya che. vaLI jyAre zarIra asvastha hoya eTale manane paNa zAMti ke
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 198 ] anubhavuM-vANI sukha na heAya. kAyamanI mAMdagIvALA kuTuMbamAM DAkaTara, jvA, sAravAra, dardInI sa MbhALa ane zuzrUSA, AMTApherA ane doDadhAma ane dardInI khabara aMtara pUchavA AvavAnA vyavahAra-A badhI paraMparA ane paLeAjaNa eTalA badhA pramANamAM vadhI jAya che ke pariNAme dhaMdhAne, vidyArthIonA zikSaNane ane gRhavyavasthAne ghaNI rIte hAni pahoMce che; ane mAMdagI aMge kharca vadhe. ane utpAta ane ciMtA vadhe te judA. eka aniSTamAMthI keTalA badhA aniSTonI paraparA sarjAya che! A badhuM zAne lIdhe ? jyAM taMdurastInuM mUlya na samajAya, kAma ane kasaratanA prabhAva na samajAya ane ekanuM Arogya gumAvavAthI anekane keTalI badhI yAtanA ane takalIpha veThavI paDe che tenI samaja na hoya tyAM pariNAma e ja Ave ke pote du:khI thAya che ane bIjA anekane du:khI thavu paDe che. *** madhyamava paNa peAtAnuM kAma ane peAtAnuM ghara kAma jAte karavAmAM zarama anubhavI rahyo che. ghara kAma mATe ne!kara, ghATI ke rAmA vinA Aje tene paNa cAlatuM nathI. sAdhusa tA ane dharmagurue ke jeone ApaNe pUjya gaNIe chIe tee peAtAnuM badhu kAma pAte jAte ja kare che, te. ApaNe ApaNu peAtAnu kAma jAte zA mATe na karIe ? tema karavAmAM zarama zI? madhyamavarganI dhyA ciMtavIe ane tene madada paNa karIe. paraMtu madada mATenI pAtratA ke yeAgyatA zuM gaNavI tene mATe samAje amuka dhAraNa paNa nakkI karavuM ja joie. je mANasa kuTuMbanI AjIvikA jeTaluM kamAtA na hoya ane pAse pUcha na hoya, kadAca te rAgI paNa hoya, chatAM te paraNe ane gRhasa sAra mAMDe. e cAra khAlabaccAM nAnI uMmaramAM thAya. pachI pUruM na thAya eTale samAjanI pAse madada mAMge. samAja kyAthI ke lAgaNIthI tene sahAya kare ke sastA bhADAnA nivAsane lAbha Ape. AvA sabhyA yA sahAya mATe lAyaka gaNAya ke kema ? dharma teA game tene paNa madada karavAnuM pharamAve che, paraMtu vyavahAra ane nIti ema kahe che ke je
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ haiyA ukela [19] jeTalA pramANamAM vadhu uttama ane cAritravAna hoya teone sauthI prathama madada kare. pachI vadhu madada karavAnI anukULatA hoya te jAte ubhI karelI garibAIne sahAyabhuta bane. ekalI garIbAI lAyakAta mATenuM dhoraNa na hovuM joIe. uttamatAne poSavI ane tene sahAya ApavI tene ja nItikAre supAtradAna kahe che. eka kuTuMbane athavA eka strIne jeTalAM vadhu saMtAna hoya che teTalI vadhu durdazA ane vadhu upAdhi te kuTuMbanI ke te mAbApanI heya che. saMyukta kuTuMbanI prathA cAlu rahI hota to te bahu vAMdhA jevuM na hota. paraMtu Aje te prathA nAza thaI rahI che. mATe ja ekalavAyA kuTuMbamAM eka ja kamAnAra hoya tene mATe to eka ke be karatAM vadhu saMtAne havA te tene mATe ane samAjane mAthe bhArarUpa ane zAparUpa che. samaju mANase e TuMkI AvakamAM zAMtipUrvakanuM sukhI jIvana jIvavuM hoya to teone mATe e jarUranuM che ke teone bahu saMtAna hovA na joIe. teoe saMyamI jIvana jIvavuM joIe ane kuTuMba nijanane pharajayAta amala karavo joIe. teo je tema nahi kare te tenAM mAThAM pariNAma teoe ja bhogavavAnAM raheze. samAja teone sahAya na kare, athavA teo pratye dayA na dAkhavI zake to tene mATe teo ja javAbadAra che. temAM samAjane doSa nahi gaNAya.
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAMskArika vibhAga . (1) pAyAnA saMskAra che kSaNa e saMskAranuM aMga che. zikSaNanI mahattA jIvananI - saMskAritAmAM che. A saMskAranuM ghaDatara mAtA-pitA, kuTuMba, mitro, samAja athavA saMsthA karI zake. pAyAnA saMskAramAM niyamitatA, saraLatA, cesAI makakamatA ane pramANiktAne samAveza thAya che. ATalI Tevo bALakane janmathI pADavAmAM Ave to teo jIvananAM keIpaNa kSetramAM kyAre paNa niSphaLatA prApta nahi ja kare. - - niyamitatAthI ghaNuM kAma karI zakAya che ane saune saMtoSa ApI zakAya che. saraLatAthI mANasa saune prema chatI zake che ane tenuM dareka kArya saraLa bane che. cokasAInI TevathI mANasanA kAmamAM kadI bhUla thatI nathI eTale tenAmAM saune vizvAsa rahe che. jeo dareka kAryamAM makkamatA jALavI zake che, teonAM kArya mATe keIne zaMkA karavAnuM kAraNa rahetuM nathI ane teonI saphaLatAnI sI kaI prazaMsA kare che. pramANikatA, vivekadraSTi athavA sAcI gaNatarI jeomAM heya che, teonAM kAma ane kAmanAM pariNAma evA suMdara hoya che ke jagatamAM tenI nAmanA phelAya che. temaja koIpaNa kAmamAM kavacita ja niSphaLa jAya che.
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/ na. ! pAyAnA saMskAra [ ra01] zikSaNathI 2 ghaDAya che ane vothI saMskAra che. enAthI ulaTuM-- aniyamitatAthI samaya, sAdhana ane zaktine vyaya thAo che, kA asaMDe che, anekane kheda che moghI athaDyA vihavaLatAM utpanna thAya che sonovizva gumAvavAno vakhata Ave che. ghaNAM kAryo bagaDatA hoya ane paiNu nuksAna thatuM heyasa animitatAthI ja thAya che. vakra svabhAvathI mANasa soma-mana che ane rainA pratye koIne mAna ke prema thatAM nathI. anizcitatA dvApaNuM, juThThApaNuM, bedarakArI ane binajavAbadArInI TevathI tevA mauseno koI vizvAsa karatuM nathI, eTaluM ja nahi paNa te mANasa potAnuM tema ja bIjAonuM paNa ghaNuM ahita kare che. gaNatarI vinAne mANasa vadhu gumAve che ane ochuM meLave che. A Arthika nukasAnInI vAta thaI paraMtu e Arthika nukasAna, niSphaLatA ane mAnahAnithI mANasanA jIvanamAM kaleza, krodha, IrSA, vera, aja po ane azAnti vadhe che. moTA dAvAnaLa saLage che. pariNAme potAnI ke pArakAnI jIvahAni ke hatyA thAya che. eka bhUlamAMthI AvuM pariNAma saMbhave che. mATe nAnI evI bhUla ke khoTI TevathI bacavAnI kALajI karavI jarUrI che. DAhyA mANase dareka nAnI bAbatamAM paNa satata saMbhALa ane sAvacetIthI varte che. DahApaNane kharA artha sAvadhAnI che
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 202 ] anubhava-vANI (2) bhAga ane upabhoganu niyamana e ke vastu eka ja vakhata upayAgamAM lai zakAya tene bhAganI vastu kahe che. jemake - anna, khArAka ke AhAra. ane je vastu aneka vakhata athavA vAraMvAra upayogamAM ke vaparAzamAM laI zakAya te upabhAganI vastu kahevAya che; jemake dhara, dharavakharI, vastra, AbhUSaNa, joDA, chatrI, cazmA, dhaDIyALa, reDIe, ilekaTrIka pakhA, musApharInuM vAhana vagere. mANasanuM jIvana TakAvavA mATe anna, pANI, havA, ane prakAzanI jarUra che. te paikI mAtra anna athavA AhAra mATe paisA kharcavA paDe che. bAkI havA, pANI ke prakAzanA paisA ApavA paDatA nathI. anna ane AhAra eSThAmAM echA paisAthI paNa meLavI zakAya ane tenI pAchaLa vadhumAM vadhu paNa paisA kharcavA heAya te paNa khacI zakAya che. jema vastue ane tenI vividha banAvaTA vadhu tema tenI pAchaLa kharca paNa vadhu thAya. mAsa jAta e vastuthI paNa calAvI zake ane kAne bAvIsa vastue paNa echI paDe. annamAM roTalI ke roTalA bhUkhanI tRpti mATe kleie. svAdane mATe mIThuM, zAka, chAza, dUdha ke athANuM ane bahu te geALa ke khAMDa-emAMthI kAi paNa eka vastu hAya te| sukhethI cAlI zake. ekanI eka vastu rAjane rAja khAvAthI kadAca kaMTALA Ave te tenI judI judI vAnIe ke banAvaTe taiyAra karIne saMtApa laI zakAya. jeTalI khAvApIvAnI vastue echI ane sAdI, teTalA jIbhanA svAda AchA ane kharca paNa eche; ane jeTalI vividhatA, vizeSatA ane jIbhanI leAlupatA vadhu, teTalI viSamatA, parAdhinatA, mAMdagI, kha ane upAdhi vadhu. zAstranuM vacana che ke " jeTalA bhAga vadhu, teTalA rAga vadhu. " ane tenI pAchaLa parezAnInI
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhega ane upabheganuM niyamana kA | [ 203] paraMparA keTalI lAMbI hoya che! dareka vyaktinA ke dareka kuTuMbanA AMtarika jIvana tapAsavAthI AnuM satya pariNAma satvara samajAI jaze. have upabhoga viSe vicAra karIe. upabheganA be prakAra che. je khAsa jarUrI ke Avazyaka hoya te; ane je vastuo binajarUrI hoya athavA jenA vinA cAlI zake che. je prakAranI raheNIkaraNI hoya te pramANamAM upabhoganI vastuo ochI ke vadhu hoya che. UMgha ane AhAranI jema upabhoga paNa vadhAryo vadhe che ane ghaTA ghaTe che. jeTalI IdriyonI parAdhInatA ane lelupatA vadhu teTaluM jIvanamAM du:kha paNa vadhu hoya che. mATe ja zAstroe saMyamanuM mahAtamya bahu kahyuM che. saMyama hoya tyAM ja svAdhInatA ke svataMtratA hoya che, ane saMyama hoya tyAM ja zAMti ane saMtoSa paNa hoya che. jyAM saMtoSa hoya tyAM ja sAcuM sukha hoya che. vizvane A abAdhita siddhAMta che. AjubAju ke ApaNA jIvana tarapha najara karazuM to A ja anubhava thaze. koLI jema pote ja jALa banAve che ane pote ja te jaLamAM phasAya che; tema mANasa paNa pote pitAnI sthiti ke saMjogone khyAla rAkhyA vinA jema jema pita nI jarUriyAta vadhArate jAya che tema tema vadhune vadhu Arthika saMkaDAmaNamAM phasAte jAya che ane ciMtAthI parezAna thAya che. AnuM pariNAma e Ave che ke kAM to te devAdAra ane naphaTa bane che, kAMti cerI ke anIti kare che, kAM te ciMtAne lIdhe akALa mRtyu pAme che. pote duHkhamAM DUbe che ane potAnA kuTuMbane duHkhamAM mukIne jAya che. AvA kissAo samAjamAM jyAM tyAM jovAmAM zuM nathI AvatA ? " jema vyaktigata jIvanamAM AvuM bane che tema vyavahArika ane sAmAjika jIvanamAM paNa ghaNI bAbate vicAravA jevI che. sagAMsaMbaMdhI ke snehIo ApaNuM ghera Ave tyAre cAlu bhojana jamADavAne badale miSTAnna ke pakavAthI memAnagIrI ane AgatAsvAgatA karavAnI prathAne
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ [24] anubhava-vANuM sArI kahevI ke kharAba kahevI ? ApaNI sthiti sArI hoya to te samajyA paNa muzkelIthI nirvAha calAvatA hoIe te zuM ? "ghara joga paNa hovo joIe, nahi ke pareNuM ga ghara." ApaNI sthiti pramANe Atithya karIe to ja ucita gaNAya. paraMtu tenI sAthe ApaNe paNa evo daDha nizcaya hovo joIe ke bIjAne tyAM ApaNe jyAre paNa tarIke jaIe tyAre ApaNe paNa memAnagIrI karavAnI agAuthI spaSTa nA kahI devI joIe. meMghavArInA atyAranA jamAnAmAM jIvanavyavahAra sAdAmAM sAdo rAkhavo vadhu hitAvaha che. te ja pramANe lagna ane bIjA evA vyAvahArika prasaMgomAM paNa gajA karatAM vadhu athavA devuM karIne kharca karavo teno artha e ja ke ApaNI kabara ApaNe pote ja khodIe chIe. vyavahAra jeTale sAda ane o cho teTale bojo, bhAraNa ane vajana ochAM. je leke jeTale DoLa daMbha ke dekhAdekhI ochI kare teTalA sukha ane zAMtimAM teo vadhu raheze. zrImaMtane vAda ane nAda ApaNane na ja zobhe. ATalI vAta ApaNe sau ane ApaNe strI samAja samaje te kevuM sAruM ? "trevaDa trIjo bhAI che ane kasarasara ane jAtamahenata e saubhAgya kaMkaNa che." A sUtra ApaNe sau yAda rAkhIe; ane jIvanane bane teTaluM sAduM ane saMtoSI banAvIe. eka mANasa dhAre to mAsika rUpIA dazamAM paNa AjanuM jIvana jIvI zake. karakasara ane saMyamI jIvana, e jIvananI dIvAdAMDI che. vivekane artha ja e che ke sAcuM, sArUM ane jarUranuM zuM che te samajavuM ane te mujaba vartavuM; ane khoTuM. kharAba ane binajarUrI hoya teno tyAga karavo. vyasana, Tevo ke Adate pAyamAlIne paMthe laI janArA che. tene tyAga pahelI take ja kare. pANI pahelAM pALa bAMdhavI temAM ja sAcuM DahApaNa che.
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddha ane sAtvika jIvana sAta gAne sAtvika * [25] 3.. anA zuddha ane sAtvika jIvana jIvanane ujajvaLa ane suvAsita banAvavuM hoya to dareka vastune A saraLa rIte samajatA zIkhavuM joIe. jene svabhAva saraLa hoya te ja satya jANI ane samajI zake che. jJAnaprAptimAM saraLa svabhAva e mukhya ane mahatvanuM sAdhana che. paraMtu keTalAka manuSyo bALapaNathI evI rIte ucharelA hoya che ke dareka vastune sauthI prathama doSadraSTithI teo jotA hoya che. AvI vakra buddhithI nukasAna e thAya che ke mANasane doSa jovAnI Teva paDI jAya che. tene badhAmAM doSa ja dekhAya che. guNo te tenI najare kyAMya dekhAtA ja nathI. A draSTi lezamAtra lAbhakAraka nathI. je kAMI joIe ke sAMbhaLIe temAM sAruM tattva ke satyano aMza hoya che ja. vivekabuddhithI dareka bAbatamAMthI sAra kheMce te sujJajananuM kartavya che. AvI jenI draSTi hoya te ja satya jANI zake che. satya e ja parama dharma che. ' vidyArthI jIvanamAM savaLI mati sanmArge dorI jAya che. mATe dareke sArI bAbate jotAM zIkhavI ane sadgaNono saMgraha kare. sugaMdhI puSpo jema suvAsa Ape che tema sArA vicAra ane priya tathA hitakArI vANI paNa ApaNI AsapAsa AnaMdI ane zAMtinuM vAtAvaraNa prasarAve che. kAme paNa sArAM ane janahitakArI karavAM ke jethI saune sukha upaje jIvanane sukhI banAvavuM hoya to te ApaNuM pitAnA hAthamAM che. je sArA vicAre karIe, sArAM kAma karIe te manane saMtoSa ane AnaMda thAya che Ane mATe Teva pADavI joIe. savaLI mati eTale sAcI ane sArI draSTi. mATe ja kahyuM che ke "jevI kRti, evI mati ane tenI gati."
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 6]. anubhavavANI yuvakamAM buddhinI tIvratA, zaktine taravarATa, lAgaNIonI tikSNatA, vANInuM jema, vicAronI vicikSaNatA, hAthapaganuM jora, sAhasanI tAlAvelI, AzAonI vipulatA ane kAmanI tamannA hoya che ane hevI joIe. sAcuM yauvana eTale mana, vacana ane kAyAne vadhumAM vadhu sarva dizAmAM ane sarva prakArane sarvAgI vikAsa ane vRddhi. A vikAsa ane vRddhine kApavI joIe, kAbumAM rAkhavI joIe, amuka rIte vALavI joIe, TapavI joIe, ghaDavI joIe ane temAMthI jIvanane anupama, suMdara ane AkarSaka ghATa ghaDavo joIe. AnuM nAma che zikSaNa ane saMskAra. zikSaNa ane saMskAra ApavAnuM kAma pAMca varSanI uMmara sudhI mAtAnuM che, bAra varSa sudhI mAtA, pitA tathA zikSakanuM che ane vIsa varSa sudhI pitAnuM, zikSakanuM, dharmagurUonuM ane mitranuM che. paNa te badhA taraphathI kevuM zikSaNa ane kevA saMskAra maLe che tenA upara jIvananA ghaDatara AdhAra che. mAtA, pitA ane zikSake pote je sArA cAritravAna ane saMskArI haze te ja bALakamAM sArA saMskAra paDaze. bALakone sArA banAvavA mATe gharanA badhA mANasoe sArA banavuM paDaze ane sArI rIte vartavuM paDaze. manuSya jIvananI mahattA mAnavatAmAM ane dharmamaya jIvana jIvavAmAM che. dharma eTale dharmamAM zraddhA, dharmane abhyAsa ane dharmanI sAcI samajaNa, dhArmika vRtti ane vartana, tapa, tyAga ane saMyama, dharmaguruone paricaya ane mana, vacana ane kAyAnI zuddhipUrvaka AtmAnI saccidAnaMdamaya sthitimAM tanmayatA. pazu karatAM manuSyajanmanI uttabhatAnuM kAraNa mAtra e ja che ke manuSyane dharmanI vizeSatA hoya che. je manuSyane dharma nathI tene aMta samaya duHkhI duHkhI hoya che ane te vakhate pastAvo karavAthI kazuM vaLatuM nathI.
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddha ane sAtvika jIvana * [20] samAja dareka bAbata mATe eka prakAranuM raNa dareka viSaya mATe nakakI kare che. amuka vastu amuka pramANasara hoya to te yogya gaNAya che. tenAthI ochuM hoya to vAMdho nahi, paNa je vadhu hoya to te TIkAne pAtra thAya che. mATe sujJa puruSoe evo niyama ghaDyo ke "ati sarvatra varjayeta " "vadhu paDatuM bolavuM nahi ke karavuM nahi." paraMtu samAjamAM badhA mANaso judA judA svabhAvanA ane judI judI mAnyatAvALA hoya che. eTale darekanuM dhoraNa ke pramANa paNa judA judA hoya che. eka mANasane amuka belavuM babara pramANasara lAge jyAre bIjAne te vadhu paDatuM lAge. je A samAja zikSita ane saMskArI hoya to teonI mAnyatAmAM ekavAyatA Ave. darekanI buddhi bhinnabhinna hoya che. mATe ja uttama upAya e che ke bane teTaluM ochuM bele. "na belavAmAM nava guNa' kahyA che. jeo khAsa jarUra vinA kazuM ja belatAM nathI, ane jarUra hoya tyAre ochAmAM ochuM bele che ane je kAMI bole che te rUcikara, pathya ane hitakArI hoya tevA ja vacane bole che, tevA mANasa tarapha sau prema ane mAnabharI rIte varte che. zabda, vANI ke bhASA evI kiMmatI vastuo che ke tene upayoga jarUra purato ane jarUra hoya tyAre ja karavo joIe. mATe ja maunano mahimA mahApuruSoe zAstramAM varNavyo che. ochuM belavAthI ane ochuM vicAravAthI ochAM pApa baMdhAya che. AtmAnI unnati sAdhavAvALAe khAsa karIne ochuM bolavuM joIe. ane je kAMI bole te jagatanAM kalyANa mATenuM ja bole. teTalA mATe ja aMta samaye uttama AtmAo bolavuM baMdha karI mAtra AtmadhyAnamAM ekAgra citta karI, paramAtmapadane pAmavAmAM saphaLa thayA che.
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 208 ] (4) jIvananA mama anubhava-vANI vAM emane ema paDI cana dhaNuM karIe, sAMbhaLIe paNa ghaNuM, paraMtu jo te vicArIe nahi ane samajIe nahi te te vAMcyAnI ke sAMbhaLyAnI sArthakatA zuM? ane tene AcaraNamAM mukIe nahi ke tenA upayeAga karIe nahi teA tenA lAbha paNa kayAMthI meLavI zakIe ? kAipaNa vastunA upayAga na karIe te! te vastu rahIne kharAba thAya che, khAjArUpa thAya che, kaTALA Ape che ane pariNAme duHkha kare che. jIvananI nAnI moTI dareka bAbatamAM A anubhava sau kAne thAya che; chatAM temAM kA sudhArA na karIe te te ApaNI ajJAnatA ke mUrkhatA gaNAya. mATe ja kahyuM che ke mANasa pote ja peAtAnA sukha ke du:khanA karanAra ane bhAgavanAra che. je kAMI karIe tenu pariNAma sAruM ke kharAba Ave che. ane A rIte je pariNAma nirmANa thAya tene ja bhAgya ke karma kahIe chIe. ka karIe te ja bhAgya nirmANa thAya. karma na karIe te pariNAma ke bhAgya nirmANa thatuM nathI. ane ka ane karmanA pariNAmanA saMpUrNa nAza eTale ja mukata dazA. ATaluM je dareka samajatA zIkhe ane te pramANe jIvana jIve te jIvananAM ghaNAM du:kho ane yAtanAe echI thaI jAya ane vana jIvavA lAyaka banI zake. S pagamAM kAMTA vAge, bimArInI pIDA thAya, mArathI zarIra duHkhe, mheNAMthI manane AdhAta thAya, AgathI mAlamilkatane nukazAna thAya, dhaMdhAmAM khoTa AvavAthI ciMtA thAya, paisAnA abhAve prasaMga ukelavA devuM karavuM paDe ke dAgInA vecavA paDe, athavA nAnA moTA aneka prasaMge kaMIne kaMi agavaDa UbhI thAya tyAre kudaratI rIte ciMtA thAya. te ciMtAthI du:kha ane kheda thAya ane tenI asara eTalI badhI thAya
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvanane mama [ ra09 ] che ke AsapAsanuM badhuM vAtAvaraNa gamagIna ane zeyukta banI jAya che. temAM je krodhane umere thAya te ciMtA ane krodha bhaLIne Aga ane peTrola(pheTaka padArtha)nI mAphaka bhaDakA thAya che, jenAthI badhuM bharamIbhUta thaI jAya che. eTale eka taNakhAmAMthI meTI Aga lAge che, tema eka sAmAnya banAvamAMthI jIvananA nAnA moTA aneka du:kha ane vedanAo sarajAya che. temAM ciMtA ane krodha bhaLe eTale kaleza, verajhera ane azAMti tathA duHkhanA DuMgarA ubhA thAya che. nAnA nimittamAMthI kevAM lAMbAM pariNAma Ave che ! A badhAnA karanAra ApaNe pote ja chIe, mATe tenuM phaLa paNa ApaNe ja bhogavavAnuM heya. chatAM ApaNI bhUlanAM mAThAM pariNAma bIjAone paNa bhogavavA paDe che te zuM vicitratA nathI ? mATe ja kahyuM che ke moTaravAhananI jeTalI zakti ke gati vadhAre hoya tema tene aMkuzamAM rAkhavA mATe bahu ja majabuta aTaka (breka) ke aMkuzanI jarUra che. A to jaDa vastunA aMkuzanI vAta thaI. paraMtu buddhizALI ane zaktizALI manuSya unmArge na jAya ke utpAta na macAvI muke te mATe bahu jabaradasta ane majabuta aMkuzanI jarUra che. A vAta ApaNe svIkAravI joIe. - eka nAnA bIjamAMthI moTuM vRkSa ane aneka phUla, phaLa, bIja ane asaMkhya pAMdaDAM utpanna thAya che. anAjano eka dANo vAvavAthI aneka DuMDAM ane agaNita dANuM kudarata utpanna kare che. A pratyakSa anubhavanI vAta che, eTale kudaratane A niyama che ke ekamAMthI aneka utpanna thAya che. A ja niyama karmano siddhAMtane paNa lAgu paDe che. eka nAnAmAM nAnuM kAma ke vicAra ke karma, sAruM ke narasuM karIe to temAMthI anekagaNuM pariNAma, sAruM ke narasuM Ave che. mATe jIvanamAM sArAM kAryo vadhu karavAM ke beTAM kAryo vadhu karavAM. athavA sArAM kAryo karavAthI sukha upaje ke khoTAM kAryo karavAthI ? A ApaNe vicAravuM joIe.
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10]. anubhava-vANuM kAryo eTale karmo. kAryo manathI, vacanathI ane zarIrathI thaI zake che. jeo manathI sArA vicAra kare, vANI priya ane hitakArI bele ane zarIrathI satkAryo kare, jeTalA pramANamAM kare, teTalA pramANamAM teo sAcuM sukha meLave che. jene sAce dharma kahIe chIe te e ja che ke mana, vANI ane zarIrathI sArAM kAryo karavAM. te traNene upaga ApaNuM ane sau koIne kalyANa mATe karavo. ATaluM karIe te sAcuM sukha maLe ane sAcI zAMti maLe. bhANasajAta pAmara prANI che kemake te Avega ane Avezane AdhIna che. ajJAna dazA hovAthI moha ane mAyAmAM te vAraMvAra phasAya che, ane samajavA chatAM vAraMvAra bhUlo kare che. ghaNI vakhata te krodha kare che, abhimAnane laIne kheTAM kAryo kare che, lebha ane lAlacane laIne kUDakapaTa ane sAcAMTAM kare che. AmAMthI bacavA mATe dharmakaraNI, dharmazravaNa ane saMtasamAgama karavAnI jarUra che. jeo samaje che, vicAre che ane jeo manuSya jIvananI mahattAnuM mULa zuM che te jANavAno prayAsa kare che teo jJAnIone saMparka zodhe che. jJAnanAM pustaka vAMcI temAMthI ukela meLavI le che. paNa jene jIvananA rahasya jANavAne vicAra ja hotuM nathI teo to dhana, dhaMdhe dhAnya ane zArIrika sukha sagavaDanI prAptinA ja vicAramAM tanmaya banI jIvana jIve che. AvA mANasonI ajJAnadazAnI dayA saMtapurUSa seve che ane teone sanmArge doravA sAdhumahAtmAo prayatna ryA karatA hoya che. jIvananI agavaDatAo ane jagatanA duHkhane bhoga banelAo paNa duHkhane samaye saMtone samAgama sAdhe, temanI pAse pitAnA du:khanI hakIkata raju kare te temanI pAsethI avazya AzvAsana, zAMtvana ane ukela maLaze. zAstranuM zravaNa, dharmane abhyAsa ane saMtapurUSone satsaMga-e sAdhane evAM che ke emAMthI duHkhanuM voraNa ane nivAraNa maLI ja rahe che.
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvanamAM sukhI kema thavuM? * [211] duHkha, duHkhanA banAvo ke karUNa ghaTanAo jagatamAM banyA ja karavAnI che. tene sadaMtara TALI zakavI zakya ja nathI. jema jema vastI vadhatI jAya, sAdhana saMpatti vadhatI jAya, mojazokha ane sukhanA sAdhane vadhatA jAya tema tema upaganI IcchA paNa vadhatI ja jAya; ane sAthe sAthe vinA mahenate maphatanuM dhana meLavavAnI lAlaca paNa vadhatI ja jAya. tenA pariNAme khuzAmata, corI, vizvAsaghAta, dago ane bIjA durguNe paNa vadhatA ja jAya. pachI kanyAvikraya, varaviya, aNabanAva, kariyAvara agnisnAna ke tyaktAnA banAva banyA kare, temAM Azcarya pAmavA jevuM nathI. A badhA dupaNA samAjanA vartamAna jIvananA ane vikRta vicArasRSTinA paripAkarUpa che. tene uhApoha karavAthI te tana maTI jaze e mAnavuM barAbara nathI. tene ochA karavAne sAco upAya e ja che ke samaju mANasoe pote te duSaNothI mukta rahevuM, pitAnA Aptajanene temAMthI mukta rAkhavA prayatno karavA ane zakya hoya teTalA pramANamAM AvA prasaMga banatA aTakAvavA kozISa karavI. mananI IcchAo kAbumAM ane maryAdita rAkhIe to zAMti, sukha ane saMteSa avazya maLe che. manane bAMdhI rAkhanAra manuSya ja sAce rAjA che; bAkI sau vAsanA ane viSayanA gulAma che. dareka bhAIbahena pitAnA mananI pite parIkSA karI pote nirNaya kare ke pote kevA che. A che dharma ane Aramazuddhine sAce mArga ane sAce marma. jIvanamAM sukhI kema thavuM ? ja sArane leke duHkhamaya mAne che kemake teo pote duHkhI che G, ane duHkhI thAya che, mATe teone jyAM tyAM du:khane anubhava thAya che. Aje bahu ochA leke ema kahetA hoya che ke teo sukhI, che. koIne kAMI duHkha heya, bIjAne bIjuM duHkha hoya; paNa saune
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ [212] anubhava-vANI ethI duHkhanI vAta sAMbhaLavA maLe che. keI kadAca sukhanI vAta kare, te bIjI vakhata te ja mANasa duHkhanI phariyAda karato hoya che. jagatamAM evA bahu ja ochA mANaso hoya che ke jeone du:khane anubhava ke du:khanI lAgaNI na thatI hoya. duHkha vinAnAM je manuSyo hoya che teo saMsArI hoya ke tyAgI hoya chatAM teo kharekhara jJAnI puruSo ja hoya che, ane uttama koTinuM jIvana jIvatA hoya che. AvA puruSo ja sAcA arthamAM mahAtmA, dharmAtmA ke daivI puruSo gaNAya che. jeo AjasudhI mahApuruSo ke prabhunA avatArarUpe ke prabhunA ananya bhakta tarIke thaI gayA che te ja sukhamaya jIvana jIvI gayA che. teone jIvanamAM du:khamaya pIDAnA prasaMge AvyA hoya, chatAM teone duHkha thayuM nathI. teoe jIvatAM ke maratAM, sukha, zAMti ane AnaMda ja anubhavyA hoya che. dharma- zastro ane ItihAsa A vAta puravAra kare che jIvanamAM badhA prakAranI anukULatA hoya ane potAnI IcchA pramANe badhuM banatuM hoya to mANasa potAnI jAtane sukhI mAne che. kaMIka IcchA virUddha bane athavA IcchA bara na Ave tyAre mANasane du:kha thAya che ane potAnI jAtane duHkhI mAne che. A duHkhanAM kAraNo tapAsIeH (1) pote je IcchA karI te vyAjabI ke yogya hatI ke ? (2) pote te mATe lAyaka hato ke ? (3) tenI IcchA kudaratanA niyamane anurUpa hatI ke ? (4) tene mATe samaya, saMyoga ane sthAna anukULa hatA ke ? (5) tene kSaNika ke nAzavaMta vastunI icchA thatI ? ke zAzvata (cirasthAyI) sAcA sukhanI IcchA thatI ? atyAranA ApaNe sau patapotAnA jIvana tapAsIe to ApaNane mAluma paDaze ke ApaNane je kAMI maLe che tenAthI ApaNane saMtoSa thatuM nathI ane vadhune vadhu meLavavAnI IcchA rAkhIe chIe. te IcchA na saMtoSAya tyAM sudhI japIne besatA nathI. mANase udyama jarUra kare. udyamathI ja badhuM maLe che. paNa utpAta karIe ane
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvanamAM sukhI kema thavu'? * [ 213 ] krodha, kapaTa, vera ke IrSyA karIne udyama karIe teA te udyamanuM pariNAma du:khamAM ja Ave che. AvA aniSTa sAdhaneAthI ke khurI vRttiothI dhana, saMpatti ke sukha maLe te te TakatAM paNa nathI ane ApaNane tenAthI zAMti ke AnaMda maLatA paNa nathI. A rIte vartamAna jIvananu sukha ApaNane maLatu nathI ane bhaviSyanA sukhatI khAtrI paNa nathI. AjIvikAnI prApti, rahevAnuM ghara, bALakAnI keLavaNI, samAjamAM pratiSThA, putraputrIonA vyavahAra joDavAnI anukULatA, nAgarika jIvananA jarUrI sukhasagavaDanA sAdhanA-ATalu jene peAtAnI yAgyatA mujaba maLI rahetu hAya ane temAM je sateSa mAnI jIvana jIvatA hoya te sukhI gaNAya. paraMtu te pAte teTalAthI sa MtApa na mAne ane vadhunI icchA rAkhe te teNe prasannatAthI satya mArga prayatna karavA joie. paraMtu kuDakapaTa, anyAya, vizvAsaghAta ke anItine jo te Azraya le te temAM tene saphaLatA maLaze nahi. kadAca saphaLatA maLe teA tenI sapatti anya loko ke tenA duzmano TakavA deze niha. jeTalA duzmanA vadhe teTalA bhaya vadhu. ane bhayajanaka sthitimAM sukha hAtuM nathI. A ciMtA te cAlu vananI thaI. paNa Ane aMge je je pApAcaraNA karyA ke duSTaRRttio sevI tenAthI AtmA kaluSita thayA ane tenuM pariNAma bhaviSyamAM vyAja sAthe bhAgavyA vinA chuTakeA nathI. sAceA dharma bahAranI karaNI ke AcaraNeAmAM nathI; paNa mananI pavitratAmAM, muddhinI naLatAmAM ane aMtaHkaraNanI zuddhimAM che. sAcuM jJAna, bhASAmAM, zabdonA artha samajavAmAM, khelavAmAM, vicAravAmAM ke vastunuM svarUpa jANavAmAM nathI; paNa sArAsAranI vivekadRSTithI satya zuM che te yathArtha rIte samajI, te mujaba AcaraNa karavAmAM che. ATalu jo ApaNe samajatA thaie, te pramANe jIvana jIvavAnI Teva pADIe, jJAnI puruSonA satsaMga ane sadupadezathI ApaNuM jIvana sudhAratA jaie ane mana, vANI ane vananI pavitratA jALavavA pratikSaNe jAgRta rahIe teA jIvananA ghaNA utpAta
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 214 ] anubhava-vANI ane dhamapachADA ochA thai jaze. mananI caMcaLatA ane mananA AvegA zAMta thavAthI hRdaya rAga. lADInu dabANu, anidrA, ajA, lavArA, krodhano dhamadhamATa, takarAra ane kalezakayA-A badhu edhu thaI jaze. sAcI zAMti ke sAcuM sukha jeNe meLavavuM heAya teNe bahAranA jagatanA ane saMsArI bAbatanA saMparka tadna e karI nAkhavA, kAma puratu ja khelavu.. ane teTaluM mauna pALavu, saunu bhaluM ciMtavavuM, kaDavAM veNu kAine kahevA nahi, du:kha Ave teA prasanna 'citte sahana karavuM, dharmadhyAna ane dharmasevAmAM samaya gALavA ane dha zAstranuM vAMcana karavu. sukhI thavAnA sAceA mA A che. sukha ke du:kha e mananA che. jo saMsAramAM nile`pa raheA, samatAbhAva keLaveA, Avezane dabAvI de, citta prasanna rAkhA, saune kSamA ApA, ApaNI bhUlAnI mAphI mAgeA ane prabhunA nAmanu smaraNa kareA tA A saMsAra tamArA mATe jarUra sva banI jaze. jenAmAM udAratA che, samatA guNa che tene sadAya AnaMda ane sukha ja hAya che. duHkha te ApaNe ApaNI jAte utpanna karIe chIe; ane te mATe doSa bIjAnA kADhIe chIe. bIjAe te mAtra nimitta hAya che. jene buddhi che, samaja che, sAcuM jJAna che, te te peAtAnA karyuM ke bhAgyane doSa de che. karelAM karmo bhogavavA ja paDe che. jeTalAM karyAM bhAgavAya jAya, teTalA bhAra haLavA thAya che. kathI mukta thavuM te ja mukti che. janmamaraNanA pherA TaLe tenuM nAma mukti ke mokSa. sAcuM sukha, sAcI zAMti, sAcA AnaMda mutadazA prApta karavAmAM che. jenAmAM ATalI samaja hAya tene kadI du:kha hetu nathI.
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ zarIra, buddhi ane mana vi ( 6 ) zarIra, buddhi ane mana [ 215 ] dhanA kramamAM ArAha ane avarAha thayA ja kare che. ArAha eTale caDhavuM athavA unnati, avarAha eTale utaravuM ke paDavuM; athavA avati ke paDatI. jaDa ane cetana e bannemAM A niyama lAgu paDe che ane te niyama saMsAramAM ane vyavahAramAM paNa anubhavavAmAM Ave che, jagatanA moTA bhAganA le A pramANe meAtAnI AsapAsa banatuM jue che ane tethI tee A pramANe mAne che. AvA leAkeA A prakAranI mAnyatAthI jema ghaNI vakhata nirAzAvAdI banI jAya che tema keTalAeka leAkeA tene bhAgya athavA nasIbanA khela samajI game tevA dukhamAM ke muzkelImAM paNa dhIraja ane zAMti rAkhI vana vatA heAya che. teo mAne che ke je banavAnuM hoya te bane ja che; mATe tenA asAsa ke baLApA na karavA. AvA leAkeA sArA samaya phIte Avaze e AzAthI jIvana jIve che. keTalAeka samayathI vikAsavAdanI mAnyatA yuropa ane amerikA jevA dezamAM ghaNAya leAkA dharAvata! thayA che. tee ema mAne che ke vyakti, samAja ane Akhu jagata dinapratidina vadhune vadhu pragati ane vikAsa sAdhI rahela che. ane jema vikAsa vadhu tema sukhanA sAdhanA paNa vadhatA jAya che ane pariNAme mANasAnA zarIra vadhu taMdurasta ane nirogI banatA jAya che; buddhinI khIlavaNI pura josamAM ane tvarita thatI jAya che; ane mananI aneka prakAranI zaktionA vikAsane pratyakSa anubhava thatA jovAmAM Ave che. A rIte duniyA e prakAranI mAnyatAmAM vaheMcAi gai che. AmAM kaI mAnyatA sAcI che ane kaI mAnyatA khoTI che ene niya karavA muzkela che. banne mAnyatA satya paNa hoI zake, a satya paNa
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 216 ] anubhava-vANI hAI zake ke banne khoTI paNa hoI zake. je sApekSavAdanA siddhAMta samaje che, svIkAre che ane jeone temAM saMpUrNa zraddhA che tee ema kahI zake che ane kahe che ke amuka apekSA ke draSTie utpatti sthiti ke laya-athavA janma, jIvana ane mRtyu-e niyamane AdhIna AkhuM jagata che. bIjI apekSAe ema paNa kahI zakAya ke jagatamAM koIpaNa mULabhUta tattva sada Mtara rIte navuM utpanna thatuM nathI ke sada Mtara tene nAza paNa thatA nathI. mULa dravya avinAzI che. tenA guNA ane svabhAva paNa sthAyI che. tenI utpati paNa thatI nathI ke tene nAza paNa thatA nathI. paNa te dravya ane tenA guNAmAM pheraphAra thayA kare che. A pheraphAra eTale piravartana; pariNamana ke temAM thatI kriyA ke gati. A prakAranA pariNamanane leAkeA vikAsavAdanuM nAma Ape che. bIjI rIte tene dhaTAvIe te ema kahI zakAya ke bhutakALanA maMDANa upara vartamAna kALanI kriyA cAle che ane vartamAna kALanI kriyAnuM pariNAma bhaviSya kALamAM amuka prakAre banavAnu che. A niyama trikALa-abAdhita che. tene kAI pheravI zake tema nathI. ane buddhi tene svIkAra kare che. A vastu samajavI kAI ne mATe muzkela nathI. jee ATalI samaja dharAve teonuM jIvana ane vana sArU ane che ane tenI raheNI karaNI paNa uttama prakAranI thAya che. paraMtu je buddhine upayeAga na kare tene jJAna thatuM nathI. sAcA jJAnavaDe ja dharma, artha, kAma ane meAkSanI prApti saraLa thaI zake che. sAcI samaja, sAcuM jJAna ane sAcI vicAraNA jene hoya te ja jagatamAM uttama manuSya gaNAya cheH pachI bhale te bALaka hoya, strI hoya ke puruSa hAya. bALaka janme che tyAre tene zarIranI sAthe ja mukhya sabaMdha hAya che. tenI khuddhi ke mananI zakti teA mAtra bIja svarUpe aNuvikasita rahelI heAya che. pAMca varSanI uMmara sudhI tenA zarIra ane pAMca indriyAnA ja jhaDapI vikAsa thAya che. te pachI buddhi ane mananA
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ zarIra, buddhi ane mana * [ 217 ] vikAsa krame krame zarU thAya che. zarIrane jema vahelA vikAsa zarU thAya che tema amuka pAkaTa uMmara thAya pachI tenA vikAsa thatA sau prathama aTakI jAya che. paNa buddhi ane manane vikAsa te zarIra aTakI gayA pachI paNa ghaNA lAMbe samaya cAlu rahe che. buddhi ane mananI zaktinI gRhaNa zakti ane dhAraNA zakti zarIra ja ke zithIla thaI javA chatAM bahu lAMbe samaya cAlu rahe che. tethI teA ema kahevAya che ke juvAnImAM jora ane zarIra baLa vadhAre hAya che ane pIDha avasthAmAM buddhinI prabaLatA vadhu hoya che. pIDha anubhavI mANasanI salAha ane doravaNI sauthI vadhu lAbhakAraka nIvaDe che. dhAtune jema vadhu TIpIne narama karyA pachI ja tenA upara aneka nakazI ane AkarSIka keAtarakAma thai zake che tema zarIra, buddhi ane manane suMdara kAryAM, sArA vicArI ane kalyANakArI bhAvanAothI dhaDavAmAM Ave te temAMthI lAvaNya, rUpa, sidvacAra ane sadbhAvanAnA jharA evA vahevA mAMDe che ke vanapathane banne Are ane kinAre sugaMdhI puSpAnI suvAsa ceAmera bahekI uThe che. zarIranI suMdaratA paropakAranAM kAryo karavAmAM che. buddhinI suMdaratA jJAna meLavavAmAM ane khIjAte jJAna ApavAmAM che. mananI suMdaratA uttama prakAranI bhAvanAene pASavAmAM ane jagatanuM kalyANa karavAmAM che. A prakAranuM jIvana je kASTa jIve tene A vanamAM paNa avazya sukha maLe che ane parabhavamAM paNa sukha jarUra maLe che ema zAstra vacana pramANa che.
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 218 ] ( 7 ) krodhavaza dhamadhamyA ! anubhava-vANI jIva ! tArI buddhi ane samajazaktinI tuM jarA kasoTI te karI jo ke te buddhi vyavahArU che ! tArA deha ane iMdriyAnI svacchatA mATe, tArA vastro ane bahAranI TApaTIpa mATe tuM jeTaleA sAvadhAna rahe che teTale sAvadhAna tuM tArA mananI, tArI vRttienI, tArA vicArAnI ane tArI lAgaNIonI svacchatA ane pavitratA mATe rahe che kharA ! zarIrane ke kapaDAMne te dhoI nAkhIne sahelAithI svaccha karI zakAya che. paraMtu mananI malInatAne kADhI nAkhavI te bahu sahelu nathI. mATe manane meluM thavA na de. tene mATe satata kALajI rAkha ane tenI takedArI rAkha ! mAyA, mamatA, abhimAna, krodha, IrSyA, kapaTa, leAbha, dveSa pramAda vagere keTalA badhA doSAnA DAgha tArA manane lAgelA che tene tuM jarA khyAla tA kara ! te badhA DAdha teM tArI bedarakArIthI lAgavA dIdhA che. tu melA banyA che, chatAM tuM tene bahAranA ujaLA kapaDAthI, vANInI miThAzathI, dhanathI, vaibhavathI ke thADA ghaNA dAnathI tArI jAtane svaccha dekhADavA prayatna karI rahyo che. A paNa tArI pAmaratA ane ajJAnatA che. A eka prakAranA daMbha ja che. mananI malInatA e ja pApa che. e pApavaDe ja tuM adhogatine pAme che. mATe vicAra ! krodhane jJAnIoe ugra agni kahyo che. te peAtAne ane khIjAene bannene bALe che. maLyA pachI kAM teA kALAza rahe athavA te tenI rAkha thAya. je krodha kare che tenA caherA upara prathama lAlAza ane pachI kAyamanI kALAza havAi rahe che; tenI nasA ane nADIe khecAne DhIlI paDe che; tenA hRdayanA dhabakArA ekadama vadhI jAya che; ane magaja upara lAhInA dabANathI garamI caDhI jAya che. krodhIne
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ phodhavaza dhamadha! [19] khAdhuM pacatuM nathI. tene khorAka baLIne khAkha thavAthI tenuM lehI thatuM nathI. caherAne ane zarIranA tUrateja ke kAMti rahetAM nathI. tenI AMkhe UDI jAya che, kAna baherA thAya che, nAka beDoLa thAya che ane jIbhane svAda lAgato nathI. tene avAja ghoghare ane kaThora banI jAya che. koMdhI mANasane hRdayaroga, magajanI bimArI, lehInuM bANa, apa, anidrA, azAMti, kaMpavA, saMdhIvA, nabaLAI- AvI badhI mAMdagI sahaja Ave che ane tenuM mana sadAya udvegathI plAna ane khinna rahyA kare che. krodhI mANasa sAthe koI besavA, vAtacIta karavA ke saMbaMdha rAkhavA paNa rAjI hotuM nathI. krodhIne kaI sAco mitra ke sAco sAthI hoto nathI. sa koI tene tiraskAra kare che. gharanAM ke kuTuMbanAM mANasa, pADozIo ke sagAMsaMbaMdhIo paNa tenI sAthe prema rAkhatA nathI ane tenAthI dUranA dUra rahe che. AvuM jIvana kene game ! krodha ane krodhanuM pariNAma ATaluM badhuM kharAba Ave che. tenAthI lezamAtra lAbha to thato ja nathI; paNa nukasAna anekagaNuM thAya che. ATalI vAta je kaI samaje ke jANe te je DAhyo ke samaju mANasa hoya to turata pratijJA ja kare ke AjathI kadipaNa krodha karIza nahi. krodhane Aveza kadAca Avaze te AMkhe baMdha karIne prabhunuM nAma japIza, mauna rahIza, sAmA mANasanI buddhinI dayA ciMtavIza. mane nukasAna karanAra, mAruM apamAna karanAra ke mane kaTu vacana kahenArane huM kSamA ApIza ane sAmethI tenI mAphI mAgIza. je kaI ATaluM zIkhe ane kare tenuM mana nirmaLa bane che, citta prasanna rahe che, AtmAne sukha ane AnaMda thAya che ane parama zAMti maLe che. A che dharma ane dharmanuM sAcuM svarUpa. dharmane sAcA arthamAM samajavo joIe ane samajyA pachI te mujabanuM AcaraNa karavuM joIe. AcaraNa vinAnuM jJAna te jJAna ja nathI. kriyAne sAco artha e ja che ke je kAMI sAcuM samajyA, je kAMI zraddhAthI sAcuM mAnyuM tene zraddhAthI AdaravuM ane AcaravuM. temAM je pramAda
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ [20] anubhava-vANuM (ALasa) kare te sukha meLavI zakatA nathI ke AgaLa vadhI zakato nathI ke sthira paNa rahI zakato nathI; paNa dhIme dhIme nIce ne nIce utarato jAya che. svarga ke mekSano mArga UMce caDhavAne che, naI ke duHkhane mArga nIce khADAmAM paDavAne che. bIjI rIte puNya eTale sukha ane zAMti; pApa eTale du:kha ane pIDA. tame pote sukhI che ke duHkhI tene nirNaya tame pote karI zakazo. sukhI thavuM ke du:khI thavuM te darekanA hAthanI ane IcchAnI vAta che. bahAranA ke bIjA kaI paNa ApaNane sukhI ke duHkhI karI zakatA nathI. bIjAo te mAtra nimittarUpa che. chatAM ApaNe ApaNu duHkhanA bahAranA nimittarU5 bIjA mANasane deSa ApI tenA upara repa ThalavIe chIe te kevI vicitratA, ghora ajJAnatA ane naryuM gAMDapaNa che! krodha thavAnuM kAraNa zuM? krodhanuM pariNAma zuM ? krodha na thAya te mATenA upAya zuM ? ane krodhanuM svarUpa zuM ? ATalA prazno vicAravA joIe. , ApaNA jIvanamAM krodha thavAnA sAmAnya kAraNe nIce mujabanA hoya che. ApaNI icchA pramANe kArya na bane ke kAryanuM pariNAma na Ave. 2. bIjAo ane kuTuMbanA mANaso, nokara cAkare ke Azrita ApaNA kahyA mujaba ke ApaNI IcchA pramANe na varate. 3. ApaNuM keI apamAna kare, ApaNane keAI Thapake Ape, kaDavuM veNa kahe ke ApaNane joItI vastu na Ape. 4. ApaNA zarIrane IjA pahoMcADe, ApaNane dhananuM nukazAna kare ke ApaNuM kharAba bele. 5. ApaNI pitAnI cIjavastuo kaI laI le, tenI corI kare ke tene teDI keDI nAkhe. 6. ApaNuM kAmamAM, uMghamAM ke ArAmamAM khalela kare. 7. gharamAMnI koI vastu joIe tyAre na jaDe. 8. gharamAM ke pADozamAM bALake rekkaLa ke bUmarANa kare. 9. koInI sAthe kAMI takarAra ke belAcAlI thAya. 10. jenI rAha jotA hoIe te samayasara na Ave athavA ApaNane rAha jovaDAve. 11. bhUkha lAgI hoya ane bhojana
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ kodhavaza dhamadho ! [21] taiyAra na hoya. 12. paisA gumAvyA hoya ke bIjuM kAMI nukazAna thayuM hoya. 13. zarIrane du:kha ke darda thatuM hoya. 14. bIjuM koI pApanuM kAma karatA hoya, koIne duHkha detA hoya ke mArajUDa karatA hoya. 15. Aga, corI, hullaDa, mArAmArI khUna ke laDAIne prasaMge heya. AvA aneka prasaMge AvatA hoya che. badhI bAbata badhA prasaMge ApaNI IcchA mujaba ApaNane anukULa hoya te mujaba banI zake nahi; kemake badhA ApaNane AdhIna thAya nahi ane tenA upara ApaNI sattA ke adhikAra cAle nahi. eTale ApaNA mATe sArAmAM sAre ane sahelAmAM sahele upAya e che ke AvA krodha thavAnA prasaMge ApaNe nIce mujaba jJAnadaSTie vicAra karavo koNa! mArI sattA ke adhikAra keTalo ! mArI zakti keTalI ! keAI kadAca mane nukazAna kare, kaDavuM vacana kahe, mArI IcchA pramANe na varate, mane joItI vastu na maLe te paNa mAre krodha zA mATe kare ? krodha karavAthI joItI vastu maLatI nathI, dhAryuM thatuM nathI ke gayuM pAchuM AvatuM nathI. to pachI vinA kAraNa krodha karIne mArA zarIrane ane manane du:kha ApI mananI zAMti ane prasannatA zA mATe gumAvavI ? eka te gumAvyuM ane bIju vadhu krodha karIne gumAvavuM temAM kayuM DahApaNa che? vaLI dharmadaSTie paNa je vicArIe te paNa samajAze ke janmatI vakhate huM kAMI sAthe lAvyA nathI ane maraNa samaye kazuM sAthe laI javAne nathI. puNya ke pApa je pUrvabhavanA hatA te ja sAthe lAvyo hato ane te mujaba jIvana bhogavyuM. A jIvanamAM zA mATe vadhu pApakarma karavAM ke jethI have pachInA bhAvamAM te badhAM bhogavavAM paDe? IcchA e pApanuM prathama pagathIyuM che; moha ane mamatA e bIjuM pagathIyuM che. IcchA na karIe ane mehamamatva na rAkhIe te saMsAramAM sukha ane zAMti ja maLe che. paNa je IcchAne tAbe thaIe ane mehamamatAnA kedI banIe te tenA pari. NAme aneka kaSAyo (mananI malIna bhAvanAo) utpanna thAya che;
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ [22] anubhava-vANI ane te ApaNA zarIrane, manane ane AtmAnA ojasane nukazAna kare che. jagatamAM tenI anekagaNI asara cepI reganI jema phelAya che ane te cepa have pachInA eka ke aneka janma sudhI ApaNane rahyA kare che. A rIte jugArInI jema ApaNe sarvasva gumAvIe chIe ane kAyamanA du:khI du:khI thaIe chIe. krodhanAM phaLa (pariNAma) hamezAM bahu ja kaDavAM hoya che" ema jJAnI purUSo kahI gayA che. ApaNo anubhava paNa te ja kahe che. mATe kadi paNa krodha na karavo. game te thAya te paNa bilakula uzkerAvuM nahi-e dareka dharmanI AjJA che. krodha e vikarALa kALa che, rAkSasa che, sarvanAzanuM mULa che, mahA jhera che, tene saMga na kare eTaluM ja basa nathI. tene paDachAyo paNa na levo. krodha na thAya te mATe manane samatAbhAva keLavo. samatA rAkhavAnI Teva pADI zakAya che. gaIgujarI vAta yAda na karavI. koI krodhanuM kAraNa bane to paNa samabhAva rAkhatA zIkhavuM. bIjA badhA pratye dayA ane kSamAnI bhAvanA rAkhavI. jeTalA dayALu ane kSamAvAna che, temanA jIvanamAM keTalI zAMti, keTaluM sukha, ke AnaMda ApaNe joIe chIe ! tyAgI, sAdhu, saMta, saMnyAsI, mahAtmA ke dharmagurUene ApaNe zA mATe vaMdIe chIe ? teoe rAga ane dvaipane jItyA che. krodha ane mehane nAza karyo che, lebhane bALI nAMkhe che, jagatanA sau jIvo pratye karUNa ane dayA vahevaDAvI rahyA che. pAmara che teone herAna kare, duHkha de ke teonI apakIrti kare te paNa teo krodha karatA nathI ke kheda pAmatA nathI. teo saunI bhUlane kSamA Ape che. saunuM bhaluM cAhe che ane saune sadupadeza dvArA sanmArge dore che. saMsAramAM paNa evA strI purUSa jovA maLe che ke jeo dharmamaya pavitra jIvana jIve che ane ApaNe uttama tarIke temanuM bahumAna karIe chIe. ApaNe ApaNuM jIvana AvuM banAvIe te ApaNane keTalo AnaMda thAya !
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ samatA ane mamatA ( 8 ) samatA ane mamatA [ 223 ] hoya, jenA pU vajanmanI samatAnI prakRti sAthe je janmyA mAbApa paNa zAMta svabhAvanA hAya, jenA gharanuM vAtAvaraNa zAMtimaya hoya ane jenA ADAzIpADeAzI paNa zAMtine cAhanAra hoya te mANasa samatAne guNa keLavI zake che, tene jALavI rAkhI zake che ane bIjAne paNa peAtAnA jevA zAMta svabhAvanA ane samatAvALA banAvI zake che. samatA pAse ugra krodha paNa egaLI jAya che. sata puruSonA sAnidhyamAM zrImaMtanA ga, zikSitanI khumArI, sattAdhArInu abhimAna ane dunanI duSTatA gaLI jAya che. sa MtanI vANI, satanA prabhAva, tenI AMkhanuM teja ane hRdayanA bhAvAmAM ajaba caitanya ane alaukika zakti hoya che. kuTuMbanA viDela, strI ke puruSa samatAnA guNa keLave te kuTuMbanA nAnA meTA sau kASTa teenI AjJAmAM ane teene AdhIna rahe che. kuTuMbamAM aikya, prema, saMpa ane zAMti jALavavA hAya tA viDelAe vivekapUrvakanA samatA guNa keLavavA joie. samatA keLavavI hoya teNe khelavAnu bahu ja enDru karI nAkhavu joie. bahu ke vAraMvAra kheAlavAthI, bIjAonI vAtamAM vacce paDavAthI, darekanA kAmamAM bhUle kADhavAthI, saune vAravAra pakA ApavAthI, bIjAonA doSone vAravAra kahevAthI athavA krodha karavAthI ApaNI zAMtimAM bhaMga paDe che, sAmAne du:kha thAya che ane vAtAvaraNu ugra thAya che. mATe jeNe mAna bhaMga na thavuM hAya ane taMtranu saMcAlana vyavasthita jALavavu hoya teNe vadhu mauna rahevuM, samaya jone vavu, take kheAlavuM ane samatA rAkhavI. samatA rAkhavA mATe mauna bahu jarUranuM che. AMkha ane kAnathI gharamAM je kAMi banatuM heAya te joI zakAya ane khelAtu hoya te
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 224 ] anubhava-vANI sAMbhaLI zakAya. pachI tenA upara vicAra karavA ane nirNaya karavA ke kAnA keTalA vAMka ke doSa che. rAtre sau kuTuMbIjanane bhegA karI parAkSa rIte vAtacItanI zarUAta karavI ane zA kAraNathI kheAlacAla thai hatI te nAnAmoTA darekane pUvuM. dareka jaNa vinA sAce spaSTarIte peAtAne je kahevu hAya te kahI zake evuM vAtAvaraNa vaDile ghaDavu joie. badhAnI vAtamAMthI satya tAravI levuM ane pachI jenI jenI je bhUle hAya te te tene miThAzathI taTasthabhAve samajAvavI ane have pachI tevI bhUlo na karavI tevA darekanI pAse niyama levaDAvave. kAI na sudhare teA tenI sAme satyAgraha ane asahakAra karavA. A pati kuTuMbanI zAMti jALavavAmAM bahu ja saphaLa nivaDaze. bALaka janme che tyArathI tene, mAtapitAne ane kuTuMbIjaneAte mamatvabhAva zarU thAya che. mamatAnA vistAra jeTalA saMkucita haze, teTalu kuTuMbamAM ghaNu vadhu thaze. dareka mAbApa te peAtAnA ja baccAMonI sa MbhALa rAkhe ane diyara, je ke naNaMdanAM bALaka pratye durlakSa kare ke tenI saMbhALa paNa na le, parAyA ane potAnAnI vacce bhedabhAva rAkhe teA kuTuMbamAM vAdavivAda, kheAlAcAlI ane irSyA thayA vinA raheze ja nahi. viDalA pAte ja jo badhAM bALako pratye samAna bhAva rAkhe ane darekane te pramANe vartavAnI pharaja pADe te prema ane mamatA samagra kuTuMbanA badhA sabhyAmAM ekasarakhI prasarI rahe. kuTuMba sAthe rahetuM hoya ke sau judA rahetA hoya te paNa ekatA ane AtmIyatAne khyAla kAyama jaLavAya rahe te rIte zarUAtathI saumAM saMskAra pADavA joie. " huM ane mArUM" e jeTalu vizALa vartuLa hoya teTalu sukha ane AnaMda vanamAM vadhu raheze. saune ApaNe ApaNA peAtAnA svajana mAnIe, saunA upara prema rAkhIe, saunA sukhadu:khamAM sAtha ApIe, te saune zAMti ane sa MtASa raheze. mamatA eTale svArtha, leAbha ke saMkucitatA nahi; paraMtu prema, tyAga, aikya ke AtmIyatA (pAtApaNuM) che. ATaluM je samajI zake ane
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIJana zuddhi [ 225 ] te pramANe je vate te ja sAcA sajjana ke sagRhastha kahevAya. jAhera sabhAomAM ane meLAvaDAomAM sau vaktAe sabhAjanAne sajjatA ane sannArIe 'thI sodhe che ane pramukhane ' mahAzaya 'thI sakhAdhe che, paraMtu sabhAjanomAM 'sajjanA ane sannArIe hAya che ke nahi ? kadAca hoya teA keTalA haze ? ane pramukhasthAna ze|bhAvanAramAM mahAzaya kahevaDAvavAnA guNA hoya che ke nahi ? A vastu vicAravI joIe. vANInA atireka ke viveka e eka avaguNa che. athavA te daMbha ke khuzAmata che. AvA saMbedhanathI sAmA mANasone mithyAbhimAna thAya che. pramukhane ' pramukhazrI ' ane sabhAjanone ' mitro ane bhaginIe 'thI saedhIe te ja yathArtha che. satya samajavuM, satya melavuM ane satya AcaraNa karavuM e ja naitika, vyavahArika, dhArmika ane AdhyAtmika unnatinuM prathama pagathiyu' che. mamatAnA tAttvika artha mAyALupaNuM che. jenAmAM mAyALupaNu hAya teo peAtAnA vanamAM sukha ane zAMti meLave che; sau tenA prema ane pUjyabhAva rAkhe che; tenuM mAna sAcave che. ane tenA AjJAvatI thai rahe che. A dharma che, vizvabaMdhutva che, mAnavatA che ane prabhutAne pAmavAnA sAce rAha che. strIo, purUSA, bALakA ane sau kAi AvI samatA ane mamatA keLave te saMsAra, dareka kuTuMbanA saMsAra, sukhamaya zA mATe na banI zake ? (9) jIvana zuddhi (jene uddezIne je hitanI vAtA kahevAmAM ke lakhavAmAM Ave teo te sAMbhaLe ke vAMce. temane rUcatI vAtA teone sAcI ane sArI paNa lAge. teo tenA vakhANa paNa kare. melanArane ke lakhanArane teo kadAca abhinaMdana paNa Ape athavA temanA pratye teone kadAca
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 226 ] anubhava-vANI mAnavRtti paNa thAya. paraMtu tenAthI upadezakane ke lekhakane saMtoSa ke AnaMda thatA nathI. tene samAjanA pratye prema heAya che. te samAjanI unnati ane uka Icche che; ane samAja te pramANe vartana kare e AzA ane icchAthI pAte ujAgarA karI, samaya ane zaktinA bhAga ApI, bahu citavana ane manananuM maMthana karI lekha lakhIne patrane mAkale che. tenI eka mAtra IcchA e ja hoya che ke vAcaka va sAra grahaNa karI te mujaba varte ane pote sukhI thAya. ) vi cAra, vANI ane vartanamAM pratidina pragati, vikAsa ane sudhArA thatA jAya te ja vananI suvAsa ane sArthakatA che. vAMcIne vanamAM mukAya te ja tenI mahattA che. jenu pariNAma zunya Ave te vastunA upayoga ke kiMmata zuM ? kAgaLanA TukaDA jeTalI jJAna ke upadezanI kiMmata hAya te! te jJAna ane upadeza niraka che. + mANasa zarIrathI zaiAbhe, vastra ke AbhUSaNathI zobhe, lakSmI ke sattAthI zAbhe, buddhi ke cAturyathI zobhe; paNa sAcI zAbhA te sat AcaraNamAM, sat vicArAmAM ane sat vANImAM che. jIvana e sAcI rIte samajIe teA dehanA AyuSyamAM nathI, paNa uttama prakAranA vicAra, vANI ane vanamAM che. ghaNA janmyA ane vyA. tene kAi saMbhAratuM paNa nathI. paraMtu jee jagatanuM kalyANa karI gayA ane te vaDe Atma-kalyANa sAdhI gayA tene ja jagata pUje che, arace che ane 1dana kare che. mahAna kAryothI ane janatA janArdananI sevA zuzruSAthI te amara nAma karI gayA che. AtmAnI eLakhathI ja paramAtmAne jANI zakAya ane parama pada pAmI zakAya. paNa Ajanu manuSya jIvana ApaNe evuM banAvI dIdhu che ke AtmA che ke nahi teno khyAla paNa ApaNane AvatA nathI. sau kAI yaMtravat jaDa jIvana jIvI rahyA chIe. sAcA dharmAM ke sAcu dhArmika jIvana kyAMya jovA maLatuM nathI. jyAM mananI pavitratA hoya
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvana zuddhi [ 227 ] tyAM dharmanA bhAsa dekhAya. Aje svacchatAne pavitratA mAnavAnI, sabhyatAne saMskAra gaNavAnI ane zaNagAra ane vyavasthAne ziAcAra mAnavAnI ajJAnatA ApaNe sau dAkhavI rahyA chIe. bAhya jagatamAM racyApacyA rahIe chIe; paNa aMtaramAM virATa ane divya jagata che te ApaNe taddana bhUlI gayA chIe. A che AjanI ApaNI pAmara dazA ! mAnava tarIke janmIne dAnava vatAne pheMkI dIdhI che: eTalA nIcA UMce hoya che. tyAM caDhavA mATe ( daitya ) banyA chIe ane mAnaApaNe utarI gayA chIe. devalAka mAnavatAne savana karavI paDaze ane khUba parizrama ane satat prayatna karavA paDaze. bahu echA mANaso ja UMce caDhavAnA purUSArtha kare che. moTA samudAya te cAra ane DAkUenI pallImAM rahevAnu ane kukarmo karavAnuM kArya karI rahyA che. A che Aje ApaNI dazA ! dharmazAstro rAga ane dveSa Ache karavAnuM kahe che; jyAre ApaNe rAgadveSamAM vadhu pAvaradhA banI rahyA chIe. krodha ane zAkane nAzanu kAraNa gaNavAmAM Ave che; jyAre ApaNe krodha ane zAkanA rAjanA pUjArI banyA chIe. abhimAna adhaHpatana karanArUM che; tyAre abhimAnane ApaNe jvananA dareka kAryamAM sAthI banAvyuM che. kapaTane pApa gaNyuM che; jyAre ApaNA badhA vyavahAra kapaTathI calAvIe chIe. lAbhane badhA pApanuM mULa mAnyuM che; jyAre ApaNane leAbha e prANathI adhika pyArA che. dhanya che ApaNA jJAnane ! ApaNI samajane ! ApaNI vRttine ! ane ApaNA mahAmUlA mAnava janmane ! AjanA ApaNA jIvananI pariNati ( pariNAma ) zuM? Ane, he mAnava ! teM ekAMtamAM besI koA vicAra karyAM che? jo tane buddhi hAya, sAcI samaja hoya, bhaviSyanI sthitinA khyAla hoya, teA tane satvara samajAze ke tArAmAM muddhi nathI, sAcI samaja nathI ane
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ [28] anubhava-vANuM bhaviSyanI tArI zI gati thaze tenI tane gama nathI. nahi to tuM AvI mahAbhArata bhUle na ja kare. kAMTA vAvIne AmraphaLa kyAMthI maLe ? je pApamAM janma, pApamAM che ane pApamAM ja mare tene mATenuM bhAvi paNa duHkhamaya ja hoya. pApa karatAM pAchuM vALI joyuM nathI ! pachI tenuM phaLa duHkha, saMtApa ane vedanA sivAya bIjuM zuM hoya ? haju paNa tAre mATe taka che. karelA pApa ane duSkone pharI pharIne yAda kara. te badhAne sAcA hRdaye tArA aMtarAtamA pAse ekarAra kara. tenAthI zalya dura thaze. pApa ane duSkRtyo karavA mATe tuM mehane viza thayo te tArI keTalI pAmaratA ! te badhA mATe aMtaHkaraNapUrvaka prabhunI sAkSIe pazcAttApa kara. te badhA gunhAnI zikSA tAre svecchAe bhegavavI ja joIe. pApanuM prAyazcita ane AtmAne upAlaMbha (Thapake) e ja sAcI zikSA che. te pachI ja tArUM hRdaya bhArathI haLavuM thaze ane AtmA nirmaLa banaze. tyAra bAda pApa kArya na karavAnA paccakhANa (pratijJA) kara ane dharmakaraNa karavAmAM pravRtti kara. A rIte krame krame caDhIne tuM manuSya maTIne deva thaI zakIza. ane satata tIvra purUSArtha cAlu rAkhIza te aMtima dhyeya eTale ke parama padane jarUra pAmI zakIza. (10) zrama ane parizrama ya zramanA brAhmaNa, kSatri, vaizya ane zudra e cAra bheda Saa jIvananA vyavahAra para pADavAmAM AvyA che. amuka amuka jAti, kuLa ke samudAya je je vyavasAyamAM zarUAtathI paDyA teonA judA judA jutha baMdhAI gayA ane je je vyavasAya teoe zarUAtathI karavA mAMDyo te te vyavasAya uttarottara peDhI dara peDhI cAlu
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrama ane parizrama [ 9] rahyo A rIte judA judA jutha nirmANa thayA ane temAMthI jJAtio, upajJAtio ane peTA jJAtio sarajANI. A rIte samUhonuM vibhAjana thatuM thatuM eTalI hade pahoMcyuM che ke Aje bhAratamAM seMkaDo ane hajAronI saMkhyAmAM jAti, jJAti, koma, gheLa ke peTAjJAtio jovAmAM Ave che. mULabhUta mAnavajAta ke bhAratavAsI tarIkenI ekatvanI bhAvanA taddana bhuMsAI gaI che ane prAdezika ke nAnA samuhanI saMkucita bhAvanAne ApaNe khUba polI rahyA chIe. atyAranI asahAya, nirAdhAra ane duHkhI sthitinuM mULa kAraNa ApaNuM saMkucita bhAvanA ane ajJAnatA che. vastuonuM utpanna karavuM ane tene vinimaya karavo e vaizyanuM mukhya kartavya hatuM. kheDUta, kArIgara, vyApArI e badhA vacce gaNAya che. dharmazAstronuM paThana-pAThana, lekhana, upadeza, dhArmika kriyAo ane vyavahAranA janma, jIvana, lagna, maraNa ane bIjA aneka prasaMge vidhi-vidhAna ke anuSThAna karavA e kartavya brAhmaNonuM hatuM. juthanuM rakSaNa ane tenI saMbhALa dekharekha ane vyavasthAnI javAbadArI kSatrI enA zire hatI. ane sevA, suzruSA, sAphasuphI, sAdAI ane svacchatAnuM , kArya zudronuM gaNatuM. samaya jatAM jagatane aneka dizAmAM vikAsa thato gaye. aneka avanavI pravRttio ane vyavasAyo vadhatA gayA ane pariNAme samAjaracanAmAM paNa aneka paddhatio dAkhala thaI. A badhe kALane prabhAva che. gati, pragati, vikAsa e ja jIvana che. vaNika kama vyApArI koma che. vANijya ane vastuvinimaya e prakAranA hatA ke saune je kAMI joIe te badhuM vepArI pAsethI ja maLI zake. saunA jIvanavyavahArane AdhAra ane tenuM kendra vepArI hato. AthI vepArI dhanavAna hatA, buddhimAna hatA, dAnavIra hato, buddhizALI hato ane dharmanI bhAvanA ane zraddhAvALo hato. kharI rIte saune jIvanadAtA vepArI gaNAto. badhA varSo ane jAtiomAM vizvanuM madhyastha, viziSTa ane mukhya sthAna hatuM. bhutakALanA ItihAsamAM
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 230 ] anubhava-vANI vaizya ane vyApArIenI gauravagAthAnAM varNanA Ave che tenu mukhya kAraNa A che. paraMtu A badhAnI pAchaLa mAtra buddhi ke zakti nahAtA; paraMtu avirata zrama ane parizrama hatA. A vAta saue khAsa yAda rAkhavAnI che. saMyama, sAdAI ane karakasaranA guNA vaDe ja aDhaLaka saMpatti teo pAse hatI. Avaka karatAM kharca ApyA rAkhavA. A jIvanasUtra hatuM. tethI ja Aje kacchI ane mAravADI bhAIe pAse je soMpatti che teTalI bIjA samAja pAse nathI dekhAtI. bhutakALamAM jIvanadhAraNa bahu nIcu ane sastu hatuM, tethI eka kamAnAra dasa jaNanuM paNa pASaNa karI zakatA hatA. Aje medhavArI ane muzkelIo anekagaNI vadhI che. eka jaNanA mAsika jIvana kharcI ochAmAM oche !. 15 thI 25 Ave. have jo gAmaDAmAM rahenAra mANasa gAmaDAmAM dhaMdhA ke majurI karIne kuTubanA pASaNa pUratuM na kamAya zake teA, athavA rASTranA sAdhana gAmaDAmAM na thA hoya tA, teNe vadhu kamAvA mATe zaheramAM javuM dveSae; ane banI zake te gharanA umaralAyaka badhA strI-purUSAe kaIne kaI zrama ke vyavasAya karIne paNa kamAvuM ja joie; ane kuTuMbanI AvakamAM vadhAro karavA ja joie. strIoe kAma karIne kamAvu ke nahi enI carcAmAM ApaNe na utarIe. dareka kuTuba pe|te peAtAnI rIte tene vicAra ke niya karI le. paraMtu eka vastu spaSTa thavI jarUranI che ke dareka sazakta manuSye kAma karIne kamAvuM ja joie. ane peAtAnA kha peAte pedA karavA ja joie. bIjA kAne meLarUpa thaIne parAdhIna ke parAzrita jIvana zA mATe vavu joie ? temAM gaurava kezAbhA zA che? mATe dareke kAma karavuM ja joie. kayA prakAranuM kAma karavuM te dareka jaNa peAte nakkI karI zake. zrama karyA vinA bhAjana karavAnA adhikAra kApaNa mANasane hovA joie nahi, hoI zake nahi. meATA zaheramAM viSNukAnI vastI ThIka ThIka heAya che. gAmaDAmAM kamAvAnA sAdhane vyApArIonA hAthamAM bahu na rahyA. dhIradhAra baMdha *
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrama ane parizrama [ 231 ] thaI, leNuM khATuM thayu. jamIna jAgIra upara leNAnI japtI lAvI na zakAya. kheDutAne RNarAhata dhArAnuM rakSaNa maLyuM. jAtakheDa na kare teA vepArIonI jamIna kheDanArane rahe. kheDutAne rAhata Apava', madada karavA ane dhIrANa karavA mATe sarakAre badhI sagavaDa karI ApI. eTale kheDutAne vepArInI garaja na rahI. vepArInI salAmatI paNu na rahI. AkhA gAmamAM vANIyAnA dhara e pAMca ke jIja hoya. sau kAI tene duzmana dekhe. AvI sthitimAM vANiyA gAmaDAmAM vadhu vakhata rahIne kare paNa zuM ? gharabAra hoya ke kAinuM leNuM vasula Ave tema hAya teA vaLI te AzAe gAmaDAmAM paDayo rahe athavA dIkarA dezAvarathI gharakharca mekalatA hAya tA vaLI gharaDA mAbApa gAmaDAmAM ghara AMgaNe paDayA rahyA hoya. eTale gAmaDAmAM teA vANIyA mATenu gujarAnanuM ke salAmatInu sthAna Aje rahyuM nathI. vakhata jatAM ema paNa ane ke gAmaDAmAM kAI vANiyAnI vastI paNa nahI hoya. samayanA vheNu A prakAranA jovAmAM Ave che. je vANIyAnu kuTuMba zeTAI ke zAhukArInu ghamaMDa kADhI nAMkhIne gAmanA leAkAnI jema strI purUSA sau mahenata majurI karI zramajIvI banavA taiyAra haze te ja have gAmaDAmAM rahI zakaze ane AjivikA kamAI zakaze. athavA sarakArI kAI khAtAmAM nAkarI karavA tatpara thaze te vaLI gAmaDAmAM sarakArI tAkarI tene maLI raheze. Aje sarakArI khAtAmAM pagAre paNa sArA maLe che, paraMtu vANiyAe sarakArI tekarImAM rahevA khuzI hAtA nathI. Aje anya sau kAme sarakArI khAtAmAM sArA paga re gAmaDAemAM kAma kare che ane bahu sukhapUrvaka jIvana gujAre che. * gAmaDA cheDIne viSNukA bhale zaheramAM Ave; ane sarakArI neAkarIne badale vepArIomAM nokarI kare ke svataMtra kAmadhaMdhA ke vepAra kare. paraMtu eka majura rAjanA rUA. aDhI ke traNa, kArIgara rUA. pAMca ke cha, strImajura rUA. doDhathI e, ke eka dAyaNu rU. traNathI cAra, ke eka narso rUA. pAMcathI dasa jo kamAI zakatA hoya teA eka vika
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 232 ] anubhava-vANI purUSa mAsika za. doDhaso ke eka vaNika strIe mAsika !. ezIthI ekaso nAkarI ke dhaMdhAmAM kamAtA zIkhavuM ja joie. vyApArI buddhi ane kuneha zramajIvI karatAM vadhu kamAya teA ja tenI mahattA che. paNa tene badale teTaluM paNa jo na kamAya ke na kamAi zake te pachI tevAe mATe sarakArI nAkarI karavI te vadhu sArI che. ane nAkarI jeTaluM paNa jo svataMtra dhaMdhAmAM na kamAya te te vyApAranI kaMI kiMmata nathI. dhanasaMgraha bahu vakhata nahi cAle. kharca jeTaluM kamAvuM ja joie. ane Avaka karatAM kharca e rAkhavA joie. viNaka yuvAne A prazna bahu gaMbhIratAthI vicAre. jarUrI keLavaNI ane tAlIma le. zramathI bilakula na kaTALe ane badhA kSetro hAtha kare teA ja utkarSI thaze. ( 11 ) jIvananuM gaNita zAstra manuSya A DAhyA ane samaju hoya che. teo dareka nAnuM ke mATuM kAma gaNatarI karIne pachI ja kare che. gaNatarI karavI tenu nAma ja gaNitazAstra che. gaNatarI karavAnA a e che ke A kAma huM zA mATe karavA Icchu huM? A kAma karavAthI mane zuM lAbha thaze ? e kAma karavAnI mArAmAM zakti ane yeAgyatA che ke kema? kAmane pAra pADavA mATe zuM zuM jarUrI sAdhanA joie ? te sAdhanA mArI pAse che ke nahi ? sAdhanA na hAya te te meLavavA mATe taka che ke nahi ? tene mATe samaya anukULa che ke kema ? A kAma karavAthI khIjA kAI ne kazuM nukazAna ke hAni teA thatI nathI ke ? buddhizALI manuSya A prakAranA badhA prazno peAtAnA manamAM vicArI le che. tene tyAre ja te kA
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ manuSya jIvananuM gaNita zAstra [ 233 ] karavA taiyAra thAya che. temAM kAi paNa gaNatrI khATI paDI te te kAma bagaDI jAya che ane pAra paDatuM nathI. eTalA pramANamAM tenI buddhi kAcI ane aparipakava gaNAya. thaI ke saphaLatAne tarata ja te badale niSphaLatA mUrkha mANasone AvI gaNatarI karatAM AvaDatI nathI athavA gaNatarI karavAnI tene Teva ja hotI nathI. tenI prakRtti ja evI hAya che ke je kAMI karavAnI teene IcchA karI nAkhe che. temAM teene meTA bhAge maLe che. ane lAbhane badale nukazAna ja thAya che. teo AgaLa pAchaLanA vicAra bhAgye ja karatA hAya che. pariNAme tene pastAvu paDe che. peAtAnA ke pArakAnA aneka vakhatanA anubhava uparathI paNa teo jo mAdhapATha zIkhatA hAya teA kevuM sArU ? jee zANA, samaju ane sajjana purUSA che te te| AthI paNa vadhu evI gaNatarI kare che ke je kAryo karavAnI temane icchA thAya ke tamannA jAge te, ekadama karavAnI utAvaLa karatA nathI. te tenA upara bahu dIrdhadaSTithI uMDA vicAra kare che. bIjA DAhyA mANasAnI temAM salAha le che. vaLI A kArya sArU che ke kharAba ? nItimaya che ke anItimaya ? dharmane anurUpa che ke dharma virUddhunu che ? khIjA kAne ahitakartA te nathI ne ? A badhA vicAro karyA pachI ja tene khAtrI thAya ke tenAthI kAIne nukazAna nathI paheAMcatuM . te pachI ja te kA karavA tatpara thAya che. jee utAvaLiyuM avicArI kRtya karavA taiyAra thAya te ke sajjana hotA nathI. tenAthI tene peAtAne nukazAna teo khIjAne paNa nukazAna pahoMcADe che. pariNAma e teone ghaNA duzmana ke virAdhIo ubhA thAya che. ane verajhera, vikhavAda ke kleza, kaMkAsa thAya che. ApadhAta, khUna ane mArAmArInA mULamAM moTA bhAge AvA prakAranAM ja kAraNeA hoya che. zANA thAya che, Ave che ke saunI sAthe
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 234 ] anubhava-vANI lAbhane pApanuM mULa kahyu che. jene sArUM sArUM khAvApIvAnI, paheravA oDhavAnI, pharavA haravAnI, meAjoAkha karavAnI ke ezaArAma karavAnI ke bhogavilAsanI bahu lAlupatA hoya che te cArI karatAM, juThuM khelatAM, vizvAsaghAta karatAM ke anIti karatAM acakAtA nathI; khIjAe upara jorajImA karatAM te pAchuM vALI jotA nathI. keTalAkane dhananA, sattA ke adhikAranA, zarIrabaLane ke buddhibaLanA eTale badhA mada hoya che ke peAtAnI IcchA pAra pADavA mATe te game te akRtya ke kukarmo karavA taiyAra thaI jAya che. game tene herAna karavA paNa te cUkatA nathI. mada AMdhaLA che. jema AMdhaLe! mANasa khADAmAM paDe che tema madAMdha manuSya paNa adheAgatinA uMDA khADAmAM paDe che. sAsu vahu, naNaMda bhAjAi, pitA putra, bhAie bhAInA ke kuTuMbanA saMbaMdhomAM Aje tyAM tyAM kleza, kaTutA jovAmAM Ave che. jJAtimAM, samAja ke saMsthAmAM, vyavahAra ke vyApAranA kSetre, rAjya vahIvaTamAM ke AMtara rASTrIya sabadhAmAM jyAM tyAM kalaha, vikhavAda ke azAMti pravatI rahyA che. te badhAnuM mULa ane mukhya kAraNa e che ke ApaNane gaNitazAstranuM sAcuM jJAna prApta nathI thayuM; temaja te jJAna meLavavAnI ane tenI gaNatarI mujaba jIvana jIvavAnI ApaNane kazI paDI nathI. viNaka tA gaNitamAM pAvaradhA hovA joie. tene te kudaratanI bakSisa che. chatAM viNaka kAmane jo gaNita ke gaNatarI ja na AvaDe te A saMsAramAM te tenI durdazA thAya, paNa parabhavamAMya adheAgati sivAya khI` zuM thAya ?
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhInatA, zAMti ane sukha ja [235 ] (12) svAdhInatA, zAMti ane sukha * pa rAdhIna svane paNa sukhI nahi" A anubhavI gItArtha dha purUSanuM Aptavacana satya che. potAnI marajI pramANe rahevuM, karavuM ane jIvavuM e IcchA prANImAtramAM svabhAvathI heya che. paraMtu jIvavA mATe aneka prakAranA prayane pharajiyAta karavA paDe che. purUSArtha vinA khorAka, nivAsa, rakSaNa ke ArAma maLI zakatA nathI. koIne purUSArtha pAmaratAmAM pariName che. jene purUSArtha prabaLa ane prakhara hoya che te sattAnA sthAne caDhI bIjAnA upara Adhipatya ke sarasAI meLavI jIvana jIve che, kudaratano A krama che; niyama che. badhAmAM sarva prakAranI ane puratA pramANanI zakti hotI nathI. te truTi pUravA mATe nabaLAne sabaLAne sAthe ke sahAya meLavavA paDe che. tene mATe teNe tAbedArI uThAvavI paDe che; zarIra, zrama, buddhi ke "zakti vecavA paDe che; ane parAdhInatA svIkAravI paDe che. prema ke bhrAtRbhAvanI parAdhInatA mIThThI lAge che, paraMtu gulAmI ke garajanI parAdhInatA ghaNI vakhata kAMTAnI jema khUMce che. paNa prANI mAtra saMjoga ane bhAgyane AdhIna che. AjakAla duniyAmAM bekadaradAna zeThIyAo vadhu hoya che ane svAthI, luccA ane duSTa mAleke paNa vadhu hoya che. teo ochuM ApI vadhu kAma levAnI ane garajavAnane haMmezA dabAyele rAkhavAnI vRttivALA hoya che. kadara na kare athavA puratuM na Ape to kAMI nahi, paNa bhASA sArI vApare ane vartana premabharyuM rAkhe to paNa garajavAna nakara ke majUrane gulAmI na sAle ke duHkha na thAya. buddhimAnenI cUsaNanIti ke vArthaparAyaNatAe ja duniyAmAM duHkhanA DuMgare khaDakyA che ane mAnavajAtamAM rAkSasI bhAvanAne utpanna karI che. pahele gunha upalA vage karyo che. tenA pariNAma ane pratikArarUpe gulAe saMgaThana sAdhI saMyukta mera
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ [23] anubhava-vANuM e te majabUta ubhe karyo che ke pariNAme AkharI vijaya temane che. jeo temane sAtha leze ane sahakAra meLavaze athavA teonI sAthe bhaLI jaze ke maLI jaze teo ja sattAnuM sthAna sAcavI zakaze. Ajane vargavigraha zeTha-nekarane, mAleka-majurane, zrImaMta-garIbane. sukhI-du:khIne ke dukAnadAra-gharAkane evuM ugra svarUpa pakaDaze ke temAM zrI ke sattAnI sthiratA ke salAmatIne sthAna rahevuM muzkela che. svAdhInatAne sAco artha e che ke pratyeka manuSya potAnI IcchAnusAra pitAnA hita mATe, bIjAnA hakaka ke hitane nukazAna pahoMcADyA sivAya, kAma karavAne, vicAra karavAne, belavAne ane jIvavAne mATe svataMtra hoya. paTane khAtara, potAnA aMgata hitane khAtara ke pitAnI salAmatI khAtara bIjAonuM kAma karavuM paDe e parAdhInatA nathI. vyavasAya to dareke karavo ja joIe. paraMtu jyAre bIjAonI khuzAmata karavI paDe, bIjAonA oziyALA rahevuM paDe, gajA uparAMta kAma karavuM paDe athavA bIjAonI AjJAthI khoTAM kAma karavAnI pharaja paDe e sthiti bahu ja duHkhamaya thaI paDe che. kharI rIte te mANasajAta mATe A kaparI kasoTI che. jeone svamAna hoya che, siddhAMta hoya che ane AtmavizvAsa hoya che teo bIjAonA agya pharamAnane kadi AdhIna thatA nathI. muzkelI Ave te sukhapUrvaka teo sahana karI le che; paraMtu bIjAonA apamAnajanaka ayogya pharamAnane kadi AdhIna thatA nathI. A ja sAcI svAdhInatA che. A prakAranI zakti dareka jaNa keLavI zake che ane keLavavI joIe. AnuM nAma ja cAritranuM ghaDatara che. garIba ke zrImaMta sau koI A prakAranI svataMtratA bhegavI zake che. tene mATe makkamatA ane AtmavizvAsa keLavavA joIe. jyAM A prakAranI svAdhInatA hoya tyAM baLa, zakti, teja, prabhAva ane satya hoya che. bIjAo chevaTe tene AdhIna thAya che; tenA pratye mAnadaSTithI jue che ane tenI paDakhe kAyama ubhA rahe che.
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvananI pagadaMDI [ 237 ] A sthitie pahoMcatAM ke tene prApta karatAM pahelAM du kha ane muzkelImAMthI pasAra thavuM paDe che. potAnI AkarI kasoTI paNa thAya che. paraMtu chevaTe tene vijaya avazya thAya che. ATaluM naitika baLa je prApta kare che tene zAMti paNa ghaNI maLe che. phakta teNe jovAnuM e rahe che ke A prakAranI saphaLatA maLyA pachI tene garva ke abhimAna thavA na joIe. te abhimAna kare eTale tenA duzmana, viredhIo ke hariphe ghaNuM ubhA thaze ane teo IrSyAthI tene nIce pADavAnA aneka prayAsa karaze. mATe ja zaktimAna banyA pachI namra ane vivekI thavAnI jarUra che. "je name che te prabhune paNa game che." sAcuM sukha zAMti ane saMtoSamAM che. A satya anubhava karavAthI pratyakSa samajAze. sukhano AdhAra mananI zAMti ane sAcI samaja upara che. sukha meLavavuM hoya ke sukhI thavuM hoya to dareka mANasa sukhI thaI zake che. sukhI thavuM te darekane potAnA hAthamAM che. chatAM mANasa sau duHkhanI ja phariyAda kare che, te temanI ajJAnatA ane ochI samajane lIdhe che. jagatamAM duHkha jevI vastu ja nathI. duHkha e te mithyA-bhrama ke khoTI kalpanA che ema mAnavAmAM manuSyane gumAvavAnuM zuM che ? (13) jIvananI pagadaMDI cI ra kAma mATe je vastune upayoga karavAmAM Ave che temAM vastunI ane upayoga karanAranI baMnenI zobhA che. upaga uparathI ja badhAnA mUlya jagatamAM aMkAya che. dhanane upaga saunA sukha mATe, zarIrane upayoga sevA mATe, mana ane buddhine upaga jJAnaprApti ane jJAna pracAra mATe, zaktine upayoga
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ [238] anubhava-vANuM jagatanA utkarSa mATe, sattAne upaga saunuM bhaluM karavA mATe, sAdhanane upayoga bIjAone madadarUpa banavA mATe ane vaibhavane upayoga anAsakta bhAva keLavavA mATe hovo joIe. dharma ane dharmaguruo A prakAranuM jIvana jIvavA darekane AjJA kare che. A pramANe jIvana jIvavuM temAM ja dharma, tattvajJAna ane sAdhutA samAI jAya che. koI paNa mANasa AvuM jIvana jIvI zake. koInA mATe te azakaya ke muzkela nathI. te mATe saMkalpa ane avirata prayatna karavA joIe. mANasonAM mUlya A mApadaMDathI aMkAvA joIe. melAM vastro, dhULa caDhelA jeDA, ke vAsa mAratuM zarIra ApaNuM pitAnuM hoya to paNa te badhI vastuo ApaNane gamatI nathI. tene pharIne dhoIne, luchIne ke nAhIne turata svaccha karIe chIe tyAre ja ApaNane zAMti thAya che ane skuti anubhavIe chIe. svacchatA kudaratI rIte ja saune game che. kAcAra ane lekavyavahAra paNa svacchatAnI apekSA rAkhe che. jema jaDa vastu mATe svacchatA IcachIe chIe tema mana, buddhi, lAgaNIo, vicAra, e badhAmAM paNa svacchatA jarUranI che. te svacchatA upara ja ApaNI unnati-avanati, kIrtiapakIrti ke sArA-narasA paNane AdhAra che. zarIra je aMdarathI gI, durgadha mAratuM ane pIDAthI pIDAtuM hoya te bahAranI svachatAnI zuM kiMmata che ? bahAranI ane aMdaranI baMne prakAranI svacchatA hoya te ja leke tenI prazaMsA kare che. tevI ja rIte vANI vivekI hoya, bahAranuM vartana sabhyatAvALuM hoya, bahArathI aneka dAnanAM ke paropakAranAM kAme karAtAM hoya paraMtu je tenA mULamAM AMtarika azuddhi, duSTa vAsanA, svArthI vicAre ke dhRNAjanaka hetu heya te bahAranAM satkAryo e mAtra kRtrima vezabhUSA che. thoDA samaya tenuM sAcuM svarUpa kadAca DhaMkAeluM rahe, paraMtu chevaTe te te khulluM thayA vinA rahetuM ja nathI. ane jyAre leke te juve che ke jANe che
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvananI pagaDI [ 239 ] tyAre sau kAI tevA manuSyonI niMdA ane tiraskAra ane kare che. daMbha lAkhe| samaya TakatA nathI. mATe ja aMdarathI ane bahArathI baMne prakAre sArA thavu ane sArA rahevuM emAM ja jIvananu kalyANa che. x x * x zarIra, vANI ane vicAra e traNa vaDe ja jIvana nirmANa thAya che. e traNenI jo bAhya ane AMtarika ane prakAranI zuddhi hAya te te jIvananI suvAsa ApaNane te Anada ane sukha banne Ape che; paNa jagatanAM sau prANIe tenAthI khuzI thAya che. Ane vicAra Aje keTalAne thatA haze ? priya vAcaka ! tane sArA thavu game che! sArA thavAnI tane IcchA che kharI ! sArA thavAmAM aneka lAbha, sAcI zAMti ane parama sukha che ema tuM mAne che! kAi vakhata te tene anubhava karyA che kharA ! tane khAtrI na hoya te! kaI jJAnIne ke DAhyA manuSyane pUchI jo ke A vAta sAcI che ! te tee hA kahe te tene pUchI jo ke te meLavavAnA mArga batalAve; ane tamArI AjJA mujaba vavA huM kabula thAuM chuM. tee tane jarUra mA batAvaze ane rIta paNa zIkhavaze. AnuM nAma satsaMga ke saMta samAgama X x X jenAmAM sArA guNeA hAya, sabhyatA ane viveka hAya, dayA ane udAratA hoya, je nikhAlasa ane niSkapaTI hoya te manuSya ja jagatamAM mAnane pAtra banI zake che. vaLI jee vidvAna, paMDita ane DAhyA hAya, jeo paropakArI ane sevAbhAvI hoya, jeo nItimAna heAya, je tapasvI ke saMyamI hoya, dharmiSTa heAya teonu bahumAna thAya che. milanasAra ane je zAMta ane x X te peAtAnu bahumAna icche, paraMtu pAte mAnane lAyaka che ke nahi tenA khyAla pAte karate nathI. lAyakAta vinA jagata koine mAna x
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 240 ] anubhava-vANI ApatuM nathI. jene mAna joituM hoya teNe sadguNI banavuM joie ane sArUM vartana rAkhavu joie. mAna mAgyuM guNA che tee ja mAnanA adhikArI bane che. na maLe. jenAmAM X X dhanikA mAnanI bahu IcchA rAkhe te teoe dhananAM dAna jagatanA kalyANa mATe karavA joie. buddhizALI mAnanI apekSA rAkhatA hAya te teNe buddhinA lAbha jagatane ApavA joie. viDela ke vRddha purUSA, sAsu ke moTerI naNa-jeThANIe nhAnerA pAsethI bahumAnanI icchA rAkhatA hoya te teee paNa putra, pautra ke putravadhU pratye prema ane vAtsalya rAkhavA joie. yAgyatA vinA mAnanI icchA karI na zakAya. x * x X ahAratuM vana ke sabhyatA te darekamAM hAvA joie. te tA samAjane ziSTAcAra che. A ziSTAcAra ke viveka paNa jenAmAM na hoya tene mATe samAjamAM sthAna rahetuM nathI. bhASAmAM viveka, AdarasatkAra, AvanAranuM bahumAna, kuzaLa samAcAranI pRcchA-ATalI sabhyatA dareke keLavavI jarUrI che. gAmaDAnAM leAkeA abhaNa ke azikSita hAya chatAM temAM prema, viveka, namratA ane gaMbhIratA hoya che. zaherAmAM zikSitA vadhu hAya chatAM ghaNAomAM bhASAmAM teDA, vANImAM kazatA, vanamAM asabhyatA, svabhAvamAM abhimAna ane rItabhAtamAM avyavasthA bahu jovAmAM Ave che. Anu kAraNa mukhyatve e hoya che ke gharamAM susaMskAranuM vAtAvaraNu bahu enDru hoya che. Ane mATe Dilavarga javAbadAra hAya che. X x X x mAnanA e prakAra che. bahAranA sabhya vartanathI mAna ApI zakAya ane aMtaranI sadbhAvanAthI mAna ApI zakAya. bahAranI sabhyatA e ziSTAcAra che. aMtaranI bhAvanAthI je bahumAna karAya tenI ja
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvananI pagadaMDI [ ra41 ] kiMmata che. mAna lenAranI yogyatA ochI hoya ke vadhu teno vicAra gauNa che. paNa mAna ApanAra zuddha bhAvathI darekanuM bahumAna kare to temAM tenI viziSTatA che, kemake tene AtmAnA guNo vRddhi pAme che ane te pote vadhune vadhu guNavAna bane che. guNo ja jagatamAM mAnane pAtra che, vyakti nahi. tevI ja rIte avaguNa ke durgaNe ja tiraskArane pAtra che; durgaNI vyakti to dayAne pAtra che. dharmazAstronuM A pharamAna che, eTale ApaNe mATe te e ja vyAjabI che ke ApaNe saunA pratye mAnadraSTithI jevuM ane vartavuM. AnuM nAma dilanI udAratA. A prakAranA vartAvathI cittanI prasannatA ane zAMti jaLavAya rahe che. X abhimAna paNa eka prakArano avaguNa che. mAna e eka prakAranI sArI vRtti che. paNa abhimAna, garva, huM pada e halakI vRtti che. pote kaMIka mahatvanI vyakti che, potAnI pAse zarIrabaLa, buddhibaLa, saMpattibaLa, adhikAra ke Arogya che; pote guNavAna, dayALu, udAra ke nItimAna che,kemAM potAnI AbarU ke pratiSThA che; pote evI mAnyatAthI mANasa abhimAna kare che. A mAnyatA sAcI hoya to paNa mANase tenuM abhimAna karavuM na joIe. jagatamAM traNe kALamAM tenA pitAnA karatAM ghaNuM mahAna manuSyo hoya che. eTale tenuM abhimAna karavuM te vyAjabI nathI. pote badhI rIte sukhI, samRddhizALI ane guNavAna hoya te tenAthI tene saMtoSanI lAgaNI thAya te kSamya che, paraMtu tene je te ahaMkAra kare to temAM tenuM potAnuM patana che. - Aje ghaNu manuSyo te evA hoya che ke potAnAmAM kazI yogyatA na hoya chatAM bahu ja ghamaMDa ane abhimAna rAkhatA hoya che. A to abhimAnanI parAkASTA gaNAya. A mithyAbhimAnI manuSya mUrkha gaNAya che. keTalAka adhurA ke apUrNa hoya chatAM badhI rIte DAhyA,
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 242 ] anubhava-vANI samajI ane AvaDatavALA pAte che evuM abhimAna rAkhatA hoya che. abhimAna na ja karavuM tevI zAstra-AjJA che. abhimAnI mANasAnI jagatamAM niMdA ane hAMsI thAya che. saraLatA, namratA ane ladhutA vaDe ja prabhutA pamAya che. samAjamAM ATalI samaja Ave te te samAja jarUra sukhI thAya ane bIjane preraNArUpa bane. saune utkarSa sadguNAnI vRddhithI sadhAya che. (14) mana, vacana ane kAyAnI zuddhi samAM vane rAjA kahyo che, mana maMtrI che, vacana rAjasattA che, ane kAyA rAjyanI hakumata che. zA jIva pote sIdhI rIte kazuM karatA nathI. mananI mAraphata badhu kAma thAya che. vacana ane kAyA paNa mananA hukama pramANe varte che. rAjya rAjAnu` kahevAya, paNa adhikAra mana( maMtrI )nA cAle. sArU thAya te rAjAne yaza maLe ane kharAba thAya tA . apakIrti rAjAnI thAya e rIte puNya-pApanA bhAktA va pAte ane che. vANI manane AdhIna varte che. jIvanA badhA hukamA vANIe mAnavA paDe che. paNa pradhAnanI mAraphata ja rAjA hukama kare che. pradhAnanI cchA pramANe rAjya kArAbAra cAle che. mananI icchA na heAya te vacana kazu karI zakatuM nathI. kAyA paNa mananI icchAne AdhIna che. jenA matrI sArA tenI rAjasattA ane vahivaTa sArA. jene maMtrI duSTa tenI prajA paNa duHkhI ane tene kArabhAra trAsarUpa. mATe ja maMtrI evA hovA joie ke je rAjAne vaphAdAra hAya, je rAjAnI puNyakIrti vadhAre, tene pApamAMthI pAcho vALe ane prajAnuM hita dhyAnamAM rAkhI prajAne sanmArge ghere. vaLI maMtrI buddhizALI, kALajvALA, vivekI,
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmajAgRti [43] dharmamAM prItivALo, pramANika ane sadAcArI joIe. jenuM mana AvuM pavitra hoya tenI vANuM ane kAyA paNa pavitra hoya che. kAyA manane AdhIna che, mananI IcchAne AdhIna kAyA rahe che. kAyAnuM bahAranuM rUpa game tevuM suMdara hoya paNa tene upayoga ke vartana je sAruM na hoya te kAyAnI kazI kiMmata nathI. kAyAnI mahattA jagatanuM kalyANa karavAmAM rahelI che; nahi ke mAtra zaNagAra, TApaTIpa ke vastrAbhUSaNamAM. kAyA karatAM vacana vadhu kAma kare che ane vacana karatAM mana vadhu kAma kare che. eTale puNya ke pApa paNa mana sauthI vadhu kare che. mATe ja kSamA mAgavAmAM mana paheluM, pachI vacana ane pachI kAyA mukavAmAM Ave che. jIva, mana-vacana ane kAyAne AdhIna che. puNya ke pApa manavacana-kAyA kare che ane tenuM phaLa jIvane bhegavavuM paDe che. pUrvajanmanA karmo pramANe mana-vacana-kAyAnuM nirmANa A janmamAM thAya che. te je kharAba hoya to tene sudhAravA joIe. ane tenI zuddhi karavI joIe. zuddhi karavA mATe deva-guru ane dharmanuM zaraNa svIkAravuM joIe, A badhuM karavA mATe ane zIkhavA mATe gurune samAgama ane zAstrone abhyAsa kare joIe. (15) AtmajAgRti ca Indri, mana, vacana ane zarIra, prANa ane ahama. : (chavAmA) A darekamAM eTalI badhI anaMta ane akhUTa zaktio bharI che ke jene jeTalA pramANamAM khIlavavA mAMgIe teTalA pramANamAM mANasa khIlavI zake che. manuSyomAM je je mahAna purUSo
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ [24] anubhava-vANuM thaI gayA che te badhAya AmAMnI eka, aneka ke sarva zaktione uccatama kaTie khIlavavAthI ja ane tene upayoga vizvanA kalyANa arthe karavAthI ja thaI zakyA che. ItihAsa ane zAstro A vAtanI sAkSI pure che. AnuM nAma ja sAdhanA, siddhi ane sAdhakadazA. kaI paNa vastune siddha karavI hoya te te mATenAM sAdhane 1. zraddhA, 2. ciMtana, 3. dhyAna, 4. anusaMdhAna ane 5. ekAgratA che. bhrama ane AbhAsanA oThA nIce ghaNuM bheLA mANaso bheLavAIne, tene satya vastu ke sAkSAtkAra mAnI levAnI bhUla kare che. A eka prakArano daMbha che, AvA daMbhathI ghaNA mahAtmAo adhogatine pAmyA che. satya vastu chUpI rahI zakatI nathI, daMbhane aMcaLo eka vakhata cIrAI jAya che tyAre jagatanI zraddhA DagI jAya che. samabhAva e jJAnanI utkRSTa avasthA che e AtmAnI jAgRti che ane dhyeya prApti mATenuM mukhya sAdhana che. vAMcana manana mATe hovuM joIe, manana jJAna mATe hevuM joIe, jJAna sadAcAra mATe hovuM joIe, vAMcana ke zravaNathI saMbhAvanAo jAgRta thaI vikAsa pAmavI joIe. zaktine vikAsa mAtra sarvasva nathI. tenI sAthe sAthe zaktinI zuddhi karavI khAsa jarUrI che. saMyama ane sAdAI hoya te sAruM che, paraMtu tenI sAthe saNuM vartana ane purUSArtha na hoya te jIvanamAM niSkriyatA ane zuSkatA AvI jaze.
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmanavRti * [ 245 ] parizramavALuM jIvana e mAnavI dharmane eka mahattvano bhAga che. jIvana badhI bAjuethI pavitra pramANika ane dharma banAvIne pachI te dvArA janasevA karatAM rahevuM joIe. ApaNuM jIvana ApaNuM ekalAnuM nathI; te badhA mATe che. evI nija jyAre hRdayamAM daDha thaI jAya tyAre mAnavatA ApaNAmAM daDha thaI che ema samajavuM. zraddhA eTale ISTasiddhi paryata TakI rahenArI daDha ane prabaLa bhAvanA. zraddhAmAMthI samarpaNavRtti nirmANa karavI joIe ane samarpaNa vRttimAMthI bhaktine uddabhava thavo joIe. niSThA ene kahevAya ke je zraddhA game tevI viparIta paristhitimAM paNa calita na thAya te prakAranI zraddhA. bhAvanI tRptimAM mAnavatAne vikAsa che, mATe bhAvo sadA zuddha rAkhavAno prayatna karavo. ApaNu hitAhitane AdhAra kevaLa vastu para nathI hoto, paNa te vAparavAmAM batAvAtA viveka athavA te ajJAna para hoya che. duHkhanA samaye nirbhaya, nizcita ane anudigna tathA sukhanA samayamAM jAgRta ane saMyamazIla rahevA mATe cittanI pavitra ane sthira avasthA hovI joIe.
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 246 ] * ( 16 ) saMsAralIlA ane mukti anubhava-vANI saM sAra e kharekhara eka musApharakhAnu che ane jIvana e musApharI che. janmIe tyArathI musApharI zarU thAya che ane mRtyu pAmIe tyAre musApharI pUrI thAya che. AvI musApharIne krama cAlu rahyA ja kare che. ghaNAne musApharInA bahu geAkha hoya che. jema jema vadhu musApharI kare tema tema tene bahu AnaMda Ave che. paNa keTalAekane musApharIne bahu ja kaMTALA hoya che ane tee te musApharInu nAma sAMbhaLIne paNa kaMpI uThe che. tenuM kAraNa e che ke musApharImAM puSkaLa gIradI, aneka prakAranI ciMtA, aneka agavaDatA ane kaSTa ane anekanI sAthe takarAra ane TaMTAkrisAda-A badhAthI mANasa trAsI jAya che. musApharInA zokhIna e saMsAramAM jhUmI gayelA, mehamAyAmAM phasAyelA, ajJAna ane pAmara jIveA che teone janma-maraNanAM du:kha ke pIDAne khyAla ja hAtA nathI, tee te peAtAnI mastImAM eTalA masta ane maddonmatta banI gayA heAya che ke tene maraNa, punarjanma, puNya-pApa ke dharma-ene vicAra suddhAM AvatA nathI. savArathI rAta sudhI basa kAma kAma ane kAma ja athavA aprAptinA vyavasAya ja hoya che. keTalAekane te peAtAnI patnI, bALako ke kuTuMbanI paNa kazI paDI hotI nathI, pachI samAja ke mAnavajAtanI paravA teone te kayAMthI ja hAya ! Aje mAnavajAtine meATe samUha A prakAranA che ane samaya jatAM tenI saMkhyA haju paNa vadhatI jaze. prakRtinA A parivartanane atyAre te koi aTakAvI zake tema nathI. saMsAracakranI gati atyAre uparathI nIcenI eTale ke utaratI che; caDhavAnI nathI. taddana adhogatie paheAMcyA pachI ja caDhatInA unnatikrama zarU thaze. ArAha ane avAhanA A avicchinna krama kALacakra. tarIke oLakhAya che.
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa'sAralIlA ane mukti [ 247 ] musApharIthI kaMTALI gayelA ke musApharIne dhikkAranArA kAM teA jJAnI, tyAgI, vairAgI ke saMnyAsI saMtapurUSA hoya che athavA rogI, du:khI ke nirAza thayelA lokeA hoya che. jJAnInA saMsArane kaMTALeA samajapUrvakanA hAya che. jJAnI saMsAra ane sa MsAranA paribhramaNane icchatA nathI kemake sa MsAramAM sAcuM sukha tene kAMya paNa dekhAtuM nathI. mATe te saMsAranA baMdhanamAMthI mukti icche che, ane mukti meLavavA mATe aheArAtri prayatna kare che. ane ema prayatna karatAM karatAM ekAda jIvanamAM mukti prApta avazya karaze ja. paraMtu tene keTalA samaya lAgaze te cokkasa kahI zakAya nahi. samayano AdhAra tenI peAtAnI mananI zuddha bhAvanA ane tamannA upara, tenA purUSA upara ane saMjogonI anukULatA upara che. rAgI, du:khI ke nirAza thayela leAkeA saMsArathI kaMTALI te| jAya che paraMtu te sa MsArathI mukta thavA nathI icchatA paNa mAtra roga, du:kha, nirAzA ke trAsathI ja mukta thavA icche che. teeAne saMsAra ane saMsArI jIvana te game che; mAtra du:kha ja chUTavA mATe te mathAmaNu bahu kare che tenu jJAna ke samaja teene hAtI nathI. te jIvAne ane sa Mjogone potAnA du:khanA kAraNarUpa mAne che eTale te badhAne te dhikkAre che, te upara krodha ane irSyA kare che, teenu burU ciMtave che ane taka maLe te teeAne nArA karavA paNa tatpara thaI jAya che. A rIte te bIjAnuM ahita kare che, verajheranI vRddhi kare che ane pariNAme bIjAne du:khI kare che ane peAte paNa duHkhI thAya che. pApakarmo ane tenAM pariNAmonI paraparA A rIte tee peAte peAtAne mATe saraje che ane kAyama du:kha bhAgave che. saMsArathI kaMTALelA ane trAsI gayelA kAI kAI AtmahatyA paNa kare che. tee ema samaje che ke ApadhAta karyo eTale duHkhamAMthI chUTyA, te bicArAne khabara nathI ke AjanA duHkhamAMthI chUchyA gamatu para Mtu nathI. te du:khamAMthI temAMthI kema chUTavuM te duniyAne, duniyAnA
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 248 ] anubhava-vANI pachI paNa teone mATe duHkhanI lagAra aneka janmA sudhI tene bhAgavavI paDe che. - A badhI vastunuM rahasya jANavA ane samajavA mATe deva, gurU ane dharmAMnA AzrayanI, satsa`ganI, sArA vicArAnI ane sAcI samajanI jarUrI che. sAcuM jJAna, * paripakava buddhi, sArAsAratA viveka ane jagatanA sau pratye premabhAva ane karUNA hoya te| samarpaNu ane anAsaktinI divya bhAvanAnI jyAta pragaTe che saMsAra, tattvA, ka vagere dareka vastunuM sAcuM che. te jANyA pachI temAMthI kema chUTavuM ane sukhamAM kema sthira thavuM tene mA` jaNAze. jJAna ane te meLavavA mATe prayatna karavA tenuM zisiddhe tenuM nAma mukti, te ane te vaDe AtmA, svarUpa jANI zakAya kAyama mATe anaMta jANavu tenuM nAma nAma kriyA, tenI
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
_