________________
[ ૯૬ ]
અનુભવ-વાણી
તેમાં જ જોડાઈને કામકાજ શીખી લઈને કરે તે તેને નાકરી કરવાની જરુર પડતી નથી. સઈ, સાની, માચી, કુંભાર, કડી, સુતાર, લુહાર, કંસારા બાપદાદાનું કામ શીખી લે છે, દુકાનદારના દીકરાએ દુકાને એસી દુકાનનું કામ શીખી લે તે તેને પણ નાકરી શેાધવા જવું પડતું નથી. આવા માણસા માટે તે સૌથી ઉત્તમ એ છે કે વારસાગત જે કંઈ કામધંધા કે ઉદ્યમ હાય તેમાં જ દાખલ થઈ જવું, તેને પૂરેપૂરા અનુભવ લેવા અને તે ધંધાને ખીલવવા માટે અને હરિફાઈમાં ટકી રહેવા માટે શું કરવુ' તે શીખી લેવું અને શોધી કાઢવું, એક જ દુકાનમાં ધંધામાં વધુ માણસોનું ભરણપોષણ કરવું મુશ્કેલ બનતું હાય તે। જુદી જુદી દુકાનો કરવી કે જુદા જુદા ધંધા શરુ કરવા અથવા તે પરગામ કે પરદેશ જઇ ધંધા કરવા.
ચાલુ ધંધા અને કામકાજવાળાને મુશ્કેલી નડતી નથી, પરંતુ ૧. જેઓને પેાતાના કશા કામધંધા નથી હાતા, ર. જેએના છેોકરાએ શહેરમાં રહી ભણ્યા હાય અને જેઓને ગામડામાં રહી ધંધા કરવા ગાઢતા નથી અને જેએને શહેરમાં નાકરી કરી શહેરમાં રહેવાના શોખ હોય છે અને ૭. જેઓ ઉચ્ચ કેળવણી લઈ કાઈ પણ વિષયના નિષ્ણાત બન્યા હોય કે પરીક્ષા પાસ કરી હોય અને જેએને તેને લાયકનું કામ મેળવવું હોય તેવા મોટા શહેરોમાં નોકરીના ઉમેદૃવારા તરીકે મોટી સંખ્યામાં હોય છે, આથી ગામડાના ભણેલા ગામડા છોડીને શહેરમાં વસતા થયા, પરિણામ એ આવ્યું કે ગામડાની વસ્તી, વેપાર અને આબાદી વધુ ને વધુ ઘટતી ગઇ અને શહેરામાં વસ્તી બહુ જ વધી ગઇ.
લડાઈના સમયમાં સરકારે અનેક ખાતા ખેાલ્યા, લડાને લીધે સરકારી પ્રવૃત્તિએ અનેકગણી વધી, અનેક જાતના લડાઈના સાધના, સામગ્રી અને સામાન સરકારને વહેલામાં વહેલા જોઈ એ, મોટી સંખ્યામાં અને મોટા પ્રમાણમાં જોઈ એ અને અમુક જાત, બનાવટ, માપ કે અમુક જ કારખાના જોઇએ, દશમણા કે સામા
