Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ hatI , utthAlAlo pANI, thatae adhyAtmayogI, parama pUjaya, paMnyAsa pravara zrI bhadraMkaravijayajI gaNivarya Inni
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ ju ja ja - parama pUjaya, adhyAtmayogI, paMnyAsa pravara zrI bhadra kara vijayajI gaNivaryazrInA jIvanasAgaramAM nirabhimAna, anAzasabhAva, parArtha priyatA, kalyANanI kAmanA, sadaiva sasmita rahIne zivamastuno ArzIvAda varasAvatI mukhamudrA, UMDA ciMtana-manananI anuprekSA, priyA, namaskAra niSThA, bhagavadbhakita AdinI anekAneka sadguNa saritAo, zubha saMgama sAdhatI jovA maLaze ane enA khaLabhaLATamAMthI sa2jAtA mahAgAnane sAMbhaLavA mana saravA karIzuM to jalsa maNe navakAro, saMsAro tassa ki kuNaI, zivamastu sarva jagata, mittime satva bhUesa ane khAmemi savva jIve jevA keTalAya sAdhanA gItonA rahasyArtha paDagho pADatA saMbhaLAze. mana emanuM maitrI ane mahAmaMtra paranA mananathI maMjAyeluM hatuM. citta emanuM cAritrathI cokakhuM hatuM. tana emanuM tapanI tAjagIthI taravarATa anubhavatu hatuM. jIvana emanuM japanI jyotathI jhaLahaLatuM hatuM. mukha emanuM mAdhuryathI manohara hatuM. hAsya emanuM rahasyabharyuM hatuM, to bolavuM emanuM tattvabharyuM hatuM. vANI emanI vedhaka hatI to emanuM mauna paNa kaMi ochuM asarakAraka nahotuM. AvI eka ekathI adhikI anekatAonA avatAra samA jaina saMghamAM sahu koinA haiyAmAM sthAna-mAna pAmI cukelA ane vAtsalya bhAvathI pavitra cAritravaMta evA pUjayapAda parama gurUdeva paMnyAsa pravara zrI bhadraMkara vijayajI gaNivarya zrIne vaMdanA...
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUjyapA on zAsanasamA zrImad vijayanemisUrIzvarajI mahArAja 'sAhebanA samudAyanA pUjya AcAryazrI vijayahemacandrasUrIzvarajI mahArAja 'sAhebanA ziSya pUjaya munirAja zrI . darzanavijayajI mahArAjanI preraNAthI -zrI sihora zvetAmbara mUrtipUjaka tapagaccha jaina saMghanA jJAnakhAtAmAMthI pUjya sAdhu-sAdhvIjI mahArAjane tathA zAnabhaMDArane bheTa.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zivamastu savajagata AtmautthAnano pAyo ( AtmA-maitryAdibhA-dhyAna vigere viSaya uparanA cita) JI - ciMtaka-lekhaka :parama pUjya, adhyAtmayegI, ajAtazatru aNagAra paMnyAsapravara zrI bhadrakavijayajI gaNivarya* [: saMpAdaka - parama pUjya, paMnyAsapravara zrI vajanavijayajI gaNivaya - prakAzaka - bhadrakara prakAzana 49/1, mahAlayamI sosAyaTI, sujAtA phaleTa pAse, zAhIbAga, amadAvAda-380 004 phena : 7868288
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ ciMtaka : lekhaka parama pUjya, kAMsAhitya niSNAta, vAtsalya vAridhi, AcAryadeva, zrImatijya premasurIzvarajI mahArAjA nA ziSyaratna, zAsanaprabhAvaka, kalikAla kalpataru, AcAryadeva zrImaddhi, rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyarana, mithyAdi bhAvanAnA sAdhaka, parama pUjya, paMnyAsa pravara zrI bhadrakara vijayajI gaNivarya! : prAptisthAna : sava kalyANakara samiti ArAdhanA dhAma, mu. vaDAlIA sihaNa, tA. jAma khaMbhAlIyA, che. jAmanagara sarasvatI pustaka bhaMDAra ratanapaLa, hAthIkhAnA, amadAvAda-1. 1 sevaMtIlAla vI. jana 20, mahAjana galI, jhaverI bajAra, muMbaI-2. pArzvanAtha pustaka bhaMDAra taLeTI reDa, kUvAmAM sAme, pAlItANA 1 somacaMda DI. zAha jIvana nivAsa sAme, pAlItANA saMvata 2051 kiMmata : 120-00 bha ra ta prinTa phI nya mArkeTa, pAMjarApoLa, rIlIpha reDa, amadAvAda-1.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja prakAzakIya ja vizvopakArI, mahApuruSonI bhavya paraMparAmAM mAna-pAna sAthe sthAna pAmelA parama pUjya, paMnyAsajI zrI bhadraMkaravijayajI gaNivarya zrI paropakAra parAvaNa jIvananA samartha sAdhaka hatA. ArAdhanAnA maMgala mArge potAnuM jIvana dhanya banAvyuM ane temAM je anubhavyuM tene akSararUpe-pustakarUpe pariNamI. pUjyazrInuM jIvana jema mahAna-bhavya hatuM tema lakhANa paNa maulika marmasparzI ane ciMtana pradhAna tathA ArAdhanA-sAdhanA-svAdhyAya ane zAstranA ciMtana-manana-nidiyAsananA paripAkarUpa hovAthI sIdhuMsAduM asarakAraka che. ane temAM vividha viSayonI vizada chaNAvaTa che. ghaNAM varSonA ghaNAM prayatna paNa prApta na thAya evA anubhava vacane A lakhANamAM che. A citane jIvana jIvavAnI adabhuta kalAnI kalyANakArI keDI batAve che. temAMthI jIvanane suMdara rIte jIvI javAne mahAna ane maMgalakArI saMdeza prApta thAya che. ArAdhanAnA arthIone pathaprati prasthAna karAve che. mumukSu-charAsu AtmAo mATe mArgadarzananI mahAmUlI mUDI banI jAya che. zAsana rasika bhavya che mATe upakAraka A citane-pustakarUpe prakaTa thayA ane mithyAtvanA mULamAM rahelA mehane mahAta karavA mATe mAIlasTena banyA. mokSa ApavAnI naisargika zaktinA vikAsa mATe upakAraka banyA. aNumela zrutane khajAne dharAvatAM A pustakamAMthI prathama namasakAra mannanA ciMtananA sAta pustakanA saMgrahane eka vizALa lyuma tarIke railokaya dIpaka mahAmanTAdhirAjanA nAmathI prakAzita karyuM. jene khUba ja jambara AvakAra maLe. zreSTha ArAdhaka-sAdhakoe vAraMvAra tenuM adhyayana karyuM ane karI rahyA che. jenI bIjI AvRtti prakAzita karavAno prasaMga Avyo che. tyArabAda bAkInA 10 pustako. 1. tattva dehana. 2. tatvaprabhA 3. maMgala vANI. 4. saMta vacana sahAmaNA. 5. ajAta zagunI amaravANI. 6. anuprekSAnuM amRta, 7. ciMtana dhArA. 8. manana mAdhurI. 9. AtmaciMtana 10. dharmaciMtana
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ ne "Atma utthAnane pA" nA nAmathI volyumarUpe prakAzita karavAnuM vicAryuM. ane tenA mATe saMpAdananI javAbadArI pUjyapAzrInA ziSyaratna, sugama sAhityanA lekhaka-saMpAdaka evA AcAryadeva zrImad vijaya kuMdakuMdasUrIzvarajI mahArAjanA ziSyaratna, parama pUjaya, panyAsapravara zrI vajusenavijayajI gaNivaryazrIe svIkAratA khUba ja TuMka samayamAM A mahAna grantha prakAzita karavA ame saddabhAgI banyA chIe. A granthanA padArtho vacana-ciMtana dvArA AtmAnA utthAna karavA mATe pAyArUpa banaze te ni:zaMka che. AvA vizALa granyane 8 mahinA jevA TuMkA samayamAM prinTa karI ApanArA bharata prinTarInA mAlika kAMtilAla DI. zAha tathA suMdara geTa-apa sAthe TAITala banAvI ApanAra zArpa ophaseTanA dharmezabhAI zAhane A take ame khUba-khUba AbhAra mAnIe chIe. -bhaTUMkara prakAzana. amadAvAda,
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ * saMpAdakanI kalame ja jIvamAtra sukhane jhaMkhe che, Icche che. sukha maLe te rAjI thAya che. duHkha Ave te duHkhI thAya che. sAmAnya dekhAtA bhautika sukhe je zAzvatA nathI, tevA sunA sparzamAtrathI ja thaI janArAne khabara nathI, ke A sukha te javAnA che. hAM....! sukha joIe te vAta sAcI paNa sAcuM sukha to te ja ke, je kAyamI rahe che. ane kAyama mATe sukhanI sthiratA mekSa sivAya kyAMya nathI. ApaNe AtmAnuM utthAna pUrNatAe karavuM hoya to mekSa sivAya chUTako ja nathI. evA mekSamAM javA mATe, AtmautthAna mATe, enA mULamAM zuM joIe? AtmAnuM utthAna vartamAnamAM kaI rIte saraLatAthI zakya bane te mATe paramapakArI, parama hitakArI, amArA parama gurudeva paMnyAsa pravara zrI bhadrakavijayajI gaNivaryazrIe aneka AgAme-granthanuM adhyayana karIne tenA upara kalAkonA kalAke, varSonA varSo sudhI ciMtana karyuM ane temAMthI anubhava siddha niceDane pAmyA tene zabdastha karyo. vAraMvAra parizIlanA dvArA e padArthone hRdayastha karyA eTaluM ja nahiM svanA ciMtana sAthe parane paNa upakAraka bane te mATe prakAzita karyo. ane e prakAzana dvArA ArAdhaka sAdhaka AtmAo mArgadarzana meLavIne kalyANanI keDI upara AgaLa vadhyA. phakta jene ja nahi, ajene paNa kaMIka AtmAnubhUti meLavyAne AnaMda pAmIne tRpta thayA-thaI rahyA che. ghaNAM samayathI keTalAka bhAviko taraphathI maLatA sUcana ane aMtaranA A citane pratyenA kheMcANuthI thatuM ke A badhA pustako tathA ciMtane, patrone cAra moTA velyuma tarIke prakAzita karIne jena jagatane eka prekaTIkala samyagna jIvana jIvavAnI cAvI apAya te sAruM. temAM suzrAvaka hIMmatabhAInI aMtaranI lAgaNIthI ane anya bhAvikanA sahakArathI navakAranA pustakaanya lakhANe ekatra karI pUjyazrInA navakAranA eka anerA khajAnArUpe lokyadIpaka mahAmatrAdhirAjanA nAme saMpAdana karIne prakAzita karyuM. bIju volyuma-AtmA-mithyAdibhAva-dhyAna-samyagdarzana vigere 14 vibhAga pADIne "AtmautthAno pAyonA nAme taiyAra karyuM. ane te Aje prakAzita thaIne bhAvikane pUjyazrInA najarANArUpe maLI rahyuM che. te have pachI trIjA yuimarUpe pUjyazrInA badhA ja patrone eka volyumamAM samAviSTa karavAnA manoratha che. ane cothA volyuma rUpe bAkInA lekhe tathA pUjyapAdR amArA guru mahArAja pUjya zrI kuMdakuMdasUrIzvarajI mahArAje pUjyazrInA vyAkhyAne lakhyA che, te vyAkhyAnane prakaTa karavA,
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ A rIte cAra volyuma tathA pratimApUjana Adi mahatvanA pAMca pustakonuM eka volyuma. eTalI pUjyazrInI zakha stha mUDIne saMkalita karIne amArA Atma kalyANa mATe upayogamAM levA sAthe se koIne paNa upakAraka bane te ja mukhya bhAvanA che. pUrvanA koI azAtAdanIya karmanA udaye avasthatA rahetI hovA chatAM paNa pUjayazrInI anahada kRpAnA kAraNe pUjyazrInA bhAvone prasarAvavAnI bhAvanAne aTakAvI nathI zakate ane te bhAvanA prasArita karavA prayatna karuM chuM. temAM mane parama pUjya, paramopakArI, vAtsalya-vAridhi, AcAryadeva zrImadvijaya premasUrIzvarajI mahArAja, parama pUjya, karuNAvata AcAryadeva zrImadvijaya rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjA, parama pUjaya, mahAna tapasvI, mArA saMyama jIvananA ghaDavaiyA, munirAja zrI mahAbhadravijayajI mahArAja sAheba, mArA pratye lAgaNIne dhodha vaheDAvanAra, parama pUjya, AcAryadeva, zrImadvijaya pradyotanasUrIzvarajI mahArAja, mArA upakArI, gurudeva, AcAryadeva, zrImadvijaya kuMdakuMda surIzvarajI mahArAja tathA saMyamanuM dAna apAvanArA, pUjyapAda pitA sunivara, zrI mahAsena vijayajI mahArAja tathA saMskAra siMcaya, pavitra preraNAmUrti mAtuzrI jIvIbenanI ada2ya sahAyathI... pUjyapAda tapasvIratna, AcAryadeva zrImad vijaya rAjatilakasUrIzvarajI mahArAja, parama pUjya, prazAntamUrti, AcAryadeva zrImada vijaya mahesUrIzvarajI mahArAjanA AzIrvAdathI tathA tapasavI, munizrI jinasenavijayajI, munizrI vIrasenavijayajI Adi mu rAjenI atyaMta lAgaNIbharI sahAyathI tathA AtmIya tarIke rahI satata dareka kAryamAM sa. rI muni zrI hemaprabhavijayajInI sahAyathI A kAryo karI zakuM chuM. zrI lalita vistaro granthamAM kahyuM che ke, paramopakArI devAdhideva, tIrthaMkara paramAtmA caDakAmete pArthavyasananaH ane vItarAgataitra granthamAM kahyuM che ke, maitrI pavitra yAtrAya. di vizeSanAM svAmI che. AvA paramotkRSTa maMtrI ane paropakArane viziSTa mahApuruSoe mahAna gajemAM kevuM sthAna-mAna ApyuM che. tenA spaMdanarUpa keTalAka kaleke granthanI chele te-te ga nA nAmanA ulekhapUrvaka Apela che. A sarva ke pUjyazrInA dainika ciMtananA eka bhAgarUpe hatA. pUjyazrInA haiyAmAM A bhAve ATalA draDha kema thayA? tenuM samAdhAna mane maLyuM ke, pUjyazrI A ja bhAvanA ciMtana-mananamAM hatA. A sAnanI ArAdhanA-sAdhanAnA dvArA AbhAnA utthAnane pUjya pAmyA. ane paraMparAe paramapadane pAmaze tevA anupama-paramocca padane pAmavA ApaNe sau sadabhAgI banIe...! paMnyAsa vasenavijaya junAgaDha zrAvaNa suda-15
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ cogI mahAtmA...! vAcanAdAtA pa. A. bhadraguptasUri ma. sA. saMkalanakAra: muni kalparatnavijaya. 1. 2 14. vaDagAma. judA judA rAnIpurue bhegI puruSonI judI judI kalpanAo ApI che koInI kalpanA evI heya che ke, jenI pAse AkAzagAminI vagere je labdhio hoya te gIpuruSa kahevAya. koI vaLI evI kahapanA Ape che ke je duniyAthI alipta haya, guru vagerenA sAnidhyamAM rahetA hoya te gIpuruSa. keI kahe che ke, je jaTAdhArI hoya, duniyAnI koI paravA jene na hoyaAvI paNa kalpanA yegInI ApI che. upAdhyAya yAvijayajI mahArAja yegInI kalpanA karatA kahe che ke yasya dRSTi kRpAvRSTiH, giraH zamasudhAkiraH / tasmai namaH zubhajJAna-dhyAnamagnAya yogine // "jenI AMkhamAMthI dayAnI karuNAnI vRSTi thAya che ane jemanI vANImAMthI samatArUpI sudhA nItaryA kare che, tevA yogIpuruSane namaskAra karuM chuM." emaNe evA vegInI kalpanA karI che ke, je vizva para niraMtara karuNA varasAve. kemake A vizva dravya ane bhAvathI dukhI che. yogI puruSanuM A lakSaNa batAvyuM che ke, e keInI paNa sAme jue, teo karuNA varasAvatA lAge. AvA mahApuruSa pAse je koI paNa jaya temanA upara evI kRpAnuM buMda jhare ke, jenA dvArA tenA tApa ane saMtApa naSTa thaI jAya che. ApaNe tyAM ane emAMya jainasaMdhamAM te kharA, paNa vizeSa karIne ApaNA samudAyamAM bahu ja gaurava laI zakIe evA yogIpuruSa hatA pU. paMnyAsajI bhadrakavijayajI ma. sA. emanA saMparkamAM ApaNAmAMthI ghaNA ochAvattA aMze AvyA haze. ame ghaNuM sAdhuo emanA ghaNAM ghaniSTha saMparkamAM AvyA chIe. jyAre jyAre jetA tyAre emanI mAMthI karuNa vahetI jovA maLatI, kharataragacchanA eka mahAtmA emanI pAse gayA. teo potAnA anubhavamAM kahe che ke, ame jyAre emanI pAse jaIe tyAre paMnyAsajI mahArAja amane amArA ja lAgatA. emane sva-parane leha bhUlAI gayeluM. jema potAnA ziSyanI AgaLa premane
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAtsalyathI vAta kare eTalA ja heta-premathI vAta teozrI amArI sAthe karatA. eka nAnAmAM nAne sAdhu emanI pAse jAya te paNa emanI vAta zAMtithI sAMbhaLatA pIMDavADAmAM ame hatA. ekavAra eka nAnA sAdhu emanI pAse beThelA. huM tyAM pUjyazrI pAse gaye. te vakhate paMnyAsajI ma. te bALamunine pUchatA hatA, "tane kayu zAka lAve che?" pachI mane kahe, "je tane Ama pUchuM te Azcarya lAge. tane te ema ja pUchuM ke, ka jhanya tane game che? tame bIjAnI vAtamAM-bIjAnI pasaMdagImAM InTareTa le. te emAM AtmiyatA baMdhAya che, ane A AtmiyatA baMdhAyA pachI tame ene sAcI vAta karaze, te e kaDavI haze te paNa e svIkAraze. eTalA parathI emanI pAse je kaI jAya te emanA banI jatA. bhujapuramAM teozrInuM cAturmAsa hatuM. tyAre tyAMthI eka munine mArA upara patra Avela. teo lakhatA hatA ke, ame teozrInA pravacana sAMbhaLavA jaIe tyAre amane ema ja lAge ke, atyAre ame jaNe tIrthakaranI vANI sAMbhaLIe chIe ke zuM? AMkhamAMthI sneha-vAtsalyane karaNane jhare vahete heya ema lAge che. jemanA jIvanamAM nirasatA AvI gaI hoya ane te emanI pAse bese te enI nirasatA dUra thaI jatI ane jIvana navapallavita banI jatuM. A karuNAvaMta mahAtmA pAse jaIe te ApaNuM hayuM utsAhathI haryuM-bharyuM banI jAya. ane ApaNA jIvanamAM saMyamane thanaganATa vadhI jAya. emanA pravacanonI relI nirALI hatI. emanAmAM keInA paNa pravacananI kepI nahatI. siddha puruSa hatA. sita puruSa kayAre paNa koInI kopI nathI karatA. jyAre paNa pravacana Ape tyAre be cAra miniTe sacoTa upamAo ApatA jaya. upadeza paNa teozrI evI rIte ApatA ke jemAM kyAMya vyaMga na maLe, emane DAyarekaTa eproca ja e hatuM ke, mANasane keIpaNa jAtanI apIla na rahe. teozrI eka vAta kahetA ke, caturvidha saMgha pratye dareka sAdhunA haiyAmAM bahumAna joIe. "A mAre saMgha tIrtha svarUpa che. caturvidha saMgha e tIrtha ane tIrtha eTale prabhu che-paramAtmA che. caturvidha saMgha pratyenuM bahumAna eTale paramAtmA pratyenuM bahumAna che. caturvidha saMghane koIpaNa aMga sAthe techaDo vyavahAra na hovo joIe. koInI sAthe te chaDe vyavahAra e jinezvara bhagavAnanI AzAtanA barAbara che. keIpaNa deva-devIne paNa a5lApa nathI karavAne. daivI tattvane kayAre paNa choDavAnuM nathI. ApaNe tyAM te eka siddhacakranuM mahApUjana thAya te paNa navagraha vagerenI pUjA karIe chIe. emAM rAhu-ketu enI paNa avahelanA karavAnI nathI ! ApaNI vANIne amRtatulya banAvavAno prayatna karavAno che. teozrI evI amRtatulya vANI vahAvatA. jenA dvArA te e va-para samudAyamAM ajAtazatru tarIke paMkAyA hatA. teone vegIpuruSa tarIke apanAvatA.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMghanI pAse sAdhanAnuM aMga nahatuM te emaNe zaMkhezvara vagere tIrthamAM lAkha navakAranuM vidhipUrvaka ArAdhana saMghamAM zarU karAvyuM. emanI pAse mArgadarzana pUchAvIe te suMdara mAgadazana mekalatA. emanI IcchA evI ke saMghamAM navakAranI ArAdhanA vadhe, te saMghamAM navuM baLa vadhe. saM. 2014 nuM saMmelana niSphaLa gayuM. ame badhA rIlIpha roDanA eka makAnamAM beThA hatA. tyAM eka prazna karyo ke, saMmelana niSphaLa kema gayuM? tyAre pUjyazrIe kahyuM ke, ApaNI sAdhanA ochI paDI, ApaNuM sAdhanA tUTI mATe. ApaNe sAdhanA vadhAre. te vakhate teozrIe mane eka kAgaLa Apyo ane kahyuM ke, navakAra maMtramAM nave raso kure che. ane enA para tuM vizeSa ciMtana karIne lakha. zAMta rasathI mAMDIne zagAra rasa sudhInA badhA ja 2o A navakAra maMtramAMthI anubhavI zakAya che. emanI A gaMbhIra anuprekSA hatI. evA A mahApuruSanA haiye saMghanuM hita vaseluM hatuM. dravya ane bhAvathI saMgha ujata. bane ene anulakSIne maicAdi cAra bhAvanAone vikAsa tha joIe. emaNe te tyAM sudhI kahyuM ke, evuM siddha kare ke, maigyAdi bhAvanA na hoya te samakita na Take, evuM zAstrIya rIte siddha karo. mATe e bhAvanA te ApaNe keLavavI ja joIe. caturvidha saMvamAM eka bIjAne maLIe te ApaNI ane laDavI na joIe, hasavI joIe ane moMmAMthI amRta jevI vANI karavI joIe. AvA hatA e mahApuruSa-temane ApaNA kaTizaH vaMdana he...! ja jIvana vibhava sara muni hemaprabhavi. yasyadRSTiH kRpAvRSTi-giraH zamasudhAkIraH / bhadraMkarAya zAntAya, tasmai bhaktyA namonamaH // jemanI daSTimAMthI kRpA varasI rahI che. ane vANImAMthI amRta varasI rahyuM che, tevA parama zAMta parama karuNAlu, vAtsalya vAridhi, parama pUjya gurudeva zrI bhadraMkaravijayajI mahArAjane namaskAra thAo..! jema dharatInI kukhe ghaNAM kiMmatI ratna chupAyelA che, tema dharatI para jIvana jIvatA mANamAM ghaNA kiMmatI nararatno maLI Ave che. avasare e nararatane pragaTa thAya che, ApaNI vacce Ave che, potAnA tejathI sarvane ajavALe che, ane saMgha-samAja ane dharmanA utkarSa mATe unnata kAryo kare che. divya jIvana jIvIne mAnavatAnI maheka makatA jAya che.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 evA ja mahApuruSa... jaina zAsananA tejasvI jhaLahaLatA jaceAtidhara, adhyAtmayAgI, prazAntamUrti, vAtsalyavAriSi, parAtha'rasika, paropakArI, karuNAmaya, sava jIva hitaciMtaka, prAtaH smaraNIya parama pUjya paMnyAsapravara zrI bhadraMkaravijayajI mahArAja...!!! jemanuM janmathI maraNa sudhInuM jIvana sva mATe to upakAraka banyuM paNa sAthe sAthe anekAne mATe preraNAtmaka banyu. goravavaMtA gujarAta deza, samAja ane rASTrane dAnezvarI-rAjezvarI tapa-tyAga ane sayamanA sAdhakonI-bhaktonI bheTa ApavA sAthe parama pavitratama tIrthInI bheTa ApIne parama ucca sthAna pAmI zakayA che, tevA gujarAtanI tavArIkhamAM uttara gujarAtamAM AvelA pATaNanuM sthAna khUba ja gauravavaMtu ane mahAmUlu che. nyAya sapanna vaibhavane pAmelA dayALu, dharmavIra zeTha hAlAbhAi...1 tathA mAyALu, dhamA~ a'skArI zrAvikA... cunIbenanA ghare ceAthA putra ratnano janma vikrama saMvat 1958 mAgasara suda-3nA thayA. nAma pADayuM bhagavAnadAsa...hulAmaNuM nAma lazu..! bacapaNathI ja mAtA-pitAnA sa`skArathI vAsita bhagavAnadAsabhAI e va nI vace tA aSTaprakArI pUjA karatA ane bhAvavAhI stuti eTalatA thaI gayA ane pachI teA prAcIna stavanA-po madhura svare khelatA tathA nagArA sAthe kAMsI vagADatA. pAMca varSa nI uMuMmare tA zerInA bALakAnA DIDara banI gayA. ramatamAM kaMI matabheda paDe ke, koInA manaduHkha thaI jAya to te mATe bhagunA nirNIya sIne mAnya rahetA. divaseA pasAra thAya tema uMmara vadhatA bhagubhAIne sInemA jevA laI jAya tA jhAjhA khAya-uMghI jAya paNa jue nahi ane pauSadha karavA laya tA temanA uramAM AnaMda na mAya ane jo svarga maLyA jevA Ana thAya..! 12 varSanI vaye dhArmika abhyAsamAM pAMca pratikramaNa atha sAthe karyAM. uparAMta ceAgazAstranA cAra prakAza, 15-16 varSa nI vaye upAdhyAya zrI yaAAvijayajI kRta traNe ceAvIsI, savAsA-deDhasA-sADA traNasA gAyAnA tattva bharyo stavanA-pA-sajajhAyA Thastha karyo. 18 thI 20 varSanI vace. upAdhyAyajInA stavanonI presakApI karI hatI, tene saMgrahIta karIne gUrjara sAhitya saMgraha rUpe prakAzita karI. tyArapachI zrImAnaMda dhanajI mahArAjanA gUDhArtha bharyAM stavanA-paTTA sajjhAyA kaThastha karyo. AvA AdhyAtmika abhyAsanA AdhAre nAnI uMmarathI ja maitrIbhAva-vAtsalyabhAva- kSamApanA--zAMti-paropakAra-kRtajJatA jevA guNA emanAmAM khUba khUba jhaLakatA najare paDatA. bhagubhAIe kalyANa mitranA sahayogathI navapada ArAdhaka samAjanA sthApanA ghara
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane temAM sekreTarI tarIke rahIne te vakhate sau prathama sAmudAyika navapadanI oLIe karAvavAnI zarUAta karI. jethI navapada tathA AyaMbilane mahimA khUba ja vadhavA lAgyA. sAdhupaNuM eTale sakaLa jIvarAzi pratye nItarate neha pariNAma, mAnasika sukhane agAdha mahAsAgara. saMsAranA sarva sukhanA rAgane tyAga karI dukhanI sAme cAlIne svIkAra karaze te sAdhutA. evI uca sAdhutAne pAmavA kaTibaddha banelA bhagubhAI vyavahAra dharma-cityanA pAvanamAM ekaThA hatA. ane tethI ja bhAIone maLI kuTuMbIone vAta karI ane patnInI paNa 20 lIdhI. temanA bharaNapoSaNane badalata karIne saunA aMtaranA ullAsapUrvaka vaDIlonAM AzIrvAda tathA nAnAonI zubha bhAvanAothI bhAvita banIne saMyamanI amati meLavI. jemanuM cAritra ati uccakoTInI zuddhatAne vareluM hatuM evA pUjApA AcAryadeva zrImada vijaya dAnasUrIzvarajI mahArAja...! jemanI jJAna-pAna tathA zAna sAdhanAnI ane khI laganInI vAMsaLInA nAke nAnA bALathI moTA to jagata thaI cUkayA hatA, tevA pUjyapAda paMnyAsajI zrI premavijayajI gaNivara tathA jemanI vANInA nAnA dhanuSa TaMkAre te mehanA nazAmAM cakacUra evA AtmAo paNa jAgrata banI cUkyA hatA, tevA pUjyapAda muni zrI rAmavijayajI mahArAja...! jevI pratibhAonA pAvana caraNe jIvana samarpita karavA taiyAra thayA ane vikama saMvata 1987nA divase pUnyapAka zrI dAnasUrIzvarajI mahArAjanA sAnidhyamAM, pUjyapAda paMnyAsajI zrI premavijayajI gaNivaryazrIne upAdhyAya pata, pUjyapAda yunirAja zrI rAmavijayajI mahArAjAne paMnyAsa pada tathA pAMca mumukSuonI sAthe munipara pAmavA baDabhAgI banyA ane tene pUjyapAda paMnyAsajI zrI rAmavijayajI gaNivarSanA ziSyaratna tarIke sthApyA ane saMsArI nAma sagavAnadAsane sArthaka karavA kalyANa karanAruM nAma muni zrI bhadrakavijayajI tarIke jAhera karAyuM. dIkSAnI hitaziNAne haiyAmAM kotarIne saMyamanI sAdhanAmAM layalIna banelA muni zrI bhadraMkaravijayajInI cI sapramANu AjanabAhu dehayaSTi sukhanI gaMbhIratA ojasvI ajabanI pratibhA 0 mita bharI vANI. prasa-madhura ane vinamra prakRti, 0 dhIra-gaMbhIra-nikhAlasa svabhAva. A badhA gue saunA haiyAne mohI lIdhA hatA. pUjya pAchuM A. zrI dAnasurIzvarajI mahArAje kaheluM ke, bhadrakaravijayanA sAsuvika haNe meM joyA che. e te jainazAsanane mahAna staMbha ane saune priyapAtra zAsanane zreya na banavAne che. teoe Apela mansa
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ paraspRhA mahAdakhama nispRhatvama mahAsukhama" e sonerI vAvane pUjyazrIe Atmastha karI lIdhuM. mahA suda 6 saMvata 1987 mAM temanI vaDI dIkSA thaI have te savAdhyAya-adhyayananI dhUNI dhakhAvI dIdhI ane thoDA samayamAM te sAdhuAcAranA anya jevA ke, dazavaikAlika, zrI uttarAyayana-zrI AvAyakasUtra-piMDaniryukti Adi grantha sAthe paMcasUtra-prazamati-zAMtasudhArAsa-gazAma-dharmabiMdu-aSTaka-DazAvithikA-batrIzIgadaSTi samuccaya-gabiMdu-tatvArthasUva-lalita vistarA-adhyAtmasAra-sanmatita-zAstravArtA samuracaya Adi tAvika granthanuM adhyayana karyuM. temAM paNa pUjya AcArya bhagavaMta zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjanA grantharatnanA citane dvArA maithyAti bhArethI atizaya lAvita thatA gayA. | mahAnizItha Adi Aga tathA vizeSAvazyaka bhASya, Avazyaka niryukti vigere mahatvanA grantha dvArA navakArama- pratye vadhune vadhu daDha zraddhAvALA banatA gayA. basa, pachI te navakArama--megyAdi bhAvene sva-para kalyANa mATe upayoga karavA lAgyA ane emane AtmA vadhune vadhu te padArthothI pariNata thate gaye. catu zaraNu gamana-duSkRtagartA-sukRtAnumodana-A tripadIne vadhune vadhu phelAve karyo. vAMcana-ciMtana-manana dvArA sva-para darzanenA-granthane paNa vAMcIne syAdvAdamaya daSTi dvArA svadarzanamAM samanvaya karyo pachI te e padArthonA citane lekhanamAM avataraNa karIne pustakanuM prakAzana thavA lAgyuM. guNenA dariyA jevA pUjyapAdRzrIne eka-eka guNane tathA te guNa mATe prekaTIkala jIvana jIvyA te aMge vicArIe te divasanA divase jAya ane lakhavA besIe te pAnAnA pAnA bharAya. paNa sAmAnyathI. digdarzana karazuM te paNa thaze ke ahAkevA hatA A mahApuruSa? nispRhatAnA upAsaka eka divasa temanI pAse eka presa-ripoTara AvyuM. teNe kahyuM, "huM ghaNA muni bhagavaMtenA cAturmAsanA ahevAla dainika-peparsamAM pragaTa karuM chuM. tene mahine lagabhaga pacAsa rUpiyAne cArja lauM chuM." paMnyAsajI mahArAje A sAMbhaLIne kahyuM. "A rIte ya tame sAdhunA paricayamAM Ave che, te kyAreka tamane AdhyAtmika lAbha thaze. mahinAnA pacAsa rUpiyA le huM tamane cAra mahinAnA rU. 251 apAvI devA taiyAra chuM. paNa eka zarata che ke, mAre kaI ahevAla chApAmAM pragaTa na tha joIe."
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 je jamAnAmAM nAma mATe paDApaDI thatI hoya, tyAM prazaMsAthI para rahevAnI pUjyazrInI manovRtti joIne presa-riporTara Azcarya anubhavI rahyo. ene thayuM ke kevI A adhyAtma nikA..kevI A virala vibhUti...! saMyamarakSA mATenI jAgRti...! pUjyazrIne koTathI vihAra karIne, vaDAlA javuM hatuM, sAthe eka muni paNa hatA. IryAsamitinA upagapUrvaka pUjyazrI AgaLa vadhI rahyA hatA. acAnaka rastAmAM vihAranI vATe varSa zarU thaI virAdhanAnA bhayathI bacavA mATe pUjyazrI tarata ja rastAna eka dukAnanA chajA nIce jatA rahyA. aDadho kalAka rokAyA. varasAda baMdha paDaye. sAthe rahelA muni bhagavaMte kahyuM, "sAheba.! varasAda baMdha thaI gayA che, ApanI ADA hoya te AgaLa cAlIe." pUjyazrIe nehapUrNa zabdamAM kahyuM, "bhAI hamaNAM ja varasAda baMdha thaI gaye , tethI varasAdanuM sacitta pANI vikharAyeluM paDayuM che. A te rAjamArga che ke A na kare che. daza miniTa bAda lokonI avara-javarathI A pANI (prAyaH) acitta ( I jaze, pachI cAlazuM." A sAMbhaLatAM sAthenA sAdhu dimUDha thaI gayA. pUjyazrInI jIvarakSA mATenI-saMyamarakSA mATenI AvI sAvadhAnI jeI anumodanA karatAM thoDIvAra pachI AgaLa vadhyA. karuNAsAgara : eka divasa sAMjanA vihAra hato. DAmaranI saDaka hatI. rastA para DAmara pIgaLI gaye hatuM. temAM eka sApa phasAyelo hato. chUTavA mATe taraphaDiyAM mAratA e sapane pUjyazrIe joye. dayALu dilanA dAnezvarI dInabaMdhu evA gurudevathI A dazaya jevAyuM nahi. tarata ja sAthenA eka zrAvakane navakAra saMbhaLAvavA jaNAvyuM. zrAvake navakAra saMbhaLAvyuM. pote paNa navakAra bolatA hatA. na dhama cAvaH " dayAthI bIjo kaI dhama nathI. A zubha bhAvanA ane navakAra mahAmantranA prabhAve tarata ja e sApa chUTe thaine saDasaDATa karate, potAnA sthAna para cAlyo gayo. A jIvane bacAvavA, tene upara karavAne Atmika saMteSa sAhebajInA hRdayamAM samAto na hato. - 3yAnI vizALatAne varelA pUjayazrI hAlAra jevA ekadama lagabhaga dharmarahita kSetramAM vicArIne tene dharmavAsita karyo, tema mAlegAma jevA sudhAraka gAmane paNa pitAnI samatA ane savANI dvArA dharmanA upAsaka banAvI paramAtmA pratye zraddha La banAvyA hatA.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 nidAnuM nAma nahi. sAthe-sAtha pijhITIva thIMkIMga. negeTIva bele nahi paNa belanAnA vAkayone paNa pojhITIva banAvI che ane koIpaNa lakhANane aMte nakArAtmaka Ave ja nahi. A hatI... pUjyazrInI sAhajika sihi..! nAnA ke moTA kaI paNa heya pahelA temanuM sAMbhaLe ane pachI te-te vyaktinI gyatA mujaba DI ane nAnakaDI paNa evI tatvacarcA mUkI che ke, je sAmAnA aMtabhAne kAyama mATe zyi karI che. A anubhava je je punyAtmAone thaye che te Aje paNa evI ja anubhUti kare che. maitrIbhAvane DaMko vagADyo. sAdhutAnI pAta prasarAvI ane tethI ja dareka ga7 samudAyamAM tathA sakaLa saMghamAM teo ajAtazatru aNagAra tarIke prakhyAtine pAmanAra banyA. sAdhupatanI javAbadArIne samajanArA pUjyapAzrIne emanA pUe vAraMvAra AcAryapada mATe Agraha karyo chatAM pitAnI namatAne AgaLa karIne eka ja vinaMti karatA ke mArAmAM e padanI regyatA nathI, tyAre vaDIle vicAratA ke AvA mahAna padane 5 AtmA hovA chatAM e e 54 na le te bIjAne kema apAya, tethI traNa vakhata te badhAnI padavIo baMdha rahI hatI. sAsuki navapadajInI oLIo-upadhAna-kharanA ekAsaNA-jevA anupAnamAM navakAro nA e gAvyo ke badhAnA hiSAmAM navakAranA mahimAne varNavate pUrvasuzita A kaleka besI gayo ke, jiNasANassa sAro-paradasaputrANa jo smuddhaaro| jassa maNe navakAro-saMsAro tassa kiM kuNA // je jina zAsanane cAra che, roda pUrvamAMthI karela che, e navakAra jenA haiyAmAM che, tene saMsAra kaMI karI zake nahi. ame te AzayathI AtmA navakAranuM smaraNa kare, te paNa tenA jIvanamAM navakAra punya prakAza pAtharyA vinA na rahe kAraNa ke navakAra sarva pApa nAzaka maMtra che. AvA gunA svAmI evA pUjya pAmIne pUrvanA koI azAtA vedanIya karmanA ye chellA 12 varSa te khUba ja asvasthatA rahI, chatAM paNa... samatA samAdhine TakAvIne jagata samakSa eka Adarza rajU karatA gayA te te pratyakSa jonArAo ja samajI zake. chalA varSomAM rAjasthAnanI pavitra tIrthabhUmimAM ja vadhu rokAvAnuM thayuM. pUjyazrIne tIrtha ane tIrthaMkara pratye evI avihaDa thatA hevAthI zakaya hoya te tIrthamAM praveza divasathI amane tapa kare. ane tyAM kalAkanA kalAka sudhI bhakti kare. tyAMnA pavitra paramANuo dvArA AtmAne sthira karIne citana kare ane te rIte te citanene vadhune vadhu AtmA sAthe bhAvita karatA. vaDIla pUjAnA haiyAmAM zreSTha mahAtmA tarIke sthAna-mAna pAmelA pUjyazrInA
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ , 15 haiyAmAM vaDIla pUjya pratye paNa AtmAnI ekamekatA rUpa saMbaMdha hatuM, tene eka eve prasaMga banyo ke, saMvata... vizAkha vada-11 nI rAtre UMghamAM ekAeka emanA mukhamAMthI berahAra cIsa nIkaLI gaI. badhA ja mahAtmAe bhegA thaI gayA. zuM thayuM zuM thayuM..? pUchavA lAgyA eTale dhaDakatA haiye pUjyazrIe kahyuM ke eka mane bahu ja kharAba havana AvyuM. zuM AvyuM..? nANe ke kaI rAkSasa mArI aMgata vastu jhuMTavIne cAhate thayo. tethI cIsa nIkaLI gaI. ane thoDA TAIma pachI samAcAra maLyA ke pUjyapAdu karI premasurIzvarajI mahArAja kALadharma pAmyA che. A che pUjAnI sAthe AtmAnI ekayatAne saMbaMdha. vasamI vidAyaH saphala janma te che ke jemAM saMyamanI prApti hoya, arihaMtanI ArAdhanA thAya. 4 saphaLa jIvana te che ke jemAM saMyamanI sAdhanA hAtha, prabhu AjJAnuM pAlana hAya. * saphala maraNa te che ke aMta samaye bedhi ane samAdhi heya. bhAvinA anaMta janmane nAza hoya. a5 bhavamAM mukti hAtha. jaina zAsananI A anekhI kaLAne pUjya paMnyAsajI mahArAja varyA hatA. prabhubhakti-navakArane jApa, guNAnurAga, vinaya, vAtsalya, dAkSiNya, dayA, paropakAra, samatA, parahita-ciMtana, sA sarva hitAzaya, karuNA, Acitya, pAlana, AvuM-AvuM te keTa-keTaluM jenazAsananuM jhaverAta A prArapuruSe sAdhanA dvArA jIvanamAM siddha karyuM. ane sAdhakanA jIvanamAM saMpradAna karyuM. ane konA pathadarzaka banyA. emanI jIvana jatine jhaLahaLate prakAza, sAdhanA mArge, saMyama mArge, paramAtmAnA paramAnaMdanA mAge, patharAte ane kenA aMtarane ajavALa chavanamAM preraNArUpa banI rahyo. AyuSyanI avadhi pUrI thavA AvI. kALa paNa A mahApuruSane sarakAra karavA tatpara bane. mRtyu paNa A saMtane godamAM levA talapApaDa banyuM. ... ane A vaizAkha mAsa... saM. 2036. divasa pasAra thatAM jAya che, tyAM ja vaizAkha suda-14 nA divase tabiyatamAM palaTo AvyuM. sAhebajI, sAvadhAna banyA... muni zrI vajasenavijayajI tathA muni zrI jinasenavijayajI Adi mahAmAe khaDe page sAhebajInI sevAmAM hAjara hatA. pratikamaNanI badhI kriyAo karI, dareka kAusagna karyA, badhA kAusagga pUjyazrI svasthatApUrvaka pAratA. sakala saMghane micchAmi dukkaDama dIdhA. pachI mAtru karavAnI zaMkA thaI. pATa parathI jALavIne nIce besADavAmAM AvyA.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 vasthatApUrvaka mAtra karyuM. pachI pAchA pATa para beThA. te samaye muni bhagavaMtoe pUjayazrIne prArthanA karI. je Apa be miniTa pATa para bese te gaLAmAM je kapha aTake che te chUTe thAya" tyAre pUjyazrI bolyA, have A che . samaya che." ATaluM kahIne pUjyazrI pATa para paga lAMbA karI besI gayA. sajAga ane sAvadhAna banI gayA. sahu sAthe samApanA karI. temAM je kaphano avAja AvatuM hatuM, te dhIre dhIre maMda paDavA lAgyA. badhA mahAtmAe khuza thayA ke, hAza! ApaNuM gurujIne rAhata thaI... paha, e rAhata ThagArI nIkaLI. kAraNa ke pUjya munirAja zrI vAsenavijayajI mahArAje pUjyazrInI nADI tapAsI ane eka miniTamAM te emanI cIsa nIkaLI ke...guru mahArAja ! nI jAya che...! pitAnA prANapyArA parama gurudevanI chelalA paMdara-paMdara varSathI khaDe pa sevA karIne potAne gurujImAM vilIna karI dIdhA hatA. te gurujInI nADI baMdha paDe, diganI vasamI veLA najara samakSa Ave ane e bhakta ziSyanI cIsa nIkaLe temAM navAI na hatI. tarata ja muni zrI kuMdakuMdavijayajIe sAhebajInA kAna pAse mukha rAkhI zrI namaskAra mahAmagna saMbhaLAvavAnuM cAlu karyuM. zvAsa maMda paDate gaye... AThanA TakorA thayA.. tyAM ekA eka pUjyazrInI banne AMkhe khulI gaI. te vAtsalya varasAvatI khulI saumya ane... parama tejane prakAza pAtharatI hatI ane ArAdhanAnuM amRta varasAvatI hatI. aMtima samaye e ja amRtanuM sarvane dAna karatI... sabaga banI. sarva jene khaDAvatAM-khamAvatAM, namaskAra mahAmaMtranuM raTaNa-zravaNa karatAM karatAM, dhUna sAMbhaLatA... sabaLatA khUba ja samAdhipUrvaka rAtanA ATha kalAka. dara miniTe te sajAga AMkho sadAyane mATe mIMcAI gaI...! mRtyu maMgalamaya banyuM, samAdhi"ne varyuM...! pUjyapAzrInA sopAMga jIvananA marmanA tAgane pAmavuM te azakya prAyaH che, paNa emanA yatkiMcit jIvanane je javuM hoya te temanuM jIvanacaritra pUjya paMnyAsajI mahArAja" pustaka vAMcavAthI kaMIka AMzika jIvana layAnI anubhUti thaze.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukramaNikA 24 2 28 e 0 i cha 0 cha cha 11 che che viSaya peIja naM. | viSaya peIja naM. AtmaciMtana jinazAsanane mUlAdhAra zuddha dRSTi 25 AtmaciMtana kama Atmadarzana AtmasvarUpa AtmabhAna Atmazakti zarIra ane AtmAne saMbaMdha AtmajJAna pAna diyAbhyAM mokSa nizcayathI AtmayAna AtmAnI be avasthA Atma sAkSAtkAra AMdhaLA ane pAMgaLAnuM dRSTAnta saravapradhAna tamoguNa jIvanA be deze cetanya darzana AjJA pAlanathI mokSa mananuM kSetra AtmAmAM avasthAna mokSa mArga AtmabhAvanuM mayAMkana avidyAne vilaya AtmabhAva-parabhAva satyatatva dAna-zIla-tapa-bhAvaga 13 vicAra ane viveka Atma sitA jJAtA daSTa AtmaguNa AMtara draSTi zuddha AtmadravyanI madhuratA AtmAnubhavane upAya upakAra tatva AtmAnI akhaMDa smRti AtmA sarvane che AtmadhyAna daSTi varUpa saMbaMdhanuM jJAna videhI AtmA Atmamaya cittavRtti Atma buddhi azAtinuM mULa caitanyane anubhava karavAnI rIta AtmasvarUpamAM sthiratA -keTalIka dalIla svAdhyAya svanuM ciMtana caitanya smaraNa AramAna amaragAna caitanyanI Asakti AtmAnI ekatA caitanyanI bhakta jIvanuM svarUpa: sacidAnaMda AtmAdhAra jIvana adhyAtma-darzana 23 | pratikULatA upakAraka che ja ke te ja 22
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 viSaya peIja na. | viSaya piija na. zAnti-azAntino anubhava 45 | kAna ane dayA nirapekSa zAni kevI rIte maLe? 45 | prayogAtmaka jIvana AtmAnA AdhAre jIvana eTale zuM? 5 paropakAranI pradhAnatA vicAra ane AcAra vacce sumeLa tyAganI mahattA AtmAna ane tenA sAdhana kutarAtA ane paropakAra Atmaprema ane tene upAya 48 acitya zaktipuMja premane pokAra mithyAdinI zakti nirvikalpatA ane nisaMgatA traNa mahAna bhAve vaNabhAvane prabhAva bhAvanAnuM sAmarthya IrachAnirodha maitrIbhAvanuM sAmarthya tava darzana karuNAbhAvanuM sAmarthya taravA vicAra pramodabhAvanuM sAmarthya mAyaNyabhAvane prabhAva taravanuM tatva sarvajInuM hitaciMtana tava prasAda maigyAdi bhAvene mahimA tava bApa zama eTale kaSAyone upazama levAdAtmaka tavAna saMvega eTale mekSAbhilASA maiyAdibhAva ciMtana nirveda eTale bhava virakti megyAtibhAva ciMtana anukappA eTale hRdayanI AdratA bhAvanAone bhAva ane prabhAva Astikya eTale parArtha bhedabheda cAra bhAvanAone sAra bhAvanAnuM baLa maitrI mAhAmya bhAvanAnuM svarUpa megyAdibhAva saMyutama maitrI bhAvanA jIva maitrI ane jinabhakti dharmanuM lakSaNa bhakti ane maMtrI nAna ane bhAvanA jIvamaitrI, jinabhakti, RNamukti mane maLe te sarvane maLe vairAgya ane maMtrI navakAra e bhAvanAne viSaya mauna ane mitrI yogyatA vikasAvavAno upAya samasta satvaviSayaka sneha e maitrI che bhAvarakSA maitrI bhAvanA dayAne mULAdhAra dharma ka9pakSanuM maLa bhAva dayA dhyAna eTale? yA bhAvanI divyatA | maitrInuM maMgaLagAna dharmanuM mULa dayA 71 ' maitrInuM mAhA 68 71
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 viSaya 122 123 95 96 128 peIja na., viSaya peIja naM. IcchAnuM prAbalya bIjo aMkura dakSiya IcchA e ja duHkha che. trIju aMkura pA5jugupsA 123 sukha duHkhanA nivAraNane ananya upAya 94 cothe aMkura nirmaLa bodha 123 dharmAnuSThAnanI saphaLatAne AdhAra 95 pAMcamo aMkura janapriyatA 123 mahAmUlI maitrIbhAvanA parma zuM che? adharmanI vyAkhyA 124 sarva jIvonA hitanuM ciMtana paramAtmAnI bhAvanA 124 pramoda bhAvanA sAdhunI saphaLatA 124 kapha bhAvanA guNasthAnaka praveza 125 zubha ayavasAya sanmAnanuM dAna 126 AtmadaSTi-Atmatatya dharmanuM svarUpa 126 tiraskArathI tiraskAra 10ra vastuno svabhAva te dhama 127 jinadharmamAM karu 103 dharma-mahAsattA 127 karuNuM ane udAratA 103 tIrthakaronI bhAvadayA 127 karuNuM bhAvanuM sAmarthya 104 dharma mahAsattAnI AjJA 2sAdhirAja karuNarasa 104 dharma mahAsattAnA pratinidhi tIrthaMkaradeva 129 karuNarasanA svAmI 105 sarva navayukta jainadarzana 130 mAyaNya bhAvanA 107 dharmanuM mAmika svarUpa 131 mAdhyamyane mahimA dharma sAhasa 131 madhyasthano artha dharma satkRSTa maMgaLa sAcuM mAyazya dharmanA be prakAra 132 Amopamya daSTi 112 vatyu sahA dhammo 133 zreSTha bhAvanA 113 cetanAmAM pAMca bhAva 133 jIvane abhedapriya che 113 dharmanuM jJAna ane zraddhAna 136 sarva samarpaNabhAvanI ArAdhanA 114 zraddhAnuM svarUpa 134 vairAgya bhAvanA 115 bhaktinuM svarUpa 135 dhama-ciMtana 116 dharmanI satyatAne AdhAra 135 dharmaciMtana 117 pratijJAnI pUrNatAno AdhAra 136. dharma eTale zuM? 118 dharma mAtranuM mULa namratA 136 bhautika sukhonI pratiSThA 118 satya dharmanI prApti 136. Adya kAraNa zuM? 119 vinaya dharmanI nIpaja 120 paramAtmAne bhajavAne mArga 137 dharmanI oLakha zuM? 121 vinayamUlaka dharma 138. prathama aMkara audArya 122| ANue dharmo 13 132 13''
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14. che 146 ja 167 167 149 hAna dharma viSaya piIja naM. viSaya peIja na. guNavat pAtaMtrya - 139 zrI jinadharma 161 AjJApAlana e ja dhama | suvizuddha dharma 162 paramAtmAnI AjJA 141 dharma puruSArthanI siddhi 163 AjJAnI ArAdhanA 141 ApaNo dharma. 163 gakSemakara paramAtmA 142 dharma buddhi 163 jinezvara bhagavaMtonI bhakita 143 dharmabhojananuM pariNamana Azrava saMvara... 144 dharma pariNatinI kasoTI rAmyakatvanuM svarUpa 14 dharmanA hetu svarUpa ane phaLa 164 kAraNa eTale zuM? 145 pUrNatva kAje 165 muktine sAce upAya 145 pUrNa dharma utkRSTa jinAjJA cAra prakAranA dharma ajJAnI ArAdhanA ane virAdhanAnuM phaLa 146 mananuM dAna dharma sAdhanAne rAjamArga 147 pAtrabhede dAna-nipAtra sarvane samAvavArUpa vizALatA 147 suvarNa pAtra 168 ArAdhanAnA ane 148 rajata pAtra 168 dharmane prabhAva sarva jIva hitabhAvanA 150 paramAtmAnuM RNa 170 bhAvadharma 151 makSa mArgane mahimA 171 nyAyamAM dharma 152 bhAva dharma 171 mokSamArga svarUpa 152 nizcaya bhAva dharma 172 mAM e parama dharma 153 ahaMbhAvanuM dahana 173 aAjJA bahumAna 153 bhAva-mAhAbhya 174 dharmanuM mULa 154 detAM zIkha paNa mAgo nahi 174 chavakane saMbaMdha 155 tIrthaMkara paramAtmAnI AjJA 175 156 sApekSatA bhAva ApavAnuM che 175 AtmAnA guNa 156 yogI thavAnI prathama zarata 176 aticAranI gAthA 157 ghamarAdhananI pAyAnI rIta 177 paramAtmA e vaidya 157 dharmanA sAdhakane mArgadarzana 177 amegneha 158 mUMjhavatA prazno ane tenuM nirAkaraNa 178 sihone anugraha 158 AgraharahitatA 178 dharma ane dhArmikatA 159 dravyapUjAnuM mahatva 179 dhArmiktA 159 pAtratA keLavavAnA upAya 178 ApaNe kevA? 160 ArAdhanAmAM pramAda ahaMkAra kema! 180 mAno viSaya 161T avazya karaNIya kriyAo 180
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 215 184 219 226 229 186 viSaya piIja naM. viSaya peIja naM. upakAraka kriyAo jJAna-buddhinI mahAnatA 214 kakSAno vicAra jJAna-zraddhA kArya-kAraNubhAva dharmakriyAnI rUci 183 jJAnanuM mULa zraddhA 215 dravyu vinA bhAva na hoya uttama manuSyanI parIkSA 217 pravRttinI mukhyatA 184 sAcuM rAna ane saMyama 218 anupama upakArI zrIsaMdha 185 - jJAnanI mahattA lajajAguNa vicAra, AcAra ane tArA 220 AcAra: prathama dhama: 186 zraddhAnuM baLa 221 bhavitavyatAvAdanuM AlaMbana kayAre? diyAnA garbhamAM zAna 223 sauthI moTo doSa asada Agraha 188 rAnInuM svarUpa 224 dhasaMgraha 190 nirveda ane saMvega 225 vItarAga 191 niveda nirmanya 12 zraddhA ane saMvega 227 zruta-cAritra dharma 193 zraddhAvAna AtmAdinI zuddhi 195 vidhAna-zuddhi zrAddha utpanna thavAnA sAdhano 229 saMsAranuM svarUpa namaskAra karavAnI yogyatA 231 gRhastha dharmanuM hArda 199 dharma-adharma 232 parama zraddheya zAstro 199 samyajJAnanA abhAvanuM phaLa 233 grahavAsa eTale zuM? 200 samyajJAna kone kahevuM? 234 daridratA nivAraNane upAya 202 sAcAM zraddheya zAstro 234 daridratAnuM du:kha 202 zrI jainadarzananI lokottara AstikatA 237 anekavidha daridratAo 203 jIva upara asara sAcuM dhana 237 bahAnAM cha sthAne 238 204 dhArmika daridratA TALe. sAce Azraya 205 zAstrAbhyAsanuM phaLa 240 dhArmika zikSaNane hetu 206 sAcuM zAsana-vItarAga zAsana 240 dhArmika zikSaNa 207 zrI jinazAsanane mahAna upakAra 241 sUtrano mahimA 208 zrI jinazAsananuM hRdaya 242 zikSakanI sajAgatA 209 zrI jainazAsananI anupama ArAdhanA 243 tatvajJAnanuM phaLa ArAdhanAnA traNa mukhya prakAra samyaku-darzana 211 samyagdarzana 245 samyagdarzana pAmavA ciMtananA camakArA 212 parama tatva 248 zraddhA ane jJAna 213 samyagdarzana vicAra buddhinuM sthAna 213 | yayAtha darzana 250 244 249
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 287 288 viSaya peIja naM. 1 viSaya peIja naM. AMtara-nirIkSaNa 251 | paramAtmAnuM nAma 274 zakti para asara 25ra prabhu smaravuM 275 bedhi samAdhi ane Arogya 253 ja prabhu sAthe mananuM joDANa 276 Atmopamya bhAva 254 paramAtmAnI pradhAnatA samyagdarzana 254. 277 paramAtma bhakti maitrIbhAvanuM mAhAmya 254 paramAtmAnuM dhyAna kartavya 278 darzanaguNanuM AvaraNa 255 sAcA svAmI 27 AtmaupajyabhAvanI bhUmikA 255 vitarAganuM sAmarthya 280 dharmanuM mULa 256 parama mitra parama baMdhu 281 saMvahana 256 zrI arihaMtanuM kavarUpa trizalyanAzaka neha-pariNAma 258 zrI arihaMta bhagavaMte kevA che? 282 upAzya-tattavanuM darzana 259 zrI arihaMtanA sevaka 283 bhakti 260 | pUNInaMne prakAza 284 bhakti ciMnatanI hAramALAnAM maNa 261 anityane avicAra 286 vibhakti TALe te bhakti bAhya-AMtarika kriyA 262 bhAva eTale...! bakinI zakti 263 prabhubhaktinuM mukhya sUtra 290 ahaMkArane TALavA bhakti caityavaMdana-eka mahAna dharmAnuSThAna 290 bhaktinA bherU 264 jinabiMba eTale caitya 291 bhaki-verAgya ane jJAna 265 bhAva-arihaMtanuM svarUpa bhagavAna ane bhakti prabhunI parArtha vyasanItA varA thI Atmadarzana jIva pratye kalyANabhAvanA 293 - kti vaDe Atmadarzana 266 dharma zakti 294 1.kta vaDe AtmaguNanI tuSTi-puSTi ra67 tIrthakaranI mahAsattA 294 rAgya ane bhakti 268 sarva kalyANakAranI bhAvanA 295 niSThA ane bhakti ananya upakArI zakastava 290 -nAna ane bhakti 269 ananya upakArI zrI tIrthakara bhagavaMte 27 2Atma nivedana bhakti prabhu prema ane vizvAsa "vikAramAM navadhA bhakti 270 ApaNuM bhagavAna 299 deva-gurunI bhakti 270 prabhune prema ane kAmano vaMsa anu. 6 ane anurAganI zakti pUrNatAnI daSTi e ja premanuM lakSaNa 301 A vAnI zakti 272 prema ane sthiratA 301 tinuM lakSya 27ra | pUrNa premAnaMdamayatAne prayoga 301 bhagata ciMtana 273. premanI abhilASA 302 263 291 292 265 268 269 299 3 271 , T epI
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 304 308 313 viSaya piIja naM., viSaya peIja naM. AnaMdane janma jevuM kare tevuM pAme 330 Atmasama ane atmaydaSTi 305 kamanA prakAra 331 paramane praNAma sAco svAmI puraya-karma 332 mahAna kezu? 307 purayanI paramAvazayakatA 22 parama kRpALu paramAtmA vaMdanIya che 300 dharmanA be svarUpa 332 huM nahi, tu nahi te 308 purayane heya-upAdeya vibhAga 333 zAMtinI cAvI bAhya IchA: eka pApa 334 tame koNa che? 309 kRtajJatA-guNanI keLavaNI 334 jagatane deNukAra 309 svArtha parihAra 335 hAyamAM Izvara 310 zuddhi-zubhanuM prahAtA puNya 31 mAna-pAnano prabhAva 336 guNa prAptine upAya puNyathI puNyanI vRddhi prasannatAnuM dAna 337 311 mokSa-paNu 5ro5kAra svarUpa 338 prArthanA ane zubhecchA 311 purayathI zuddha upayoga 338 paramAtmabhAvane prakAza 313 puNya-pradAtA traNa vAge prArthanA ane dhyAna jJAna-kriyAmAM mokSa 339 prArthanAnuM baLa 315 anumodanA-puNya 340 izvara prArthanA 315 karaNa-karAvaNa ane anumodana 34 prArthanA zA mATe? 317 puNaya-pApanI zubhAzubhatA 34 prArthanA-vastu 317 namaskAra-puNya 342 Izvara prArthanAno adhikArI 319 dAna, puNya ane dharmanI ekarUpatA 343 IzvaranuM svarUpa 319 navadhA puNya 344 yathArtha Izvara prArthanA 319 aDhAra pApo ane navadhA purUSa 344 zrI vItarAganI prArthanAnuM supariNAma 320 nava puNya ane aDhAra pA5 344 prArthanA 321 nava puNya ane navapadane saMbaMdha 34 tIrthabhakti-prabhubhakti navadhA puNyathI navapada ArAdhanA 348 tIrtha mahimA 322 navapuNya ane navapada anaMtakoTi siddhasthAna 323 nava puNyanI utpatti-navA 354 asImopakArI zrI tIrtha ka25. - 325 karmamImAMsA karma, dharmanuM sarjana 3pa3 3ra7. puNyanuM poSaNa-pApanuM zeSaNa 3pa karmamImAMsA-unnatinA AdhArabhUta sopAna 328 tathAbhavyatatva ane sahaja maLa 31. 6 maphaLa 39 karma-kAraNa 37 mane abAdhita niyama 33. ! ahiMsA paramo dharma 359 321
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 363 36 367 401 YOY viSaya Iija na. | viSaya peIja naM. ahiMsAdi upara AlekhAyela lekhama 360 | sahiSNutA 393 ahiMsA ane samApati 361 mauna 33 prakRtinuM mahAzAsana 362 | jIvananuM jIvana 394 ahiMsA para anaveSaNa deza ane guNa 395 hisAthI duHkha-ahiMsAtho sukha 363 sajIvano tiraskAra! duSTa adhyavasAya 364 chavakAra 397 AtmAnuM nityAnityatva 365 daSTi tevI sRSTi 398 ahiMsA vicAra leka saMjJAthI para 398 ahiMsA-saMyama-ta5 367 | "ziva zubha saMkalpa 399 ahiMsA 368 | sAcA sukhane mArga prajJA 368 dAkha sukha mATe che ahiMsAnI anubhUti 369 sukha-duHkha mImAMsA 402 ahiMsA-saMyama-tapa 370 sukhanuM sAcuM savarUpa 404 bhAvanA 371 sukha-du:khanuM darzana ciMtana samajapUrvakanuM jJAna 373 sukha-nakha 45 ahiMsA ane anekAnta 374 bedhaH eka baLa anekAnta 375 sukhanuM svarUpa anekAnta-ahiMsA-svAda 376 buddhi vyApAra jIvananI saphaLatA 379 du:kha haLavuM karavAnA upAya jIvananI saphaLatAnA mukhya pAyAo 380 du:khane dhikkAra ane pApane Dara 400 sadAcAranuM preraka baLa mananIya muddo 381 Agamone arka uMcca vastuonI ruci 381 AcAronuM paribaLa 410 382 namavuM ane khamavuM vicAra zuddhi 383 muktino mArga 411 savRttinA pAyA 384 mosanA sAdhana 412 lajAmaryAdA 385 nayavAda 413 385 nayavAdanA preraka prakaraNe 414 pAtratAne pAye 386 nayavAdanI upayegItA 415 vyavahAra ane nizcayathI upakAraka tatava 387 nayazruta-yazrutanA daSTAMta brahmacarya pAlana 388 ekAntavAdanA phaLa 416 mAnasika sRSTi 389| syAdvAda-darzana sRSTinA padArthonuM vizleSaNa 390 anekAntavAdanI vyApakatA 418 sAcI saMskRti 391 bhinAbhinna 418 YO's YOS 407 YOG maryAdA
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 420 421 nm nm nm nm nm 43 viSaya piIja naM. | viSaya peIja naM. syAdvAdano mahimA 419 jJAna nizcayanuM ane pAlana vyavahAranuM jara pAramezvarI mANA nizcaya-vyavahArane sumeLa jara sAcA paramezvara 420 samyagdarzana-jJAna-cAritrANi mokSamArga ja AjJA 421 | mokSa mArgarUpa prabhu syAdvAdanI sArvabhaumatA sAmAyika dhama 445 syAdvAdanI dRSTi 21 sAmAyika dharma-anupama sAmya syAdvAda eka mahAna rathika 422 vizvazAntinI bhAvanA ane syAdvAda pratidina avazaya karavA lAyaka kriyA sarvopakArI syAdAda 423 sAmAyika 447 syAdvAdanuM svAtanya 424 sAmAyika eTale zuM? syAdvAdanuM kArya 424 dravya ane bhAva sAmAyika syAdvAdanI amI najara 425 kharuM sAmAyika 448 cAlakanuM mahatva 426 zrI navakAranuM svarUpa 48 prabhu zrI mahAvIra svAmIne ananya upakAra 426 zrI arihaMtanuM svarUpa syAdvAdane jIvanamAM utAro 427 vinayanuM svarUpa ane phaLa 44 - syAdAdanuM zikSaNa 428 IriyAvahI 49 syAdAdanI vaphAdArI 429 IriyAvahIyAnA bheda no amApa upakAraka syAdvAda 429 sAmAyika pratijJA 4151 syAdAda daSTi 430 paramAM svatulyatvanI bhAvanA 45ra utsarga ane apavAda 431 pariNAmavaya 453 ekAta daSTinA de 431 sAmAyikanuM samma pariNAma 3 TUMkI dRSTithI anartha 432 | samatAnuM svarUpa 454 anekAntavAda 433 jinazAsananuM parama rahasya 454 syAdvAdanI AvazyakatA --434 mekSa ananya sAdhana samatA 455 ekAMtavAda asatya che 435 mAtatulyavRtti 456 zuddha nayanI bhAvanA 436 | Atmasamadazitva 57 AtmAnuM astitva 436 svajJAna vyavahAra-nimaya darzana 438 | samatvane vikAsa 458 vyavahAra ane nizcaya 439 samatvane neha 459 parasparopagraha chavAnA . 439 sAmAyika dharma bhavyatva eTale? 440 sAmAyika pariNAmanI prApti nizcaya mokSamArga 441 sAmAyikanA paryAya samyagdaSTi jIvanuM lakSya 442 sAmAyikanA cAra prakAra
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI sAmAyika 463 sAmAyika pariNAma samatA sabhUteSu sAmAyikathI guNupragaTana sAmAyikanuM svarUpa dravya-guNu-paryAya namastasattva viSayaka sneha pariNAma tapa ane japa 464 cAra anuyAga ane ratnatrayI 465 nijaguNa sthiratArUpa cAritra 465 | bhakti bhAvanA 466 467 468 469 469 470 471 472 472 473 sAmAyikarUpI suvaNu 474 475 sAmAyika ane navakAra anumAdana 2 khIjanuM vapana 476 477 sAdhu jIvana 478 sAdhu jIvana-pavitra preraka lekhAMza 479 sAdhu jIvananI sugadha 480 sAdhujIvana eTale zuM ? 480 sAdhujIvananI zAbhA 480 481 dRza prakAranI sAmAcArI sAmAcArI 481 jhuprasiddha prathama traNa sAmAcArI 481 vartamAnamAM sarva tratraNa sAmAcArInuM pAlana 483 Ai munijIvana 484 kramabhAvI paryAya sAmAyika--ciMtana prathA darzana 26 peIja na., viSaya samatvabhAva pragaTana sajIva samatva sAmAyika vrata eTale ? jIvaMtanuM lakSya sAmAyika ? hitazikSA jagatamAM sauthI vadhAre sukhI kANu ? gurukuLa vAsa cha jIvanikAyanI rakSA viratinI AvazyakatA meAkSanuM dvAra maitrI ver 485 485 491 492 493 guru bhakti deva-guru pratye rati guru tattva guru-pArata gya gurukRpA ane bhakti deva-guru-dharma AcAra prathama aDhAra hajAra zIlAMga zIlAMga rathanA dhArI muni sAdhu puruSanA lakSaNuM dhyAna dhyAna-preraka lekhA dhyAnanuM svarUpa dhyAnAntarikA sunima La dhyAnayoga ekAgratA mATe AtmajJAna dhyAnanuM dhyeya dhyAnathI krama kSayanAM dRSTAMta lezyA leyA-dhyAna lesyA-guNasthAnaka dharma dhyAnanA dvAra dharma dhyAnanI sthiratA mATe dhyAna-catuSka vacanAnuSThAnanI saMgati prANAyAma sarva AgamAnuM parama rahasya paramAtmadhyAnanA cAra mAdhyama peija na. 44 44 495 46 496 467 49 49 500 501 502 503 503 504 505 506 507 507 508 509 509 510 511 513 513 514 514 515 516 pAra 510 518
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 matra viSaya peIja naM.1 viSaya peIja naM. nAma-arihaMta dvArA prabhunI upAsanA 519| manca, mUrti ane pUjA 548 sthApanA-nikSepe zrI arihaMtanI bhakti pa21 mUrtimAM praNidhAna 549 dravya-nikSepe zrI arihaMtanI bhakti pa21 mantramAM praNidhAna 550 bhAva-nikSepe thatI zrI arihaMtanI bhakti para2 caturvidha zrI saMdhIvatI pra 550 bhAvArdu bhAvaprasUti 523 pUjA vakhate praNidhAna 551 bIjI rIte ceyanA cAra prakAra 524 manna, mUrti ane AjJA 551 dharmabodha 524 paramAtmAnuM dhyAna-zuddha AtmAnuM dayAna 552 samApatti ega 525 554 dravya samApatti 526 mUrti, mantra ane zAsa 555 samApatti 527 mAtRkA mAhAmya 556 ahaM mannanuM tAtparya 529 mananI mAvajata 557 kAranI mAtrAone artha 530 manane upayoga 558 samAlaMbana 530 manavIkarA 558 sAmAyika 531 matra ane mUrti 531 mananI zakti 559 4 kAranuM dhyAna 531 advaiSa, maMtrI ane nirviSaya mana 560 nAda tatvanI prAptimAM pAyAne guNa 532 560 ha" varNa "aSa' e zuM padArtha che? 568 534 nyAya yukta vyavahArane pAyo 561 kAtsagano prabhAva 536 562 kAyetsarganA lAbha nirviSaya mananI sAcI vyAkhyA 537 traNa prakAranA citta 562 abhaya-aSa-akheda 537 jIvamAtra pratye maitrI joIe 565 yeyanuM dhyAna 538 sAmAyika 566 zrI gautamasvAmIjInuM dhyAna 539 mane nigraha 567. prabhunuM dhyAna 540 vAsanAM-vijaya 568 tava nAda 540 anAhata 569 be avasthAe nAda ane zAMti 541 matrajApa mAhAsya pac 542 svayaMsiddha zrI siddhacakra yatna 57. mannasiddhi - - 12 ahiyAtma-coga pa71 matroga 544 paramAtmA sAthe AtmAne yAga 572 mUrti ane manna 545 yoganuM dazamuM dvAra 573 yoganA aMga 545 upAsanAnuM yeya pa73 mUrtimAM zuddha AtmadravyanuM mUrta svarUpa 546 pratiSThAvidhi ane pratiSThAkAraka citananI cinagArIo 547. 575 mUrtathI amUrta tarapha 548 ciMtananI cinagArIo 576
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya AtmasukhanA upAya mekSamA saMsAranuM mULa sava sAra navakAra sneha. pariNAma puddagala ane jIvanA svabhAva tattvaci mRtyu mitra che. vartamAna sAkSAtkAra rAga dveSa ane meha nivAraNa samAya kAraNavAda uttama dravya-kSetra-kALa-bhAva mAna -mukti svApaka badha vitarAgI-sarAgI rAgI tArI na zake taMtya vacananuM mULa kacana ane kAminInA rAga niSkalaka dhama mAnava ane putra satsaMganA mahimA vizvanA vidhAna seTIne Dara kRta gA~ lAAttara jIvana-bApa abheda vyatA ane kSudratA sAmUhika-sAdhanA anuAAdanAthI anukha dha bhavyatva paripAkanA upAya sukRtAnumeAdana raNugamana 28 peijana. | viSaya 577 vANInI divyatA 578 | trikaraNa yAga 579 parvAdhirAjanA prabhAva 580 581 582 mULa prakRtinA parivatanA ahaMbhAvanA vilaya samAdhi sukhanA upAya vastu ane vAsanA 585 | bhASA-vizuddhi 583 586 187 588 589 590 | puruSAtha vAda 51 591 192 193 594 594 55 596 57 598 599 601 602 602 604 64 606 607 607 vacana va NA jIbha upara aMkuza cAra bhASA AnaMdanA anubhava cAra puruSArthAMnuM tAttvika vivecana kAma puruSA artha puruSArtha dharma puruSA meAkSa puruSA upayAga-upagraha saMsAra ane du:khanuM mULa jIvanuM svarUpa jIvanA sabadha kArya lakSaNa sarva jIvAmAM upagrAhaka svabhAva 65 66 626 626 6ra6 627 628 619 maitrI Adi bhAvAnuM svarUpa 629 pAMca bhAvAnA jJAnathI maitrI Adi bhAvA 630 sarva jIvAnI paraspara hitAhitamAM bhAvanI pradhAnatA dharmanA pAyA maitrI Adi bhAva peIja na 608 * 610 611 udAsInatA e mahAna dASa che sUtra--pramANa udAsInatA annAna sUcaka che maitrI Adi bhAve anivAya che kAra 612 613 614 614 65 616 617 118 618 619 619 61 623 nimittatA 632 633 634 634 635
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29 643 viSaya peIja nA viSaya peIja naM. bhAvonI vyApaka asara 635 jIvananI keLavaNI chevonI paraspara adhikaraNatA 637 jIvana mUlyonI AMkaNuM chavaSa mokSane bAdhaka che. - 638 ucatAnI abhirUci saMsArI ane siddha AtmAono jIvanane AnaMda paraspara saMbaMdha ane emanI upagrAhakatA 638 ApavAno AnaMda guNa pratyenuM mAdhyaya mahAna mAnavatA ane divyatA ahitakara che 640 sAcI mAnavatA paramAtmAnI lokavyApI upakArakatA 67) ayathArtha darzanAdithI sarvanuM ahita pariNAmanuM mUlya 671 kartA karmanI sApekSatA ane paraspara parivartanazIla-vijJAna hitAhita 642 camatkAranuM vijJAna 633 satranuM gAMbhIrya 642 buddhinI baLavattA IcchAzaktinuM rahasya 675 tAraka triveNI 643 IcchAo upakAra snAna 643 ahaMkArane mithyAbhAva bhAva namaskAranuM vivaraNa 645 sAcuM e sahunuM aSTaprakArI pUjAnuM rahasya 645 - abhimAnano tyAga zivamastu sarva jagata nihAnI karakasara zaraNAgati kheLe paDI zaktinuM karAtuM stanapAna 682 topadezane sAra siMhAvalekana adhyAtmayoga dhyeyane tArA 650 682 zakti ane saMyama dhyAnanuM phaLa 651 utsarga ane apavAda Atmazakti ja vadhAre kiMmatI para jJAnanI traNa bhUmikA 65ra siMha-vRtti dharIne siMhAvalekana moha ramakaDAM zrI vItarAga prabhunI AjJA 65ra samAnatAne sAro upAya bhaktinuM jIvaMtapaNuM 653 cogyane cogyanuM milana AkSeparahita cAritra 653 vastu ane teno AbhAsa saMkalita citanikA 654 saMpUrNa adhaHpatana kema nahi? saMkalita citanikA kama 655 yathApiMDe tathA brahmAMDe sAcuM sauMdarya 656 zarIra ane sAIkala Adarza vyavahAra 657 saMyoga ane siddhi vicAra ane vartana 658| pAMca prANenuM svarUpa AcaraNa sAthe upadeza 659] namana 663 649 652
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya mantranI zakti mantravaDe sUkSamatA ane zuddhatA manane vaza karavAnA upAya vizvAsanI agatyatA ! navakAra e zuM che? : pariziSTa : bAra'nA aMkanuM mahattva preraNAdAyI praznottarI catuSTa vicAra jhmAnaMdamAM rahevu re... cittanA pAMca zubhAzaya 30 peijana. | viSaya 694 | name ahiMtANunI atha bhAvanA 694 namaH mantranA a bhava-samudra niomaka 694 695 695 697 68 69 sAdhurUpI suvarNa nI parIkSA jIvanA 11 vizeSa svabhAva muktimeLavavAnA be upAya 10 sAmAnya svAva OM namaH siddha peija naM. 71 yusa sakalpa 702 | pUrvAcAryAMnA vacanAmRtA 703 ( maitrI tathA parApakAranA pAThe ) 703 cor 704 7.5 05 706 706 707 707 708
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ parama pUjya, paMnyAsapravara zrI vajusenavijayajI gaNivaryazrIe zAstrIya granthonuM karela saMpAdana-saMkalana.... ? kartA : parama pUjya mAladhArI hemacandrasUrIzvarajI mahArAjA parama pUjya, zrI lakSmIvallabhavijaya mahArAja parama pUjya, kalikAlasarvajJa zrI hemacandrAcArya mahArAjA : grantha : 1. vizeSAvazyaka bhASya bhAga-1 bhASAMtara bhAga2 2. uttarAdhyayanasUtra sUtraTIkA 3. zrI siddhahema zabdAnuzAsana bahavRtti-laghunyAsa sahita bhAga-1-2-3 sUtra TIkA leka prakAza dravya-kSetra-kALa-bhAva bhAga-1-2-3-4-5 mULa tathA bhASAMtara 5. pravacana sAroddhAra mULa tathA bhASAMtara bhAga-1-2 6. prakaraNa ratnAvalI mULa tathA bhASAMtara 7. guNasthAna kramAreha mULa tathA bhASAMtara 8. sulabha caritrANI parama pUjaya, upAdhyAya zrI vinayavijayajI mahArAjA pa. pU. zrI nemicandrasUrIzvarajI mahArAjA TIkA:-zrI siddhasenasUrIzvarajI ma. vividha mahApuruSo dvArA racita vividha prakaraNa pUjyapAdu ratnazekharasUrikRta 9. sulabha kAvya pravezikA vividha pUjya pUrvAcAryo sakalAhaMta-bhaktAmaranuM daMDAnvaya-khaMDAnvayapUrvaka kAvya karavAnI paddhati pUjyapAd 2nazekharasUrijI mahArAjA 10. zrAddhavidhi gujarAtI
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ sutanAM sahabhAgI zrI hIrasUrIzvarajI jagadaguru zve. mU. tapagaccha jaina saMgha drasTa (muMbaI) malADa zrI bhAIcaMda meghajIbhAI mAra, zrImatI jazodAbena bhAIcaMda mAra zrI dilipakumAra bhAIcaMda mAra zrImatI reNukAbena dilipabhAi mArU zrI AdazakumAra dilipabhAI mAra jAmanagara zAha goviMdajI pArabhAI zAha jhaveracaMda phUlacaMda zrImatI pratibhAbena zazIkAMta zAha zrImatI svAtibena jenAthana hA. gulAbabhAI-mobhyAsa hA, maNIbhAI-nAIrobI mAmbAsA laMDana pUjya zAsanasamrA samudAyanAM A. bha. zrI hemacandrasUrIzvarajI ma.nAM zikharatna pU. munirAja zrI dazanavijayajI ma.nI preraNAthI zihora jaina tapaga mUrtipUjaka saMgha zihera zihoranivAsI pU. mAtuzrI gajarAbenanAM zreyAthI zrI jayasukhalAla nAgaradAsa dhAnANI ziheranivAsI pU. mAtuzrI caMdanabenanAM zreyAthI zrI HidarAya cunIlAla zAha parivAra. zrI zaM. pA. . mUrti. mahimA jaina saMgha, jIvarAjapArka amadAvAda pU. sAdhvIjIma. zrI paghalatAzrIjInI preraNAthI jAsudabena cImanalAla zAha amadAvAda zeTha choTAlAla maNIlAla parivAra The. ramIlAbena ramezabhAI jaina viramagAma muMbaI alagaalaga bhAvike taraphathI zAha bhImarAja caMdanamala, gautamakumAra dhArIvAla gaDhasIvAnAvAlA c/o dhArIvAla henDaluma hAusa. sI. 38 bombe mArkeTa, umaravADA - surata nalIna ke. zAha goregama muMbaI zAha kIrtilAla popaTalAla muMbaI zAha jItendra caMdulAla zAha somacaMda DuMgarazI mAlaNavAlA muMbaI
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma ciMtana.... AtmAnamAtmanA vetti mohatyAgAdyaH Atmani / tadeva tasya cAritraM tajjJAnaM tacca darzanam // ja prakAza-4) mohane tyAga karIne je AtmA, AtmAne AtmAvaDe AtmAmAM jANe che, te ja tenuM jJAna-darzana ane cAritra che, e ja paramasvarUpane pAmavAne upAya che. Illuri citaka - AtmAnI nigodathI mukti sudhInI parama vikAsa yAtrA mATe pAyA samAna....A prakaraNanA prakAzane pAtharanArA paramArAya pAda, adhyAtmayogI, paMnyAsapravarazrI bhadrakavijyajI gaNivarya...!!!
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma ciMtana deha dRSTithI jotAM huM dAsa chuM. jIvadaSTithI jotAM huM AtmA chuM... AtmadaSTithI jotAM huM paramAtmA chuM." evA AtmAno AtmavikAsa kevI rIte karavo vigere AtmalakSI sarvanaya-nikSepothI thayelI anuprekSAnAM praveza dvAranAM A rahyA pagathIyA.... 1 Atmasvarupa 22 AtmasAkSAtkAra 2 jJAnadiyAbhyAM mekSA 23 caitanya darzana 3 AjJApAlanathI mokSa 24 avidyAne vilaya 4 AtmabhAvanuM mulyAMkana 25 vicAra ane viveka 5 AtmabhAva-parabhAva 26 AMtaradRSTi 6 Atma rasikatA 27 AtmAnubhavane upAya 7 zuddha AtmadravyanI madhuratA 28 saMbaMdhanuM jJAna 8 AtmA sarvane che. 29 Atmamaya cittavRtti 9 daSTisvarupa 30 azAMtinuM mULa 10 videhI AtmA 31 AtmAdhAra jIvana 11 Atmabuddhi 32 AtmajJAnanAM sAdhana 12 AtmasvarupamAM sthiratA 33 Atmaprema tenAM upAya. 13 svAdhyAya-svanuM ciMtana 34 nirvikalpatA ane nisaMgatA 14 AtmAnuM amaragAna 35 brahmabhAvane prabhAva. 15 AtmAnI ektA 36 IcchAnirodha. 16 jIvanuM svarupa saccidAnaMda 37 tattva darzana 17 adhyAtma darzana 38 tattava vicAra. 18 Atma dazana 39 tatvanuM tattava 19 AtmabhAna 40 tava prasAda 20 AtmajJAna 41 tava bedha. 21 nizcayathI AtmakathAna, 4ra bhedAbhadAtmaka tasavajJAna
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma svarUpe AtmA eTale zuM? dravyathI te kevo che? kSetrathI te kevo hoya ? kALathI keTale che? bhAvathI tenAmAM jJAna keTaluM che ? baLa, vIrya ane parAkrama keTaluM che? te sthira che, ke asthira ? dhruva che, ke adhuva? saMkhyAthI, lakSaNathI, prajanathI tenuM svarupa kevuM che? e vagere viSayane vicAra sAmAyikanA arthI mATe Avazyaka banI jAya che. AtmAne samajavA mATe pahelAM zarIrane samajavuM paDaze. kAraNa ke moTA bhAganA jIne potAnA zarIramAM ja AtmapaNAnI buddhi hoya che. jyAM sudhI zarIramAM, tenA nAmamAM, tenA saMbaMdhIomAM AtmApaNAnI buddhi che, tyAM sudhI chava sAmAyika dharmane adhikArI banI zakatuM nathI. zarIra Adi ane aMtavALuM che. AtmA anAdi, anaMta che. zarIra mUrta che, AtmA amUrta che. zarIra IndriyagrAhya che, AtmA atIndriya che. zarIra para che, AtmA sva che. zarIramAM "mama" buddhi thAya che, AtmAmAM "aha"buddhi thAya che. zarIra aneka che, AtmA eka che. zarIra bhAgya che, AtmA joktA che. zarIra dazya che, AtmA daSTA che. zarIra vinAzI che, AtmA avinAzI che. zarIra roga jarA ane maraNa svabhAvavALuM che, AtmA aregI, ajara, amara che. zarIra kamajanita che, AtmA ajanya che, dhruva che, zAzvata che. A zarIra ane AtmA baMnenA savabhAva, baMnenuM svarupa eka nathI paNa bhinna che, evuM jJAna thavuM e sAmAyika dharmanI yogyatA pAmavAnuM paheluM pagathiyuM che. AtmA e deha nahi, paNa dehI che. zarIra nahi paNa zarIrI che. zarIra e AtmAne rahevAnuM ghara che; AtmA e gharamAM vasanAre gharane svAmI che, Indriye e zarIrarUpI gharanAM bArIbAraNuM che. Atmazakti | mana ane buddhi e IndriyothI paNa sakSama che. manane dUradarzaka yaMtra (Telesscope) kahI zakAya, te buddhine sUthamadarzaka yaMtra (Microscope ) kahI zakAya. paraMtu AmA te baMnethI para ane judo che. te dUrathI paNa ghara ane sUkamathI paNa sUmane jANavAnI zaktivALo che. zarIramAM ke IndrimAM, manamAM ke buddhimAM, je kAMI levAnI ke jANavAnI, cAlavAnI ke vyavasthita kArya karavAnI zakti che, te teonI potAnI nahi, paNa AtmAnI che.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnane pAye A duniyAmAM kehInura hIre ati mUlyavAna gaNAya che. tene "tejane parvata" kahe che, keTalAka tene kaustubha maNI kahe che. jenI pAse te hI hoya te zahenazAha gaNAya. e hIrAnI kiMmata game teTalI hoya, paNa tene jovA mATe jene AMkha na hoya, tene mana tenI kiMmata keTalI? kevaLa kahInura ja nahi, kintu tevA asaMkhya hIrAe jenAvaDe dekhI zakAya che, te cakSunI kiMmata karoDanI nahiM paNa abajanI AMkIe te paNa echI ja gaNAya. pAse e hIre paNa haya, cakSu paNa hoya ane mana na hoya te ? mana paNa heya kintu buddhi na hoya te? te hIrAnI kiMmata kazI ja nathI. mATe kharUM ratna e hIre nahi paNa cakSu che. bAhya ratnane dekhanAra cahyuM e kharU ratna che. athavA dekhelA bAhA rananI parIkSA karIne tenI kiMmata AMkanAra mana ane buddhi e kharAM ratna che. ane e mana ane buddhi paNa jenI sahAyathI kAma karI zake che, te AtmArUpI ratananI kiMmata te AMkI zakAya tema che ja nahi, tema chatAM tenI darakAra karanArA, sArasaMbhALa rAkhanArA virala hoya che. je AtadaSTi karIe te ja tenI kiMmata samajAya tema che. deha-IndrithI bhinna evuM Atma-ratna-e ja sAcuM ratana che. ane enI kiMmata e ja sAcI kiMmata che. duniyAmAM bIjA dravya nAma mAtrathI dravya che, sAcuM dravya e Atmadravya che. e AtmAnI uMcAI keTalI ? e AtmAnuM mApa kevaDuM? e AtmAnuM jIvana keTaluM? ane e AtmAnuM baLa keTaluM? UMcAmAM UMce meruparvata, tenAthI paNa AtmA UMce che. UMDAmAM UMDe svayaMbhUramaNa samudra, tenAthI paNa te UMDe che. paheLAmAM paheluM kAkAza, tenAthI paNa te paheLe che. lAMbAmAM lAMbe bhUtakALa, tenAthI paNa te lAge che. bhaviSyakALa eTale lAMbe che. tenAthI paNa lAMbu AtmAnuM jIvana che. parvatanI uMcAI, pRthvInI pahoLAI ane kALanI laMbAI paNa jenI AgaLa turacha che, te AtmAnI uMcAI, pahoLAI, uMDAI ke laMbAInuM mApa nIkaLI zakatuM nathI, kAraNa ke, te asIma ane amApa che. pazuomAM, baLavAnamAM baLavAna hAthI ane siMha, manuSyamAM baLavAnamAM baLavAna cakravartI ane vAsudeva, mAM baLavAna I ane ahamidra, te badhAthI paNa adhika baLavAna AtmA che.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ abhi svarUpa - hAthI, siMha, cakravartI, vAsudeva, Indra ke ahamidramAM je baLa che, te baLa bIjA keInuM nahi paNa te zarIramAM rahela AtmadravyanuM che. Atmadravya eTaluM baLavAna che ke te dhAre te kSaNamAM alakane leka ane lekane alekamAM pheravI zake che. paraMtu tenuM sAmarthya tenAmAM tyAre ja pragaTe che ke jyAre tenAmAM evI kutuhalavRtti rahetI nathI, jyAre tenAmAMthI sarva dezano vilaya thAya che. bahAranI vastuo bAhya InidrathI jANI zakAya che, aMdaranI vastuo aMtaHkaraNathI jANI zakAya che. bahirindrayathI jotAM pANI karatAM patthara kaThaNa jaNAya che, te ja vastune vicArarUpa AMtara-IndriyathI jotAM tethI viparIta jaNAya che. parvatanA kaThaNamAM kaThaNu patthare paNa parvatanI nadInA pANInA vegathI tUTIne TUkaDA, TUkaDAmAMthI kAMkarA ane kAMkarAmAMthI retInA rUpamAM palaTAI jAya che. Ama paththaranA TUkaDA, TUkaDAnA kAMkarA ane kAMkarAnI retI banAvanAra bIjuM kaI nahi paNa pocuM dekhAtuM varasAda ke nadInuM pANI che. bAhya sparzanendriyathI oLakhAte kaThaNa patthara paNa pANI karatAM vadhAre narama che ane bAhya sparzanendriyathI oLakhAtuM narama pANI paNa kaThaNa patthara karatAM vadhAre kaThaNa che, vadhAre majabuta che, vadhAre baLavAna che. lekhaMDane eka kaTake pANIthI bharelA eka pyAlAmAM mUkI rAkhavAmAM Ave to thoDA divasa pachI te kaTake pANIthI kaTAI jAya che, tenI jhINI jhINI lAla retI thaI jAya che ane te retI bArIka thaIne havAmAM uDI jAya che. A hisAbe lekha karatAM paNa pANI vadhAre baLavAna sAbita thAya che. e ja rIte bahAdaSTithI ke adaSTithI jotAM vicAratAM karma kaThina temaja baLavAna lAge che ane AtmA pace temaja nirbaLa jaNAya che, paraMtu jyAre te ja vAtane aMtardaSTithI vicAravAmAM Ave che, tyAre pANInI jema baLavAna AtmA dhyAnarUpI vRSTinA baLathI patthara ane lekhaMDanI jema karmone teDI zake che, bhedI zake che, cUrecUrA karI zake che. zarIra ane AtmAne saMbaMdha zarIra ane AtmAne saMbaMdha vyaMjana ane savAranA saMbaMdha jevo che. mULAkSaromAM a-ba vagere svare che ane vajana vagere vyaMjane che. "vayaM rAjane ruti rajA " pitAnI meLe jene sadA uccAra thaI zake te svare che. vyaMjana eTale jene svaranI sahAya maLe te ja pUrNa uccAra thaI zake anyathA pUrNa paNe belI paNa
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnaneA pAyA na zakAya, lakhavAmAM paNa je kheADA lakhAya. jemasvaranA uccAra zAzvata che, tema zarIrarUpI vya'janamAM rahelA AtmA avinAzI, nitya ane zAzvata che. vyaMjananI mAphaka zarIra anitya, vinAzI, parAdhIna ane azAzvata che. mATAmAM mATI kama nI sthiti mAhanIyakramanI che ane te 70 kADAkoDI sAgaropama jeTalI lAMkhI che. bIjI bAju manuSyanA AyuSyanI vartamAna sthiti 100-125 vanI che. bAhyaSTie vicAratAM ATalI dIgha krama sthiti 100-125 varSa jeTalA alpa AyuSyamAM kema haThAvI zakAya ? aMtaSTithI vicAratAM AtmAnI sthiti ana"ta kADA-- koDI sAgaropamathI paNa adhika che. tenI AgaLa 70 koDAkoDI zA hisAkhamAM ? 70 kADAkADInA aMta che, AtmA ana`ta che. mAhanIya krama uparAMta sarva kramanA aMta AvI zake che, kintu AtmAnA aMta koI kALe paNa AvatA nathI. jema bahAra rahelI vastunuM dana, sUryanA prakAzamAM paNa ca cakSu ( AMkha ) khAlyA sivAya thaI zakatuM nathI, tema aMtaramAM rahelI mahAna vastunuM krena paNa AMtaracakSu, vivekacakSu, vicAracakSu ughaDyA sivAya thaI zake nahi. khAdyavastu jagata che. AMtaravastu AtmA che. AtmA caitanyarUpe che. jema dIvAne jovA mATe bIjA dIvAnI jarUra paDatI nathI, paNa e ja dIvAnA prakAzathI dIvA dekhAya che. tema AtmAne jovA mATe khIjA jJAnaprakAzanI jarUra nathI, paraMtu aMtaramAM rahelA jJAnaprakAza ke jemAMthI e prakAza vahI rahyo che, te AtmAne paNa joI zake che. A rIte AtmA avinAzI, mahAnamAM mahAna, baLavAnamAM baLavAna, savajJAnamAM zirAmaNI ane niravadhi sukhathI paripUrNa che. AtmAnA sapUrNa vikAsa mATe jaina dharma e sAdhanA mukhya mAnyAM che. jJAna ane kriyA (jJAnaciAcAM moM). AtmAnA vikAsa mATe eTaluM jJAna ke ekalI kriyA khasa nathI. jJAna vinAnI kriyA ke kriyA vinAnuM jJAna, manuSyane AtmavikAsanI Toce paheoMcADI zake nahi. ubhayanA sacAga thAya tyAre ja pUchu vikAsa thaI zake che. kSamA-yAcanAmAM vIratAnI jarUra che. kSamA ApavA karatAM kSamA mAMgavAmAM vadhu AMtarika baLanI jarUra che. " kSamA vIrasya mULam " AMtarika zatrune jItavAnu khaLa kSamA ApanAra karatAM kSamA mAMganAramAM adhika joI e.
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnakriyAbhyAM mokSaH AtmAnI be avasthA AtmAnI zuddha avasthA e mokSa che ane azuddha avasthA e saMsAra che. azuddha avasthA ke zuddha avasthA, e kaI vastunI hoya che. jIva e vastu che. tenI be avasthA che. eka zuddha avasthA ane bIjI azuddha. azuddha avasthAmAM rahela jIva, zuddha avasthAnI prApti kevI rIte karI zake, ene upAya batAvavA mATe zAstrakAra bhagavaMtae jJAnadiyAbhyAM mokSa, e sUtranI racanA karI che. jIvane mikSa ekalA jJAnathI ke ekalI kriyAthI nathI, paraMtu e bena saMgathI ja che, e vAtane A sUtra spaSTapaNe darzAve che. bIjA zabdomAM kahevuM hoya te ema kahI zakAya ke kriyA nirapekSa jJAna, e jJAna ja nathI ane jJAnanirapekSa kriyA e kriyA ja nathI. sAcuM jJAna kriyA sahita ja hoya che. sAcI kriyA, jJAnapUrvaka ja thAya che. e rIte kriyA ane jJAna, jaLa ane rasanI jema paraspara maLelAM ja hoya che. jaLa ane tene rasa e jema chUTAM pADI zakAtAM nathI, tema samyajJAna ane samyaphakriyA paNa ekabIjAthI judAM pADI zakAtAM nathI. saMpattihIna daridra mANasa jo citAmaNi ratananA svarUpane jANanAro hoya, te tenI prAptinA upAyane choDIne bIjI pravRtti karI zake ja nahi ane je kare te te ciMtAmaNi ratnanA svarUpane jANanAre che-ema kahevAya ja nahi tema azuddha avasthAmAM rahele jIva, azuddha avasthAnA duHkhane ane zuddha avasthAnA sukhane kharekhara jANate heya, te azuddha avasthA TALIne zuddha avasthA meLavavAnA upAyamAM pravRtti karyA sivAya rahI zake ja nahi. e upAyanuM nAma ja kriyA che. * tathA zuddha ane azuddha avasthAnAM svarupanuM sAcuM bhAna tenuM nAma ja jJAna che.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnane pAyo jema mokSanI bAbatamAM tema saMsAranA pratyeka kAryanI siddhimAM paNa jJAna ane kriyA paraspara maLelAM ja hoya che. AghaLA ane pAMgaLAnuM dRSTAnta zAstramAM e mATe AMdhaLA tathA pAMgaLAnuM eka daSTAMta prasiddha che. eka gAmamAM Aga lAgavAthI, gAmanA bIjA badhA mANase te pitAne jIva bacAvavA mATe bhAgI chUTyA, paNa eka AMdhaLo hato te AMkhe nahi dekhI zakavAthI ane eka pAMgaLa hatuM te dekhavA chatAM paga paNa nahi hovAthI AganuM sthAna cheDI zakyo nahi ane AgamAM bhasmIbhUta thaI gayA. je teo paraspara maLI zakyA hatA ane AMdhaLAe pAMgaLAnI ane pAMgaLAe AMdhaLAnI madada lIdhI hatI te baMne bacI zakyA hota. A daSTAMtane sAra e che ke diyA vagaranuM jJAna pAMgaLuM che ane jJAna vagaranI kriyA AMdhaLI che. e bene paraspara saMga na thAya te baMnene nAza thAya. arthAt ekalA diyAvAna ke ekalA jJAnavAnane, A saMsArarUpI AgamAM nAza thayA vinA rahe nahi. vasturithati Ama hovA chatAM ekalA jJAnane ke ekalI kriyAne pakSapAta jIvane zAthI thAya che, temAM paNa kAraNe che. ane te e che ke, zAstromAM jJAnane mahimA gAtI vakhate kriyAnI tucchatA batAvI. hoya che ane kriyAne mahimA gAtI vakhate jJAnanI ni:sAratA vaNavI hoya che. chavanA be doSo azuddha jIvane anAdinI azuddhatAnA kAraNe be deze ghara karI gayA hoya che. eka te zubha kriyAmAM ALasa ane azubha kriyAmAM tatparatA. bIje deSa te AtmasvarUpanuM ajJAna ane parasvarUpamAM AtmasvarUpane bhrama, A be deSa, jIvamAM evA mULa jamAvIne beThA hoya che ke te jyAre jJAnane mahimA sAMbhaLe che, tyAre kriyAmAM ALasu banI jAya che ane jayAre kriyAne mahimA sAMbhaLe che, tyAre jJAna pratye upekSA bhAvavALo banI jAya che. jIvanI AvI azuddha dazAmAM, jyAre tene jevA upadezakano saMyoga maLe che, tyAre te tevA delavALo banI jAya che. evI dazAmAM tenI zuddhi thavI te dUra rahI jAya che, kintu anAdikALathI lAgelA eka yA bIjA deSanI adhika ne adhika puSTi thavAthI te vadhAre ne vadhAre azuddha thatuM jAya che.
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ AjJApAlanathI mekSa jyAre tene zuddha upadezaka guru maLe ane emAMthI eka paNa deSa puSTa na thaI jAya tevI sAvadhAnIpUrvaka upadeza Ape tyAre te je sacetana hoya te jJAna ane kriyA ubhayanI sAdhanA karanAre thAya. azuddhine nAza karI, zuddhine pAmI zake ahIM jJAnathI AtmasvarUpanuM jJAna levAnuM che ane kriyAthI hiMsAdi azubha kriyAonuM nivAraNa karanArI kriyAo samajavAnI che. mokSamArgamAM AtmajJAnazUnya jJAna, samagra jagatanuM thAya, te paNa kAMI ja kiMmata nathI. ane sAkSAt ke paraMparAe ahiMsAdi bhAvone uttejana ApanArI kriyAo sivAyanI kriyAo (dharma, paraleka ke paropakArAdi kaI paNa nAme ) cAhe teTalI saMkhyAmAM thAya, te paNa tenuM kazuM ja mUlya nathI. deza, samAja ke dharmanI unnatinA nAme AtmajJAnazUnya jJAna ke keLavaNIne vikAsa e jema mokSamArga nathI, tema jJAna vairAgya ke adhyAtma AdinA nAme ahiMsAdi zubhabhAne uttejana ApanArI kriyAone niSedha e paNa mahAmArga nathI. - AtmArthI chae te baMnenuM yathArtha svarUpa samajIne, te baMnemAMthI ekanI paNa upekSA karyA vinA yathAzakya ArAdhaka jIvana gALavA niraMtara prayAsa karavA joIe. AjJApAlanathI mokSa jJAnanI prApti, dhyAna ane bhaktinI apekSA rAkhe che. AjJApAlana vinA mokSa nathI ema zraddhA kahe che. AjJAkArakanA dhyAna vinA AjJApAlana nathI ema bhakti kahe che. AjJApAlakane anurAga ane AjJAkArakano anugraha-e be maLIne mekSamArga bane che. AtmAnuM zuddhasvarupa te mokSa che. tenI prApti bhakti ane zraddhA ubhayanI samakALe apekSA rAkhe che. zraddhA sAdhananiSTa che ane bhakti sAdayaniSTha che. bhaktimAM ArAdhyanI mukhyatA che. sAdhyanI zreSThatAnuM jJAna bhaktivardhaka che. sAdhananI zreSThatAnuM jJAna zraddhAvardhaka che. * zraddhA sAdhanamAM joIe. bhakti sAdhyamAM joIe. sAdhya pratyenI bhakti ja sAdhanamAM zraddhA pedA kare che. sAdhana pratyenI zraddhA ja sAdhyanI siddhi karI Ape che.
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 Atma-utthAnaneA pAyA manuSyanA yatna, zraddhA ane Teka e eka ja vastu che. Izvara kRpA, bhakti ane neka--e paNa eka ja vastu che. prayatna phaLadAyI che--evI khAtrI-e Teka che, zraddhA che. kRpA phaLadAyI che evI khAtrI e neka che, bhakti che. kRpA, e bhagavAnanA sAmarthyanA sUcaka zabda che; yatna, e bhaktanI ekaniSThA sUcaka zabda che. bhaktinA pramANamAM ja zraddhA sphure che ane zraddhAnA pramANamAM ja bhakti phaLe che. kriyAnuM mULa zraddhA, zraddhAnuM mULa bhakti, bhaktinuM mULa bhagavAnanA acinya sAmarthyanuM jJAna ane enu' mULa AtmadRzya che. AtmadravyanI kiMmata che, mATe tene eLakhAvanAra paramAtmatattva pratye bhakti jAge che. e zakti kriyA tarapha Adara jagADe che ane e Adara prayatnamAM pariName che. prabhunA anugrahathI ja AtmajJAna, sakriyA ane sazraddhA vagere utpanna thAya che, evA ni ya samyagdaSTi jIvane dRDha hAya che. AtmAmAM avasthAna AtmAmAM sthira thavAthI jIva evA sthaLamAM sthita thAya che, ke je sthaLe sUrya - ca'dra ke agninA prAzanI AvazyaktA ja rahetI nathI. AtmAmAM avasthAna e muktinuM zikhara che. e zikhare sthita manuSyanA AtmAnA vaibhava AgaLa traNalAkanA vaibhava tuccha che, A sthaLane karADAmAMthI kAIka ja zeAdhe che ane prayatna karanAra karADAmAMthI koika ja tene prApta karI zake che. te gupta ane kaThaNa che mATe nahi, paNa tene mATe prayatna karanAra ane emAM vizvAsa dharAvanAra virala che, mATe kAIkane ja e prApta thAya che. sarva sAmarthya ApanAra te sthaLa che. bRhaspati jevA upadezakeAthI paNa keTalIka vakhata te agamya hoya che. te ratnanI peTI che, kaMcana-ratnanA e karaDiyA che. te pAtAnA amUlya ratnA Aje ja tamane ApavA taiyAra che. tamArA ughADavAnI ja te rAha juve che, je thavA IcchatA hai, je pAmavA IcchatA hA, je karavA IcchatA hA, te sarva karavAnuM sAmarthya pUrNa paNe tamArI samIpe che. tamArA peAtAnA svarupamAM, tamArA potAnA AtmAmAM tame pote che. tamArI azraddhAne, tamArA avizvAsane, tamArA sa'zaviparyAsane tamAre ja jItavAnA che. sa`zaya e buddhinA svacchaMda che. asayama e indriyA ane mananA svacchaMda che, brahmattvanA anubhava karavAnI tamannAvALA sAdhake, sava` avasthAmAM peAtAnA jIvabhAvanuM smaraNa na karatAM, peAtAnA brahmabhAvanuM' smaraNa karavuM joie.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 AtmabhAvanuM mUlyAMkana A brAbhAvanuM maraNa vRttimAM sadeva jAgRta rahe, te mATe Izvara taravanI bhAvanA karAvanAra maMtrIpadane pitAnA hRdayamAM sthApavuM joIe. te maMtrIpada che "namo arihaMtANuM." AtmabhAvanuM mUlyAMkana jIvananA anubhavone samajavA mATe ApaNe tenAM kAraNe tapAsIe chIe. ApaNe kapaDAM zA mATe paherIe chIe? kAraNa ke TADha-taDakA AdithI ApaNA zarIranuM rakSaNa karavA IcchIe chIe. ApaNe mitro kema banAvIe chIe? kAraNa ke ApaNuM sukha-dukhamAM bhAga le, evI vyaktionI ApaNane jarUra che. A rIte jIvananA anekavidha vyApAra hoya che, ane tene samajavA mATe ApaNe kAraNe kheLIe chIe. kAraNa samajAyA pachI ApaNe te vyApAronI kiMmata AMkIe chIe. kya barAka sAre? kaI cIja mUlyavAna karyuM vartana jarUrI? kaye dhaMdho karavo sAre? vagere bAbatamAM nirNaya karavA mATe ApaNe kAraNenI kasoTI vAparIe chIe. jenI pAchaLa vadhAre mUlyavAna kAraNa hoya ane jeno upayoga vadhAre phaLadAyI hoya, tene ApaNe adhika pasaMdagI ApIe chIe. A rIte kAraNa ane kArya, e be nA AdhAre ApaNe jIvanane samajIe chIe ane tenuM mUlya mUlavIe chIe. paNa jIvananA badhA anubhavo A keTinA hetA nathI. keTalAka anubhavone kAraNenI ke upaganI cAlaNamAM cALI zakAtA nathI, tenI kiMmata AMkavA mATe naphA-nukazAnanAM ke upayogitA-anupayogitAvAdanA tela kAma AvatA nathI. te anubhave svayaMbhU hoya che. dA. ta. dayA ane prema, ahiMsA ane dharma. ApaNe dayA karIe chIe, prema bhAvanA batAvIe chIe, tenAthI koI khAsa bhautika ke paulika lAbha thatuM nathI. ema karavAnuM keI daya kAraNa paNa samajAtuM nathI. keTalIka bhAvanAo kaThoratA paNa mAgI le che, keTalAkanI kiMmata samagra jIvana karatAM paNa vadhAre lAge che. vyaktinA jIvanamAM evuM ghaNuM ya maLI Ave che ke, jene sAmAnya tarkanI kasoTIe karI zakAtuM nathI. matalaba ke jIvananA badhA ja anubhavo mATe kAraNe jaDavAM ke tene vyavahArika upaga have zakya nathI.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnane pAye je anubhavanAM mULa A rIte bhautika ke bauddhika paNa nathI, tenuM astitva ja nathI, ema kahevuM e paNa sAcuM nathI. AtmA svayaM tenI bhUmi che, ane tyAMthI ja A badhA atimAnuSI (devI) ane atIndriya bhAva sakuraNa pAme che. A anubhavo mATe vyavahAranAM tela-mApa sAvanakAmAM thaI paDe che. jIvananA uMDANamAM, AtmAnA aMtaramAM jotAM AvaDe, te ja tenAM mUlya samajAya che. kamaTha ane dharaNendra ubhaya pratyenA bhagavAna zrI pArzvanAthajInA tulyabhAvanuM temaja saMgama pratyenI devAdhideva zrI vIrasvAminI apAra karUNAnuM mUlya AtmabhAvane samajyA vinA nahi samajAya. je anubhavone AtmabhAnuM AlaMbana che, evI vizvamaitrI, karuNA, ahiMsA ke niHsvArtha premanI pAse vyavahArika badhA anubhave caMdra pAse tAralAonI jema phIkA lAge che, tethI ema sAbita thAya che ke, mana buddhi, prANa ke zarIra karatAM Atma tava caDhiyAtuM che. AtmabhAva AtmIyatAno sUcaka che. AtmIyatA Atmatatva sAthe keLavAya, jaDa sAthe nahi. jaDa pratyenI AtmIyatA, AtmabhAvane khIlavatI nathI paNa avadhe che, kAraNa ke jaDa padArthamAM pratibhAva vyakta karanArI cetanA hetI nathI. eTale AtmabhAvane pUre bhAva ApavAthI ja bhavanistAra thatuM hoya che. bhavanistArathI vyavasthita saMsArastha badhA ne ekAMtika abhayanuM dAna, anaMtakALa paryatA thatuM ja rahe che. e rIte sahu AtmabhAvanuM mulya akatA thAya te beDo pAra thaI jAya! S AtmabhAva-parabhAva bhAva jeTalo vadhu pavitra, vadhu sUkSama teTaluM vizeSa tenuM pavitra ane dIrdhAyuSya, teTalI adhika tenI zubha-asarakArakatA. parabhAva ApaNane bolAvatA nathI paNa ApaNe ja tenA tarapha kheMcAIe chIe ane samarpita thaIe chIe. svabhAvanI vadhaghaTa para jIvananA utthAna ane patanane AdhAra che. savabhAva vadhe eTale jagatanA sarvocca padArtho pagamAM ALoTe, parabhAva vadhe eTale peTa puratuM anna paNa na maLe. dharmacakravartI zrI arihaMta paramAtmAnA guNarUpa aSTamahAprAtihArya e utkRSTatama svabhAvanuM utkRSTa pratIka che. Atma zakti amApa, acitya ane anaMta che. karmanA kAcA mAlamAMthI je zarIranI racanA kare che, te nazvara deha ja tene purAve che. gulAbanI eka pAMkhaDI ke moranuM eka pIchuM keNa banAvI zake? Atmazaktine te purAvo che.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-rasikatA 13 dAna--zIla--tapa--bhAyAJa ghara choDIne bahAra bhaTakavuM jeTaluM du:khadAyI che, teTaluM kaSTadAyaka AtmabhAvane cheDI parabhAvavAM rakhaDavuM te che. svane bhAva ApavA mATe svanA ceAga karAvI ApanArA dAna, zIla, tapa ane bhAvamAM jIvanane joDavuM joIe. AhAra, bhaya, nidrA ane maithunanA ceAga parabhAva ane parigrahane utteje che. temAMthI mukta thavA mATe dAna, zIla, tapa ane bhAvanA cega Avazyaka che. dAnanA utkRSTa artha huM' nI ciMtAne savanI ciMtAmAM pariNamana karavA te che. indriyA ane manane AtmAmAM lIna karavA te zIla che. dAnathI DhahunA adhikAra jAya che, zIlathI AtmAnA adhikAra Ave che. tapa AtmAne nimaLa banAve che. bhAva AtmAne khelatA kare che. zarIra, vANI ane vicAra tenA AjJAMkti bane che. niHsvArthanA AdaramAM sAcu' svatva pragaTe che. mana, vacana ane kAyA para AhAra, nidrA, bhaya ane maithunanuM calaNa che, tenA sthAne sajIva hitakara zrI arihaMtanI AjJAnuM calaNu thavu' joie. enuM ja nAma AtmabhAna che. tenAthI daridratA, apatA, kSudratA ane pAmaratAnA aMta Ave che. jIvA pratyenA amaitrIbhAvanA tyAga karavA te mA che, mArgonusAritA che, tenAthI AtmabhAvanu` maMgaLamaya prabhAta ughaDe che. cu Atma rasikatA AtmA tehamAM rahelA che. chatAM ninvikalpa samAdhaiirUpI tapa vinA mATA mahAtmA paNa tene jANI zakyA nathI, mANI zakatA nathI. paryAyanI apekSAe AtmAmAM utpatti ane nAza tathA mULa dravyanI apekSAe ajaratva, amaratva ane nityatva che. AtmA vyavahArathI jJeyane jANe che ane paramArthathI pete peAtAnA svarupamAM rahe che. pradezA nayathI AtmA dehavyApI che, jJAnA nayathI te vizvavyApI che. parajJeyane tanmaya thaIne jANatA nathI, peAtAne tanmayapaNe anubhave che. para prakAzakatA saha ja upacarita che. svaprakAzakatA nirUpacarita che. anyanA karelA rAga-dveSa ane sukha- duHkhAdi te jANe che, chatAM tanmaya thaI jatA nathI.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnano pAyo sasvAdi guNenA ucherarUpa zUnyapaNuM AtmAmAM che, jJAtRtva, daivarUpa guNethI pUrNapaNuM che. zuddha AtmabaMdhanI pariNatinA abhAvamAM chavakarma bAMdhe che. IniSTa viSayamAM rAga-dveSa, harSa-zokAdi kare che. AtmaguNa zuddha AtmA ja eka prApta karavA gya che, evI ruci te samyagdarzana che. padravya grahaNa karavA saMbadhI sarva IrachAone tyAga te tapa che. karmone tapAvavAM-nirasa karavA ane AtmAthI alaga pADavA te tapa che. dvAdazAMgIrUpa sava AgamanuM jJAna karIne paNa tenA sArabhUta paramAtma-dhyAnamAM rahevAnI jarUra che. paramAtma-dhyAnavaDe nija zuddha AtmAne pratyakSa anubhava thAya che. jANIne anubhavavuM temaja jJAnanI sArthakatA che. jema pAkazAstrane jANavAthI peTa bharAtuM nathI paNa bhejanathI peTa bharAya che. traNasanI jemAM mukhyatA che, evI nirvikalpa-vItarAga samAdhi e ja kevaLajJAnanuM bIja che. AtmadhyAnathI Atmasvarupa anubhavAya ane vizvasvarupa paNa tenA kharA svabhAvamAM jANI zakAya che. vItarAga bhAvavALI nirvikalpa samAdhi meharupI vAdaLAne vikherI nAkhe che. agnine eka nAne kaNa DuMgara jeTalA lAkaDAnA DhagalAne vinAza kare che. tema paramAtmAne zuddha svarupamAM eka nimeSa jeTalo samaya ekarasa thavAya te DuMgara eTale pApane Dhagale baLIne khAkha thaI jAya che. zuddha AtmadhyAnanuM A sAmarthya che. mATe zuddha AtmasvarupamAM vRtti karavI ane bIjI sarva IcchAone tyAga kara. AvA sarvasvanA tyAgIne AtmAne anubhava thAya che. AtmA, AtmAne AtmAvaDe AtmA mATe AtmAthI, AtmAne viSe rahela che, ema jANe nahi. tyAM sudhI paramavAnI prApti thatI nathI. samabhAvamAM pariNamelA manamaMdiramAM Atmadeva sthiratA karIne rahe che. zatru-mitra, sukha-duHkha, niMdA-prazaMsA, jIvana-maraNa, harSa-zoka, rAga-dveSa ItyAdi prasaMgamAM athavA nimittomAM jenuM mana rAga-dveSa vinAnuM rahI zake, te samacittavALo kahevAya che. je pavitra AtmA athavA samacittavALe sAdhaka pAMca indriyanA viSaye ane mana saMbaMdhI vikalpa jALane sarvathA niSedha karI, vItarAga-nirvikalpa-sva-saMvedana
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddha AtmadravyanI madhuratA 15 jJAnamAM ekatAra thaIne rahe che, tene vizeSa prakAre Atmika sukhane anubhava thAya che. A sukha pitAne pitAthI anubhavAtu hevAthI svasaMveva che. temAM bIjA keInI madada ke bIjI vastunI apekSA hatI nathI. mATe AnaMdadhana AtmAmAM magna thavAmAM mAnavabhavanI sArthakatA che. zuddha AtmadravyanI madhuratA AtmadravyanI madhuratA jema jema anubhavAya che, tema tema rojarojanAM kAma nATakamAM seMpavAmAM Avela pAThanI jema karIne nitya sAmAyikamAM anaMtakALa sudhI siddha bhagavaMtonI jema rahI zakavAnI jhAMkhI thAya che. nija varupa te jinasvaru5 che, ema sAmayikamAM praNavanA dhyAna vakhate kiMcita anubhUti thAya che, tethI khUba khUba prasannatA anubhavAya che. praNavanA dayAnamAM zabdAtIta eka mAtra jJAna cetanA rahe che. zuddhAtma dravyanI madhuratA je nizcaya sAmayikarupa che, te ahIM anubhavAya che. zuddha jJAna cetanAnI anubhUti bAda je sAnukULatAo joIe, te kheMcAIne Ave che. zuddhAtmadravyanuM dhyAna eka bAju karmanI nirja kare che ane bIjI bAju utkRSTa puNyAnubadhI puNya upArjana karAve che. AtmAnubhUti AgaLa zarIra paNa upAdhi tulya bhAse che. saccidAnaMda svarupanI jhAMkhI vakhate e anupama AnaMda hoya che, te sadA kALa TakI rahe tevI tIvra bhAvanA pragaTe che. upakArakata! zrI navakAra pratyenI prIti-bhakti TuMka samayamAM TheTha svarupa-lAbha sudhI laI jaI zake che, e paMca parameSTi bhagavaMtane keTalo mahAna upakAra che ! te ja rIte zrutajJAna paNa tenA kaI paNa ArAdhakane anubhUti parvatanuM jJAna ApI zake che. mATe zAstra ane tenA racayitAonI aparicita zaktione ochI na AMkavI joIe. pitAnI buddhinA TUMkA gaja vaDe kadI na mApavI joIe. zAstranuM yeya paNa tenuM AlaMbana lenArane Atma-sAkAra karAvI ApavAnuM che. mATe zrInavakAra temaja zAsanuM hamezA ananyabhAve smaraNa-manana-ciMtana dhyAna karavuM joIe. tenAthI AtmA tarapha vaLAya che. eka vakhata A valaNa thAya che eTale bahirAtmabhAva kSINaprAya thaI jAya che ane dhasamasatI saritAnI jema samagra zaktione pravAha AtmabhAvamAM samAI javA thanaganI uThe che. Avo anubhava zrI navakAra bhakti ane zAstrabhakitathI zIdhra thAya che. waa
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnane pAyo AtmA sarvano che. AtmAne mAtra potAne gaNavo ke gaNAve te ja zuM eka prakAranuM ajJAna nathI? pitAnA dhanane potAnuM ja mAnavuM, pitAnA dehane mAtra potAne ja mAna, pitAnA baLa, buddhi ane jJAna upara mAtra potAne ja adhikAra mAna, e paNa vizvamAM je droha gaNAte hoya, kRpaNutA, pazutA ane svArthaparAyaNatA gaNAtI hoya, te pitAnA AtmAne mAtra pitAne gaNa ane pitAnA bhAvane pitA sivAya bIjA koIne mATe paNa upayoga na kare te mATe droha nathI? meTI kupaNutA, meTI pazutA ke moTI svArthaparAyaNatA nathI? tana, dhana, mana, vacana ke svajana, emAM je sarva keIne hakaka hoya, te te badhAne samagra saravALe je AtmA, e haragIja pitAne nahi, paNa sarvane che--ema mAnavuM e ja sAcuM jJAna che, e ja sAce bhAva che. jema jema A vicAra vitare che, tema-tema jIvana arthapUrNa bane che. ane jyAre A vicAra samagra jIvalekavyApI bane che tyAre ja AtmA paripUrNatAnI parAkASTAe pahoMcIne paramAnaMdane bhAgI bane che. AtmAne pitApaNAne aMdhArA oraDAmAM gAMdhI rakhAya te tene tenI sajArUpe anaMta aMdhakAramaya durgatiomAM sabaDavuM paDe, AtmAne sarvane mAnavAmAM sarvAtma samatAnuM darzana thAya che. draSTisvarupa dehadRSTayA tu dAso'haM, jIvadRSTayA tvadaMzaka / AtmadRSTayA tvamevA'haM, iti me nizcitA matiH / artha - dehadaSTithI jotAM huM dAsa chuM, jIvadaSTithI jotAM AtmA chuM, ane AtmadaSTithI jotAM paramAtmA chuM, e mAro daDha mata che. camA jema cAmAM che ane tene kalara badalavAthI jema dayane kalara badalAya che, tema mana paNa vizvane jovA mATe cazamAnA sthAne che. jJAnI je daSTivaDe jagatane jue che, te daSTivaDe jevAthI jJAnInAM cazamAno upaga karyo ane ajJAnI je daSTivaDe jue che, te rIte jovAthI ajJAnInI daSTine upayoga karyo gaNAya.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ videhI AtmA vizvanA moTAbhAganA mAnave pitAne dehadaSTithI jue che, temaja te ja daSTivaDe jagatanA jIvane paNa jue che. eTale nathI teo Atma-gauravazAlitA prApta karI zaktA ke nathI anyane AtmIya tarIke apanAvI zaktA. daSTimAM dahane sthApavAthI AtmA vagaranA deha jevuM maMda jIvana jIvavuM paDe che. je dAsatvanuM sUcaka che. jIvadaSTie jotA jIvana kaMIka aMze garimAvaMta bane che, temaja teTalA pramANamAM gaurava sarva mATe dhAraNa kare che. jyAre mananAM cazamAM-kAcanuM sthAna AtmA le che. tyAre apUrva jhaNajhaNATI samagra manapradezamAM pedA thAya che ke, jemAM paramAtmabhAvanI anubhUti hoya che. tame tamane kaI AMkhe jue che? cakSu indriyanI A vAta nathI. ahIM te vAta che, mananI AMkhanI ! e AMkhamAnI kIkInI. kIkInA sthAne AtmAne sthApavAthI jIvananI sarvottamatAnI sthApanAnA zrI gaNeza thAya che. pUrNa daSTivaMtane sva temaja paranI pUrNatAnAM darzana thAya che, jIvana sadAya bharyuM bharyuM anubhavAya che tema AtmadaSTivaMtane samagra jIvaleka eka ja kuTuMba je dekhAya che. tenA pratApe te koIne paNa tiraskAra karavArUpa pApa karI zakatuM nathI, paNa uttama niSpApa jIvananA carama zikharane adhikArI bane che. mATe A daSTi ughaDe te mATe jinanuM darzana karatAM rahevAnI khAsa jarUra che. videhI AtmA... ! jeo pUrvajanma ane purnajanmamAM mAne che, temaNe vizvanA samasta jI sAthe sarva prakAranA saMbaMdhe anekavAra thayAnuM mAnavuM ja paDaze. tethI samagra vizva pitAnuM kuTuMba che, ene svIkAra kare paDaze. pachI mAtA-pitAdi sarva saMbadhe sarva jIve sAthe anaMtavAra thayA chatAM, te ja che sAthe sanehanA badale vaira kema che? e prazna thaze. tene uttara e che ke, e snehanI vacce deha Ave che, ane jyAM deha che, tyAM dehane svArtha rahe che. e svArtha ja vairavirodhanuM mULa bane che. tethI jeone e vairabhAvathI mukta thavuM haze, teoe deha chatAM videhanI bhAvanA keLavavI paDaze. videhanI bhAvanA eTale deharahita banavAnI bhAvanA.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnane pAye deharahita thavAnI bhAvanAmAMthI ja tapa, saMyama Adi zubhakriyAone anurAga jAge che ane hiMsAdi pApasthAnethI virAma pAmavAnI pratijJA aMgIkAra karavAnuM mana thAya che. sakaLa dharmasthAnonI utpatti videha-deharahita thavAnI bhAvanAmAM rahelI che. tethI te dharmanuM bIja che. videha-muktine varelA chanI pUjanuM praNidhAna paNa temAMthI ja pragaTe che. ene aMte e praNidhAna videha avasthAne arthAt mekSane meLavI Ape che. AyuSya pUruM thatAM deha chUTI jAya che, tyAre paNa dehabhAva chUTato nathI. AvI dahAsaktimAMthI punaH punaH janma maraNa thayA kare che. A dahAsaktine pAtaLI pADIne sarvathA nAbUda karavA mATe, jeo dehamukta thayA che, te bhagavaMtenI bhakti anivArya che. kadI nahiM maranArA AtmAnI zaraNAgati anivArya che. dehamAM AtmabuddhinuM prAbalya khatama karavA mATe samyagdaSTi keLavavI joIe. AtmadaSTivaMta banavuM joIe ane dehanA dharmone sAkSIbhAve nihALavA joIe. Atmabuddhi saMsArI jIva kamarUpI baMdhanathI sadA baLatuM hoya che. te Agane ThAravA mATe te cArebAju bhaTake che, tema chatAM tenI Aga TharatI nathI, paNa vadhe che. jyAre te deharUpI bhAjanamAM AtmArUpI je jaLa baLI rahyuM che, tene ThAravA mATe anya prayatnane choDI, vacce rahelA bhAjanane cheDI de che, tyAre temAM bhareluM jaLa sIdhu idhana upara paDe che Agane olavI nAMkhe che ane tene zAtine anubhava thAya che. arthAt dehAtma-buddhine tyAga karIne AtmAmAM Atmabuddhi keLavavAmAM Ave, tyAre ja te Aga zame che. AtmArUpI jaLa, karmarUpI iMdhanane zamAvavAnI tAkAta dharAve che. te sivAyanAM sAdhane te karmarUpa agnine vadhu pradIpta kare che, e samaja jyAre jIvane Ave che, tyAre te tapa-japa, jJAna-dayAna Adi saghaLA upAyo vaDe jema-jema dehAtma buddhithI mukta thatuM jAya che, tema-tema karmanI Aga zamatI jAya che. ane jyAre dehabuddhi sarvathA nAza pAme che, tyAre AtmarUpI jaLa sIdhuM ja karma-idhananI Agane samULa ThArI de che. dehabuddhi karma-agnine pradIpta kare che. Atmabuddhi te agnine zAna kare che.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 AtmasvarUpamAM sthiratA dehabuddhi vadhAranArAM saghaLAM kAryo chUTI jAya ane Atmabuddhi pragaTAvanArA saghaLAM kAryo sAthe joDANa thAya, tyAre jIvane vividha tApamAMthI mukti maLe che. artha ane kAmanI vAsanA karmarupI Agane vadhAre che, dharma ane mokSanI bhAvanA te Agane zamAve che. mATe ja mana-vacana-kAyAnA vyApArane dharma temaja mokSa purUSArtha maya banAvavA para saghaLe bhAra mahAsatae mUke che. A bhAra vahana karavAthI karmonuM dahana thAya che ane jIva saMsAranA saghaLA bhArathI mukta banI azarIrI bane che. kAyA AtmasvarUpamAM sthiratA krodhAdi kaSAyathI dUSita jJAna hoya, tyAM sudhI ahiMsAdinA pAlanarUpa vyavahAra cAritra paNa TakatuM nathI. jyAre jJAna AtmAnA svarupamAM ja samAI rahe AtmAkAre pariNamI rahe, tyAre hiMsAdi pAsthAne palAyana thaI jAya che. jJAna jyAre viSayAkAre pariName che, tyAre hiMsAdi avrate, kredhAdi kAra AvIne UbhA rahe che. AthI e nizcaya thAya che, ke viSayAkAra vRtti-jJAnanuM, viSayAkAra pariNamana e adharmanuM mULa ane AtmAkAra pariNamana e dharmanuM mULa che. ratnatraya svarupa AtmAnuM dhyAna jyAre yegI puru kare che, tyAre sakala karmo nAza pAme che ane AtmA mukta svarupe prakAze che. jIva jayAre AtmAthI vimukha thaI para dravyamAM rAga kare che, tyAre jJAnAdi ratnatraya TakI zakatAM nathI. AtmAthI abhinna jJAnAdimAM pravRtti karavA mATe yegI puruSe niraMtara prayatnazIla rahe che. AtmA AtmAvaDe AtmAmAM pravRtti kare te cAritra, AtmA AtmAvaDe AtmAne jANe te jJAna ane AtmA AtmAvaDe AtmAne jue te darzana che. mekSArthI chAe AtmAnuM jJAna pUrI zraddhApUrvaka grahaNa karI tene AcaraNamAM mUkavuM, te mokSane saraLa ane ananya mArga che. indriyone potapotAnA viSayothI rokIne, cittane vikalpo vinAnuM banAvIne svarupa sthiratAne abhyAsa karanArane AtmAnuM tAtvika svarupa pratyakSa thAya che. je AtmA para dravyanuM ciMtana kare che, te para dravyamAM tadAkAra thAya che, je zuddha AtmAmAM tadAkAra thAya che te tene pAme che. AtmadravyanA acitya sAmarthya, parama aizvarya temaja anaMtajJAnAdi guNenuM ciMtana nathI thatuM, tyAM sudhI ja kSaNabhaMgura ane lAgaNuM vinAnA para dravyanuM ciMtana mIThuM lAge che, mATe sarvakAryamAM AtmadaSTipUrvaka rasa le, te ja AtmAne sarasa rIte mANavAne saraLa upAya che.
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnane pAye 20 svAdhyAya-svanuM ciMtana vanuM adhyayana karyA bAda zAstranuM adhyayana karavuM joIe. svane jANyA vinA zAane jANavAthI ahaMkAra puSTa thAya che ane mAnanI tRSNa vadhe che. svamAM satya vidyamAna che. svamAM sthira thanArane nitya yuga che. jyAre svamAM nAmarUpa nathI rahetAM tyAre zuddha caitanya mAtra zeSa rahe che. ahaMkAra yukta huM nuM jJAna jIva che, ahaMkAra rahita AtmA ja paramAtmA che. ziva zaktinA roga mATe je sva nathI, tenAthI tAdAbhya teDavuM paDe che. svanI mRtimAM satya paramAtmAne yoga che. ciMtana dvArA tene anubhava thAya che, je nitya niraMtara prApta che, je pitAnAthI bhinna che, je nitya prApta nathI je ciMtana mAtrathI maLatuM nathI, tene saMga mATe karma karavuM paDe che. svanI anubhUti mATe karma nahi, paNa ciMtana Avazyaka che. svanuM skaraNa niraMtara eka jAtinI jema thaI rahyuM che. svanA sAkSAtkAranA upakramane ja svAdhyAya kahevAya che. svAdhyAya svabhAva-pariNati mATe che. vibhAvane dUra karavA mATe che. zarIranuM adhyayana te svAdhyAya nathI. AtmAnA zuddha svarUpamAM ramaNatA te svAdhyAya che, e AtmAne adhyAya e ja sAcu ciMtana che. AtmAnuM amaragAna bIjAne abhaya ApavAthI pitAne abhaya maLe che. abhayadAna parane ApIe ane nirbhayatA pitAne maLe che. A kAraNe abhayadAnanuM asAdhAraNa mahattava che. AtmasattAnA jJAnanuM A prathama phaLa che. bIjuM phaLa jIvavuM ane jIvADavuM te che. te mATe anna, jaLa, vA, AvAsa, auSadhAdinuM dAna ane grahaNa che. AtmA sat svarUpa che. tema jJAna svarUpa paNa che ane te suSupti, mUrchA ke samAdhine paNa prakAzita kare che, ke je vakhate badhI vRttio ane Indriyone upasaMhAra thAya che. vividha vijJAna ane nirvizeSa, nirAkAra, zuddha mahavanuM paNa jJAna karavuM, karAvavuM Avazyaka che. sAmAnya, vizeSa ane samanvaya e traNe prakAranA jJAnanI vRddhi thavI joIe.
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnI ekatA 21 bhinna-bhinna viSayanuM jJAna karavAnA sAdhanonI jema jarUra che, tema nirviSaya tAvika jJAna ane tenAM sAdhana tattvajJAnI, vItarAga mahAtmA purUSonI ane tenAM sthAnonI AvazyakatA che. zarIranI aMdara rahela tatvanuM jJAna te adhyAtma. brahmAMDanI saMcAlana prakriyAonuM jJAna te Adhidaivika jJAna. bhotika vastuonuM jJAna te Adhibhautika jJAna. sarvathI vilakSaNa advitIya AtmAnuM jJAna te paramArtha jJAna. AtmA AnaMda svarUpa che. potAnI jAta pratye anavarata prema e tenuM lakSaNa che. duHkha-dveSa, sukha-rAga sarva sAdhAraNa che. duHkha vijAtIya che. kemake te zarIramAM peThelA kAMTA ke AMkhamAM dAkhala thayelA taNakhalAnI jema sadA khaTake che. tethI keIne duHkha devuM nahi, ane pote duHkhI thavu ane bIjAne sukhI karavA e bIje dharma che. jJAna, dhyAna, bhagavabema, dharmAcaraNa, gIta, nRtya, vAjiMtra, tapa-tyAga vagere sukhanAM sAdhana aneka che. sukha e Atmadharma che tethI te mATe je-je sadaupAya maLe te badhA grAhya che, svIkArya che. AtmA aya che. tethI bhedabhAva karavAM-karAvavAM te adharma che. sarvamAM eka ane ekamAM sarvane jovA te dharma che. abheda bhAvanA bhAvavAthI bhaya, arati, zAka, abhimAna, rAgadveSAdi vRttio vilina thaI jAya che. AvI vicAraNA mahAmUlyavAna nahiM, 5Nu aNumela che. temAM AtmAnuM amaragAna che. AtmAnA guNanuM apUrva dhyAna che. AtmAnI ekatA dharma jaganAthane dharma zuci gAIe, ApaNe AtmA teha bhAvIe. A kaDImAM "tulyatA batAvI che. jArita siddharAvo tAtti sAro hoda nAnIvALuM ! -(siddha prAkRtikA) navo navatvAvasthaH siddha ti(tatvArthavRtti.) jAti jasu ektA teha palaTe nahi zuddha gutha pajAjavA vastu sattAmayI" A paMktithI prabhu sAthe ekatAnuM bhAvana batAvela che.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnanA pAyA svabhAva che ke, anAdithI AvRta hai|vA chatAM svajAtinA tyAga ne AcA' e pAThanI sAkSI ApelI che. siddhatA e jIvanI peAtAnI avasthA che. astitvAdi dharmAM sadA nirAvaraNa hAya che. vizeSa svabhAve AvRtta chatAM sAmAnya svabhAvanI sadA nirmAMLatA hoya che. ane te kAI paNa jIvathI judI nathI. tethI sAmAnya svabhAvanI apekSAe jIvA sattAe zuddha che. A vicAraNAthI dhyAnamAM nizcaLatA Ave che ane aMtaryAmI prabhunuM tAttvika milana thAya che. 23 jIva dravyanA evA skrI karatA nathI. A mATe ekatAbhAvanane pravacana a'jana tarIke zrI jinezvaranI jAtirUpe vaNu vela che. ekatvabhAvanarUpa ajananA prabhAve parama nidhAna svarUpa paramAtmAnAM hRdayanayana arthAt AMtaracakSu vaDe darzana thAya che. paramatidhAnarUpa paramAtmA AtmamaMdiramAM pratyakSa birAjamAna chatAM jagadIza sAthe etArUpa jAti vinA joI zakAtA nathI. A rIte aneka sthaLeAe anubhavagamya vacanA dvArA mahApurUSoe 'ege AyA'nuM 2hasya zeAdhI batAvyuM che. ekatA, tanmayatA, magnatA, samAdhi, samatA, cAritra anubhavadazA Adi zabdo katha cit ekA vAcI che. Wan jIvanuM svarUpaH saccidAnaMda jIvanuM svarUpa 'sat' che, mATe e satata jIvavA Icche che. jIvanu` svarUpa 'cit' che, mATe e saghaLuM jANavA Icche che. jIvanuM' svarUpa 'AnaMda' che. mATe e satata sukhane sukhe che. jIvamAM aizcaya -dhirapaNa nihita che, mATe e kAine AdhIna rahevA icchatA nathI. paNa sava' kAIne AdhIna karavA Icche che. jIva pAte saccidAna da svarUpa hovAnu* je vidhAna Astika dazanAmAM che, tenuM sacATa, pratipAdana 'saccidAnaMda' A zabda kare che. jIvanuM A svarUpa ghana-nakkara che. tema chatAM dUdhamAM bhaLIne rahI zakatA pANInI jema temAM karmo rahetAM hoya che, tyAM sudhI tenA A svarUpanA sa'pUrNa bhAgavaTA te karI zakatA nathI. jo ke UMDe-ke te teja icchatA heAvA chatAM temAM krarmAbAdhaka nivaDe che. parane sahAya karavAthI A khAdhAnA aMta Ave che. ahiM para eTale svatulya sarva jIvA samajavA. para eTale jIvadravyathI nirALA kAI padAtha nahi.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 adhyAtma darzana ISTanI prAptimAM pradhAna bhAga savanuM ISTa IcchavarUpa zubha bhAva bhajave che. Izitva ane vazitva e jIvanA mULa svabhAva che. nAda vaDe izitva ane jAti vaDe vazitva prApta karI zake che. nAdanI abhivyakti nAma rUpe ane jyeAtinI abhivyaktirUpa svarUpe thaI chethAya che-thatI hAya che. nAdamAM pUrNa svAdhInatA che. je A nathI, teA te nAda nathI paNa unmAda che. nyAtimAM sarvAzatA che. jIvanI jJAnarUpI jayAti vizvavyApI che. te sane vaza kare che, vaza thatI nathI. paNa koIne prabhunu' nAma nAdarUpe a`taramAM satata cAlyA kare che. tenuM dhyAna svAdhInatA samape che, nAdanu dhyAna karavuM-e asAdhAraNa kaLA che. zuddha, zAnta ane rikta citta A dhyAnane cAgya che. prabhunI jgyAti jJAnarUpe sadA pragaTe che. tenu dhyAna vizvavyApitA ane savazitA apAve che. nAma ane rUpa grahaNa karavA vaDe nAda ane jyeAtinuM grahaNa thAya che ane nAda ane jyeAtinA grahaNa vaDe svAdhInatA temaja sarvoparitA prApta karI zakAya che. dhama sAdhanAnA A saraLa upAya che. dharma sAdhanA eTale zuddha AtmasvabhAvanI sAdhanA AtmA kharekhara jevA che, tevA jIvananI sAdhanA. '; adhyAtma-daza na paramAtmA zrI mahAvIrasvAmIjInA darzanamAM pratyeka jIvAtmA dravyathI anAdi anata che, zuddha che, nirjana che. je kAMI azuddhatA che, te paryAyagata ane ApAdhika che, mULabhUta nathI. nizcaya dRSTithI vicAratAM nigeAdathI mAMDIne siddha paryaMtanA jIvA zuddha che, eka rasa che, sama che, nirvikalpa ane nibheda che. 'satve suddhA haiM yuddhanA (sa`jIva zuddha nayathI zuddha che) A rIte nizcaya naya kAi paNa jAtanA bhedabhAva vinA vizva caitanyane akhaDe parabrahma svarUpa jue che. naramAtramAM nArAyaNane jue che, prANI mAtramAM paramAtma dena kare che.
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnane pAye bhagavAna zrI mahAvIrasvAmIjIne pratyeka anuyAyI A rIte karI rahela hoya che. e mAtra kalpanA nathI, paNa satyabhAvanA che ene AtmabhAvanA kahevAmAM Ave che. ucita vyavahAra avalaMbane, ema karI sthira pariNAma re, bhAvIe zuddha naya bhAvanA pAvanAzaya taNuM kAma re. cetana jJAna ajavALIe. deha-mana-vacana pula thakI, karmathI bhinna tuja rU5 re, akSaya-akalaMka che jIvanuM, jJAna AnaMda varupa . cetana jJAna ajavALIe. huM eka akhaMDa, jJAyaka-cita, camatkAra, caitanyamUrti chuM. parAzrayathI rahita eka mAtra niddhada svAvalaMbI jJAna svabhAva-anAdi anaMta AtmA chuM. te ti garamA | svabhAvamAM satata gatizIla, nazIla, prAsizIla te AtmA sva-dravya-kSetra-kAla-bhAvathI sat che. mAro eka AtmA ja mAre mATe dhruva che, AdhAra che, AlaMbana che, zaraNa che. haja mAre chuM. bASTithI vividha nimittonA kAraNe nAnAva che, paNa te aupacArika che. aMtaradaSTie jotAM AtmA eka, abheda, jJAyaka, zuddha ane asaMga che. jinazAsanane mulAdhAra AtmA jeTalA aMze pitAne bhUle che, parAzrayane aMgIkAra kare che, teTalA aMzamAM zubhAzubha bhAvavALo bane che. tenuM phaLa saMsArabhAva che. ane jeTalA aMzamAM AtmadaSTiyukta bane che, svAzrayanuM lakSya kare che, trikAla ekarUpa-dhruva, jJAyakarUpamAM pariNAma pAme che, teTalA aMzamAM te nirvikalpa zuddha bhAvavALa bane che. A rIte parAzrayI bhAvanAthI muktirUpe svAzrayIbhAvanA che, AtmabhAvanA che. ane te ja nijatvamAM jinatvanI bhAvanA che. zrI jinazAsanane te mUlAdhAra che. A AtmabhAvanA che, ahaMkArathI rahita zuddha ane zuddha baMdha che. "I am that I am" jyAM sudhI sAdhaka svAzrayI ane nirmaLa baMdha nathI karatA, tyAM sudhI te nizcayanayathI mithyAdaSTi che. tyAM sudhI tene svaMtatra svatva para, pUrNa akhaMDa vyaktitva para tene AtmavizvAsa jAgatuM nathI. abhyadaya temaja nizreyasane te adhikArI banate nathI. paramukhaprekSaNa karI jagatanA dAsarUpe ghara-ghara bhaTake che. svAzrayIbhAvanuM darzana AMtarika puruSArthane jagADe che. e puruSArtha vaDe ja muktilAbha thaI zake che. te puruSArthane ja baLa, vIrya, pauruSa, parAkrama Adi nAmathI saMbedhavAmAM Ave che.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtma darzana 25 zuddhadaSTi dRSTimAM zuddha nizcayano prakAza dhAraNa karIne pitAnA svatvane-vyaktitvane pUrNatAnA bedhathI bhAvita karIne je vyavahAra karavAmAM Ave che, te ja zuddha vyavahAra e kahyuM che ke, nizcaya daSTi hRdaya dharajI, pALe je vyavahAra, puNavaMta te pAmazejI, bhavasamudrane pAra." A daSTi parAzrayI bhikSuka manovRttinuM eka bAju mUlecchedana kare che, tyAre bIjI bAju bIjAo pratye sahiSNu, udAra ane samabuddhivaMta banAve che. bIjAnA vyaktitatvane jyAre kevaLa vyavahAra pakSathI ja jovAmAM Ave che, tyAre uccatA-nIcatAnuM vaividhya najare caDhe che. zubhAzubha vikapanI mAyAjALa prasare che, parasparanI dhRNA ane vairabhAva pragaTe che. "zuddhanayanuM adhyAtmadarzana-e ja sarvayAsa,viSayatAmUlaka viSapravAhanuM amogha auSadha che. jyAre ApaNe prANI mAtrAmAM uparanA ThaMdvothI mukta aMdara rahelI cetanAnuM darzana karIe chIe, tyAre sarvatra eka rasa, zuddha, niraMjana, nirvikAra mULa parabrahmabhAvane sAkSAtkAra thAya che. jyAM ekatA, ekarUpatA ane samatA ja rahelI che. ane viSayatA, ghaNA, vaira ane dvandrane sarvathA abhAva che. je kAMI bheda che, vaiSamya che, te sarva aupacArika-pAdhika che. AtmAnA mULamAM tenuM leza mAtra astitva nathI. je upacAra che, te Arepita che ane je Arepita che te zuddhasArvabhauma jJAna cetanAnA pariNAmathI dUra karI zakAya che. jyAre ApaNe viSamatAne malika mAnavAne InkAra karI daIe chIe, tyAre te viSamata pitAnI meLe ja maTI jAya che. A rIte bhagavAna zrI mahAvIra svAmIjInuM adhyAtmadarzana pratyeka vyaktinI nezcayika zuddhatA ane svataMtratAnuM pratipAdana kare che tenA pariNAme samasta caitanya jagatamAM eka rasatA ane samatvanI sthApanA thAya che. zraddhA eTale vizvAsa zraddhA eTale deva-guru ApaNuM kAMI kare che-e vizvAsa, AvI zraddhA hoya tyAM ja sAcI bhakti jAge, a. 4
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnane pAyo Atmadarzana tatvajJAna, sAdhakane paramAtmAnA darzanane adhikArI banAve che. dunyavI tamAma jJAna deha, mana ane kavacita hRdayane tRpti ApanAra bane, paNa AtmAnI paritRpti tethI thatI nathI. anaMta ane nitya evAM AtmajJAnathI ja te paritRpti thAya che. mAnavanA samagra vyaktitvamAM deha, mana, hRdaya ane AtmA samAviSTa che. AtmatRptinuM sAdhana AtmAnuM sAkSAta darzana che. saMsAramAM je jIvo AtmakAmI hoya che, AtmAnA rahasyamaya jJAna mATe je talase che, te AtmajJAnInAM caraNomAM zira jhUkAve che. samAvapUrvaka AtmajJAnanI sAdhanA karatA RSi-munionAM caraNamAM saMsAranI samRddhinA samrATanA mastakanA mukuTa namI paDe che, e ema batAve che ke sAcI paritRpti bAhyA saMpattithI nahi, paraMtu yathArtha AtmadarzanathI thAya che, AtmAnA yathArthasvarupanA jJAnathI thAya che. pachI huM AtmA chuM' e bolavAnI mAtra vAta ke, vANI nathI rahetI, paNa jIvatI-jAgatI hakIkta banI jAya che ane tenA anubhavane AnaMda te tene anubhavI ja pUre jANI zake, mANI zake. mAnavabhava pAmyA pachI ApaNA darekanuM pradhAna kartavya AtmAne oLakhavAnuM, AtmadarzananuM hovuM joIe. AtmabhAna jene pitAnA AtmAnuM bhAna nathI, tene e AtmAnA akSaya avyAbAdha AnaMdanuM bhAna te heya ja kyAMthI? dayAbhAva ane vairAgya sAthosAtha rahe che. AtmAnI dayAmAMthI ja vairAgya ane ahiMsA dharma pragaTe che. chanA 14 prakAra che. ekendriya jIva pratyeka ane sAdhAraNa, vilendriyanA traNa prakAra ane paMcendriyanA saMjJI asaMjJI ema be prakAra ema kula 7 paryAptA ane 7 aparyApta maLI 14 prakAra che. jayAM sudhI AtmAnuM bhAna na thAya, tyAM sudhI jIvo pratye dayA ane viSe pratye vairAgya kevI rIte jAge? viSayonuM sevana nI hiMsA vinA zakya nathI. tethI jema dayA bhAva vadhe, tema tema viSe pratye vairAgyabhAva vadhatuM jAya.
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmajJAna 27 dayAmaya ane vairAgyamaya dharma, jIvane bhavabhramaNanA cakrAvAmAMthI choDAve che. dharmanA anuSThAna mAtramAM jIvadayA ane viSaya-vairAgya vaNAyelA che, e dharma mahAna puNyanA yege ja maLe che. jIvamAtrane sauthI adhika sukha ane prema potAnA prANanI rakSAmAM rahe che. eTale bIjA jIvane sukha ApatAM enA phaLarUpe pote sukhanA adhikArI bane emAM navAI nathI. jeNe eka jIvanI rakSA karI, eNe vizvanA sarva jIvonI rakSA karI, jeNe eka jIvane ha teNe vizvanA sarvajIne haNyA. mananA pariNAmanI A vAta che. tAtparya ke AtmabhAna atyaMta jarUrI che, tenA sivAya Atmarati zakya nathI, viSaya-virakti zakya nathI. dayAnA viSayabhUta AtmA A rIte jIvane sarvocca dazAmAM laI javAnuM mahAna upakAraka kArya kare che. AtmajJAna AtmajJAna mATe namaskAra ane niSkAma karma mATe sAmAyikane abhyAsa jarUrI che. AtmajJAnanA saMskArothI pUrva sarakArane nAza karI zakAya che. niSkAma karma dvArA navA saMskAronI utpattine rokI zakAya che. AtmajJAnane mATe satyanuM vAraMvAra anuzIlana Avazyaka che. satyanuM jJAna thayA bAda gurune upadeza "taravamasi" rUpa maLe che. e satyanA anuzIlanathI "huM trA"i ne baMdha thAya che. "travid traNava mavati" | saMsAramAM keIpaNa zakti, keIpaNa kriyA, yA keIpaNa padArthane nAza thato nathI. te niyamane vijJAna paNa mAnya kare che. jIva paNa pUrva janmanA kAryone saMskAra rUpamAM prApta kare che. ane vartamAna janmanI gADIne AgaLa calAve che. "huM zarIra nahi paNa zarIrI chuM, ratha nahi paNa rathI chuM. maraNazIla nahi paNa amara chuM, prakAzapuMja chuM paNa mATIrUpa nathI, na zastra mane chedI zake che, na Aga mane bALI zake che, na pANI mane bhIMjavI zake che, ne havA mane sUkavI zake che. saMsAramAM jIvane bAMdhI rAkhanAra be vastu che. eka avidyA bIjI tRSNa. vastunuM vAstavika vijJAna na hovAthI je kAMI karma thAya che, tenAthI saMskAra utpanna thAya che ane tenA phaloga vakhate tRSNa janme che. A avidyA ane tRSNanA kAraNe jIvane pharI pharI janma dhAraNa karavA paDe che. avidyAnA saMskAra AtmajJAnathI naSTa thAya che. ane tRSNAnA saMskAra niSkAma karmathI nAza pAme che. AtmajJAna mATe namaskAra ane niSkAma karma mATe sAmAyika sarvazreSTha sAdhana che.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 Atma-utthAnanA pA nizcayathI AtmadhyAna AtmAne nizcayathI te ja jANI zake che, ke je zrI arihaM ta bhagava'tane temanA zuddha AtmadravyathI, zuddhakevaLajJAnaguNathI ane zuddhasvabhAvapariNamanarUpaparyAyathI jANe che. kAraNa ke 'rtayA mAtmA vanIvAramA' kaLathI jIva pAte ja 5ramAtmA che. zuddhadravya, guNu ane paryAyathI zrI arihaMtanuM tathAprakAre jJAna thavAthI tathA-- prakAre dhyAna thAya che. ane te dhyAna samApattijanaka banIne mAhane nAza kare che. samApatti eTale dhyAnajanma sparzanA, te e prakAre thAya che. sa'sargArApathI ane abhedArApathI. prathama. zuddhAtmAnA dhyAnathI aMtarAtmAne viSe paramAtmAnA guNAnA sa'sargorApa thAya che ane pachI 'tarAtmAmAM paramAtmAnA abhedArApa thAya che. tenu mULa ati vizuddha samAdhi (thAya) che. 5 Atma sAkSAtkAra ceAga eTale nirvicArasthiti, jJAna eTale AtmaniSThA, bhakti eTale bhagavanniSThA. * tattvamasi / ' e zravaNanA viSaya che. pachI manana dvArA 6 sarva khalvidaM brahma / , ganheM zrahmAsmi / ? ema sazayarahita jJAna thAya che. badhA ja sAdhakAmAM eTalI ceAgyatA hAtI nathI, tethI jJAnamAga mAM dhyAnayoganI madada eka yA bIjA prakAre levAmAM Ave che. jJAnamArgamAM jJAnanuM zuddha sAdhana, te zravaNu manana ja che. yeAga dvArA cittavRttinA nirodha thatAM peAtAnA AnaMda svarupa AtmAnA anubhava sAdhakane thAya che. e anubhavane lIdhe peAtAnA svarupa saMbadhI sa zA nAza pAme che. Ama ene vakhata jatAM sa`zayarahita nAna thAya che. bhaktimArganA sAdhakone 'nAr hatAM, muH rtA / ' evA anubhava thAya che. te tathA samAdhi avasthA, nirvicAra sthiti, agAdha zAnti, bhagavAnamAM sthiti e badhA eka ja ane kahenArA zabdo che. jyAM vicAra zUnya sthiti che, tyAM AnaMda svarupa AtmA te hAya ja che.
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-sAkSAtkAra nidrAmAM paNa satsaMga thAya che, kAraNa ke te vakhate kevaLa sat svarupa AtmA pote ja hoya che. mAnasazAstrane niyama che ke je vRttimAM tamane nidrA Avaze, te vRtti nidrA daramyAna AMtaramanamAM kAyama raheze. zrI parameSTi bhagavaMte sanA saMgamAM che, tethI temanuM smaraNa paNa e rIte satsaMga gaNave joIe. savapradhAna tamoguNa nidrA e sattvaguNa pradhAna tamaguNa che. "ravAti " bAramAnaM ati ti svajati' arthAt pitAnA AtmAmAM gayo che, AtmAne prApta thaye che. A sthiti savaguNa ja che. tenI sAthe tamaguNanI ajJAnatA, mUDhatA paNa hoya che. tethI saravapradhAna tameguNa kahevAya. Ama te traNe ya guNa hara samaye heya che. satsaMgathI vicArazakti jAgRta thAya che. ajJAnI manathI thatA vicAro baMdha thaIne satya evI vicAraka zakti RtaMbharAprajJA kAma karatI thAya che. kSebhamAM ane karmamAM rAcatA mana karatAM zAna ane akSubdha mana vadhAre sahelAIthI, vadhAre vizuddhipUrvaka anaMta pratye khulluM thaI zake che, zAnti ane niravatAmAM anaMta pragaTe che. vicAra na karavo e paNa dhyAna che. jyAM sudhI mana kriyAzIla che, tyAM sudhI satyanI prApti thaI zakatI nathI. jyAre mana zAnta thAya che, tyAre satyanI anubhUti thAya che. vicAra ane vANIthI je para che, te sarvottama bhASA che. manane AtmAmAM sthApavuM, vilIna karavuM, te ja svasthatA che. prazAntAvasthA che, AtmaniSThA che, jJAnadaSTi che. | mana zuM che, te jodhI kADhe te te adazya thaI jaze. vicArathI bhinna mana jevI kaI vastu ja nathI. UMce caDhavuM hoya tene bhAra rahita thavuM joIe. paramAtmatatva sudhInI aMtima UMcAIe pahoMcavAnuM kArya karavuM haze tene zUnyanI parAkASThAe pahoMcavuM ja paDaze. vicAra paNa parigraha che. dhana saMgraha sthUla che, vicAra saMgraha sUkSama che. satya eka che, vicAra aneka che. satyanA sAkSAtkAranuM dvAra vicAra nahi, paNa nirvicArAvasthA che. jyAM cetanA nirviSaya, nirvicAra, nirvikalpa che, tyAM je anubhava thAya che, te ja svayane Atmatattvane sAkSAtkAra che. jIvanamAM je satya, ziva ane suMdara che, te vicAranA taraMgamAM nahi, kintu nirvicAra, taraMgahIna avasthAmAM ja pAmI zakAya che.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 Atma-uthAnano pAyo vicArono saMgraha te mana che. vicAra ja bahArathI AvelI dhULanI raja che. tene baMdha kare, te pachI bAkI rahelA nirdoSa caitanyanAM ja darzana thaze. - vicAra chUTa ghaNuM muzkela hovA chatAM, sarvathA azakya nathI. manane kunehapUrvaka keLavavAthI, zarUAtamAM zubha vicAramAM pravartAvavAthI te dhIme dhIme zuddhatvanuM pakSakAra banIne Akhare zAnta thaI jAya che. AtmadarzananI AtmAnubhUtinI kharekharI tAlAvelI jemanA hRdayamAM janme che, teo potAnA manane nirvicAra kakSAe pahoMcADIne ja jape che. skUlamAMthI cUlamamAM, sUmamAMthI sUkSamataramAM-e kame mana AtmA ke je sahamatama che temAM laya pAme che ane pachI kevaLa AtmA, anubhavagocara thAya che. A sAdhanA navakAra maMtrathI sulabha bane che. caitanya darzana AvI paDelAM kAryo rAnI puruSa kare che, paNa sAkSI bhAvathI ane sarvAtmabhAvathI rahe che. manamAM abhiniveza na hovAthI kartA chatAM, akartA tarIke varte che. darpaNa padArthanuM pratibiMba grahaNa kare che, paNa pote nirlepa rahe che, tema jJAnI puruSe kartutvAbhimAna vaDe lapAtA nathI. cAmaDAnA jeDA paherela mAnavIne AkhI pRthvI cAmaDAthI maDhAyelI jaNAya che, tema brahmAnaMdane AsvAda jeNe lIdhe che, tene samasta vizva brahmAnaMdathI bharapUra jaNAya che. nispRha cittavALAne gelekya paNa taNakhalA jevuM bhAse che. paripUrNa svarUpane satata vicAra kare, temAM niSThA rAkhe, te vAsanAo palAyana thaI jaze. ApaNA asala svarUpane janma nathI, jarA nathI, mRtyu paNa nathI. e nirAkAra, nirvikAra, saccidAnaMda svarUpa che. mananuM kSetra amApa vistAravALo ane moTA avakAzavALe eka deza che, tenuM nAma mokSa che. temAM paramAnaMda che. sukha-dukhanA dvone temAM sthAna nathI. tene rAjA anupama aizvaryavALo AtmA che. maMtrI mana che. suvarNamAMthI jema aneka alaMkAra ane kRtikAmathI jema aneka bhAjane bane che, tema manamAMthI jagata utpanna thAya che ane pAchuM manamAM lIna thAya che. manane jItavAne.
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ caitanya darzana sahaja upAya eka ja che ane te e ke, na rAkhavI. AtmA sivAya sarva vastu 31 A nAmarUpAtmaka vinAzI vastuonI spRhA anitya che. te zAzvata sukha ApI zake nahi. sarva manuSyamAM zAzvata sukhanA AnadanI prAptinI abhilASA svAbhAvika rIte ja rahela che. kAraNa ke te ja tenA asala svabhAva che. A yukti durlabha che, tema sulabha paNa che. AmAM sthUla kriyAonI AvazyakatA nathI. satata svarUpAnusaMdhAna rAkhavAthI A yukti kAragata nIvaDe che kAraNa ke tenAthI viSaya pratyenI rUci ghaTatI jAya che ane cittamAM zAnti, vizALatA, abhaya, anAsakti vagere guNA sthAyI thatA jAya che ane AtmAnA prakAza vadhAre pramANamAM bahAra AvatA jAya che. mana e ja kartA che, saghaLu' manathI ja thAya che. mATe sa`kalpa baLanI vRddhi karavAmAM Ave tA phaLanI prApti avazya thAya che. meAkSamA viSayavairAgya, kaSAyatyAga ane AtmarAga e ja meAkSamA che. A kriyA sAthe sAthe thavI joIe. indriyAnA viSayA ane cittanI vRttienA adhiSThAna tarIke eka brahma che. e vicAra upara manane sthira karavAthI A mAge saphaLatAthI AgaLa vadhI zakAya che. brahma ja vizvanuM' nimitta ane upAdAna kAraNa che. samagra vizvamAM vyApI rahelI ekatAnA satata vicAra karyA karavA. cittane te parama satya upara ekAgra karavuM. Ama karavAthI tRSNAnA kha'dhanamAMthI mukti sahaja maLI zake che. AtmAnuM svarUpa manamAM dRDha karyA vinA kadI paNa zAMti maLI zakatI nathI. dAna, pUjana, tapa ke tIrthonA sevanathI cittazuddhi avazya thAya che. paNa parama puruSArtha nI siddhi teA AtmajJAnathI che. bheAgAmAM anAvasthA-e cittanI paripava avasthAnuM cihna che. AtmajJAnanI prApti mATe tevA vairAgyavAna, vizALadRSTivALA mahAtmAonA samAgama sahAyaka thaI paDe che. prathama dezAcArane anusarIne nyAyasaMpanna dhananu' sa'pAdana, pachI te dhananA sadupayAga, satpurUSAnI sevA, temanA samAgamathI jJAna meLavI jIvanane udhva gAmI banAvavAnA prayAsa karavA joIe. e mATe AtmAnA vicAra ane svasvarUpanI prApti mATe khaMtapUrvaka udyama karavA joIe. A saMsAranA padArthImAM anurAga e ja azAMtinuM Adi kAraNa che. akhaDa, nirAkAra, nirvikAra Atmatattva sAthe anusaMdhAna karyA vinA A saMsAracakramAM parama zAMti meLavavAnuM kArya azakaya che.
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnane pAyo da vinAnuM je caitanya che, e ja pUrNa AtmA che. e ja saghaLA jJAnane sAra che ane AdhAra che. A parama satyane manamAM sthira karIne AtmAnuM anusaMdhAna rAkhavAno prayatna anaMtapadarUpa paramAtmAne prApta karAvaze. tame caitanya che, huM paNa citanya chuM, saghaLA prANIo paNa caitanya che." je tamArI buddhi kuzAgra haze te ATalA zabdothI ja badhA upadezane sAra grahaNa karI zakaze ane sarva sArabhUta Atmamaya banI zakaze. ane AtmAnubhava meLavI zakaze. avidyAne vilaya avidyAne dUra karavA mATe buddhi sivAya bIjA koI avayavanI jarUra paDatI nathI. adhyAtmazAnuM manana-parizIlana karavAthI AtmAne sAkSAtkAra thAya che ane bhavabhramaNa TaLI jAya che. jema saghaLAM jaLa samudramAM vizrAMti pAme che, tema saghaLAM pramANe anubhavarUpI mukhya pramANamAM vizrAMti pAme che. anubhava pramANane pratyakSa tatva kahevAya che. vRttirUpI upAdhine laIne te saMvita kahevAya che ane huM evI pratItinA kAraNe pramAtA kahevAya che. viSayarUpe padArtha kahevAya che. e ja paramatatva saccidAnaMda jagatarUpe kure che. avidyAthI te bhakta ane bhegyamAM vaheMcAyeluM che. AtmAnubhUti vinA nityAnaMda ane paramAnaMdanI prApti zakya nathI. jJAnathI samAdi guNa zobhe che ane samAdi guNethI jJAna zobhe che. jJAnathI cAritranI ane cAritrathI jJAnanI vRddhi thAya che. A vidyamAna jagatanA AkAra tarIke eka zAzvata tatva che, te sasvarUpa che, cisvarUpa che, AnaMdasvarUpa che. e sarva rIte paripUrNa che. hAlanuM mAnasa bhautika ane mAnasika samRddhi prApta karavAmAM ja kRtakRtyatA mAne che. manathI para javAmAM, ahabuddhine zAnta karavAmAM tene AsthA nathI. satyatatva vizvanuM parama satyatava Atmatatva ja che. eka AtmA ja zAzvata che, bIjA badhA padArtho vinAzI che. A satyane manamAM sthira karavAmAM ane te pramANe jIvana ghaDavAmAM AjanA mAnasane jhAjhe rasa jaNAto nathI. AtmavicAraNAmAM vicarAya te kaivalyapadanI prAptimAM kaze parizrama karavuM paDatuM nathI. manamAMthI tane mULathI ja uracheda karavAmAM Ave te A paramapadanI prApti sugama che. zama, saMtoSa, suvicAra ane satsamAgama A zubha kAryamAM sahAyaka che.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 vicAra ane viveka mokSa jJAnathI maLe che, karma ane vega temAM sahAyaka che. manane zAna karIne nirAkAra-nirvikAra AtmAne anubhava e mekSa padArtha che. vidvAno sat vastune Rta, AtmA, parabrahma ItyAdi nAma Ape che. jagata brahmathI juduM nathI. dRSTA upara dayanuM Adhipatya te saMsAra ane daya upara daSTAnuM Adhipatya (daSTapaNuM) te mukti. dazya upara Adhipatya dIrghakALanA yathArtha vicArathI keLavAya che. padArthamAM rasa, puSpamAM sugaMdha tema daSTAmAM dazaya rahelA che. rAga-dveSa-mamatva vinA mAtra jevuM....e daSTAne pAramArthika svabhAva che. jagatanA sarva padArtho asthira nAzavaMta che. paramAtmAnI sattAthI ja te sattAvAna gaNAya che. paramAtmA zuddha jJAna svarUpa, akhaMDa zaktimaya che, nirvikAra che. avidyAne sarvathA vilaya thatA, A satya hRdayagata thAya che, avidyAne vilaya nitya vidyamAna evA AtmAnA satata upayogamA rahevAnA akhaMDa-avirata abhyAsathI thAya che. AvA abhyAsamAM rUci ane prIti paramAtmAnA stavana kIrtana-ciMtana-manana ane dayAnathI janme che, te pachI avidyA khUba ja bhArarUpa lAge che. vicAra ane viveka guhya evA brahmano anubhava karavA mATe tenuM mUlya paNa cUkavavuM joIe. sauthI adhika mUlyavAna brahmane meLavavA mATe pitA pAse rahela sauthI adhika mUlyavAna je aha" che, te tene ApI deve jaIe, tyajI de joIe. "ahaM'nuM visarjana te ja "aha"nuM sarjana che. kendranA saMdhAna mATe paridhi cheDavI joIe. brahma vyakti nahi, paNa anubhUti che. AkAzanI sAthe maLI javA mATe AkAza jevA thavuM joIe. AkAza, rikta ane zUnya che, teTaluM ja brahma, mukta ane asIma che. jJAtA-ya, dRSTA-dazya jyAM sudhI bhinna che, tyAM sudhI satyathI vegaLApaNuM che. svayaMnA sAkSAtkAramAM anyatA lepAI jAya che tethI "svayaM" e ja satya che. tyAM jJAtA, reya ane jJAna eka ja che. vicAranI sImA ya parvata che. vicAra svayaM seya ane dazya che. ajJAta ane ayane jANavAnuM sAdhana ya na banI zake. zUnyathI nirvANa ane pUrNathI brA pAmI zakAya che. nirvANu ane brahma zabdathI bhinna che, paNa arthathI eka che. zUnyane jANavA mATe koI zabda ke pramANa che nahi. zUnya e bhAva nathI ane abhAva paNa nathI. kiMtu
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 Atma-utthAnane pAye avyakta che. avyaktane artha vANI ane vicArathI vyakta na karI zakAya. zUnyane artha paNa te ja che. jene bhAva vANI vaDe vyakta na thaI zake te abhAva che. vaturUpe abhAva nahi, paNa saddabhAva che. vANIrUpe sadabhAva nahi paNa abhAva che. brahma guhyatama che. ene saghaLe sAra ukta pratipAdanamAM che tene pAmavA mATe "aha"hita svayaMnI anubhUti ja sArthaka nIvaDe che. jJAtA-daSTA vicAranA sAkSI bane, mAlika nahi vicArone taTasthabhAve jue, pakaDe nahi. pakaDaze te vicAranI pAra jaI zakaze nahi, vicArathI je para che, tene pAmI zakaze nahi. vicAra yAtrI che, mana tene rahevA mATenI dharmazALA che ane dharmazALA e ghara nathI, gharanuM ghara nathI, vicAra kevaLa vicAra che. emAM sArA-khoTAnI bhAvanA baMdhana che. nibaMdhana thavA mATe sAkSIbhAva Avazyaka che. sAkSIbhAva eTale rAga nahi, Sa paNa nahi. ethI vicAra AvatA Ape Apa baMdha thaI jAya che. viveka svakIya ane vicAra parakIya che. vicAra e zUnya che ane viveka e pUrNa che. viveka prajJA che, je prakAza ane paramAtmA tarapha laI jAya che. vicAra e reta che ane viveka e ratna che. vicAra e mATI che ane viveka e hire che. ratna ane hIrA meLavavAnA che, reta ane mATI ApoApa chUTI janArA che. choDavuM te nakArAtmaka che, duHkha che, damana che. pAmavAmAM AnaMda che, sukha che, zAti che. svapnane choDavAnA nathI, mAtra jAgavAnuM che. jAgavA mAtrathI svama cAlyA jAya che. tyAga keI kriyA nathI, jJAnanuM sahaja pariNAma che. tyAgamAM je chUTe che, te nimUlya che. jenI upalabdhi thAya che, te amUlya che. tyAgathI baMdhana chUTe che ane mukti maLe che, tucchane choDavAnuM che ane sarvasva meLavavAnuM che. vicArane vaLagI na rahevAya, tenA pravAhamAM na taNAvAya, te A satya jIvavAnuM sulabha bane che. vicArone sAkSIbhAve jevAnA che, temAM tanmaya thavAnuM nathI. AvI taTastha avasthAnuM prAgaTaya viveka daSTi vaDe thAya che. pachI AtmAnI anubhUti sAkSAtkAra ApoApa thavA mAMDe che,
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ AMtaradRSTi AMtaradRSTi jagatanA padArthonuM sAcu' svarUpa ane mUlyAMkana thayA pachI mATenAM dvAra khullAM thAya che. ApaNA aMtaramAM anaMta zAnti ane bhaMDAra paramAtmA khirAjI rahyAM che, para`tu ApaNA te sAthenA hai|vA chUTI gayA che ane bahAranA padArtho sAthe sabaMdha baMdhAI gayA che, 35 jIvanamAM zAnti anaMta zaktinA joItA saba dha bahAranA padArthonA raMgarUpa kSaNe-kSaNe badalAyA kare che, kAraNa ke te vinAzI che. tene peAtAne te peAtAnuM kazuM ja mUlya nathI, paNa ApaNe ja te te padArthone mUlya ApyuM che. sAnAnI vIMTInI paNa ApaNane kiMmata che, paNu hAthIne sAnAnI aMbADI hoya tA paNa tenI kazI kiMmata nathI. jo ApaNe ja padArthone ApeluM mUlya pAchu khe'cI laIe, te jIvanamAMnA ghaNA leze ane saMtApA dUra thai jAya. ApaNA aMtaranA ati gahana taLamAM aMtarAtmArUpe paramAtmA birAjamAna che. tyAM anaMta Ana ane ana tazakti che. tenI sAthe sabaMdha bAMdhavAnI kaLA ApaNe zIkhavI joie. jo e kaLA hAtha lAge tA tyAMthI AnaMda, zakti ane parama tRpti AvyA ja karaze. tenAthI jIvanamAM sphUrti ane teja tathA prasannatA judAM ja prakAranAM Avaze e kaLAnuM nAma namA" che. te manane pakaDAvavAnI che. teA mana jenI pakaDamAM che, te saMsAramAMthI chUTIne, AtmarAjanu' banI raheze. bahAra namavAnA kazA atha nathI. tame siMhAsanane seA vAra praNAma kare ke seA vAra lAta mAre, tyAMthI kAI pratikriyA thavAnI nathI, kAraNa ke te lAgaNIzUnya, upayeAgarahita jaDa padArtha che. paNa namavAnu' che ApaNAmAM rahelA paramAtmasvarUpane, tyAM ja akSayasukhanA mahAsAgara ghUghavI rahyo che. parama aizvaryA bhaDAra tyAM patharAyelA che. ' anAdinA bahirbhAvane alpa kALamAM sarvathA nAbUda karI zakAtA nathI. tene mATe abhyAsa jarUrI che. temAM AvatAM vighnA mATe dRDhatA keLavIne ja meLavI zakAya che. satata saphaLatA AtmavicAra sivAyanA vicArA uThe tene leza mAtra sthAna na ApatAM AtmaniSThAmAM magna rahevu, enu' ja nAma peAtAnI jAta Izvarane apaNu karavI te athavA prabhunI zaraNAgati che.
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 Atma-utthAnanA pAye AtmAnubhavanA upAya bauddhika-jJAna jyAM sudhI anubhavamAM na pariName, tyAM sudhI e jJAna parama zAnti nathI ApI zakatuM. tyAre have savAla e ubheA thAya che ke Atma-anubhava kevI rIte meLavI zakAya ? pahelAM e ni ya karavA joie ke, dehathI AtmA alaga che. zarIramAMthI AtmA nIkaLI jAya ke tarata ja zarIra zakha khanI jAya che. A AtmA athavA caitanya zuM che, kevA acinya sAmarthya vALu' che, tenA mahimA AtmAmAM vAravAra vasAvavA joIe. bIjI rIte paNa caitanyanA mahimA hRdayamAM vasAvI zakAya che. pacAsa, sATha, sittera ke e'sI varSanA jIvana daramyAna zarIramAM keTakeTalAM pheraphAra thAya che? krAM bacapaNunu e sukAmaLa zarIra ! ane pachI vaya vadhatAM chellI vRddhAvasthAnuM kayAM e khakhaDI gayeluM zarIra ! chatAM AtmAmAM lezamAtra pheraphAra thatA nathI. tenA jJAna-svabhAva temaja sukha duHkhane anubhavavAnA svabhAva enA eja rahe che vaLI e vicAravuM joIe ke, bAhvarUpanu jJAna karavu' hAya tA cakSu-iMdriyathI thAya che, para`tu prakAza na hAya tA, te paNa na thaI zake. e ja vastunu jJAna manamAM karavu hoya te khAdyaprakAzanI koI paNa jAtanI madyada vinA adaranA AtmaprakAza vaDe thaI zake che. aMdaranA A prakAza akhaMDapaNe cAlyA ja karatA hoya che. aMdaranA AtmaprakAza na hoya, teA manamAM koI paNa vastunuM darzana na thaI zake. sUryanA prakAza karatAM paNa A AtmaprakAzanuM mahattva vadhAre AMkavu' joi e. svapnamAM je AkhI sRSTi dekhAya che te Atma prakAzamAM ja dekhAya che. kemake e vinA aMdara keAI phAnasa, vIjaLI ke sUryanA prakAza nathI. ane prakAza vinA kaI vastunu` darzana na thaI zake e ceAsa che. manamAM e prakAza AvyA karyAMthI ? e AtmAnA prakAza che. ane akhaMDapaNe vahyA ja kare che. A traNe prakAranI addabhutatAnuM vAraMvAra ciMtana karavAthI, bAhya-viSayAnuM khe'cANa ochu thai jaze ane AtmAnu kheMcANu dina-pratidina vadhatuM jaze. AtmAnI akhaMDa smRti AtmAnubhava vinA paramazAMti na meLavI zakAya, A eka akhaMDa satya che. A anubhavane meLavavA mATe AtmAnuM akha DasmaraNu rahyA kare, to ja te dRDha thatA jAya.
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37 AtmAnubhavane upAya zarIranI aMdara AtmA jevI keI apUrva vastu rahelI che, evA cekasa prakAranA jJAnathI e smaraNa akhaMDa banAvI zakAya. abhyAsathI e thaI zake. manamAM pahelAM daDha saMkalpa kara joIe ke, mAre AtmAnuM akhaMDa samaraNa rAkhavuM che! manamAM kaMIne kaMI vicAre cAlatA ja hoya che. vicAronI ghaTamALa aTakatI ja nathI. tenI sAthe judI judI samRtio paNa uThayA ja karatI hoya che. A badhA binajarUrI vicAro ane binajarUrI samRtione ApaNe prayatnapUrvaka, abhyAsanA baLa vaDe aTakAvI zakIe chIe. ane enA sthAne Atma smRtimAM ApaNuM mana parovI zakIe chIe. mAtra nizcaya daDha rAkhavuM joIe ke, mAre AtmAnuM smaraNa akhaMDa rAkhavuM che ! A nizcaya karyA pachI paNa AtmAnuM akhaMDa samaraNa rahevA lAgaze ja e niyama nathI! vAraMvAra vimRti thaze, manamAM AtmasmRtine badale, bIjI aneka smRtio uThayA karaze, aneka vicAro AvyA karaze, e bhale Ave; paNa eka vAra nizcaya daDha karyo haze te saphaLatA maLaze ja! manamAM AvatI bIjI smRtione temaja vicArone rokavAno prayatna akhaMDa cAlu raheze, to kyAreka saphaLatAnA zikhare pahoMcAze ja. akhaMDa Atma smRtine nahi AMbI zakAya, te paNa ene viSe dinapratidina prema te vadhate ja jaze. ane chevaTe AtmAnI jhAMkhI thayA vinA, AtmAne anubhava AvyA vinA AtmAne sparza thayA vinA nahi rahe. AtmadhyAna AtmAnubhava meLavavA mATe jeTalI jarura vairAgyanI che, viSaye ane kaSAne maMda karavAnI che, teTalI jarura AtmadhyAnanI paNa che. AtmadhyAna mATe prAtaHkALane samaya zreSTha che, brahma muhUrtamAM vahelI savAre nidrAne tyAga karI, AtmadhyAna mATe abhyAsa karavAmAM Ave te te zIghra phaLIbhUta thAya che. dhyAna vakhate AvI jatA anya vicArane rokavA mATe sarvazreSTha upAya nAma japane che. ISTadevanA nAmano jApa satata cAlu rAkhavAthI ayogya vicAre ApoApa zekAI jAya che. eka bAju vairAgya ane bIjI bAju nAma japane abhyAsa cAlu rahe, te AtmAnubhava meLavavAnI cAvI hAthamAM AvI jAya. ApaNI IcchA vinA eka paNa vicAra ke bhAva cittamAM na uThe evI mAnasika sthiti je ApaNe pedA karI zakIe, te takSaNa ja zAtine anubhava ApaNe karI zakIe.
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 Atma-utthAnane pAye manamAM eka pachI eka vicAra AvatA ja rahe che. temAMthI rAgadveSanA bhAva pedA thatA ja rahe che, ane e dvArA AtmAnI zAMtine khalela pahoMcyA ja kare che. e badhAmAMthI chUTavA mATe vahelI take vicAre upara, bhAve upara kAbu meLavavAne abhyAsa zaru kara joIe, eka bAju vairAgya hoya ane bIjI bAju nAma japa hoya te, DhAlanI be bAjunI jema te ApaNI AtmarakSA kare che. A DhAlanI eka bAju viSaye ane tenA AkarSaNathI ane bIjI bAju vicAre ane rAgadveSanA prahArothI jIvane bacAvI le che. A baMne prakAranA abhyAsamAM jema jema saphaLatA vadhatI jaze, tema tema anupama zAMtino anubhava Atmagocara thaze. deha ane tenA dharmo viSenI ramaNatAne badale, AtmA ane tenA guNamAM ramaNatA keLavAya, te AtmadhvaninA jhaMkAravALuM cetanAmaya jIvana zaru thAya ! ane AtmAnI akhaMDa zAMti ApaNA mATe svAbhAvika banatI jAya ! dehamAMnA dahInA anubhavanI tIvra tAlAvelIne vyaktinI samagratAmAM janmAvavA mATe ISTano jApa ane aniSTakara vicAra-vANI Adina sadaMtara tyAga khUbakhUba jarUrI che. saMbaMdhanuM jJAna darzana karAvavA mATe zrI arihatenuM pratinidhitva, mUrti ane tene AkAra dharAve che. ane samaraNa karAvavA mATe pratinidhitva maMtra ane tenA varNo dharAve che. eka saMbaMdhInuM jJAna, saMbaMdhanA kAraNe tenA bIjA saMbaMdhInuM jJAna avazya karAve che. vAgya-vAcaka, sthApya-sthApaka, kArya-kAraNa vagere saMbaMdho che, tema sahazatAne paNa eka saMbaMdha che ane videzatAne paNa eka saMbaMdha che. vAcakapadanuM jJAna vAgyanuM ane vAcya padArthanuM jJAna vAcakapadanuM smaraNa karAve che. e nyAye zrI arihaMtapada tenA vAgye zrI arihaMta paramAtmAnuM smaraNa vAgyavAcakanA saMbaMdhanA kAraNe karAve che ane zrI arihaMta paramAtmAnuM smaraNa, zuddha AtmasvarUpanuM maraNa sArazya saMbaMdhanA kAraNe karAve che. zrI arihaMtapadathI zrI arihaMta paramAtmA ane zrI arihaMta paramAtmAthI nija zuddha AtmAnuM smaraNa ApoApa thAya che. zrI arihaMtanI mUrtithI zrI arihaMta paramAtmA ane zrI arihaMta paramAtmAthI nija zuddha AtmAnuM maraNa thAya che.
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 39 Atmamaya cittavRtti zrI arihaMta paramAtmAnI sAthe sabaMdha dharAvanAra koi paNa vastunu jJAna jema zrI arihaMta paramAtmAnuM smaraNa karAve che, tema nija zuddha AtmAnu paNu smaraNu karAve ja che. zrI arihaMtanA sAdhu zrI arihaMtanA dharma, zrI ahi tanA saMgha ke zrI arihate upadezela tattvajJAna ane zrI arihaMte kahela kriyAnuSThAna eka bAju zrI arihaMta paramAtmAnuM ane khIjI bAju peAtAnA zuddha AtmAnuM smaraNa karAve che. sAdRzya saMbadha jema peAtAnA zuddhasvarupanuM smaraNa karAve che. tema vasadeza saMbadha peAtAnA azuddhasvarUpanuM paNa smaraNa karAve che. ubhayasvarUpanuM smaraNa karAvanAra haiAvAthI, zrI arihaMtanuM smaraNu samyaktvane nirmaLa kare che. zaktithI zuddha ane vyaktithI azuddha evuM peAtAnuM AtmasvarUpa, zrI arihatanA smaraNathI jaNAya che. tethI ekabAjI abhimAna ane khIjI bAju dInatA, A Ubhaya dASAnA kSaya thAya che. azuddhasvarUpanuM smaraNa abhimAnanA kSaya kare che. zuddhasvarUpanuM smaraNa dInatAnA kSaya kare che. A prakriyAnA aMte nija zuddha AtmasvarUpano sAkSAtkAra thAya che. pote ane zrI arihaMta abhinna heAvAnuM tattva jIvanamAM pratiSThita thAya che. 'F Atmamaya cittavRtti cittane judI judI vRttie dhAraNa karatAM rokavuM, tenu nAma yAga che. rAkavuM eTale vRttionu vilInIkaraNa karavuM. cittavRtti e saccidAna MdanuM eka vizeSa sphUraNa che. vRttie nirmaLa ane sthira thaI jAya te AtmA peAtAne ALakhI zake. vairAgyathI vRttio nima La thAya che. ane abhyAsathI sthira thAya che. sarovara eTale citta, taraMgA eTale vRttio ane sarovaranuM taLiyuM te AtmA. AtmA ane citta vaccene bheda abhyAsa vinA samajAtA nathI. abhyAsa eTale yAgAMgAnI punaH punaH satkArapUrvaka AvRtti-a 1-Adara ane premapUrNa asabhyastatA, dIrghakALa sudhI abhyAsa mATe akhUTa zraddhA, avicaLa dRDhatA, akhaDa thaye temaja athAga prayatnanI jarUra paDe che. svabhAva para vijaya meLavavA mATe cAra vastunI jarUra che. zraddhA, samaja, sayama ane tapa. siddhi mAtra abhyAsane AdhIna che.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnanA pAye anurAga vinAnI upekSA vRttinuM nAma vairAgya che. tRSNA kadI tRpta thatI nathI. tene jeTalI sa tASA teTalI vadhu pradIpta bane che. 40 viSayAne AdhIna te sAdhaka nahiM, paNa viSa upara jenuM varcasva che, te sAdhaka, indriyA viSayA tarapha doDe nahi, te mATe maitrI, muditA, karUNA sadbhAvanA AdinA abhyAsanI jarUra che. puruSanA jJAnavarDa prakRtiguNAmAM abhAvanI sthiti te para-vairAgya che. AtmAnuM tAttvika jJAna thAya tyAre traNe guNA paratve vitRSNA jAge che. te vakhate eka AtmA ja rahe che. traNe guNe eTale traNa jAtanI zaktie. sAdhaka jyAre potAnA AtmasvarUpamAM virAma pAme che, tyAre parama prasanna sthiti prApta thAya che. ene ja kRtakRtyatA kahevAya che. abhyAsa ane vairAgya dvArA cittanI sAttvika ekAgra dhyeyAkAra vRtti tenu nAma caiAgAbhyAsa. tenA pradhAna viSaya AtmasAkSAtkAra che. AtmA sUkSmatama che. tethI sthUlamAMthI sUkSmamAM ane temAMthI sUkSmataramAM thaIne sUkSmatamamAM javAya che, tene ja AnaMda kahe che. A AnaMda AvyA pachI meAkSasukha dUra nathI. ' azAntinu mULa A sRSTimAM e vastu ApaNI najare paDe che. eka AtmA ane khIje deha ! eka aMdaranI vastu ane khIjI bahAranI vastu ! bAhya vastu ApaNune haMmezAM dekhAtI hoya che, tethI tenA para Asakti-meAha, sahajamAM vagara prayatne pedA thAya che. jyAre AtmA eTale caitanya aMdaranI vastu hAIne, te ApaNane dekhAtI nathI. kemake e arUpI che. ene kAI sthUla rUpa nathI. caitanya e ja enuM rUpa che A adbhuta rUpa sAva pAse hovA chatAM ane e ApaNu. pAtAnuM ja svarUpa hAvA chatAM, ApaNane dekhAtuM nathI, ene anubhava ApaNane thatA nathI ane tethI ja ApaNAM sukha, zAnti ane AnaMda ApaNI pAse hAvA chatAM, tenI prApti kAje ApaNe bahAranI duniyAmAM doTa lagAvIe chIe, ane pariNAme anaMta duHkha, azAnti ane zAka sAgaramAM nira'tara DUbelA rahIe chIe. savAla e thaze ke e caitanyanA anubhava levA I rIte ?
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ azAntinuM mULa caitanyanA anubhava karavAnI rIta caitanyanA anubhava karavA mATenA eka saraLa upAya caitanyanI bhakti karavAnA che. caitanyanI zakti kevI rIte karavI ? caitanya vize prema ke anurAga peDhA kevI rIte karavA ? A paNa eka savAla che. 41 caitanyanI bhakti karavA mATe, ene oLakhavA mATe, ApaNI pAse je sAdhanA che, temAM mukhya buddhi ane mana che. A e sAdhanA vaDe ApaNe caitanyanI bhakti karI zakIe chIe. buddhi vaDe ApaNe caitanyane kaI rIte grahaNa karIe chIe, tenA para caitanyanI bhaktinA AdhAra che. caitanyanuM svarUpa, prathama buddhie dalIleAthI kharAbara grahaNa kareluM hAvu' joie. nalIlA paNa bahu aTapaTI ane guMcavADA UbhI kare tevI na hovI joIe, dalIleA paNa buddhimAM sAMsarI utarI jAya tevI hovI joie. keTalIka dalIle (1) ApaNe khAie chIe, jaLapAna karIe chIe, vAta karIe chIe, hasIe chIe, manamAM vicArA karIe chIe. A badhuM zAnA AdhAre thAya che ? jo tehamAMthI caitanya nIkaLI jAya, te te ja kSaNe zarIra zakha banI jAya. caitanyanA abhAve te vakhate ApaNuM astitva ja maTI jAya che, khAvA-pIvA ke uThavA-besavAnI koIpaNa kriyA karI zakatA nathI. eTaluM ja nahi, paNa AtmA vagaranA e zarIrane smazAnamAM agnisaMskAra karavA mATe laI javAmAM Ave che. eTale DhahunI kiMmata kevaLa caitanya-AtmAne lIdhe ja che, ema nakkI thAya che. (2) A jagatamAM asa`khya prANIo ApaNe najare joIe chIe. keTalAMka jaMtuo eTalA sUkSma hAya che ke, je ApaNI AMkhethI dekhAya ane na paNa dekhAya. vijJAna kahe che ke, leAhInA eka TIpAmAM pacAsa lAkha ja tu hAya che. A badhAnI hayAti caitanya vinA ghaTI zakatI nathI. caitanya keTalI adbhuta vastu che! e ApaNuM ja svarUpa che ane nira'tara ApaNA zarIramAM vAsa karatuM heAya che. te tarapha ApaNe ApaNuM lakSya dAravu joIe. (3) zuddhatAnI dRSTie vicAra karIe te caitanya-AtmA jeTalA zuddhapadA, duniyAbharamAM khIjo jovA nahi maLe. a 6
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnane pAyo koI paNa vastu ApaNe emane ema paDI rahevA daIe te temAM parivartana thavA lAgaze. pANI jevI nirmaLa vastu paNa eka-be divasa emane ema paDI rahe te bagaDavA lAgaze. zarIra eka divasa paNa snAna vagaranuM raheze te meluM thavA lAgaze. mAtra caitanya ja evI vastu che ke, ApaNe jIvIe, tyAM sudhI (60-70-80 ke 100-125 varSa paryata) ApaNA zarIramAM rahevA chatAM emAM kaze paNa pharaka paData nathI. bacapaNathI mRtyu sudhI e caitanyarUpe ja rahe che. ane tenA kAraNe ja zarIra paNa saDatuM ke bagaDatuM aTake che. matalaba ke caitanya je svaccha ane zuddha padArtha jagatamAM bIje kaI jaDe tema nathI. (4) skUla yaMtra sArAmAM sAruM hoya te paNa tene calAvavA mATe mANasanI jarUra rahe che. eTale ke citanyanI jarUra rahe che. caitanya svayaMbhU che. tene cAlavavA mATe bIjA keInI jarUra paDatI nathI. te jJAna svarUpavALuM che, eTale tene jANavA mATe bIjA koInI apekSA rahetI nathI. caitanyasmaraNa AvI addabhuta vastu ApaNA zarIramAM niraMtara vAsa karatI hoya ane e ApaNuM ja svarUpa haya, chatAM ApaNane enuM niraMtara smaraNa na rahe, te te ApaNe keTalo meTe aparAdha gaNAya? ApaNe badhA Aja sudhI A ja aparAdha karatA AvyA chIe. A aparAdha te ja dUra thAya. je ApaNe uparokta caitanyanuM smaraNa karavAne satata prayatna karIe, enA smaraNane niraMtara abhyAsa pADIe. e prayatna ane abhyAsamAM satata mathyA rahevAthI dhIme dhIme temAM saphaLatA maLaze. pachI jyAre paNa dehane kaSTa thaze tyAre e caitanyanA smaraNathI e kaSTane ApaNe ghaNuM haLavuM karI zakIzuM, eka samaye ApaNe tene nirmULa karI zakIzuM. caitanyanI Asakti jyAre dehamAM, dhanamAM ke kuTuMbanA mehamAM ApaNe jIva phasAya, tyAre samajavuM ke, upara varNavelI caitanya vastunuM je smaraNa ApaNane niraMtara thavuM joIe, te thatuM nathI. enA vize yathArtha anurAga ApaNA cittamAM haju pedA thaye nathI. moha, Asakti ke saga-e paNa eka zakti che. ane jyAM zakti che, tyAM enuM kArya thAya ja ! bhale pachI te sAruM thAya ke narasuM thAya. paNa kArya te thAya ja. manamAM rahelI A zaktine ApaNe kyAM vALIe chIe, e ja mukhya prazna che.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ azAntinuM mULa 43 je ApaNe mananI A zaktine caitanya tarapha vALIe te meha, Asakti ke rAga caitanyane vize pedA thaze, deha, kuTuMba ke dhanane vize nahi thAya. je citanyane vize ApaNuM cittamAM anurAga nirmANa nahi tha hoya, enA vize Asakti pedA nahi thaI hoya, te deha, kuTuMba ke dhananI Asakti ane moha, zI rIte nAza pAme ? A rIte vicAra karIne caitanyane vize anurAga nirmANa karavAno prayatna karavo joIe. caitanyanI bhakti varSo sudhI vAMcana, satsaMga ke prabhubhakti vigere karyA chatAM zAni na maLatI hoya te ApaNe samajavuM joIe ke, satsaMga, vAMcana ke prabhubhakti vaDe caitanyanI bhakti ApaNA cittamAM pedA thaI nathI. A dizAmAM ApaNe eTalI gati karavI joIe ke, citanyanuM smaraNa thatAMveMta ja ApaNI AMkha bhInI thAya ane ApaNuM zarIra romAMcita banI jAya ! mAne bALakanuM ke bALakane mAnuM smaraNa thatAM AMkhamAMthI AMsu vahe che. tema ApaNe paNa caitanyanuM barAbara smaraNa karatAM zikhIe te AMsu ApoApa nIkaLaze ne ApaNI rAmarAjI vikavara thaze. bAhA jagatamAM himAlaya ke gaMgA nadIne jotAM veMta adabhutatAne bhAva vivara thAya che, prabhAtakALe ugatA sUrya tarapha jatAM ja A kevI addabhuta vastu che, e bhAva jAge che. caitanya te himAlaya, gaMgA ke sUrya karatAM paNa addabhuta vastu che. sUrya game teTale prakAzaka hovA chatAM caitanyane jANI zakatuM nathI. sUryane caitanyanuM jJAna kadI thaI zakatuM nathI. jyAre caitanya vaDe sUrya Adi samasta jagatanuM jJAna thAya che. tethI te mahAna che. sUrya caitanyane na jANe, paNa caitanya sUryane jANe! gaMgA caitanyane na jANe paNa caitanya gaMgAne jANe te caitanya keTalI addabhuta ane alaukika vastu thaI ! A rIte caitanyanuM vAraMvAra smaraNa thatuM rahe te zAtine anubhava thayA vinA na rahe. citanyanuM satata smaraNa cAlu rahe te kuTuMba kAyA temaja dhana pratyene meha cAlyo jAya. kevaLa kartavya buddhi ja bAkI rahe. caitanyanI bhaktinuM A eka addabhuta phaLa che. citanyanI bhaktinuM bIjuM phaLa e Avaze ke, te caitanya-dhArI sarva pratye abhedane jete thaze.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnaneA pAye bheda buddhi, azAntine, mAhane ane zeThane vadhAranArI che. caitanya aMzane laIne sarva jIvAtmAe sAthe abheda buddhi samatAne pragaTAve che, zAntinA anubhava karAve che, jJAna ane Ana'ne vadhAre che. 44 caitanyanA mahimA jovA ane caitanyanA kAraNe satra tulyatAnA anubhava karavA e sukha ane zAnti meLavavAnA, sava deza-kALamAM anubhavasiddha rAjamAga che. Wan AtmAdhAra jIvana pratikULa paristhitimAM paNa zAnti kema jaLavAya ? A prazna ghaNA mahattvanA che. saMsAra che tyAM sudhI anukULa temaja pratikULa prasaMgo UbhA thavAnA ja! pratikULa prasaMgo, pratikULa lAgavA chatAM ApaNe tene sahaSa vadhAvI levA joie. eka apekSAe pratikULa-paristhiti upakAraka che, kAraNa ke pratikULa paristhiti Ave che, tyAre ApaNe kathAM chIe enI ApaNane barAbara khabara paDe che. pratikULa sacAgAmAM ApaNe vicAra karatA thaIe chIe, tyAre ApaNAmAM jAgRtinA yathA sacAra thAya che. anukULa paristhiti hoya tyAM sudhI ApaNAmAM jJAna keTaluM AviSkRta thayuM che, tenI khabara paDatI nathI ! ApaNe anukULa paristhitimAM lagabhaga jaDa jevA rahIe chIe. ema lAgatuM hoya che ke, ApaNane zAnti maLI cUkI che. pratikULa paristhiti AvatAMveMta ja ApaNA bhrama bhAMgI jAya che. jo ApaNane kharekhara zAnti maLI ja hAta tA te pratikULa paristhitimAM paNa kharAkhara TakI rahevI joie. pratikULa paristhitimAM ApaNI zAntinA bhaMga thatA hoya te| jANavuM ke ApaNane kharekharI zAnti sAMpaDI nathI. pratikULatA upakAraka che. mANasa sukha-zAnti meLavavA mATe jIvatA hoya che. tethI pratikULa paristhiti UbhI thatAM ja tenI zAntinA bhaga thAya che, tyAre te UMcA-nIcA thaI jAya che, paraMtu temAM kheda pAmavA jevu' nathI ja. ethI tA ulaTu pratikULa--paristhitie ApaNA upara eka prakAre upakAra karyo gaNAya. jo pratikULa paristhiti na Avata tA zAnti meLavavA mATenA upAya zeAdhavAnuM mana na thAta ane prayatna karavAnA utsAha na jAgata. tethI pratikULa-paristhitinA prasaMga jyAre Ave tyAre tene vadhAvI levA joie.
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAdhAra jIvana 45 zAntiazAntine anubhava zAnti-azAtine anubhava ApaNA manamAM ja thAya che. eTale pahelAM e tapAsavuM joIe ke, zAnti-azAnino kharo AdhAra koNa che ? zAnti-azAntine khare AdhAra je bAhA paristhitine ja mAnIe te ApaNe akhaMDa-zAntino anubhava kadI paNa na karI zakIe. kAraNa ke bAhya-sthiti upara ApaNe saMpUrNa kAbU hetuM nathI. eTale haMmezA e ja anubhava rahevAne ke, anukULaparisthiti Ave tyAre zAnti ane pratikULa paristhiti prApta thatAM azAti ! ethI niSkarSa e nIkaLe ke, zAti e nirapekSa vastu nahi, paNa bAhA paristhitine AdhIna che. paNa nA, ema nathI. ane jo ema ja hoya te kaIne kadI akhaMDa zAti maLI zake nahi. zAti nirapekSa vastu che ane e nirapekSa vastu ja hevI joIe. game tevI pratikULa paristhitimAM paNa akhaMDa zAMti jALavI zakAya che, e siddha vAta che. te have e savAla thaze ke AvI nirapekSa zAti mANasa kevI rIte meLavI zake ? nirapekSa zAnti kevI rIte maLe? mANasanuM jIvana, deha ane AtmA baMnenI vacamAM UbhuM che, AtmAne AdhAra levAya tyAre zAti ane dehane AdhAra levAya tyAre azAti. ApaNe kene AdhAra laIne jIvIe chIe, te vicAra upara ja zAnti-azAtinuM nirmANa nirbhara che. jyAre jyAre ApaNe dehanA AdhAre jIvatA hoIe chIe, tyAre tyAre azAtine anubhava karatA hoIe chIe. dehanA AdhAre jIvavuM eTale khAvAmAM, pIvAmAM, balavAmAM, cAlavAmAM, jovAmAM, sAMbhaLavAmAM asaMyamIpaNe jIvavuM ane ahiMsA, satya, brahmacarya AdinA pAlanamAM zithila banavuM. jyAre AtmAnA AdhAre jIvavAno nizcaya karIe chIe. eTale ke saMyamI jIvana jIvavAno saMkalpa karIe ane te mujaba, kaSTa veThIne paNa jIvana jIvIe tyAre zAtine anubhava karIe chIe. -- zAnita e AtmAne guNa ane AtmAnuM potAnuM svarUpa hovAne lIdhe AtmAnA AdhAre jIvana jIvanArane zAtine ja anubhava thayA karaze. AtmAnA AdhAre jIvana eTale zuM? je mANasa AtmAnA AdhAre jIvana jIvavAno prayAsa karate hoya, tenA dhyAnamAM sRSTinuM mithyApaNuM, asArapaNuM, kSaNabhaMgurapaNuM sthira thaI gayeluM hovuM ja joIe. tenA
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 Atma-utthAnane pAyo cittamAM sRSTi viSe vairAgyanA ja vicAre satata cAlyA karatA hoya. bhale pachI bahArathI prArabdhanA saMbaMdhathI AvI paDela ucita kAryo ene karavA paDatA hoya, te paNa AtmAnI AgaLa, dehanI samagra sRSTinI kiMmata tene mana zUnya heya. suSTimAM game tevA ane game teTalA parivartane thayA karatAM hoya, tenI tenA dila para jarAya asara na hoya, pitAnI zaktine e kadI paNa gumAve nahi. e pite haMmezA ema ja vicAre ke mAruM svarUpa zuM? deha ke AtmA? je mAruM svarUpa AtmA heya te huM zAti kevI rIte gumAvuM? kema ke zAnti te mArUM svarUpa che. agninuM svarUpa ja uSNutA ane prakAza che. e agni uSNatA ane prakAza gumAve te pachI agni rahyo ja kyAM ? te ja rIte mAruM svarUpa je zAMti che, te pachI tene je huM gAvuM, te jAtane gumAvyA barAbara gaNAya. huM pote khovAI gayo chuM, evo anubhava ApaNane kyAreya paNa thatuM nathI. haMmezAM ApaNane ApaNA hevApaNane ja akhaMDa anubhava thAya che. nidrAmAM paNa ApaNe jene huM" tarIke saMbodhIe chIe, te te "jAgate" ja hoya che. kemake game tevI gADha nidrA paNa pUrI thatAveMta ApaNe kahIe chIe ke, mane Aje gADha nidrA AvelI ! je ApaNe te vakhate hAjara na haIe, te pachI gADha nidrAne anubhava keNe karyo? ethI siddha thAya che ke, gADha nidrAmAM paNa sAkSIrUpe "hu' hatuM jae je "huM eTale AtmA, te azAnta thAya e padArtha ja kyAM che? AtmAnA AdhAre jIvanAra mANasanA hRdayamAM AvA vicAro daDhapaNe vaselA hoya che. tethI te haMmezAM zAtino ja anubhava karate hoya che. ApaNe AtmAnA AdhAre jIvavAne nizcayapUrvaka prayAsa karIzuM te ApaNane paNa zAnti ja anubhavavA maLaze. emAM lavaleza zaMkA nathI. vicAra ane AcAra vacce sumeLa AvI zAtine akhaMDa anubhava karavA mATe vicAra ane AcAra vacce haMmezA sumeLa rAkhavAno prayatna karatAM rahevuM joIe. vicAra ane AcAra vacce je aMtara rahe te paNa zAtine akhaMDa anubhava na thaI zake. ghaNA mANasanA manamAM vicAro UMcA AvatA hoya che, paNa tevA vicAronI sAthe anusaMdhAna rAkhanArUM AcaraNa teonA jIvanamAM hetuM nathI. ethI paristhiti, jyAM sudhI anukULa hoya, tyAM sudhI temanI zAtine bhaMga thate dekhAtuM nathI, paNa pratikULa paristhiti AvI paDatAM ja temanI te zAti vera-vikhera thaI jatI hoya che.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmajJAna ane tenAM sAdhana jenA AcAra ane vicAra vacce ceAgya sumeLa hoya che, tenI zAntinA bhaMga nathI thatA. tethI jIvanamAM sahuthI agatyanI vastu, vicAranI sAthe AcAranA sumeLanI che. 47 ahiMsA, satya, sayama, tapa ane khIjA agaNita AcArA jIvanamAM pAtratA vikasAve che. mAtra suvicArane karavA uparAMta tenA pariNAme prApta thatI akhaMDa zAntinA paNa adhikArI banavA mATe brahmacarya Adi sadguNAnA akha`Da pAlananI AvazyatA che. vairAgya vinA jema sRSTi viSenI Asakti jatI nathI, tema brahmacarya Adi sadAcArAnA akhaMDa pAlana vinA cittamAM vairAgyanI sthiti paNa dIghakALa sudhI TakatI nathI ane e na Take tyAM sudhI pratikULa paristhitimAM paNa akhaMDa-zAnti TakAvI rAkhavAnuM baLa maLatuM nathI. akhaMDa zAntinA arthIe . AcAra ane vicAra vacce sumeLa TakAvI rAkhavA mATe satata prayatnazIla rahevu' joie. e rIte AtmAne lakSyamAM rAkhIne jIvanArA AtmA sAcA svarUpane pAmI zake che. Wan AtmajJAna ane tenAM sAdhana saghaLAM duHkhanuM mULa je AtmaabhAna ane saghaLAM sukhanuM mULa je AtmabhAna, te anukrame TALavA ane ApavA mATe ja jinamUrti ane jinAgamanuM astittva che. AgamathI AtmaajJAna TaLe che. mUrtithI AtmajJAna maLe che. AgamanA upadezaka zrI tIra, gaNadharo che, tethI zrI tIthaMkara, gaNudharAnuM astitva paNa AtmajJAna mATe che. zrI tIrthakara, gaNudharAnI utpatti siddhapaNAnuM astitva che, tethI siddhigatinA mArga batAvavA mATe che. ane siddhagati pAmavA mATe ja temanA prakAza che. tethI para parAe siddha paramAtmA ja satranA upakAraka che. e eka koyaDA che. badhAnA hetu AtmajJAna che AtmabhAna thavAnA vividha upAyA ane vividha kAraNeAnA saMgraha te jainazAsana che. temAM mUrti ane maMtra mukhya che. zIghrapaNe AtmajJAna prApta karavAnAM te sarvottama sAdhanA che. kemake te baMnemAM AtmabhAnI mahApuruSAnuM pUjana, smaraNa, dhyAna ane te dvArA AtmabhAnanI siddhi rahelI che.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnane pAye Agama ApavacanarUpa che, te mUrti ane maMtra baMnenA mahatvane batAve che. ane caturvidha zrI saMghamAM upadeza dvArA ekavArthatA jALavI rAkhe che. padastha thAnanuM mULa, maMtra che. rUpastha dhyAnanuM mULa, mUrti che. maMtra chahAthI jAya che. mUrti cakSuthI jovAya che. kahA dvArA thatA maMtrajApavaDe ane cakSudvArA thatAM mUrtinA darzanavaDe ganA AThe aMgonuM sevana thAya che. prathamanA pAMca aMga, bahiraMga sAdhana che, pachInA traNa aMga aMtaraMga sAdhana che. bahiraMga sAdhanarUpa bAhA saMyama e Indriyane ane paraMparAe prANa ane dehane saMyama che. Atmaprema ane tene upAya Atma svarupa kevaLa anubhavagamya che. te anubhava mana, vANI ane dehathI alaga ke virakta thayA sivAya maLatuM nathI. te anubhavanuM dvAra kholavA mATe sAcA prema bharyo eka ja sAda kare basa che. mana, vANI ane dehathI alaga thaIne, 5ra banIne sAcA premathI je A sAda karavAmAM Ave te Aje ja, A kSaNe ja hRdayanA aMtaratama pradezamAM te anubhava thave zakya che. manuSya pitAne saghaLo prema, Aje AtmasvarUpa sivAya bIje badhe pAtharI beThe che. kAmAga neharAga ane daSTirAgane vaza thaI pitAne cheDI parama pitAne badhe prema manuSya vikherI beTho che. sarvatra vikharAelA A premane ekatra karI levAmAM Ave ane pANI mATe tarasyAnI jema tene je eka jagyAe lagADavAmAM Ave, te sva-svarupane anubhava thavo zakaya bane. Atmasvarupa pratyenA prema vinAnuM zAstrIya jJAna paNa ghaNIvAra zuSka, nirasa ane lakhuM lAge che. vikharAelA tAMtaNA jyAre ekatrita thaIne, paripuSTa deraDArUpe pariNAma pAme che, tyAre ati baLavAna evA jAnavarane paNa e vaza karI zake che, tema kAmarAga, sneharAga ane dRSTirAgarUpe vikhAelA premanA tAMtaNAone ekatra karavAmAM Ave, samUhita karavAmAM Ave ane majabUta pAzarUpa banAvavAmAM Ave, te te prema pAzavaDe
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 49 nivikalpatA ane nisaMgatA atyaMta baLavAna evA mana-mAtaMga ne paNa vaza karI zakAya che. vaza thayelA A mana-mAtaMga para AruDha thaIne pachI AtmAnubhava sudhI sukhapUrvaka pahoMcI zakAya. mana-mAtaMga je ke ati taralatama (pUba ja caMcaLa) che. chatAM ekatrita thaelA prema pAza vaDe sahelAIthI tene bAMdhI zakAya che. ane te dvArA AtmAnubhavanA dvAra sudhI pahoMcI zakAya che. premano pokAra prema e vizvanuM mahAvazIkaraNa che. premanA pokArathI anubhavanAM dvAra ughaDI jAya che. ane samagra tattvajJAnanA niSkarSabhUta svAnubhavamAM pravezI zakAya che. tyAM sahaja evA Atmasvarupane bheTavAthI je niravadhi-nirAkula-nirupAdhika AnaMdano anubhava thAya che, tenuM varNana vaikharI-vANIthI kevI rIte thaI zake ? Indriya grAhya sukhAbhAsarupa dAMpatyanuM sukha paNa je avarNanIya manAyuM che, te IndriyAtIta Atmika sukhanA anubhavane vANI ke lekhinI kaI rIte varNavI zake? para vastumAM vikharAelA premane ekatra karI, pAcho kheMcIne sva vatsva tvamAM samagrapaNe joDavAmAM Ave, kendrIbhUta karavAmAM Ave ane te mATe deha, vANI ane manathI para banI AtmAnubhava pAmavAne premapUrvaka satata prayAsa karavAmAM Ave te, Aje paNa te atIndriya sukhanA AsvAdanA ane anubhava laI zakAya. Atmaprema e jyAM-tyAM DhaLI nAkhavA jevI mAmulI vastu nathI. jenA premanA viSaya tarIke AtmA che, tenuM jIvatara dhanya che ! nirvika5tA ane niHsaMgatA AMtara nirvikalapatA ane bAhya ni saMgatA baMne maLIne AtmAdhyAsa huM AtmasvarUpa chuM evI nirmaLabuddhine siddha kare che. AtmadevanAM darzana mana ane buddhinA vyApAra vaDe azakya che. te mATe baMnene nirvyApAra banAvavAnI AvazyakatA che. nirvikalpatA ane niHsaMgatAno abhyAsa-e mana ane buddhine agocara evA AtmadevanA darzananI gurU-cAvI che. AtmadevanuM darzana kevaLa svAnubhUti gamya che. ane te svAnubhUti nirvikalpatA ane nisaMgatAnI apekSA rAkhe che. nirvikalpatA ane niHsaMgatA abhyAsa sAdhya che. te abhyAsa mATe prathama azubha vikalpamAMthI zubhavikalpamAM javuM Avazyaka che. zubhavika95mAMnI nirvikalpamAM javuM sulabha che, tethI zubhavikalpa setunAM sthAne che. A, 7
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa Atma-utthAnano pAyo te ja rIte kusaMgamAMthI chUTI, asaMga thavA mATe satsaMga setu che. azubha dhyAnamAMthI chuTI. zukala dhyAnamAM javA mATe dharmayAna setu che. Arta-raudradhyAna e azubha che. maigyAdi vika e zubha che. te nirvikalpamAM javA mATe sAdhana hevAthI setu tulya che. vimAtramAMthI amAtramAM javA mATe artha mAtrA e setu che. vaikharImAMthI pazyantImAM javA mATe madhyamAM setu che. ane madhyamAmAMthI parAmAM javA mATe pazyantI e setu che. AhatamAMthI anAhatamAM javA mATe varNavali setu che ane varNavalinI vimyuti vaDe avyakta mAM javA mATe anAhata e setu che. nirvikalpatA ane nisaMgatAne vizeSe abhyAsa karavA yogya che, ke je aMte adhyAsamAM pariName. abhyAsa adhyAsamAM pariNama joIe. ane vairAgya ejyamAM paryavasita thavuM joIe. hAdimAM adhyAsa pratyakSasiddha che ane te anAyAse siddha thayela che. e ja rIte AtmAmAM adhyAsa jyAM sudhI anAyAsapaNe siddha na thAya, tyAM sudhI te mATe adhyAsa prayatna Avazyaka che. adhyAya eTale ekatAnI anubhUti. dehAdi pudgalamAM ekatAnI mithyA anubhUti che, te vairAgyathI nivArI zakAya ane AtmAnI sAthe tAtvika ekatAnI anubhUti nathI, te ukta abhyAsathI sAdhI zakAya. sahaja svabhAvaramaNatAnI pariNati vaDe ja sahajAnaMda sulabha che te mATe ukta be guNanI sAdhanA anivArya che. brahmabhAvano prabhAva bAhA dArika zarIra samAna hovA chatAM AMtaramAnasa zarIra ane tejasa-kArpaNa zarIra pratyekanuM bhinna hoya che. mAnasa zarIra bedhAtmaka ane kArmaNa zarIra vAsanAtmaka hoya che. vAsanA bheda, bedha-bheda paNa hoya che. tethI samAna AkRtivALA manuSya paNa guNathI, kriyAthI ane rUcithI bhinna hoya che. evI samaja jene heya, te svAzraya ane abhedane adhikArI thaI zake che. tenAM sAdhane tavAna, vAsanAkSaya ane manenAza che. te mATe nivRttimArga Avazyaka che, pravRtti mArgamAM tatvajJAna meLavI zakAya che, paraMtu vAsanAlaya ane mane nAza duSkara che.
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ IchAnirodha 51 te mATe saMgatikaraNarUpI mahAyajJa batAvyuM che. vidyA ane maMtra temAM sahAyaka bane che. saMgatikaraNa eTale samAna mArgamAM gamana ! eka ja mArge ghaNAonuM cAlavuM, sarva sAmAnya mATe hitakArI saMvidhAna che. maMtradevatA pApanAza mATe samartha hoya che. maMtrajApa vaDe prANabaLa ane manobaLa vadhe che. sarvatra AtmadaSTirUpI brahmajJAna na hoya, te prANabaLa ane mane baLa vadhavAthI ahaMkAranI paNa vRddhi thAya che. A vikasita ahaMbhAvanuM Purification (zuddhIkaraNa) brahmajJAnathI thAya che. navakAramaMtranI ArAdhanA AtmadaSTirUpI brahmajJAna ApIne AtmAne uMce caDhAve che. IcchAnirodha vizvAtmA e ja svAtmA che. e svAnubhava kara, te sarva upadezane sAra che. jayAM kAma tyAM nahiM rAma, jyAM rAma tyAM nahiM kAma. je AtmArUpI mahArAjAne maLavuM hoya te kAmanA vAsanA ane IcchArUpI jUnA-pUrANuM-phATelA-tuTelAM cIMtharAone pheMkI de, phagAvI de. rAjAne tyAM rAjA ja paNa heya. Azcarya e che ke, jyAre kAmanAone choDavAmAM Ave che, tyAre te potAnI meLe ja pUrI thavA mAMDe che. huM agnimAM paDe eTale agnine guNa temAM AvI jAya che. e ja rIte mana, citanyamAM zeDo kALa abhedyapaNe rahe, te temAM acitya zakti AvI jAya che. ekAMtamAM besI, vRttione kheMcI laI tejanAM pUja svarUpa AtmAmAM abheda mANyA karo eTale akhUTa AnaMda sAthe anukULa sAmagrI caraNamAM ALoTaze. IrachAenuM phaLa maLaze paNa tenuM mUlya cukavavuM paDaze. tenuM mUlya eTale udAsInatA, sarva IcchAone parityAga, prabhunI IcchAmAM ja potAnI IcchA bheLavI devI che. tenuM ja nAma AtmasaMyama, AtmasamarpaNa ane Atmanivedana vagere che. jyAre IrachA vinAnA thaze tyAre ja prabhu taraphathI sanmAna pAmaze. jyAM sudhI IrachAo che, tyAM sudhI bhikhArIpaNuM kAyama che. dhyAna parAyaNa thavuM eTale IcchArahita thavuM. IcchAnuM dhyAna te, aratikara AttadhyAna che, vAMsaLInI mAphaka saMpUrNa IrachAhita pilA thAo. te ja aMdarathI madhura svara nIkaLaze. jemAMthI pUrNa stavanuM amI karatuM hoya che.
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnane pAye nirIcha thavAmAM AtmAnuM sanmAna che. paramAtmAnA guNagAna IrachAne aMta ANe che, tenuM kAraNa paNa teo svayaM saMpUrNapaNe avasthita che, te che. IrachA keNa kare? je apUNa hoya te. pUNane vaLI IrachA kevI? te vicAravAnuM e che ke AtmA svabhAve pUrNa hovA chatAM ApaNA manamAM bhinna-bhinna icchAo mithyASTinA kAraNe jAge che. mithyAdaSTi hamezAM mithyAgI hoya che. A daSTine tyAga paramAtmAnA darzanathI sulabha banatA AtmadarzanathI thAya che. mATe manane punaH punaH paramAtmAnA smaraNa dvArA AtmAnuM anusaMdhAna karAvavuM e nirIccha banavAne rAjamArga che. tattva-darzana sarva deSa rahita ane sarva guNa sahita evA zuddha Atmatatvane pAmavAnuM sAdhana banI gaha ane guNanI anumodanA che. jyAM sudhI dezanA lezanI paNa anumodanA che, ane guNanA aMzanI paNa gaha che, tyAM sudhI zuddha AtmasvarUpanI rUci, zraddhA ke pariNati utpanna thaI che, ema kahI zakAya nahi e kAraNe ArAdhya deva eka vItarAga ja che. pUjya gurudeva eka nigraMtha ja che ane zuddha dharma eka jIvadayA ja che ema na samajAya tyAM sudhI bhAvathI duSkRtagaha, sukRtAnamedanA ke arihaMtAdinuM zaraNagamana zakaya nathI. dazeya tarIke, ArAdhya ane upAsya tarIke vItarAgadeva, nircathaguru ane dayAmaya dharma jenA hRdayamAM vase che, tenA hRdayamAM paLe paLe duSkatagaha, sukRtAnamedanA ane dharmanuM zaraNagamana vaseluM hoya che. duSkRtamAM heya buddhi, sukRtamAM upAdeya buddhi ane dharmamAM atyaMta upAdeya buddhi e samyagdarzananuM lakSaNa che. ene ja saMsAra heya, mekSa upAdeya ane tenuM sAdhana ratnatraya e atyaMta upAdeya lAge che. saMsAra e pApanuM sthAna, mokSa e guNanuM dhAma ane dharma e pApane parihAra, A traNa tatvanI saddataNuM e samyagdarzananI nizAnI che. duHkhanuM kAraNa duSkRta, sukhanuM kAraNa sukRta ane akSaya avyAbAdha sukhanuM kAraNa dharma che. dharmamAM dayA mukhya che. dayA e duHkhInA duHkhane nivAravAnI vRtti che.
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattva-vicAra 53 sva-paranA duHkha pratye dveSa ane sva-paranA sukha pratye sAcA anurAga tA ja pragaTatho kahevAya ke jyAre dayAmAM dharma buddhi pedA thAya. dayAnA paryAya ahiMsA, sacama, tapa, zIla, saMtASa, kSamA, mAva, Ava, dAna, paropakAra, niHsvArtha sneha Dhi che. sAcA hRdayanI duSkRta goMmAMthI je agni pedrA thAya che te cIkaNAM karmone paNa bhasmIbhUta karI nAMkhe che ane tItra sukRtAnumaiAdanAmAM pariNamIne sukRtasAgara zrI arihaMta paramAtmAnA caraNamAM manane samarpita karI daIne zuddha dharmAMmAM ramamANa kare che. Wan tattvavicAra A dhyAnarUpI kalpanAjALanA uccheda svasukhaduHkhanI ciMtA cheADavAthI thAya che. savanA sukha-duHkhanI ciMtA karavAthI samatvabhAva puSTa thAya che. anaMtaguNa, paryAyathI samRddha evA AtmadravyamAM ramaNatA karavAthI sakaLakarmanA kSaya thAya che. Ata -raudradhyAnanA tyAga, dharmadhyAnanuM sevana ane zuklayAnanA abhyAsa e manAguptinA traNa dvAra che. sva (Self and not Soul) nA vicAra A dhyAnanuM khIja, savanA vicAra dharma dhyAnanu' khIja ane AtmadravyanA vicAra e zukladhyAnanuM khIja bane che. khIjAnA du:khanu nivAraNu jeo icchatA hAya ane khIjAnA sukhanu sarjana cAhatA hAya, te ja akaraNa niyamane ceAgya banI zake che. pApa na karavAnI vRttinuM bIja bIjAnAM duHkha nivAraNa karavAnI IcchAmAM che. tene ja dayA kahe che. jIvamaitrI ane jinabhakti paraspara anusmRta che. ekanAM abhAvamAM bIjAnA sadbhAva rahelA nathI. utkRSTa jIvamaitrInA kAraNe zrI jinezvara bhagavA bhaktine pAtra che. eTale temanI bhakti jIvamaitrIne vikasAve che. jIva tattva upAdeya che. ajIva tattva haiya che. sa`vara, nirjarA ane mAkSa upAdeya che, kema ke te jIva tattva che. Azrava, budha ane pApa heya che, kema ke te ajIva tattva che, jinatattvamAM meAkSatattvanI upAdeyatA rahelI che, jIvamaitrImAM saMva2 nirjarA tattvanI upAdeyatA che. Azrava, baMdha ane pApa e heya tattvA che, kema ke temAM jIva dveSa ane jinaabhakti rahelAM che. jina e jIvanuM zuddhasvarupa che. jIvanu azuddhasvarupa karuNA ane mAdhyasthane pAtra che. jIvanuM zuddhasvarupa pramAda ane bhaktine pAtra che.
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 Atma-utthAnane pAye ajIvatatvanA saMbaMdhathI jIvamAM azuddhi Ave che, tethI jIvamAM azuddhi lAvanAra ajIvatatva heya che. heyamAM upAdeya buddhi ane upAdeyamAM heyabuddhi-e daSTine aMdhApo che, te mithyASTinuM darzana che. jinadarzana tene dUra kare che. kAraNa ke jinarAjamAM sarvaguNa prakarSatA che. pote paramatatvasvarupa che. tatva viSayaka A vicAraNA jIvanamAM vaNAya tyAre ja jinabhakti ane jIvamaitrI jIvanamAM vaNAya che. tenAthI AtaraudradhyAna janaka svArtha pracuratA maMda paDIne dhIme dhIme nAza pAme che. ane Atma vikAsa sadhAya che. tattvanuM tattva virakti mATe pUrNatAnI dRSTithI AtmadravyanI prIti keLavavI joIe. mitrI mATe jAtigata abhedanI daSTithI AtmadravyanI upAsanA karavI joIe. pUrNatAnI daSTi, tRSNAne uracheda kare che. abhedanI dRSTi IrSyA, asUyA cheSa Adi upakulezAne cheda kare che. kartavAbhimAnane aMta lAvavA mATe kartutva jenuM che, tene sepavuM joIe. karmacasta AtmA paNa svabhAve te pUrNa ja che. vAdaLa vaDe DhaMkAyelA paNa sUryamAM aMdhakAra nathI ja che, paNa te samaye bAhya jagatamAM dekhAte aMdhakAra te vAdaLanA gharane hoya che, tema manarUpI jagatamAM pravartato apUrNatAne aMdhakAra paNa karmanA gharano hoya che. A aMdhakArane jIvanamAM agrImatA apAya che, te jIvana bhArarupa bane che ane tenAthI para evA pUrNa AtmAne jIvanamAM pradhAna sthAna apAya che te mahAtmAone pyArA vairAgyanI sarvocca anubhUti svAbhAvika bane che. phakta eka miniTa mATe paNa je mAnavI pote pitAne A pUrNatAnI draSTithI jue, vAMce, vicAre te paNa tene viraktine amRtAnubhava thayA sivAya na rahe. vairAgya e kaI bhAgeDuvRtti nathI ke kAyaratA nathI, paNa AtmasavabhAvanI svabhAvagata lAkSaNiktA che. jagatanA jIvane zAtA bakSanArI atizaya sUkSama zakti che. dharmanI ArAdhanAnuM laya A pUrNatAnI paripUrNa prApti ja che. virakti padArthamAMthI e bhAva paNa niSpanna thAya che ke, jIva mAtramAM pUrNa raktatA, pUrNa jIvamaitrI. pAkI jIvamaitrIvaDe sAcI virakti kAryakSama nIvaDe che. tAtparya ke virakti ane maitrI e parasparanAM pUraka che. ekanA abhAvamAM bIjAnuM hovuM zakya nathI.
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ tava prasAda A baMne vAtane AjJA sApekSapaNe samAvatAra karavAthI, "dharma" jIvana bane che. zvAsamAM pUrNatA ghUMTAya che, manamAM maMtrI jIvAya che ane tene saghaLe yaza Atmadevane ApavAthI nirahaMkArIvRttinuM calaNa jIvanamAM sthapAya che. katRvAbhimAna e mATe deva che, niMdanIya stanakRtya che. je jenuM che, tenA khAte jamA karavAmAM prAmANiktA che, nItimattA che. sAruM je kAMI che, te tenA svAmInA khAte jamA karavAne badale pitAnA khAte jamA karavAnI adhamavRttinuM ja bIjuM nAma mithyA ahaMkAra che. te ahaMkAra prabhune samarpita thavAthI ja dUra thAya che. ane AtmAnubhava thAya che. tattva-prasAda dravya ane paryAya ubhayathI AtmAne jANa te jJAna che. mananuM mauna eTale vicAronuM mauna. jyAre vicAra virame tyAre A mauna sadhAya. parAvAcAnuM mauna sadhAya tyAre te vAcAnuM pUrNa mauna kahevAya. vaikharInAM mauna karatAM madhyamAM, pazyanI ane parAvANInuM mauna utkRSTa che. jyAM vRtti nathI, tyAM AtmA te che ja. 'sukhamasyAtmanorupaM, sarvahAuparatistanuH / ' AnaMda e AtmAnuM svarupa che, badhI IcchAnI zAMti e tenuM zarIra che. jJAnamArgamAM zravaNa e mukhya sAdhana che. jenuM zravaNa karIe te pUrva paricita hoya te teno sAkSAtkAra turata thAya che. mahAmaunamAM saMdhikALa lAMbo hoya che. temAM potAnA AnaMda va5 AtmAne paricaya vadhavAthI brahmA nirupaNa vakhate tadAkAra-brahmAkAra turata ja thavAya che. tethI brahmanuM nirupaNa barAbara samajAya che. zaMkA uThatI nathI. mananuM samAdhAna thAya che. mahAmAnamAM mana ane buddhine pUrNa vizrAMti maLe che, tethI zarIranA aNue aNu tAjA thAya che. roganI zAti ane Arogyano anubhava thAya che. rAgAdi bhAvazatrunI upatimAM, paramAtmA pratye samarpaNa bhAva jAge che. ane tyAre bhagavAna ja sAcA kartA-hartA che, jIva nahiM. ane te je kAMI kare che, te sAruM ja hoya che. tene pratyakSa anubhava thAya che. vicAronA pUrNavirAmanI avasthA AtmArAmApaNAnI prApti pachI ja pragaTe che.
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnane pAye tattva-bodha IcchAo mANasane daridra banAve che. IcchAone abhAva mANasane amIra banAve che. manuSya jIvanane eka zvAsa paNa phegaTa gumAvavo te moTuM rAjya gumAvavA barAbara che. zarIranA navadvArathI upara uThAya, te ja dazamA dvAra sudhI pahoMcI zakAya. sAMsArika anubhavane saMbaMdha bahAra laI janArA nava dvArA mAraphata che. AtmAne anubhava dazamA dvAramAM che. semAM navvANuM ciMtAo jIvanI UbhI karelI kAlpanika hoya che. je jIvananA aNumela samayane bALIne khAkha karI nAkhe che. mAthe bhagavAnane rAkhe ! eTale mAthAne bhAra utarI jaze. mAthuM uttamAMga che mATe tyAM kacarA jevI ciMtAo na ja rakhAya paNa bhagavAnane soMpI devAya. sahAnubhUti saMkaTane bhAgAkAra kare che. AzvAsana ApattinI bAdabAkI kare che. candranI sapATI upara utaravuM saheluM che. paNa pitAne samajavuM muzkela che, zUnyatAmAM ja svAnubhUti che. duHkhanA sAkSAtkAramAM ja AtmAnuM jAgaraNa thAya che. AMtarika pIDAnuM AMtarika jANapaNuM ja potAnI caramasImAe visphaTa banI jAya che. je A sImA sudhI dukhane sahana karavA khuzI hoya che, te duHkhanI pele pAra pahoMcI jAya che. rAgarahita prema e ja ahiMsAnI anubhUti che. Atma-vizvAsa ( Soul Confidence) e acaLa dhana che. bhedabhedAtmaka tattvajJAna ekatA traNa prakAranI che. 1. jAtigata, 2. guNagata, 3. paryAyagata. paryAyagata ekatA dravyarUpa svarUpAritatva che. guNagata ekatA pradezagata ekadhAratArUpa che ane jAtigata ekatA samakhisvarupa sAdasthAstitvarUpa che. jAtigata ekatAnuM bhAna snehabhAva vikasAve che. dravyagata ekatAnuM bhAna samatvabhAva, sthaNbhAva ane dhruvabhAva vikasAve che. ekAdhAratArupa pradezagata ekatAne bhAva AnaMdabhAvane vikasAve che.
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhedAbhedAtmaka tattvajJAna 57 anekatA traNa prakAranI che. 1. vyaktigata, 2. paryAyagata, 3. guNugata, vyakti anaMta che. eka ja dravyamAM guNa anaMta che ane paryAya paNa anaMta che. paryAyanI azuddhi paryAyasahavartIzu ane paryAyAdhAra dravyanI paNuka cit azuddhi karanAra che, tethI te azuddhine dUra karavA sAdhanA karavI Avazyaka che. paryAyagata azuddhine dUra karavAnI sAdhanA asat pravRttine rokavAthI ane sat pravRttine vikasAvavAthI thAya che. asat ne rAkavuM te saMyama che ane sat ne sevavuM te tapa che. ekatAnA vicAra ahiMsAne peSe che. anekatAnA vicAra saMyama ane tapane vikasAve che, ahiMsakabhAva traNa prakAranA che. 1. peAtAnA jJAnAdibhAva, 2. paranA dravya ane bhAva prANa ane 3. 21-para ubhayanA dravya ane bhAva prANa, tenI rakSA ane saMyama-e sahajamaLanI jugupsA rupa che. tapa e tathA bhavyatva svabhAvanI anumeAdanA rUpa che. nizcayanayanA vicAra eTale ekatAnA vicAra te ahiMsAnI sAdhanA mATe upacAgI nIvaDe che. abheda traNa prakAranA che ane bheda paNa traNa prakAranA che. 1. jAtigata abheda, 2. dravyagata abheda, 3. pradezagata abheda, te anukrame ruci, edhi ane pariNatirupI nizcaya ratnatrayIne vikasAve che. bhedanA paNa paNa prakAra che. 1. vyaktigatabheda, 2. paryAyagata bheda ane 3. guNagata bheda. te vyavahAra ratnatrayInuM pAlana karAve che, vyavahAra ratnatrayI eTale tavarucimAM kAraNabhUta jinapratimA, caitya, Agama, caturvidha sa`ghAdinI ArAdhanA, tattvameAdhamAM kAraNabhUta Agama, vAcanA, pRcchanA, parAvanAdi, tattvapariNati mATe kAraNabhUta zurukuLavAsanuM sevana, samiti zruptinuM pAlana, mULa-uttaraguNeAnuM dhAraNa, vrata, niyama pacamANikranuM sevana-e rIte vyavahAra ratnatrayInI upayogitA bhedanayanA vicAra siddha kare che. vastumAtra bhedAbheda svarupa che, tethI sAmAyikane piraNAma eka bAju vAsIcaMdanakalpa kuzaLatArUpa hyo che ane bIjI bAju sava yAgAnI zuddhirUpa kahyo che-e ane maLIne niravadya dharma bane che. A. 8
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 Atma-utthAnane pAyo dravyathI nitya, guNathI pUrNa ane jAtithI eka evuM Atmadravya vicAravuM te nizcayanayano viSaya che. paryAyathI anitya, guNathI apUrNa ane vyaktithI anaMta-e vicAra vyavahAra nayana che. nizcayane vicAra samyagdarzana-jJAna guNane vikasAve che. vyavahArane vicAra cAritraguNune vikasAve che. nizcayathI AtmA eka che. vyavahArathI aneka che. nizcayathI pariNamI ane pUrNa che. vyavahArathI AvaraNa sahita che mATe apUrNa che. A rIte vyavahAra ane nizcayane pitApitAnA sthAne mukhya rAkhavAthI ratnatraya svarupa mokSamArganI ArAdhanA asmalita pravAhe cAlatI rahe che. nizcayanayathI AtmA lepAyela nathI, arthAt karmathI baMdhAyela nathI, vyavahAra nayathI lepAyeluM che eTale jJAnagI alidraSTie zuddha thAya che, kriyAvALe lisapaNAnI dRSTie zuddha thAya che. dhyAnadazAmAM jJAnanI mukhyatA che, vyavahAra dazAmAM kriyAnI mukhyatA che. bhedabhedatmaka A tatvajJAna vivekapUrvaka grahaNa karIne jIva potAnA zuddhasvabhAvanI prApti kare che. mAna ane apamAna mahAtmAo apamAna ane dukha bhogavavAmAM meTuM puNya samaje che. dInatA TALavAno upAya dInatA TALavAne khare upAya eka ja che ane te e ke pitAnI lAyakAtanA pramANamAM potAne vadhAre lAbha maLe che, ema samajavuM. je pitAnI nAlAyatA samaje che, te hRdayanI zAMti kadApi gumAvatA nathI. te pitAne apUrNa samajatuM hoya che, te duHkha sahana karavAmAM kaMTALato nathI. te ja tenuM moTuM tapa che. pavitratA pavitratA bhagavAnanA guNe viSe meTI dalIla karavAmAM samAyelI nathI, paNa bhagavAna upara prema rAkhavAmAM ane pitAnI jAtane bhUlI javAmAM rahelI che. te
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ mithyAdibhAva ciMtana bhAvanA bhavanAzinI.... pare hitamatimaitrI, muditA guNamodanam / upekSA doSamAdhyasthyaM karuNA duHkhamokSadhIH // bIjAnA hitane vicAra te maitrIbhAvanA.... bIjAnA guNa joIne AnaMdita thavuM te pramedabhAvanA....! bIjAnA doSa-avaguNanI upekSA te mAdhyasthabhAvanA....! bIjAne duHkhathI mukta karavAnI bhAvanA-buddhi te karuNAbhAvanA...!! taill 'Fu|| jIvamAtra viSayaka sneha pariNAma e madhura pariNAma che, tenA upAyabhUta maithyAdibhAve che. hRdayamAM A madhura pariNAma chalakAtuM hoya, te kaSAyabhAva TakI zakate nathI. maitrIbhAvanI madhuratA kaSAyanI kaTutA TALavA samartha che. AvA maitrIbhAva piSaka tane samajAvanArA ciMtaka pUjyapAdU. namaskAra mahAmaMtranA anupama ArAdhaka, paMnyAsa pravara zrI bhadrakavijayajI gaNivarya....
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ mithyAdibhAva ciMtana...! sukhI pratye pramedabhAva...! samAna pratye maitrIbhAva...! dukhI pratye karuNabhAva ane pApI pratye mAyasthabhAva rAkhavo. e ja zreya che. A cAra bhAvanA dvArA, AtmavikAsanI chaNuM eTale.... 1 bhAvanAone bhAva ane prabhAva 15 vamatrI ane jinabhakti 2 bhAvanAnuM baLa 16 bhakti ane maitrI 3 jJAna ane bhAvanA 17 dharmakalpavRkSanuM mULa 4 bhAvarakSA 18 maitrInuM maMgaLa gAna 5 dayAne mULAdhAra 19 maitrInuM mAhAbhya 6 bhAvadayA 20 mahAmUlI maitrIbhAvanA 7 dayAbhAvanI divyatA 21 pramodabhAvanA 8 dAna ane dayA 22 karuNAbhAvanA 9 paropakAranI pradhAnatAM 23 jinadharmamAM karuNa 10 kRtajJatA ane popakAra 24 rasAdhirAja karuNarasa 11 aciMtya zakti pujA 25 mAdhyacyabhAvanA 12 traNa mahAna bhAva 26 mAdhyazyane mahimA 13 bhAvanAonuM sAmarthya 27 AtmapamyadaSTi 14 megyAdibhAvane mahimA 28 sarva-samarpaNabhAvanI ArAdhanA
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvanAonA bhAva ane prabhAva bhAvanAonA bhAva ane prabhAva anityAdi 12 ane maigyAdi 4 bhAvanAonI ekasarakhI agatyatA syAdvAda dana mAne che. tenuM kAraNa zarIrAdi sa`padArthAne nityAnitya ane kathaMcit bhinnAbhinna mAnyA che, te che. zarIra ane AtmAnA saba'dha bheDhAledAtmaka che. zarIra ane AtmA. peAte paNa graMtha'cit nityAnitya che. vairAgya prApti mATe lei ane anitya a'zanA vicAra vadhAre upakAraka che. tethI anityAdi bhAvanAemAM tene ja jheka apAya che. jIva jInA saMbaMdha paNa bhedAbhedavALA ane jIvapadmA paNa katha`cita nityAnitya dharma vALA hovAthI maithyAdi cAra bhAvanAomAM abheda aMzane mahattva ApyuM che. jo tema na karavAmAM Ave, te bIjAne haNunAra tuM tane ja haNe che, ema kema kahI zakAya? tyAM abhedane mukhyatA ApavAthI ja hiMsA zakAya che. ahiMsAdi vratanI sthiratA mATe abheda aMzane prAdhAnya na apAya, te hiMsAdi doSa aTakI ja kevI rIte zake ? svahiMsA vakhate nitya aMzanu mahattva, parajIvanI hiMsA vakhate anitya aMzanu mahattva, e rIte je sthaLe, je azane mahattva ApavA lAyaka hAya, te a'zane mahattva apAya, te ja saMkalezanu nivAraNa, vizuddhinuM prAgaTya, vratanu' thaiya', avratanA tyAga thaI zake che. pArakAnA dhananA apaharaNa vakhate te dhananA te vyaktinI sAthe abhedya AgaLa karavAnA che. te ja paradhana letAM prANa ja lIdhA' vagere 5ktie saMgata thAya. bhedAbheda peAtAnA dhananA apaharaNa vakhate dhananA ane pAtanA bheda sa`baMdha vicAravA upakAraka thAya che. ( e rIte jainadana saMmata bebheda, nityAnitya aMzane judIjudI apekSAe pradhAna banAvI AtmakalyANamAM sahAyaka karI zakAya che. e vicAramAMthI ja aniAdi bhAvanAonI jema ja maigyAdi bhAvanAe paNa vrata ane vairAgya sthiratA mATe upakAraka gaNuAelI che. tethI te bhAvanAenAM sa`varapaNAmAM leza mAtra AMca AvatI nathI. ekane sa`vara ane ekane Azrava kahevAnu rahetuM nathI.
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnanA pAye abhedane AgaLa karavAmAM na Ave, te vyavahAra azuddha bane che. bhedane AgaLa karavAmAM na Ave, tA nizcaya azuddha bane che. baMnene tapeAtAnA sthAne prAdhAnya ApavuM Avazyaka Thare che. kara khane vicAra evI rIte sakaLAelA che ke, tene ekabIjAthI sarvathA svataMtra kahI zakAya tema nathI, eTale anitya Adi 12 ane maitrI Adi 4 bhAvanAe pAtapAtAnA sthAne ekasarakhI upakAraka che, ema svIkArIne tene vivekapUrvaka pratyeAjavI temAM svapara zreyaskara jinazAsananI thA bhakti rahelI che. G bhAvanAnuM baLa vizvanA tamAma jIvA sukhI thAo, sava jIvA meMmukta thAo, sarva jIvA mAkSanAM avyAbAdha sukhAne pAmeA, sarvatra sukha ane zAnti prasarA, sarvatra saddajJAna ane sadvicAra prasAra pAme, A prakAranA zubha vicArAne bhAvanA kahevAya che. zubha bhAvanAe kadI paNa niraka jatI nathI. zubha bhAvanAo, savicArarupa hAvAthI te vicAranI AkRtie sUkSma bhUmikAmAM baMdhAya che ane cAre tarapha phelAya che. te AkRtie anya manuSyeAnA mananA sabadhamAM Ave che, ane tenAmAM paNa evA vicAra| jAgrata kare che. vaLI je vyakti zubha bhAvanAo bhAve che, te vyakti pAte zubha vicArAnu` kendrasthAna-madhyabiMdu khane che. ane tethI jagatamAM je sArA vicAronAM rUpa hoya che, te tenA tarapha AkarSAya che ane tenA zubha vicArAne puSTa kare che. vaLI AvI bhAvanAothI sakaLa prANImAtra sAthe tene maitrI thAya che ane ghaNA jIvA sAthe pUrvanA azubha karmabaMdha thayA haiAya te vIkharAI jAya che. temaja te zubha bhAvanAe, tenAthI bhAvita thanArane zubha karma karavA, ucca kAryo karavA prere che. tethI nira'tara zubha ane ucca bhAvanA bhAvavI eTaluM ja nahi paNa, tene yathAzakti yathAmati vyavahAramAM utAravA kaTibaddha rahevu te jarUrI che. AtmavikAsanu te ananya sAdhana che, bhAvanAnuM svarUpa bhAvanA aneka prakAranI kahI che. temAM mukhya cAra che, maitrI, pramAda, karuNA ane mAdhyastha. A cAra bhAvanAe mukhya eTalA mATe che ke, e jenAmAM na hAya, te dhama pALavAne lAyaka banI zakatA ja nathI.
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvanAone bhAva ane prabhAva te cAra bhAvanAomAM pahelI maitrIbhAvanA che. bIjI karuNA, trIjI muditA ane cethI mAyazcabhAvanA che. paranA hitane vicAra te matrI che. paranA dukhanA nAzane vicAra te karuNA che. paranA sukhathI thatA saMteSane vicAra te muditA che. paranA doSa tarapha upekSAne vicAra te mAdhyamya che. A cAra bhAvanAe viziSTa premarUpa che. eka apekSAe ucca jIva prati prema e pramodarUpa che. samAna prati prema e mitrIrUpa che. UtaratA ane halakA prati prema te anukrame karuNu ane mAdhyazya che. A bhAvanAe niraMtara jenA aMtaramAM vAsa karI rahelI che, te manuSyamAMthI zreSa sarvathA nAza pAme che. TheSa nAza pAmavAnI sAthe dveSanI sAthe saMbaMdha dharAvatA sarva durgaNe svayameva vilaya pAme che. rAgabhAvano nAza jema vairAgyabhAvanAthI che, tema zreSabhAvano nAza maitrI bhAvanAthI che. sakaLa prANa pratye hitaciMtAne bhAva have e pratyeka dharmAnuSThAnanI saphaLatAne pAme che. maitrIbhAvanA maitrIbhAvanAne mAtAnI upamA ApI che. mAtAne putranA hitanI ciMtA hoya che, putranA guNane prameha hoya che, putranA duHkhanI karuNA hoya che tathA putranA deSanI upekSA-kSamA hoya che. mAtA e vAtsalya rasanuM pratIka che. mitrIne viSaya samasta jIvazazi che. samasta sattvaviSayaka snehane zAmakAre maitrI kahe che. saneha e jIvanI aMdara rahele sthAyIbhAva che. AlaMbana vibhAva ane uddIpana vibhAvavaDe carvaNuM prApta thavAthI te neha vAtsalya rasamAM pariNAma pAme che. laukika vAtsalya rasamAM putra-putrI Adi AlaMbana vibhAva che. putra-putrI AdinI ceSTA uddIpana vibhAva che. putra-putrI Adine AliMganAdi anubhAva che ane harSazokAdi saMcArIbhAva che. lokettara vAtsalya rasamAM samasta jIvarAzi e AlaMbana vibhAva che. jIvasamUhanI ceSTA e uddIpana vibhAva che. nehanuM uddIpana sukhI pratye maitrIrUpe, duHkhI pratye karuNA
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnane pAyo rUpe, puNyavAna pratye pradarUpe ane pApI pratye mAdhyayyarUpe abhivyakta thAya che te anubhAva che. tethI cittanA ISya, asUyA, kaeNdha, hAdi maLo nAza pAmI kSamA namratA, saraLatA, saMteSAdi bhAve pragaTe che, te saMcArIbhAva che. jIvo pratye mithyAbhAve TaLavAthI samyakubhAva utpanna thAya che; enuM ja nAma zubha Atma pariNAmarUpa samyagdarzana che. maitrI eTale pitAnI pAse je che te bIjAne ApavAnuM che. duHkhIne dayA, guNIne anumodana, pApIne kSamA ane samasta jIvarAzine hitaciMtAne bhAva ApavAnuM che. dharmane sAra maitrI Adi bhAve che. citanya upara maitrI, pramAda, kAruNya ane mAdhyazma-e cArabhAvane choDIne bIje bhAva dhAraNa kare e mahA aparAdha che, parama adharma che, buddhine viparyAya che. dharmanulakSaNa dharmanuM lakSaNa zubha pariNAma karyuM che. zubha pariNAma cAra prakAranAM che. dharmanuM pratyeka anuSThAna, kAM te maitrIbhAva, kAM te pramedabhAva, kAM te kAruNyabhAva, kAM to AdAsInyabhAva siddha karavA mATe che. aprazasta bhAva vinAne dharma luNa vinAnA dhAnya jevuM che. bhAvanuM nirAkaraNa prazasta bhAva vinA thatuM nathI. huM ja sukhI thAuM, huM ja guNI banuM, mane duHkha na maLe, mArA deza badhA ja khamI khAo, A pramANe "hupaNAnI lAgaNI cittamAM ciMtA, bhaya ane zokanI vRttiorUpI saMkleza ane duHkhane pedA karyA ja kare che. temAMthI chUTavAne pahelo ane sahele upAya, "sarva sukhI thAo, sarva guNI bano, sarva dukha mukta thAo, sarva doSarahita thAo." e bhAvanAne daDha abhyAsa che. bIjAnA sukha mATe ciMtA karavI, bIjAnA guNa joI rAjI thavuM, bIjAnuM duHkha dUra karavA prayatna kare, bIjAnA deza pratye udAra banavuM, e saMklezanivAraNane bIjo upAya che. eTale ke, "badhA mArI ciMtA kare, badhA mArI prazaMsA karo, badhA mAruM duHkha dUra karo ane badhA mArA doSane khamI khAo," e vicArenA sthAne, "huM badhAnI ciMtA karuM, huM bIjAnI prazaMsA karuM, huM bIjAnAM duHkha dUra karuM, huM bIjAnA doSa khAmI khAuM e prakAranA vicArane vikasAvavA udyamazIla banavuM. maitrIrUpI mAtAnI A rIte upAsanA karavAthI vizvapremanI daSTi khUle che ane e daSTi khUlavAthI vizvapremI evA zrI paMca parameSThI bhagavaMtenI bhakti ane upAsanAmAM rasa pedA thavA sAthe emanI AjJAnuM pAlana mATe jarUrI vidyAsa jAge che.
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAna ane bhAvanA pa jJAna ane bhAvanA mAtranAnunatasya jJAnasya tavato jJAnavAvitti| dharmabindu, adhyAya 6-30 jJAna e vastu taMtra che. bhAvanA e puruSa taMtra che. jJAna jJeyane anusare che. bhAvanA puruSanA Azayane anusare che. je puruSa peAtAnA AtmAne zIghrapaNe karmathI cheDAvavA Icche che, te puruSa tenA upAyarUpa jJAnane mATe jema udyama kare che, tema tenA upAyabhUta bhAvanA mATe paNa sadA parizrama kare ja che. jJAnathI AtmAnA zuddhasvarupane jANI zakAya che. bhAvanAthI AtmAnA zuddhasvarupane pAmI zakAya che. jJAna thayA pachI paNu, Atmasvarupane pAmavA mATenI bhAvanAnA Azraya na levAya tA jANeluM jJAna phaLahIna bane che. : jJAnanuM phaLa virati che. virati samatAsvarupa che. samatA sakaLa sattvahitAyarUpa che. sakaLa sattvahitAzaya bhAvanAthI labhya che. savajIvA pratye . AtmatulyabhAva, Atmatulyasneha, maitrI, pramAda, kAruNya ane mAdhyasthabhAva lAvyA vinA hitAzaya TakatA nathI. tenA vinA samatA TakI zakatI nathI. samatA vinA virati phaLatI nathI. virati vinA jJAna vadhyuM ane che. mane maLe te sane maLe! jJAnanA viSaya e oya che. bhAvanAnA viSaya e dhyeya che. je sukha peAtAne priya che, te sukha savane maLe ane je duHkha peAtAne apriya che, te koIne paNa na maLe' A jAtanA bhAva, puruSa-AtmAnI zuddhi kare che. irSyA asUyAdi cittanA maLeAnA nAza kare che, paramAtmAnI bhaktimAM naDatA vikSepe dUra kare che, AtmA kama bhArathI haLavA bane che, mAhunI vAsanAnA jorathI parAbhUta thayelA AtmA, vAsanAnimukta bane che. jJAnanA sthAne jJAnanuM jeTaluM mahattva che, teTaluM ja bhAvanAnA sthAne bhAvanAnuM mahattva che. ane teTaluM ja cAritra, sarvavirati ke sa sAdyanA tyAganA sthAne tenA pratyAkhyAna ane pAlananuM mAhAtmya che. ja ekabIjAnA sthAne ekabIjAnI gauNutA bhale hai| paNa pAtapeAtAnA sthAne ekakhIjAnuM ekasarakhuM mahattva che. A. 9
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-uthAnane pAyo ajJAnI bhava kevI rIte taraze e jema prazna che, tema bhAvanAhIna ke viratizUnya paNa kevI rIte bhavane taraze, e paNa teTaluM ja mahatvapUrNa prazna che. zrI jinAgamamAM zrI namaskAra mahAmaMtrane prathama sthAna ApavAmAM AvyuM che. tenuM kAraNa paNa have samajAze. navakAra e bhAvanAne viSaya zrI namaskAra mahAmaMtra mAtra jJAnane viSaya nathI, paNa jJAnanI sAthe bhAvanAne viSaya che. mahAmaMtrane jANI lIdho, paNa maMtra mujaba bhAvanI vizuddhi na thaI, parameSThI bhagavaMte pratye je bhAva joIe te bhAva na sparyo che te maMtra zIghra phaLadAyI zene nIvaDe? jJAnanI sAthosAtha bhAvanI vizuddhi hoya che, te maMtra zIghra phaLadAyI nIvaDe che. maMtramAM kaya ane dayanI yathArthatA uparAMta "jhAtA" ane dhyAtAnI vizuddhi paNa Avazyaka che. dhyAtAnI vizuddhi bhAvanAnA baLa upara AdhAra rAkhe che. - jJAna na maLavAthI jema ajJAnatAne aMdhakAra dUra thatuM nathI, tema bhAvanA na vadhatAM kartavyahInatAne uSa paNa dUra thatuM nathI. dhama mAtranuM kartavya che ke tenI bhAvanA sarva jIvanA hitaviSayaka hovI joIe, keInA paNa ahitaviSayaka na hovI joIe, temAM jeTalI kacAza teTalI tenA dhamapaNAmAM kacAza. vartanamAM nyUnatA, kacAza Adi hoya, tenI zuddhi pazcAttApa, AlecanAdithI thaI zake. bhAvanAmAM nyUnatA mATe bhAvanAnI pUrNatA sivAya bIjI kaI Aleca nathI, anya kaI prAyazcitta nathI. lokikamAM jema kRtadhrIne zuddhi mATe kRtajJatA sivAya bIjuM kaI prAyazcita nathI, tema lakattAmAM paNa namaskArabhAva vinA, sarvajana hitAya vinA, savajI pratye AtmatulyatAne bhAva vikasAvyA vinA ke anumeghA vinA bIjuM koI prAyazcitta nathI, zuddhIkaraNane anya upAya nathI. jJAna bIjAne jANavA mATe che. bhAvanA pitAne sudhAravA mATe che. jagata tamAmane jANyA pachI paNa pitAne, potAnI jAtane sudhAravAnI bhAvanA na jAge to tevA jJAnathI zuM?
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAna ane bhAvanA 6 potAnI jAtane sudhAravA mATe namaskArabhAva, kSamApanAbhAva, sakaLasahitane bhAva ke tene anumodanane bhAva Avazyaka che. tethI ja zrI namaskAra mahAmaMtrane sakaLa AgamamAM prathama ane pradhAna sthAna maLyuM che. cUlikA sahita tene mahAzrutaskaMdha kahyo che. prathama ke pradhAna sthAna eTalA mATe ke, temAM bhavyatva paripAka karavAnAM, jIvanI yegyatA vikasAvavAnAM saghaLAM sAdhane jANe ekasAthe gUMthI levAmAM AvyAM che. tathA jIvane karmanA saMbaMdhamAM AvavAnI anAdikAlIna yogyatA, jene zAstrakAre sahaja bhAvamaLa kahe che, tene ghaTADavA mATe jarUrI saghaLI sAmagrInuM sevana ekasAthe thaI jatuM anubhAya che. yegyatA vikasAvavAne upAya pApane prazaMsavAthI, dharmane niMdavAthI ane parama zraddheya tathA ananya zaraNabhUta zrI arihaMtAdi cArane nahi namavAthI (ananyabhAve temanA zaraNe nahi rahevAthI ane temanA sivAya azaraNabhUta evA samagra saMsAranA bharose-zaraNe rahevAthI) jIvanI apAtratA, ayogyatA, bhavabhramaNuzakti vadhe che, tenAthI viruddha pApane niMdavAthI, dharmane prazaMsavAthI ane zrI arihaMtAdi cArane ananyabhAve zaraNe rahevAthI muktigamananI yogyatA vadhe che. saddaguNa-vikAsa ane sadAcAra-nirmANa ApoApa thAya che. zrI navakAramAM napada duSkatagahara arthamAM, "arihaM"pada sukatAnudana arthamAM ane "tANuM'pada zaraNagamana arthamAM tathA cUlikAnAM pahelAM be pada duSkRtagaha arthamAM ane chellAM be pada sukRtAnumodana arthamAM laI zakAya che. e rIte bhAvapUrvaka, hetupUrvaka ane upagapUrvaka zrI namaskAranuM smaraNa tathA raTaNa satata thatuM rahe te jIvane bhAvadharmanI siddhi thAya che. bhAvadharmanI siddhi mATenAM cAra aMge A prakAre kahyA che: 1. ratnatrayadharane viSe ananya bhakti, 2. temanI sevA-paricaryo. 3. sarvanA zubha mATenI ja eka ciMtA tathA 4. catutirUpa athavA cAra kaSAyarUpa saMsAranI jugusA. 1. tAttvikaH pakSapAtazca, bhAvazUnyA ca yA kriyA / noratAM jovuM, mAnuNotadhArita che -gadaSTi samuccaya kaleka. 222 2. svApakarSabodhAnukUlo vyApAraH namaskAraH / ratnatrayadharepvekA bhaktistatkAyakama ca / zumaivistA, haMsAnukunnA reti bhAvanA -tri.za. pu. caritra, prathama parva, kaleka 15
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 Atma-utthAnane pAyo bhAvadharmanA e cAra aMga che. bhAvadharmanAM A cAre aMge, zrI namaskAra mahAmaMtranA ArAdhana vaDe vikase che. tethI dharmanA artha mATe tenuM ArAdhana, tenuM AlaMbana parama Avazyaka che, parama hitakara che, parama kalyANakara che. bhAvarakSA dayA e dharmane sAra che. para-dayA e sva-dayAnA lakSe karavAnI che. tethI sva-dayA e dayAne sAra che. sva-dayA potAnA bhAvaprANanI rakSA rUpa che, tethI bhAvarakSA e sva-dayAne sAra che. bhAvarakSA "sarva jI sukhI thA ane sarva jenuM duHkha TaLA" e vicAra vaDe thaI zake che, tethI A vicAra e bhAvarakSAne paNa sAra che. zrI tIrthakara devane upadeza dayAne che, karUNAne che. tene sAra bhAvarakSAne che, tethI dharmanuM lakSaNa kRpA che, ane kRpA e ja ratnatrayanuM svarUpa che. kRpAmAM jJAna, darzana, cAritra, e traNene ekatra samAveza che. kRpAmAM ratnatrayInI ekatA che. paraAtmAmAM Atma samAna jJAna, Atmatulya darzana ane Atmatulya vartana thayA vinA kRpAdharma phaLa nathI. dharma utkRSTa maMgaLa che eTale dayA e utkRSTa maMgaLa che. dayA eTale bhAvarakSA, e utkRSTa maMgaLa che. zubhabhAvanI rakSA ja vargopavarganuM kAraNa che ane bhayAnaka bhavATavInuM ullaMghana karavA mATe mArgadarzaka che. dayA e zrI tIrthaMkaradevane prakAza che ane tIrthakaratvanuM mULa che. tIrthakaratva e mokSamArganuM mULa che. ethI mokSanuM mULa e zubha bhAvanI rakSA che. zubhabhAvanI rakSA sarva jI pratye zubha pariNAma dhAraNa karavAthI thAya che ane zubha pariNAmanuM dhAraNa sarva jIvone Atmatulya jovA jANavA ane AcaravAthI thAya che ethI rAga, dveSa ane meha zame che ane jJAna, darzana tathA vIrya pragaTe che. tethI sane ananya upAya eka ja che ane e bhAvaprANanI rakSA ! bIjo badho vyavahAra e bhAvaprANanI rakSA mATe ja nirmAya che. pitAnAM dravya prANInI rakSA mATe saciMta ane sakriya mAnavane bhAvaprANanI rakSA mATe paNa saciMta ane sakriya banAvanArI iyAne hRdayamAM sthApavA mATe devAdhidevane hRdayezvara banAvavA paDe che. te paNa zubhabhAvanA akhaMDa tane janmAvanArA bhAvaprANe eka kSaNa mATe paNa tucchabhAva, kSudrabhAva, svArthabhAva, dehabhAva, aihikabhAva Adi tarapha najara nAkhatA nathI; paraMtu darzana-jJAna-cAritra rUpI ratnatrayInI surakSAmAM satata sakriya rahe che.
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAnA mULAdhAra 69 uttama karaNInI uttamatAnA mUlAdhAra A zubhabhAva che. azubhabhAvanA saghaLA aMdhakArane zubhabhAva dUra kare che, temaja jagatanA jIve mATe nirmaLa vAtAvaraNa pedA karIne zubhanI dizAmAM gamana karavAnI jogavAImAM vadhAro kare che. kalyANanA grAhaka, sarva kalyANanI bhAvanAnA udgama sthAna rUpa bhAvaprANAnI rakSA karatA rahe te svAbhAvika che. Wan dayAne maLAdhAra dayAnA mULAdhAra prematattva che. prematattva jIvana sAthe aitAta che, prema ane jIvana (Love & Life) eka apekSAe paryAyarUpa che. prema karavA, jhIlavA, vikasAvavA, vistAravA-e jIvananI ja prakriyA che. prema darzAvyA sivAya ke bIjAnA prema jhIlyA sivAya jIvana eka beAjarUpa banI jAya che. 'priya? zabda uparathI prema' zabda phalita thayA che. prema e sacetana che. prema e jaDa-taravanu ja nAmAMtara che. svArtha,krodha Adi prema tattvane vikasAvavAmAM ADe Ave che. krodha ane leAbhanI utpatti paNa apekSAe kaI vastunA premamAMthI ja thayelI hAya che. virAdhI vRttiemAM paNa premanA a'za paDelA hoya che. eka vastu pratye prema thayA, tene vadhAre paDatI tvarAthI siddha karavAnI utAvaLamAM, ADe AvatA paribaLA pratye krodha thaI Ave che. Ave vakhate dhIraja ane samajaNu keLavavAmAM Ave, te premanA Avega, krodha ke kaTutAnuM rUpa na letAM premarUpa ke samatvarUpamAM palaTAI jAya che. krodha, lAbha, DhahalipsA jevI vRttienI sakhata kasoTImAM kSemakara rIte pAra utaravAmAM ja premanu' prematva che. AkarI kaseATImAMthI ja prematattvanA vikAsa ane vistAra thAya che. dayAnA mULAdhAra paNa prema che. badhAM sadguNNA e premarUpI khIjanA ja aMkura, parTIva ane puSpa che. enA jIvanagata ke anubhavasiddha atha` ahiMsA che. 'huM satra sahumAM chuM, sahu mArAmAM che, ame badhAM samAna chIe' e bhAvanA ke dhAraNA vinA ahiMsA siddha thaI zakatI nathI. ahiMsAnA AcAra vinAnA brahmavicAra, ke AtmavicAra e mAtra zuSkavAda che; tethI ahisAnI sAdhanAne, brahmacaryanI sAdhanA, zAstromAM kahI che. ahiMsA, brazna ane AtmA e badhAM paryAyavAcI zabda che. ahiM sA e premanI niSedhAtmaka khAjI che. sAcI ahiMsAmAM dayA ane sAcI yAmAM ahiMsA samAya che, 5
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnane pAye 16 bhAvadayA sAdhu-saMte ajJAnIne jJAna, azraddhALune zraddhA, ne AcArahInane AcAra ApavA Icche che, te temanI bhAvadayA che. prabhu zrI tIrthaMkara paramAtmA, zuM ApavA Icche che? teozrI mithyAdaSTinesamyagdarzana, mithyAjJAnIne-samyajJAna ane mithyAcAritrIne-sammacAritra arpe che. sAdhana vaDe, saMsAramAM paribhramaNazIla jIvane-mokSanAM avyAbAdha sukha ApavA Icche che; AnuM nAma utkRSTa "bhAvadayA" che. bhAvaDhayAmAM paNa tAratamyatA hoya che. 1. zrI tIrthaMkara paramAtmAno bhAva, sarvane ane pratyekane Atmadhana prApta karAvavAno hovAthI ane temanAM je utkRSTa bhAva bIjA keImAM na jAgate hevAthI, temanuM Atmadravya sarvotkRSTa che. 2. jeonuM Atmadravya sarvotkRSTa hoya, teone oLakhAvanArUM nAma paNa, aciMtya mAhAmyavALuM heya ja. 3. jemanuM nAma aciMtya mahAgyavALuM hoya, temanuM rUpa tethI paNa vadhAre mahimAvALuM mAnavuM joIe kAraNa ke, eka rUpamAM aneka nAme saMgraha che. 4. samAna bhAva ane samAna dravyane dhAraNa karanAra vyaktiomAM bheda pADavAnI zakti dezakALamAM nathI, tethI teonuM eka svarUpa phidADhAghanavarijItrAnaMvinmAtramUrti kahevAya che. pa. dezakALane bheda kathaMcit buddhi prakalpita che. sAdhanAmAM e bheda, prajanabhUta nathI; tethI tene bAda karIne avazeSa rahenAra bhAva ane dravyane mukhya karAya che. te sarva, tIrthakara bhagavatemAM svarUpathI samAna havAne kAraNe, ekanI pUjAmAM sarvanI pUjA ane ekanI hilanAmAM sarvanI hilanA niyama sacavAya che. 6. zrI tIrthaMkara paramAtmAnA AtmadravyanI pUja, pitAnA AtmasvarUpanI pUjA svarUpa che. emanuM dhyAna e pitAnA AtmAnuM ja dhyAna che ane tethI kaMIka vizeSa che, kemake temAM pitAthI adhikanuM paNa dhyAna thAya che. 7. zrI tIrthaMkara paramAtmAnA bhAvanuM bahumAna e potAnA bhAvane UMce lAvavAnuM sAdhana che, bhAvathI bhAva vadhe che. sajAtIya maLavAthI baMnenI zakti vadhe che. sajAtIyane vijAtIya maLavAthI baMnenI zakti ghaTe che, zrI tIrthaMkara paramAtmAnA dhyAnathI sajAtIyatAnA kAraNe, AtmA sabaLa bane che. ti
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ dayAbhAvanI ditmyatA 71 dayAbhAvanI divyatA sadguNAmAM sarva prathama guNa tarIke 'DhayA' che. caramAvattanI prApti kazavanAra pazu te ja che. dhanAM badhAM ja AlaMbaneAne, nimittone sAme hAjara karanAra, badhI ja avasthAomAM mAtAnI jema pAlana karanAra, patnInI jema bhautika sukhAne ApanAra, rokaDa nANAnI jema sarvatra sAthe rahenAra, rasAyaNanI jema puSTa karanAra, meAkSanuM avadhya kAraNa ane mAkSe gayA pachI bhagavAna tarapha ane meAkSa tarapha AkanAra kAI hAya, tA te yA' che. ApaNA hRdayamAM dayAne jagADanAra zrI paMca parameSThinA anugraha che. kRtakRtya hovA chatAM jIvAmAM yA utpanna karavI-e temanu sanAtana kRtya che. arthAt AlaMbana lenArane avazya mArgadarzaka ane che. dayA e badhA guNAnA arka che. bhASA ane mananA pudgalAnI jema tenI askhalita gati che, tema dayAbhAvanI paNa satra askhalita gati che, dayAnA bhAva kSaNavAramAM sarva jIvAnA aMtarAtmAmAM bhaLI jAya che. dayAbhAva ja sanA AtmA che. dayAnA bhAva e apekSAe tAttvika ane tAtkAlika mAkSa che, mAkSa sukhanA AsvAda karAvanAra che. A vicAra sUkSma che ane te samajAI jAya, te dhamanuM hRdaya hastagata thayuM kahevAya. dhanuM mULa dayA taraMgavatI tara`gaaAlA' caritramAM sarva prathama pAradhIne cakravAka yugala para yA Ave che. pAradhInA bANa vaDe cakravAkanuM maraNa thAya che te vakhate cakravAkInA vilApa pAradhInA manamAM dayA jagADe che. duHkha ane dayAne paraspara saMbaMdha che. jagatamAM duHkha che, tenA auSadharUpe mahAtmAonA hRyamAM dayA pragaTe che. jagatanuM du:kha, dayALunA hayamAM krayA utpanna kare che. pAradhInA manamAM je yA jAgI, te tenA meAkSa paryaMtanA badhA ja sukhAnuM mULa khane che, dayAthI ja manuSyapaNuM, dharmAM zravaNu, dharmazraddhA ane dhavIya pragaTe che. te pAradhI cArAnI ToLInA nAyaka che. padmasena ane taraMgavatI ke je pUrvabhavanA cakravAka ane cakravAkInA jIva che, tene cArAne te nAyaka mAtA samakSa bhAga ApavA mATe pakaDI lAve che. padmasenane staMbha sAthe bAMdhavAmAM Ave che. tara'gavatI te vakhate,
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnano pAyo pitAnuM jIvanavRttAMta pAradhIne kahe che. tethI pAradhInA manamAM pharI vAra dayA jAge che. te jAnanA jokhame paNa baMnene cheDAve che ane te cAra pite cAritra grahaNa kare che. te mahAtmAnA saMparkamAM pavasena ane taraMgavatI amuka samaya pachI Ave che ane pratibaMdha pAme che. A daSTAntamAM skUla dayAne mahimA paNa sArI rIte samajAya che. dayA e AnugAmika dharma che. "gi, sude, niti, zApuramaNa, parAmiNa ItyAdi je vizeSa che, te A dayAdharmane ghaTe che. pAkSika sUtramAM te dharmane "ahiMsA strAvaLo" "ahiMsArUpI lakSaNavALo kahyo che. e rIte badhA ja guNe kayA svarUpa che, dayAnA ja bheda-prabheda che. dayAbhAvane TakAvavA mATe ja tene guNe tarIke oLakhAvyA che. dayArUpI dharma vaDe badhA ja jIvone durgatimAM paDatA bacAvIne sadagatimAM laI javAnuM kAryanuM zakya bane che. jIvane mokSa paryata pahoMcADavAnuM sAmarthya kayA dharmamAM che. dayAbhAva e dravya-anuSThAnane bhAva-anuSThAna banAve che. anuSThAnanI paripUrNatA karavA, karAvavA ane anudavA vaDe thAya che. karavuM te biMdu che, karAvavuM te siMdhu che ane amedavuM te sAkSAt brahArUpa che. sAmAyika ApaNe karIe chIe, dayAbhAva vaDe bIjA pAse karAvIe chIe ane zrI paMca parameSTi bhagavaMtenA sAcA sAmAyika dhamane mana-vacana-kAyAthI amedIe chIe, tyAre te paripUrNa sAmAyika bane che. A ja dharma baghAne dhAraNa kare che. kemake tene saMbaMdha sarvanI sAthe che. jene saMbaMdha savanI sAthe nathI, te dharma paNa AMzika che, paripUrNa nathI. athavA temAM traNa karaNa, traNa ga bhaLatAM nathI, mATe te kevaLIkathita dharma ja banate nathI. kevaLI kathita dharma trikaraNa yugathI thanArI kriyA che. cAra zaraNAM pikI eka kevaLIkathita dharma che. ane te zuddha dayAbhAvamaya levAthI zaraNAgatanuM rakSaNa kare ja che. eTaluM ja nahiM, paNa gakSemaMkara nija svabhAva vaDe tribhuvanakSemakara banI rahe che. A dharmanA prakAzaka, vizvavatsala zrI tIrthaMkara paramAtmAo hoya che. teozrIonA vAtsalyamAM taraboLa thavAnuM saubhAgya jIvadayAnuM trividha pAvana karavAthI sAMpaDe che. 55
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAna ane dhyA dAna ane dayA mAtA-pitA vinA jema saMtAneAtpatti nathI, tema dAna ane dayA vinA dharmAMtpatti nathI. dAna ane dayAnA mULamAM parahitaciMtArUpa maitrI che. dAna ane krayAnA siddhAMtane samajyA vinA jIvana siddhAMta samajamAM besavAthI jIvana bhavya banI jAya che. 73 dAna ane dayArUpI dvArathI dharmanagaramAM sukhapUrvaka eka kheDUtane jema peAtAnA dANAnuM bhUmine dAna pragati mATe parApakAranI kriyA anivAya che, bhayAnaka lAge che. ane te praveza thai zake che. anivArya che, tema AtmAnI dANA khetaramAM vAvyA pachI tene mATIthI DhAMkavA Avazyaka che tema pApakAranI kriyAne apragaTa rAkhavI joie. dANA vAvavA mATe bhUmi rasALa joIe paNa upara na joie, tema dayA, dAna, pApakArAdi mATe bhUmi rasALa eTale uttama pAtranI AvazyakatA che. kSetra ane khIjanI jema jaLa-vAyunI anukULatA paNu jarUrI che. vidhi-AcAra e vAcu che. dAtAnI bhAvanA e jaLanA sthAne che. prayAgAtmaka jIvana sRSTi pratyeAjanAtmaka che. ane sAthe prAgAtmaka che. prAjana-savane zAzvata sukha pamADavuM-te che ane prayAga-te jIvane pAtAnA purUSAtha che. prayAgAtmaka thavA mATe pratyeAdhAtmaka thavAnI jarUra che. jIva jyAre prAdhAtmaka bhUmi para prayAgAtmaka bane che, tyAre pariNAma prameAdAtmaka Ave che. tene ja siddhipadanI prApti kahevAya che. jIvanane prayAgAtmaka khanAvavA mATe sau prathama proAdhanI jarUra paDe che. pramAdhAtmaka thavA mATe te viSayeA para anveSaNa karavu' paDe che, ke sauthI zreSTha pAtra karyuM ? eTale ke prathama Adha pAtranA, bIjo dAnarUpI khIjArApaNA, trIjo AcAra- vicAranI vizuddhi eTale jaLa-vAyunA ane cAthA peAtAnI yAgyatArUpI AkAzanA thavA joie. A 10
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnano pAyo temAM pahelA pAtranuM sthAna, padArtha vijJAna mAMge che. padArtha vijJAna kahe che ke, vizva sadA paripUrNa che. te pAtranI pUrti sadA karyA ja kare che. e pAtranI sevA upAsanA, parthapAsanA mATe yogyatA prApta karavI, te ApaNuM potAnuM kartavya che. bhaktirUpI bIja vAvavA mATe sarvottama pAtra zrI arihaMta paramAtmA che, kemake vizvavatsala prakRtinuM parama prayajana siddha karavAmAM ja teonuM sarvasva, sarvotkRSTa prakAre kharcAya che, sArthaka thAya che. te prakAranuM nAma dAna ane dayA che. kAna-vyasanIpaNuM -e teozrInA anaMta guNemAM mekhare che. ane parama dayAne te teozrI paryAya che. eTale dAna dayAmaya jIvana ghaDavA mATe zrI arihaMta paramAtmAnI bhakti jarUrI ja nahi, balake anivArya che. popakAranI pradhAnatA paropakAra mATe ja A mAnavazarIra maLeluM che zakti saMga hovA chatAM paropakAra vinAnuM jIvana jIvanAra mahApApI che. paropakAranA raMgathI raMgAvAmAM mAnavajIvananI saphaLatA che. anya prANIo anicchAe paropakAra kare che. keIpaNa sthiti ke sAgamAM popakAra karavo e ja pradhAna kArya che. dareka jIva, pArakAnA upakAramAM phALo ApavA baMdhAyela che. je na Ape, te te vizvavidyAnane aparAdhI Thare che. e vidhAna batAvanArane droha kare che. enA kaTu vipAka ene bhogavavA paDe che. tenAthI bacavA mATe "popakAranA prabaLa niyamane" AdhIna rahevuM joIe. para pakAranI rIta pazu karatAM mAnavanI. ane mAnava karatAM munionI tathA gRhastha karatAM gIonI judI judI hoya che. tenA kamane paNa bhaMga na thavo joIe. anyathA pite upakaraNa banavAne badale adhikaraNa bane che. nAnA bALakane upakAra karavA mATe, dhAvaNanA sthAne anna ApIe, te upakAra na thAya. tema gRhasthanuM kArya sAdhu kare ane sAdhunuM kArya gRhastha kare, te anartha thAya. dhanavAna dhanathI, baLavAna baLathI, ane medhAvI manathI popakAra karI zake che. badhAMnI pAse eka ja prakAranA sAdhana havA asaMbhavita che. pAMcamA guNasthAnaka sudhI pa5kAramAM vastunI pradhAnatA che. chaThThA guNasthAnakathI adhyavasAya ane bhAvanI pradhAnatA che.
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 75 kRtajJatA ane paropakAra - sAdhue pitAnA jIvanathI prajAne sanmArge caDhAvI sadAcArI banAvI zake che. sAdhu-puruSano deha para pakArane piMDa ane ahiMsAne avatAra manAya che. siddhAvasthAmAM siddhAtmA, svabhAvasiddha sarvodayakAraka che. paropakAranI prakriyAmAMthI alaga rahenAra te mAnava paNa nathI, muni paNa nathI ane mahezvara paNa nathI. siddhAvasthAno paropakAra sUrya ane caMdranA upakAranI jema sahaja che. tyAganI mahattA tyAga eko guNaH zlAdhyaH kimnyairgunnraashibhiH| tyAgAjagati pUjyante nUnaM vArida-pAdapAH // bhAvArtha-tyAga nAmano eka guNa prazaMsanIya che. A guNa cAlyo jAya pachI bIjA guNa hoya te ya zuM ? na hoya te ya zuM ? tyAgane kAraNe te A jagatamAM varasAda ane vRkSe pUjAtA hoya che. dAnavRttinuM mULa tyAgavRtti che ane tyAgavRttinuM mULa kRtajJabhAva che. kRtajJabhAvanuM mULa paraMpakAra svabhAva che. paropakAranA pAyA para akhila brahmAMDanI racanA che. siddhAtmA nigodanA jIvane akAraNa upakAra karanArA thAya che ane zrI arihaMta paramAtmA vizvanA sakaLa ane uddhAranArA thAya che. AcAryAdi paNa pitAnA AcAra jJAna ane sAdhanA dvArA vizva jaMtuone alaukika upakAra karanArA thAya che. samagra vizva paropakAramAM pravRtta che ema jANanArA namra bane che, kRtajJa bane che, tyAga ane dAnane potAne parama dharma samaje che.--e dharmanuM AcaraNa nathI thatuM tyAre mUMjhavaNa anubhave che ane thAya che tyAre prasannatAne anubhava kare che. kRtajJatA ane paropakAra vyavahAra zuddhi mATe kRtajJatA ane paropakAra e be guNanuM pAlana Avazyaka che. kRtajJatA guNathI pramodabhAva jaLavAya che. popakAra guNathI karuNubhAva sacavAya che. kRtajJatA eTale bIjAe karelA upakArane gAMThe bAMdhe che. bIjAnA upakArane na bhUlavo te. paropakAra eTale parane upakArI samaje, tema ja svIkAravo te.
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnane pAye kRtajJatA guNanA pAyA upara caNatI jIvanarUpI ImArata ja sarvaguNamaMDita bane che. tAtparya ke pramodabhAva e jIvananuM paNa jIvana che. rAga-dveSarUpI mahAdeSane samULa kSaya karavAnuM sAmarthya dharAvatA A bhAva vaDe ja jIvana kharekhara jIvavA jevuM bane che. jIvanamAM kRtajJatA guNa pragaTe che eTale popakAra guNa paNa khIlavA mAMDe che. tevA guNavALAne jagatanA badhA jIvo upakArI pratIta thAya che. tethI jIve para karAtA upakArane ahaMkAra tene sparza nathI. zrI arihaMta paramAtmA popakArI che-e trikAlAbAdhya satyane sarva prathama hRdayamAM pratiSThita karavuM, temAM sAcI kRtajJatA che. teozrInA guNanI anumodanAne A uttama mArga apanAvavAthI pratyeka satkarma karatI vakhate, teozrIne ja AgaLa rAkhavAnI saddabuddhi jaLavAya che. kharA samaye madada karanArane upakAra mAnIe chIe. temaja jIvIe tyAM sudhI tene vAta karIe chIe. te niSkAraNa karUNAsiMdhu zrI arihaMta paramAtmAnA upakArane kadIye ne bhUlIe tema ja sahAya hadayamAM rAkhIne jIvana jIvIe temAM ApaNI khAnadAnI che. aciMtya zakitapuMja dharma ja jagatane dhAraNa kare che-e vAta spaSTa che. ane dharma -e "aurAri mAva saMgura" hoya te ja dharma kahevAya. mithyAdi vinA jagatane koNa dhAraNa karI zake ? eka paNa bhAgyavAna purUSanA hRdayamAM jayAM sudhI maitrI haze, tyAM sudhI dhAraNuM kArya cAlu raheze, sarvathI utkRSTa je azubha pariNAma, tenA karatAM eka mAtrA adhika e azubha pariNAma, durgatimAM jatAM jIvene thatuM nathI, enuM kAraNa e che ke purUSonA hRdayamAM, maiyArirUpa bhAvadharma che. e dharma na hoya te jenA azubha pariNAmanI koI maryAdA na rahe. sarvotkRSTa azubha pariNAmanI apekSAe tenAthI eka paNa mAtrAhIna eve azubha pariNAma paNa zubha gaNAya. jema 104 DIgrI tAvanI apekSAe 103 DIgrI tAva sAre gaNAya. tema ahIM, A apekSAne mUlavavAnI che. ahI azubhanI mAtrAmAM je nyUnatA thaI, temAM paNa kAraNa puruSonA hRdayamAM rahele dharma che.
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 77. traNa mahAna bhAva maityAdinI zakti mathyAdi svarUpa dharmamAM rahelI dhAraNa karavAnI zakti, zabdomAM Ave tema nathI. tene zabda deha ApavAnuM kArya azakya prAyaH che. paNa sparza thatAM samajAya che ke, dhama eka eve premapUMja che ke jenAthI ApaNe sahu dhAraNuM karAI rahyA chIe. e premapujane kevaLa AtmA, AtmA vaDe, AtmAmAM ja jANI zake, joI zake ane anubhavI zake. paramAtmatattva sAthe bhAvAnusaMdhAna thatAM, eka evuM mojuM Atma-dravyamAM pharI vALyuM che ke, jenI mIThAzanuM varNana na thaI zake. e mIThAza te dharma che, je dhAraNa kare che. athavA paramAtmarUpa sarva jIvo sAthe bhAvanusaMdhAna thatAM ja je AhAi-AnaMda vagere utpanna thAya che, te jagatane dhAraNa kare che. enI zaktine kevaLa kevaLI bhagavaMte ja jANI zake che. yegIe e pariNAmane sparzavAnA satata prayatnamAM rata rahe che. dazana-jJAna-cAritrane AtmA, pUrvokta samasta jatuviSayaka snehano pariNAma che. A pariNAmanI bhAvapariNati, varUpalabha, siddha bhagavaMtemAM paNa che. e ja bhAva pariNatine zrI umitikAra bhagavaMta parama kAraNa tarIke saMbodhe che. A badhI apekSAone sAme rAkhIne mAri bhAve tarapha javAya, tyAre te bhAnI mahAprabhAvikatAne sAce khyAla Ave. vyaktimAM vizva ane vizvamAM vyakti kaI rIte pratiSThita che te ane tenA amApa upakAraka svarUpane yathArtha khyAla taiyAdi bhAvene sparzatAM ja sparze che. temAM koI zaMkA nathI. traNa mahAna bhAve mA kArSIt ko'pi pApAni; mA ca bhUt ko'pi duHkhitaH / mucyatAM jagadapyeSA; matimaitrI nigadyate / kaI pApa na kare, keI duHkhI na thAo. A jagata mukta thAo-evI buddhine maitrIbhAvanA kahevAya che. A traNa bhAvone hRdayamAM satata dhAraNa na karanAranI darekanA pApamAM, darekanA dukhamAM ane saMsAramAM sUma buddhigamya anumati hoya che tethI te satata pApa bAMdhyA kare che.
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnanA pAye sava pratye zatrubhAva ane udAsInabhAva naSTa thaIne maitrIbhAva AvavA te ja dharma mATenI pAtratA che. sarvara pratyenI maitrI te ja zrI jinarAja pratyenA pramAda che. zrI jinarAja pratyenA pramAda te ja sava pratyenI maitrI che. Ge maitrI, pramAda, karuNA ane upekSA e viveka ratnanA cAra pAsA che, viveka A cArthI judI vastu nathI. anityAdi sarva bhAvanA paNa maigyAdinI siddhi mATe ja che, anityAdi bhAvanA na heAvI te ja jIvA pratyenA zatrubhAvanAdinuM svarUpa che. paccakkhANa vinA jema aviratinA Azrava AvatA rokI na zakAya, tema maigyAdi bhAvanA vinA mithyAtvanA Azrava rokI zakAtA nathI. maitrI bhAvanAmAM "koI paNa jIva pApa na karA, koI paNa jIva duHkhI na thAo, khadhA ja jIvA karmaSTha dhanathI mukta thAo." e vicAra heAvAthI pApa duHkha ane karmanI anumatinA Azrava rAkAi jAya che, anyathA e Azrava cAlu rahe che. pApa vagerenI anumati '7 niSiddha' anumanta' e nyAyathI cAlu rahe che. e ja mithyAtvamAha athavA mahAmAha che. saMvega ane niveda e samyaktvanAM lakSaNA che. anuka`pA dravyabhAva du:khanI dayAsvarUpa che, tema saMvega, niveda e bhavaduHkha ane mAkSasukhanI bhAvanA svarUpa che. sarvAM jIvA pApa mukta banA, du:kha mukta banA, karma mukta banA-e niveda bhAvanA che ane sarva jIvA meAkSa pAmeA, anata catuSTaya pAmI, svarUpa lAbha pAmeA-e savega bhAvanA che. Ama ukta traNa bhAvAne yamAM satata dhAraNa karavA te samyaktvavAnanuM jIvata tavya che, te sivAya jIvana bhArarUpa che, parapIDArUpa che. Wan paramAtmapada sarva pApanAzaka ane sarva ISTa sAdhaka punita zakti paramAtmapada aMtastalamamAM prasupta samayamAM ja upamita thaI pApa che. tenA anavarata ciMtanathI mumukSunA satkAra ane prakaTa pApa puMja thADA jAya che. sugadha phulanI sugadha pavananI sAmI dizAmAM jaI zakatI nathI paraM'tu sajajananA guNAnI suvAsa pavananI sAmI dizAmAM paNa phelAi zake che.
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ A bhAvanAnuM sAmarthya bhAvanAnuM sAmarthya rAga-dveSAdi phaleza kahevAya che ane IrSyA-asUyAdi upakuleza kahevAya che. kalezanuM mULa upaleza che. sukhI pratye ISya, duHkhI pratye upekSA, guNI pratye asUyA ane pApI pratye tiraskAra jemAMthI janme che te upaleza che. "saghaLuM sukha mane ja maLe ane saghaLuM dukha mAruM ja TaLe, e rIte sukha pratye anaMta rAga ane duHkha pratye anaMta cheSa e kuleza mAtranuM mULa che. mAruM duHkha TaLo tema bIjAnuM paNa TaLe, mane sukha maLe ema bIjAne paNa maLe." e vicArathI phaleza maMda thAya che. maMda phalezane nivAravA mATe, duHkhane duHkhanAM mULa pApaSamAM ane sukharAgane sukhanA mULa dharmarAgamAM vALavAnI jarUra che kAraNa ke, dukha e pApanuM phaLa che ane sukha e dharmanuM phaLa che. dharmane rAga puNyavAna pratye. asUyAne badale anurAga pA kare che tathA pApane cheSa pApI pratye tiraskArane badale anukaMpA yukta mAdhyazya pedA kare che. puNyavAnuM pratye harSa ane pApI pratye mAdhyazya e anukrame ameda ane upekSAbhAva che. A rIte rAga-dveSane nirmULa karavAnuM sAmarthya maiyAdi bhAvanAomAM raheluM che. mitrI, prameha, karuNA ane mAdhyazya A cAra bhAvanAomAM prathama naMbare maitrIbhAvanA che ane pachI prameha, karUNA ane mAdhyazya che. mitrIbhAvanuM sAmarthya maitrIbhAvanAnI parAkASTAnuM nAma pUrNa ahiMsA che, ane e maitrIbhAvanAne jyAM jyAM jeTalA pramANamAM abhAva ane te abhAvane dUra karavA mATenA prayAsanI khAmI; tyAM tyAM teTalA pramANamAM hiMsA pachI bhale te vyakta hoya ke avyakta haya, jANapaNe heya ke ajANapaNe heya. hiMsAne saMbaMdha, kevaLa prANunAza sAthe che, evuM nathI; paNa anya jIvana rakSaNa aMgenA upayoganI khAmI sAthe ya che. jaina zAsanamAM jeTaluM upayoga te dharma che ane upayoganI khAmI eTalo adharma che. matalaba ke ahiMsA, dayA, jIvamaitrI e dharmane pAme che. maitrIbhAvanA vagaranA kaThora haiyAmAM karUNA Adi bhAvanAo ugI zakatI nathI.
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnano pAye karUNAbhAvanuM sAmarthya karUNabhAvanuM sAmarthya be prakAre kArya kare che. eka che, je jIvamAM karUNAbhAva pragaTe te jIvamAM "pApAkaraNa niyama" pragaTAve che, ane bIjuM, je cha upara karUNa pragaTe che te jonAM cittamAlityanI nivRtti kare che. te jIve traNa prakAranAM hoya che. zatru, mitra ane udAsIna. e traNe prakAranAM jamAM rahelI, aparAdha karavAnI vRtti dUra thAya che. bhagavAna zrI mahAvIrasavAmInI karUNAe caMDakauzika sapanAM aparAdhanI nivRtti karI hatI. e daSTAMta che. prabhunAM atizayenuM rahasyabhUta tatva paNa mitrI Adi cAra bhAvanAsvarUpa prabhunI adabhuta saMpadA che, ema zrI vItarAgatetranA trIjA prakAzanA aMte, mULakAra, TIkAkAra ane avacUrNikAre spaSTa kaheluM che. pramodabhAvanuM sAmarthya pitAnAM hajAra avaguNane avagaNIne paNa mAnavI potAnA nAnakaDA guNane AgaLa karIne harakhAte hoya che. tema je mAnavInA hRdayamAM pramodabhAva pragaTe che. te paranAM nAnakaDAM paNa guNanI prazaMsA kare che. A prazaMsA e pramAdanuM vyakta svarUpa che. A pramodabhAva jenA haiyAmAM hoya che. te pote sukRtazALI banIne, pa2mAM sukRtakaraNanI vRttine jagADavAnuM sukRta paNa karate hoya che, je vyaktinA jIvananA mULamAM mitrIne amI siMcAyela hoya che, te pramoda, karUNA ane madhyacya bhAvanI pAtratA pragaTAvIne va-para zreyaskara jIvana jIvI jAya che. mAyaNyabhAvane prabhAva hiMsA, cerI, juTha Adi pApo bhayaMkara che. evAM pApa karIne pitAnA AtmAne kalaMkita karanArA cha tarapha jemane mAtharazyabhAvane badale, dhaNA yA tiraskAra jAge che; temane jIvamatrIne sparza thaye heta nathI, nahiMtara pitAnAM saMtAnanI kasurane je akhe enI mAtA jue che--e ja AMkhe jovAnI sahaja vRtti jIvamaitrI vAsita haiyAvALA jIvane thavI joIe. pApImAM pApI jIva pratye paNa anukaMpA yukta mAdhyaracyabhAva jAgavAthI, svabhUmikAnI puSTi thavA uparAMta pAne eTale ke tevA pApIne paNa pApa nahi karavAnI saddabuddhi jAge che.
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvanAnuM sAmarthya 81 mATe manyAdibhAvA che|DIne svArtha AdimAM manane javA devu', e Ata ane raudradhyAnanu sevana karavAnA ahitakArI mAga che. sava' jIvAnu' hitaciMtana sava jIvAnA hitaciMtananA bhAva nisargathI ke adhigamathI jAgyA vinA Atmasama-dazitva ane temAMthI phalita thatAM kSAtyAdi dharmo kevI rIte prApta thaI zake ? kAInI sAthe vaira na heAvu e ja maitrI che. vaira na hAryuM eTale ahita ciMtanane abhAva hAvA. ahIM e niSedha prakRta aMne kahe che' e nyAye hitaciMtananA bhAva ja AvIne UbhA rahe che. sava nuM sukha IcchavuM e mAharUpa nahi paNa vivekarUpa che. zrI saMghane uddezIne zAstrakAroe "pumitra prAtRstra...nica proT chAttviH, narapatacastrAkSILoDhAnArA avantu" vagere sutro racyA che, ane brAleAkanI zAMti cAhI che, te kevaLa upadravanA abhAvarUpa ja nahi paNa svAsthyanA sadbhAvarUpa paNa che. nadI vaidya pAse jAya che, te samaye tenA manamAM ghauMthI mukta thaIne zArIrika sukhAkArI meLavavAnA bhAva hAya che. darda nA hAvApaNAmAM ArAgyanA abhAva che, ane dardanA dUra thavAmAM AreAgyanA saddabhAva che, tema zAMtinI bAbatamAM sa'pattinI bAbatamAM ane leAkeAttara samatA Adi guNAnI khAkhatamAM paNa samajI levAnuM che. satra hitaciMtana rUpa maitrI ane mAtranA ane adhyAtmamAtranA pAyA che. sakalasavahitAzaya e dharmamAtranA, cAga zrI jinAjJA peAtAnAM tulya parane ane paramAtma tulya peAtAne, nizrcayathI mAnavAnuM pharamAve che, te AjJAnA asvIkAra ane svIkAra e anukrame bhava ane mAkSanuM khIja ane che. jIvane A dhyAnathI cheDAvI ane dharmadhyAnamAM joDavA mATe tathA zreNi ane zukladhyAna sudhI paheAMcADanAra sakalasavaviSayaka sneha ane hitacitAnAM pariNAma che. tethI te svayaM dharmAMdhyAna rUpa che ane dharmadhyAnanA hatu paNa che. zuklAnanu bIja dharmadhyAna che ane dharma dhyAnanuM khIja maigyAdibhAvA che. meAkSamAM te bhAvA nathI paNa sarvAnugrahakAraka parAsAra evA svabhAva, mAkSamAM pragaTe che, te praka bhAvane pAmelA maigyAdibhAvAnuM ja pariNAma che. sArAMza ke, augyAdibhAvA e dharmImaya jIvananu' jIvana che. tenA sevanamAM sva-para kalyANa samAyelu' che, A. 11 '
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAno pAyo maigyAdi bhAvene mahimA nAnI paNa avidhi thAya tyAM kAya (cha kAya jIvonI virAdhatA kahI che, tethI vidhino sAdhaka SaTakAya jIvane ArAdhaka bane che, e siddha thAya che. aucitya guNanI upAdeyatA paNa maithyAdi cAra bhAvenI upAdeyatA sUcave che. apunarbodhaka avasthAnA zAntadAMta guNe paNa mithyAdibhAvane ja jaNAve che. anuSThAna mAtra vacanAnusAra ane bhavyAdi saMmizra hovuM joIe. anuSThAna-e samyaphacAritra che vacanAnusAritA-e samyagajJAnarUpa che. ane mithyAdi yuktatAe samyagadarzanarUpa che matalaba ke ratnatrayImAM megyAdi bhAve vyApta che. "ahiMsA DhALa' e vizeSaNa dharmanI dayAmUlatA sUcave che. bhAvanA upayogarUpa che, tethI alpakAlIna heya. bhAva labdhirUpa che, tethI sthAyI hoI zake. dharma bhadrakapariNatirUpa che, tethI bIjAne zubhabhAva Ape che, ane bIjAnA zubhabhAvanuM grahaNa kare che. bhadraka-pariNatine e svabhAva che ke zubhanuM ja AdAna-pradAna karavuM. mithyAdi bhAvamAMthI cittavRttine khaseDavI e prajJAparAdha che ane samatAthI bhraSTa thavAnuM kAma che. rAgAdithI kaluSita (kharaDAela) jIva paNa phavicit prasannatA prApta karI zake che, te maithyAdi bhAvone prabhAva che. aMtarAtmadazAne vikasAvavA mATe je cittaprasAda joIe, te mithyAdi cAra bhAvanAomAMthI prApta thAya che. "no namo kSatramUhu'nI TIkAmAM "maitrI mAtAnuM samara' e artha karyo che. dharma e vAdavivAdane ke carcA TIkAne viSaya nathI, kiMtu jIvanamAM jIvIne anubhUtimAM lAvavAno viSaya che. caturtha guNasthAnake anaMtAnubaMdhInA kSaye pathama janya sAnyAdibhAva hoya, te megyAdibhAthI garbhita ja hoya. mithyAdi bhAve mahAdinA pratipakSa bhUta (viredhI) hevAthI, tenI bhAvanA vinA aMtaraMga zatru evA kaSAyane vilaya asaMbhavita che. zrI tIrthaMkara paramAtmAnA AtmAne sparzatA samyakatvane "varadhi" kahe che. temAM je "dhara" zabda che, te sarva jI sAthe saMbaMdha dharAve che. zama, saMvega, nita, anukaMpA ane Astikaya e maiyAdinA kArya che.
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 83 mithyAdi bhAvo mahimA zama eTale kaSAyene upazama kriodha, mAna, mAyA ane lebha e cAra mukhya kaSAya che. Atmika guNenA rasakasanuM satata zeSaNa A kaSAye karatA rahe che. jIvamaitrInA mULamAM aMgArArUpa A kaSAne upazamAvavA mATe jinabhakti e sabaLamAM sabaLa sAdhana che. rAga ane dveSa -e baMne dene samULa ucheda karavAnI apratima zakti, jinabhaktinA prabhAve AtmAmAM jAge che. eTale ke dhAdi kaSAnuM sthAna kSamA, namratA Adi le che. A rIte zama, maitrIno mitra banIne AtmAnuM suMdara citra upasAve che. zamano vikAsa saMvegane janmAve che. saMvega eTale mekSAbhilASa karma-pAratavyathI mukta thavAnI tamannA. jagatanA nuM duHkhadarda bharyuM citra, chanA mitrane kharekhara khaTakatuM hoya che. eTale te te pote sarva karmathI mukta thaIne, jagatanA jIvane paNa pitA taraphathI pahoMcatI pIDAthI mukta kare che. sAce saMvigna AtmA saMsAramAM paNa e rIte rahe che, je rIte jaLamAM kamaLa rahe che. | saMvega paripakva thAya che eTale temAMthI nirveda janme che. nirveda eTale bhava virakti - bhavavAsa sAce ja dusahyA che. temAM dukhano pAra nathI. parAdhInatAne sumAra nathI. kAMTALI seja karatAM paNa bhavavAsa vadhu duHkhada che. bhavano rAga svapa2 ubhayanuM ahita kare che. jemAM jIva, atyaMta prayatna karIne mAMDa-mAMDa apa kAlina sva-sthatAno anubhava karI zake che, ane pachI tarata asthira go bhAga banI jAya che, evA bhavanamAM bhaTakavAnuM kyA svamAnI zuravIrane game? savamAnI-zUravIrane A parAdhInatA game ke na game, te paNa jIvonA sahRdayI mitrane te A parAdhInatA keI paNa saMgamAM AvakArya nathI ja lAgatI.
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnane pAye eTale evA AtmAo, cakravartI paNAnA caMcaLa subene jatAM karIne, tyAga ane vairAgyanA sthira mArge pramANu karIne, jinabhakti ane chatrIne ajavALe che. bhava-nirvedathI bhIjAelA haiyAmAM anukaMpe te hoya ja. je na hoya te e bhava-nirveda yathArtha nahi. anukaMpA eTale hRdayanI AdratA, dravya ane bhAva ubhaya prakAranA roge vaDe gherAelA jIvonAM duHkhe joI AvA AtmAo aMdarathI bhArebhAra vyathA anubhavatA hoya che. sAtvika A vyathAnuM bIjuM nAma anukaMpA che. mAre zuM? e enA karmonA phaLa bhogave? evI upekSA, jinabhaktijanya jIvamaitrIthI vAsita haiyAvALo AtmA nathI ja dAkhavato. mitranA dukhe, duHkhI thatA mitranI je lAgaNI te ja anukaMpA. anukaMpA rahita haya, patthara-hadaya kahevAya che. A rIte anukaMpA e jIvamaitrIne spaSTa AviSkAra che. maitrIne mahAna mitra Astikya che. Astiya eTale parA pArtha e ja paramAnuSThAna evI zraddhA. parArtha sivAya jIvamatrI na hoya. jinabhakti hoya te paNa aupacArika svArthajanya heya. zrI jinezvaranA samagra svarUpamAM parArthane parama maMgalakArI bhAva otapreta che. teozrInA zvAsa suddhAmAM jIvamAtranA maMgalanuM mahAna saMgIta ghuMTAtuM rahe che. AvA parArthavyasanI paramAtmAnA bhaktanA hRdayamAM je parAtha-paramArthanI pavitra bhAvanA nA jAge te zuM samajavuM? sAcuM samyaktva paNa parArtha vaDe ja dIpe che. jIvadayAmaya jIvana paNa parArthanuM ja svarUpa che. zrI jinabhakti janya jIva maitrInAM A aMge vaDe baneluM jIna, parama jIvananuM bIja banIne AtmAne nibIja (bhavavAsanA rahita) banAvI zake che, te niHsaMdeha che.
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ cA2 bhAvanAono sAra 85 cAra bhAvanAone sAra maitrI, prameha, karUNA ane mAdhyasya e cAra bhAvanAo che. tene sAra nIce mujaba che. sukhInI IrSyAne tyAga, te mitrIbhAvanAne sAra. guNa upara DhaSane tyAga, te pramAda bhAvanAne sAra. dukhInI upekSAne tyAga. te karUNa bhAvanAne sAra. pApI upara rAga ane dveSa ubhayano tyAga, te mAdhyacya bhAvanAne sAra. maMtrI mAhAsya je zrI jinezvaradevane mitra paNa na mAne te parama kalyANa mitra ne mitra kema mAnI zake ? maitrIbhAva te advaita mata che. pramodabhAva te viziSTAdvaita mata che. karUNabhAva te tathAgata mata che. mAdhyasthabhAva te digaMbara mata che. bhAva catuSTayarUpa je anekAnta te jinamata che. dharma mAtra pratye jema vacana kAraNa che tema mitro paNa kAraNa che. mitrInA sthAne "ahiMsA' zabda AgamamAM vyApaka che. kSamA ahiMsAdi dharmomAM maitrIbhAva vyApaka che. nava tatvano sAra deva-gurUnI bhakti che, tene sAra ahiMsA ane ahiMsAne sAra maitrI che. zuddha ahiMsA eTale maitrIbhAva. deva, gurU ane dharma maDhIyukta che. samyahava e mitrI ane taghuktatAmAM zraddhArUpa che. maitrInuM A vyApaka svarUpa ja jIvane tatvathI sarvavyApI banAvI zake che. samagra jIvalekamAM jIvane agrIma sthAne besADI zake che AthI eka samayanI paNa amatrI e akalyANakArI che ema spaSTa thAya che. 1 sukha mATe aparigraha vrata che, tethI saMtoSa pragaTe che, ane saMteSamAM ja kharu sukha che. zAMtidAyaka sukha saMtoSamAM che, aparigrahamAM che. asaMteSa ke parigrahamAM nahi. tamArI pAse je hoya, tenAthI tame sukhI na hai, te je nathI tenAthI sukhI zI rIte thaI zakaze ?
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnane pAye micAdibhAva saMyuktam dharmadhyAnaM bhavedyatra mukhyavRttyA jinoditaM / rupAtItatayA zuklamapi syAd zamamAtrataH // artha :- zrI jinezvara bhagavaMte kahelA svarUpavALuM dharmadhyAna maitrI Adi bhedavALuM aneka prakAranuM che. siddhAntamAM kahyuM che ke mitrI Adi bheda vaDe cAra prakAranuM, AjJA vicayAdi bheda vaDe cAra prakAranuM tathA piMDasthAdi bheda vaDe paNa cAra prakAranuM dharmadhyAna che. temAM dharmayAnane "gharanuM saMdhAnavALuM karavAne mATe mitrI, pramAda, kAruNya ane mAdhyarazya e cAra bhAvanAo nijita karavI. kAraNa ke e mitrI Adi bhAvanAo, te dharmadhyAnane puSTa karavA mATe rasAyaNa sarakhI che. vAtuM' e padane artha vra zvAnastha pura nAnattaLa sapAnaM 6 " e rIte cagazAstra vRttimAM karyo che. sarva jIvo mAre mitra samAna che, keI chava mAruM kAMI paNa nukazAna karate nathI. duHkha ApanA jIva paNa mArA azAtA-vedanIyanA kSayamAM nimittarUpa hevAthI, mitra samAna che. tathA sarva jIvonuM hita mArAthI kaI rIte thAya ? ItyAdi ciMtana te maitrI bhAvanArUpa dharmadhyAna che ane dharmadhyAnane puSTa karavAmAM kAraNabhUta che. parajIvane duHkhamAMthI mukta karavAnI ciMtA tathA jIvo saMsArathI-upAdhithI mukta kema thAya? ItyAdi bhAvanA, te karuNAbhAvanA che. parajIvane sukhI dekhI saMtoSa mAna ane sukhanAM sAdhana je rIte prApta karI zake te rIte tene preraNA karavI ItyAdi pramehabhAvanA che. para nA de ane avaguNe dekhI teo para arucithI-irSA daSTithI na jatAM, e chavo kamane vaza che, emane kaI deSa nathI, meha je pramANe ceSTA karAve che, te pramANe kare che, ItyAdi manamAM samajIne jenA de tarapha durlakSaya karavuM; upekSA sevavI te upekSAbhAvanA che. kahyuM che ke 'parahitacintA maitrI, paraduHkha vinAzinI tathA karuNA / parasukha tuSTimuditA, paradoSopekSaNamupekSA // '
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvametrI ane jinabhakti jIvamaitrI ane jinabhakti bhAva mULa guNa che ane bhAvanA uttara guNa che. samyakatava sAmAyika, zruta sAmAyika ane sarvavirati sAmAyika e traNe prakAranA sAmAyikamAM jIva mAtra pratye Atma pamyabhAvanI AvazyaktA che ane e bhAva maithyAdi bhAvanAo vaDe sAdhya che. samyagadarzana mATe jema deva-gurUnI bhakti Avazyaka che, tema deva-gurUnI bhakti mATe jIvanI maitrI paNa Avazyaka che. zrI tIrthakara bhagavaMtenI bhakti vinA keInI paNa mukita na hoya, ene artha parArtha vRttinI bhakti vinA svArthavRttine nAza kadI paNa na hoya-e che. AtmArthIpaNuM eTale svArthIpaNuM nahi, paNa AtmatatvarUpe AtmA mAtranuM arthI paNuM. Atmahita eTale ratnatrayInuM ArAdhana. temAM maitrIbhAva ja hoya. svadayAmAM vRtti rUpe paradayA bhAva hoya ja, pravRttinI bhajanA heya, pitAnA ke bIjAnA dehAdi para bhAvone choDIne jayAre dehAdinI aMdara rahelA AtmA tarapha laya jAya ane AtmAnuM hita karavAno mane ratha jAge tyAre adhyAtmanI prApti thaI kahevAya. AvA adhyAtmabhAva maitrAdi bhAvanI apekSA rAkhe ja che. e bhAvanA abhAvamAM nAma, sathApanA ke dravya adhyAtma hoya, paNa bhAva adhyAtma na hoya. bhAva adhyAtama nija guNa sAdhe e vacana AtmaguNane uddezIne kahevAmAM AvyuM che. tyAM pudagala guNene abhAva samajavAne paNa AtmaguNane abhAva hete nathI. AtmaguNane saddabhAva sarva AtmAone uddezIne ja hoya. tethI yoga, adhyAtma vageremAM "maithari mAra dhaMyukata' e vizeSaNa hoya che. tAtparya ke jIva mitrIe zrI jina bhaktinuM ja pradhAna aMga che. jIva maitrI vinAnI jinabhakti dravya bhakti hoI zake, bhAvabhakti na hoya. maitrI mATe bhakti che, ema kahevAM karatAM parama chava vatsala zrI tIrthakara. paramAtmAne bhAvapUrvaka bhajavAthI amaitrIne nAza thAya che ema kahevuM te yogya che. je jIvano mitra che, te zrI jinarAjane bhakta che.
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnane pAyo bhakti ane maitrI paMca-namaskAra jyAM jyAM che, tyAM-tyAM te sarva pApane eTale pApa bhAvane arthAta svArthabuddhine nAza kare che tathA te namaskAra jeonA hRdayamAM che, te sarvane sava maMgaLarUpa thAya che. dharma e ja maMgaLa che. ane te ahiMsA-saMyama-taparUpa che. te dharmarUpI maMgaLanuM mULa sarva jIvarAzI upara sanehane niSkAma pariNAma che. e pariNAma ja ahiMsArUpa, saMyamavyApArarUpa, tapazcaryArUpa bane che. ahiMsA e jIvamaitrI pratIka che. saMyama e ahiMsAnuM pratIka che. ane tapa e saMyamanuM pratIka che. tapathI saMyamanI zuddhi, saMyamathI ahiMsAnI zuddhi ane ahiMsAthI jIvamaitrI vadhe che. jIvanI maMtrI parameSThinI bhaktimAM vRddhi kare che. ane parameSinI bhaktimAM jIvanI metrI vadhe che, ema anya kAraNarUpa banelI chavamatrIthI ahiMsA, ahiMsAthI saMyama ane saMyamathI tapa vadhe che. tapamAM dhyAna pradhAna che. dhyAnanI sAmagrI saMyama che, saMyamanI sAmagrI ahiMsA che, ahiMsAnI sAmagrI jIvamaitrI che. jIvamatrInI sAmagrI parameSThinI zakti che. bIjI rIte parameSi-bhaktinI sAmagrI jIvamaitrI paNa che. jIvamatrInI sAmagrI ahiMsA che, ahiMsAnI sAmagrI saMyama che, saMyamanI sAmagrI tapa che, tapanI sAmagrI dhyAna che, dhyAnanI sAmagrI parameSThi bhakti che. A rIte samatA ane thAna tathA dhyAna ane samatA paraspara kAryakAraNarUpa banIne muktine mArga bane che. mokSa karmakSayathI, karmakSaya AtmajJAnathI, AtmajJAna AtmadhyAnathI thAya che. AtmadhyAna vaDe samatA nimbakaMpa bane che. samatAnI sAmagrI jIvamaitrI Adi che. tethI te dharmarUpI maMgaLanuM mULa che. te maMgaLanA mULanI prApti paMcanamaskArathI siddha thAya che. Ama, bhakti ane maMtrI paraspara saMkaLAyelAM che. je parameSThi ane jIva varacenI mULabhUta AtmIyatAnA pradhAna kAraNarUpa che.
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhakti ane maitrI chavamatrI, jinabhakti, aNamukti bhAva vinAnA dAnAdi niSphaLa che. arthAt jIvamaitrI, jinabhakti ane RNamuktinA bhAva vinA dAnAdi niSphaLa che. jIvamaitrI, jinabhakti ane RNamuktine bhAva pragaTAvavAmAM AlaMbana zrI navapado che. kemake nave pade jIvamatrI, jinabhakti ane RNamuktinA bhAvathI chalochala bharelA ane te bhAvanA phaLarUpe abhayapadane varelA che. jenAmAM je bhAva hoya tenAthI, te AlaMbanathI te bhAva siddha thAya e sanAtana niyama che. dAnanI pAchaLa RNa muktine, zIlanI pAchaLa jIvamaitrIne ane tapanI pAchaLa jinabhaktine bhAva bhareluM che. athavA e traNenI pAchaLa, traNe bhAva eka sAthe rahelA che. tethI te traNe muktinA hetubhUta bane che. vairAgya ane maitrI vairAgyavRttithI viSaye pratye virakti jAge, te paNa kyAyabhAvo jItavA mATe sIdhu sAmarthya maMtrI ane bhaktimAM che. bhakitathI jIvataravanI sAthe saMbaMdha baMdhAya che. vairAgyathI jaDa tatva sAthe saMbaMdha tUTe che. baMne maLIne nirmaLatA ane sthiratAne hetu bane che. nirmaLatAmAM pradhAna kAraNa vairAgya vRtti che. sthiratAmAM mukhya hetu maitryAdi bhAvane abhyAsa che. vairAgyathI mamatA jAya che, te maigyAdinA abhyAsathI samatA pragaTe che. viSaya pratyenA vairAgya mAtrathI jIvanI pUrNa zuddhi thatI nathI. tenA mATe vairAgyanI sAthesAtha chava maitrI joIe ja. tenA prabhAve kaSA nimLa thAya che. viSaye jeTalA ghAtaka che tenA karatAM vadhu ghAtaka kaSAye che. te baMnene nAbUda karavA mATe vairAgya ane mitrI baMnene jIvanamAM daDha karavA paDe che tyAre ja AtmadahIkaraNa thAya che. mauna ane maitrI sAdhaka mATe be vastuonI khAsa jarUra che. eka mauna ane bIjI mitrI. maunathI mAdhyazya jaLavAya che. ane maitrIthI pramoda ane kAruNya keLavAya che. A. 12
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnane pAyo samasta satvaviSayaka sneha e maitrI che caitanya upara maitrI, prameha, kArUNya ke mAdhyazyabhAvane choDIne bIjobhAva dhAraNa kare e aparAdha che. dharmanuM lakSaNa zubha pariNAma che. e zubha pariNAma cAra prakAra che. tethI dharmanA pratyeka anuSThAna mathyAdi cAra bhAvayukta hoya te te dharmasvarupa bane che. bhAva vinAne dharma, luNa vinAnA bhejana jevuM che. aprazastabhAvanuM nirAkaraNa prazasta bhAva vinA thatuM nathI. mauna ane maitrI e AtmAnI zaktio che. eka apekSAe ema kahI zakAya ke mauna eTale ke I pAse mAgavuM nahi, ane maitrI eTale saune ApavuM. mAgavA mATe mauna ane ApavA mATe mitrI jIvanamAM apanAvavI joIe. maitrIbhAvanA maitrI nikhila-sattveSu, pramodo guNazAliSu / mAdhyasthyamavinIteSu karuNA sarvadehiSu // 1 // dharmakalpa masyaitA mUlaM maitryAdibhAvanAH / yairna jJAtA na cAbhyastAH sa teSAmatidurlabhaH // 2 // artha sarva prANIone viSe maitrI, guNavAnane viSe prameha, avinItene viSe mAdhyazya tathA sarva dehadhArIone viSe karuNA, A cAra maigyAdi bhAvanAo dharmakalpavRkSanuM mULa che. jeoe A cAra bhAvanAone jANI nathI, tene abhyAsa karyo nathI, teone dharmanI prApti ati durlabha che. dharma kalpavRkSanuM mULa matrI Adi A cArabhAvanAo jIvamAM dharma pAmyA pahelAM viparIta rIte joDAyelI hoya che. dharma pAmyA pachI e svasthAnamAM joDAyelI hoya che. eTale ke pahelAM kevaLa pitAnA ja sukhanI ciMtA, kevaLa potAnA ja guNone prameha, kevaLa potAnA ja dukhe pratye karuNA ane kevaLa pitAnAM ja pApa pratye upekSA hoya che.
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ maitrIbhAvanA dharma pAmyA pachI, sarvanA sukha ane hitanI ciMtA sarvaguNa jInA guNene pramAda, sarvadehadhArI jInA dukhanI karuNA ane sarva pApAtmAonA pApanI upekSA hoya che. vaLI dharma pAmyA pahelAMnI avasthAmAM bIjAo pitA pratye maitrI dhAraNa kare, pitAnA guNene joIne bIjA AnaMda pAme, pitAnAM dukhe pratye bIjA karuNa dhAraNa kare ane potAnA pApAcaraNa pratye bIjA mAdhyasthabhAva rAkhe, evI bhAvanA jIvamAM satatapaNe cAlu hoya che. dharma pAmyA pachI te bIjA pratye maitrI, prameha, karuNa ane mAdhyasthane dhAraNa kare che. prathamane AtaM-raudradhyAna kahevAya che ane bIjAne dharma-suphaladhyAna kahevAya che. kSayanA rAgIne jema vasaMtamAlatI, suvaNa, loha, abhraka vagere rasAyaNe puSTi Ape che tema A maitrI Adi cArabhAvanAo ati Arta ane raudrAdi azubhadhyAnethI thatA AMtarika kSayarogane nAza karI dharmadhyAnarUpI 2sAyaNavaDe ApaNuM AMtarika dehane puSTa kare che. khaMDita thayelI kathAnanI dhArAne A bhAvanAo pharIthI joDI Ape che. dayAna eTale? AdhyAna eTale ApaNane vartamAnamAM je anukULatAe sapaDI che, te kAyama rahe ane je nathI maLI te anukULatA sAMpaDe tema IcchavuM, tathA je pratikULatA atyAre che ke kema cAlI jAya tathA bhaviSyamAM paNa pratikULatA kadI na Ave tema IcchavuM te. AvAM AdhyAna ugra banI hiMsA, asatya, cerI vagerenI paraMparAmAM pariName che, tyAre te raudradhyAna kahevAya che. dharmayAna eTale jIvAdi tatvonI karmanA svarupanI ane paMcAstikAyamaya lekanA svarupanI vicAraNA karavI te. A dharmadhyAna jyAre parAkASThAe pahoMce che, tyAre je AtmAnubhava thAya che, tenuM ja nAma zukaladhyAna che. jena pravacana ahiMsA ane kSamAmaya levAthI maitrImaya che. vaLI te anekAntamaya hevAthI temAM sarvanane sApekSapaNe pitAnA sthAne samAna sthAna ApavAmAM Ave che. A sarva nayasApekSatA e paNa mitrIne ja eka prakAra che ema kahI zakAya. E; - purUSArtha pApanivRttine keIpaNa upAya sahaja haI zakato nathI. pratyeka upAya prayatna sAdhya ane samaya sApekSa hoya che.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ kara Atma-utthAnA pAyA maitrInuM maMgaLagAna guNI pratye madhyastha rahIe, tA gunegAra thaIe chIe, duHkhI pratye madhyastha rahIe, teA hRdayazUnya banIe chIe. AvI buddhi jayAM sudhI hoya tyAM sudhI ApaNe ajIva evA zarIramAM jIvanI buddhivALA rahIe. jevI lAgaNI gharanA duHkhI pratye che. tevI lAgaNI jagatanA duHkhI jIvA pratye thavI joIe, jo na thatI hAya, teA kaMIka khUTe che te nakkI che. parahitacaMtAnA bhAva na hAya, tA mithyAtvarUpI Azrava Ave che; evuM ApaNe sAcAbhAve mAnatA nathI, tethI ja adhUrA chIe. je kAMI khUTe che, e A tattva che. dayAnA abhAvane pApa mAnIe chIe, paNa maitrInA abhAvane pApa mAnatA nathI te ja ajJAna che. maitrI vagaranI dayA mIThA vagaranA bheAjana jevI hAya che. zrI tIrthaMkara paramAtmAe jIvamaitrInuM jIvanI jema jatana karavAnuM pharamAvyuM che. eka mitra, khIjA mitranA aparAdhane je snehapUrvaka sahe che, tevA snehapariNAma jIvamaitrIpUrNa jIvanamAM hoya che. 'pAmemi sananIne' gAthA jIvanamAM jIvavA mATe che, jIbhathI mAtra kheAlI javA mATe nahi, jIvamAtra pratye mitratulya vyavahAra na rAkhI zakIe, tyAM sudhI ApaNI jinabhakti adhUrI gaNAya. mAtra kAyAnI ciMtA tA kIDIne paNa hAya che. jo tevI ja ciMtA zrI jinezvara paramAtmAnA anuyAyIne paNa hAya, te kahevuM paDe ke te zrI jinezvara paramAtmAnA sAcA anuyAyI nathI. paramA vyasanI ane kRtajJaziromaNI zrI jinezvara paramAtmAnA anuyAyImAM A be guNAnI prAptinI satata jhaMkhanA temaja tadanurUpa purUSAtha hovA ja joIe. tA ja devadurlabha mAnavabhavanI yatkiMcit paNa sAtha tA siddha thAya, jIvananA thADAka paNa atha upalabdha thAya. jIvavA jevA jIvananuM ucita bahumAna thAya. '; jJAna ane dhyAna dhyAna parAkSanuM ja thaI zake che. padmA aparAkSa thayA eTale jJAna thaI gayuM. pachI te mATe dhyAna karavAnuM rahetu nathI. padArthanuM jJAna pramANa prameyane AdhIna che ane dhyAna tA IcchA, prayatna, zraddhA ane vidhine AdhIna che.
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ maitrInuM mAhAsya mitrInuM mAhAsya mA mArSIt ko'pi pApAni mA ca bhUta ko'pi duHkhitaH / mucyatAM jagadapyeSA matimaitrI nigadyate / 1 // kalikAlasarvajJa bhagavAna zrI hemacandrasUrIzvarajI ma. kaI paNa prANI pApa na kare. koI paNa prANI duHkhI na thAo, prANImAtra mokSane pAme. A prakAranI matine zAstrakAro "maitrI' kahe che. IcchAnuM prAbalya A jagatamAM IrachA kone chetI nathI? saMsArI jIvamAtranA hRdayamAM kaI ne kaI IcchA hoya ja che. paraMtu te badhI IcchAone saravALe karavAmAM Ave, te te mAtra be ja prakAranI IcchAomAM samAveza pAmI jAya che. ane te e che ke mane duHkha na thAo" ane "huMja sukhI thAuM." mane pitAne jarA jeTaluM paNa dukha na maLe ane jagatamAM jeTaluM sukha che, te badhuM mane ja maLe." A prakAranI tIvra IcchA jIvamAtranA hRdayamAM niraMtara rahyA ja kare che. bIjI badhI IcchAonA mULamAM paNa A be ja IcchAo rahelI hoya che. ane te kadI paNa pUrNa thatI nathI, e vAta paNa teTalI ja sAcI che. e kAraNe zAstrakAra maharSione e siddhAnta nakkI kare paDyo che ke IcchA e ja dukha che ane IcchAne abhAva e ja sukha che." IcchA e ja duHkha che. AhAranI ayogya IcchAmAMthI mukta thavA mATe zAstrakAroe tapadharma upadezo che. artha ane kAmanI agya IcchAomAMthI kramazaH mukti meLavavA mATe zAkAre e dAna ane zIladharmanAM pAlanane upadeza Apyo che. jema artha, kAma ane AhArAdinI ayogya IcchAo jIvanA duHkhanI vRddhinuM ane sukhanI hAninuM kArya kare che, tema tethI paNa adhika sukhahAni ane dukhavRddhinuM kArya jIvane eka cothA prakAranI IcchAnA prabhAve thaI rahyuM che. te IcchA e che ke "mane ja sukha maLe, mAruM ja dukha TaLe." A IcchA sauthI vadhAre kaniSTha koTinI haIne sauthI vadhAre pIDAkAraka che. tema chatAM te vAtanuM yathArtha jJAna ghaNA thoDAne ja hoya che.
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-uthAnane pAye A kaniSTha prakAranI IcchA ane temAMthI janma pAmatI philaSTa keTinI pIDAne pratikAra hajAranA paNa dAnathI, lA varSonA zIlathI ke kaTi jajonA paNa tapathI thaI zakatuM nathI. dAna, zIla, tapa vaDe parigraha, maithuna ke AhAradinI saMjJAonA jorathI thatI vividha prakAranI mAnasika tathA zArIrika bAdhAothI ane pIDAothI avazya bacI javAya che. paraMtu te badhI bAdhAo ane pIDAone saravALo karatAM-'mane ekalAne ja sukha thAo" ane "mArA ekalAnuM ja dukha TaLo' e prakAranI ayogya, aghaTita, azakya IcchA vaDe thatI mAnasika ane zArIrika pIDAonA saravALAne koI avadhi ja nathI. zAstrakAra maharSioe te azakya irachAne pUrNa karavAnA azakaya manorathanA anaMta kacchathI UgarI javA mATe je mArga cIMdhyo che, je upAya batAvyo che, te mArga ke upAya kaI puNyavaMtane ja sadagurunI puNyakRpAthI lAdhe che. bIjAone te upAyanI gaMdha paNa prApta thatI nathI. A upAya prApta thavAmAM ke na thavAmAM jIvanI AsannasiddhitA ke anAsannasiddhitA ja mukhya bhAga bhajave che. upAya taddana saraLa che. ane tene baMdha tha paNa sulabha che. tema chatAM pratyakSa anubhava ema kahe che ke e tarapha laya keI virala jIvanuM ja jAya che. athavA kaI virala AmA ja te upAya upara pUrNa vicAra karI, tene jIvanamAM utAravA kaTibaddha thAya che. sukhaduHkhanA nivAraNane ananya upAya sva-sukha prApti ane sva-duHkhanivAraNa, e baMne saMbaMdhI tIvra saMkuleza TALavAne ekano eka ananya upAya "huM sukhI thAu" e IcchAnA sthAne, "badhA sukhI thAo" e bhAvanAnuM sevana che. A bhAvanAne maitrI bhAvanA" paNa kahevAya che. __ "zivamastu sarva jagataH parahita niratA bhavaMtu bhUtagaNAH / doSAH prayAntu nAzaM, sarvatra sukhI bhavatu lokaH // " AvI aneka bhAvanAo cittanA saMkalezane TALavA mATe upadezI che. te samAM uparokta maitrIbhAvanA mekhare che. tenuM mAhAsya agAdha che. jIva jyAre vicAra kare che ke, "kaI paNa prANI, cAhe te upakArI che ke apakArI, pApa na kare, duHkha na pAme ane kalezathI mukta thAo," tyAre tenA cittanA phaleza zAna thatA anubhavAya che.
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAmUlI mitrIbhAvanA 85 pitAnAM ja sukhaduHkhanI ciMtA karavAne TevAyela ane tenA pariNAme ja tIvra saMkulezane anubhavate jIva jyAre uparanI vicAraNAmAM otaprota thAya che, tyAre atyaMta zItaLatAne apUrva anubhava kare che. dharmAnuSThAnanI saphaLatAne AdhAra ApaNA cittanI zAti ke sukhane ja nahi paNa ApaNA pratyeka dharmAnuSThAnanI saphaLatAno AdhAra paNa zAsakAroe A bhAvanA(maMtrI)nI daDhatA para avalaMbe che, ema joyuM che. ane te kAraNe je dharmAnuSThAnanI pAchaLa A bhAvanAnuM baLa nathI, te dharmAnuSThAnane, dharmAnuSThAnanI gaNatarImAM lekhavAnI nA pADI che. A bhAvanA, sAce ja bhava(IcchA)nAzinI che. mahAmUlI maitrIbhAvanA maitrI bhAvanAnA Adya prakAzaka-upadezaka zrI arihaMta paramAtmA che, tene siddha karanAra siddha paramAtmA che. tene jIvanamAM nakha-zikha AcaranArA AcArya bhagavaMte che. tene AMtara-bAhya jIvanamAM sAdhanArA sAdhu bhagavaMte che. temane karela namaskAra amaitrIrUpI pApabhAvane nAza karanAra che ane parama snehabhAvane vikasAvI sarva maMgaLone kheMcI lAvanAra che. nehabhAvanA vikAsathI dharmanI prApti ane vRddhi thAya che, tenAthI sarva sukhonuM Agamana ane lAbha thAya che. maitrIbhAvanA vikAsathI, dukha jenuM phaLa che, tevA hiMsAdi pApothI mukta thavAya che. maitrIbhAvathI bharelA parameSionA zaraNathI chavamAM rahele muktigamana megyatAne vikAsa thAya che ane karmanA saMbaMdhamAM AvavAnI jIvanI agyatAne hrAsa thAya che. tAtparya ke vivekarUpI yogyatAnA vikAsa mATe ane avivekarUpI ayogyatAnA nAza mATe parameSTi namaskAra amegha sAdhana che. yogyatAnA vikAsathI mitrIbhAvane vikAsa thAya che. tenuM ja nAma anukrame pApa nAza ane maMgaLanuM Agamana che. pratye amaiitrI e moTuM pApa che, mahAmithyAtva che, anaMtAnaMta AtmAnI upekSA che, anAdara che, avagaNanA che, bhayAnaka saMkucitatA che. tene nAza eka maitrIthI zakya che.
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnanA pAyA maitrI e mATu' puNya che. parama AstikatA che satya ane siddha evuM parama jIvasvarUpa, tenA svIkAra che, Adara che, bahumAna che, ekatAnA saMkhyA ane guNanA guNAkAra che, vizALatA che, viveka che, svasthatAnA anubhava che. anubhava che. na'ta parama zAnti ane e maitrIbhAvane mULathI, phaLathI, patrathI, puSpathI skaMdha ane zAkhA-prazAkhAthI jee siddha karyAM che, temane karelA namaskAra, zaraNAgati, kSamApanA ane bhakti temane samapa Nu ane temanI ja ananya bhAve thatI ArAdhanA, jIvanI amaitrI bhAvarUpI aceAgyatAnA nAza karI, maitrIbhAvarUpI cAgyatAne vikasAve che, tenuM ja nAma namaskArathI thatA pApanAza ane magaLanuM Agamana kaheluM che. tApaya ke maMgaLa e dharma che. tenuM mULa maitrI che. ama'gaLa e pApa che. tenu' mULa amaitrI che. sanna thavAnA hitanuM ciMtana sarva jIvAnA hitaciMtananA bhAva ni:saga thI (kudaratI rIte) ke adhigamathI jAgyA vinA Atma samadazitva ane temAMthI kUlita thatA kSAtyAdi dharmI prApta na thaI zake. kAInI sAthe vera na hovuM, e maitrI che. vaiz na hAryuM eTale kAI paNa jIvanA mahita-ciMtananA abhAva havA. ahIM e niSedha prakRta arthane kahe che, e nyAye hitaciMtananA UbhA rahe che. bhAva ja AvIne sava'nu' sukha IcchavuM e mAharUpa nahi, paNa vivekarUpa che. anAdi kALathI vaLagelA mAtra peAtAnI jAtanA sukhanA vicArane pAtaLA pADavAnI cAvI temAM rahelI che. zrI sa ghane uddezIne zAstrakAra bhagavaDatAe, 'putramitra-strAvRtra nityaM pramonna:i, naravatacadhyAkSILochArA avantu' vagere sUtra ApyAM che. ane brahmAkanI zAnti cAhI che. te kevaLa upadravanA abhAvarUpa ja nahi, paNa svAsthyanA saddabhAvarUpa paNa che. jainamatamAM abhAva adhikaraNAtmaka che, tethI abhAvanu' adhikaraNu bhAva ja che. satra hitaciMtanarUpa maitrI ane sakalasattvahitAzaya-e dharmAM mAtraneA, yoga mAtranA ane adhyAtma mAtranA pAyA che. zrI jinAjJA peAtAnA tulya parane ane paramAtmatulya peAtAne nizrcayathI mAnavAnuM mAve che. te AjJAnA asvIkAra ane svIkAra e anukrame bhava ane mekSanuM khIja ane che. jIvane A dhyAnathI cheADAvI dharmadhyAnamAM joDavA zreNi ane pahoMcADanAra sakalasattvaviSayakasneha ane hitacitAnA pariNAma che. dharma dhyAnarUpa che. ane dhama dhyAnanA hetu paNa che. zukladhyAna sudhI tethI te svaya
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramoda bhAvanA 97 zukuladhyAnanuM bIja dharmadhyAna che. ane dharmadhyAnanuM bIja mathyAdi bhAva che. mekSamAM te bhAve nathI, paNa sarvAnugrahakAraka parAthasAra e svabhAva mokSamAM pragaTe che; te maitryAdibhAve prakarSa bhAvane pAmelA che, tenuM ja pariNAma che. eTale sarvajInA hitanI ciMtAmAM cittanI ramatA vadhAravAthI bhavabhramaNutA kramazaH nAbUda thaI jatI hevAnuM zAstrIya vidhAna satya che. pramoda bhAvanA dharmamAgamAM sauthI prabaLa vidhra pramAda che. pramoda bhAvanAthI pramAda-deSa TaLI jAya che. jyAM sudhI dharmamAM pramAda che, tyAM sudhI tene nivAravA pramodabhAvanA Avazyaka che. sAdhanAmAM aneka vidane dekhAtAM hoya te paNa jyAM sudhI pramodabhAvanA vidyamAna haze, tyAM sudhI te vidane TaLyA sivAya rahevAnAM nathI. ane bhaviSyanI sAdhanA nirvina thayA sivAya rahevAnI nathI, tene nizcaya daDha rahevo joIe. Aja tema ja AvatI kAlanI dharma sAdhanAne nirvidA banAvavA mATe pratyeka prasaMgamAM ane pratyeka vyaktimAM pramoda bhAvanAne viSaya ke je guNAdhikatA che, tene zodhI kADhavo joIe. guNa dRSTithI guNa AtmAonA AzIrvAda maLe che. eTaluM ja nahi paNa jIvana guNasamRddha bane che. guNane jyAM-tyAMthI kheMcavAnuM tema ja sarvatra vaheMcavAnuM satva paNa adhika khIle che. dezadaSTi e viSa che. te bhavobhava mAre che. guNadaSTi e amRta che. je ajarAmara banAve che. zrI namaskAra mahAmaMtranuM dhyAna e pramodabhAvanAnI upAsanAnuM sarvazreSTha sAdhana che. cAdapUrva sAra namaskAra che. arthAta pramodabhAvanA che. zrI navakAra sarva zAstromAM anucUta che. tene artha e che ke, pramodabhAvanA sarva zAstramAM anusmRta che. "namo"nI jema pramodabhAvanA e mokSanuM bIja che. namaskAranI jema pradabhAvanA paNa sarva maMgaLamAM prathama maMgaLa che. ane sarva pApapraNAzaka che. granthanA prAraMbhamAM ISTa devatA-namaskArarUpa bhAva maMgaLa granthakAra kare che. ene artha e che ke, sarvazAstra ane maMgaLakAryane prAraMbha pramoda bhAvanAthI ja thAya che. | sarva anuSThAnane prAraMbha "irachAmi khamAsamaNe" sUtrathI thAya che. te pramodabhAvanA pradarzita karavAno ja eka prakAra che. kAryotsargamAM paNa paMcaparameSi ane grevIse jinezvara bhagavaMtenuM dhyAna hoya che. te pramodabhAvanAno ja viSaya che. A. 13
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 Atma-utthAnane pAye pratyeka dharmakriyAnA AraMbhathI te aMta sudhI kriyAkAranuM citta te kriyAne batAvanAra zrI jinezvara paramAtmAnA dhyAnathI alaMkRta hoya che. tethI te kriyA amRtakriyA bane che. A dhyAna pramodabhAvanArUpa che. tethI kriyAne amRtamaya banAvanAra pramodabhAvanA che, ema siddha thAya che. kriyAnI pUrNAhUti bAda paNa thayela sukRtanI anumadanA cAlu che, te pramedabhAvanAne viSaya che. ane tethI kriyAnuM phaLa uttarottara vadhatuM jAya che. gurUkuLavAsanA sevanamAM kRtajJatA, vinaya, vaiyAvacAdi dharmasthAne mukhyatve pramodabhAvanAnA pAyA para UbhAM thayelAM hoya che. pramodabhAvanAnI parAkASThAthI tIrthaMkara nAmakarmanI parama prakRSTa puNya prakRtinuM upajana thAya che. kAraNa ke te puNya prakRtinuM puNya upArjana karanArA puNyAtmAo pUrvanA tIrthakare upara utkRSTa pramodabhAvane dhAraNa karanArA hoya che. zrI tIrthaMkara paramAtmAnA cAra mULa atizayamAM pUjAtizaya-e utkRSTa pradabhAvanuM sarjana che. paranA alpa paNa guNane jotAveMta janmate utkRSTa Anada te utkRSTa pramoda. A prabhedabhAva utkRSTapada apAve ane kadI nAza na pAme. pramodabhAvanAthI cittane bhAvita karavA mATe guNagrAhakadaSTi khIlavavI paDe. namo arihaMtANuM bolatAMnI sAthe ja arihaMta paramAtmAnA guNamAM otapreta thaI javAya te mAnavuM ke jIvanamAM guNAdarabhAva janme che. AjanAkALamAM bhautika sukhane mATI pratiSThA prApta thayelI che. bhautika sukhenI siddhinuM kAraNa vijJAna manIya che. vijJAnanI vividha zethI bhautika sukhanAM sAdhana vadhyA che ane vadhe che, paNa te AtmAne ahitakArI hovAthI, vinAzaka che. sukhane kharo mArga hiMsA, asatya, corI, abrahma ke parigraha nathI, kintu ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane aparigraha che. zAsakAronI daSTie bhautika sukhanI siddhine AdhAra paNa dharma ja che, ane te puNyarUpI dharma che.
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ karuNAbhAvanA haka karuNubhAvanA duHkhInAM duHkha dUra thAo. bIjAnuM duHkha te mArUM ja duHkha che, ItyAdi bhAvanA te karuNabhAvanA che. tene anukaMpA paNa kahevAya che. "anu eTale bIjAnuM duHkha joyA pachI kaMpa" eTale te duHkha dUra karavAnI hRdayamAM thatI lAgaNa, tene anukaMpA kahevAya che. duHkhI prANIone joIne puruSanA hRdayamAM eka prakArano kaMpa utpanna thAya che ane bIjAonAM te dukha dura karavAnI teone tAlAvelI jAge che, te teonI anukaMpA athavA karuNA che. bIjAne duHkha na thAya te rItanuM vartana te dayA che. hanaguNI ke duHkhIne tiraskAra na kare te adhRNA che ane dInaduHkhI ne sukhI karavAnI tAlAvelI te dInAnugraha che. karuNA, anukaMpA, dayA, aghaNA, dInAnugraha vagere zabdo samAna arthavALA che. mArgAnusArI arthAt dharmane abhimukha thayelA jIvamAM paNa A karuNA utpanna thAya che. A karuNAnA 1. laukika, 2. lakattara, 3. svaviSayaka, 4. pa2viSayaka, pa. vyAvahArika, 6. nizcayika Adi aneka prakAra che. 1. laukikakaruNA eTale dukhI prANane joIne tenAM dukha dUra thAya te mATe tene annavastrAdi ApavAM te. 2. lekettarakaruNA eTale duHkhanuM mULa je pApa, te pApane nAza karavA mATenAM sAdhano pUrAM pADavAM jema ke dharmadezanA, tIrtha pravartAnAdi karavuM te. tenA be bheda che. eka saMvegajanya che ane bIjI svabhAvajanya che. saMgajanyakaraNa thA, pAMcamAM ane chaThThA guNasthAnake hoya che. ane svabhAvajanya karuNA apramAdi guNasthAnake heya che. 3. svaviSayakakaruNA eTale sva-saMbaMdhI duHkha nAza karavAnA dhArmika upAyenI vicAraNA karavI te. 4. pa2viSayakakaraNa eTale bIjAonAM dravya temaja bhAva ubhaya prakAranAM duHkha dUra karavA mATe samyagU upAyonuM sevana karavuM te. 5. vyAvahArikakaruNA eTale jarUriyAtavALAne anna-jaLa-vastra-sthAna-AsanaauSadha ane bIjI paNa bAhya sAmagrI pUrI pADavI te. 6. naiRRyikakaruNa e AtmAnA zubha adhyavasAyarUpa che.
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 Atma-utthAnanA pAcA zubha adhyavasAya pAMcamI ane chaThThI karuNA paraspara pUraka che. kAreka zubha adhyavasAyA pahelAM utpanna thAya che ane pachI pravRtti thAya che ane kayAreka annadAnAdinI pravRtti pahelI thAya che ane pachI zubha adhyavasAyA jAge che athavA pragaTa thayelA adhyavasAyA vRddhi pAme che. eTale ke zubha pravRttithI, zubha adhyavasAyA na heAya tA Ave che ane hAya tA vadhe che, tema ja A zubha pravRttithI azubha adhyavasAyA AvyA hAya tA dUra thAya che ane na AvyA hAya tA aTake che. mane kadI paNa duHkha na AvA' ItyAdi lAgaNI dveSarUpa che, tenA viSaya pAtAnu duHkha che. duHkha pratyenA dveSa pratikULa sajAgA tarapha paNa dveSa karAve che. duHkhane dUra karavA mATe sarva prANIo rAta-divasa prayatna kare che. paNa duHkha tarapha rahelA dveSane dUra karavAnA prayatna kAI virala AtmA ja kare che, karmInA udayathI prApta thayela vartamAna duHkhane dUra karavuM, e jIvanA hAthanI vAta nathI, paraMtu te duHkha taraphanA dveSane dUra karavAnI vAta jIvanA hAthamAM che. vartamAna duHkha dUra karavAmAM jIva parataMtra che, paNa du:kha uparanA dveSane dUra karavAmAM te svata`tra che. duHkha uparanA dveSa dUra thatAM ja duHkha e tattvataH du:kha rahetuM ja nathI arthAt duHkha vakhate paNa cittane saphleza utpanna thatA nathI. duHkha upara rahelA dveSane dUra karavAnA saraLamAM saraLa upAya karuNAbhAvanA che. karuNAbhAvanA eTale bIjAeAnu... duHkha dUra karavAnI vRtti. peAtAnA duHkha upara ApaNe je dveSa karIe chIe tene badale jyAre savanA duHkha pratye dveSa karIe chIe tyAre peAtAnuM duHkha bhulAI jAya che. peAtAnA duHkhane bhUlI javAmAM ja sAdhanAmAtranuM rahasya chUpAyeluM che. A kAyA~ cittamAM karuNAbhAvanAne dRDha karavAthI sahelAIthI pAra pADe che. kAraNa ke vyaktigata duHkha pratyenA dveSanuM sthAna sa du:khI jIvAnA du:khane ApavuM e ja karuNAbhAvanAnuM rahasya che 'mArAM duHkhA nAza pAmeA, evI vRttinA sthAne sanAM duHkhe, nAza pAme, evI bhAvanA jyAre prabaLa bane che, tyAre anyane apakAra karavAnI malina cittavRtti Ape|Apa cAlI jAya che. bIjA duHkhInI apekSAe pote sukhI che, ema jANavAthI peAtAnA rUpanA, khaLanA, dhananA, buddhinA, kuLanA ane jAti vagerenA manna thAya che, tene krupa paNa kahevAya che. A 4pa thI jIvA pratye eka prakAranA tiraskArabhAva utpanna thAya che.
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ karuNAbhAvanA 101 AtmadRSTi-Atmatulya AtmaSTie badhA jIvA Atmatulya che, ema jANIne, duHkhI jIvA pratye jayAre karuNAbhAvanA sthira karavAmAM Ave che, tyAre peAtAne darpa athavA jAya che ane khIjAe pratyenA tiraskAra paNa dUra thaI jAya che. ahaMkAra cAlyA pratyeka vastunu khaLa sthAna vizeSa pAmIne ja hitakara ke hAnikara mane che. sthAnabhede te ja vastu hAnikara maTIne hitakara bane che athavA hitakara maTIne hAnikara thAya che. viSayAnA prema hAnikara che, te ja prema parameApakArI zrI parameSTi bhagava'tA pratye dAkhavavAmAM Ave te te atyaMta lAbhakAraka bane che. viSaya pratye virakti lAbhadAyaka che; te ja virakti jayAre dharma tarapha jAge tyAre du:khanu kAraNa bane che. peAtAnA ja ane te paNa vartamAnakAlIna ja duHkhaviSayaka dveSa saklezajanaka ane che, paraMtu te ja dveSa jo sava duHkhI prANIonA duHkhaviSayaka ane, athavA peAtAnA sa`kAlIna duHkhaviSayaka bane, teA te cittanA saphlezane dUra karanAra bane che. tAtparya e che ke vartamAna kALa ane kevaLa svaviSayaka sa`kucita vRtti, jyAre trikALa-vyApakatA ane sarvAM sattvaviSayaka vizALatA dhAraNa kare che, tyAre cittanA saphlezanA kSaya thAya che ane nirmaLatA prApta thAya che; mAtra eTaluM ja nahi paNa AgaLa vadhIne evI karuNAmaya cittavRttithI vizvanuM sarvottama putra zrI tIthaMkarapaNuM" paNa pAmI zakAya che ane te sarva jIvAnA duHkhanuM nirmUlana karanAra mAkSamArga ane dhamatI nuM pravatana karAvanAra thAya che. sa sakriyAo, sarva dharma anuSThAnA, sarva Agama-vAkayo vagerenI pAchaLa svapara-viSayaka karuNA rahelI che. pAte je anuSThAnanI sAdhanA kare che, te anuSThAna jemane prApta thayuM nathI, temanA pratye jo karuNAbhAvanA na hoya, te te anuSThAnamAM kadI paNu siddhi prApta thatI nathI. kema ke tene peAtAnA anuSThAnamAM vAstavika praNidhAna thayuM nathI, te anuSThAnanI tAttvika mahattA ke dulabhatA tene samAI nathI athavA te anuSThAnanI pAchaLa tene koI duSTAzaya, parApa ke svAkarSAdi malina Azaya haju TaLyA nathI ke zubhabhAva pragaTayo nathI. A karuNAbhAvanAthI svAtka ane parApakarSAdi duSTa cittavRttienA vilaya thaI jAya che ane zuddha praNidhAnanA prabhAve dharmAnuSThAnanI siddhi nirvighna bane che. hInaguNI pratye tiraskAra ane du:khInA duHkha pratye upekSA karanAra jIvanA meAkSa hajI ghaNA dUra che, ema kahI zakAya.
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 Atma-utthAnano pAyo tiraskArathI tiraskAra je bIjane tiraskAra kare che, te pite ja tiraskArane pAme che. je dukhIonI upekSA kare che, tene duHkha vakhate bIjAonI sahAya maLatI nathI. karuNAbhAvanAnA abhyAsathI A tiraskAra ane upekSArUpa azubha cittavRttione vilaya thAya che. tethI te karuNabhAvanAne keLavavI te parama kartavya bane che. hite dezanuM dAna e sarvazreSTha karuNa che. zrIjinapravacana hitepadezarUpa che, mATe te karuNAmaya che. zrI jinezvara bhagavate puSThArAvameghanA sthAne che, te meghamAMthI hitopadezarUpa amRtanI vRSTi thAya che. te varSA vaDe bhavya jIva parama zAnitane pAme che. "glAnanI sevA e zrI tIrthaMkara devAnI sevA che ane glAnanI upekSA e zrI tIrthakara devanI upekSA che, e vAkya paNa karuNAnA mAhAbhyane ja kahe che. dAna-zIlatapa ane bhAvarUpa cAra prakArane dharma, caturvidha zrI saMghamAM karuNAnuM ja mAhAsya sUcave che. dAna vaDe sva ane parane upakAra thAya che. zIla vaDe ane tapa vaDe paNa svaparaduHkhanuM nivAraNa thAya che. grahIdharma ane yatidharma vaDe paNa ahiMsAnuM pAlana thatuM hovAthI karuNAbhAvanAnuM prAdhAnya sacavAya che. je dharmAnuSThAnanA mULamAM dayA-karuNAne bhAva nathI, te dharmAnuSThAna vAstavika dharmanuSThAna gaNAtuM nathI. karuNAmaya jina pravacananAM rahasya hRdayamAM karuNAbhAva pragaTavAthI ja samajAya che. hinaguNI AtmAo pratyenI karuNA, adhika guNavALA AtmAonI sAthe meLa karAve che, teonI karuNAnA pAtra banAve che ane teonI karuNAnA prabhAve te adhika adhika navA navA guNone vikasAve che. dharma ane adhama ? dharmI ane adhama baMne saMsAramAM vase che. paraMtu dharmI e sTImaramAM beThelA che ane adhama e pANImAM DUbatA che. DUbatAne jalacara jIvo khAI jAya, sTImaramAM beThelAne jalacara ina bhaya nathI. ahi jalacara jInAM sthAne A raudradhyAnanA prasaMge che.
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinadharmamAM karuNa 103 jinadharmamAM karaNuM zrI jinadharma karuNApradhAna che. dukhInAM duHkhane nAza karavAnI vRtti ane zakti anusAra tenI pravRtti e karuNuM che. te kArya deva, guru ane dharmathI sarvotkRSTapaNe sadhAya che. mATe zrI jinazAsanamAM e traNa ta parama pUjanIya, parama ArAdhanIya, parama AdaraNIya che. karuNa e paraduHkha chedana karanArI karaNI che. karuNahInanI pUjA, bhakti ke ArAdhanA dharmarUpa banatI nathI. karuNavAnanI bhakti e ja sAcI bhakti, karuNAvAnanI pUjA e ja sAcI pUjA che. cAra prakAranA dharmamAM paNa karuNA che. dAnamAM karuNa che, zIlamAM karuNuM che, tapamAM karuNuM che ane bhAvamAM karuNA che. e cAremAM sva ane sarvane sukhI karavAnI kAmanA che. sva ane sarvanAM dukhene dUra karavAnI jhaMkhanA che. e kAmanA ane jhaMkhanA ja dharmane amRta banAve che. e dharmarUpI amRta ja ajarAmara padanI prApti karAve che. karuNuM ane udAratA karuNA ane udAratA e dAnadharmane mULa srota che. dAnadharmathI ApanArane cittanI prasannatA ane lenArane dravya-bhAva zAtA maLe che. vRkSa phaLa ane chAyA Ape che. nadI jaLa ane vAdaLa Ape che. vanaspati bhojana ane auSadhi Ape che. sUrya prakAza ane garamI Ape che. vAyu zvAsa ane jIvana Ape che. pRthvI sthAna ane annAdi Ape che. vizvanI vyavasthA ja dAnadhama upara avalaMbelI che. kevaLa vastuonuM dAna e ja dAna che ema nahi, paNa bhAvatuM, jJAnanuM, premanuM dAna paNa dAna che. kamaLa vRttio aneka prakAranI che. temAM karuNA ane premanuM viziSTa sthAna che. dayA paNa abhayanuM dAna ja che. kSamA paNa eka prakAranI udAratAnuM dAna che. saMgrahaikaparaH prAptaH samudro'pi rasAtalam / dAtA tu jaladaH pazya bhuvanopari garjati // 1 // artha :-samudra jaLane saMgraha kare che, mATe rasAtalane pAme che. vAdaLa sarvane jaLa Ape che. mATe AkAza para caDIne garva kare che.
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 Atma-utthAnane pAyo karuNAbhAvanuM sAmarthya karuNAbhAvanuM sAmarthya be prakAre kArya kare che. 1. je jIvamAM karuNAbhAva pragaTe che, te jIvamAM pApAkaraNa niyama pragaTAve che. 2. ane je cha upara karuNa pragaTe che. te jIvonA citta mAhityanI nivRtti kare che. te jIve traNa prakAranA hoya che. 1. zatru, 2. mitra ane 3. udAsIna. A traNe prakAranA jIvamAM rahelI aparAdha karavAnI vRtti dUra thAya che. zramaNa bhagavAna zrI mahAvIrasvAmIjInI karuNae caMDakauzikasarpanA aparAdhanI nivRtti karI hatI, te daSTAnta che. zrI tIrthaMkara paramAtmAnA atizayenuM rahasyabhUta tatva paNa, maigyAdi cArabhAvanA svarupa teozrInI adabhuta yoga saMpadA che, ema zrI vItarAgastetranA trIjA prakAzane aMte mULakAra, TIkAkAra ane avasUrikAre spaSTa karela che. rasAdhirAja karuNarasa suvarNa siddhi mATe jarUrI rasanI prApti AbunI AbehavAmAMthI sAdhakane maLI Ave, emAM koI Azcarya nathI. AbunI vanarAjImAM rahelI vanaspati vividha prakAranI che. tene ekatra karavAthI ane temAM rahelo rasa ukALavAthI suvarNa siddhinI prApti, pUrve aneka puNyavAna puruSone thaI che. ema ItihAsa sAkSI pUre che. pethaDa maMtrI ane temanA pitA dedAzA tenuM prasiddha daSTAnta che. Abu upara AvelA delavADAnA daherAsaramAM vimalavasahI mukhya che. tenI chatamAM kaMDArelI kamaLAnI kAmagIrI jotAM jANe kamaLanuM vana hekI rahyuM na hoya, tevI pratIti thAya che. e kamalavananI AkarSaka kalA-kArIgarI ane deva-devIonA vividha prakAranA nRtya-nATaka jotAM nayanene tRpti thatI nathI. cArebAju devAdhidevanA bio ane netro karUNArUpI amRtarasanA kALA samAna dIpI rahyA che, ne nirakhanArA nayanane anahada AnaMda ApI rahyA che. jANe sarvatra karuNarasa chalakAI rahyo hoya tevuM saceTa bhAna thAya che. bAhya suvarNasiddhinI jema jIvarUpI tAmrane siddhisuvarNa banAvanAra atyaMtara suvarNasiddhi AbunA bAhA vanamAM nahi, paNa delavADAnA pavitra ane vizALa daherAsaramAM rahelI che, te puNyavaMta sAdhaka ane zodhakane puNyane udaya jAge te maLI Ave che, e paNa niHsaMzaya che. vastupALa, vIra bhAmAzA, anupamAdevI vagerene te prApta thaI hatI, Aje paNa puNyazALI jIvene te avazya prApta thAya che.
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ rasAdhirAja karUNArasa rasa e rasasiddhinuM nAma karuNArasa, kRpArasa, dayArasa che, ema zAstromAM kahevAyu. che. zrI tIrthaMkaradevA karuNArasanI mUrti che. temanA dayArasa temanI mUrtimAM ubharAtA dekhAya che. yArasa e jIvarUpI tAmrane suvarNa manAvanAra siddha rasa che. e zAzvata che. sarva jIvamAM te rahelA che. apragaTapaNe rahelA e rasane pragaTa karavA mATe AlaMbana ane uddIpana joie. AlaMbanarUpe jagatanA jIvA che. uddIpana rUpe temanI yAtanAo che, tene jotAM ja karuNArasa uchaLI Ave che. 105 karuNArasanA svAmi e karuNArasa zrI tIrthaMkaradevAnA AtmAomAM utkRSTapaNe uchaLe che. temAMthI saMvega, vairAgya, saMcama, tapa ane ghAra pariSahA ane upasargAne sahavAnu` baLa pragaTe che. tenA prabhAve ekabAju karmAMnA kSayanI ane bIjI bAju puNyanI puSTinI para parA sarjAya che, puNyamAMthI tI ane karmAMnA kSayamAMthI avyAbAdha sukha svarupa meAkSa prApta thAya che. zrI jinapUjAnuM phaLa-cittanI prasannatA kahI che. ane e prasannatAthI pUjA akha`Dita ane che. tenu' tAtpa karuNArasa che. e karuNArasa ja evA che ke, jenA upara te vadhe che, tenuM ane tene vasAvanAranuM citta prasanna kare che, ane cittanI prasannatA ja rasane sAnubaMdha banAve che. je kArya karavAthI citta prasanna thAya, te kArya karavAnu` mana vAravAra thAya che. evA sarvAMjIvAne ekasarakhA anubhava che. jJAna ane sukha tenA anubhava karanArane sukhakAraka thAya che. jayAre eka karUNNA ja evI che ke te ApanAra ane lenAra-jhIlanAra ubhayane sukhakAraka thAya che. dharmane utkRSTa maMgaLa kahela che, te A dRSTie yathAtha Thare che. e dharma karuNAsvarupa che, dayAsvarupa che, kRpAsvarupa che, ' para-duHkha-prahANecchA ' e kRpAnuM lakSaNa che. e IcchApUrvaka thatuM kAI paNa anuSThAna e dharma che. A IcchArahita game tevuM zubha anuSThAna paNa dha svarupa banatuM nathI ane mAhanA kSaya karanAra nivaDatuM nathI, uparathI e meAhanI vRddhimAM ja hetubhUta bane che. adhyAtma vivarjita zAstrane paNa 'saMsAra' kahyo che. ceAgarahita, meAkSAbhilASarahita zubhAnuSThAnane paNa viSa, garala anuSThAna kahyAM che. yAga vizuddhi ane adhyAtma vizuddhi sahita dharmAnuSThAnane ja zAstrAmAM ' dharma '* gaNela che, e ema khatAve che ke, dharma'nuM dhatva karuNAmAM che. karuNA ja eka evA rasa che ke je jIvarupI tAmrane suvaNu banAvI zake. A. 14
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 Atma-utthAnane pAyo e karuNarasa pragaTa karavA mATe AlaMbana pitAne AtmA che. potAnuM kevaLa duHkha nathI, paNa sarva jagatanA jaMtuo ane temanuM asaMkhya anaMta-prakAranuM duHkha che. tethI ja zAkAra bhagavate cAragati, pAMcajAti, ceyasIlakSani ane jIvane janmavA ane maravAnA asaMkhya sthAnerUpa bhavasvarupanuM ciMtana karavAnuM pharamAve che. enA kAraNarUpa karma svarupanuM dhyAna karavAnuM kahe che. e dhyAna AtmAmAM rahevA karuNarasane jagADe che. sarva rasamAM karuNarasanuM utkRSTa sthAna che, ema batAvavA mATe karuNArasathI pUrNa zrI tIrthaMkaradevane prathama parameSTi ane temanA dravya-bhAva ubhaya prakAranA tIrthone bhavasAgara tAranArA ane dharmadhAma mAnavAmAM AvyA che. prabhunA dravya-tIrtho paNa UMcAmAM UMcA girizago para sthApana karavAmAM AvyA che. tenuM kAraNa paNa karuNArasa-e sarva semAM zreSTha che, evI pratIti karAvavA mATe che. bhavya ane uttama jinAlaye UbhA karavAmAM Ave che, tenI pAchaLa paNa karuNarasanI bhavyatAnuM sacoTa pratipAdana che. prabhunI AjJA e ja kSa! ahIM jema, kAraNamAM kAryane upacAra che, tema prabhunI karuNA e AzA ! emAM kAraNamAM kAryane upacAra che. lAkhe ejanane svayaMbhUramaNa samudra paNa jenI hariphAI nathI karI zakate, e devAdhidevanI karuNA sAce ja kalyANakAriNI che. bhavajalatAriNI che. bhISaNa bhavanamAM bhaTakatA jIvone joIne jIvatva jAtinI tulyatAnA nAte ApaNA dilamAM karuNA jAgavI joIe. je na jAge te svIkAravuM paDe ke, haju ApaNe svArthI dha chIe, mohAMdha chIe. A svArtha ane meha te jIvanA jotisvarupanA kaTTara zatru che. evuM kahenArA zrI jinarAjanA darzanamAM hRdaya parevIne ApaNe karuNAbhInA hadayavALA jarUra banI zakIzuM. jyAM jinarAjane vAsa hoya che, tyAM dayAnI suvAsa ane karuNAne vAsa avaya hoya che, pANI, pattharane kerI nAkhe che. tema karuNArupI jaLa hRdayanI niSpharatAne pagALIne dayAmaya banAvI zake che. te mATe ApaNe karuNarasanA sAgara zrI jinezvaradevanI bhaktimAM otapreta banIe.
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 107 mAdhyabhAvanA mAyazcabhAvanA rAga ane dveSanI vacce (sthira ) rahe te madhyastha. koI paNa prasaMgamAM rAga ke dveSa na thAya, te mATe punaH punaH ciMtana te mAdhyazyabhAvanA che. A mAdhyazyanA 1. pApIviSayaka mAdhyastha, 2. vairAgyaviSayaka mAdhyamathya, 3. sukhaviSayaka mAdhyazya, 4. duHkhaviSayaka mAdhyacya, 5. guNaviSayaka mAyathya, 6 mekSaviSayaka mAdhyazya, 7. sarvaviSayaka mAdhyacya Adi aneka prakAre che. 1. pApIviSayaka mAdhyathyaH- prathama mAdhyaracya arthAt upekSAbhAvanA pApIjI pratye che. pApIjIvone pApathI aTakAvavA mATe prayatna karyA chatAM jyAre teo pApathI na aTake, tyAre teo pratye madhyasagya rahevuM, paraMtu cittane krodhAdi kaSAyathI kaluSita thavA na devuM. A jAtanI madhyasthatA rAkhavAthI te pApI jIva, pApamAM ati AgrahI banato kadAca aTakI jAya ane tethI bhaviSyamAM tene sudhAravAnI taka kAyama rahe che. tevA prasaMge tene tiraskArAdi karavAthI te dveSane dhAraNa karanAre banI jAya ane tethI vairanI paraMparA vadhI jAya che. mAdhyacyathI tene ApaNuM pratye saddabhAva TakI rahe che ane tethI bhaviSyamAM tene sudhAravAnI taka ApaNA hAthamAM rahe che. jema apabhyanA sevanathI rogIne akALe nivArI na zakAya te madhyasthapaNuM rAkhavuM hitakara che, tema ahitanA sevanathI nahi aTakanAra jIva upara paNa tevA prasaMge eTale ke, tene sudharavAne kALa pAkyo nahi hovAthI ApaNuM mAdhyazya TakAvI rAkhavuM te ubhayanA hitamAM che. mAdhyazyathI amarSa arthAt vaira levAnI IrachArUpa cittamaLa TaLe che. 2. vairAgyaviSayaka mAdhya -vairAgya e vaiSayika sukha uparanI eka prakAranI aruci yA dveSa che. A heSa prazasta hevAthI puNyAnubaMdhI puNya hetu che. ane te pariNAme, sAMsArika sukha upara mAdhyazya arthAt rAga-dveSarahitapaNuM pedA kare che. sukha upara zreSanI jema, dukha upara rAga e paNa prazasta mane bhAva hovAthI puNyAnubaMdhI puNyano hetu banI pariNAme mAdhyazya arthAt rAga-dveSarahitapaNuM utpanna kare che. vaiSayika sukhanI pAchaLa rahela janmamaraNAdi dukhanI paraMparAno vicAra tathA tenAthI punaH navIna navIna karmabaMdhana AdinA vicArothI sukha upara TheSa thAya che. ane "dukha te karma nirjarAmAM upakAraka tathA pariNAme durgatinAM dukhenA nivAraNamAM kAraNabhUta che,' e prakAranA vicArothI dukha upara rAga jAge che.
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 Atma-utthAnane pAye 3. sukhaviSayaka mAdhyazyA-sukhaviSayaka mAdhyaSyamAM daSTAnta zrI tIrthakara bhagavaMtanA carama (chellA)nuM temaja anuttara vimAnanA de, dhannA-zAlibhadra, pRthvIca, guNasAgara vagere mahApuruSanuM che. puNyAnubaMdhI puNyano upabhega karanArA te mahApuruSe sukhane upabhega IcchA2hitapaNe, kevaLa pUrvakRta karmanA udaye ja karatA hatA. A sukhaviSayaka mAdhyaAganI cha daSTiomAMthI pasAra thayA pachI Ave che. 4. duHkhaviSayaka mAdhyacya - duHkhaviSayaka mAdhyarazyanA daSTAntamAM caramatIrthapati zrI mahAvIra svAmIjI, zrI gajasukumALa muni ane baMdhaka muninA ziSya vagere che. 5. guNaviSayaka mAdhyazya - guNaviSayaka mAMdhyaracya labdhidhara munione hoya che. teo vicAre che ke kSaye pazamabhAva AtmAnI apUrNatA che. temAM AnaMda mAnavAne hoya ja kema? labdhi, siddhi vagere kSopazamabhAvanA gharanI che. . mokSaviSayaka mAdhyacya - kSaviSayaka mAdhyacya apramAdi uparanAM guNasthAnakee pragaTe che. tene asaMga anuSThAna paNa kahe che. te samaye samatArUpa nija sahajAnaMdarUpa amRtanA mahAsAgaramAM te mahAtmAo masta bane che. 7. sarvaviSayaka mAdhyazya - sarvaviSayaka mAdhyazya kevaLI bhagavaMte ne hoya che ane kevaLI bhagavaMte e batAvelAM sonuM anekAnta daSTithI citana karanArA mahApuruSone e mAdhyaya svayameva pragaTe che. A mAdhyarazyane dhAraNa karanArA mahAmunio sarva vicAre ane sarva vacane pratye madhyastha hoya che. teonI manapariNati sarvanayAvagAhI hoya che. AvI pariNati vinA vastutavana yathArthI nirNaya saMbhava nathI. utsarga-apavAda, nizcaya-vyavahAra, jJAna-kriyA vidhi-niSedha Adi sava bAjuene, te mahApuruSo sApekSapaNe grahaNa kare che. teo Agamika padArthone AjJAthI ane yuktithI samajAya tevA padArthone yuktithI grahaNa kare che. parAdhanI saMkhyAmAM jema 100 saMkhyA samAI jAya che, tema anya darzananA saddavicArone teo svadarzanamAM samAvI zake che, eTale ke samAvatAra karI zake che. sarvatra anekAntanA citanarUpa anekAnta bhAvanAthI teone pratyeka vicAra pavitra thayela hovAthI, kayA vakhate kyA nayane AgaLa karavAthI sva-paranuM hita che, tene vicAra karIne ja, teo te te nayane mukhya sthAna Ape che. mAdhyayyanA kAraNe teonAM vacana sAgara karatAM paNa gaMbhIra ane caMdra karatAM paNa adhika saumya hoya che. teo kevaLa satyanA ja Azraye hevAthI svadarzana pratye rAga ke paradarzana pratye dveSa teone nathI rahetuM. A rIte cAra bhAvanAone AtmasAta karIne sI jIva dharmane prApta kare.
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 mAdhyathyane mahimA mAdhyazyane mahimA zrI jina pravacana mAdhyazya rasathI chalachala che, kema ke tenA prarUpaka parama madhyastha zrI jinezvaradeva che. nAno vicAra jema madhyasthatA lAve che, tema kamaM prakRtine vicAra paNa madhyasthatAne utpanna kare che. karmavipAka-ciMtanathI paNa jIva madhyastha banI zake che. sarva anuSThAne karmakSayane uddezIne athavA prabhu AjJApAlana hetuo karavAmAM Ave che, te sarva anuSThAnanAM phaLo pratye paNa madhyastha bhAva jAge che. karmakSayanA uddezathI thatuM anuSThAna, zrI siddha bhagavaMtane arpaNa thAya che ane AjJA pAlananA hetuthI karavAmAM AvatuM anuSThAna, zrI arihaMta bhagavaMtane arpaNa thAya che. A niSkAma bhAvane ja anya darzananA mate IzvarArpaNa buddhi kahevAya che. pratyeka anuSThAna vakhate je citta-ratanamAM zrI tIrthakara bhagavaMtanuM adhiSThAna thAya che, te sarvatra mAdhyazyanI siddhi sulabha bane che. zrI jina pravacanamAM jIvAdi nava ta, anityAdi bAra bhAvanAo. sarva prakAranA dharmo ane niyame, sarva zAstro ane sarva sankriyAo vagerenuM laya jIvane madhya-rAgadveSarahita banAvavA mATe che. zrI vItarAga bhagavaMtanI mudrA paNa madhyastha bhAvanI dyotaka che. ullaMgamAM rAmA nathI arthAt hadayamAM rAga nathI, ane hAthamAM zastra nathI arthAt hRdayamAM TheSa nathI. e ja vastu mAdhyazmanI ghotaka che. | zrI navakAra mahAmaMtra paNa mAdhyazyamaya che. temAM zrI paMca parameSThIeAnuM samaraNa che, kema ke teo pUjya che. pUjyatA madhyasthabhAva vinA AvatI nathI. A rIte madhyasthabhAvanA paNa zrI navakArano sAra che, tethI paraMparAe te cauda pUrvane paNa sAra bane che. ahiMsA, satya, acaurya vagere dharmo paNa madhyasthatAnA vividha prakAro che. hiMsAmAM svArtha ane vaira hoya che. svArtha e rAga ane vera e cheSa che. ahiMsAmAM te baMnene abhAva che. je rAga ane dveSa hoya, te ja asatya bolAya che. satya vacana vakhate te baMnene abhAva che. mAdhyazya vinA zreSTha jIvana saMbhavatuM nathI jyAM jyAM mAthathyane bhaMga thAya che, tyAM tyAM phaleza, bhaya, rAga ane zeka vagere UbhA thAya che.
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnano pAye zakti karatAM adhika AhAra levAthI roga thAya che ane adhika bolavAthI vairavirodha thAya che. A jagatamAM je kAMI dukhe che, te mAdhyane na jALavavAnA pariNAme che. AthI ja kahyuM che ke, "kama khAo, gama khAo." te zarIra ane mana e baMnenA mArathI bacAya che. zrI jina pravacana mAdhyaradhyamaya hovAthI tenAM rahasyo ane gupta arthe, madhyastha purUSanI AgaLa pragaTa thAya che. madhyasthano artha madhyastha zabdamAM "maya" ne artha kendra thAya che ane "stha" eTale temAMkendramAM rahevuM te. badhI pravRttionuM kendra AtmA che. pravRttio te caka che. pratyeka caka(Circle)ne kendra (Centre) heya ja che. te rIte rAta-divasa thatI mana-vacana ane kAyAnI je badhI pravRttio che, tenuM paNa kendra eka ja che ane te AtmA che. AtmA tarapha lakSa kendrita karIne je kaI pravRtti thAya, te badhI madhyastha kahevAya. madhyastha mANasa te kahevAya che, ke je badhAnuM sAMbhaLe paNa keImAM kheMcAya nahi. tenuM kheMcANa mAtra satya tarapha hoya che. ahIM satya eka AtmA che, kema ke te ja kAyamI rahenAra che ane te ja cidaghana ane AnaMdaghana che. AthI jJAnati ane AnaMdano prakAza badhe temAMthI ja che. tenA AdhAre che. ApaNI pravRtti mAtranuM mULa kendra AtmA che, tenuM kadI paNa vismaraNa na thavA de te kendrastha eTale madhyastha che. mATe tene nyAyAdhIzanI upamA paNa ApI zakAya. athavA aneka saMtAnane pitA jema badhAM saMtAne pratye madhyastha bhAva rAkhe che, tene jevI upamAvALo AtmA che. guNamAtranI utpatti, madhyastha bhAvamAMthI thAya che. jIvamAtra pratyenI maitrI, guNI mAtra pratyene pramAda, khImAtra pratyenI karuNA te badhA madhyastha bhAvanA ja viziSTa prakAra che. sukhadukha pratyenuM mAdhyarazya te vairAgya kahevAya che. vizva-vaicitrya pratyenuM mAdhyathya te viveka kahevAya che. mAdezya e sarvatra vivekabuddhijanya hoya che. vivekabuddhi, nyAyabuddhi, zuddhabuddhi, niSpakSabuddhi, madhyasthabuddhi vagere eka ja arthane kahenArA bhinna bhinna zabda che.
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAdhyasthyanA mahimA 111 nyAyamuddhi e satyanA pakSapAta che. ahiMsAdi vratA, kSamAhi dharmAM, dAna ke pUjana Adi zubhapravRttie e nyAyamuddhinu phaLa che. sarva prakAranAM zubha anuSThAnA ane sava* prakAranAM subhASitA nyAyamuddhivALA, madhyastha vRttivALA ane Atmasthita mahApuruSAnA hRdayamAMthI nIkaLelAM che, tethI te upAdeya bane che. sAmAyika dhama paNa madhyasthabhAvanA dyotaka che, kAraNa ke parama madhyastha evA zrI jinezvara bhagavatAe tene prathama jIvanamAM jIvI, tenu' suphaLa prApta karIne vizva kalyANane mATe tene upadeza ApyA che. Ama A cAra bhAvanAe bhavanAzinI, pApanAzinI hAvAnu puravAra thAya che. peAtAnA mananA rathane A ja rAjamArga para calAvanArA puNyAtmAo hemakhema meAkSanagaramAM paheAMce che, jo ratha A AjamArga parathI nIce utare che, tA bhavanI rajhaLapATanuM kAraNa bane che. mATe haMmezAM maigyAdi bhAvanAomAM cittane rAkhavA e ja sa zreyaskara satkrama che. sAcuM mAsthya hitacitAnA viSayamAM sva-paranA bheda pADavA jatAM pakSapAtayuktatA Ave che, je samatvane bAdhaka che. rAga-dveSa rahitatA athavA pakSapAtarahitatA e mAdhyasthyanuM sAcu' lakSaNa che. evuM mAdhyasthya hitaciMtAnA viSayamAM sva-parane bheda maTADI Dhe che. ane tenA prabhAve ja prabhue upadezelA sAmAyikadhama sAcA arthamAM AtmAmAM pariNAma pAme che. peAtAnuM hita cAhanAra, peAtAnA jevA khIjA jIvA anatA che, ema jANavA chatAM tenuM hita na cAle, te tenAmAM mAsthya-sama pariNAma ke samatva kevI rIte Take samatvanA pariNAma sthira karavA mATe hitacitAnA viSayamAM sva-paranA bhedanA cheda uDavA jarUrI che, anivAya che. evuM sAmAyika ja kevaLajJAnanI utpattimAM kAraNu ane. ayaM nijaH paro veti gaNanA laghucetasAm / ucchvAra--paritAnAM tu, vasudhaitra jITuyam // A aAka paNa syAdvAda-ratnAkaranA ja eka pavitra biMdurUpa che. sva-paranA bheda sAthe bhaTakAya tenI AMtara cetanA AtmabhAva avikasita gaNAya te svAbhAvika che. sa sahAyaka dharmAMnA ArAdhaka kAne parAyA gaNe ? ane gaNe tA tenu' sAmAyika seA TacanuM na bane. 5
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 Atma-utthAnane pAye tA che. AtmIpamya dRSTi vatu anaMta dharmAtmaka che, tethI tene pUrNapaNe jANavA mATe, naya, gama, bhaMga, pramANa vagerenI AvazyaktA che. vastu anaMta dharmAtmaka hevA chatAM kyA kAraNe, kyA vakhate, kyA dharmane mukhyatA ApavI ane kyA dharmane gaNatA ApavI, enuM jJAna je na hoya, te moTA anarthanuM kAraNa bane che. tethI AtmIpamyadaSTi vikasAvavI jarUrI che. badhA nyAyanI utpattinuM mULa jo koI hoya, te te AtmIpamyadaSTi che. dharma mAtranA mULamAM AtmaupamyadaSTi rahelI che. AtmaupampaSTinuM phaLa megyAdi cArabhAvanAo che, tethI te jenA mULamAM hoya te kriyAne ja zAstrakAra bhagavaMte e "dharma kahyo che. namaskAranA mULamAM paNa AtmaupamyadaSTi che sAmAyikanA mULamAM paNa Atmaupamya daSTi che. koIpaNa vyavahAradharmanA mULamAM e daSTi rahelI hoya. te te zuddhavyavahAra gaNAya che. anyathA te azuddha che. maitrInA mULamAM, pramAdanA mULamAM, karuNAnA mULamAM ane mAdhyamathyanA mULamAM paNa te daSTi rahelI che. sadAcAra ke sadvicAranA mULamAM paNa te ja daSTi rahela che. ahiMsAnuM mULa Atmaupamya che. arthAt ahiMsA Atmaupamya mUlaka che. tapa dhyAna cittazuddhi asaMgatA vagerenI utpatti Atmaupamya ane ahiMsAnI siddhi mATe che. sAmyasiddhi mUlaka pUrNa ahiMsAnI sAdhanA mATe gRhatyAga rupa aNugAradharma ane nathapaNAnI anivArya zarata che. sAmyabhAva e AtmazuddhinuM mukhya cihna che. bAhAtyAganI sAthe rAga-dveSarUpa atyaMtara vikArone tyAga, dayeya rupe na hoya te jina ( vItarAgatva) nI prApti na thAya, sAmyadaSTi mUlaka ane sAmyadaSTi piSaka AcAra-vicArane, eka zabdamAM "sAmAmika-dhama' zabdathI zAstrakAro kahe che. "mi maMte sImADyuM." samatA yA sama-bhAvane svIkAra karuM chuM ane te mATe sAvavA vyApArane tyAga karuM chuM, e pratijJA pUrvaka sAmAyika dharmane svIkArAya che. hiMsAnI nivRtti sAmya dvArA-Atmaupamya bhAva dvArA sAdhI zakAya che. bIjAnA satya vicAra ane satya daSTibiMduo para, potAne satya daSTibiMduo eTale ja Adara, te paNa sAmyadaSTinuM phaLa che. A sAmya daSTi anekAMtavAdanI paNa bhUmikA che. anyanuM duHkha pitAnuM duHkha che, evuM saMvedana na thAya tyAM sudhI ahiMsAnI siddhi asaMbhavita che.
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmaupamya daSTi 113 jIvAtmAomAM bAghASTithI bheda che paNa tavadRSTithI samAnatA che. A tAtvika samAnatAnuM darzana ApamedaSTinuM pariNAma che. anyajInI sAthe samAnatA ke abhedanuM vAstavika saMvedana thavuM, temAMthI ja ahiMsAnI utpatti che. ajJAna, avidyA, dazanAmaha-e hiMsAnI mULa jaDa che. temAMthI rAga-dveSa, ISTaaniSTa vRttio ane pariNAme hiMsA sAkAra bane che. rAga-dveSa ane ajJAna-e ja bhAva karma che ane dravyakarmanAM kAraNa che. zreSThabhAvanA tamArUM hadaya jo maitrIbhAvavALuM haze te tamArAmAM ane arihaMtamAM bheda nahi rahe. sura, asura sarvane prema karaze te zrI arihaMtanI jema sura, asura sava tamane bhajaze. sAmAnuM hadaya je tamArA karatAM vadhAre pavitra haze, te tenA pratye sevele azubhabhAva, gazALAe pheMkelI tejalezyAnI jema pAchA pharIne tamane ja hAni karaze. lezyA eTale ojasvabhAva. AdhyAtmika zakti sAdhu ke zrAvaka pAse rahevI joIe. zrI arihaMtane prema jema sarvatra che. tema ApaNe prema paNa sava pratye rahe joIe, sarva siddha bane evI bhAvanApUrvaka sarvanuM hita cAhavuM joIe. | sarvahita viSayaka bhAvanuM zreSThatamatatva "mArA-tArA"nA bhedathI duSita thAya che mATe tenAthI dUra rahIne sarva--mitra banI rahevuM joIe. arihaMta' zabdane tAtparyAtha paNa e ja che. jIva taraphano AMzika paNa durbhAva, AtmAnA zivaMkara svarupane moTA phaTakA samAna che eTale tenI sevA cheDIne zrI arihaMtane sadA bhAvathI, vividha sevavA e zreSTha ArAdhanA che. jIvane abhedapriya che. namo arihaMtALa !' dhamanuM mULa ke je maMtrI che, tenA paramadhara prabhune A padathI namaskAra che. mATe maitrInuM mULa namaskAra-bhakti che. eTale namaskAra-bhaktithI maitrI pragaTe che, maitrIthI ahiMsA pragaTe che, ahiMsAthI saMyama ane saMyamathI tapa pragaTe che. tapa, e nirjarAnuM pratIka che. saMyama, e saMvaranuM pratIka che. A. 15
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 Atma-utthAnano pAyo ahiMsA-saMvara, nirjarAnuM mULa jIvarAzi pratyenA snehane pariNAma. e ahiMsAnuM mULa-neha pariNAmanuM mULa caitanyane svabhAva abheda pariNatirUpa che. jIvane bheda apriya che. ane abheda priya che. mATe abhedanI sAdhanA e dharma che, bheda vadhAre, aMtara vadhAre, te adharma che. ane mATe ja abhedabhAvamUlaka zrI namaskAra e samagra kRtane sAra che. juo siddhazIlA upara parama vizuddha AtmAo kevI rIte birAjelA che ? parasparane avagAhIne ja ne? A avagAhanAmAM aMtarAyabhUta sarvakarmajanya upAdhio mithyAdaSTi yA bhedadaSTinA mULamAM rahelI che. teno nAza karanAra namo arihaMtANuM che. sava-samarpaNabhAvanI ArAdhanA bhavakSaya-vAsanAkSaya mATe dhyAnAdinI prabaLa AvazyaktA che, temaja jIvanamAM saddaguNonI paNa maTI AvazyaktA che. tenA vinA jIvana jaLa vinAnA saravara jevuM sukuM bhaThuM banI jAya. saddaguNa ane dhyAnAdina suprabhAve jIvanamAM saMtapaNuM pragaTe che. saMtapaNuM eTale - sadaguNa, saMyama, paropakAra, vizALa hRdaya, IzvaraparAyaNatA. saMtapaNuM pragaTAvavA mATe vividha aMgenI jarUriyAta che. saMjogavazAt ajJAnavazAt yA vAsanAvazAt bAhya pravRttio rahevAnI. paNa AtmajJAna e ja jIvananuM mukhya lakSaya rahevuM joIe. A jIvanamAM te na thayuM, te AvI suMdara taka pharI kayAre maLaze? tene mATe vyAkuLatA joIe. te sivAya bAhya pravRttio vacce nilepatA TakAvI mukela che. deva-gurunI kRpA e ja sAcuM zaraNuM che. tene samarpita thaIne cAlavAthI AtmavikAsanI sAdhanA mATenI sAmagrI, te pite ja meLavI Ape che. nirvicAra dizAmAM zAMti maLe paNa AtmAmAM paramAtmAnA tAdAbhyano anubhava te samarpaNabhAvathI ja thAya. paramAtmAnA sAnnidhyanA anubhavamAM zAMti, zakti ane bhakti traNe vastu samAI jAya che.
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarva-samarpaNabhAvanI ArAdhanA 115 paramAtmA sarvottama ane sarva svarUpa che, ema mAnIne temane sarva-samarpaNa bhAvathI AdhavAmAM Ave, te saphaLatA maLe ja. jIvanamAM sAruM te nahIvatuM ja hoya che, ane je heya che, te deva-gurunA anugrahanuM ja pariNAma hoya che. AtmAmAM azubhano bhaMDAra anAdikALathI cAlyA Ave che. bAhya sago paNa moTe bhAge enA ja sahAyaka ane uttejaka hoya che. paramAtmA ane sadagurunAM baLathI ja A badhAM baLAnI sAme thaI zakAya che. emanuM baLa jyAre maLe che tyAre jIvana kevuM svastha ane zAMta banI jAya che! anugrahanA te sAmarthyanuM varNana zakaya nathI. vairAgyabhAvanA Agama-vAMcanathI vairAgyabhAvanA paripuSTa bane che. temaja saMyamanI vizuddhi sAthe mekSane Adarza paNa skuTa thatuM jAya che. e ramaNatAmAM AnaMda rahe che. sAthe sadaguNevikAsa ane vAsanAdi kSaya mATe egamArga, dhyAnamArga paNa parama sahAyaka bane che. saddaguNa-vikAsa, sadAcAra-nirmANa ane AtmajJAna e traNe maLIne ekSamArga bane che. AtmajJAna mATe dhyAnAdine abhyAsa anivArya che. piMDasthAdi yenA dhyAnathI mAMDIne "ra viSi vittara " paryata dhyAnano vikAsa, kramika abhyAsa vaDe thavo joIe. tene ja zAstrIya paribhASAmAM sAlaMbana ane nirAlaMbana zabdathI saMbadhela che. svArthabhAvane samULa ucheda karavAmAM paramAtmAnuM dhyAna kRpANa samAna che. mATe paramAtmAne samarpita thavuM e Amannatine uttama upAya che. ApaNe kone samarpita thaIne harakhAIe chIe, tenA upara ApaNA AtmAnI unnati yA avanati avalaMbelI che. dunyavI AkAMkSAone samarpita thaIzuM, te saMsAramAM sabaDIzu. parama kRpALu paramAtmAne samarpita thaIzuM, te parama pada pAmIzuM; ema samajIne paramAtmAne zaraNe javuM e parama kartavya che. niHzreyasanAM sukha nirUpAdhika che. 52 dravyanA soga vinA ja thAya che. e sukhone AdhAra kevaLa AtmA che. AtmAnA svarUpamAMthI utpanna thatAM sukha e ja paramArtha sukhe che. yathArtha sukho che. tenI prAptine AdhAra nirjarAlakSI dharma che.
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma-ciMtana dhanado dhanArthinAM proktaH, kAmadaH sarva kAminAm / dharma evApavargasya, vALa sAdhana che dharmabiMdu -pU. haribhadrasUri ma. dhama dhananAM athane dhana Ape che. kAmanAM arthIne kAma eTale sarva IcchitanI prApti karAve che. ane paraMparAe dhama e mokSane sAdhaka che. durgatimAM paDatAM prANIne bacAvI lenAra dharma che. jema mANasa dukAne jAya, dhaMdhe kare te lAbha, na kare te nukazAna. bALaka bhaNavA jAya te zIkhe, na jAya te mUkha rahe. tema...dharma kare to Atmika lAbha, na kare te cAlaze, ema nathI dhama na kare te nukazAna ja thAya che. AvA dharmanI mahattA kevI che te samajAvanAra parama kRpALu, parama pUjya, dhamayegI, paMnyAsa pravara zrI bhadraMkaravijyajI gaNivarya
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmaciMtana...! viSayasukhe samudranA khArA pANI jevA che samudranuM pANI pIvAthI jema tarasa vadhe, peTa phUle ema viSayAnuM khAruM pANuM pIvAthI viSayanI tRSNa vadhe che, pApane phagA thAya che ane dukha durgati rU5 azucI prApta thAya che. saMsAra samudra che, dhama jahAjanA sthAne che Agama dIvAdAMDI che. dIvAdAMDInA sahAre dhamane pAmavA mATe A rahyA suMdara saMpAne- 1 gharma eTale zuM ? 19 kSamA e paramadharma 2 dharmanI eALakha zuM ? 20 dharmanuM mULa 3 dharma zuM che ? 21 dharma neha 4 dharmanuM svarUpa 22 dharma ane dhArmikatA 5 dharma mahAsattA 23 ApaNe kevA 6 dharma baMdha 24 AnaMdane viSaya 7 dharma manuSyanuM parama sAhasa 25 suvizuddha dharma 8 dharma sarvotkRSTa maMgaLa 26 cAra prakAranA dharma 9 dharmanI satyatAne AdhAra 27 dAna dharma 10 dharmamAtranuM mULa namratA 28 mokSamArgane mahimA 11 paramAtmAne bhajavAne mAga 29 bhAvadharma 12 ANAe ghame 30 bhAva mahAsya 13 AjJA pAlana eja dharma 31 dhamarAdhananI pAyAnI rIta 14 Azrava..saMvara.... - --- 32 dharmanA sAdhakane mArgadarzana 15 dharma sAdhanAne rAjamArga 33 dharma saMgraha 16 ArAdhanAnA aMge 34 gRhastha dharmanuM hAI 17 dharmano prabhAva 35 daridratA nivAraNane upAya 18 nyAyamAM dharma 36 dhArmika zikSaNane hetu
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnano pAyo 118 dharma eTale zuM....? 'yato'bhyudayaniHzreyasasiddhiH sa dharmaH / ' jenAthI ayudaya ane nizreyasanI siddhi thAya te dharma. dharmanI A vyAkhyA sarva Astika darzanakAne mAnya che. abhyaya eTale padagalika AbAdI, niHzreyasa eTale AdhyAtmika zreya dharmathI jema AdhyAtmika zreyaH sadhAya che, tema padagalika AbAdInuM kAraNa paNa dharma ja che. pIgalika AbAdI eTale bhautika unnati. bhautika sukhenI siddhi. sukha be prakAranAM che. eka puddagalanA saMgathI thanArAM sukhe, bIjA pudagalanA saMga vinA thanArAM. pudagalanA saMyogathI utpanna thanA sukhe e bhautika sukhe che. koI paNa pudagalanA sAga vinA kevaLa AtmapadArthathI utpanna thanAruM sukha e AdhyAtmika sukha che. AdhyAtmika sukhanI siddhi nirAlakSI dharmathI che. padagalika sukhanI siddhi, puNyalakSI dharmathI che. jemAM zubhakarmone baMdha e dayeya che, te puNyalakSI dharma che. jemAM puNya ane pApa ubhayane kSaya e yeya che, te nirjarAlakSI dhama che. nirAlakSI dharma, mikSamAM pariName che. puNayalakSI dharma, saMsAramAM vividha prakAranAM sukhane anubhava karAve che. e sukha paradravyanI upAdhithI thanAra hovAthI Adi ane aMtavALA che. paradravyanI upAdhi vinA, kevaLa AtmAmAMthI UpajanArAM AdhyAtmika sukhe che. tenI Adi che, paNa aMta nathI. bhautika sukhanI pratiSThA AjanA kALamAM bhautika sukhene mATI pratiSThA prApta thayelI che. bhautika sukhanI siddhinuM kAraNa vijJAna manAya che. vijJAnanI vividha zodhathI bhautika sukhanAM sAdhana vadhyAM che ane vadhe che. uttama prakAranA rUpa-rasa-gaMdha-sparza ane uttama prakAranA zabda, tema ja te badhAnI prApti e AjanA moTA bhAganA mananuM dayeya hoya che. e dayanI siddhi vijJAnathI
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma eTale zu ? 119 thatI dekhAya che, tethI manuSya te tarapha khe'cAtA jAya che. paraMtu tenuM AkaSa Nu tene sukhanA kharA mArge lai javAne badale khATA mArge laI jAya che. sukhanA kharA mA` hiMsA, asatya, cArI, abrahma ke pazmiha nathI, kintu ahiMsA, satya, acauya, brahmacaya ane aparigraha che. sukha e apIDArUpa che, bIjAne pIDA ApavAthI apIDArUpa sukhanA adhikArI anI zakAtuM nathI. hiMsA, asatya vagere khIjAne pIDavAnA mArga che, tethI te pApazrvarUpa che. tenAthI sAcA sukhanI AzA, AkAzakusumavat che. arthAt niraka che. vijJAnathI thanArAM uttama prakAranAM rUparasAdinA bhAga ke tenI prApti, pApa karyAM vinA thaI zakatI nathI. pApanA mArge sukhanI zeAdha e avaLA dhadhA che. tethI rUparasAdinI prApti mATe vijJAnanA mArge AgaLa vadhanArA pApanA mArge ja AgaLa vadhe che. ane pApanA mArge AgaLa vadhanArA sAcA sukhanI prApti karI zake e trikALamAM azakaya che. zAstrakArAnI dRSTie bhautika sukhanI siddhinA AdhAra paNa dharma ja che. ane te puNyarUpI dha che. A puNyarUpI dharmanI siddhi mATe zAstrakAro 'AdyakhAlazarIra'nuM dRSTAnta Ape che. yuvAna zarIranuM kAraNa jema khAlazarIra che, tema khAlazarIranuM kAraNa paNu kAI hovu' joie. khAlazarIranu` kAraNa jo gabha zarIra mAnIe te Adyagabha zarIranu paNu kAI upAdAna kAraNa hAvu joie, tenuM ja nAma krama zarIra che. zAsrakAronI bhASAmAM tene 'kA'Nu zarIra' kahevAya che. e rIte bhautika zubha zarIra e bhautika zubhakamanI nIpaja che. jo zarIranI nIpaja karmAMthI che teA pachI e zarIranAM sArAM-narasAM sAdhana ane e zarIrane sukhaduHkhanAM zubhAzubha nimittanI utpattinuM Adi kAraNa paNa karma ja che. khIju kAI ja nathI. Adya kAraNa zuM? sthUla dRSTithI Adya anya nimittAne ja tenAM kAraNu najare caDatuM nathI tyAre sa`sa`mAM AvatAM anya kAraNA tarIke vavavAmAM Ave che. zarIra, zarIranA sa'badhIo ane zarIranA sukhaduHkhanA bAhya hetunA mULamAM zubha, azubha krama che. tene zAstrakAro dhama ane adharmanA nAmathI sakhAdhe che. A rIte AkhAye jagatamAM, sacarAcara jIvasRSTimAM, vizvanAM prANImAtranI vividha avasthAomAM Adya ane prathama zubha preraka hetu, jo kAi hAya tA te dhama ja che. ane te dhamanA pratApe ja saghaLI ISTa vastuonI prApti che.
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 Atma-utthAnane pAye zAstrakAranI daSTie uttama prakAranA rUpa-rasa-gaMdhasparza-zabda te badhAnI utpatti, prApti ane vRddhi Adine mULa AdhAra puNya karmarUpI dharma ja che. dhamanI nIpaja vijJAnanI zodhe ane tethI prApta thatAM zabdarUpati pudagalonAM bhautika sukhenI siddhine Adi AdhAra paNa dharma ja che. paraMtu te dharma sthUladaSTine agocara che. ghamane sAkSAt jovA ane jANavAnAM jJAnacakSu virala vyaktione ja prApta thAya che. dharma e sukhanA kAraNanuM kAraNa che ane kAraNane sumidaSTi joI zake che. kAraNanA kAraNane jovA mATe taravanI kharI jijJAsA hevI joIe. tavajijJAsu zAstrAbhyAsa vaDe te cakSune prApta karI zake che. zA e sarvajJanA vacana svarUpa che. dharmane pratyakSa karavAmAM sahAyaka bIjuM cakSu e kevaLajJAnarUpI cakSu che. kevaLacakSu ane zrutacakSu vaDe kAraNanA kAraNane jANI zakAya che, dekhI zakAya che. zAAcakSu kahe che, ke vijJAna ane tenI zodhethI maLatA zabdAdi viSayenA sukhe e pApavRddhine hetubhUta hevAthI pApAnubaMdhI puNyarUpa dharmanI nIpaja che, tethI tyAjya che. je bhautika sukhanI utpattimAM pApa nathI, kSaNamAM kaleza nathI, vartamAnamAM dukha nathI; anAgata kALe durgati nathI, anAyAse jenI siddhi che, anItipUrvakanA bhAgamAM jene durvyaya nathI, dharma-unnati ane dharmanI vRddhimAM ja jene zubha upayoga che; evAM sukhanI prApti puNyAnubaMdhI puNyarUpI dharmanA saMbaMdhathI che. te uttarottara zubha gatinI prAptimAM nimittabhUta banIne jIvane aMte apavarga (mokSa)nA avyAbAdha sukhanI prApti karAve che. tenuM ja nAma nizreyasa che. ni:zreyasanAM sukha nirupAdhika che. paradravyanA saMga vinA ja thAya che. e sukhane AdhAra kevaLa AtmA che. AtmAnA svarUpamAMthI utpanna thatAM sukha e ja paramArthasukhe che, yathArtha sukho che. tenI prAptine AdhAra nirAlakSI dharma che. e rIte zubhAzubha karmanA kSayathI maLatAM avyAbAdha sukho e nirjarA athavA anAsavarUpa dharmanI nIpaja che. adharmathI nIpajatAM duHkhane dUra karavAno upAya zubhAsavarUpa ke anAsavarUpa ubhaya prakArane nirAlakSI dharma che, ema zrI jinezvara bhagavate kahe che ema samajIne sahu kaI te dharmane viSe udyamazIla bane !
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmanI oLakha zu ? 121 dhanI eLakha zuM ? duniyAmAM be prakAranA padArtha che, keTalAka dezya che, keTalAka adRzya che. dezya padAne dekhavA mATe cakSu Adi indriye sivAya bIjA padArthonI jarUra paDatI nathI. adRzya padArtho kevaLa indriyAthI joI zakAtA nathI. te jovA mATe bIjA padArthInI sahAya levI paDe che. jema ke patanI Taca upara rahelA agnine jANavA mATe nIce rahelA mANasane e agnimAMthI avicchinna dhArAe nIkaLatI dhUmalekhAnI sahAya levI paDe che. ane e dhUmalekhAne joIne te puruSa peAtAnI AMkhathI adRzya evA agnine paNa jANI zake che. bhUtaLanA taLa nIce chupAyelA vRkSanA mULane jANavAnI ke AkAzanA vAdaLa nIce chupAyelA sUryanA kiraNane jANavAnI e ja rIta che. vRkSanAM pAna jo lIlAMchama che ke phUla ane phaLa niyamita Uge che, te te vRkSanuM mULa, bhUmimAM avazya sAju tAjuM ane akha'Dita che, ema nizcita thAya che. athavA vAdaLanI ghanadhAra chAyA vakhate haju rAtri nathI thaI, paNa divasa che ema samajI zakAya che, te te vAdaLanI nIce sUrya haju gati karI rahyo che; paNa asta pAmI gayA nathI e vAta paNa nakkI thAya che. adRzya mULa jema phaLathI ane adRzya sUrya jema dina-rAtrinA vibhAgathI jANI zakAya che, tema jIvAtmAmAM rahelA adRzya dhama paNa tenA kAryAMthI jANI zakAya che. bhUtakAlIna dharma tenA phaLasvarUpa vartamAnakAlIna sapatti AdithI jANI zakAya che ane vamAnakAlIna dharma tenA kAsvarUpa audAryAdi guNAthI jANI zakAya che. amuka vyaktinI bhItaramAM dharma che ke nahi ? ane che te te kevI rIte jANI zake? A praznanA jANe spaSTa uttara ApatA haiAya tema AcArya bhagava'ta zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA eka sthaLe pharamAve che. audArya dAkSiNyaM pApajugupsA'tha nirmalo bodhaH / liMgAni dharmasidve: prAye narapriyae ca | 20 audAya, dAkSiNya, pApajugupsA ane nirmaLa khAdha tathA janapriyatna--e dharmasiddhinAM pradhAna liMgA-cihno che. je AtmAmAM udAratAdi pAMca lakSaNA pragaTayAM che, te AtmAnI bhItaramAM dharma rahelA che. kAraNa ke dharmasiddhinAM e nizcita cihno che. udAratAdi cihno e AtmAnI aMdara chUpA rahelA dharmane ja pragaTa kare che A. 16
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12. Atma-uthAnano pAyo bIjA zabdomAM audAryAdi guNe e dharma vRkSanA mULamAMthI UgIne bahAra nIkaLI AvelA aMkurAdi ane zAkhA prazAkhA Adi padArtho che. zAkhA-prazAkhA ane aMkurapatrAdikane bahAra AvavA mATe jema nirmaLa mULanI apekSA che, tema audArya, dAkSiNyAdi guNone bahAra AvavAne mATe te te vRkSanI ke te vRkSanA akhaMDita mULanI AvazyaktA che ane te mULanuM ja nAma nirmaLa dharma che. AtmAnI aMdara rahele te dharma vartamAna kALe udAratAdi guNarUpI aMkurAdi dvArA pragaTa thAya che. ane AgAmI kALe suranaranI saMpattirUpI puSpa ane siddhinAM anaMtA sukharUpI phaLarUpe pragaTa thAya che. je AtmAmAM udAratAdi guNe haju pragaTyA nathI, te AtmA bahArathI dharmanI ArAdhanA ke sAdhanA karate hoya te paNa aMdarathI dharmane pAmela ja che, e nizcaya karI zakAtuM nathI. prathama aMkura dAya dharmavRkSane prathama aMkura audArya che. dAna nahi paNa audArya. dAna ane audAryamAM bheda che. sAmAne jarUra che ane apAya che, e dAna che. ane pitAne (dAtAne) jarUra che. ane apAya che e dArya che. je dAna apAya che zakti mujaba, paNa ApavAnI bhAvanA che sarvasvanI, te dAna vArya guNathI bharapUra che. je dAna zakti mujaba paNa apAtuM nathI, eTaluM ja nahi paNa ApavAnI pAchaLa lenAranI jarUriyAtane ja AgaLa karavAmAM AvelI hoya che, te dAna audAryanI khAmIvALuM che. udAra AtmA dAna lenAranI jarUriyAtane jeTalI agatya Ape che, tethI anekaguNa adhika agatya, pitAne ApavAnI che, te bAbatane Ape che. dAna nahi ApavAthI sAmAnuM kArya bagaDI javAne jeTale bhaya tene nathI lAgatuM, teTale bhaya dAna nahi ApavAthI pitAnuM bagaDI javAne lAge che. athavA ApIne keTaluM ApyuM te gaNAvavAnI vRtti karatAM keTaluM nathI ApyuM te gaNAvavAnI vRtti tenA hRdayamAM sadA ramatI hoya che-e audAryanuM lakSaNa che. ane e jAtinuM audArya e dharmarUpI vRkSane prathama aMkura che. dharma AtmAmAM pariNAma pAme che ke nahi, te jANavAnuM e prathama lakSaNa che. bIjo aMkura dAkSiNya keInI paNa preraNA vinA thatuM dAna e audArya gaNAya che. ane keInI paNa preraNA ke yAcanA bAda thanAruM kArya e dAkSiNya che. keInI paNa mAgaNIne chatI zaktie nakAratAM saMkeca tha e dAkSiNya che.
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 123 dharma zuM che? dAkSiNya vinAnuM audArya e suvAsa vinAnA puSpa jevuM che. sera vinAnA kUvA jevuM che. suMdara paNa puSpa suvAsa vinAnuM hoya te tene keI sevatuM nathI ke jaLathI bharapUra paNa fa sera-saravANI vinAne hoya te aMte sukAI jAya che. tema yAcanAne bhaMga na karavArUpa dAkSiNyarUpI saddaguNa jenAmAM pragaTelo nathI te AtmA udAra hoya te paNa tenI udAratA sadAkALa TakatI nathI ke arthI AtmAone te sadAkALa sevya banatuM nathI. trIju aMkura pA5jugupsA. pApa pratye jene jugupsA nathI tenA audArya ke dAkSiNyane durupayoga thavAne pUrepUro saMbhava che. pApa viSatulya che ane puNya amRtatulya che. e rIte pApa-puNyanuM bheda jenA aMtaramAM thaye nathI e AtmAnuM audArya ane dakSiNya sva-paranA phAyadAne mATe thavAne badale nukasAnane mATe thavAne vadhAre saMbhava che. ceAthe aMkura nirmaLa bedha e kAraNe dharmI AtmAnA aMtaHkaraNamAM cothuM lakSaNa nirmaLa bodha paNa che. ethI e pApa-puNyane bheda samajI zake che ane pApane parihAra tema ja puNyane svIkAra karavAnA kAryamAM sadA sAvadhAna rahI zake che. enA prabhAve enuM kArya ke dAkSiNya pApanA mArge ghasaDAI jatuM bace che. pAMcamo aMkura jana priyatA dharmanuM cothuM lakSaNa nirmaLa bAdha che tenA kAraNe AtmAmAM sadA pApanI jugupsA thatI rahe che ane tenAthI ja puNyanI prazaMsA paNa tenA AtmAmAM sadAkALa ramatI hoya che. vaLI tenA kAraNe tenA audArya, dAkSiNyAdi saddaguNene sadupayoga paNa vadhatuM rahe che. A rItanA dharmamaya jIvananA pariNAe A lokamAM yazakIrti ane janapriyatna tathA paralekamAM saddagatinA bhAgI banI zakAya che. dhama za che ? jagatamAM je dharmanI upasthiti che, te zrI jinezvara paramAtmAnI AjJAnA pAlanathI che eTale ke zrI jinAjJAnuM pAlana karavuM, e ja paramadharma che. AjJAnI saraLa TUMkI vyAkhyA vizva vAtsalya che. A AjJAnA pAlanathI ArAdhaka AtmA zrI tIrthaMkarapada sudhInA padane prApta karI zake che ane tenI virAdhanA karanAra, naraka-nigodamAM bhayaMkara duHkhamAM sabaDe che. saMsAra bhramaNanuM mULa jinAjJAnI virAdhanA che. tathA saMsArathI pAra utaravAnuM mULa, jinAjJAnI ArAdhanA che.
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnanA pAyA roganI davA jANyA pachI pathyanu' sevana ane apazyanA tyAganuM' mAgadarzana levuM jarUrI che, tema dharmonI vyAkhyA jANyA pachI enAthI viparIta adhamane jANavA te jarUrI che. krama e ApaNane lAgelA bhayaMkara rAga che. zrI jinezvara paramAtmA, A rIDhA rAganA nivAraNa mATe dharmanA mArga (pazya sevana) khatAve che. sAtheAsAtha apazyanA tyAgarUpa adhamane paNa samajAve che adhama nI vyAkhyA 124 adhama zuM che? svecchAcAra ja adhama che. svecchAcAra eTale peAtAne jyAre jema ThIka lAge tema vartavuM te. kevaLa peAtAnA sukha mATe jema phAve tema vartavuM te. jemAM bIjAnA hitanI muddala ciMtA na hoya, tathA peAtAnA aMgata sukha mATe je bIjAne duHkha ApatAM paNa na acakAya, mInanu' je thavAnu hoya te thAya, paNa eka mane ja mArI icchA mujabanu sukha maLe eTale basa ! evI adhamavRtti mukhyatve kAma karatI hAya che. svecchAne AdhIna thavAthI ja azubha karma baMdha thAya che, je peAtAnA AtmAnu paNa ahita kare che. jayAre zrI jinezvara paramAtmAnI AjJA ( IcchA ) nA pAlanamAM peAtAnuM hita teA che ja, taduparAMta sanuM paNa hita jaLavAya che, kAi jIvanu ahita nathI thatuM. paramAtmAnI bhAvanA zrI jinezvara paramAtmAnI utkRSTa IcchA, saMkalpa ke maMgala bhAvanA eka mAtra che-- ke traNa jagatanA badhA jIvA meAkSanA puruSArtha karI meAkSa prApta kare. paramAtmAnI A bhAvanA heA ke IcchA, evI tA trikAlAbAdhya che ke, kAM tene samarpita thaIne zivapadane vare, kAM tenA apalApa karIne ana ta sa sArI aneA! A e sivAya trIjo kAI vikalpa nathI. vyaktinI vyaktigata IcchA, vizvahitanI icchA sAthe TakarAIne vyaktinA atimAM pariName che. paNa vivecchA vyaktine nirIccha banAvIne 52ma hitakara jIvanamAM susthira banAve che. dhanA mArabha dAnathI thAya che. dAna eTale bIjAnu du;kha dUra karavA mATe, jAne sukhI karavA mATe, peAtAnI pAse je kAMI sAruM hAya, tenu maitrIbhAvapUrvaka dAna karavuM te. jenAthI zubha puNya khaMdhAya che puNyanI prAptimAM khIjA sahAyaka thatAM hoya che, mATe puNyathI maLatI sAmagrInu dAna arthAt sahAya khIjAne karavAthI puNya khUTatuM nathI, paNa khUba ja vadhe che. sAdhunI saphaLatA je bIjAne dhama puruSArtha ane mekSa puruSArthamAM sahAya kare te sAdhu. sAdhutA prApta karavA mATe sahAya guNa tathA saraLa ane zAnta svabhAva jarUrI che.
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 125 dharma zuM che ? sAdhu bhagavaMta cha chava nikAyane abhayadAna ApIne rakSA kare che. je vyakti jeTalA aMzamAM bIjAne sahAya kare che, te teTalA aMze sAdhutAyukta che. AcArya ane upAdhyAya padanuM dvAra sAdhu ja che. A kAraNe sAdhu bhagavaMtane kareluM vaMdana ApaNuM jIvanamAM naMdanavana (sukhanA bAga)nuM sarjana kare che. IcchA e pApa che. IcchA nirodha e dharma che. pitAnA mATe kaMIpaNa IcchavuM temAM ane 52 mATe kaMIpaNa IcchavuM temAM moTuM aMtara che. zrI tIrthaMkara paramAtmAnA AtmAo sukha Icche che kharA, paNa e sarvanuM akSaya sukha Irache che, mATe A IcchAne "IcchA" na kahetAM utkRSTa bhAvanA kahI che. sAruM mAtra potAnA mATe ja IrachavuM ane bAkI badhAne temAMthI bAkAta rAkhavA e adharma che. guNasthAnaka praveza bIjAnA duHkhane dekhI e dukhane dUra karavAnI bhAvanA jIvane prathama mithyAtva guNasthAnakamAMthI cothA samyatva guNasthAnakamAM praveza karAve che, zI paMca parameSTi bhagavaMte pratyene pUjyabhAva ApaNane cethAthI chaThThA guNasthAnakamAM laI jAya che. tathA zrI jinezvara paramAtmAnI AjJAnuM pAlana ApaNane chAthI AgaLa vadhAre che. ane aMte caudamA guNasthAnaka sudhI pahoMcADe che. Ama dAna e dharmanuM Adi 54 pUravAra thAya che. mohanA kAraNe jIva ajJAnarUpI aMdhakAramAM aTavAya che. ane jema janmAMdha mANasa dekhatA ke I mANasanA sahArA sivAya cAlIne ISTa sthaLe pahoMcI zakto nathI. te saMsAramAM ja bhaTakyA kare che. mohAMdha jIvane A sahAre zrI arihaMta paramAtmA Ape che. teozrInuM vacana Ape che, "namo arihaMtANuM' Ape che. mATe cAra zaraNamAM paheluM zaraNu zrI arihaMtanuM che, teozrI mahA mehajetA che, eTale teozrInA zaraNe janArane mohamukta kare che. | mukhya cAra maMgaLamAM prathama maMgaLa paNa zrI arihaMta paramAtmA che, tema ja lekamAM sarvottama padArtho che, temAM paNa prathama zrI arihaMta paramAtmA che. teozrIne bhajavA te dharma che. A bhajanathI mananI bhUkha bhAMge che. AzA-tRSNAne ucheda thAya che. bhaya, ucATa zamavA mAMDe che, rAga-dveSa nAbUda thAya che. AkhA pUrA zuddha AtmAnI amITa asara samagra manamAM phelAya che, sat ne sUraja ArAdhakanI samagratAmAM jhaLahaLavA mAMDe che pachI dharma svabhAvabhUta bane che, adharma AcaravAnI adhamatA sAthe manano meLa jAmatuM nathI. ane te AtmA saMsAramAMthI mukta thAya che.
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 Atma-utthAna pAyo ApaNane bhavasAgarathI pAra utAranAra zrI arihaMtane dharma che, zrI arihaMtanuM darzana che, zrI arihaMtanI AjJA che. evI buddhine bagADanArA ahaMkArane paNa nAza name arihaMtANuM" kare che. ekavAra zrI arihaMtane mananuM dAna karIne A anubhava karavA jevo che. mATe nava prakAranA dAnamAM, zreSTha sanmAnadAna che. sanmAnanuM dAna triya pati zrI arihaMta paramAtmAnuM sanmAna karavAthI sakala vizvamAM sanmAnane pAtra sarva padArthonuM sanmAna thaI jAya che, sarvaguNanuM sanmAna thaI jAya che. sarva AtmAonuM sanmAna thaI jAya che. dAna dIdhA pachI, dAnamAM ApelI vastu uparanI ApaNI mAlikI haka nAbUda thaI jAya che. te vastu ApaNuM maTIne, lenAranI banI jAya che, tema zrI arihaMta paramAtmAne mananuM dAna karyA pachI, tenA upara ApaNI mAlikI na rahevI joIe. rAgadveSa ane mehanI mAlikI na rahevI joIe. paNa zrI arihaMta paramAtmAnI, teozrInI AjJAnI, AjJAna viSayabhUta vizva vAtsalyanI, nirmaLa sneha pariNAmanI, utkRSTa bhAvadayAnI AtmatulyatAnA bhAvanI mAlikI rahevI joIe. upara pramANe, dAna-e dhamanuM Adi pada hovAnI hakIkata, sarva apekSAe satya pUravAra thAya che ane ApaNane mahAdAnezvarI banavAnI saddabuddhivALA banAve che. dharmanuM svarupa yathArtha pragati karavAmAM sahAyabhUta thanAra tava te dharma dharma e mAtra kalpanA nahi, paNa eka zakti che. jambara zakti che. dunyavI saghaLI zaktiomAM rahelA cAlaka baLathI anaMtaguNa cAlaka baLavALI anupama zakti che, je jIvananA saghaLA praznane eka sAthe pUrNa uttara pUro pADe che. dha" = dhAraNa karavuM-e dhAtu parathI dharma zabda banyo che. jene hRdayamAM dhAraNa karavAthI durgatimAM paDatA bacAya che. jene hRdayamAM dhAraNa karavAthI te zaktirUpa bane che. dhamane hRdayamAM dhAraNa kare eTale acitya zaktisaMpanna AtmAne hRdayamAM dhAraNa kare. hRdayane AtmavizvAsa vaDe bharI devuM, zvAsamAM AtmavizvAsa chUTavo. AtmavizvAsamAM viziSTa prakArano zvAsa levAya che. je kALakrame parama vizvasanIya padamAM laI jAya che.
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma mahAsattA 127 vastune svabhAva te dhama vadhu sAro dho-vastune savabhAva te (tene) dharma, gaLapaNa e goLane svabhAva che, mATe te teno dharma gaNAya che. tema vizuddha sneha pariNAma e Atmavastune dharma che, tene hRdayamAM dhAraNa karavAthI sakaLa jIvaleNa sAthe AtmIyatA keLavAya che. AthI e nakkI thAya che ke je dharmI che, te AtmarativAna che. paramAtmAnA pratyeka guNamAM ananya niSThAvAna che. dhamane aphINa kahenArA dayApAtra che. dharma te amRtanuM paNa amRta che, kAraNa ke te amara AtmAnuM navanIta che. amRtanuM pAna karatAM devone je sukhane anubhava thAya che, te sukha karatAM khUba ja U cA-sAcA-pUra akhaMDa sukhane anubhava dharmAmRtanA pAnathI thAya che. AvuM pAna dharmanA dhyAnathI thAya che. dharmanuM dhyAna, hadayamAM dharmanI pratiSThA, ahane utthApana pachI thAya che. mATe dharmajIvI, ane jIvADavAmAM pApa samaje che. gharma-mahAsattA dharmanuM svarUpa gahana che. tenI zakti acinya che. dharmanI sAcI oLakhANa karavAne upAya kevaLa bhaNavuM e nathI paraMtu bhaNataranI sAthesAthe bhakti ane upAsanAnI anivArya AvazyaktA che. kevaLa tarkathI gharmanuM jJAna keIne maLyuM nathI, maLI zakatuM nathI. dharmane oLakhavA mATe te mohane TALavuM joIe. mahane jItavA mATe meha vijetA zrI tIrthakarane, zrI paMcaparameSTi bhagavaMteno anugraha prApta karavo joIe. te anugraha sAcI bhaktivarDa prApta thAya che. dharma-mahAsattAne kevaLa tarkathI samajavAno prayatna karanAra kadi saphaLa thatuM nathI. A vizva eTaluM virATa che ke kevaLa potAnI buddhithI enA niyamone pAra na pAmI zakAya ene mATe dharma mahAsattAne zaraNe javuM joIe. dharma--mahAsattAne zaraNe javA mATe zrI tIrthaMkara paramAtmAnuM zaraNuM svIkAravuM joIe. kAraNa ke zrI tIrthaMkara paramAtmA, e gharma-mahAsattA sAthe ekAkAra banI gayA che. sattA bhale game te prakAranI hoya, paNa te mUMgI hoya che. eTale pitAne gya pratinidhi mAraphata te potAno dharma bajAvatI hoya che. tIrthakaronI bhAvadayA zrI tIrthaMkara paramAtmA dharma-mahAsattA sAthe ekAkAra thaI gaelA hoIne, zrI tIrthaMkaradevane potAnA pratinidhi pade sthApIne emanI mAraphata potAnA niyamo ane potAnuM zAsana, jagatanA jIvonI jANa mATe jAhera kare che, ema eka apekSAe kahI zakAya.
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnanA pA jema dha-mahAsattA jIvanI utkrAnti mATe mathI rahI che, tema zrI tIthaMkaradevAnI utkRSTa karUNAbhAvanA paNa jagatanA sarva jIvA sudhI vistare che. 'savi jIva karuM zAsana rasI' e ukta bhAvadayAnA ja jIvaMta mahAdeASa che. 128 sajIvA sukhI thAo, eTaluM ja nahi; paNa sukhanA sAdhana pAme, sukhanA upAya meLavA, AgaLa vadhIne badhA jIvAne zAzvata sukhanAM sAdhanA huM meLavI ApuM. badhAMne dhama -mahAsattAnA zAsanathI paricita karuM, e zAsana pratye rAgavALA banAvuM, vizvanA sanAtana zAsananA ArAdhaka banAvIne sukhI karuM, kevaLa sukha ke sukhanA sAdhananA ja nahi, paraMtu parama sukhanI sAdhanAnA rasika banAvu.. temAM badhA rasa letA thAya evI ceAjanA karuM. AvI utkRSTa bhAvayA zrI tI karadevA bhAve che. jenigeAdamAM rahelA jIvA sudhI vistare che. eTale zrI tItha karadevanA janma samaye naraka ane niAdanA jIvAne paNa kSaNabhara zAtAnA anubhava thAya che. zrI tItha karadevanA janma thatAMnI sAthe ja AkhA vizvamAM eka hIlacAla zarU thai jAya che. e hIlacAla ane kapanAnI asara naraka ane nigAda sudhI paheAMcI jAya che. tenAthI nArakI ane sthAvaranA jIvAne paNa zAtA pahoMce che. narakanA gADha aMdhakAramaya pradezamAM ajavALAM thAya che. kAraNa ke tIrthaMkara nAmakarma nikAcatI vakhate sakaLa leAkanA savajIvAnA kalyANanI emanI tIvra bhAvanA hAya che. mATe emanu Adhipatya ane asara paNa traNe jagatamAM patharAI jAya che. RtuonA dharmanA pAlananA mULamAM paNa e bhAvadayA che ane pRthvIne gaLI janArA pANIne maryAdAmAM rAkhanArI paNa e bhAvadayA che. dhama mahAsattAnI AjJA zrI tIthara dharma-mahAsattAnA pradhAna pratinidhi tarIke ja kAma karatA heine dharma -mahAsattAnA zAsanane 'jinazAsana ' tarIke vadhu vAya che. ane zrI jinarAjanI AjJA te ja dhama-mahAsattAnI AjJA tarIke gaNAya che. eTale emanI AjJAnI ArAdhanA karanArAonI paDakhe AkhI dhama-mahAsattAnuM pIThabaLa rahe che. AjJAnI ArAdhanA eTale dharmanI ArAdhanA. zrI tIrthaMkaradeve prakAzelA namaskAra temaja sAmAyikarUpa dharmanI ArAdhanA. AjJAnI ArAdhanAthI zivapada maLe. virAdhanAthI bhaveAbhava bhaTakavu paDe. AjJAnA ArAdhaka, AjJAkAraThanA anugrahanA bhAgI thAya, AjJAnA virAdhaka nigrahanA bhAgI thAya.
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 129 dharma-mahAsattA ThaMDInA divasomAM tApanI sanmukha thanAro tApane anugraha meLavIne ThaMDIthI bacavA pAme che ane tApathI dUra bhAganA adhika ThaMDImAM ThuThavAya che. temAM sanmukha thavuM te anugraha meLavavA rUpa che ane paramAmukha thavuM te nigrahanA bhAgI thavA rUpa che. te zuM cerI karavA janAra cora paNa zrI tIrthaMkaradevanI upAsanA kare, temaja temanA nAmanuM smaraNa kare, to enA te kAryamAM dharma-mahAsattA sahAyaka thAya? nA, cerane corI karavAmAM sahAya na maLe. paratu cerI karavAnI buddhine nAza thAya e rIte zrI tIrthaMkaradeva ane emanA zAsana pAsethI sArA kAmamAM ja madada maLe. A vizvamAM paNa zuM jovAya che? sarakAra ceranI sAme rakSaNamAM madada Ape che, paNa corI karanArane sarakAra pAsethI madada nathI ja maLatI. tema dhama-mahAsattA zuddhIkaraNane, jIvane utkrAnti tarapha laI javAne ja prayAsa kare che, tethI tenA pratinidhi evA zrI tIrthakarade paNa zuddhIkaraNamAM sahAya kare. mehane parAsta karavAnI prakriyAmAM sahAyaka thAya, paNa mohanI vRddhi karanArA kAryomAM nahi ja. dhama mahAsattAnA pratinidhi tIrthaMkaradeva dharma-mahAsattA ane zrI tIrthaMkaradeva eTalA badhA ekAkAra thaI gaelA che ke, emane kyAMya judA na pADI zakAya. mATe ja jIvanA zuddhIkaraNanuM kArya karI rahela dharma-mahAsattAnA pratinidhi zrI tIrthaMkaradeva pAsethI azuddhIkaraNanA koIpaNa kAryamAM sahAya na ja maLe. anya darzanakAro A ja vAtane bIjI rIte raju kare che. keI kahe che ke, God always does good' Izvara hamezAM bhaluM ja kare che. te kaI kahe che ke, "mAvAna ko kucha karatA hai vaha bhale ke liye hI karatA hai|' AvI daDha mAnyatAmAMthI e niSkarSa nIkaLe che ke Izvara bhUMDuM na ja kare, e aMzamAM te leke dharma mahAsattAne samajyA gaNAya. dharma mahAsattAnuM yeya zuddhIkaraNanuM che. mATe je kAMI thayuM che, thAya che ane thaze te sArA mATe ja haze ema anAsaktapaNe mAnavuM, e dharma-mahAsattAnI ke IzvaranI bIna zaratI zaraNAgati che. paraMtu "IzvarecchA balIyasI' kahIne koIpaNa jIvanI hiMsA na karI zakAya, kAraNa ke te rAga-dveSa vinA thatI nathI. je anAsakti yeganuM varNana ane samarthana itanA granthamAM che, te paNa binazarate dharmane zaraNe javAnuM ja kahe che. sva pratyenI Asaktine prabhu sAthe joDIne A. 17
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 Atma-utthAnano pAyo anAsakata banavAnuM kahe che. ApaNe tyAM paNa anAsati vega kahyo che. zrI jayavIyarAya sUtranI trIjI gAthAmAM kahyuM che ke vAriktAr sa vi niyALavaSai vIrA ! tu samag..." (he vItarAga ! tArA siddhAntamAM niyANunuM baMdhana niSedha karAeluM che.) matalaba ke ApaNe tyAM paNa puNyanA phaLanI AkAMkSAne niSedha che. zubha kArya paNa anAsaktapaNe karavAnuM kahyuM che. Asakita eTale rAga. te dharmamAM rAkhavAne, zrI jinAjJAnA pAlanamAM rAkhavAne, paNa tatsaMbaMdhI phaLAdimAM nahi rAkhavAne. dharma-mahAsattAnI IcchA e ja ApaNuM IrachA arthAta ApaNe e ja IcchavAnuM ke je zrI tIrthaMkaradevanI AjJAne sarvathA anurUpa hoya. AtmahitamAM sarvIze sahAyaka hoya. sarvanayayukta jaina darzana badhA darzanene satya aMza, zrI jaina darzananA aMgabhUta hoIne, e satyAMza jinamata-mAnya Tharyo che. anya matamAMthI ekAMta aMza kADhIne enI upAsanA karavAmAM Ave te e upAsanA e jinamatanI ja upAsanA thaI zake ane te paNa upAsakane utkrAti tarapha laI jAya che. syAddavAda daSTi AvI eTale badhA ne maLIne jinamata banI jAya che. ekeka naya upara racAela judA judA darzanemAM satyanA aMze rahelA che. paNa te ekAMtadaSTine kAraNe dUSita banI jAya che. ekAMtadaSTi gaI ane anekAMtadaSTi AvI eTale badhuM upayogI thaI jAya che. zrI jinAjJAnuM pAlana karavuM. ArAdhanA karavI ke dharma-mahAsattAnuM trividhe zaraNuM grahaNa karavuM. e jIvane baMdhanamAM nAMkhanArI kriyA nathI paraMtu jIve, zrI jinAjJAnI virAdhanA karIne athavA te dhama-mahAsattAthI parAlsamukha banIne baMdhananA je jALAM potAnI aMdara UbhAM karyA che, tenAthI jIvane mukta karavAnI uttama kriyA che. jIvamukti eTale adiyapadanI prApti. A akriyapadanI prApti karAvanArI dharmakriyAne paNa tAvika rIte akriyA kahevAya che. je rIte mekSanA lakSapUrvaka saMgraha karavAnI kriyA cheDavI ene "aparigraha vrata kahe che. abrahmanI kriyA choDavI ene "zIlavata' kahe che, khAvAnI kriyA choDavI ene "tapa" kahe che, tema sarva prakAranA pApa vyApArathI chUTavA mATe karAtI kriyA te "dharmadiyA" kahevAya che. paNa "dharmakriyAthI karmabaMdha thAya che, mATe dharmakriyA pazu choDavI joIe. ema bolavuM te pote sevelA adharmanuM ja samarthana che. Ama bolanAra dharmakriyAnA sAcA svarUpane jANa nathI.
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhanuM mArmika svarUpa 131 dharmakriyAkriyArUpa bhAse che, paNu svaya' kriyArUpa nathI. adhama nI kriyAthI chUTavA mATe thatI kriyAne kriyA' nahi, paNa 'akriyA' kahevI ja ceAgya che. kemake enuM aMtima pariNAma 'akriya' padanI prApti che. 55 dhanu' mArmi ka svarUpa dhama e tarkanA viSaya nathI kAraNa ke, dharma keAI vicAra nathI. vaLI dhama vicAranI anubhUti paNa nathI, kiMtu nirvikAra--caitanyamAM thayeleA khAdha che. vicAra Indriyajanya che, nirvicAra-caitanya e atIndriya che. nivicAra-caitanya jyAre caramabiMdue paheAMce che, tyAre tene AtmAnA sAkSAtkAra thAya che. AthI AtmAnA sa`khadhamAM kevaLa 'vicAraNA' vya che; sAdhanA sAka che, ke je te sAdhanA nirvicAraNA tarapha laI jAya ! vicAranI pAchaLa paNa eka sabhAnatA che, buddhi che. paNa vicAramAM grasta ane vyasta mANusa ene (dhamane) jANI zakatA nathI. vicAra parAyA che, jJAnanA agni ApaNA peAtAneA che, vicAra ApaNI sImA che, indriya ApaNI sImA che, AthI e badhA vaDe je jANI zakAya te sImAvALu ja hAya che. asImane-anaMtane jANavA mATe enAthI upara uThavu. paDaze, indriyAthI para, cittanI vicArazUnya avasthAmAM jeneA sAkSAtkAra thAya che, te ja ana'ta-asImaanAdi AtmA che. AtmAne jANavAnI AMkha aneAkhI ja che. te ja samAdhi che ane te ja yAga che. cittavRttionA visarjanathI e baMdha AkhA khUle che ane AkhuMce jIvana amRta prakAzathI AleAti ane rUpAMtarita thaI jAya che. tyAM vicAra nathI, darzIna che. jayAM vicAravRttie ane citta nathI tyAM dana che. zUnya vaDe pUrNanuM darzIna thAya che. khasa, mAtra jevu" e biMdu para sthiratva AvatAM ja vicAra kramazaH vilIna thavA lAge che. pUrNa thavAnI jene citA lAgI che, te bhautikatAthI rikta ane zUnya banI jAya che. je zUnya bane che te pUrNa'ne pAme che; ane AdhyAtmika rIte pUrNatA siddha kare che. dharmAM sAhasa dharma e manuSya jIvananuM carama sAhasa che, kAraNa ke te peAtAnI vibhAva dazAne zunya ane visarjita karavAnA mArga che. dhama e bhayabhIta leAkeA mATenI dizA
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 Atma-utthAnano pAtha nathI. svarganA lobhathI pIDAtA ane narakanA bhayathI kaMpatA ke mATe dharma puruSArtha nathI. e badhA pralobhane ane bhaye svarUpa TIpAo vaDe ja banelI pitAnI jAtane miTAvI devA mATe e TIpAone mITAvavAnAM che, tene mRtyu ApavAnuM che. jeo eTalA nirbhaya ane sAhasika che, teo ja pUrNa svarUpa sAgaranA nimaMtraNane saharSa svIkAra karI zakaze. sArI vastu pakaDavA mATe paNa hAthamAM rahelI kharAba vastune cheDI devI paDe che, tema pUrNane pAmavA mATe apUrNa, nAzavaMta ane caMcaLa evI sarva bAhya vastu pratyenI Asaktione samULa tyAga karavo paDe che. huM biMdu nahi, paNa siMdhu chuM e satyane sArthaka karavA mATe ApaNe pUrNamAM vilIna thavuM paDaze, kAraNa ke sAce virAma pUrNamAM che. dharma sarvotkRSTa maMgaLa dhama utkRSTa maMgaLa che. sarva kAryonI siddhi dharmathI thAya che. dharmanI stuti ane prazaMsA zrI tIrthakara ane gaNadhara bhagavate paNa kare che. A jagatamAM dharma uttama ane zaraNabhUta che, ema teo upadezamAM pharamAve che. kAraNa ke, te dharmane mahimA temaNe sAkSAta je che, anubhavyuM che, svayaM svIkAryo che ane anya sarvane tene svIkAra karAvavA satata prayatnazIla rahe che. dharma acitya zakti-saMpanna che, ane te potAnuM kArya pratisamaya aTakyA vinA ye ja jAya che. paraMtu jyAM sudhI tenA mAhAbhyano zraddhApUrvaka svIkAra karavAmAM na Ave, tyAM sudhI tene lAbha uThAvI zakAto nathI. dharma sivAyanI vastu ane tene prabhAva, manakalpita che, paNa dharmane prabhAva tAvika che. paraMtu te tArika prabhAvane anubhavavA mATe tenA svIkAranI AvazyakatA che. e svIkAra zrI jinavacanathI, potAnI buddhithI, uhApoha ane svasaMvedanathI paNa thaI zake che. game te prakAre paNa dharmanA prabhAvane svIkAra zraddhApUrvaka thAya, te tarata ja jIvanuM kalyANa thAya! e cokkasa vAta che. dharmanA be prakAra dharma be prakAranuM che. eka zrutarUpa ane bIjo cAritrarUpa zrutarUpadharma vastu-svabhAvane jaNAve che. cAritrarUpaghama vastu svabhAvanA thayelA jJAna mujaba AcaraNa karavAnuM kahe che. e AcaraNa ja mokSane ApanAruM thAya che.
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13) dharma savotkRSTa maMgaLa jJAnarUpa dharma vastunA svabhAvane jaNAve che. cAritrarUpa dharma e svabhAva mujaba AcaraNa karAvI, tenA phaLane jIvane bhoktA banAve che. vatyu sahA dharmo vastunA svabhAvarUpa gharma utpAda vyaya dhrauvyAtmaka che. vastu mAtra pratisamaya utpAda vyaya dhrauvyathI yukta che. pUrva paryAyano vyaya, uttara paryAyane utpAda ane varUpe kAyama hevApaNuM-e vastuno dharma che. jema jaDamAM tema cetanamAM paNa te dharma pratisamaya pitAnuM kArya karI rahela che-evuM jJAna thavuM, tene zraddhAmAM svIkAra thavo ane e svIkAra mujaba AcaraNamAM utAravuM-e muktipradAyaka che ane ethI viparIta jJAna, zraddhA ane AcaraNa bhavapradAyaka che. cetanamAM pAMca bhAva jaDane dharma jaDasvarUpa che. cetanane dharma cetanasvarUpa che. sukha ane duHkha puNya ane pApa, baMdha ane mokSa, jaDane nahi paNa cetanane che jaDamAM mAtra pArimika ane audayika bhAva che. cetanamAM pAMca bhAva che. pariNAmika ane audayikabhAve uparzata aupazamika, zrApathamika ane kSAyikabhAva paNa rahelA che. kemake jIvamAM karmanI sAthe saMbaMdhamAM AvavAnI cogyatA che. pArasparika e yogyatAne kAraNe jIvamAM dayika uparAMta kSAyikAdi bhAva utpanna thAya che. oyika bhAmAMthI chUTI kSAyopathamika bhAva ane kSAyika bhAvamAM gati karAvanAra vastusvabhAvarUpa dharmanuM jJAna zraddhA ane AcaraNa che. jIva jyAre pratisamaya utpAda-vyaya dhrauvyAtmaka pitAnuM svarUpa jANe, tyAre tenuM AcaraNa thAya che. te AcaraNa mokSane hetu bane che. dhamanuM jJAna ane zraddhAna vastunA be dharmo utpAda ane vyaya anukrame rAga ane dveSanA utpAdaka che. prauvya, dharma, rAga ane dveSamAM madhyastha pariNAma pragaTAve che. paraMtu eka brovya dharma ja mAnavAmAM Ave ane utpAda tathA vyaya dharmone aMgIkAra karavAmAM na Ave, te te mohotpAdaka bane che. dhrauvya dharmathI utpanna thatA moha yA mUcchanuM nivAraNa karavAnuM sAmarthya utpAda-vyaya dharmomAM che. ane utpAda-vyaya dharmomAM thatA rAga-draSanA bhAvanuM nivAraNa karavAnuM sAmarthya vastunA dhrauvya dharmomAM che. e rIte rAga, dveSa, meha je cittanAM saMkalezakAraka pariNAma che. te traNenuM nivAraNu utpAda-vyaya ane dhrauvyayukta vastu svabhAvanA ciMtanamAM raheluM che.
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 Atma-utthAnane pAyo - rAga-dveSa, rati-ati, harSa-zaka Adi konA utpAdaka utpAda-vyaya dharmo che. temAM pravya dharmanuM jJAna bhaLavAthI zraddhomAM mAdhyazya pedA thAya che. ekalA dhrauvya dharmanA svIkArathI thatA moha-mUchane nivAravAnuM sAmarthya utpAda, vyaya dharmanA ciMtanamAM raheluM che. dAsinyabhAvane janaka dharmayukta vasturavabhAva che. tethI ja dharmanuM aMtima lakSaNa, "ghaNu sadAvo gharamAM raheluM che. vastune svabhAva e ja dharma che. dharma e vastusvabhAvathI bhinna nathI, varatu svabhAva e dharmathI bhinna nathI. dharmane na utpanna karAtuM nathI, te te anAdi siddha sahaja svabhAvarUpa che. tenA ajJAna ane azraddhAnathI ja jIva potAnA upara badhe bhAra laIne bhaya, zAka, ciMtA, udvega Adi kone AdhIna thAya che. te badhAthI mukta thavAne upAya vastu svabhAvarUpa dharmanA svIkAramAM rahelo che. e svIkAra karavAthI jIvane karavAnuM kAMI rahetuM nathI, mAtra jANavAnuM svIkAravAnuM ane jANI tathA svIkAra karIne te jJAna ane zraddhAmAM sthira rahevAnuM che. e sthiratA e ja cAritra che. vastunA dharmanA jJAna ane svIkArathI te sthiratA ApoApa utpanna thAya che. jeTalA aMze ritharatA utpanna thAya, teTalA aMze dharma che jeTalA aze aritharatA rahe, teTalA aMze adhama che. adharmane TALavAnuM ane dharmane pAmavAnuM sAdhana vastu svabhAvanA jJAna ane zraddhAnamAM raheluM che. zraddhAnuM svarupa prayatna phaLadAyI che, evI khAtrI te Teka che, zraddhA che. kRpA phaLadAyI che, evI khAtrI te neka che, bhakti che. kRpA e bhagavAnanA sAmarthya sUcaka zabda che. yatna e bhaktanI zraddhAne sUcaka zabda che. zraddhA ane bhakti be maLe te kAryanI siddhi thAya che. bhaktinA pramANamAM zraddhA kure che ane zraddhAnA pramANamAM ja bhakti phaLe che. cAlyA vinA ISTasthAne pahoMcAya nahi, e mAnyatA cAlanAranI zraddhA sUcave che. ISTa sthaLamAM ISTavanI buddhi ja na hoya, te cAlavAnI kriyA thaI ja kema zake? IchatvanI buddhimAM ISTasthaLanI pradhAnatA che. pradhAna ISTasthaLa bhakti pedA kare che. e bhakti cAlavAnI kriyA karAve che. cAlavAnI kriyA karyA vinA ISTasthaLe pahoMcI nahi ja zakAya e jJAnakriyAnI mukhyatA karAve che. Ama kriyAnuM mULa zraddhA che, zraddhAnuM mULa bhakti che ane bhaktinuM mULa bhagavAnanA mAhAsyanuM jJAna ane tenuM mULa AtmAnuM mAhAbhya che.
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ dha sarvotkRSTa ma'gaLa bhaktinuM svarupa AtmA e mahimAzALI dravya che. tethI ja tene oLakhAvanAra paramAtmA pratye zakti jAge che, e bhakti-kriyA tarapha Adara jagADe che, ane e Adara prayatnamAM pariNAma pAme che. 135 kriyA vinA phaLa nathI, evI zraddhA je jJAnanI apekSA rAkhe che, te jJAna AtmAnuM temaja AtmAnA zuddhasvarupanuM jJAna che, ane e zuddhasvarUpanuM jJAna thavAthI paramAtmAnI bhakti jAge che. paramAtmAnAM nAmasmaraNathI zuddha AtmAnuM smaraNa thAya che ane paramAtmAnI mUrtinA dazanathI AtmAnA zuddhasvarupanuM darzana thAya che. AtmAnA zuddhasvarupanI pratIti karAvanAra prabhunA darzIna ane smaraNu, prabhunI mUrti ane prabhunA nAmathI thAya che. tethI te thavAmAM pradhAna anugraha prabhunA gaNAya che. e anugraha karavAnI zakti, prabhu sivAya bIjA keImAM na heAvAthI bhavya prANImAtrane prabhu sevya che, upAsya che, ArAdhya che ane temanuM vacana-AjJA zirasAva"dya che, mastake caDhAvavA ceAgya che. prabhunA anugrahathI ja AtmajJAna, sakriyA ane sazraddhA utpanna thAya che. evA niNa ya samyagdaSTijIvane dRDha hoya che. dharmanI satyatAnA AdhAra dharmanA sauMbaMdha savanI sAthe che, tenuM pramANu e che ke pratyeka vidhAyaka ke niSedhaka AjJA, traNa ceAga ane traNa karaNa vaDe pALavAmAM Ave tyAre ja pUrNa bane che, dA. ta. : zrI jinapUjA karavI joIe, zrI navakAra gaNavA joIe. te vidhAyaka anuSThAna traNa yAga eTale manathI, vacanathI ane kAyAthI, tathA traNa karaNa eTale karavAthI, karAvavAthI ane anumAdavAthI thAya tyAre te pUjA ke namaskAra, vAstavika pUjA ke vAstavika namaskAra bane che. manathI kare ane vacanathI niSedhe athavA manathI ane vacanathI kare, paNa kAyAthI niSedhe teNe pUjA karI na kahevAya paNa mazkarI karI kahevAya. e rIte pAte kare, paNa bIjA na karatA hAya te kare evA vicAra manathI pa na hoya, teNe pUjA karI na kahevAya; athavA jeo karatA hoya, te sAru kare che, evI anumAinA na hoya, te teNe pUjA sArI mAnI che ane kare che, evuM sAbita na thAya.
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 Atma-utthAnane pAye eTale je vastu upAdeya, sArI ke (ktavya) karavA gya mAnI haya, te vastu, traNe roga ane traNe karaNathI tevI mAnI che ke nahi, tenA upara ja tenI satyatAne ke pUrNatAne AdhAra che, te ja tenI kasoTI che. pratijJAnI pUrNatAne AdhAra niSedhAtmaka AjJA paNa traNa ka2Na ane traNa vegathI thAya te ja pUrNa bane che. dA. ta. keI paNa jIvanI hiMsA na karavI, na karAvavI ane karatAne sArI na mAnavI. karatA hoya te "na karo" ema manathI citavavuM ane karatAM hoya tenuM manathI anumehana na karavuM. e rIte vacanathI paNa na karavAnI sAthe "na kare" ane karatAne sArA nathI' ema kahevuM tathA kAyAthI paNa na karavAnI sAthe karatA hoya tene reThavA, ane karatA hoya tene sAruM na mAnavAthI jIvahiMsA na karavAnI niSedhAtmaka pratijJA pUrNa thAya che. dharma mAtranuM mULa namratA namaskAra-namratA e ApaNe Adarza che. nirbhayatA e ApaNe adhikAra che. dharma pAmavAnuM paheluM pagathIyuM namra thavuM te che. je namra banI zako nathI, te dhamane oLakhI zakato nathI. dharmane oLakhavA mATe karmane jANavA joIe, ane karmane jANanAre namra bane che. namra banIne saMyamI bananAre navA AvatAM karmane roke che ane junA karmane vikheravA mATe tapa karavA ullasita rahe che. dharma karIne paNa je garva kare che, te dharma AbhAsa mAtra che. kAraNa, dharmanuM mULa namratA-vaMdanA che. dharma prati mUmUnA vA satyadharmanI prApti namratA e prakAzaka jJAna che. temAMthI phaLIbhUta thatuM saMyama navA karmane roke che ane ta5 junAM karmane kADhe che. prakAzaka jJAna vinA karmanA kacarAne kADhavAnI ke rokavAnI vRtti thatI nathI. karmanA svarUpanuM jJAna thatAMnI sAthe ja jIva namra banI jAya che. e namratA, jyAM sudhI jIva karmathI sarvathA mukta na thAya, tyAM sudhI TakI rahe che. mukti maLyA pachI te
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma mAtranuM mULa namratA 137 ApoApa cAlI jAya che. mukti paryata namratA pedA karanAra tattvajJAna na maLe, te AtmA kamane kSaya karanAra tAtvika dhamane pAmI zakatuM nathI. satya dharmane pAmavA mATe karmanI sattA. udaya ane saMbaMdhane jANavuM joIe. e zAna sarvajJavacanathI ja deDha thAya che. vinaya vinaya e "namene paryAya che. aSTa karma vinayana" e vinayanI zakti che. eTale aSTakamanA kAraNabhUta aSTa madane mULamAMthI nAza karavAnI zakti, vinayaguNamAM ( namra vRttimAM ) che. "mAre AtmA karmane kAraNe sarvathI nIce che." evuM jJAna zrI jinavacanathI thAya che. tethI tenuM jAti-kulAdi karmakutabhAnuM abhimAna gaLI jAya che ane te sAce namra bane che. "nA mama e mahArAjAnA maMtrano pratipakSI maMtra, tene ja phaLe che, je jAtigata ekatA samagra jIvasRSTi sAthe anubhave che. ane e ekatA tene namra ane nirbhaya banAve che. paramAtmAne bhajavAno mArga "zALA cho? ne sAmAnya artha "dharma e zAAjJAthI baMdhAyelo che e thAya che, ane vizeSa artha dharma aMtarAtmAthI AjJAthI baMdhAyela che kemake, zAstra mAtra dizAsUcana kare che. dizAnI pasaMdagI pate ja nakkI karavAnI hoya che. potAnI zuddha buddhivaDe thayelI pasaMdagIthI ghama AtmasAt bane che, AtmasAta dharma ja samyakatvamAM pariName che ane samyavasahita sarva anuSThAna muktisAdhaka bane che. jJAnapUrvaka kriyAno artha-Atma pamya daSTipUrvaka jIvanamAM apramAda. arthAt cAra prakAranA sAmAyika - 1. samyaktasAmAyika, 2. zrutasAmAyika, 3. dezaviratisAmAyika ane 4. sarvaviratisAmAyika madhura pariNAma samyaktvarupa che, tulA pariNAma jJAnarUpa che ane khIrakhaMDa yukta pariNAma cAritrarUpa che. Ama AjJAnA AMtara-bAhyasvarupamAM yathArtha ramaNatA keLavIne vyakti-dharmArAdhaka bane che. dharma svabhAvI svabhAvathI bhinna saghaLAM bhAvathI para bane che. A. 18
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 Atma-utthAnane pAyo jainadharma, paramAtmAne pUrNa ane zuddha jJAnamaya, parama AtmabhAvane pAmelA mAne che ane e dharma, paramAtmA-jagatane vizvatatvane prakAza kare che, tema svIkAre che, arthAt jenadharma paramAtmabhAva pAmavA mATe paramAtmAne bhajavAne sAce mArga batAve che. paramAtmabhAva pAmavAno sAce mArga bahirAtmabhAvamAMthI nIkaLI aMtarAtmabhAvamAM AvavuM ane aMtarAtmabhAvamAM sthira thaI paramAtmabhAvanuM aMtaramAM bhAvana karavuM te che. te mATe tapa, tyAga, saMyama ane megyAdinI sAdhanAmAM nimagna rahevuM, e sAdhanAnAM mArgadarzaka tarIke paropakArI prakAza-pradAyaka tarIke prabhune hRdayamAM sthApana karavA. hiMsAdi pApane pApa na mAnavuM te mithyAtva. pApanI chUTa hovI e rAkhavI te avirati tathA duSTa evA pramAda, kaSAya ane yoga te karmabaMdhananAM hetu che. zrI jinezvara devenI AjJA tenAthI bacavAne mArga batAve che, mATe te kalyANakArI che. zrI jinAjJApAlananA adhyavasAyathI hiMsAdi AzrothI bacavA rUpa lAbhanI sAthe paropakArI zrI jinezvaradevane atyaMta vinaya-bahumAna thAya che, te nirjarone hetu che. zrI jinAjJApAlananA adhyavasAyathI azubhane saMvara ane vinaya vaDe vipula karma nirjarA sadhAya che. vinayamUlaka dhama manuSyane mAna-kaSAya durnivAra che, te ATheya prakAranA karmone baMdha karAve che. yegyane vinaya, te mAna-kalASane pratikAra hovAthI vinayane ATha karmone kSaya karAvanAra parama guNa tarIke varNavyA che. eka vinayaguNamAM, mahAmahanIya Adi duSTa karmone kSaya karavAnuM sAmarthya che. tethI "vinAmUTo dhamo' e zAstravacana che. zrI jinAjJA pALavAthI A vinaya paLAya che. zrI jinAjJAne bhaMga karavAthI, avinaya, uddhattatA, uDatA ane azubha karmonI paraMparA vaDe AtmA lepAya che mATe zrI jinAjJA, sarvakALa ane sarvakSetramAM ArAdhya che, upAdeya che. ANue dhame AjJA eTale svarachaMdane parityAga. IcchA svAtaMtrya e jIvamAtrane prathama guNa che. te svAtaMtryane upaga, jyAM sudhI svamatine anusaravAmAM thAya che, tyAM sudhI saMsAra che. arthAt jIvanuM saMsArabhramaNa cAlu rahe che ane tene upaga AjJA eTale sarvajJa matine anusaravAmAM thAya,
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ ANAe dhame 139 te ja mekSa che. tethI AjJA e ja saMyama, AjJA e ja tapa ane AjJA e ja tyAga che, ane AjJA e ja mokSa che. _ 'A samantAt jJAyate anena iti AtmA / arthA-vastunuM yathArtha jJAna, jenAthI thAya te AjJA. arthAtu-sarvara vacanane barAbara anusaravuM te dharma che, tenAthI nirapekSa vartana te svachaMda che ane te ja saMsAra che. mokSanI IcchA eTale AjJApAlanane adhyavasAya. AjJApAlanane adhyavasAya e svachaMdatAthI mukti apAve che ane e mukti ja paraMparAe sakaLa karma muktinuM kAraNa bane che. namaskAranI pariNati keLavyA vinA mekSa nathI, kAraNa ke tenA sivAya AjJA pAlanane adhyavasAya kharekhara pragaTate nathI. AjJAnA asvIkAramAM ahaMkAra che ane AjJApAlananA adhyavasAyamAM namaskAra che. tethI namaskAra e ja dharmanuM mULa che. guNavat pArataMtrya jIvane maLela IrachA-svAtaMtryanA anarthathI bacavA mATenuM ekanuM eka eka sAdhana namaskAranI pariNati-AjJA pAlananI rUcI che. guNavatpAtaMtrya e ja svAtaMtryane sadupAya che. svAtaMtrya kalyANakArI nathI, paraMtu svAtaMtryane sadupayega kalyANakArI che. svAtaMtryanA yathArtha sadupayogathI sAcuM svAtaMtrya prApta thAya che. ayogyanA baMdhanamAMthI chUTavA mATe gyanuM baMdhana, yogyanuM pAtaMtrya anivArya che. "matra dharmAna " tethI mahApurUe sarva zAstranuM tAtparya "AjJA" ne kahela che. bIjA zabdomAM gyane namaskAra kahela che. ane tenuM ja nAma guNavat parataMtrya che. guNava-pArataMtrya e muktine upAya che, tethI namaskAra e mokSanuM bIja che. zrI arihaMta paramAtmAnA namaskAramAM teozrInI AjJAne namaskAra che. AzA ja tAranArI che, tethI tene "tIrtha paNa kahe che. AjJA ja tAranArI che, teno bhAvArtha e che ke, AjJA sApekSa ArAdhanA ja tAranArI che. gurunI AjJA paNa zrI tIrthakara devanI AjJAnA ArAdhanA mATe che. guru te che, je zrI tIrthaMkara devonI AjJAne trividhe samarpita thaIne nirava jIvana jIve che, paMcAcAranuM pAlana kare che. aSTa pravacana mAtAnuM rUDI rIte jatana kare che. mAtA-pitAdi vaDilenI AjJA paNa paramAtmAnI AjJAnA kAraNe mAnavAnI che.
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnanA pAyA maMtra, taMtra, ya.tra, devagurupUjana, bhakti, smaraNa, jJAna, dhyAna Adi AjJAnA ArAdhana svarUpa bane che, tyAre sAnu dha bane che ane mukti paryaMta pahoMcADe che. cAra gati, pAMca jAti ane 84 lAkha ceAni, tenA kAraNabhUta cAra kaSAya, pAMca viSaya ane aDhAra pApasthAnaka tyAM sudhI ja Take che, jayAM sudhI AjJApAlananA adhyavasAya pragaTo nathI. 140 sa'sAramAM sukha ke duHkha AjJApAlana ane AjJA virAdhananu' phaLa che. AjJAnu pAlana sarva jIvanikAyane hitakArI che, zreyaskara che, AjJAnuM virAdhana svaccha dane pASanArU hAvAthI akalyANakArI, ahitakArI che, tethI varjya che. sarvajJa, sarvadarzI, vItarAga zrI tIrthaMkara paramAtmAnI bAbatamAM saheja paNa saMdeha rahe che tyAM sudhI dehanA dehIne niHsaahapaNe apanAvavArUpa AjJApAlana mATe jarUrI sarva vaNu pragaTayuM rahe che. mATe AjJAne jIvanaprANa banAvIne jIvatAM zIkhavuM joie. Wan AjJApAlana e ja dhama karuNAnA sAgara dharmanA dAtAra zrI tIthakara paramAtmAnAM je anaMta upakAra ApaNI para che te vacanAtIta che. A ja kAraNe ApaNA AtmAmAM sAmarthya pragaTAvavA mATe temanI upAsanA parama Ala"manabhUta che. temanI upAsanAmAM rahelA sAmarthyanA vaijJAnika dRSTie paNa vicAra karavA hAya tA karI zakAya. koI samartha samrATanA zaraNe janAranI paDakhe, AkhA sAmrAjyanuM khaLa ubhuM rahe che. tema jIva jyAre zrI tIrthaMkaradevanI upAsanA kare che tyAre AkhI dharma mahAsattA (cosmic power) nuM baLa tenI paDakhe rahe che. ane e jIvane sahIsalAmata rIte meAkSa sudhI pahoMcADavAnI javAbadArI dhama-mahAsattAnI banI jAya che. relvenA pravAsamAM TikiTa kharIdIne TrenamAM besatAM, relagADI sahIsalAmata rIte icchita mukAme pahoMcADI de che. musApharInI A salAmatI pAchaLa sAbadu relveta tra temaja ceAkIyAta daLa jAgatu' rahe che. tethI eka sthaLethI bIjA sthaLe hemakhema pahoMcADavAnA saghaLA yaza, vyavasthita relvetaMtra temaja surakSAdaLa AdinA phALe jAya che tema zrI tIrtha "kara bhagavaMtAnI upAsanA karanArane, teonI AjJA mujaba jIvana jIvanArane samagra dharma mahAsattAnuM pIThabaLa maLI rahe che. kAraNa ke e dharma mahAsattAnA sarva sattAdhIza che; eTale temanI AjJAnA dharma mahAsattAnI samagra senA UbhI rahe che. zrI tItha kara dhruvA ArAdhakanA paDakhe
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 141 AjJApAlana e ja dharma paramAtmAnI AjJA 'aNumAtramapi tannAsti bhuvane'pi carAcare, tadAjJAnirapekSaM hi yajAyeta kadAcana / ' bhagavAnanI AjJAthI nirapekSapaNe, carAcara bhuvanamAM, aNumAtra kArya kadI paNa thatuM nathI. marassiddha virA , rivAya ja mavA " | ArAdhelI AjJA mekSa mATe thAya che, ane virAdhelI AjJA saMsArane mATe thAya che. zrI jinAjJAnI virAdhanA karanAra jIvane sajArUpe naraka-nigadanAM atizaya AkarAM duHkha sahavAM paDe che. ane zrI jinAjJAnA ArAdhaka jIvane te ArAdhanAnA saphaLa rUpe sadgati sAMpaDe che. zrI tIrthakara deva tribhuvanapati che eTale temanI AjJAnI virAdhanA karanAre jIva sajApAtra Thare che. ane ArAdhanA karanAre jIva muktipaMthamAM AgaLa vadhato rahe che. dharma-mahAsattA niyama kahe ke zrI tIrthaMkara paramAtmAnI AjJA kahe, baMne eka ja che kAraNa ke dharma-mahAsattA ane zrI tIrthaMkara paramAtmA vacce rASTra ane rASTrapati jevo abheda vartato hoya che. meharAjA ane tenI senA jIvane jaDamAM lapaTAve che, Asakta banAve che. zrI tIrthaMkara paramAtmAnI AjJA jIvane jaDanA rAgamAMthI choDAvIne zivapurInAM mArge AgaLa laI jAya che. arthAta mahAmaha jetA zrI tIrthaMkara paramAtmAnI AjJAnuM pAlana karanAra AtmA aMte moha jetA vijetA banI jAya che. AzAnI ArAdhanA ! jagatanA badhA jIvane svatulya mAnanArA vItarAga, sarvajJa zrI tIrthakara paramAtmAne keI jIva tarapha rAga ke dveSa na hovA chatAM je che temanI AjJAnI ArAdhanA kare che, te ja temanA pakSakAra banI jaIne temanA anugrahanA bhAgI bane che ane je jI tribhuvana hitakara temanI AjJAnI virAdhanA karavA dvArA mehanA pakSakAra bane che, te ja temanA nigrahanA bhAgI bane che. prazna :-zrI tIrthakara devo te vItarAga che. e nigrahAnugraha kevI rIte kare ? samAdhAna zrI tIrthakara de pote vItarAga che, te sAcuM, paNa emane oyika bhAva, tIrthaMkaranAmakarmanI puNya prakRti ane enA vipAkedayathI sthapAyela tIrtha, caturvidha zrI saMgha, dvAdazAMgI ane tene racanAra zrI gaNadhara bhagavaMto ane tene
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 Atma-utthAnane pAye ArAdhanArA mahAmunio ane temanI ziSya paraMparA tathA sevaka adhiSThAyaka deva-devIo yathAzakya A kArya karI rahela che. zrI mahAvideha Adi kSetromAM sadAkALa zrI tIrthakara de sadehe vicaratA hoya che. tethI emanI karmaprakRtine audayikabhAva, zrI tIrthakara devenI AjJAnA ArAdhakane dareka kALe rakSaNa ApI zake che. prazna :-zrI tIrthaMkara paramAtmAne anugraha meLavavA mATe zuM karavuM joIe ? samAdhAna -ahane ogALIne, tIrthakara dene-temanI AjJAne saMpUrNapaNe samarpita thaI javuM. zrI tIrthakara deva ane temanI AjJAnI purepurI zaraNAgati svIkArI levI. te pachI mokSa sudhI nirvidane pahoMcADavAnI javAbadArI temanI banI jAya che. yogakSemaMkara paramAtmA zrI tIrthakara bhagavatene ApaNe zabdathI vegakSemakara" kahIye chIe paNa e zabdanuM tAtparya hadayasAt karI zakatA na hovAne kAraNe ApaNe zaraNAgata bhAva meLo rahe che ane AjJApAlanamAM ApaNI samagratA otapreta thaI zakatI nathI eTale "gakSemaMkara' zabdanuM tAtparya ApaNe barAbara samajI levuM joIe. yega + kSemakara = gakSemakara. lega eTale je nathI prApta thayuM tene yoga karAvI ApanArA. kSemakara eTale je prApta thayuM che tenuM rakSaNa karanArA. AvA ananya upakArInuM zaraNuM svIkAravAmAM paNa mana acakAtuM hoya, hRdaya khacakAtuM hoya, te tene artha e thayo ke tyAM meha beThele che. mehanuM mAraNa karavA jinAjJAnuM zaraNuM pUratuM che. AjJAmAM AjJAkArakanI samagratA samAyelI hoya che. jema sAkaramAM mIThAza, puSpamAM suvAsa, caMdanamAM zItalatA samAyelI hoya che, te rIte zrI tIrthakara devanI AjJA anusAra tapa-japAdi karanAra puNyAtmA ema na bole ke AyaMbila meM karyA, japa meM karyo. paNa e ema ja le ke mArAthI zrI tIrthaMkara devanI AjJAnuM yathAzakti pAlana thAya che ! yathAzakti AjJApAlana karanAre paNa pitAnAM jIvanamAM thatI AjJAnI virAdhanAnI bAbatamAM upekSA na sevatAM tene paNa dUra karavAnI sAvadhAnI rAkhavI joIe. tribhuvanapatinI AjJAnI virAdhanA karavI e keTale moTe aparAdha che, e hakIkata pratyeka AjJApAlakanA hRdayamAM jaDAI javI joIe. te ja tenAmAM AjJA pALavA mATenuM pUruM baLa pragaTI zakaze.
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ AjJApAlana e ja dharma 143 AjJAnI virAdhanAne UMDe khaTake ja AjJAnI ArAdhanAno khare raMga lagADe che. AjJApAlanane A adhyavasAya e nirjarAnuM prabaLa kAraNa che. jemane zrI tIrthakara devenI AjJA prANapyArI lAge che, te AtmAo zrI tIrthaMkara denA sahaja vAtsalyanA adhikArI bane che ane dharma-mahAsattA temane hemakhema zivapurImAM pahoMcADe che. eTale "karuM chuM e vicArane manamAMthI kADhI nAkhIne, huM kyAre zrI tIrthakara devanI AjJAmAM otaprota thaI jAuM. e vicArane manamAM ramata karavo jarUrI che. AjJA nathI pALI tenI sajA rUpe janma-maraNa che. janma-maraNanA pherA TALavAne eka mAtra upAya AjJAnuM trividha pAlana che. jinezvara bhagavaMtenI bhakti vinoraM ri sadumaracA-zrI jinezvara dee kaheluM che. ema mAnI temaja svIkArIne karavAthI dravya paccakkhANa paNa bhAva-paccakakhANa banI zake che. Ama vartanArane dharma mahAsattA sarva prakAre sahAyaka thAya che. kAraNa ke zrI jinAjJAnA sAcA zaraNugatane paDakhe rahevuM te tene dharma che. TikiTa laIne TrenamAM besAya che. eTale ISTa sthAne pahoMcI zakAya che. matalaba ke ISTa sthAne pahoMcavA mATe TikiTa grahaNa karIne TrenanuM zaraNuM svIkAravAnuM rahe che. bAkInuM badhuM kArya relavetaMtra banAve che, tema AjJA grahaNa karIne A paNe dharma mahAsattAnuM zaraNuM svIkArI laIe te ISTa sthAnarUpa mekSe jarUra pahoMcI zakIe, dharma mahAsattA ApaNane jarUra mekSe pahoMcADI de. paraMtu jyAM sudhI kartutvAbhimAna manamAM kAyama rahe che, tyAM sudhI AjJA sAthenuM joDANa thatuM nathI, eTale Atmazuddhi aTakelI rahe che. ISTa sthAne pahoMcADanAra Trena temaja relavetaMtrane AbhAra mAnavAne badale "pravAsa karIne huM ISTa sthAne pahoMcyuM " A jAtanA kartavAbhimAna dvArA jIva kRtajanatAne bhAgI banIne AtmazuddhinI sarvottama taka gumAve che. prabhu AjJA ja upakAraka che, tAraka che ema mAnIne AjJApAlanamAM sadA udyamazIla rahevuM e ja eka mukhya kartavya bane che. devAdhidevanI AjJAnA pAlanamAM jIvamAtranI ruci pragaTe, prIti jAge! ane te dvArA AtmakalyANa sAdhIe.
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 Atma-utthAnane pAyo Azrava...saMvara...! prabhunI AjJA je be padamAM samAI jAya che, te be pada paikI eka che Azravane choDavAnuM ane bIjuM che saMvarane AdaravAnuM. kAzavaH sarvathA sAcI saMvata Azrava tyAjya che ane saMvara upAdeya che. AthI prabhunI AjJA nizcala che, supratiSThita che, jIvalokane hitakAriNI che. parapIDA e Azrava che. paropakAra e saMvara che; mATe ja prabhunI AjJA sarva jIvalekane sukha karanArI che. paropakAra e parapIDAthI thatA Azravane rokanAra che, tethI saMvararUpa che. parapIDA paropakArathI viparIta che mATe Azrava che. sarva prayatnathI Azrava choDavA gya che; ane sarva prayatnathI saMvara AdaravA yogya che, mATe ja, jeNe Azrane tanyA che ane jeo sarva saMvara svarUpa banyA che, teonuM ja zaraNa svIkAravA lAyaka che. teonuM ja dhyAna dharavA lAyaka che, teonuM ja vaMdana, pUjana, arcana karavA lAyaka che ane teonI ja AjJA zira upara dharavA lAyaka che. samyaktvanuM svarUpa saMsAra heya che, kemake te parapIDA svarUpa che. makSa upAya che kemake te paropakAra svarUpa che. saMsAra parapIDArUpa che mATe pAparUpa che. ane pApanAM ja phaLa svarUpa che. mokSa popakAra svarUpa che mATe pavitra che ane pavitra evA dharmArAdhananA ja pariNAmarUpa che. saMsAramAM "masyagalAgala' nyAya cAlI rahyo che. temAMthI chuTavAnI buddhi, ane makSa e jIvone sukhanA AlaMbanarUpa che, tethI tene meLavavAnI buddhie samyabuddhi che, e ja sAcI samajaNa che. e samajaNathI viparIta samajaNa saMsAramAM bhaTakAvanArI che. paropakAranA kAraNe mekSa upAdeya che ane parapIDAne kAraNe saMsAra heya che, evI buddhi thavI te samyagajJAna che, evI zraddhA thavI te samyagdarzana che ane evuM vartana thavuM te sammacAritra che. mokSe gayelA ane mokSe javA mATe udyata thayelA jIvonuM zaraNa svIkAravuM, temanA upara ja prIti-bhaktine vistAravI, ane temanI AjJAnA pAlanane ja eka kartavya mAnavuM e samyaktvanuM svarUpa che.
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ Azrava...sA~vara...! * eTale zuM? 'zaraNu ' 145 zaraNu zabda, Azraya-AdhAra-Alekhana-TekA vagere eka ja arthane kahe che. zrI pa`caparameSTi bhagavaMtAnuM zaraNu temanAM smaraNathI, AzrayathI, AdhArathI, AlaMbanathI, TekAthI levAya che. zrI 5'caparameSTi bhagavaMtAnuM zaraNu te dharmanuM ja zaraNa che. dhama e paropakAra svarUpa, ane parapIDAnA parihArarUpa che, tethI dharmanuM zaraNu svIkAranAre tattvathI parApakAranuM ja zaraNu svIkAryuM che. paropakAra e ja A jagatamAM taravAnA upAya che. enuM ja zaraNu levA lAyaka che, e ja jIvanamAM AdaravA lAyaka che sAcA upakAra meAkSamAne pAmavA ane pamADavA e che. meAkSamArga ratnatrayasvarUpa che. ratnatraya-jJAna-da na-cAritrarUpa che. jJAna-ina-cAritra-e AtmAnA mULa guNu che. sajIvAne samAna rUpe jANavA, jovA ane evA vartanathI jJAnaguNa, deza naguNa ane cAritraguNanI caritArthatA thAya che. e traNa guNunI ArAdhanA jIvane kevaLajJAna, kevaLadana ane pUNu cAritra tathA avyAbAdha sukha Ape che. muktinA sAcA upAya paropakAraH puNyAya pApAya parapIDanam / parane upakAra, puNya mATe thAya che. purane pIDA, pApa mATe thAya che. puNyathI sukha ane pApathI duHkha maLe che. tethI sukhanA arthIe pApakAra karavA joie ane parapIDAne pariharavI joIe. parapIDAnA parihAra e jo pApathI mukta thavAnA upAya hAya, teA puNyane upAya parane upakAra karavA te ja hoI zake. upakAra paNa na karavA, ane pIDA paNa na karavI, evI trIjI avasthA sa`bhavI zakatI nathI. kAM tA parane pIDA ane kAM ta parane upakAra. e e ja avasthA hoya! te sukhanu mULa je dharma te paropakAra svarUpa banyA. sukRta anumAnAmAM dharmanuM anumAdana che. dharma e sukRta che ane sukRta e pApakAranu bIju nAma che. duSkRtanI garha e pApanI garha che. para pIDA e pApa che. ane pApa e duHkhanuM mULa che. tethI parapIDAnI gA~, ane pApakAranu anumAdana karavA pUrvaka zrI pa`caparameSTi bhagavaMtAnuM zaraNu levu'. temanA smaraNumAM dhyAnalIna thavuM te ja muktinA upAya che. 19
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 Atma-utthAnane pAye utkRSTa jinAjJA zrI vItarAga, sarvajJa tIrthaMkara paramAtmAnI saiAthI maTI AjJA vizvanA samasta jIvo sAthe maitrI keLavavAnI ane koI eka jIvanI sAthe paNa vaira-virodha ke dveSa bhAva nahiM rAkhavAnI che. bIjI badhI AjJAe A AjJAmAM samAI jAya che. athavA bIjI badhI AjJAo, A mukhya AjJAne puSTi ApavA mATe ane saphaLa banAvavA mATe che. - bhaktine pariNAme vizvamaitrInI bhAvanAne jIvanamAM utAravA mATe ahiMsA, karUNA, satyapriyatA vagere guNe vikasavA joIe. tathA dAna, zIla, tapa, bhAva pratye abhirUci ane ene jIvanamAM vaNI levAnI tAlAvelI pragaTavI joIe eka bAju prabhunI bhakti thAya ane bIjI bAju mana-vANI-kAyAmAM vizvamaitrI ane dAnAdi sakriyAo tathA bIja guNa saMpatti vikAsane na pAme te te bhakti khAmI bharelI gaNAya. tAtparya ke jinabhaktinA phaLarUpe saddaguNa vikAsa ane sadAcAra nirmANa tha joIe. AzAnI ArAdhanA ane virAdhanAnuM phaLa zrI arihaMta paramAtmAnI AjJA vizvamaitrInI che. siddha paramAtmAnI AjJA sava samadarzitvanI che. AcAryadevenI sadAcAra pAlananI, upAdhyAyanI kRtadhyayananI ane sAdhu bhagavaMtanI AjJA mekSa sAdhanAmAM sahAya karavAnI che. A pAMca prakAranI AjJAnuM pAlanamAM maMgaLa che. ethI viruddha vartanamAM amaMgaLa, pApa, durgati ane bhavabhramaNa che. A AjJA anAdi siddha thAya che. temAMthI kaI chaTakI zakatuM nathI, kAM te AjJAnuM ArAdhana karI sukha pAme kAM te virAdhana karI duHkha pAme che. A sivAya trIje kaI mArga che ja nahiM. AjJAmAM madhyastha rahevuM te paNa gune che. rAjJArA vidyA zivAya ca bhavAya ca / ArAdhelI AjJA zivapada Ape che, virAdhelI, bhavaparaMparA Ape che. zAcakSu kahe che ke, vijJAna ane tenI zethI Asaktiyukta bhegavAtAM zabdAdi viSayanAM sukha-e pApavRddhinA hetubhUta hevAthI pApAnubaMdhI puNyarUpa dharmanI nipaja che, tethI tyAjya che.
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma sAdhanAno rAjamArga 147. gharma sAdhanAne rAjamArga jJAna phakta vicAra karI zake che, paNa prema te vastune meLave che. khyAti, pratiSThA ane saMpatti ekabIjAne judA pADe che, prema joDavAnuM kAma kare che. e kAraNe jJAtio dhana-saMpatti Adi mAgatA nathI, paNa vizvapremane parama maMtra mAge che. seva karatAM ya UMcA Asane birAjamAna thavAnI addabhuta zakti mAnavIne ja maLelI che. A addabhuta zakti eTale vizvabharanA nAnA-moTA dehadhArI samasta jIvasamUha sAthe potAnA jIvanamAM tAdAbhya, ekarUpatA ane maMtrIbhAvanAne sAkSAtkAra kare, te che. maitrI bhAvanAnI sAdhanA hadayamAMthI saMkucitatAno mela dUra karavAthI thaI zake che. kaSAye, leze, karmo, kAmanAo, vAsanAo, tRSNAo rUpI maLane lIdhe nirmaLa arIsAnI jema potAnA hRdayamAM samasta vizvanuM pratibiMba jhIlavAnI AtmAnI zakti AvarAI jAya che. ane hadaya uttarottara vadhune vadhu saMkucita banatuM jAya che. mana e aNuthI paNa aNu ane mahatuthI paNa mahata banavAnI lAyakAta dharAve che. jyAre te aNuthI paNa aNu bane che, tyAre te evuM nAnuM banI jAya che ke emAM keIno samAveza ja na thAya, anya keIne praveza ja na maLe. tyAre harAyA DhoranI jema e sone parAyA gaNa, pitAnI pAsethI dUra haDaselI mUke. duniyAmAM potAnuM kahI zakAya evuM jANe kaI che ja nahi, ema vate ane e ja mana jyAre saMkucitatAne mata cheDI, vizALa thavA lAge che, tyAre enI vizALatAnI paNa kaI sImA rahetI nathI. samagra vizvane samAveza thavA chatAM temAM jagyA khAlI rahe che. AkhuM vizva ene mana pitAmaya, mitrarUpa banI jAya che. vizvanA sarva jIva sAthe premabhAva sivAya-samabhAva sivAya, bIje kaI bhAva tenA hRdayamAM rahetuM nathI. mATe hRdayanI saMkucitatA tarapha aruci jAgavI joIe. enI akalyANakAritAnuM bhAna thavuM joIe. tathA hRdayanI vizALatAne mahimAM paNa samajAve joIe. ATaluM karavAthI hRdayane virATa ane vizALa thavAnI prakriyA lAdhI gaI samaje. savane samAvavA rUpa vizALatA jo huM eka mArA sivAya, mArI jAta sivAya, koIne paNa mArA hRdayamAM sthAna na ApuM, te koInA paNa hRdayamAM sthAna pAmavAnI cegyatA ApoApa gumAvI bese ane tene pariNAme AjIvana kedanI sajA pAmelA ekalavAyA kedI karatAM vadhu karuNAjanaka hAlatamAM ApoApa mUkAI jAuM. A ane A matalabanA yathArtha vicAra ane
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 Atma-utthAnanA pAyA ciMtana dvArA paNa hRdayamAM svanI sAthe ' sava ' ne vasAvavAnI Atmika udAratAnA prAgaTyanA prAraMbha thAya che. dhamanA samagra mArga ja hRdayanI vizALatA sAdhavAno rAjamArga che. nima LatA ane vizALatA, e baMne eka ja vastunAM mAtra be nAmeA ja che. Atma sAdhanAnI nAnI meATI dareka prakriyAnA kendramAM, cittanI zuddhine ja mUkavAmAM AvI che. hRdayamAM vairabhAva ke rAgabhAva bharyo hoya, tyAM vizvamaitrInI pratijJAnuM pAlana azakaya che. ahiMsA, karuNA ke premanI sAdhanAnI anivAyaeN zarata udAratApUrvaka bIjAnI bhUlAnI mAphI ApavI ane namratApUrvaka pAtAnI bhUlAnI mAphI mAgavI te che. AvA udAra ane namra jIvanamAM ja paramAtmabhAva pragaTe che. ane paramAtmabhAvanI prApti e ja vizvamaitrInI chellI ma`jila che. eTalA mATe hrAmeni sajja nIve...' prabhu AjJAne A nAda sadAya gAjatA rahyo che. A nAImAM sarva prakAranA ahaMkArane nirnAda banAvavAnI-niSprANa banAvavAnI apAra zakti che. A rAjamArga para cAlavAnI zakita ane subuddhi sahune maLI jAya teA kevuM sAruM? ArAdhanAnA aMge maigyAdibhAvathI cukta sAdhakane kSAtyAdi dharmArUpI sAdhyanI siddhi mATe sAdhana, vacananI ArAdhanA che. vacananI ArAdhanA vacananA kahenAra vaktAnI ArAdhanA upara AdhAra rAkhe che. vaktA vItarAga puruSA che. vItarAga eTale AtmAmAM ja AtmAnI vRttine anubhavanAra pUrNa puruSa. pUrNa puruSanI ArAdhanA temanA nAmAdinI ArAdhanAnI apekSA rAkhe che, te piMDasthAdi dhyAna svarupa che. te paNa vacananI ArAdhanA rUpe ja karavAnuM hoya che. vacananI ArAdhanAnuM eka pAsuM, jema vacanane kahenAranI ArAdhanA che, tema bIjuM pAsuM vacanane jIvanamAM UtAravAnu che, vacana eTale AjJA. tenuM ciMtana te AjJAvicaya. te ciMtana AzravanI heyatA ane sa'varanI upAdeyatA batAve che. apAyakAraka Azrava che. tethI tenI heyatAnuM ciMtana ane tenAthI viruddha savaranI upAdeyatAnuM ciMtana te anukrame apAyavicaya ane vipAkavicaya dharma dhyAna che.
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmanA prabhAva Asrava e saMsAranA hetu che ane saMvara e meAkSanA hetu che tema vicAravuM, te apAyavicaya ane vipAkavicaya dhama dhyAna che. 149 AjJAnI ArAdhanA e meAkSanA hetu che ane virAdhanA sa`sAranA hetu che, e ciMtana vipAkavicaya dharma dhyAna che. vacananI vicAraNAmAM zrutadharma ane cAritradhama ane samAI jAya che. cAritradhama AsravanI heyatA ane sa`varanI upAdeyatA svarupa che ane zrutadhama e vastu mAtra utpAda vyaya praunya svarupa che e prakAranA ciMtana svarupa che. cAda rAjaleAka 5'cAstikAyathI bharelA che e jAtinu ciMtana, te sasthAnavicaya dhama dhyAna che. vaktAnI vicAraNA ane dhyAna te piMDasthAdi dhyAnanA prakAre che ane vacananI vicAraNA ane dhyAna te AjJAvicayAdvi dharma dhyAna che. ubhaya prakAranA dhyAna e sAdhana svarupa che. tenu mULa maityAdi ane phaLa kSAntyAdi che. e rIte vicAraNA karavAmAM ArAdhanAnA badhAM agA AvI jAya che. ' dharmanA prabhAva daza prakAranA cAritradharmAMnA prabhAvathI sUrya-caMdra vizva upara upakAra karavA niyamasara Uge che, varasAda niyamasara varase che, samudra maryAdA cheDatA nathI. siMha, vAgha, vAvAjhoDAM, dAvAnaLa sa`hAra karatA nathI; pRthvI AdhAra vinA TakI rahe che. e vagere sarvAM niyamitapaNe vizvamAM vyavasthita rIte cAlI rahyuM che te sa dharmAMnA prabhAva che. zAkAra maharSie dharmabhAvanA nAmanI bAramI bhAvanAmAM dharmanA prabhAva e rIte varNave che. ' dharma caLa ' e padanI TIkA karatAM pU. zrI haribhadrasUrijI mahArAjA, lalitavistarA nAmanA grantharatnamAM kamAve che ke-- * sAmAyikAdigatavizuddha kriyA'bhivyaMgya sakalasattvahitAzayAmRtalakSaNasvapariNAma sAdhudharmaH / ' eva sAmAyikanI vizuddha kriyAthI abhivyakta thatA sakala prANIenA hitanA AzayarUpa amRtalakSaNu svapariNAma e ja sAdhudhama che. Ane sarva virati cAritradhama kahe che. dharma eTale ja cAritradhama che.
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 Atma-utthAnane pAye e sAdhudharmane prApta karavAne pariNAma e gRhastha dharma che. ene dezavirati cAritradharma kahe che. 'sAdhudharmAbhilASArUpa AtmapariNAmaH shraavkdhrmH|' sAdhudharma pALavAnA abhilASarUpa Azaya jemAM che, te zrAvakadharma che." sarvajInA hitanA AzayarUpa amRta che lakSaNa jenuM, evo AtmapariNAme te sarvavirati cAritradharma che. A pariNAmane AtmAmAM sthira rAkhavA mATe sAmAyika Adi vizuddha kriyAnI jarUra che. sarvajIvahitabhAvanA prANImAtranA kalyANanI, hitanI bhAvanA, hitane Azaya athavA sarva jIvone duHkhamukta karI, paripUrNa sukha prApta karavAno AtmAmAM rahelo je bhAva, te bhAvanI zuddhi ane puSTi mATe zAstramAM daza prakArane cAritradharma upade che. A amRta pariNAma tyAre ja Take ke jyAre zuddha rIte daza prakAranA cAritradharmanuM pAlana jIvanamAM hoya. jema ke je samAguNa hoya te ja sarva prANAviSayaka kalyANane bhAva TakI rahe ane jo kSamA guNa na hoya te aparAdhI upara kepa thAya ane tenI sAthe ja te zuddhabhAva tUTI paDe. tevI rIte je mArdava, mAnatyAga hoya te ja kSamA rahI zake. mAkhaNa jevI mulAyama namratA, hRdayane A pariNAma haya, te ja mAIva-namratA Take ane te Take te ja kSamA Take. sAthe je saMtoSa hoya te ja saraLatA TakI zake. saMteSa na hoya te mAyA karavAnuM mana thAya ja. te rIte dazeya prakArane cAritradharma, e sarva prANIviSayaka hitaciMtAno vizuddha. amRta-lakSaNa pariNAma TakAvavA mATe ja jAye che. dazeya prakAranA dharmamAM e rItanI vyavasthA zrI tIrthakara devoe goThavelI che ane te vyavasthAthI te bhAva sthira rahe che. samagra vizvaviSayaka hitaciMtAne e bhAva daza prakAranA dharmanA AMzika ke paripUrNa pAlana vaDe sthira rahete hevAthI, e dharmane lIdhe ja samagra vizvavyavasthA eka paNa niyamane bAdhA pahoMcADyA vinA cAlI rahI che. zrI tIrthaMkara paramAtmAnA AtmA, zrI gaNadhara bhagavatenA AtmA, zrI AcArya, upAdhyAya ane sAdhu bhagavaMtanA AtmA, sarva prANIviSayaka hitaciMtAnA bhAvathI bharelA che ane e bhAvanI rakSA khAtara, satata daza prakAranA cAritradharmanuM teo pAlana karI-karAvI rahyA che. tethI te bhAva samagra vizvamAM satata vyApele rahe che. ane
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmano prabhAva 151 e bhAvanA prabhAva vaDe ja vizvamAM sarva kAMI vyavasthita cAlI rahyuM che. A hakIkata zAstramAM vAraMvAra upadezavAmAM AvI che. daza prakArano cAritradharma tyAM ja hoya che ane Take che ke jyAM sarva saravaviSayaka hitacitarUpa vizuddha AtmapariNAma hayAtI dharAvatA hoya athavA te pariNAma prApta karavAnI abhilASA cittamAM vartatI hoya. sarva saviSayaka hitaciMtAnA sAcA amRta pariNAmamAM daza prakAranA cAritradharma arthAt sAdhudharma ane sAdhudharma prApta karavAnI abhilASArUpa "zrAvakadhama aMtargata rahelo che, ema mAnavuM joIe. bhAvadha sakaLa saviSayaka hitacitAne pariNAma e ja bhAvadharma che. ane e dharmamAM ja vizvanA tamAma padArthone niyamamAM rAkhavAnI tAkAta che. e bhAvadharmane TakAvavA mATe, pedA karavA mATe ke vadhAravA mATe jeTalA jeTalA mAge che te badhA paNa kAraNamAM kAryanA upacArathI dharma che. bhAvadharmanA kAraNarUpa ghama e dravyadharma che. eka zrI jinezvaradevanI AjJAnA bhAvapAlanarUpa che ane bIje temanI AjJAnA dravyapAlanarUpa che. bhAva ane dravya ubhaya prakAre zrI jinezvaradevanI AjJAnuM pAlana ane te pAlana uparanuM bahumAna, ene anukrame "badhi" ane tenuM "bIja' kahevAya che. "evI bAdhi ane enuM bIja prApta karI, jagatanA AtmAe traNeya kALamAM sukhI thAo, sukhI thAo, sukhI thAo," e bhAvanA niraMtara kartavya che. ethI bhavavirAga ane mokSAbhilASa daDha thavA sAthe zrI jinezvaradevanA zAsanane sAro prabhAva jagatamAM vistAra pAme che. sukhanA kAraNanuM kAraNa dharma che. kAraNanA kAraNane jovA mATe sUma daSTi ane tAvanI kharI jijJAsA hovI joIe. tava jijJAsu zAstrAbhyAsa vaDe te cakSune prApta karI zake che. zArA e sarvajJanA vacana svarUpa che. dharmane pratyakSa karavAmAM sahAyaka bIjI cakSu e kevaLajJAnarUpI cahyuM che. kevaLacakSu ane zrutacakSu vaDe kAraNanA kAraNane jANI zakAya che, dekhI zakAya che.
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15ra Atma-utthAnano pAyo nyAyamAM dharma viyenI Asakti dUra karavI hoya, te kaI UMcI jAtanI vastumAM Asakti keLave, tenI ja upAsanA kare. prabhunI AjJA e ja A vizvamAM sarvazreSTha vastu che, ane sarvane upakAraka che, tethI tenA upara prema kare, Asakti keLavo. ahIM Asaktino artha sarvAdhika sudaDha sneha kara. savathI adhika ane atyaMta daDha sneha prabhunI AjJA upara jAge, te tenuM bhavabhramaNa TaLI jAya. AjJAne TuMkAmAM TuMke artha kara hoya te te nyAyayukta vartana che. sarva jIva pratye, jIvanI sarva avasthAe pratye nyAyayukta pravartana eTale ahiMsA, saMyama ane tapa athavA sAma, sama ane samma arthAt sarva jIvane Atma tulya mAnavA te nyAya che, te sAma pariNAma che. sarva avasthAe karmakRta hovAthI tene pratye taTastha bhAva rAkha te nyAya che, te samapariNAma che. | sarva na, apekSAo, daSTibiMduo pratye tulya Adara rAkhave te nyAya che. dareka apekSAomAM AMzika satya raheluM che, tene svIkAra karaze te anekAnta nyAya che, te samma pariNAma che. mArgonusArithI mAMDIne cidamAM guNasthAnaka paryata sarvamAM nyAya buddhithI pravartana te mokSamArga che. te ja prabhunI AjJA che. mokSamAga svarupa mekSamAga e jJAna, darzana ane cAritra varupa che. darzana jJAna, cAritra, sAma, sama ane samma svarupa che. sAma, sama ane sanma e nyAya buddhipa che, tethI dharmarupa che. prabhunI AjJArupa che. tenA phaLarupe ahiMsA, saMyama ane tapanuM AcaraNa thAya tyAre ja jIvane mukti maLe che. parama sAmya, mahA nyAya jenAmAM che, te zrI arihaMta che. eTale zrI arihaMtanI upAsanAmAM mahAtyAyanI upAsanA che. laukika nyAyanuM saudarya, lakattara nyAya samajIne tene AcaravAnI zakti pradAna kare che. nyAya e ja vizvamAM mAnanIya che, vaMdanIya che, satkAra ane sanmAnane pAtra che. nyAyanI zakti, rAjyanI zaktithI paNa upara che. prajA upara zAsana rAjyanuM che, rAjya upara zAsana nyAyanuM che. ahiMsAdi ane kSAtyAdi dharmomAM nyAyanuM anusaraNa che. nyAya e ja mArga che ane mArga ratnatraya svarupa che.
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSamA e parama dharma 153 samyagdarzana e nyAyanI ruci che, samyajJAna e nyAyane avadha che, samyakacAritra e nyAyano amala che. nyAyano bhaMga e mArgano bhaMga che ane mArgane bhaMgae zikSAne pAtra che. ahiMsAthI bIjA jIvone nyAya maLe che, saMyama ane tapathI potAnA AtmA pratye nyAyabharyuM vartana thAya che. nyAyane anusaranAro samatA sukhane pAme che. nyAyabuddhi viSaya sukha pratye vairAgya jagADe che ane mokSa sukha pratye anurAga jagADe che. AhiMyanI sattA vizvavyApI che, ema jyAre kahevAmAM Ave che tyAre temAM mahAnyAyanI ja prazaMsA che. tAtparya ke nyAya e dharma che. kSamA e parama dharma sahana karavuM e vijaya che. pratikULatAnA svIkAramAM sAdhutA che, sAmanAmAM nahi, pApanA dhikkAramAMthI duHkhane sahavAnI tAkAta Ave che. duHkhanA dhikkAramAM pApane tiraskAra bhUlI javAya che. eka dukha TALavA jatAM seMkaDo pApa karavA paDe che. eka pratikULatAne vadhAvI levAthI seMkaDe pApathI mukta thavAya che. pApanI jugupsA pratikULatAne sahavAnI zakti Ape che. je sahe te sAdhu arthAt pratikULatAmAM sAdhutA rahelI che. sAnukULatA oDhIne pharavAnI eSaNa, sAdhutAnA sattvane bharakhI jAya che. AjJA bahumAnamAMthI pApa jugupsA jAge che ane pApa jugupsAmAMthI duHkha sahana karavAnI zakti utpanna thAya che, utpanna thayelI A zakti sAdhakanA samagra manamAM "duHkha mane maMjUra che. pApa haragIjha nahi, e daDha saMkalpa pedA kare che. AzA bahumAna sahavuM te ja jJAna, tapa, japa, pUjA ane bhakti che. kemake sahavAmAM AjJAnuM bahumAna che. khAmemi savya jIve..!" sUtra Aja bhAvathI bhareluM che. karma grasta chanA aparAdho samabhAve sahavAmAM ja sAcI kSamA che. kSamA vIrasya bhUSaNama !" e sUtra mArmika che. A. 20
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 AtmakathAnanA pAye pite karelA aparAdhanI sAmA pAse kSamA mAgavI-e eTaluM zUrAtana bharyuM kArya nathI, jeTaluM sAmAe karelA aparAdhanI kSamA ApavI te che. AjJAkAraka zrI jinezvara paramAtmAnI AjJAnuM pUruM bahumAna tyAre thayuM gaNAya, jyAre game tevA pApI jIvane tiraskAravAnI adhamavRtti samULa ukhaDI jAya. jee sahavAmAM kAyara che, khamavAmAM nabaLA , teo saMsAramAM sabaDavAnA kAraNa ke sahyA sivAya, khamyA sivAya, keI jIva zivapadane lAyaka banatuM nathI. karmaRNa arthAt vizvatraNa cUkavAne uttama mArga sahavuM te che, khamavuM te che. tene InkAra tyAM saMsAra, teno svIkAra tyAM dharma. gharmanuM mULa dharmanuM mULa "AcAra ke vicAra"? e prazna ghaNIvAra Ubho karavAmAM Ave che. AcAra" vinA "vicAra" sudhare ja nahi, agara "vicAra" vinA "AcAra" sudhare ja nahi; evA aMtima nirNaya paNa ghaNIvAra ApavAmAM Ave che. satya haMmezAM sApekSa hoya che, tethI kaI ekapakSIya nirNaya haMmezA satya tarapha derI javAmAM sahAyaka nathI nIvaData, eTale satyanI jhaMkhanAvALA manuSyane pharajIyAta baMne bAjunA nirNayane mAnya rAkhavA paDe che. jema "AcAra" vinA "vicAra" sudhare nahi, tema "vicAra" vinA "AcAra sudhare nahi. athavA jema "AcArane sudhAravA mATe vicArane sudhAravAnI jarUra che, tema vicArane sudhAravA mATe "AcArane sudhAravAnI paNa jarUra che e baMne vAta "jIvanazuddhi" rUpI satyanI jhaMkhanAvALAne avazaya AvakAradAyaka thaI paDe che. "jena-AcAra" tenuM svarUpa ane mahatva samajavA mATe "jena-vicAra" tenuM svarUpa ane mahatva samajavAnI agatyatA anivArya thaI paDe che. kAraNa ke AcAranuM mULa "vicAra" mAM che. jena-vicAra" eTale zrI jinezvara dee kevaLajJAna pAmyA bAda pharamAvela "tatvajJAna "ne je puruSoe zraddhApUrvaka jhIlyuM ane jIvanamAM utAryuM, te puruSanA vicAra e ja sAcA jaina vicAra ane sAcuM jena-tavajJAna che. jIvanuM svarUpa, jagatanuM svarUpa ane IzvaranuM svarUpa-e traNanA svarUpane samajAvanAra jJAna ane zabda che. tenAM svarUpane je rIte mahApuruSe jaNAve che, te rIte tene saMkSepathI athavA vistArathI jANavuM, samajavuM ane vicAravuM e "jaina-vicAra" che.
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 155 dharmanuM mULa jaina-vicAra" nuM svarUpa nirdoSa che, kAraNa ke vicAranI pAchaLa rahelA ke rahI javA pAmatAM deze temAM nathI. dveSa, moha ke ajJAnathI vicAramAM deze Ave che. e mAMnA keI eka paNa doSano aMza paNa zrI jinezvara devAmAM te nathI, tethI teonA vacanamAM, vicAramAM ke jJAnamAM asatya, ekAMgIpaNuM ke apUrNa paNuM hotuM nathI. jIvakamane saMbaMdha jenatatvajJAna mujaba jIva anAdi-anaMta, svakarmane kartA che, karmanA phaLane bhoktA che, karmanA saMbaMdhathI cAra gatirUpa saMsAranA sthAnamAM upajanAro ane nAza pAmanAre che tathA aMte dhamaurAdhanA karIne mekSamAM javAnI cegyatAne khIlavanAre gaNAya che. jena tattvajJAna mujaba jagatanuM svarUpa paryAyarUpe utpanna thanArU tathA nAza pAmanArU che ane dravyarUpe sadA kAyama rahenArUM che. jagatanI koIpaNa vastuno sarvathA vinAza nathI ke sarvathA utpatti nathI, mULarUpe kAyama rahIne tenAmAM pheraphAra thayA kare che. ane te jagata paMcAstikAya svarUpa che. jIvAstikAya, (jIva) achavAstikAya, (pudagala) dharmAstikAya, adharmAstikAya ane AkAzAstikAya-e paMcAstikAya che. athavA jagata SaTu dravyamaya che. arthAt jIva, puddagala, dharma, adhama, AkAza ane kALa-e cha dravyarUpe raheluM che. jIva sacetana svarUpa che. ane bAkInA cAra athavA pAMca acetana svarUpa che. jIvasahita cAra athavA pAMca arUpI che ane eka pudagala rUpI athavA mUta che ane te bahirindrayagrAhya che. jIvanI jema te badhAM paNa anAdi-anaMta che. sakaLa karmamukta jIva pote ja jena tattvajJAna mujaba Izvara che. kamanA AvaraNa nIce rahele jIva saMsArI che. ane karmanA AvaraNa rahita bane te ja jIva siddha athavA sarva zaktimAna che. jIvane karma rahita banavAnA upAye nIce mujaba che. jJAna, darzana, cAritra, saMvara, nirjara, rAgAdi doSAnI pratipakSabhUta bhAvanAo ane dhyAna Adi che. zrI jinezvara dee A tattvajJAna pharamAvyuM che. ane enuM grahaNa, dhAraNa, manana, parizIlana-e ja "jaina-vicAra" che.
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 Atma-utthAnane pAyo e "vicAra" nuM zabda ke zabdasamUharUpa vAkya ke vAkyasamUharUpa zAstra e jenazAstra che. ane sApekSapaNane svIkAra-e A zAnI AgavI, ananya ane ajoDa viziSTatA che. sApekSatA jena-tattvajJAna anusAra keIpaNa zabda ke tenA uparathI nIkaLate kaI paNa artha nirapekSa nathI, kintu sApekSa che. e sApekSatAne jaNAvavA mATe "sthAt " zabda pratyeka zabda, zabdasamUha ke vAkyasamUhanI sAthe joDAyela mAnIne ja vyavahAra karavAmAM Ave che. tethI satyanI eka paNa bAju chuTI jatI nathI ke asatyanI eka paNa bAjunuM samarthana thaI jatuM nathI. satyane jANavA ke jaNAvavAnI, samajavA ke samajAvavAnI, A paddhatine jenatatvajJAnamAM "syAdavAda paddhati" ke "anekAntavAdanI paddhati kahe che ane tethI ekAMta koI paNa pakSane Agraha ke anAdara je-tatvajJAnamAM kadApi hete nathI. jainatatvajJAnane viSedha hoya te te ekAnta daSTibindunI sAme hoya che. nahi ke koI paNa vAkya ke tenA samUhanI sAme. vizva ane temAM rahelA padArtho anaMta dharmamaya che. tene jaNAvanArA badhA daSTibinduone je-tattvajJAna anekAntadaSTithI mAnya rAkhe che. tathA ekAntadaSTithI amAnya Therave che. jena-AcAronuM ghaDatara anekAnta daSTimaya jaina-vicAramAMthI thayeluM che ane tethI ja te jIvanazuddhinAM badhA aMgene apAvanArUM che. te kevaLa zArIrika zaucamAM, vAcika satyamAM, mAnasika pavitratAmAM ke hArdikabhAva ane tenI buddhimAM ja samAI jatuM nathI, kintu te sarvamAM ane te savanI pAchaLa rahelA AtmadravyanI samagra zuddhi sudhI vistareluM che. AtmadravyanI zuddhi tenA guNenI zuddhi ke pragaTIkaraNamAM rahelI che. tethI AtmAnA mukhya guNonI saMkhyA mujaba jana-AcAranI mULa saMkhyA paNa pAMcanI ja rAkhavAmAM AvI che. AtmAnA guNa jena-tatvajJAna mujaba AtmAnA pAMca mukhya guNa nIce pramANe che. 1. anaMtajJAna, 2, anaMtadarzana. 3. anaMtacAritra, 4. anaMtatapa ane 5. anaMtavIrya. ane tethI jena-AcAra paNa pAMca prakAranA che. jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane vIryAcAra e tenAM nAme che.
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 157 dharmanuM mULa jJAnAcAranA ATha prakAra che, darzanAcAranA ATha prakAra che, cAritrAcAranA ATha prakAra che, tapAcAranA bAra prakAra che. e rIte prathama cAra AcAranA kula 36 prakAra che. ane e chatrIsa prakAramAM jIvanuM manavacana-kAyAnuM chatuM baLa ane vIrya, zArIrika ane vAcika baLa tathA mAnasika ane Atmika vIrya vAparavAnuM hoya che. tethI 3643=108 prakAranA AcAranuM pAlana jenazAmAM pharamAveluM che. chatrIsane je traNe guNyA te mana-vacana-kAyAnA trividha baLa samajavAnAM che. e pAMca AcAre ane tenA 36 tathA 108 prakAre ane tene pharamAvatI gAthAo zrI Avazyaka sUtrakAra zruta-kevaLI bhagavAna zrI sudharmAsvAmI ane Avazyaka niryuktikAra zrutakevaLI bhagavAna zrI bhadrabAhusvAmI jeTalI prAcIna che. aticAranI gAthA jaina dharmamAM thoDe paNa rasa dharAvanAra bALathI vRddha parvata tamAmane aticAranI ATha gAthAo" nA nAmathI e gAthAo Aje paNa prasiddha che. ane pratyeka rAtrika (rAI) devasika devasI) pAkSika (paphabI) cAturmAsika ane sAMvatsarika pratikramaNamAM te gAthAo aticAranI zuddhi mATe Aje paNa teTalA ja bhAvapUrvaka yAda karAya che. ane te gAthAonA vivaraNarUpe ja pAkSikAdinA divase sabhAmAM belavA ke manamAM saMbhAravA mATe nAnA ke meTA "aticAra sUtro " bhASAmAM paNa sAdhu tathA zrAvake mATe guMthavAmAM AvelAM che ane tene te te divase ane samaye cekasa vidhi tarIke upayoga karavAmAM Ave che. jaina sAdhuo tathA gRhasthanA samasta AcAranuM ghaDatara e gAthAo, emAM kahelA AcAre ane e AcAranI pAchaLa rahelA AtmAne mULa guNanA prakaTIkaraNanA uddezane avalaMbI raheluM che. e AcAranuM varNana ane enuM vibhAgIkaraNa evI khUbIthI thayeluM che ke tene je vidhipUrvaka jIvanamAM vaNI levAya che te AtmAnA anAdi mahAdiSe nAza pAme che ane jJAnAdiguNe avazya vRddhi pAme che.. paramAtmA e vaiva anubhavI vaidya rogone aMge nidAna karI je auSadha batAve che, te auSadhane jeo vidhipUrvaka grahaNa kare che ane vaidyanA kahevA pramANe jeo vartana kare che, teo jarUra nirogI thAya che. paraMtu anubhavI vaidhe batAvelA oSadhone jeo vidhipUrvaka upayoga karatA nathI, arthAt AcaraNamAM mUkatA nathI, pathyanuM pAlana karatA nathI
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 Atma-utthAnane pAyo teone Arogya sAMpaDatuM nathI. ahIM Atmika draSTie tAtparya e che ke savA vItarAga paramAtmA e sAcA vaidya che. prANIonA karma te rega che, AgamazAstra AtmAnA vividha rogone batAvanArUM zAstra che. paMcAcAranuM pAlana ane vividha dharmakriyA e karma rogone maTADanArUM auSadha che. sarvajJa bhagavAnanI AjJAnuM pAlana e pazya pAlana che ane mokSa prApti e Arogya che. AtmAne bhAva Arogya svarUpa mokSanI prApti mATe dharmakriyA ane AjJA pAlana Avazyaka che. gharmane dharma jinezvara caraNa rahyA pachI keI na badhe he karma jinezvara." mArmika A stavana paMktine marma e che, ke-dharma eTale pUrNa Atmasvarupa, te rUpa zrI jinezvaranA caraNa eTale smaraNane-yathArtha samajaNane grahaNa karyA pachI kaI jIva karma bAMdhate nathI. saMvara ane nijabhAvamAM ramaNa kare che. te mATe para huM kartA nathI ane para mAtra anitya che, e samajaNane sunizcita karavI paDe che. dharmakriyA te pachI svakriyA bane che. koI paNa kriyA karI zakAtI nathI paNa karAvAya che. jyAre dharma karAya che karavAne nathI. temAM ATale taphAvata che. dharmakriyA dharma karavAnuM sAdhana che. paNa dharma nathI, pApaDiyA pApa karavAnuM sAdhana che paNa pApa nathI. dharma pApakriyAmAM paNa nija kare che, jyAre pApI dharmakriyAmAM paNa baMdha kare che. gharmInuM citta kriyAne zodhatuM nathI, paNa dharmanAthanA caraNane zodhe che. kriyA karmanA udayathI thAya che, dharma sumati vaDe thAya che ane sumati, ahaM ane mananA tyAgathI sadhAya che. ahaM karemi evA ahaMbhAvane tyAga bhavitavyatAnA vicArathI ane samabuddhinI prApti ane mamavabhAvane tyAga anityatAnI bhAvanAthI sadhAya che. aha-mamathI mukta thayeluM mana dharmanAtha-siddhabhagavaMtanA caraNamAM rame che. siddhone anugraha siddhabhagavaMte kAleka prakAzaka jJAnavALA hevAthI lakasvarupa jevI AkRtivALA hoya che. darAja lekanI cAre bAju aleka che. alekamAM paNa siddha bhagavaMtane jJAna
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma ane dhArmikatA 159 prakAza hevAthI te prakAza saMpUrNa maMDala jevo lAge che. alaka maMDaLayukta lakasvarupa siddha bhagavatIrUpI dharmanAthanA virATa svarUpI caraNamAM nija AtmA namaskAra karate anubhavAya che, tyAre jANe vAmana-virATanuM milana thatuM hoya tevuM jaNAya che bhaktinA prakarSathI tathA siddhabhagavaMtanAM virATa anugrahathI vAmana virATa svarupane prApta kare che. siddha bhagavaMtanA anugrahanI A zakti upara jyAre ananya zraddhA thAya che, tyAre te karma nijAmAM pradhAna kAraNa bane che. karmathI mukta thavAmAM siddha bhagavaMtane anugraha e pradhAna kAraNa che ane e ja muktino mArga che. bhagavaMtanA anugrahathI mukti ane nigrahathI bhavabhramaNa-e bhaktine marma tyAre ja samajAya che. dharma ane dhArmikatA dharma eTale bhagavAnanI zodha! mAnavathI parIkaI anaMta satasvarupa raheluM che, enI eja! bhagavAna ane mAnava vacce saMbaMdhane setu sthApa-e dharmane mukhya hetu che. dharmane pradeza kevaLa buddhigamya nathI. dharmanA svarupamAM viveka, kalpanA, tarka, nirNaya vagerene sthAna che paNa te gaNa che. dharmanuM mULa svarupa jANavA mATenuM pradhAna sAdhana aparokSa anubhUti che athavA zruti, preraNA, daSTi, zraddhA vagere che. dharmane jIvana vyavahAramAM utAravA jatAM vacce AcAra paraMparA vidhi vagere mAdhyamanI jarUra paDe che ane te paNa dharmanA nAmathI ja oLakhAya che. dharmane sakriya banAvanAra pradhAna zakti zraddhA che. mAnavanA caitanyathI para, je sakriya zaktio che, tene pArthiva bhUmikAmAM pragaTa thavAnI zakyatA zraddhAne lIdhe prApta thAya che. evI zraddhA dhAraNa karyA vinA e zaktione AvirbhAva lagabhaga asaMbhavita banI jAya che. buddhinI badhI zaMkAone uttara ApavAnI zraddhA "nA" pADe che. ethI sAbita thAya che ke buddhithI aya evI kaI satyanI AMtara-pratItinuM nAma ja zraddhA che. dhArmikatA dharma ane tenuM vyakta svarupa dhArmikatA e baMne judA hovA chatAM, ekabIjAthI sarvathA alaga rahI zaktA nathI. mAnava-prakRtimAM je nimra bhUmikAnAM kAraNe rahelAM che, tenI eka prakAranI zuddhi dhArmikatAthI ja thAya che. mAnavanA svabhAvamAM rahelI keTalIka pAzavatAo dhArmikatA vaDe nivArI zakAya che ane tene jJAnati vaDe pragaTa karI zakAya che.
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 Atma-utthAnane pAye dharmanuM vyakta svarupa "apUrNa che mATe dhatiMga che' evI dalIla bAlIza che. dharma eTale kevaLa vidhi nathI ane vidhi mAtra hAnikAraka che, ema paNa mAnI levAnI jarUra nathI. mAnavInA hAthe bhautikazAstranI zeghaLane durupayoga thaI rahyo che, tethI sthala jagatanuM teNe meLaveluM jJAna asatya TharatuM nathI, tema keIpaNa siddhAMtane anuyAyI apUrNa hoya, tethI te siddhAMta cheTe Tharate nathI. satya kaI paNa vyakta svarupamAM saMpUrNapaNe pragaTa thaI zake nahi, kAraNa ke te (satya) anaMta che. ApaNe kevA ? UMcI vastu UMcA pAtramAM jAya, te moTe lAbha thAya. AvI UMcI mahAmUlyavAna vastuomAM zrI arihaMta paramAtmAe prakAze dharma mukhya che. siMhaNanuM dUdha mATInAM vAsaNamAM nathI saMghatuM, saMgharatAnI sAthe te vAsaNane pheDI nAkhe che, tema adhama vicAro ane vartananA kAdavamAM ALoTatAM jene zrI arihaMtana dharma sAMbhaLavA tema ja jhIlavAnI jarA paNa ruci nathI hotI. je duniyAnI kaI cIja meLavavA mATe prathama tene adhikArI banavuM paDatuM hoya, te aNamela evA dharmane pAmavA mATe adhikArI banavuM paDe te svAbhAvika che. A adhikAra, adhama taraphanI arucivALA banavAthI prApta thAya che. adharma eTale AtmasvabhAvanI viruddha vicAra, vANI ane vartana. AvuM valaNa-vANI ane vartana satata khaTakayA kare, te mAnavuM ke have dharmaruci ughaDI rahI che. dharmaci ughaDe eTale AtmAnA guNanuM jatana karavAmAM sAco AnaMda Ave. tevA guNe jenAmAM che, te AtmA svatulya vahAluM lAge. dharma jene ruce che, tene ghasAro khamavAmAM lahera Ave, paNa anyane ghasAro pahoMcADavAmAM lahera na Ave. huM dharmI chuM." ema belavuM saheluM che, paNa e mujaba cAlavuM ghaNuM kaThina che. mANasa maMdire jAya, eTalA mAtrathI dhama ! evI ekAMta vyAkhyA bAMdhatAM pahelAM sAta vAra cakAsaNI karavAnI jarura che. AvI cakAsaNI, sAdhake khAsa karIne potAnI jAtanI ja karavAnI che. anyanI cakAsaNI karavAno adhikAra, deva-gurune che. e cakAsaNIpUrvaka dharma mArge AgaLa vadhavuM joIe. 1
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMdane viSaya 161 AnaMdano viSaya duHkha ochAM-vadhune prazna gauNa che, paNa manane e lAgavA na lAgavAnI bAbata mahattvanI che. jyAre keI prabaLa AnaMdano anubhava thAya che, tyAre bIjA duHkhane anubhava ocho thaI jAya che. tAtparya ke sukha-duHkhane mukhya AdhAra mana che. anukULa paristhitimAM paNa mana duHkhanI lAgaNIvALuM hoI zake che, pratikULa paristhitimAM paNa sukhanI lAgaNI anubhavI zakAya che. bAhya paristhiti karatAM paNa mananI paristhiti mahattavanI che. je maLyuM che, te ghAzuM adhika che, evI samajaNanA AdhAre saMteSano anubhava kare hoya, te ghana karatAM dharmanI kiMmata che, ema mana para ThasAvavuM Avazyaka che. manuSya janmanI kimata dharma sAmagrInA AdhAre che,-e vAta samajavI buddhizALIne mana saraLa che. dharma pAmyAno AnaMda, bIjI vastunA abhAvane visArI de che ane svarganA IdrathI paNa adhika AnaMdane anubhava karAvI zake che. bAra mAsanA dIkSA paryAyamAM anuttara vimAnavAsI devanA sukhathI adhika sukhane anubhava mAnavajanmamAM nirupAdhikatAnA kAraNe saMyamI sAdhu anubhavI zake che, evuM zAstravacana e viSayamAM pramANa che. je pUrNAnaMdamaya che, temAM ja daSTi parevAya che eTale bAhya vastunA abhAvano khaTake ke duHkha manane sparzatuM nathI. AvI daSTi te dharma pAmyAnI nizAnI che. je pAmavA mATe ja mAnavajanma che. anya janmamAM je zakya nathI. mATe dhana vaDe nahi, paNa pamAelA dhama vaDe jIvananI sArthakatA samajavAmAM DahApaNa che. zrI jina dhama saMsArI jIva ga-upAMgayukta che. ega e kriyArUpa hovAthI Azrava che. upayoga e jJAna vyApArarUpa hevAthI saMvara che. pariNAma e layarUpa hovAthI baMdha hetu che. zuddhopaga-e dharma ane mokSano upAya che. cetanA jeTalA aMze nijabhAvanI aMdara lIna teTalA aMze jinabhAvanI najIka che. jinadharmane artha nija dharma arthAt svabhAvamAM rahevuM te dharma, parabhAvamAM rahevuM te adharma. bAhya vidhi niSedhamAM dharmane upacAra che, satyadharma te nija jina pariNati che. A21
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnane pAyA mukti te svabhAva, saMsAra te vibhAva. tenI sevAthI svabhAva vikRta thAya. sa`sAra eTale rAga-dveSa. 162 jaDanA rAga khATA, jIvanA dveSa khATA. khATA rUpiyA koI hAthamAM na le te ja rIte rAga-dveSayukata jIvane krAMya nirAMta na maLe. tenA samULa uccheda mATe jinadharmanI akha'Da upAsanA e ja uttama upAya che. ane tethI Ana satata Take che. suvizuddha dhama ruddo khalu saMsAro, zuddho dhammo tu osahamimassa / gurukulasaMvAse so nicchayao nAyameteNaM // 1 // paMcanamukAro khalu vihidANaM sattio ahiMsA ya / kRtriya-zAya--vino, tto dhamo muddono rA artha :- saMsAra kharekhara bhayakara che. zuddha dharma tenuM auSadha che. gurukulavAsamAM vasavAthI ane guruAjJA mujaba jIvana jIvavAthI (te) zuddhadharmanI prApti thAya che. zuddhadharmanAM cAra lakSaNa che. 1. vidhiyukta dAna, 2. zakti mujaba ahiMsAdi sadAcAra, kaSAyAnA vijaya, 4. pA~ca namaskAra A dharma sukhanuM sAdhana. 3. indriyeA ane te anukrame dAna, zIla, tapa ane bhAvarUpa dharma che. anAdi avidyAne AdhIna thaIne deva, nAraka, manuSya ane tiya ca e cAra gatimAM paribhramaNarUpa duHsAdhya je vyAdhithI jIva pIDAya che, tenA sacoTa IlAja te zuddhadharmanuM vidhipUrvakanu sevana che. zuddhadhanu sevana karavA mATe gurukulavAsamAM vasavuM paDe, temaja gurudevanI AjJAne zirasAvadya karavI paDe. guruAjJAmAM kutarka ke kuzaMkA na cAle. zuddhadharma jene sparze che te dhanyAtmA vidhipUrvaka dAna paNa karatA hAya che temaja ahiMsAdi sadAcAranA pAlanamAM zakti muddala gApavatA nathI. viSaya-kaSAyane parAsta karavAmAM tenI jAgRti banI rahe che ane zrI paoNMca parameSThi bhagavAne sAcA bhAvathI pUjatA, bhajA, stavatA hoya che. suvizuddha dharmanA aMgabhUta, dAna, zIla, tapa ane bhAvamAM ajoDa vIya pheAravI ane apramatta jIvanamAM sthira banI sAdhaka padma punA adhikAra prApta karatA hoya che.
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 163 suvizuddha dharma dhamapuruSArthanI siddhi dharmapuruSArthanI siddhi mATe pragaTa pitAnI zaktithI kAMIka adhika zakti pheravavI jarUrI mAnavAmAM AvI che. hoya te zaktithI paNa nyUna zakti kharcavAmAM te zAe kahyuM che ke, "te AtmA cAritradharmane pratipakSI bane che. jema rAga-dveSa e cAritra pratipakSI che, tema zaktine gopavavI e paNa cAritra pratipakSI kriyA che. A rIte zakitane gopavanArano naMbara, dharmapuruSArthanA ArAdhakemAM AvI zakatuM nathI. ApaNe dharma ApaNe dharma karIe chIe, te ApaNI IcchAne pUrI karavA mATe nahi, paNa prabhunI bhAvanAne pUrI karavA mATe kare joIe. prabhunI jagatanA sarvajIne tAravAnI bhAvanA che. tene pUrI karavA mATe ApaNe dharma karavAno che. prabhunI e bhAvanA-IcchA eTale trijagapati zrI arihaMta paramAtmAnI-savi jIva karuM zAsanarasI" svarupa utkRSTa bhAvadayA ! A bhAvadayAne devAdhidevano utkRSTa saMkalpa paNa kahe che. ApaNA vyaktigata sarva saMkalpa, A saMka9pamAM ogaLI javAM joIe. utkRSTa A saMkalpane hAni pahoMce e keIpaNa vicAra ke zabda e zrI jinAjJAnI virAdhanA che, tenAthI sva-nuM hita ghavAya che. je pApa che. eTale pApathI mukta thaIne dharma-pariNativAna banavA mATe prabhujInI AjJAnuM vividha pAlana karavuM te ApaNe dharma che. dhamabuddhi kSAtravaTa hoya tyAM ja dharma che. jyAM vaNikabuddhi hoya tyAM dharma ja nathI, ema eka apekSAe kahI zakAya. amuka kAma karavAthI amuka phaLa maLaze, e vaNikabuddhi che. bIjAne mATe je kAMI heya te kSAtravaTa che. sarvakALanA sarva zrI tIrthakara bhagavaMte kSatriya hoya che. nakhazikha kSAtravaTavaMtA hoya che. parakAje jAtane damanArA hoya che. jAta eTale paryAya. para eTale jIvajAti.
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 Atma-utthAnane pAye bIjA mATe huM zA mATe karUM? emAM mane zuM maLe? AvA prazno vaNikabuddhimAM vaNAyelAM hoya che. samagra satvanA utthAnamAM avarodhaka A buddhinI prazaMsA karavAthI sarvanuM hita karanArI dharmabuddhinI avagaNanA thAya che. mATe dharmAnusArI buddhi keLavavAnI jarUra che. A keLavaNIne mULAdhAra "namo " che, "kha" che, "dama" che, "za" che. dhamabhejananuM pariNamana dharma-bhajananuM jIvanamAM yathArtha pariNamana thAya che tyAre tamAma adharmo tarapha napharata pedA thAya che. e enuM prathama pariNAma che. "pariNamana' (Realisation) te lehI che. tethI cittamAM apUrva AnaMda pragaTe che. AnaMda te "vIrya che ane emAMthI anirvacanIya je samAdhi jame che, te ojasa che. jIva karmathI baMdhAele che." e hakIkatanuM punaH punaH citana dharmajananI bhUkha aMdarathI jagADe che. dharma pariNatinI kasoTI dharma pariNAma pAmyAnI kasoTI be rIte thAya che. AMtarika rIte cittazuddhi ane bAhya rIte vyavahAra zuddhi. cittazuddhi paNa na thAya ane vyavahAra zuddhi paNa na Ave, te te dharmapAlana dravyathI-nAma mAtrathI che ema samajavuM. je bhojana bhUkha na bhAMge tene bhajana kema kahevAya? arthAt na ja kahevAya. dharma pariNati eTale samagra mana sahita sarva prANane AtmasvabhAvano raMga pUrepUro lAgI ja te. A raMga te haLadarIo nahi, paNa cALa majIThIo, ke je vastunA vilaya pachI paNa TakI rahetuM hoya che. vastra phATI javA chatAM na phITe te pAke A raMga hoya che. jene saMga jIvane nisaMga banAve ja che. dharmI chuM. evI samaja dharAvanArA sahue ukta kaseTIo dvArA pitAnI samagra jAtanI kasoTI taTasthabhAve karavI joIe ke jethI teo kadI chetarAya nahiMyA mAyAcArI banavAnI TubuddhinA dAsa bane nahi. dharmanAM hetu svarUpa ane phaLa pravRttirUpa dharmanuM svarUpa dAna, zIla, tapa ane bhAva che. pariNatirUpa dharmanuM svarUpajJAna, darzana, cAritra ane tapa che.
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ suvizuddha dharma 165 dAnadharmanA sevanamAM, zIladharmanA sevanamAM ke tapadharmanA sevanamAM jJAna, darzana ane cAritranAM aMze rahelAM che. bhAvadharma svayaM jJAna-darzanarUpa che. dharmanI kriyA mAtra zubhAssava, saMvara ane nirAza karAve che. tethI temAM jJAna, darzana, cAritranuM ArAdhana raheluM che. jyAM jJAna, darzana, cAritranuM sevana che, tyAM tenA mULamAM zrI arihaMta parameSi, phaLamAM siddha parameSTi, phUlamAM AcArya parameSTi, patramAM upAdhyAya parameSTi ane skaMdhazAkhA-prazAkhAmAM sAdhu parameSTi rahelAM che. AcArya AcArane zIkhave che, upAdhyAya vinayane zIkhave che ane sAdhu sahAyapaNuM zIkhave che; A traNe maLIne ja dharma bane che. tethI te dharmanuM svarUpa che. dharmanI utpattimAM zrI arihaMta paramAtmAnI vANI -e ananya hetubhUta (kAraNabhUta ) che. dharmanuM phaLa avyAbAdha sukha che. e rIte dharmanA hetu, svarUpa, ane phaLa samajIne je dharmakriyA karavAmAM Ave che, te sAnubaMdha zubha anuSThAnanuM kAraNa banIne paraMparAe mokSa sukha ApanAra thAya che. mAsukha svAbhepalabdhirUpa che. putva kAje dharmanuM lakSaNa pariNAma vizuddhi che, adhyavasAyanI nirmaLatA che. te te ja sadhAya je pUrNatAnI bhAvanA thAya. AtmA nija guNathI pUrNa che e bhAvanA nirlobhatAne jagADe che ane nirlobhatAmAMthI ja krodha, mAna, mAyArahita sthiti pragaTe che. nilabhatA pUrNatAnI bhAvanAnuM phaLa che. pUrNatAnI bhAvanA mATe pUrNa svarUpa pAmelA zrI arihaMtAdinA nAma, sthApanA, dravya, bhAvanI vicAraNA, dhAraNA, dhyAnAddhi Avazyaka che. tenuM nAma piMDasthAdi ceyanuM sthAna che. AjJAvicayAdi dharmadhyAna tenI ja puSTi mATe che. AjJAvicayamAM zaraNAgati, apAyavicayamAM duSkatagaha sukRtAnamedanA ane saMsthAnavicayamAM tenA phaLasvarUpa durgati nirodha, saddagati lAbha ane paramagatinI paraMparAe prApti che. piMDasthAdimAM phaLanI prApti karanAra pUrNa puruSanuM dhyAna che ane AjJAvicayAdimAM pUrNa svarUpanI prAptine upAya che.
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 Atma. utthAnane pAye pUrNadharma dharma vastusvabhAvarupa che, havabhAva eTale abhAvane abhAva. tethI pUrNa zAti prApta thAya che. Atma svabhAvamAM abhAvane abhAva hovAthI pUrNatA che. jyAM pUrNatAne anubhava thAya che, tyAM koIpaNa vastune meLavavA mATenI AkAMkSA ke abhilASA hotI nathI. abhilASA janya AkULatAne abhAva e ja parama zAnti che. ethI ja kahevAya che ke, dharmanuM phaLa pUrNa zAti ane samatA che. samatA maitrIrUpa che. jIvatA sarvajIvamAM jIvavA samAna havAthI jIvavanI ektA rUpa bhAvanA samatA bhAvane lAve che, te samatAbhAva madhura pariNAmarUpa che ane vAtsalya svarUpa che. te jenAmAM hoya tenI sAthe mitrabhAva, sakhyabhAva sadhAya che. ane tenI parAkASThAe pahoMcelA puruSa pratye dAsyabhAva jAge che. A rIte samatAbhAvamAM madhurabhAva, vAtsalyabhAva, sakhyabhAva ane dAsyabhAva e cAre bhAve ekatra thayelA che. prathama dAsya pachI sakhya te pachI vAtsalya ane aMte mAdhurya e cAra bhAva maLI dharma pUrNa dazAne pAme che. cAra prakAranA dharma samavasaraNamAM birAjamAna thaIne zrI tIrthaMkara paramAtmA cAra-mukhe dezanA de che, tene ghaTAvatAM kalikAla sarvajJa zrI hemacandrasUrIzvarajI mahArAjA zrI vitarAga tetramAM pharamAve che ke, "cAra prakAranA dharma prakAzavA mATe ja jANe prabhujI cAra mukha kare che. ekI sAthe cAra dharma kahevA hoya te cAra mukha karavAM ja paDe. devatAo cAra mukha kare che te kharuM. paNa temAM prabhAva te devAdhidevanA puNyane ja hoya che. ajoDa evA samavasaraNane 20 hajAra pagathiyA hoya che. emAM rajata, suvarNa ane maNinA traNa gaDha hoya che. bAre prakAranI parSadAnI temAM hAjarI hoya che. atizayavALI prabhudezanA sAMbhaLavAnI hoya pachI e AnaMdamAM pUchavAnuM ja zuM hoya? prabhunI dezanA sAMbhaLavA sAmAnya rIte abhavya paNa Ave ne bhavya paNa Ave, laghukarmI paNa Ave ne gurukama paNa Ave e vakhate zrI tIrthaMkara paramAtmA dAna zIla, tapa ane bhAva e cAra prakArane dharma prakAze che. zAstra kahe che ke AmAM eke dharma
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAra prakAranA dharma 167 eka bIjAthI utarate ke caDhIyAte nahi, paNa badhAe potapotAnA sthAnamAM yathArtha mUyavALA hoya che. T koI ekale tapa kare ane zIla na pALe, te khALe DUcA ane daravAjA khUllA jevuM thAya. eTale tapanI sAthe zIla paNa joIe ane e paNa bhAva vagaranuM hoya te na cAle, mATe bhAvanI paNa eTalI ja jarUra che. have mAne ke zIla, tapa, ane bhAva-e traNe che, paNa dAna nathI te zuM thAya ? jo dAna na hoya te mANasa niya niSphara thaI jAya, pachI enA jIvanamAM zIladharma, tapadharma ke bhAvadharma vAstavikarUpe TakI zake ja nahi. kemake dAnamAM cheDavAnI vastu dUranI che. jyAre zIlamAM ethI najIkanI che. tapamAM ethIye najIkanI che ane bhAvamAM to ethIye najIkanI che. dAnamAM mukhyatavA lAmInI mUcha choDavAnI che. zIlamAM zarIra ane ezaArAmanI mUracha choDavAnI che. tapamAM IndriyanA viSayenI mUcha cheDavAnI che bhAvamAM mananI mUcha choDavAnI che. mananuM dAna jene mana lAmInI mUcha chUTI nathI, te cAra gatine cheda zI rIte karavAne; e pAMcamI gati zI rIte meLavavAno ? kemake lakSamI te bahu dUranI vastu che. je e gharanI vastunI mUcha paNa na chUTe, te najIkamAM rahelA zarIranI zI rIte chUTavAnI ? lahamI ane zarIra e baMne upara ekI sAthe AkramaNa thAya te mANasa lakamIne jatI karIne paNa zarIrane bacAvI le che, tenuM kAraNa e che ke tene mana lakSamI karatAM zarIra vadhu kiMmatI che. A saMdarbhamAM dAna e dharmanuM Adi pada che. dAnanA urachedamAM te zAsanane uccheda thaI jAya ane e ja rIte zIla, tapa ane bhAva pitapotAnA sthAnamAM pUratA mUlyavALA che. A cAra paikI kaI eka paNa dharma eAchA mahatvane nathI. munine dAna devuM baMdha kare, te kaI 15 dahADe ke cha mahine paNa svargavAsI thaI jAya athavA rajoharaNa mUkIne ghare jAya. pariNAme sAdhu saMghane ucheda thAya, pachI zrAvaka-zrAvikA paNa kyAM sudhI TakavAnA? mATe dAna dharmathI sAdhu-sAvIe, temanA AdhAre zrAvaka-zrAvikA, enA AdhAre caturvidha zrI saMgha ane zrI saMghanA AdhAre zAsana Take che. pAtrabhede dAna-ratnapAtra A dAnanA zAe bheda pADyA che ane te bheda mujaba pAtramAM paNa bheda paDyA che. jemAM anukaMpAdAna, abhayadAna, supAtradAna Adi AvI jAya che. A traNa bheda
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 Atma-utthAnane pAye mujaba, pAtromAM paNa bheda pADyA; zrI tIrthaMkaradeva e ratnapAtra. sauthI vadhAre nikaTa zrI tIrthaMkaradeva gurune paNa name che tIrthakaranI sAthe meLa meLavI ApanAra che mATe suguru hamezA paramAtmAnI bhakti karavAne upadeza Ape ane kahe ke-e mahAdeva ane ame piThiyA. e kamaLa te ame bhamarA ! AvA sugurunA sadupadezathI bhIMjAelA hRdayavALA bhavyajIvane svastika karatI vakhate cekhAmAM mokSa dekhAya. jema hajAra-hajAranI daza noTamAM gRhasthIne ghara, strI, pharanIcara vagere dekhAya che, tema bhavyajIvane cekhAmAM makSa dekhAya che. cokhA AtmAne zuddha karavAnI bhAvanApUrvaka cokhkhA evA paramAtmAnI bhaktimAM vaparAya che. jema cokhAmAM mekSa dekhAya che, tema bhakta jIvane pratimAmAM prabhujI dekhAya che. suvarNapAtra eka strI mAtA banI, putra mATe teNe be jhabalAM zIvaDAvyA. eka jhabaluM uMdara kheMcI gayo. A bAju bAbe be dahADAnA tAvamAM maraNa pAmyA. tene bALI AvyA. mahine zeka paLAya. mahinA pachI e ja jhabaluM kabATa sApha karatA maLI AvyuM. bAI tyAM raDI paDe che ! zA mATe raDI paDe che ! te kahe ke jhabalAmAM potAne bAbA dekhAya mATe. tema prabhu pratye AMtarika prItivALA AtmAne pratimAmAM prabhu dekhAya che. paramAtmAnI bhakti pachI sAdhunI bhakti karavAnI, kemake te suvarNapAtra che. dAnadharma te mahA AzIrvAdarUpa che, muni paNa dAnadharma na pALe te peTabhare kahevAya. gocaramAM sArI vastu AvI hoya, te vaDIla sAdhu, tapasvI, bALa ke jene tenI jarUra hoya, te munirAjane ApyA pachI vAparavAnI zAstrajJA che. tyAM paNa "mAre ja joIe" e bhAva Ave, te sAdhupaNuM hArI jAya eTale suvarNa pAtranI paNa kiMmata ochI nathI ! suvarNa pAtrarUpa sAdhu tamane paisA nathI ApatA, baMgalo nathI ApatA, kanyA paNa nathI ApatA, paraMtu teo sArI buddhi Ape che, emane e upakAra je te nathI. e saddabuddhinA pratApe tame anAcArI nathI banatA. bhayaMkara cera, DAku ke badamAsa nathI banatA. anIti AcaratA acakAva cho, ane jIvahatyA Adi pApathI pAchA phare che. matalaba ke sAdhu nirdayane dayALu banAve che, cArane zAhukAra banAve che, anItimAnane nItimAna banAve che ane te paNa baLajabarIthI nahi paNa AcAra pAlanathI enA vicAramAM palaTe lAvIne. mATe e mahAupakArI che. rajatapAtra jyAre zrAvaka e rajata pAtra che. zrAvaka jainakuLamAM AvyuM, ene vItarAga paramAtmA maLyA, mATe e mahApuNyazALI che. ene prabhAvanA muThThI bharIne Apo, pachI juo
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAna dharma 169 enA bhAva. ene paNa prabhAvanA karavAnA bhAva jAgaze matalaba ke ApaNI prabhAvanAo niSphaLa nathI. e lenArA paNa prabhAvanA karanArA bane che. zrI jainazAsana vizALa bhAvanAvALuM che. jarA paNa saMkucita nathI. mAtra jene zAsana pAmo ane bIjA na pAme, evuM enA haiyAmAM na hoya. je bIjAne dAna ja na devAya-ema jainadharmanA nAme kahevAya, te te jenadharmanI mahAna apabhrAjanA thAya, ane zAsana mAlitya e te mahApApa che. jyAre bIjAne ApavAthI, bIjA zAsana tarapha kheMcAya ane pariNAme zAsana pAmI paNa jAya. ApaNe tyAM avaguNane jIvanamAMthI bAda karavAnI vAta che. paNa koI jIvane bAda karavAnI vAta nathI avaguNIne saddaguNuM banAvavA mATe tene dilathI apAtuM dAna, tenA dilamAM paNa saddaguNa mATenI jhaMkhanA pedA kare che. Ama dAna zIla tapa ane bhAva e cAra prakAranA dharmanA pAlana vaDe jIvananI suMdaratA AtmavyApI bane che arthAt AtmA suMdaratama bane che. lakSamInI mUracha ghaTatA ja zarIrAdinI mUcha paNa ghaTavA mAMDe che ane mUchita AtmAnuM te ja ApaNA AcAramAM mUrtimaMta thaI anekane dharma karavAnI preraNA kare che. dAna e snAna che, enAthI parigraha saMjJAne mela dUra karavAnuM che. zIla, tapa e kapaDA che, ane bhAva e alaMkAra che, A cAra jAtanA dharmanA AcaraNathI AtmA suzobhita banI zake che. dAna dharma dharma ane puNyane eka viziSTa ane gADha saMbaMdha che. puNyane laukika tathA dharmane lokottara mAnave e yukti saMgata nathI. mANasa sAmAyika kare, paraMtu je prabhu pUjA na kare, te e dharma nathI kahevAta. dharmanuM mULa dAna che. dAnamAM sarva zreSTha dAna samAna dAna che. jemAM abhayadAnano samAveza thAya che. pUjyamAM parama pUjya zrI paMcaparameSTi che. mATe je evA pUjyanI pUjA na karIe, te e dharma nathI kahevAte. dAna devAnI pravRttine vikasita karyA vinA thAnAdimAM vikAsa zakya nathI. dAnathI dhyAna Ave che. dharmano prAraMbha dAnathI ja che. A. 22
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 Atma-utthAnane pAye sonuM, rUpuM, hIrA, mANeka ke je svaaMgabhUta nathI, tenuM dAna karavAmAM jeo pAchA paDe che, teo svaaMgabhUta Indriyane zIlavaMta AtmAne havAle karavAmAM zI rIte saphaLa banI zake? tAtparya e che ke dAna, zIla, tapa ane bhAva e cAre prakAranA dharmanI ArAdhanAno mUlAdhAra dAna che. laIe badhethI, badhA pAsethI, ane chatAM ApIe nahi keIne, te kevaLa devAdAra ja banIe ne? A devuM na cUkavIe tyAM sudhI uddhAra zI rIte thAya? paramAtmAnuM traNa RNamukti kahe ke karmamukti-e baMne eka ja arthamAM votaka che. upakArI bhagavaMtenA asIma upakAronuM RNa cUkavavAnI yogyatA, sAmAnya upakArInA upakAranuM RNa pheDavAnI vRtti ane pravRtti sAthe gADha saMbaMdha dharAve che. kadAca RNa na cUkavI zakAya te bhale, paNa mAthe RNa che--e hakIkta bhUlI te na ja zakAya. "devuM tene dAsa" e kahevatanAM mULa khUba UMDA che. leNadAra upakArI A kahevatane bhale bhUlI jAya, paNa deNadAre te na ja bhUlavI joIe. anaMta upakArI zrI arihaMta paramAtmA ApaNA sarvesarvA che. e satyane jhIlavAnuM satva, ApaNA jIvanamAM na pragaTatuM hoya te tenuM paNa kAraNa ApaNe turacha ahaMkAra che, devAdAra hovAnI hakIktane InkiAra che. zrI arihaMta paramAtmA parArtha vyasanI che, kRtajJatA guNanA svAmI che. te teozrIne bhajanArA ApaNe kevA chIe? zuM A prazna bhUlI javA jevo che? zrI jinAjJAnI ArAdhanAmAM ArAdhya je AtmA che, tenI mukti A be guNenA pUrNa pAlanamAM samAyelI hovA chatAM, tenA pAlanamAM pramAda sevIzuM. te AjJAnI virAdhanAnI sajAnA bhAgIdAra banIzuM. anekAnta, ahiMsA ane aparigrahamAM oDhArya ane dAna nathI te bIjuM zuM che? parane sneha ApavAmAM kaMjusAI karanArA, anavastrAdi ApatI vakhate snehabhAva keTalo vyakta karI zake te savAla che. dAna sivAyano divasa keIne na maLaze ! dAnane InkAra karIne nAdAna banavAnI dubuddhi keImAM na jAgaze ! Akhe zrI navakAra dAnane mahAsAgara che. tene samarpita thavAthI dAnabuddhi khIle ja che ane dAnanuM vyasana paNa lAgu paDe che. te nirvivAda hakIkata che.
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 171 mekSa mArgane mahimA mokSa mArgane mahimA mekSano mArga ratnatraya svarUpa che temAM jinabhakti ane jIvamaitrI e samyakdarzana svarUpa che. pudagala virakti e samyAna svarUpa che. AtmAnubhUti e samyaphacAritra svarUpa che. mekSa eTale mohane kSaya. meha eTale paravastumAM muMjhAvuM paravastunA AkarSaNane vaza thavuM te meha che. paravatunA baMdhanathI chUTavAnI kriyA te mekSamArga che. dAna vaDe dhanane meha chUTe che. zIla vaDe viSayane moha chUTe che. ta5 vaDe zarIrane meha chUTe che. bhAva vaDe manane meha chUTe che. jJAna vaDe sva-parane viveka thAya che. darzana vaDe svanI rUci jAge che. cAritra vaDe svamAM sthiratA Ave che. tapa vaDe te mATe jarUrI parAkrama pheravAya che. vItarAga pAse vairAgya maMgAya. nirgastha pAse tyAga maMgAya. te sivAyanI mAgaNI te matimAha che. mAnavabhavamAM sAra trivarga che. trivargamAM paNa sAra dharma che. dharmamAM paNa sAra jinakathita dharma che. temAM paNa sAra paMca parameSTi che. paMca parameSTimAM sAra arihaMta deva che. bhAvadharma dhamanA cAra prakAra che. dAna, zIla, tapa ane bhAva. bhAva vinAnA dAnAdi traNa niSphaLa jANavA. bhAva e manano viSaya che. AlaMbana vinA mana caMcaLa rahe che. manane vaza karavAnAM AlaMbana asaMkhya che, temAM navapada mukhya che. bhAvadharmanI prApti mATe navapadanuM AlaMbana dhyAna mukhya che. dhyAna vaDe samApatti thAya che ane samApatti vaDe bhAvadharmanI prApti thAya che. samApatti-e yAtA, dayeya ane dayAnanI ekatA rUpa che. dhyAtA aMtarAtmA che, kaceya paramAtmA che ane dhyAna ekAgratA che. dAnAdinA sevana vaDe malina-citta nirmaLa bane che. nirmaLa aMtaHkaraNamAM dayeyanI pratiSThAyA e sthAna che. dayeyarUpa nava pademAM nirmaLa aMta:karaNathI ekAgratA ane sthiratA thatA tallInatA Ave che.
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnanA pAye tallInatA vaDe ektA taddarUpatA thavI te bhAvadhama che. dhyeyanA Alakhana vaDe yAtAnA sthira-zubha adhyavasAya te bhAvadha che. 172 Ala'khana-dhyAna jyAre pirapakva thaIne nirAla'khana bane che. tyAre te zuddha upayAgarUpa thAya che. ane te nizcayathI bhAvadhama che. bhAvadharma viSaya samApatti rUpa che. bhAvadhama Atma samApatti rUpa che. bhAvadha samyagdarzanarUpa che. bhAvadhamAM jyAre samyagdarzanarUpa AMzika Atma sAkSAtkAra rUpa hAya tyAre te nizcayathI bhAvadharma che. deva, guru ane dharmAMnI upAsanA te viSaya-samApatti rUpa che. jJAna, darzana ane cAritranI ArAdhanA te AtmasamAtta rUpa che. AlaMbana vaDe jJAnAdi guNeAnI upAsanA thAya che. tyAM sudhI te vyavahAra bhAvadhama che. nizcaya bhASadhama AtmA, AtmAne viSe AtmAne jANe, jue ane mANe, tyAre te nizrcayathI bhAvadhama che. samyagdana vinA vratAdinuM pAlana niSphaLa che, mATe samyagdarzana e bhAvadhama che. AtmajJAna vinA vairAgyAdi niSphaLa che, mATe AtmajJAna e bhAvadhama che. nirmALa sneha pariNAma e bhAvadha'nu' mULa che ane tenu mULa Atmadravyanu acintya mAhAtmaya che. dAna, zIla, tapa ane bhAva e cAre prakAranA dharmanI ArAdhanAvaTe mukhyatve, AtmA ja ArAdhya che. e hakIkata mumukSu ArAdhakAnA lakSyamAM rahevI joIe. AtmAnI sevAnA e mukhyamArga che. bhASanuM mahattva jagatanA sarve vyavahAra anavarata raNu, kapa ane dhrujArIne AdhAre cAle che. paramANuthI paMta paryaMta saghaLuM kaMpamaya avasthAmAM che. te badhI cIjone ka'pAvavAnI zakti peAtAnA vicAromAM che. te mATe vicArone majabUta ane tAlakhandre kaMpavALA banAvavA joIe. ucca bhAvanAemAM satata ramaNu karavuM e ja mana pAsethI levA ceAgya uttama kAya che,
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAva dharma 173 mananI IcchAne svArthabhAva pratyethI vALIne sarvanA hita tarapha vALavAmAM Ave te, sukha-duHkha, rAga-dveSa, kAma-dhanI vRttione aMta Ave che. tenuM utpattisthAna asmitA" hatuM. te rahetuM nathI. "asmitAnuM prathama rUpa "huM" rahetuM nathI. tenuM bIju svarUpa "ahaMkAra" che. te paNa raheto nathI. manane saMbaMdha pa25dArthomAM svArtha pradhAna thAya te "amitA" jAge paNa niHsvArthabhAve parahita citA svarUpa sarvAtmAnI sAthe saMbaMdha thAya te "asmitA" "huM" paNuM utpanna thaI zakatuM nathI ane tenI sAthe saMbaMdha rAkhanArI vAsanAo paNa jAgatI nathI. mUlaprakRtine parivartana karavAne ekane eka upAya manane saMbaMdha kevaLa potAnA ja bhautika svArtha sAthe na thavA de ane sarvAtmAnA hita sAthe karavo te che. sarvanA sukhanI IcchA jAgyA pachI ahaMkAra ane mamakAranA sthAne samarpaNa ane sevAbhAva ja ubho rahe che. paramAtmabhAvane samarpaNa ane jagatanA jIvonI sAthe aucityapUrNa vyavahAra e tenuM phaLa che. ahaMbhAvanuM dahana ahaMbhAva je saMsArabhramaNanuM kAraNa che. tenA "hakArane upara ane nIce "rakArarUpa agni bIja vaDe ArAdhaka pitAne pagathI mAthA sudhI dahana kare, jethI ahaMbhAva bhamIbhUta thAya. AthI "ahaMkAranI tattvamayatA sthApita thAya che tatva eTale dayeya athavA rahasya. tavavit eTale yathArtha jANanAra, rahasya jANanAra. sAmAnya rIte ema mAnavAmAM Ave che ke samAdhi te yogIo ja lagAve samAdhimAM zarIra ane sthAna bhUlI javAya che. tevI avasthAne mAtra yegIo ja nahi paNa pitAnA rojIMdA jIvanamAM dareka jIva anubhava karate heya che. jIvanamAM je kArya ane je vastu upara prIti hoya tevA kAryamAM dareka jIva (kSaNika) samAdhine anubhava karatA hoya che. eka premI bIjA premInI yAdamAM potAne zuM nathI bhUlI jato? - A rIte je vizvanA sarva jI sAthe prema keLavAya te vizvapremI paramAtmAnI yAdamAM keTale AnaMda Ave? vizvanA sarva jenuM hita ciMtavanAra evA zrI arihaMta paramAtmAnI yAdamAM AnaMda AvavA lAge tyAre samajavuM ke ApaNe temanI sAthe yoga thaI gaye. ethI je samAdhi Avaze temAM zAzvata AnaMdano anubhava thaze. te vega ane samAdhi sAdhavA mATe manane keLavavuM paDaze. jagatanA sarva jIvenuM hita thAya ane sarva jIvonuM hita cAhanAra ane karanAra paramAtmAne vijaya thAya e bhAvanAne manamAM vAraMvAra lAvI paDaze. e bhAvanAnA pudagale cAdarAja lekamAM phelAIne sarvatra zAMtine prasAra karaze.
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 Atma-utthAnano pAyo "jaya vicAra sys" A maMtramaya prArthanA sUtrane artha e che ke he arihaMta paramAtmA ! he jagatanA guru ! tamAro jaya thAo, tene bhAvArtha e che ke vizvamAM zAMti prasAranAra bhAvanAne ane zAMti varSAvanAra zrI arihaMta bhagavAnane vijaya thAo. A mahAmaMtranuM jeo raTaNa karaze teo cittanI samAdhi pAmaze, samAdhinuM sukha meLavaze, zAzvata zAMtine anubhava karaze. - bhAva-mAhAsya jaina sAdhu jagatanI daSTie mahAna sukhI che, kAraNa ke vIse kalAka teo zrIjinAjJAnA pAlanamAM pasAra kare che. zrI jinAjJApAlana e ja sAcI prabhubhakti che. prabhuAjJAnA pAlaka sAdhune joIne jagata rAjI thAya che, anekane prabhubhaktinA keDa jAge che. deva ane guru ApaNA AtmAne cAhe che, ApaNA AtmAnuM hita Irache che. chatAMya ApaNI pAse keI apekSA rAkhatA nathI. emanA nirvyAja snehanA kAraNe ja emanA tarapha ApaNane bhakti jAge che. bhaktiga eTale bhAva Apa. bhAva ApavuM eTale hadaya soMpavuM, hRdayanA siMhAsana para ISTane pratiSThita karavA. je sAmagrI maLI che, e sAmagrIne bhakti karIne sadupayoga kara joIe. rAtre UMghatA pahelAM vicAravuM joIe ke, Aje mArI kaI vastu bIjAnA upagamAM AvI? detAM zikhe, paNa mAge nahi. Give me, I lack. (e mAgaNa che.) Use me, I have. (e dAna che.) ApavA chatAMya ApavAne bhAva vadhatuM jatuM hoya, te jJAna saphaLa che. badhAM dharmI jI ApaNane bhAva-Atma-sneha Ape ja che. pUrva puruSanuM badhuM ApaNane kAma Ave che. mATe maLelI sAmagrIne parahitamAM sArthaka karavAnI pratyeka paLane sAdhI lo. mekSamAM ApavAnuM ja che, levAnuM nathI. ahIM levaDa-devaDa bane che. paNa levAmAM jJAna, devAmAM bhAva hovo joIe A be muddA ati mahatvanA che. bhAvathI prabhubhakti karatAM rahIne jagatanA jIvone bhAva ApavAne lAyaka banIe. bhavasthitine pakavavAmAM bhAvadAna e rAmabANa IlAja che.
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAva-mAhAsya 175 tIrthaMkara paramAtmAnI AjJA zrI tIrthaMkara paramAtmAe, ApaNAM badhAM upara karelA upakAno keI sumAra nathI. temaja Aje tathA bhaviSyamAM paNa emanAM upakAranI amIvRSTi, anavaratapaNe cAlu ja che ane cAlu rahevAnI che. mATe, zrI tIrthaMkara paramAtmAnI AjJAne jIvanamAM khAsa agrImatA (Special priority) ApavI joIe. je kAMI karIe te, AjJApAlananA udezapUrvaka karavAnI jAgRti keLavavI joIe. dareka kAryamAM varace zrI tIrthaMkara paramAtmA AvavA joIe. paramAtmAnA dhyAnanuM AlaMbana kriyA dvArA sAMpaDe che, mATe kriyA karavA yogya che. zrI tIrthakara devanI AjJAnA pAlananI buddhithI je kAMI karIe chIe, te badhuM dhyAna che. mATe je dharmakArya karavAnuM hoya te karIne pachI vizeSa dhyAna mATe prayatna karIe te dhyAna phaLe ane te dhyAna kahevAya. mastaka jJAnanuM sAdhana che, hadaya bhakitanuM sAdhana che. bhAva hRdayamAM utpanna thAya che. kriyA zarIramAM thAya che. dareka kriyAmAM mana, vacana, kAyA vaparAya che, eTale traNe yegathI sAdhanA thAya che. traNa vegathI ochA ganI sAdhanA "adhurI" gaNAya che. A sAdhanAne badalo levAnI je IcchA rahe che, te na rahevI joIe. kAraNa ke anaMta upakArI zrI tIrthaMkara paramAtmAnI AjJAnuM pAlana rUpa dharma sAdhanA e RNa (karma) muktine IlAja che; eTale RNa cUkavatAM cUkavatAM "badala" mAgavA rUpI navuM RNa keI vivekI AtmA pitAne mAthe na ja caDhavA de. hA, bIjA upabRhaNa karanArA heya, te vadhAre ullAsa rahe che. badhA evA maLe te dareka dharmakriyAmAM ullAsanI mAtrA vadhatI ja jAya che. bhAva ApavAnuM che. badhAM ja bhAva (Genuine Love or Inner good-will) mAge che. jJAna nathI mAgatA. mANasa mAtrane mukhya jarUra bhAvanI che, jJAnanI te pachI. bhAvanI bhUkha badhAne che ane bhAva ApatAM thAka lAge che. jJAna ApatAM (zikhAmaNa, salAha vagere) bhAgye ja keI thAke che. hitakara bAbata e che, ke jJAna levuM ane bhAva Apavo joIe. paNa ApaNe uMdhuM karIe chIe. savaLIne badale avaLI cAla cAlIne Atmapragati sAdhavAne mithyA prayAsa karIe chIe.
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnanA pAyA mAgavA chatAM na Ape te kRpaNu kahevAya. ane mAge te bhikhArI. ApaNe bhAvanA bhikhArI chIe ane ApavAmAM kRpaNa chIe. 17 matalaba ke bhAva ApavAne badale yAcIe chIe. jJAna grahaNa karavAne badale ApavA mATe adhIrA banI jaIe chIe. zrI tIrthaMkara paramAtmA jagatanA madhA jIvAne bhAva Ape che. ane e bhAva paNa svatulyatAnA; ethI jarA paNa ochA nahi. samyaktvI paNa zrI saghane bhAva Ape che. bhAva ApavA, Atmasneha ApavA, zuddha sadbhAva ApavA, AMtarika AdarabhAva ApavA. jJAna ochuM hAya teA hajIye cAle paNa bhAvanI nyUnatA na cAle. bhAvane samyagdana sAthe avinAbhAva saMbaMdha che, ane samyagdarzanane muktinuM ava ya khIja kaheluM che e hakIkatane lakSyamAM letAM bhAvanuM keTaluM badhuM mahattva muktimArgomAM che, te spaSTa thaI jAya che. cAgI thavAnI prathama zarata. vAmemi sanga nIne... zivamastu sarva jJAta....... ....... kAI paNa jIva sAthe amaitrI nahi. eTaluM ja nahi, pazu maitrI joIe ja. sa jIvA sAthe ane AvI AtmIyatA ja 'zivamastu sarva jagataH ' mAlAvI zake, ke je khelamAM saccAI hAya, haiyuM hAya, sarUMvedana hAya; i'bha-kapaTa ke mAyAcAranA aMza paNu na hoya ! jIvanamAM kSamA ane maitrInI mukhyatA eTalA mATe che; ke kRpaNutA, kSudratA, kaTutA, bhavAbhina ditA e anAdithI ApaNA svabhAvabhUta khanI gayA che, je vAstavamAM, vibhAvarUpa che, eTale tene dUra karavA mATe kSamA-maitrI Adi vaDe jIvanane raMgavuM ja paDe; te sivAya dharmanA raMga na bese, na ughaDe. mAMganArane kSudra kahevAya ane hovA chatAM na ApanArane kRpaNu kahevAya, te doSa ApaNAmAM anAdinA che. ApaNane bIjAnA doSo ane samaNu zeThanI kRpaNutA dekhAya che. paraMtu manuSyabhavamAM bhAvanA akhUTa khAnA maLavA chatAM paNa ApaNe bhAva ApavAmAM keTalI keTalI kaMjusAI karIe chIe, te dekhAtuM nathI ! bhAva eTale...Atmasneha. te bhAva ApavAmAM udAra banavuM joIe. k
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 177 dharmanA sAdhakane mArgadarzana dharmArAdhananI pAyAnI rIta dharma nava keTIe pUrNa bane che. traNa karaNa karavuM (karaNa), karAvavuM (karAvaNa), anumedavuM (anamedana). traNa yoga - mana, vacana ane kAyA. traNa vegamAM mukhya mana che kAraNa ke te sUkSama che. manapUrvaka (mana daIne) kare, te dharmakriyAnuM phaLa vadhAra; mana vagaranI kriyAnuM phaLa ochuM. dareka kriyAmAM pradhAnatA kAyAnI hovA chatAM, temAM mana bhaLe che tyAre ja tenI asarakAraktA (sArI yA narasI) vadhe che. dharmakAryamAM kAyAnI pradhAnatA heIne tene vazamAM rAkhavI paDe. je pitAnI kAyAne vazamAM na rAkhI zake, te vacana ane manane vazamAM kaI rIte rAkhI zake? sthalakAyA upara paNa kAbu na Ave, te sUmamana upara kAbu kaI rIte AvI zake ? kAyA ane vacana karatA mana vadhAre caMcaLa che, mATe manane vaza karavA sahuthI pahelA kAyA ane vacana upara kAbu meLavavuM joIe. asthira ane caMcaLa mana jema gatinuM kAraNa che tema sthira ane prazAMta mana sadagatinuM paNa kAraNa che. kadAca kAyabaLa ochuM hovAthI kAyikadharma ocho thAya, paNa azakta kAthAmAM ya, mana te avazya baLavAna banI zake che, mATe azakta dehAvasthAmAM paNa manathI suMdara dharmArAdhana thaI zake che. dharmane paripUrNa karavA mAnasika anumodana (badhAnuM) thavuM joIe. soyamAM nahi parovAyelA uttama prakAranA derAthI paNa phATeluM vastra saMdhAtuM nathI, tema karmakSayakAraka dharmAnuSThAnanI anamedanAmAM nahi bhaLelA evA manathI AtmAne mela kapAtuM nathI, Atmazuddhi thatI nathI. mATe manane sukRtamAM joDavAne khAsa prayatna bAlyakALathI ja the joIe. gharmanA sAdhakane mArgadarzana chadyastha avasthAmAM sAmAnya manuSyane ja nahi, paraMtu mumukSuone paNa pitAnA manamAM mUMjhavaNa pedA karanArA aneka prazno, aneka vAra UbhA thAya che. ane pachI tevA mumukSuo pitAnA Asajane samakSa ema kahetA saMbhaLAya che ke, "atyAre mAre zuM karavuM joIe, e mAre mana moTI mUMjhavaNa che." A. 23
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 Atma-utthAnanA pAye mUMjhavatA prazno ane tenuM nirAkaraNa keTalAkane e prazna mUMjhave che ke, "niyama laIne tene bhaMga karavAne badale, niyama lIdhA sivAya ja vratanuM pAlana karavAmAM ze vadhete keTalAkane e prazna satAve che ke "dravya pUjA karatAM bhAva pUjA zuM peTI?' vagere vagere. A mUMjhavaNanA nirAkaraNane upAya sAva sahelo che. e je vicAradhArAmAMthI utpanna thayelI che, te vicAradhArA mULamAMthI ja beTI che, e nizcaya thavAnI atyaMta jarUra che. chastha avasthAmAM AvI sthiti aneka vAra AvI javA saMbhava che, AvavI sahaja che. tenI sAme bacAva karanAra keI paNa samartha vastu hoya te be che. eka ApaNe vinItabhAva' ane bIjI, ApaNI tattva samajavA mATenI "sAcI dhagaza". AgraharahitatA sAcI dhagaza hoya te ja kaI eka pakSamAM aTakI na javAya ane vinItabhAva hoya te ja atIndriya viSayamAM bahuzrutene zaraNe rahevAya. kaI paNa viSayamAM aMtima nirNaya para AvatA pahelAM tenI cAre bAjuthI pukhta vicAraNA cAlu rahevI joIe. ane jyAM sudhI AptapuruSanuM samarthana na maLe tyAM sudhI, "matinI alpatA ane zAsonI gahanatA"ne vicAra kadI paNa cheDI na devo joIe. ane te tethI ja bane ke jeonI tavajijJAsA bhavyatvanA paripAkathI janmelI heya tathA janmajAta kulInatAne varelA hoya tevA cho tava mATe je kAMI maMthana kare, temAM bhUlabharelA nirNaye paNa aneka vAra thAya, chatAM AgraharahitatA rahevAthI, prajJApaka maLatAMnI sAthe ja, teo asapha nine pheravatAM vAra karatAM nathI. e saddaguNane zAstromAM prajJApanIyapaNuM" kahyuM che. guruvacane pannavaNijaja te, ArAdhaka he, have sarala svabhAva." athavA "anucita teha na Acare, vALe vaLe jima hema." e zabdomAM jJAnIoe e sadaguNane vakhANyo che. ciMtanapradhAna keTalAka mumukSu gRhasthane bhAvapUjAmAM mana vizeSa AtmAbhimukha thatuM lAge che, e ghaNuM ja uttama cihna hovA chatAM, te ja ciMtananA baLe, "rogIne oSadhanI jema" dravyogane arthAt AraMbha, parigraha, meha-mamatva ane viSayAdikanI aMdara rahelA-khUMpelA gRhastha vargane, te roganuM nivAraNa karavA mATe dravyapUjA paNa keTalI samartha ane upayogI che, te samajavAnI yogyasAmagrI maLe, samajAyA sivAya rahetuM nathI.
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmanA sAdhakane mAdana draSyapUjAnuM mahattva mahAmahopAdhyAya pa. pU. zrI yAvijayajI mahArAja racita 125 gAthAnA stavananA 8, 9, 10 e traNa DhALAmAM e viSaya pUrepUrA spaSTa karyAM che. jene vAMcavAthI dravyapUjAnAM pariNAma--sahya jIvanAM--sateja thayA sivAya rahetAM nathI. 179 6 dravyapUjA karanArA khIjAnAM jIvana azuddha ane malina che,' ema vicAravA karatAM jeenAM aMtara malina nathI ane jJAnIenI AjJAnu' Azadhana karavAnA pariNAmamAMthI jene 'dravyapUjA 'nI karaNI karavI che, tene e anuSThAna, 'krUpa 'nA dRSTAMtathI sa'sArane pAtaLA karanAruM thAya che, e vAta siddha che. tethI gRhasthAne apekSAe bhAvapUjA karatAM paNa dravyapUjA parama maMgaLa karanArI che ane dravyapUjApUrvakanI bhAvapUjA ja zAnti ApanArI che, evA anubhava thayA sivAya rahetA nathI. dravya vinA ekalI bhAvapUjA thADo vakhata rucikara lAge tApaNa te ruci cira'jIvI manatI nathI. tene cira'jIvI banAvavAmAM dravyapUjApUrvaka bhAvapUjane jJAnIoe batAvelA krama e ja phaLadAyI khane che, evA jJAnI puruSAnA eTale pa. pU. zrI haribhadrasUri Adi sUripuMgavAnA cAsa abhiprAya che. pAtratA keLavavAnA upAya evuM sAMbhaLavA ane vAMcavAmAM Ave che ke, zubha anuSThAnamAM vizeSa zubhabhAvanI vRddhi thAya che paNa evuM anubhavamAM AvatuM nathI.' ityAdi mUMjhavaNabharyA praznonuM athavA evA anubhava nahi thavAnuM kAraNa tattvanA jJAnanI nyUnatA athavA aspaSTatA sivAya bIju` kAMI hAtuM nathI. e nyUnatA ke aspaSTatA zuM che, tatsaMbaMdhI spaSTatA mananapUrvaka vAMcavAthI 'zubhaanuSThAnA zubhabhAvanI vRddhi mATe anivArya che,' evA vizvAsa jAgyA sivAya raheze nahi. 'mArgAnusArInA guNA e dhamanA pAyA che' evA nizcaya yathArtha che. e ja rIte dhama ratna prakaraNamAM batAvelA zrAvakanA akSudrAdi ekavIsa guNA paNa dha ratnanI prApti mATenI ceAgyatAnA mukhya hetue che. tathA bIjA paNa pAtratA vikasAvanArA, odAya, dAkSiNya, gAMbhIya, dhaiya, sAjanya Adi guNNAnA vikAsanI paNa ghaNI jarUra che. ane e rIte pAtratA keLavAyA bAda 'pAtramAyAnti sampai:' pAtra jIvAne saMpadA e AvI maLe che. arthAt pAtra vyakti tarapha guNarUpI sa'padAe khelAvyA vinA ke icchA karyA vinA paNu, samudranI tarapha nadIe khe'cAi Ave che tenI jema khe'cAi Ave che. eTale pAtratA keLavavAnA vicAra tema ja te mujabanA AcAra e ja sauthI zreSTha ane nirbhIya jIvanamA che. e krame caDelA AtmAonA patananA sa`bhava rahetA nathI.
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 Atma-utthAnano pAyo athavA khUba ja ocho (saMbhava) rahe che. te saMbaMdhamAM mAtra eTaluM ja vicAravAnuM rahe che ke. ekalI mArganusAritA upara ja vadhAre paDatuM vajana ApavA jatAM e mArgAnusArIpaNAnA ja guNe jema ke, 'pratyahaM dharmazravaNam', avirodhena trivargasAdhanam , 'anabhiniviSTatvam ,' vRttsthjnyaanvRddhAnuNArityana, sIritva, "vizeSAtvika zAMtyika, ItyAdi ghaNA guNe ghavAya che. temAM chele "kRtajJatA " guNa ghaNuM mahatvanuM che. je saMjAra-apekSAe mAtApitAdi gurujana mATe jeTale lAgu paDe che, teTale ja dharma apekSAe deva, guru, saMgha ItyAdi pratye paNa lAgu paDe che. ane e badhA guNenA garbhamAM ApaNane sanmArga pratye daDhIkaraNapaNuM TakAvI rAkhavA mATe ghaNI sAmagrI goThavAyelI che, tethI mArganusAritAnI vyAkhyA paNa kevaLa "nyAyasaMpannavibhAji" jeTalI saMkucita na ja rahevI joIe. ane e rIte te guNanI sAdhanA apUrva gyatAne pedA karanArI thAya emAM jarA paNa zaMkA nathI. ArAdhanAmAM pramAda ahaMkAra kema? keTalAka mumukSuonI evI paNa phariyAda hoya che ke, sAmAyika, pratikramaNa, tapa vageremAM hAla te mujabane bhAva AvatuM nathI ke anubhavAta nathI. paNa tenAthI UlaTuM abhimAna, daMbha, avidhi, AzAtanA vagere ne prAdurbhAva svAbhAvika lAge che." A phariyAdane khulAse e che ke zrI vItarAga bhagavaMtoe samyagadarzana Adi guNasthAnakonI utpatti kevaLa nisargathI kahI nathI. paNa nisarga ane adhigama ubhayathI kahI che. aneka vakhatano adhigama e nisargarUpe pariName che. kriyAo e abhyAsa svarUpa che ane abhyAsanuM ja bIjuM nAma adhigama che. kevaLa upadeza-zravaNa, tattvaciMtana ke pustakavAMcanathI "adhigama" thAya ane satkriyAonuM sevana niSphaLa jAya, ema kahyuM nathI. UlaTuM ema kahyuM che ke, te te guNasthAnakane ucita te te kriyAo aprApta guNane prApta karAve che, prAptane sthira kare che ane vadhAre che. avazya karaNIya kriyAo vaLI, "sAmAyika, pratikramaNa, dAna, zIla, tapa, pUjana Adi kriyAo upara ATale arucibhAva zA mATe ?' ema jIvane kharA aMtarathI pUchIe te javAba maLyA vinA rahe nahi ke, "kevaLa pramAda sivAya bIjuM kaI kAraNa che ja nahi. kAraNa ke te badhI kriyA nivadya (niSpA5) che tema ja keIne paNa pIDAkAraka nathI kAraNa ke
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmanA sAdhakane mA na 181 te te samaye samayanA tethI vadhAre sArA upayAga karAve tevAM khIjA kAryo ApaNI sAme che nahi. dhanavyaya karavA paDe che ema paNa nathI ane je alpa dhanavyaya karavA paDe che, te paNa yathAsthAne che. zaktinA paNa durvyaya thatA nathI, UlaTA zArIzti, vAcika ke mAnasika zaktinA sa`caya thAya che. samatvabhAvanI vRddhi thAya che, e ja zaktinA sa`caya che. kriyAnAM sUtrA paNa jJAnagabhIra che, mahApuruSAe racelAM che, parama maMtra svarUpa che. aMtarAtmAne paramAtmabhAvanI sAthe vAra vAra milana karAvI ApanArAM che. vividhaprakAranI mudrA zrI tIthaMkara-gaNadharAdi mahApuruSA pratye vinaya-bahumAnAdinI sUcaka che. AtmAnA jJAnAdi guNNAnA vikAsane anulakSIne ja AvazyakAdi kriyAonI racanA thayelI che. temAM kAI paNa jagyAe da'bha, abhimAna ke svArthanuM pASaNa che nahi. paraleAka-pradhAna satpuruSAe pAralaukika kalyANanI siddhi mATe e maMgaLakArI kriyAo vihita karelI che, ane samagra zrI saMghamAM evI AtaprAta karI dIdhI che ke, e kriyAnA baLe samagra zrI saghanI ekavAkayatA ekasarakhI jaLavAI rahe che. tattvajJAna e kriyAonA pAyA che. samatva enA prANa che. samAdhi, sadgati ane edhi enu lakSya che. guNavAna puruSAnuM bahumAna, pApanI jugupsA, AtmAnuM avaleAkana, sa'sArathI parAGamukhatA ItyAdi saddaguNaiAnuM sAkSAt AcaraNa enI suvAsa che. e kriyAnA baLe ja zrI sadgha jIvatA dekhAya che ane enA baLe ja pAMcamA ArAnA aMta sudhI enu AyuSya TakAvI rAkhavAnA che. upakAraka kriyAo jIvanamAM pratyakSa AcaraNa vinAnuM keruM tattvajJAna kadI dIrghajIvI anI zakyuM nathI. tapa, japa, dAna Adi pravRttionA ekasarakhA pravAha vahI rahyo che, tenI pAchaLa kriyAAnA ja mATeA phALA che. sa mahApuruSoe jIvanamAM svaya' apanAvIne ene TekA ApyA che. potAnAthI adhika kriyAnu* AcaraNa karanArane prazaMsyA che. enI aMdara thai rahelI avidhi, AzAtanAne poSI nathI, dUra karavA pUratI takedArI rAkhI che. tema chatAM manuSya svabhAvanI nakhaLAIne vaza, thatI avidhinA anubaMdhane vidhi pratyenI bhakti vaDe viccheda karI zakAya che, ema kahIne AzvAsana ApyuM che. * avidhithI karavA karatAM na karavuM,' ene utsUtra-bhASaNa kahyuM che. 'karavuM te vidhiyukta ja karavuM, ' e manevRttine abhimAnajanita gaNAvI che. koi paNa kriyA abhyAsathI ja zuddha thaI zake che, tethI abhyAsadazAnI avidhine AgaLa karIne, abhyAsane cheADI devAnuM kahevu', e pramAdane peASanAruM tathA mULa vastunuM mUlya ghaTADanAruM che, ema zAstrakAra maharSioe bhArapUrvaka pharamAvyuM che.
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 Atma-utthAnano pAyo athabhakiyAthI azubhabhAvane anubhava thave jeTalo sahaja che, teTale zubhakriyAthI zubhabhAvane anubhava tha sahaja nathI, e ja ema batAve che ke, enA adhika abhyAsanI arthAta vAraMvAranA sevananI pUratI jarUra che. kakSAno vicAra have prazna e rahe che ke, ApaNe nIcalI kakSAe hoIe te upalI kakSAnI kriyA ApaNane kevI rIte lAbha kare? cakravartInuM bhajana raMkane kema ? maMdAgnivALAne pauSTika rAka kevI rIte lAbha kare ? ahI kakSAno vicAra be rIte che. eka pravRttirUpe ane eka pariNatirUpe. pariNati te kriyA sAdhya che, ane AvyA pachI kSaNavAramAM cAlI janArI paNa che. tethI pariNita vaDe kakSAno vicAra azakya che. mAtra pravRtti vaDe ja kakSAnuM mApa nIkaLI zake che. te jeo jainakuLamAM jagyA che, uttama kuLanA AcAranuM sahaja rIte pAlana karI rahyA che, jenA gharamAM mAMsa-madirAnuM bhajana ke vezyAgamanAdi nIca kAryonuM sevana che nahi, halakA kuLane ucita evA jhavavadhanA vyApAra ke azuci karmo nathI, jene paleka upara zraddhA che, AtmAnuM hita karI levuM e ja janmane sAra che, evA susaMskAre jeone vArasAmAM maLelA che, jeo jIvatAM badhi, maratAM samAdhi ane paralokamAM sadagatine niraMtara IrachI rahyA che, jeone vItarAga paramAtmAmAM devAdhidevapaNane, nigraMthamAM gurupaNAne ane AgAmAM sarvajJa-nirUpatipaNAne vizvAsa che tathA dharmamAM jIvadayA ane jIvanI jayaNA e ja mukhya che, evI naisargika zraddhA dharAvI rahyA che, tevA che A kriyAnA adhikArI nathI, ema te kaI ajJAnI, kaI durAgrahI ke kaI pulAnaMdI ja kahI zake. upara varNavyA tenA karatAM vadhAre sArA saMskAravALA bIjA kayA manuSya che ke jeo A kriyAnA kharA adhikArI che ane bIjA nahi? jo nathI te pachI AvA ucca saMskAravALAnAM gharamAM niraMtara sAmAyika, pratikramaNa, jinapUjA, vrata-niyama, dAna, zIla, ane ta5-japAdi kriyA satata thatI rahe temAM khoTuM zuM che ? A te DhAlanI eka bAju thaI. tenI bIjI bAju paNa che. ane te A kriyAo karanArA paikI keTalAkamAM dekhAtI jaDatA, avicAritA, svArtha lupatA, bahAra AvavAnI ke lekamAM sArA dekhAvAnI mane vRtti ityAdi ke je durga rUpe dekhA de che. paNa te (aneka prakAranI nabaLAIone vaza mAM) anivArya che. athavA jJAna-prakAzathI tene haThAvI zakAya che.
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmanA sAdhakane mArgadarzana 183 dharmakriyAnI rUcI eka te sAmAnya rIte dharmakriyA karanArAo. samagra samAjanI daSTie alpa saMkhyAmAM hoya che. mAtra paryuSaNAdi parvomAM ja tenI adhiktA dekhAya ane te vaga kavacit dharmakriyA karanAre hovAthI temAM bhUle najare paDe che. chatAM ekaMdara vicAra karatAM tevI bhUlavAnI kriyAo vaDe teomAM evo eka bhAva te poSAya che ke, jIvanamAM dharmanuM sthAna che ane dharma paNa kAMIka zakti ane sukha Ape che, te mAnyatA TakAvI rAkhavAmAM paNa temane moTo phALo che. pratipakSamAM e rIte kriyAo chUTI javA pachI jena keNa, ajena keNa, dharma zuM, adharma zuM ene bheda rahe A viSamakALamAM ghaNe duSkara che. AtmazuddhimAM sahAyaka A kriyAo karavAthI ApaNA potAmAM athAMta kriyA karanAramAM daMbha ke mithyAbhimAnanuM poSaNa thAya che, evI ekAta mAnyatA sarvathA asaMgata che. UMDA tatvamaMthana pachI je kriyAo thAya te vaDe daMbha, abhimAna poSAya ema banavuM azakya prAya che. tema chatAM je sAdhakane ema lAge ke lAgatuM hoya to te ghaDAyelI mithyA kalapanAo ke asaMgata vicAraNAone lIdhe che, ema ja mAnavuM joIe. e ka9panAo ane vicAraNAo asatya ane azAstrIya che, ema nakakI thavAnI sAthe e bhramaNAo ApoApa vilaya pAmI janArI che. keTalAka sAdhake jApa, zArApATha Adi kriyAone "acare acare rAma' jevI jaNAvatA hoya che. paNa temaNe e samajavuM joIe ke, "acare acare rAma" bolanAra pipaTa e ja kAraNe anya paMkhIo karatAM UMce gaNAya che. ane bIjI bAjune vicAra karatAM e kriyAo karanArAomAM paNa Aje ghaNA sAdhu, ghaNu sAdhvIjIe, ghaNuM zrAvaka ane ghaNI zrAvikAo evI nIkaLaze ke jeo popaTapATha nathI karatAM paNa e kriyA karatI vakhate Atmika AnaMda ane jJAnIonI AjJAnuM pAlana karyone saMtoSa anubhave che. tathA zrI tIrthakara sapuruSa ane mahAsatIonAM nAmasmaraNAdi vaDe potAnA janmane dhanya ane kRtArtha tarIke anubhave che. kAraNa ke e kriyAonAM sUtronI pAchaLa pUrvAcAryoe ghaNuM sAhitya vistAryuM che ane bhASAmAM paNa ghaNuM goThavyuM che. tethI tenuM paddhatisara jJAna paNa samAjamAM phelAtuM ja rahe che. joke Aje anya kSetramAM vidyAne vikAsa tathA bhASAjJAnane pracAra jeTalA pramANamAM vadhI rahyo che, teTale ApaNe tyAM dekhAtuM nathI. paNu AtmAnA ArehaNanA mAgamAM te pramAda to rahevAno ja. ane ene dUra karavA mATe paNa kALa-kALe mahA
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 Atma-utthAnano pAyo puruyugapradhAne Adi janmatA ja rahe che ke jeo pharIthI kiyAuddhAra ItyAdi kare che ane kriyAnI pAchaLa, bhulAyeluM ke bhulAtuM jatuM jJAna meLave che. eTale hAlanA manuSyamAM duSamakALanA prabhAve dekhAtI zithilatAone vadhu paDatuM vajana ApavA karatAM ApaNuM kartavya, khUTatuM jJAna umeravAmAM che. ane e rIte zubhakaraNI dvArA zAsanane udyota ane TakAva tathA prabhAva vadhAravAmAM vadhu kalyANa sAdhI zakAya ema che, evI mAnyatA daDha karavAmAM che. dravya vinA bhAva na hoya camata kriyA pratiSatti mAnyAtathA "bhAve bhAvanA bhAvIe, bhAve dIje dAna" e vAkyo zAnAM che. e satya che te paNa, "vya vinA bhAva hoya nahi." anaMta vAra dravya cAritranA pAlanapUrvaka zrutadharmanI ArAdhanA thAya, tyAre koI vAra jIvamAM vilAsa jAge ane grathibheda thAya." e paNa zAnAM ja vALyo che. te baMnenI saMgati jevI rIte thAya, tevI rIte tAtparya kADhavAM joIe. jeo kevaLa dravyane ja mukhya mAnIne cAle che, teo mATe bhAvano upadeza che ane jeo "bhAva" pratye ja DhaLelA che, teone dravyanI jarUriyAtane upadeza che. vastutaH badhAM kAraNe maLavAthI kArya thAya che, aMtima (anaMtara) kAraNane mAnavuM e bhAvanayano viSaya che ane paraMparA kAraNusAmagrIne paNa kArya sAdhaka mAnavI, e dravyanayane viSaya che. ubhaya nayane sumeLa e jaina zAsana che. pravRttinI mukhyatA keTalAka sAdhake ema kahetA hoya che ke potAnI rucinI-pitAnA peTanI bhUkhanI bIjAne zI khabara paDe?" vAta sAcI hovA chatAM sAva sAcI nathI. kAraNa ke e ruci yA bhUkhanI paNa jJAnIone khabara paDe che. eTalA ja mATe jJAnIo e guNasthAnakanA bheda pADIne pratyeka guNasthAnakane cagya karaNIone paNa spaSTa nirdeza karyo che, ane guNasthAnakane samajavA mATe "pariNati' nahi, paNa "pravRttine ja mukhya mAnI che. e vAta upara jaNAvI che. pote kaI karaNI, kayA vrata-niyama Adine ucita che, e jANavA mATe gurnAdikanuM avalaMbana paNa batAvyuM che. e rIte parIkSA karIne pitAnI ruci yA bhUkhane sarvathA anurUpa pitAnI bhUmikA samajI zakAya che. elI nirapekSa "mAganusAritA" upara bhAra devAthI "mArganusAritA" ja UDI jAya che. ekalI nirapekSa "sarvavirati upara bhAra devAthI "sarvavirati ja UDI jAya che.
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmanA sAdhakane mArgadarzana 185 paNa e badhI vastuone je sApekSapaNe rAkhIne vicAravAmAM Ave te jema mArganusAritA" samyagdarzanane ane viratine lAyaka banAve che, tema "virati" tathA "samyagdarzana "ne ucita karaNI o mArgonusAritAne meLavI Ape che. kAraNa ke te karaNI o paraspara virodhI nathI, kintu parasparane poSaka che. anupama upakArI zrI saMgha Aje je keTalAka virodhAbhAsa jaNAya che, te vartamAnamAM zAsananA gaNAtA puruSomAMnI keTalIka nabaLAIonuM phaLa javuM. paNa evI nabaLAI ne eka jhapATe dUra karavAno keI paNa upAya A jagatamAM che nahi. karmanI baLavattaratA ane tenI paratatratAnI sAme kenuM cAlI zakayuM che ? paNa tethI zAsanane zuM ? zAsana to avicichanna che. tribhuvanapatine paNa pUjya e zrI saMgha te sadA vijayavaMta che. puruSaratnanI khANa che. aneka puNyapuruSe pUrve temAM thayA che ane bhaviSyamAM avazaya thavAnA che. AvA anupama zrI saMghanA AdhAre bhavyAtmAonuM kalyANa che. paNa kevaLa vyaktienA AdhAre zrI saMghanuM kalyANa ke akalyANa nathI. zrI saMghanA AdhAre vyaktio che, tIrtho che, caitya che, zA che, parvo che, maMtra che ane dAna, zIla, tapa Adi saghaLA prakAranI ArAdhanAo che. ajJAnIonA samUhane saMgha na kahevAya e vAta jeTalI satya che, teTalI satya bIjI vAta e che ke, zrI saMghane ajJAnIone samudAya, je te vyaktithI na kahevAya. vyakti karatAM zrI saMghanuM baLa vadhAre che, vyaktinA guNe karatAM zrI saMghanA guNa adhika che, vyaktinA jJAna karatAM zrI saMghanuM jJAna vadhAre che. vyaktinI ArAdhanA karatAM zrI saMghanI ArAdhanA vipula che, vyaktinI yogyatA karatAM zrI saMghanI yogyatA vizeSa che, vyaktinA TakAva karatAM zrI saMghane TakAva lAMbe che, vyaktinA pAvitrya karatAM zrI saMghanuM pAvitrya vadhAre che. "jyAM paMca tyAM paramezvara" e kahevata nirAdhAra nathI. guNahIna samudAyane hADakAMne mALo kahyo che te sApekSa che, zrIsaMghane potAnuM saMghatva TakAvI rAkhavA mATe eka preraNArUpa che. paNa e vAkyanuM avalaMbana laI pratyeka ajJAnI, alapajhAnI ke mithyAjJAnI tema na bolI zake. te bolavAno adhikAra bhavabhI, aMvijha, gItArtha, pravacanavatsala ane kaNasamudra evA javAbadAra adhikArI puruSone che. tethI zrI saMghane preraNuM maLe che. anadhikArI vyaktio te vAkayanA pracAra dvArA zrI saMghanI azAtanA kare te AnaMta pApa upArjana karIne adhogati pAme. A. 24
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 Atma-utthAnanA pAye lajAguNa lajajAguNanI bAbatamAM keTalAka sAdhakane e prazna mUMjhave che ke, "jethI potAne nAza thatuM hoya tevI lajAvatA guNenI TimAM kevI rIte AvI zake? nahi ja, paNa je lajajAthI sukuLanI maryAdAo jaLavAtI hoya, je lajajAthI viSaya vRttio upara aMkuza AvatuM hoya, je lajajAthI ajJAnI che jJAnInuM anusaraNa karatA hoya, je lajajAthI aneka vyasane ane durgathI bacI zakAtuM hoya tathA pavitra dharmakaraNIe thatI hoya, te lajajA eka parama sadaguNa che. ane te uttama AtmAomAM ja saMbhavI zake. hA juvAnanI ? laja guNasamUhanI janetA che. laja guNane varele AtmA kadI paNa akArya nahi kare tathA satkArya karavAmAM kharI nirbhayatA tenAmAM ja AvI zakaze. pUrve mahAsatIoe satItvanA guNanA pAlana khAtara je nirbhayatAe dAkhavI che, temAM temanA lajajAguNane paNa ghaNe phALe che. jethI pitAne nAza thatuM hoya tevI lajajA guNanI kaTimAM na ja AvI zake, paraMtu jenAthI pitAnuM rakSaNa thatuM hoya tevI lajajA vaDe athavA je lajajA vaDe vartamAnamAM nahi paNa AgAmI kALamAM mahAna lAbha thanAra che, tevAM kAryomAM samajyA vinA ke bhAva vinA paNa mahAna puruSonI maryAdA khAtara pravartavAnuM thatuM hoya, te lajAne parama saddaguNa mAnavAmAM kaI paNa jAtane bAdha nathI. AcAra prathama dharma anAya jIne zrI tIrthakaravAthI paNa lAbha na thAya, tema anadhikAra dharmaceSTA kadI paNa lAbha na kare" e je vicAra keTalAka sAdhako vyakta kare che te ekAMta satya nathI. adhikAra prApta thavA mATe paNa keIne koI ceSTA joIze ja. jJAna vinAnI kriyA niSphaLa kahI che, tema kriyA vinAnuM jJAna paNa niSphaLa kahyuM che. paraMtu e baMne naya pakSa che. siddhAtapakSamAM kriyA ane jJAnane tulya baLa che. kriyAne jJAna karatAM adhika eTale prathama sthAna paNa saMbhave. jema ke jJAna vinAnI zubha kriyA saddagati apAvI zake, paNa diyAhIna jJAna sadagati ApI zake nahi. 'jahA kharo caMdaNabhAravAhI, bhArassa bhAgI na hu caMdaNamsa / evaM khalu nANI caraNeNa hINo, mANassa bhAgI na hu suggaie //
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmanA sAdhakane mArgadarzana 187 skRtikA paNa kahe che ke "kAvAra prathama dharma ? ane vAta paNa sAcI che, kAraNa ke kaI paNa kaLA zIkhavA mATe pahelI kriyA karavI paDe, pachI ja jJAna thAya. ja ke jJAna ane kriyA baMne sAthe ja cAle che, te paNa gauNu-mukhyatA heya. prAraMbha dazAmAM kriyAnI ja mukhyatA hoya paNa jJAnanI nahi. prAraMbhika zikSA zraddhAthI eTale paranA jJAnanAM avalaMbanathI thAya, svane jJAna pachI ja thAya. "pahelAM samaju ane pachI bApane bApa kahe," ema bolavAne adhikAra nAnA bALakane na soMpAya. A kriyAonuM pUrNa rahasya samajavA mATe ApaNe ghaNA nAnA-bALaka chIe. e viSayamAM moTA moTA jJAnIo paNa potAne ghaNuM nAnA jaNAve che. sarvajJa bhagavaMta sivAya bIja tene aMza ja jANI zake. bIjuM badhuM Apta puruSe uparanA vizvAsathI mAnavAnuM rahe che, e vastu daDha karavA mATe zAstrakAroe aNusamaja ke a5 samajathI paNa jJAnIo uparanI zraddhA ane vizvAsathI lIdhelAM vrata-niyama ane devapUjane AdinuM atula phaLa batAvyuM che. ane vAta taddana satya che ke, te pavitra kriyAonuM phaLa saravALe anaMta bane. tene khare mahimA phaLa maLyA pachI ja samajAya. jJAnI guruonA caraNane AdhIna rahelA anadhikArI paNa kSaNavAramAM adhikArI banI jAya. tethI zrI jinazAsananI sakriyAo sarva rIte upAdeya che ethI adhika zraddhA daDha karIne paNa ApaNA mATe ke parane mATe adhikArI-anadhikArIpaNane vicAra karavAmAM Avaze, te A viSayamAM ghaNI ochI bhUla thavAno saMbhava che, anyathA lAbha levA jatAM pUcha evA vakhata Ave, e nakakI jANavuM. nibhatAnA ekAMta Agrahane AdhIna thaIne keTalAka sAdhake evo prazna paNa karatA hoya che ke, "aneka vakhata rAjAne pATha bhajavanAza naTane rAjyaprAptine saMbhava khare?" A tema ja Ane maLatAM daSTAnto ekadezIya samajavAM. vaiNavane veza paheranAra pArathI paNa vaiSNava banI jAya. pariNAmanI dhArAo vicitra hoya che. jevAM jevAM dravya, kSetra, kALa, bhAva maLe, tevA tevA palaTA pariNAmomAM Ave. tethI ubhaya pakSane potapotAnA sthAne sarakhA mahattavanA dhaNIne kadama bharavAnAM che. bhavitavyatAvAdanuM AlaMbana kayAre? keTalAka sAdhakone mUMjhavatA A praznanuM nirAkaraNa e che ke, jyAre jyAre asamAdhi thAya. tyAre tyAre bhavitavyatAvAdanuM AlaMbana levAthI asamAdhi TaLI jAya che ane AtmA sva-svabhAvamAM AvI jAya che. bhavitavyatAvAdanuM A rItanuM AlaMbana zAstravihita che.
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 Atma-utthAnano pAyo paNa kAryanI siddhimAM ekalI bhavitavyatA kAraNa nathI, paraMtu pAMce kAraNe maLIne kArya thAya che, e je jina-siddhAnta che, tene AthI jarA paNa bAdhA pahoMcavI na joI e. anyathA e ja bhavitavyatAvAdanuM ekAnta avalaMbana jIvane puruSArthahIna ane cittavizvama karAvanAruM thAya che. kaI paNa ekAntavAdanuM avalaMbana citta-svAdhyane avasare mahAna hAni pahoMcADe che, kAraNa ke te vastusthitithI viruddha che. mokSamArgamAM "puruSakAra e ja agrapada bhogave che. kAraNa ke te ja eka prayatnasAdhya che. te sivAya bIjo cAra kAraNe e manuSyane AdhIna nathI, paNa zraddhAthI mAnavAnAM che. joke e zraddhA paNa atyaMta upayogI che ane enA baLathI cittanI samatalatA barAbara jALavI zakAya che tathA jJAnIo upara vizvAsanI vRddhi thavAmAM prabaLa nimitta bane che. paNa temAMthI koI ekAdana upara aMtima keTie DhaLI paDavAnuM thAya te te mArgathI bhraSTa karAvanAra che ema nakkI mAnavuM. bhavitavyatAvAdanuM AlaMbana levAmAM jema vivekanI jarUra che, tema nikitA keLavavAne vicAra paNa ciMtanapUrvakanA viveka sivAya sevavA jevuM nathI. nahitara temAMthI paNa "jene huM cagya nathI, tevI kriyA nahi karavAthI nirdezikatA keLavI zakAze evI eka mAnasika nabaLAI pedA thaze. ane sAdhakanA jIvana pravAhane chinnabhinna karI nAkhaze. e mAnasika nabaLAI utpanna thavAnuM nimitta UdhuM tatvajJAna ane tene upara baMdhAyele abhiniveza arthAt ekAMta Agraha che. ekAMta Agraha, bhale pachI te bhavitavyatAvAdane ho ke svabhAvavAno che, kartRtvavAdane che ke attva vAdane he, tenuM aMtima pariNAma AvA ja prakAranuM hoya che. paradazananI utpatti A rIte ja thaI che ane thAya che. sauthI moTo doSa asaddaAgraha tarkazakti ane buddhizaktine jeo vadhAre prApta thayelA hoya che teo asadaAgrahamAM AvI jAya te teonuM vadhAre patana thAya che. pUrva-puruSee pharamAvyuM che ke 'AgrahI vata ninISati yukti, yatra tatra matirasya niviSTA / jyAM mati beThI che, tyAM yuktine laI javI te ja AgahIpaNAnI nizAnI che. jyAM yukti che, tyAM matine laI javI, te nirAgrahIpaNAnuM cihna che. tethI tattvajJAnanI prAptimAM "asadagrahane mATe deSa mAnya che. pa. pU. upAdhyAyajI mahArAja pharamAve che ke
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmanA sAdhakane mAdana vidyA viveko vinayo vizuddhiH / siddhAnta-vAllabhyamudAratA ca // asadprahAdyAnti vinAzamete / guNAstRNAnIva kaNAd davAgneH || 1 // 189 artha : jema agninA kaNathI ghAsanA gaMja maLI jAya, tema asagrahathI vidyA, viveka, vinaya, vizuddhi, siddhAntanI vallabhatA ane udAratA Adi guNNA vinAza pAme che. kalikAlasarvajJa zrI hemacandrasUrIzvarajI mAve che ke, 'durucchedaH satAmapi / ' (A asagrahane) satpuruSA paNu duHkhe karIne dUra karI zake che. tethI tenAthI bahu saMbhALa rAkhavAnI hAya che. dhama mAM namratA-apa NutAnI jarUra paDatI hAya tA te A ja kAraNe paDe che, paraMtu ekAMta AgrahavALAeAmAM te namratA--samarpaNutA kadI paNa sthAna pAmI zakatI nathI. tenuM kAraNa e che ke, koI paNa jAtanA ekAntavAdamAM vastusthitithI viruddha nirUpaNa karavAnuM hoya che. tethI jo te sa`pUrNa svacchaMdI na ane, tA. badhAnA virodha kevI rIte karI zake? ane badhAnA virAdha na kare, tA peAtAnA mata kevI rIte sthApI zake? tethI ekAntavAda e ja mithyAtva che, mATe sava thA tyAjya che. nika"bhatAnA samULa nAza kayA guNasthAnake thai zake e hakIkata paNa dharmAMnA sAdhakonA dhyAnamAM rahevI joie. niMbhatAnA samULa nAza TheTha navamA guNasthAnake thAya che. zrI jinazAsanamAM janmyA pachI sAmAyika, pratikramaNa, jinapUjAdi cheADIne bIjI tevI kaI kriyAe che ke je sAdhakane Atmasa teSa pamADI zakaze ? jainakuLamAM janmela kAI paNa kalyANakAMkSI jIva, zrI tItha "karadevapraNIta dharmakriyAe mATe peAtAne mAgya mAnavA prerAya athavA ayeAgya mAnatA thaI jAya, te te sevelI ekAntika vicAradhArAnA ciMtananuM ja pariNAma che. paraM'tu asahajanya A nakhaLAi jainakuLamAM janmelA kalyANavAMchu jIvanI prakRtithI sarvathA viruddha che. eTale jeTalA jorathI te dhamakriyAone cheADavAnA vicArane te Aje vaza thayA che, teTalA ja khake tenA karatAM adhika jorathI te AvatI kAle tene svIkArI levA tatpara banyA sivAya rahevAnA ja nathI. kAraNa ke koi paNa manuSya peAtAnI prakRtithI viruddha AcaraNamAM adhika kALa TakI zakatA nathI. ane te samaye ja tene kharekharA e khyAla Ave che ke, bhUtakALanI peAtAnI samaja khATI hatI. je kriyA mATe pAte pAtAne ayeAgya mAnatA hatA, te kriyA mATe te kharekhara caiAgya che evI zuddha samaja tenA manamAM dRDha thaI jAya che.
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 Atma-utthAnane pAyo dharmakriyA taraphanI ekAtika sUga paraMparAe keTalI ghAtaka nIvaDe che te pratyeka sAdhake spaSTapaNe samajI levuM joIe. ekalo bhavitavyatAvAda ke svabhAvavAda mAnavAthI puruSArthavAda sarvathA UDI jAya che. ekale kramabaddha paryAyavAda ke dravyane ekAMta svataMtratAvAda mAnavAthI Akho kamasiddhAnta UDI jAya che. karma ke puruSakAra UDI gayA pachI jIva ane pudgalanA sagarUpa je anAdi saMsAra ke tenAthI jIvane mekSa, te paNa UDI jAya che ane saMsAra tathA mokSa UDI gayA pachI kamabaddha paryAyane ke bhavitavyatAvAda vagere vicAra ApoA5 UDI jAya che. pachI sAdhakane kevaLa zUnyakAra ke aMdhakAra ja AvIne Ubho rahe che. ane emAMthI prathama kriyAne choDavAne, pachI puruSonI ArAdhanAne choDavAne ane krame karIne zubha saMkalpamaya saghaLI sat pravRttione mUkI devAno saMphilaSTa adhyavasAya prabaLa thatuM jAya che. enuM pariNAma paraMparAe kevuM ane keTaluM bhayaMkara Ave eno vicAra sAdhake jAte karI le. A vicAranA pariNAme zAsa-paribhASAmAM jene anaMtakALanI naraka ane nigoda kahevAya che, tene zaraNe anicchAe paNa jIvAtmAne thavuM paDe, te jarA paNa InkAra karI zakAya nahi. zrI tIrthaMkara paramAtmAnI bhakti jeTalI ja teozrInI AjJAnI bhakti karavAnI zuddhabuddhi ane niSThA-e dharmanA sAdhakanI sAcI mUDI che. A mUDI veDaphAI jAya te jIvana veDaphAI jAya, AtmA ardhagatigAmI banIne apAra yAtanAone bhoga bane. AjJA karanAramAM saMpUrNa zraddhA keLavIne jIvana ghaDavuM, AtmAne ajavALo, pahitane pramANa-e dharmanA sAdhakane kharekhara dilathI gamatuM thAya che eTale asadagrahane kacare tenA mana tema ja hadayamAMthI nIkaLI ja jAya che ane tene AdhyAtmika vikAsa jhaDapa dhAraNa kare che. gharma saMgraha zraddhA vinA eTale koI paNa eka sArA viSayanI jijJAsA jAgyA vinA sAcuM jJAna thatuM nathI, sAcuM jJAna thayA vinA vartana sudharatuM nathI ane vartana sudharyA vinA zubha dhyAna saMbhavatuM nathI. zubha dhyAna mATe zuddha vartananI jarUra che. zuddha vartana mATe sAcuM jJAna jarUrI che ane sAcA jJAnane mATe zuddha zraddhAnI jarUra che. matalaba ke zraddhA vinAnuM jJAna niSphaLa che. jJAna vinAnuM cAritra kAyakaSTa che. cAritra vinAnuM dhyAna, durthAna che. duryAnanuM pariNAma durgati che.
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmAM saMgraha eTale yathA zraddhA, jJAna, cAritra ane dhyAna e cAra, dharmanA agA thayA. durgAMtithI bhIrU ane sadgatinA rAgI AtmAone jeTalI jarUra zubha dhyAnanI che, teTalI ja jarUra yAnane sudhAranAra satananI, vartanane sudhAranAra sajJAnanI ane sajJAnane pedA karanAra sat zraddhAnI che. 191 zrI jaina zAsananI ArAdhanA eTale sat zraddhA, sajJAna, savana ane saddhyAna tathA e cArane dhAraNa karanArA satpuruSAnI ArAdhanA che. e cAremAMthI kAinI ke e cArane dhAraNa karanAra kAi ekanI paNa avagaNanA, e zrI jaina zAsananI avagaNanA che. e cArenI ane e cArene dhAraNa karanArA sapuruSAnI ArAdhanA e zrI jainazAsananI sAcI ArAdhanA che. ekalu* jJAna ke ekaluM dhyAna, ekalI zraddhA ke ekaluM cAritra muktine ApI zakatuM nathI. muktinA mArga eTale zraddhA ane jJAna, kriyA ane dhyAna e cArenA sumeLa ane e cArenI saMpUrNa zuddhi che. ahIM'zraddhA' zabda zraddheya, zraddhAvAna ane zraddhAdinA hetu e traNenA sUcaka che. e rIte 'jJAna' zabda, jJeya, jJAtA ane jJAnanAM sAdhana e tripuTIne jaNAvanArA che. 'kriyA' zabda kriyA, kriyAvAna ane kriyAnAM sAdhanAne tathA dhyAna zabda dhyeya, dhyAtA ane dhyAnanAM sAdhanAne jaNAvanArA che. . e cArenI zuddhi eTale anukrame zraddheya, zraddhAvAna ane zraddhAnA hetu, jJeya, jJAtA ane jJAnanAM sAdhanA, kriyA, kriyAvAna ane kriyAnA hetuo tathA dhyeya, yAtA ane dhyAnanAM sAdhaneAnI zuddhi, zrI jaina zAsanamAM zraddheya tarIke vItarAga, temane mAge cAlanArA nirtha ane temaNe batAvelA anupama zruta ane cAritradharma che, vItarAga temAM vItarAga te che ke, jemaNe rAgAdi dvaSA upara saMpUrNa vijaya meLavyeA hAya. je rAgAdi DhaSAe traNa jagata upara vijaya meLavyA che, traNa jagatamAM rahelA jIvA upara jenA pragaTa prabhAva che, zarIra cheADavA karatAM pazu jenA tyAga karavAnuM kAma, jIvane agharU paDe che, tenA upara paNa jeoe vijaya prApta karyAM che, te vItarAga paramAtmA traNa jagatanA vijetA gaNAya che.
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 Atma-utthAnane pAye rAgAdi e che uparanA e vijyanuM nAma ja "vItarAgatA" che. evA vItarAga paramAtmAnI stuti karatAM kalikAla sarvajJa zrI hemacandrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve che ke "varuM rAjyagurUM, vItarAga manoratA pu-sthitaM ramaNa kSIrapArA-horara . zrI vItarAga stotra artha :- he vItarAga! kevaLa ApanuM mana rAgarahita che, ema nathI. ApanA zarIramAM raheluM rUdhira paNa dUdhanI dhArA jevuM ujajavaLa che. AvA vItarAga paramAtmA uparanI zraddhA eTale denA vijaya uparanI zraddhA arthAta jagatamAM jema doSe che, tema te doSa upara saMpUrNa vijaya meLavanArAe paNa che, evI sacoTa khAtrI. AvI sacoTa khAtrI-zraddhA nA vijetAo upara bhaktirAga utpanna kare che. tRSAthI pIDAte mANasa jaLanA zaraNe jAya che, tema rAgAdi de jene kharekhara pIDAkAka lAge che, tevA che zrI vItarAganA zaraNe jAya che. vItarAganI bhaktimAM otapreta thAya che. rAgAdi doSonA vijetAo upara A bhaktirAga-e eka prakArane vedhaka rasa che. vedhaka rasa jema tAMbAne paNa suvarNa banAvavAnI tAkAta dharAve che, tema rAgAdi dAnA vijetAo uparane bhaktirAga, jIvarUpI tAmrane zuddha kocana samAna-sarva deSa rahita ane sarva guNa sahita ziva svarUpa banAvavAnI zakti dharAve che. deSa rahitatA ane guNa sahitanA samavyApta che. jema aMdhakArane nAza ane prakAzane uddagama eka sAthe ja thAya che, tema doSane nAza ane guNene prakarSa samakALe ja udaya pAme che. zrI vItarAga paramAtmA e rAgAdi doSanA vijetA che, mATe ja guNanA prakarSavALA che. e rIte zrI vItarAga paramAtmA uparanI zraddhAmAM jema denA vijaya uparanI zraddhA vyakta thAya che, tema guNenA prarSa uparanI zraddhA paNa abhivyakta thAya che. e ubhaya uparanI zraddhAthI jAgele bhaktirasa jyAre tenA prakarSapaNAne pAme che, tyAre AtmA eka kSaNavAramAM vItarAga sama banI jAya che. ninya zrI jaina zAsanamAM zraddheya tarIke prathama naMbare jema zrI vItarAga paramAtmA che. tema bIje naMbare nigraMtha che.
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 dharma saMgraha nirgatha eTale vItarAga nahi, paraMtu vItarAga banavAne satata prayatnazIla sAdhuvarya. grantha eTale gAMTha athavA parigraha "parigraha' zabda mUchanA paryAya tarIke vaparAya che. AtmA ane tenA guNe sivAya, jagatanA koI paNa padArtha upara, temaja mUcchanA atyaMta kAraNabhUta svazarIra upara paNa mamatva ke rAgabhAva dhAraNa karavo nahi, te nircathatAnI Toca che. AtmA ane tenA guNe uparane rAga e mUracha ke mamatva svarUpa nathI, paraMtu svabhAvanmukhatArUpa che. tethI te doSarUpa nahi paNa guNarUpa che. nirgathatA uparanI zraddhA e vItarAgabhAva uparanI zraddhAne ja eka phaNage che. zrI vItarAga paramAtmA cheSarahita che, te nigraMtha AMzika doSa sahita hevA chatAM deSarahita thavAne prayatnazIla che. deSanA abhAvamAM doSarahita banI rahevuM e sahaja che. deSa vidyamAna hoya tyAre deSane AdhIna na thavuM e sahaja nathI, kiMtu parAkramasAdhya che. deSa tarapha DhaLavAne badale guNa tarapha vaLavAnuM kArya, UMcu vIratva mAgI le che. badhA cho AvuM vIrava dAkhavI zakatA nathI, paNa zrI vItarAgano upAsaka vItarAgatAne rAgI temAM saphaLa nIvaDe che. denA humalAnI sAme aDaga rahevuM ane dene mULamAMthI ukheDI nAkhavA mATe satata mathyA rahevuM, e jenuM sAdhya che, te nircathatA vItarAgatAnI sagI bahena che. e nirgasthatAne varelA mahApuruSa pratye zraddhA Respect for the spiritual heroes vItarAgatAnI bhaktinuM ja eka pratIka che. zrI vItarAga paramAtmA uparane bhaktibhAva-e jema dene dAhaka ane guNene uttejaka che, tema nircantha uparane bhaktibhAva paNa deSadAhaka ane guNettejaka che. zrata-cAritradhama zrI jaina zAsanamAM zraddheya tarIke pahele naMbara zrI vItarAga paramAtmAne ane bIjo naMbara nigraMtha mahAtmAne che, tema trIjo naMbara zrI vItarAga paramAtmAe pharamAvelA ane nirmathe pALelA mRtadharma ane cAritradharmane Ave che. zratadharmanI zraddhA eTale zrI vItarAga paramAtmAnA vacanarUpa zAse batAvelA padArtho ane to uparane vizvAsa. "jIvAdi dravyo ane mekSAdi tattvanuM nirUpaNa A. 25
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 AtmA utthAnane pAye zAstromAM je rIte karyuM che, te temaja che evI daDha pratIti. e pratItinA ge jagatanA svabhAva ane mekSanuM svarUpa jevuM che, tevuM ja jANavAnI ane samajavAnI taka maLe che ane tenA phaLa svarUpa cAritradharmanI prApti thAya che. - zrI vItarAga paramAtmAnA vacanamAM vizvAsa e te samyagdaSTi AtmAnA zvAsane paNa zvAsa che. bharauMghamAMthI uThADIne keI ene pUche ke, "sAcuM zuM ? te e eja javAba Ape ke, "sAcuM che zrI vItarAganuM vacana." e vacana sAthenuM vividha joDANa te cAritradharmanuM pAlana. cAritradharma tene kahevAya che ke, jemAM bIjAnI pIDAne parihAra haya. jyAM sudhI jIva, bIjAne pIDA karanArI pravRttiothI pratijJApUrvaka sarvAze ke 20 muka aMze paNa mukta thatuM nathI, tyAM sudhI te nimitte thatuM karma baMdha aTakI zakatA nathI. ane karmabaMdha aTako nathI tyAM sudhI tenA phaLa svarUpa janma-maraNa ane tajajanya pIDAo aTakI zakatI nathI. sva-pIDAnuM utpatti sthAna, jANatAM ke ajANatAM parapIDAmAM nimitta banAya che te che. e nimitta manathI-vacanathI ke kAyAthI leza paNa thavAtuM hoya tyAM sudhI tanimittaka karma baMdha cAlu rahe che. enAthI chUTavAne upAya eka ja che. ane te hiMsAdi pApasthAnethI nivRtta thavuM te che. parapIDA e pApa che. ane para-upakAra e puNya che, e nirvivAda che. pitAne kaI pIDA pahoMcADe to te pApI che, ema mAnanAre bIjAne pIDA pahoMcADatI vakhate pote pApa karanAra nathI, ema kaI rIte kahI zake ? pitAnA upara keI upakAra kare, te te puNyanuM kAma kare che, ema ja lAge che, te te niyama pitAne mATe sAce che ane bIjAne mATe sAce nathI, ema koNa kahI zake ? vizvanA avicaLa niyama akATaya hoya che. te niyama raMka ane rAya sahune ekasarakhA lAgu paDe che. kAMTAmAMthI kAMTA uge che, ane anAjamAMthI anAja uge che. e niyama anusAra pIDAmAMthI pIDA janme che. ane upakAramAMthI upakAra phalita thAya che. cAritradharma e parapIDAnA parivAra svarUpa ane paropakAranA pradhAna aMgarUpa che. te cAritradharma uparanI zraddhA ane tenA pAlananA zubha ane kalyANakArI phaLo upara vakhatUTa vizvAsa, e sadbhakti ane sadAcaraNanI preraNAnuM anupama bIja che.
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma -sa graha 195 parane leza mAtra pIDA na thAya ane sa`sa'mAM AvanAra ceAgya jIvane zuddha dhanI prAptirUpa bhAveApakAra thAya, evA cAritradharmanuM pAlana karavA mATe zrI jaina zAsromAM sUkSmamAM sUkSma agaNita niyameA batAvyA che. te badhAnA saMgraha caraNasittarI ane karaNasittarInA 70-70 bheDhAmAM agara saMyama ane zIlanA 18000 praznArAmAM thaI jAya che. sadAcAranA sarvazreSTha aMgeA temAM samAI jAya che. ane eka paNa aMga mAkI rahetuM nathI. IcchA-micchArdika deza prakAranI sAmAcArI te cakravAla sAmAcArI kahevAya che. Avazyaka-pratilekhanAdi pratidina (edha) sAmAcArI kahevAya che. A sAmAcArIonA pAlanamAM satata upayeAgavaMta jIvanA, jIvanamAM sadAcArIne bhaMga ke tenA phaLa svarUpa karmonA baMdha thavAnA avakAza rahetA nathI. zraddhAnI zuddhi mATe zrI vItarAga paramAtmA, nigrantha mahAtmA ane zruta-cAritra dharUpa zraddheya vastue A traNeyanI zuddhi oIe. evI zuddha vastuo uparanI zraddhA, koi paNa AtmAne pavitra manAvI zake che; emAM koI paNa jAtanI zaMkA nathI. zraddhAvAna AtmAdinI zuddhi zraddhA eka guNa che. guNu, guNI vinA rahI zaktA nathI. zraddhArUpI guNane dhAraNa karanArA guNI AtmA che. e AtmAnI zuddhi eTale tenA svarUpanI zuddhi. dUdhamAM maLI jaIne rahelA pANInI jema, azuddhie AtmAmAM maLI jaIne rahe che, nahi ke ghauM-bAjarInI khArImAM bharelA ghauM--khAjarInI sAthe rahetI kAMkarInI jema AtmAnuM svarUpa, A rIte yathA prakAre samajavu' temaja svIkAravuM joie ke jethI tenAmAM baMdha-mekSa, puNya-pApa, sukha-du:kha vagere (bhAvA) ghaTe. AtmAne ekAnta-nitya mAnavAmAM Ave, zarIrAdithI ekAnta-bhinna ke ekAnta abhinna mAnavAmAM Ave te kevaLa zraddhA ja nahi, kintu bIjA kAI paNa guna puNya-pApanI, sukha-du:khanI ke aMdha-meAkSanI vAta ghaTI zakatI nathI. zraddhA, jJAna Adi guNA ke sukha-duHkha Adi avasthAe AtmAmAM te ja ghaTI zake che, jo te katha'cit nityAnitya, kathaMcit, zuddhAzuddha ke kathaMcit zarIrAdithI bhinnAbhinna svarUpavALA hAya.
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 Atma-utthAnano pAyo dravyathI nitya chatAM paryAyathI anitya, mekSamAM zuddha chatAM saMsAramAM azuddha, nizcayathI bhinna chatAM vyavahArathI abhinna ItyAdi prakArane je AtmAne mAnavAmAM na Ave te zraddhAdi guNenI ke baMdha-makSa Adi avasthAonI prApti-aprAptine vicAra nirarthaka bane ane e vicArane darzAvanArAM zAstro paNa kalpita Thare. zrI jainazAsanamAM AtmAdi dravyanuM svarUpa je rIte nityanityAtmaka AhirUpe batAveluM che, te rIte mAnavAmAM Ave te ja mokSamArganuM nirUpaNa zraddheya Thare. zraddheya padArthonI ane zraddhAvAna AtmAnI zuddhinI sAthe zrI jenazAsanamAM zraddhA Adi guNene pragaTa karanArAM sAdhanonI paNa zuddhi batAvelI che. mATe te sarvAga saMpUrNa zAsana che. zrAddha unnapa thavAnA sAdhano zrI jainazAsanamAM zraddhA utpanna thavAnAM sAdhane be prakAranA kahyAM che. "tanidhiAma TuvA" arthAt samyagdarzananI utpatti nisargathI ane adhigamathI kahI che. nisarga eTale jemAM AtmA sivAya bIjA koI paNa sAdhananI jarUra na rahe adhigama eTale AtmA uparAMta guru-upadezAdi bIjA sAdhananI AvazyakatA rahe. ekalA nisargathI ke ekalA adhigamathI samyagdarzananI prApti mAnavAmAM pratyakSa bAdha che. viziSTa saMskArI AtmAne pUrvajanmanA zubha abhyAsathI A janmamAM bAhya nimitta vinA paNa zraddhAdi guNonI prApti thAya che. ane koI jIvane upadezAdi. maLyA pachI ja thaI zake che. mATe e baMne prakArone mAnavA e zraddhAnA sAdhanonI zuddhi che. bemAMthI kaI paNa eka vizeSane Agraha te durAgraha che. jema zraddhAnI tema jJAnanI zuddhi mATe ya, jJAtA ane jJAnanAM sAdhanonI, kriyAnI zuddhi mATe kriyA, kriyAvAna ane kriyAnAM sAdhanonI tathA dhyAnanI zuddhi mATe yeya, dhyAtA ane dhyAnanAM sAdhanonI zuddhi paNa teTalI ja jarUrI che. zrI jainazAsanamAM ya tarIke anaMta vizva, temAM rahelA acetana muddagale, paramANu, pradeze, sIMdhe uparAMta jIva ane pudagalanI gati ane sthiti tathA tenA sahAyaka dravya, e badhAne avakAza ApanAra AkAza, parivartana karanAra kALa vagere pratyeka padArtho tenA yathArtha svarUpamAM batAvelA che.
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma saMgraha 197 zAtA AtmA paNa kathaMcita nityanitya, zuddhAzuddha ane zarIrAdithI bhinnabhinna batAvela che. tathA jJAnanAM bahiraMga sAdhane upadezAdi ane aMtaraMga sAdhana kSapazamAdi yathAsthita varNavelAM che. jJAnanA mati, zruta, avadhi, mana:paryava ane kevaLa, e pAMca mULa bhe, ekAvana peTA bhede ane avAMtara sUNama asaMkhya bheda saMgata rIte nirUpaNa karelA che. kriyAnI zuddhi mATe saMyamanA sattara ane kriyAnA sittera vagere bheda-prabheda ane tenA pariNAme prApta thatAM asaMkhya saMcamasthAna batAvelA che. kriyAvAna AtmAnI lezyA, tenI zuddhi, azuddhinA prakarSa-aprakarSathI prApta thatAM guNasthAnakane ane tenA avAMtara saMkhya-asaMkhya bheda-prabhedo prarupelA che. kriyAnA bAdA sAdhano gurukulavAsa AdinuM ane atyaMta sAdhano vIyataranA pazama AdinuM paNa zuddha varNana karela che. dayAnanI zuddhi mATe dayeya tarIke mukti, muktisthAna ane mukta ivenuM sukha, dhyAtA tarIke kathaMcit nityanityasvAdi varUpavALo AtmA ane dhyAnanAM sAdhana tarIke bAhyaatyaMtarAdi tapanA aneka prakAranuM suvistRta, susaMgata ane sumAtisama vivecana kareluM che. ApaNe joyuM ke ahisA dharmanA zreSTha pAlana vinA mokSa prApti zakaya nathI. kevaLa zarIrathI nahi, paraMtu vacana ane manathI paNa pUrNa ahiMsAnuM pAlana thavuM joIe. kAraNa ke mokSapada saMpUrNa paNe ahiMsaka che. eTale jemanA jIvanamAM saMpUrNa ahiMsAnuM pAlana evI caramasImAe pahoMce che evA ja AtmAo mokSaprApti mATe lAyaka bane che. zrI jaina zAsanamAM ahiMsAnA paripUrNa kAyika pAlana mATe vividha prakAranA uttama AcAre batAvyA che, tema vAcika ane mAnasika ahiMsAnA zikhare pahoMcavA mATe cAddavAda siddhAMtanuM nirUpaNa kareluM che. syAddavAda e eka evA prakAranI nyAyabuddhi che ke jemAM satyanA keI paNa aMzane asvIkAra ke asatyanA koI paNa aMzane svIkAra saMbhavI zakatuM nathI. eTale saMpUrNa syAdavAdI saMpUrNa ahiMsaka banI zake che. mAganusAritAnA "nyAyasaMpanna vibhava'thI mAMDIne prakRti saumyatA parvatanA saghaLA (pAMtrIse) niyamanuM pAlana e syAddavAda-siddhAntane pAmavAnI ane pacAvavAnI pUrvabhUmikA che. mArgAnusArinA guNethI AraMbhIne chelle nirapekSa yatidharmanA pAlana sudhInA sarva sadAcAra saMbaMdhI sarvazreSTha niyamane A graMthamAM evI rIte varNavI batAvyA che ke
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 AtmakathAnane pAyo tene vAMcanAra-bhaNanAra kevaLa dharmazAstramAM nipuNa thAya eTaluM ja nahi paNa syAdavAda, nyAya ane tenA AcaraNamAM paNa nipuNa bane. pratyeka vicAra ke uccAra keI eka apekSAne AgaLa karIne ja thayeluM hoya che. te pUrNa satya tyAre ja bane ke jayAre anya apekSAo temAM AvIne bhaLe ane vastu ke viSayanA samagra rUpane svIkAravA taiyAra thAya. e rIte pratyeka pravRtti paNa mekSagAmI tyAre bane ke jyAre tenI pAchaLa pUrNatAnI prAptine hetu hoya. mAtra apekSA vizeSamAM jakaDAvApaNuM na hoya. eka apekSAne ja AkhuM satya mAnavA-manAvavAne muddala durAgraha na hoya. pravRtti pite kadI pUrNarUpa hoI zakatI nathI. kintu pUrNatA tarapha laI janArI apUrNa pravRttio paNa pUrNatAne hetu hovAthI pUrNa manAya che. syAdavAdInA aMtaHkaraNamAM A prakArane vicAra sadA jAgrata hoya che. vRtti ane pravRttine ahiMsaka banAvanAra tathA satyane ghAta ke virodha nahi karAvanAra ekanuM eka sAdhana jIvanamAM syAddavAdane pariNumAva te che. paceluM dUdha, tvacA AdinI kAti dvArA tema dehAdikanI puSTi dvArA chatuM thAya che, tema pariNata thaele syAdavAda, vicAra-vANI ane vartananA ahiMsakapaNa dvArA chate thAya che. keI kahe che ke jIva anAdithI jJAnanA abhAve saMsAramAM bhaTake che, kaI kahe che ke kriyAnA abhAve bhaTake che, tyAre syAdvAdI kahe che ke, "jIvanamAM syAdavAda parikRtinA abhAve jIva saMsAramAM bhaTake che. muktimArgamAM AgaLa vadhavA mATe sauthI vadhAre jarUrI vastu, satyamAM mamatva ane asatyanuM amamatva che. evI samajaNa jyAre pragaTe che. tyAre jIvamAM syAdvAda ruci jAge che. pachI tene syAdvAdI puruSonA vacana ane nirUpaNe amRta samAna mIThAM lAge che. rogI pitAnA rAgapAtranA deSa jotuM nathI. ane kevI pitAnA cheSa pAtranA guNa jotuM nathI. guNa ane dezane yathArtharUpe jANavA mATe vItarAga" thavuM joIe. ane "vItarAga thavA mATe vItarAgane namavuM joIe. vItarAga pratyenI yathArtha bhakti keLavavAthI ja vItarAga thavAya che. vItarAga pratyenI bhaktinuM preraka tattava rAga-dveSa rahita thavAnI utkaTa IrachA ja che.
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ gRhasthadharmanuM hArda 199 gRhasthadharmanuM hArda jagatamAM dharma eka ja hoya che. dharma kadI be nathI haI zakatA. ahiMsA je dharma che, te hiMsA e adharma che. satya e dharma che, te asatya e adharma ja che. be viruddha vastu, eka kALe, eka ja apekSAthI, eka svarupavALI kadI hoI zakatI nathI. eka ja vastu dhaLI ane kALI eka ja kALe eka ja apekSAe haI zakatI nathI eka vastu, eka ja apekSAe eka ja kALe dhoLI, ane kALI, A be prakAramAMthI keI eka ja prakAranI avazya hoya che. A baMne niyamo uparathI e spaSTa thAya che ke-hiMsA ane ahiMsA baMne jema dhamarUpa banI zaktA nathI, tema baMne adharmarUpa paNa banI zaktA nathI. bemAMthI eka dharma che. te bIje adharma che. paNa baMne dharmarUpa ke baMne adharmarUpa banI zakatA nathI. ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane aparigraha A pAMce dharmasvarupa che. e sarva siddhAntavAdIo ane dharmavAdIothI nizcita thayelI vAta che. tethI hiMsA, asatya, carya, abrahma ane parigraha e adharma ane pApasvarupa che, e vAta paNa nizcita thaI ja jAya che. dharma A rIte je eka ja che, te pachI gRhasthane dharma ane sAdhuone dharma evA be bheda zAstromAM zA mATe pADelA che? evo prazna ubhuM thaI zake che. A praznano uttara e che ke, dharma eka ja hovA chatAM tene pALanArAonI zakyatA khAtara tenA be bheda pADI batAvavAmAM AvyA che. jeo dharma pALanArAonI bhUmikA samAna nahi hovA chatAM, bhUmikA anusAra dharmane bheda svIkAravAnI nA pADe che, teo kAM te dharmanuM pAlana IcchatA nathI athavA dharma pALavAne mArga jANatA nathI. dhama-adhama ahiMsA, satyAdi ja dharma che ane hiMsA asatyAdi adharma ja che, ema nakkI thayA pachI, gRhastha paNa je sAdhunI jema sarvathA ahiMsA, satyAdinA pAlanane Agraha rAkhe che, te te tenuM pAlana te karI zakato nathI ja, paraMtu adhika hiMsA ane meTA asatyanA mArge baLAtkAre ke anicchAe paNa tene ghasaDAI javAnuM thAya che. jaina zAstramAM gRhastha mATe ahiMsA, satyAdi dharmonA pAlana athe, temanI bhUmikA anusAra je mArga yojavAmAM AvyA che, te keTale sughaTita, nirdobhika ane suzakaya che, te vicArIne tene sArI rIte samajavA jevo che.
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma utthAnanA pAyA ahiMsA AdinA guNNA ane hiMsA AdinA DhASA jANyA pachI paNa A prakAranA vibhAga jeo pADI zakayA nathI, temane ahiMsA AdinA pracAranA nAme ja keTalIka vakhata hiMsA AdinA pracAraka banI jatAM vAra lAgatI nathI. 200 sarva jIvAnA prANanA vadha e hiMsA svarUpa che. tethI sapUrNa RhiMsAnA pAlana mATe sarva jIvAnA prANAnA vadha vaya che. e siddhAMtanA svIkAra karavA chatAM, gRhasthAne mATe jaina zAstrakAro niraparAdhI trasa jIveAnI hiMsAnA ja tyAga pharamAve che. a'gIkAra karavA mATe AzritAnI rakSAnI zikSAne paNa sava thA gRhasthAe sAdhunI jema ghara cheADayuM nathI ane sAdhupaNlRM ghara na cheDe tyAM sudhI tene mAthe potAnA ghara, kuTuMba ane javAmadArI rahelI che. e sthitimAM jo e aparAdha karanAranI varjya mAne te avasare nirapAdhI evA peAtAnA AzritAnI hiMsAne a'gIkAra karanArA thAya che. arthAt te hiMsAthI teA khacI ja zaktA nathI, kintu niraparAdhInI hiMsAnA ADakatarI rIte bhAgIdAra banI jAya che. e ja rIte je te gRhastha trasa ( hAlatA-cAlatA) jIvAnI sAthe anna vagere sthAvara jIvAnI hiMsAne paNa sathA tyajanArA thAya che, te annAdinA abhAve potAnA tathA peAtAnA kuTuMbanA ja nAza karanArA thAya che. Ara'bhAddhi mATe anivAya paNe thatI hiMsAne na cheADI zakanAra gRhastha paNa sAdhunI jema sa` jIvAnI hiMsAnA tyAganI pratijJA pALavA taiyAra thAya che, te tenuM pAlana karI zakatA nathI ja, kintu svalpa hiMsAne badale analpa ( adhika ) hiMsAne ja AcaranArA thAya che. jema ahiMsA tema satya mATe pazu gRhasthAne sthUla asatya varjavAnuM ja vrata pharamAveluM che. sAdhunI jema gRhastha paNa jo sthUlanI sAthe sUkSma asatyanuM varjana karavAne sajja thAya che, te te vana (tyAga ) karI zakatA ja nathI, kintu sUkSma asatyane badale sthUlatara asatyane paNa khelavAnI sthitimAM mUkAI jAya che. gRhavAsa eTale zuM? ke gRhavAsa eTale jara, jamIna ane jorU A traNa vastune sa ga. A traNa traNamAMthI kAIpaNa eka vastu vinA jo gRhavAsa nabhI zaktA ja nathI, te| Apatti vakhate A traNa vastunA sarakSaNa mATe te sUkSmamAM sUkSma satyavrata pALI zake, e vastu tenA mATe zakaya ja nathI.
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ gRhastha dharmanuM hArda 201 e kAraNe zAkAre gRhasthone mATe sthUla asatya nahi balavAne ja niyama batAve che lakSamInA lebhathI khATAM lakhata karavA ke putra-putrInA mehathI kabulelA vivAha Adine InkAra kara ItyAdi moTA asatya kadI paNa na belavA, temaja jagatamAM jenAthI be-vacanI paNuM jAhera thAya, e prakArane asatyavAda kadI paNa na sevA ema paNa gRhasthane pALavAnA satyanA saMdarbhamAM zAkAre pharamAve che. dhana, strI ane parivAranA mamatvamAM rahele gRhastha, bhaya-lobha ke daidhanA AvezamAM sUkSama paNa asatya, gRhavAsamAM na seve, e sthiti zakya ja nathI kAraNa ke tene svadhana-zrI kuTuMbAdinuM pAlana tathA saMrakSaNa karavAnuM hoya che. gRhasthane jeonI vacamAM rahIne gRhasaMsAra calAvavAnuM hoya che, te badhA satyavAdI ane nItimAna ja hoya, ema banatuM nathI. e kAraNe asatyavAdanA Azare AvanArA mANasanA paMjAmAMthI svaAzrita vastuone temaja vyaktione ugArI levA mATe Aphata vakhate anivArya asatyanuM tene sApekSapaNe sevana karavuM paDe che. tenuM sevana paNa je te nathI karatA, te te mAlamilakata gumAvanAre thAya che ane pachI pitAnuM ghara calAvavA mATe ane peTa bharavA mATe, avasare moTAM paNa asatyone Azraya lenAra banI jAya che. acaryanA pAlana mATe gRhasthane skUlacerIne niSedha che. vastunA mAlikanI rajA sivAya, vastune levI te sthUla cArI che. parasparanI rAjI-khuzI, kaLA-kauzalya ke sAhasa, hiMmatAdithI dhana meLavavuM ene paNa je cArI ke anIti tarIke lekhI levAmAM Ave te, gRhasthane saMsAra cAla ja azakya che ane pariNAme gRhavAsa calAvavA mATe moTI corInA bhoga thaye ja chuTake thAya che. A ja niyama brahmacarya ane aparigraha vrata mATe che. je gRhasthAthI sarvathA brahmacaryanuM pAlana zakya nathI, teoe svadArA saMteSa vrata ane pAradAra varjanavrata aMgIkAra karavuM e ja zreSTha che. anyathA moTA deze sevana karavAne prasaMga UbhuM thatAM vAra lAgatI nathI. parigraha mATe paNa pitAne kuLa, Ijajata ane paristhitine vicAra karI niyama aMgIkAra karAya che, te te yathArtha paNe pALI zakAya che, anyathA tene bhaMga thAya che. ane meTA nuM sevana karavAne prasaMga Ubho thAya che. sAdhu-mArgamAM ja pAlana thavuM zakya e dharma gRhasthanI AgaLa dharavAmAM Ave, te te dharmanuM pAlana te zakya nathI, kintu pariNAme adharma sevananI ja vRddhi A. 26
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 Atma-utthAnane pAye thAya che. A kAraNe jenazAmAM dharmanA adhikArI bhere je be vibhAga pADavAmAM AvyA che, te sarvathA susaMgata che. sAdhudharmane lAyaka ahiMsAdi dharmonA pAlanane Agraha jema gRhasthane dharmathI cuta karanAra che. tema gRhastha dharmane lAyaka ahiMsAdi dharmonA pAlanane mArga sAdhuonI AgaLa mUkavAthI sAdhu paNa sAdhudharmathI bhraSTa thAya che, e vAta paNa adhikAra-bhedanA garbhamAM AvI jAya che. sAdhu-munirAja sAdhudharma yathArthapaNe pALe ane e sAdhudharmane Adarza rAkhIne gRhastha gRhastha dharmane yathArthapaNe pALe temAM ja zrI saMgha ane zAsananI prabhAvanA samAyelI che. kakSA mujaba thatu dharmanuM pAlana, vyaktine uttarottara caDhicAtI kakSAne pAtra banAve che. ane kakSAne avagaNanAro nigna kakSAmAM dhakelAI jAya che dharmanA vibhAganuM A hAI sUkamabuddhithI vicAravA jegya che. jarUrI vibhAga ke bheda, jIvananA pratyeka kSetramAM upakAraka che e haMmezA yAda rAkhavuM jarUrI che. daridratA nivAraNane upAya duniyAnI daSTie daridratA eka moTuM dukha che. daridratAne kaI cAhatuM nathI. daridra mANasanI gaNanA eka taNakhalA karatAM paNa utaratI gaNAya che. ghAsanuM taNakhaluM jeTaluM upAgI che, teTalI upayogitA paNa daridra mANasanI A duniyAmAM dekhAtI nathI. daridratAnuM duHkha eka kavie upahAsamAM daridra-puruSane siddhapuruSanI upamA ApI che, te akSarazaH satya che. kavinA zabdomAM daridra-puruSa pitAnI jAtane oLakhAvatAM jaNAve che ke kharekhara huM siddha chuM, je ema na hoya to huM AkhA jagatane dekhuM chuM. paNa mane kaI dekhAtuM nathI, ema kema bane ? arthAt daridra puruSanI sAme najara karavA paNa jagatamAM kaI taiyAra nathI. evI kaMgAla hAlatamAM samagra jIvana pasAra karavuM keTaluM kaSTadAyaka haze, te te tene anubhava karanAra ja sArI rIte jANe. ane e anubhava A duniyAmAM aneka AtmAone karavuM ja paDe che. Aje te A daridratAnuM ja lagabhaga sarvatra sAmrAjaya heya tema bhAse che. thoDAka dhanavAna mANasane bAda karatAM, moTA bhAganA manuSya potAnuM jIvana kaSTathI gujAratA jaNAya che. jIvana jIvavAnI hADamArIo vadhatI jAya che ane sAmagrIo ghaTatI jAya che.
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ daridratAnivAraNane upAya 203 khAvAne anna, pIvAne jaLa, paheravAne vastra, rahevAne ghara ane kamAvAne dhana, ema dareka vastunI taMgI vadhatI jAya che. e badhA vacce mArga kADha Aje buddhimAna ane samajadAra manuSyane paNa kaThina thaI paDe che. dezanAyaka ane rAjyanA adhikArIo aneka yojanAo UbhI kare che, paraMtu daridratAno nAza karavAne UbhI karelI te janAe ja jANe navI daridratAne kheMcI na lAvatI hoya, te kaparo anubhava thAya che. daridratAnuM kaSTa dUra karavA mATe AjanA samayamAM bhAremAM bhAre prayatno thaI rahyA che, te paNa tene jItI zakAtI nathI. A eka nakkara hakIkata che ke tene vividhi dRSTithI jue che. ane tene Aje nahi to kAle dUra karI zakIzuM, ema mAnIne vividha prakAranA prayatnamAM mazagula rahe che. vairAgya zatakamAM kahyuM che ke ajja kallaM paraM parAriM, purisA ciMtaMti atthasaMpatti / aMjaligayaM va toyaM, galaMtamAuM na picchaMtiM // artha: puruSa arthanI prAptine, Aje nahi te kAle ane kAle nahi te parame, e rIte thAkayA vinA ciMtavyA kare che, paraMtu potAnuM AyuSya khebAmAM rahelA jaLanI jema niraMtara gaLatuM rahetuM hovA chatAM tene jotA nathI. anekavidha daridratAo zAstrakAra maharSionI daSTi daridratAnA kaNane judI ja rIte jue che. ane te rIta e che ke A jagatamAM manuSyane ekalI dhananI daridratA ja pIDI rahI che, ema nathI paNa rUpanI, baLanI, kuLanI, jAtinI, ArogyanI, AyuSyanI, buddhinI, vivekanI, vicAranI, AcAranI ane dharmanI-Ama aneka prakAranI daridratAo mAnavane gherI vaLelI che. emAM ekalI dhananI daridratAne ja ATale saMtApa zA mATe? aneka prakAranI daridratAo vacce bhIMsAI rahelo mAnavI, jyAre eka dhananI daridratAne ja ATale moTe ane be saMtApa dhAraNa kare che, tyAre kharekhara te kaI meTA mehane AdhIna thaIne vartI rahe che, ema kahevuM paDe che. sAcuM dhana kevaLa dhanane meha e beTe meha che. dhana jema upayogI che, tema Arogya ke AyuSya e zuM ochAM upayogI che ? dhana karatAM Arogya ane AyuSa keTigaNA vadhAre kiMmatI che. chatAM dhananI daridratA ja 'daridratA" gaNAya tenuM kAraNa zuM? AthI AgaLa vadhIne vicAratAM e
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnA pAye 204 spaSTa thAya che ke dehanA Arogya ke AyuSya karatAM paNa vadhAre kiMmata AtmAnA jJAna ane vivekanI temaja sadvicAra ane sadAcAranI che. tenI ghaNI ta'gI che paNa tenA mANasane vicAra paNa nathI. dhanathI mAletujAra banyA. kAyAthI puSTa thayA ke AyuSyathI mATe thayA. teTalA mAtrathI mANasa sukhI banyA, e kalpanA zuM satya che ? mANasanI kharI kiMmata tA tenA jJAnadhanathI ane viveka-sa...pattithI che. savicAra ane satana ja mANusanuM kharU dhana che. dhArmika daridratA TALeza manuSyanA sukha ane zAntinA AdhAra dhana, rUpa, baLa ke Arogya ja nathI, kintu viveka, vicAra, vana ane AcAra che. A vAta Aje lagabhaga visarAtI jAya che, pariNAme Aje dhana-sa`pattinI pU`The paDelA mAnavIe satra jovA maLe che, paNa vatana ane vicAra sudhAravAnI dhagaza ane tamannA dharAvanArA mAnavIonA dana paNa durlabha khanatAM jAya che. enuM kharUM kAraNa, dezanI Arthika daridratAnA vicAra karanAra varganI thatI vRddhitathA dezanI (prajAnI) dhArmika-daridratAnI ciMtA karanAra varga nA thatA ghaTADA hAya ema nathI lAgatuM ? Arthika daridratA e daridratA che ane kaSTakAraka che, teA dhArmika dAradratA e ethI paNa adhika mATI ka'gAliyata che. ane e bhAvI mahAna kaSTanA hetu che e vAta kadI paNa na bhUlavI joIe. Arthika daridratA kevaLa dehane ke dehanA eka janmane pIDAkAraka che, jyAre dhArmika daridratA AtmAne, AtmAnI, janmanI paraMparAeAne temaja te janma-52'parAonAM sukha ane zAntinI saMtatine bhAre kaSTakArI nIvaDe che. Arthika dAridra kadAca TaLyuM, paNa e dhArmika dAridra kAyama rahyuM, te tethI sukha ane *patti nahi, paNu duHkha ane vipattinA ja varasAda varasavAnA che. pratyeka kALanA itihAsa A vAtanI sAkSI pUre che. vipakSamAM dhArmika dAridra TaLyuM ane Arthika dAridra na paNa TaLyuM, te paNa mAnavInI gati nizcita che. manuSyanI urdhva gatine AdhAra dha che, paNa dhana nathI. A vAta AjanI ghaDIe sahuthI vadhAre sArI rIte samajavAnI jarUra che. dha vinAnu dhana adheAgatine Ape che, jyAre dhana vinAnA paNu dhama urdhvagatine ja Ape che.
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ daridratAnivAraNane upAya 205 Arthika bekArI karatAM dhArmika bekArI vadhAre bhayaMkara che, e vAta manuSya mAtrane jeTalI vahelI samajAya, teTaluM vadhAre lAbha che. dhananI pUMThe paDele mAnavI, dharmanI pUThe kema paDatuM nathI ? zuM dharma e dhana karatAM halakI cIja che? nA, ema nathI. dharma e dhana karatAM khUba ja mUlyavAna cIja che. dhananuM paNa aMtaraMga mULa dharma ja che. chatAM mAnavI aneka nibaLatAone vaza che temAM A paNa eka tenI ajJAna janya nibaLatA che, buddhine viparyAya che, mehadhatAno A eka purAvo che, jethI dhananA mULa kAraNa rUpa dhamane e samajI zaktA nathI. moha ane ajJAnanA aMdhApA nIce rahelo mAnavI dhanane dekhIne rAce che temaja nAce che, jyAre dharma pratye e sariyAma arUci dAkhave che, temaja dharmanI vAta sAMbhaLIne meM maraDe che. dhanane caLakATa tene AkarSe che, kAraNa ke te dekhavA tene AMkha che, dharmane caLakATa tene AkarSata nathI, kAraNa ke tene jovAnI AMkha tene maLI nathI. maLI che te khulI nathI e AMkhanuM nAma che viveka! jeonAM viveka cakSu khulI gayAM che, teonI najare dhanane kSaNika caLakATa teTale AkarSaka rahetuM nathI, eTale dharmane zAzvata-prakAza rahe che. dhananA bhoge paNa te dharma meLavavA cAhe che. dharma mATe te dhana choDavA taiyAra thAya che, paNa ghana mATe dharmane cheDavA prANute paNa te taiyAra thato nathI. A prakAranAM vivekacakSu prApta karAvanAra jJAna, zAstrajJAna che. zAstra vaDe viveka cakSu prApta thatAM ja dhanane khATe meha mAnavInA aMtaHkaraNamAMthI palAyana thaI jAya che. ane dharma pratye aMtaraMga Adara ane prema jAge che. e dharma-prema mAnavIne satya 2ste caDhAvI anaMta kalyANane bhaktA banAve che. sAco Azraya dhananA abhAve dharma na ja thaI zake, athavA ghaNuM ghana hoya to ja dharma thaI zake e vicAra paNa mehane ja eka prakAra che. dharma mATe vipula dhananI jarUra nathI alpa dhanamAM ke kaI paNa avasthAmAM dharma thaI zake che, mAnavabhavamAM dharma karavA mATe to jIvane aneka prakAranI vipula sAmagrI prApta thayelI ja che, teno lAbha nahi letAM dhana pratyenA mithyA mohane poSanArA khoTA tarkone Azraya levA mANasa herAya che, tene zAajJAna roke che ane samajAve che ke vartamAnamAM dhanano abhAva che te pari. sthiti paNa dharmanA abhAve ja utpanna thaI che ane tethI A leka ane paralokamAM sAcuM upayogI dhana paNa jene joItuM hoya, teNe dharmano ja Azraya le hitakara che. e dharmano Azraya levA mATe maLelI A mAnavabhavarUpI amUlya takane phekaTa jatI karavI, e vivekarUpI vecanane tiraskAra heI, tyAjaya che. vivekarUpI vecanathI dharmanuM mAhAsya samajAya che. tathA e dharma e ja sAcuM ane zAzvata dhana che, ema spaSTa thAya che.
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 Atma-utthAnane pAye A dhama cAra prakAra che,dAna, zIla, tapa ane bhAva. temAM prathama dAnadhamane prabhAva varNavatAM zAkAra bhagavaMte pharamAve che ke dharmasyAdipadaM dAnaM, dAnaM dArinanAzanam / janapriyakaraM dAnaM, dAnaM kIrtyAdivardhanam // artha - dharmanuM prathama pAna dAna che. dAna daridratAne nAza kare che. dAna sau keIne priyakara che. dAna, kIrti, Arogya Adine vadhAranAruM che. eka mAtra dhananA abhAvane ja AgaLa karIne "huM dukhI chuM," ema vicAravuM ke be lavuM, te narI jaDatA che ajJAna ane mehane ja e oDakAra che. ajJAnI ja Ama vidyArI ke belI zake. dhana, AtmAnuM temaja mAnava-prANIone bhaluM ja kare e niyama nathI. dhanathI sukha ane zAnti maLe e paNa niyama nathI, dhana ApI-ApIne zuM ApI zake ? ene vicAra karavAmAM Ave ane dharma ApI-ApIne keTaluM badhuM ApI zake? ene vicAra karavAmAM Ave, te mAnavIne dhananI kamajorI ane dharmanuM sAmarthya jarUra samajAI jAya. dhana e ja je jagatanuM sAra sarvasva heta te dharma dhuraMdhara mahAtmAonA caraNomAM meTAmAM moTA dhanapatiothI mAMDIne cakravartIoe pitAnAM mastaka na ja jhukAvyA hatA. ethI ema sAbita thAya che ke dharma ja sAcuM dhana che. bAkInAM badhA dhana tenI pAchaLa kheMcAIne Ave che. dhana kAje dharma che te eka prakAranuM AtmaghAtI pagaluM che. ane dhananA bhege paNa dharmane majabUta rIte vaLagI rahevuM e ja zAzvata sukha lImI pAmavAne sAro upAya che. . dhArmika zikSaNano hetu chinnamulo yathA vRkSaH gatazirSoM yathA bhaTaH / dharmahIno dhanI tadvata kiyatakAlaM laliSyati / / artha -rAyelA mULavALuM vRkSa ke kapAyelA mastakavALo subhaTa jema vadhu kALa TakI zakatA nathI, tema dharmahInanA dhana, baLa, sukha ke Arogya adhika samaya TakI zakatAM nathI. sukhanuM mULa dhana che, Arogya che, dIrdhAyuSya che, e sahu vyavahAra samajI zake che paNa dhana, Arogya ke AyuSyanuM mULa zuM che? te keI virala manuSya ja jANe
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhAmika zikSaNano hetu che. uparane loka tenA upara pUrNa prakAza pADatAM jaNAve che ke dhamahInanA dhana, baLa, sukha ke Arogya adhika samaya TakI zakatAM nathI. dharma e dhana, Arogya ke dIrdhAyuSyanuM ja mULa che evuM nathI, paNa svarga temaja apavarga (mokSa)nA sukhanuM mULa paNa te ja che. dharma vinA ja sukhI thaI zakAze ke saddagati meLavI zakAze, ema mAnavuM e ja moTuM ajJAna che. dharmanA pAyA upara ja AkhuM vizva vyavasthita cAlI rahyuM che. evuM jJAnI puruSanuM daDha maMtavya ane prarUpaNa che. tethI te dharmane teo mAtra jANavAnuM ke mAnavAne viSaya rAkhatA nathI, kinta AcaravAne viSaya mAne che. dharma e sukha-zAMtinuM mULa che," ema jyAre kahevAya che, tyAre te jANe ke mAnele ja dharma nahi. paNa Acarele ja dharma samajavAnuM che. dhArmika zikSaNa dhArmika zikSaNane yathArtha vikAsa joI haze, te dharma e AcaravAnI vastu che, kevaLa bhaNavAnI ja nahi, e jAtane nirNaya sarva prathama ko paDaze. ApaNI pAThazALAomAM kriyAnA sUronI prathama pasaMdagI karavAmAM Ave che, tenI pAchaLa meTuM rahasya che. eka aMgreja kavie kahyuM che ke, Education is the harmonious development of all our faculties.' zikSaNa eTale A paNa tamAma AvaDatane susaMvAdapUrNa vikAsa. bIjA eka vicArazIla lekhake kahyuM che ke, * The aim of education is not knowledge but action.' zikSaNanuM dayeya mAtra jANakArI meLavavI te nahi, paNa jJAnane kriyAmAM utAravuM te che. keLavaNIne uddeza mAtra jJAna nathI, kintu kriyA che. sAcI keLavaNI te che ke je vaDe ApaNI badhI zaktione ekasarakhe vikAsa thAya. dhArmika keLavaNIne hetu paNa te ja che. dharmanuM zikSaNa kevaLa zikSaNa khAtara, dharmanI mAhitI (Information) meLavavA khAtara na levuM joIe, paNa dharma vaDe ApaNA jIvanane keLavavA mATe levuM joIe. dharma vaDe ApaNuM samagra jIvanane uraca rUpAMtara ApavA mATe dharmakriyA ane e mATe racAyelA khAsa sUtronA adhyayananI prathama jarUra che.
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnanA pAye dAkhalA tarIke dharmakriyA mATe racAyelA sUtromAM sauthI prathama sUtra, zrI paMca parameSThi namaskAra mahAmaMtra che. te sUtranu adhyayana kevaLa adhyayana mATe nahi, pazu tenuM sUtra a ane tadrubhaya sahita tathA kALa, vinaya-bahumAna ane upadhAna Adi vidhipUrvaka adhyayana karI, pratyeka kAryanA prArabhamAM vighnanA nivAraNa mATe ane ISTanI siddhi mATe maMgaLa tarIke upayoga karavAnA hetue che. samagra jIvanamAM tenA vidhiyukta pratyeAga karavA mATe kahyu che ke, 208 mocana-samae sacaLe, vivo vesaLe mane, vasaLe, paMca--namujAre vajI, sumarijhjhA savannA vi // z|| artha :-bheAjana samaye, zayana samaye, RRgavAnA samaye, praveza samaye, bhaya samaye, kaSTa samaye ane sa samaye nizcitapaNe zrI paMca navakAranu smaraNa karavuM joIe. jema zrI navakAra mATe tema kriyA mATenA dareka sUtro mATe samajavAnu che. sUtranA mahimA guruvaMdana sUtra, caityavadana sUtra, devavaina sUtra, pratikramaNa sUtra, sAmAyika sUtra, legasa sUtra, kAcAsa sUtra, paccakkhANa sUtra vagere pratyeka sUtra kevaLa bhaNavA mATe nathI, paNa dharmanuM jIvanamAM pratyakSa AcaraNu karavA mATe che. pUjya puruSA ane temanA pratIkeAne vaMdana e dharma che. samatAbhAva e dharma che. pApathI pAchA pharavuM e dharma che. tyAgane jIvanamAM utAravA e dhama che. A rIte upara khatAnyeA te dhama ja sukha ane sadgatinuM mULa che. tenuM vidhipUrvaka jIvanamAM sevana karavA mATe sUtra bhaNavAnI jarUra che. tenA artha jANavAnI jarUra che. eTale ke te baMnenI jarUra che. ethI mana kharUMdhAya che, vANI sudhare che, kAyA sanmAOgAmI thAya che, pApa zakAya che, puNya vadhe che, sukha maLe che, duHkha TaLe che. eka zrI navakAra maMtra jeTalA nAnakaDA sUtra vaDe ma gaLanu Agamana thAya che, amaMgaLa dUra thAya che, tA caityavaMdana, devavaina ane pratikramaNanI kriyAmAM AvatAM meATAM sUtro vaDe te kArya vadhu pramANamAM kema na thAya ? avazya thAya, ane e karavA mATe ja sUtronI racanA che. temaja sUtronA avalaMbanapUrvaka thatI dharma kriyAo vaDe samagra jIvana ' dhArmika aMkuza 'mAM AvI jAya che. A eka prakAranI AdhyAtmika kasarata che. sUtra, artha ane tadrubhayanA AlekhanapUrvaka thatI pratyeka dharmakriyAnI pAchaLa deva, guru ane dharmAMtattvanuM bahumAna raheluM hoya che. ane e bahumAnapUrvaka karAtI ArAdhanAe vaDe jIva kramazaH AdhyAtmika unnatinA zikhare pahoMce che.
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhArmika zikSaNane hetu 209 zArIrika vyAyAmanuM zAstra vyAyAmamAM kuzaLatA meLavavA mATe hoya che, nahi ke kevaLa zAstranA paMDita banavA mATe, tema mAnasika vyAyAma kahe ke AdhyAtmika vyAyAma kahe, te mATe kriyAnAM sUtro che. e sUtra vidhipUrvakanA mAnasika vyAyAma vaDe AdhyAtmika baLa keLavIne AtmAnI gupta zaktione pragaTa karavA mATe che. suSupta zaktione jAgRta karavA mATe che. zikSakanI sajAgatA dhArmika zikSaNanI pAchaLa raheluM A mahatvanuM dayeya, kevaLa vidyArthIonA ja nahi, paNa dhArmika zikSakenA lakSamAM paheluM hovuM joIe. ane temanA jIvanamAM kriyAnA sUtrane A rIte amala karavAnI dhagaza hevI joIe. e vaDe zikSaka pote eTale lAbha anubhavato haze, eTale tene A sUtro bhaNAvavAnI kriyAmAM vadhAre utsAha jAgaze. kevaLa zikSake ja nahi, paNa dhArmika keLavaNInA kSetramAM rasa letI pratyeka vyaktie dhArmika kriyA ane tenAM sUtrane A daSTie jotAM zikhavuM paDaze. ane e daSTi AvyA pachI ja dhArmika zikSaNanI kharI upagitA khyAlamAM Avaze. dhArmika zikSaNamAM kriyAnA sUtronuM adhyayana kayA hetusara che? e nakkI karyA pachI tatvajJAnanA granthanuM adhyayana zA mATe che? e paNa nakkI karavuM paDaze. tattvajJAna paNa kevaLa tattvanuM jJAna meLavavA mATe nathI, paNa te vaDe citta zuddhinI sAdhanA karavA mATe che. zubhadhyAnanI vRddhi karavA mATe che. dharmakriyA vaDe jema AtmAnI suSupta zaktione jAgRta karI zakAya che, tema tattvajJAnanA abhyAsa vaDe meha ane ajJAnane nAza karIne AtmAmAM chupAyelA anaMtajJAnane pragaTa karI zakAya che. kevaLa zrutajJAna meLavavA mATe ke matijJAnane vikasAvavA mATe ja tattvajJAnanuM adhyayana jenazAmAM vihita thayeluM che evuM nathI, paNa e vaDe jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mehanIyAdi karmone khapAvIne lokAloka prakAzaka kevaLajJAnane meLavavAne uddeza che. pU. upAdhyAyajI zrI yazovijayajI mahArAjA jJAnasAra prakaraNanA AThamAM tyAgAchaThanA chaThThI lokanuM vivaraNa karatAM pharamAve che ke, "jJAnAcAra pratye ema kahevuM ke, jyAM sudhI tAza prasAdathI tArUM zuddha pada kevaLajJAna na Ave, tyAM sudhI mAre tArI sevA karavAnI che. zuddha saMkalpapUrvaka sarva kriyA lekhe lAge, saMkalpIna karma phaLe nahiM." kevaLajJAnanI prApti mATe jJAna bhaNavAnuM che. kSAyika samyaktvanI prApti mATe dazanAcArane sevavAno che. A 27
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 Atma-utthAnane pAyo yathAkhyAta cAritranI prApti mATe cAritrAcArane pALavAne che. zukaladhyAnanA lAbha mATe tapAcAranuM sevana karavAnuM che. akriyapadanI prApti mATe vIryAcAranuM pAlana karavAnuM che. zrI dazavaikAlika sUtra zrI uttarAdhyayana sUtra ane zrI sUtrakRtAMga sUtra vagere AgamagranthamAM jJAnane abhyAsa mAtra jJAnavRddhi mATe ja che, ema na kahetAM citta-samAdhi mATe che, ema kahyuM che. svAdhyAyathI vairAgya, vairAgyathI zubhadhyAna, zubhadhyAnathI cittasamAdhi ane cittasamAdhithI saddagati-e jJAnAbhyAsanuM dhyeya che. tatvajJAnanuM phaLa bhautika vijJAnanI jema dhArmika jJAnane paNa je ApaNe vizva vastuonI mAhitI meLavavAnuM ja eka sAdhana mAnIe, paNa te vaDe cittasamAdhi ane saddagati meLavavAnuM kaceya na svIkArIe, te tattvajJAna bhaNavA mATe khAsa kaI preraNA na rahe. kAraNa ke padArtha vijJAnanI bhUkha te AjanA bhautikavAdanI keLavaNIthI paNa thoDI ghaNI saMtoSAya che. tattvajJAna meLavavAnI pAchaLa eTale saMkucita hetu nathI, paNa enI pAchaLa udAtta hetu che, ane te manuSyane maLelA karaNanI zuddhi karavA mATe ane potAnI jAtanA mAlika banavA mATe cittamAM utsAha jagADe che, ane A rIte tattvajJAna paNa sadAcaraNamAM sahAyaka bane che. kriyAnA sUtranI sAthe tatvajJAnane aMtaraMga saMbaMdha che. kriyA e sApa che. tattvajJAna tenuM sAdhana che, ane e baMnenuM sAdhya kevaLajJAna ane mekSa che. dhArmika zikSaNanA vikAsa mATe zikSakemAM navuM jema pragaTe, te mATe A jarUrI muddAo che. eka te kriyAnAM sutro AdhyAtmika vyAyAmanAM sutro che. e daSTie tene jotAM zIkhavuM joIe ane tene zakya amala jIvanamAM karo tathA vidyArthIone karAvavuM joIe. bIjuM, tatvajJAnanA grantha kevaLa padArtha vijJAnanI jema mAhitI meLavavA mATe nathI, paNa cittanI samAdhi tathA ekAgratA keLavavA mATe che. kriyAnA sUtra tathA tattvajJAnanA gra-e baMnenuM adhyayana paraspara pUraka che. jema jema kriyAmAM pragati thAya, tema tema tattvajJAnanI bhUkha vadhe ane jema jema tatvajJAna vadhatuM jAya, tema tema samyaphakriyAmAM AgaLa vadhavA mATe adhikaadhika utsAha Avate jAya, e ja kharekharo dhArmika zikSaNane vikAsa che.
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyak-darzana sama-saMveza--nirdeyAnujampAntivayarukSanaiH lakSNaiH pazcabhiH samyak samyaktvamupalakSyate // ApaNAM jIvanamAM samyagdarzana che ke nahi ? tenI oLakhANu karAvanArA pAMca guNA che, tenAM nAma zama, savega, niveda, anukaMpA ane Astikaca che. teja sAcu' ane zaMkAvinAnu che, ke je jinezvara bhagavatAe kahyuM che, ane evI zraddhA-e viveka ane parIkSA vinA saMbhavatI nathI. Ave! zraddhAnA DheDhIpyamAna dIvA prajvalIta karAvavAmAM kaTha evA karUNA sAgara panyAsapravara zrI bhadra'karavijayajI gaNivarya ....!!!
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakdarzana hu' nizcayathI AtmavarUpa chuM. AvI akhaDa zraddhAvALAne sarva kAi peAtAnA AtmAnA ja aMza dekhAvA lAge che. AvA Atmadarzana eTale samyagdarzanane pAmavAnI pUrva bhUmikArUpa ciMtananAM camakArA...!! 1 zraddhA ane jJAna 2 sAcu' jJAna ane sa'yama 3 vicAra-AcAra ane zraddhA 4 kriyAnAM garbhamAM jJAna 5 jJAnInuM svarUpa 6 niveda ane sa vega 7 zraddhA ane savega 8 parama zraddheya zAsro 9 jaina dazananI leAkeAttara AstikatA 10 zAsrAbhyAsanuM phaLa 11 sAcuM zAsana--vitarAga zAsana 12 zrI jinazAsananA mahAna upakAra 13 zrI jinazAsananuM hRdaya 14 zrI jaina zAsananI anupama ArAdhanA 15 samyag-4na 16 parama tattva 17 samyagdarzananA vicAra 18 thA kana 19 AMtara nirIkSaNa 20 eSi-samAdhi ane Arogya 21 Atmapamya bhAva 22 savedana 23 trizalya nAzaka snehu pariNAma 24 upAsya tattvanuM darzana
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ zraddhA ane jJAna zraddhA ane jJAna mAnavajAti e sava jAtiomAM pradhAna jAti che. kAraNa ke te sauthI adhika buddhimAna prANIonA samudAyathI banelI jAti che, mAnavajAti eTale buddhimAna prANIone samudAya! mAnava samudAyamAM paNa kALabhede buddhinA tAratamyathI aneka prakAranA bheda paDI jAya che, te paNa game tevA kALe bIjA prANIonI buddhi karatAM mAnavajAtinI buddhi adhika ja rahevAnI che, temAM saMzaya nathI. mAnava samudAya e buddhipradhAna varga che, ene artha e che, ke buddhi e manuSyanuM sarava che. jema zarIranuM satva e zukra ane zarIranI zobhA e mukha, tema mAnavane mAnavI tarIke TakAvanAra ke zebhAvanAra eka mAtra buddhi che. paraMtu buddhi e evI kaI thUla cIja nathI ke tene bAhya zae vaDe haNI zakAya. buddhi jema AMtarika vastu che, tema tene haNavAnAM zastro paNa AMtarika ja che. buddhi e AMtarika vastu che, tenuM kAraNa te bAhA IndriyethI agocara che. je vastu bAhya Indriyone gocara na thaI zakatI hoya, te vastu na ja hoya evo nizcaya karI zakAya ema nathI. AkAza vagere ke paramANuM Adi padArtho bAhA IndriyethI agocara hovA chatAM, tenI sattA darekane svIkAravI ja paDe che. tema buddhi, jJAna Adi AMtarika vastu IndriyapratyakSa na thaI zakatI hoya, te paNa sva-saMvedana (pratyakSa) thI pratyekane tenI sattA svIkAryA sivAya cAle tema che ja nahi. jeo bahirindriyagocara pratyakSa jJAna dvArA anubhavAtA bAhA padArthonI sattA svIkAravA taiyAra che, teo e padArthone anubhava karAvanArA jJAnanI ja sattA svIkAravAnI je nA pADe, te teonuM e vartana putrane svIkAra karyA bAda, mAtAne ja asvIkAra karavA jevuM hAsyAspada bane che. mATe je bAhya padArthonI sattA nizcita thAya che. te tene nizcaya karAvanAra jJAnAdi AMtarika padArthonI sattA mAnyA sivAya chUTake ja nathI. buddhinuM sthAna bAghendriyathI agocara buddhi paNa sva-saMvedana gocara hovAthI potAnI hayAti puravAra kare che ane buddhi ja je mAnava-samudAyanuM sarvasva che, te tene haNAI jatAM, nAza pAmatAM ke viparIta mAge taNAI jatAM bacAvI levAnI pha2ja, e sauthI moTI thaI paDe che.
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnanA pAye buddhine nAza pAmatAM, haNAI ke taNAI jatAM khacAvI levAnI jeTalI pharaja che, teTalI ja tene vikasita karavAnI paNa pharaja thaI paDe che. A pharajane pALavAthI mAnava samAjanI sevA thaI zake che. na pALavAthI sevAne badale kusevA thAya che. buddhine haNAI jatI aTakAvavI temaja suvikasita karavI e ja eka mAnavasamAjanI sevA karavAnuM parama lakSya hAvuM joIe. e lakSyane sthira karyo sivAya sevA mATe karavAmAM AvelA saghaLA prayatna kAM to niSphaLa bane che, kAM te kusevAmAM pariName che. 214 mAnava sevAnA prayatna niSphaLa na nIvaDe ke kusevAmAM na pariName. e khAtara samudAyanI buddhine nukasAna karanAra tattvAnu jJAna sauthI prathama meLavI levuM joI ee ApeAApa ja sAkhIta thaI jAya che. buddhi e AtmAnA guNa che. AtmAnA sarva guNAmAM te guNa pradhAna che. jema bIjI pradhAna ane zreSTha vastuo mATe bane che, tema AtmAnA pradhAna jJAna guNane paNa hAni paheAMcADanArAM tattvA A jagatamAM astittva dhAve che e sarva tattvAmAM pradhAna hAnikAraka tattva viparIta-zraddhA che. jJAna-buddhinI mahAnatA vastu jema amUlya, tema tenI rakSA karavI paNa muzkela. amUlya vastune lUMTAI jatI aTakAvavA mATe jo purepurI sAvadhAnI rAkhavAmAM na Ave, tA te sacavAi vastu rahevI muzkela che, tema jJAna tathA buddhi jevI amUlya Atmavastune lUMTAI jatI aTakAvavA mATe paNa AtmAe atyaMta sAvadha banavAnI AvazyaktA rahe ja che. viparIta zraddhA e AtmAnA jJAnaguNane haNI nAMkhanAra che, ane sabhyazraddhA e AtmAnA jJAna guNune vikasita banAvanAra che, e eka siddhAnta che. jo ke jJAna ane zraddhA e khaMne AtmaguNA heAvAthI, te baMnene ekamekathI judA pADI samajavA jarA muzkela che, te paNa jeoe peAtAnA jJAnaguNane surakSita ane navapaddhavita banAvavA haze, teone e kha'nenA bheda samajyA sivAya cAle tema nathI. jJAnanI himAyata karanAra AtmA jyAre zraddhAnI vAta tarapha bedarakAra bane che, tyAre tenI te himAyata keTalI pAkaLa che te AAApa jaNAI Ave che! jJAnane samyag banAvanAra zraddhA che ane zraddhAne samyag banAvanAra jJAna che. samyagjJAna ane samyakzraddhA ubhayanI utpatti paNa sAthe ja thAya che tyAre samyajJAnanA jene khapa che, tene sabhyazraddhA pratye bedaraDhArI batAvavI pAlavI zake tema nathI.
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ zraddhA ane jJAna 215 jJAnanuM mULa zraddhA ane zraddhAnuM mULa jJAna hoya, te baMnenI ekI sAthe utpatti zI rIte mAnI zakAya? e prazna thavo saMbhavita che. tenuM samAdhAna e che ke, eka kALe utpanna thanAra vastumAM kAryakAraNabhAva kadI je nathI, te ekaja kALe utpanna thanAra samyajJAna ane zraddhA vacce kAryakAra, bhAvane prazna upasthita zI rIte thAya ? na ja thAya paraMtu A prazna adhUrI samajathI utpanna thayela che. sAna-zraddhA kAya--kAraNabhAva jJAna ane zraddhAnI utpatti eka kALe paNa che ane te be vacce kArya-kAraNubhAva paNa rahelo che. enuM tAtparya e che ke-zraddhAnI utpattimAM je jJAna kAraNa che, te jJAna pitAnuM nahi, paNa paranuM. pa2nuM samyajJAna jJAnamAM rahelI viparItatAne TALanAruM thAya che ane jJAnanI viparItatA TaLe, enI sAthe ja zraddhA guNa utpanna thato hovAthI, zraddhAnuM mULa jJAna che, e kathana akSarazaH sAcuM che. nisarga samyagdarzananI prApti vakhate paNa bAhA AlaMbane ke parAdhigama nahi hevA chatAM darzana mehanIya Adi prakRtienA AMtarika kSayApazamathI pUrvanuM jJAna e ja zraddhArUpe pariName che, tethI tyAM paNa zraddhAnuM mULa jJAna kahevAmAM kaI jAtanI harakata nathI. zraddhAnuM mULa jema jJAna che, tema jJAnanuM mULa paNa zraddhA che, e vAta paNa teTalI ja sAcI che. Ama te koI paNa AtmA, keI paNa kSaNe jJAnarahita hete nathI, paraMtu zraddhA guNanA prAdurbhAva pahelAnuM te jJAna e ajJAna (viparIta jJAna-ayathArtha jJAna) gaNAya che. yathArtha jJAna ke samyajJAnanI utpatti samyapha zraddhAna pachI ja thAya che, e apekSAe samyak jJAnanuM mULa zrajJA che, e kathana barAbara che. samyajJAna ane zraddhA ubhayanI utpatti eka kALe hovA chatAM, e baMnenA kAraNe judAM-judAM paDI jatAM hovAthI, nayavAdanI daSTie jJAnanuM mULa zraddhA ane zraddhAnuM mULa jJAna kahevAmAM kaI bAdha nathI. zAnanuM mULa zraddhA jJAnanuM mULa je zraddhA che, te samyakajJAnanuM mULa che, nahi ke viparIta ke ayathArtha jJAnanuM muLa. e ja rIte zraddhAnuM muLa je jJAna che, te paranuM samyaphajJAna, nahi ke svanuM. ane svanuM mAnIe, te paNa te samyakajJAna pahelAnuM maMda mithyAtvavALuM ayathArtha jJAna paNa samyakajJAnanuM kAraNa banI zake che. temAM hetu koI paNa hoya, te te mithyAtvanI maMda dazAmAM vataMte Agrahane abhAva che. matalaba ke nirAgrahI ane madhyastha daSTi AtmA mithyAtvavALI dazAmAM paNa samyakajJAnanI prAptine adhikArI banI zake che.
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnane pAyA 216 athavA nizcaya nayanI daSTie jJAna ane zraddhA ubhayanI utpatti eka ja kALe thAya che, tethI te bemAM kArya-kAraNabhAva nathI, ema mAnavAmAM paNa koI harakta nathI. jJAna ane zraddhAne parasparane kArya-kAraNabhAva mAnavAmAM Ave che, te kevaLa vyavahAranayanI daSTithI ane mArganI prApti, TakAva ane vRdidha mATenAM sAdhanemAM e paNa eka mukhya sAdhana havAthI manAya che. Ama vyavahAranI daSTine paNa mukhya mAnyA sivAya cAlI zake tema nathI. A rIte jotAM-vicAratAM zraddhA e ja jJAnane eka parama upAya hovAthI, e zraddhA viparIta na banI jAya, kintu samyak banI rahe e mATe jeTalo prayatna karavAmAM Ave teTale oche che. jJAnane sudhAranAra jema zraddhA che, tema bagADanAra paNa zraddhA che. kevaLa (mAtra) jJAnathI phulAI javAnuM nathI. vizALamAM vizALa jJAna paNa viparIta zraddhAthI yukta hoya, te te jJAna tAranAruM thaI zakatuM nathI, kintu DUbADanAruM ja thAya che. jherane eka kaNa jema dUdhathI bharelA vAsaNane jherasvarUpa banAvI de che. tema viparIta zraddhAthI yukta AtmAnA seMkaDo graMthanuM adhyayana paNa jherasvarUpa banI jAya che. talavAra e zatrunI ghAta karanArI hovA chatAM tene upaga nahi karI jANanAra bALakanA ke unmattanA hAthamAM mukAya, te te tene pitAne ja ghAta karanArI thAya che. tema jJAna e uttama ane tAraka hovA chatAM paNa viparIta tonI zraddhAthI je te otaprata thayeluM hoya, to te tenA mAlikane uttama banAvavAnA badale adhama ja banAve che. agara UMce caDhAvavAnA badale nIce ja pADe che, eTalA mATe unnatinuM pagathiyuM e jJAna nathI paNa zraddhA che. e vAta vadhAre daDha thAya che. jJAnanA madamAM AvI jaI, jeoe pitAnI zraddhAne sudhAravAno prayatna cheDI dIdho. teo jJAnI te banyA, paNa potAnI sthiti ke gatine sudhArI zakyA nahi. AtmAnI gati ane sthiti-ubhayane sudhAravA mATe ekaluM jJAna kadI phaLadAyaka thaI zakatuM nathI kintu yathArtha zraddhAyukta jJAna ja eka kAryasAdhaka bane che ane zraddhAnI prApti e sauthI duSkara che. jJAnanI prApti dunyavI lebhathI paNa thaI zake che, jyAre dunyavI labha e samyak zraddhAnI prAptimAM kAma AvI zaktA nathI, ulTa aMtarAyarUpa thaI paDe che. sADA nava pUrvanA jJAnI paNa azradhALu rahI gayA ane a5 jJAnane dharanArA paNa zraddhALu AtmAo ubhaya leka sAdhI gayA.
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ zraddA ane jJAna zraddhAnI prApti duSkara eTalA mATe che ke amuka niHspRha banyA sivAya te pragaTa thaI zakatI nathI jyAre dunyavI svAthI bharelA AtmAemAM paNa dunyavI dRSTie paNa thaI zake che. 227 aze paNa dunyavI svAthI jJAnanI prApti sarva prakAranA UMcAmAM UMcI lAge tevI uttama manuSyanI parIkSA A kAraNe uttama agara adhama manuSyanI sAcI parIkSA-tenAmAM keTaluM jJAna che?'-enI tapAsa dvArA thaI zakatI nathI, paraMtu te kevI jAtanI zraddhA dharAve che? arthAt tenI zraddhA, vizvasa ane ruci kayA padArtho upara che ? enI parIkSA dvArA ja thaI zake che. UMcI koTinuM jJAna dharAvanAra AtmA paNa jo adhama keTanI rucivALA hAya, te te duniyAmAM paNa uttama gaNAtA nathI. manuSyanA manuSyatvanI parIkSA tenI ruci upara che, paNa mAtra jJAna upara nathI. dhananI rucivALA jJAnI paNa pApI bane che ane dharmanI rucivALA ajJAnI paNa niSpApa jIvana gALI zake che. jIvanamAM pApI banavu ke niSpApa banavuM, tenA mukhya AdhAra jJAna nathI, paNa ruci che. e rucine sudhAranAruM jJAna tAraka che ane bagADanAru' jJAna mAraka che. eka vaiSayika sukhanI jagatamAM jIvAnI rucinA mukhya be vibhAga paDe che, rucivALA ane bIjo Atmika sukhanI rucivALA va che. vaiyika sukhanI rucivALA varga mATA che, jyAre Atmika sukhanI rucivALA varga pramANamAM bahu alpa hAya che. viSayasukhanI rucivALA AtmAone dhana jeTalu game che, teTalA dhama gamatA nathI. ene dhanavAna jeTalA game che, teTalAM dhama vAna gamatAM nathI. ene dhanavAnanI pravRttie jeTalI game che, teTalI dhI enI pravRttie gamatI nathI. AtmisukhanI abhilASAvALA AtmAone mana, dhana tuccha lAge che ane dhama atizaya mUlyavAna pratIta thAya che. dhananI pAchaLa paDanArA AtmAe tene vya jIvana gALanArA lAge che, jyAre dhamanI pAchaLa paDanArA AtmAe tene jIvanane sArthaka karanArA lAge che. rucinuM A aMtara AMtarika kSayApazamathI ja thanAru' hovA chatAM, e prakAranA AMtarika kSApazama pedA karavA mATe bAhya sAdhanA paNa mahattvanA bhAga bhajave che. adhama-rucivALA AtmAe peAtAnI te rucine cheDI nahi zakatA haiAvAthI, uttamarucivALA AtmAe pratye temanA virodha cAlu hAya che. e virAdhanu' mULa rucinA bheda che. A. 28
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnanA pAyA jayAM sudhI e viruddha prakAranI ruci rahevAnI, tyAM sudhI e virodha paNa kAyama rahevAnA e virAdhane jeeka TALavA icchatA hAya teoe rucinA bheda TALavAnI prathama AvazyaktA che. rucinA bheda TALavAmAM paNa samyazraddhA pAyAnA bhAga bhajave che. jyAre zraddhArahita jJAna temAM aMtara vadhAranAru' nIvaDe che. 218 svArtha mATe nahi, paNa uttama AcAra, uttama vicAra ane uttama vyavahAra mATe paNa rucinI bhinnatA anusAra jAti AdinA sthUla bheda paNa Avazyaka che. e bhedane nirmULa karavAnI vRtti teomAM ja janme, ke jee irAdApUrvaka agara teA ajJAnathI paNa uttamatA ane adhamatAnA bheda TALI nAkhavA mAMgatA hAya. sarva jagatane uttama banAvI devAnI bhAvanA e avazya karaNIya hAvA chatAM paNu, jyAM sudhI sakaLa jagata uttama manyu' nathI, tyAM sudhI saghaLA prakAranA uttama vyavahAronA vilApa karavA taiyAra thavuM e mUkhatA che. svArtha mATe jAti-pAMtinA bheda nabhAvI rahyA hoya, tevA paNa A jagatamAM na ja hAya ema nahi, paNa tevAonA kAraNe uttama AcAra-vicArAnI rakSA mATe jarUrI bhedanA paNa nAza karI nAMkhavA. e cAranA pApe zAhukArane ja nAza karavA jevuM utAvaLIyuM ane aTita pagalu che. tAtpa ke samyak zraddhA e AMdhaLAnI lAkaDI karatAMya adhika upakAraka che. buddhine zraddhAnA paga kahIe teA zraddhA e buddhinI AMkha che. e rIte jotAM-vicAratAM paNa yathA zraddhAnuM jIvananA sa`dezIya ghaDataramAM AgavuM sthAna che ja. bALaka mAtAne buddhi vaDe nahi, paraMtu zraddhA vaDe samarpita thAya che. te rIte ApaNe paNa zraddhApUrvaka deva-gurune samarpita banIne AtmakalyANanAM paMthe AgaLa vadhIe. E sAcu' jJAna ane sacama mahAbhAratamAM yudhiSThira jevA puNyavAnane paNa kahevu' paDayu che ke jAnAmi dharma na ca me pravRttiH / jAnAmyadharma na ca me nivRttiH // hu' dharmane jANuM chuM, chatAM te pramANe vatI zaktA nathI. huM adharmIne jANu. chuM, chatAM tenAthI chUTI zakatA nathI. ahI' prazna e uThe che ke jJAna zA mATe AcaraNamAM mUkI zakAtuM nathI ? nAtaka jIvananI A moTAmAM mATI gUca che ane tene ukelyA vinA AreA nathI.
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAcuM jJAna ane saMyama 219 manuSyanuM jIvana tenI svAbhAvika banI gayelI vRttiothI devAya che. manuSyamAM UMDeUMDe rahelI A vRttio mananI sapATI upara AvatAM kAmanAonuM rUpa le che. tenA AvegamAM kheMcAIne manuSya tathA-prakAranI pravRttiomAM paDe che. AvRttionuM cogya rIte saMcAlana karavAmAM na Ave, te te jIvanane hAnikAraka nIvaDe che. egya saMcAlana mAtra jJAnathI ja thaI zake che. tethI jJAna e naitika jIvananI AMkhenA sthAne che. cAritra ghaDavAmAM ke nItinA mArge cAlavAmAM jJAnarUpI cakSunI ane buddhirUpI prakAzanI khUba ja jarUra paDe che. A jJAna, mAtra zAbdika ke popaTiyuM hoya te nakAmA jevuM che. pracalita mAnyatAone svIkArI laI lake jJAnanI DAhI-DAhI vAta kare che, paraMtu tene pUro artha samajatA nathI hatA, te marma te kayAMthI samaje? eTale Avege UbhA thatAM temanuM te jJAna jovAI jAya che. ane temanuM AcaraNa DhaMgadhaDA vagaranuM banI rahe che. teo bolatA temaja mAnatA hoya che ke-izvara sarvadarzI che, chatAM pApa karatAM pAchuM vaLIne jotAM nathI. IzvaranA dekhatAM pApa zI rIte thaI zake? e prazna temane bhAgye ja sparzate hoya che. zAnanI mahattA matalaba ke jJAna kevaLa khAlI temaja saMkucita hoya tyAM sudhI tene sva temaja paranA hitamAM khAsa upayoga thaI zakatuM nathI. jJAnanuM svarUpa, "pratIti' jevuM hovuM joIe. pratIti eTale anubhavamAM AveluM, khAtrI baddha jJAna ! ke jemAM kevaLa uparaceTiye khyAla na hoya, paNa aMtaHkaraNanI anubhUti heya. pratItiyukta jJAnamAM ja cAritranuM sAcuM darzana raheluM che. anubhava uparAMta temAM vAstaviktAnuM ane AvazyaktAnuM dabANa paNa raheluM hovuM joIe. sinemAnA daramAM vAgha dekhAtAM keI nAsabhAga karatuM nathI. kAraNa ke temAM vAghanI pratIti chatAM tarApa mAravAnI vAstavikatA nathI. ane tethI nAsabhAga karavAnI AvazyaktAnuM dabANa nathI. ahi kevaLa pratIti pariNAmahIna prasaMga banI jAya che. AvegenuM tophAna jAge che, tyAre pratItinuM sukAna hAthamAMthI sarI jAya che, buddhino prakAza ane smRtinI camaka jhAMkhI paDe che, ghaNI vAra te DhaMkAI paNa jAya che. ApaNe tophAnane sAmano karI zakatA nathI ane tophAna zamI jatAM viSAdamAM DUbI jaIe chIe. pratIti hevA chatAM mAnasika-nirbaLatAne lIdhe ApaNe paDI bhAMgIe chIe.
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 Atma-utthAnane pAyo tyAre mArga che? pratIti saphaLa na thAya te ya pratIti e te pratIti ja che! te sUcana te karyA ja kare ! pratItine saphaLa karavA mATe upAya saMyama che. mananA Avegone niraMtara saMyamamAM rAkhatA zIkhavuM joIe. te Avegone nigrahathI; vrata-niyamathI saMyamita banAvavA joIe. Avege taka le, te pahelAM ja temane keLavI levA joIe, saMskArI ane zistabaddha banAvavA joIe. dararejanA AcAramAM vaNAI javAthI te Avega dhIme dhIme kAbumAM Ave che ane chevaTe jIvanarathanA AjJAMkti gheDA bane che. jo sadA-sarvadA AcAranI sAdhanA na hoya, te vidvAnane paNa viSAdamAM jhUravAnuM lalATe lakhAyuM ja che. AcAramAM ja vidvatAnI saphaLatA che. vicAra, AcAra ane zraddhA vicAra ane AcAranI sapATI sarakhI karavA mATe Adarzane nIcA lAvavAnI jarUra nathI. Adarza ucca haze, te ja AcaraNa ucca thaI zakaze Adarzo deraDAM samAna che. e UMce kheMcI zake che, doraDAMne khIle game teTaluM UMce haya, paNa je prAmANikapaNe e doraDAne upayoga karAya, te thoDuM-ghaNuM te upara caDhAya ja ! vicArane AcAramAM mUkavA mATe traNa kakSAmAMthI pasAra thavuM paDaze. 1 vicAranI gyatAne svIkAra. 2 vicAra vize pratItipUrNa khAtrI. 3 vicAramAM jIvaMta zraddhA. je ApaNe vicAra ane AcAra vaccenuM aMtara dUra karavuM hoya, te je vicAra ApaNe apanAvyo hoya, tenA para vAraMvAra manana ane ciMtana karavuM joIe. e vicArane manamAM cIvaTapUrvaka ghUMTavAthI, ene viSe pratIti-khAtarI thAya che. arthAt e vicAra satya ja che ane AdaraNIya che, e saMkalpa manamAM dRDha thAya che. tyAra pachInI kakSA, zraddhA ane niSAnI che. koI eka vicArane "mAnavAnI" kakSA, zraddhA ane niSThAmAM pariName che, tyAre te vicArane AcAramAM mUkavA mATe vyakti sAcA dilathI satata prayatna karavA mAMDe che.
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicAra AcAra ane zraddhA 21 ApaNe sahaja vicAra karIe te ghaNIvAra ApaNA vicAra ane AcAra varacenuM aMtara ApaNane navAI pamADanArUM ane zarama upajAvanAruM lAgaze. je ApaNuM ja AcaraNa, ApaNA vicAra sAthe susaMgata na hoya te, ApaNA vicAranI ApaNane kiMmata nathI, ema siddha thAya che. pahelI kakSAmAM mAtra buddhi vicArane grahaNa kare che. buddhinI sAthe lAgaNIo, vRttio ane mUlyAMkane tadrupa thAya che, tyAre bIjI ane trIjI kakSA Ave che. jyAre pahelI kakSAmAM hoIe tyAre ApaNe mAtra vicAra karIne saMtoSa mAnIe chIe, AcaraNano abhAva sAlato nathI. bIjI kakSAmAM AcaraNane abhAva, asaMtoSa utpanna kare che. ane AcaraNa tarapha prere che. trIjI kakSAmAM ApaNA vicArane ApaNe pUrNa utsAhathI, mana-vacana ane tanadhanathI AcaraNamAM mUkIe chIe. mAnyatA ane AcaraNamAM bheda lAge, tyAre AcaraNa e mAnyatAnI kasoTI che, ema mAnavuM joIe. e mAnyatA mATe ApaNe samaya, zakti ane dhanane keTalo bhoga ApavAne taiyAra chIe, tenA upara ja ApaNI zraddhAnuM mApa che. mAnyatA khAtara zarIra suddhAnuM paNa balidAna ApavuM paDatuM hoya te ApavuM, e mAnyatA paranI sacoTa zraddhAne sUcave che. zraddhAnuM baLa zraddhAnA abhAve mAtra jJAna e takalAdI ane arthahina banI jAya che. zraddhA vinA mAtra daSTi ke jJAna upayogI thaI zaktAM nathI. viSa mAre, agni bALe, tema Apa duHkha Ape, evuM jJAna thavA chatAM zraddhAnI kamInAnA kAraNe viSa ane agninI jema pApathI pAchA pharAtuM nathI. pravRttimAM daDhatA lAvavA mATe zraddhAnA baLanI pUrI jarUra che, jJAna ane vivekane saphaLa banAvanAra eka zraddhA ja che. je jJAna ane viveka jIvanamAM upayogI na thAya, te jJAna ane viveka upara paripUrNa zraddhA pragaTI nathI ema sAbIta thAya. jJAna ane viveka karatAM paNa zraddhAnI agatyatA keTalI vadhAre che, te AthI spaSTa thaze. AvI zraddhA yathArtha vaktA uparanA vizvAsathI Ave che, zraddhALu puruSanA saMsargathI Ave che, zraddhAvAna puruSonA caritra sAMbhaLavAthI paNa Ave che. zraddhA eTale sudA, 4 siddha jIpUrNa nizcaLatA!
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 Atma-utthAnane pAye tameva sarva ni = Li ivaSe teja sAcuM ane zaMkA vinAnuM che, ke je jinee kahyuM che-AvI zraddhAne dharma jIvanane pAye mAnavAthI viveka, parIkSA ke kasaTI-A badhuM uDI jatuM nathI. kharI vAta te e che ke-viveka ane parIkSA vinA kharI zraddhA saMbhavatI nathI. zraddhA, mANasamAM dhairya, sAhasa ane baLa pragaTAve che. vastu mAtranI parIkSA kare ! ane je sAcuM suvarNa siddha thAya, tene grahaNa kare. vArasAmAM maLelI zraddhA e amUlya dhana che. ema mAnIne tene ciMtana, manana, abhyAsa temaja parIkSA vaDe sthira ane saMgIna banAve. tema nahi thAya te, nANuM pAse hovA chatAM bhIDa vakhate kAma nahi lAge. Atma svarUpa viSe jene pAkI zraddhA che, tene traNa bhuvananuM rAjya maLe te paNa e ema mAne ke-e rAjya mArUM nathI, karmabhanita che. tethI lAbha-hAni prasaMge, te tIvra harSa-zoka nahi kare, aizvarya ke Aphata vacce paNa te samatola rahI zakaze. hArachata ke niMdA-prazaMsA tene nirAza ke nirutsAha nahi karI zake. mATe ja kahyuM che ke samyagdaSTi jIva bhale saMsAramAM rahe, paNa saMsArathI lepa nathI ! A zraddhAnuM ja baLa che. huM nizcayathI Atma svarUpa chuM-AvI akhaMDa zraddhAvALAne sarva keI pitAnA AtmAnA ja aMza dekhAvA lAge che. arthAt pitAnA AtmAnA svarUpa jevuM ja, bIjAnA AtmAnuM svarUpa tene bhAse che. tethI tenA dilanA dariyAmAM vizvamaitrInAM mojAo uchaLavA lAge che ane tene AcAramAM maithyAdi bhAvanAo spaSTapaNe vartAvA mAMDe che. Atma svarUpanI sAcI zraddhAnuM A phaLa che. jema AtmAnI. tema karmanI, AtmA sAthe karmanA saMbaMdhanI, te saMbaMdhanA hetuo vigerenI zraddhA zAma vacanathI, buddhinI sUma vicAraNAthI ane anubhavathI daDha thatI jAya che. tema-tema jIvana, saMpatti samaye kusumathI paNa komaLa ane vipatti samaye vAthI paNa kaThora banI jAya che. zraddhAnuM ja A baLa ane phaLa che. suvAsa vagaranA phUla jevo che-zraddhA vagarane AcAra! vicAramAM daivata paNa zraddhA ja sthApe che. vicArane AcAra sAthe joDanArA sudaDha pulanuM kAma paNa zraddhA ja kare che. suvicArane sadAcAramAM DhALanArI zraddhA sahunI AMkha bane ! nirjarAlakSI dharma, mokSamAM pariName che. puNyalakSI dharma, saMsAramAM vividha prakAranAM sukhane anubhava karAve che. e sukha para dravyanI upAdhithI thanArAM hevAthI, Adi ane aMtavALA che, arthAt vinAzI che. paradravyanI upAdhi vinA, kevaLa AtmAmAMthI upajanArAM AdhyAtmika sukha che. tenI Adi che, paNa aMta nathI.
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ kriyAnA garbhamAM jJAna 22 kriyAnA garbhamAM jJAna sAme seMkaDo vastuo paDI hoya che. AMkha ughADI hoya che. chatAM leke kaMI te badhI vastuone jotA nathI; jeTalI vastuone jue che, teTalIne paNa samajatA nathI. potAnI zerInA amUka gharane keTalI bArIe che, ke pitAnA gharanI bArIone keTalA saLiyA che, te darareja jevA chatAM te jANatA nathI. pharavAnA mArga para AvelAM keTalAMya vRkSonA nAmanI paNa khabara nathI hotI. bagIcAnA choDane kyAre phula Ave che ane amUka phalane kaye raMga che, te paNa leke kahI zakatA nathI, jANe ughADI AMkhe AMdhaLA heya ane chate kAne baherA hoya, tema thatuM A jagatamAM ghaNuM ghaNuM jaNAya che. hakIkata e che ke-jarUrIAta lAgyA vinA kAMI maLI zakatuM nathI. je jJAna ApaNe grahaNa karIe chIe, te paNa ApaNI jarUrIAta jeTaluM ja hoya che. ane teTalAthI badhuM maLI gayuM, ema mAnI levAmAM Ave che. A eka ThagAre AtmasaMteSa che. sAmenI vastu eka hovA chatAM, tenuM darzana vyakti paratve niranirALuM hoya che. jeTalI jenI bhUkha, teTaluM ja te khAI zake che ane jeTalI jenI pAcanazakti, teTaluM ja te pacAvI zake che. chevaTe ema ja kahevuM paDe che ke-ApaNe yegyatA ane zakti pramANe ja jagatamAMthI meLavIe chIe. jJAna paNa vastu karatAM vastune jANanAra upara ja avalaMbIne raheluM che. bAhya-jagatane samajavA mATe manuSya pote ja prayatna karavAno hoya che. mAtra Tagara Tagara joyA karanArane ke beThAM-beThAM sAMbhaLanArane, vastunI sapATIne uparaceTIye ja khyAla Ave che. DuMgarane mAtra joyA karanAra tenA para caDhI zakatuM nathI. tyAM caDhavA mATe te tene prayatna karavo paDe che. DuMgara caDhatAM-caDhatAM ane pANImAM taratA-taratAM ja DuMgaranuM ane taLAvanuM kharuM jJAna meLavI zakAya che. ane dhIme dhIme te jJAnane vadhArI zakAya che. kriyAnA garbhamAM jJAna raheluM che te A rIte sAcuM kare che. atyAranuM jJAna ane tene meLavavAnI rIte vAstavikatAnI sapATIthI bhAgye ja AgaLa jAya che. jJAna meLavanAre sapATInI nIce javuM joIze. eTale ke hamezAM kriyAzIla rahevuM paDeze.
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 Atma-utthAnane pAye kArya karavAthI ja jJAna meLavavAnI cogyatA ane jarurIAta vadhe che. jijJAsA vinA jJAna thatuM nathI ane karma karyA vinA sAcI jijJAsA jAgatI nathI. jijJAsu banavA mATe kriyA anivArya che. kriyA karatAM-karatAM jJAna prApti mATenI yegyatA ane zaktine vikAsa thAya che. ane vadheluM jJAna paNa zubhAnukAnanuM ghaDatara karavA mATe upayogI nIvaDe che. prakAza jhIla ane vikasavuM tathA vikasIne vadhAre prakAza jhIlavo e ja jIvananA A vRkSane dharma che. bhUtaLamAM raheluM jaLa temaja bhANAmAM raheluM anna, tyAnuM tyAM ja rahe, te na mAnava-prANIonI tRSA chIpe ke na sudhA saMtoSAya! pANIne bahAra lAvavA mATe jamIna davAnI kriyA karavI paDe. ane vAparavA mATe keLiyA meMmAM mUkIne barAbara cAvavA paDe. AtmAmAM rahela apAra-jJAnane pAmavA mATe paNa te ja rIte, satatapaNe satvakriyAzIla rahevuM paDe. ucita kriyAnI upekSA, jIvane adhika ajJAna vaDe AvRtti karanArI nIvaDe che. eTale jJAnI bhagavaMtanA sadupadeza mujabanI kriyA dvArA AtmAnA amApa-prakAzane pAmavA mATe mANase pratyeka paLe prayatnazIla rahevuM joIe. jJAnInuM svarUpa rAnI puruSa nizani AtmAnA upayogamAM rahe, temanI vANI anubhavamAM Ave tevI heya. jJAnI puruSa ayAca heya. jJAnI pate saMpUrNa svataMtra hoya. jyAM sudhI bhUla hoya, tyAM sudhI mAthe bhagavAna haya. sarvabhUla rahita haya, te svayaM bhagavAna bane. jJAnInuM ekeya karma baMdhanakartA na heya. jJAnInuM karma muktidAyaka ja nIvaDe. pite mukta haya, bIjAne mukta kare. jJAnI nigraMtha hoya. tenI sarva thie chedAI gaI hoya. jJAnamAM traNa guNa hoya Gompressible, (2barajevA) Flaxible vALe tema vaLe, paNa tuTe nahi. Tensible game teTaluM Tention jhIlI zake. jJAnI guruttama hoya, guththI paNa guru te guruttama tema jJAnI laghutama paNa hoya. laghutama eTale laghuthI paNa laghu. AtmAne eka guNa, agurulaghu che, te jJAnImAM hAya. jJAnI Ata hoya. Apta eTale badhI rIte vizvAsa karavA lAyaka. mokSa prApti mATe TheTha sudhI vizvAsa karavA lAyaka hoya te Apta kahevAya. jJAnI pArasamaNi jevA hoya, aMtara rAkhyA vinA je tene sparza kare, te suvarNa jevA banI jAya.
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ niveda ane saMveda 225 nirvikalpa AtmAne jANavA mATe nirvikalpa-samAdhistha evA jJAnI puruSa pAse javuM paDe. jJAnI nimittabhAvamAM ja rahe, rtA bane nahi. jenuM jJAna sUkamatama samayane ane sUkamatisUvama paramANune paNa joI zake, jANI zake te sAcA arthamAM jJAnI kahevAya. jJAnI pAse javA mATe parama vinaya have joIe. huM saMpUrNa ajJAnI chuM evo hArdika svIkAra hovo joIe. svakRtaM duSkRtaM gaIn , sukRtaM cAnumodayan / nAtha tvaccaraNau yAmi zaraNaM zaraNojjhitaH // mArA karelA duSkRtanI niMdA karate, jagatanAM sarva sukRtanI anumodanA karate zaraNa vagarane huM, he nAtha ! ApanA caraNanA zaraNe Avyo chuM. eka ja vAra A bhAve jJAnInA caraNomAM name arthAt parama vinaye name tene mekSa avazya thAya. jJAnIne mApavA jAya, tenI mati mapAI jAya. jJAnIne buddhithI na taLAya. jJAnI pAse abudha jevA thaIne javAya. jJAnInI ArAdhanA na thAya, te hajI kSamya gaNAya paNa virAdhanA te na ja thavI joIe. jJAnInI virAdhanA eTale potAnA ja zuddha AtmAnI virAdhanA. eka vAra karelI virAdhanA; paNa anaMta bhavabhramaNa karAve. jJAnI AgaLa te saraLatama thAya te ja saMsArane tare. jJAnI puruSanuM A yathArtha svarUpa barAbara samajIne ApaNe paramajJAnI zrI arihaMta paramAtmA ane temanI AjJAmAM trividha trividha otaprota banI jJAnI bhagavaMtanI sevA bhaktimAM aharniza udyamavaMta banavuM joIe. ka nirveda ane saMve hRdayamAM je zubhabhAva na hoya te dAna, zIla ane tapa zeraDInA phUlanI jema niSphaLa jAya. zubhabhAva e che ke, jenA garbhamAM saMsArane nirveda ane mokSanI AkAMkSA hoya. tAtparya e che ke, dAnAdimAM pravRtti karanAre paNa zubhabhAvamAM AdarapUrvaka prayatna karavuM joIe. kemake zubhabhAva vinA te traNe akiMcikara che. te zubhabhAvanI utpattimAM coda hetuo che. tenAM nAma (1) samyaktvanI zuddhi (2) cAritranI zuddhi (3) Indriyeno jaya (4) kalAne nigraha (5) sadeva gurukuLavAsa, (6) denI AlecanA, A. 29
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) bhavane virAga, (8) vinaya, (9) vaiyAvaca (10) svAdhyAya rati,(11) anAyatanane tyAga, (12) para parivAranI nivRtti, (13) dharmamAM sthiratA, (14) aMte anazanapUrvaka dehane tyAga. bIja paNa hetuone aMtarbhAva A caudamAM karI le zubhabhAvanA arthIe prathama samyaktvanI zuddhi karavI. niveda ahIM saMsAra nivedane artha, pitA taraphathI bIjAne apakAra ane bIjA taraphathI pitAne upakAra, te upara jIvavAne kaMTALo ane mekSanI AkAMkSAne artha-potA taraphathI bIja upara upakArane sadbhAva ane apakArane abhAva tathA bIjA taraphathI lIdhelA upakArane pratyupakAra ane bIjAne karelA apakAranI zuddhi arthAt levAne kaMTALe bhavanirveda sUcaka che. ApavAne umaLake saMvegaraMga darzaka che. bhavanirvedanA aneka artha che. temAM eka artha bhavabhramaNane kaMTALo che. pratyeka bhavamAM deha dhAraNa karavApaNuM prANAtipAtAdi kaIne kaI pApanI apekSA rAkhe che. dehanI utpatti, vinAza ane dhAraNuM, bIjA jIvonI hiMsA vinA azakya che. hiMsA e pApa che. bhavabhramaNane TakAvanAra koI hoya te te hiMsAdi pApasthAne che, eTale bhavane bIjo artha pApa athavA svArthavRtti che. svArthavRtti parapIDAmAM pariName che. svArthavRtti yA pApavRtti rUpI paMkathI bharelA saMsAramAM eka kSaNa paNa adhika rahevAnI AkAMkSA jeonI kSINa thayelI che, teo bhavanirveda guNane pAmelA che. bhavanirveda guNa mekSane utpanna kare che, kemake mekSamAM gayA vinA parapIDAne parihAra nathI, tathA bhavabhramaNAmAM bIjA taraphathI thatA upakArane pratyupakAra paNa nathI. makSa ja eka evuM sthAna che ke, tyAM gayA pachI jIva deharahita thAya che. eTale svArthavRttirUpI pApathI mukta thAya che ane sAdi anaMtakALa sudhI tenuM astitva parArtha mATe ja hoya che. lIdhelA badhA upakAro karatAM anaMtaguNa adhika upakAra, kALa anaMta hevAthI mukta jIvathI thAya che. svArthavRttine nAzaka tathA parArthavRttine piSaka hevAthI mekSa e ja uttama jIvane prAptavya samajAya che. saMsAramAM duSkRta che, mATe tenI gartA ane mekSa sukRta che mATe tenI anumodanA tathA mekSa e zuddhAtmabhAvamAM ramaNutArUpa hovAthI tenuM ja ananya zaraNa-e traNa vastu mekSAbhilASamAM ekatra sAthe siddha thAya che.
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ zraddhA ane saMvega 227 paranA satata upakAranA traNanA bhArathI zarama anubhavanArane mokSanI tIvra AkAMkSA pedA thayA sivAya rahetI nathI. eTale te AtmA anupama utsAha, umaMgathI karma muktidAyaka dharmanI ArAdhanAmAM kattacitta banIne nakhazikha jIvaMtatA apanAve che. bhava viraha' vara mAganAra pa. pU. zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAe racela "saMsAradAvA" sUtrane satatu abhyAsa-ukta baMne guNonI prAptimAM amApa sahAya kare che. zraddhA ane saMvega zrI paMca parameSTi namaskArane prabhAva Aje che ke nahi? A praznano uttara Apa jarA kaThina che. zAstramAM zrI paMca parameSTi namaskArane mahimA ghaNo mATe varNavyo che. ene sarva maMtraratnanuM utpatti sthAna karyuM che. ene sarva zAstranA prAraMbhamAM uccAraNa karavAnuM pharamAna karyuM che. enA eka eka akSaranA uccAraNamAM anaMta karmo ane tenA rasane ghAta thAya che, ema pharamAvyuM che. sarva kALanA ane sarva kSetranA sarva maharSione pramANarUpa hovAthI e (zrI navakAra) mahAmaMgala svarUpa che. ema jorazorathI pratipAdana karyuM che. zrI paMca parameSTi namaskRtine A leka ane paralokamAM aneka prakAranA vAMchite pUrA pADanAra tarIke varNavela che. arthane ApanAra paNa te ja che, kAmane ApanAra paNa te ja che ane Arogyane ApanAra paNa te ja che. abhirati ane AnaMdane ApanAra paNa ene ja mAnela che. paralokamAM siddhigamana, devakagamana, zubhakuLamAM Agamana athavA badhilAbhanuM kAraNa paNa ene ja (zrI navakArane ja) kahela che. | sarva sukhane prayojaka ane sarva duHkhane ghAtaka paNa zrI paMca parameSTi namaskAra che. ema te te sthaLoe spaSTa zabdamAM zAstrakAra maharSioe pharamAvyuM che. te pachI Aje enA karatAM viparIta kema? e prazna saheje utpanna thAya che. ene uttara paNa zrI haribhadrasUrijI Adi sUripaMgoe spaSTa zabdomAM Apelo che. yogabindu' nAmanA grantharanamAM teo zrI pha2mAve che ke "akSara madhyetara jUcamAM vidhAnatA gIta pApakSayAyoccaiH yogasiddhairmahAtmabhiH // '
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 Atma-uthA nane pAye, artha - siddhagI evA zrI tIrthaMkara - gaNadhAdi mahApuruSoe "ga" evA be akSara paNa vidhAnapUrvaka sAMbhaLanAra AtmAne atyaMta pApanA kSaya mATe thAya che, ema pharamAvela che. e ja kalekanI pajJa TIkAmAM teo zrI pharamAve che ke - ___akSaradvayamapi ki punaH paJcanamaskArAdInyanekAnyakSarANItyapizabdArthaH / etat 'yoga' iti zabdalakSaNa zrUyamANamAkarNyamAnam / tathA vidhArthA'navavodhe'pi 'vidhAnato' vidhAnena, zraddhA-saMveorviruddhamAvAsa-monAlisTana ! tamurataM pApakSavAra, miyAtvmohaadykushlkrmnirmuulnaayoccairtyrthm / ke gItamityAha yogasiddhaiH 'yogaH siddho niSpanno yeSAM te tathA. tairjinagaNadharAdimiH mahAtmabhiH prazastabhAvariti / " artha:- be akSara paNa pApanA kSaya mATe thAya che te paMcanamaskArAdi aneka akSare mATe te kahevuM ja zuM? tevA prakAranA arthanuM bhAna na hoya te paNa, vidhAnapUrvaka zraddhA-saMvegAdi bhAvollAsapUrvaka ane be hAtha Adi joDavApUrvaka "ga" evA be akSara sAMbhaLatAM, te mithyAtva mehanIyAdi azubha karmanA atyaMta nirmUlana mATe thAya che, ema niSNAta yegI evA zrI jina-gaNadharAdi prazasta svabhAvavALA mahApuruSe e pharamAvela che. bhagavAna zrI haribhadrasUrijInuM uparokta nirUpaNa pharamAve che ke zrI paMca namaskArAdi aneka akSaranuM te zuM paNa zrI jinavacanAnusArI "ga" evA be akSaranuM zravaNa paNa atyaMta pApa kSaya mATe thAya che. zarata eTalI ja ke te vidhAnapUrvaka tevuM joIe, ane vidhAna eTale zraddhA, saMvegAdi mAnasika bhAva, karakuDamala janAdi zArIrika vyApAra ane upalakSaNathI zuddha uccAraNa samajavuM. tathA prakAranA avadha vinA uparokta kAyika, vAcika, mAnasikazuddha bhAllAsapUrvaka zrI paMcaparameSTi namaskArAdi akSaranuM zravaNa paNa ati philai pApanA kSaya uraca kAraNa mAneluM che, te tathA prakAranA avabodha sahita zuddha ane spaSTa zabdoccArapUrvaka tenuM uccAraNa athavA manana, ciMtana ane nididhyAsanAdi atyaMta azubha karmono kSayanuM mahAna kAraNa bane temAM pUchavuM ja zuM? Aje zrI paMca parameSTi namaskAra phaLIbhUta na thato hoya ke tene prabhAva pratIti gocara na banatuM hoya, temAM kAraNa tenA arthamAM jJAnane abhAva che ke zraddhA, saMvegAdine abhAva che? eno nizcaya uparokta nirUpaNamAM maLI Ave che. tathA prakAranA pazamanA abhAve ane bedha e-vatta hoI zake che, paraMtu te teTale bAdhaka nathI, eTale bAdhaka vidhAnane, zraddhA-saMvegAdi bhAllAsano abhAva che.
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrA ane sarvaMga vidhAna--zuddhi kSaye|pazamanA cege arthAvagama adhika paNa hAya, chatAM je vidhAna pratye bedarakAra hAya, tA te phaLa prAptithI vaMcita rahe che. sAmAnya artha edhavAna paNa vidhAna pratye kALajIvALA AtmA pApakSayAdi ucca kaLAnA leAktA banI zake che, 229 Aje zrI navakArane gaNanArA ajJAna vagara tene gaNe che, mATe tenA phaLathI vAMcita rahe che, ema kahevA karatAM zraddhA, savega zUnyapaNe tene gaNe che, mATe ja phaLathI va'cita rahe che, ema kahevuM e zAsraSTie vadhu sa`gata che. zraddhA tathati pratyayaH ' A tema ja che.'evA vizvAsa athavA * A ja paramArtha che' evI buddhi! A thayuM zraddhAnu` svarUpa. savega eTale meAkSAbhilASa athavA A ja ArAdhana karavA ceAgya che.' evu` jJAna. bhAvAdAsa mATe A prakAranA zraddhA ane saveganI parama AvazyakatA che. jyAM sudhI 'pa`ca parameSThi namaskAra e ja paramAtha che,' evI buddhi na thAya ane du:kha ane tenA kAraNabhUta pApathI rahita banavA mATe e ja eka parama sAdhana che, evuM AMtarika jJAna na thAya, tyAM sudhI zrI arihaMta e khAra guNu sahita che ane siddha e ATha guNu sahita che. ATha prAtihArya ane cAra mUlAtizaya maLIne khAra guNu gaNAya che. azAkavRkSa, surapuSpavRSTi ItyAdi ATha prAtihAryonAM nAma che. apAyApagamAtizaya, jJAnAtizaya ItyAdi cAra mULa atizayA kahevAya che. AThe karmanA kSayathI siddha paramAtmAne ATha guNNA utpanna thAya che. AThe karmanI uttara prakRtie (158), sattAmAM (148), baMdhamAM (120), udayamAM ( 122 ), udIraNAmAM (122) hAya che, baMdha, udaya, uttIrNA ane sattA-e cAre prakAre karmathI rahita hoya te siddha kahevAya che. agara AthI paNa pAMca parameSThi ane temanA guNA saMbadhI sUkSmAtisUkSma jJAna dharAvanAra AtmA paNa jo te pratye zraddhA ane savegathI zUnya che, te te vAstavika phaLa prAptine adhikArI banI zakta nathI ane je AtmA AvA prakAranA vizeSa jJAnathI bhale rahita hoya para Mtu zraddhA ane savegathI raMgAyelA hAya ane tathAprakAranI kSayApazAdi sAmagrInA abhAve mAtra eTaluM ja jANatA hoya ke zrI arihaMta paramAtmA e meAkSamAnA upadezaka che, siddha paramAtmA e meAkSane prApta thayelA che. meAkSa e anaMta sukhanuM dhAma che. janmamaraNAdi ke bhUkha-tRSAdi pIDAonuM tyAM nAma nizAna nathI. sa'sAranuM svarUpa duHkhanuM sthAna cAra gatirUpa sa'sAra che, Adhi, vyAdhi ane upAdhithI te bharapUra che. jayAM sudhI e saMsAra paribhramaNa maTe nahi, tyAM sudhI duHkhanA aMta Ave
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 Atma-utthAnane pAyo nahi, zrI arihaMta paramAtmAoe kevaLajJAnathI te jevuM che, pite svapuruSArthathI karmarahita banyA che, bIjAone kamarahita banavAne mArga batAvI gayA che, e mArge cAlanAra pUrve dukhArahita banyA che, Aje paNa duHkhahita bane che, anaMta sukhanA bhoktA paNa teo ja thayA che ane thAya che, e mAganI yathArtha zraddhAnA abhAve ja cha cAra gatimAM duHkha anubhavI rahyA che. dukhanAza ane sukhaprAptine pAramArthika upAya zrI arihaMte ja svayaM jANI zake che, bIjAe temanA kahevAthI ja jANI zake che. zrI arihaMta ke sarvajJa banyA sivAya jeo sukhaprAptino mArga batAve che, teo zraddheya nathI. tevA apUrNa jJAnInA batAvelA mArge cAlavAmAM akalyANa che. saMpUrNa jJAnIe batAvelA mArge cAlavAmAM ja kalyANa che. saMpUrNa jJAnIe batAvela mArga kaSTapUrNa hoya te paNa AdaraNIya che. ajJAnI agara adhUrA jJAnIoe batAve mArga upalaka rIte sukhada hoya te paNa anAdaraNIya che. samasta duHkhane jemAM sadA kALane mATe aMta che, evA mokSane meLavavA mATe mArga sukhALe heI zake ja nahi, adhika kaSTathI bacavA mATe a5 kaSTa e kaSTa gaNAya ja nahi. saMsAranAM kSaNika sukhe paNa kaSTa vinA maLI zakatAM nathI, te mekSanAM anaMta sukha vinA kaSTa agara khAtAM-pItAM maLI jAya ema mAnavuM e vyAjabI nathI. AvuM badhuM jeo jANe che, zraddhA ane saMvegathI bharapUra vicAre jenA aMtaHkaraNamAM sthAna jamAvIne beThelA che, te AtmAo ja paMca parameSTi namaskAra-kriyAnA yathArtha phaLanA upabhoktA banI zake che. arthajJAna maLyA pachI zraddhA, saMveganI zI jarUra? ema pUchanAra tatvane samaje ja nathI. arthajJAnanI sAthe zraddhA, saMvega ItyAdi jayAM sudhI na maLe tyAM sudhI te kriyA, bhAvakriyA banI zakatI nathI. zAstrakAra maharSioe "bhAva" ne ja sarvatra phaLadAyI mAne che. "bhAva" upayoga svarUpa che, upaga vinAnI arthazAna sahita ane zuddhakriyAne paNa zAsakAroe dravyakriyA kahelI che. anapoLo TUniti vavanAra ? anupayoga eTale upaga vinAnI kriyA e dravyakriyA che. evuM zAstranuM pharamAna che. anupagavALAnI arthajJAnavALI kriyA paNa bhAvakriyA ke tenuM sAkSAta kAraNa banI zakatI nathI. upayoganI ATalI pradhAnatA jema dharmakriyAmAM che, tema pratyeka sArI-narasI kriyAmAM paNa che. anupage thayele aparAdha saMsAramAM ke sarakAramAM paNa mukhya
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ zraddhA ane saMvega 231 aparAdha gaNAtuM nathI, tema vinA upage thayeluM sAruM kArya paNa saMsAramAM sAruM ke prazaMsanIya gaNAtuM nathI. Itara dazanakAe paNa kahyuM che ke, _ 'mana eva manuSyANAM kAraNa bandhamokSayoH' manunuM mana e ja baMdha ane mokSanuM kAraNa che. mana jemAM bhaLatuM nathI, e kriyA jema mane hetu thatI nathI, tema baMdhano hetu paNa thatI nathI. | mana zUnyapaNe ke upagazUnyapaNe thatI paMca parameSTi namaskAra kriyA paNa tenuM sArUM ane yathArtha phaLa kema ApI zake ? e kriyAnI sAthe manane meLavavA mATe arthajJAnanI jeTalI jarUra che, tenA karatAM aneka gaNI adhika jarUra zraddhA ane saMveganI che. zraddhA ane saMvegavALA tathA paMca parameSTi namaskAra kriyA pratye bhakti ane AdaravALA puNyavaMta cho atya95 arthajJAnane dhAraNa karavA chatAM tenAthI je phAyado Aje agara keIpaNa kALe uThAvI zake che, te phaLa-zraddhA, saMvega, bhakti ane Adara AdithI zUnya meTA tavavettA ane paMDita ziromaNi tarIke lekhAtAo paNa meLavI zake tema nathI. - paMcaparameSTi namaskAra-kriyAne prabhAva e rIte atyaMta prabhAvazALI hovA chatAM paNa tenA yathArtha phaLathI vaMcita rahI javAnuM mukhya kAraNa keI hoya, te te zraddhA hInatAdi che. zraddhahIne AtmAnA hAthamAM Avela zrI navakArarUpI ciMtAmaNi yarthAtha phaLadAyI na nIvaDe, to temAM deSa zrI navakAra ke tenA prabhAvane che ema kahI zakAya nahi. namaskAra karavAnI yogyatA anadhikArI AtmAone sArI paNa cIja ApavAnI paropakArarata puruSo spaSTa zabdomAM nA pADe che. paramapakArI bhagavAna zrI haribhadrasUrijI ja eka sthaLe pharamAve 'naitadvidastvayogyebhyo dadatyena' tathApi tu / haribhadra ida zAha, naitebhyo deya AdarAt / / uttama vastunA mAhAbhyane jANanArAM puruSo agyane uttama vastu ApatA ja nathI. te paNa "haribhadra' AdarapUrvaka jaNAve che- kRpA karIne uttama vastu te agyane ApatA nahi. teo zrI vizeSamAM jaNAve che ke uttama vastunI karelI jarA jeTalI paNa avajJA moTA anarthane mATe thAya che. e anarthathI bacavAne mATe ja mArUM A kathana che. nahi ke mane keInA tarapha mAtsarya che. yogya ane adhikArI AtmAone te te prayatnapUrvaka ApavI joIe. paraMtu temAM paNa vidhi jALavavAnI atyaMta jarUra che. agya vidhie grahaNa karanAra egya
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 Atma-uthAnane pAye AtmAne uttama vastu paNa ekAeka phaLIbhUta thatI nathI, eTaluM ja nahi, paraMtu nukazAna karanArI paNa thaI paDe che. zrI paMca parameSTi namaskAranA sAcA adhikArI zraddhA, saMvega Adi guNothI vibhUSita puruSaratno che. pachI te sAdhu che ke sAdavI, zrAvaka che ke zrAvikA che ke pachI bhadraka-pariNAmI mithyAdaSTi he. upadhAnAdi tapa karavApUrvaka zrI mahAnizIthAdi sUtronA dvahana karanAra saMyamI, zuddha cAritranA khapI ane zAstrokta vidhi-vidhAna pratye paripUrNa Adara dharAvanArA nigraMtha munirAjanA mukhathI grahaNa karela zrI navakAra e ja vidhipUrvaka grahaNa karela gaNAya che. e rIte vidhipUrvaka navakArane grahaNa karanAra agara vidhi pratye saMpUrNa Adara dhAraNa karI avasara maLe e vidhine AcaravAnI hRdayamAM dhAraNA rAkhI navakAra grahaNa karavAvALA AtmA, zrI navakAranI ArAdhanA dvArA yatheSTha phaLa na meLavI zake e bane ja nahi. AjanA vipat kALamAM maMgaLa mATe, viddha vinAza mATe, cAre bAju ane daze dizAethI meTuM phADIne DakiyAM karI rahelA duHkharUpI pizAnA mukhanI aMdara zudra jaMtunI jema pIsAtAM bacI javA mATe, kaI prabaLa sAdhananI jarUra che ja ane evuM prabaLa sAdhana, amegha sAdhana, ajoDa sAdhana, sarva nI sAme AtmAne surakSita sthaLe pahoMcADI denAra zrI navakAra samAna bIjI keI "Life Boat' jIvana nAva nathI. nAva paNa temAM besanArane bacAve che, tAre che paNa bIjAne nahi, tema zrI navakAra paNa enA ArAdhakane bacAve, anArAdhaka ke virAdhakane na bacAve-emAM navakArane doSa na gaNAya. ApaNe zraddhA ane saMvega pUrNa banI navakArarUpI nAvamAM besI bhavasAgarane pAra pAmIe. parama zraddheya zAstro sarvajJa, sarvadaza zrI tIrthaMkaradevakathita zAstro e samyajJAnanI prAptinuM sAdhana che. 242-2009 lat (Right Knowledge) cakSuSmantasta eva hi, ye zrutajJAnacakSuSA / samyak sadaiva pazyanti, bhAvAn heyetarAnnarAH // zrutajJAnarUpI cakSu vaDe jeo tyAga karavA lAyaka ane Adara karavA lAyaka padArthone niraMtara samyapha prakAre jue che, teo ja A vizvamAM cakSuvALA che. rAna e prakAza che. ajJAna e aMdhakAra che.
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ parama zraddheya zAstro adhakAra samAna A jagatamAM bIjo eka paNa zApa nathI. sAnAnI DuMgarIe ane hIrAnA DhagalAe vacce paNa AMkha vinAnA mANasane kAMI sukha nathI. 233 AMkhavALA mANasane paNa prakAzanA abhAvamAM seAnuM ane pittaLa, hIrA ane paththara, meAtI ane kAca samAna che, seAnAne seAnA tarIke ane pittaLane pittaLa tarIke, mAtIne meAtI tarIke, hIrAne hIrA tarIke ane paththarane paththara tarIke oLakhAvanAra AMkha, e prakAza che. enA vinA badhuM ja aMdhAruM che. aMdhakAramAM vasanArane dheALuM ane kALuM, sAru ane narasuM, kImatI ane akImatIpaNAnA vicAra prakAzanI hayAtImAM ja thaI zake che, te kAraNe prakAzanI kiMmata duniyAmAM sauthI zreSTha gaNAya che. ane aMdhakAranu kaSTa sauthI vadhAre kharAba manAya che. ajJAna paNa eka prakAranA aMdhakAra ja che. bAhya aMdhakAra karatAM paNa e vadhAre kaSTadAyaka che ane pIDAkAraka che. ajJAna-aMdhakAranI hayAtImAM jIvane bAhya cakSu maLyAM hAya, mAhya prakAza maLyA hAya, mAhya sukhanI sAmagrI maLI hAya, te paNa tenAthI te peAtAnuM hita sAdhI zakatA nathI, sukha pAmI zakatA nathI. sukha, zAnti ke hitanI sAdhanA mATe bAhya sAmagrIonI sAthe, khAdya prakAzanI sAthe, mAhya cakSunI sAthe mAnavIne jJAnarUpI cakSunI jarUra paDe che. jJAnacakSu vinA karavA lAyaka ke nahi karavA lAyaka kRtyeAnA vibhAga thai zakatA nathI. tethI nahi karavA lAyaka nRtyeAne karIne ane karavA lAyaka kRtya nahi karIne jIva peAtAnuM ahita sAdhe che. hita sAdhavA mATe bAhya cakSu ke bAhya prakAza sahAyaka banI zakatA nathI. e mATe eka jJAnacakSu ja upakArI banI zake che. e jJAnacakSu jene maLyAM nathI, teo eka ja jiMdagImAM keTalAM akathya pApAne Acare che ane pariNAme keTalAM asahya kaSTone sahe che, tene vartImAna jagata samakSa AMkha ughADI rAkhIne jonArA saheje samajI zake che. sabhyajJAnanA abhAvanuM phaLa lAyaka Aje mANase nahi khAvA lAyaka (mAMsAdri)ne khAtA hAya, nahi pIvA ( madvirAddhi)ne pItA hoya, nahi bhAgavavA lAyaka (paradArAdi)ne bhAgavatA hAya, nahi mAnavA lAyaka( kumatADhi)ne mAnatA hAya, nahi AcaravA lAyaka( hiMsAdi )ne AcaratA hAya ane pariNAme peAtAnuM bhayaMkara ahita sAdhatA hoya, te te eka sabhyajJAnarUpI AMtaracakSunA abhAvanu' ja phaLa che, enA inkAra kAnAthI thaI zakaze ? bhakSyAbhakSya, peyApeya, gamyAgamya, kRtyAkRtya ke satyAsatya vicAra, je cakSuthI thai zake che ane je cakSu vinA nathI ja thaI zakatA, te cakSunI Aje ja jarUra che evuM A. 30
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 Atma-utthAnane pAye nathI, paNa sarva kALe jarUra che. enI jarUra nathI, ema je kaI kahe che, te jIve atyaMta sukhadAyI prakAzane ja virodha kare che, ema kahevAmAM lezamAtra paNa khoTuM nathI. samyajJAna vinA jema bhayAbharyA, pethApeya, gamyAgamya, kRtyakRtya ke satyAsatyane bheda paDI zakatA nathI, tema jIva-ajIva, tava-atatva, hita-ahita, ItyAdine paNa viveka thaI zakatuM nathI. ane e vivekanA abhAve jIvanamAM sadAcAra nAza pAmate jAya che ane durAcAra praveza pAmate jAya che. pariNAme durgati ane anarthonI paraMparA sivAya kAMI bacata rahetuM nathI. e badhAthI bacavAne ekano eka ane saraLamAM saraLa upAya, samyajJAnane abhyAsa ane prasAra che. samyajJAna kene kahevuM? samyajJAna kahevuM kone ? e saMbaMdhI Aje ghaNo vivAda che. sahu keI potAne managamatI ane pasaMda paDatI vyAkhyAo bAMdhe che. jenuM jemAM hita ane svArtha hoya te ja eka vyAkhyAne te satya sAbita karavA mathe che ane tene ja pracAra karavA pAchaLa te potAnI saghaLI zaktione upayoga kare che. ApaNe te badhI vyAkhyAonuM ahIM prayojana nathI. samyajJAnanI sahelI ane saraLa vyAkhyA eka ja che, "jenAthI pariNAme hita sadhAya tevI vastuo jaNAya tenuM nAma samyajJAna". pariNAme hita sadhAya tevI vastuone jANavA mATenuM e sAdhana, sarvajJa paramAtmAe prakAzelAM zAstro sivAya Aje bIjuM eka paNa nathI. Aje koI sarvara svAmI A kSetramAM hayAta nathI te sAcuM, paNa temaNe prakArelAM zAstro hayAta che. "sarvajJa prabhue prakAzelAM zA paNa Aje hayAta nathI." ema je kaMI kahetuM hoya, te te mAnavA lAyaka nathI. ema kahevAnI pAchaLa, kahenAranuM ajJAna athavA svArtha rahele have joIe. aneka je zAstra vidyamAna che temAM sarva bhagavaMte e kahelAM zA kyA? ane ene oLakhavAM zI rIte ? A eka ghaNe ja gUMcavaNamAM nAkhanAre prazna che. paNa jeone samyajJAnano khapa che, teone mATe tenuM samAdhAna kara nathI. sAcAM zraddheya zAstro je zA jagata jevuM che tene te svarUpamAM jaNAve che ane je zAstronuM eka paNa vacana pratyakSa jagatathI viruddha jatI eka paNa vAtanuM samarthana karatuM nathI, te ja zAstro sarvajJa bhagavaMtanAM prakAzelAM (kahelAM) che.
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ parama zraddheya zAstro 235 pratyakSa jagata kevaLa nitya nathI ke kevaLa anitya nathI. dravyarUpe kAyama rahIne pratikSaNa paryAyarUpe te palaTAyA kare che. tethI nityAnitya ubhaya svarUpa che. jagatane koi paNa padmA, e ubhaya svarUpane cheDIne rahI zakatA nathI. koi paNa padAne kevaLa nitya mAnavA ke kevaLa anitya mAnavA e pratyakSa mRSAvAda che. evA mRSAvAdanA Azraya je zAstrakAroe lIdhA nathI, kintu jagatanuM satya svarUpa atAvavA mATe ' syAdvAda'nA Azraya lIdhA che, te zAstrakArAnAM zAo parama zraddheya che. zAstronI satyatAnI bIjI seATI ahiMsA che je zAstro hiMsAne paNa 'dharma' tarIke samajAvatAM hoya, te zAstro sajJa, vItarAga puruSAnAM banAvelAM siddha thatAM nathI. hiMsA e sarva deza ane sarva kALamAM sarva jIvene aniSTara che. ane tene AcaranAra, kAryakAraNanA niyama mujaba, kadI paNa badalAmAM--sukha meLavI zake nahi. * jevu vAve tevuM laNe' ( As you sow, so shall you reap ) e niyamane eka nAnuM bALaka ke nirakSara mANusa paNa jANI zake che. chatAM hiMsA eTale khIjAne duHkha devAnI kriyAthI 'dharma' ane ahiMsA eTale bIjAne sukha devAnI kriyAthI ' adharma' thAya che, ema koI zAstra ke koI zAstrakAra (kAI eka sthaLe bhUlathI paNa) nirUpaNa kare che, te te ajJAnI, asatyavAdI, azraddheya Thare che. tA je zAstromAM evAM eka nahi paNa aneka nirUpaNA AlekhAyelAM hAya te zAstrAmAM kahelI te ane khIjI vAtA ' samayajJAna 'nA ane mAnya thaI zakatI nathI. sajagahiteSI sajJa ane vItarAga puruSAnAM prakAzelAM (kahelAM) zAstromAM 'hiMsA' e adhama ane ahiMsA' e ja dharma hAya che, e satthAonI sATI che. 6 paraMtu vizvanuM svarUpa samajavA mATe ' syAdvAda' nyAyane Azraya lIdhA sivAya jema cAlatuM nathI, tema ahiMsAnuM zuddha svarUpa samajavA mATe paNa ' syAdvAda' nyAyanA Azraya lIdhA sivAya cAlatuM nathI. kAraNa ke ahiMsA paNa be vibhAgamAM vaheMcAyelI che. te e vibhAga A rIte che, eka jIvavadhanI kriyArUpe, bIjo jIvavadhanA piraNAmarUpe. jIvavadhanI kriyA aneka prakAranI hAya che ane jIvavadhanA adhyavasAya paNa aneka prakAranA hAya che. tethI jevA jevA prakAranA jIvAnA vadha ane tenI karanAranA adhyavasAya, te mujama tene 'hiMsA'ane pAchaLa rahelA jevA jevA vadha ahiMsA 'nuM phaLa maLI zake che.
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ 236 Atma-utthAnane pAyo e rIte hiMsA ane ahiMsAne sarvAgINa ane sUkSamatama vicAra je zAmomAM rahele che, te zAstra sarvajJa ane sarva jagahiteSI puruSanAM racelAM ApoApa sAbita thaI jAya che. evAM zastromAM bhaya-abhakSaya, pepa-apeya. gamya-agamya, kRtya-akRtya ke satyaasatyanuM je nirUpaNa kareluM che, te satya ja hoya che ane tene anusarIne jIvana jIvavuM e vaikAlika hitane mArga che. AthI e siddha thayuM ke je zAone viSaya "syAdavAda ane vidhAna "ahiMsA, te zAstra sarvajJa puruSanAM racelAM che. A janma ke bhaviSyanA janmonuM hita sAdhavAnA mArgamAM te zAstrone Azraya levo e ja parama kartavyarUpa che. jeo e zAstronA prakAzathI dUra che, teo bhAva aMdhakAramAM rahelA che. ane jeo e zAstronA prakAzamAM pitAnuM jIvana jIvI rahyA che teo potAnuM tema ja sAthesAtha bIjAnuM paNa yathAzakya kalyANa sAdhI rahyA che samyajJAnanA amUlya khajAnA samAM e zAne anusaravuM-e jema hitArthIonuM kartavya che, tema e zAone utpana karanAra ane Aja sudhI tene ApaNA sudhI pahacADanAra aneka upakArI zrI vItarAga paramAtmAo, AcArya bhagavaMte ane temanAM zAstrone bhaNanArA ane temanA kahevA mAge cAlanArA mahAmunivarone niraMtara vAMdavA, pUjavA, satkAravA ane sanmAnavA e sahu kRtajJa sajajanagaNanuM parama kartavya che. emAM satyanI sevA, dharmanI (sevA) rakSA ane sukhanI vRddhi che AMkha kho khAI jAya te bane, buddhi dago de te bane, paNa zrI vItarAga sarvajJa paramAtmAnuM vacana ke te vacanene samUharUpa zAstra traNa kALamAM kaI eka ne paNa dago nathI detuM eTaluM ja nahi, paraMtu sagI mA karatAM paNa savAyA hetathI tenI AMgaLI jhAlanArA jIvane hemakhema saMsAravanathI pAra kare che. zrI vItarAganA vacanamAM mUkelo vizvAsa traNa kALamAM paNa niSphaLa jatA nathI, paraMtu acUka phaLe ja che. zrI vItarAga, sarvajJa bhagavaMte eTale samagra vizvanA parama vizvasanIya puruSavare. temaNe prakArelAM zAstranA prakAzamAM jIvana jevA, vAMcavA, vicAravA tema ja jIvavAmAM jIvanuM vaikAlika hita samAyeluM che.
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 237 zrI jaina darzananI lokottara AstikatA ! zrI jaina darzananI lokottara AstikatA! jIva che, paraleka che, puNya che, pApa che, svarga che, naraka che, eTaluM ja mAnavA mAtrathI lakattara AstikatA prApta thaI zakatI nathI. jeo jIva, parAka, puNya, pApa, svarga tema ja narakAda atIndrIya vastuonA astitvane svIkAravA ja nathI teo te pUrA nAstika che ja, paraMtu jeo jIva, paraleka, puNya pApAdinI sattAne svIkAravA chatAM tenA svarUpane-te jevI rIte che-tevI rIte mAnatA nathI, paNa anya rIte svIkAre che teo paNa lekottara dRSTie Astika nathI. jIvane mAnavA chatAM jeo tene mAtra paMcabhUtamaya mAne che, pANInA parapoTAnI jema yA kASTanA agninI jema bhUtamAtramAMthI utpanna thaIne bhUtamAtramAM vilaya pAmI janAra mAne che, teo te nAritaka che ja, paraMtu jeo jIvane paMcabhUtathI atirikta ane kadI nAza nahi pAmavAnA svabhAvavALe mAne che ane teo paNa je kUTastha, nitya ke sarvathA alisa svabhAvavALo mAne te paNa jIvanA pratyakSasiddha kartutvAdi dharmane a5lApa karanArA thAya che. paMcabhUtathI atirikta jIvane nahi mAnavAmAM jema nAstikatA rahelI che tema paMcabhUtathI atirikta jIvamAM rahelA kartutvAdi dharmone nahi svIkAravAmAM paNa aMzataH nAstikatA chupAyelI che. jIva nitya che, tema AkAza paNa nitya ja che. paNa jIvana nityatA ane AkAzanI nityatA vacce moTuM aMtara che. AkAza nitya chatAM traNe kALamAM alipta che, tema jIva nathI. jIva upara asara sakarmaka jIva bAhA padArtho ane sagothI avazya lepAya che. te te padArtho ane saMgonAM parivartanonI ochIvattI asara jIva upara thAya ja che, paraMtu AkAza upara thato nathI. jIva jevA saMgamAM mukAya che, tevI asara tenA upara thAya ja che. sagI avasthAmAM prati samaya jIva karma karyA ja kare che. vigrahagatimAM paNa karmabaMdha kare che. AhAra Adi cha paryAsiemAM koI paNa paryApti pravRttirUpe hetI nathI, chatAM vigrahagatimAM jIvane karma baMdhana thAya ja che. kAyika Adi bAhya vyApAra na hoya tyAre paNa pUrva-prAgAdithI cakrabhramaNAdinI jema vigrahagati AdimAM karmabaMdha thayA kare che, evuM zAstravacana che. karmabaMdharahita avasthA mAtra siddhone athavA aAgI kevaLI bhagavaMtane hoya che. tema chatAM jeo jIvane AkAzanI jema traNe kALa ane sarva avasthAmAM
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 Atma-uthAna pAyo alipta ane akriya mAne che, teo pragaTapaNe saMpUrNa rIte nAstika nahi hovA chatAM aMzataH nAstika che ja che. akriya avasthAmAM paNa jIva jema zubhAzubha karmane kartA che tema tenA sArAnarasAM phaLane bhaktA paNa che ja. zarIra chUTayuM eTalA mAtrathI kama chUTayAM ema saMsArI jIva mATe banatuM nathI. kuTuMbIjane Adi mATe pApakarma karanAranAM pApakarmonuM phaLa kuTuMbIjane Adi bhagavatAM nathI paNa te phaLa pApakarma karanArane ja bhegavavAM paDe che. tethI saMsArI jIva AkAzanI jema niSkriya nathI, tema alipta paNa nathI. paraMtu sakriya ane salipta che. jIva, jIvanuM nityatva, jIvanuM kartRtva ane jIvanuM bhokatRtva-e cArane jaina darzana svIkAre che teTalA mAtrathI ja tenI vizeSatA samApta thatI nathI. jIvanA astitvane ke nityatvane tathA katavane ke bhakatvane kaI mAne yA na mAne teTalA mAtrathI te UDI jatuM nathI. gukti ane ArAmathI tene svIkAranArane jema te mAnavAM paDe che, tema nahi svIkAranArane paNa tenuM phaLa anubhavavuM ja paDe che. jainadarzananI vizeSatA jema jIvane karmabaMdha ane karmaphaLane kartA tema ja bhaktA mAnavAmAM rahelI che, tema sarva karmane kSaya ane tenA upAyanA astitvane mAnavAmAM paNa rahelI che. jIvane karmathI sarvathA chUTakAro thaI zake che ane te chuTakArAnA sabhya darzanAdi upAya paNa vidyamAna che ja. e mAnyatA upara lekottara AstikatA avalaMbelI che. lokottara AstikatAmAM jIva ane paraleka AdinI zraddhA sAthe jIvanA nityasvanI, katRtvanI, bhetRtvanI muktatvanI ane tadanurUpa savanI zraddhA paNa avicaLapaNe rahelI hoya che. emAMthI ekanI ke ekanA keI aMzanI paNa azraddhA jyAM sudhI che, tyAM sudhI lakattara AstikatA te nathI ja, kintu apragaTapaNe nAstikatAnAM bIja chupAyelAM ja che. e nAtikatAnAM bIja enA mAlikane muktimArganI ArAdhanAmAM sIdhI ke ADakatarI rIte pratibaMdhaka thayA sivAya paNa rahetAM nathI. lakattara AstikatAnA arthI AtmAo mATe jaina zAstrakAroe zraddhAnAM mukhya cha sthAne batAvelAM che. te cha paikI keI ekanI paNa adhUrAza cAlI zake tema nathI. zraddhAnAM cha sthAna sthAna paheluM dazyamAna pRthvI Adi pAMca bhUtethI bhinna svarUpavALe, A bhava cheDIne anya bhavamAM janAro ane jJAnAdi guNene dhAraNa karanAra "jIva' nAmane eka svataMtra padArtha che.
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina darzananI letara AstikatA ! 239 A sthAna paranI zraddhAthI jIvane pAMca bhUtethI atirikta nahi mAnavArUpa nAstikatA nAbUda thAya che. sthAna bIju paMcabhUtethI atirikta jIva nAmane padArtha, dravyadraSTie avi. nAzI ane nitya svabhAvavALe che. A sthAna paranI zraddhAthI zarIranA nAzanI sAthe jIvane nAza mAnavArUpa nAstikatA dUra thAya che. sthAna trIju jyAM sudhI jIvana mA na thAya tyAM sudhI saMsArI jIva prati samaya sAta yA ATha karmane bAMdhyA ja kare che. e karma mULa ATha prakAranAM , ane tenA uttara bheda 158 prakAranAM che, jJAnadarzanane rokanAra, sukhadukhane ApanAra, vartana ane vicAramAM bhrama pedA karAvanAra, jIvana ane zarIrane dhAraNa karAvanAra, uccanIca Adi avasthAone apAvanAra ane dAnalAbhAdimAM aMtarAyabhUta thanA2, te karmo ja che. karmone cheDIne bIju kAMI paNa nathI. A sthAna paranI zraddhAthI jIvane nirguNa ane niSkriya mAnavArUpa nAstikatA dUra thAya che. sthAna cothu : je je jIve che je karmone bAMdhe che, te te jIvone te te karmo bhogavavAM ja paDe che. A sthAna paranI zraddhAthI jIvane sukhaduHkha denAra tarIke Izvarane mAnavarUpanAstikatAne nirAsa thAya che. sthAna pAMcamuM janma, jarA maraNAdinI paDAthI rahita ane anaMta jJAnadarzanAdi guNanI samRddhithI bharapUra jIvanI mekSAvasthA che. A sthAna paranI zraddhAthI jIvana nahi mAnanAra ane mokSane mAnavA chatAM tene abhAvAdi svarUpavALo mAnanAra matano nirAsa thAya che. sthAna cha7: bhavya jIvane mekSa, upAyathI sAdhya che. hiMsAdi Ane rodha ane samyagdarzanAdi saMvara nirjarAnA upAyanuM utkaTa Asevana e mokSano upAya che. A sthAna paranI zraddhAthI mekSanA upAyone nahi mAnavArUpa nAstikatA tema ja mokSanA yathArtha upAyone badale viparIta upAyane mAnavarUpI vakratA tema ja jaDatA jIvanamAMthI dUra thaI jAya che. jaina darzananI lo kettara AstikatAnuM yathArtha svarUpa samajI sahu koI tenA para AdaravALA bane ane parama kalyANanA bhAgI bane !
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 Ama-utthAnane pAye zAstrAbhyAsanuM phaLa dharmazAonuM adhyayana karatAM ema samajAya che ke - 1. jeTale aMze-ahabhAva ocho thate jAya, 2. mana zuddha ane vizALa banatuM jAya, 3. vRtti prANImAtranI sahAyatA ane AtmabhAvanI sevA karavA tarapha vaLatI rahe, 4. anitya evA saMsAranI vastuonI mehamAyA nIkaLI jAya. 5. samagra vizvamAM je mahAna caitanyazakti vyApI rahI che, tenI sAthe eka thavA niSThApUrvaka prayatna thato rahe teTalA aMze, jIvananA sarva kALamAM aMtaranI sAcI zAti ane prasannatAne anubhava thatuM rahe zAstrAbhyAsanuM phaLa nIce mujaba che : (1) vRttimAM ahaMbhAva ghaTa. (2) mananI zuddhi dvArA vizALatA anubhavavI. (3) prANI mAtra sAthe AtmIyatA keLavavI. (4) vastuo pratye vairAgyabhAva ane (5) caitanya sAthe ekatvabhAva keLava. duSkRta gaha vaDe ahaMbhAvanuM visarjana thaI zake. sukRtAnumodana vaDe mananI vizALatA keLavI zakAya. catudazaraNa gamana vaDe caitanya mAtra sAthe AtmIyatA ane ekatva keLavI zakAya. athavA duSkRta gaha vaDe tene vairAgya, sukRtAnudana vaDe guNenI bhakti tathA zaraNagamana vaDe caitanyanI ektA keLavI zakAya. bhavyatvane pakavavAnA jeTalA upAya che, te badhAne saMgraha adhyAtma, bhAvanA dhyAna, samatA ane vRtti-saMkSaya ema pAMca prakAranA gomAM thaI jAya che. aucityavaDe Agama, taravaciMtana vaDe yAga ane megyAdibhA vaDe adhyAtma sadhAya che; adhyAtma ane bhAvanA vaDe aucityanuM piSaNa thAya che. dhyAna ane samatA vaDe ga sadhAya che ane vRttisakSaya vaDe adhyAtmanI sAdhanA thAya che. sAcuM zAsana vItarAga zAsana zAsana, vItarAganuM ja satya che, mATe ja te apratihata che. jemAM rAgane aMza paNa hoya te zAsanamAM A apratihatatA haitI nathI. kAraNa ke jyAM sudhI rAga che, tyAM sudhI rAgI deSane joI zako nathI. ane jyAM sudhI zreSa che, tyAM sudhI dravI guNane joI zakate nathI. guNa ke doSane yathArthapaNe jovAnI zakti rAga ane dveSathI rahita eka vitarAga puruSamAM ja Ave che.
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jinazAsanane mahAna upakAra 241 - jyAM rAga na hoya, tyAM dveSa hoya ja nahIM. tenI utpattinuM mULa rAga che. tethI rAgane ja saMsAranuM kAraNa kahela che. rAga-doSano nAza karavAnuM ananya sAdhana jJAna che. jJAnathI ja rAga jAya che. jJAnanuM sAdhana darzana che. darzana eTale cittazuddhi. cittazuddhinuM sAdhana cAstri che. cAritra eTale zuddha AcaraNa, ahiMsA, satya, acoryAdi. zuddha AcaraNathI citta zuddha thAya che. citta zuddha thavAthI samyajJAna thAya che. kemake jenuM citta nirmaLa hoya, tenI budidha nyAya yukta bane che, nyAya yukta buddhinuM bIjuM nAma AtmaupamyabhAva che. AtmIpamya bhAvavALo jIva nayavAdane yathArthapaNe grahaNa karI zake che. tethI tenuM jJAna samyam bane che. ane samyajJAna vaDe rAgabhAvanuM nivAraNa thaI zake che. eTale sarvathA rAga rahita zrI vItarAganuM zAsana zrI jinazAsana ja sAcuM Thare che. . zrI jinazAsanane mahAna upakAra zrI jinazAsana maMgaLamaya che. tenI pratyeka vastu maMgaLamaya hovAnA kAraNe vidanadavaMsamAM parama hetubhUta che. bhagavAna zrI mahAvIra svAmIjInAM nAma, sthApanA, dravya ane bhAva-e sarvane pavitra karanAra che, kemake tenI sAthe AtmAne sIdho saMbaMdha che. kharuM mUlya AtmadravyanuM che. Atmadravya, AtmakSetra, AtmakALa ane AtmabhAva jagatamAM sarvottama che. tethI AtmabhAvane pragaTAvanAra sAdhana-sAmagrI paNa sarvottama che. zrI jinazAsana te sAmagrI pUrI pADe che, mATe tenI sarva sAdhanAo AtmajJAna piSaka hevAthI maMgaLamaya ane AzIrvAdasvarUpa che. tIrthamAM zrI zatruMjaya, sametazikhara Adi, parvamAM paryuSaNa parvAdhirAja, kArtikI caitrI punamAdi, dravyamAM zrI jinAgama zrI jinapratimA Adi, bhAvamAM namaskArabhAva, sAmAyikAdibhAva AtmajJAnanI sAthe sIdho saMbaMdha dharAve che, tethI te pratyekanI ArAdhanA AtmajJAnapaSaka bane che. aDhIdvIpamAM keI evuM kSetra nathI ke jayAMthI anaMta AtmAo sididhagati pAmyA na hoya. avasarpiNa, utsarpiNa Adi koI evo kALa nathI ke jene sparzIne anaMta AtmAo mokSe na gayA heya. A. 31
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 Atma-utthAnane pAye zrI jinAgama-jinavacananuM koI evuM pada nathI ke jene bhAvIne tathA zrIjinamati jinacaityAdi kaI evuM tIrtha nathI ke jenI bhaktibhAvapUrvaka ArAdhanA karIne anaMta AtmAo muktiramIne na varyA hoya. e ja rIte namarakAra bhAva ane sAmAyika bhAvane sparzIne anaMta AtmAo mokSasukhane pAmyA che. tethI manuSya janma jainakuLa ane vitarAganuM zAsana pAmanAra bhAgyazALI AtmAne pratyeka bhUmi, pratyeka divasa, pratyeka akSara ke pada, pratyeka jIva ane tenA karmathI utpanna thanArI pratyeka avasyA saMvega ane vairAgyarasane pedA karI ghAtIkarmone kSaya karAvI kevaLajJAna ane kevaLadarzananuM kAraNa bane, zuddha AtmasvarUpanuM bhAna karAvI jIvanI bahirmukha dazA TALI, aMtarmukha dazA pragaTAvI, paramAtmapadanI prApti karAvanAra thatI hovAthI badhAM dravya, kSetra, kALa ane bhAva samyagdaSTi jIvane sAdhaka thAya che. ane bAdhaka thatAM maTI jAya che. zrI jinazAsanane A ghaNe mATe upakAra che. - 1 zrI jinazAsananuM hRdaya "samakitI aDa paNa ghaNI, paNa jJAnI kahevAya; samakita viNa nava pUravI, ajJAnI kahevAya. samyagdaSTi jIvanuM jJAna aSTapravacana mAtanA jJAna jeTaluM hoya, te paNa te jJAnI che. mithyASTinuM nava pUrva pramANa jJAna paNa ajJAna che. samitinuM jJAna eTale mAtra pUjavuM, pramArjavuM eTaluM ja nathI, kintu enI pAchaLa samyagdarzana arthAtu prANI mAtra pratyenA vAtsalyathI bhareluM haya hovuM jarUrI che. bIjAnA sukhamAM pitAthI bAdhA na thaI jAya, keIne pIDA utpanna thAya-evI kALajIpUrvakanuM jIvana te samitino prANa che. samiti-gupti e pravacana mAtA che. kemake mAtAnI jema sarvane sukhanI, sarvanA hitanI ciMtAsvarUpa che. pravacana arthAt zrI jinazAsana. te ja pratyene mAtRtulya hRdayamAMthI-vAtsalayamAMthI janmeluM che. jIvo pratyenA vAtsalyathI bharapUra che. jIva pratyenuM vAtsalya tene prANa che. samitipUrvakanuM jIvana eTale jagatanA cha sAthenuM prema, sahAnubhUti, sahakAra ane sahiSNutA pUrvakanuM jIvana
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jainazAsananI anupama ArAdhanA 243 guptipUrvakanu jIvana eTale paramAM pravRtta thatAM mana, vANI ane dehane tyAMthI pAchuM vALI, ekAMta ane mauna dvArA nijamAM utAravAnI kriyAnA abhyAsa, A rIte samiti-guptimaya jIvanamAM sanA hitanI bhAvanA ane peAtAnA hitanI AcaraNA rahelI hAvAthI tene pravacana mAtAnI ane sarva jagata jaMtunI mAtAnI upamA prApta thayelI che, samakita vinA nava pUrvanuM jJAna paNa jJAna nathI, kintu ajJAna che. tenA a jJAnanuM phaLa uMcA, karUNA, sahAnubhUti, sahakAra, maitrI ke kSamA temAM hAtI nathI. karUNAdi guNNAnI abhivyaktinuM nAma ja samiti-gupti heAvAthI tenuM jJAna te jJAna che ane te samyaktva sahita che eTale anukaMpA, vAtsalyAdi guNAthI sahita che. mATe meAkSamArga bane che. meAkSamArga samyak daza na--jJAna sahita kriyAne mAnelA che. aSTa pravacanamAtAne mAtAnI upamA hovAthI temAM samyak kriyAnI sAthe samyagdananA vAtsalyAdi guNeA rahelA che. sava jIvAne hitakArI evA pravacanane utpanna karanAra hAvAthI te mAtAtulya che. mAtA eTale sarva jIvAnI mAtA. je bIjA zakhtamAM utkRSTa bhAvayA che, niHsIma vAtsalya che, niSkAraNu karU che. drazyamAtAnA vAtsalyanA darekane anubhava che, tema A mAtAnA vAtsalyanA jIvAne anubhava karAvavA te zrI jinazAsananA anuyAyIonuM kartavya che. E zrI jainazAsananI anupama ArAdhanA zrI jainazAsana sa`ga kathita che. tenI pratIti traNa prakAre thaI zake che. 1. AtmA, 2. guru ane 3. zAstra. zrI vizeSAvazyaka bhASyamAM kahyuM che ke, AyA guravo satthaM, tipaccayA vA''imocciya jiNassa / sapattakhata o sIsANa utippayAro vi // artha: AtmA, guru ane zAstra e traNa pratyaya che. temAM pahelA AtmalakSaNa pratyaya zrI tIrthaMkara paramAtmAne hoya che. te sarvajJa hAvAthI Atma-pratyakSa karIne mane kahe che.
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 Atma-utthAnane pAye zrI gaNadhara bhagavaMta ane temanA ziSya, prazi Adine traNa prakAre dharmanI pratIti hoya che, AtmapratIti, gurupratIti ane zAmapratIti. temAM prathama AtmapratIti eTala koI paNa prekSAvAna puruSa, "A vyAjabI che' ema jANIne ja dharma aMgIkAra kare te. gurupratIti eTale zrI tIrthakara bhagavaMta uparanA vizvAsathI gaNadharo dharmane aMgIkAra kare te. teo vicAre che ke amArA A guru pratyakSa anubhavasiddha sarvajJa che, kema ke teo amArA sarva saMzAne chedanAra che. rAgadveSa ane bhayarahita che te traNa denuM kaI eka paNa cihna temanAmAM dekhAtuM nathI. sarvajJa tathA rAga, dveSa, bhayathI rahita hovAthI teo kadApi asatya bole nahi. tethI temanuM vacana zraddheya che. eTale teo sAmAyika dharmane je upadeza Ape che, te yathArtha che, satya che. vaLI teo anupakRta parAnugrahaparAyaNa ane AtmapakArathI nirapekSapaNe parane upakAra karanArA che. tethI tribhuvanane temanuM vacana mAnya che, pramANa che. e rIte gaNadhara bhagavaMtanA ziSya-praziSya paNa potapotAnA guruonA guNene pratyakSa anubhava karavAthI dharmazraddhAvALA bane che. AtmapratIti ane gurupratItinI jema trIjI zAmapratIti che. zAstra sarva jIvane hitakara che tathA pUrvApara aviruddha che. zAstra je sAmAyika dharmane kahe che, te sAmAyika dharma sava guNane grahaNa karavAnA phaLavALe che, tethI amane upAdeya che. e rIte zAnI pratItithI paNa dharmane svIkAra thAya che. ArAdhanAnA traNa mukhya prakAra | sarva dharmomAM zrI jinazAsana pradhAna che. enI pratIti jema uparanAM traNa sAdhane dvArA thaI zake che, tema zrI jinazAsane batAvelA ArAdhanAnA traNa mukhya prakAro vaDe paNa thaI zake che. zrI jinazAsane batAvelA ArAdhanAnA traNa mukhya prakAranAM nAma duSkRtagaha, sukRtAnumodanA ane catudazaraNagamana che. duSkatanI gahapUrvaka duSkata na karavuM, sukRtanI anamedanApUrvaka sukRta karavuM ane pitAne anya sarva vastuonA zaraNathI rahita mAnIne prabhunA zaraNe ananyabhAve javuM, e zrI jinazAsananI ArAdhanAnuM UMDAmAM UMDuM rahasya che. duSkata na karavAne upadeza sahu keI Ape che, sukRta karavAne tathA prabhunA zaraNe javAne upadeza paNa sarvatra maLe che; kintu duSkRtamAtranI vaikAlika gaha, sukRtamAtranI
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyagdarzana 245 sAdezika anumAnanA ane anya zaraNarahita prabhunA ananya zaraNanA upadeza tA pradhAnatayA mAtra eka zrI jainazAsanamAM ja maLe che. zrI jainazAsananI ArAdhanAnA pAyeA garhomAM che, anumAnAmAM che, prabhunI ananya zaragatimAM che ane gA~nA pariNAma vinA, duSkRta ghaNI vAra jIve cheADayu che. anumeAinAnA pariNAma vinA, sukRta ghaNI vAra jIve karyuM che; prabhune ananya AdhAra mAnyA vinA ghaNI vAra bhamyA che. paraMtu bhavanA aMta Avye nathI. pApanA anubaMdha tUTathA nathI. puNyanA anubaMdha paDacA nathI. svakRtinA ahaMkAra ogaLyA nathI. eTale gahaNIya duSkRtAnI gA~, anumAnanIya sukRtAnI anumAinA UMDA a`taHkaraNapUrvaka karavI, tema ja tribhuvanakSemaMkara zrI tIrthaMkara paramAtmAnuM zaraNuM', e ja sAcuM bhavajaLatarahyu che e zraddhAne dIpAvavI e ArAdhakanuM pradhAna kartavya che. pradhAna kartavyane pradhAnatA apAya, te ja ArAdhanA prAvatI bane che ane te ArAdhanA virAdhanAnI adhama paLe ArAdhakanA hAtha pakaDIne ugArI le che. pApapa kramAM lapaTAtAM bacAvI le che. ArAdhanAnuM AvuM addabhuta tattva pIrasanAra zAsana svAbhAvikapaNe ja ajoDa lekhAtuM hAya che. ane lAkha paDakAra vacce paNa tenI apratihatatA akabaMdha jaLavAI rahe che. AvA zAsanane pAmIne jIvA, bhavanA pAra pAmeA! ' samyagdarzana saMsAra cakrane bhedanArA siddhacakramAM pa6 nava che. eTale zrI siddhacakranI pUjAne zrI navapadajI mahArAjAnI pUjA paNa kahevAya che. A navapadamAM chaThThuM samyagdarzana pade che. jenuM daOna samyak nahIM te AtmA, vAte vAte karma baMdhanA bhAgI thAya che. jevA AMkhA vagaranA mAnavI tevA samyagdarzana vagaranA AtmA, balke AMkha vagara cAle paNa samyagdarzana vagara na cAle, darzana rahitanA aMdhApe| AtmAne jinavANI ane jIvatattva ubhayathI dUra rAkhe. jinavANImAM zraddhA na karavA de. jIvatattvamAM prIti na khIlavA de. samyagdarzanane namaskAra eTale avirati, daeNzavarati, sati ane cakramA guNasthAnaka sudhInA zrI arihaMta ane zrI siddha Adi sarvane namaskAra,
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 Ama, utthAnano pAye dAna ane kayA paNa samyagdarzanane lAvanAra che. mATe ja dAna ane dayAnI anumodanA paNa karaNIya che. pApa karanAra pApI paNa je tIvra rasathI pApa na kare, te te paNa samyagdaSTivALA mATe anumodanIya che. pApa navi tIvra bhAve kare.." matalaba saMsArasukha bhogavavA chatAM temAM Asakta na hoya, prema na heya-prema te bhavathI mukta bhagavaMte para rAkhatuM hoya bhavathI mukta thavAnI pratijJAne varelA mahAtmAo para rAkhate heya. tenA prazasta guNenI anumodanA te paNa samaktinuM bIja gaNAya che. pa. pU. upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjAe racelI samatinA saDasaTha belanI sajhAyane svAdhyAya karavAthI samyagdarzananuM bIja hRdayamAM vAvI zakAya che. jemanA hadayamAM A bIja vavAeluM che. temanA hRdayamAM ApaNe chIe ja. kAraNa ke samyagdarzana e te vizvahRdayanuM bIja che sarvAtmabhAvanI AMkha che. A sajajhAyanA svAdhyAyathI samaktinI prApti thAya che ane prApta thayeluM samakita nirmaLa paNa thAya che. teozrInI kRtinA samaraNa-mananathI ApaNe svargastha zrI yazovijayajI mahArAjAnA pramodamAM nimitta banIe ApaNAthI paNa adhika pramAda temane che. temane adhika pramoda e kAraNe che ke, samakitanuM bIja sarva AtmAomAM vavAya te praNidhAna temanI kRtimAM raheluM che. nAne paNa paramAtmAnA mArgane guNa, samyagdaSTi AtmAne harSa utpanna kare che. kAraNa ke tema thavAmAM guNarucinuM sAmya kAraNabhUta banatuM hoya che. tIrthakara nAmakarma bAMdhe che zrI tIrthakarane jIva ane tene lAbha ApaNane maLe che, te hakIkata paNa taravAnI rucinA sAmyanI dyotaka che. punyanA udaye ApaNane zrI arihaMta maLyA che. have temanI bhakti temaja anumodanAthI te punyane punyAnubaMdhI banAvIe. zrI arihaMtanA vizvopakAra, zrI siddhabhagavaMtanI siddhatA, zrI AcArya bhagavaMtanA AcAra, zrI upAdhyAya bhagavaMtanA svAdhyAya, zrI sAdhu bhagavaMtanA mULa ane uttaraguNa, samyagdaSTi AtmAonA samyakatva-A badhA guNonI pUjA-bhakti temaja hArdika anumadanA karavAthI punyAnubaMdhI punya baMdhAya che ane jIvanamAM guNane rAga daDha thAya che.
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyagdarzana 247 prakAza sAme aMdhakAra nathI TakI zakate. tema pApa ane punya e be vaccenA yuddhamAM parAjaya pApane thAya che. vijaya punyane thAya che. e hakIktanuM punaH punaH smaraNa karavAthI sAcI nirbhayatA jIvanamAM jAge che. AtmAne nirbhaya banAvavA mATe punaH punaH sukRtAnumodana karatA rahe. ghuMTAIne ghaTTa banatA dUdhanI jema sukRtanI anumehanAthI punya ghuMTAIne ghaTTa bane che. punyanA anubaMdhavALuM bane che. jenI pAse citAmaNI ratna hoya te paNa je daridratAno vicAra karate hoya te te bhAgyavAna gaNAya khare? tema jene zrI navakAra maLe heya, bhAvathI daridra na ja hoya ane je hoya te te zrI navakArane smAraka gaNAya khare? te ja rIte aNamola traNa ratnamAM eka samyagdarzana che. tIna ratana muja Apo tAtajI, jima nAve re saMtApa." A paMktio samyagdarzana, samyajJAna ane samyapha cAritrarUpa traNa ratnanI sUcaka che. samyagdarzana eTale sukRtAnumodana. traNa kALanA, traNa jagatanA anaMtA AtmAonA anaMta sukRtanI anumodanA ApaNA dAridrayane nAza karanArI che. ciMtAmaNIratna maLavA chatAM je tenI kiMmata na aAMkI zakIe te jemane samyagdarzanarUpI ratna nathI sAMpaDayuM, tenA karatAM paNa adhika dubhAMgI ApaNe gaNAIe samyagdarzana eTale anumodana. anumodanane viSaya anaMta jIvamAM rahelA anaMta guNa. samyagdarzana AvatAnI sAthe ja meLaveluM badhuM jJAna, samyajJAna banI jAya che. maLelA jJAnane samyagdarzanathI vAsita karI devAya, te DuM paNa samyajJAna jIvane bhavapAra karI de che. mAnavI pote pitAnA sukRtanI anumodanA karatAM je harSa anubhavatA hoya che, tevA ja hapUrvaka te, paranA sukRtenI anumodanA karate thAya, te tenA punyane pAra na rahe. mArUM sukRta e sukRta ane pa2nuM sukRta e sukRta nahIM, e miyAdarzana. mArA sukRta jeTaluM ja balake tenA karatAM paNa adhika anumodanIya mane paranuM sukRta lAge, tyAre mAruM darzana te samyagdarzana gaNAya. mane samyagdarzana spezya gaNAya. zrI navapada te, nava punyanA sarjaka che. zrI navakAra te, aDhAra pApane visarjaka che. ese paMca namukkAro ane samyagdarzana e be eka ja dharmanA sUcaka che. zrI navakArane "namaskAra karavAthI traNa kALanA, traNa jagatanA sarva parameSThI bhagavatenA sarva sukRtanI anamedanA thAya che.
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 Atma-utthAnane pAye samyagdarzana dvArA zrI paMca parameSThI bhagavaMtanI anumodanAnI sAthe sAthe temanA anumodakanI paNa anumodanA kare. devAdhidevanI sAcI bhakti karI tyAre gaNAya, jyAre devAdhidevane bhakta paNa bhakti karavAne pAtra pratIta thAya. bhagavAnane bhaje ane bhagavAnanI bhaktimAM otapreta bhaktane ta-upekSaNIya samaje te te bhakti, sAcI bhakti na gaNAya. dhyAna te bagale paNa dhare che, paNa te anumodanIya na gaNAtAM gIMNIya gaNAya che. kAraNa ke te dhyAna hiMsApracura hoya che. tema ApaNA jIvanamAM paranA dharmanI anumehanA na hoya, te ApaNe dharma paNa bagalAnA dhyAna je gaNAya. haMsanuM dhyAna khetI para heya che, tema haMsa jevA vivekI AtmAo, samyagdaSTivALA AtmAe duSkatathI para rahIne sukRtanI anumodanA ja kare. samyagdaSTinI anumekanA jagatamAM jyAM jyAM sukRta thayuM hoya, thatuM hoya, thavAnuM hoya, tyAM tyAM pahoMcI jAya che. puNyAnubaMdhI punyane baMdha karAvIne, jIvane mekSaparyata pahoMcADI de che. punyAnubaMdhI punya, samyagdarzana guNanuM phaLa che. jevuM bIja tevuM phaLa. bIja kharAba te phaLa kharAba. samyagdarzana e muktinuM bIja. jenuM darzana samyapha, tenuM jJAna mithyA maTIne samyapha bane ane tevuM ja samyaka tenuM cAritra banI rahe. sAna-jJAna-vAritrani mokSamA" e pada gahana ciMtanane paripAka che. pratyeka prasaMga, padArtha ane nimittamAMthI Atmahitakara tattvane tAra kheMcavAnI AgavI sujha samyagdaSTivALo AtmA dharAvatuM hoya che. samyagdaSTi eTale tattvagrAhI daSTi. AvI nirmaLa daSTi, devAdhidevanAM darzana, pUjana, bhajana samaye yAcatA rahIe. parama tatva zrI siddhacakra, janmarUpI dAvAnaLane zamAvavAmAM navIna megha samAna che. e jJAna ApanArA parama guru zrI tIrthaMkara paramAtmA che. zrI tIrthaMkara paramAtmAnA vacanane yathArtha paNe, samajavAnI zakti bIjabuddhinA nidhAna zrI gaNadhara bhagavaMte ja dharAvatA hoya che. gurunA vacanane samajavA mATe tIvra ane sumabuddhi uparAMta so Tacane samarpaNabhAva jarurI che.
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ 249 samyagdarzana vicAra guru vacana te jJAna, jJAnanI ArAdhanA mATe gurunI bhakti khAsa jarurI che. ApaNA jJAnanuM mULa zrI arihaMta ane zrI gaNadhara bhagavaMte ja che. paheluM darzana pachI jJAna. darzana eTale tavane dekhavuM te. samyagdarzana cAragatimAM che. tiryaMcagatimAM rahelA dezaviratidhara nuM darzana, zraddhArUpI AMkhavaDe ja zakya che. zraddhArUpI cakSunI prApti thAya che. tyAre ja kevaLI, tIrthaMkaradeva Adine joI zakAya che. jJAna-tapa Adi eTalAM durlabha nathI jeTaluM durlabha zraddhA-darzana che. samyagdarzana vicAra vicAra upayogane AdhIna che. jyAM upaga joDAya, teno ja vicAra thAya. zraddhA tavapratItirUpa che, anya nA vicAra vakhate tattavane vicAra nathI, paNa pratIti kAyama che. chavane tattvapratIti zrutajJAnane anusarIne hoya che. kevaLIne tavapratIti kevaLajJAna anusAra hoya che. te pratIti kevaLajJAnanA kAraNe parama avagADha bane che. kevaLajJAnI anya padArthone paNa pratIta sahita jANe che. te paNa te padArtha temane prajanabhUta nathI. tethI samyakatvamAM sAta to ke je prajanabhUta che, tenuM ja zraddhAne kahyuM che deva, guru, dharmanA zraddhAnamAM pravRtinI mukhya che. tatvArtha zraddhAnamAM vicAranI mukhyatA che, tatvArtha dhyAnamAM devAdinuM dhyAna hoya che. devAdinA zraddhAnamAM tasvArtha zraddhAna hoya yA na paNa hoya. mikSa taravanI zraddhAmAM zrI arihaMta, siddha ane devatavanI zraddhA hoya che. mokSanuM kAraNa saMvara nirjarA che, tethI saMvara, nirjarAnA dhAraka munirAjarUpI gurutattvanI zraddhA thaI jAya che. saMvara, nijarAmAM dhama tavanI zraddhA paNa AvI jAya che. hiMsAdi Azrone tyAga te ja saMvara ane dharma che. atizayAdi vaDe zrI arihaMtanuM, tapazcaryAdi vaDe gurunuM ane jenI ahiMsA vaDe dharmanuM mAhAbhya jeo jANe che, paraMtu Atmazrita dravya-guNaparyAya vaDe temanuM mAhAbhya jeo jANatA nathI, tene tatvArtha zraddhAnarUpa nizcaya samyaktva saMbhavatuM nathI. tattvArtha zraddhAna, sva-parizraddhAna, AtmazraddhAna ane deva-guru-dharmanuM zraddhAna e badhA eka ja arthane kahenArA che. e paraspara kArya-kAraNubhAvane paNa samajAve che. devaguru-dharmanuM zraddhAna e bAhya lakSaNa che. bAkInA traNa atyaMtara che. pahelA devAdine jANe, pachI jIvAdi tane vicAre, pachI sva-parabhedane ciMtave ane chevaTe AtmAne grahaNa kare, e krama che. temAM tattvArtha zraddhAna mukhya che. kemake tethI 22
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 Atma-utthAnane pAyo AzravAdine tyAga, saMvAdinuM sevana, svaparabheda vijJAna ane devAditavanuM zraddhAna jAge che. e rIte tavapratIti thaI aMte AtmAnubhUti spaze che. arthAta dravya-guNaparyAyathI AtmAnubhavanI prApti thAya che. nija zuddha AtmAnuM abhedarupathI ja jJAna karavuM zraddhAna thavuM ane temAM ja lIna thavuM-e nizcaya ratnatrayI che ane e prakAre samyagdarzana jJAna-cAritra svarUpa AtmA te nizcaya mokSamArga che. ratnatrayIne abhinna jANavI, te nizcaya mekSamAga ane Atmabhinna jANavI, te vyavahAra mekSamArga che. vyavahAra e nizcayanuM kAraNa che tethI upAya che. nizcaya e vyavahAranuM phaLa che mATe te paNa upAdeya che. samyagdarzananA dAtA deva che, jJAnanA dAtA guru che, ane cAritranA dAtA dharma che. deva viNa darzana nahi guruviNa nahi jJAna, dharmaviNa cAritra nahi samaje caturasujANa deva te sAtizaya vItarAga sarvajJa paramAtmA, guru te paMcAcAra pAlaka nigraMtha mahAtmA ane dharma te kupa pUrNa dayAmaya-niravadhi vAtsalyamaya sneha pariNAma. aMdara rahelA AtmAne AkhA pUrNa prabhunuM darzana te prabhudarzana. prabhudarzana sukhasaMpadA Adi pade prabhudarzananA kaha5nAtIta prabhAvane sUcave che, te ja samyagadarzananuM bIja che, je kALa krame mekSarUpI phaLa ApIne ja rahe che. yathArtha darzana mANasane svabhAva jijJAsu paNa che ane zraddhALu paNa che. jijJAsA vizALatAmAM laI jAya che ane zraddhA makakamapaNuM samarpe che. paraMtu e baMnenI sAthe je AsurI vRtti bhaLe, te aMza satyamAM pUrNa satya jevAnI pharaja pADe che. temAMthI sAcA-khoTA ane caDhatA-utaratAnA bheda paDe che, je aniSTa che. satya eka ane akhaMDa hovA chatAM tene AvirbhAva, tenuM bhAna kALakramathI ane prakAra bhedathI ja thAya che. pratyeka pratIti Azika hoya che. tene pUrNatAnuM nAma ApavAmAM Ave te te asatya che. dharmazAstro e akhaMDa satyanI deza, kALa, purUSa, prakRtibheda pramANe judI judI bAjuone rajU karatA maNakAo che. e vAtane samajavAthI ApaNe ApaNI potAnI vAtane vaLagI rahevA chatAM bIjAne anyAya karanArA nahi banIe ane tema karI bIjAne paNa anyAyamAM utaravAnI paristhitimAMthI bacAvI zakIzuM.
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ atara-nirIkSaNa . 251 satyane vaphAdAra rahevA mATe jarUrI e che ke jenI je kiMmata hoya tethI vadhAre kiMmata akI aMdhazraddhA na khIlavavI ane ochI kiMmata AMkI azraddhA-nAstitA na dAkhavavI. zAstra zabdamAM "zA' dhAtu viSayane samajAvanAra ane "tra' dhAtu trANa-rakSaNa karanAra che. rakSaNa yathArthatAthI thAya che ane zikhAmaNa viSayane vistAravAthI thAya che. e rIte "zAsa" zabda ja jijJAsA ane zraddhA e be guNane puSTa karavA mATe che. aMza satyanA AvirbhAvanI daSTie badhAM zAstra che, pUrNa satyanA AvirbhAvanI daSTie nahi. ane anubhavanA sAmarthyaganA AvibhAvanI daSTie bemAMthI kAMI ja nathI. suvikasita zraddhA ane medhAvaMtane A vAta tarata samajAya tevI che. aMzanI pratIti karAvIne pUrNamAM laI janArAM heIne suzAe sadA upakAraka rahyAM che, svAdhyAyanAM viSayabhUta TharyA che, te kadI bhUlavA jevuM nathI. AMtara-nirIkSaNa ' A paNa cAlu jIvananI adhUrAza ApaNane ja ne reja sAlyA kare che. ApaNI apUrNatA ApaNane DaMkhe che ane tenI vedanA dUra karavA ApaNe pUrNa jIvana tarapha AMkha mAMDIe chIe. ApaNAmAM evuM kaMIka" che, jene ApaNe Adarzane yuva--tAro kahIzu. tene prakAza vyavahArU jIvananA dhummasamAM bhale bahu jhAMkhe dekhAya, paNa tenA dizA sUcana vinA ApaNI jIvana-nAva sAce raste prayANa karI zakatI nathI. te yuva-tAre nitya che, avicaLa che, tene udaya nathI, ane asta nathI. te bahu dUra-dUra prakAze che! paNa tenA prakAza vinA pragati saMbhavita nathI. ApaNA pUrvajoe tene "AtmA" kahyo che. ApaNA tatvaciMtakee tene ja "paramAtmA' kahyo che. manuSyanA aMtaHkaraNanA gUDha UMDANamAM rahIne te kharUM-khATuM pArakhe che, nityAnityane pramANe che ane suMdaratA, asuMdaratAnA bheda kaLe che. tene saumya, gaMbhIra ane daDha avAja sAMbhaLavAno prayatna karavAmAM Ave to te ApaNuM natika ane AdhyAtmika jIvananI jhAMkhI karAvI zake che. dareka manuSyanA badalAtA zarIramAM, badalAtA manamAM ane badalAtI sthitimAM, maNakAmAM parovAelA dorAnI jema AtmA sthira rahe che. badhuM tenI AjubAju badalAyA kare che, pharyA kare che; paNa te badhAnuM adhiSThAna kadI badalAtuM nathI. leke tene AtmA, aMtarAtmA, naitika kAyade, svayaMbhU, dharma vigere nAme oLakhe che.
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 para Atma-utthAno pAyo zAkAre kahe che ke tuM tene oLakha. tene sAkSAtkAra kare ane tenA AdhAre jIvananuM ghaDatara kara ! A mahAsUtranA AdhAre ghaDAtA jIvanane zAstro adhyAtma-jIvana gaNe che. e AtmA ja ApaNuM sUtra che, ApaNe svAmI che, ApaNe tene AdhAra cheDI ApaNA nAnA "huM"nI derInI AjubAju cakkara lagAvyA karIzuM, te hatA tyAM ne tyAM rahIzuM ane jIvananI pragati thaMbhI jaze. ApaNe maNakAne rUpe rahIe chIe, paNa khuda maNakA nathI. ApaNuM sthala ane vyavahArika jIvananA svArtha-cakAvAmAM kSaNika sukha lAge che, paNa pachI maNake ghasAya che, pachaDAya ane tUTe che, tyAre A paNe eziyALA banI, paristhitinA Thebe caDatA, pitAnI parAdhIna vRttionA bhAra taLe cagadAtA, cittanA vamaLamAM ghUmarIo khAtA vinAza pAmIe chIe. ApaNe svAdhIna kema banIe? ApaNAmAM rahelI viveka zakti jAgRta kema karAya? sUthama vicAra pachI ApaNane satya lAge, tene AcAramAM mUkavAnI IcchAzakti daDha kema thAya? ApaNuM viSayamAM cakacUra thaeluM mana, viSayanI parAdhInatAmAMthI mukta kema thAya? manuSyanI potAnI prakRti badalAya zI rIte ? tene paraMparAmAnya javAba e che ke jIvanamAM hara ghaDIe AMtara nirIkSaNa karavuM jarUrI che. DI-thekaDI nivRtti laI satyanuM saMzodhana karavuM, satya samajAya ke jhaTa tene cittamAM dhAraNa karavuM ane prabhune prArthanA karI, tene AcAramAM mUkavAnuM baLa mAgI levuM. baLa avazya maLaze. Ama karavAthI ApaNe prakRtinI viruddhamAM nathI jatAM paraMtu tene svAdhIna karIe chIe. badhI kAmanAone svArthathI mukta karavAnI che. avaguNene tyAga karI saddaguNe vikasAvavA jarUrI che sukhane pheMkI devAnI vAta ahIM gauNa rAkhIne, zAzvata sukha kamAI levAne ja prastAva pramukha bane che AvA valaNa mujabanA vartanathI prakRti emanI ema rahe che ane saMsAra paNa emane ema ja rahe che. badalAya che-mAtra jIvananuM vaheNa! te agAmI maTI urvagAmI bane che. ene mATe zrama ane tapazcaryA karavAnA rahe che, paNa e te vikAsa mATe anivArya ja che. zakti para asara ApaNuM pratyeka kArya, ApaNA jIvananI zakti para asara kare che. duSkarma karanAre ke pApa karanAra ghaDIbhara bhAga bhagavate dekhAze ! paNa te keTalo nirbaLa bane, tene kaMI khyAla Ave che? eka satkArya tamArA bIjA satkAryanuM pagathiyuM banI, tamArI daDhatAmAM umero kare che ane eka dujhAI ane lathaDiyuM khavaDAvI, nirmaLa karI ane pADe che.
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adhi-samAdhi ane ArAgya jIvana kai lAgA bhAgavavA mATe nathI. eka bhAga tamane khInna bheAgamAM lapasAve che, tamane niLa ane kRpaNa banAve che. 253 jIvana jIvavA mATe che, bhAra bharIne DUbADI devA mATe nathI. e jIvana bhuMDa-DukkaranuM na hovu' joIe. tame evI rIte jIvA ke--AtmAnuM jIvana pragaTa thatuM jAya ! tame amara hai tA tamane bhaya thA ? tame sahumAM etAta hai| tA tamane dveSa kAnA tame zreSTha hA te pachI tamane irSyA zI ? tamArU' ja sava kAMI hAya tA, pachI lAbha thA parigraha ze ? AvA vicArathI A mATInA dehamAM ane A sthitisthApaka cittamAM paNa AtmAnI kalA pragaTa thaI zake che. citrakAra kAgaLa para, zilpakAra patthara para ane gAyaka vAjiMtra para caitanyanA camakArA pragaTa karI zake che! te pachI te rIte ApaNe paNa AtmakalA na pragaTa karI zakIe ? bAdhi-samAdhi ane Arogya edhi e sarva zAstranA sAra, cAritrane prANa ane samagra kriyAnuSThAnanA sAjyarUpa che. edhi e jJAna, dana ane cAritrarUpa che. e traNe guNNAnA svarUpane spaSTa samajavAthI aidhi samajAya che. samAdhi e cittanI nirmaLatA, upazamabhAva athavA kuzaLa manarUpa che. ArAgya arthAt meAkSa, tenA sivAya zAnti che ja nahi. eTale mekSa mATe edhi ane edhi mATe samAdhi e rIte kArya kAraNubhAva che. dvaitAdvaitarUpa syAdvAda, vyavahAra-nizcayarUpa dharmAM, urdhva tA tiya rUpa sAmAnya-e samatva, svArtha nuM upasarjana ane parAnI pradhAnatA ane samAdhinAM sAdhanA che. svAtha gauNu na bane tyAM sudhI parAtha pAgaLA rahe che. zrI tIrthaMkara bhagavaMtA svayaM. svAMnuM visarjana kare che. tyAre sAmAnya manuSyane tA te atyaMta Avazyaka banI rahe che. laukikamAM paNa AbAla-geApAlasahu A vAtane svIkAra kare che. AkhuM vizva jyAre svA mAM DUbeluM che tyAre parAnI mukhyatA vinA dharmAMnA mULarUpa dayA ke maitrInI siddhi kevI rIte thAya ? parAnI siddhi eja svArthanI sAcIsAdhanA che,
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnanA pA edhi, samAdhi ane Arogya traNe ya pAramArthika jIvanamAMthI janme che. arthAta paramA e ja jIvananuM jIvana che. 254 jIvanA dveSamAM pariNamatA jaDanA rAga, beAdhi maLe nAza pAme che, eTale svagharamAM zAnti cA samAdhi sthapAya che. samAdhi jema ghana-nakkara thatI jAya che, tema tema AtmA peAtAnA zuddha svarUpane pAmatA pAmatA paramazuddhi sAdhe che. te ja meAkSa che. tAtparya ke jIvatattvanA samyag bAdha-e zivatattvanuM khIja che mATe nava tattvamAM prathama jIvatattva che. aMtima meAkSatattva che. Wan Atmaupamya bhAva samyagdarzana vyavahArathI samyagdarzana guNunI prApti te jaina kuLamAM janamyA tyArathI kahI zakAya, paraMtu granthibheda janita ' nizcayathI ' samyagdarzana guNunI prApti tA jIvanA prakhaLa puruSAtha thI ja thai zake. te prApti vakhate apUrva AnaMda anubhavAya che. samyagdana ta-rucirupa che. samyaktvanI daza prakAranI rucimAM tattvaruci uparAMta dharmaruci, saMkSeparuci, vistAraruci vagere che. te badhI ruciomAM tattvaruci mukhya che. tattvamAM paNa Atmatattva mukhya che. Atmavena AtmatattvanuM ina thavuM durlabha che. sAmAnya dharma thI Atmatattvane sahyA vinA vizeSa dharmathI AtmAnAM aneka prakAra yAvat 563 prakAro jANavA chatAM nizcayathI jJAna ke zraddhA utpanna thatAM nathI. 'adhyAtmasAra'nA vairAgya bheda prakaraNamAM kahyuM che ke, ekAMtena hi SaTkAya-zraddhAne'pi na zuddhatA / saMpUrNa paryayAlAbhAt yanna yAthAtmya - nizvayaH // jIva eka vizeSa vinAnuM sAmAnya jJAna ke sAmAnya vinAnuM vizeSa jJAna zazazaMgavat che. ApaNane jIvAnA vizeSa prakAranA bAdha che paNa sAmAnyathI prakAranuM paNa che, evA abhedathI khAdha thatA nathI ane kacit thAya che, tA paNa te sAdhanAmAM upayAgI banI zakatA nathI. ethI ApaNA dhama maigyAdibhAva sa'yukta banavA joIe, te banI zakatA nathI. maitrIbhAvanuM mAhAtmya Atmaupamya ke abhedanI dRSTi AvyA vinA ahiMsAdi ke kSamAdi dharma, dharmarupa banI zakatA nathI.
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ 255 Amopamya bhAva abhedanI daSTi prANI mAtra pratye maitrIbhAva keLavavAthI ja puSTa banI zake ane e maitrIbhAva keLavAya, to ja duHkhInAM duHkha dUra karavAnI karuNAvRtti, guNAdhika pratye pramodavRtti, ane taddana jaDa jevA apAtra pratye mAdhyastha ke taTasthavRtti saMbhavI zake. evI vRtti Ave, te ja ahiMsAdi ane kSamAdi dharmo sArthaka banI zake che arthAt kSA pathamika bhAvanA banI zake che. dazanaguNanuM AvaraNa sAmAnya vizeSa ubhaya dharmathI Atmatatvane baMdha paripAka pAme tyAre ja samyagadarzana guNanI prApti sulabha banI zake che ane te ja darzanaguNanuM AvaraNa khasI zake. darzanAvaraNIya karmane kSaye pazama mithyAtva avasthAmAM paNa sulabha che. Atmavena AtmAnuM AtmaupamyabhAve darzana thavuM te darzanaguNa che. A guNane AvaranA darzana mehanIya karma tIvratama prabaLatama puruSArtha pheravyA vinA TaLI zake nahi. te karmane udaya hoya tyAM sudhI nava pUrvanuM jJAna ke kreDa pUrvanuM cAritra paNa mithyAjJAnarUpa ke kevaLa kAyakaSTa rUpa bane che ema zAstrakAra maharSie pharamAve che. eTale darzana guNane pragaTAvavA mATe avirata prayatna apramattapaNe zrI jinArA mujaba thatuM rahe e jarUrI che. AtmaupajyabhAvanI bhUmikA adhyAtma zAstra mAne che ke avyavasthA jagatamAM nathI paNa jIvanI pitAnI jAtamAM che. tene dUra karavAthI jagata eka vyavasthita nyAyapUrNa-AnaMdamaya ane niyamabaddha jaNAya che. temAM deva kADhavA jevuM kAMI paNa lAgatuM nathI. tethI AvI daSTivALA aMtaraMga zAMtine anubhave che ane pitAnAM doSa je kAraNathI Take che, te kAraNene dUra karavA mATe ja potAnAM samaya ane zaktine yathArtha sadupayoga kare che. - rAga, dveSa ane moha te deSa che. moha-e ajJAna, saMzaya viparyaya rUpa che. te tenA pratipakSI jJAna, zraddhA ane cAritrathI TaLe che. mehane artha ahiM Asakti ke rAga samajavAnuM nathI. kemake rAgane eka svataMtra deSa tarIke kahyo ja che. tethI meha zabda ajJAna, saMzaya ane viparyayavAcaka che. vastu mAtranuM yathArtha svarUpa, utpAda, vyaya ane dhrauvyayukta che. tenuM anubhava ane yuktithI vAraMvAra citana karavA vaDe te deza vilIna thaI jAya che. kaSAya ane saMkalezajanya vikRtithI mukta thaI, jIva jema jema athavasAyanI vizuddhi pAmate jAya che, tema tema bIjA jIvo sAthe Ama pamyabhAva vadhAre sapaSTa thatuM jAya che, ane te jIvanamAM paNa utarate jAya che.
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 Atma-utthAnane po dharmanuM mULa | sarva maMgalomAM prathama maMgala dharma che. dharma e AtmAne svabhAva che. sarva prANIne AtmA samAna jevA, AtmA rUpe jevA, pitAnAM aMga rUpa mAnavA-anubhavavA e dharma che, utkRSTa maMgaLa che. A Atmaupamya daSTimAMthI ja parama kRpALu zrI tIrthaMkara paramAtmAoe vizvane ahiMsA, saMyama ane tapa rUpa dharma ApyuM che. ' matalaba ke, A pamya daSTi e dharmanuM mULa che. tenA jatanamAM dharmanuM jatana che. tenA vikAsamAM dharmane vikAsa che. tenA jayamAM dharmane jaya che. ' ' saMvedanA vedana eTale pariNamana. jJAnI pAse pahelAM zravaNathI, pachI potAnA vicArathI, mananathI jANyuM, tene ja have pitAnA saMvedanathI jANyuM eTale zravaNanuM pariNamana thayuM samajavuM. samyagdaSTinuM ceya nijAtmA che. kemake te ja AnaMdanuM dhAma che. Avo kevaLajJAna svabhAva jene priya lAgyo, tene jagatamAM bIjuM kAMI priya lAge nahI. viSayamAM sukha nathI, paNa sukhane mithyAbhAsa che. saMgamAM sukha nathI. ajJAnI pitAnI kalpanAthI temAM sukha mAne che. havabhAva sukhane nirNaya karavo, te samyaktva che. nizcaya nayanA viSayabhUta zuddhAtmAne bhUlIne, je jIva vyavahAra nayanA viSayabhUta azuddhatAne ja ekAMta satya karI mAne che. te jIva padravyamAM ja vihita che. samyagdarzana e zuddha pariNati che, paNa zuddhopayoga nathI. zuddhopavega kriyAtmaka che. aMtarmukha thaIne svabhAvane Azraya kare te zuddho paga che, ane te ja muktine paMtha che. mohane kSaya karavAno eka ja mArga che. ane te zuddha dravya, guNa, paryAyano nirNaya karIne AtmAmAM ekAgra thavuM te che. zakhabrA e jinavANIne paryAya che. je vANI brahma eTale kevaLajJAna ane jJAnamaya AtmAne baMdha karAve te zabda brA che. pharakAni nikaLatA patrakSAvikatA e daSTie zrI namasakAra mahAmaMtra e zabrA che. kemake te zuddhAtmAnAM bedhaka pado che. te padanuM raTaNa karavAthI nija zuddhAtmAne apakSa baMdha thAya che.
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvedana 250 zuddhopayAga te dharma che, AtmAnA svaya' dharUpa che, tenI siddhi aMtaradRSTi vaDe mehanA nAza karavAthI thAya che. caitanyamAM viSayAtIta sukha bharyuM che, tenI taraph STi karAvanAra maMtra te namaskAra maMtra che nirvANapadamapyekaM bhAvyate yanmuhurmuhuH / tadeva jJAnamutkRSTa N nirbandho nA'sti bhUyasA || arthAt eka paNa pada je zuddhAtmAnA kheAdha ane pariNati karAve te utkRSTa jJAna che. khIjA ghaNA jJAnathI saryu...! parathI bhinna, rAgathI bhinna jJAnamaya AtmAne vedaveA te dharma che. vastu nitya hAvAthI temAM utpAda-vyaya che. traNa svarUpe vastunu astitva che. tene ja sat athavA sattA kahevAya che. * cat sat sat kAra-caca-praudyu N ' vastu pote ja traNa dha yukta che. tethI tenuM kAyama TakavApaNuM ke utpAda-vyaya thavApaNuM peAtA vaDe ja che, bIjAthI nahi. 'sat' artharUpa, zabdarUpa ane jJAnarUpa ema tritaya sattAne dhAraNa kare che. sAcuM' zaraNu jJAnana'imaya AtmAnuM Atmasvarupanu` che. bhagavAnane jovA eTale bhagavAnanA jJAnamaya AtmAne jovA, e rIte bhagavAnanA nitya darzana karanArane peAtAnA jJAnamaya AtmAnuM darzana sahaja bane che. jJAnAnaMdanI suvAsa bAhya nAsikA vaDe nahi, paNa bhAva zrutajJAnanA abhyAsa vaDe anubhavAya che, AtmadravyanI sarvotkRSTatAnuM bhAna te utkRSTa maMgaLa che. ahiMsA, sauMyama ane tapa e zuddha AtmadravyanA ja paryAya che. AtmA peAtAnA svabhAvathI, peAtAnI prabhutAthI, peAtAnA jJAnapujathI bharelA che. dharmAMne dhruva kahyo che, kemake te peAtAnA jJAnAnaMdamaya-cidAnaMdamaya-dhruva svabhAvanA niraMtara anubhava kare che. dha lAbhanA eka atha AtmalAbha che. AtmA sadAya pa2-dravyeAthI, parabhAvAthI bhinna ane nija svabhAvathI abhinna che. caitanya sU che. jJAnamaya zuddha svabhAvanA avala banathI nija zuddhapadanI prApti thAya che. AtmAnA lAbha te utkRSTa mAMgaLa che. ane anAtmAnA parihAra-te sarva pApAnuM mULa, je mithyAtva-teneA kSaya che. mithyAmAM rati te mithyAtva. samAM rati-prIti te samyaktva. paMca parameSThi namaskAra sarva anAtma bhAvAnA nAza kare che ane zuddhAtmabhAvanuM pragaTIkaraNa kare che. 33
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ 258 Atma-utthAnane pAye zabdarUpa namaskAra, artharUpa namaskAra ane jJAnarUpa namaskAra e traNemAM sAmarthya raheluM che. A saMvedana-vasaMvedanAtmaka bane te mATe AtmalAbha thAya. trizalyanAzaka neha-pariNAma mAyA, mithyAtva ane niyANa-e traNe zalyane nAza, eka saneha pariNAmathI sAya che. jyAM neha, tyAM mAyAvRtti ke lebhavRtti rahetI nathI ane jyAM sneha, tyAM bIjAone Atmasama na gaNavAnI mithyAvRtti paNa rahetI nathI. A traNe vRtti mokSamArgamAM zalya tulya che. sakaLa sava pratye snehane pariNAma parameSThikupAlabhya che. kRpA ahetukI che, tema bhakti paNa niSkAma joIe. nehamAM levAnI vRtti hotI nathI, ApavAnI ja hoya che e ja niSkAmanA che. niyANa baMdhanA niSedhanuM pAlana ne pariNAmanA astitva vaDe ja zakaya che. sneha pariNAma niSkAma bhaktithI ja zakya che. niSkAma bhakti, niSkAma karUNAnA vicArathI ja jAge ane niSkAma karUNA AtmatAvanA saMvedanathI ja jAge che. te saMvedana maigyAdibhAva svarupa che. prathama jIvatatvanuM Alekana, pachI upalabha ane chele saMvedana che. Alokana sAmAnya svarupanuM, upalaMbha vizeSa svarupane ane upalaMbhanI tIvratA vaDe AcaraNa thAya che. Alekhana eTale dazana, upalaMbha eTale jJAna ane saMvedana eTale cAritra. darzana eTale niSkAma bhakti. jJAna eTale niSkAma karuNA. cAtri eTale niSkAma karma. A rIte ratnatrayano samuccaya che. devAdhideva pAse ratnatrayInI mAMgaNI karatI vakhate A rItanuM tenuM je svarupa che, tenI lAgaNI vaDe haiyuM ubharAtuM hoya che, te te mAgaNI tarata saMteSAya che. kAraNa ke A mAgaNanA mULamAM yuddha neha hoya che. AvA sneha pariNAma vaDe ja traNe ratnanuM yathArtha jatana thAya che, ane mehamithyAtvAdi zalyanuM nikaMdana nIkaLI jAya che. mATe ArAdhake A neha pariNAma pUrNa jIvananI ArAdhanAne laya banAvavAnI ati AvazyaktAne potAnA jIvanamAM pradhAna sthAna ApavuM joIe
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ upAsya-tattavanuM darzana 259 upAsya-tattvanuM darzana vitarAga eTale icchA mukta, IrachA e ja pApa che. sukha-duHkhanI e janetA che. vizva, IchA anusAra nahi, paNa niyama anusAra cAlI rahyuM che. e niyama pAMca kAraNene anusare che, keInI IcchAne nahiM. IrachA upa2 jeNe vijaya prApta karyo che, te ja upAya che. upAsya tatvanI A paNa eka sAcI oLakhANa che. "arihaMta mArA deva che, nirgastha mArA guru che, temaNe kaheluM tatva te ja mAre dharma che!' A ekarAra karanArA sahue e jANI levuM jarUrI che ke-icchArUpa arine jeNe samULa nAza karyo che ane sAcA arthamAM vItarAgapara prApta karyuM che, e ja devataravanI upAsanA karavAnI che. nigraMtha eTale mUcha rahita. tIvra icchAne mUrchA kahe che. IrachA upara jene mUcha nathI, te nigraMtha che. IcchA rahita thavA mATe mUcha rahita banavuM te ja tatva che. ane tenuM ja nAma mukti mATe dharma che. IcchA rahita thavAnI IcchAthI dharma zarU thAya che. ane mUccha rahita banIne IcchA mukta thavAya che. e mArga para jene vizvAsa che, te ja sAce samyagdaSTi che. virAgane te upAsaka che ane zrI vItarAgane te sevaka che. virAga eTale IrachAnI IcchAne abhAva. ane vItarAga eTale IcchA rahita avasthA. irachArahita thavAnI IrachAnA dhayeyathI IcchArahita devanI ane mUracharahita gurunI upAsanApUrvaka je dAna Ape che, zIla pALe che, tapa kare che, ane bhAva seve che, te sAce dharma ane mokSagAmI che. jaya viyAya pada A satyanuM sabaLa dyotaka che pratipAdaka che. sarva IcchAothI mukta nirIcha mana e ja "sumana" che. jene prabhu caraNe arthe dharIne mumukSu prabhupada pAme che. - ra namaskArabhAvane eka artha kSamAyAcanA thAya che. kSamAyAcanAthI citta prasanna bane che. arthAt cittamAMthI kheda, udvega, viSAdAdi deze cAlyA jAya che.
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhakti anAhUtasahAyastvaM, tvamakAraNavatsalaH / anabhyarthitasAdhustvaM, tvamasambandhabAndhavaH // -vItarAgastava he prabhu Apa vagara bolAve sahAyaka, vinA svAthe vAtsalyavaMta, vagara mAMge sajanatA dAkhavanArA ane vagara saMbadhe badhu jevA che...! I'll]]] ciMtaka. ciMtana....!! jANavA lAyaka ane jovAlAyaka vizvanI sarvazreSTha varatuone saMgraha prabhunA nAma ane prabhunA rUpamAM samAI jAya che. vizvanI sarvazreSTha samRddhinuM darzana prabhumUrtimAM ane manana prabhu nAmamAM che. nAmathI pApane nAza, rUpathI puNya prakAza tathA prabhunA dravyathI Atmabodha ane prabhunA bhAvathI AtmadhyAna sukara bane che. pApa nAza, puNya lAbha, Atma jJAna ane Atma dhyAnanuM parama kAraNa hovAthI prabhunA nAma, AkRti, dravya ane bhAva bhavyane upAsavA lAyaka che. AvI prabhubhaktimAM ekAkAratA mATe sadA jAgRta paramakRpALu, adhyAtmayogI. -paMnyAsa pravara zrI bhadrakavijayajI gaNivarya
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhakti bhakti vinA cittanI zAMti prApta thavI azakaya che, kemake azAMtinuM khIja ahaMkAra che, e ahaMkArane teDavA mATe, prabhubhaktimAM manane joDavA mATe mAdaka banatA preraNAdAcI ciMtaneAnI hAramALAnA maNukA.... !! 1 vibhakti TALe te bhakti 2 bhaktinI zakti 3 bhaktinA bherU 4 bhakti-vairAgya-2 -jJAna 5 vairAgyathI Atmadarzana 6 deva-gurunI bhakti 7 anugraha ane anurAganI zakti 8 bhagavat ciMtana 9 paramAtmAnuM nAma 10 prabhusmaraNu 11 paramAtmabhakti 12 sAcA svAmI 13 vItarAganu` sAmarthya 14 zrI ariha MtanuM svarUpa 15 pUrNAnaMdanA prakAza 16 prabhubhaktinuM mukhya sUtra 17 ananya upakArI zrI tIthaMkara bhagava tA 18 prabhu, prema ane vizvAsa 19 pUrNa premAnaMdamayatAnA prayAga 20 Atmasama ane AtmapUrNa dRSTi 21 paramane praNAma 22 huM nahi, tuM nahi, te 23 hRdayamAM izvara 24 mAna-dAnanA prabhAva 25 prAnA ane zubhecchA 26 prArthanA ane dhyAna 27 izvara prAthanA 28 tI bhakti-prabhubhakti 29 asImApakArI zrI tItha kara pa
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262 AtmA utthAna pAyo vibhakti TALe te bhakti zAsakAre ke mahAtmAonA upadezarUpI vacane, te ja lAbha karanArA bane ke te dvArA jIvAtmA paramAtmAnA sIdhA saMbaMdhamAM AvatuM hoya. manuSya paramAtmAnI aMtarmukha thaI ja kare to ja aMte tene anubhava thAya ke pite e paramAtmAnuM svarUpa che. bhakti e mananI ekAgravRtti che. avicchinna pAnuzakti che, ke je sarva sukhanA nidhAna svarUpa paramAtmAne pitAnuM dhyeya samajI-temAM tanmaya bane che. paramatatvanI sAthe eka thavAne, ekarUpatA sAdhavAno upAya bhakti che. bhaktithI paramatatvarUpI paramAtmAnI abhivyakti thAya che. tamArAthI atyaMta dUra rahela keI paramAtmA mATe bhakti nathI. paNa bhakti tamArA aMtaryAmI mATe che ke je tamAruM mULa svarUpa che. bhagavAna tame pote ja che, vAtmAnA mULa svarUpane pragaTa karavA mATe ja bhakti che. A hakIkata jANavI ane samajavI ane te dvArA parama taravarUpa paramAtmA sAthe parama madhura milanane AnaMda anubhava-e mAnavajIvananuM aMtima dhyeya che. sAdhakamAM e paramAtmAne pAmavAnI utkaTa AturatA hovI joIe. yeyaniSTha ekAgra sAdhanA dvArA dikakALanI upara kevaLa satvanI bhUmikAe sAdhake pahoMcavuM joIe, ke je anaMta che, niravadhi che, saccidAnaMda che. vibhakti (alagatA) ne TALe te bhakti" "AtmAne paramAtma svarUpa banAve te bhakti. A kAraNe sAdhaka bhakti paramAtmAne potAnA hadaya siMhAsana para birAjamAna karavA joIe ke je parama prema ane paramAnaMda svarUpa che. temanI sAthe pitAne sAdhI, sarvabhUta prANIne ekasarakhA cAhI, te badhA tamArA hRdayamAM rahela paramAtmAnA ja bahAra pragaTelAM svarUpa che, tema gaNIne sarve sAthe ucita vyavahAra karavAnuM che. jIva-jIva vaccenI bheda buddhi TaLyA sivAya sAcI bhakti pragaTatI nathI. ene TALavAne sarvottama upAya hadaya paramAtmAne soMpI devuM te che. tethI sarva che. svahRdayI bane che. sahaka bane che. bhakti e muktinI dUtI che. ema samajI svIkArIne bhagavAnanAM premIne tenA upara bhagavAna jeTalo ja prema jAga joIe.
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 263 bhaktinI zakti bhaktinI zakita anaMta aparAdhI ane alpajJAnI paNa vahelAM mukti meLave che ane alpa aparAdhI ane mahAjJAnI paNa anaMtakALa rakhaDe che. temAM kA2Na bhakti ane abhakti sivAya bIjuM zuM che? bhakti AtmasamarpaNa svarUpa che tethI ahaMkAra gaLI jAya che. sarva pApanuM mULa ahaMkAra che, sarva dharmanuM mULa dayA "duSita suraNa kahALe char" dukhI jInA duHkhane dura karavAnI IcchA. te IcchA jeomAM Toce pahoMcI che, teone namaskAra karete bhakti che. kemake e IcchA vaDe ja jagatamAM asada vastuone abhAva ane sa6 vastuone saddabhAva jaNAya che. mahApuruSonI karuNA, dayA ane "vizva pratye AtmIyatAnI lAgaNa" ja azubhano hAsa ane zubhanI vRddhi karI rahela che. tethI temanI karuNAne samarpita thavuM-e katavya che ane enuM ja nAma bhakti che. e bhaktimAM ahaMkArane lezamAtra sthAna rahetuM nathI, tethI te parama vizaga svarUpa che. tapa, japa, mRta ane kriyAno ahaMkAra laukika ahaMkAranA nivAraNa mATe upayogI che, paNa lo kettara bhAgamAM pragati karavAmAM bAdhaka che. bhakti e tapa, japa ane kriyAnA ahaMkArane paNa nAza kare che, tethI sarva saddaguNanI pUrNatA bhaktimAM thAya che. ahaMkArane TALavA bhakti bhakti vinA cittanI zAti prApta thavI azakya che. kemake azAninuM bIja ahaMkAramAM che. tethI tapa, japa, zruta ane kriyA karavAnI buddhi jenI karuNAthI thAya che, tene satata smRtimAM rAkhavAthI ahaMkAranuM utthAna ja thatuM nathI. - saMta puruSonI karuNa vizva para sadA varasatI rahe che ane sarva jInA uthAnamAM te sahAya kare che, ema mAnyA vinA bhakti jAgatI ja nathI ane bhakti vinA ahaMkAra raLa nathI. vizva para prabhutva prabhunI karuNAnuM che ane te karuNA vividha rUpe pitAnuM kArya satata karyA kare che. bhaktane AdhIna bhagavAna che, teno artha eTalo ja che, ke prabhunI karuNAne hadayathI mAna ApanAra bhaktanuM kalyANa thayA sivAya rahetuM nathI. bhakti e muktinI dUtI che, ene artha e che, ke bhakti vinA ahaMkAra daSamAMthI kaI mukta thaI zakatuM nathI. ahaMkAra jAya tene anya doSamAMthI mukta thavuM duSkara nathI.
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA-utthAnaneA pAye DhASA e prakAranA che. 1. ahaMkArarUpa ane 2. mamakArarUpa, mamakAra rUpa doSa viSayaiAnA doSadazanathI dUra thAya che. ahaMkArarUpa doSa peAtAnA doSadazanathI dUra thAya che. 264 potAnAmAM moTAmAM moTA doSa kRtavratA ane svAtha rAyaNatA che. tenuM nivAraNu mAtra bhaktithI thaI jAya che kemake bhakti kRtajJatA ane parAtA rUpa che. upakArane jANavAthI kRtajJatA ane upakAra karavAthI parAtA Ave che. bhaktijanya zaktithI sava Asakti kSINa thAya che ane AtmabhAva sazakta bane che. 'E bhaktinA bherU cAga eTale cittavRttinA nirodha, cittavRtine azubhamAMthI zubhamAM joDavI, te eka prakAranA bhaktiyeAga che. 'nameA arihaMtANu` ' paTTamAM bhaktiyeAga che. jyAM bhakti hoya tyAM jJAna ane vairAgya paNa hoya ja. ApaNI jAtane alpajJa mAnIne saCjJa, sarvadarzI zrI arihaMta paramAtmAne je namaskAra karIe, te bhaktiyAga che. samarpaNabhAvapUrvaka cittane eka sthAne joDavu, te bhaktiyeAga che. jJAnapUrvaka cittane eka sthAne joDavu, te jJAnayeAga che. vairAgyavAna ane jJAnavAnanI bhakti, te sAcI bhakti che. jayAM bhakti hoya tyAM gauNapaNe vairAgya ane jJAna paNa hoya che. vairAgyamAM tyAga che temAM paNa gauNapaNe bhakti ane jJAna rahelAM che. bhagavAnanA vacana pratye sadbhAva rAkhIne je tyAga karavAmAM Ave che emAM bhagavAna pratye bhakti pragaTa thAya che, kAraNa ke e tyAganA mULamAM bhagavAnanA vacanane saddabhAva pUrNAMkanA svIkAra hAine e vacananA dAtA evA bhagavAna tarapha, vacana karatAM paNa vadhu sadbhAva cAne ahvAbhAva jAge te svAbhAvika che. zrI jinavacana anusAranA bedha ane tyAga e ja vAstavamAM jJAna ane vairAgyarUpe pariName che. ceAthe zuThANuM bhakti 'pradhAna' lekhAya che. pAMcame chaThThe vairAgya 'pradhAna' lekhAya che. pachInA guNuThANuM jJAna pradhAna * lekhAya che. ' tAtparya ke, zrI arihaMta paramAtmAmAM mana parAvAi jAya, etaprAta thai jAya tA mAnavabhava jarUra saphaLa thAya. Wan
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhakti-vairAgya ane jJAna 265 bhakita vairAgya ane jJAna bhaktimAM vairAgya ane jJAna chUpAyelAM che, kemake jemanI bhakti karavAnI che, teoe sa'sArane nisAra mAnyA che ane mAkSane ja eka sArabhUta mAnyA che, tathA te mAkSanA lAbha ane saMsAranA aMta AtmajJAnathI ja karyAM che, tethI mekSe gayelA, mekSe janArA ane meAkSamAga mAM rahelAM jIvA uparanI bhakti-e vairAgyanI ja bhakti che ane AtmajJAnanI ja upAsanA che. zaktizUnya AtmAonA vairAgya e duHkhabhita ke meAhagarbhita che. jayAre bhaktimAna AtmAone vairAgya e jJAnagabhita hAya che athavA jJAnagarbhita vairAgyavAna bhaktirahita kadI paNa hAtA nathI e ja rIte bhaktizUnya AtmajJAnIe paNa sAcA AtmajJAnane pAmelA nathI. AtmajJAna ane tenuM arthIpaNu aMze paNa jeemAM hAya che, teo AtmajJAna vaDe sAdhya bhava-vairAgya ane meAkSarAgayukta hoya che, tathA mukta AtmAe pratye bhaktibhAvathI bharapura tenI maneAvRtti hoya che. vairAgya e dRzya vastumAM rahelA nathI paNa vastunA vicAramAM rahelA che. vicArathI doSadazana ane doSadaza nathI vairAgya e krama che. vicArahInanA vairAgya kSaNika che. vicAravAnanA vairAgya sthira che. vairAgya vivekajanya che. ane viveka medhasvarUpa che. beAdhane ane vairAgyane kArya-kAraNabhAvanA sabaMdha che. sasAramA banatAM manAvA kSaNe kSaNe bedha ApanArAM che ane vairAgyabhAvane vikasAvanAra che, enI puSTi bhaktithI thAya che. bhagavAna ane bhakti jJAnI hAya ke ajJAnI, duHkha kArdane cheDatuM nathI. jJAnIe sukha-duHkhane jANI zake, paNa temAM aMza mAtra pheraphAra thaI zaktA nathI. kemake karmanA niyama aTala che. tenA upara sattA kevaLa dharmanA niyamanI cAle che. dharmanA niyama jIvamaitrI ane prabhutine AdhIna che. bhagavAnanI bhitathI je kArya thayuM, tene bhagavAnathI ja thayuM ema mAnavuM--e vyavahAranayanA siddhAnta che. e dRSTie karmanA niyama upara bhagavAnanuM prabhutva che--ema kahI zakAya. bhagavAnanI AjJAnA pAlanathI kramanA kSaya karI zakAya che. tethI ka kSayamAM prakhaLa hetu bhagavAnanI AjJA che. te AjJAnuM pAlana-e jIvanA bhAva che, jyAre tenA svAmI bhagavAna che. 34
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-uthAnane pAye bhagavAnanA svAmI paNathI ja bhagavAnanI AjJA tenA pAlana karanAranuM hita kare che, tethI bhagavAna vizvanuM hita karanArA che ema kahevuM yathArtha che, mATe bhagavAnane AjJArUpe sarvatra jete apramatta sAdhaka kayAMya pApa karI zakato nathI. pApa karavAnI vRtti AjJAnA agIkArathI ogaLI jAya che. vairAgyathI Atmadarzana vipAkanI virasatArUpa deSakazanajanita vairAgya e apara vairAgya che. ane AtmAnubhavajanya doSadarzanarUpa vairAgya e para-vaizagya che. viSayamAM game teTalA doSa devAmAM Ave paNa jyAM sudhI jIvane dehAdhyAsa che, tyAM sudhI viSayano adhyAsa paNa kAyama rahe che. eTale jaDa dehamAM "ahaMva-mamava" buddhine aMza che, tyAM sudhI jaDa viSayamAM "aheva-mamatva' TaLatuM nathI. viSayamAM doSadarzanajanita virAgya, viSayanA saMgathI dUra rahevA pUratuM prAraMbhika abhyAsanuM kArya karI Ape che teTalA pUratI prAraMbha kALe tenI anivArya upayogitA che. kema ke viSayanA saMgamAM rahIne AtmAnubhUtine abhyAsa azakya che. vizvamAM vipAka kALe thatA nuM darzana viSayanA saMgane tyAga karAvI, AtmAnubhUtinA abhyAsamAM upakAraka thAya che, tethI te vairAgyane zAstrakAroe prathama sthAna ApeluM che. paraMtu viSayane bAhya saMga chUTayA pachI tenI AMtarika AsakRita TALavA mATe AtmAnubhUti sivAya bIje kaI upAya nathI. ane AtmAnubhUtivALA puruSanI bhakita sivAya AtmAnubhUti paNa nIpajatI nathI. eTale prAthamika vizAgya, pachI anubhUtimAna puruSe uparanI bhakti ane pachI AtmAnubhUti-e krama che. AtmAnubhUti pachI UpajatI viSayanI virakita e tAtvika virahita che. kema ke pachI viSenI vijAtIyatAnuM pratyakSa bhAna thAya che. bhakti vaDe Atmadarzana Atmadarzanane bIjo upAya bhakita che. bhakitano artha sajAtIya tatva sAthe ekatvanuM anupama anubhavana. sajAtIya tattva samagra jIvarAzi che. tenI sAthe ekatvanuM anubhavana, mithyAdi bhAve vaDe thAya che. tethI te maMtrI Adi bhAvene abhyAsa-e bhaktine abhyAsa che.
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ vairAgyathI Atmadarzana 267 te abhyAsa tenA paripAka kALe jIvane rAga-dveSanI vRttiothI dUra haTAvI, samatvanI siddhi karI Ape che. samatvavAna puruSane pitAnA AtmAmAM ja paramAtmasvarUpanuM darzana thAya che. "paramanuM svarUpa joyA pachI viSaya pratyenI aMtaraMga Asakita cAlI jAya che. tenuM ja nAma 52- vAgyA che. apara-verAgya Adima kAraNa che, para-vairAgya aMtima phaLa che. tene hetu AtmAnubhUti ane AtmAnubhUtine hetu bhakti che. bhakita vaDe IrSA-asUyAdi upaleze jAya che ane virakita vaDe rAga-dveSAdi vRttio TaLe che. rAga-dveSAdi mULa phaleza che, tene TALavA mATe Atmadarzana janita para-vairAgya Avazyaka che. abhivaMgane agya evA viSayo para abhivaMga kare te rAga che. __ aviSaye'bhiSvaMgakaraNAdAgaH / mAtsaryane agya evA cha para mAtsaryabhAva te teSa che. te agnijavALAnI jema saMtApa upajAvanA che. tatraivAgnijvAlAkalpamAtsaryApAdanAdvaSaH / jIvo pratye mecAdi bhAvanA abhyAsathI cheSa jAya che ane viSaye pratye virakitanA abhyAsathI rAga jAya che. vivekasAnane AvaranAra maha che. viSaye vinazvara che, AtmA avinAzI che. viSayanA saMgathI Asakti vadhe che ane AtmAnA dhyAnathI vikti pedA thAya che vagere tane avadhana thavA deve te mehanuM kArya che. cetaramAvAdhimabarivAvidhAnA -dhamabinda. e rIte rAgadveSa ane mehanI vRttionuM nivAraNa bhaktithI thAya che. bhakti vaDe AtmaguNenI tuSTi-puSTi do jema jema TaLatA jAya che, tema tema AtmAnaMda vadhato jAya che. ane Atmaanubhava pUrNa thatAMnI sAthe ja viSayanI bhUkha bhAgI jAya che. mATe ja kahyuM che ke jema bhojana vaDe tuSTi, puSTi ane sudhAnI zAti e traNa kArya ekasAthe ja thAya che, tema prabhunA nAmamannarUpI auSadha vaDe paNa bhaktirUpI tuSTi, AtmAnubhUtirUpI puSTi ane viSayenI viratirUpI sudhAnI nivRtti ekasAthe ja thAya che. zArIrika sudhA-nivRtti mATe jeTalI jarUra AdarapUrvakanA bhajananI che, teTalI ja vAsanArUpI sudhAnA nivAraNa mATe AdarapUrvaka prabhunA nAmamannanI che.
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-UthAnane pAye prabhunA nAmanuM grahaNa e AdhyAtmika AhAra che. nirbaLa AtmAne baLavAna banAvanAra che. vAsanArUpI mAnasika rogane kAraNe jIve pitAnuM zuddha baLa gumAvyuM che ane nirbaLa bane che. te nirbaLatA pacca bhejana vaDe dUra thaI zake tema che. mAnasika pathya bhajana, prabhu-nAma-maMtranuM zabdathI ane arthathI grahaNa karavuM te che. te vaDe bhakita, AtmAnubhUti ane viSayaviratirUpI tuSTi, puSTi ane sudhAnivRtti sadhAya che. viSayonI vAsanAothI krodhAdi kaSAyanI utpatti thAya che ane krodhAdi kaSAyenA punaH punaH sevanathI AtmAnI mULa kAyA kSINatAne pAme che. te kSINatAne dUra karavAne upAya pathya bhojananI jema, prabhunA nAmamannanuM smaraNa Adi che. ane kupavarjananI jema viSayenA saMgane tyAga vagere che. viSayothI dUra rahI, prabhunA smaraNa AdimAM samaya pasAra karavAmAM Ave te AtmazunI tuSTi-puSTi avazaya thAya che, e sarva mahApuruSone anubhava che. vairAgya ane bhakti. bhavanirveda ane bhagavad bahumAna eka ja prajananI siddhi mATenA be upAya che. bhagavAna bhavathI mukta thayA che, eTale viSaya-kaSAyathI sarvathA rahita thayA che. te kAraNe viSaya-kaSAyathI mukti IrachavI te bhagavada-bahumAna che. SadarzanarUpa vairAgya vaDe viSayamAMthI mukta thavAya che. guNadarzanarUpa bhaktithI kaSAya mukti maLe che. klAyanI utpatti viSayanA rAgamAMthI che. tethI vizvamAM darzana, kaSAyane maMda kare che. maMda paDelA kaSAye emAM rahelA gunA darzanathI nimLa thAya che. de pratye vairAgya te bhavani ane guNe pratye bahumAna, te bhagavad bahumAna che. deSa darzana kaSAne pAtaLA pADe che, guNadarzana kaSAyane nirmULa kare che. deSa, viSayamAM jevA ane guNa emAM jovA-e tene artha che. anaMta guNamaya jIva keIpaNa saMgamAM tiraskArya nathI-e kadI na bhUlAvuM joIe. temaja viSaya-kaSAya keIpaNa saMgamAM AvakArya nathI-e paNa sadA smaraNamAM rahevuM joIe. niSThA ane bhakti sAdhya taraphanI niSThA te bhakti kahevAya che. ane sAdhana taraphanI bhakti te niSThA kahevAya che. niSThA sAdhananika che. bhakti sAdhyaniSTha che. bhaktimAM ArAdhyanI pradhAnatA che. nijhAmAM ArAdhakanI mukhyatA che. zraddhA e nikAne paryAyavAcI zabda che.
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ vairAgyathI AtmadarzIna 239 bhANakhyatvena jJAna maji: / bhakti eka prakAranu jJAna che, jemAM ArAdhya tattvanI vizeSatAnuM grahaNa thAya che. " mityameva ! bacameva paramArthaH ' / 'A Ama ja che.' A prakAranA jJAnane zraddhA kahevAya che, ane temAM ArAdhakanI niSThA vakhaNAya che. zraddhA ane bhakti ane ArAdhakamAM hAvAM jarUrI che. chatAM khaMnemAM je taphAvata che, te enA jJAnamAM che. zraddhAnu' jJAna, sAdhanAmAM niSThA pedA kare che. bhaktimAnanuM jJAna sAkSyamAM niSThA pedA kare che. sAyanI zreSThatAnuM jJAna bhaktivardhaka bane che. sAdhananI zreSThatAnuM jJAna zraddhAvaka che. jJAna ane bhakti zakti e sAkara khAvAnI kriyA che. ane jJAna e sAkara banavAnI kriyA che. sAkara khAvAmAM peAtAne AnaMda che. sAkara banavAmAM bIjane mAna che. sAkara banavAnI abhilASA e siddhapada meLavavAnI abhilASA che. sAkara khAvAnI IcchA e sAdhunu' pada TakAvI rAkhavAnI IcchA che. bhaktane peAtAnA hitanI AkAMkSA che. bhagavAnane paranuM hita abhiSTa che. siva jIva kar" zAsanarasI'nI je-parahitanI abhilASA trIjA bhavamAM hatI, te chellA bhave svabhAvabhUta banI gaI. have bhagavAnanuM Alabana je le enu' bhagavAna hita kare ja. parahitanI abhilASA pragaTa thai, tenI sAthe ja te have sAdhaka maTIne siddha cavAnI prakriyAmAM joDAya che. siddhatvanI prAptimAM pratibaMdhaka koI hoya, tA te parahita pratyenA pratibadha che, udAsInatA che. e udAsInatA TALavAnI sAthe ja sAdhaka siddha banavA lAge che. siddha e jaga nugraha pravaNu che. sAdhakatva e svahitakaraNa pravaNu che. eka svayaM sAkara banavAnI prakriyA che. bIjI svayaM sAkara khAvAnI prakriyA che. Atma nivedana bhakti bhaktithI tyAga vairAgya sulabha bane che. prabhune badhuM samarpaNa karanArane tyAgavAnuM bahu saheluM thaI jAya che. vairAgyane tIvra banAvavAthI prabhu upara prIti vadhe che, ane prabhu para prIti vadhavAthI prabhunA anugraha thAya che.
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ 270 Atma-utthAnane pAye A anugraha zaraNAgatithI Ave. enA cha prakAra che. 1. anukULatAne saMkalpa 2. pratikULatAnuM visarjana 3. asahAyatAnuM prakaTana 4. saMrakSaNune vizvAsa che. AtmAnuM samarpaNa 6. sanmAnanuM dAna nItAnta dInatA. hAsyabhakti sarvazreSTha che. dAsya bhaktimAM deha, Indriya, prANa, aMtaHkaraNa ane AtmAnuM nivedana che. namaskAramAM navadhA bhakti nAma vaDe smaraNa-kIrtana-bhajana thAya che. sthApanA vaDe vaMdana-pUjana arcana thAya che. dravyanikSepa vaDe dAsya-sakhya bhakti thAya che. bhAvanamaskAra vaDe Atma nivedana-sarva samarpaNa rUpa bhakti sadhAya che namaskAramAM kAyAnA niSedha vaDe tapa, vacana nirAdha vaDe ja. svAdhyAya ane mananA niSedha vaDe Izvara praNidhAna-hRdayamAM IzvaranuM sthApana thAya che. japa vakhate Asana jayathI deha upara prANAyAma ane pratyAhArathI prANa ane Indriya upara, dhAraNA-dhyAna samAdhi vaDe mana, buddhi ane ahaMkAra upara vijaya prApta thAya che. yama pAlanathI bAhAzakti ane niyama pAlanathI abhyatarazAti anubhavAya che. yama pAlanamAM AtmaupajyabhAva ane niyama pAlanamAM paramAtmaupajyabhAva keLavAya che. arthAt paMca parameSi-namaskAra sarvAga saMpUrNa che mATe ja tenA vaDe sarvaguNasaMpanna AtmA pamAya che. deva-gurunI bhakita nAmasmaraNa ane pUjA pATha e bhaktinAM bAhya lakSaNa che. bhaktinuM AMtaralakSaNa AjJApAlana ane sarvasamarpaNa che. jJAna eka sAdhana che, sAthe sarvamaMgala che, jene deva para parama bhakti che ane deva upara che tevI ja parama bhakti jene guru upara paNa che, tene A padArtho (to) prakAzita thAya che, pUrNarUpe samajAya che. yasya deve parAbhaktiH yathA deve tathA gurau / tasyaite kathitA parthAH prakAzante mahAtmanaH //
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ 271 anugraha ane anurAganI zakti deva upara jevI parama prIti (bhakti), tevI ja guru upara jene hoya, te mahAna AtmAne ja padArtho (ta) sAcI rIte samajAya che, prakAzita thAya che. deva-guru ubhaya upara parama prIti (bhakti) khAsa jarUrI che. gurune eka vyaktirUpe na mAnatAM vizvanAM eka parama tavarUpe mAnavA joIe. gurutava dvArA ja devatavanI prApti thaI zake che. gurutattavane mahimA apUrva che; jIvanamAM guru uparane anurAga sakaLa kAryanI siddhi karAvanAra che. deva ane guru pAsethI mAre zuM meLavavuM che, e vicAra AvavAne badale "zuM ApavuM che" e vicAre vadhu AvavA joIe. levAnAM vicAro sahu koI kare che, kharekharA vicAre te ApavAmAM karavAnA che. ApanArane ja jagatanI uttama cIjo bharapUra rIte maLe che. ApavAnAM vicAro karo eTale je kAMI mAMge che. te badhuM ja, avasare AvIne maLaze. deva-gurune je ApavAnuM che te sevA, prema, bhakti, lAgaNI, vinamratA vagere che. enAM vicAra karyA sivAya meLavavAnAM vicAre kevI rIte saphaLa thaI zake? samarpaNubhAva zipanuM kalyANa karanAra che. "aha" ane mamanAM ThaMthI choDAvanAre che; sAdhaka jIvananI nizcitatAne AkarSanA che, nirbhayatAne pragaTa karanAre che. deva ane gurunI ArAdhanAthI mukti najIka Ave che, arthAta ziSya muktinI vadhu najIka pahoMce che. zAstranAM rahasya tenAM hRdayamAM ApoApa prakAzita thavA lAge che. deva-guru upara bhakti ane premane rasa evo tIvra bana joIe ke emanAM thAnanA rasathI viSayone rasa ApoApa ghaTI jAya. kahyuM che ke bhayI maganatA tuma guNarasa kI, kuNu kaMcana kuNa dArA, zitalajina meha pyArA." mInanI jaLa sAthenI prIti jevI prIti deva-guru sAthe bAMdhIne sarva baMdhanamAMthI mukta thavAnI zakti meLavI zakAya che. anugraha ane anurAganI zakti anugrahathI anurAga ane anurAgathI anugraha vadhe che. anurAga e bhaktanI (Receptivity) che ane anugraha e bhagavAnane (Response) che. anugraha, anurAganI apekSA rAkhe che. A baMne zabdomAM "anu' zabda che, te sUcaka che. anugraha ane anurAga paraspara sApekSa che, ema sUcave che. anugraha ane anurAga maLIne namaskAra padArtha bane che.
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ 272 Atma-utthana pAyo anugraha dvArA sahajamaLane hAsa thAya che ane anurAga dvArA tathA bhavyatvane vikAsa thAya che. paramAtmA havabhAvathI ja anugrahazIla che. sAdhuone anugraha saumanasya dvArA thAya che. saumanasya eTale maiyAdibhAvayuktatA. saumanasyazUnya sAdhutA, e dravya-sAdhutA che. paramAtmAne anugraha sAdhu puruSonA anugrahanI apekSA rAkhe che ane sAdhu puruSane anugraha paramAtmAnA anugrahanI apekSA rAkhe che. zraddhAnI zakti apratyakSamAM pratyakSatulya vizvAsa te zraddhAnuM lakSaNa che. bhagavAnanA caraNomAM pUrNa zraddhA rAkhavI te vyaktine sarva prathama upAya che. bhagavAnanA guNe ane svarUpanuM nitya niyamapUrvaka kIrtana karavAthI zraddhA uttarottara daDha bane che. AvI zraddhA durbaLane baLavAna banAve che. zraddhAmAM vivAda, vicAra ke tane sthAna nathI. zraddhA vinAnuM jIvana zuSka che, jaLa vinAnA sarovara jevuM che. zraddhA IzvarakRpAne kheMcavAnuM cuMbakIya tattava che. zraddhA aprApyane prApta karAve che. viSane amRta banAve che. zraddhAthI bhavasAgara tarI zakAya che, azraddhA bhavasAgaramAM DUbADI de che. zraddhAthI maMtra, deva, guru phaLIbhUta thAya che. paramatattavamAMnI zraddhA koI kALe niSphaLa jatI nathI, e yathAkALe phaLe ja che. bhaktinuM lakSya bhaktine artha dAsatA ke AdhInatA nahi, paNa ekatA ane abhedanI anubhUti che. sUryanuM pratibimba jema darpaNamAM tema sUryakAnta maNimAM paNa paDe che. darpaNamAM paDeluM pratibimba mAtra pratibimba che jyAre sUryakAnta maNimAM paDela te bIjAne paNa prakAzita kare che tema paramAtmA pratye zraddhA, bhakti ane prema dharAvanArA, sUryakAnta maNinI jema bIjAne paNa premavALA banAvI zake che. laya bAMdhIne tIra pheMkavAthI lAyavedha thaI zake che. te ja rIte sAdhakanA jIvanamAM vItarAgatA tathA A nircathatAnI prAptinuM lakSya jarUrI che.
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavat ciMtana 273 vItarAgatA eTale AtmatRpti. ane nigranthatA eTale AtmatRpti mATe aha' mama' bhAvanA tyAga, samabhAva ane nirmama bhAvanA abhyAsa. abhyAsa mATe samabhAvanA abhyAsa mATe maigyAdi bhAvA ane nirmaLa bhAvanA anityAdi bhAvAnuM ciMtana-manana nididhyAsana che. maigyAdi bhAvAnA ciMtanathI maha'bhAva jAya che ane anityAdi bhAvAnA ciMtanathI mamabhAva jAya che. aha'-mamabhAvanA javAthI je samabhAva ane nirmamabhAva Ave che te ja sAcI nigranthatA che, aha'-mamanA granthIbheda che. ane te bhaktithI thAya che. cu bhagavat citana bhagavAnanuM nAma te bhagavAna pAte che. jihvA para te Ave tenI sAthe ja bhagavAnanA guNA-karuNA, prema, dayA, ahiMsA, asteyAddhi ApaNI aMdara Ave che. sukhamAM nAma AvatAMnI sAthe, 'huM pavitra chuM.' e bhAna thavu joIe. nAma ane nAmI lagabhaga eka che. nAmajapanI sAce bhagavAna hRdayamAM AvI rahyAM che, bhagavAnanI 'khI hRdayamAM thaI rahI che, ema lAgavuM joie. nAma sarva zaktimAna che, e vizvAsa para nira ane nirbhaya rahevu' joI e. bhagavAnanI zaraNAgati mAgavAmAM bhagavAnanI ahetukI kRpA kAraNu che mATe bhagavAnane niSkAraNu karuNAsiMdhu kahyA che. bhagavAnanA sevaka viSayanA gulAma banatA nathI, ahaMkAra-mamakArane e sevatA nathI. anukULa viSaya na maLavA para cittamAM je kSAbha thAya che, te viSayanI gulAmI sUcave che. bhagavAnane mATe je rUdana kare che, tene jagata ane tenA padArtho mATe rAvuM maTI jAya che. sAdhanAmAM traNa vastue vighnabhUta che. (1) artha (2) kAma ane (3) mAna. traNa vasturUpI A kacarAne hRdayamAM sthAna na ApI, bhagavAnanA Agamana mATe hRdaya - bhUmine svaccha rAkhavI jarUrI che. bhItithI nahi, paNa prItithI prabhunuM smaraNa karavu.. prabhu priyatama che. sevakanuM jIvana bhagavAnanuM chatrana che. tethI tene bhagavad sevA sivAya anya kAryamAM joDavu' joI e nahiM. viSaya-ciMtananuM sthAna, bhagavat ciMtana le, tyAre ja sAdhanAne prArabha thAya che. 35
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ 274 Atma-utthAnane pAyo bhagavAna nirviSayI che, niSThaSAyI che. eTale bhagavAnane bhajanAre tadanurUpa jIvana jIvavuM joIe. viSayothI virakita ane bhagavAnanI bhakti-e be upAyathI prabhu prApti thAya che. prabhu bhakti prabhunA nAmathI pApano nAza, prabhunA rUpathI puNya prakAza, prabhune dravyathI Atmadha ane prabhunA bhAvathI bhavajaLa tarAya che Ahatya sakaLa arihatemAM raheluM che. siddhonuM adhiSThAna che ane AcArya, upAdhyAya ane sAdhunuM dayeya che. nAma, AkRti, dravya ane bhAva vaDe tenuM praNidhAna anukrame pApanAza, puNyalAbha, AtmajJAna ane AtmadhyAnanuM kAraNa bane che. bhavyatva paripAka karavAnA saghaLA upAyone saMgraha AhatyanA dhyAnamAM ane nAmAdi vaDe tenI upAsanAmAM rahe che. zrI arihaMta paramAtmAnA nAma, AkRti, dravya ane bhAva e cAre nikSepAnI vividhe, trikaraNa vege thatI bhakita, tribhuvana hitakara zaktirUpe pragaTIne svadharma bajAve che. pitAnA nAma, AkAra rUpa Adi saMsAramAM rakhaDAve che. tenAthI choDavanAra zrI arihaMtanA nAma Adi cAre nipAnI ananya bhAvapUrvakanI bhakti zaraNAgati Adi che. mATe ja prabhubhaktine muktinI dUtI kahI che. E1 paramAtmAnuM nAma zraddhA ane vizvAsapUrvaka uttama mane japa karanArA sarvadA surakSita che. paramAtmAnA nAma maMtra vaDe Izvarane prasAda ane pUrNatAnI prApti thAya che. paramAtmAnuM nAma jIvane sarva mukelIomAMthI pAra utAranAruM che. dharma mAtranuM dayeya AtmajJAna che, ane te paramAtmAnA nAmanA dhyAnamAtrathI siddha thAya che, nAmamaMtranuM raTaNa, hRdayane mela sApha karavAnuM kArya kare che. ane bIjI bAju tana, mana ane dhananI sarva Adhi, vyAdhi ane upAdhi TALI Ape che. zarIrane vyAdhi asAdhya hoya ane na TaLe, te paNa mananI zAMti ane vyAdhimAtrane samatAthI sahana karavAnI zakti te te Ape ja che. te kevI rIte Ape che e prazna asthAne che. kAraNa ke te tene svabhAva che ane svabhAva haMmezAM ataka gaNAya che. keTalAka prazna ane tenA uttara buddhithI ke buddhine ApI zakAya tevA hetA nathI. hadayanI vAta hRdaya ja jANI zake che, buddhi tyAM kAragata nIvaDatI nathI.
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhu smaraNa 275 Izvarane na mAnanArane manA pitAne ahaM ja IzvaranuM sthAna le che. sarva samarthanuM zaraNuM lIdhA vinA ahaM kadI TaLate nathI. Izvara sarvasamartha che. acityazakitayukta che. jaganniyaMtA che, sarvavyApI ane nirAkAra che, tene janma nathI, maraNa nathI, keIe tenuM nirmANa karyuM nathI, te te che, che ane cheja. mUrtine pUjanArA, mUrtimAM sarvavyApI Izvarane ja pUje che. Izvara sarvavyApI heI badhe ya che ane badhAmAMya che. tattvataH te eka zakti che. zuddha caitanya che. vIjaLI eka zakti che, paNa tene upaga badhAne maLatuM nathI, tema Izvara ane tenA nAmane lAbha badhAne nahi, paNa sadAcArI, zraddhAvAna ane bhakata hadayane ja maLe che. IzvaranI adaya ane agamya sattA aMge mANasane pUrepUrI zraddhA bese che, tyAre tenI sAte dhAtuonuM rUpAMtara thAya che. tethI IzvaranuM nAma e brahmacaryanI dazamI vADa che. navavAo karatAM paNa apekSAe tenuM sAmarthya adhika che. bhagavAnanuM nAma e pithImAMnuM rIMgANuM nathI, paNa anubhavanI prasAdI che. tene pipaTa savabhAvathI nahi, paNa mAnava svabhAvathI levuM joIe. prabhu anAdi anaMta, niraMjana, nirAkAra che. te paNa temanuM nAma rakSA kare che. Izvarano Dara je rAkhe che, tene bIjA koIno Dara rahetuM nathI. prANImAtramAM vAsa karIne rahevuM ane sarva vyAdhione avazyameva haranAruM je tava che, tene ja IzvaranA nAmathI oLakhavA, oLakhAvavAmAM Ave che. AtmAnA UMDANamAthI jyAre te nAma levAmAM Ave che, tyAre te potAnI zaktine paricaya athaoNt prabhAva avazya darzAve che. AtmAnA UMDANamAMthI eTale nAbhimAMthI, bhItaranI paNa bhItaramAMthI, jemAM vyaktinI samagratAne pUrepUro samApa hoya che, eka aMza paNa temAMthI bAkAta rahete nathI. A japa avazyameva zIghra phaLe che. prabhu smaraNa bhagavAna jJAnaguNa ane karuNaguNathI sarvatra hAjara che. karUNAthI mehakSaya ane mehakSayathI kevaLajJAna thAya che. tethI kevaLajJAna karUNAyukta jJAna che. te jJAna vaDe prabhu pratikSaNa sarvane joI rahyA che. temanI karUNa pApa ane duHkhamAMthI uddharavA udyasI rahI che. sarvathI adhika prema ane jJAna vaDe vizvane nirakhI rahela bhagavAnane nirakhavA mATe moha-mamatAne AdhIna evA saMsArI jIvane eka kSaNavAra paNa kurasada maLatI nathI. e mahAmahane prabhAva che.
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276 Atma-utthAnano pAyo pitAnA upara prema nathI ane che te svArthamaya che, tene jovA mATe jIvane cAra AMkha che ane jene ApaNA saunA upara apAra prema che. je ApaNane saune pratipaLe joI rahyA che te prabhu tarapha upekSA buddhi che, anAdara bhAva che, pramAda ane bedarakArI che. tethI jIvano uddhAra kaI rIte zakya che? prabhune kSaNabhara mATe paNa je na bhUle tene ja uddhAra zakya che. AkhA vizvane bhUlI jAya paNa eka prabhune na bhUle tenuM kalyANa nizcita che. eka prabhune bhUlIne AkhA vizvanuM smaraNa kare te paNa te niSphaLa che, vyartha che, saMkaleza vadhAranAra che. prabhunuM maraNa saMkalezane zamAvanAra che mATe upayogI, upakArI ane sArthaka che. A vAtane UMDAmAM UMDe vicAra karIne prabhune jIvanamAM sarvocca sthAna temaja mAna ApavAM joIe. saMgo bhalene sAva pratikULa hoya paNa je te samaye prabhu mArI sAthe che, mArI pAse che, sAva pAse che, zvAsa karatAM paNa vadhu najIka che, e sacoTa anubhava karI zakIe, te e sagonI rekhA badalAI jAya. A anubhava tyAre ja zakaya bane jyAre dinarAta prabhunA smaraNamAM layalIna heIe, emAM na thAka lAge, na kaMTALo lAge. thAka, kaMTALe lAge te mAnavuM ke ApaNe prabhune bhajavA jeTalI lAyakAta haju khIlavI zakyA nathI. bhavanI bhUlabhUlAmaNImAM prabhunuM satata smaraNa e te jhaLahaLate dIpaka che, e dIpaka ke jene kALanI kuMka paNa bujhavI zakatI nathI. prabhu sAthe mananuM joDANa | mana prabhu sAthe mitrI kare tyAre sukhI thAya che ane vikhuTuM paDe tyAre duHkhI thAya che. prabhunA nAmamAM niSThA na hevI te moTAmAM moTuM pApa che. prabhunuM smaraNa karanAranA jIvanamAM prabhutA pragaTe che, tethI te pApabhAvathI mukta thAya che. prabhunA caraNamAM manane nivAsa karavo e paNa eka prakArane upavAsa che. upa eTale samIpe vAsa eTale vasavuM. arthAt mananuM prabhu samIpe vasavuM te upavAsa che. AtmAne dharma prabhu sanmukha thavuM te che. jenuM AcaraNa maMgaLamaya che, tenuM mananaciMtana karavuM te maMgaLAcaraNa che, maMgaLamaya AcaraNa che, tenuM dhyAna karavAthI, tene vaMdana karavAthI tenuM smaraNa karavAthI maMgaLa thAya che. prabhunA ciMtana dhyAnathI prabhunI zakti manuSyamAM Ave che. kriyAmAM amaMgaLapaNuM kAmathI Ave che, niSkAmanuM ciMtana karavAthI mana niSkAma bane che, bhagavAna pUrNa nijhAma che, tethI temanA dhyAna maraNathI niSkAma banAya che. saMsAranA citanathI bagaDeluM mana jyAM sudhI Izvara ciMtana nahi kare tyAM sudhI nahi sudhare.
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ 277 smaraNa-manana dhyAna karavAthI jIva-zivanuM milana thAya che. dhyAna vinA brahma sa`baMdha thatA nathI. dhyAna mATe zarUAta smaraNuthI thAya che. prabhunuM vismaraNa ativasamuM lAge tyAre dhyAnanI bhUmikA taiyAra thAya che paramAtmabhakita ekAntamAM zAMta citte, jo eTaluM jANavAnA prayatna karavAmAM Ave ke, mArA manamAM kANu che, kAnu dhyAna che, teA tarata ja khyAla AvI jAya che. vyakti je vastunI grAhaka hAya che tevI jAtanA ghATa tenA mananA ghaDAya che ane tevuM tenuM jIvana ane che. prabhunuM atrana maMgaLamaya che, evA jIvananI bhUkha manane lagADavA mATenA prAra'bha prabhu smaraNathI thAya che. prakRSTa bhAvamAM ramaNutA karavAthI jIvana magaLamaya bane che. prakRSTabhAva eTale samaMgaLakArI bhAva-badhA jIvAnA parama kalyANanA bhAva. A bhAvane bhAvakrayA paNa kahe che, parama vAtsalya paNa kahe che athavA vizuddha sneha pariNAma paNa kahe che. pUrNanA smaraNa-manana ane yAnanA baLa vaDe ja apUrNAMnA saMga chUTe che. paramAtmAnI pradhAnatA rAjAnA zastrathI yuddha jItanAza subhaTA rAjanA prabhAve ja jItyA ema gaNAya che. subhaTAe yuddha jItuM, ema kahevAne badale rAnae yuddha jItyuM, ema kahevAya che. tema zrI tIrthaMkara paramAtmAnA smaraNu, pUjana, stavana, dhyAna, AjJApAlana Adi vaDe beASi, samAdhi ane siddhi prApta karanArAoe, zrI tIrthaMkara paramAtmAnA prabhAve ja te prAsa karela che, ema mAnavuM joI e. zrI tIrthaMkara paramAtmAnA upakAraka prabhAvane gauNa kare tevA vicAra ke zabda, ArAdhakanI ArAdhanAne niprANa manAve che. ArAdhanAnA kendramAM zrI tIrthaMkara paramAtmA ja rahevAM joI e. teozrInI utkRSTa bhAvanA tema ja AjJA ja rahevI joIe. mithyA ahaMkAranA apahArane A ja eka zreSTha upAya che. anaMta upakArI zrI tIthara paramAtmAne AgaLa rAkhIne pratyeka kadama bharavAmAM ja ApaNu kalyANa che. ' paramAtma bhakti paramAtmAnuM dhyAna temanI AjJApAlana dvArA, temanA guNaciMtana dvArA, temanA nAma-rUpa dvArA thaI zake che. AtmadhyAna mATe navapadAtmaka paramAtmAnuM Alakhana anivAyaeN che. te AlaMbana temanA nAma, rUpa ane guNaciMtanamAM ekAgratA dvArA sadhAya che. nAma, rUpa ane guNaciMtana mATe je nirmaLatA joIe, te ahiMsA, sauMyama ane tapanA anuSThAna vaDe prApya che.
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ 278 Atma-utyAnano pAyo ahiMsA vaDe pApanivRtti, saMyama vaDe dAkha nivRtti ane tapa vaDe karmanivRtti thAya che. tethI sarve mahApuruSe sarva che pAparahita, duHkharahita ane karmarahita bane, ane te mATe ahiMsA, saMyama ane tapanA ArAdhaka bane. evI bhAvanA niraMtara kare che. te bhAvanAnuM nAma maitrIbhAvanA che. arthAt saMtapuruSanA hRdayamAM sarve jIve mATe prema che, te premanI abhivyakita sarve ja pAparahita, kharahita ane karma rahita bane evI bhAvanAmAM che. pApanuM mULa hiMsA, duHkhanuM mULa asaMyama ane karmanuM mULa asahanazIlatA che. mATe dukhane sahana karanArA, sukhane tyAga karanArA ane dharmanuM sevana karanArA sarve ja bane! evI bhAvanA dharmanA mULamAM che. e bhAvanAne saphaLa karavA mATe enA svAmI evA zrI arihaMta paramAtmAnI uttama bhakti anivArya che. temanA nAma-rUpaguNamAM ramaNatA anivArya che. uttama guNanA AdhArarUpa temanA zuddha AtmadravyanuM dhyAna-smaraNa-pUjanAdi karavAthI citta tanmaya bane che. paramAtmAnuM dhyAna kartavya mATe navapadAtmaka paramAtmAnuM smaraNa-manana-dhyAna eja A mAnavabhavanuM prathama ane utkRSTa kartavya manAyuM che. bhaktiyoga jIvana sAthe sIdhe saMbaMdha dharAve che, te kAraNe A tthAna mATe sahaja ane saraLa sAdhana gaNAya che. bhakitanuM mULa buddhithI para evI zraddhAmAM raheluM che. tema chatAM bhakitamAM vivekane paNa sthAna che ja, jema zraddhA vadhu tema bhakita vadhu. asIma zraddhAne nAstike "AMdhaLI zraddhA kahe che. "AMdhaLI zraddhA" e avaguNa nathI, je te Izvara ke saddaguru viSayaka hoya. preraNA ke vivekabaLathI zraddhAnA kendrane pasaMda karyA pachI temAM zaMkA-AzaMkAne praveza karavA de te avaguNa che. eka rAInA dANA jeTalI paNa asIma ane UMDI zraddhA parvatane khaseDI zakaze. AvI zraddhAnA baLe samudralaMghana thaI zake che ane pANI paNa auSadha banI zake che. bhakita, zraddhA ke dayA vinAnI vyakti, manuSya nahi paNa asura che. koIpaNa buddhijIvI e nahi nIkaLe ke tene kaIne kaI vyakti ke viSaya para vizvAsa ke zraddhAthI cAlavuM paDatuM nahi hoya. huM bIjA keIna nahi, paNa mArA mAtA-pitAne kAyadesara putra chuM-e vizvAsathI ja mAnavuM paDe che. kAraNa ke putrane pitA koNa che, te mAtA sivAya kaI jANatuM nathI.
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 sAcA svAmI pitA pote paNa potAnA saMtAnone potAnA mAne che, temAM paNa vizvAsa ane zraddhA ja mukhyatve kAraNabhUta che. Ama jIvanamAM Dagale ne pagale vizvAsa ane zraddhA vinA cAlatuM nathI. te pachI IzvaranA sAkSAt darzana karanAra vegInA anubhavanA AdhAra para pragaTelAM vacane upara vizvAsa mUkIne vegamArge cAlanArane prabhuprApti kema na thAya? arthAt avazya prApta thAya. zraddhA jyAre saMzaya vinAnI bane che, tyAre ja te nirvikalpa samAdhinuM kAraNa banI zake che. AvI zraddhAnuM sAmarthya zabdAtIta che. sAcA ' pitAnuM ghara, zarIra, svajana ane dhana e badhuM tatvataH pitAnuM nathI. paNa puNya karmanuM che. te badhAne tAvika mAlika puNyakarma che ane puNyakarmanA mAlika zrI tIrthaMkara paramAtmA che. puNya upArjana karavAne koI paNa prakAra tIrthaMkara nAma karma rUpI paramaprakRtinA vipAkodayathI sthapAyela dharmatIrthanA prabhAve ja prApta thAya che, tethI puNya mAtranA mAlika tIrthanA sthApaka zrI tIrthaMkara paramAtmA che. kemake tIrthaMkara nAmakarmanI puNya prakRtine vipAkedaya bhegavanAra teo ja che. temanI eka niSThApUrvaka sevA karavAmAM Ave te ja jIvane pitAnuM sAcuM ghara (mokSa) sAcuM zarIra (AtmA,) sAcuM dhana (kevaLajJAna) ane sAcA svajana (temanA mArge cAlanAra catuvidha zrI saMgha)nI prApti thAya che. tIrtha e tIrthaMkara paramAtmAno parivAra che, tenI rakSA mATe, vRddhi mATe, je kAMI prayatna thAya che, tenAthI pitAnA dhana, deha vagerenI rakSA thAya che. tethI sAcA svAmInI sevAmAM ja potAnI rakSA che, ema puravAra thAya che. A svAmInI sAcI sevA niyama phaLe che ane te paNa amara phaLa rUpe phaLe che mATe nitya sevya che, caDhate pariNAme upAsya che. AtmAne parivAra eTale zrI tIrthaMkara paramAtmAnuM tIrtha. tenI rakSA Adi mATe thatA prayatnothI potAnA deha vagerenI rakSA thAya che. matalaba ke sAcA A svAminI sevAmAM ja pitAnI surakSA che. prArthanA ane zubhecchA-puNyanuM phaLa zubha che, tethI te-sarva mATe IcchavuM joIe. keInuM ya azubha icchavuM te pApa che. tethI azubha ke I mATe na IcchavuM joIe. A be muddAnI viveka pUrvaka vicAraNA ane AcaraNa karavAthI zrI tIrthaMkara paramAtmAnA zAsananI sevA thAya che.
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ 280 Atma utthAnane pAyo nAzavaMta padArthonI mAgaNI e prArthanA rUpa nathI paNa vAsanA rUpa che. je ghaDIthI jIvAtmA kSaNika vastuthI virame che ane nitya vastune jhaMkhe che, te ghaDIthI ja sAcI prArthanA zarU thAya che, divya prArthanAne e sanAtana pravAha zrI tIrthaMkara paramAtmAnA zAzvata prabhAve vahete ja hoya che. sAdhu, saMta ane bhakata AtmAo sA niSkAma prArthanA karatA ja hoya che. A prArthanAnA svIkAra rUpe ja jANe mAnavane pRthvI, pANI, pavana, vahA, sUrya, caMdra ane megha Adi samasta prakRti nirvyAja sahAya karI rahI hoya ema zuM nathI anubhavAtu? citta caitanyanI divya ekatA e AtmAnuM rasAyaNa che, te mATenI prArthanA jeenA hRdayamAM jAge che, teo nizaMka-nirbhIka ane nirvikalpa banI jAya che. AvI divya prArthanAnuM tAtkALa phaLa ekAMta hadayazuddhi che. zuddha hRdayamAM hadayezvara hasuM hasuM thAya che ane tenA prabhAve rAga, dveSa, mAyA, kapaTa viSaya vikAra Adi nAbUda thAya che tenAthI paramAtma zAsana prati avihaDa prIti bhakti jAge che, sarva zubhanuM svAmitva paramAtmAne samarpita karavAnI saddabuddhi pragaTa thAya che. bhagavadbhAva eTale paramezvaryabhAva, A bhAvamAM satata bharatI paramezvara zrI arihaMtane bhajavAthI Ave che ane tenA prabhAve svagapavarganA sukha maLe che. Ama zrI arihaMta e ja tattvataH jIvamAtranI saghaLI riddhisiddhinA svAmI kare che. vItarAganuM sAmarthya bhagavAna teSa rahita che. mATe sevakane saMte che. bhagavAna zeSa rahita che, mATe temanI upekSA karanAra nigaha pAme che. bhagavAna meha rahita che, mATe jagata temanA jJAnamAM saMkramita thAya che. ane te mujaba jagatanI vyavasthA cAle che. maharahita purUSanA jJAna mujaba vizvanuM vartana thAya che. vizva ane tenA saMcAlana upara prabhutva meharahita purUSanA jJAnanuM che. pAMca samavAya prabhunA jJAnane AdhIna thaIne vate che. prabhu janma, jarA, maraNarahita hovAthI temanA sevakane janma, jarA, maraNa rahita banAve che. AtmAnI anugrAhaka zakti jAgarUpa deSathI ane nigrAhaka zakti zreSarUpI thI kuMThita thAya che. rAga-dveSa cAlyA gayA pachI AtmAnI svabhAva siddha anugraha-nigrahakAraka zakti AvirbhAva pAme che.
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ vItarAganu sAmarthya anugrAhaka zakti karUNAnI sUcaka che. nigrAhaka zakti mAsthyanI sUcaka che. anugraha karanAra hovAthI anaMta karUNA ane nigraha karanAra hovAthI parama mAdhyastha prabhumAM siddha thAya che. 201 vItarAga avasthA pUrve AtmA manuSyaleAkanA bhAvAnI asara nIce hoya che. vItarAga banelA Atmadravya upara koInA paNa prabhAva paDatA nathI. vItarAga pAte lAka-prabhAvathI uttINa hAvAnA kAraNe ja temanuM Atmadravya saMpUrNa leAka upara asara kare che. ane tethI ja te pAMca samavAyanuM paNa kAraNa che. prathamanAM e vizeSaNeA kahe che ke zaga e sava anugrAhaka zaktimAM ane dveSa e sava nigrAhaka zaktimAM pratibadha che. rAga-dveSa vilIna thatAM ja AtmAnI sarvAnugrAhaka ane sava-nigrAhaka evI e zakti sapUrNa AvirbhUta thAya che. karUNAnA sthAyIbhAva anugraha che. ane upekSAnA sthAyIbhAva nigraha che. jo vItarAgamAM sanigrAhaka zakti na mAnavAmAM Ave, te leAkamAM pApanI kAI sImA ja na rahe ane sa`pUrNa loka nAza pAmI jAya. nigrAhaka zakti pApIonA hita mATe che. anugrAhaka zakti, puNya karanArA jIvAnA hita mATe che. parama mitra parama madhu mitra sAceA te che ke je, parama hiteSI hAya. hiteSI sAcA te che ke je hita kare. paramAtmAnuM' nAma grahaNa karatAM ja jIvanu' hita thAya che. tethI paramAtmA parama hiteSI siddha thAya che. teo nAma dvArA, sthApanA dvArA jIvanuM hita kare che. kSaNekSaNa malina aMtaHkaraNane zuddha karanAra ane pApa vAsanArUpI durgaMdha ane azucine dUra karanAra paramAtmAnuM nAma parama mitra che. evu na samajAya te te mitrane tenA sAcA arthamAM samajyuM kema kahevAya ? cakrabhramaNa dvArA daMDa ghaTamAM (ghaDAnA sarjanamA) kAraNa che, tenI jema nAma grahaNa Adi dvArA paramAtmA pAte jIvanA hitamAM kAraNa che. kAraNa ke tathAprakAranA temanA svabhAva che. tethI teo parama mitra, parama badhu che. 3 je hita paramAtmA dvArA thAya che, tevuM hita anya kazA vaDe nathI ja thatuM. tethI paramAtmA jIvanA parama hitaiSI, parama mitra, parama maMdhu ane parama upakArI che, ema siddha thAya che.' R
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma utthAnane pAye zrI arihaMtanuM svarUpa khaMDAgamanA pAMcamA varga khaMDamAM, cothA anuga dvAramAM, 26mAM sUtranI vyAkhyAmAM, yeya arihaMtanuM svarUpa che. temAM keTalAka vizeSaNe nIce pramANe che. to rAgavajiyo vi sevayajaNakapparukkho // 1 / / (rAgarahita hovA chatAM sevaka jana mATe kalpavRkSa tulya.) rosavajjiyo vi saga-samaya-parammuha-jIvANaM yaMto namo // 2 // (dveSa rahita hovA chatAM paNa sva-samaya-Atma-dharmathI parAgamukha che mATe kRtAMta samAna.) sabbalakkhaNa-saMpUNNa-dappaNa-sakkaMta-mANusa-chAyAgAro sato vi sayala mANusa pahANa surino rUA. (paNamAM saMtAnta sava lakSaNa saMpUrNa evI manuSyanI chAyA jevA AkAravALA hevA chatAM paNa, sarva manuSya-vabhAvathI rahita-para, zrI arihaMtanA Atmadravya upara keIne paNa prabhAva paDe nahi. kema ke te zaga, dveSa ane mehathI para che.) chellA vizeSamAMthI e tAravI zakAya ke, vItarAga avasthA pUrve, AtmA manuSya lekanA bhAvenI asara nIce hoya che. vItarAga, leka prabhAvanI asarathI uttIrNa che. mATe temanuM Atmadravya saMpUrNa leka upara asara kare che. ethI te kArya mAtranuM parama kAraNa che. pAMca samavAya upara paNa temanuM prabhutva che. prathama be vizeSaNa kahe che ke, rAga-e sarva anugrAhaka zaktimAM ane dveSa e sava nigrAhaka zaktimAM pratibaMdhaka che. rAga-dveSa vilIna thatAM ja AtmAnI sarvAnubrAhaka ane sarva nigrAhaka zakti saMpUrNapaNe AvirbhAva pAme che. karUNAne sthAyI bhAva anugraha che ane upekSAne sthAyI bhAva nigraha che. vItarAgatAnI acitya zaktine biradAvatAM A vizeSaNe ApaNAmAM vItarAgabhakti jagADIne, rAga-dveSane bhagADanArA banIe. zrI arihaMta bhagavaMte kevA che. 34 atizaya sahita, 35 vANIguNa parilita, 18 deSathI adraSita, 8 prAtihArya sahita, traNa gaDha yukta samavasaraNe birAjamAna, bAra parSadAthI bhita. anaMta baLa, anaMtaguNa, anaMtajJAna, puruSamAM uttama evA jinanuM nAma te nAma arihaMta.
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ 283 zrI arihaMtanuM svarUpa tribhuvanamAM vItarAga paramAtmAnA biMba te sthApanAarihaMta. tIrthakara padavI cagya jIva te dravyaarihaMta. viharamAna jina zrI sImaMdhAdi te bhAvaarihaMta. suvarNa ratnamaya siMhAsana para birAjI catumukhe dharmadezanA kare. tribhuvana lakSamI sahita-vizvAdhIza. aMtaraMga vairI rahita-parama jagadIza. AkAzanI jema nizaba. pRthvInI jema sarvasaha merUnI jema nimbakaMpa. samudranI jema gaMbhIra. candra pare samya. sUrya pare ta5teja. siMhapare akSebhya. caMdana pare zitaLa. vAyu pare apratibaddha. bhADa pare apramatta. jagatraya vaMdanI. mahAmunIzvarane paNa thAvavA gya kevaLajJAna vaDe tribhuvana divAkara. evA anaMtA thayA che. thaI rahyA che, thaze temanuM yAna paMcavaNayukta yAIe. zrI arihaMtanA sevake zrI arihaMtanA sevake eka-kuTuMbI che. nigai. ekendriya, indriya, teIndriya, cauridraya, paMcendriya, nArakI. tiryaMca, manuSya, deva badhA eka ja kuTuMbanA che. sahu eka hAMDalInA cokhA, eka ja vastranA tANAvANu, eka ja zarIranA avayavo, eka ja yaMtranAM cako, eka ja pu5nI pAMkhaDIo, eka ja saMgItanA sUre, eka ja prakAzanAM kiraNe, eka ja sAgaranA biMduo, eka ja sUtranA taMtuo, eka ja nAvanAM musApharo, eka ja vRkSanAM puSpo ane eka ja DALanA paMkhIo che. vRttirUpe maitrI Ave. te pravRttimAM utare. saMkalpamAM eka kAryane AraMbha thaye, eTale vyavahAramAM e utare, e siddhAnta che. jIva zAzvata che. jaDa nAzavaMta che. bhagavAnanI tripadI e samasta jJAnano sAra che. te kahe che ke, nAzavaMta vastune choDe ane amara vastune pakaDe. DAhyo mANasa zAzvatane ja pakaDe tathA nAzavaMtane choDI de. jIva mAtra sAthe maitrI ane jaDatatva pratye vairAgya e mekSane mArga che. pudagala pratye prema na uDe ane jIva pratye matrI na jAge, tyAM sudhI dharmanI zarUAta ja na thAya. eTale eka kuTuMbanAM kuTuMbIjane sAthe sAro sneha-saMbaMdha sthApavA mATe jIvamaitrI jarUrI ja nahi. balake anivArya che.
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ 284 Atma utthAnane pAye jIva pratye dveSabhAva ane pula pratye rAgabhAva hoya tyAM samyaktva pragaTI ja kayAMthI zake? AtmAne mATe sUvA-besavAnuM sthAna, samabhAva samAna anya kaI che nahi, samadaSTi, samatAbhAva, vItarAgabhAva ekAthaka che. jIvane bhUle, te bhAvamAM DUbe, ane mithyAtvamAM mare jIvane oLakhe te bhava tare, ane samyaktva spaze; tethI jIvana hAla thaI jAya, beDe pAra thaI jAya. pUrNAnaMdano prakAza saMpUrva-maMDara-rArAM-chA-jAva, zubha guNAtribhuvana taka saMpatti ye saMzritAnijagadIzvara ! nAthamekaM, kastAnnivArayati saMcarato yatheSTam / -zrI bhaktAmarastotra loka 14. saMpUrNa candranI samagra kalAnA nidhAna! ApanA zubha guNa traNa bhuvanane ulaMghana karI gayA che. kAlekamAM prasarI gayA che. vaida rAjalokamAM (guNarUpe) sarvatra Ape che, sarvatra ApanI hAjarI che. tethI traNa jagatanA Iza evA, Apane ja jeo Azraya le che, teone potAnI saMpUrNatAnI pratIti thavAthI ApanI jema pUrNa thavAne puruSArtha pragaTe che. pitAnI pUrNatA pratyakSa thAya che. tethI te pUrNatA para pUjyabhAva pragaTe che, pUrNatA hRdayamAM sthira thAya che. tene muktimAM jatAM, mekSa pAmatAM keNa aTakAvI zake che? arthAt Apane Azraya e ja mukitane mArga che. arthAtu paramAtmA jenA layamAM che, tene badhuM mukhya che. nirarthaka-sArthakanI badhI samaja tene prApta thAya che. tethI tenI cetanA nirarthakathI mukta banI sArthakamAM ja ekAkAra thAya che. aMtaramAM AtmAne paramAtmAnuM milana thAya, paramAtmAnI sAthe ekAkAratA thAya, te ja yiA ane te ja dhyAna cAlu rahe che. te ja kazvA lAyaka ane te ja dhyAna rAkhavA lAyaka lAge che. jene A nizcayanI jANa che, tene ja vyavahAra pradhAna che. droNAcArye 105 kaurava-pAMDane lAInamAM UbhA rAkhI, laya vadhavA mATe pUchyuM ke-tamane sAme zuM dekhAya che? eka arjuna sivAya badhAe kahyuM ke, badhuM dekhAya che. mAtra arjune jaNAvyuM ke, lakSya sivAya kazuM dekhAtuM nathI gurue tene AjJA karI ane teNe laya vadhyuM. ' arthAta jyAM sudhI bIjuM badhuM dekhAtuM baMdha na thAya ane laya paramAtmA sivAyanI tamAma vastuomAMthI nIkaLI na jAya, tyAM sudhI mananI AMkha paramAtmArUpI lakSyamAM parovAtI nathI, paramAtmAnAM darzana thatAM nathI.
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrNAnaMdane prakAza 285 tethI ja mahAtmA puruSoe eka traNa jagatanA nAthane ja hRdayamAM rAkhavAnuM kahyuM che. ___ vItarAgaM hRdi dhyAyan, vItarAgo yathA bhavet / / muktvA'khilamapadhyAnam, bhrAmaraM dhyAnamAzraya / / pAva caritra-sarga-6-zloka-719 vitarAganuM hRdayamAM dhyAna kevI rIte karavuM ke jethI vItarAga thavAya. tethI sava apadhyAna, durgAnane tyAga karI bhrAmara dhyAnane Azraya kara. para-vastunA dhyAnane tyAga karI svadhyAna-AtmadhyAna kara. zrI vItarAga paramAtmAnuM dhyAna karavA mATe pahelAM apadhyAna-paradhyAna dUra karavuM joIe. jema vira auSadha ApatA pahelAM maLa sApha karavAnI davA Ape che, tema rAgarUpI deSane dUra karavA vItarAgadhyAnarUpI auSadha tyAre kAma lAge che, ke jyAre anAdinA apadhyAnarUpI maLa sApha thAya. apadhyAnanuM mULa mana che. tethI pahelAM manane vaza karavuM joIe. manane vaza karavA mATe buddhine samajavAnI (sumati) karavI joIe. sumati eTale paramAM ahaM buddhine abhAva. 52 vastune huM kartA chuM evI buddhi te kubuddhi-kamati che. te mithyA kartavAbhimAnane haThAvavuM joIe. mana para-vastunA vicArathI dhIre dhIre mukta thAya, te mATe bhavitavyatAnA vicAranuM avalaMbana anukULa thaI paDe che. kahyuM che ke, _ 'yadabhAvi na tad bhAvi bhAvicenna tadanyathA / kRti vinAviSanogya-maf vIte? pArzva-varitra-4-2-720 je nathI banavAnuM, te nathI ja banavAnuM ane je banavAnuM che, te anyathA thavAnuM nathI. A samajaNa citArUpI viSane haNavA mATe oSadha tulya che. te pachI ene kema na pIvuM? A vAtane vadhAre sthira karavA kahyuM che ke 'nA'nyaH ko'pi prakAro'sti yena 'sA' bhvitvytaa| chAyeva nijakAyasya laMdhyate hanta jantubhiH // ' pArzvacaritra sarga-2-712 pitAnI kAyAnI chAyAnI jema rahetI A bhavitavyatAnuM ullaMghana prANIo vaDe karI zakAya tevo kaI upAya nathI. A vAta paravastu saMbaMdhI che, parathI mukata thavA mATe A vAta barAbara samajAI jAya, te manane ghaNe moTe bhAra dUra thaI jAya. dA.ta. pheTe chevAIne AvI gayA che, temAM keI pheraphAra thaI zake tema nathI. have mAtra samabhAve jeyA karavA sivAya bIjo koI uttama raste nathI.
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286 Atma utthAnane pAyo AtmAne sadA yAda rAkhavA mATe, parane bhUlavAne prayatna kara jaIe. parane yAda rAkhavAnuM kArya aNasamajathI thAya che. je vastu tenA samaye yAda AvavAnI che, tene hamezAM yAda rAkhavI tenA jevI kaI ajJAnatA nathI. nakAmuM yAda nahi rAkhavAthI keI kAma bagaDatuM nathI. yAda rAkhavAthI vadhAre bagaDe che. kAraNa ke te AdhyAnarUpa hovAthI navA karmone Azrava kare che. jUnA karmonI sAthe navA karmone joDe che ane vadhu kharAba kare che. mATe mahApuruSoe sadA svadhyAnamAM rahevAno upadeza karyo che. jethI tamAma kAryo sArAM bane ane pariNAme mukti maLe. A samajathI mana kAMI sthira bane che. tene vizeSa sthira karavA mATe anityabhAvanA vicAravI joIe. jethI para vastunI Asakti ApoApa dUra thaI jAya, anityane avicAra anitya vastu mATe zoka kare, are, vicAra sarakho paNa kare te buddhihInapaNuM che. je anitya ja che, te nAza na pAme te keNa nAza pAme? anitya vastu Ave ke jAya, tene samaju AtmAo jarApaNa vajana ApatA nathI, kAraNa ke te anitya che. anitya vastu para rAga rAkhave te potAne ja duHkhanta che. A vAta sahelAIthI samajAya tevI che. badhAne tene anubhava hoya che. je satya vastu che, tene te mujaba mAnavI te sAva sugama che. A rIte yathArtha samajaNavALI buddhi thavAthI mane ApoApa zAnta ane sthira thaI jAya che. ane te ja mana dhyAna karavAne gya che. mananA rAgarUpI deSane dUra karavA mATe vItarAganA dhyAnarUpI sAbu lagADavAthI mana nirmaLa thAya che. jema-jema mana nirmaLa thatuM jAya che, tema-tema AnaMda vadhAre ne vadhAre anubhavAya che pachI mana paramAM javA IcchatuM nathI. karmanA udaye kaI vakhata jAya te paNa vaLIne pAchuM svamAM Ave che. ajJAnInuM mana, svamAMthI paramAM cAlyuM jAya che, jyAre jJAnInuM mana paramAMthI svamAM Ave che. jyAM AnaMda maLe, tyAM mana jAya te svAbhAvika che. tethI svadhyAna Ama te puruSArtha kahevAya che, paNa mahenata-majUrI vinAne, eTaluM ja nahi paNa AnaMda anubhavavAne puruSArtha che. kevaLa samaja, aNasamajane khela che. temAM kaI dhADa mAravAnI ke koI kArya karavAnuM che, ema nathI.
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ 287 pUrNAnaMdane prakAza hA, jemanuM mana, muddala vazamAM nathI, temane A puruSArtha atyaMta vasamo pratIta thAya te banavAjoga che. bAkI samajeluM mana ApoApa svasthAne AvI jAya che. amuka kiyA, amuka sthAna ke Asana te mATe jarUrI che, evuM nathI. tethI dareka sAdhakanI kriyA, sthAna, Asana vagere judAM-judAM hoya che, kintu samaja-jJAna eka ja hoya che. hakIktamAM jJAna e jarUrI vastu che. jJAna e riyAne, viratine kheMcI lAve che. kriyA, jJAnavAnanI ja phaLa Ape che. jJAnathI kriyA zobhe che. kriyA karavAne eTale Adara che, teTale samajavAno Adara Ave, te kAma dIpI UThe. AtmA e ja pite che, evI yathArtha samajaNa baMdhAyA pachI zuM karavA jevuM che? zAthI lAbha che? te zIkhavavuM paDatuM nathI. je karavA jevuM hoya te karyA sivAya 2hI zakAtuM nathI. saMga na hoya ane na thAya, te paNa jhaMkhanA tenI ja rahe che. jayAMthI lAbha thatuM hoya, tyAM deDyA sivAya koNa rahe che? bAgha-AMtarika kriyA AMtarika kriyA mukhya che, bAhA yiA gauNa che. baMnene ega thAya te senAmAM sugaMdha jevuM che. paNa bAhya kriyAnA abhAvamAM AMtarakriyA UbhI rahetI nathI, ema nathI. bAhya kriyA pujayathI maLe che. AMtarakriyA, sva-samajaNathI-AvaraNa kSayathI maLe che ane akhalitapaNe anaMta kALa sudhI cAlyA kare che. sAcA sAdhakane kaI khAsa kriyAne haThAgraha hetuM nathI, tene te jenAthI rAgadveSa ochA thAya, tenuM ja mahattava che. kriyAnA meha karatAM, kriyAne Adara jarUrI che. Adara sat kriyAne kheMcI lAve che. dharmakSiA zubha karmathI prApta thAya che. kriyAne gya bhAva, AtmAnA ughADathI thAya che. dharmakriyA dharmI AtmAne mATe ArogyanuM sAdhana che, roganuM nahi. para-ramaNatA e roga che. temAMthI chUTI, svamAM ramavuM e ja Arogya che. sAdhana game te cAle, sAthe jarUrI che. sAyane dhyeyamAM rAkhyA vinA thatuM sAdhana e sAdhana ja nathI. dheya vinAnI sAdhanA nirapekSa hevAthI nirarthaka che. kahyuM che ke "satya jJAnane zUnI kriyA bahumAM aMtara ke ja, jhaLahaLate sUrajane khaja, tAsa tejamAM jete che." pa-6 guNasthAnakanI kriyA, kriyA gaNAya ane 1-4 guNasthAnakanI kriyA, kriyA na gaNAya evuM nathI. yogyatA mujaba sAdhana phaLadAyI nivaDe che. dharmakriyA ane dharmadhyAna e baMne vacceno taphAvata samajavA jevo che. dharma
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ 288 Atma-utthAnano pAye kriyAne yogya je guNe che, te keLavavA prayatna karyA vinA pragati thaI zakatI nathI. pote aneka avaguNe ane thI bharelo che, tene nirNaya prathama tha joIe. AtmabhAva vinA je dharmakriyA karAya, temAM kAraka svataMtra AtmA nathI, paNa karma che puNyadayathI prApta thatI dharmakriyAmAM karma kAraka che. AtmabhAvathI thatI kriyAmAM AtmA kAraka che. mukti-sAdhanAnI kriyAmAM AtmabhAvanI mukhya jarUra che. tenI sAthe thatI dharmakriyA e paNa AtmabhAvanI kahevAya che. senA sAthe maLeluM tAMbu paNa senuM thaI jAya che. e nyAye zrI siddhasena divAkarasUrIzvarajI zrI bakalyANamaMdira stotra'nI 38 mI gAthAmAM pharamAve che ke " AkarNito'pi, mahito'pi, nirIkSito'pi nUnaM na cetasi mayA vidhRto'si bhaktyA / jAto'smi tena janabAMdhava ! duHkhapAtraM, yasmAt kriyAH pratiphalaMti na bhaavshuunyaaH|| kriyAvinA paNa mukti pAmyAnA chAne haju maLaze, paNa bhAva vinA koIpaNa mukita pAmyA nathI, pAmatA nathI ane pAmaze nahi. ethI prazna jAge che ke, te pachI e bhAva zuM cIja che? te kevI rIte prApta thAya? bhAva hoya tyAre anubhava ze thAya? vagere hakIkate barAbara samajavI joIe. bhAva eTale....! kriyA upara Adara, kriyAne vega karAve che. Adara vinA tathA viruddha bhAvathI karelI kriyA darakhane ApanArI che. kriyAjanita kalezane utpanna karanArI che. kriyA karatAM bhAva Avaze, ema ekAMte mAnavuM te paNa barAbara nathI. kriyA karatAM pahelAM, kriyA upara Adara thAya, tevI samajaNa prApta karavI jarUrI che. kriyA uparano Adara sAcI dharmabhAvanA pragaTe te ja jAge che. sAcI dharmabhAvanA dharma ane dharma, parasparanA snehanI vRddhi karanAra ane zAsananI unnati karanAra thAya che. vItarAgatAnuM dayeya hadayamAM sthira karIne te mATe thatI kriyA sArthaka che. AtmAmAM paramAtmAnuM arthAt pUrva svarUpanuM dhyAna te dharmadhyAna che. temAM jemajema sthiratA vadhatI jAya, tema-tema AnaMda ane anAsakti vadhatAM jAya che. pharajanuM pAlana tathA karmane vipAkedaya ane tene bhegavaTe paNa AtmadhyAnanuM aMga bane che. anAdi kALanA abhyAsathI ane karmanA udayathI para bhagavaTe AnaMdadAyaka lAge, te game arthAt rAga che. paNa te pariNAme duHkhadAyI che-evI yathArtha samajaNathI A game rAga dUra thAya, tevI abhilASApUrvaka thate bhagavaTe, rAga chatAM virAgane hetu bane che. kahyuM che ke
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 pUrNAnaMdane prakAza "dharma jinezvara caraNa grahyA pachI koI na bAMdhe che karma jinezvara." dharma eTale svapUrNa svarUpa. te rU5 zrI jinezvaranA caraNa eTale maraNane, yathArtha samajaNane grahaNa karyA pachI koI jIva karma bAMdhatuM nathI, paNa satata nirjarAbhAvamAM 2maNa kare che. te mATe parane huM kartA nathI ane para mAtra anitya che, e samajaNane sunizcita karavI paDe che. te pachI dhamakriyA svakriyA bane che. kriyA karatI vakhate paNa te kriyA karatuM nathI, paNa dharma kare che. paNa kriyA karI zakAtI nathI, paNa karAvAya che. jyAre dhama karAya che, karAvAta nathI ATale taphAvata che. dharmakriyA, dharma karavAnuM sAdhana che, paNa dharma nathI. pApa kriyA pApa karavAnuM sAdhana che, paNa pApa nathI. dharmI pApakriyAmAM nirjarA kare che, pApI dharmakriyAmAM paNa baMdha kare che. dhamanuM citta kriyAne zodhatuM nathI, paNa dharmanAthanA caraNane zodhe che. kriyA karmanA udayathI thAya che, dharma sumati vaDe thAya che ane sumati ahaM ane mamanA tyAgathI sadhAya che. ahaM karomi" evA ahaMbhAvane tyAga, bhavitavyatAnA vicArathI ane mama buddhi-mamatvabhAvane tyAga anityatAnI bhAvanAthI sadhAya che. aha-mamathI mukta thayeluM mana dharmanAtha-siddha bhagavaMtanA caraNamAM rame che. siddha bhagavaMte kAle prakAzaka jJAnavALA hovAthI lakasvarUpa jevI AkRtivALAM heAya che. cauda rAjalokanI cAre bAju aleka che ane alekamAM paNa siddha bhagavaMtano jJAna prakAza vyApta hovAthI, te prakAza saMpUrNa maMDala jevo lAge che. alaka maMDalayukta jJAna dvArA kAlakasvarUpa siddha bhagavaMtarUpI dharmanAthanA caraNamAM nija AtmA namaskAra karate anubhavAya tyAre, jANe vAmana-virATanuM milana thatuM hoya tema jaNAya che. bhaktinA prakarSathI tathA siddha bhagavaMtarUpa virATanA anugrahathI vAmana pate virATa svarUpane pAme che. siddha bhagavaMtanA anugrahanI A zakti upara jyAre yathArtha zraddhA jAge che, tyAre te karmanija rAnuM pradhAna kAraNa bane che. karmathI mukta thavAmAM siddha bhagavaMtane anugraha e pradhAnakAraNa che ane e ja muktino mArga che. 37
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ 290 Atma-utthAnane pAyo "bhagavaMtanA anugrahathI zivagamana ane nigrahathI bhavabhramaNa" e vAkyane marma tyAre samajAya che. tethI ja bhagavAnanI AjJAnuM ArAdhana mekSa mATe che, virAdhana saMsAra mATe che, ema zAstro kahe che. . prabhubhaktinuM mukhya sUtra micchAdasaNamahaNaM, sammaiMsaNavisuddhiheuM ca / vivaMLA viLiA unnata vIrAEi zA zrAvaka prajJAti gAthA-341 atha_vItarAga ane sarvajJa evA zrI arihaMta bhagavate e sukta vidhipUrvaka thatI caityavaMdanAdi kriyAone mithyAdarzananuM maMthana karanAra ane samyagdarzananuM zodhana karanAra tarIke prarUpelI che. (1) cityavaMdana-eka mahAna dharmAnuSThAna caityavaMdana e eka evuM dharmAnuSThAna che ke jene zrI gaNadhara bhagavaMte e-sAdhusAvInI niraMtara thatI Avazayaka kriyAmAM paNa gUMthI lIdhuM che. A anuSThAnane mahimA gAtAM zAstrakArabhagavaMte pharamAve che ke, "zrI jinezvaranAM cityone vaMdana karavAthI lokottara kuzala pariNAma jAge che. tenAthI AtmAnA jJAnAdi guNenuM AvaraNa karavAnA svabhAvavALA karmone kSaya thAya che. caityavaMdanane adhyavasAya karmaprahaNanA adhyavasAyathI viruddha che. tethI te vAraMvAra karavA vaDe samasta karmane kSaya jemAM rahe che, evA parama puruSArtha mokSanuM te kAraNa thAya che." caityavandanataH samyak zubho bhAvaH prajAyate / tasmAt karmakSayaH sarvaH tataH kalyANamaznute // 2 // caityavaMdananI kriyAthI AvuM lokenara phaLa maLe che tenuM eka ja kAraNa che ke, te zubha bhAvanI vRddhi kare che. vidhipUrvaka cetyavaMdananI kriyA karavAthI cittane lAbha thAya che. zuddha caityavaMdana teja karI zake ke jene tenA arthanuM ane rahasyanuM spaSTa ane vizada jJAna heya. lalita vistarA nAmanI vRttimAM vRttikAra AcAryadeva zrI haribhadrasUrijI mahArAja pharamAve che ke "caityavaMdananI kriyAmAM zuddhi lAvavA jarUrI evA jJAnane ApavA mATe A amAro prayAsa che."
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhubhaktinuM mukhya sUtra 291 tethI A vivaraNanuM mUlya, caityavaMdananI kriyA jeo nitya kare che, teo mATe ghaNuM vadhI jAya che ane jeo AvI mahAna kriyA karavA mATe pravRtti karatAM nathI, teone tethI karavAnI preraNA maLe che. caityavaMdananI A kriyA Aje paNa zrI jenazAsanamAM hajAre vyakitao niyamita paNe kare che. tethI A kriyA jIvaMta che, paraMtu te bhAvita cittathI thavI joIe. kevaLa kolAhalarUpa na thavI joIe, bhAvita cittathI thatI A kriyAne ja zAstra svIkAre che. kevaLa kalAhalarUpa kriyA zAa bAhya gaNAya che. tevI kriyA upara vidvAnane AsthA na rahe te sahaja che. A kriyAnA garbhamAM sthAnAdi go rahelA che, ema jaNAvIne pU. zrI haribhadrasUrijIe, "te kevaLa ke lAhalarUpa che." ema kahevAne niSedha karyo che. ane je kriyAnA gamamAM sthAna, varNa, artha ane AlaMbana rahetAM hoya, te kriyA zubha cittanA lAbhanuM kAraNa che, evuM samarthana karyuM che. jinabiMba eTale caitya caityavaMdananI kriyAmAM je cetyone vaMdana karavAmAM Ave che, te zrI arihatenA biMbe che. ane te bibenuM nAma "caitya" eTalA mATe che ke temane karelA vaMdanAdi prazasta samAdhivALA cittane utpanna kare che. cittasya bhAvaH karma vA caityamiti vyutpatteH / zrI arihatenA bibAmAM prazasta samAdhivALuM citta utpanna karavAnuM sAmarthya zAthI Ave che? e praznano uttara, bhAva arihaMtanuM svarUpa jANavAthI maLI rahe che. bhAva-arihaMtanuM svarUpa bhAva-arihaMta" nA svarUpane jANavA mATe teMtrIsa vizeSaNa ApavAmAM AvyA che ane te pratyeka vizeSaNa keTaluM arthagaMbhIra che, te samajAvavA mATe pU. zrI haribhadrasUrijI mahArAje asAdhAraNa prayAsa karyo che. A prayAsanA phaLarUpe ApaNane jANavA maLe che ke, zrI tIrthakara bhagavaMtane saMbaMdha traNa lekanI sAthe rahelo che. temaNe traNe lekanA samasta jIvonA kalyANanI kAmanA karelI che, tIvra bhAvanA bhAvelI che. sarva jIvonuM AtyaMtika kalyANa thAya te mATe mAga ane temAM pratibaMdhaka karmanA samULa kSaya mATe tIvra tapa tapyAM che, ugra saMyama pALyA che, ghera pariSahe ane upasargo sahyA che. taduparAMta gurukuLavAsamAM vasI zAstronA vidhipUrvaka abhyAsa karyA che ane te samagra sAdhanAnA pariNAme vizuddha samyagdarzana ane parahita ciMtanane
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ 292 Atma-utthAnanA pAyA prabaLa adhyavasAya utpanna thayA hovAthI teozrIne sa puNyaprakRtimAM utkRSTa evI tItha kara-nAma karmanI prakRti nikAcita thAya che. te puNya prakRtinA vipAkAya vakhate teozrI vItarAga heAvA chatAM traNa bhuvanane sukha karanAruM ane bhavAidhithI tAranAruM tIrtha sthApe che. A tIrthanA Alekhane aneka kATi jIvA peAtAnu` kalyANa sAdhe che. AvA anupama upakAra, zrI tItha karadevAnA AtmAothI ja thaI zake che, paNa bIjAethI nahi, tenu kAraNa ApatAM vRttikAra maharSi, zrI tIrthaMkara bhagavaMtanA 'putruttamALa' e vizeSaNanuM vivaraNa karatAM pharamAve che ke, 'zrI tIthaMkarAnA AtmAmAM anAdikAlIna viziSTa yAgyatA rahelI che ane te ceAgyatA temanAmAM tevA prakAranI parAya rasikatA utpanna kare che ke varabAdhinA lAbha vakhate teozrI peAtAnA svArthane gauNa karanArA ane paranA upakArane mukhya banAvanArA banI rahe che. A parA vyasanItA temane sava zreSTha padavI ApanAra thAya che. tItha karapadavI temanI yeAgyatAnA kAraNe che ane e ceAgyatA temanI parAvyasanItAmAM preraka bane che. prabhunI parA vyasanItA pU. zrI haribhadrasUrijI mahArAja kahe che ke puruSAmAM zrI tItha karabhagavaMtA uttama eTalA mATe che ke temanAmAM jevI parA vyusInatA ane svA upasarjanatA dekhAya che, tevI khIjA jIvAmAM dekhAtI nathI. Ama thavAnuM. kAI kAraNa hovuM joIe ane te kAraNa temanI anAdikAlIna apragaTa (svarUpagata ) yAgyatAmAM rahela che. sahakArI kAraNeA maLatAM ja te cegyatA khIlI UThe che. anya meAkSagAmI AtmAemAM paNa AvI utkRSTa parA vyasanItAdi AvatAM nathI. zrI ariha'tAnA caityAmAM-bibAmAM je prabhAva AvyA che, te bhAva-arihaMtAmAMthI AvyA che, ema mAnavuM joIe ane bhAva-arihaMtAmAM je prabhAva AvyA che, te temanI ad vAtsalyAdi sthAnakonI mahA bhavya sAdhanA sAthe parama kalyANanI utkRSTa bhAvanAmAMthI AvyA che, ema Aje zraddhApUrvaka jainA svIkAre che. zrI arihatadevAnA AtmAnI bhAvanA, tItha'kara thavAnA pUrve trIjA bhavamAM evI udAtta-ucca hoya che ke, vizvanA sakaLa jatue duHkhapakamAMthI mukta thaI, avyAbAdha sukhasvarUpa mukitapadane pAmeA, eTaluM ja nahi paNa te pAmavAnA mA aa che ? tenu' jJAna reLavI, te mujaba AcaraNa karI, du:kha mukta thAe, temanI bhAvanA eTalethI aTakatI thI paNa AgaLa vadhe che ane tee vicAre che ke huM pote ja temanA mATe evA mArganA saMpUrNa sAkSAtkAra karu ane e mArga jagatane batAvuM jIva mAtrane mukti maLe. jenA Ala khanathI
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhubhaktinuM mukhyasatra kAca ane maNinI upamAthI zrI tIrthaMkara paramAtmAnI, anyathI viziSTatA samajAya che. zrI tIrthaMkara paramAtmAonI jAti ja A rIte zAstrakAroe judI mAnelI che. te pachI anya cha temanuM game teTaluM anukaraNa kare, te paNa tevI utkRSTa bhAvanAne kevI rIte meLavI zake? jIva pratye kalyANabhAvanA | sarva jIvonA kalyANanI bhAvanA te rahI, paraMtu keI ekAda jIvanA kalyANanI bhAvanA paNa je AtmAmAM vasI jAya che te paNa ucca puNya prakRtine baMdha karAvanAra thAya che. te pachI sarva jIvonA kalyANanI bhAvanA, temane duHkhamAMthI ane karmanI jALamAMthI choDAvavAnI utkaTa karuNA jeonA hRdayamAM potAnI anAdikAlIna yegyatAnA baLe utpanna thAya, teo sarva puNyamAM ziromaNi evuM puNyakarma nikAcita kema na kare? te puNya, tIrthakara nAmakarmanA manapuNya tarIke zAmAM prasiddha che. jenAthI tribhuvanapUjya paNuM prApta thAya che. je puNyanA bhegALe traNa bhuvanane upakAraka tIrtha sthapAya che. je tIrtha, zrI tIrthaMkaradevanA nirvANa bAda paNa vizvamAM kAyama rahIne pitAnA astitva paryata, bhavyajIvone mukita pAmavAnuM ananya sAdhana bane che. vizvamAM AvI ucatama bhAvanA zrI tIrthakaranA AtmA sivAya bIjAomAM pragaTI zakatI nathI, ema lalita vistarA grantha sAkSI pUre che. utkRSTatama A bhAvanAnA baLathI ja tIrthakara nAmakarma baMdhAya che, nikAcita thAya che, dharmatIrtha pravarte che, adharmane nAza thAya che ane jIvanuM zAzvata kalyANa thAya che. Ama kema banatuM haze? te mATe karmane niyama che. je aTala che, akAya che. kare tevuM pAme, vAve tevuM laNe." e kahevata te niyamanI akAyatAmAMthI sAkAra banelI che tene mithyA keI karI zakatuM nathI. zrI tIrthaMkaradevenuM A vAtsalya kaI eka jIva mATe nathI, sarva jIvo mATe che. pratyeka jIvanuM sthAna temanA hadayamAM, apekSAe potAnA AtmAMthI paNa adhika che. amane te ema lAge che ke zrI siddhaSi jevA mahApuruSanuM citta calita thayA pachI paNa zrI jinamatamAM avicaLa sthiratA prApta thaI hoya to temAM zrI tIrthakara bhagavaMtemAM parArthavyasanItA ane svArtha--upasarjanatA akRtrimapaNe-sahajapaNe anAdikALathI rahelI che-e ullekhanI asara paNa hevI joIe. vizvanA prabhu banavAnI, traNa lekanA nAyaka thavAnI lAyakAta, emanAmAM ja hoI zake, e vicAre ane sAthosAtha ahaMta
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ 294 Atma-utthAnanA pAyA zAsananI tarkazuddhatA, avisa'vAditA ane sa`svIkAratAnA niNa ye te temanAmAM sthiratAnA bhAva pedA nahi karyo hAya ? dhama zakti vizvamAM eka evI zakita tA svIkAravI ja paDe che ke je nitya jagatanA jIvAnu hita karI rahI hoya. jene zAsrA dhama' tarIke sakhAdhe che. AsurI zakita ane daivIzakti, dharma ane adhama, e be vaccenuM yuddha anAdi kALathI cAlu che. temAM daivIzaktinA vijaya thAya che ane AsurI zaktine parAjaya thAya che ema thavAnuM koi kAraNa to hAvuM joIe. jagatamAM jIvAnu` hita ciMtavanArA satpuruSA jema vizvamAM maLI Ave che, tema ahita ciMtavanArA duSTa mANasA paNa maLI Ave che. duSTo ahita ciMtave chatAM badhAnuM ahita thatuM nathI, eTaluM ja nahi paNa vadhAremAM vadhAre cha mahinAmAM sa`sAramAMthI eka AtmA tA saLa kramanA badhanathI chUTIne mAkSa pAme che. emAM te jIvanA puruSAtha tA kAma kare ja che, paraMtu puruSArtha karavAnI preraNA ane sAmagrI tene kANu pUrAM pADe che kahevu ja paDaze ke sarva jIvAnu AtyaMtika hita icchanArA zrI tItha karadevAnI sarvocca bhAvanA ane emanA leAkeAttara acinha prabhAva eTaleA badhA prabaLa hoya che ke tenI sAme, tenAthI virAdhI bhAvanA sauMsAranA anatAnata AtmAe kare to paNa te badhAne parAjita karIne zrI tItha 'karadevAnI sarvocca bhAvanA phaLIbhUta thAya che, kema ke te atyaMta zubha hoya che. ane azubhanA baLa karatAM jIbhanu baLa vizeSa ja rahevAnuM. Aje paNa ApaNe sArI, narasI bhAvanAnuM khaLa pratyakSapaNe jIvanamAM anubhavIe chIe. e ja anubhava ApaNane e samajavA pharaja pADe che ke, zrI tItha karadevAnI sarvotkRSTa bhAvanA ane emanA leAkeAttara acitya prabhAvanA yeAge ja sa`sAranA jIvA pApaparAyaNu hAvA chatAM sukhanA lezane pAmI zake che, ane kALakrame dharma parAyaNa banIne muktinA sukhane meLavI zake che. nArakA api modante yazya kalyANaparvasu / pavitra tasya cAritra, ko vA varNayituM kSamaH 1 // 1 // - pU. zrI hemacaMdrasUrijI mahArAja tIrthaMkaratvanI mahAsattA A badhu` vicAratAM ema lAge che ke, vizvamAM mahAsattA eka ja che ane te zrI tIrthaMkara paramAtmAonA zAsananI ja. kema ke temanI bhAvanA, vizvanA
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ 205 , prabhubhaktinuM mukhya sUtra parama kalyANanI sadA rahelI che tathA temaNe vizvane, te je svarUpe che, te svarUpa yathAsthitapaNe prakAzita kareluM che. ane tenA AdhAra para muktimArganI sAdhanA vizvamAM avicchinnapaNe cAlI rahelI che. AjJArA viddhA , zivAja ja mavAra ja ! kalikAlasarvajJa bhagavaMta racita zrIvatagatetramAMnI A patine artha e che ke ArAdhelI AjJA mokSa mATe ane vidhelI AjJA saMsAra mATe thAya che." ahIM "AjJA" zabdane ja prayoga zA mATe? AjJA eTale zAsana. AjJA eTale mahAsattAnuM niyaMtraNa karmanI sattA eka mahAna sattA che, ema ApaNe sahu keI mAnIe ja chIe. paraMtu tenAthI paNa moTI sattA rahelI che, e vAta ApaNane lalitavista granthathI jANavA maLe che. A sattAne zrI jaina zAsananI mahAsattA kahe, tIrthakAratvanI mahAsattA kahe ke vizvanI mahAsattA kahe, temAM ze ja phera paDatuM nathI. jinezvara " ane "tIrthakare" e be nAma eka ja arthanA sUcaka che. mAtra samajavAnuM eTaluM che ke temanuM zAsana jagata upara kevI rIte cAle che? vizvanA keI paNa zAsana karatAM A zAsana vadhu vyavasthita che, vadhu kalyANakara che. karmanI sattA nIce rahelA chAne A zAsana temAMthI choDAvanAra che, duHkhamukta karAvanAra che. AvI mahAzakti A zAsanamAM zAthI AvI? te vItarAga puruSanuM zAsana che, eTalA mATe ja e zakti AvatI hoya te tene mAtra "vItarAga zAsana kahevAta, mAtra sarvasanuM zAsana kahevAta, mAtra karma muktanuM kahevAta, paNa tIrthaMkaranuM zAsana kema kahyuM? zAstramAM A zAsanane jinazAsana arthAta tIrthaMkaradevonA zAsana tarIke oLakhAvela che, tenI pAchaLa koI viziSTa hetu rahele have joIe. te ApaNe zodhI kADhe paDaze. te mATe lalitavistarA grantha ApaNane mahAna sahAya pUrI pADe che. sarvakalyANakAranI bhAvanA sAcA hRdayathI e sahAya levAmAM Ave te ApaNane tarata ja spaSTa thAya ema che ke te hetu bIjo kaI nahi paNa zrI tIrthakaranA AtmAonI anAdikAlIna viziSTa cegyatA ja che. temanA AtmAomAM ja samagra vizvanA vyakitagata ke samaSTigata ubhaya prakAranA kalyANanI eka sarakhI bhAvanA bhava sudhI Take che.
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286 Atma-utthAnane pAye AvI tIvratama bhAvanA, temanA sivAya bIjA keI AvavAnI zakyatA ja nathI, kAraNa ke anAdi siddha yogyatA temanA sivAya bIjA keIne ya kevI rIte Ave? temanI bhAvanA ja evI che ke jethI kevaLa puNyanuM ja sarjana thAya, kAraNa ke te bhAvanAmAM svArthane eka aMza paNa hotuM nathI ane pArthamAM kaI bAkI rahetuM ja nathI. jIva mAtra pratyenA temanA vAtsalyane, mAtAnA vAtsalyanI sAthe paNa nahi sarakhAvI zakAya. kAraNa ke mAtA pitAnA bALakanuM paripUrNa hita citave che, te paNa te kevaLa bhautika hoya che athavA bahu te naitika ane virala prasaMgamAM ja te AdhyAtmika svarUpanuM hoya che. jyAre zrI tIrthakarade pratyeka jIvanA AdhyAtmika kalyANane mAtA karatAM paNa anaMtaguNa vadhAre bhAvathI cAhe che ane e AdhyAtmika kalyANanI bhAvanA ja evI che ke jyAM sudhI te phaLIbhUta na thAya, tyAM sudhI naitika tema ja bhautika kalyANa, AnuSaMgika rIte avazaya thayA kare che. tethI zrI tIrthaMkaradeva jagatanA chene kevaLa mekSa sukhanA dAtA te che ja. paNa e na maLe tyAM sudhI jIva mAtrane asaMkilaSTa sukhamaya jIvana jIvavA mATe jarUrI saghaLI sAmagrI maLavAmAM asAdhAraNa kAraNabhUta paNa che, ema kahevuM te jarA paNa atizayoktibharyuM nathI. ane pitAnA puNyathI badhI sAmagrI maLe che, te kamane niyama sAce che, te paNa te karmane zubha banAvanAra athavA zubha karma karavA mATenI preraNu utpanna karanAra zrI tIrthakara dene acitya prabhAva, temanI jIva mAtra pratyenI kalyANa bhAvanA ane te bhAvanAmAMthI utpanna thatA dharmatIrtha sivAya bIju keNa che ? zrI tIrthaMkaradevenI sarvoca kalyANakAra bhAvanAne pahoMcI zake evI bhAvanA jyAM sudhI bIjA koInI sAbita na thAya, tyAM sudhI vizva para zAsana, zrI tIrthaMkara paramAtmaenuM vartI rahyuM che, tema mAnavAmAM leza paNa bAdhA nathI. UlaTuM ema na mAnavAmAM, ApaNe jenA upakAranA RNI chIe, te sarvazreSTha zAsanano droha karanArA thaIe chIe. e zAsanane droha eTale ApaNuM bhaluM citavanAra zrI tIrthakara bhagavaMtane athavA teonI vizva kalyANakara bhAvanAne droha thAya che. zrI tIrthakaranA zAsananI mahAsattA A vizva upara paropakAranuM mahAna kArya karI rahela che, evI pratIti Aje keTalAne che? jo te na hoya ane na levAthI vipakAraka zAsananI mahAsattAnI upekSA ke droha thatA hoya ane te dvArA anaMta saMsAra paribhramaNanuM mahApAtika lAgatuM hoya, te tenAthI ugArI lenAra tathA sAcI zraddhAne jagADanAra satyatatvane bedha pratyeka upara paNa teTalo ja upakAra karanAra che.
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhubhaktinuM mukhya sUtra 297 dharmano prArabha ja paropakAranI ane parapIDA parivAranI bhAvanAthI thAya che. jenAmAM e bemAMthI eke bhAvanA nathI, temAM dharma ja kyAM che? sarva dharmavAdIone A vAta ekI avAje mAnya che. A bane bhAvanAnI Toce pahoMcelA zrI tIrthaMkaradevanA AtmAo dharma-pravRttinA nAyaka che, dhamarathanA sArathi che, ghama-sAmrAjyanA cakravartI che. e hakIkatanuM rahasya ApaNane je na samajAya, te ApaNe ApaNA upakArI pratye ane vizvanA parama upakArI pratye bhaktibhAva kyAMthI pragaTa karI zakIe? ananya upakArI zakastava caityavaMdananuM pratyeka sUtra, pitApitAnI AgavI kSamatA dharAve ja che, temAM kaI zaka nathI, paraMtu te badhAM sUtromAM ananya upakArI zrI tIrthakara bhagavaMtanI viziSTatAne jIvaMta je pravAha "namenthaNuM' sUtramAM vahI rahyo che. je temAM bhAvita citta bhaLAya che te anekhI eka AtmamastI mane prasaratI anubhavAya che. zrI tIrthakara paramAtmAnI sAcI tema ja pUrI je oLakha, zrI namutthaNuM sUtramAM karAI che, te ApaNe asthimajajAvat banAvavAnI che. mahattvanA e muddA uparathI ApaNuM dhyAna anyatra na kheMcAI jAya te upakAraka dRSTie pU. zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAje lalitavistaraNa granthamAM zrI tIrthaMkara paramAtmAnA tribhuvana pUjyatama svarUpa upara addabhuta je prakAza pAtharyo che tene lAbha uThAvavA mATe ApaNe paNa bhAvita citte caityavaMdana karatAM rahIne dararoja zrI namuthuNaMnA samaraNa-manana-ciMtanamAM AtmAne navaDAvavAne che. eTale svArtha ApaNane nacAvI nahi zake, viSayakaSAya ApaNane gabaDAvI nahi zake, pramAda ApaNane pajavI nahi zake ane ApaNe prabhujInI AjJA sAthe sIdhe saMbaMdha bAMdhI, daDha karI, saMsAranA sava baMdhanene phagAvI devAnuM sAmarthya keLavI zakIzuM. ananya upakArI zrI tIrthakara bhagavaMta A jagatamAM je kAMI sukha che, sukhanAM kAraNabhUta je kAMI zubha pravRtti thaI rahI che, te badhuM zrI tIrthaMkaradevane lIdhe ja che. jagatanA che je kAMI sukha meLavI rahyA che, temAM upakAra zrI tIrthakara bhagavaMtane ja che. sukha puNyakarmanA udayathI maLe che, puNyabaMdha zubha pravRttithI thAya che, zubha A. 38
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ 298 Atma-utthAnane pAye pravRtti zubha adhyavasAyathI thAya che. have vicAravAnuM e rahe che ke jIvane e zubha adhyavasAya zAthI thAya che? anAdikALanA asadu abhyAsathI, malina vAsanAonA jorathI jIva pApa karavAnI vRttivALA thAya che. e sthitimAM ene zreyaskara pravRtti karavAnI vRtti sahaja rIte jAge evI zakyatA te lagabhaga sAva asaMbhavita che ! nisarga samyakatvavALAne pUrva janmamAM adhigama joIe. samagra bhavacakramAM eka paNa adhigama vinA ja samyatva pAmIne mokSe janArA onI saMkhyA marudevA mAtAnI jema virala hoya che, chatAM temane paNa samavasaraNanI RddhinA darzanarUpI adhigama te hate ja! jIva zreyakara pravRtti karavA adhigamathI prerAya che. pApa mATe AlaMbananI jarUra paDatI nathI athavA pApanA AlaMbanathI te jagata bhareluM ja che. puNya upadeza vinA thatuM nathI. upadeza mATe vacananI zakti joIe. siddhAte azarIrI che, ethI e svaye upadeza na ApI zake. upadeza te mukhyatve zrI arihaMta bhagavate ja Ape. teo potAnA vacananA atizayanA kAraNe aneka jIvane upadeza ApI satya pravRttimAM joDI zake. jagatamAM mokSamArga ane e mArganAM pratIke-daherAsara-mUrti-upAzraya-zAka-saMgha vagere, zrI arihaMta bhagavaMtenA kAraNe ja che, mATe "jagatamAM je kAMI zubha che, te zrI arihaMta bhagavatenA prabhAvane lIdhe ja che. ahiMtapaNAnI prAptinI sAmagrI paNa zrI tIrthakara bhagavate ja Ape che. tIrtha ane tenA pratIke upadeza vinA sarjAtAM nathI. upadeza ApavA mATe je puNyabaLa joIe, te tIrthakara bhagavate pAse ja che, mATe "Aje ApaNe je kAMI sAdhanA karI zakIe chIe te badhAyamAM zrI tIrthakara bhagavate ja upakAra che e sadA smRtipathamAM rahevuM joIe. AvaDe mATe jemane upakAra che, temane bhUlI jaIne ke ene svIkAra na karIne kaI paNa AtmA, unnatinA paMthe gati karI zakatuM nathI. AtmavikAsanA mArge AgaLa vadhavA mATe satyanA svIkAranI, upakArI pratye namratA ane kRtajJabhAvanI, anupakArI ane apakArI pratye madhyasthatA ane udAsInatA keLavavAnI pahelI zarata che, enA sivAya kaSAyamaMdatA, aMtarmukhatA tathA evA bIjA AdhyAtmika sadaguNenI prApti thatI nathI. zrI tIrthakara bhagavaMte ApaNA sahunA ananya upakArI che. jIvanamAM ke jagatamAM je kAMI sAruM che, te temanA prabhAve ja che. eTale kalyANakamIe teozrInAM smaraNa,
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhu, prema ane vizvAsa 298 manana, ciMtana, bhajana karIne pUjana Adi dvArA pitAnAM samaya-zakti ane zvAsocchavAsa sArthaka karavAM joIe. zrI tIrthaMkara paramAtmAne bhUlI jaIne jIva bhavamAM bhUla paDe che ane jyAM tyAM athaDAya-ribAya che. zrI tIrthaMkara paramAtmA jevA nAthane jeo bhaje che, teo ja sAcA sanAtha che. prabhu, prema ane vizvAsa sAdhakane mATe ane bhaya ane sukhanI Asakti baMne tyAjya che. pitAne deha svarUpa mAnavAmAM potAnA jJAnane anAdara che. IcchA, , sukha, duHkhAdi vikArenI utpatti dehabhAvathI che. IrachAne pUrI karavAmAM kaThinatA paDe che paNa tene tyAga kare kaThaNa nathI. IcchApUrtimAM prANI parAdhIna che, tyAgamAM savAdhIna che. prabhu premanuM pariNAma mAtra sadaguNa ane sadAcAra uparAMta prema ane vizvAsa che. je prabhu upara pUre prema dharAve che ane vizvAsa sthApe che, te prabhunI kRpA prApti karI zake che. huM deha nathI, e vAtane samyak prakAre jANI levAthI samasta vAsanAono aMta Ave che, citta sthira thaI jAya che, buddhi sama banI jAya che, samasta darakhAne abhAva thaI jAya che ane Izvara-premanI lAlasA jAge che ane te Izvara milApa karI Ape che. pate pitAne patita mAne, te ja patita pAvana paramAtmAnA AlaMbanathI uddhAra thaI zake. bhagavAnane prApta karavA e kaThaNa kAma che ema mAnavuM te bhUla che. bhagavAnathI manuSyane jarA paNa dUrIpaNuM (Distance nathI. bhagavAnanA zaraNe javAnI sAthe te apanAvI le che. tenA ADe AvanAra koI hoya te te manuSyanuM abhimAna che. A abhimAna zaraNamAM avarodhaka che. ApaNA bhagavAna bhagavAna sarvazakitamAna, sarvasuhA, patitapAvana dInavatsala ane sarvaguNa saMpanna, parabrahma paramezvara che. keIpaNa prANuM game teTale dIna, hIna, nIca ke pApI hoya te paNa tene apanAvavA mATe bhagavAna keI paNa sthaLe ke samaye zaraNAgata vatsala hovAthI taiyAra che. zaraNAgati te acUka zarata che. tenA prabhAve manuSyanA sarva deva nAza pAme che. mana ane buddhine sarva prakAre bhagavAnamAM joDavA mATe vizvAsa na thavAnAM jeTalAM kAraNe hoya tene zodhIne nAbUda karI devA joIe ane bhagavAna upara vikalpa rahita
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ 300 Atma-utthAnane pAyo acaLa vizvAsa dhAraNa karavuM joIe. koI paNa paristhitimAM bhagavAna na bhUlAya te mATe nAma japane abhyAsa vadhAre joIe. abhimAna karavAthI guNa paNa daSamAM palaTAya che. koI paNa guNanuM abhimAna thAya tyAre sarva guNI paramAtmAnuM smaraNa karavuM eTale te. abhimAna osarI jaze ane paramAtma prema vRddhi pAmaze. jenA para vizuddha prema hoya tenA para akhUTa vizvAsa hoya ja, prabhu premanA sAgara che, e trikAlAbAdhita satyamAM pUre vizvAsa jyAre jIvanane zvAsa thAya tyAre mAnavuM ke jIvana saphaLa che. sthira-nitya-zuddha-zAzvata--akhaMDa-akSaya evA paramAtmatavathI caDhiyAtuM taravA trilekamAM kaI ja nathI. te pachI pUrNa premamaya paramAtmAmAM pUrepUro vizvAsa mukavAmAM vilaMba zA mATe kare. paramAtmAmAM tatkAla vizvAsa sthApIne akhUTa jIvane bAMdhe joIe. paramAtmAnA caraNe sarvasva samarpita karI devuM joIe. prabhune prema ane kAmane divasa paramAtmA pitAnA anaMta jIvanamAMthI dayAnuM amRta niraMtara varasAvI rahyA hoya che. ApaNe tenI sanmukha thavAnI jarUra che. vRttione tenI tarapha barAbara vALavAnI jarUra che. sanmukha thayA te ja kSaNe temanI anupama dayAne sAkSAtkAra thAya che. hRdaya hatAza thAya ane buddhi thAkI jAya, tyAre dInabhAve paramAtmAne zaraNe javAthI apUrva zakti maLe che. te vakhate zaraNAgati vaDe, mana, buddhi ane prANane paramAtmAnI niSkAma karuNAnAM pratyakSa darzana thAya che. paramAtmAnI zakti anaMta che, apAra che, aparAjita che. paramAtmAne prema sarvathA vizuddha che, niSkAma che. temAM rAganI chAMTa tathA karmanA eka paNa AnuM mizraNa hetuM nathI. AvA anupama zaktizALI paramAtmAne hRdayane guptamAM gupta pradeza saprema arpaNa karavAmAM Ave che, kAmavAsanAnA sUmamAM sUma bIjane paNa te samULa davaMsa karI nAkhe che. aMtaranA UMDANamAM rahelA prabhunA divya svarUpane zaraNe rahevAnI kaLA jeone siddha thaI che, teone A badhI vAta pratyakSa che.
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhu, prema ane vizvAsa pUrNatAnI dRSTi e ja premanu* lakSaNa bhagavAna anaMta premathI bharelA che, e vAta thApaNe samajAya che,tenI sAthe ja bhagavAna pratye anaMta prema ubharAya che. 31 duniyAmAM 'prema' nAma dharAvanArAM jeTalAM tattvA che, te saCmAM bhagavAnanuM sthAna sarvocca che. bhagavAnanA prema jevA prema dharAvavAnI zakti, bhagavAna sivAya bIjA kAImAM AvI zakatI nathI. A samajaNa AvatAMnI sAthe ja bhagavAna upara avihaDa prIti-bhakti jAge che. e prIti-bhaktine Adi hoya che, paNa aMta heAtA nathI. sAdi anaMta sthitivALI prIti prabhu sAthe ja thaI zake ane bIjA sAthe nahi ja, evA zAsrIya niyama pachI ja yathArtha samajAya che. prema ane sthiratA dana mAhanIya karmonA kSayathI ana"ta prema cAritra mAhanIya kramanA kSayathI anata sthiratA prApta thAya che. siddha paramAtmAe saMsArI jIvAne Atmatulya ane AtmapUrNa dRSTithI jue che. mAtA peAtAnA bALakane ane bALaka peAtAnI mAtAne pUrNatAnI najare jue che. tethI paraspara akhaMDa prIti Take che. satI strI, nija patine paramezvaranI dRSTithI jue che, tethI tenI patibhakti akha'Da TakI rahe che. siddha bhagavaMtAnI pUtAnI dRSTi, peAtAnu pUrNa svarUpa pragaTAvavAmAM parama upakAraka che, e samaja siddha paramAtmA upara anata bhaktine pragaTAve che. ' Atmasamarzana ' e ja prema' zabdanA paryAyavAcI zabda che. rAgamAM mAMgavAnuM che, premamAM ApavAnuM che. AtmadAnanA artha e che ke AtmA khAtara jeTaluM karI chUTAya, teTaluM ja para mATe karI chUTavuM. ane AtmA mATe je kAMI thAya che, tenA badaleA jema mAMgavAmAM nathI AvatA, tema khIjA mATe je kAMI thAya tenA badalA paNu na mAgavA. tA ja sAcA prema ane sAcI sthiratA, svAdhIna bane ane Atmasukha anubhavamAM Ave. Wan
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 Atma-utthAnano pAye pUrNa premAnaMdamayatAno prayoga hadayamAM tirmaya pratimA kalpavI, caturmukha ka95vAthI vadhAre anukULa paDe che. prakAzamAM ujajavaLa varNanA bhagavAnanuM thaDI kSaNe dhyAna karavuM. bhagavAna premarUpa che. hRdayamAM rahelA bhagavAnamAMthI cAre bAju premanA kuvArA UThe che. A phuvArAnA pravAha ApaNA zarIramAM phelAya che. ApaNA lohInA aNue aNu ane Atmapradeza premarUpa bane che. ApaNe pite prema svarUpa banIe chIe. A bhagavAna AnaMdarUpa che. pUrNAnaMdamaya che. A AnaMdasudhA bhagavAnamAMthI nIkaLI ApaNI samagratAmAM phelAya che. ApaNe AnaMda svarUpa hovAno anubhava karIe chIe. bhagavAna avyAbAdha sukharUpa che. A sukha bhagavAnamAMthI ApaNAmAM phelAya che ane ApaNe sukhamaya banIe chIe. bhagavAna acitya zaktiyukta che. te zaktine pravAha ApaNI samagratAmAM phelAvAthI ApaNe zaktisvarUpa banIe chIe. mahAna kAryo siddha karavAnI zaktivALA banIe chIe. bhagavAna samRddhinA bhaMDAra che. temAMthI samRddhi ApaNAmAM bharAya che. ApaNe samRddhithI pUrNa banIe chIe. hRdayamAM rahelI bhagavAnanI pratimA have dhIme dhIme moTI banatI jAya che. moTI banatAM ApaNuM zarIra pramANa bane che. A paNe have paramAtma svarUpa chIe, pUrNa chIe, te pUrNa svarUpane cheDe samaya nirnimeSa joI rahevuM. eTale pUrNa premAnaMdamayatAne sacoTa anubhava thaze, tema ja anya sarva avasthAone vaLagADa chUTI jaze. | game tevA philaSTa saMgomAM bAra navakAra gaNI A prayoga karavAthI manamAM zAMti ane AnaMda-AnaMda thaI jAya che. kAraNa ke ApaNe pote ja AnaMda ane sukhanA mahAsAgara chIe, e hakIkata bhUlAI javAthI azAti-udvega vagere ApaNane azAnta banAve che. A prayogathI ApaNAmAM kharekhara rahelA AnaMda ane sukhanuM saceTa bhAna thAya che ane udvega ane azAntinA sthAne AnaMda ane zAMtino anubhava thAya che. pupanI kaLIe kaLIe khIlavatA ravikiraNanI jema hRdaya samastane pulakita banAvI denArA A prayogamAM lega dvArA sAMpaDatA akSaya sukhanuM pradAna karavAnI zakti che. premanI abhilASA prema ApaNane samagra sAthe joDe che. premanA abhAvamAM ApaNe samagra astitvathI alaga ane aTulA thaI jaIe chIe. prema vinA khare ja dareka jaNa ekAkI che.
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrNa premAnaMdamayatAne praga prema ja jIvana che. prema sivAya koI jIvana nathI. bhASAmAM sauthI mUlyavAna zabda kayo? "prema" prema e ja paramAtmA che. prema e ja AtmA che. zarIra ane mananI pelI pAranA pradezamAMthI je Ave che, te kiraNa premanuM che. prema eka apArthiva ghaTanA che. satyamAM je nikaTatA nathI te premamAM che. satya e jANavAnI vAta che. prema e banavAnI vAta che. astitva eka ane avyaya che. sarvanA svIkAra ane sahakAramAM prema phalita thAya che. eka vyakti sAthe saMbaMdha, premanA mAdhyama dvArA baMdhAya che, matalaba ke "huM ne cheDI devo te "prema kahevAya che. jyAre sahu keInI pratye potAnA deha ne je choDI de che, te khuda pote ja "prema" banI jAya che. e prema e ja bhakti che. premamAM "sva" ane "paranuM atikramaNa che. jyAM "sva" ke "para" nathI tyAM ja satya che. mATe jemane tRSA che, temaNe prema sAdha paDaze. e kSaNa sudhI, e sAdhanA cAlu rAkhavI paDaze ke jyAM premI ane priya maTI jAya ane kevaLa prema ja zeSa rahe. ahiMsA zuM che? AtmAne jANI le te ahiMsA che. huM, mane-pitAne jANavAmAM samartha banI jAuM, te sAthe sAthe sahunI aMdara jene vAsa che tene paNa jANI zakIza. A bhAvanAmAMthI prema prakaTe che ane prema mATe keIne paNa duHkha devAnuM asaMbhavita che. keIne paNa dukha devAnI A asaMbhAvanA e ahiMsA che. aha" Atma-ajJAnanuM kendravartI lakSaNa "aha" che. AtmajJAnanuM kendrIya lakSaNa prema che. jyAM "aha" zUnya che tyAM "prema" pUrNa bane che. "aha" saMkIrNa che, prema virATa che. "aha" aNusthita che, prema brahma che. "ahaMnuM kendra vyakti che; premanuM kendra samaSTi che. "aha" pitAne mATe jIve che, prema" sahune mATe jIve che. "aha" zeSaNa che, "prema" sevA che. ane premamAMthI sahaja rIte pravAhita thatI sevA e ja ahiMsA che. prajJAnuM sAdhana samAdhi che, matalaba ke samAdhi sAdhana che, prajJA sAdhya che. prema e siddhinuM pariNAma che. prema kevI rIte meLavo? prema sIdhe meLavI zakAtuM nathI. e te pariNAma che. prajJAne meLavo te enA parizramanA vaLatara tarIke prema maLI jAya che. prajJA hoya, ane prema na hoya, e saMbhavita nathI. jJAna haya, ne ahiMsA na hoya, e zI rIte banI zake ?
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ 304 Atma-utthAnane payA AthI ja ahiMsAne sAcA jJAnanI kaseTI mAnavAmAM AvI che, te parama dharma che, parama prema che. kAraNa ke, te AtyaMtika kasoTI che. enI kasoTImAM je khare Utare, te ja dharma khare sAbita thAya che. prajJA kevI rIte prApta thAya? ApaNAmAM je jJAnazakti che, te viSaya mukta banI jAya, te te prajJA banI jAya. viSayanA abhAvamAM jJAna pitAne ja jANe che. pitAnA dvArA pitAnuM jJAna e ja prajJA che. e jJAnamAM koI jJAtA nathI, koI reya nathI. mAtra jJAnanI zuddha zakti ja hoya che. enuM svayaM vaDe savayaMnuM prazAzita thavuM te prajJA che. jJAnanuM A svayaM parathI pAchA pharavuM, te mAnavacetanAnI sauthI moTI krAMti che. A krAMtithI ja manuSya avayaM sAthe saMbaMdhita thAya che ane jIvananuM prayojana tathA jIvananI arthapUrNatA tenI samakSa pragaTa thAya che. AvI krAMti samAdhimAMthI upalabdha thAya che. prajJAnuM sAdhana samAdhi che. prajJA sAthe che, prema e siddhinuM pariNAma che, prema e parivAra paNa che. parivAra e premanuM paheluM pagathiyuM che. e yAda rahe ke, prathamanA abhAvamAM aMtimane keI AdhAra nathI. prema vaDe parivAra bane che. premanA vikAsathI parivAra meTa thatuM jAya che, pachI e parivAranI bahAra keI rahetuM nathI tyAre te "prabhu banI jAya che. "vasudhaiva kuTuMbakama " premanA abhAvamAM, manuSya nijatAmAM pUrAI jAya che. paNa sAthe tene koI "setu" rahetuM nathI. e kramika mRtyu che. jIvana te pArasparikatA che. jIvana saMbaMdhamAM che. AnaMdano janma manuSyamAM sarvanA prati premane janma tyAre thAya che, ke jyAre potAnI aMdara AnaMdane janma thAya che. muLa prazna AnaMdAnubhUtine che. aMtaramAM AnaMda hoya te AtmAnubhUtithI prema upaje che. je pitAnA AtyaMtika atitvathI aparicita che, te kadI paNa AnaMdane prApta karI zakatA nathI. "svarUpamAM pratiSThA te ja AnaMda che. e kAraNe potAnI jAtane jANavI e naitika ane zubha thavAne mArga che. pitAne jANatAM ja AnaMdanuM saMgIta guMjavA mAMDe che, pachI jenA darzana pitAnI aMdara thAya che, tenAM ja darzana samastamAM thavA lAge che. pitAne ja sarvamAM pAmIne, premane janma thAya che. premathI mATI ke pavitratA nathI ane prApti nathI je ene meLavI le che, e jIvanane meLavI le che.
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmasama ane AtmapUrNa dRSTi 305 prema e rAga nathI. rAga e premane abhAva che. te ghaNAthI viparIta vastu che. rAga ane ghaNAnI joDI che. zaga keI paNa samaye ghaNAmAM parivartita thaI zake che, prema nahi! prema e ghaNA ane rAgathI judI vastu che, te upekSA paNa nathI. upekSA mAtra abhAva che. prema eka atyaMta abhinava zaktine sadabhAva che. te zakti potAnAmAMthI sahunA pratye vahe che, badhAthI AkarSita thaIne nahi, paNa pitAnAmAMthI skurita thaIne vahe che. prema saMbaMdhamAM sImita hoya te te rAga che. te asaMbaMdha hoya te ahiMsA che. asaMbaMdha, asaMga, svayaM-kuti A badhA eka ja artha che. pADe te prema nahi, paNa rAga, tAre te prema! premamAM paDavAnuM hoya ja nahi, caDhavAnuM hoya che. AtmA AtmAne oLakhe, AvakAre ane apanAvIne AliMge e premanI prakriyA che. premano paridha lekavyApI che. jyAM sudhI koI eka paNa jIva taraphane dveSa haiyAmAM hoya, tyAM sudhI "prema" pUre pAMgaryo na kahevAya. kAraNa ke premamAM cheSane sthAna nathI hotuM, mATe ja prabhu prema sarvazreSTha gaNAya che. te ja sAtha che, te ja tAraka che. vItarAga paramAtmA vizva vAtsalya yukta che. emanI bhakti dvArA ApaNe paNa sAcA premanA pAtra banI zakIzuM. Atmasama ane AtmapUrNa dRSTi sarva jIvone Atmatulya jevAthI svArthavRtti maLI paDe che ane nivArthavRtti prabaLa bane che. siddha bhagavaMte sarvajIne tulya daSTithI ane pUrNa dRSTithI sAkSAt jue che. kaI paNa jIvane paripUrNa ja, e enA uparanA anaMta premane sUcave che. mAtA pitAnA bALakane je rIte pUrNa dRSTithI joI zake che, te rIte bIjA joI zakatAM nathI. mATe ja mAtAno prema, bIjA badhAnA prema karatAM caDhiyAte gaNAya che. siddhabhagavaMtene saMsAranA sakaLa cha pratye anaMta prema che ane te niraMtara vRddhi pAmavAnA savabhAvavALe che. matalaba ke saMsArAvasthAmAM rahelA che game teTalA dethI bharelA hoya, te paNa temanuM zuddha svarUpa siddha paramAtmAnA jJAnamAM sAkSAta che, tethI temane prema pUrNa ja rahe che. mAtAno prema jema tenA bAlyakALamAM pArakhI zakAtuM nathI, tema acaramAvartarUpI bhavanA bAlyakALamAM siddha paramAtmAne prema oLakhI zakAtuM nathI. paraMtu caramAA. 39
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ 306 Atma-utthAnanA pAyA va kALamAM praveza thatAMnI sAthe bhavanI yauvanAvasthA Ave che ane vivekarUpI cakSu prApta thAya che, eTale tarata ja bhagavAnanA mahimA samajAya che. * bhagavAna anaMta premathI bharelA che" e zAstra satya samajAya che. tenI sAthe ja bhagavAna pratye Ana'H prema ubharAya che. duniyAmAM prema nAma dharAvanArA jeTalAM tavA che, te saCmAM bhagavAnanuM sthAna sarvocca che. bhagavAnanA prema jevA prema dharAvavAnI zakti keAInAmAM AvI nathI. A samajaNu AvatAMnI sAthe ja bhagavAna upara avihaDa prIti-bhakti jAge che. e prIti-bhaktine Adi hAya che, paNa aMta hotA nathI. sAdi ana"ta sthitivALI prIti prabhu sAthe ja thaI zake, khIjA sAthe nahi, evA zAsrIya niyama pachI yathArtha paNe samAya che. paramane praNAma khIjAnAM duHkha dUra karavAM te paramAtmAnA svabhAva che, tethI paramAtmA nityavaMdanIya che. ghaNA kahe che ke paramAtmAne vakrana karavAthI cA lAbha? paramAtmAne va'dana karavAthI ]pApanI sAthe pApabuddhinA paNa nAza thAya che, kAraNa ke paramAtmA sarvathA niSpApa che. paramAtmAne vakrana karavAthI ava`danIya padArthone vaMdana karavAnI nabaLAI dUra thAya che. vadana ekalA zarIrathI nahi, paNa zarIranI sAthe mana ane hRdayathI karavuM joIe. tethI mana ane hRdayamAM prabhutA pragaTe che ane pazutA palAyana thaI jAya che. duHkhamAM sAtha Ape te Izvara. sukhamAM sAya IzvaranA dhyAnathI zAMti prApta thAya che. jyAre jIva kAraNe sukhamAM sau sAtha Ape che, duHkhamAM koi sAtha nathI ApatuM. Ape te jIva-arthAt duHkhamAM sukhamAM ja sAthI che. svAthanA jIva prabhunA dhyAnathI paLa mATe paNa dUra thAya che tyAre viSayA kaSAyeA tene gherI le che. prabhunA dhyAnamAM prabhunI AjJA pramANe vartavAmAM viSaye vegaLA rahe che, mATe pratyeka kAryanA prArabhamAM prabhune praNAma kare. praNAmathI prasanna thAya te paramAtmA che ane paTTAthI prasanna thAya te jIvAtmA che. paramAtmAne praNAma nahi karanArA paNa potAnI AvazyakatAne praNAma kare che enA aM.e thayA ke A duniyAmAM kAI evA jIva nathI ke je praNAma karyA sivAya rahI vyakatA hAya. paramAtmA e ja jenI parama AvazyakatA che te paramAtmAne praNAma karyAM sivAya rahI zakatA nathI.
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ 307 paramane praNAma bhautika AvazyaktAe haMmezAM adhUrI ja rahe che, mATe tene praNAma karavAmAM buddhimattA nathI. jyAre paramAtmAne praNAma karavAmAM buddhinI sArthaktA che, kAraNa ke tenA phaLarUpe sarva IcachAone aMta thAya che ane paramasukha prApta thAya che. mahAna ke? alpAtmA alpane praNAma kare mahAna AtmA mahAnane praNAma kare. mahAna te che ke je parama aizvaryamaya che. alapanI saMge mahAnatA na pAMgare. alapa te che ke je rAgadveSa yukta che, viSaya kaSAyane AdhIna che ane temAM ja Asakta rahI jIvana jIvanAra che. paramane praNAma e te jIvananA parama saubhAgyane bIja che. sarva maMgaLanuM Adi kAraNa che. jenA upakAre anaMta che te paramAtmAne ja caDhate pariNAme praNAma karavAmAM ja mananI sArthakatA che. parama kRpALu paramAtmA vaMdanIya che. bhagavAnane vaMdana karavAthI sarva pApane nAza thAya che. vaMdana ekalA zarIrathI nathI karavAnuM, paNa zarIranI sAthesAtha manathI karavAnuM che. vaMdana eTale kriyAzakti ane buddhizakti. baMne prabhune samarpita karavAnA che. paramAtmAne vaMdana pUrNabhAvathI karavAnuM che. paramAtmAnA jIvAtmA upara anaMta upakAra che. bolavA jIbha, jovA AMkha, sAMbhaLavA kAna, vicAravA mana, nirNaya karavA buddhi-A badhuM paramAtmAnI kRpAthI maLyuM che-te upakArane yAda karI "huM paramAtmAne jhaNuM chuM." evA bhAvathI vaMdana karavAnuM che. | mArA pApa anaMta che tema he nAtha ! tArI kRpA paNa anaMta che, evA bhAvapUrvaka karela vaMdana saphaLa thAya che. jene vaMdana karavAthI Amahita thAya tene ja vaMdana karavAnuM che. vaMdana tene thAya ke je sarva karmanA baMdhanathI mukta che ane muktipradAyaka guNanA prakarSane pAmelA che. bhagavAnane vaMdana karavAthI, jIva karmanA baMdhanathI mukta thAya che. deva, devendra ke cakravartIne vaMdana karavAthI je kAMI maLI zake athavA teo je kAMI ApI zake te te jIve anAdi A saMsAramAM bhamatAM anekavAra meLavyuM che, tema chatAM haju te meLavavAnI jhaMkhanA pUrNa thaI nathI. adhUrI A jhaMkhanA ema batAve che ke ApaNe pUrNa paramAtmAne, sAcA pUrA bhAvathI namyA nathI. paramAtmAne zraddhApUrvaka namanArane pUrNatA prApta thAya che, paNa te namana samarpita thaIne karavAnuM che. mATe vinA vilaMbe temanI paramAtmAnI bhaktimAM badhI zaktine samarpita karatAM thaIe.
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 308 Atma-utthAnane pAyo huM nahi, tuM nahi, te viSama saMge utpanna thAya nahi, te jagata tarapha yathArtha vairAgya utpanna thAya nahi. vyavahArika daSTinA jIvanamAM sama-viSamapaNuM anubhavamAM AvyA sivAya rahe ja nahi, paNa jyAre ahaMkAra karavA bahu ja na rahyo te "tuMpaNa na rahyo. je kAMI rahyuM te "tuM rahyuM. ghaDe pANImAM DUbelo rahe tyAM sudhI pANImAM ne pANImAM tene game tyAM laI jAo paNa tenuM vajana lAgatuM nathI. ghaDAne pANInI bahAra kADho ke tarata ja vajana lAgavAnuM. tema manane jayAM sudhI paramAtmAmAM (Atma-svarUpamAM) DUbeluM rAkhIzuM, tyAM sudhI jagatane bojo lAgavAne nathI. prabhune ApaNAthI bhinna joyA ke dukharUpI be lAgavAna, tarata ja lAgavAne, vastusthiti badhAnI ema ja thayA kare che. mATe hune pakSa choDIne prabhunA ja pakSakAra banavuM joIe prabhu premanA samudrarUpe savaMtra birAje che. manane temAM nimagna rAkhavAthI saghaLe rAga vAgyamAM badalAI jAya che ane apUrva zAMti anubhavAya che. zAMtinI cAvI sAkSIbhAva rAkhI, dehabhAna jANI joIne bhUlI javuM e zAMtinI cAvI che. ApaNuM dhana agara baLa e prabhu upara vizvAsa che. prabhu eTale sAkSI-cetana-AtmA. te sahuthI adhika dhanavAna ane sahuthI adhika baLavAna che. prabhu-parAyaNa thavAne ApaNane vArasa maLe che, tenuM gaurava levuM joIe. annajaLa sivAya cAle, paNa prabhu sivAya ghaDIbhara paNa jIvI zakIe nahi, prabhu sivAya bIja keIne paNa Dara rAkhavAnI jarUra nathI. prabhu taraphano prema ane e mATe nAmanuM raTaNa e prabaLamAM prabaLa sAdhana che. ApaNuM badhuM kAma prabhu karI rahyA che, ene artha e che ke Atmatatva karI rahyuM che. e divya zakti sivAya koIthI kazuM ja thaI zakatuM nathI. bhagavAnanI zakti sivAya sUkuM pAna paNa cAlI zakatuM nathI. ene artha, kriyA mAtra cetananI zaktithI thAya che. cetananI divya zakti e ja prabhunuM sAmarthya che. aNumAtramapi tannAsti, bhUvane'tra carAcare / tadAjJAnirapekSa hi, yajjAyeta kadAcana // 1 // prabhu para saMpUrNa vizvAsa rAkhavAthI akhUTa zAMti anubhavI zakAya che, kAraNa ke prabhu pite parama sAmarthyavAna hovA uparAMta parama zAMtAkAra che.
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ 309 huM nahi, tuM nahi, te tame keNa cho? ApaNu ane paramAtmA vacce ApaNe kSullaka ahaMkAra, e ja aMtarAya che. jarA paNa vihaLatA thAya te samajavuM ke ahaMkAre kyAMka praveza karyo che. tame keNuM che e samajAyuM eTale bIjI badhI vAta samajavAmAM muzkelI nahi Ave. prasUtinI vedanA thayA pachI ja bALaka janme, e kudaratI niyamanuM keIthI paNa ulaMghana thaI zakatuM nathI. badhAM prapaMcane upAsanA karIne ja bolAvyA che. have e paMcamahAbhUtanI upAsanA choDIne, caitanyanI upAsanA karIe ema anubhava kahe che, zikhave che ke upAsanA karIne jene AyA che tenuM RNa hasate mukhaDe cUkavIe. sAcI prArthanAmAM pite zUnyavat banI jAya ane sarvatra caitanyatA darzana kare. kAMI mAgavAnuM che ja nahi. nyUnatAne anubhava e pitAnA svarUpanI paripUrNatA viSenuM ajJAna che. A ajJAna prabhu paranA bharelAne DhIlA pADe che ane mAnavI jAte duHkhI thAya che. potAnI asala jAtane oLakhI lIdhA pachI badhAM dukha nAzI jAya che. jagatane deNadAra jyAM "huM mUkavuM joIe, tyAM mUkAtuM nathI, ane jyAM huM na mUkavuM joI e tyAM mukAya che-eTale badhI azAMti UbhI thAya che. ene nivAravA mATe mANase hamezAM yAda rAkhavuM joIe ke, te kuTuMbane, nAtane, gAmane, dezane ane duniyA AkhIne devAdAra che. koI paNa divase te leNadAra nathI. pachI tene azAMtinuM kAraNa rahetuM nathI. kAraNa ke, levAnI vRttimAMthI ja azAMti ane uga jame che; paNa mAre te devuM cUkavavAnuM che evI samaja AvI jatAM, saghaLI pravRtti zAMtivardhaka banavA mAMDe che. A samajanA mULamAM jagatanA badhA ja mArA upakArI che-e bhAva mukhyatayA kAma karate hoya che. A bhAvane svIkAra karavAthI ja "aha" ane "mama" nA mULiyA DhIlAM paDe che ane jIvana paramArtha-parAyaNa banI zAMtinuM dhAma bane che. huM upakArI che, e samajamAMthI janmate ahaMkAra, jIvane jagatano adhika devAdAra banAvIne vadhu kaMgALa banAve che. mATe paranA nAnAmAM nAnA upakArane paNa parvata tulya mAnavAmAM svaya che ane te ja vinamratA sacavAze. RNamuktinI vRtti vikasaze ane temAMthI bhavamuktinI yogyatA Apo Apa vikAsa pAmaze.
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnano pAye hRdayamAM Izvara paramAtmAnuM nAma hadayamAM sthira thatAM ja jANe paramAtmA sAkSAt dekhAtA hoya tevuM lAge che, jANe hRdayamAM praveza karatA hoya, madhura AlApa karatA hoya, sarva aMgomAM anubhavAtA hoya ane tanmayI bhAvane pAmatA hoya tevuM lAge, tyAre sarva kalyANanI siddhi thAya che. ApaNA hRdayamAM Aje ke rAje che? tyAM rAja keNa kare che? te ApaNe jevA, vicAravAnuM che. ahaMnA rAjyamAM rahI-rahIne kaMTALelA vivekI ane A prazna saheje kure tema che. khare AnaMda, pUrI salAmatI, saMpUrNa nizcitatA paramAtmAnA sAmrAjyamAM rahevAthI anubhavavA maLe che. hRdaya paramAtmAne ApI devAthI paramAtmAnuM sAmrAjya samagra jIvana upara sthapAya che. tAtparya ke paramAtmAne hRdayezvara banAvavAthI eka evA anupama, apUrva, alaukika jIvanane anubhava thAya che ke jemAM AnaMda ja hoya che. keI prakAranA bhaya ke ciMtA Adi dene eka aMza paNa hetuM nathI. jeozrIe badhA jIvAtmAone potAnA jevA pUrNa vikasita, sarvathA nilepa ane svatulya sthAna ApyuM, te paramAtmAne pitAnuM hRdaya ApavAmAM thato saMkeca, kSobha, pramAda, DhIlAza e vAstavamAM mehanuM tephAna che. je jIvamAtrane jabarajasta pajave che. mAnavabhavanI pUrI sArthakatA tene paramAtmAnA nAmaguNAdi vaDe bharI devAmAM che ane tene saTa upAya paramAtmAne hRdayezvara banAvavA te che. ardhI rAte keI AvIne pUche ke tamArA mana-hRdayamAM koNa che? te ApaNe ze javAba ApIe? evo javAba ApI zakIe kharA ke amArA mana-hRdayamAM paramAtmA che ! A ja javAba e saMsAra taravAne upAya che. mAna-dAnano prabhAva mAnavane mAna-kavAyanI adhikatA che, mATe abhimAna mUkIne pUjya vyaktione nAma-grahaNapUrvaka mAna-ApavAmAM mAnavajanmanI sArthakatA che. deva-gurunA namasakArathI dharmane prAraMbha thAya che. tenA madhyamAM ane aMtamAM paNa namaskAra vaDe ja, mAnarahita ane jJAnasahita thAya che, mATe ja zrI navakAra parama maMgaLakArI che.
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ 311 prArthanA ane zubhecchA bIjAnI jema ja AptajanonI DAhI vAta mAnavAnI Teva pADavAthI mAna ghasAya che ane dharmanuM mULa vinaya puSTa thAya che. AdhyAtmika sukha ane zAMti meLavavAne upAya, pitAnuM mAnavAne nahi paNa bIjAnuM mAnavAne che. dareka kSetramAM mAnavIne vikAsa, mAnavIne mAna ApavAthI thAya che, mAna mAgavAthI nahi! arthAta mana, vacana ane kAyAthI bIjAne mAna ApatAM zIkhavuM. e ja AtmavikAsane saraLa ane nizcita mArga che. prabhunI AkRtinA darzanathI sAkya mukti, prabhunA nAmanuM grahaNa karavAthI sAmIpya mukti. prabhunA AtmadravyanA ciMtanathI sArU mukti ane prabhunA bhAvanI sAthe tanmaya thavAthI sAmUjya mukti prApta thAya che. e cAre prakAranI mukti "mAna muktinA paryAyarUpa mukti che. pUnAM nAma, sthApanA, dravya ane bhAvane bhaktipUrvaka hadayamAM sthAna ApavAthI, mAna-kaSAyathI mukta thavAya che. mAna-muktithI anya kalAnI mukti sulabha bane che. dAna paNa mAna cheDavA mATe hoya, te ja dharmarUpa banI zake che, pratyeka dharmakriyA mukhyatve mAnavane mAna-kaSAya upara vijaya prApta karavA mATe vihita che. prasannatAnuM dAna prasannatAnuM dAna jemAM eka badAma paNa na bese evuM dAna che ane chatAM, bIjuM evuM eka paNa dAna nathI, ke je tenA dAtAne enA jevuM phaLa Ape. jenA tenA prati niraMtara prasanna daSTithI jovuM te, prasannatAnuM eTale ke sanmAnanuM dAna che. pratyeka prasannatA saMpattine utpanna karanAra che, arthAt saMpattinI pUrve deDanAra ghoDesvAra che, saMpattinI biradAvalI belanAra chaDIdAra che. prabhubhaktimAMthI pragaTatI cittanI prasannatA, e eka evI cuMbakIya zakti che ke jenA prabhAve zatru paNa mitra bane che. Apatti saMpattimAM pheravAI jAya che ane koI paNa jAtanA kaMTALAne prAya: avakAza nathI rahetuM. prArthanA ane zubhecchA puNyanuM phaLa zubha che, tethI te bIjA mATe irachAya! pApanuM phaLa azubha che, tethI te bIjA mATe icchAya nahi ! vaLI IcchA ke saMkalpa puNyavAnanA ja phaLe che, pApInA nahi! tethI pApanuM phaLa, kaI bIjA mATe Irache, te paNa te IcchA vaMdhya ja rahe che.
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnanA pAye bIjAnA azubhanI IcchA, khIjAne azubha kare ke na kare, paNa peAtAnA zubhanA tA ghAta kare ja che. azubha icchayu tyAM ja zubha palAyana thayuM samajavu'. 312 kAIne peAtAnu azubha gamatuM nathI-e hakIkata -ja sava mATe zubha vAMchavAnI pharaja pADe che peAtAnA zubha mATe khIjAnuM azubha Icchavu e sAmAne apazukana karAvavA mATe peAtAnuM nAka kApavA barAbara che, melA darpaNamAM mAM na dekhAya, tema melavALA manamAM zubha na jhIlAya. A apazukana zubha jgyAhnAsama maigyAdi bhAvAne ghAta karanAra vaicArika kAlimA che. kALA kAlasA karatAMya vadhu kALI A kAlimA ii kAMInA manamAM dAkhala na thAya evI bhAvanA bhAvavI, te zubhAkAMkSI mAtranI pharaja che. sarva mATe kharekhara te ja IcchIe je a'taHkaraNapUrvaka jAta mATe icchatA hAI e. nAzavaMta padArthonI mAgaNI e prArthanArUpa nathI, paNa vAsanArUpa che. je paLe jIvAtmA kSaNika vastuthI vizme che ane nitya vastune jha Mkhe che, te paLe ja sAcI prAthanA zarU thAya che. divya prAnAnA e sanAtana pravAha vahetA je hAya che. sAdhu, sa'ta ane bhakta AtmAe sadA niSkAma--prAthanAe karatA hAya che. e prAnAnA svIkArarUpe ja jANe pRthvI, pANI, pavana, vRkSa, sUrya, candra ane megha Adi samasta prakRti, mAnavarUpI cheADane vadhu unnata karavA nirvyAja sahAya karI rahI hAya, ema zuM anubhavAtuM nathI ? citta, caitanyanI divya ekatA e AtmAnuM rasAyaNa che, te mATenI prAthanA jeenA hRdayamAM jAge che, te niHzaMka, nirbhIka ane nirvikalpa banI jAya che. AvI divya prAthanAnuM' tatkAla phaLa ekAMta hRdaya zuddhi che. hRdayane zuddha karavu ane te zuddhine TakAvI rAkhavI e ja prAthanAnI kharI siddhi che, zuddha ane svastha hRdayamAM ja paramAtmAnuM yathAtha pratibimba paDI zake che. cittamAMthI rAga, dveSa, mAyA, kapaTa, viSaya, vikAra AdinA kusa'skAro jeTalA aMze dUra thAya che, teTalA aMze hRdayarUpI arIsA zuddha bane che ane e zuddha bane che teTalA pramANamAM AtmAne paramAtmAnA sAMnidhyane lAbha maLe che. hRdaya zuddhi mATenI A tAlImanuM nAma ja 'prabhuprAtha nA' che. nitya vastunI prApti mATenI jhaMkhanA ja hRdayane zuddha kare che. paramAtma-tattva nitya che ane tenA pratye bhakti dhAraNa karanArA bhakte paNa haMmezAM hoya ja che. bAhya dRSTie te na dekhAya, tA paNa AMtara-STi jAge ane ApaNAmAM paramAtma bhAvanI jhaMkhanA jora pakaDe tA tevA bhakto najare paDe che.
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAthanA ane dhyAna paramAtmabhAvanA prakAza vIjaLInA dIvA karavA mATe, tAranA be cheDA joDavA paDe che, tema paramAtma bhAvanA prakAza meLavavA mATe paNa Positive ane Negative ne eka karavA paDe che. 313 paramAtmA-nitya tattva haMmezAM Positive che ane jagata anitya-vastu sadA Negative che. ane cheDA te jIvAtmA che. paramAtmA pratye peAtAne Negative cheDe ane jagata pratye peAtAnA Positive cheDA rAkhavAthI bahAra ane a'dara divya prakAza pragaTa thAya che. te prakAza alauki AnaMdane anubhava karAve che. e AnaMdanA anubhava laukika dRSTine choDAvanArA thAya che, tethI samagra jIvana prabhu prAthanAmaya banI jAya che. ahiMsA, satya, brahmacarya, kSamA, prema ane udAratAdi Atmika guNaiAnA utkaSa', A prakAranI prAthanA vaDe avazya thAya che. sakaLa jIvaleAka mATenI UMcAmAM UMcI zubhecchA, A prakAranI prArthanAmAM, dUdhamAM rahetA ghInI jema samAyelI hAya che. sAcI prAthanA tA prANAnI sa'jIvinI che, AtmAnI kavitA che, paramAtmAne nija sarvasvanI bheTa che. Wan prArthanA ane dhyAna jagata ke saMsAra, game te zabda laIe te paNa emAM sarI jatI vastunuM sUcana che. sarI jatAM A vizvanA saMsAranA padArtho vacce vyaktinuM jIvana sArA-mAThA saMskArone dhAraNa karatuM hoya che. sa'sAra eTale satata gati 1 nitya vahetA ane badalAtA pravAha! sa'sAramAM prati kSaNa pheraphAra thayA ja kare che. e pheraphArAnAM ApaNe eTalA badhA parovAyelA rahIe chIe ke-temAM parAvAnAra tattvAnA, sava pheraphArasanA sAkSIne, sa`sa sTArAnA jhIlanAranA khyAla suddhAM ApaNane rahetA nathI, ApaNe ApaNI judI-judI paristhitionA ja AkAra dhAraNa karIe chIe. te vagaranA ApaNA astitvanA ApaNane vicAra paNa AvatA nathI, te vagaranA astitvane vicAra karatAM, dizA bhUlelA musApharanI jema ApaNe mUjhAIe chIe. eTale ApaNe 40
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ 314 Atma-utthAnane pAye je rIte jIvana jIvIe chIe, temAM dhyAtA ke dayeya bemAMthI eka paNa nathI. mAtra dhyAna che. dhyAtA ane dayeya vinAnA dhyAnathI zuM phAyado thAya! ke tamane meTaramAM besADI, zaheramAM Amatema pheravI Ave ane je chApa paDe, tenA karatAM paNa vicitra chApa saMsAranI, kuTuMba, samAja ke jagatanA saMbaMdhenI tamArA para paDe che. temAMthI tame mukta thaI zakatAM nathI, UlaTuM te ja jIvana che ane temAM ja jIvanane rasa che, ema mAnIne varte che. A jAtanA saMskAro jhIlavAnI satata pravRttimAM viveka lAve haiya, paddhati ke niyama lAvavA haya, sahetukatA ke sArthakatA lAvavI hoya, te e saMskAra-saMghAtane keNa sAthI thAya che? e mANase vAraMvAra vicAra karavuM joIe. mANase pitAnA jIvananuM madhyabiMdu, ke jenA vaDe jIvanamAM koI rasa ke rahasya che, tene zodhI kADhavuM joIe. badhAM prANIo jIve che tema ApaNe jIvIe chIe ane badhAM prANI mare che, ema marI jaIzuM, e eka rIte sAcuM che, paNa emAM jIvana rahasya nathI. jIvana rahasya te enA madhyabiMdunI zepamAM raheluM che. dhyAna ane prArthanA-e A vyaktigata-jIvananA madhyabiMdunI zodha che. vyaktigata- jIvananuM saMkalana karanAra kendra e sthApe che. vyaktine pitAnA pulakita tava vize haMmezAM jAgRti rahe te khAtara prArthanA ane dhyAna che. dhyAna ane prArthanA dvArA mANase svamAM satata saMniSTha ane saMniviSTa thavuM joIe. AtmAne Atmaze ane Atmadarzanane anurUpa banAvavAnuM kArya paNa ethI sadhAya che. saMsAra yAtrAmAM ghaDIka thaMbhI jaI paristhitine Atma tatvanI daSTie vimarza karavo jarUrI che. A AtmA suthama che, paNa nirbaLa nathI je sUthama che, te skUlanI sarakhAmaNImAM dekhAya che echI zaktivALuM ! paNa vastutaH tema hotuM nathI, balake vadhAre samartha hoya che. vyaktinA sUthama AtmatavamAM koI gUDha-zakti rahelI che. jene mANasa zeAdhI ane vikasAvI zake che ane kAmamAM laI zake che. parama tattva tarapha abhimukhatA ke unmukhatA thatAM athavA tenI bhAvanA pragaTatAM ja parama tatvanI zakti jANe vyaktimAM saMcarita thAya che. kamaLa ubhukha thAya ke sUryanAM kiraNo tenA dalane upula kare che. tema Izvara tatvanA vicAra, smaraNa, prArthanA dhyAna, pUjA ke upAsanA ApaNane Izvara-samukha banAve che. parvatanuM darzana sthiratAne bhAva janmAve che, sAgaranuM darzana vizALatAnuM bhAna karAve che, tema IzvaranA dhyAna dvArA IzvaranI virATatA, vItarAgatA Adine khyAla Ave che. ApaNe nazvara-vinazvara chIe, chatAM ApaNAmAM avinazvaratA chupAyelI ja che. ene pragaTa karavAnA upAya, ApaNane IzvaranA dhyAna ane prArthanA dvArA jaDI Ave che.
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ IzvaraprAnA prAthanAnu khaLa jJAnapUrvaka Atma-sAkSIe nizcita karelA eka cittavALA vicAra te prAthanA che. vikArothI viruddhanI prakriyA tema ja AtmazeAdhananA nizcaya te prAthanA che. prAthanAthI 90 divasamAM zarIranI mAMsapezIe badalAi jAya che. 315 vikArI vicArAthI mAMsapezIo bagaDavA mAMDe che. tene bagaDatI aTakAvavA ane nitya sudharatI jAya te mATe prArthanA, japa tema ja maMtroccAranI prakriyA upayAgI che. eka sekaMDamAM 12 (sADA bAra) karoDa mAMsapezIe badalAya che. zuddha prAya nAnI avasthAmAM te badhI mAMsapezIe susa zkArita bane che. zvAsAgchavAsa para dhyAna ApavAne badale hRdayanA dhabakArAnu zravaNu vadhAre sAruM che. tethI zarIra-baLa ane AtmA-sAmarthya vadhe che. mANasAnA manane moTA samaya vicAromAM nahi, paNa vikAromAM pasAra thAya che. vikArAmAMthI vicAromAM javA mATe sahAyakAraka tattvamaMtrajApa yA zraddhApUrvakanI prArthanA che. prArthanAmAM prAcya ne badalavAnA nathI, paNa prAtha ke malavAnu che. Atmazuddhi mATe prArthanAnuM sUkSma baLa, vajrane zuddha karatAM jaLa karatAM anekagaNuM vadhu che. Wan izvaraprAthanA prAthanA eTale aprApta vastu mATe yAcanA eka vastu peAtAne atyaMta ISTa che, chatAM pAte peAtAnI zaktithI te meLavI zaktA nathI, tyAre te meLavavA mATe bIjA samatha puruSanI sahAyanI svAbhAvika AkAMkSA rahe che. e AkAMkSAmAMthI je hRdayAdgAra bahAra nIkaLe che, tene TUMkamAM 'prAthanA' tarIke oLakhavAmAM Ave che. eTale prAthanAnI pAchaLa nIcenI traNa vastuonuM jJAna kArya karI rahela hAya che (1) prArthAMnIya vastunI iSTatAnuM jJAna, (2) te meLavavAnI peAtAnI azakta, asahAya ane azaraNa avasthAnuM bhAna tathA (3) te prApta karavA mATe prAthya vyaktinA sAmarthyanuM spaSTa bhAna. daridratAnA du:khathI pIDAtA mAnavI, te duHkhathI mukta thavA mATe dhanavAnanI AgaLa ja prArthanA kare che, paNa ninanI AgaLa nahi. tenuM kAraNa tene daridratAnA duHkhanu spaSTa zAna che.
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ 316 Atma-utthAnane pAya. tema ja bIjAnI sahAya vinA te daridratAne dUra karavAnI potAnI azaktine khyAla tene e daDha nizcaya tarapha vaLe che ke mAruM A duHkha keI nidhanathI dUra nahi thaI zake, paNa dhanavAnathI ja dUra thaI zakaze. A kAraNe daridratAnI pIDAothI lAcAra banI gayelo 2ka AtmA, sarva prakAranA garvane tyAga karIne, dhanavAnanI pAse dIna ane dayAmaNA mukhe yAcanA karatAM jarA paNa zaramAto nathI. tenI yAcanAnA badalAmAM tene dhanavAna taraphathI apekSita sahAya maLe yA na maLe, te paNa prArthanAne te choDato nathI. kAraNa ke pitAnI ISTa siddhi mATe tene te sivAya anya koI mArga che ja nahi ane dhanavAnanI dayA upara ja pitAnuM jIvatara che, e tene nizcaya che. - dhanano atha jema dhanavAna pAse dhananI yAcanA kare che, tema annane atha annavALA pAse, vamane atha vAvALA pAse, vivAne arthe koI vidvAna pAse ane zAstrane arthI keI zAstravettA pAse yAcanA kare che. ane e rIte yAcanA karanArA AtmA ja ISTa vastune lAbha meLavI zake che. ISTane meLavavAnI IcchAnI pAchaLa jema vastunI iSTatAnuM gAna kAma kare che, tema aniSTane dUra karavAnI IcchAnI pAchaLa te te vastunI aniSTatAnuM jJAna kAma kare chekarI rahyuM hoya che. potAne ISTa vastu meLavavA mATe jema koI samarthanI sahAyanI apekSA rahe che, tema aniSTa nivAraNa mATe paNa samarthanI sahAyanI apekSA rahe che ane temAMthI ja yAcanA yA prArthanA ApeApa utpanna thAya che. ISTalAbha ane aniSTa nivAraNa mATe daya pAye ane daya pArtho jyAre asamartha nIvaDe che, tyAre manuSyanI buddhi araya sahAya tarapha deDe che. ane e araya sahAya meLavavAnA manorathamAMthI "IzvaraprArthanA' utpanna thayelI hoya che. jyAM jyAM buddhimAna manu vase che, tyAM tyAM "IvaraprArthanAne nitya kAryakrama goThavAyela hoya ja che. ane je manuSya nitya "IzvaraprArthanAmAM rasa letA nathI, te manu paNa kaI atyaMta harSa ke atyaMta zekanuM acAnaka nimitta UbhuM thAya che. tyAre Ivarane AbhAra mAnavA ke IzvaranI sahAya yAcavA mATe "Izvarane yAda karyA sivAya rahI zakatAM nathI. A rIte mAnavImAtra jyAre nitya ke naimittika "IzvaraprArthanAne eka yA bIjI rIte karI raheluM hoya che, tyAre "IzvaraprArthanAnuM zuddha svarUpa jANavAnI jijJAsA paNa buddhimAna puruSanA aMtaHkaraNamAM utpanna thayA sivAya rahe nahi. buddhimAna puruSe saphaLa izvaraprArthanA mATe traNa mukhya bAbato vicAravAnI rahe cheH
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ 317, IzvaraprArthanA (1) prArthanIya vastunuM svarUpa. (2) prArthanAno adhikArI puruSa. (3) prArthe IzvaranuM svarUpa. dezya upAye ane dazya sAdhanathI je ApattionuM nivAraNa zakaya nathI, te ApattionA pratikAra mATe ja "IzvaraprArthanAnI AvazyakatA rahe che. prArthanA zA mATe? sudhAtRSAdinAM che ke daridratA nirdhanatAdinI pIDAone nivAravA mATe jeo 'IzvaraprArthanAne upayoga kare che, teo Izvarane pitAne kAryakara banAvavA jevI sudra cenna kare che ane e rIte IzvaranI bhakti karavAne badale, IzvaranuM eka prakAranuM apamAna ja kare che. e apamAnanA SamAMthI UgaravA mATe "IzvaraprArthanAne viSaya, duHkha ke kaSTa nivAraNano rAkhavAne badale athavA sukha ke tenAM dazya sAdhane meLavavAne rAkhavAne badale, duHkha ke kaSTanA kAraNabhUta pApanuM nivAraNa athavA sukha ke tenA sAdhanabhUta dharmane lAbha meLavavAne ja rahevuM joIe. Izvara' duHkhanivAraNa mATe nathI, paNa pApanivAraNa mATe che. dukha te jIve pote bAMdhelAM azubha karmothI Ave che. tenuM nivAraNa Izavara na kare, paraMtu je pApakarmathI jIvane dukha bhegavavuM paDe che, te pApakamane jaDamULathI ukheDI nAkhavAnuM sarvottama sAmarthya "IzvaraprArthanAmAM avaraya raheluM che. e kAraNe "vItarAga zAsanamAM IzvaraprArthanAne viSaya A prakAre che. prArthanA-vastu dukkhakkhao kammarakhao samAhimaraNa ca bohilAbho a / artha: he nAtha! tane praNAma karavAnA prabhAve mane dukhakSaya, karmakSaya, samAdhimaraNa ane dhilAbha prApta thAo. ahIM duHkhakSayazabdathI vartamAnakAlIna duHkhanuM grahaNa thatuM nathI, paNa vartamAnakAlIna pApakarmanA vege anAgata bhaviSyakALamAM AvanArAM dukhene grahaNa karavAnA hoya che. udayamAM AveluM vartamAnakAlIna duHkha, tenA bhogavaTA sivAya anya kaTi upAyae paNa dUra thaI zakatuM nathI. prArthanA-vastumAM prArthanA karanAra devAdhideva zrI vItarAga paramAtmA pAse nIcenI vastue paNa yAce che: AruggabohilAbhaM samAhivaramuttamaM ditu /
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ 318 Ama utthAnane pAye artha: he vItarAga bhagavaMta! Arogya, dhilAbha ane zreSThatama samAdhi Apa !" ahIM "Arogya' zabdathI bhAva Arogya (mekSa) grahaNa karavAnuM che ane bedhilAbha tema ja samAdhinI prApti, pApakSayanA ja upAyarUpe yAcavAmAM AvI che. prArthanAsUtramAM zrI vItarAga paramAtmA pAse bIjI je ATha mAgaNIo yAcavAmAM AvI che te nIce mujaba che: 1. maniSetro (bhavanirveda) 2. margerfsA (taravAnuMsAritA) 3. rUddasiddhi (ISTaphaLa-siddhi) 4. soLavikAro (leka-viruddhane tyAga) 5. gujaLapUNA (gurujana-pUja) 6. Rcarai (parArthakaraNa) 7. sudapurajojo (zubhagurune joga) 8. tannacaLavaLa gAmamavaMdA (guruvacananI A bhavamAM akhaMDa sevA) bhavanirvedathI, guruvacananI sevA parvatanA padArtho pA5vajananA ananya upAyabhUta hevAthI ja yAcavAmAM AvyA che. e rIte pApavajananA upAyabhUta jeTalA padArtho che, te sarvanI prArthanA-yAcanA Izvara pAse vihita che. Izvara prArthanAne viSaya, je pApavarjana na rahe te IzvaranuM mahatva jaLavAtuM nathI. bAkI duHkhanuM varjana te rAjA, mahArAjA, zeTha, zAhukArAdinI sahAyathI paNa thaI zake che. mahattvanI vAta e che ke duHkhanuM varjana kSaNika hoya che. paNa duHkhanuM mULa pApa che, e pApanuM vajana na thAya tyAM sudhI anyanI sahAyathI kSaNa vAra mATe dUra thayeluM duHkha pharI pAchuM AvIne UbhuM ja rahe che. pitAnA kSaNika lAbha mATe izvarane upayoga karanAro IzvaranI mahattA sthApita karato nathI, paNa potAnI aghaTita ane zudra yAcanA vaDe IzvaranA darajajAne halake pADanAre thAya che dunyavI uttama AtmAo pAse paNa zudra kArya karavAnI yAcanA sahasA keI karI zakatuM nathI, te parama paramezvara pAse halakA prakAranAM svArthI kAryo karavAnI IcchA atyaMta kanika keTinI kema na bane? duHkhanivAraNanI yAcanA svArthaparAyaNatAvALI che, jyAre pApavarjananI yAcanA paramArthaparAyaNatAne sUcavanArI che. e kAraNe IzvaranI sahAyathI pAparahita banavAnI IcchA sivAya bIjI koI paNa icchA karavI e IzvaranI bhaktirUpa nahi paNa AzAtanA
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ izvaraprArthanA 319 prArthanIya vastunuM svarUpa spaSTa thayA pachI Izvara prArthanAne adhikArI puruSa ke hevo joIe, e vAta ApeApa samajAI jAya che. IzvaraprAthanAne adhikArI 1. duHkhanuM kAraNa pApa ja che, evI aTala zraddhAvALo he jaIe. 2. pAparahita banavA mATe IzvaranuM praNidhAna e ja eka sarvottama upAya che, evI daDha pratItivALe have joIe. 3. IzvaraprArthanAnI pAchaLa pAparahita banavA sivAya bIjI eka IcchAne dhAraNa karanAre nahi hovo joIe. prArthanIya vastu ane prArthanAne adhikArI e be vastunuM yathArtha svarUpa samajyA pachI, IzvaranuM svarUpa samajavAnI khAsa agatya rahe che. IzvaranuM svarUpa 1. Izvara sarvapAparahita levA joIe. 2. Izvara sarvajJa ane sarvadarzI hovA joIe. 3. Izvara sarva upara samAna bhAvavALA hovA joIe. je Izvara sarvathA pAparahita na hoya, te tenA bhaktane sarvathA pAparahita zI rIte karI zake ? - je Izvara sarvajJa, sarvadarzI na hoya, te prArthanA karanAranI prArthanAne jANI kevI rIte zake? je Izvara, sarve upa2 samAna bhAvavALA na hoya, te Izvara savane mAnya kevI rIte thaI zake ? yathArtha Izvara-prAthanA vitarAga, sarvajJa ane sarvadaza evA IzvaranI, pAparahita banavAnI tIvra abhilASApUrvaka, pApane ja duHkhanuM mULa mAnanArA zraddhALu AtmA taraphathI je prArthanA thAya che, te paramArtha "IzvaraprArthanA" che. bIjI prArthanA, nAma "izvaraprArthanA" dharAvatI hovA chatAM, paramArthathI IzvaraprArthanA tarIke TakI zakatI nathI. vItarAga, sarvajJa ane sarvadarzI evA IzvaranI prArthanA tenA prArthakane avazya phaLadAyI thAya che ane bIjI thatI nathI tenAM mukhya kAraNe nIce mujaba cheH vItarAga guNaprakarSarUpa, acitya zaktimAna ane sarvathA pAparahita hoya che. tethI * temane uddezIne vAraMvAra prArthanA karavAthI vItarAganI ArAdhanA (sanmukhavRtti) thAya che.
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ 320 Atma-utthAnane pAyo sanmArganI daDhatA (upakArInI bhakti ane ahaMkArane nAza) thAya che. kartavyatAne nizcaya (pAparahita banavuM e ja eka kartavya che enI pAkaTatA) thAya che. prArthanA karanAranAM pApa dUra karavA mATe Izvarane kAMI karavuM paDatuM nathI, paNa prArthanA karanAra pote ja pitAnA prayatna vaDe pApane dUra karanAra thAya che. te paNa prArthanAno viSaya vItarAga bane te ja kArya siddha thAya che. ane e ja kAraNe vItarAga ja pAparahita banAve che, ema kArya-kAraNanA niyama anusAra phalita thAya che. zrI vItarAganI prArthanAnuM supariNAma zrI vItarAga sivAya bIjAnI prArthanA paNa je pAparahita banAvI zaktI hoya, te tevI prArthanA te anAdi A saMsAramAM jIve ghaNA ja pAse karI che; chatAM duHkharahita ane pAparahita banI zakAyuM nathI. vartamAna janmamAM paNa pote ane bIjA sarva cho tema kare che, chatAM temane duHkhane ke pApane aMta AvatuM nathI. UlaTamAM je jIe vItarAganI prArthanA pUrve karI che, teo pAparahita banI rahyA che, e vAta Agama, anumAna ane pratyakSa Adi pramANethI siddha che. e kAraNe- 1. prArthanAne viSaya pAparahita banavAne have joIe. 2. prArthanA karanAre pAparahita banavAnI IcchAvALo hovo joIe. 3. prArthanIya puruSa, sarvajJa, samadarzI, sarvathA niSpApa hovA joIe. A traNa bAbate je prArthanAmAM paripUrNa paNe jaLavAya che, te prArthanA satya svarUpamAM "Izvara prArthanA" tarIke gaNavA lAyaka che. evI Izvara prArthanA nitya vikALa karavI joIe ane saMkaleza samaye vAraMvAra karavI joIe. ethI pApanAza ane dharmasiddhinuM kArya saraLa ane zIvra bane che. uparokta svarUpa sivAyanI "Izvara prArthanA" e je ke sAcI "Izvara prArthanAnA anukaraNarUpe pracalita thayelI hoya che, paNa temAM prAthya, prArthanIya ane prArthakanuM svarUpa zuddha na hovAthI, te ekAMte phaLadAyI nIvaDe ja, e nizcaya karI zakAtuM nathI. pUrva puNyane sahayoga hoya te phaLe che, anyathA bALaceSTArUpa bane che. zrI vItarAganI vItarAgabhAve, vItarAga banavAnI abhilASApUrvaka je prArthanA thAya che, te ja paramArtha "Izvara prArthanA" che. ane tene Adara karanAra nizcitapaNe Aje (vartamAnamAM) agara kAle (bhaviSyamAM) pAparahita bane che. ane pAparahita banelA AtmAne kaI paNa prakAranuM duHkha sparzI zakatuM nathI. eTaluM ja nahi paNa sarva prakAranAM sukho tenA caraNamAM AvIne ALoTe che. pAparahita banavAne pokAra, sarvathA niSpApa, sarvajJa ane samadarzI Izvara pAse ja karAya, bIje nahi.
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ 321 tIrthabhakti-prabhubhakti dunyavI padArthonI mAgaNI mATe "Izvara" nathI, Izvara te acitya zaktinA sAgara che eTale temanI pAse dunyavI padArthanI turacha yAcanA karavI e cakravartI pAse kANe pise mAgavA karatAM paNa adhika badatara kRtya che. duHkhanuM kAraNa pApa che, pApa nimULa thAya nahi tyAM sudhI du:kha TakeluM rahe che. eTale Izvara prArthanAmAM prArthaka sarvathA niSpApa banavAnI bhAvanAne pUba khUba ghUMTavI joIe. - "choDavA jevA pApathI he nAtha! Apa mane choDAve, e matalabanI prArthanA vaDe jemanAM haiyAM prakAzita thAya che temanAM jIvana paNa nipApa banIne aAya sukhanI yogyatAvALA banavA mAMDe che. ApaNe mAgaNa nahi, prArthaka banavAnuM che. prArthanA prArthanAthI paristhiti palaTAya che? nA. prArthanAthI mAnavI palaTAya che ane pachI te paristhitine palaTe che ane te prabhAva prArthyanA baLane hoya che. viparItatAnAM game tevAM gADha vAdaLo vacce gherAyelo mAnavI jo sAcA hRdayathI prArthanA kare che te e vAdaLAM vikharAyA sivAya rahetAM nathI. tenuM kAraNa che prArthyanI amApa zakti. eTale je acitya zaktizALI che, te AtmAnuM satata anusaMdhAna rahe tevI avasthAnuM nAma ja prArthakanuM jIvana che. prArthanAmAM prArthavAnuM e ja ke Apa sarvesarvA che, pUrNa che, vizvarUpa che. e satya mAruM jIvana bano ! e satyamAM mArI samagra asmitA ekAkAra banI jAo! mAruM samagra astitva egaLI jAo! ahaMne sarvathA nAmazeSa karavAnI A AdhyAtmika prakriyAnuM bIjuM nAma prArthanA che. prArthanA tene ja karAya, je rAga-dveSa ane mehathI sarvathA mukta hoya, pUrNavane pUrepUruM pAmyA hoya, kAleka prakAzaka jJAnanA svAmI hoya ane jIvamAtranA parama AtmIya hAya. | tIrthabhakita-prabhubhakita TALe dAha, tRSA hare, gALe mamatA-paMka; tIna guna tIratha lahe, tAkuM bhaje ni:zake. uparanA duhAmAM je tIrthano mahimA gAve che, te tIrtha bhAvanAtIrtha kahevAya che. dravyatIrthanA sevanathI jema dravyahAha, dravyatRSA ane dravyapaMka dUra thAya che. tema bhAvatIrthanA sevanathI bhAvavAha bhAvatRSA ane bhAvapaMka dUra thAya che. 41
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ 322 Atma-utthAnanI pAyA ahIM dravya eTale khAhya ane bhAva eTale abhya'tara ema samajavu'. dravyatItha eTale nadI, druha Adine UtaravAnA ArA. bhAvatI eTale sa'sAranadI, mAhadreSa, bhavasamudra Adine pAra pAmavAnAM sthAnA. dravyatItha paNa be prakAranAM che, eka apradhAna dravyatI ke je bhAvanu` kAraNu banatA nathI ane jenAM dRSTAnta upara ApavAmAM AvyAM che. bIjA pradhAna dravyatI ke je bhAvanAM kAraNu bane che ane jenAM dRSTAnta zrI zatru...jaya, sammetazikhara Adi zAstraprasiddha che. samasta karmathI mukti apAve tevA nirmaLa bhAva samasta jIvAnI rakSAnA udAtta piraNAmamAMthI saMbhave che. te pariNAma leAkeAttara dravyatInA sevaka evA pavitra atakaraNamAM pragaTa thatAM dekhavAmAM Ave che. tethI zrI jainazAstramAM prasiddha evA zrI zatru jayAdi tIrthaM sthaLAne ja leAkeAttara dravyatIrtha tarIke sa MbhALyAM che. evAM tIrthonuM sevana Aje paNa bhAgyavAna AtmAo nirmaLa bhAvathI kare che ane tenA piraNAme samagra mA~thI AtmAne mukti apAvanAra pariNAmanI dhArAne pALavAnA adhikArI banatA dekhAya che. te kAraNe zrI jaina-AgamAmAM bhAvanA kAraNarUpa dravyatIrthonA mahimA paNa ghaNA gavAyeA che. tItha mahimA A avasarpiNImAM dharmanA Adi kALathI Aja paryaM ta zrI zatruMjaya, zrI raivatAcala (giranArajI) ane zrI aSTApada Adi tIrthonA mahimA suMdaramAM suMdara rIte gavAyA che. ane te tIrthaMthI yAtrAe tathA te te tIrthAMmAM zrI tItha karadevAnA caityeA ane bimbe tathA tenI pratiSThA ane pUjAe ghaNA UMcA bhAvathI ane mahAtsavathI thAya che. badhAM tIrthAMmAM zrI zatru...jaya tItha ghaNuM prasiddha che. tyAMnI yAtrAe, pUjAe, racanAo, sauthI vadhAre pramANamAM thAya che tathA tyAM javA mATenA sa`ghA sauthI vadhAre saMkhyAmAM nIkaLe che. zrI zatru Mjaya tIrthanuM yAna cha mahinA sudhI prAtaHkALe ekAgra cittathI karavAmAM Ave, teA kavipravara zrI vIravijayajI mahArAjanA zabdomAM-- vimalAcala parameSThinuM' dhyAna dhare SaT mAsa, teja pUrava vistare, pUre saghaLI Aza.' Avu. anupama zrI zatruMjaya tIrtha ke je vimalAcala girirAjanA nAme paNa suprasiddha che tenA prabhAva che. A vimalAcala girirAjanuM cha mahinA sudhI dhyAna dharanAranI AzA pUrNa thAya che ane te dhyAnanA baLe tenAmAM apUrva jJAnarUpI teja vistAra pAme che. A girirAjanA dhyAnathI trIje bhave siddhi maLe che. utkRSTa pariNAmathI 'tamuhUta mAtramAM mukti
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ tIrthabhakti-prabhubhakti 323 maLe che. mukti na maLe tyAM sudhI A zrI zatruMjayatIrthanA sAcA sevakane tana, mana, dhana, putra, parivAra ane svargAdikanA sukhe tathA paraMparAe mukti ramaNIne paNa sa ga thAya che. zrI zatruMjaya tIrthano A mahimA tenI lokottara dravyatIrthatAmAM rahelo che. bhAvanuM kAraNa te dravya, e arthamAM zrI zatruMjaya sAcuM tIrtha che. zrI jinamatamAM jJAna, darzana ane cAritra e ja bhAvatIrtha che. ane tenA heturUpa dravyatIrthomAM zrI zatruMjaya mahAtIrtha ziremaNibhAvane bhaje che. zrI zatruMjaya girirAjanA kAMkare kAMkare anaMta kaTi sighanI sthApanA che. Ama te aDhI dvIpa ane be samudra parvata manuSya lokamAM evuM keI sthAna nathI ke jene sparzIne anaMtakALanI apekSAe anaMta siddha muktirAmaNIne na varyA heya. siddhazilA 45 lAkha jananI che. manuSyalakamAM AryakSetra karatAM paNa anAyakSetranI ane anAryakSetre karatAM paNa samudronA vistAranI saMkhyA ghaNI moTI che. chatAM devAdinA upasargo pAmIne anAryakSetra ane samudrajaLomAM paNa siddhi pAmelA jInI saMkhyA anaMtakALanI apekSAe anaMta keTinI thAya che. te pachI A kSetre ane tIrthasthaLone sparzIne anaMta koTi AtmAo siddhine pAmyA hoya temAM Azcarya ja zuM? anaMtakoTi siddhasthAna Ama chatAM anaMta kaTi siddhanA sthAna tarIke prasiddhi zrI zatruMjayatIrtha bhUminI ja zA mATe? e praznanuM samAdhAna prakhara tArkika ane parama buddhinidhAna, SazAstravettA vAcakapravara zrI yazavijaya mahArAja nIcenA zabdomAM pharamAve che: "etena siddhAcalAderArAdhyatvamapi vyAkhyAtaM jJAnadarzanacAritrarUpabhAvatIrthahetutvenA'sya dravyatIrthatvAdanantakoTisiddhasthAnatvasyA'nyatrAvizeSe'pi sphuTapratIyamAnatadbhAvanayaivA'tra vizeSAt / anubhavAdinA tathA siddhau zrutaparibhASAbhAvasyAtaMtratvAdanyathAcatuvarNazramaNasaMghe tIrthatvaM, tIrthakare tu tadvAhyatvamityapi vicArakoTi nATIketa / vyavahAravizeSAya yathA tathA paribhASaNamaparibhASaNaM ca na vyAmohAya vipazcitAmiti sthitaM ! // (-pratimAzataka svopajJa TIkA) artha : "AthI zrI siddhAcalAdi tIrthonuM ArAdhyapaNuM jaNAvyuM. jJAna darzana-caritrarUpa bhAvatIrthanA hetupaNAthI enuM dravyatIpaNuM che. anaMta keTi siddhanA sthAnarUpe anya kSetrothI tenI vizeSatA nathI, paraMtu tIrthanI sthApanA vaDe thatA kuTa pratIyamAna arthAt spaSTapaNe anubhavAtA bhAva vaDe tenI vizeSatA che. anubhava ane Adi zabda vaDe AgamathI ane anumAnAdi pramANethI te siddha che. zratanI paribhASA kaIne AdhIna nathI. jo tema hota te caturvaNa zramaNa saMghane tIrtha ane tIrthaMkara devane tIrthabAhya kahyA che, te vicAranI keTimAM TakI zake nahi. amuka prakAranA vyavahAra mATe jema te pari
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ 324 , Atma-hatyAno pAyo bhASAo bAMdhI che, tema ahIM paNa samajavuM. ekane (anaMta-keTi-siddhasthAna) kahevuM ane bIjAne na kahevuM, e zAstrIya paribhASAne adhIna che. vidvAna puruSe tethI mUMjhAtA nathI." - pU. upAdhyAyajInA A samAdhAnathI zrI zatruMjayatIrthanI anaMta kaTi siddhisthAna tarIkenI prasiddhi keTalIka badhI sahetuka ane pramANasiddha che, te koI paNa madhyastha buddhivALA vidvAna sahelAIthI samajI zakaze. dravyatIrthomAM lekottara dravyatIrtho zreSTha che ane temAM paNa zrI zatruMjaya tIrtha sauthI caDiyAtuM che, tenuM kAraNa anaMta keTa siddhonI sthApanA che. bIje te nathI bIje ekabe yA tethI adhika arihaMta ke tIrthanI sthApanA che. e sthApanAnI keI Adi nathI, tethI te tIrtha anAdi ane zAzvata che. | sarva tIrthakara, gaNadhare, kevaLajJAnIo ane mRtadhara maharSioe te sthApanAne mAnya rAkhI che ane upadezI che tathA tene anusAra Aja paryata anaMta AtmAo te tIrthanAM darzana, sparzanAdi karI pAvana thAya che ane thaze. tethI zrI zatruMjayatIrthane mahimA badhAM tIrthonA mahimA karatAM ajoDa che, advitIya che, anaMta che zraddhALu AtmAo tenA nAmasmaraNathI paNa romAMca anubhave che ane te tIrthanI bhakti mATe pitAnA tana, mana, dhana sarvasvane sehalAsa samarpaNa kare che. vidyamAna caityo ane tenI vipulatA paNa te vAtanI sAkSI pUre che. bhAvanA kAraNarUpa dravyatIrthanI sparzanA vaDe zubha bhAva utpanna thAya che ane tenAthI bhAvadAha, bhAvatRSA ane bhAvapaMka niyamA dUra thAya che. AtmAnI aMdara rahela dhirUpI kaSAya e bhAvadAha che, viSaya-vikAra e bhAvatRSA che ane moheya e bhAvapaMka che. tIrthanA sevanathI jIvananA A bhAva TaLe che. zrI zatruMjayAdi mahAtIrthonuM sevana, pUjana, bhAvana vagere A dayeyane lakSamAM rAkhIne jyAre karavAmAM Ave che, tyAre tenA karanAranA te te daze TaLyA sivAya rahetA nathI pariNAme AtmAmAM bhAvazAti, bhAvasaMtoSa ane bhAvanirmaLatA pragaTe che, jenA prabhAve te traNe guNene prakaSa jyAM rahelo che, evA siddhasthAnane bhaktA jIva bane che, nirmaLa AtmasvarUpane mAlika thAya che. sAgaramAM jevuM jahAja, tevuM saMsAra sAgaramAM tIrtha ane temAMya zrI zatruMjaya mahAtIrthanI tArakatAnI te vAta ja zI ? samapita thanArane tatkAla tene anubhava thAya che. evA anubhava kAje bhavi AtmAoe kaTibaddha thavuM joIe.
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ asImopakArI zrI tIrthaMkara pada 325 asImapakArI zrI tIrthaMkara pada zAomAM dharmanuM utkRSTa puNya-phaLa zrI tIrthaMkara pada mAneluM che. aneka bhanA suvizuddha dharmAbhyAsavALA kaI virala jIvane ja te prApta thAya che. zrI tIrthaMkara padanI prApti dharmanA sarva ArAdhakane thatI nathI, paraMtu te dharmArAdhakemAM paNa koI asAdhAraNa guNavALo puruSa hoya tene ja te thAya che. zrI tIrthaMkara padanI prAptine yogya jIvonA asAdhAraNa lakSaNe varNavatAM eka mahApuruSe kahyuM che ke teo sadA-kALa parArthavyasanI hoya che, svArthane gauNa karavAvALA hoya che, ucita kriyAne ja AcaranArA hoya che, dInatA vinAnA hoya che, saphaLa AraMbhane sevanArA hoya che, atizaya ke 5 vinAnA hoya che, kRtajJatA guNanA svAmI hoya che, asaMkilaSTa cittavRttivALA hoya che, deva-guru pratye bahumAna dhAraNa karanArA hoya che ane cittanA gaMbhIra AzayavALA hoya che." zrI tIrthaMkarapada e samasta jagatanA jIvane hita karanAruM hoya che. enAthI UMcuM pada ke sthAna A jagatamAM bIju che ja nahi. vaparanA prajanane siddha karavA mATe zrI tIrthaMkara para e ja eka A cazacara vizvamAM AdhArabhUta sthAna che. zrI tIrthaMkara pada traNa jagatane sukhAkArI che. traNa lokone sukha karavAnI sAthe te zrI tIrthaMkaradevanA AtmAne paNa parama sukha ane zAtinA hetubhUta che. zrI tIrthaMkarapadane prApta karanAra mahApuruSa potAnA vyavana ane janmAdi kalyANuka divasee jema nArakI ane sthAvaranI pIDAne hare che, tema svargAdimAM rahetAM zakrendra ane camaredrAdi devone parama harSa ane saMtoSa pedA kare che. janmakALathI AraMbhIne nirvANa prApti sudhI surendro, nAgendro, vidyAdharendro ane naravarendro Adi saghaLAye viziSTa koTinA jIvone zrI tIrthakara de parama anugrahanA kAraNabhUta banI jAya che. meru zikhara upara nAtrAbhiSekAdi pUjAnA prasaMge dvArA teo aneka jIvane dhibIja Adi parama dharmanI prAptinA kAraNarUpa banI jAya che. zrI tIrthaMkara paramAtmAne uddezIne bhaktithI bharelA devendra AdinA vaMde vaDe zrI tIrthaMkara paramAtmAnI je pUjA thAya che, te pUjAothI paNa bIjA anekAneka bhavya AtmAone mokSane anukULa bIjA paNa aneka mahAna upakAre thAya che. zrI tIrthaMkara padanI oLakhANa ja azoka vRkSa Adi mahApratihAryonI pUjAthI thAya che. pratihAranuM kAma kare te prAtihArya kahevAya che. kaleka prakAzaka kevaLa jJAnanI prAptithI te nirvANanI prApti paryata chatra, cAmara,
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ 326 Atma-utthAnane pAyo bhAmaMDala, dubhi ane suvarNa siMhAsanAdi zrI tIrthaMkara paramAtmAnI samIpe ja rahe che ane zrI tIrthaMkara paramAtmA teno upayoga karavA dvArA aneka jIvane nirvANanA bIjabhUta badhiratna AdinA parama lAbhane prApta karAvanAra thAya che. prAtihAryonI pUjA pUrvaka zrI tIrthaMkara paramAtmA sarva prANIone sva-sva bhASAmAM pariNAma pAmanArI ane amRtapAnathI paNa adhika AnaMda denArI tathA jana pramANa bhUmimAM vistAra pAmatI vANI vaDe ane bIjA paNa aneka prakAranA upAya vaDe aneka jInA parama hitane siddha karI Ape che. tema ja manahara vacanarUpI kiraNa vaDe jIvananA aMta paryata-niraMtara lAkha ane karoDe bhavya jenA meha-timira ane ajJAnarUpI aMdhakArane uracheda kare che. kaTi pramANu jene ajJAna-aMdhakAra haNAI javAthI temane jIva-ajIva Adi sUthama padArthone avadha thAya che. jIvAjIvAdi sUma padArthone avabedha thavAthI temane te padArtho upara AMtarika zraddhA ane ruci pedA thAya che. hRdayarUpI jiphavA vahe zraddhArUpI amRtane AsvAda mANe che pariNAme sAdhu-dharma ane gRhastha-dharmanA abhyAsarUpI sadda anuSThAnanA A sevana vaDe anukrame narakAdi gationA pravezane te AtmAo sarvathA rokI de che ane kugatimAM thanArA aneka anarthonA sAthathI bacI jAya che. eka bAju A AtmAo aneka anarthonA sAthathI bacI jAya che ane bIjI bAju uttarottara sAnubaMdha sukhane prApta kare che. pote sukhane prApta karI pitAthI anya evA bIjA aneka prANIo upara upakAra kare che ane paraMparAe nirvANa sukhanI prAptinA adhikArI bane che. A rIte zrI tIrthaMkarapadane prApta karanAra puruSottama paramAtmA zrI tIrthaMkara denA upakAra A jagata upara nisIma banI jAya che. aMte pote bhavabaMdhanakAraka sarva karmone nAza karIne pharI janmAdi duHkhada avasthAe kadI paNa prApta karavI na paDe, tevA ajarAmara padane pAme che. zrI tIrthaMkarapadanuM A svarUpa jANyA pachI keNa e nirbhAgI chava hoya ke je teonI bhaktimAM potAnA manane na parave? teonI kalyANakArI AjJAnI ArAdhanAmAM pitAnA jIvane na joDe? arthAt sahu keI samajadAra AtmA zrI tIrthaMkarapadanI bhakti ane AjJAnI ArAdhanA vaDe potAnA jIvanane sArthaka karavA mATe avazya prayatnazIla banI rahe. svArtha, meha ane ajJAnamAM gaLAbUDa jIvane paramArtha, moharahitatA ane samyagurU jJAnane parama pAvanakArI prakAza phelAvanArA zrI tIrtha karadevanI bhAvapUrvakanI bhaktithI bhavasAgara sulabhatAthI tarI javAya che, te mATe paramAtmAnI pUjA-bhakti ApaNA jIvanamAM avazya levI joIe.
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ karma mImAMsA ** dayAbhUteSu vairAgyaM vidhivat gurUpUjanaM / vizuddhA zIlavRttizra, puNyaM puNyAnubandhyadaH // prANIo upara dayA, vairAgya, vidhipUrvaka gurupUjana, vizuddha zIlanuM pAlana, e cAra puNyAnubaMdhI puNyanAM kAraNu che. peAtAnuM ghara, zarIra, ravajana ke dhana-e tattvataH peAtAnAM nathI paNa puNyakramanAM che. te badhAnA tAvika mAlika puNyakarmo che ane puNyakarmanAM mAlika tIrthaMkara paramAtmA che. puNya upArjana karavAnA kAI paNa prakAra tIrthaMkara nAmakarmarUpI parama puNya prakRtinA vipAkAyathI sthapAyelA dhamatInA prabhAve ja prApta thAya che, tethI puNya mAtranA mAlika tIrthanA sthApaka tIrthakara bhagavAna che. AvI ka prakRtimAMthI puNyaka'nI prakhaLa sattAne samajAvanAra parama pUjanIya, ajAtazatru aNugAra -panyAsapravara zrI bhadraMkaravijayajI gaNivaya .
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ karma mImAMsA uttama phaLanuM bIja uttama joIe, adhama na cAle. kukamanuM phaLa kALAMtare paNa sAruM na Ave. kamanA A abAdhita niyamane bhaMga karanAra jIvanamAM duHkhI thAya che. A niyamanAM pAlanamAM ja jIvananI AMtara-bAhya zAnti ane unnatine AdhAra che. e unnatinA AdhArabhUta se pAna...... 1 karmaphaLa 2 kamano abAdhita niyama 3 puNyanI paramAvazyaktA 4 zuddhi-zubhanuM pradAtA puNya 5 puNya-pradAtA traNa cage 6 puNya-pApanI zubhAzubhatA 7 aDhAra pApa ane navadhA puNya 8 navadhA puNyathI navapada ArAdhanA 9 nava puNyanI utpatti-nava54 10 karma-dharmanuM sarjana 11 puNyanuM piSaNa-pApanuM zeSaNa 12 tathA bhavyatva ane sahajamaLa 13 kama-kAraNa
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ karma phaLa 329 kama pharI leka karma sAthe nahi, paNa karmaphaLa sAthe laDI rahyA che. pratyeka janmamAM azubhakarmanuM phaLa na maLe ane zubha karmanuM ja phaLa maLe, e mATe satata prayatna karI rahyA che. azubha phaLanuM kAraNa azubha karma che, tene kApavAno prayAsa karavAmAM Ave te ApoApa azubha phaLathI mukta thavAya. karmane eka artha "kriyA paNa che. hAtha, paga Adi avayavo ane Indriya tathA mana pratipaLa kriyA karI rahela che. jIvanamAM pratyeka zvAsa karma ane kriyAthI vyApta che. eka kSaNa paNa virAma lIdhA vinA kriyA karyA kare che. zarIranI nADIo ane sUkSama prANanI hilacAla aTakyA vinA thaI rahela che. kriyAonA A satata pravAhI tene kaI paNa zakti rokI zakatI nathI ane jayAM sudhI A kriyAonI sAthe saMbaMdha che, tyAM sudhI AtmAne karmanA baMdhanamAM rahevuM ja paDe che. keIema vicAre ke huM A kriyAone choDI dauM ane udayagata karmanAM phaLa bhagavyA vinA eno tyAga karI dauM te te azakaya che. navIna kriyAo thaI rahI che, tenuM AtmA sAthe baMdhana ane janI kriyAo je karmarUpe baddha che, tenA phaLane upacoga rokI zakAtA ja nathI. enAthI bhAgI chUTavAnI ceSTA vyartha che. jIvanamAM prArabdha paNa che ane navIna kriyAone baMdha paNa che. AtmAne baMdhanamAM nAkhanAra bAhA padArtha nathI, paNa rAga-dveSanA vikalpa che. vanamAM rahI yA bhavanamAM paNa manane "vatravimA' alipta rAkhe ! karma phaLa e pote ja vAveluM phaLa che. tene kApatI vakhate harSa ke zeka karavAnI jarUra nathI. hasIne ke reIne kApavA karatAM nirvikArI bhAvathI khapAvI devuM te ja zreSTha mArga che. pUrva karmanA udayathI je sukha-dukha Ave te te anAsakta bhAve samatAbhAvathI bhegavavAM joIe. tenAthI jUnAM karma bhegavAI jAya che ane navA baMdha thatuM nathI. karmaphaLanI sAthe jhaghaDo na karo! sukha vakhate rAga ke dukha vakhate zreSa kare te karmanA baMdhanamAM jakaDAI rahevAnuM kArya che. baMne prasaMgoe rAga-dveSanA baMdhana rahita thavuM e ja muktine upAya che. jaDa vastune rAga chUTe te jIva tattvane dveSa chUTe. para vastune rAga e bhAga che. temAMthI bhavarUpI baMdhana pedA thAya che. sAcA bhavanirvedane artha e che ke deha paNa bhArarUpa lAga joIe, kAraNa ke te paNa karmanuM sarjana che. tenuM visarjana AtmAnA caraNe karavAthI bhavanirvedapUrNa jIvana pamAya che. kama sattA eka nyAyI sattA che. tenA taMtramAM pakSapAtane muddala sthAna nathI. mATe jevA thavuM hoya tevAM karma karavAM joIe. lIMbALI vAvyA pachI ema bolavuM ke "AMbe ra
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ 330 Atma-utthAno pAyo na Uge tene zuM artha? tAtparya ke azubha kamane jIva mAtrane kaTTara zatru samajI tenAthI sarvathA dUra rahevuM joIe. karmano abAdhita niyama eka evo sanAtana niyama che ke jevuM kAraNa hoya, tevuM ja kArya thAya. eTalA ja mATe jyAre koI paNa kArya siddha karavuM hoya, te tenAM kAraNe zedhIne ja temAM pravRtti karavI joIe. AmraphaLa joItuM hoya, te tenuM bIja vAvavuM joIe ane lImaDe Ito hoya te tenuM bIja vAvavuM joIe. abhaNa kheDUta paNa A siddhAntane jANe che ane tethI ja potAne jevA pAkanI IcchA hoya che, tevAM bIja vAve che. DokaTare paNa je roga hoya tevuM auSadha Ape che ane rogane maTADe che. mATe ja dardIe bImArImAM DokaTarano Azraya svIkAre che tathA teonI salAha mujaba auSadhanuM sevana tathA pazyanuM pAlana karIne pitAnA rogane zamAve che. ethI siddha thAya che ke reganA nAza tathA auSadhAdinA sevana vacce kArya-kAraNabhAvane saMbaMdha che. keI ajJAna vaidya roganI cikitsA nathI karI zakta agara roganA zamana mATe sAcA oSadhane nathI jANI zakatA, te dardIne viparIta prakAranuM auSadha ApI, tene roga paNa vadhArI mUke che, te vaidya uMTava kahevAya che. tevA uMTavaivathI thatA upacAra ane rega vRddhi vacce paNa kArya-kAraNabhAvane ja saMbaMdha kAma kare che. pANImAM lAkaDuM tare che ane paththara DUbe che, mATe ja karavAnI IrachAvALo paththarane Azraya nathI leta, paNa lAkaDAnA pATiyAne Azraya le che. ahIM paNa e kArya- kAraNubhAva sAbita thAya che ke pANI karatAM vadhAre vajanavALe padArtha DUbe ane ochA vajanavALo tare. A rIte jagatanA tamAma padArtho upara jyAre daSTipAta karIe chIe, tyAre ApaNane lAge che ke sarvatra kArya-kAraNa bhAvane niyama akhalitapaNe lAgu paDe che. keTalIka vAra ema paNa lAge che ke amuka kAryo akasmAta thayuM, paNa tyAM alpa jJAnane laIne kAraNe daSTigocara thatAM nathI eTaluM ja! paraMtu vizALa jJAnane dhAraNa karanAra mahAtmA puruSo tyAM paNa kAraNane joI zake che. eTale temane kaI paNa kArya mATe e vismaya thatuM nathI ke A Ama kema thayuM? jevuM kare tevuM pAme je niyama jagatanA anya padArthone mATe che, te ja niyama AtmAne mATe paNa samajI le arthAt AtmA paNa jevuM kare che, tevuM ja pAme che. je AtmA hiMsA, corI, jUTha, abrahma vagere kArya kare che, te potAnA AtmAmAM mAThAM phaLa bhogavavAnuM bIja vAve che. tathA je ahiMsA, satya, brahmacarya vagere satkAryo kare che, te zubha vastunA saMga ane tethI nipajatAM phaLanuM bIja vAve che.
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ 331 karmane abAdhita niyama jagatamAM keTalAka manuSyane vinA parizrame sukha-saMpatti maLe che, jyAre keTalAkane athAga parizrama karatAM paNa peTapUratuM anna maLatuM nathI. keTalAka janmathI ja ajJAna che ane keTalAka janmathI ja tIkSaNa buddhinA mAlika thAya che. keTalAka rogI, apaMga ane nirbaLa hoya che, te keTalAka niragI, baLavAna ane pAMce Indriya vaDe sarvAga saMpUrNa hoya che. amuka ja janmatAM ja AyuSya pUrNa karI paralekanA paMthe prayANa karI jAya che. jyAre bIjAo dIrghakALanA AyuSyane AMca vagara bhegave che. keTalAka udAra hRdayavALA dekhavAmAM Ave che, te keTalAka kSudra haiyAvALA paNa dekhavAmAM Ave che. A te manuSyajAtimAM ja paraspara bheda thaye. tiryaMca jAtinAM jIvomAM paNa e ja bheda jovAmAM Ave che. rAjadarabAramAM UcharatA ghoDAo zarIre huSTa-puSTa dekhAya che. temane suMdara sAmagrIvALuM khAvAnuM maLe che tathA temanI pUratI kALajI paNa 2khAya che, jyAre bIjA aneka gheDAone enA mAlike taraphathI peTapUratuM khAvA paNa nathI maLatuM. uparathI ene mAlika mAra mArIne tathA ribAvIne gajA uparAMta kAma karAve che. bIjI paNa aneka vicitratAo jagatamAM pratyakSa dekhAya che. jema ke ke jIva ekendriyamAM, keI beIndriyamAM, koI teIndriyamAM, koI caurindriyamAM, kaI paMcendriyamAM utpanna thAya che. temAM pratyeka jIvane bhinna-bhinna aMge prApta thAya che. A rIte jagatamAM tamAma jIvone janmatAM ja sago maLe che tathA pAchaLathI je kAMI saMge upasthita thAya che. temAM jarUra kAMIka kAraNa tevuM ja joIe, kema ke kAraNa vinA kArya hAya ja nahi. janmatAMnI sAthe ja maLatA saMgamAM jIvane vartamAna puruSArtha te kAraNa hoI zake ja nahi mATe jarUra tyAM anya kAraNa hovuM joIe, tenuM ja nAma karma che. pAchaLathI upasthita thatAM sukha-duHkhanA sogamAM paNa kevaLa A bhavane puruSArtha nathI. te puruSArtha te nimitta mAtra che. mukhya kAraNa e che, tene jJAnIo karma kahe che. kamanA prakAra A kama be prakAranuM che, sArI sAmagrIne saMga jenAthI maLe che, tenuM nAma puNya karma! mAThI sAmagrIne saMga jenAthI maLe che, tenuM nAma pApakarma! satkArya AcaranAro pitAnA AtmAmAM puNyarUpI bIja vAvI kALAMtare suMdara phaLa bhogave che. jyAre akArya karanAra pAparUpa bIja vAvI viparIta phaLane pAme che. Atmadravya mATe te bIje e niyama paNa che ke-jevuM kArya kare, tevuM phaLa kALAMtare pAme athavA tatkALa paNa pAme!
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 32 Atma utthAnano pAyo anIti, cerI Adi pApakarma karanAra hRdayamAM tatkALa azAtine pAme che, jyAre nyAyasaMpanna, sadAcAranika puruSa niraMtara hadayamAM svasthatAnA sukhane dhAraNa kare che. A uparathI e phalita thAya che ke A janmamAM ke janmAMtaramAM sukhI thavA IcchanAre, akAryone sarvathA tyAga karI, jeTaluM adhika bane teTaluM satkAryamaya jIvana jIvavA prayatna karavo joIe. Ama thAya te ja karmane ke kArya-kAraNabhAvane trikAlAbAdhita niyama pote jAye, mAnya che, samaje che, te yathArtha gaNI zakAya. uttama phaLanuM bIja uttama joIe, adhama na cAle. kukarmanuM phaLa kALAMtare paNa sAruM na Ave. karmanA A abAdhita niyamano bhaMga karanAra, jIvanamAM duHkhI thAya che. A niyamanA pAlanamAM ja jIvananI AMtara-bAhya zakti ane unnatine AdhAra che. sAco svAmI puNya-kama pitAnuM ghara, zarIra, svajana ke dhana e tatvataH pitAnuM nathI, paNa puNyakarmanuM che. te badhAnuM tArivaka-mAlika puNya-karma che. ane puNyakarmanA mAlika tIrthaMkara paramAtmA che. puNya upArjana karavAne kaI paNa prakAra tIrthaMkara nAma karmarUpI parama puNya prakRtinA vipAkedayathI sthapAyelA dharma tIrthanA prabhAve ja prApta thAya che. tethI puNya mAtranA mAlika tIrthanA sthApaka tIrthaMkara bhagavAna che, kema ke tIrthakara nAma karmanI puNya prakRtine vipAkedaya bhegavanAra teo ja che. temanI ekaniSThApUrvaka sevA karavAmAM Ave te ja jIvane pitAnuM sAcuM ghara (mekSa), sAcuM zarIra (AtmA), sAcuM dhana (kevaLajJAna) ane sAcA svajana (temanA mArge cAlanAra caturvidha zrI saMgha) nI prApti thAya che. saMghano parivAra tIrthakaranuM tIrtha che. tenI rakSA mATe, vRddhi mATe je kAMI prayatna thAya che, tenAthI potAnA dhana, deha vagerenI rakSA thAya che. tethI tenI sevAmAM ja potAnI sAcI rahyA che. puNyanI paramAvazyakatA dharmanAM be svarUpa dareka cIjane be bAju hoya che, tema dharmanAM paNa be svarUpa che. mekSa-sAdhaka jIvane pratyeka dharma-anuSThAna dvArA eka bAju nirjara ane saMvara thAya che. eTale ke bAMdhelA jUnA azubha karmone aMzataH kSaya ane baMdhAtA azubha karmone nirodha thAya che. temaja bIjI bAju zubha karmone Azrava thAya che. arthAt zubha Azrava vakhate azubhakarmone saMvara ane pUrvopArjita pApakarmonI nirjarA paNa thAya che. mATe puNyAnubaMdhI puNyane saMvara ane nirja savarUpa kahI zakAya. zubha-karmone Azrava kahe ke puNyane baMdha kahe-A baMne eka ja vAta che.
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ punI paramAvazyaktA 333 jayAM sudhI mana, vacana ane kAyArUpa vegano vyApAra cAlu che, tyAM sudhI karmabaMdha anivArya che. e rogane vyApAra azubha pApakarmone ane zubha hoya te zubha karmone Azrava avazya thAya che. teramA sagI guNa-sthAnaka sudhI yogone vyApAra cAlu hoya che. eTale tyAM sudhI saMvara ane nirjarAnI sAthe puNyAzrava paNa avazya hoya che. prabhudarzana, pUjana, vrata paccakakhANa ke AvazyakAdi anuSThAnethI zubha-bhAva ane puNyabaMdha thatuM hovAthI, te AtmA mATe baMdhanarUpa che, ema mAnI je tenI upekSA karavAmAM Ave ke anupAdeyatA batAvavAmAM Ave, te jIvane mokSa-sAdhanA ja azakya banI jAya! pachI saccidAnaMda svarUpanI ke mekSaprAptinI te mAtra vAto ja karavAnI rahe che. puNyabaMdha karAvanArI phiyAone dharma mAnavAmAM na Ave, te cAdamAM guNasthAnaka sivAya bIjA koI guNaThANe dharma ghaTI zake nahi. ane 14 mA guNasthAnakanI ucca kakSA prathama 13 guNasthAnakanI sparzanA-prApti vinA kema prApta thaI zake? A mAnyatA mujaba to mokSa asaMbhava banI jAya. kema ke mokSanA eka aMgarUpa vyavahAra puyarUpa dharmathI nirapekSa mAnI lIdhelI nizcayalakSI mAkSasAdhanA jIvane mokSagAmI nahi, paNa durgati-gAmI ja banAvanAra nIvaDe. mATe saMvara ane nirjarAnI jema puNyAnubaMdhI puya paNa dharmanuM-mokSa sAdhavAnuM eka aMga hevAthI, tene upAdeya mAnI, tenuM vadhu ne vadhu Adara-bahumAnapUrvaka pAlana-karavA prayatnazIla banavuM joIe. puNyane heya-upAdeya vibhAga sAmAnya rIte puNyabaMdhanA be prakAra che: eka che pApAnubaMdhI puNya arthAt puNyanA phaLanI IcchAthI nidAnapUrvaka karavAmAM AvatuM puNya. ane bIjo prakAra che-puNyAnubaMdhI puNyaH arthAt niSkAmapaNe mAtra sva-paranA upakAranA lakSathI karavAmAM AvatuM puNaya. A baMne prakAranA puNyamAM prathama puNya sarvathA heya che, kAraNa ke tenA dvArA bAhya sukhasamRddhimAM jIvane tIvra rAga ane Asakti utpanna thAya che ane tethI pApanI para pa sa ya che. AnA pariNAme bhavabhramaNa thAya che. jyAre bIjA prakAranuM puNyAnuaMdhI puNya upAdeya che, kAraNa ke tenA dvArA maLatI bAhya sukhasAmagrI jIvane temAM Asakta nathI banAvatI, paraMtu potAnuM phaLa ApI jIvane saddaguru AdinA uttama AlaMbana prApta karAvI, ekSa-sAdhanAmAM sahAyaka banI rahe che, mATe te upAdeya che. AgaLa vicArI gayA te puNyabaMdhanA heturUpa nava prakAranAM puNya ane karmagraMtha vageremAM batAvelI puNyanI 42 prakRtimAMthI tIrthaMkara-nAmakarma manuSya-jAti, paMcenidrayajAti, Adi puNya-prakRtio te sarvathA upAdeya ja che. kema ke tene vinA pApanAzaka ane mokSasAdhaka uttama sAmagrI maLI ja zakatI nathI. e sAmagrInA abhAve mokSamArganI sAdhanA paNa thaI zakatI nathI ane A sAdhanA vinA siddhi te thAya ja zI rIte?
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ 334 Atma-hatyAno pAyo bAhya IcchA: eka pApa IcchA bAhya sukha samRddhinI kAmanA, e anAtmabhAva piSaka hevAthI pApa che. puNyakArya sAthe bAhya malina-irachAnuM pApa bhaLe che, tyAre puNya paNa puNyAnubaMdhI na banatAM pApAnubaMdhI banI jAya che. nAnuM paNa puNya, pitAnuM zubha-phaLa avazya Ape che. paNa puNya karatI veLAe je puNyanA laukika-phaLanI IcchA karavAmAM Ave, te e puNya pitAnuM pUrNa phaLa ApavA samartha nathI banatuM, paNa IrachAnuM pApa bhaLavAthI te pApAnubaMdhI banI jIvane durgatinA dArUNa duHkhane ApanAruM paNa banI jAya che. mATe dAnapuNya ke dharmakArya karatAM kadApi tenA badalAmAM bAhya sukhasaMpattinI abhilASA na rAkhavI joIe. sakAma-nidAna pUrvakanA puNyathI maLelI bAhya sukha-sAmagrI jIvane DhIlA goLa para beThelI mAkhInI jema kSaNika sukhasvAda ApIne aMte AtmaghAtaka nIvaDe che. jyAre niSkAmabhAve popakAranA lakSathI karelAM puNyane ane tenA dvArA maLatI bAhya sukha sAmagrIne sAkaranA gAMgaDAnI upamA ApI zakAya. sAkaranA gAMgaDA para beThelI mAkhI sAkarane svAdane laI, aMte UDI javAnI paNa saMpUrNa kSamatA dharAve che. mATe puNyakama karatI vakhate kevaLa karmakSaya ane pAyakSayanI ja IcchA rahe ane koI prakAranI bAhA bhautika IcchA na sevAI jAya, tenI paripUrNa kALajI mekSAbhilASI chAe avazya rAkhavI jarUrI che. kRtajJatA-guNanI keLavaNI puya puNyAnubaMdhI eTale ke pApanAzaka ane mokSa sAdhaka banI rahe, e mATe jIvanamAM kRtajJatA ane paropakAra guNa keLavameLavavo atyaMta jarUrI che. jIvanI pAtratAnuM ke dharmanA adhikArIpaNAnuM AgavuM lakSaNa kRtajJatA che. namutyunuM sUtramAM arihaMta paramAtmAne "purI suttaramANuM ane laguttaramANuM" vagere je pa dvArA stavana vAmAM AvyA che, temAM temane nirupacarita lakattara para pakAra guNane praka ja kAraNabhUta che. siddhA-paramAtmA sarva-karmathI mukta ane sarvaguNa saMpanna hovA chatAM, zrI, navakAra maMtramAM ane zrI siddhacakra yaMtramAM, arihaMta padane ApavAmAM AvelI prathamatApradhAnatA e temanA sarvotkRSTa ane sakriya lekottara-popakAra guNane ja AbhArI che. lekamAM je kaMI ucca sthAne ke pade che, te lattara paropakArI puruSone ja prApta thAya che. tIrthaMkara padanI prApti paNa "savi jIva karuM zAsanasI" nI parepakAramaya lakattara bhAvanAnuM ja phaLa che ane tenuM kArya paNa paropakAra ja che. kevaLajJAnanI prApti thatAMnI sAthe ja tIrthakara-paramAtmA tIrthanI sthApanA karI bhavya ane zAzvata sukhazAMtino sAce mArga batAve che ane e ja temane lokottara upakAra che. tIrtha e.
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ puNyanI - parama vazyaktA 335 sAdhana che, tattvaprApti e sAdhya che. tInI sevAupAsanA karavAthI ja tavanI prApti thaI zake che. tInI ArAdhanA vinA tattva maLI zakatuM nathI. meAkSasAdhanAnA mArgo, vyavahAra ane nizcaya ubhayAtmaka che. nizcayanuM lakSa rAkhIne vyavahAranuM ja pAlana karavAthI ja sAdhya-mAkSa prApta thAya che, pravRttimAM vyavahAranI ane lakSamAM nizcayanI pradhAnatA hoya, teA ja kAryanI siddhi thAya che. anyathA lakSa vinAnA vyavahAra eTale ke nizcaya vinAnA puruSArtha ane vyavahAra vinAnuM lakSa eTale ke puruSArtha vinAnuM lakSa, e khane eklA haiAvAthI kAryasAdhaka banI zakyAM nathI. koI paNa kAryanI siddhi mATe nizcita lakSa ane tadanurUpa sakhaLa puruSArtha banne jarUrI che. prastutamAM svApakAra eTale zubhabhAva, citta-prasannatA ane Atmika-guNAnI prApti e sAdhya ( lakSa) che ane paropakAra eTale parapIDA-parihAra, paraprANa rakSA ane pAparahita-kriyA rUpa dAnAdinI pravRtti e tenuM sAdhana che Amika paribhASAmAM kahIe te, svApakAra e nizcaya svarUpa ane paropakAra e vyavahAra svarUpa che. puruSArtha ane pravRtti haMmezAM sAdhanAmAM ja thai zake che. sAdhya tA puruSArthanuM phaLa che. jema tRpti e bheAjananu phaLa che, tenI prApti svayaM bhAjananI pravRtti karavAthI eTale kekALiyA levA, cAvavA vagere kriyAthI ja thAya che. paNa pratIkSA karavA mAtrathI ke tenuM jJAna karavA mAtrathI tRpti thatI nathI! e ja rIte svApakArarUpa je ' sAdhya 'che, te paropakAranI pravRtti karavAthI ja maLI zake che. svAsthya parihAra d ahiMsA Adi vratAnA pAlanamAM ke maitrI Adi bhAvanAomAM peAtAnA AtmAnA upakAranuM lakSa hAya ane anya jIvAnI pIDA-parihAra AdinI ke hiMtaciMtana AdinI pravRtti hAya, te ja e dharmAM-anuSThAnA sva--para upakAraka banI zake. anyathA mAtra peAtAnI pIDA-parihAra AdinI ke peAtAnI kArI hitacitAnI pravRttithI ja khAtmakalyANa thaI zakatuM hota, teA pratyeka jIva anAdikALathI pAtAnI pIDA-parihArarUpa ahiMsA, maitrI, peAtAnA guNeAnA prame, peAtAnA duHkheAnI karuNA tathA potAnA duHkhAnI upekSA karatA ja AvyA che, para`tu tenAthI A jIvanuM hita nahi, paNa bhaya'kara ahita ja thayuM che. A svArthIMdhatAnuM pApa ja jIvAnuM ahita karanAru che ema jANIne vizvopakArI, vizva--vatsala, paramajJAnI puruSae anya jIvAnI hiMsAnAM tyAgarUpa ahiMsAdi tA ane parahita-ciMtArUpa maitrI, parazu-tuSTi rUpa pramAda, paradu:kha pratikArarUpa karuNA ane paradoSa-upekSArUpa mAtmya bhAvanAonuM sevana karavAnuM vidhAna karyuM" che. maitrI Adi cAre bhAvA ne khIjA jIvA prati bhAvavAmAM Ave che, te ja gunnurUpa athavA
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ 336. Ama-hatyAnA pAye sva-para hitakara bane che paraMtu e bhAve potAnA (jIva) pUratA ja bhAvavAmAM Ave te doSa rUpa bane che. arthAt sva-para ahitakara bane che. ahiMsA Adi vratanA pAlanathI jema bhAvaprANanI rakSA ane janma-maraNa AdinA kAraNabhUta azubha karmone nirodha thatAM, Atmahita thAya che, tema bIjA nAM paNa dravyaprANanI rakSA ane pIDAne parihAra vagere thavAthI parahita thAya che. - A rIte pakAra ane paropakAra eka ja kAryanA be pAsAM hovAthI baMne chUTA pADI zakAya tema nathI. sAdhya rUpe pakArane ane sAdhanarUpe popakArane ja jIvanamAM prAdhAnya ApavuM joIe. e pApakAra sA pakAra (sAdhaka) banI rahe te mATe kRtajJatAno bhAva paNa avazya keLavavo joIe. anyathA para pakAra ahaMkArane poSaka banI jatAM, - pakArane badale sva-apakAra (ahita) nuM ja kAraNa banI jAya che ane te ja zubhaazubha karmane baMdhanuM kAraNa bane che. zuddhi-zubhanuM pradAtA puNya guNa prAptine upAya kRtajJatA, paropakAra Adi sadaguNanI prApti-guNIjanonA bahumAnathI thAya che, guNAnurAga ane guNa-bahumAnathI ApaNuM hadayabhUmimAM guNarUpI bIjanuM vAvetara thAya che pUrNa guNa paramAtmA ane paramaguNa sadaguru Adi guNI puruSanA Adara, bahumAna, temanI sevAbhakti tathA AjJApAlana karavAthI ApaNAM cittaratna upara caDelI durguNanI malinatA dUra thAya che. ethI AtmazuddhinI preraNA maLe che ane e dvArA aneka prakAranI saddabhAvanAo jAgRta thAya che. guNa ane guNanA bahumAnapUrvaka sAcA dilathI ja guNaprApti mATe paramAtmA pAse prArthanA karIe, te A jIvanamAM paNa sadaguNe avazaya prApta thAya che. mATe ja caityavaMdananI vidhimAM avazya balavAmAM AvatAM jayavIyarAya-prArthanA sUtra dvArA bhaktAtmA, uttama guNanI ane mokSamArganI maMgala ArAdhanA nividane thaI zake, tevA prakAranI uttama sAmagrInI prabhu pAse mAMgaNI karate kahe che he bhagavan! ApanAM kRpA-prasAdanA prabhAve mane bhavanirveda, mArgAnusAritA, ISTaphaLa-siddhi, lokaviruddha kAryone tyAga, gurujanapUjA, parArthakaraNa ane zubha gurune bhega tathA temanAM vacananI sevA Adi uttamaguNenI prApti thAo, "hAumAM taha prabhAva bhaya bhavanio !"
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddhi-zubhanuM pradAtA puNya 33 A mAMgaNImAM gurujana pUjAthI kRtajJatA ane parArthakaraNathI paropakAra-guNa ja sUcita thAya che. A guNNAnI prApti, bhagavad-bhaktinA prabhAve thAya che ane prabhu prArthanA temAM prANa pUre che. janmadAtA mAtApitA Adi laukika upakArI jatenuM AdarabahumAna ane temanI sevA, AjJApAlana Adi karavAthI zubhaguru-cAga eTale ke, leAkottara upakArI sadguru Adine zubha samAgama karAvI Ape tevI, tathA tavacana sevanA eTale ke temanA vacana (Adeza) anusAra AcaraNa karI zakIe tevI saddabuddhi ane puNya zakti utpanna thAya che. annapuNya jalapuNya Adi laukika popakAra svarUpa puNya kAryAM karavAthI, leAkeAttara upakAra karI zakAya tevI adbhuta puNyazazinuM sarjana thAya che. kRtajJatA ane parApakAraguNunI prApti ja A saMsAramAM atyaMta durlabha che. te guNA AvyA pachI, bIjA guNA tA-tenA prabhAve svayameva kramazaH pragaTatA jAya che. puNyathI puNyanI vRddhi jema dhanathI dhana vadhe che, tema puNyathI puNya vadhe che. puNyathI prApta thayelA mana-vacana-kAyAnI zaktinA ke dhana-dhAnyAdi khAdya padArthone bIjAnA hitArthe upaceAga karI, tenA AnaMda ( harSa ) mANavAthI, puNyanA bhaMDAra akhUTa bane che, jyAre peAtAnI sAmagrInA pAte ja Asakti pUrNAMka bhega ke upabheAga karI temAM AnaMda mANe tA bharelA puNyanA bhaMDAra paNa khAlIkhama thaI jAya che. bIjAne ApavuM e puNya che ane pAte ja Asakti pUrNAMka bhAgavavu e pApa che, ApavAthI udAratA-guNu khIle che. bhAgavavAthI Asakti pASAya che. AsaktinA pApamAMthI chUTavA ceAgya puNya sarjavA mATe ja bIjAne ApavAnu che; nahi bhAgApabhAganI vadhu suMdara sAmagrI maLe evI kAmanAthI ! kAI paNa vastunuM dAna mane sArU maLe ke vadhu maLe evI AzAthI nahi, paNa mane je kAMi maLyuM che, e parApakArI ane kRtajJatAnAM svAmI evA devagurunI kRpAthI ja maLyuM che. mATe devagurunI AjJA mujaba ja parArthe ApavuM e mArU' katavya che, evI udAtta bhAvanAthI ja karavu. joie, puNyathI maLelI sAmagrInA puNya mAge upacega karavAthI puNyanI vRddhi thAya che. dAnAdi paropakAramAM dAna lenAra mAhamUda jIvAnI dRSTi pudgala taraphanI hoI zake che, paNa dAtAnI dRSTi tA sAmA jIvanA 'jIva tattva' upara ja hAvI joIe. sAmA jIvanI pIDA pratikULatA kema dUra thAya? kema ene zAtA ane zAMtvana maLe, evI anukapA karuNA bhAvanAthI dAtAe annapuNya vagere puNyakAryo karavA taiyAra thavu' joIe. dAnamAM teA dAtA petAnI jAtane parama saddabhAgI mAnI, mAtra puNya buddhithI ja dAna A 43
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ 338 Atma utthAnane pAye karate hoya che, mATe tenAthI mahAna puNyanI abhivRddhi thAya che paraMtu dAna lenAra jIvo paNa dAtAnA dAnAdi uttama guNenI sAcI prazaMsA anumodanA karavA dvArA pAtAnI yegyatA anusAra puNyanA bhAgI bane che. - mekSa-paNa paropakAra svarupa eka AtmA siddhapada prApta kare che, tyAre avyavahAra rAzimAMthI eka jIvane uddhAra thAya che. A niyama anusAra ApaNA upara paNa siddha bhagavaMtanA mahAna upakAranuM RNa, upakArane bhAra rahelo ja che. mukta avasthA eTale ke siddhapada, e kevaLa parepakAramaya avasthA che, ema eka apekSAe kahI zakAya che. kAraNa ke siddha bhagavaMta svayaMpUrNa ane kRtakRtya hoya che. teo AtmAnA saMccidAnaMda sahaja svarupamAM ja sakA layalIna heya che. AThe prakAranA karmo, aDhAre prakAranA deze ane samagra IcchAothI rahita hoya che. tethI dayeya rUpe bhavyAtmAone upakArI bane ja che ane koI paNa jIvanI pIDAhiMsAmAM lezataH paNa svayaM nimittabhUta banatA nathI. mATe siddha avasthA e jIvanI paramAnaMdamaya ane parama paropakAramaya avasthA che. teo pitAnA astitva mAtrathI mahAna paropakAra karI rahyA che. zarIrI avasthAmAM jyAM sudhI mana, vacana ane kAyAnA sUkSama spaMdane cAlu heya che, tyAM sudhI eTale ke temAM sagI guNasthAnaka sudhI paNa zAtA vedanIya karmane baMdha cAlu hoya che, enI pAchaLanuM kAraNa yuganA sUkSama spaMdanathI thate zubhAzrava che. jyAre siddha avasthA e gAtIta ane saMpUrNa kamarahita avasthA che. tethI saMpUrNa ahiMsakabhAva tyAM hoya che. A apekSAe siddhapadanI kevaLa paropakAramayatA ghaTI zake che. paMca parameSTiemAM arihaMta paramAtmAne ApavAmAM AveluM prAdhAnya, te paNa paropakAra guNanAM prakarSanI apekSAe ja che ane temane sarvotkRSTa lakattara upakAra e ja che. ke siddhapadanI vAstavika oLakha teo Ape che. siddha avasthA eTale ke mukti e ja aMta vinAnI avinAzI avasthA che arihaMta, AcArya, upAdhyAya ke sAdhu avasthA sAdi sAMta che, paNa siddhapada sAdi anaMta che, mATe ja mAnava jIvananuM parama ane carama lakSa siddhapada che. puNyathI zuddha upayoga azuddhamAMthI zuddha tarapha javA mATe zubha-bhAva eTale ke puNyane Azraya le jarUrI che. zubhabhAvanA mAdhyama vinA AtmAne azuddha upaga dUra thatuM nathI. temaja zuddha upaganI tene prApti paNa thatI nathI. rAga-dveSa ane mohane AdhIna banelA AtmAono upayoga anAdikALathI azuddha baneluM hoya che. tene zuddha banAvavA mATe
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ puNya-pradAtA traNa yogo 339 mana-vacana ane kAyAnI zubha pravRtti anivArya che. zubha gathI ja azuddha upagono parihAra zuddha upayogone AviSkAra thAya che. nava puNyamAM parahitakArI pravRttimAM pravRtta-zubha mana, vacana ane kAyAne, puNya svarUpa ja kahyA che. puNya svarUpa eTale je pavitra kare te puNya che. traNe yoganI zubha pravRttithI ja AtmAne upaga zuddha bane che. mATe zubha kAyAdi vege ane tene zubha rU5 banAvanArA sarvajJa kathita tapa-ja5 Avazyakazi anuSThAne paNa puNya svarUpa hovAthI, parama AdaraNIya ane upAdeya che. puNya zubhabhAva svarupa hevAthI zuddhabhAvanI sanmukha che. tethI tene svabhAva paNa kahI zakAya. jyAre pApa azubha-bhAvasvarUpa hovAthI AtmAnA zuddha svabhAvathI taddana vimukha che, mATe te vibhAva che, A vibhAvamAMthI svabhAva tarapha laI jate jJAna ane kriyAne sumeLa puNyanA prabhAvathI thAya che. puNya-pradAtA traNa coga jJAna-kriyAkyAM mekSA jJAna vinAnI kriyA ke, kriyA vinAnuM jJAna pitAnuM pUrNa phaLa ApavA samartha nathI banatA. A baMne jyAM sudhI ekalA (ekAMgI) hoya che, tyAM sudhI te mekSasAdhaka banI zakatA nathI. mekSanI prApti jJAna ane kriyA A baMnenA sumeLathI ja thAya che. mokSaprAptimAM jJAna sAthe kriyAnI AvazayakatA ja puNyanI AvazayakatAne sAbita kare che. kriyA vinAnuM jJAna ke jJAna vinAnI kriyA niSphaLa che. tene artha eja ke, vyavahAranI pravRtti vinAne nizcaya ane nizcayanA lakSa vinAnI vyavahAra-pravRtti e niSphaLa che. kriyA mukhya paNe vyavahAra svarUpa che. mATe e ekSaprAptinuM eka agatyanuM aMga che. keI paNa kriyAmAM mukhyatve kAyA ane gauNa rUpe mana-vacanane ja praga hoya che. mana, vacana ane kAyAnA vyApAra vinA keI paNa kriyA thaI zakatI nathI. puNyanA nava prakAramAM zubha mana, vacana ane kAyA A traNene samAveza che. eTale A traNe ye svayaM puNya svarUpa che. ane puNyanA hetu paNa che. mATe prabhu-pUja, paccaphakhANa, sAmAyika Adi sarva zubha kriyAo puNya svarUpa hovAthI parama AdaraNIya che. puNyabaMdhaka zubha kriyAonI upekSA karavAthI mokSanI ja upekSA thAya che. arthAt bhavabhramaNanI ja paraMparA sarjAya che, ethI mokSAbhilASI AtmAoe puNya-kAryomAM ke, zubha-kriyAomAM jarA paNa pramAda na seva joIe.
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 Atma-utthAnane pAye anumodanA-puNya anumodanA puNya svarUpa che. nAnA paNa puNyane paripuSTa banAvanAra ane tenI paraMparA vadhAranAra anudanA che. mana, vacana ane kAyA A traNe vega zubha-vyApAravALA hoya che tyAre puNyasvarUpa ja hoya che ane te pratyeka yuganA zubha karaNa-karAvaNa ane anumodana paNa puNya svarUpa ja che. A traNenI kAryakSamatA (phaLadAnanI zakti) samAna hovA chatAM anumaMdanAnuM mahattva ane mahAbhya adhika che. tenuM kAraNa e ja che keanumodanA mananuM kArya hevAthI tenuM kSetra vyApaka che. karaNa ane karAvaNa e tana ane vacananuM kArya hovAthI tenuM kSetra sImita che. jayAre anumodanA e mukhyatve mananuM kArya hovAthI tenA dvArA traNe kALa ane traNe lekanA sarva uttama jIvenA sarva saddharma karmanI anumodanA karI zakAya che. kaI paNa kArya jAte karavAmAM mukhyatve kAyAne, bIjA pAse karAvavAmAM mukhyatve vacanane ane bIjAnA kAryane joI-jANIne harSa-AnaMda anubhavavAmAM mukhyatve manane phALo hoya che saMga ane zaktinA abhAve kadAca kaI jIva zubha pravRtti svayaM na karI zake, karAvI paNa na zake, paraMtu je kaI AtmA e puNyakArya karatA hoya ke karAvatA heyatenI sAcA dilathI anumodanA karIne paNa e puNyakArya karavA-karAvavA barAbara ja phaLa meLavI zakAya che. karaNa-karAvaNa ane anamedana jJAnI puruSoe karaNa, karAvavuM ane anumodanAnuM eka sarakhuM phaLa batAvyuM che, tenuM kAraNa e ja che ke, traNe paraspara saMbaMdhita che. karaNamAM karAvaNa ane anumodanAne, karAvaNamAM karavuM ane anumodanAne temaja anumodanAmAM karaNa ane karAvaNane bhAva jIvaMta hoya, te ja e traNe vAstavika rIte kAryasAdhaka ane phaLadAyaka bane che, A traNenuM svarUpa nIce mujaba che. 1. karaNa -kaI paNa zubha kArya karavAmAM e kAryanA upadezaka zrI arihaMta paramAtmAnI AjJA pAlanane abhAva hevAthI, temanI AjJAnuM bahumAna eTale ke anumodana thAya che. temaja zubhakArya karavAne suavasara pitAne maLyA badala devagurunI kRpAne upakAra mAnI pitAne saddabhAgI samaje che. ane karelA sukRtanI vAraMvAra anumodanA kare che, tathA bIjA paNa puNyazALI je te zubhakAryane jaI pote paNa te karavAnI preraNA meLave che arthAt svayaM paNa anya chAne zubhakAryamAM preraka (sahAyaka) bane che. ane sarva keIne sakAryonI anudanA paNa puNyakArya karanAra puNyAtmAnA aMtaramAM ramatI ja hoya che.
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ puSya-pradAtA traNa yoga 341 2. karAvaNa -kaI paNa zubhakArya bIjA cha dvArA karAvavAmAM ke temAM sahAyaka banavAmAM svayaM te satkArya na karI zakavA badala-manamAM khea anubhavavA sAthe huM jaldI te satkArya karavA ujamALa bane evI zubha jhaMkhanA hoya che. ane sAthe sAthe sarva jIvanA sarva sakAryonI anumodanA paNa hoya che. 3. anumodana -kaI paNa puNyakAryanI anumodanAmAM svayaM na karI zakavA ke na karAvI zakavA badala mAnasika duHkha sAthe karaNa-karAvaNanI zubha bhAvanA ane sarva keInA karaNa, karAvaNa ane, anudana rUpa satkAryanI anumodanA hoya che. anumodanAnI paNa anumodanA-anumodakamAM karaNa-karAvaNa ane anamedanAnI zaktinuM bIjAropaNa kare che ane zakti vikasAve che. satkArya karavA ane karAvavAne suavasara kyAreka ane thoDA samaya pUrata ja maLe che. jyAre anumodanA vAraMvAra ane dIrghakALa sudhI karI zakAya che. mATe ja anumodanAnuM mahatva ane sAmarthya adhika batAvavAmAM AvyuM che. anumodanAthI sarvanA, sarva sukRtanuM ane sadaguNanuM bahumAna thAya che. tethI guNanuM bIjAdhAna thAya che. puNyane anubaMdha paDe che ane pApakSayanI zakti pragaTa thAya che. eTaluM ja nahi paNa anumodanAnA prabhAve sarva-prakAranI dInatA naSTa thaI jAya che. jIvana AnaMda ane ullAsathI haryuM bharyuM banI jAya che. ta5-japa-saMyamAdinuM pAlana paNa vaparanA sukRtanI anumodanAthI ja vAstavika phaLadAyaka bane che. zubha karaNa, zubha karAvaNa ane zubha anudana e anukrame tana-vacana ane mananAM ja zubha kArya havAthI puNya svarUpa ja che. anumodanAnI mahattA ane guNavattA dvArA-jinazAsanamAM puNya tattavanI ja mahattA, guNavattA ane upAdeyatA batAvavAmAM AvI che, e spaSTa samajAya che. pitAnA ke bIjA sarvanA sukRtanI-saddaguNanI anumodanA eTale ke te satkArya-sadaguNa badala mane mana AnaMdano anubhava karavAthI puNya puSTa bane che. mATe nave prakAranA puNyanI karaNa-karAvavuM ane anumodanA karavAmAM vadhu ne vadhu ujamALa banI puNyane paripuSTa banAvavuM joIe. nAnakaDuM paNa puNya anumodanAthI puSTa banatA AtmAne saddagati ane zivagatino saddabhAgI banAve che. e mATe zAlibhadrajInuM daSTAMta jaina zAsanamAM khUba ja prasiddha che, zAlibhadra bharavADanA bhAvamAM supAtramAM kareluM annapuNya-kharanuM dAna dravyanI apekSAe te alpa ja hatuM, paNa bhAva-anumodanA dvArA te puNya puSTa banatA, advitIya puNya-lakSamInuM kAraNa banI gayuM. je puNyanA prabhAve zAlibhadrano janma pAmI apAra advitIya devI vaibhava-vilAsanI sAmagrInA bhaktA banyA ane samayane paripAka thatAM ja te badhAne tRNanI jema tyAga karI, bhagavAna zrI mahAvIradevanA caraNamAM samarpita thaI gayA ! temaja jJAna, dhyAna, saMyamanI suMdara sAdhanA karI siddhipadanA adhikArI banyA. mAnava
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ 342 Ama-utthAnane pAye janma, uttama kuLa, daivI riddhisiddhi ane bhagavAna zrI mahAvIradeva jevA parama gurune samAgama karAvI ApanAra, anAsakta bhAvanI bheTa karanAra eka nAnakaDuM paNa annapuNya ane tene paripuSTa banAvanAra anumodanA eTale ke manapuNya ke ajaba camatkAra saje che, te zAlibhadra (jIva)nA daSTAMta parathI samajI zakAya che. puNya-pApanI zubhAzubhatA namaskAra-puNya jainadarzana navatatvamaya che. A tamAMnuM eka tatva puNyatava che. ene prabhAva jANavA-samajavA jevuM che. mAtra puNyadaya upara mahAI javA jevuM nathI ane pApadaya mAtra tiraskArane pAtra nathI. puNya-pApa A baMnene anubaMdha vicArIne, enI zubhAzubhatA nakkI karI zakAya che. puNyAnubaMdhI puNya AtmAne pavitra banAve che, uMce caDAve che, ane sukhanI sAmagrI Ape che. pApAnubaMdhI pA5 AtmAne malina banAvIne nIce pADe che ane duHkha Ape che. puNyanuM sarjana parArtha (popakAra)mAMthI thAya che. ane pApa svArthamAMthI utpanna thAya che. puNya ane pApa-A be ta upara ja samagra jagatanI lIlA racAyelI che mokSanI prApti ane bhavanuM bhramaNa paNa puNya ane pApavane ja AbhArI che. mokSane hetu puNyAnubaMdhI puNya ane saMsArane hetu pApanubaMdhI pApa che. puNya ane pApa, bane paraspara virodhI tattva hovA chatAM bannenI zaktimAM mahad aMtara che. pApa karatAM puNyanI zakti mahAna che. pApane paDakAravAnI ane parasparanA yuddhamAM pApane jaDamULathI naSTa karavAnI tAkAta puNyamAM che. puNya prakAza che, pApa aMdhakAra che. puNya agni che, pApa iMdhana che. aMdhakAra karatA prakAza ane iMdhana karatA agni vadhu zaktizALI che. game te pragADha aMdhakAra paNa sUryanA eka ja teja-kiraNathI kSaNavAramAM bhedAI jAya che. DhagalAbaMdha lAkaDAno jaththo paNa kaNabhara agninA prabhAve thoDIvAramAM ja baLIne bhasma thaI jAya che; ema +janmajanmAMtaranA saMcita aDhaLaka pApakarmo paNa, eka nAnakaDA puNyanA prabhAve paLavAramAM naSTa thaI jAya che. pApa saMkhyAmAM ke rAzimAM (pramANamAM) puNya karatA game teTalA moTA pramANamAM hoya, paNa puNyanI aciMtya zakti AgaLa tene mahAta thavuM ja paDe che. "namaskAra' e nava puNemAMnuM eka puNya che. te namaskAra jyAre bhAvapUrvakane + svayaMettara mavasaMtati ...mahAmara stotra | * eso paMca namukkAro savva pAvappaNAsaNo /
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ 343 puNya-pApanI zubhAzubhatA bane che, tyAre namavA gya e parameSTione karele eka paNa namaskAra e namaskAra karanArane sarva pApakarmothI mukta banAvI, takSaNa zivapada prApta karAvI Ape che. dAna, puNya ane dhamanI ekarUpatA dAna, puNya ane dharma, A traNe zabdo eka ja arthanA vAcaka ane eka ja kAryanA sAdhaka che, aMtima phaLa mekSa che ane te prApta na thAya tyAM sudhI mekSanA sAdhana ane anukuLa uttamottama sAmagrI-bhUmikA Adi meLavI ApavI-e ja A traNenuM kArya che eTaluM ja nahi, mekSanA sAdhanarUpa A traNenA sAdhana tathA hetu paNa eka ja che, ane te popakAra ja che eTale ke-dAna puNya ane dharma paropakArathI ja thAya che. abhayadAna, viSaya-vairAgya, deva-gurunI pUjA, vizuddha zIlavRtti eTale kedayA, dAna, sadAcAra ane parapIDA-parihAra, parAnugraha, popakAra ane svacittanuM damana, saMyama-pAlana vagere puNyanI abhivRddhi karanArA hevAthI "puNyAnubaMdhI puNya kahevAya uparokta puNya svarUpa dayA, dAna, paropakAra AdinA sevanathI AtmAnA parizrAma eTale ke bhAva-nirmaLa bane che. tethI azubhakarmone baMdha aTake che ane pUrva saMcita karmonI nirjarA thAya mATe tene bhAvadharma kahevAya che. A rIte dharmanA cAra prakAramAM-dAna, zIla ane tapa-e puNyAnubaMdhI puNyanI paraMparA sajIne krame krame vizuddha bhAvadharmane utpanna kare che. tethI puNyamAM dharmanA cAre prakArone paNa samAveza thAya che, tIrthaMkara paramAtmAe upadezelA cAra prakAranA dharmamAM prathama sthAna, dAnane ja ApavAmAM AvyuM che. dharmanI zarUAta dAnathI ja thAya che. duniyAmAM baLavAna, dhanavAna ane vaktA (paMDita mANase) maLavA sulabha che. paNa dAtA, paropakAranI uDhAra vRttivALA sajajana puruSe maLavA bahu ja durlabha che. dAnane artha che-ApavuM. potAnI pAse je kAMI sAruM che. hitakara che potAne je kAMI sAruM ane hitakara maLyuM che, te bIjAne ApavuM enuM nAma dAna che. ApaNane jIvavuM game che, nirbhayatA ane sanmAna game che, te bIjAne paNa jIvana-abhaya ane sanmAna ApavA joIe. jIvana nirvAha ane prANarakSA mATe anna, *dayA bhUteSu vairAgya, vidhivat gurupUjanaM / vizuddhA zIlavRttizca, puNyaM puNyAnubandhyadaH / / -zrI aSTaka prakaraNa paropakAranirataH parAnugraha eva ca / svacitta damanaM caiva puNyaM puNyAnubandhyadaH // xdharmasyAdi padaM dAnaM, dAna-dAridraya nAzanam / janapriyakaraM dAnaM, dAnaM kIrtyAdivardhanam / /
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma utthAnane pAyA jaLa, vajra ane makAna Adi ApaNane jeTalA jarUrI che, teTalA ja khIjA jIvAne paNa jIvana jIvavA mATe jarUrI che. teA jenI pAse te nathI tene zakti mujaba kaMIka ApavuM e ApaNu kartavya che; AvA paropakAra bhAvathI prerAine bIjAne peAtAnuM sArU' ApavuM e dAna che, ane te ja puNya che. jinAgameAmAM puNyanA je nava prakAra batAvyA che, temAM sarva prakAranA dAneAne samAveza thaI jAya che. pratyeka prakAranuM dAna e paropakAra bhAvaprerita hAvAthI puNya svarUpa ja che. dAnanI vRtti ke pravRttinA hetu ane tenu' phaLa puNya che. 344 navadhA puNya mAtmAnI vikAsayAtrAnA prAraMbha ane pUrNAhuti puNyathI thAya che. puNyanI Toce paheAMcavA mATe paNa nave prakAranA puNyanA Adara ane puNyanuM pAlana karavuM jarUrI che. pApanI azuddhi TALavA bhAvanI zuddhi meLavavA puNya jarUrI che. nava puNya atyaMta vyApaka che. temAM sarva prakAranA laukika ane leAkeAttara puNyanA aMtarbhAva thaI jAya che. namratA arthAt vinaya e ja dharmanuM mULa che. te AtmavikAsanA pAyA che. namaskAra vinaya svarUpa che. mATe namaskAra puNya-e sarva leAkeAttara-puNyanA saMgraha che. arthAta A nave prakAranuM puNya ja laukika ane leAkeAttara che.-e puNya pAtrane anusAre laukika ane leAkeAttarapaNAnuM svarUpa dhAraNa kare che. jo pAtra laukika hAya tA puNya paNa laukika ane ane lokottara hAya tA puNya paNa leAkeAttara bane. Wan aDhAra pApe ane navadhA puNya nava puNya ane aDhAra pApa jinAgamAmAM puNyama'dhanA nava ane pApabaMdhanA aDhAra prakAra batAvyA che. te A pramANe che, 1. annapuNya, 2. jalapuNya, 3. vajrapuNya, 4. AsanapuNya, 5 zayanapuNya, 6. manapuNya, 7 vacanapuNya, 8, kApuNya, 9. namaskArapuNya. aDhAra pApaH 1. hiM'sApApa, 2. asatyapApa, 3. adattAdAnapApa, 4. maithunapApa, pa. parigrahapApa, 6. krodhapApa, 7 mAnapApa, 8 mAyApApa, 9. lAbhapApa, 10. rAgapApa, 11. dveSapApa, 12. kalahapApa, 13. abhyAkhyAnapApa, 14 vaizunyapApa, 15. ratiatipApa, 16. parapiravAdapApa, 17. mAyAmRSAvAdapApa, 18. mithyAtvazalyapApa. uparokta nava prakAranA puNyamAM sAmAnya rIte sarva prakAranA puNyanA ane aDhAra prakAranA pApamAM sarva prakAranA pApAne samAveza thaI jAya che. saMkhyAmAM puNya karatAM pApanI sakhyA bamaNI che, chatAM zaktimAM pApa karatAM puNya vadhu prakhaLa che.
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ aDhAra pApo ane navadhA puNya 345 sAmAnya rIte te dareka puNya, sarva pAponuM nAzaka che, chatAM apekSAe karyuM puNya, kayA kayA pApanI zuddhi ane nAza karavAmAM samartha bane che? tene TUMka khyAla ApavA mATe ahIM 9 puNya ane 18 pApanI ghaTanA karI che. uparokta nave prakAranA puNyamAM jema pApanI zuddhi ane pApano nAza karavAnI tAkAta rahelI che, tema navapada sAthe gADha saMbaMdha karAvI ApavAnI tAkAta paNa rahelI che. puNyanI aciMtya zaktinA svAmI arihaMta paramAtmA che, ane teo navapadamAM prathama pade che. navapuNyanA upade paNa teo ja che. tethI temanA dvArA aDhAre pApanI zuddhi ane nave pAnI AMzika ArAdhanA thAya che. nava puNya ane navapadane saMbaMdha A nava puNya kramazaH puNyAnubaMdhI puNyanuM kAraNa che ane e nava puNya AtmAnA vikAsanI prAraMbhika avasthA che, ane navapada-e AtmAnA vikAsanI Toca che, zikhara che. te Toce pahoMcavA navapadanA ja aMza rUpa A nava puNyamAM pravRtti karavI joIe evI prabhunI AjJA che. A nave prakAranA puNyane pAtramAM sadupayoga karavAthI kaI rIte aDhAra pApanI zuddhi thAya che? tene saMkSepathI sApekSapaNe A pramANe vicAra karI zakAya. 1. annapurNaya prANadhAraNamAM annabhojana agatyanI jarUriyAta che. anna vinA lAMbu jIvana jIvI zakAtuM nathI. eTaluM ja nahi, paNa annabhojananuM dAna karavAthI jIvanadAna karyuM gaNAya che. anna e lekamAM prANa gaNAya che. 1. anna ApavA dvArA-bIjAnA prANudhAraNamAM sahAyaka banavAthI hiMsA-pApanI zuddhi thAya che, hiMsAjanya pApa nAza pAme che. 2. anna dvArA bIjAne prANa ApanAra vyakti mRSAvAda karIne bIjA jIvane duHkhI karI zake nahi, bIjA jIvo pratye dayAnI sAcI lAgaNI pragaTayA pachI, kaMI jIvanuM dila dubhAya te kaThora ke asatya vacanane prayoga karavAnuM paNa ApoApa baMdha thaI jAya che. A rIte annapuNyathI prathamanAM be pApasthAnakanI zuddhi thAya ane navA pApa bAMdhavAnI vRtti aTakI jAya che. 2. jalapuNya jIvana-dhAraNamAM jaLanI agatyatA anna karatAM paNa vadhAre che. tRSAtura jIvone jaLa ApavAthI temanI bAhyatRSA chIpAya che, tethI temanuM dila saMteSanI mIThI lAgaNI anubhave che temaja jalapuNyathI bIjAnI bAhyatRSA dUra karanAranI taratRSNa paNa zamI jAya che. bIjAnI mAlikInI, aNahakakanI ke vagara dIdhI kaI vastu levAnI, A. 44
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ 346 Atma-hatyAnano pAyo pacAvI pADavAnI ke bIjAnI sIone vikArabharI daSTithI jovAnI malina vAsanA (tRNA) zamI jatA saMteSa ane zIlamAM upAdeyanI ane adAgrahaNa ane mithunamAM heyanI buddhi utpanna thAya che, Ama jalapuNyathI adatta ane mithuna-A be pAponI zuddhi ane te pApavRttine kSaya thAya che. 3. vastrapuNya vastra vagere zIla-saMyama ane zarIra-2kSaNanAM sAdhana che. jIvane tenuM dAna karavAthI vAdinI mUrchA-mamatA TaLI jAya che potAnI vastu bIjAne ApavAthI parigrahanuM pApa dhovAya che ane parigrahane kAraNe te vastunA rakSaNa Adi mATe je raudradhyAna arthAt dhAdi kaSAya thAya te paNa aTakI jAya che. eTale vaca-puNyathI parigraha ane dha-A be pApanI zuddhi ane te pApa karavAnI vRttine kSaya thAya che. 4. AsanapuNya anya vyaktine besavA mATe ApaNe Asana ApIe chIe, te enAthI sAmI vyaktinuM bahumAna thAya che. tethI ApaNAmAM namratA Ave che. ane mAna jAya che. mAna javAthI saraLatA utpanna thAya che. tethI mAyA paNa jAya che. mANasa potAnA bhA-svAbhimAnane TakAvI rAkhavA khAtara paNa aneka prakAranA kapaTa karate hoya che. paNa namratA pragaTavAthI mAna-svAbhimAnanI vRtti naSTa thaI jAya che. eTale mAyA-kapaTa karavAnI vRtti paNa maMda paDI jAya che. A rIte AsanapuNyathI mAna ane mAyA rUpa be pApa sthAnakanI zuddhi ane te pApa-sevananI vRttine kSaya thAya che. 5. zayanapuNya anya vyaktine sUvA-rahevA mATe zayana ke makAna ApavAthI le-vRtti ghaTe che. bheguM karavuM ane mAruM bIjAne na ApavuM, A vRttimAM lebhanA atireka sAthe rAganI prabaLatA paNa hoya che. paraMtu zayana puNyathI levRtti ane rAga-e banenI mAtrA maLI paDI jAya che, mATe zayana-puNyathI labha ane rAga, A be pApasthAnakanI zuddhi ane te pApasevananI vRttine kSaya thAya che. 6. manapuNya manathI sarvane Amahitano vicAra karavAthI ane sva-paranA sukRta-saddaguNanI anumodanA karavAthI zveSabhAva cAlyA jAya che, pachI koI jIva tarapha cheSa ke tiraskAranI lAgaNI utpanna thatI nathI paNa mitrabuddhi ja utpanna thAya che. jIva mAtrane mitra mAnI, tenI sAthe AtmatulyavRtti ane vartana rAkhavuM, e mAnava jIvananuM parama kartavya che. paNa aMtaramAM rahelo bhAva bIjA jIvamAM zatrutAnI buddhi karAve che, temanI sAthe
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ aDhAra pApA ane navadhA puNya kalaha-kakAsa ane vera-jhera utpana karAve che. manapuNya dvArA sarva jIvAnu` hitaciMtana thatuM hAvAthI dveSabhAva naSTa thaI jAya che. kalahanA mULa rUpa dveSabuddhi naSTa thaI jatAM kAI jIva sAthe kalaha-kaMkAsa karavAnA prasaMga banatA nathI. Ama manapuNya dvArA dveSa ane lahu rUpa e pApasthAnakAnI zuddhi ane te pApa karavAnI vRttinA kSaya thAya che. 347 7. vacanapuNya khIjAnuM hita thAya evI vANI elavI ke bIjAnAM satkArya-saddaguNanI prazaMsA karavI te vacana puNya che. tenAthI kharAba vacana rUpa abhyAkhyAna ane maithunya, A banne pApAnI zuddhi ane te pApa karavAnI vRttinA kSaya thAya che. kAIne achatAM ( kheATAM ) kalaMka devA, te abhyAkhyAna pApa che ane dveSabuddhithI ekabIjAnI sAcI-juThThI vAtA ekabIjAne karavI, te vaizunyapApa che. vacanapuNyathI A banne prakAranAM pApa saraLatAthI jAya che. 8. kAyApuNya kAyAthI anya vyaktinI sevA-vaiyAvacAdi karavA ke khIjAnAM zubhakAryamAM sahAyaka thavu', e kAyApuNya che. kAyApuNyanA sevanathI rati-mati ane paraparivAda, A banne pApAnI zuddhi thAya che ane te pApasevananI buddhi nAza pAme che. rati-atinA vizeSa anubhavamAM kAyika sukhaduHkhanI pradhAnatA rahe che. khIjAnI sevAbhaktimAM peAtAnI kAyAnA upayAga karavAthI rati-arutinu' pApa TaLe che, sAmAnya rIte ApaNAM kaSTa ke duHkhamAM bIjAnuM nimitta pAmIne, ApaNe je paraparavAda-paraniMdAnu pApa sevIe chIe, te paNa ti-atinA javAthI cAlyuM jAya che. ane A pApanA sevananI vRtti nAza pAme che. 9. namaskArapuNya namavA cAgya paMcaparameSThine namavuM, e namaskAra puNya che. uparAkta ATha puchyAnA sevanathI, jyAre 16 pApAnI zuddhi ane pApasevananI vRttionA kSaya thAya che, tyAre sAcA namaskArabhAva prakaTe che ane te namaskAra bhAvathI sattaramu` pApa mAyA-mRSAvAda (kapaTathI asatya vANI belavI te) ane aDhAramuM pApa mithyAtvazalya (tattvamAM atattvanI ane atattvamAM tattvanI buddhi) A banne pApa paNa cAlyA jAya che. mithyAtvanI hAjarImAM ja mAyA-mRSAnuM pApa sevAya che, ane mithyAtva paNa tenA pratipakSI namaskAra bhAvanI gerahAjarImAM ja phulyuM-phAlyuM rahe che. namaskArabhAvane sparza thatAM ja mithyAtva naSTa thaI jAya che. A rIte namaskAra puNyathI mAyA-mRSAvAda ane mithyAtvazalya A be pApasthAnakanI zuddhi thAya che. temaja te pApasevananI vRtti nAza pAme che. A rIte ApaNane puNyathI maLelI sAmagrInA upayAga jema jema vaveka pUrvaka niHsvArtha bhAve, kevaLa sAmA jIvane zAtA paheAMcADavAnA bhAvathI, thAya che tema tema
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 248 Atma-utthAnane pAyo puNya vadhavAthI viziSTa supAtra puruSonI bhaktine avasara maLatA jAya che, AvA lokettara pAtranI bhaktimAM ApaNI zaktino upayoga karavAthI viziSTa prakAranA puNyAnubaMdhI puNyanuM evuM sarjana thAya che, ke jenAthI A janma ane ja.mAMtaramAM paNa sarva karmone samULa nAza karavAnuM apratima sAmarthya dharAvanArA-ahiMsA, saMyama ane tapa Adi utkRSTa dharmanuSThAne Adara ane AcaraNa karavAnI suMdara sAmagrI ane zakti prApta thAya che ane tenA dvArA sarvakarmane kSaya karI, AtmA potAnA sahaja zuddha svarUpane prApta kare che. A rIte sarvakarmakSayamAM A nave prakAranuM puNya e bIjarUpe kAraNabhUta hevAthI temAM sarva pApane naSTa karavAnI zakti rahelI che. 1 navadhA puNyathI navapada ArAdhanA navapuSya ane navapada jaina darzanamAM puNyatattvanuM kevuM mahatvanuM sthAna che. enI vigatavAra vicAraNA karatAM ApaNe e joI vicArI AvyA ke, 9 prakAranuM puNya 18 prakAranA pApone nAza karavA kaI rIte samartha che? have chelle chelle e vicAraNA karI laIe ke, navapada ane navapuNya varace ke saMbaMdha rahelo che. 1. annapuNyaH puNyatatvanA upade arihaMta paramAtmA che. temanI mukhya AjJA ahiMsA che. ahiMsAne artha che, abhayadAna prANurakSA! annadAnathI (dravya-bhAva banne) prANanI rakSA thAya che. temaja supAtramAM ApeluM bhejana nayasAranI jema samyakatvano temaja tIrthaMkara-nAmakarmanA baMdhane hetu paNa bane che. mATe annapurNathI arihaMtanI AjJAnuM pAlana ane arihaMtapadanI upAsanA thAya che. 2, jalapuNya: pANI tarasa chIpAve che. bAhya-tRSA haravAnuM sAdhana jala che. tenA dvArA anyanI tRSA zAMta karavAthI aMte bAhya-atyaMtara sarva tRSNAne aMta thAya che. siddhaavasthA e bAhya ane AMtara, sarva tRSNAonAM saMpUrNa abhAva svarUpa havAthI jalapuNya e siddhapadanuM pratIka che. bIjAnI bAhyatRSA chIpAvavA dvArA sarjAtA jalapuNyathI saMsAramAM paNa e siddhanA zAzvata sukhanI vAnagIrUpa nispRhatAnuM sukha anubhavavAmAM Ave che. 3. vastrapuNyaH vastra dvArA zIla ane saMyamanuM rakSaNa thatuM hovAthI, vaDhapuNya e AcAranuM pratIka che. bIjAne bAhyavo ApIne lAja DhAMkanAra ke tenA zIladharmamAM sahAyaka bananArane sadAcAranA pAlanane AdarabhAva utpanna thAya che. sadAcAra e AtmAnuM vastra che. sadAcAra vinAne mANasa lekamAM paNa nAgo kahevAya che. tethI vA
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ navA puNyathI navapada ArAdhanA puNya dvArA AcAra svarUpa AcAryapadanI upAsanA thAya che ane sadAcAra pAlananu khaLa prApta thAya che. 349 4. AsanapuNyaH potA sivAya anyane bahumAna ApavuM te. khIntane Asana ApavA dvArA bIjAnuM khahumAna thatuM hovAthI vinaya guNa keLavAya che, mAna ghaTe che mATe AsanapuNya e upAdhyAya padyanu' pratIka che. 5. zayanapuNya : zayana eTale ghara rahevA, sUvA mATenA AdhAra Apave te zayanapuNya che. sAdhu sarvene AdhAra-Azraya ApanAra hoya che. meAkSamAga mAM e sarvene sahAya karanAra hoya che. zayana-ghara Adi dvArA khIjAne dravya AdhAra ApavA dvArA sAdhutAnA bhAva vikAsa pAme che. mATe zayanapuNya e sAdhupadanuM pratIka che, 6. mana puNya: jIvamaitrI Adi cAre bhAvanAe e inazuddhine parama upAya che. sarva jIvAnu' hitaciMtana Adi mana vaDe thatuM havAthI manapuNya e samyagdarzananu pratIka che. 7. vacanapuNya: vANI jJAnanuM pratIka che. zrutajJAnanI prApti vacana dvArA ja thAya che, temaja hita-mita-paccha vANI kheAlavAthI jJAnapadanI ja ArAdhanA thAya che. mATe vacanapuNya e samyajJAnanu pratIka che. 8. kAyApuchyuM: kAcA dvArA supAtranI sevAbhakti karavAthI cAritradharmanA pAlananu' baLa prApta thAya che; temaja kAyAnI zuddhi rUpa, cAritraguNanI zuddhi paNa kAyApuNya vaDe meLavI zakAya che, mATe kAyApuNyae cAritrapadanu pratIka che. 9. namaskArapuNya: namaskAra vinaya svarUpa che. ane te abhya'tara tapa che. dhyAna kAceAtsaga Adi abhya tara ane khAdya tapanA mAre prakAranuM ArAdhana paNa namaskArapuNya svarUpa hovAthI te tapapadanuM pratIka che. A rIte nava puNya e navapadanA pratIkarUpa hAvAthI tenA Adara, bahumAna, AcaraNathI navapadanuM ja Adara-bahumAna ane ArAdhana thAya che. puNya vinA navapadanu nAmazravaNu paNa prApta thatuM nathI, te tenA Adara-ArAdhanAnI prAptinI vAta ja kyAM rahI? nava puNyanA sevanathI jema jema puNyanI abhivRddhi thAya che, tema tema navapada sAthenA saMbadha ane sAMnnidhya vadhu pragADha bane che. ane chevaTe AtmA navapadamaya bane che. navapuNyanA sevanathI aDhAra pApanI zuddhi ane te pApa na karavAnI vRtti utpanna sApa che. mATe jIvanamAM nava puNyanI rUci ane pravRtti vadhAravI joie. jema prakAzanA AgamanathI aMdhakAra sahaja rIte cAlyA jAya che, tema puNyanA prakAzathI pApa-adhakAra paNa ApoApa vilIna thai jAya che ane AtmA puNyathI puSTa banI, dharmasAdhanAmAM vadhune vadhu udyamazIla banI meAkSa (siddhapada) prApta kare che.
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35 Atma-utthAnane pAye - uparokta puNyAnubaMdhI nava puNya vaDe aDhAra pApo kSaya thAya che, arihaMtAdi nave padanAM ArAdhaka banAya che ane paraMparAe siddhapadanI prApti thAya che. A vAtane sApekSa daSTikoNathI ApaNe vicAra AvyA. jenA zAsanamAM aneka na ane apekSAo vidyamAna che. emAMnA keI nayane anulakSIne karAyelI A vicAraNAne samajI tadanusAra jIvana jIvavA prayatnazIla banavuM, e ja mAnava-janma pAmyAnuM uttama phaLa che. so keI te mATe ujamALa bane, e ja eka puNyAbhilASA ! navapuSyanI utpatti-navapada 9 prakAranA puNyathI 9 prakAranI vastunI prApti thAya che. eka paNa vastu na maLe to jIvana duSkara banI jAya. te nava vastuomAM ana, jaLa, vastra, Asana Adine samAveza thAya che. ApyA sivAya maLe nahi, vAvyA vinA uge nahi, e niyama che. maLe tenuM mUlya na AMkavuM, durupayoga karo ane je nathI maLyuM tene vyartha valepAta kare te paNa ajJAna che. paNa vicAraze ke, mana ane vacana je na ja maLyAM hoya te kevI durdazA thAta ? A aNumela padArthone yathAsthAne nahi prajAya te, pharIthI tene abhAva AvIne Ubhe ja raheze. vastunA bhagavaTAmAM 9 puNyane bhUlI javAya, te punaH vikAsa rUMdhAI jAya ane 9 puNyanI utpatti navapadanI ArAdhanA sivAya zakaya nathI. navapadamAM pahelA zrI arihaMta paramAtmA che. 1. zrI arihaMta paramAtmA eTale vizvopakArI, vizvavatsala, parArthavyasanI para mAtmA, putpAdaka guNanA dariyA, kRpAsiMdhu-AvA asIma upakArI zrI arihaMtadevane bhUlI jaIe, bhAvathI na bhajIe te bhavavanamAM bhUMDA hAle bhaTakavuM paDe. 2. bIja pade zrI siddha paramAtmA pUrNa guNa ane pUrNa sukhanA svAmI che. avyAbAdha, zAzvata sukhanA mAlika che temanA parama vizuddha AtmAnA eka-eka pradezamAM anaMta sukha raheluM che. 3. navapadamAM trIjA pade rahelA AcAryadeva, jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane vIryAcAra-e paMcAcAranA bhaMDAra che. A pAMca AcAra, kevaLajJAna, kSAyika-samyaktva, cAritra, vIrya Adi Ape che.
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ 351 navapuSyanI utpatti-navapada 4. cethA pade birAjatA upAdhyAya, vinaya guNanA bhaMDAra che. 5. pAMcamA pade rahelA sAdhu bhagavaMta sahAyanA bhaMDAra che. jeTalA aMzamAM sahAya kare teTalA aMzamAM sAdhu bane. 6. chaThuM darzana pada che. darzana eTale parajIvaprIti, jIvatava tarapha UMDI lAgaNI jIvaMta saddabhAva. ApaNane sarvAdhika rUci sva (Self) para che. ApaNane jevI rUci ApaNI jAta para hoya che, tevI bIjA cha tarapha na hoya te teTalA aMze mithyAtva darzanane aMdhApe che. 7. sAtamuM pada samyajJAna che. samyajJAna eTale saddavicArane bhaMDAra. samyagajJAna eTale saddavivekane pragaTAvanAruM jJAna. 8. AThamuM pada sammacAritra che. samacAritra eTale samyagdarzana ane samyagajJAnathI vaNAeluM sadAcArI jIvana. samyaphacAritranA dayAnathI durAcArane nAza thAya ane sadAcAranI prApti thAya che. 9 navamuM pada tapa che. tapa eTale cchiAnidha. parigraha parimANa te paNa eka prakArane tapa che. A navapadanI pUjA, bhakti karavAthI jIva zivapadane bhAgI banI zake che. nigodathI mokSa jatAM sudhI zrI arihaMta paramAtmA chavanA upakArI che. zrI arihaMta paramAtmAnA dharmopadezathI prerAIne cAritra aMgIkAra karIne, sarva karmo khapAvIne mekSe sidhAvatA AtmA, jIvane nigodamAMthI UMce AvavAne je avakAza bakSe che te paNa zrI arihaMtanA dharmopadezanA kAraNe hoya che, arthAt zrI arihaMta paramAtmA traNa jagatanA badhA jIvonA parama tAraka che. zrI navapadanA dhyAnathI puNya baMdhAya che, pApa kapAya che. navapada AtmAmAM sthApavA temaja AtmAne navapadamAM sthApavA te devadurlabha mAnavajIvanane zreSThatama Adara che. zAsana prabhAvaka mahotsavamAM bhAgyazALIe eka avAje "jena jayati zAsanama' sUtrane uccAra karatA hoya che. A sUtranuM rahasya e che ke, jaina zAsanane vijaya eTale paropakAra dharmane vijaya, Atmadharmane vijaya, paropakAravyasanI zrI arihaMta paramAtmAne vijaya. zrI arihaMta eTale parama paropakArI puruSottama. paropakAra karavA mATe puNya joIe. puNya mATe anna-vastrAdinAM dAna jarUrI che. dAna na kare te nAdAna.
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3pa. Atma-utthAnane pAye manathI zubhaciMtana karavuM te bhAvadAna. jagatanA jIvanA kalyANanI bhAvanAmAM manane joDavuM te paNa bhAvadAna. paramapakArI prabhunI stuti karavI te vacanadAna che. parahitanA kAryamAM tanane joDavuM te tanAna che. tapa eTale IcchA-nirodha, dehabhAvanI sAthe aihika sukhanI irachAne paNa nirodha. paranI lAgaNI temaja mAgaNI jeTalA pramANamAM saMtoSI zakAya teTalA pramANamAM IcchA-nirodha sArthaka thAya. jinAjanuM zAsana parama paramArtha vaDe saMdeva jayavaMta che. "sva" ne "para" mAM vikasAvavAthI paramArtha pragaTe che. "sva" ne "paramAM vikasAvavA mATe parahitaramatA khIlavavI paDe che. parahitaramatA khIlavavA mATe "huM sukhI thAuM"nI IcchAne "badhA sukhI thAo"nI bhAvanAmAM DhALavI paDe che. A bhAvanA zrI jinAjJAnA pAlanathI pragaTe che. zrI jinanI AjJAne jIvanamAM jayajayakAra e paNa eka apekSAe zrI jenazAsanane jayajayakAra che. jena jayati zAsanama" che. mULabhUta jJAna. puNyanA ravarUpanuM ja jJAna che. puNyanA prabhAve maLelI vastune jotAM-jANatAM ke mANatAM paNa jeo te vastu apAvanArA puNya tarapha daSTi rAkhe che, teo te vastumAM Asakta na thatAM tene paNa tyAgamAM anahada AnaMda anubhave che. ane akhUTa puNyanA bhAgI bane che. puNyanA baMdha mATe anna-vAdinA dAnanI bhAvanAne zakti anusAra caritArtha kare. samyajJAna mATe, dravya dukhI ane bhAva rahita (dha rahita) duHkhInA duHkhe dUra karavAnI bhAvanA bhAvo! lAbha mATe "bhalA" bane! bhalAI lUMTAvavI te bhalAnuM vyasana bhalAInI prabhAvanAthI akhUTa puNya baMdhAya. 'dharmasya Adi padaM dAnam' dhamanuM Adi pada "dAna che. ane sarva parameSTi bhagavate dharmasvarupa heIne temanuM mULa paNa kAna che. jenA jIvanamAM dAna nahi, tene kyAMya sthAna nahi." e sUva gaMbhIratAthI vicAro haMmezA e vicAre ke Aje keTaluM dAna karyuM. dAna karyA sivAyane divasa DaMkha joIe. zrI tIrthaMkara paramAtmA jevA paramadAnI puruSavarane bhajavAnuM sadabhAgya sAMpaDayuM che, te teozrInA dAnadharmanA bhakta bane!
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ 353 karma, dharmanuM sarjana dAnadharma pragaTAvavA mATe paramAtmAne bhajavAnA che. tucha mAMgaNIo mATe nahi prabhunA zAsanamAM dAnane jayajayakAra che. tyAgane jayajayakAra che. tyAganA rAgane jayajayakAra che. zrI navapadanuM thAna, jIvane sarvocca pade sthApanArA dAnanuM apUrva devata bakSe che je devate savamUrti zrIpALa ane mahAsatI mayaNA suMdarIne, ahAya-avyAbAdha sukhanA bhoktA banAvyA, tevA dAnanA sahu keI dAtAra bane. karma, dharmanuM sarjana AtmAnuM paramAtma svarUpamAM maLI javuM. ene artha e che ke, AtmAe pitAnA karmAvRtta paramAtmabhAvane prakaTa karIne paramAtmarUpa thaI javuM. jIva paramAtmAno aMza che, ene artha e che ke, jIvamAM jeTalI jJAnakaLA vyakta che, te paripUrNa paNa avyakta cetanA candrikAne aMza mAtra che. karmanuM AvaraNuM pUrepUruM khasI javAthI te cetanA paripUrNa rUpamAM pragaTa thAya che, tene IzvaratvanI yA IzvarabhAvanI prApti samajavI joIe. jJAnakaLAnA Azika uvADanA saMdarbhamAM ja jIva paramAtmAne aMza gaNAya che te jJAnakaLA pUrNapaNe pragaTe che eTale jIva ziva bane che. zarIra ane AtmA vacce abheda hovAne bhrama dUra karAva ane bhedarAnane pragaTa karAva te karmazAane hetu che. aMtaSTi dvArA pitAmAM vartamAna paramAtmabhAva dekhAya che. tene pUrNapaNe anubhava-lAvavo tenuM ja nAma jIvanuM ziva thavuM che. zarIra ane AtmA vaccenA abheda bhramathI choDAvI, prathama bheda jJAna karAvavuM ane pachI ravAbhAvika abheda yAnanI ucca bhUmikA upara AtmAne laI javo te karma sAhityanuM pradAna che. bhAvaka rAga-dveSAtmaka pariNAma che. dravya karma kArma zujAtinA pula vizeSa che. bhAvakarmanA nimitte AtmAnI sAthe te greTe che.je rAga-dveSa maMda hoya te te karma paNa tevuM ja maMda ceTe che. | mAyA, avivA, prakRti, apUrva, vAsanA, Azaya, dharmo dharma, adaSTa, saMskAra, deva, bhAgya vagere "karma' zabdanA paryAyavAcI zabdo che. | vedAMtamAnya mAyA, avidyA, prakRti e traNa bhAvakarma che. "apUrva' zabda mImAMsA darzanane che. "vAsanA" bauddhadarzana ane gadarzanamAM vaparAya che. "Azaya' zabda sAMkhya ane vega darzanane che. "dhamadhama adaSTa saMskAra e zabda nyAya ane vaizeSika darzananA A. 45
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ 354 Atma-hatyAnane pAyo che. deva, puNya, pApa, bhAgya vagere sarva sAdhAraNa zabda che. AtmavAdI badhA darzanakAra janmAMtara ane pUrvajanmanI siddhi karma dvArA kare che. jIva dvArA mithyAtva-kaSAyAdi hetuo vaDe je karAya te karma che. bhAvakarma chavanI vaimAvika kriyA che, tethI tenA upAdAna kartA ane dravyakarma kArmaNa jatinA sUma pula che tenA nimitta kartA tarIke jIva che. bhAvakamamAM dravyakama nimitta che ane dravya karmamAM bhAvakama nimitta che. e rIte baMnene paraspara kArya-kAraNabhAvane saMbaMdha che. puNya-pApanI sAcI kasoTI. zubhAzubha kriyA nahi paNa kriyAnI pAchaLa kartAne zubhAzubha Azaya upara AdhAra rAkhe che. sArA AzayathI je kArya thAya che, te puNyanuM ane kharAba AzayathI je kArya thAya che te pApanuM nimitta che. puNya-pApanI A kaTI sarva mAnya che. "yAdazI mAlanA caca, zirmivati tArI e niyama ahIM paNa lAgu paDe che kaSAya e kamane lepa che sAcI nirlepatA kaSAyamuktatA che, kiMtu kriyAmuktatA nahiM. vItarAgatA e ja sAcI nirlepatA che. chadmasthAnI pravRtti rAgamUlaka yA zreSamUlaka hoya che. mikhyAjJAna dehamAM Atmabuddhi, avidyA yA mithyAtva rAga-dveSanI nyUnAdhikatA sUcave che. mithyAjJAnathI rAga-dveSa ane rAga-dveSathI mithyAjJAna ema paraspara saMbaMdha che jIva karmathI baMdhAya che. ene artha rAga-dveSathI baMdhAya che. tenAthI chUTavAno upAya jJAna-kriyAne samuccaya che. darzana jJAnamAM samAI jAya che ane cAritra kriyAmAM samAI jAya che. mane nigraha, InidrayajayAdi sAtvika karmo bhAva ya che cittazuddhi, samabhAvAdi vegamArga che. e rIte karmamArga ane yogamArganuM saMmizraNa te cAritra che. samyaga darzana bhaktimArga che. bhaktimAM zraddhAne aMza mukhya che. eTale samya darzana zraddhArUpa che. samyagrAna e jJAnamArga che, e rIte ratnatrayImAM badhA mArgo samAI jAya che. tethI ratnatrayanA prakarSamAM rAgadveSane nirmULa kSaya rahe che. 1. savAramADaritatva prati nAmanIti . e nizcayanuM nAma svasaMvedana pramANa che. 2. bhautika sAdhanathI AdhyAtmika vastune niSedha thAya nahi. 3. 4 gva nirA tava ca svAmI AtmAne niSedha karanAra che, te ja AtmA che. 4. jaDatava pratyakSa che. tethI tene virodhI levo joIe. cetana ane jaDatarava judAM che, te eka thAya nahi. pa. purAtana zArA ane vartamAna anubhavI puruSo Atmatatvane anubhava karIne tenuM astitva batAve che.
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ 355 purayanuM poSaNa-pApanuM zoSaNa 6. cetanAvanA svataMtra astitva vinA chavadhArIonA dehanI vilakSaNa racanA keI paNa rIte banI zake nahi. 7. pUrvajanmane svIkAra, AtmAnA svataMtra astitva mATe prabaLa kAraNa che. 8. AtmamaMdiramAM vartamAna paramAtmadevano sAkSAtkAra karavAmAM sahAyaka pariNAma apUrvakaraNa ane anivRttikaraNa che. puNyanuM poSaNa-pApanuM zoSaNa zarIra vAhananA sthAne che, bahitmA pazunA sthAne ane aMtarAtmA parSadAnA sthAne che. deha tarapha daSTi, jIvane pazu banAve che ane AtmA tarapha daSTi, divya banAve che. AtmA mana, vANI ane karmathI para che. A traNa gaDha paNa kahevAya che. A traNa gaDha jIte, te upara bhagavAna dekhAya. rAga, dveSa ane mohane paNa traNa gaDha kahI zakAya. rAganI abhivyakti manathI thAya che. dveSanI vacanathI ane mehanI kAyAthI. azubha kriyA vaDe meha pivAya che. azubha vacana vaDe dveSa puSTa thAya che. ane azubha mana vaDe rAga puSTa thAya che. te traNene jItanAre ja bhagavAnanA darzanane pAmI zake che. paryuSaNa parvamAM karmarAjAnA traNa gaDha jItAya che. tethI paramAtmadarzana sulabha bane che. parvAdhirAjanI ArAdhanAthI namaskArAdi nava prakAranA puNyanuM piSaNa thAya che. ane mithyAtvAdi aDhAra prakAranA pApanuM zoSaNa thAya che. baMdha hetuone tyAga thAya che. ane sabhyatvAdi mokSanA hetuonuM sevana thAya che. prabhunI pUjA karatAM AThe karma jAya che. caityavaMdana-stutyAdi vaDe jJAnAvaraNIya, darzanAdi vaDe darzanAvaraNIya, vItarAgatA ane gamudrA vaDe aMtarAya, jIvanI yatanA vaDe azAtA vedanIyane nAza, prabhunuM nAma grahaNa karavA vaDe azubha karmane nAza, prabhune vaMdana karavA vaDe nIca gotrano nAza, prabhunI akSayasthiti bhAvavA vaDe AyuSya karmane kSaya thAya che. annadAnathI ahiMsA ane satya, jaLadAnathI acaurya ane brahmacarya, varadAnathI aparigraha ane kSamA, sthAnadAnathI namratA ane saraLatA, AsanadAnathI saMteSa ane vairAgya, manadAnathI adveSa ane akalaha, vacanadAnathI anabhyAkhyAna ane apazunya, kAyadAnathI samatA ane apara parivAra tathA namaskAranA dAnathI amAyAmRSAvAda ane amithyAtvanI puSTi thAya che. hiMsA ane asatyano pratikAra annadAna vaDe, cerI ane abrahmane pratikAra
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ 356 Atma-hatyAno pAyo jaLadAna vaDe. parigraha ane krodhano pratikAra vadAna vaDe, mAna ane mAyAne pratikAra AsanadAna vaDe, keSa ane kalahane pratikAra zubhamananA kAna vaDe, abhyAkhyAna ane kalahano pratikAra vacanadAna vaDe, rati, arati ane para parivArane pratikAra zubha kAyAnA dAna vaDe, mAyAmRSA ane mithyAtvane pratikAra namaskAra dAna vaDe thAya che. zubhabhAva vaDe thatA pratyeka dAnamAM aDhAre prakAranA pApane nAza karavAnI zakti che. cirakALane tapa, ghaNuM paNa mRta ane utkRSTa paNa cAritra bhaktibhAva zUnya heya to ahaMkAranuM piSaka banIne adhogati saje che pApanA zeSaNa mATenA A badhA dAna bhAva pUrvaka karatA rahevAthI bhava pAra thavAya che. tathAbhavyatva ane sahaja maLI karmanA saMbaMdhamAM AvavAnI jIvamAM rahelI anAdi zakti te sahajamaLa che. ane karmanA saMbaMdhamAMthI chUTavAnI eTale muktigamananI egyatA te tathAbhavyatva che. namavA gyane na namavAthI ane na namavA gyane namavAthI sahajamaLa vadhe che. tethI viruddha namavA gyane namavAthI ane na namavA gyane na namavAthI tathA bhavyatva vikase che. namavA gyane namavuM ane na namavA gyane na namavuM te zrI arihaMtAdinA zarathanA svIkArarUpa che. na namavA gyane na namavuM eTale agyane zaraNe na javuM. namavA gyane namavuM eTale yogyane zaraNe javuM. ekanuM nAma daskRtanI gaha che. bIjAnuM nAma sukRtanI anumodanA che. A baMne zaraNagamananA sikakAnI be bAju che. zrI arihaMtAdinA zaraNe javuM e zrI jinazAsanarUpI sAmrAjyanuM nagadanAruM che te nANAnI eka bAju duSkatagaha ane bIjI bAju sukatAnamedanA che. jIvane saMsAra tarapha kheMcavAnuM kAma sahajama kare che. jIvane mukti tarapha kheMcavAnuM kAma tathAbhavyatva kare che. sahajameLanA hrAsathI pApano samULa nAza thavA mAMDe che eTale tenI gaha upAdeya che tathAbhavyatvanA vikAsathI dharmanA mULanuM siMcana thAya che tethI tenI anumodanA upAdeya che. tAtparya ke sahaja maLane hAsa ane tathA bhavyatavane vikAsa sukRtaziromaNi zrIarihiMtAdi cAranA caraNe javAthI thAya che. skRtanahIM te saMsAra ane tenA hetuothI vimukha thavAnI kriyA che ane sukatAnumadana te mukti ane tenA hetuo tarapha abhimukha thavAnI kriyA che.
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ kama-kAraNuM 357 viSaya ane kaSAyane namavAthI sahajamaLanuM baLa vadhe che. zrI paMcaparameSThi bhAgavaMtane namavAthI tathAbhavyatvanuM baLa vadhe che zrI paMcaparameSThione namavAthI AtmAnA darzana, jJAna ane cAritrAdi guNa puSTa thAya che. namavuM eTale zaraNe javuM, viSayane zaraNe javAthI cAra gatirUpa saMsArane vadhAranAra cAra kaSAyanI vRddhi thAya che. zrI parameSTi bhagavaMtane zaraNe javAthI cAragatine cheda karanArA cAra prakAranA dharmanI vRddhi thAya che. krodha javAthI darzanaguNa vikase che. mAna javAthI cAritra guNa vadhe che ane lobha javAthI tapaguNa khIle che. bIjI rIte vicAratA bhAvadharmathI krodha jAya che, tapaguNathI lebha jAya che, zIla guNathI mAyA jAya che ane dAna guNathI mAna jAya che. dAna namratA lAve che, zIla saraLatA lAve che, tapa saMteSa lAve che ane bhAva sahanazIlatA lAve che. Ama cAra prakAranA dharma cAra prakAranA guNa, cAra prakAranA zaraNuthI prApta thAya che paheluM zaraNa zrI arihaMta paramAtmAnuM, bIjuM zaraNa zrI siddha paramAtmAnuM, trIjuM zaraNa sAdhubhagavaMtanuM, cothuM zaraNu kevalI bhagavatee prarUpelA dharmanuM che. A cAranA zaraNe javAthI cAra gatirUpa saMsAra tarI javAya che. mATe A cAra zaraNenuM agAdha mahatva zrI jina zAsanamAM che. karma-kAraNuM kArya ane enA kAraNane, karma ane enA phaLane kAMI saMbaMdha ja nathI-ema mAnIne moTA bhAganA mANase vartatA hoya che. badhI anIti, badhI avyavasthA ane badhI azAtinI utpattinuM mULa kaI hoya te te A avaLI mAnyatA ja che. loke phaLa para najara Therave che ane tenI prApti jenAthI thAya che, te karmone sarvathA visarI jAya che. kArya pratye utsAha dharAve che, paNa tene sarjanAra kAraNe pratye udAsIna rahe che. badhAne apekSita pariNAma joIe che, paNa te zemAMthI utpanna thAya tenA vicArane nirarthaka mAne che. mananI A avaijJAnika-vRtti ghaNI vyApaka che. | manamAM rahelI A avaijJAnika-vRtti jeTalI vyApaka che, teTalI ja bhrAmaka che. duniyA kAMI pelA kapanAnA gaMDu rAjAnI kAdrapanika rAjadhAnI nathI ke ApaNe je mAgIe te AkAzamAMthI Apo Apa AvIne paDe! dareka vastu kAryakaraNanI pracchanna paNa avicchinna sAMkaLathI jakaDAelI che. koI paNa sAdhya meLavavA mATe, te mATenA sAdhanonI ane tenI sAdhanAnI cakkasa parithi teomAMthI pasAra thaye ja chUTake che.
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnanA pAye A satya nahi samajI zakavAthI ja vinA mUlye, vinA adhikAre, vinA zrame Icchita meLavI levAnI bhikhArI-maneAdazA moTA bhAganA mANaseAmAM pravarte che. sAcA mAga mUkI game te mALe javA mANasa lalacAya che, koi devI devalAmAM, koi camatkAramAM tA koI vaLI tevA ja bIjA amAnuSI-tavAmAM vizvAsa mUkI niSkriya bane che ane evI ja bIjI dhAra-bhramaNAomAM amUlya jIvana veDaphI nAkhe che. 358 kAya ane kAraNa sarvathA bhinna nathI. kintu eka ja kriyAnI vahelI-meDI avasthAo che. e rIte kama ane tenAM phaLa judA nathI. kramanA prAraMbha sAthe ja phaLanI zarUAta thAya che. kama karyo vinA phaLanA dhaNI thanArA, kiMmata ApyA vinA vastunA mAlika bananArA, ceAgyatA prApta karyA vinA adhikAra para AruDha thanArA, jyAM dekhAya che-tyAM paNa kArya kAraNanA A avicaLa niyama astitva dharAve che, maphatIA banIne meLaveluM ke anIti bharyo vyavahArathI prApta kareluM paNa tenuM phaLa acUka lAve che. te kadI bhe|gavI zakAtuM nathI ane Akhare halAhala-viSa banI rahe che. ApaNane dekhAya ke na dekhAya, paNa krama-kULanA niyama asadigdha che, satya che, aphara che. sAva maphatanuM kadI koIne prApta thatuM nathI, prApta thAya te pacatu' nathI. zAstro kahe che-krama kara, paNa phaLanA mAha che|Da kAraNa ke, phaLa enI meLe AvanArI cIja che. mUlya cUkavyA vinA phaLanI IcchA karavI e bhikSukavRti che. ethI dhAryu" phaLa maLatu nathI. paNa je kAMI maLe che te tenA mAlikanA jIvanane kSudra banAvanArUpa nIvaDe che. mUlya kharAbara ApyA vinA kAMi paNa levu' te hAnikAraka che A samajaNune pAmavI ane pacAvavI, emAM ja mAnava jIvananuM, mAnavane, maLela mana ane manana zaktinuM buddhi ane tenAM sAcA phaLanuM sA kaya che. kevaLa phaLAsakti jIvanane azakta banAve che. jIvananuM lakSya, uttama prakAranA vAvetara tarapha vaLe, eTale kLAsakti nAmazeSa thatI jovAya che. 5 mATenA sakalpa e zreya sa'95 e preya che. parA mATe thAya che. ane svArtha mATe thAya che. jenA sa'kalpa mATA te mANusa mATA, khIjAnA sukha che ane peAtAnA sukha mATenA vRttivALAnA sa'sAra paNa zreya vRttivALAnI bhakti paNa preya
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ AhiMsA paramo dharma AtmavatsarvabhUteSu sukhaduHkhe priyApriye / cintayannAtmano'niSTAM hiMsAmanyasya nAcaret / / sukhamAM ke duHkhamAM, priyamAM ke apriyamAM sarva prANIo pratye Atmavat jenAre, potAne mATe hiMsAne aniSTa mAnate anyanI hiMsA na kare. IIlly jIvamAtra sAthe zreSane abhAva ane premane saddabhAva te ahiMsA che. jIvamAtra sAthe abhedanuM anusaMdhAna te samApatti che. AvA samApattine pAmavA saddabhAgI banelA. parama pUjya karuNAsiMdhu paMnyAsapravara zrI bhadrakavijayajI gaNivarya.
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahiMsA paramo dharma ahiMsAnA pAlana mATe koSa-nigrahanI AvazyakatA che. sayamanA pAlana mATe indriyAnA nigrahanI AvazyaktA che. tapanI ArAdhanA mATe IcchAnirAdhanI jarUra che. ahiMsA e sakriya maitrI che. sayama e sakriya vairAgya che. tapa e sakriya anAsakti che. sava jIvA sAthe aucityabhayuM vana te ahiMsA peAtAnA AtmA sAthe aucityabharyuM" vana te sama. 1. ahiMsA ane samApatti 2. prakRtinuM mahAzAsana 3. ahiMsA para anveSaNa 4. ahiMsA vicAra paramAtmA sAthe aucityabharyuM " va na te tapa. AvA ahiMsA, saMyama ane tapanI anuprekSA upara AlekhAyela lekhA...! 5. ahiMsA 6. ahiMsA, sa'cuma ane tapa 7. ahiMsA ane anekAMta 8. anekAMta ahiMsA syAdvAda
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahiMsA ane samAMpatti 361 ahiMsA ane samApatti samApatti e dhyAnajanya spardhAnA che. anatajJAna daza na, cAritramaya paramAtma svarUpanI sAthe peAtAnAM zuddha svarUpanI atyaMta samAnatA che. tethI mArAmAM te svarUpa che. te huM ja chuM, evA prakAranu abheda praNidhAna te samApatti che. A samAtti ceAgIjanAnI mAtA che ane meAkSarUpI kAnI janetA che. vItarAgAdi sarva guNAthI 'huM e ja chuM' e pramANe svAtmAmAM paramAtmA sAthe paramasamassApatti utkRSTa samatvabhAvanuM sthApana e tAtvika pratiSThA che. ahiMsA zabda nakArAtmaka che. ahiMsakabhAva nakArAtmaka nathI hiMsA zabda e svabhAvanI virAdhAtmaktAnA sUcaka che. hiMsAnI A niSedhAtmaktAneA niSedha te ahiMsA che, tethI ahiMsA zabdamAM vidhAyakatAnA saketa che, kAraNa ke niSedhanA niSedhathI vidhAyaktA phalita thAya che. ahiMsA zabdanA kheALiyAnI pAchaLa premanI vidhAyakatAnA prANa che. prANa vinAnu' mALiyuM niHsAra che. hiMsA e prema che. apremanA niSedha te prema yA ahiMsA che. hiMsAmAM dveSa arthAt prema na ApavAnI kriyA che. ahiMsAmAM adveSa arthAt prema ApavAnI kriyA che. prema e sana che prema e visana che tene virAdhI prema e sarjanane srAta che. hiMsA na karavI te ja ahiMsA athavA zatrutA na heAvI te ja prema evuM nathI. ahiMsAnI upalabdhi kevaLa hiMsAniSedha ane hiMsAtyAgamAM pazita thAya tA tenAM pariNAma ghAtaka Ave. niSedha ane nakAranI dRSTi jIvananA vistAra nahi paNa sa`kAca kare che. sakAca e 'dhana che ane vistAra e mukti che. sa'kAca vaDe kSudra aha mAM sImita thavAya che. vistAra vaDe virATa brahmamAM vilIna thavAya che, je saritA sAgara sudhI na pahoMce te sarAvara banI sukAvA mAMDe che. hiM'sA e sa'kucitatA ane svArthavRttinI nIpaja che. te ahiMsA vaDe dUra thAya che. hiMsA e dveSAbhivyakti rUpa che. tenA niSedha thaIne ahiMsA e prema svarUpa bane che. prema ane paramAtmA abhinna che. paramAtmAthI abhinna evuM premanuM svarUpa te ahiMsA che. tethI ahiMsA ane samApatti baMne eka ja banI jAya che. samApattimAM paramAtmAnI sAthe abhedanuM praNidhAna che. ahiMsA paNa te ja anI siddhi kare che. A. 46
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ 362 Atma-utthAnane pAyo jIva mAtra sAthe dveSane abhAva ane premane saddabhAva te ahiMsA che. jIva mAtra sAthe abhedanuM anusaMdhAna te samApatti che. - ahiMsA e sAkSAta paramAtma sparUpa che, prema ane paramAtmA eka ja che. abhedanuM praNidhAna ane paramAtmAnuM dhyAna baMne abhina che. prakRtinuM mahA zAsana vizvanuM vidhAna prANImAtranA kalyANa mATe satatapaNe cAlI rahyuM che. A vidhAnanuM samyajJAna maLavAthI jIva bhayAnaka saMsArasAgarane ratnatrayanA sAdhana vaDe tarI jAya che. samyajJAnanAM baLe jIva A saMsAramAM paNa Arogya, dhilAbha ane samAdhinI siddhi meLavI zake che. virATa vizvanuM jJAna vItarAgatAthI prApta karI zakAya che. vItarAgatA prApta karavAnuM sAdhana ahiMsA, saMyama ane tapanI sAdhanA che saMkalpa-vikalpanA taraMga zAMta thavAthI AtmAmAM vizva pratibiMbita thAya che, e vidyAnuM nAma citrakArI vidyA nahiM paraMtu vicitrakArI vidyA che. pUrNajJAna ane vijJAna adhyayanathI prApta thatuM nathI, kinta zAMtatA ane zuddhatAnA abhyAsa vaDe prApta thAya che. agnine ThAravAnI zakti jaLamAM che-e be ghaDAnA pANIthI thaI zake che, paraMtu parvatanA dAvAnaLane zamAvavAnI zakti ghaDAnA jaLamAM nathI, paNa meghanI dhArAmAM che. ahiMsA, saMyama ane tapanI sAdhanA sakAma yA akAma bhAvathI paropakArapradhAna bananArane siddha thAya che. tethI paropakAra-parAyaNatA ja saMsAra dAvAnaLane zamAvavAmAM meghadhArAnuM kArya kare che. paropakAra-parAyaNatAnuM bIjuM nAma dharma mahAsattAnI zaraNAgati che. dharma mahAsattA vizvanA prANIonuM hita karanArI che, tethI te ratnatrayI che. dharma mahAsattAnI pUNe vaphAdArI vaDe trilokanAtha tIrthakara padanI prApti karIne tIrthakaro dharmatIrthanI sthApanA kare che ane vizvataMtranA niyama anusAra devendra, narendra, munIndra ane legIndranA gakSemakAraka padane pAme che. vizvaprakRti temanA janmakalyANakane ujave che, atizaye ane samavasaraNAdi samRdvine samarpe che. teozrI cAre nikSepa vaDe traNa kALa pUjAya che. zAzvata-azAzvata caityamAM teozrInI bhakti thAya che.
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ 363 ahiMsA para anveSaNa satya zAstronI racanA teozrInA upadezathI thAya che. satya ane zAzvata maMtra, yaMtra, taMtrAdi pragaTa thAya che ane te dvArA prakRtinuM mahAzAsana vizvakalyANanuM kArya kare che ane tIrthakaranI bhakti vagere sahaja kamAnusAre thAya che, mATe paramArtha-parAyaNa jIvanamAM ApaNe "jIvana" mAnavuM joIe. 1 ahiMsA para anveSaNa 'dIrghamAyuH paraM rupaM ArogyaM zlAghanIyatA / / ahiMsAyAH phalaM sarva kimanyat kAmadaiva sA // ' -kalikAla sarvajJa zrI hemacandrasUrijI artha - dIrgha AyuSya, zreSarUpa, raMgarahitatA ane prazaMsanIyatA e sarva ahiMsAnAM phaLa che. vadhAre zuM kahIe A ahiMsA ja sarva Icchitene avazya pUrNa karanArI che. "hiMsA na karavI te ahiMsA ahiMsAnI A vyAkhyA sarvamAnya che. paNa hiMsA kene kahevI? e bAbatamAM moTo vivAda che. "prANanAza e hiMsA" eTale ja TuMke artha karavAmAM Ave, te temAM ghaNuM re ane asaMgatie rahI javA pAme che. eTale "ahiMsA" zabane "yathArtha" vizeSaNa lagADIe chIe tyAre ja e vivAdane aMta Ave che. zrI jinezvadevae kahelI ahiMsA e ja eka evI ahiMsA che ke jemAM ahiMsAnA sava aMgeno yathArtha vicAra karavAmAM AvyuM che. ahiMsAne vicAra karavA mATe traNa aMge mukhya che. hiMsaka, hiMsya ane hiMsA. prANanAtha te hiMsA, e svIkAryA pachI prANunAza karanAra, jene prANunAza thAya che te ane prANanAza thavAnA prakAranuM sAMgopAMga varNana ane vivecana Avazyaka che ja. ahiMsA Avazyaka che, te tene amalamAM mUkavA mATe ane jIvanamAM utAravA mATe eTalI ja jarUra hiMsakane, hiMsyane ane hiMsAnI rItane jANavAnI che. rogamukta thavA mATe rogI, sarva prakAranI nidAna paddhatio utsuktApUrvaka apanAve che, tevI ja rIte yathArtha ahiMsAnI A nidAna paddhati tarapha jarA paNa arUci ke udAsInatA rAkhavI ahiMsA premIne na ja chAje. A upekSA nAvamAM paDelA chidranI upekSA karavA karatAM paNa vadhu gaMbhIra che. hiMsAthI dukha-ahiMsAthI sukha hiMsAthI ja duHkha athavA hiMsAthI duHkha ja ane ahiMsAthI ja sukha athavA ahiMsAthI sukha ja, evo nizcita kArya kAraNabhAva hiMsA ane duHkha vacce tathA ahiMsA ane
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ 364 Atma-utthAnane pAyo sukha vacce jeoe jJAnacakSathI le che, teo hiMsAthI bacavA mATe ane ahiMsAne sAdhavA mATe jarUrI jeTalI vastuo hoya temAMthI eka paNa vastunI upekSA na karI zake te svAbhAvika che. hiMsA e duHkha svarUpa che ane ahiMsA e sukha svarUpa che, ema jeo hadayathI mAnatA nathI, teo paNa pitA pratye thatI hiMsAne duHkhasvarUpa ane pitA pratye thatI ahiMsAne sukhasvarUpa hadayathI mAne ja che, je vastu potAne aniSTa (aNagamatI) che, te vastu bIjAne aniSTa nathI ke ISTa (gamatI) che, ema mAnavAnI pAchaLa kevaLa savArthavRtti sivAya bIjo keI AdhAra rahelo jaNAtuM nathI saghaLA ni:svArthI ane jJAnI puruSoe potAnI ke bIjAnI hiMsAne dukha svarUpa ane pitAnI ane bIjAnI ahiMsAne sukha-svarUpa svIkArelI ja che. emAM jeoe jeTalA aMzamAM bheda pADyo che, teoe teTalA aMzamAM pitAnA nisvArthIpaNAne ke jJAnI paNAne DAgha lagADIne hiMsAne mokaLAza karI ApI che. hiMsA e dukhasvarupa, duHkhanA kAraNarupa ane duHkhanI paraMparAone ApanArI che tathA ahiMsA e sukhasvarUpa, sukhanA kAraNarUpa ane sukhanI ja paraMparAone ApanArI che, e satya upara zaMkAnI kAtara calAvavI, te hiMsAne ja majabuta banAvavAne duSTa mArga che. anaMtarAnI zrI jinezvarae kahelI ahiMsA te yathArtha ahiMsA che. ahiMsAnA sarva pAsAMone samAvI lenArI ahiMsA che. jemAM hiMsaka, hiMsya ane hiMsAnA sava bhedanuM yathArtha nirUpaNa kareluM che. jaina zAe pharamAve che ke A apAra saMsAramAM jIvana patana ke duHkhanuM koI paNa bIja hoya te te hiMsA ja che. te hiMsA be prakAranI che. eka dravya hiMsA ane bIjI bhAva hiMsA. prANanAza e dravya hiMsA che ane duSTa athavasAya e bhAvahiMsA che. * prANano nAza thavA mAtrathI hiMsA lAge che. ke hiMsAjanita pApakarmane baMdha thAya che, evuM ekAMta zrI jaina zAstrane mAnya nathI. reganI samyak prakAre cikitsA karatI vakhate rogInuM maraNa thAya che, te paNa vaida ke DekaTara reSita karatA nathI, ema vyavahAramAM ApaNe joIe chIe. duSTa adhyavasAya karmabaMdha mATe duSTa athavasAyanI apekSA che. pramAdajanita duSTa ayavasAyathI utpanna thaelA kaThora hRdayapUrvaka thatI pIDA e karmabaMdhanuM kAraNa che. tevA duSTa athavasAyavALe
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahiMsA para aveSaNa 365 daraDAne paNa je sarSabuddhithI haNe athavA eLanA piMDane paNa je bALaka mAnIne agnimAM pakAve athavA pagamAM lAgelA kAMTAne paNa ati praSibhAvathI cUre, te tene tIvra tIvratara ke tIvratama karma baMdha thAya che. duSTa adhyavasAye aneka prakAranA hoya che. 1. jANI joIne hiMsA karavI. 2. kAma dhAdine AdhIna thaIne pApa karavuM. 3. hAsya kutUhala Adine vaza thaIne deSa sevavo tathA 4. kumatanI vAsanA ke durAgrahane AdhIna thaIne niSiddha-AcaraNa karavuM. uparokta duSTa adhyavasAya vaDe dara kaThora bane che. ane kaThe2 hadayavALAne raudradhyAna hoya ja che. duSTa adhyavasAya kaho ke durbAna kaho, te be eka ja vastu che. durthAna mukhyatve be prakAranuM che. eka Atta ane bIju raudra. jemAM rAjaya upabhegAdi pilika sukhanI tRSNA hoya te ArtadhyAna che. ane jemAM chedana-bhedana, tADana, tarjanA AdinI kriyA anukaMpA rahitapaNe ke niyapaNe hoya, te raudra sthAna che. ArtadhyAnathI jIva tiryaMcagatimAM ane raudradhyAnathI narakagatimAM jAya che. saMsAravRkSanA bIjarUpa je hiMsA kahelI che te AnaM-raudra adhyavasAyavALI samajavI. duryonathI hadaya kaThora bane che. ane hRdayanI kaThoratA bIjAnI pIDAmAM pariName che te pIDA mukhya traNa prakAranI che. eka prANuviyegarUpa, bIjI prANaviga vinAnI zArIrika pIDAo rUpa ane trIjI prANaviyega ane zArIrika pIDAo utpanna karavAnA philaNa adhyavasAyarUpa. AtmAnuM nityAnityatva A traNe prakAranI hiMsA zrI jinamata mujaba yathArtha paNe ghaTI zake che, kAraNa ke hiMsA karanAra ane hiMsAne bhega bananAra chava nityAnitya ane zarIrathI bhinnabhinna zrI jinamatamAM ja kahe che. tethI hiMsAnA tyAga svarUpa ahiMsA dharmanuM yathArtha jJAna ane pAlana vAstavika rIte zrI jinamatane mAnanAramAM ja saMbhavI zake che. AtmAne ekAMta nitya mAnavAthI hiMsaka ke hiMsya AmAnA svarUpamAM, pUrva svarUpathI talabhAra paNa pheraphAra thaI zakatuM nathI. AtmAne ekAMta anitya mAnavAthI, AtmA potAnI meLe ja nAza pAmI rahyo che, tyAM bIjAthI hiMsA thavAne avakAza ja kayAM che? - AtmAne zarIrathI ekAMta bhinna mAnavAthI dehanAzamAM AtmanAza ghaTatA ja nathI, te pachI hiMsA ane tenuM pApa kyAM?
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma utthAnane pAye AtmAne zarIrathI ekAMta abhinna mAnavAmAM maraNa ja ghaTatuM nathI, kAraNa ke maraNa vakhate zarIra kAyama rahe che. prANavAyu ane tejasa agninA abhAve jo maraNa mAnavAmAM Ave te ma2Na bAda para rahetuM nathI. kAraNa ke zarIranA nAzanI sAthe AtmAne paNa nAza ja thaI jAya che. AtmAne (Atma) dravyarUpe nitya ane nara-narakAdi paryAyarUpe anitya tathA nizcaya daSTie zarIrathI bina ane vyavahAra daSTie zarIrathI abhina zrI jenazAsane ja mAne che, tethI zrI jinamata mujaba ja hiMsA karanAre (mAranAro) tathA hiMsA pAmanAro (maranAre) jIva ane tenI thatI hiMsAnuM phaLa yathArtha rIte ghaTI zake che. je (vedAntA4i) matamAM AtmAne phUTasthanitya mAne che athavA bauhAdi matamAM sarvathA kSaNa vinAzI mAnelo che tathA je (sAkhyAdi) matamAM AtmA zarIrathI sarvathA bhinna mAne che athavA cArvAkAdi matamAM sarvathA abhina mAne che, te saghaLA matamAM ahiMsA-hiMsAne yathArtha vicAra kevI rIte utpanna thaI zake? ane je matamAM manuSya sivAyanI sRSTine jIvasvarUpa ke sukha-duHkhanI lAgaNI anubhavavA svarUpa svIkArela ja nathI, jemake (Cow has no soul or animal has no Soul) te matamAM te hiMsA, ahiMsAne vicAra mAtra dekhAva pUratuM ja nahi, kintu svArtha pUratuM ja rahe che, ema kahevAmAM jarA paNa atizakita nathI. - hiMsAthI dukha ane ahiMsAthI sukha athavA hiMsAthI patana ane ahiMsAthI udaya" ema kahyA pachI jeone sAcA sukhanI ke udayanI ja jarUra haze, teone hiMsA, hiMsya ane hiMsakanuM zrI jinendra yathArtha svarUpa samajyA vinA cAlaze ja nahi. ene samajavAthI ja dravyahiMsA ane bhAvahiMsA, ekendriyathI paMcendriya ane pRthvIkAyathI trasakAya paryaMtanA sthala-sUma hiMsya ivenuM svarUpa tathA hiMsakanA bhinna bhinna prakAranA [4 ane ziSTa] adhyavasAyanuM svarUpa samajavAmA Ave che, ane e samajyA pachI ja hiMsAtyAga ane ahiMsApAlana karavAnA sAcA adhyavasAye utpanna thAya che ane e sAcA ayavasAyathI thaele hiMsAne tyAga ane ahiMsAne svIkAra ja zuddha dharmasvarUpa bane che. ane evA zuddha ahiMsA dharmanA sakriya pAlanathI ja jIvanI agati aTakI udarvagati thaI zake che. A lekhanA prAraMbhamAM TAMkelA zlokamAM dazAveluM ahiMsAnuM phaLa ane tenA sAcA upabhoktA thavAnuM saubhAgya teone ja vare che ke jeo sAcI ahiMsAne jIvanamAM sakriyapaNe pALI rahyA che, paLAvI rahyA che ane pALanArane abhinaMdI rahyA che. tAtparya ke choDavA jevI hiMsAnA samagra AMtara-bAhya svarUpane tathA vIkAravA jevI ahiMsAnA samagra AMtara-bAhyA svarUpane yathArtha paNe samajyAM, svIkAryA pachI apAra duHkhadAyI hiMsAthI jIva chUTI zake che ane anaMta sukhadAyI ahiMsAnA pAlanamAM vividha sakriya banI zake che.
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ 367 ahiMsA vicAra ahiMsA vicAra ahiMsA jIvaneharUpa che. haNavAnA vicArane haNanAra sneha pariNAma che. A sneha pariNAma eTale utkRSTa vAtsalya ! saMyama ane tapa AtmaharUpa che. ahiMsAthI kAyA, saMyamathI Indriyo ane tapathI mananI yatanA thAya che, ayatanAne parihAra thAya che. yatanA eTale jayaNA-jatana. aMta2mAM karuNA ane AcAramAM ahiMsA e prathama dharmamaMgaLa che. enI siddhi mATe pAMca Indriyo ane chaThThA manane nicaha te dvitIya maMgaLa che. Idriya ane mananA aMkuza vinA ahiMsA paLAya nahi ane ahiMsAnA pAlana vinA bhAvanamaskAra Ave nahi. bhAvanamaskAra zrI jinAjJAnI ArAdhanA rUpa che. AjJAnI ArAdhanA javanikAyane Atmasama gaNavAmAM che. 'attasamaM mannijja SaTjjIvanikAyaM / ' ahiMsA-saMyama-tapa ahiMsA e sakriya maMtrI che. saMyama e sakriya vairAgya che. ane tapa e sakriya anAsakti che. sakriya eTale jIvaMta. A traNa maLIne mahAmaMgaLakArI utkRSTa dharma bane che. badho maMgamukSi , sanama tavo..." ahiMsA, saMyama ane tapa e parama maMgaLa che; temAM kAraNa tarIke maitrI, vairAgya ane anAsaktinuM jIvanamAM pratyakSa AcaraNa che. te jyAre jIvanamAM utare tyAre bhAvanamaskAra bane che. anyathA mAtra vANI, vicAra ane buddhine vilAsa che. namaskAranI kriyA zabdathI ane arthathI upaganI ekAgratA lAvanArI che. upaganI ekAgratA kathaMcit abheda hevAthI parama nijarano hetu che. dhyAnanI yogyatA vyavahAra zuddhi, AcAra zuddhi AhAra zuddhi ane vicAra zuddhi vagerenI apekSA rAkhe che. vicAra zuddhi mATe prAyazcita, vinaya, vaiyAvacca, svAdhyAya Adi atyaMtara tapa ane AcAra zuddhi mATe anazana, saMlInatA Adi bAhya tapa apekSita che. dhyAna upaganI ekAgratA rU5 che. ane upaga kathaMcit abhedane utpanna karanAra che. arihaMtAdinA upagavALo jIva kathaMcit arihaMtAdi svarUpa bane che. namasakAranI kriyA, pachI te zadathI hoya, arthathI hoya ke kiyAthI hoya, upaganI ekAgratA lAve che. tethI namaskaraNaya vastuonI sAthe abhedane sAdhanArI thAya che.
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ :: 368 Atma-utthAnane pAye namaskAranI kriyA sAmAnya svarUpa upaga, vizeSa svarUpa upayoga, tenI vizuddhi, tenI bhAvanA, tenuM dhyAna, tenI arpitatA ane tenI abhedatA lAvanArI hovAthI parama nirjazane hetu bane che. dravya kriyAne bhAva kriyA banAvanAra upaga che. tenI tIvratA jema jema vadhatI jAya, tema tema nirjarA vadhe che. Ama bhAvanamaskAra dvArA jIva sarva karma khapAvIne zivapadane vare che ahiMsA ahiMsA zuM che? AtmAne kharekhara jANI le te ahiMsA che. "huM mane pitAne jANavAmAM samartha banI jAuM te sahunI aMdara jeno vAsa che, tene (te AtmAne,) paNa jANI zakIza. A bhAnamAMthI Atma-prema pragaTe che ane prema mATe keIne duHkha devAnuM zakya ja nathI. koI paNa jIvane duHkha devAnI A asaMbhAvanA e ahiMsA che. Ama-ajJAnanuM kendriya lakSaNa "aha" che. AtmajJAnanuM kendriya lakSaNa prema che. jyAM ahaM zUnya thAya che, tyAM premapUrNa bane che. ahaM saMkIrNa che, premavirATa che. ahaM aNusthita che, prema brahma-bRhat che. ahaM nuM kendra vyakti che, premanuM kendra samaSTi che. ahe potAne mATe jIve che, prema sahune mATe ive che. ahaM zeSaNa che, prema piSaNa che. premamAMthI sahaja rIte pravAhita thatI sevA e ja ahiMsA che. prajJA prajJAnuM sAdhana samAdhi che, samAdhi sAdhana che, prajJA sAdhya che, prema e siddhinuM pariNAma che. prema kevI rIte meLavavuM ! prema sIdhe meLavI zakAtuM nathI, e te pari. Na ma che. prajJAna meLave te enA parizramanA vaLatara tarIke prema maLI jAya che. prajJA hoya ane prema na hoya e asaMbhava che, AtmajJAna hoya ane ahiMsA na hoya, e A rIte saMbhavI zake? AthI ja ahiMsAne sAcA jJAnanI kasoTI mAnavAmAM AvI che. te paramadharma che, ka raNa ke te AtyaMtika seTI che enI kaseTImAM je khare puravAra thAya te ja dharma eka re puravAra thAya che. prajJA kevI rIte prApta thAya ? ApaNumAM jJAna zakti che, te viSayamukta banI jAya te prajJA banI jAya. viSayanA abhAvamAM jJAna potAne ja jANe che. potAnA & rA pitAnuM jJAna te ja prajJA che. e bhAnamAM koI jJAtA nathI, keI ya nathI. mAtra jJAnanI zuddha zakti ja hoya che. enuM svayaM vaDe svayaMnuM prakAzita thavuM te prajJA che.
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahiMsA 369 - jJAnanuM A svayaM para pAchA pharavuM te mAnavacetanAnI sauthI moTI kAti che. A kAtithI ja manuSya svayaM sAthe saMbaMdhita thAya che ane jIvananuM prayojana tathA artha pUrNatA tenI samakSa uddaghATita thAya che. AvI krAnti samAdhimAMthI upalabdha thAya che. prajJAnuM sAdhana samAdhi che, samAdhi sAdhana che. prajJA sAdhya che, prema e siddhinuM pariNAma che. ahiMsAnI anubhUti ahiMsA zabda nakArAtmaka che, paNa enI anubhUti nakArAtmaka nathI, ahiMsAnI anubhUti zuddha premanI che. rAgayukta prema azuddha che. rAgarahita prema zuddha che. rAga yukta prema ke eka tarapha hoya che, rAga mukta prema sarva tarapha hoya che athavA te koInI tarapha heta nathI. prema=saMbaMdha te rAga che, prema eTale svabhAva sthiti che. rAgarahita prema e ja ahiMsAnI anubhUti che. saMbaMdhamAMthI svabhAvamAM javuM te ahiMsAnI sAdhanA che. temAM hiMsAne mAtra tyAga nathI, paNa AtmAnubhUtinI kuraNa che e anubhUti nitAMta premamaya hoya che. premamAM dukhanuM visarjana che, vismaraNa nahi. duHkhanuM vismaraNa nakArAtmaka che. mAdaka dravyanI jema te mUracha svarUpa che duHkhanuM vismaraNa jIvane saMsAramAM ghasaDI jAya che. dukhane sAkSAtkAra AtmAmAM laI jAya che. jeo duHkhathI dara bhAgavA Icche che tathA duHkhane bhUlavA cAhe che, teo mUchane AmaMtraNa Ape che. dhana, yaza ke kAmanI mAdakatAmAM dukhane bhUlI je manuSya jIvananI saphaLatA irache che, te temAM nAsIpAsa thAya che. duHkhanuM vismaraNa e mUcha che, ajJAnanuM visarjana e jAgRti che. duHkhano sAkSAtkAra te jAgRti lAve che, nidrAne teDe che pitAnI aMdara dhabakatA anu. pama alaukika caiitanyane je joI zake che, tenuM ja jIvana saphaLa che. duHkhanA sAkSAtkAramAM ja AtmAnuM jAgaraNa thAya che. du:kha e ajJAna sivAya bIjuM kAMI ja nathI. pitAne kharekhara jANatAM ja jIva AnaMdane adhikArI banI jAya che. je darekanI aMdara che, te ja saccidAnaMda che. brahmane=AtmAne jANa eTale satyane jANavo ane pAmave te che. "ahiMsA e satyAnubhUti, pariNAma che." jenA aMtaramAM AnaMda che. tenA AcaraNamAM ahiMsA che.
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ 370 Atma-utthAnane pAyo ahiMsA e satyanA divAno prakAza che. samAdhinA cheDa para satyanA phUla Uge che ane ahiMsAnI suvAsa avakAzamAM phelAI jAya che. ahiMsA e anubhUtinI eka sthiti che. AnaMdaghana AtmAnA svabhAvamAM rahenAra sadA ahiMsaka che, sarvatra nirmaLa neha vahAvanAra che. ahiMsA-saMyama-tapa sava jIvo sAthe aucityabharyuM vartana te ahiMsA che. pitAne AtmA sAthe aucityabharyuM vartane te saMyama che. paramAtmA sAthe aucityabharyuM vartana te tapa che, temAM dhyAna-tapa sarva zreSTha che. aMtarAtmabhAvamAM rahIne thatuM paramAtmAnuM dhyAna potAnA AtmAne paramAtma svarUpa banAve che. ahiMsAnA pAlana vaDe bahirAtma bhAvane tyAga thAya che ane saMyamanA sevana vaDe aMtarAtmabhAvanI prApti thAya che. tapa vaDe paramAtma bhAvanuM dhyAna thAya che. tenA vaDe paramAtma svarUpane mahAna lAbha thAya che. dhyAna mATe ahiMsA ane saMyamanI jarUra che, tema ahiMsA mATe saMyama ane tapanI paNa teTalI ja jarUra che. ahiMsA e dharma che. saMyama ane tapa tenI be bAju che. saMyama vaDe saMvara ane tapa vaDe nija thAya che. ahiMsA e vatu havabhAvarUpa dharma che. AtmA e ja ahiMsA che athavA ahiMsA e AtmabhAva che. tenI rakSA saMyamarUpI saMvara ane tArUpI nirjarA vaDe thAya che. tapa IcchA nirodharUpa che. saMyama prazasta IcchArUpa che. ahiMsA-A5mya bhAvanI rakSAnAM te be sAdhana che. saMyama vaDe jIvamatrI sadhAya che. ta5 vaDe jinabhakti sadhAya che. A rIte dhamo mAmuThuiM ahiMsA-haMgAmo-taro, devAvi taM namasati jasa ghamme sayA maNo / ane evA puruSane deve paNa sadA name che ke jenA manamAM AtmA rame che ane jenuM mana pUrNa ahiMsAmaya che.
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ 371 ahiMsA-saMyama-ta5 bhAvanA mAtRvatta jApu nI bhAvanAthI asaMyama TaLe che. rojha TULe; nI bhAvanAthI tRSNA TaLe che. kAmavA sarvamatevu nI bhAvanAthI hiMsA TaLe che. cittanI nirmaLatA, sthiratA ane tanmayatA siddha karavA mATe anukrame ahiMsA, saMyama ane tapa-dhama samartha che. ahiMsA vaDe jIva samApatti, saMyama vaDe AtmasamApatti ane tapa vaDe paramAtma samApatti thAya che. duSkatagahIMthI nimaLatA thAya che. sukRtAnamedanathI sthiratA Ave che ane zaraNagamanathI tanmayatA Ave che. mananI nirmaLatA te samAdhi che. mananI sthiratA te yoga che ane mananI tanmayatA te tapa che. samAdhi mATe ahiMsAmAdi dharmo, sthiratA mATe saMyama saMvarAdi dharmo ane tanmayatA mATe tapa-samatA, nirAdi dharmo, te sAdhana che. tapa AtmA ane paramAtmA vacce rahelA bhedane cheda kare che. bheda karmanA kAraNe che. tapathI karma cheda thAya che. bAhA tapa vinaya-vaiyAvarAdi atyaMtara tapane utteje che. svAdhyAyAdimAM ekAgratA utpanna kare che ane dhyAna kAryotsargodimAM sthiratA lAve che. A rIte anukrame AtmasvarUpamAM lIna banI nija zuddha paramAtmA svarUpa prApta karI zakAya che. ahiMsAthI puNyAnubaMdhI puNyanI puSTi thAya che. saMyamathI AvatAM karmo rokAya che ane tapa vaDe nirjarAthI karma kSaya dvArA mokSanI prApti thAya che. AthI ahiMsA, saMyama ane tapa parama maMgaLa che. hiMsAne tyAga karyA vinA cittazuddhi thatI nathI. Indriyadamana ane kaSAyanA tyAga vinA mananI sthiratA AvatI nathI ane svAdhyAya-dhyAna kAyotsargAdi vinA tanmayatA AvatI nathI. te vinA samApatti durlabha che. samApattine hetu ahiMsA, saMyama ane tapa hovAthI te savizeSa AdaraNIya che. ahiMsA dvArA jIvarAzi sAthe ekatA sadhAya che. saMyama dvArA nijAtmA sAthe ane tapa dvArA paramAtmA sAthe ekatA sadhAya che. nimaLatA-sthiratA-tanmayatA upazamathI nirmAtA, vivekathI sthiratA ane saMvarathI tanmayatA prApta thAya che. aMgapUjA ane agrapUjA e nimaLatAnuM kAraNa che.
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ 272 Atma-utthAnane pAye bhAvapUjA e sthiratAnuM kAraNa che ane pratipattipUjA e tanmayatAnuM kAraNa che. piMDastha dhyAnathI nirmaLatA, padasthadhyAnathI sthiratA ane rUpAtIta dhyAnathI tanmayatA Ave che. zrutajJAnathI sthiratA, ciMtAjJAnathI nirmaLatA ane bhAvanA jJAnathI tanmayatA Ave che. adhyAtmabhAvanA vegathI nirmaLatA, thAnagathI sthiratA ane samatAyegathI tanmayatA prApta thAya che. traNe prakAranI samApattinA A upAyane satata sevavAthI sevyanI sevA thAya che ane tenA phaLarUpe akSaya sukha maLe che. vItarAga paramAtmA rAga-dveSa rahita che. te kAraNe temanI zakti aparimita che. Atmazaktine AvanAra jema jema kSINa thatA jAya che, tema tema te zakti AvirbhAva pAme che. zrI vItarAganI zakti ahiMsA, saMyama ane tapa dvArA AvirbhAva pAme che. ahiMsA vaDe pApanAza, saMyama vaDe duHkhanAza ane tapa vaDe karmanAza thAya che. ahiMsA vaDe sarva jI sAthe saMyama vaDe potAnA AtmA sAthe ane tapa vaDe paramAtmA sAthe ucita vyavahAra thAya che. jIvo sAthe ucita vyavahArathI krodha, hiMsA ane tenI sAthe saMbaMdhita pApo kSaya thAya che. AtmA sAthe yogya vartana karavAthI indriyo ane manane asaMyama jItAya che paramAtmAnuM dhyAna pUjana stavanAdi karmakSayanuM kAraNa banIne abhedabhAve zAti samarpe che. kAma, lobha ane krodha e traNe narakanA dvAra gaNAya che. te anukrame "mAtRvarAjapu' "vLe, Dhojhavatta' ane AramavA sarvabhUteSu " e traNa prakAranA bhAva vaDe kAbUmAM AvI jAya che. te ja anukrame caturtha guNasthAnake vikAsa pAmIne kSAna, dAnta ane zAnta bhAvarUpe pragaTa thAya che ane chaThThA guNasthAnake ahiMsA, saMyama ane tArUpe AvirbhAva pAme che. tenAthI uparanA guNasthAnake ahiMsA, saMyama ane tapa e traNa AtmasvarUpane dhAraNa kare che arthAt AtmA pote ja ahiMsA, saMyama ane ta5rUpa banI jAya che. AjJAnuM pAlana, enuM aMtima rahasya AtmAe AtmasvarUpamAM ramaNa karavuM te che. tenAM sAdhana ahiMsA, saMyama ane tapa, tenAM sAdhana kSAt, dAna ane zAntabhAvane abhyAsa ane tenuM paNa prAthamika sAdhana mAtRbhAva, lejhabhAva ane AtmaupajyabhAva che. e traNenuM pariNamana eka Atmaupamya bhAvamAM che. vItarAgatAnI acitya zaktine pAye rAga-dveSarahitatAjanya zuddha AtmapariNati
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahiMsA-saMyamata5 .373 ane tajajanya Atmasthiti che." zuddha AtmasthatAno sahaja prabhAva kalpanAtIta che. tene pAmavAnA sarva zAstrokta sAdhanane ahIM vyavasthita nirdeza che. ahiMsAnA pAlana mATe krodha-nigrahanI AvazyakatA che. saMyamanA pAlana mATe indriyanA nigrahanI AvazayaktA che. tapanI ArAdhanA mATe IcchA nirodhanI jarUra che. dharma-ahiMsA, saMyama ane tapamAM che. ene artha dharma, kSAnta, dAna ane zAnta5NAmAM che. pApanuM sAdhana krodha che, duHkhanuM bIja asaMyama che ane bhavanuM mULa IcchA che. kSamAvAna pAparahita bane che. Idrine damanAre duHkha mukta bane che. tRSNane rokanAre kamamukta thAya che. kSamAnuM sAdhana maMtrIbhAva che, saMyamanuM sAdhana vairAgyabhAva che ane tapanuM sAdhana tyAgabhAva che athavA traNenuM sAdhana eka maitrIbhAva che. maitrIbhAvavALe te che ke je sarva jI pApa, duHkha ane karmathI mukta bane, evI bhAvanAne dhAraNa kare che. ahiMsA, saMyama ane tArUpI dhamanI ArAdhanA mATe pApa, duHkha ane karmathI muktinI bhAvanA anivArya che. samajapUrvakanuM jJAna sarva jIvonI vicitratAone sahavI te ahiMsA. | sarva sukhane sahavAM te saMyama sarva dubene sahavAM te tapa. jIvone sahavA eTale AtmAmAM samAvavA. mithyAdi bhAvene dhAraNa karavA vaDe te zakya bane che. sukhane sahavAM eTale tyajavAM. karmanA vi pAka mAnI taTastha rahevuM. dubene sahavAM eTale tene ta5 svarUpa samajavAM. tapa tapavA mATe duHkhanI paNa jarUra che. saMyama pALavA mATe sukhanI paNa jarUra che. ahiMsAne ArAdhavA mATe jIvonI vividhatAnI paNa jarUrI che. vividhatAmAM ekatAnuM bhAna, ahiMsAne lAve che. sukhamAM duHkha-bIjAnuM jJAna saMyama lAve che. dukhamAM sukha-bIjAnuM jJAna tapa lAve che. duHkha mAtra sukhanAM bIja che. jIva mAtra mokSanAM bIja che, kAraNa ke sarva jIvo te-te apekSAe cAre bhAvanAnAM nimitta banIne ApaNAM mekSanAM bIja bane che ane temAM bhavya-abhavya sarva che AvI jAya che.
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ 374 Atma-utthAnano pAyo pitAnA sukhadukhamAM samAna vRtti, UrvatA sAmAnyanA jJAnathI keLavAya che. bIjA nI sAthe samatvabhAvane vikAsa, tiryapha sAmAnyanA bedhathI thAya che. samAna dharmane AgaLa karavAthI "samatA" sAmAyikanI siddhi thAya che. pitAnA paryAyamAM anusmRta eka ja dravya che.-- bIjA chamAM caitanya eka ja che. caitanya-sAmAnyathI ekatAnuM jJAna ane dravya sAmAnyathI abhedanuM jJAna, samatva dhamane vikasAve che. dharma, cittanI samAna vRttimAM che. kriyA, cittavRttine eka ja AlaMbanamAM TakAvI rAkhavAnuM sAdhana che. ahisA ane anekAMta pratikULatAmAM krodha, e dukhathI bacavAnA upAya nathI, paNa zAMti e ja duHkhathI bacavAne upAya che. jagatane keI zatru, ApaNI zAMtine haNavA samartha nathI, te zAMtine ApaNe pote ja krodha vaDe zA mATe haNatA hoIzuM? pratikULatAne prasaMga AvatAM sAmA upara je krodha kare che, e krodha vaDe pote pitAnAM gharanI zAMtine bALe che, paNa krodharUpI agnine ThArI daIne pote pitAnAM zAMta svabhAvamAM rahe, te tene kAMI nukasAna thAya nahi ane pitAnI Atmika zAMti jaLavAI rahe. AcAramAM ahiMsA ane vicAramAM anekAMtane vasAvavAthI AvI zAMti sulabha bane che. 1. ahiMsAne AcAra ane 2. anekAMtane vicAra e be zreSTha ane sadA upagI vastuo, zramaNa bhagavAna zrI mahAvIra prabhu taraphathI, zrI jainasaMghane vArasAmAM maLelI che. A vArase aNamela che, sva-parane sadA upakAraka che, saMgharSane TALanAre che, daMbhane dUra karanAra che, samatAbhAva bakSanAro che. ema paNa kahI zakAya ke, samabhAva eTale ahiMsA ane yathArtha daSTi eTale anekAMta. ahiMsA AtmAne nirmaLa banAve che. anekAMta vicArane vizuddha ane vizALa kare che. ahiMsA bhoga-tRNano tyAga karIne vitarAgatA keLavavAmAM samAyelI che. khaMDasAmAM paNa akhaMDa satyenuM AMzika darzana, e anekAMtaSTinI dena che. AvI pratIti karAvavI, e ja zAstra racanAne pradhAna uddeza che.
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ 375 ahiMsA ane anekAMta anekAMta anekAMta e mAtra vicArane ja viSaya nathI, paNa AcaraNa zuddhatAmAM tenuM sthAna che. aneka pramANita daSTiene samucaya, te anekAMta..! tene saMgrahanayathI be vibhAgamAM saMgrahIe, te te vyavahAradaSTi ane nizcayadaSTi (pAramArthikadaSTi) ema be vibhAgamAM goThavAI jAya che. prathama daSTi sthala anubhava para ghaDAyelI che. bIjI mAnyatA suthama anubhavanA AdhAre nakkI thAya che. skUlatAne kAraNe prathamamAM vividha prakAranAM anubhava hoya che. bIjI dRSTi sahama hovAne kAraNe, temAM anubhavanI ekatA hoya che. pahelI daSTimAM sAdhya-sAdhanano bheda ane bIjImAM abheda hoya che. pahelI daSTinA adhikArI ghaNA hoya che. bIjInA virala hoya che. nizcayadaSTine dhyAnamAM rAkhIne, vyavahAradaSTine anusaravAthI kramika vikAsa sAdhI zakAya che. prayatna cAlatuM hoya tyAre paNa jeTale aMze prayatna siddha thaye hoya, teTale aMze phaLanI prApti thayelI (gaNAya) che. A mAtra AzAvAda nahi, paNa gahana rahasyabhUta satya che. tethI sthiratA TakI rahe che ane adhIrAI AvatI nathI, e anekAMtadaSTinuM phaLa che. prayatnanAM AraMbhathI mAMDIne samAptinI chellI kSaNa sudhI akhila prayatna dhArA e phaLa che, nahi ke prayatnanA aMte, tenAthI niSpanna thatuM juduM phaLa ja, phaLa che. kaI paNa kAryanA prAraMbhathI tenI samApti sudhI je prayatna e sAdhana che ane ane niSpana thatuM phaLa e sAdhanathI juduM ja che. jyAre nizcayanayanI daSTi kahe che ke yathAvidhi prayatna e ja phaLa che. A mAnyatAne lIdhe pariNAma sudhI pahoMcI zakAya che ane phaLanAM adhikArI thaI zakAya che. niyaSTi, kriyAkALa ane nikAkALane eka ja mAne che, vyavahAraSTi banene bhinna tarIke svIkAre che ane baMne dRSTi maLIne ja kAryanI siddhi thAya che. anekAMtadaSTi vastutavanI akhilatAnuM darzana karAvIne jIvane mithyA AgrahathI ugArI le che. AtmAnuM ahita karanArA pUrvagrahathI bacAvI lenArI A daSTi prabhuzAsananI mahAbheTa che. kalikAla sarvajJa bhagavaMta zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA, "jAtanI chaThThI gAthAmAM "anekAMtane sAgara sama varNavatAM pharamAve che ke,
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ 376 Atma-utthAnane pAye anekAMtamatAMmodhisamullAsanacandramAH / dadyAdamandamAnandaM bhagavAnabhinandanaH // 1 // AvA ame AnaMdanA adhikArI banavA mATe AcAramAM ahiMsA ane vicAramAM anekAMtane vaNavA paDe. vicAramAMne anekAMta AcAramAMnI ahiMsAne puSTa banAve che. AcAramAMnI ahiMsA ekAMtavAdathI AtmAne ugArI le che. AcAramAMnI ahiMsA jIvanamAM zAMtinI pratiSThA kare che. vicAramAMne anekAMta mananAM caMdrane nirmaLa banAve che. ahiMsA ane anekAMta rUpI be pAMkhe vaDe AtmA mokSanI dizAmAM saphaLa uDDayana AdarIne vizvopakArI bane che. ahiMsAnA pAlana mATe vicAramAM anekAMta joIe. ahiMsAmAMthI ja jainadarzanane dArzanika siddhAnta, anekAMta phalita thayuM che. vicAranAM dvAra khullA mUkavAthI badhAnA vicAromAMthI satyane aMza jaDI Avaze. bIjAnA satya vicArane paNa asatya mAnavo ane tene Agraha dharAve e ja anIti, anyAya ane hiMsAnuM pagathiyuM che. AthI ahiMsakane anekAMtavAdI thavuM anivArya che. ahiMsAthI phalita thatuM darzana, te anekAMta che ane anekAMtathI phalita thatuM AcAra te ahiMsA che. ahiMsAmAM, salamatama jIvonI paNa rakSAnI bhAvanA che. e bhAvanAnA AdhAre ja AcAranA vidhi-niSedhanI paraMparA che. AcAranI pAchaLa darzana na hoya, te AcAranI sAdhanAmAM nijhA AvatI nathI. AthI dareka dharmamAM jIvanAbaMdha mokSane tathA jagata sAthenA saMbaMdhane ane jagatanA svarUpane vicAra Avazyaka Thare che. satyanA koI eka aMzane paNa anyAya na thaI jAya te khAtara jainadarzanane sakaLa dazanA-nAnA samUharUpa kahyuM che. anekAMta-ahiMsA-syAdvAda anekAMta daSTi vicAramAM ahiMsA pragaTAve che. syAdvAdavANI bhASAmAM namratA ane vicAramAM sahiSNutA pUrvaka satyanuM kathana kare che. anekAMta eka daSTi che ane syAdvAda eka bhASA zailI che. anekAMtanuM mULa samanvaya bhAva che. e mATe samAna vicAromAM ekatA agara vibhinna vicAromAM mAdhyasthatA Avazyaka che. samanvayavAda syAdvAda, anekAMtavAdanuM tAtparya e che ke, pitAne vicAra kAyamI rAkhI, savanI sAthe sumeLa sAdhavAno prayatana kare.
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ 377 anekAMta-ahiMsA-bhyAdAda jaina dharma samabhAvanI sAdhanA mATe dharma che. samadaSTi, samabhAva ane samatA kArthaka che. samatAmUlaka AcAra ane vicAra e ja jineno sAmAyika dharma che. paDAvayakamAM paheluM Avazyaka sAmAyika che. AcAranI samatAnuM nAma ahiMsA che. vicAranI samatAnuM nAma anekAMta che. bhASAnI samatAnuM nAma syAdavAda che ane sAmAjika samatAnuM nAma aparigraha che. AcAranuM mukhya kendra zarIra che. bhASAnuM mukhya kendra vacana che. vicAranuM mukhya kendra mana che. te traNenI zuddhi te sAmAyika che. jIvananI AcArazuddhi, sadA vicArazuddhi para AdhArita che ane vicAra zuddhi sadA nayamati, nayavAda ane nayadaSTi upara AdhArita che. satya ane yathArtha jJAnathI ja zAti ane jagajIvahita thaI zake che. prakAza AvatAnI sAthe aMdhakAra dUra thaI jAya che, tema nayavAdathI satyane bodha thatAM kalaha, dveSa, kaluSita bhAva, kheMcAtANI, saMgharSa ane saMkIrNatAdi vilaya pAmI jAya che ane zaktinuM eka madhura ane maitrIpUrNa vAtAvaraNa banI jAya che. virodhanuM viSa TaLI, zAti ane sadabhAvanuM amRta varase che ahiMsA mAnavAmAM advaitabhAva pragaTa kare che tethI ahiMsAne sAdhaka abhaya banI jAya che. ahiMsA sarva sukhanuM mULa che. sukha sarvane priya che. je bIjAne abhaya Ape che te abhaya pAme che. abhayanI bhavya bhAvanAmAMthI ja ahiMsA ane maitrIne janma thAya che. bIjAthI bhaya thAya che, paNa jyAre samagra jagatanA ja pitAnuM ja svarUpa che tevA samajAya che, tyAre bIje rahe che ja koNa? badhA mArA che ane huM badhAne chuM, pachI vaitabhAva rahetuM nathI. huM jagatane ane jagata mA, e ahiMsAnuM darzanazAstra che. "mAruM sukha sarvanuM ane sarvanuM sukha mAruM e ahiMsAnuM vatana zAstra che. eka nizcaya pakSa che, bIjo vyavahAra pakSa che. ahiMsA manuSyanA mananI eka umadAvRtti che. uttama bhAvanA che. ahiMsA amRta che. hiMsA viSa che. ahiMsA jIvana che. hiMsA maraNa che. ahiMsA dharma che, hiMsA adharma che. ahiMsA prakAza che, hiMsA aMdhakAra che. 48
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ 378 Atma-utpAnane pAyo anekAMta te mAnasa ahiMsA che. syAdvAda te vAcika ahiMsA che. anekAMtathI sAmAnA hadayane jItI zakAya che, kadAca na jItI zakAya te paNa dhikakAranI lAgaNIthI bacAvI zakAya che, kAraNa ke temAM ahaMkAra pradhAna daSTine abhAva hoya che. eTale anekAMtane ahiMsAno pAyo kahyo che. anekAMta syAdvAda ane ahiMsAnuM A tatvajJAna e vizvane zrI jinadarzananI AgavI bheTa che. jeo temAM nipuNatA sAdhaze, temane janma sArthaka che. "zrI nijadarzana, eTale sarvAga saMpUrNa darzana. AtmAnI akhilatAnuM aNizuddha dazana." prathama namaskAra zrI arihaMta paramAtmAne ja karavuM joIe, kAraNa ke teozrI ApaNA parama upakArI che. sarva upakArIomAM ziramora che. anya sarva upakArIonA upakAranA mULamAM paNa teozrIne upakAra rahelo che. upakAranI gaMgAnA janaka zrI arihaMta paramAtmA che. paropakAra vyasanIpaNAne je guNa zrI arihaMtamAM che, te bIjA koImAM nathI.
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvananI saphaLatA itiguNadoSaviparyAsadarzanAd viSayamUrchitohyAtmA / bhavaparivartanabhIrUbhi-rAcAramavekSya parirakSyaH // guNa-deSane vicAra karIne bhava parivartanathI bhaya pAmelA AtmAe AcAranI rakSA karIne viSaya mUchita AtmAnI rakSA karavI emAM jIvananI saphaLatA che. mana sArA vicAro karI zake eTaluM ja basa nathI, e kharAba vicAra na karI zake teTalI hade tene keLavavuM joIe. A keLavaNI satata AcAra pALyA vinA asaMbhavita che. sadAcAra vinAnA kevaLa sArA vicArothI kAMI sarjana thavAnuM nathI. kevaLa annanA vicAra karavAthI kAMI peTa bharAtuM nathI. AvI AcAranI asmitAnA cAhaka parama pUjya karuNAmUrti, paMnyAsapravara zrI bhadrakaravijyajI gaNivarya
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvananI saphaLatA aNagamatuM paNa sAMbhaLIne sthira rahevAmAM sahiSNutAnI atyaMta jarUra paDe che. satya ApaNuM pakSe heya te paNa UchaLI na paDatA khamI khAvAthI saghaLuM ya satya vadhu prakAza sAthe sAmI vyakti dvArA pragaTa thAya che, te mATe dhIraja dharavI anivArya che. je je mahApuruSa thaI gayA, tema ja Aje vidyamAna che te badhAe kaparA saMyogomAM kALane pAkavAnI rAha jovAnuM ja pasaMda karyuM che. jyAM bIjuM kazuM kArya sAdhaka na bane, tyAM kALane pAkavAnI pratIkSA ajaba sahAya kare che. AvA upAye dvArA dhIrajane dhAraNa karate AtmA jIvanane saphaLa karI zake che, te jIvananI saphaLatAnAM mukhya pAyAo...!! 1 sadAcAranuM prerakabaLa 2 AcAronuM paribaLa 3 sakravRttinA pAyA 4 lajaja-maryAdA 5 pAtratAne pAye 6 brahmacarya pAlana 7 sAcI saMskRti 8 sahiSNutA 9 jIvananuM jIvana 10 deva ane guNa 11 sajIvano tiraskAra 12 daSTi tevI sRSTi 13 ziva zubha saMkalpa 14 sAcA sukhane mAga 15 duHkha sukha mATe che 16 sukha-kha mImAMsA 17 sukhanuM sAcuM svarUpa 18 sukha-dukha 19 bedha-eka baLa 20 Agamane arka 21 namavuM ane khamavuM 22 muktine mArga 23 maNanAM sAdhana
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ sadAcAranuM preraka baLa 381 sadAcAranuM preraka baLa kaI paNa pravRttinuM prerakabaLa temAM rahele rasa che. je rasapUrvaka kAma kare che, te kadI thAkatuM nathI. amuka pravRtti sArI che, eTaluM jANavA mAtrathI te pravRtti karavA kaI prerAtuM nathI athavA amuka pravRtti kharAba che, ema jANavAthI kaI tene choDI detuM nathI. evuM heta te sadAcArI banavA mATe vidvattA pUratI gaNAta athavA pustake ja gurunA sthAne goThavAI jAta. uraca vastuonA jJAnamAtrathI uraca banAtuM nathI, paraMtu ucca prakAranI abhiruci keLavavAthI ja uca banAya che. abhiruci tarapha durlakSa karIne hakIkatanA DhagalAne jJAna kahevAnI ane e DhagalA para besIne sarSanI jema kuMphADA mAranArane keLavAyele mAnavAnI eka prathA paDI che, tenI pAchaLa vicAra nathI. jJAnamAM rahelA rasane cAkhI zakavAnI jenAmAM zakti nathI, tene jJAnI kahevAne badale zuSkajJAnI kahe e ja vadhu egya che. moTe bhAge lekamAM halakI vastuo tarapha ja abhiruci rahelI hoya che. tenA be kAraNe che: eka te halakI vastuonI chata vadhAre hoya che, sarvatra te ja cAkhavA maLe che, tethI abhiruci paNa tevI ja banI jAya chebIjuM kAraNa UcI vastuonI achata che, tethI tene svAda cAkhavAne prasaMga ja AvatuM nathI. sinemAnA TAyalA ane tenA DhagadhaDA vagaranA gAyanamAM lake vadhu rasa le che, kAraNa ke tene vAraMvAra jevA sAMbhaLavA sai keIne sahelAIthI maLe che. tene svAda cAkhavAthI temAM rasa baMdhAI jAya che. ucca prema jovA mATe ane ucca saMgIta sAMbhaLavA mATe bhAgye ja maLe che. tene svAda ja cAkhavA maLatuM nathI. pachI temAM abhiruci kevI rIte keLavAya? pite UMce caDhavAne zrama le athavA bIjA koI taraphathI te ucca rasa cAkhavA maLe te pachI halakI vastu kadI gamatI nathI. nAnI vayanA bALake, kizora ke kumArane halakI vastuomAM rasa levAnI eka paNa taka na maLavI joietemanI sanmukha hamezAM ucca vastuonI ja rajuAta thavI joIe. nAnI vayathI sArI vastuonuM AsvAdana karavA maLe te naThArI vastuo temane gamavAnI ja nathI. uca vastuonI ruci sArI vastuonI ruci keLavavA mATe sArI vastuo alpa hovAthI tenI zodha karavI paDe che. potAnI bhUmikAthI UMce hoya te tenuM sAMnidhya sevavA UMce caDhavAne zrama uThAvavuM paDe che, paraMtu A zrama eka vAra uThAvyA te beDe pAra. ucca vastunI abhiruci keLavavA mATe zrama anekagaNe badale meLavI Ape che pachI tenuM jIvana vitIrNa bane che. AnaMda zuddha maLe che. saMpatti devI thAya che. kramazaH
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ 382 Atma-utthAnane pAyo uccatAnI abhiruci daDha thatI jAya che. pachI halakI vastuonI hAjarIne paNa te sahI zakatuM nathI. sadabhirucivALAne naThArI pravRttio dudhanI jema apriya thaI paDe che. tIvra aruci thavAne lIdhe te vinA prayatna halakI bAbatathI sadAya dUra rahe che. uccatAnI abhiruci keLavavI te ja sadAcAranuM kharekharuM preraka baLa che. sAce guru, sAce zikSaka ke sAce netA te che ke je ziSyanA, vidyArthInA ane anuyAyInA aMtaHkaraNamAM sa6vastu pratye abhiruci keLavavA vAraMvAra prayAsa kare che. mAtra hakIkatenA jJAnathI ke pustakanA pipaTiyA pAThamAtrathI sadAcArI banI zakAtuM nathI. sAcA jJAna mujaba jIvana ghaDavA mATe te jJAnane rasa cAkha joI e. e rasa cAkhavAnuM kArya duSkara che, te paNa upekSaNIya nathI, kAraNa ke tene pUrepUre badale te meLavI Ape che. AcAronuM paribaLa manane barAbara oLakhAve evI, bhAgye ja koI upamA ApI zakAya-evuM e vicitra ane anokhuM che ! chatAM manane keI upamA ApavI ja hoya te vadhumAM vadhu baMdhabesatI upamA pANInI che. | mana pANI jevuM che. pANIne pitAne AkAra ke raMga nathI. tene je vAsaNamAM reDe, tevo AkAra te dhAraNa kare che ane temAM je raMga nAkhe tevA raMganuM te bane che. je tene vahevA daIe, te te DhALa tarapha vahevA lAge che ane eka ja jagyAe bAMdhI rAkhIe, te te baMdhiyAra banI addabhuta zaktivALuM banI game tevA khaDakene paNa ghasI nAkhe che. A ja rIte manane paNa kaI rUpake raMganathI, je vastumAM te parovAya che, temAM te ekAkAra thaI jAya che. je viSayane saMga tene lAge che, te tene raMga thaI jAya che. ene phAve tema karavA daIe, te adhama mArgomAM te jaladI DhaLI paDe che ane nIce paTakAya che. bAhya-viSaye tenI sAthe athaDAtAM temAM tevA prakAranI vRttionA taraMgo UThe che. mananI zaktio che te addabhuta! paNa je tene kyAMka kendrita karI zakAya te ja e addabhutatA avalokI zakAya! pANIne nizcita mArge vahevaDAvavA mATe pALa bAMdhavI paDe che, tevI ja pALa ApaNe mAnasika pravAhane vahevaDAvavA mATe bAMdhavI joIe. A pALa eTale niyame, ane AcAra-praNAlikAo! - ApaNA vicAro, bhAva, kalpanAo ane samajaNe kSaNe kSaNe badalAtAM rahe che. ApaNe te badhAM para bharose rAkhIne vartavA lAgIe, te to kyAMya pahoMcI na zakIe.
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcAronuM paribaLa 383 ghaNI vAra viSayanA vamaLomAM aTavAyelA mananA Ave eTalA joradAra hoya che ke varSo sudhI daDhIbhUta karelI saMyamanI pALane te teDI nAkhe che. je ApaNe manane sanmArge laI javuM hoya, te caMcaLa ane taraMgI evA tene keI niyamonI, keI AcAranI pALamAM vahevaDAvavuM paDaze, kaIne kaI vidhi-niSedha aMgIkAra karavA paDaze. pachI te dharmazAe cIMdhelA hoya ke mahApuruSoe varNavelA hoya eka vastu thaI zake ane bIjI na ja thaI zake-evI kaDaka zista pALavI paDaze. te sivAya manane kadI vazavartI banAvI nahi zakAya. vicArazuddhi keTalAka loko sArA vicAra karI zake che, paNa tethI ja kAMI mana keLavAyeluM gaNI zakAya nahi mana sArA vicAra karI zake-eTaluM ja basa nathI. e kharAba vicAra na karI zake-teTalI hade tene keLavavuM joIe. A keLavaNI satata AcAra pALyA vinA asaMbhavita che. vrata ane niyamo, AcAra ane praNAlikAo koI baMdhanakartA dIvAla nathI, paraMtu rakSaNa karanArI killebaMdhI che. sadAcAra vinAnA kevaLa sArA vicArethI kAMI sarjana thavAnuM nathI. kevaLa annanA vicAre karavAthI kAMI peTa bharAtuM nathI. ghaNA mAne che ke ApaNe hetu sAro hoya, pachI vidhi ane AcAranI jALa zA mATe ? niyama ApaNA mATe che, ApaNe kAMI niyama mATe nathI. manathI sudharyA eTale basa! bahAra darzAvavAnI zI jarUra che? AcA2nA yAtrika cokaThAmAM sapaDAyelA vediyA zA mATe banavuM? AvI dalIla karanArAone mananA taraMgIpaNAnI ane tenA bhayaMkara AvegonI puratI samaja AvI nathI. AvI dalIle pAchaLa ghaNI vAra ajJAnanA gharanI AtmavaMcanA hoya che. mananA bhAve pragaTa thAya che, tyAre ja tenuM kharuM svarUpa samajAya che. AcAro ja mananI sAcI lagAma che, mAtra vicAre ja karI mananI lagAma banI zaktAM nathI. sAro vicAra game ane sAthe AcAra pALatI vakhate meM-mAthA vinAnI dalIlano sahAro levo paDe, te te pitAnA sArA vicAra pratyenI bevaphAI sUcave che, e nirbaLatA che. AcAra vagaranA kevaLa sArA vicAra, unALu vALAnA goTA jevA che. jemAMthI dharatIne pANInuM eka TIpuM ya maLatuM nathI. sArA vicArane sadAcAramAM DhALavAnI prakriyA ADe mukhyatve mananuM taraMgIpaNuM ja mukhya bhAga bhajave che. e taraMgI manane niyamanI maryAdA vaDe bAMdhI levAya te vyartha
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ 384 Atma-utthAnanA pAye vahI jatAM jaLane jema zAzeA kheDUta pALa bAMdhIne peAtAnI khetInA upayAgamAM laI zake che, tema mAnavI peAtAnA jIvanane magalamaya banAvI zake che. mATe uttama vicArane AcAramAM vaNIne mAnavIe Adaza jIvananI suvAsa phelAvavI joie. savRttinA pAyA udAratA, nyAya ane prema e saddavRddhinAM lakSaNA che. savruttinuM prathama lakSaNa satyaniSThA che. satyanuM svarUpa zuM? ane temAM niSThA kema thAya ? ApaNA pRthakpAnA vicArathI ApaNe ApaNI mAnasika dharI upara ja gati karatA hoIe chIe. ApaNA pRthak vyaktigata svArtha, pRthak lakSya, pRthak sukha-duHkhanA ja vicAra karIe chIe, tethI saghaLA saMtApa anubhavIe chIe. bhedanA ja vicAra karavAthI sauthI vadhu asa'toSa ane asaphaLatA pAmIe chIe. vyaktigata pRthakpaNAne tilAMjalI ApI samAM vyApta sarva zaktimAna paramAtmatattva sAthe ektAnatA sAdhavAthI sAcI zAnti prApta thAya che. je nyuti sarva prANI padArthane prakAzita kare che, te ja caiAtine ApaNA aMtarAtmAnI U'DI guhAmAM jyAre avakAza ApIe chIe, tyAre ja te jayAti ApaNAmAM prakAze che. ane pachI parama zAntinuM' rahasya hAthamAM Ave che. ApaNe badhA te parama naitinA a'za chIe. bIjAnAM sukha-duHkha ApaNAM ja che. tevuM jJAna ane tevuM vartana jayAre thAya che, tyAre ja satyaniSThA pragaTI gaNI zakAya. svAthaSa parApaka nI vRttine tilAMjalI ApI devI, te udAratA che. bIjAnA doSa jovA, te mananuM sAMkaDApaNuM che, tema peAtAnA guNa gAvA, te paNa saMkucittavRttinuM eka cihna che. sane AdarathI jovA, te udAratA che. ApaNI ceAgyatAthI adhika icchavuM nahiM ane bIjAnI cAgyatAthI ochuM ApavuM nahi, te nyAya che. udAratA ane nyAyamAMthI satyaniSThA ane prema pedA thAya che. je sukha ApaNane iSTa che, te bIjAne mATe paNa icchavu'. tevA Atmavat samAna bhAva sahaja bane, tene prema kahe che. savRttinA A cAra pAyA cheH satyaniSThA, udAratA, nyAya ane prema, te jenAmAM hAya, te ja sajajana, te ja sa Mta ane te ja sAdhu gaNAya che, te ja satpuruSa che. satyamAM susthira rahevu, te satyaniSThA che. satya sa` vyApI sanAtana ane zAzvata che. tenA svIkAra-agIkAra karavA te satyaniSThA che. k
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ lajajA-maryAdA 38 5 lajajA-maryAdA lajajA eTale pitAnI maryAdAone ane adhikArono khyAla! AjakAla svatantratAnA ane samAnatAnA ThagArAM bahAnA heThaLa leke potAnI maryAdAo bhUlatAM hoya che. moTA-nAnA vacce, zikSaka-vidyArthI vacce, svAmI-sevaka vacce, pahelAnA kALamAM je maryAdAo hatI, te Aje bhAgye ja dekhAya che. pitAnA jJAnanI, adhikAranI, uMmaranI, maryAdAonuM vAraMvAra atikramaNa thatuM jovAya che. game te vyakti, game tema karavA pitAne mukhatyAra mAne che. nAnakaDe nizALIye ke rastAne sAmAnya mANasa paNa game te deva-devatA, mahApuruSa, netAo, dharma ke dharmazAstro athavA game te viSayanI game tevI TIkA karavAmAM athavA tenI para game tevAM vidhAna karavAmAM jarAya lajAte nathI. AvI nirlajajatA zocanIya che. dareka bAbatamAM ja pAmI zaramAyA karavuM-e jema che, tema dareka bAbatamAM mAjhA mUkI potAnA dharmane ke adhikArane khyAla na kare e paNa teTaluM ja khoTuM che. mahAna puruSo kadI paNa potAnA adhikAra atikramaNa karatA nathI. dariye keTale virATa che, chatAM te kinArAnI mAjhA (maryAdA) kadI mUkatuM nathI. amuka ho bhagavate amaladAra potAnA kSetranI, sattAnI ane javAbadArIonI maryAdAo jema ullaMghate nathI ane tema kare te tarata zAsana (sA) pAme che, tema jIvanamAM potAnA kSetrane, saMbaMdhane ane maryAdAne khyAla choDI denAra ane patana pAme che. sarva vyavahAramAM ane khAsa karIne sI-puruSonA vyavahAramAM lajajA ati Avazyaka che. vyavahAramAM nikhAlasatA bhale hoya, paNa maryAdAone lepa na ja have joIe. maryAdA ahIM sudhI ane ahIMthI AgaLa nahi ? AvI lakSamaNarekhA dareka vyavahAramAM hovI ja joIe! naisargika AkarSaNane lIdhe strI-puruSane arasaparasanAM maMtrI ane sAnidhya bahu game che, paraMtu emAM rakSaNAtmaka dIvAlo na hoya, aMtaranA zatruone bhaya bhUlAya, lajajAne paDade khase, te lagabhaga patana thavAnuM ja ! A nizcita vAta che. ane eka A. 49
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ 386 Atma-utthAnane pAyo vAra patana thayuM ke-lokamAnyatA mujaba svargamAM vasanArI gaMgA nadI zatamukha vinipAta pAmI khArA samudramAM paDe che, tema paNa adhogatine aTakAvI nahi zakAya! eka vAra lajajA-maryAdA tUTI ke te prAyaH jIvanabhara tUTI ja samajavI gRhasthone parI mATe tathA sAdhuone sarva zrIo mATe brahmacaryanI nava vADa ane guptionuM hamezAM pAlana karavAnuM jaina dharma mAM pharamAna karavAmAM AvyuM che, te A daSTie ghaNuM ja mahatvanuM che. lajajA ane maryAdAne jeo vevalA paNuM mAnIne, tene chaDecoka bhaMga karavA sudhInI chUTa le che te kharekhara AganI sAthe ayogya ramata ramavAnuM duHsAhasa kare che teo nisargadara lajajAguNano nAza karI, avivekamaya pazu jIvana jIvavAmAM khaTe AnaMda mAnI adhaHpatanane netarI le che. je vajana ane bhaya zubha kAryamAM tyAjya manAyA che, te ja ujava ane bhaya azubha kAryamAM haMmezAM AdaraNaya gaNAyA che Arya saMskRtinI aneka vizeSatAomAMnI A paNa vizeSatA che. lajajA te AcAranuM oDhaNuM che ane maryAdA e AcArane TakAvanArI majabUta pALa che. maryAdA mATapane vikasAve che, jyAre lajajA saMskAranI AbhAne vikasita kare che A be guNenA pAlanathI mAnavI potAnA jIvanamAM saddadharmanA pAlananI yegyatA vikasAvIne sadAcArane saMdezAvAhaka banI zake che. pAtratAno pAyo samagra vizva tatvathI tIrtha che-evI buddhi thayA vinA vyavahAranayamAM niSNAta banI zakAtuM nathI. vyavahAranaya parane viSaya kare che. paramAM zatru, mitra, udAsIna traNe varga samAI jAya che. mokSamArgamAM e traNe varga bhinna bhinna rIte upakAraka thaI rahyA che-evI samajaNa Ave, te ja bhavyatva vikase che. bhavyatva eTale muktigamana yogyatva. tene vikAsa tenuM ja nAma pAtratA che arthAta pAtratA eTale kRtajJatA ane kRtajJatA eTale pAtratA ema parapara avinAbhAvI che kRtajJatA guNanI Tocane sparyA vinA svataMtratA prApta thaI zaktI nathI. parane anugraha svIkAro te kRtajJatA che. mRtadana AmA vistAra nathI, eno artha kRtajJatA guNa sAdhyA vinA kRtajJatA doSanuM nivAraNa thaI zakatuM nathI. zatru, mitra ke udAsIna e traNe varga vaDe hita thaI
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ 387 pAtratAno pAyo rahyuM che, tethI traNe vaga upakArI che, evI buddhi utpanna thayA vinA kRtajJatA guNane sparza adhUra rahe che. teTalA pramANamAM pAtratA aNuvikasita rahe che ane agyatA TaLatI nathI. saMpUrNa namratA guNanI parAkASThAe pahoMcavA mATe vizvatrayane kaIne kaIavachedathI upakAraka mAnavuM anivArya thaI paDe che. traNe bhuvanane upagraha paraspara thaI rahyo che, evuM jJAna je sUtrathI maLe che, te sUtranI pariNati vyavahAra nayamAM niSNuta banAve che. vyavahAra ane nizcayathI upakAraka tattava namratA, kRtajJatA, pAtratA, yogyatA vagere kArthaka che. tene vikasAvavA mATe vyavahAra ane nizcaya upakAraka che. tene tIrthasvarUpa Adara ApatAM zIkhavuM joIe. sAkSAt upakAraka ratnatraya ane tenAM sAdhana che, tethI tenA pratye pUjyatAno vyavahAra bahArathI paNa thaI zake che. paraMparAe upakAra tatvathI sarvane che, tethI tenA pratye bAhya vyavahAra pUjyatAne na karI zakAya, paNa aMtaramAM tene upakAraka tarIke gaNavAno niSedha nahi, paNa vidhAna samajavuM. je aMtarathI paNa tene upakArI na manAya, te zatru bhUta ane udAsInabhUta padArtho pratye kRtajJatA vikasI zake nahi. ane jo te na vikase te AtmatatvanI prAptinA arthAt muktisukhanA adhikArI banI zakAya nahi. svarUpa lAbharUpI mukti tene ja maLe ke je svabhinna vizvane upakArI mAne, kRtajJatA dvArA tenA pratye upazamabhAvane keLave, saMleza rahita bane. saMkuleza rahita banavAne ananya upAya kRtajJatA guNa che ane vizva samasta pratye te vikasavo joIe. temAM keI eka paNa jIva bAkAta na rahevuM joIe. jeo namanIya che, zaileyapUjya che, teo sarvane namIne namanIya banyA che, sarva pratye kRtajJatA guNa keLavIne pUjya thayA che. tethI temane bhAvathI namaskAra te ja thaI zake ke namanAranA hadayamAM sarva pratye kRtajJatAno bhAva rahelo hoya. te na hoya te namanIyane namana pahoMcatuM nathI arthAt dravya namaskAra thAya che paNa bhAva namaskAra thato nathI. bhAva namaskAra karavA mATe temanAmAM rahelA kRtajJatA guNane paNa namavuM joIe. A vizvamAM mAre eka paNa apakArI che nahi, badhA ja mArA upakArI che-evI vicAraNAne vartanamAM lAvavAthI sAro arihaMtabhAva pariNata thAya che. temAM bhArobhAra kRtajJatA rahelI hoya che. "namo ariMtANa-pada paNa A ja tAtparyane prakAze che. keI eka paNa jIvane apakArI mAne eTale arihatabhAvane apalApa thayA-ema mAnIne sarva sAthe AtmIyatApUrNa vartana keLavavAmAM svaparahita che.
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ 388 Atma-utthAnane pAye brahmacarya pAlana - brahmacarya pAlana e agharAmAM agharI sAdhanA che, tema chatAM e siddha karyA vinA pragati thaI zakatI nathI tethI pragativAMchu pratyeka manuSya A sAdhanAne siddha karavI ja rahI. A sAdhanA aMgenI keTalIka sUcanA ahIM rajU karAya che. 1. brahmacarya-pAlana mATe pahelI sUcanA e che ke sAMjanuM bhojana jatuM karavuM. bapore roTalI, dALa, bhAta, zAka jevA sAde AhAra le, mAdaka AhAra levo nahi. kaI vakhata mAdaka AhAra levAI jAya, te bIje divase upavAsa karI le. ethI mAdaka AhAranI koI paNa aniSTa asara, moTA bhAge thaze nahi. kaI vakhate bapore saMtoSakAraka jana na thayuM hoya ane sAMje levuM paDe, te te alpa pramANamAM levuM. 2. manane navaruM na rahevA devuM. savAre svAdhyAya kare. rAtre UMghatI vakhate kaMIka ne kaMIka dhArmika vAMcana-ciMtana karIne ja uMghavuM. ane divasa daramyAna ISTanA nAmane jA5 vAraMvAra kare. bhale tenuM tAtkAlika pariNAma kAMI paNa na jovAmAM Ave, paNa chevaTe emAMthI ja brahmacarya pALavAnuM baLa maLe che. 3. strIo vize mAtRbhAva athavA vairAgyabhAva keLavaze. pratyeka strI tenA saMtAnanI apekSAe mAtA che, pUjya che-A daSTi rAkhavAthI tvanuM sAcuM mUlya samajAya che. eka mAtRdharma choDIne vizvabharamAM bIje kaI paNa dharma, enAthI caDhiyAte nathI ramI mAtramAM e dharmanuM darzana karavAthI temAM jagata pUjayatAnA, parama pavitratAnAM darzana thAya che. e darzana vikAra mAtrane bALI nAkhe che. 4. vairAgyabhAva keLavavA mATe dharmarahita mAnavadehanI niHsAratAne vicAra karavo. sI zarIra game teTaluM suMdara lAgatuM hoya, te paNa chevaTe te te mAtra maLa, mUtra, rudhira, mAMsa, hADa ane cAmathI baneluM che. e zarIra game teTaluM tAruNya ke lAvaNya saMpanna hoya te paNa aMte, te rogagrasta ane jarANuM thavAnuM che. game teTaluM rAgavardhaka, chatAM te badhA rAga chevaTe asthiratAmAM pariName che, AvuM ciMtana satata karavuM. 5. brahmacarya--pAlana mATe pRthapha zayana ati Avazyaka che. taduparAMta samagra zrI jAti sAthenA vyavahAramAM maryAdAne pUrNa pAlana ane akAraNa saMsarganuM vajana ati jarUrI che. brahmacarya-pAlana mATe mukhya vicAra e jarUrI che ke manuSyane kaI sRSTi rAga-dveSa karAve che-bahAranI ke aMdaranI? ApaNI sAme bahAra je sRSTi UbhI che, te kharekhara rAga-dveSanuM, harSa-zeThanuM ke kAma-krodhanuM aMtaraMga kAraNa nathI. bahAranI suSTi jotAM ja ApaNA manamAM e vize je bhAvanAmaya ke kalpanAmaya suSTi pedA thAya che, te ja rAga-dveSa AdinuM aMtaraMga kAraNa che.
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ brahmacarya pAlana bahAranI sRSTi nimitta jarUra thAya che, paNa rAga-dveSa karAvanAra teA mAnasika sRSTi ja che. A vAtane samajavA mATe ahIM be dRSTAnta vicArIe: mAnasika sRSTi 389 dhAre ke traNa mAsa rastAmAM jaI rahyA che. rastAmAM traNeyane mUlyavAna eka hIrA jovAmAM AvyA. A traNa paikI be jaNA e hIrA levAne doDayA. je pahelA paheAMcyA tene e hIrA maLyA. jene maLyA tene Anada thayA, na maLyA te nArAja thayA. trIjo ke je vizkata hatA, tene na AnaMda thayA, na zAka thayeA. ahIM eka ja hIrAmAM ekane sukha buddhi, bIjAne duHkha buddhi ane trIjAne upekSAbuddhi thai, te bahAranA hIrA jovAthI bhItaramAM je kAlpanika ke bhAvanAmaya hIrA penA thayA tenA kAraNe thaI. tethI rAga-dveSa thavAnuM AMtarika ane kharuM kAraNa, bahAranI sRSTi nathI, paNa aMtaraMga-sRSTi che. evuM ja eka bIju dRSTAnta laIe, jethI A vicAra vadhu spaSTa thAya. paradezamAM rahela putranuM maraNa na thayuM hoya, chatAM kaI enA mRtyunA samAcAra Ape te mana tarata ja zAkAkuLa thAya che. enAthI UlaTuM putranuM maraNa thayuM hoya chatAM mRtyunA samAcAra na maLe athavA teA vAta chupAvavA putra jIvatA che-evA samAcAra koI Ape te citta sAva svastha rahe che. A uparathI spaSTa thAya che ke manamAM pedA thatI sRSTi vAstavika nahi, paNa kalpita hAya che have A vicAra brahmacaryapAlanamAM kaI rIte sahAyaka thAya che te joIe: eka strIne jotAM ja ekanA manamAM patnIbhAva, bIjAnA manamAM mAtRbhAva, trIjanA manamAM putrIbhAva, ceAthA-pAMcamA ane chaThThAnA manamAM anukrame DhAkI, mAsI ke mAmIne bhAva utpanna thayA. bahAra tA eka ja strI che chatAM temAMthI maneAmayI ane kAlpanika cha srIe pedA thAya che ane darekamAM judo judA bhAva pedA karanArI bane che. bahAranI je strI che, tenA zarIramAM hADa-mAMsa che. tenI UMcAI pAMca ke sADA pAMca phUTa che. tenu vajana 95 ke 100 ratala che, paNa tenA AdhAre a Mdara je cha strIe pedA thaI, temAM nathI hADa-mAMsa, nathI UMcAI ke nathI vajana ! ene te mAtra AkAra hAya che. te paNa mAtra mananA ke buddhinA ! A kevaLa rUpa ane AkAramaya strI ke jemAM hADamAMsa, vajana ke UMcAI kazuM ja nathI, je kevaLa kAlpanika che, bhAsa mAtra che, te ja sukha-duHkha ke vikAranuM kAraNa thAya che. ApaNane ema lAge che ke mahAra je hADamAMsavALI ane khelavA-cAlavAvALI zrI UbhI che, te ja sukha-duHkha Ape che ane te ja vikArane pedA kare che, paNa
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ 300 Atma-utthAnane pAyo vastutaH tema nathI. jo ema ja hoya te e rIte jotAM badhAne sukha-duHkha ke vikAra sarakhA pedA thavA joIe, paNa ema jovAmAM AvatuM nathI. tyAre kaI rI sukha-duHkha Ape che ke vikArane pedA kare che? manomayI jenI chabI mana para paDe che, e sukha-duHkha Ape che ane e ja vikArane pedA kare che. aMdara je strI pedA thaI emAM rU5 ke AkAra sivAya kAMI nathI. emAM hADamAMsa nathI. ene UMcAI, pahoLAI ke vajana nathI. e kevaLa bahAra rahelI strIne bhAsa che. eTale be o thaI, eka bahAranI, hADamAMsavALI. bIjI hADamAMsa vinAnI, kevaLa manomaya rU5" ane manamaya "AkAravALI. bahAranI zI jevA chatAM, aMdaranI strI manamAM pedA na thAya, te mANasane sukha, duHkha ke vikAra kAMI ja na thAya. ethI UlaTuM bahAra AI jovAmAM na Ave, paNa mane maya rUpa-AkAravALI ramI pedA thAya te jarUra sukha-duHkha ke vikAra pedA thAya. A ja vAtane zAstrIya bhASAmAM kahevI hoya te vastumAM rUpa-AkAra che, paNa rUpa-AkAramAM vastu nathI-ema kahI zakAya. vAdaLAmAM pANI che, pANImAM vAdaLAM nathI. agnimAM dhUmADe che, paNa dhUmADAmAM agni nathI, ema paNa kahevAya. sRSTinA padArthonuM vizleSaNa ApaNane sRSTinA padArthonuM je jJAna thAya che, tenuM vizleSaNa karIe te khyAla Ave ke padArthane jotAM ja temAM rahela rUpa ke AkAra ApaNA manamAM praveza kare che eTale ke e padArthanA rUpa-AkAranuM citra manamAM khaDuM thAya che. e rUpa-AkAra kaMI vastu nathI, vahune bhAsa che. jema ApaNI chAyA e kAMI vastu nathI. vastu ApaNe chIe, chAyA e vastune bhAsa che. te ja rIte dareka vastunuM jJAna e tenA rUpa-AkAranuM ja jJAna che. rUpa-AkAranuM citra manamAM khaDuM thatAM veMta ja enA vize judA judA bhAve, judI judI kalpanA manamAM pedA thAya che. saMskAravazAt thatAM A judA judA bhAve ane judI judI kalpanAo manuSyane sukha-duHkha Ape che. cittamAM rUpa-AkAra pedA thayA pachI utpanna thanArA rAgadveSamUlaka bhAve ke ka panAone ApaNe abhyAsathI aTakAvI zakIe chIe, tema ja vizeSa abhyAsathI manamAM utpanna thatAM rUpa-AkArane paNa aTakAvI zakIe chIe. A vAta je cittamAM ThasI jAya, te manamAM pedA thatI vyAkuLatA zamI jAya, kema ke vyAkuLatAne AdhAra manamAM thatI ka65nAo che. kalpanAone AdhAra manamAM UThanArA rUpa ane AkAro che. ane manamAM UThanArA rUpa ane AkArone AdhAra, bahAra rahelI sRSTi che.
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ 391 sAcI saMskRti bahAranI AvI sRSTi aMge manamAM je kaMI pedA thAya che, te badho bhAsaja che-A vAta je barAbara manamAM vasI jAya, te nirvikAra-zAti sivAya bIjI kaI anubhUti nahi thAya. brahmacarya-pAlana mATe A eka mahatvane vicAra che. A vicAranuM vAraMvAra ciMtana karavAthI brahmacaryanuM pAlana duSkara maTIne sukara bane che ane mehanuM nivAraNa azakya bane che. mAtra A ciMtananA satata abhyAsanI jarUra che. brahmacarya--pAlana mATe paMcamahAvratadhArI sAdhu bhagavaMtenI sevA-bhakti paNa khUba sahAyaka nIvaDe che. mAre brahmacaryanA pAlana vaDe jIvanane sArthaka karavuM che, AvA daDha nirdhArapUrvaka jee tenA pAlana mATenA niyama pALe che, tema ja manane "namaskAra'mAM DhALe che. teo ni:zaMkapaNe nirvikAra-zAnita anubhavIne, addabhuta svasthatAnA svAmI banI zake che. sAcI saMskRti kayAM purANA-kALanI prAcIna dazA ane kayAM Aja kAlanI AMjI nAMkhanArI adabhuta sthiti? kayAM purANA ghara ane kayAM AjanA bhavya mahAla jyAM e vale ane kayAM AjanA nitya navAM raMgaberaMgI mulAyama vo? kayAM e jUnA saDhavALA vahANe ane kayAM sAgaro para cIlA pADatI AjanI virATa sTImare? kayAM jUnAM tIrakAmaThAM ane kayAM AjanA sarva vinAzaka ababa? kayAM purANI TeLIo ane kayAM AjanAM saMpanna rA? -A badhI kahevAtI pragatine dhyAnamAM laI ApaNe mAnIe chIe ke-jagata vikAsa sAthe che. Adhunika kALanAM rAkSasI sAdhana, vidyutavegI vyavahAra, pustaka dvArA jJAnane DhagalA ane vaibhanA jhAkajhamALa joIne ApaNe saheje kahIe chIe ke-jagata pragati karI rahyuM che, paNa tarata ja bIjo savAla UThe che ke mAtra vastunuM kada ke ene vistAra vadhe te ja pragati gaNAya kharI? mAnavajAta samaDInI jema lAMbe jaI zake, zaratanA ghaDAnI jema jhaDapathI deDI zake, UMTanI mAphaka dUra-dUranAM tophAnI AgAhI karI zake, vAghanI jema tvarAthI sAmAne
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ 392 Atma-utyAnano pAyo ghAyala karI zake, hAthInI jema mAlane bejo uThAvI zake, garuDanI jema AkAzamAM UMce UDI zake ke AgiyAnI jema rAtrinA aMdhakAramAM dIvA jalAvI zake, eTalA mAtrathI zuM mAnavajAte pragati sAdhI gaNI zakAya kharI? bezaka dUradarzaka yaMtra, vIjaLInI meTara, binatArI saMdezavAhaka sAdhanee, aNuzakti cAlita Agabee ane evAM bIjA hajAre sAdhana e mAnavInI zakti ane vyavahAronI jaTilatA vadhArI dIdhI che paNa ene yathArtha unnati kahI zakAya ? AjanA mANase rAkSasI pramANanA rAkSasI sAdhane vAparI, rAkSasI-jIvana banAvavAmAM je saphaLatA hAMsala karI che, tene zuM unnati kahevI ? vRddhine unnati keNa kahe? Dhagale mATe thAya, nAnA ghaDAne degaDe banAvAya, chIpaluM vadhIne zaMkha bane, kAna TelinanA bhUMgaLA bane, hAtha vadhIne mazIna bane, temAM zaktinuM pramANa badalAyuM, paNa zaktinuM svarUpa kayAM badalAyuM? anAja vadhyuM, te sAthe saMgrahakhorI vadhI, ArogyanAM sAdhano vadhyAM, te sAthe rogonA prakAro paNa vadhyA. vaibhava vadhyAM, te sAthe tRSNA paNa vadhI. sukha vadhyuM, te dukha paNa kayAM ghaNuM? zrImaMtAI vadhI, te kaMgAliyata kayAM ghaTI? sahakAra vadhe, te yuddha kayAM ghaTayAM? kamANI vadhI, te kharca kayAM ghaTayAM? A baMne pakSone jyAre vicAra karIe chIe, tyAre pragatine cheda UDI jAya che. AjanI kahevAtI pragatinA paMjamAM adhogatine agni bhAre ja che. jANe ke mANasa pazumAMthI vikAsa na pAmyuM hoya, tema pazutA tenAmAMthI gaI nathI. pazuthI mANasa bhinna lAge che, te kevaLa tenA mAnasika svarUpane lIdhe ! pazuone mAtra svabhAva (Instinct) che. manuSyane vyaktitva paNa che. je te kevaLa svArtha jue ane pitAnA pUratuM ja jIvana jIve, te te mATe pazu ja kahevAya. je te potAnA vyaktitvane vikasAve, temAM potAnA kuTuMbane, jAtine, rASTrane sthAna Ape, temanA mATe paNa kaMIka kare, te te pazu maTI mAnavanI kakSAe pahoMce. ethI AgaLa vadhIne te pitAnA vyaktitvane vizvakalyANamAM samAve, satya khAtara jIve, paramArthane mATe svArthane bhega ApatAM zIkhe athavA paramArthamAM ja svArthane jotAM zIkhe, tyAre te devakeTie pahoMce. manuSya jeTale aMze svArthane bhUle che, paramArthane oLakhe che tema ja apanAve che, teTale aMze te pragatimAna thAya che.
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ sahiSNutA 393 pragati eTale AgaLa vadhavuM! paNa AgaLa vadhavAnuM guNonA vikAsamAM, nahi ke sAmagrInI prAptimAM! sAmagrInI vRddhimAM pragati jevI te 5zubhAvanI nizAnI che. pragatine svArthanA pAtaLApaNuM sAthe saMbaMdha che. je saMskRti mAnavamAM A prakAranI AcAra-paraMparA saje che, te ja sAcI saMskRti che. pragati skUla-zaktinA vikAsamAM nathI, paNa vyaktinA samagra-savarUpanA vikAsamAM che. jaDatvanA vikAsamAM nahi, paNa AtmatvanA vikAsamAM che. AtmAnI zuddhimAM sadaiva sahAya kare te ja sAcI saMskRti ! - ka sahiSNutA kaI paNa kSetre saphaLatA prApta karavA mATe je sadaguNanI khAsa jarUra paDe che, te guNa sahiSNutA che. vividha svabhAvavALI vyaktionA saMparkamAM AvavuM paDe che, tyAre bIjAonA svabhAvone pheravavAnuM kArya mukelIbharyuM banI jatAM jAte ja karavAnI jarUra paDe che. gAma pheravavAnA badale gADuM pheravavuM, e ja zakya ane sulabha che. aNagamatuM paNa sAMbhaLIne sthira rahevAmAM sahiSNutAnI atyaMta jarUra paDe che. satya ApaNuM pakSe hoya te paNa UchaLI na paDatAM, khamI khAvAthI saghaLuM ya satya vadhu prakAza sAthe sAmI vyakti dvArA pragaTa thAya che. te mATe dhIraja dharavI anivArya che. je je mahApuruSo thaI gayA, tema ja Aje vidyamAna che, te badhAe kaparA saMyegomAM kALane pAkavAnI rAha jovAnuM ja pasaMda karyuM che. jayAM bIjuM kazuM kArya sAdhaka na bane, tyAM kALane pAkavAnI pratIkSA ajaba sahAya kare che. tAtkAlika pratyAghAtane jhIlI levA mATe sahiSNu banavuM joIe ane dhIraja dharavI joIe. | mana game teTaluM akaLAI jAya, paNa je eka paNa vacana na uccArIe te bAjI hAthamAM rahe che. mauna sarvArtha sAdhan A nakakara satya che. mauna mauna dhAraNa karanArane mATe tAddhatika pratyAghAtothI janmela aparipakava vicArone paripakava banAvavAno samaya maLe che. aparipakava vicArone vacana ane kAyAthI amalamAM mUkI detAM, je kAMI nukasAna thavAnuM hatuM, tenAthI sahIsalAmata UgarI javAya che. | sahiSNu vyakti pote ja sahI levA taiyAra hoya che. tethI ene sahunI sahAnubhUti prApta thAya che. sAmI vyaktine paNa ApaNI apratikAranI bhAvanArUpa maunathI pitAnI bhUla samajavAnI taka maLe che. A 50
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ 394 Atma-utthAnane pAyo mauna rahIne jIvanamAM kaDavA ghUMTaDA gaLI javAmAM asaMkhya lAbho rahelA che. aTapaTA prasaMgomAM paNa mauna rahIne ApaNe kesa kALane seMpI devAthI ApaNuM kAma Apo Apa thaI javAne anubhava pratyakSa siddha che. bIjAnI bhUla sAbita karavA ke tarata batAvI devA mATe UchaLI paDanAra vyakti, sAmAnI bhUla te batAvI zaktA nathI, paraMtu Avezane lIdhe kaThora vAgenI jALamAM phasAI jAya che ane bIjI aneka bhUla karI bese che. jenA pariNAme sAmI vyaktinI mULa bhUla bAjumAM rahI jAya che ane A kaThora vANInA prayogathI navI bhUle, sAmI vyakti mATe bacAva-zastra banI rahe che. nyAyamUlaka ApaNe IcchA mujaba, sAmI vyakti pAsethI kAma kaDhAvavuM hoya te mauna rahIne sahana karavAnI kaLA siddha karavI ja joIe. jIvana jIvavAnI A anupama prakriyA sahelI ane sAdI hovA chatAM, bhalabhalA mANase temAM bhUla karI bese che. tethI jIvanamAM A prakriyAne mahatvanuM sthAna ApavuM joIe. jIvanamAM sahiSNutA sthApita thAya te A eka ja prakriyA aneka kAryo sAdhI ApanArI banaze. jIvanamAMthI athaDAmaNe ane saMgharSo vidAya leze ane jIvana sukhazAntimaya banI raheze tathA bIjAone paNa evuM jIvana preraka temaja upakAraka banaze. sahiSNutA eTale sahanazIlatA. namAmi vIra girisAra dhIre-A paMktimAM "sahiSNutA padArthane saghaLe sAra AvI jAya che. mAtra ahathI prerAIne asahiSNu bananAra saravALe hAra khAya che, temaja pastAya che. "khamavAnI" vAta khUba ja mahatvanI che, kAraNa ke je "khamI" zake che te yathArtha paNe namI zake che. dharAmAMthI dhIrajanA sArane tAra kheMcIne ApaNe paNa jIvanamAM AnaMdane jhaMkAra janmAvI joIe. jIvananuM jIvana bIjAnI bIka kyAre na rahe? jyAre pArake pitAne bane tyAre. jyAM parAyApaNAnI bhAvanA na hoya, tyAM pArake manAte mANasa potAne banI jAya che ane tethI jIvana saMpanna thaI jAya che. jyAM bIje mANasa potAne na haya, jyAM parAyApaNAnI saMkucita bhAvanA hoya, tyAM e bIjuM mANasa ApaNA mATe bhArarUpa bane che. duHkhadAyI thaI paDe che ane tethI jIvana vipattivALuM banI jAya che.
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ deSa ane guNa 395 saMpatti ane vipattinuM eka lakSaNa e che ke, jyAre manuSyamAM parAyApaNAnI bhAvanA ochI thAya che athavA bilakula rahetI nathI, tyAre jIvana saMpanna thAya che ane jyAM parAyApaNAnI bhAvanA hoya che, tyAM jIvana vipattithI bhareluM lAge che. kevaLa zvAsa levAthI chavAtuM jIvana yAMtrika hoya che, lagabhaga jaDavat hoya che. temAM jIvaMtatA bIjA pratyenA saddabhAva anusAra pragaTe che. - jyAre manuSyamAM parAyApaNAnI saMkucita bhAvanA vadhAre hoya che, tyAre tenuM jIvana tenA mATe paNa bhArarUpa banIne vipattivALuM banI jAya che. bIjAne nijanA banAvavA mATe jIvanamAM abhedanI sthApanA karavI, e ja pragati ane saMskRtine siddhAMta che. jIvananuM mUlya ekatA che. tene pAye prema che. prema e jIvananuM mULabhUta mUlya che. sukha mATe badhI mUlyavAna vastuo karatAM paNa mUlyavAna vastu kaI hoya, te te prema che. paraspara premanA abhAvamAM sukhane abhAva che. jenA vaDe jIvana che, te zvAsane paNa pakaDI rakhAte nathI, paNa choDa paDe che ane te ja pUla jIvana paNa zakya bane che, te pachI sAcuM pUruM akhaMDa jIvana je eka pitAmAM pUI rahevAya te savaMvat banI jAya te svAbhAvika che. ___ " ayaM nijaH paro veti gaNanAM laghucetasAm / udAracaritAnAM tu, vasudhaiva kuTumbakam // " A pitAne, A pArako, evI gaNatarI saMkucita manavALAonI hoya che; udAra vartanavALAone mATe te (samagra) dharatI ja kuTuMbarUpa hoya che. arthAt mahAmanA puruSo samagra vizvanA kalyANa ane baMdhutvamAM mAnatA hoya che. deSa ane guNa deSa e dIvAla che. guNa e dvAra che. dIvAla dvArA gharamAM praveza karanAra cAra gaNAya che ane praveza kare che, te paNa tene gharamAMthI bahAra kADhavAnA prayAsa thAya che. A niyama daSanA mAdhyama dvArA bIjAnA hadayarUpI gharamAM praveza karanArane lAgu paDe che. guNa e puruSa ane DeSa e paDachAya che. paDachAye puruSane oLakhAve teTalI ja tenI kiMmata che. jayAM deSarUpI paDachAye hoya, tyAM guNa paNa hoya ja. jyAM guNa heya,
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ 396 Atma- utthAnane pAye tyAM paDachA hoya yA na paNa hoya. madhyAhna samaye puruSa hoya che, paNa tene paDachAye hetuM nathI. anya samaye puruSa ane paDachAyo baMne hoya che. gauravarNavALA puruSane paDachAye zyAma hoya che. lokamAM paDachAyAnI kiMmata ke gaNatuM nathI, tema lakattaramAM doSanI kiMmata ja nathI. deSane pakaDavAthI deSa ja Ave che. guNane pakaDavAthI guNa pakaDAya che. devane vajana na ApatAM guNane ja vajana ApavAthI, te dharmamArga bane che. chadmasthapaNAne kAraNe AcArya, upAdhyAya, sAdhu pramAdi guNasthAnake e pramAda, kaSAya, nekaSAyAdi devALA hovA chatAM, temanA guNene AgaLa karIne ja ArAdhanA thAya che tema jIvarAzi pratye maitrIbhAva, jIvamAM rahelA guNane AgaLa karavAthI ja sAdhI zakAya che. maitrI e sneha pariNAmarUpa che. Sa te pariNAmane zekavI nAkhe che tevI gunAnuM parathati " e niyama che. eTale dveSImAM maitrIbhAva Takta nathI. umarI satra cUrNa e bhAva te ja Take, jo jIvamAtramAM rahela guNane jovAmAM Ave. e guNa "akSarano ane tame bhAga jIvamAtramAM ughADo che, e vacanane AgaLa karavAthI joI zakAya che ane e rIte jenAra ja maitrIbhAva vaDe jIvamAtrane guNadaSTi vaDe jaIne ArAdhaka bane che. deSa jevAthI doSa Ave che ane guNa jovAthI guNa Ave che. bhagavAna jIvamAtramAM pracchannapaNe rahelA kevaLajJAnAdi guNone jJAnanA baLathI joI zake che, tethI temanAmAM snehabhAva sukAtuM nathI, paNa akhaMDa rahe che. nehabhAvane zeSavI nAkhanAra zreSarUpI dAvAnaLane DAmavA mATe dezadaSTine dUra karI guNadaSTi keLavI joIe. guNa daSTivAna sadAya sAcI AtmakamANI kare che, doSa daSTivAna sadAya peTamAM rahe che. sajIvano tiraskAra ? manuSyamAM rahelI nirbaLatAone loke jeTalA pramANamAM tiraskAra kare che, teTalA pramANamAM tenAmAM rahelA baLa ane UrdhvagAmitAnI zakyatAo Adara karatAM nathI. tenI jaDatA para jevA jorathI ghA kare che, tevA ke tethI ardhA jorathI paNa tenAmAM rahelA caitanyane Adara karatAM nathI. manuSyamAM dekhAtI kSudratA, temane jeTalI khUMce che, teTalI tenAmAM rahelI virATatA pratye prema karavAnI vRtti temanAmAM nathI jAgatI. manuSyanI
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ satranA tiraskAra ? 397 zaitAniyata leAkeAnI najare tarata caDhI jAya che, paraMtu tenI divyatA, temanA dhyAna bahAra ja rahI jAya che. dareka vyaktimAM jaDatA ane caitanya ane vaselAM che. jaDatA ane adhAti tarapha dhakele che, jyAre caitanya tene UdhvagAmI banAvavA keAziSa kare che. vyakti mAtranA jIvanane A kheMcatANu nira'tara anubhavavI paDe che. jaDatA jo ke ekAeka TALI zakAtI nathI, tema chatAM jo tene caitanyane adhIna karavI haiAya, te tema karI zakAya che A hakIkatamAM manuSyanA uddhAranA khIja rahelAM che. paDavuM sAhajika che, e vAta mAnI laIe, teA paNa caDhavuM-e sAva asvA bhAvika nathI, ema paNa mAnavuM paDaze. jaDatAnA beAjo UMcakIne paNa caitanya-5'kheru' gagana bhaNI pAMkhA phaphaDAvyA kare che. ane eka divasa, jaDatAne kha'kherIne te UMDANamAM saphaLa thaze, evI zraddhA rAkhavI asthAne nathI. tattvadRSTie vicAra karatAM manuSyamAM sUkSma rIte dvivyatA rahelI che ane te tenA sthUla-jIvanamAM pragaTa thavA mathAmaNa karyA ja kare che. ATaluM samajamAM AvyA pachI kAI paNa vyaktine tiraskAra karavAnuM' aMtarathI mana nahi ja thAya. jIvasatkAra manuSya svabhAvanI A Urdhva gAmitA 52 vizvAsa mUkayA pachI, koI paNa vyaktine anAdarathI jovAnI Teva chUTI jAya che ane AdarathI jovAnI Teva paDe che. pachI te ajJAnIone hasatA nathI ke duSTo pratye dhRNA darzAvatA nathI khALakanI dubaLatAnI te hAMsI karatA nathI ke strIone abaLA gaNIne tucchakAratA nathI, kAraNa te jANe che ke duSTatA, du.LatA ke ajJAnatA e te caitanyanI AjubAju vIMTaLAyelI azuddhionA aMza mAtra che. seAnAnI kAcI dhAtumAM mizrita thayela khaDaka, mATI ke anya dhAtuone joine keAI senAne phekI detu nathI, to pachI addabhuta zakayatAothI bharelA vyaktitvavALA mAnavane zI rIte tiraskArI zakAya ? vyaktimAM vasatI suvarNamayI divyatA upara tA prema ja pragaTavA joIe ! nIcamAM nIca manuSya paNa zreSThatAnA adhikArI banyAnA agaNita dAkhalAo meAjuda che. te batAvI Ape che ke, manuSyamAM rahelI divyatA e satya che, bhramaNA nathI ! nIcamAM nIca vyaktinA paNa anAdara na karatAM, zakaya hoya te tenAmAM rahelI divyatAne pragaTa karavAmAM sahAyaka banavuM joie. enA badale jeo avarodhaka bane che, teone manuSyamAM rahelI atima sArarUpatA upara hajI vizvAsa utpanna thayA nathI, ema mAnavu' paDe che.
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ 398 Atma- utthAnane pAye mahAna puruSane e vizvAsa hato. tethI teoe koIno tiraskAra karyo nathI. sarva pratye samabhAva, prema ane ahiMsA prabedhyAM che. dUra karavA jevA che doSa! ane AvakAravA jevA che guNa! sajIvane tiraskAra e bhAre doSa che. doSane dUra karIne caitanyanA pakSapAtI banavuM te ApaNuM kartavya che deSa svanA jevAya ane guNa paranA jevAya, te A tiraskAravRtti Ape Apa alepa thaI jAya ! daSTi tevI sRSTi jagata jevuM che, tevuM ApaNe joI ke jANe zaktAM nathI, paNa ApaNe jevA chIe tevuM jagata ApaNane dekhAya che. ApaNI bhUmikA badalAya che, tema ApaNuM jagata viSayaka darzana paNa badalAya che. vaijJAnike jagatane zaktirUpe Energy tarIke kAyamI gati svarUpe mAne che. ApaNe jagatane gati ane sthiti ubhaya svarUpe jANIe chIe. sarvajJa bhagavaMte jagatane dravya, guNa, paryAyarUpe ane utpAda, vyaya, dhrauvyarUpe jue che. jema-jema ApaNI bhUmikA badalAya che, tema-tema ApaNuM jagata-darzana paNa badalAya che. kaI ApaNane guNIrUpe jue che, te kaI vaLI daSita rUpe jue che. temAM ApaNe tevA chIe, mATe tene tevuM dekhAya che ema nahi, paNa te je che, tevuM ApaNuM svarUpa tenI kalpanAmAM Ave che. e ja kAraNe jJAnI bhagavaMte lokasaMjJAne tyajavAnuM kahe che ane zAsasaMjJAne keLavavAne upadeza Ape che. yegI puruSane savajI-vItarAga paramAtmAnuM ja svarUpa pitAnI yogadaSTithI dekhAya, tevuM ayogIne na ja dekhAya. bhAgIne jagata bheganuM sthAna dekhAya che, yogIne bheganuM sthAna jaNAya che. lokasaMjJAthI para bIje ApaNane je rIte jue, te rIte ApaNI jAtane kalpavAnI jarUra nathI, paNa jJAnI puruSa ApaNane je rIte jue che, te rIte jovAnI daSTi keLavavAnI jarUra che. ane saMjJAne cheDI devI joIe- e ja sukhI thavAne ane zAMti pAmavAne rAjamArga che. lekasaMjJA kevI hoya te nIcenA dAkhalAthI spaSTa thAya che?
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ ziva zubha saMkalpa 399 bhartRhari vairAgyavAsita thaI vanamAM vicaratA, vaDalAnA eka jhADa nIce vizrAma karavA beThA. pachI hAthanuM ozikuM banAvIne aMtarmukha thayA. tevAmAM gAmanI bahene tyAM AvelA gAmakUve pANI bharavA AvI. ane hAthanuM ezikuM karIne UMdhelA bhartuharine joIne bolI : "juone rAjapATa choDavA chatAM hajI ezikAno meha nathI gayo." A Takerane upakAraka samajI bhatRharie potAnA baMne hAtha mAthA nIcethI kheMcI laIne pitAnI chAtI upara goThavyAM. eTale bIjI eka panihArI belI UThI, "juone jarA Takora karI, temAM paNa gusse thaIne hAtha khaseDI lIdhAM." A TakorathI cakora bhatRhari tarata ja svastha thaI gayAM ane tyAM ja nirNaya karyo ke lekasaMzA yAne leka-abhiprAyane kadI na anusaravuM, paNa lokanA nAtha ane temanAM vacanane ja vaphAdAra rahIne jIvana jIvavuM. lekasaMjJAthI para banavAnuM kAma saheluM nathI. te mATe zrI paMca parameSTi bhagavaMtenuM avalaMbana levuM joIe. je sahAya kare te sAdhu che ane je jJAna Ape te guru che. tethI zrI paMca parameSTi bhagavaMte daSTi badalavAmAM sahAyaka che, mATe parama sAdhu che ane sAcuM jJAna ApIne ajJAnarUpI aMdhakAra dUra karI rahyA che, mATe parama guru che. temanA avalaMbane ApaNI agyatAne hRAsa ane gyatAone vikAsa zakya che, tethI tene ja eka parama guru mAnIne, temanA caraNamAM sevaka banIne, temanI ja upAsanAmAM rakta rahevuM joIe. bIjAone paNa e rIte ja sahAyaka banI zakAya. bIjI koI rIte sAcA sahAyaka banavAmAM upayogI thaI zakatI nathI. e daSTibiMdu keLavavAthI mana upara peTe bhAra UtarI jAya che. mana halakuM bane che, tenI sAnukULa asara dravya-bhAva ubhaya prakAranA svAsthaya para thAya che. sRSTi para bhAra ApavAne badale sva para daSTi para AvavAthI vaiSamyane pacAvavAnI zakti Ave che. sAmya sulabha bane che vyaktigata rAga-dveSa vilIna thAya che ane samaSTigata eka navI daSTi prApta thAya che. Personality vilIna thaIne Individuality dvArA Universality zya Supremacy 4914 8. A daSTine parameSThi-daSTi kahe che. ka "ziva" zubha saMkalpa tamAre AnaMda tamArA pitAnA upara nirbhara che, anya kazA para nahi. Atma-maMthana ane Atma-saMzodhanathI mANasane samajAya che, ke pate keNa che, ke che, tema ja potAnI khAmIo ne khUbIone joI--jANI zake che. sattAthI jIva pote ja brahma che, paNa ema te mAnatA nathI, tethI ja te kSullaka banI rahe che. karmabaddha chava pite kSullaka che, chatAM pote potAne te mAnate nathI; tethI ja te abhimAnamAM rahe che.
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnane pAye mananI bAMdhI lIdhelI kalpanA ke saMkalpa, keTalAM khaLavAna ane sAmarthyazALI hAya che, te A parathI saheje samajAya che. tethI ja mahApuruSA manane zivasa'kalpavALu karavA kahe che. tanme mana zivamaMttvamatu zivasa'kalpa eTale kalyANanA saMkalpa. 40. jAgRta paNe, dRDhatApUrvaka, manane vAraMvAra A saMskArI varDa vAsita karavAthI te tevuM banavA mAMDe che. matalaba ke sArA saMskAranuM maLa vadhatAM mAThAM saMskArI haTI jAya che ane mana zivasa'kalpane mAnatuM thAya che, Ama karatAM karatAM pragati sadhAya che. aMtaHkaraNa zuddha thatAM, zakti ane sUkSmatA prApta thAya che. mAnava-mana 'naramAMthI nArAyaNa' banavA mATe hoya che. sAcu' sukha mAnavanA hRdayamAM je IzvarIya tattvarUpa Izvara beThA che, tenI sAthenA milanathI ja anubhavI zakAya che. aneka janmeAnA UlaTA saoNMskAro ane kheTAM mUlyAMkanAne lIdhe mANasa potAnI STi paramAtmA tarapha na rAkhatAM, jagata tarapha ja rAkhe che. viSayA pratye mananuM AkaNu meLu* paDatAM eka divasa evA paNa Ave che ke jayAre jIva AtmA vaDe ja AtmAmAM saMtuSTa rahI zake. te vakhate tene khAtarI thAya che, ke te pAte ja brahma che kAca ane hIrAnI oLakhANa paDacA pachI kAcane kANu vaLagI rahe ? saccidAnaMda svarUpa paramAtma caitanyane AnaMdamaya ane pUrNatAbharyuM sa'kalpa saMdhAtAM, khIjI cIne tuccha lAge che. traNa leAkanu' rAjya paNa luppu' jaNAya che. atI. ndriya tattvanA AnaMda mAtra AtmAmAMthI ja AtmAne maLyA pachI indriyA nakAmI nIvaDe che. 5 sAcA sukhane mAga tame rAjamahelamAM tapAsa karazeA, jhuMpaDAmAM zeSa calAvaze, sattAdhIzAne pUchazeA, dalitAnA aMtaHkaraNa tapAsaze, vidyAdhAmeAmAM bhramaNa karazeA, kalA-kArIgIrInI su'daratA para najara TheravazeA ! paNa kyAMya tamane samAdhAna ke zAnti nahi maLe. vaibhavAmAM sukha dekhAya che te mAtra jonArane, bhAgavanArane nahi! dIvA nIce mAtra aMdhAruM ja jaNAze, jo cAMya sukhanI roTalI jovA maLe che, te temAM duHkhanI kAMkarIe bhaLelI ja hoya che, ekanI pAse amuka vastu che, eTale e sukhI che-evu' kahevA jevI sthUla vastu 'sukha ' nathI. sukha-duHkha e manuSyane prApta thatI ghaTanAmAM manuSya pote paNa eka ghaTaka che. jIvananI paristhiti che. e paristhitinI eTaluM ja nahi, te ghaNuM ja agatyanuM ghaTaka che.
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ du:kha sukha mATe che 401 jema kaI racanAmAM sAdhane upayogI che, anivArya che, paNa kasaba te kArIgarane che, tema sukha-duHkhanI paristhitimAM, mANasa pote kaMI jevo te javAbadAra nathI. ApaNe sukhI thavAno prayatna karavo joIe, sukhane meLavavAne nahi. keTalAka loka sAdhanamAM sukhanI zodha calAve che, paNa te sAdhano parapoTA jevA che. parapoTaeN lAge te geLamaTeLa, raLiyAmaNuM, sapATI para nAjuka citronAM pratibiMba jhIlate, megha dhanuSanA raMga uDADate; paNa e te tene aDake nahi tyAM sudhI ja! aDa kyA ke phaTa karatekane te phUTI jAya che. DuMgarA dUrathI ja raLiyAmaNA lAge che, najIka jaIe eTale khAvA dhAya che. vaibhava, sattA, saMgraha, mAlikI-A badhuM jIva saTosaTano zrama karIne, lohI nIcavIne meLavavA jevuM nathI, kAraNa ke hAthamAM AvatAM ja pelA parapoTAnI mAphaka e phUTI jAya che. nathI sukha sAdhana dhanamAM, sApa bahu vasatA caMdanamAM! Ama je kahevAyuM che-te beTuM nathI. caMdananA vRkSe jANIne sAdhanemAMthI sukha levA jaIe, te temAM jherI sApe vase che, te paNa jANI levuM joIe. mAnava! tuM je tArI pAse nathI, tene zoka karate nahi. lake kahe che, tevuM sukha kadAca tane nahi maLe. te paNa jevuM sukha meLavavuM joIe, tevuM sukha te tane avazya maLatuM raheze sAdhanane dAsa te tuM na ja banIza! 1 duHkha sukha mATe che vizvaniyamane adhIna thaI varSARtu Ave che. AkAza ghanaghAra thAya che. dizAe plAna bane che vIjaLInA camakArA ane meghanI garjanAothI varSonI kharekharI vikarALatA bhAse che. paNa mAnava! tethI te bhayabhIta zAne thAya che? tuM enI mIThI jaLadhArAone bhUlI jAya che, e kema cAle? vAdaLAMo varasIne vikharAya jAya che ane dizAo dhavala thaI vadhu zobhe che. varSanuM e tAMDava te sarjana pahelAMnI prasUti-vedanAnuM anekhuM nRtya che. A ja niyamane anusarIne, saMsAranA duHkha vakhate kacchanAM vAdaLo gherAya che, hadayAkAza ghanaghora bane che, sarvatra bhayaMkaratAnuM sarvabhakSI svarUpa dekhAya che. saMsAranI karaLatA sanmukha khaDI thaI jIvanane DarAve che. paNa re! mAnava! saMgonuM cakra pharatuM ja rahe che-te tuM kema visarI jAya che? karALatAnA garbhamAM kalyANanI dhArAo vaSe che, te tane kema dekhAtI nathI? duHkhanA A. 51
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ 402 Atma-utthAnana pAyo vAdaLAMo varasI, haLavAM thaI vikharAI javAnA ja che. pharIthI sUryanA prakAzamAM caitanyanI sairabha maghamaghI UThavAnI ja che ! tuM temAM tAjagI ane camaka anubhavIza, . varSARtuthI kaI gabharAtuM nathI, kema ke tenI karAlatAmAM sarjananAM pherAM che ane tenI varSomAM pRthvIne kuLavatI karavAnI zakyatA che. te paNa duHkhane AvakAra, temAM rahelI sarjakatAne mATe jIvananuM khetara kheDI rAkha aMte varSonI jhaDIo anAjanA DhagalA ja lAve che, tenI jema duHkha e sukhanA madhura phaLa utpanna karavAnI pUrva bhUmikArUpa che, tenI tuM khAtarI rAkha. pitAnI comera gherAyelAM vipattionAM vALa vacce paNa mANase AvA vizvAsa sAthe svasthatA dhAraNa karavI joIe ke amAsanI kAjaLakALI rAtamAMthI ja nUtana varSanA navalA tejomaya prabhAtane udaya thAya che ! navasarjana pUrvenI lagabhaga pratyeka prakriyA duHkhamaya hoya che, tenAthI gabharAyA sivAya mANase tenA uttara-svarUpane AvakAravA taiyAra rahevuM joIe. jeo Ama varte che, temane kyAreya duHkha, duHkharUpa lAgatuM nathI ! ane e sukhanI pUrvabhUmikA samaje che. sukha-duHkha mImAMsA je na IcchavA chatAM Ave te duHkha che. je IcchavA chatAM cAlyuM jAya te sukha che. e rIte dukhanuM AvavuM ane sukhanuM javuM, e ApaNI IcchAne AdhIna na hovAthI duHkha tathA sukha e vAstavika jIvana nathI. dukha svabhAvathI apriya che, mATe vAstavika jIvana nathI. sukhamAM sthiratA nathI, mATe te paNa vAstavika jIvana nathI. vAstavika jIvana sukha tathA dukha bannenA sadupagamAM raheluM che. sukhane sadupaga duHkhIonI sevAmAM che; duHkhane sadupayega "aha"ne "mama' nA nAzamAM che, tene samabhAvapUrvaka sahana karavAmAM che. sukha-duHkhamAM jIvanabuddhi svIkAravI e bhUla che ane sukha-duHkhane sadupayega e vikAsanuM mULa che. duHkhathI bhayabhIta thavuM ane sukhamAM Asakta rahevuM e mAnava manane pramAda che. duHkhane mahimA te ja samajI zake che ke, jeNe dukhanA prabhAvathI sukhanI Asaktine sarvIze ucheda karyo che.
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukha-duHkha mImAMsA 40 3 sukhanI dAsatAne jIvatI rAkhavI ane duHkhanI niMdA karyA karavI, e dukha pratyenI moTI kRtajJatA che, kAraNa ke dukha ApaNAM azubhane khapAve che, tethI tene te apekSAe upakAra mAnave joIe. je sukha IcchavA chatAM na rahe, tenI gulAmI karavI ane je duHkha sarvamukhI vikAsa kare, tenAthI bhayabhIta rahevuM te moTAmAM mATe pramAda che. sukhAsakti e samasta vikAranI bhUmi che, jyAre samabhAvapUrvaka saheluM duHkha vikAsanI bhUmi che. prakRtinA niyama mujaba je Ave che, te avazya jAya che, rahe che te ke jemAM AvavA javAnI vAta hatI nathI. mATe je Ave ne jAya teno sadupayoga ane je kAyama rahe tenA para prema kare e kartavya kare che. vizvabharamAM sukha yA dukha dekhAya che, te sthira nathI, banne parivartanazIla che. sukhanuM pralobhana che, tyAM sudhI dukha avazya rahevAnuM. jene duHkhane aMta kare che. tene sukhanI icchAne paNa aMta kare jarUrI che. dukhanI aparihAryatA ane upayogitAnA svIkAramAM ja sukhanI Asaktine aMta che. duHkhanI AvazyakatAne na svIkAravI ane tenAthI satata DaratA rahevuM e bhayaMkara bhUla, uparAMta kAyaratA paNa che ja. dukhanI vAstaviktAne svIkAra karI sukha-duHkhathI para jIvananI sAthe abhinna thavuM, e mAnava-jIvananuM sarvocca kayeya che. sukha-lepatAno nAza karavAmAM dukhanI upagitA che. sarvotkRSTa sthiti prApta karavAmAM duHkha parama hetu bane che, tethI anicchAe paNa duAkhAnubhUti karAvanAra tatva pratye kRtajJa rahevuM, te mAnavamAtranuM rtavya che. anukULatA eTale sukha ane pratikULatA eTale dukha-evI je samaja te aihikabhAvajanya che, paraMtu bhUta, vartamAna ane bhaviSyae traNeya kALanI apekSAe sukha e che, je sthira rahe che, duHkha e che, je sva-parane svabhAva cha kare che. AvavA javAnA svabhAvavALA sukha-duHkha sAthe ArAdhaka AtmA kadIye baMdhAte nathI, paNa emAMthI be grahaNa karIne AtmapakSe adhika sthiratA khIlavIne mAnavajanmane sArthaka kare che. EaaN
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ 404 Atma-utthAnano pAyo sukhanuM sAcuM svarUpa sukha bADhA padArthone dharma nahi, paNa aMtaranA anubhavanI vastu che. bAhya dhananA DhagalA hoya paNa cita je koI ciMtAthI saLagI rahyuM hoya te te vyakti sukhI kaI rIte kahI zakAya? TUMkI buddhivALA mAne che ke sukha ghanamAM che, strImAM che, mevAmIThAImAM che, mAna-pAna ane sattA-sAhyabImAM che; paNa te mithyA che. sukha e bAhya vastune dharma nathI, e te AtmAnI cIja che. ane e tyAre ja anubhavamAM Ave che, ke jyAre kaI ciMtA na hoya, bhaya na hoya, ajapa na hoya, paraMtu nizcitatA, nirbhayatA ane zAMti hoya - vana-vagaDAnA atyaMta bhUkhyA mANasane sUke veTale paNa mahAsukha Ape che. tevI rIte dharmAtmAne dunyavI sAmAnya saMgamAM paNa sateSa rahe che. puNiyA zrAvakane rahelA saMteSanuM dRSTAMta AnI sAkSI pUre che. dharma vaDe puNyanA ceka sarjAya che. ane te janmAMtaramAM sArI gati, kuLa, jAti, Arogya, Rddhi-samRddhi ane dharma sAmagrI Ape che. sukha e bajAramAMthI kharIdI levAnI cIja nathI, paNa AtmAnA gharamAM vasavATa karavAthI te pamAya che. jene svAda zabdAtIta che. sukha-dukhanuM darzana ciMtana pitAnAthI adhika duHkhIne joIne tenuM duHkha dUra karavAnI buddhirUpI dayAthI pitAnuM du:kha ane tenAthI AvelI dInatA naSTa thAya che. pitAthI adhika sukhInuM sukha joIne temAM harSa (pramodabhAva) dhAraNa karavAthI pitAnA sukhane garva gaLI jAya che. A rIte nigodanA duHkhane ane siddhanA sukhano vicAra anukrame dInatA ane ane dapane nivAravAne sATa upAya che. badhAM duHkhI AtmAnAM duHkha karatAM narakanAM nArakInuM duHkha caDI jAya che, tethI paNa adhika dukha nigadamAM che. badhAM sukhI AtmAenAM sukha karatAM paNa eka siddhanA AtmAnuM sukha anaMtagaNuM vadhI jAya che. eka nigodane jIva je dukha bhogave che, te duHkhanI AgaLa nigada sivAyanA sarva jIvonuM dukha ekatra thAya, te paNa kaI visAtamAM nathI. eka siddhanA jIvanuM sukha, deva ane manuSyanA traNe kALanA sukhane anaMta-anaMtavAra guNAkAra karavAmAM Ave, te paNa enI sarakhAmaNImAM ghaNuM ghaNuM vadhAre che. e rIte dayA ane prada vaDe dveSa ane zaga tathA moha e traNeya doSone eka sAmaTe nigraha thAya che.
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukha-du:kha 405 nigodanA jIvanA dukhanuM ciMtana nirvedabhAvane jagADe che. mekSanA jInAM sukhanuM ciMtana saMvegabhAvane jagADe che. saMvega (mokSAbhilASa)=muktisukhanuM varNana sAMbhaLIne cittamAM thate pramAda-e saMveganuM lakSaNa che. nirveda (bhadrega) = naraka nigodAdinA duonuM varNana sAMbhaLIne thatA cittamAM udvega karuNA, dInAnugrahAdi sAtvika bhAve-e nirvedanuM svarUpa che. ka sukha-duHkha duHkha ane ApattiomAM Atta ane raudradhyAna karavAthI dukha ane Apattio ochA thatAM nathI, paNa tene guNAkAra thAya che. mAnavIne vartamAna saMsAra ane tenAM sukha-dukha bhUtakALanI bhUlanA kaMDarUpe ke guNenA pAritoSikarUpe hoya che. para padArthonA sAgathI Upaja AnaMda kSaNika ane aMte duHkhamAM pariNamavAnA svabhAvavALe che. puNiyA zrAvaka, rAjA zrI rAmacaMdra ke harizcaMdra, zreNika ke kRSNa mahArAjAnAM jIvanane sAme rAkhe ane tamane duHkhamAM samAdhAna prApta thaze, eTaluM ja nahi paNa jIvanamAM saMteSa AvI jaze. dharmarUpI dhana jayAM hoya che, tyAM ja ApattirUpI cAre UbhAM rahe che. karoDapatione tyAM ja rokIdAro rAkhavA paDe che. sAdhanAmAM kaNa raheluM ja hoya che. upara caDhavAmAM zvAsa caDhe che ane thakAvaTa lAge che. te sivAya upara caDhAtuM nathI. senAne zuddha karavA mATe agnimAM tapAvavuM ja paDe che. senAne zuddha karavAmAM agni je bhAga bhajave che. AtmAne zuddha karavAmAM te ja bhAga du:kha-Apattio bhajave che. karmanA saMgathI AvanArA duHkhane svakIya mAnavuM ane sahajAnaMda svarUpa AtmAnA AnaMdane parakIya mAnavuM e paNa mithyAtvane eka prakAra che tattvataH sukha svakIya che, duHkha parakIya che. sukha svAdhIna che ane dukha parasaMyogathI che. eTale sukha mATe AtmadaSTi khIlavavI joIe. pachI dukha duHkhadAyI nahi rahe. hA, te eka nATakanA aMga jevuM lAgaze. huM dukhI ja nahi, karmanA kAraNe AvatAM saghaLAM dukhenuM nivAraNa dharma vaDe thAya ja che. e dharma bahAranI vastu nathI, paNa AtmAnI aNamola saMpatti che. para padArthonI Ava-jA jevAnI kaLAmAM nipuNa thavA mATe tevA mahAna sAdhakanAM jIvanane lakSamAM rAkhavA joIe, tethI tevI dazA sahaja prApta thAya che.
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ 406 Atma-uthAnane pAye bodha : eka baLa buddhithI bedha ane bhAvanAthI bhakti, prema utpanna thAya che, bodhane premanuM rUpa maLe che, bhAvanAne bhaktinuM rU5 prApta thAya che. bodha sthira thAya eTale te eTale badhe gamavA lAge che ke nitya niraMtara mana emAM ja ramavA lAge che. ema thatAM baMdhanuM rUpAMtara premamAM thAya che, tethI bhAvanAne artha bhakti paNa karI zakAya. bedha premanuM rUpa le che, tyAre zAMti vadhe che, Apatti paNa saMpattinuM rUpa le che. bAdha vagara bhAvanA ke bhakti nathI. bhakti vinA zAMti ke sukha nathI. Ama baMdha paNa jIvana vidhAyaka eka mahAna dhadhanuM kAma kare che. sukhanuM svarUpa - zAMtinuM nirUpAdhikatAnuM, adbhukhyapaNAnuM, nirvikArIpaNAnuM sukha sAmAnya sukhethI juduM che. tene nityasukha, Atmasukha, cittasukha kahe che. tene satyasukha paNa kahevAya che. tene oLakhAvavA mATe saccidAnaMda athavA nirvaka95 cinmAtra samAdhi paNa kahe che. badhA AtmAmAM sthira thaye eTale sukha AvI maLe che. tethI tenI prajJA sthira thaIne tenuM jIvana sukhI thayuM ema kahyuM che. buddhi vyApAra sAmAnya vyavahAramAM je buddhine upaga che, te buddhinI eka zakti che. Atmabodha AtmAmAM ja rahevuM joIe. anya koI paNa vyavasAyamAM nahi. vyavahAramAM rahI Atmabodha TakAvI rAkhave, te kArya kaThina jarUra che, paNa azakaya nathI, kema ke te kRtrima nathI, kiMtu satya che. sadabuddhine anukULa mana ane manane anukULa Iddhi heya, te jIvanano vyavahAra AtmAne anukULa thAya che. ethI viparIta IndriyanI pAchaLa mana ane mananI pAchaLa buddhi jAya te anarthakAraka thAya che ghoDesavAranA hAthamAM lagAma ane lagAmane AdhIna ghaDo hoya, te mukAma para sahelAIthI pahoMcI zakAya che; paNa gheDAnA tAbAmAM lagAma ane lagAmanA tAbAmAM savAra heya, te mukAme pahoMcavAnI AzA rahetI nathI.
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ bodha : eka baLa 407. Inidra gheDAne sthAne che, mana lagAmanA ane buddhi e savAranA sthAne che. buddhi rUpI savAra, mana rUpI lagAma ane Inidra rUpI gheDAne jo manuSya vaza na thAya, te pragati avazyameva thAya. duHkha haLavuM karavAnA upAya sukha ke duHkha e vastu para AdhArita nathI, paNa mananI sthiti para AdhArita che. A duniyAmAM dukhanI sAmagrImAM paNa mananI zAnti ane sukhanI sAmagrImAM paNa mananI azAMtino anubhava karanArA dekhAya che. cittanI zAti ke azAnti mATe bAhya sAmagrInI apekSAe mananuM valaNa adhika javAbadAra che. prAptane asaMtoSa ane aprAptanuM sujya e azAtinAM bIja che. duHkha ane sukha manuSyabhavamAM ochAmAM ochAM hoya che. anya bhavamAM te baMneyanI mAtrA adhika hoya che. dharmanI mAtrA anya gatiomAM a9pa che ane manuSyagatimAM adhika che. mATe manuSyagatimAM dharma sAmagrInI adhikatAne saMtoSa ane anya sAmagrInI a9patAno saMtoSa-e baMneya cittane zAti apAvI zake. thoDA duHkha vakhate, adhika duHkhane abhAva daSTipathamAM lAvavuM joIe. sukhanI apatA vakhate dharma sAmagrInI adhikatAne vicAra mukhya banAvavA joIe. A rIte cittavRttine valaNa ApavAne abhyAsa keLavavAthI zAnti akhaMDa rahI zake che. duHkhane dhikkAra ane pApane Dara duHkhanA dhikkAramAM pApane dhikkAra bhUlI javAmAM Ave che. pApanA dhikkAramAM duHkhane sahana karavAnI tAkAta Ave che. je duHkhane sahe ane pApane na sahe te sAdhu che. pApa jugupsAmAMthI duHkha sahana karavAnI zakti utpanna thAya che. duHkhanI jugupsAvALAne pApane Dara raheto nathI. pApanA DaravAvALAne dukhane Dara hoto nathI. duHkhane khamavuM, sukhane damavuM ane pApane upazamavuM e dharma che. manane jamavuM, vacanane khamavuM ane kAyAnA kaSTane sahavuM e ja vijayano upAya che. duHkhane sahavuM, paNa pApane na sahavuM e ja jJAna, dhyAna, tapa, japa, pUjA ane bhakti che. duHkhane sahavAmAM ane pApane na sahavAmAM AjJAnuM bahumAna che.
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ 408 Atma-utthAnane pAye karmasattA dharmasattA pratye jIvanI udAsInatAne sahI zakatI nathI. dharmasattA jIvanA zudra ahaMkArabhAvane baradAsta karI zakatI nathI. Sa dukha pratye nahi, paNa tenA kAraNarUpa pApa pratye joIe. jIvane dveSanA viSayabhUta banAva te AjJAnI virAdhanA che. - AjJAnI ArAdhanA duHkhane sahavAmAM che, pApane na sahavAmAM che. mananIya muddo duHkha ane sukha manuSyanA bhavamAM ochAmAM ochAM hoya che. anya bhavemAM te baMnenI mAtrA adhika hoya che. dharmanI athavA pApapuNyanI mAtrA anya gatiomAM alpa che ane manuSya gatimAM adhika che, anya sAmagrI alpa chatAM dharma sAmagrI adhika che. A hakIkatane vivekapUrvaka svIkAra karI te manuSyabhavane ajavALavAnA prayAso karavA joIe, tema ja saMteSapUrvaka rahevuM joIe. sukha-duHkhanuM kAraNa varatuomAM nathI, paNa mananI sthitimAM che. prAptane asaMtoSa ane aprAptanuM sukya e azAntinAM bIja che. mananA valaNamAM pheraphAra karavAthI azAntijanaka paristhiti paNa zAntinuM kAraNa banI jAya che. mananI zAti mATe manuSyabhavamAM anya sAmagrIonI alpatA vacce paNa dharma sAmagrInI adhikatA che, te vicArane mukhya banAvavuM joIe. tethI cittanI zAti DaheLAtI nathI, paNa akhaMDa rahe che. dharma-sAmagrI dharmIne te rAjAnA vahAlA siMhAsana karatAM paNa vadhu vahAlI lAge che, lAgavI joIe. Agamono arka namAmi ane "khamAmi A be zabdo zI jinazAsananuM eka che. jIvanamAM raheluM zuddhatva e namanIya che ane azuddhava e khanIya che. jIvatva e AdaraNIya che ane karmane kAraNe AveluM jaDatva kSantavya che. jIvarAzinA be vibhAga cheH eka dharma pAmela ane bIje nahi pAmela. dharmane pAmela chanI sAthe "namaH zabdaprayeAga sArthaka che. dharma nahi pAmela enI sAthe "mAma zabdaprayoga sArthaka che. mAmi eTale pitAnA karelA aparAdhonI kSamApanA ane te jIvanA pitAnA pratye thayelA aparAdhane paNa sahana karavAnI vRtti.
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamone arka 409 jIvamAtra pratye, eka "namAmi" ane bIjo "mAmi" e be zabdane vyavahAra hovo joIe. zAstrokta ArAdhaka bhAva namAmi ane "mAma" zabdomAM raheluM che. namAmi satra-jiLAbaM, mAmi nava-nivAmAM . mA"i zabda sukRtAnamedanAnA arthamAM che ane "mAmi' zabda duSkatagahanA artha mAM che. duSkatagaha ane sukRtAnumodanApUrvaka, catuzaraNa-gamana e bhavyatva-paripAkanAM parama sAdhana che. upakAranA badalAmAM "namAji" ane apakAranA badalAmAM "vamAnane prayoga sarva jI sAthe aucityanuM pAlana karAve che. aucitya guNanA pAlanathI AtmakalyANane mAga sulabha bane che. AtmAnuM svarUpa jovA mATe zrI arihaMtAdi cAranuM AlaMbana che. temanA smaraNathI Atma-savarUpanuM smaraNa thAya che ane Atma-svarUpanuM smaraNa kalyANa nidhAna bane che. Atma svarUpa sarva guNenI khANa che ane sarva prakAranA zubha paryAnI utpattinuM nidhAna che. svarUpa ramaNatA e mokSanuM ananya kAraNa che. svarUpa ramaNatAnuM sAdhana arihaMtAdi cAranuM smaraNa che. bhAvathI thatuM zrI arihaMtAdi cAranuM smaraNa, e jIvasvarUpanuM ja smaraNa hevAthI jIvane vizrAMtinuM parama sthAna kahyuM che. kahyuM che ke, jIyAtpuNyAMgajananI, pAlanI-zodhanI ca meM / haMsavizrAmakamala-zrIH sadeSTanamaskRtiH // 1 // artha : puNyarUpI zarIrane pedA karanAra, puNyarUpI zarIranuM pAlana karanAra ane puNyarUpI zarIranuM zodhana karanAra tathA jIvarUpI haMsane vizrAMti ApavA mATe kamaLanA vananI zobhAne dhAraNa karanAra evI, zrI paMcaparameSinI namaskRti sadA jayavaMta varte. ahIM zrI paMcaparameSinI namaskRti e ja catuzaraNa gamanarUpa che. e ja nizcayathI AtmasvarUpa ramaNatA che ane e ja mekSanuM anaMtara kAraNa che. namAmi e padamAM traNa Avazyake samAyA che. darzana, jJAna ane cAritra. guNane vikAsa karanArA sAmAyika, cauvisa ane guruvaMdananI ArAdhanA, eka "namAmi padamAM samAI jAya che. "khamAmi e 54mAM pratikramaNa, kAyetsarga ane paccakkhANa Avazyaka samAI jAya che. pratikramaNathI zuddha na thayelA denI zuddhi mATe kAryotsarga ane e banethI zuddha na thaI zake evA dezenI zuddhi mATe paccakakhANa Avazyaka che. A. 52
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ 410 Ama utthAnane pAyo namAmimAM upakArI tattva pratye kRtajJatA che. "khamAmi'mAM apakAra mAtranI kSamApanA che. namAmi ane "khamAmi jenA jIvanamAM nathI tene zubhayAnane abhAva che. kRtajJatAne sthAne kRtajJatA ane popakArane sthAne apakAranuM sevana cAlu che. te bane ArtadhyAnanAM ja nahi, vui raudradhyAnanA paNa utpAdaka che, tethI banne prakAranA azubhadhyAnane rokI, baMne prakAranA zubhadhyAnanuM sevana karAvanAra cha ye prakAranA AvazyakanA saMgraharUpa "namAmi" ane "khamAmi" e baMne guNe kSaNe kSaNe ArAdhya che. namavuM ane khamavuM namAmi sAva niLari I ane tamAma saMva jivAnuM ? "e be padomAM ArAdhanAne sAra AvI jAya che. jaghanya keTina jIvamAM samyagdaSTi jIvane paNa samAveza thAya che. avirati samyagdaSTithI mAMDI caudamA guNasthAnaka sudhInA badhA AdaraNIya pUjanIya hevAthI te badhA pratye namaskArabhAva uparyukta che. "vAmi nava vIvA " mAM prathama guNasthAnakathI mAMDI cAdamAM guNasthAnaka sudhInA badhA ja sAthe khamata-khAmaNa thaI jAya che mArA AtmAthI thayelI avahelanA, virAdhanA pachI te saMsAravartI jIvanI heya yA muktie gayela jIvanI hoya. te badhAnI AlocanA ane khamata-khAmaNAM na thayAM hoya, te te karavAM Avazyaka che. "brAmemi sava ujavA" padathI te AvI jAya che. namAmi satra kaLAnA" e pAThamAM samyagdaSTithI mAMDIne siddha bhagavaMta sudhInA AtmAnI pUjyatA samajIne "" zabda mUkyo che. uttarArdha eTale "vAmi sAva nivAmAM " pAThamAM "sA' zabdathI samyagdarzanathI nIcalI bhUmikAnA yAvat avyavahArarAzi paryantanA nigodanA jIvana saMgraha karavA mATe satra zabda mUke che. je je varganA AtmAo sAthe je je vyavahAra ucita che, tenuM pAlana karavA mATe baMne jagyAe "a" zabdano prayoga karavAmAM AvyA che. tema karavAthI akhila jIvataravanI sAthenA vyavahArane baMdha thAya che ane AtmAnuM zuddhikaraNa tathA utthAna thaI zake che. pArAne siddha karavajanuM rUpa ApavuM hoya, te temAM rasAyaNazAstrI tathA bIjI auSadhionI AvazyaktA rahe che. tevI rIte jIvananA zuddhikaraNa tathA utthAna mATe paNa rasAyaNazAstrInA sthAne gurutatvanI ane auSadhionA sthAne zuddhikaraNanA te te upAyAnI jarUra paDe che. namAmi sAva niLA' mA gurutava AvI jAya che ane "mAni sadAnivAmAM 2sAyaNa prasaMga AvI jAya che. ArAdhanAnA A be upAya prApta thavAthI jIvana dhanya bane che.
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ muktino mArga 411 pahelA upAyamAM jinabhakti che. bIjAmAM jIvamatrI che. ekamAM sukRtAnamedanA che. bIjAmAM duSkRtagaha che. ekamAM pUjya-tatva sAthe ucita vyavahAranuM pAlana che, bIjAmAM saMpUrNa jIvazazi sAthe ucita saMbaMdha che. tAtparya ke namavuM ane khamavuM, e ArAdhanAne sAra che. namanIyane na namavuM. te aparAdha che. tenuM prAyazcita namanIyane namavAthI thAya che. badhA chAne khamavAmAM bhavasthitine paripAka thAya che. A be upAye vaDe jIva zivapadane adhikArI bane che. muktino mArga to, to, saMto ' kSAnta, kAnta, zAnta A zabda zAstramAM vAraMvAra Ave che, ethI enuM rahasya samajavA jevuM che. namavuM eTale khamavuM, jamavuM, zamavuM. khamavuM eTale ke I pApa na kare e bhAvanA. damavuM eTale keAI duHkhI na thAo e bhAvanA, zamavuM eTale sarva kaI mukta bane e bhAvanA. nahi pamanAra pApI bane che. nahi damanAra duHkhI thAya che. nahi zamanAra mukti pAmI zakatuM nathI. pApathI mukta thavA mATe khamavuM joIe. dukhathI mukta thavA mATe mana-Indriyone damavAM joIe. karma ane kalezathI mukta thavA mATe bharahita thavuM joIe. sarvane mATe Atmatulya sukha IcchavuM joIe. dharmanA adhikArI banavA mATe koI pApa na kare, keI dukhI na thAo, sava kaI muktine pAme. e prArthanA niraMtara karavI joIe. ethI kSamA, zamatA, nirlobhatA puSTa thAya che. athavA kSAta eTale ApaNe bIjA para guse na kara joIe. ApaNe ApaNA gussA para gusse kara joIe. dAnta eTale ApaNe ApaNuM mana ane Indri upara kAbU meLavA joIe. bIjA upara kAbU sthApavAnI keziza na karavI joIe. zAnta eTale ApaNe ApaNA mATenI bAhA IcchA ane tRSNA tyAga karavo joie ane bIjAonI zubha IcchAo ane bhAvanAo pUrNa thAo ema IcchavuM joIe. e mATe saraLa upAya, sarva so, prANIo mATe pApa na karavAnI dukha na pAmavAnI ane sakaLa karma-kalezathI mukta thavAnI bhAvanA keLavavI joIe. dukhInI maitrI dayA che, sukhInI maitrI pramoda che, pApInI maitrI dAsInya che. e rIte jIva mAtra pratye snehanI, ni:svArtha premanI bhAvanA keLavavI joIe.
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 Atma-utthAnane pAye mekSanAM sAdhana mAtAnA traNa guNa kSAttatA, dAMtatA ane zAntatA jema putrane anulakSIne che, tema samyagdaSTi jIvana e traNa guNa samasta jIvasRSTi paratve che. putranA aparAdha pratye mAtA kSamAzIla hoya che. putra pratyenI mamatanA kAraNe mAtA pitAnI Indriyone damanArI hoya che ane putramAM aha bhAvanA kAraNe du:kha vakhate dherya dhAraNa karanArI arthAta zAta hoya che. aparAdhane khamavuM, sukhane tyajavuM ane duHkhane sahavuM e traNe snehanAM kArya che. nehanuM pariNAma aparAdhane gaLI jAya che, ane sahI le che ane sukhane tyajI zake che. | sneha yAne vAtsalyanA kAraNe mAtA, putranA sukhe sukhI, dAkhe dukhI ane apa dha pratye sahAnubhUti dAkhavI zake che tathA putranuM sukha e potAnuM sukha, putranuM duHkha e pitAnuM duHkha ane putranA deSa e pitAnA doSa mAnI zake che samyagdaSTi jIva paNa bIjAnA duHkha pratye dayAvAna, sukha pratye pramodavAna ane pApa pratye kSamAvAna rahI zake che dhama pUrNa premamaya hovAthI te eka sAthe mAtAnI, pitAnI, mitranI, baMdhunI, svAmI ane gurunI upamA pAmI zake che. dharma e kevaLa jJAna ke kevaLa kriyAnuM nAma nathI, paNa tenI pAchaLa rahelA snehapariNAmanuM nAma che jJAna ane kriyA e snehane pragaTa karavAnuM ane abhivyakta karavAnuM eka sAdhana mAtra che. je jJAna sarva pratye nehanA pariNAmane pedA karI zake ane je kriyA sarva pratye saddabhAvavALuM vartana rakhAvI zake, te jJAna ane kriyAmAM samyagapaNuM lAvI ApanAra sneha pariNAma te samakti che. samakita vinAnA jJAna ane kriyA nakAmAM che, tema sneha-pariNAma vinAnAM jJAna ane kriyA nakAmAM che. neha pariNAma e ja dharmanuM mULa che ane e ja samyagdarzananuM pariNAma che. jJAna e nehapariNAmanuM kAraNa che ane kriyA e ne pariNAmanuM kArya che. je jJAna ne pariNAmane na vikasAvI zake, te jJAna ajJAna che. je kriyA neha pariNAmanI abhivyakti na kare te kriyA akriyA che athavA asat kyiA che. neha pariNAmane vikasAvanAruM jJAna bhaNavuM joIe ane neha pariNAmane puSTa karanArI kriyA karavI joIe. zAstra daSTie maigyAdinuM saMvedanA ane guru lAghava vijJAna jene hoya, tenuM ja jJAna samyakajJAnanI upamA pAme che ane tenI ja kriyA sabhya kriyAnI prasiddhi meLave che.
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ nayavAda zreyaH sarvanayajJAnAM vipulaM dharmavAdataH / zuSkavAdAdvivAdAcca pareSAM tu viparyayaH // sarve nayanAM jANakAra anekAMtavAdIone dharmavAdathI kalyANa thAya che, jyAre ajANa ekAMtavAdIne zuSkavAda ane viSAdathI parAjaya thAya che, dareka samaye drathika ane paryAyArthika nayathI jotAM zIkhA, duniyAnI tamAma cIjone krUrbAthika nayathI jue, eTale rAga-dveSa nahi thAya, peAtAne paryAyAkinayathI jue eTale ema thaze ke A mAruM asala varUpa nathI. mAtra paryAya che, mATe mArA mULa svarUpane pragaTAvavA mATe tamAma puruSArtha karavA joie, e bhAvanA jora pakaDaze. je A rIte ubhaya nayanA vicAra karavAmAM na Ave tA bhrAMti thavAnA sa zava che, eTale naya sApekSa ekAMta rahita-anekAMtapUrNAMkanu' sacATa mArcaMdaCna ApIne navI ja STi ApatA evAparama syAdvAda vettA parama pUjya paMnyAsa pravara zrI bhadra karavijayajI gaNiya
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ nayavAda Apattione samULanAza karavA mATe prabhuzrI mahAvIra svAmI bhagavAne je mArga batAvyuM che, te anekAMtavAda athavA nayanAdanA nAme oLakhAya che. tene Azraya lenAra A jagatamAM ke I paNa sthAne parAbhava pAmate nathI, evuM teozrInuM vacana che ane tethI ja teozrInA vacana upara jemane saMpUrNa zraddhA che, teo jyAre jyAre parAbhava pAme che tyAre tyAre svIkAre che ke amAro parAbhava thaye che temAM syAdavAda zailInuM ullaMghana karyuM haze, anyathA AvuM na thAya. evI mArga sthita samAdhimAM samyapha sthiratA karAvanAra syAdavAda ane nayavAdanAM preraka prakaraNa 1 nayavAdanI upagitA 6 anekAMtavAda 2 syAdavAda darzana 7 zuddha nayanI bhAvanA 3 syAdavAdanI sArvabhaumatA 8 vyavahAra-nizcaya darzana 4 syAdvAdanuM mahatva 9 parasparopagraho chavAnAM 1. nizcaya mokSamArga 5 ekAMtadaSTinA de
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ nayavAdanI upayogitA 415 nayavAdanI upayogitA jaina darzanamAM vastunuM jJAna, pramANe ane naya-ubhayathI karavAnuM pharamAvyuM che. vamaLanAma'. e vAcaka zrI umAsvAtijInuM prasiddha vacana che. jaina darzanamAM pAMca jJAna pramANa svarUpa che. tenA nAma anukrame matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna ane kevaLajJAna che. temAM prathamanAM be jJAna, pareza pramANu che ane pachInAM traNa jJAna pratyakSa pramANa che. pratyakSa eTale kevaLa AtmAthI jaNAya che. parokSa eTale je jANavA mATe AtmAne Indri ane mananI sahAya levI paDe te. matijJAna pAMca Indriye ane mananI sahAyathI thAya che ane zrutajJAna ekalAM mananI sahAyathI thAya che; paNa bane parokSa pramANa jJAna che. naya e zrutajJAnane ja eka prakAra che. je jJAna vastunA eka aMzane Itara aMzenAM a5lApa karyA vinA jaNAve te nathuta che. svAbhita aMzane jaNAvavAnI sAthe Itara ane je apalApa kare te dunayazrata che ane vastunA samagra aMzene jaNAve te syAdavAdamRta che. A ja vAta ApaNe eka daSTAMtathI samajIe dharmanA anukrame cAra prakAra che: dAna, zIla, tapa ane bhAva. e cAramAMthI kaI ekane ja dharma tarIke sthApana kare te nayakRta che. ekane dharma tarIke sthApI bIjanAM dharma svarUpane niSedha kare che durnayakRta che ane kramaza cAreya (dAna, zIla, tapa ane bhAva)ne dharma tarIke varNavavA te syAdavAdadbhuta che. vaLI dhamane ArAdhavA mATe anukrame traNa guNonI athavA traNa tavenI AvazyaktA rahe che. darzana, jJAna ane cAritra-e traNa guNa che. deva, guru ane dharma e traNa ta che. temAMnA keI ekane svIkAra te sunaya. te naya sAthe bIjAne tiraskAra te durnaya. ane traNene svIkAra te syAdvAda. jJAna e mokSano mArga che, e vAkya sAcuM che, paNa e eka ja mokSamArga che" ema kahevuM e sAcuM nathI, paraMtu jJAna, darzana ane cAritra e traNe maLIne mokSane mArga bane che.
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ 416 Atma-utthAnane pAye tevI ja rIte devAdhidevanI pUjA e mekSano mArga che, e vAkya sAcuM che. paNa e eka ja vAkya sAcuM che, evuM nathI. guruvaMdana paNa mokSamArga che, e vAkya paNa sAcuM che ane devaguru ane dharma e traNene mekSanA mArga tarIke svIkAra e syAdvAdazruta che. traNamAMthI kaI ekane savIkAranAra nayazrata che ane koI ekane svIkArI anyane niSedha karanAra duniyazrata che. A ja vAtane vyAvahArika daSTie samajavA mATe lADavAnuM daSTAMta che. nayakRta-dunayakRtanAM dRSTAMta ghI, goLa ane ATa-e traNenA vidhipUrvaktA mizraNathI lADa bane che. e traNa mAMthI koI ekane mAdakanuM kAraNa kahevuM-e naya che; ekane kahIne bIjAne niSedha karae durnaya che; traNenuM sthApana karavuM-e syAdvAda che. bIju dAMta gharanuM che. kaI paNa ghara athavA makAna tenAM pAyAnI, bhIMtanI ane chAparAnI apekSA rAkhe che. ghara mATe pAyAne svIkAra karavo, pAyA sivAya bIjAne InkAra karavo ane traNene svIkAra kara-e traNe vAkyo dekhItI rIte ja bhinna che. e traNe vAkyone anukrame naya, durnaya ane syAdavAdanI saMjJA ApI zakAya. A rIte nayavAda, durnayavAda ane syAdavAda, pratyeka sthaLe vicArI zakAya che. dayavAda e ekAMtavAda che, syAdavAda e anekAMtavAda che ane nayavAda e ane kAMtavAdane ja eka aMza che. zrI jainadarzanamAM ekAMtavAdane mithyA karAvyA che. mokSamArgamAM te vidmabhUta che, anaMthakara che. asa abhinivezane poSanAra che. jyAre anekAMtavAda mithyA abhinivezane TALanAra che, mAdhyastha pariNatine piSanAra che tathA mumukSuone sarva prakAranI virAdhanAothI bacAvI ArAdhanAnA mArge caDhAvanAra che. nayavAdanI upagitA pravRttimAM daDhatAne lAvanArI che tathA sAcAM kAraNene svIkAra karI anya paNa teTalAM ja sAcA kAraNene InkAra karAvatAM bacAvI lenAra nIvaDe che, kevaLa ja kAra" dvArA bIjA kAraNeno uchera karatAM aTakAvanArI puravAra thAya che. ghora aMdhArI rAte dIvA jeTaluM upakAraka A jJAna mumukSuone mArgadarzaka nIvaDe che. ekAMtavAdanAM phaLa jaina zAsakAronA abhiprAya mujaba A nayavAda ane syAdavAdanuM rahasyapUrNa jJAna nahi thavAne lIdhe ja, jIva anAdikALathI ekAMtavAdamAM taNAI A bhavATavImAM pari. bhramaNa karyA kare che.
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ syAdvAda-darzana 417 ekAMtavAdanA A aMdhakAramAMthI jIvane bacAvI lenAruM samyajJAna, nayavAda ane syAdvAdane tenA sAcA svarUpamAM vistArathI samajAvanAra, pUrvAcAryonA aneka graMtharatane Aje paNa mojuda che. temAM zrI siddhasena divAkarasUri racita "sammatita" graMtha sauthI mokhare che. bIje zrI mahalavAdIno "nayacakra' nAme graMtha che. taduparAMta zrI haribhadrasUrIzvarajI racita "anekAMta jaya patAkA" vAdIdevasUrijIne "pramANu naya tatva lenAlaMkAra kalikAla sarvajJa bhagavaMta zrI hemacaMdrasurIzvarajIno "syAdvAda maMjarI" nAmanI TIkAvALA "anya ega vyacheda kSatrizikArUpa' tathA pramANa mImAMsA, upAyAya zrI yazovijayajI viracita zAsavAta samuccayanI TIkA svarUpa syAdavAda ka95latA tathA bIjAM paNa naya pradIpa, naya rahasya, napadeza ityAdi nAnAM nAnAM prakaraNe aneka che. A badhA graMthe temaja prakane gurugamathI bhaNavA ane samajavA mATe jeo sAcA aMtaHkaraNathI prayAsa kare che, teone jJAnane keI navo divya-prakAza prApta thAya che ke jenA teja vistAramAM ajJAnarUpI aMdhakAra nAza pAme che ane samyajJAnarUpI sUrya sahastra kiraNa vaDe aMtaramAM ajavALA pAthare che. sanmArge caDhAvI mokSamArgamAM AgaLa vadhAranAra nayavAdanA marmane hRdayasAta karavAthI sujhabujha sahune vahelI sparze! syAvAda-darzana zrI jainazAsane batAvele ArAdhanAno mAga kahe ke "jenI-ArAdhanA" kahe, e be no artha eka che. jenI eTale zrI jinezvaradeva saMbaMdhita athavA zrI jinavaro padiSTa. matalaba ke zrI jinezvaradee zrI jenazAsana pravartAvyuM ane zrI jainazAsane ArAdhanAne mArga batAvyuM. ArAdhanAne mArga ArAdhanAthI bhinnanathI ane ArAdhanA zrI jenazAsanathI bhinna nathI. zrI jainazAsana, ArAdhanA ane ArAdhanA mArga e traNeya nizcayathI abhinna hovA chatAM vyavahArathI bhinna paNa che. eka ja vastune bhinna ane abhinna evA be viruddha dharmovALI kahevI emAM upalakadaSTie bhale viruddha jevuM lAge paNa tAvika-daSTie te viruddha nathI, paNa atyaMta susaMgata che. jagatano keI paNa padAtha ekAnta bhinna ke ekAnta abhinna dharmovALo che ja nahi. A. 53
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnanA pAyA cetana ane jaDa jevA sarvathA viruddha jaluAtA dharmovALA padArtho paNa sathA bhinna nathI, temaja AtmA ane deha jevA sarvathA aviruddha jaNAtA dharmovALA padArtho paNa sarvathA abhinna nathI. 418 cetanatva ane jaDatva jevA vizeSa dharmothI cetana ane jaDa jema sarvathA bhinna che, tema astitva, vastutva, dravyatva, prameyatva jevA sarva sAmAnya dharmothI cetana ane jaDa sathA abhinna paNa che. jJAna, darzana, sukha ane vIrya Adi dharmo vaDe AtmA ane jIvamAM jema abheda jaNAya che, tema 'ati tAn tAnuM varcAcAntrapnoti' ( te te paryAyAne pAme che,) ane 'nIti viSa-trAbAndhAti' (daza prakAranA prANaiAne dhAraNa kare che.) e e arthI AtmA ane jIvanA bheda paNa jaNAve che. pAMcAne dhAraNa karavA rUpa dhama siddhAtmAone che, jayAre daza prakAranA prANAne dhAraNa karavA rUpa dharma siddhAtmAone nathI. A rIte jema siddhanA ane saMsAranA AtmAe bhinna paNa che, tema caitanya lakSaNa ubhayamAM samAna hovAthI abhinna paNa che. anekAntavAdanI vyApakatA zinnAbhinna, nityAnitya, ekAneka Adi sava thA viruddha bhAsatA dharmo A rIte jagatanA pratyeka padArthomAM rahelAM che. eTalA ja mATe anekAntavAdanI AvazyakatA che ke, jethI padArthanA svarUpanu' yathA-darzana ane nirUpaNa karavAnI tattvadRSTi prApta thAya. anekAntavAdanA Azraya svIkAryA sivAya koI paNa padArtha nuM satya nirUpaNu thaI zakatuM nathI. eka ja AkAravALu vijJAna aneka AkArAthI yukta che. eka ja citrarUpa, aneka rUpAne dhAraNa kare che tathA eka ja prakRti-sattva, rajasa ane tamasa evA traNa paraspara viruddha dharmothI sahita che, ema vidvAna gaNAtA paNa bauddho, nayAyikA ane sAMkhyAne anukrame nirUpaNu karavu' paDayu che. anekAntavAdane cheDIne, kAipaNa padmA'nI vyavasthA Aja sudhI kAi karI zakyuM nathI ane kAI kALe te zakaya paNa nathI. anekAntavAda e ja tattvavAda che, ekAntavAda e mithyAvAda che. bhinnAbhinna bheda ane abheda e e viruddha dharmAM paNa eka ja vastunA Azraya karIne rahelA che. 4'tazULavALA hAthI ' ema kahevAthI hAthI ane tenA dAMta hAthIthI judA che, ema siddha thatuM nathI. hAthInA dAMta hAthInA zarIranI jema bhinna nathI, tema abhinna paNa nathI. jo abhinna ja hAya te| 'hAthInA dAMta' ema bheda atharthAMmAM vaparAtI chaThThI
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ syAdvAdane mahimA 419 vibhaktithI kadI nirdeza thaI zake ja nahi. matalaba ke hAthInA dAMta e avayavarUpe hAthIne zarIrathI bhinna che ane eka ja zarIrane avayava hovAthI avayavIrUpe abhinna che. A rIte bhedabhedane vyavahAra samasta jagatamAM prasiddha che, tema chatAM tene svI. kAra na karo e mithyA-matinI nizAnI che. anekAntavAda e nirmaLa AMtara-cakSu che, tenA InsTAththI tAtvika daSTi lusa thAya che ane tavamAgathI bhraSTa thavAya che. syAdavAdano mahimA ApaNe joI gayA ke zrI jainadarzana, ArAdhanA ke ArAdhanAno mAga, e zrI jinezvaranA upadezathI keI bhinna vastu nathI. zrI jinezvaradevone upadeza enuM ja nAma zrI jenadarzana che. upadeza, dazana, ArAdhanA ane mArga A cAre ya bhinna nathI arthAt abhinna che. paNa ethI keIe ema mAnI levAnuM nathI ke e cAre ya savaze abhinna che. bhedabhedane ATale viveka karI zakavAnI AtarasUjha dharAvanArA AtmAo bhAvathI zrI jainadarzanane pAmavAne lAyaka banI zake che, te sivAya nahi. zrI jinezvarane upadeza ane zrI jainadarzana dravyatayA abhinna hovA chatAM paryAyatayA bhinna che. zrI jainadarzana ane ethI ArAdhanA sAmAnyatayA eka havA chatAM vizeSatayA judI che. ArAdhanA ane ArAdhanAne mAga jAtitayA eka hevA chatAM vyaktitayA aneka che. A rItane vya-payayane, sAmAnya-vizeSane ke jati-vyaktine viveka nahi karI zakanAra mATe pU. upAdhyAyajI bhagavaMta zrI yazovijayajI mahArAjAe sAcuM ja kahyuM che keguru upadeza vinA jana mUDhA, dazava jaina vagove; parama guru, jena kahe karyuM che ? syAdvAra pUrana je jAne, nayagarbhita jasa vAcA, guna, paryAya, dravya, je bujhe, se hI jena hai sAcA. - - parama guru, jena kahe karyuM have?" A paMktionuM tAtparya e che ke, je AtmA syAdavAdane jANatA nathI. jenI vANI nayavAdathI arthAt apekSAvAdathI garbhita nathI, guNa, paryAya ke dravyanuM jene jJAna nathI, te sAce jena nathI, evA AtmAo syAdvAdanA jJAtA guruonI nizrA vinA jyAM-tyAM zrI jainadarzananI vagovaNI kare che. matalaba ke syAdvAdanI pariNati sivAya pUrNatAnA paMthe prayANa zakya ja nathI.
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnane pAye pAramezvarI AzA zrI jinavapadaSTi ArAdhanAno bIjo paryAya paramezvarI-AjJA paNa thaI zake che. pAramezvarI eTale paramezvara saMbaMdhI ane AjJA eTale ArAdhanA ! paramezvara eTale sarvazreSTha aizvaryane dhAraNa karanArA ! sarvazreSTha aizvaryAnA mAlika, A jagatamAM tribhuvana upakAraka zrI tIrthakara nAmarUpI parama pAvanI puNya-prakRtine upabhega karanAra zrI tIrthakara de ja che. sAcA paramezvara "A jagatamAM eka ja paramezvara che! ane te nitya mukta che. e paramezvaranI IcchAthI ja jagata utpanna thaI jAya che ane IcchA mAtrathI ja jagatane vinAza thaI jAya che." paramezvara saMbaMdhI A prakAranI nirAdhAra kalpanA keTalI asaMbaddha ane virodhI che, te carcavAne ahIM prasaMga nathI. kintu pAramezvarI AjJA samajavA mATe satya paramezvara keNa che? e samajyA vinA cAlI zake tema paNa nathI. nityatva ane muktatva vizeSaNathI alaMkRta eka paramAtmA jagatanuM saMcAlana kare che-ema kahevuM e "nittaramahuM maunI" ema belavAnI jema nitAta asatya che. beluM paNa chuM ane mauna paNa chuM' ema kahevuM e jema pitAnA ja vacana vaDe potAnI pratijJAnuM khaMDana che, tema paramezvara nitya paNa che ane saMcAlaka paNa che tathA mukta paNa che ane IcchAyukta paNa che, ema kahevuM e paNa svapratijJA-vidhI che. prathama te apracuta, anutpanna, sthirekasvabhAva nityatva dharmayukta kaI paNa padArtha jagatamAM hastI dharAvI zaktA nathI. jeTalA sat padArtho che, te saghaLA utpAda, vyaya ane pravyane avinAbhAva saMbaMdha che arthAta ekanI gerahAjarImAM bIje rahI zako ja nathI. jema dIpaka ane tene prakAza, ratna ane tenI kAnti eka bIjAthI chUTA paDI zakatA nathI, tema dravya ane paryAya eka bIjA vinA hayAti bhegavI zakatAM ja nathI jyAM prakAza nathI, tyAM dIpaka nathI ane jyAM dIpaka nathI tyAM tene prakAza nathI, tema jyAM dravya nathI tyAM paryAya nathI ane jyAM paryAya nathI, tyAM dravya paNa nathI eTalA ja mATe "apracuta" eTale vyayarahita ane "anutpanna" eTale utpAdarahita evA koI paNa eka sthira paramezvara jagatamAM hayAti dharAve che, ema mAnavuM e utpAi ane vyayadharmarahita zazazaMga (sasalAnuM ziMgaDuM') paNa hayAti dharAve che, ema mAnavA barAbara che. apracuta, anutpanna ane sthirehavabhAvavALA paramezvara zazazaga samAna che. e sAbita thayA pachI, paramezvarI AjJA siddha karavA mATe kevA paramezvara jagatamAM vidyamAna che, e samajavuM bAkI rahe che.
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ syAdvAdanI sArvabhaumatA 421 nityamukta nahi, paNa saMsAramukta paramezvara e ja sAcA paramezvara che. e samajavA mATe ahIM eTaluM ja samajavuM paryApta che ke, muktatvanI sAthe nityatva vizeSaNa jeTaluM asaMgata che, teTaluM ja muktatvanI sAthe saMsAra eTale baddhatva vizeSaNa susaMgata che. je baddha ja nathI, te kaI kALe paNa mukta vyapadezane yogya banI zaktA nathI. muktapadane sArthaka karanArA te ja che ke, je baddha heIne "mukta" banyA che. eTalA ja mATe saMsAramukta paramezvara e sAcA paramezvara che ane nityamukta paramezvaranI vAta nirAdhAra che. AzA nityamukta paramezvarane jagatanuM saMcAlana jeTaluM aghaTita che, teTaluM ja aghaTita AjJAnuM karavuM che. AjJA eTale Aptavacana yAne hite deza. upadeza vacanAtmaka che. vacana-kriyAtmaka che ane kriyA anitya che. nitya paramezvara, anitya kriyAnuM upAdAna banI zake e sarvathA nyAya viruddha che, eTaluM ja nahi, paNa vacana e zarIrane dharma che ane nityamukta AtmAne zarIrane saMbaMdha kaI rIte paNa ghaTita thaI zaktA nathI. viSaya-kaSAyarUpa saMsArathI mukta paramezvara jyAM sudhI aghAnikarmasahita che, tyAM pRthvItala para vicarI hitepadeza Ape che ane je kSaNe sarva-karmarahita bane che, te kSaNe azarIrI banI mukti sthAne pahoMcI jAya che. tyAra bAda te muktAtmAone upadezakarma heI zakatuM nathI. syAdvAdanI sArvabhaumatA syAdvAda daSTi jIvanamAM syAdavAda pacAvo khUba ja jarUrI che. mananI samAdhi, sAce sAmAyikabhAva syAdavAdanI sahAyathI ja prApta thaI zake che. jIvanamAM asamAdhinA je bhAve jaNAya che, te badhAya nirAzAvAdamAMthI janmyA che. A nirAzAvAda nabaLI bAjuonA darzanathI janme che. sTAphavAda A nabaLI bAjunA darzanane aTakAvI, sabaLI bAjunA dazana tarapha ApaNane dorI jAya che. sabaLI bAjunuM darzana AzAnuM preraka che. AzAvAdI, samAdhine sArI rIte siddha karI zake che, kAraNa ke teNe phaLanI apekSA rAkhI nathI. eka dAkhalo laIeH eka kerI che. tene aDadho bhAga sAro che, aDadhe bagaDI gaye che. je bagaDelA bhAganI enI nabaLI bAjune joIe te nirAzA thAya. nizA
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ 422 Atma-utthAnane pAye zAmAMthI asamAdhi jame jAte ja vagara kAraNe buddhinI bhUlanA kAraNe duHkhI thaIe. paNa je e kerInA sArA bhAganI sArI bAjune joIe te utsAhita thavAya, mana svastha rahe, buddhi ApaNane sukhI karavAmAM kAraNa bane. A sAmAnya dAkhalA uparathI ApaNe samajI zakIe chIe ke, buddhinI bhUlomAMthI ApaNe duo janmAvIe chIe. sthAvAda-daSTi A bhUlo karatAM aTakAve che e vastunI sabaLI bAjunuM darzana karAvIne svasthatA pradAna kare che. syAdavAda eka mahAna rathika dharma saMbaMdhI jeTalA jhaghaDAo jagatamAM upasthita thayA che, eTalA bIjA keI viSayamAM kadAca upasthita nahi thayA hoya, ema eka apekSAthI kahevAya. magalee islAma-dharmanA mULa UMDA laI javA, agaNita hiMdu-mUrtionA TukaDA karyA aneka hiMduone musalamAna banAvyA, hajAro hiMdu-sIone pitAnA aMtApuramAM besADI dIdhI. aMgrejoe khristI dharmanA pracAra mATe harijanane Arthika madada ApI, khristI banAvyA. kahevAtI sevA ApanArI saMsthAo kholI, nizALo UbhI karI ane e pitAnI kAryasiddhi karatA rahyA. AvI dhamadha-vRttie jIvamAM paraspara samanvaya na sAthe. svAdavAda A samanvaya mATe akasIra IlAja che. syAdavAda badhA darzanenI lagAma jhIlanAra eka mahAna pathika che. eNe A "vAda-nIti" svIkArI nathI, paNa vAdIonA kaleza-kaMkAsane TALavAne rAjamArga ja apanAvyuM che. dareka kalezane nivAravA e nyAyAdhIza tarIkenuM kArya kare che. sahune keI eka rIteya sArA jevA mATe e apekSA-daSTi svIkAre che. Ama, dharmathI UbhA thatA jhaghaDAone, culone, saMhAra ane bhegone syAdavAda nivAre che, pratyekamAM rahelA suMdara-tavane bahAra lAvI, pratyekane mATe banAve che. chatAM bIjAne nAne siddha na karatAM ene paNa su-tattvane pragaTa karIne eTale ja moTe me Ape che. Ama paraspara hAtha milAvIne syAdavAda dharmanA bahAne thatAM yuddhone dUra Thele che. vizvazAntinI bhAvanA ane syAdavAda vizvazAMtinI bhAvanAne paNa syAddavAra ja mUrta svarUpa ApI zake. e te raziyAne enI pracaMDa zaktinI apekSAe, amerikAne samRddhinI apekSAe; briTanane mutsavIgIrInI apekSAe ane jarmanIne vijJAnanI apekSAo-ema pratyekane kaIne keI apekSAe mahatva Ape che ane kahe che-A badhAya baLonA milana thAya te ja vizva, zAntine mAge vaLI zake? A baLa je chUTA chavAyAM paDelAM haze, te dareka pitAne ja baLavAna samajI bIjAne tucchakAze.
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ syAdvAdanI sAaumatA 425 gaTaramAMthI kacarA ulecI nAkhIetA pANI te AAApa vahevA lAge che. kacarA rAkhIne pANIne dhakko mAravA e tA niraka che. A nIti syAdvAdanI che. jyAM klezAnA kacarA dUra thayA, tyAM dharmatattvanuM jaLa, ApeAApa AtmAnA pradezeAmAM vahevA lAge che. ekAMta-dazanA peAtAnA kahAgrahI-matanI siddhi mATe ja granthA bhare che ane A siddhithI phleza janmAve che, peAtAnA anuyAyIone e kadAgrahI banAve che. Ama, dharmatattvanI prAptinA nAme leza vadhe che. syAdvAda A ja dezanAnA ekAMtane tADI nAkhe che ane pachI sarva daza mAne peAtAnAmAM samAvI le che. ene koI dana sAthe viAdha nathI. are! e tA e dazanAe batAvela meAkSamAnI sAdhanAmAM sahAyarUpa bane che. emAMnA ekAMta-nirUpaNane bAdhaka samajIne dUra kare che, eTale tarata ja e dazana syAdvAdanu ja aMga bane che. syAdvAdanI A naisargika kArya paddhati vaDe enu svAtantya ajara amara che. syAdvAdanI amI najara A rIte syAdvAda matrIne vyApaka banAve che ane pachI saghaLAya daza nanI prakriyAAne sApekSa dRSTie apanAve che. prakRti-bhede prakriyA--bheda hAya che, tema chatAM ya rAjamArga" tA eka ja hoya che. ema syAdvAde paNa pAtAnA eka rAjamArga rAkhyuM che, je jaina-ina' rUpa che. keDIe aneka hoya, paNa te badhI rAjamAga mAMthI nIkaLe ane rAjamAga mAM zaLe ! A keDIo kevaLa TUMkI hoya che, evuM nathI. krantu bhUlabhUlAmaNI bharelI paNa hoya che. jo rAjamArga para pAchu na avAya te kayAMka unmAge caDhI javAya. mATe ja syAdvAda sahune rAjamAga para calAvavAnuM pasaMda kare che. tema chatAM jo koi keDIemAMthI ja pasAra thavAnA Agraha seve che, te tenA taraph syAdvAda vAtsalyanuM amI vahAve che, tene zajamAnuM mahattva samajAve che, keDIe jAya tAya tene tucchazvAtA nathI, paNa tenI para mAdhyastha ja dhAraNa kare che. keDIe aTavAyelA pAchA pharIne rAjamAge AvI jAya che, te enu jhaTa kalyANu thAya che. dAca samaya vadhu lAge, te paNa syAdvAda dhIraja dhare che. enI rAha jue che. eka vAra e jyAre paNa Ave che, tyAre eTalA ja vAtsalyathI, eTalA ja AnaMdathI ene peAtAnI geAdamAM le che. enA jIvanane kalyANanA rAjamArge vALe che. ApaNe sahu AvA vizALa hRdayanA mahAna nyAyAdhIza syAdvAdanA Azraya laIe teA jIvanane vyavasthita banAvI zakIe. Ama thAya tA samAja ane dhama ubhaya kSetre A. 14
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4ra4 Atma-utthAnane pAye samAdhAna ? A praznanuM samAdhAna e che ke-dhamatava jevI mahAna vastu turacha haiyAmAM, malina buddhimAM, kalezanA vAtAvaraNamAM siddha thaI zakatI nathI, jyAM zAti che, zuddha-buddhi che, samAdhAna che, tyAM ja A dharmatatva khIle che. syAdvAda dharmane yogya bhUmi banAve che. bAda e dharmane khIlave paNa che. jayAM vadhu kaleza che, vadhu asamAdhAna che, tyAM syAdvAdanI vadhu jarUra nathI zuM? kema ke syAdvAda te nyAyAdhIza che. enuM kArya te evA sthaLe ja heI zake! e sthAnamAM enuM kArya kalezAdi dUra karIne dharmanAM bIja vAvavAne gya bhUmi taiyAra karavAnuM che. jyAre saMsArathI para evA sAdhu jIvananA ucca kSetre e dharmabIjane khIlavavAnuM kArya kare che, eTale ja phera! bAkI syAdavAdanI jaMrUra te janmatAMnI sAthe ja che ane maratAM sudhI rahevAnI ja che. jIvanane TakAvavA jeTaluM jarUrI zvAsocchavAsa che, tethI ya vadhu jarUrI, jIvananA yathArtha abhigamane vikasAvavA mATe syAdavAda che. syAdavAdanuM svAtaMtrya eka prazna thAya che ke syAdavAda sarva darzanene amuka amuka apekSAe "satya" tarIke apanAve che, te syAdvAdanuM svAtavya zuM? yAdvAda zuM eka zaMbhumeLa nathI banI jate? enuM samAdhAna e che ke-sarva darzanene sApekSa daSTie jovAnuM kArya syAdvAda sivAya, vizvamAM kaI darzana karatuM nathI. eTale ke syAdvAdanuM AvuM samanvayIdarzana, AvuM sAragrAhItva e ja enuM svAtanya che. gaMgA, yamunA, godAvarI Adi saritAo jyAM bhegI thAya che, te vastune "samudra evuM vatantra nAma apAya che. samudramAM jema A rIte potAnuM astitva badhI nadIethI vilakSaNa bane che, tema syAdvAra paNa zaMbhumeLo nathI, paraMtu samudranA jevuM ja eka svata- tava che. jeNe bIjA pratyeka darzananI khaMDana nItine na apanAvatAM sApekSadaSTie maMDananI vizuddha-bhUmi upara potAnuM astitva sthApita karyuM che. saritAone potAmAM samAvI lenAra samudranI jema, sarva--darzanene pitAmAM sthAna ApanAra syAdvAda paNa svatantra eka mahAna tattva che. samudrane maLanArI saritAo, sUryanA game tevA tApathI paNa zeSAtI nathI, tema syAdavAdamAM maLelA saghaLA darzanenI gauravagAthA "yAvaccandra divAkara' bane che. syAdvAdathI chUTuM paDeluM darzana te TUMkA gALAmAM naSTa thaI jAya che. syAdavAdanuM kAya syAddavAda jhaghaDAmAM na paDatAM mokSanI prApti ane karmanA kSayanI suyogya nItine apanAvavAmAM vadhu mAne che ane teNe sAragrAhI banavuM pasaMda karIne kalezane nivAravAnuM sarva prathama kArya upADI lIdhuM che.
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ syAdvAdanI sAbhomatA 425 gaTaramAMthI kacarA ulecI nAkhIe teA pANI te ApAApa vahevA lAge che. kacara rAkhIne pANIne dhakko mAravA e te niraka che. A nIti syAdvAdanI che. jyAM klezeAnA kacarA dUra thayA, tyAM dharmatattvanuM' jaLa, ApoApa AtmAnA pradezamAM vahevA lAge che. ekAMta-danA peAtAnA kachAgrahI-matanI siddhi mATe ja granthA bhare che ane A siddhithI phleza janmAve che, peAtAnA anuyAyIone e kadAgrahI banAve che. Ama, dharmatattvanI prAptinA nAme leza vadhe che. syAAda A ja da nAnA ekAMtane tADI nAkhe che ane pachI sa-daza nAne peAtAnAmAM samAvI le che. ene keAI dana sAthe virodha nathI. are! e tA e dazanAe batAvela mAkSamArganI sAdhanAmAM sahAyarUpa bane che. emAMnA ekAMta-nirUpaNane khAdhaka samajIne dUra kare che, eTale tarata ja e kazana syAdvAdanuM ja aMga bane che. syAdvAdanI A naisargika kArya paddhati vaDe enu svAtantya ajara amara che. syAdzAdanI amI najara A rIte syAdvAda matrIne vyApaka banAve che ane pachI saghaLAya dazananI prakriyAAne sApekSa dRSTie apanAve che. prakRti-bhede prakriyA-bheda hoya che, tema chatAMya rAjamAgatA eka ja hoya che. ema syAdvAde paNa pAtAnA eka rAjamArga rAkhyo che, je 'jaina-ina'rUpa che. keDIe aneka hoya, pazu te badhI rAjamAga mAMthI nIkaLe ane zajamAga mAM bhaLe ! A keDIe kevaLa TUMkI DhAya che, evu' nathI. kintu bhUlabhUlAmaNI bharelI paNa hoya che. jo rAjamArga para pAchu na avAya te kayAMka unmAge caDhI javAya. mATe ja syAdvAda sahune rAjamArga para calAvavAnu pasada kare che. tema chatAM jo koi keDIemAMthI ja pasAra thavAnA Agraha seve che, tA tenA taraph syAdvAda vAtsalyanuM amI vahAve che, tene rAjamAnuM mahattva samajAve che, keDIe jAya tAya tene tucchakAratA nathI, paNa tenI para mAdhyastha ja dhAraNa kare che. keDIe aTavAyele pAchA pharIne rAjamAge AvI jAya che, teA enuM jhaTa kalyANu thAya che. iAca samaya vadhu lAge, tA paNa syAdvAda pIraja dhare che. enI rAha jue che. eka vAra e jyAre paNa Ave che, tyAre eTalA ja vAtsalyathI, eTalA ja AnaMdathI ene peAtAnI gAdamAM le che. enA jIvanane kalyANanA rAjamArge vALe che. ApaNe sahu AvA vizALa hRdayanA mahAna nyAyAdhIza syAdvAdanA Azraya laIe tA jIvanane vyavasthita banAvI zakIe. Ama thAya tA samAja ane dhama ubhaya kSetre A. 14
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ 426 Atma-utthAnane pAye paraspara maLIne cAle. eka tANe che, te bIje vANe che. ubhayanA milanamAMthI ja suMdara majAnuM vastra taiyAra thAya che. AkhuMya vizva syAdvAdI bane, syAdvAda sahunA haiye vase, syAdvAda sahunA manamAM rame, syAdvAda sahunA jIvananuM anivArya aMga bane e ja abhilASA ! syAdvAdanuM mahatva prabhu zrI mahAvIra svAmIne ananya upakAra AsannaupakArI prabhu zrI mahAvIra svAmIjInA je asIma upakAra A jagata upara che, temAM moTAmAM meTe upakAra, teozrIe jagatane ApelA syAdvAdanA bane che. A badha ApIne teozrIe jagatanI tamAma Apattione ekasAthe cUro karI nAkhe che. A jagata haMmezAM ApattiothI paripUrNa hoya che ane temAM nitya navI navI Apattio utpanna thatI ja jAya che. paNa jema navI navI Apattio utpanna thAya che, tema tene vinAza karavA mATe paNa A jagatamAM navA navA sapuruSe kALakrame utpanna thatAM jovAmAM Ave che. ane e ApattionA aMdhakArane dUra karI nAkhavA mATe bhagIratha prayAsa kare che ane te ja temane prayatna jagata mATe AdarzarUpa banI jAya che. vizvopakArI mahApuruSonA prayatno "sAdhanA' rUpe oLakhAya che. ane prabhu zrI mahAvIra svAmIjIe AvI gajaba sAdhanA dvArA pragaTelA kevaLajJAna dvArA jagatane je bodha Ape, temAM jagatanA ivene jIvanamAM Dagale ne pagale naDatI aneka prakAranI Apattione haThAvavAnA sarvottama mArgarUpa syAdvAdane khAsa samAveza thAya che. ane e teozrInA jagata uparanA meTAmAM moTA aneka upakAre paikIne eka meTo upakAra che. teozrIe prakAzelA e (syAdvAda) mArgane je kaI anusare che, te potAnA jIvanamAM naDatI aneka prakAranI bAhya ane AtyaMtara badhI ja Apattione vijetA banI jAya che. manuSya svabhAva pramANe pratyeka manuSya ApattiothI bacavA mATe satata prayatnazIla rahe che ane dareka samajadAra mANasa potAnI zakti ane kSaye pazama pramANe enA mArgo zodhe che. ane zodha karatAM jyAre saMpUrNa saceTa mArga hAthamAM Ave che, tyAre ja mANasa saMpUrNa rIte ApattimAMthI chUTavAne mATe samartha bane che. Apattione samULa nAza karavA mATe prabhu zrI mahAvIra svAmIjIe je mArga batAvyuM che, te "anekAMtavAda" athavA "apekSAvAnA nAme paNa oLakhAya che. tene Azraya lenAra A jagatamAM koI paNa sthAne parAbhava pAmatA nathI, evuM teozrInuM vacana che. ane tethI ja teozrInA vacana upara jemane saMpUrNa vizvAsa che, teo jyAre jyAre
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ syAdvAdanuM mahattava 4ra7 parAbhava pAme che, tyAre tyAre namratApUrvaka svIkAre che ke "amAre parAjaya thayo che temAM jANatAM ke ajANatAM paNa jarUra amoe syAddhavAdazailInuM (maryAdAnuM) ullaMghana karyuM haze." anyathA syAdvAdIne kadI paNa parAjaya hoI zake nahi. sUryanI vidyamAnatAmAM "aMdhakAra che, e ukti jeTalI asatya kare che, teTalI ja syAdvavAdI parAjaya pAme che, e ukti paNa asatya kare che. syAdvAdane jIvanamAM utAre je koI jenakuLamAM janma le, te prabhu zrI mahAvIra svAmIne anuyAyI gaNAya, ema kahevAya che. paNa A vyavahAra-vacana che. te saMpUrNa satya nathI, paNa ApekSita satya che. kharI rIte te jIvanamAM jeTalA pramANamAM syAdvAdanuM zakya pAlana thaI zake che ane pAlana karavAnI jeTalA pramANamAM bhAvanA rahe che, teTalA pramANamAM ja prabhu zrI mahAvIranuM sAcuM anuyAyIpaNuM ghaTI zake che. jagatane sukhI banAvavA mATe bhagavAna zrI mahAvIra svAmIne eTale ja upadeza che ke, syAdvAdane jIvanamAM utAre." syAdvAda eka evI vastu che ke jIvanamAM UtaryA pachI, vyaktinuM jIvana jagatamAM Apa Apa zreSTha banI jAya che. enuM pAlana Ave che eTale badhI ja Apattio, vagara prayatna palAyana thaI jAya che. saMpattio svAbhAvikapaNe AvI maLe che ane sarvatra enA (e vyaktinA) nAmanI vijayapatAkA pharake che! ApaNA cAlu jIvanavyavahAramAM "syAdvAda' ghaNe agatyane bhAga bhajave che athavA te syAdvAdanA AzayathI ja ApaNe Akhe AvanavyavahAra sukhapUrvaka cAlI rahyo che, ema kahevuM emAM jarA paNa atizayokti nahi lekhAya. A vAta sAva sAcI hovA chatAM te ApaNA dayAnanI lagabhaga bahAra che. e ApaNI te viSaya pratyenI bedarakArI temaja ajJAnatA che. syAdvAdanI sahAya vagara game tevo samartha mANasa paNa, potAne vyavahAra eka divasa paNa calAvI zakavAne samartha banI zakatuM nathI. ApaNA jIvananI AsapAsa ghaNI evI cIjo saMkalita thayelI hoya che ke je jIvana jIvavAmAM mukhya bhAga bhajave che ane te ApaNe taddana najIka hoya che tema chatAM ApaNe te vastuothI tadana ajANa hoIe chIe. jema ke bhojana karyA pachI zarIramAM kevI rIte lehI, mAMsa, carabI, hADakAM, zukra vagere jhapATAbaMdha bane che, tene ApaNe jANatA nathI. A vastuo ApaNI adhikAdhika nikaTa banI rahelI hovA chatAM ane jIvana jIvavAmAM mukhya bhAga bhajavanAra hovA chatAM ApaNe enAthI ghaNA ja ajANa hoIe chIe.
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ 428 Atma-utthAnane pAye tevI ja rIte manuSyamAtranA jIvananI sAthe syAdvAda etata thaIne rahe che. mANasa sukhapUrvaka jIvananirvAha kare che, temAM syAdvAdanuM pAlana e mukhya kAraNa che. ane mANasa jyAM parAbhava pAme che, tyAM syAdabhAvanA pAlanane abhAva e ja mukhya kAraNa che. A vastuthI ApaNe ajANa chIe tethI ja sukha-duHkhamAM ke hAra-jItamAM, syAdvAda sivAya bIjAne tene yaza-apayaza ApavA maMDI paDIe chIe. vastutaH te hAra ane chatamAM mukhya kAraNa, syAdvAdanI hadamAM rahevuM yA tenuM ullaMghana karavuM te ja che. A rIte ajANatAM paNa syAdvAinuM pAlana, Aja dina sudhI ApaNane aneka ApattiomAMthI ugAranAruM banyuM che. belanAra pratyeka manuSyane zabdaprayoga kare paDe che, paNa te badhAee vyAkaraNanuM vyavasthita jJAna meLaveluM hoya che, evuM nathI hotuM. tema chatAM teo susaMbaddha, vyavasthita ane vyAkaraNa bhaNelAnI jema bhASAprayoga karI zake che, tema syAdvAine nahi samajanArA paNa naisargika rIte prApta thayelI zaktithI syAdvAdanuM vyavasthita jJAna prApta karyA vagara ja jIvanamAM sahaja rIte syAdvAdanuM pAlana kare che ane tethI potAnA kAryamAM saphaLatA paNa meLave che. paNa te dherI mArga na kahevAya (gaNAya), kAraNa ke temAM gothuM khAI javAnI saMbhAvanA che. unmatta mANasa paNa kaI vakhate sAruM bole che, tema kaMI vakhate UMTavaiduM karavAthI paNa sAjA thaI javAya, paNa samaju mANase tenA upara vizvAsa mUkatAM nathI, tema samajaNapUrvaka syAdvAdanuM pAlana jIvanamAM kema thAya te samajavAnI khAsa jarUra che.. syAdvAdanuM zikSaNa syAdvAra eka zreSTha vastu che, e vAta ApaNAmAMthI aneka samajI zakyA che ane anekane samajAvI zake evA paNa vidvAna puruSe samAjamAMthI maLI zakaze, chatAM paNa A kSetramAM haju vadhu pragati thavAnI khAsa jarUra che. yAdvAdane jIvanamAM kevI rIte utArave te zikSaNa prApta karavA mATe taddana navA vidyArthI banavAnI ane navesarathI ekaDe ghUMTavA mATe prayatna karavAnI jarUra che. jANavA mAtrathI ane anekane samAvavA mAtrathI kArya saratuM nathI. sArI vastunuM mAtra varNana karavAthI kArya siddha thAya nahi. vastu game teTalI svAhiSTa hoya, paNa tene svAda anubhavI zakAtuM nathI. tenA svAdane anubhava karavA mATe te vastu mAM mukavI paDe, tema syAdvAdane kharekhara lAbha uThAvavA mATe tene jIvanamAM utA joIe. jIvanamAM utAryA sivAya tene vAstavika svAda ApaNane maLI zake nahi. pachI bhale ApaNe jagatamAM syAdvAdI kahevAtA ke gaNAtA hoIe ane je kaI tene jIvanamAM utAre, te nAmathI syAddhavAdI kahevAtA ke gaNatA na hoya te paNa tene
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdanu mahattva kharA svAdanuM AsvAdana karanArA banI jAya che ane jagatamAM emanuM sthAna 'ajeya' khanI jAya che 429 jo syAdvAdane jIvanamAM utAryo sivAya ke utAravAnI darakAra rAkhyA sivAya mAtra tenuM varNana karavAmAM ja ApaNe zUravIra hoie te ApaNe naTa karatAM UtaratA gaNAI e. kAraNa ke naTa teA peAtAnI bhUmikAmAM rahIne peAtAnA pATha bhajave che, jyAre ApaNe ucca avasthA prApta karI, halakI bhUmikAnA pATha bhajavanArA banI jaIe. syAdvAdanI vaphAdArI je mANasa je pramANe pAte Ave che ane upadeza Ape che, te ja pramANe jo pote aMdarathI vartana kare athavA vartana karavA mATe kALajI rAkhe ane Adazane paheAMcavA mATe tanatoDa prayatna kare, te ja te syAdvAdane vaphAdAra che ema gaNAya. anyathA e syAdvAdane bevaphA gaNAya, syAdvAdanA ghAtaka gaNAya. amApa upakAraka syAdvAda manuSyA bIjA prANIethI zreSTha gaNAya che tenuM mukhya kAraNa te ( manuSyA ) syAdvAdane jIvanamAM utArI zake che, utAravA mATe svataMtra che-te che. te syAdvAdane peAtAnA jIvanamAM utAravA mATe zrI jinezvaradevAe ugra sAdhanA karI che ane aMte jIvanamAM tenu sAMgopAMga pAlana karyuM che. mATe ja zrI tIrthaMkara bhagavaMtA zreSTha puruSAttama puruSa' gaNAya che ane emanA upadeza mujaba tyAra pachInA mahApuruSAe A khAdane jIvanamAM jIvIne pacAvIne, zAstrAmAM lakhIne, Aja sudhI puSkaLa parizrama veThIne TakAvI rAkhyA che. te bhaviSyanI prajA ene jIvanamAM utArI tenA lAbhane uThAve te mATe che. syAdvAdane jIvanamAM kema utAravA e mATenA upadeza jaina zAstrAmAM bharelA che, paNa tene jIvanamAM utAravAnI vyavasthita tAlImanI paNa jarUra che. Thera Thera A taravajJAnanI tAlIma maLe evAM kendro UbhA karavA oie. ane AvA kAryonI aMdara samagra samAje eka thavuM joIe. jJAnI bhagavatAe syAdvAdanA pAlana upara jeTalA bhAra mUkatho che, eTalI ja kALajI tenA pAlana mATe batAvatA ApaNe thaI javuM joIe. syAdvAdI eTale jagatanA tAja vagaranA rAjA, jagatanA trAtA. vivekI puruSAnI pariSadamAM enI sattA sAthI adhika hoya. A paristhiti Aja sudhI akhaMDa rIte cAlI AvI che. mAtra vivAda karIne syAdvAdanI sarvoparitA sthApana kare evA vidvAnA karatAM, syAdvAdane jIvanamAM kema utAravA tenu' zikSaNa ApI zake, jIvananI sAthe syAdvAdane
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ 430 Atma-utthAnanA pAye asthimajAvat banAvI zake, evA vidvAnonI zAsanane vadhAre jarUra che. te mATe A dizAmAM prayatna karavAnI khUba jarUra che. hRdayane vizALa ane premI banAvavAnI sauthI prathama jarUra che. samAna vicAravALAoe paraspara saMgaThana karavAnI ane uttejanA ApavAnI jarUra che. A kArya kaThaNa che, paNa tene apanAvyA sivAya zAsanamAM udAratA, vizALatA, paramArtha parAyaNatA, guNagrAhitA vagere lAvI zakAya tema nathI. mATe ja syAdvAda amApa upakArakAraka lekha che ke je jIvanane "guNadhAma banAvI zake che. ahIM syAdavAdane saMkSipta artha eTale ja levAne che ke, syAdavAda eTale apekSAvAda. eTale dareka vastune apekSAthI ghaTAvatAM zIkhavuM te. A Ama ja" ane "A Ama ja" ema nahi, paNa A apekSAthI "A Ama che ane A apekSAthI "Ama che" ema ghaTAvavuM e ja syAdvAdanuM rahasya che. ame sarva rIte sAcA ane bIjA sarva rIte beTA", evI samaja, khyAla ke bela, enuM nAma ekAMtavAda. ane te anekAMtavAdane kaTTara zatru che. "A apekSAthI ame sAcA" ane "A apekSAthI tame khoTA paNa badhI apekSAe nahi. e abhigama, tamAma vivAda tema ja vikhavAdone tarata ja zamAvI de che ane navAne utpanna thavAne avakAza Ubho thavA deto nathI. syAddavAdanuM pAlana jIvanamAM susaMvAda sthApavAne sarvottama mArga che. samAja temaja sakaLa zrI saMghamAM AmenatikAraka ekasaMpI keLavavAne je rAjamArga te paNa svAdavAdanuM anusaraNa che. ananya upakArI zrI tIrthaMkaradevonI AjJAnuM yathArtha pAlana syAdavAdanA pAlanathI thaI zake che. ane tenA pariNAme AtmA AdhyAnathI bacIne zubha dhyAnamAM yAne dharmadhyAnamAM joDAI zake che ane dharmanuM dhyAna sva5ra ubhayanuM kalyANa karanAruM nIvaDe che. eTale ApaNe sahue sAcA syAdavAdI banavAnI dizAmAM prayatnazIla banavAnI khAsa jarUra che ke jethI vitaMDAvAne janmavAnI eka paNa taka UbhI na thAya ane jIvanane sArthaka karavAnI pratyeka takane ApaNe saphaLatApUrvaka sadupayeAga karIne zrI jenazAsanane pUrA vaphAdAra banI zakIe. syAdavAda daSTi bIjanA paramANu jeTalA guNane ane pitAnA paramANu jeTalA deSane parvata jevA jevAnuM kAraNa e che ke, samyagadaSTi jIva bIjAnA guNone vyavahAra nayathI jue che ane potAnA AtmAne nizcaya nayathI jue che.
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekAMta-daSTinA dASA 431 nizcayathI zuddha evA AtmAmAM alpa paNu doSa asahya che. vyavahArathI azuddha evA AtmAmAM ghaNA paNa doSa alpa che. e rIte peAtAnA moTA guNane paNa nAnA ane bIjAnA nAnA guNane paNa meATA jovAnI pAchaLa paNa e ja siddhAnta rahelA che. nizcayathI guNa vaDe paripUrNa AtmAne jovAthI ceADA paNa guNanI nyUnatA khaTake che. vyavahArathI apUNa evA jIvanI aMdara thADo paNa guNa mATeA dekhAya che. e rIte syAdvAda dRSTi, khIjAnA nAnA paNa guNanI kadara karI zake che ane peAtAnA nAnA paNa DhASane mATe mAnI zake che. anekAMta bhAvanAjanya tattvajJAnathI ja A dRSTi prApta thaI zake che ane e STithI ja 'samaruM noyama 1 mA pamAca' e upadeza ghaTI zake che. utsaga ane apavAda jyAM sudhI AtmAnA zuddha upayAgamAM susthira na thAya, tyAM sudhI AcaraNanI susthiti mATe utsarga ane apavAdanI maitrI sAdhavI joIe. peAtAnI nikhaLatAnA khyAla rAkhyA vinA ekalA utsaganA Agraha rAkhI ati karkaza AcaraNanI haTha na karavI joIe. temaja utsarUpa dhyeyane tadnabhUlI jaIne ekalA apavAdanA AzrayarUpa kevaLa mRdu (anukULa ane sukha zAntipraka) AcaraNurUpa zithilatA paNa na sevavI joIe. sarvajJa bhagava'tAnA mAga 'anekAMta'nA che. ekAMta haTha paNa na thAya ane ekAMta zithilatA paNa na sevAya, e rIte vartavu' joie. niSkapaTapaNe peAtAnI dazA tapAsIne ekaMdare Atmahita thAya te rIte vartavAnI zrI jinezvaradevanI AjJA che. peAtAnI game tevI sakhaLa ke niLa sthiti vakhate eka ja prakAranuM vartana rAkhavu. e ekAMta hAvAthI zrI jinezvara bhagavaMtAnA mAga nathI, mATe tenA tyAga karIne, vivekapUrvaka utsarga apavAdanI maitrInA sucAga sAdhavA joI e. ' ekAMta dRSTinA dvASA kudaratI rIte ApaNane AMkhA maLI ja che! para Mtu te peAtAnI sAmenI vastuonI eka ja khAju joI zake che. vastu mAtrane khIjI khAju paNa hAya che, te jovA mATe kAM tA vastune pheravI pheravIne jovI paDe che athavA tA bIjI bAju jovA mATe ApaNe jAte pharavu' paDe che. ApaNuM jJAna ekapakSIya na banI jAya, te mATe Ama karavuM' Avazyaka
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ 432 Atma-utthAnane pAyo che. adhUrA zAnamAMthI anartho pedA thAya che. alpa jJAna te ati hANa-ema kahevAya che, te baTuM nathI. Ama DhAlanI bIjI bAju aneka kSetromAM javAnI rahI jAya che. suMdara, mulAyama taLAImAM sUvA IcchIe chIe, tyAre khaDatala maTI ApaNe suMvALA banIzuM-e jovAnuM rahI jAya che. svAdiSTa vAnagIo joIe chIe, tyAre tenA sevanathI thate apace, ApaNe jetA nathI. jIvananA raMgarAga tarapha najara jAya che, tyAre mRtyunuM astitva jovAnuM rahI jAya che. sukhanI zodhamAM bhaTakatI vakhate, tenA paDachAyA jevA duHkha tarapha a maMDAtI nathI. zrama TALavA eka page taiyAra rahIe chIe, tyAre zramamAM rahelA AzIrvAdanuM svarUpa najare caDhatuM nathI. prema karavAnI tAlAvelI jAge che, tyAre sAthe-sAthe te premane nibhAva karavA kAje karavA paDatAM tyAganuM darzana ja thatuM nathI! ApaNI daSTi jema eka taraphI hoya che, tema ghaNI vAra bahu ja TUMkI paNa hoya che. ApaNane ekI vakhate samayane ane sthaLane koI nAnakaDo ekAda khaMDa ja dekhAya che. ene sarva kAMI mAnI ApaNe temAM gulatAna banI jaIe chIe. enAthI AgaLano bhAga ke AgaLane kALapravAha ApaNI TUMkI dRSTimAM AvatuM nathI. TUMkI dRSTivALA vepArI, grAhakane kharAba mAla ApI, vadhAre bhAva laI eka ja vakhatamAM badhe naphe laI levAnuM mana kare che. TUMkI dRSTithI anartha Isa5-nItinI eka kathAmAM Ave che ke eka kheDUta dararoja senAnuM IDuM mUkatI haMsalIne, tenA peTamAM raheluM badhuM ja senuM meLavavAnI lAlace mArI nAkhe che ane aMte bhikhArI thAya che. tevI ja rIte TUMkI dRSTithI kAma karatAM loke anartho karI mUke che. je vasatuonI aneka bAjuo jevAnI tema ja lAMbe sudhI jevAnI. ApaNe Teva pADI heya, te lobhAmaNI vastuonuM khoTuM AkarSaNa maTI jAya ane aNagamatI vastuo taraphane tirarakAra ocho thaI jAya. vaLI ApaNI lAgaNIo ane vicAra-zakti samatelapaNe kAma kare. tethI pravartamAna sthitie ApaNane egya lAbha apAve ane a gya hAnithI bacAvI le. dekhIte lAbha e kaMI sarvesarvA lAbha nathI ane dekhIte geralAbha e ke se TakAne geralAbha nathI. jIvanamAM eka trIjI daSTi keLavavAnI paNa jarUra che. tenuM nAma cheH sUma daSTi
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ anekAMtavAda 433 jagatamAM badhI vastuo arasaparasa avicchinna rIte gUMthAyelI che. ekane saMbaMdha bIjA sAthe hoya ja che. ekamAM pheraphAra thAya, enI asara bIjA para thayA vinA rahetI nathI. ApaNe ekane pheraphAra joIe chIe, paNa enAthI thatAM anekavidha pariNAme vistAra jatA nathI. mAthuM dukhe tyAre ApaNe bAma lagADIne ke "e" (ASPRO) laIne saMtoSa anubhavIe chIe. paNa mAthuM dukhavuM e zarIranA samagra svAdhyathI alaga vastu nathI. phakta mAthAnI ja davA karAvavI te skUla ane apUrNa che. enI pUrti mATe daInuM hArda javAnI sUma daSTi jarUrI che. je AvI sUma daSTi khIlavavA mATe prayatna karIe, te ja kharo mArga hAtha lAge. sAcA mArge caDhyA pachI ApoApa badhuM sAruM thavA lAge che. mULiyuM hAthamAM AvyuM ke thaDa, DALIo, pAMdaDAM, phaLa, phUla A badhuM hAthamAM Ave che. mULane piSaNa ApavAnuM zarU karyuM ke AkhA vRkSane poSaNa maLavA lAge che. sAce DaoNkTara aneka vyAdhionI judI judI davA karavA karatAM, roganuM mULa zodhI tene ja haThAvavA prayatna kare che. AvI suthama daSTi ja jIvanamAM kAma ApI zake che. Ama, ekadezIya daSTi, a dIrdhadaSTi ane sthala daSTi-A traNeya daSTi reSita che. daSTinA A deSane dUra ryA vinA sAcuM tatvadarzana thatuM nathI. jenA darzananI dRSTi, syAdavAdano siddhAnta ane tenI pariNati, daSTinA uparokta traNe deze ane tenAthI nipajatA anarthonuM nivAraNa karI Ape che. nyAyane apalApa karI, jIvanamAM azAti pedA karanArI ekAMtadaSTithI bacavA mATe sahue anekAMtadaSTinA upAsaka banavuM ja rahyuM. anekAMtavAda anekAMtavA mAsAdhanAnuM ananya sAdhana che. vastu aneka dharmavALI che tethI anekAMtavAda vaDe zuddha thayelI buddhi vastu svarUpane yathArtha jANe che. satyane satyarUpe ane asatyane asatyarUpe oLakhI, satyane svIkAra ane asatyane parihAra karavo e anekAMtavAda yAne syAdvAdanI pariNati che. ahiMsAdharmanA zreSTha pAlana vinA ekSaprApti zakya nathI. kevaLa zArIrika nahi, kintu vAcika ane mAnasika ahiMsAnA zikhare pahoMcavA mATe syAdvAdane Azraya anivArya che. A, 55
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnanA pAyA jaina dRSTinI vizeSatA syAdvAda siddhAntanA nirUpaNamAM rahelI che. evI samajaNu prApta thavI e bhAvasamyagdarzana che. ahIM dravya eTale satyanI ruci ane bhAva eTale satyanA parIkSApUrvaka svIkAra abhipreta che. tethI bhAvasamyagdana, svaparazAstravettA gItArtha mahAtmAone ja mAneluM che. temanI nizrAe vanAra tattvarucivAna jIvAne bhAvanA kAraNarUpa dravya-samyag krezana svIkArya che. 434 khIjI rIte samyagdarzananA be bheda che, te nizcaya ane vyavahAra, vyavahAra samyagdazana devapUjana ane dharmArAdhanA Adi dharmakriyAo karanAramAM mAneluM che ane nizcaya samyagdaza na, sAtame guNusthAnake ane tenI upara rahelA apramatta munivarone saMbhave che, ke jayAM jJAna-dazana-cAritranI ekatA arthAt jevuM jJAna tevI ja zraddhA ane jevAM jJAna ane zraddhA tevAM ja prakAranI pariNati, Atmasthiti hoya che. e sthitie paheAMcavA mATe syAdvAdanA Azraya anivAya che. syAdvAdanI AvazyakatA syAdvAda e eka evA prakAranI nyAyamuddhi che ke jyAM satyanA koI paNa aMzanA asvIkAra ane asatyanA kAI paNu aMzanA svIkAra sa`bhavI zakatA nathI. mArgonusArI nyAyasaMpanna vaibhava AdithI mAMDIne, a'tara`ga SaripuenA tyAga pa "tanA saghaLA niyamAnuM bhAvapUrvaka pAlana e syAdvAda siddhAntane pacAvavAnI ane pAmavAnI pUrva lAyakAta che. vastumAtra ana ta dharmAtmaka che. athavA eka ja samaye utpAda, vyaya ane dhrauvya e tridharmAtmaka che tathA kArya mAtra aneka kAraNNAnA ekatra maLavAnuM pariNAma che. jayAre chadmasthanuM jJAna koI eka dharma ke koI eka kAraNune AgaLa karIne ja thaI zake che. tethI jo te eka ja dharma ke eka ja kAraNa vastunuM svarUpa ke kAnA hetu manAI jAya teA vastune ja anyAya thAya che. buddhinA droha thAya che. sakaLa kAryanA pracAjanabhUta kAya je Atmamukti, asa'vita banI jAya che. mATe pratyeka vAkaya, je syAd padmalAMchita hoya tA ja pramANa che. pratyeka vicAra, kAi eka apekSAne AgaLa karIne ja hoya che, te pUrNa satya tyAre ja mane ke jayAre anya apekSAe temAM bhaLe che ane vastunA samagra rUpane svIkAravA tatpara hoya che. pratyeka pravRtti meAkSagAmI tyAre ja banI zake ke jyAre tenI pAchaLa pUrNatAnI prAptinA hetu hoya. pUrNatAnA sAdhanarUpa mAnIne tene apanAvavAmAM Ave che, kintu te peAte kadI pUrNa rUpa hoI zakatI nathI. pUrNutA tarapha laI janArI apUNa pravRttio paNa
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ anekAMtavAda 435 pUrNatAne hetu hovAthI upacArathI paNuM manAya che. A jAtine vicAra syAdvAdIne jIvate ane jagate heya che. vRtti ke pravRttine ahiMsaka banAvanAra tathA satyane ghAta ke virodha nahi karanAra ekanuM eka sAdhana koI paNa hoya te, buddhimAM ke pravRttimAM syAdvAdane pariNumAve te ja che. keI kahe che ke jIva anAdithI jJAnanA abhAve bhaTake che, keI kahe che ke kriyAnA abhAve. paraMtu bhaTakavAnuM sAcuM kAraNa keI paNa heya te te eka ja che-jIvanI syAdvAda pariNatine abhAva. jIvane AgaLa vadhavAmAM jarUrImAM jarUrI koI paNa vastu hoya te te nirAgrahitA che. satyanuM mamatva ane asatyanuM amamatva nihitAnuM cihna che. enA abhAve jIva jyAM tyAM pattAM khAya che. mokSamArgamAM te eka moTuM vina ane aMtarAya che. tene dUra karyA sivAya eka DagaluM paNa AgaLa bharI zakAtuM nathI, evI samajaNa laghukama AtmAone Ave che, tyAre temanAmAM syAdvAda ruci jAge che ane syAdvAdI puruSanAM vacane tene amRta jevAM mIThAM lAge che. ekAMtavAda asatya che vyavahAramAM A syAdvAda siddhAntanuM pAlana ghaNI vAra bhUlayukta thAya che, jayAre mokSamArgamAM te tene vAraMvAra bhaMga thAya che. te bhaMgamAMthI ja aneka darzana, vAha, mata ane tenI paraMparAo janme che. je moTA bhAge ekAMtavAdanA pAyA upara ja racAyelA hoya che. e ekAMtane ja jainazAsakAre nizcayathI mithyAtva kahe che ane anekAMtane ja samyapha darzana tarIke saMbodhe che. ekAMtavAdIne jIvAdika tattvanA svarUpa ane tenA nirUpaNamAM ekAMta-nitya ke ekAMta-anityAdi dUSaNe Ave che eTaluM ja nahi paNa muktinA upAyamAM kheMcatANa AvIne UbhI rahe che. e eka pakSanI durAgrahitA ja jIvanA mAsamAM aMtarAyarUpa nIvaDe che. tene TALavA mATe syAdavAda pariNatinI jarUra paDe che ane e pariNatinuM ghaDatara jIvananA pratyeka vyavahAramAM zuddhinI apekSA rAkhe che. sarvatra ucita pravRttinuM bIjuM nAma All life is yoga ema kahI zakAya. e ucita pravRtti te ja thaI zake je syAdavAda pariNati ghaDAyelI hoya athavA syAddavAda pariNatine ghaDavA mATe ucita pravRtti sAdhanarUpa paNa banI zake. ema paraspara kAryakAraNarUpa banIne jIvanI eka evI avasthA Ave che ke je vaDe pachI te pratyeka vyavahAramAM satyanuM sopAMga pAlana karI zake che. satyanA e sAMgopAMga pAlanane ApaNe "ahiMsA' zabdathI saMbodhI zakIe.
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnanA pAyA ahiMsAnI pAchaLa ATale vizALa bhAva raheyeA che e samajAvavA mATe ja tene dravya, bhAvarUpe, hetu-svarUpa-anuSa'dharUpe, utsaga -apavAdarUpe tema ja bIjI paNa aneka rIte varNavavAmAM AvelI che. e samajavuM te ghaNuMja rasamaya che. mumukSuone atyaMta upayegI che ane enI upayeAgitA lakSamAM AvyA pachI ja zrI jinAgamAnI ga'bhIratA khyAlamAM Ave che. 436 E zuddha nayanI bhAvanA asIma upakArI paramAtmA zrI mahAvIrasvAmIjInuM adhyAtma-dana. paramAtmA zrI mahAvIrasvAmInA darzanamAM pratyeka jIvAtmA anAdi nidhana ane zuddha nirjana che. je kAMI azuddhi che, te paryAyagata che ane aupAdhika che, mULabhUta nathI. nizcaya dRSTithI vicAratAM nigeAdathI mAMDIne siddhi paryaMtanA jIvAzuddha che, ekarasa che, sama che, nirvikalpa ane nirvile che. sarva jIva zuddha nayathI zuddha che. A rIte zuddha na koI paNa jAtanA bhedabhAva vinA vizva caitanya akhaMDa parabrahma svarUpa jue che. naramAtramAM nArAyaNane jue che. prANImAtramAM paramAtma-ina kare che. paramAtmA zrI mahAvIrasvAmIjIne pratyeka anuyAyI e rIte AtmabhAvanI bhAvanA karI rahela hAya che, e mAtra kalpanA nathI, paNa satya bhAvanA che ane AtmabhAvanA kahevAmAM Ave che. kahyuM che ke * ucita vyavahAra avala bane ema karI sthira pariNAma re; bhAvIe zuddha naya bhAvanA pAvanAzayataNuka ThAma re. cetana jJAna ajuvALIe. kaiMha, mana, puddagala thakI krama thI bhinna tuja rUpa re; akSaya-akalaMka che jIvanuM' jJAna-mAna-svarUpa re. cetana...' " huM eka-akhaMDa, jJAyaka, cit, caitanyamUrti chuM, parAzrayathI rahita eka mAtra nirdendre svAvalaMbI, jJAnasvabhAvI, anAdi-anaMta AtmA chuM. " AtmAnu' astitva 'asate vRtti zAma|' svabhAvamAM satata gatizIla. jJAnazIla, prAptizIla te AtmA svadravya-kSetra-kALabhAvathI sat che. para dravyAdithI asat che. mAre eka AtmA ja mArA mATe dhruva che, AdhAra che, AlaMbana che, zaraNu che. huM mArA chuM, khAdya dRSTithI vividha nimittonA kAraNe mArAmAM nAnAtva che, paNa AMtara dRSTie jotAM eka abheda, jJAyaka, zuddha, asaMga AtmA ja che.
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ zUddha nayanI bhAvanA 437 AtmA jeTalA aMze pitAne bhUle che, teTalA aMze parAzrayI bane che. zubhAzubha bhAvavALo bane che. tenuM mULa saMsAra bhAva che, jeTalA aMzamAM AtmadaSTivaMta bane che, svAzrayanuM lAya kare che. trikALa ekarUpa, dhruva jJAyaka rUpamAM pariNAma pAme che, tenuM phaLa muktibhAva che. AtmabhAvanA te ahaMkArathI 2hita zuddha ane zuddha baMdha che. "I am thatIam. jyAM sudhI sAdhaka svAzrayI zuddha ane nirmaLa baMdha nathI karatuM, tyAM sudhI te nizcayathI mithyAdaSTi che. svataMtra svatva para, pUrNa akhaMDa vyaktitva para tene AtmavizvAsa banatuM nathI, para mukha prekSaNa karI jagatanA dAsarUpe ghara ghara bhaTake che. svAzrayI bhAvanuM darzana, atirika puruSArthane jagADe che. e puruSArtha vaDe ja mukti lAbha thaI zake che. te puruSArthane ja baLa, viya pauruSa, parAkrama Adi vividha nAmathI saMbodhavAmAM Avela che. dRSTimAM zuddha nizcayane dhAraNa karIne vyavahAra karavAmAM Ave che, te te ucita vyavahAra bane che. daSTimAM zuddha nizcayane prakAza dhAraNa karIne, potAnA svatvane, vyaktitvane pUrNatAnA bodhathI bhAvita karIne, je vyavahAra karavAmAM Ave che, te ja zuddha vyavahAra che. kahyuM che ke nizcaya daSTi hAtha dharI che, pALe je vyavahAra che puNyavaMta te pAmazejI, bhavasamudrane pAra che A nizcayadaSTi mumukSunI parAzrayI mane vRttinuM eka bAju mUle chedana kare che, jyAre bIjIbAju vyavahAradaSTi bIjAe pratye sahiSNu, udAra ane samabuddhi banAve che. bIjAnA vyaktitvane jyAre kevaLa vyavahAra pakSathI ja jovAmAM Ave che tyAre zubhAzubha vikalpanI mAyAjALa prasare che. zuddha nayanuM adhyAtma darzana e ja sarvatra vyAsa viSamatAmUlaka vizva pravAhanuM amogha auSadha che. jyAre ApaNe prANImAtramAM uparanA kabdothI mukta, aMdara rahelI cetanAnuM darzana karIe chIe, tyAre sarvatra ekarasa, zuddha niraMjana, nirAkAra parabrahma bhAvane sAkSAtkAra thAya che. jayAM ektA, ekarUpatA ane samatA ja rahelI che. viSamatA, ghaNA, vaira ane hindane sarvathA abhAva che. - je kAMI bheda che, vaiSamya che, te sarva opacArika-pAdhika che. AtmAnA mULamAM tenuM leza mAtra astitva nathI. je upacAra che te Arepita che ane je Arepita che te zuddha, sArvabhauma rAna cetanAnA zuddha pariNamanathI dUra karI zakAya che.
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ 438 Atma-utthAnane pAyo jayAre ApaNe viSamatAne maulika mAnavAne InkAra karIe chIe, tyAre te viSamatA pitAnI meLe ja marI jAya che, e rIte paramAtmA zrI mahAvIrasvAmIjInuM adhyAtmadarzane pratyeka vyaktinI nazcayika zuddhatA ane svataMtratAnuM pratipAdana kare che. tene pariNAme samasta caitanyajagatamAM ekarasatA ane samatvanI sthApanA thAya che. A darzanane devAdhidevanuM darzana kahe che, jenAmAM sarva pApane samUla uche. karIne, sarva maMgala pradAyakatA rahelI che. vyavahAra-nizcaya darzana vyavahAranayane na svIkAravAthI tIrthane viracheda thAya che. te vyavahAranayanuM bIja "parasparopagraho lIvanAm " che. nizcayanayane na svIkAravAthI taravane vilepa thAya che. tenuM bIja "vArono akSaNam " sUtra che. upage dharma' nA TaMkazALI sUtra anusAra, te taravachavI che, jene upayoga AtmatatvamAM che. A upaga lakSaNa keI kALe nAza pAmatuM nathI. te jANavA chatAM nAza pAmanArA padArtho kAje ekatA karavAthI ApAgathI bhraSTa thavAya che, eTale mAnavI lAyabraSTa thaIne cAragatimAM bhaTake che. je kadI pitAnA upayogathI bhraSTa thatuM nathI, tene (te AtmAne) durUpayeAga karI na kare, te tatvamativaMtanuM lakSaNa che. atatvane upaga hotuM nathI, kAraNa ke te cetanArahita che. vyavahAranayanA bIjarUpa "paraspara upagraha kArakatA" ane nizcaya nayanA bIjarUpa upayoga, A ubhayane vivekapUrNa samAvatAra karanAra sAdhaka mokSamArgamAM saraLatAthI AgaLa vadhI zake che. bIjA badhA mArA upakArI che. mATe mArAthI kaI para apakAra na karAya e niyamane jIvanamAM vaNavAthI vyavahAradharma nizcayadharmane pAye bane che. pachI AtmachavIpaNuM sulabha bane che. svane ahaMkArahita banAvavAmAM "para"nI amApa upagitA che. jyAM ahaMkArarahitatA che, tyAM hRdayanI vyApakatA che. vizuddhi che. ethI vyavahAra
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ parasparApaheA nAnAM naya ataHkaraNanI vizuddhi kare che. mATe upAdeya che. aMtaHkaraNanI vizuddhi ratnatrayInI puSTi kare che ane tenA phaLa svarUpe 'AtmA' hAtha lAge che. je kadI peAtAnA upayogane cheADatA nathI, tenA upayogamAM rahevAmAM jIvananI sArthakatA che. vyavahAra ane nizcaya vyavahAra ane nizcaya kha'ne zubha dhyAnanA pASaNa mATe che. ApaNe jyAre ucita vyavahAra pALIe chIe, tyAre sarvAM jIvAnA zubhayAnanA peASaka banIe chIe. ane e samucita vyavahAra dvArA ApaNe koInA paNa azubha dhyAnamAM nimitta thatA nathI. 439 vyavahAranA bhaMga karavAthI sAmAne azubha ciMtana thavAnI saMbhAvanA che, tethI tenA zubhayAnamAM bhaMga thAya che, ema vyavahAra mAne che. nizcaya potAnA dhyAnanA pASaka che. ema A be nA maLIne sa` jIvAnA zubha yAnanA pASA thAya che. tAtparya ke vyavahArathI sarva jIvAnA zubhadhyAnane TakAvavAnI yathAzakraya javAbadArI ApaNA mAthe che. F parasparopagraha| thavAnAM jo zrI jitamatane aMgIkAra karavAnI IcchA hoya, te vyavahAra-nizcaya bemAMthI ekreyane cheADI zakAya nahi. vyavahArane cheADavAthI tItha jAya che ane nizcayane cheDavAthI tattva jAya che. vyavahAra eTale para, nizcaya eTale sva. paramAM zrI tItha "kara, gaNudhara, cavadha zrI saMdha, dvAozAMgI, zrI jina pravacana Adi ratnatrayanAM sAkSAt sAdhanA ane trailAyavartI vizva e parapara sAdhana. 'upakRtane paNa upakArI mAnavA, upasarga karanArane paNa sahAyaka gaNavA.' vagere vacanA samagra vizvane tattvathI tItha gaNavA sUcave che. zatru, mitra, udAsIna traNa pratye tIrthaM buddhi dhAraNa karavI. zatru ka kSayamAM sahAya karavA dvArA sahAyaka thAya che. AthI 8 varovapraho nIvAnAM" e sUtra spaSTa thAya che. upakArI ta upakArI cheja, paNa apakArI paNa upakArI che--ema na mAnIe tyAM sudhI tAranArA dhamanI pariNatithI va`cita rahevAya che. tattvArtha sUtrakAra bhagava'tanu' ukta vacana trikAlAbAdhya che ane tenI yathArtha parizruti e tattva pariNati che, dhama pariNati che, je svane tAre che.
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ 440 Atma-utthAnane pAyo tAtparya e che ke, samagra vizva tatvathI tIrtha che, evI buddhi thayA vinA vyavahAra nayamAM niSNAta banI zakAtuM nathI. vyavahAra naya parane viSaya kare che. paramAM zatru, mitra ane udAsIna-e traNe varga samAI jAya che. mekSamArgamAM-e traNe varga bhinna-bhinna rIte upakAraka thaI rahyAM che evI samajaNa Ave te bhavyatA vikAsa pAme che. bhavyatva eTale? bhavyatva eTale muktigamana gyatAne vikAsa, tenuM ja nAma pAtratA che arthAta pAtratA eTale kRtajJatA ane kRtajJatA eTale pAtratA-ema paraspara avibhAvI che. kRtajJatA guNanI Tecane 5ryA vinA svataMtratA prApta thatI nathI. para anugraha svIkArate kRtajJatA che. ene artha-muktimArgamAM Grace (anugraha-kupA) anivArya che. kRtana AtmAne vistAra nathI. ene artha kRtajJatA guNa sparyA vinA kRtAtA deSanuM nivAraNa thaI zakatuM nathI. zatru, mitra ke udAsIna traNe varga vaDe hita thaI rahyuM che. tethI traNa varga upakArI che evI buddhi utpanna thayA sivAya kRtajJatA guNane sparza adhUro rahe che. teTalI pAtratA-gyatA paNa aNavikasita rahe che ane agyanI mukti thatI nathI. namratA guNanI parAkASTAe pahoMcavA mATe vizvatrayane kaIne kaI avakathI upakAraka mAnavuM anivArya thaI paDe che. traNe bhuvanane upagraha paraspara thaI rahyo che, evuM jJAna je sUtrathI maLe che te sUtranI pariNati vyavahAra nayamAM niSNAta banAve che. namratA-kRtajJatA-pAtratA-gyatA vagere zabda ekAIka che. tene vikasAvavA mATe vyavahAra ane nizcayathI sAkSAt ane paraMparAe je upakAraka che, tene tIrtha svarUpa Adara ApatAM zIkhavuM joIe. ranatraya ane tenAM sAdhane sAkSAt upakArI che. tethI tenA pratye pUjyatAne vyavahAra pragaTapaNe paNa thaI zake che. paraMparAe upakAraka paribaLe paNa tavathI tIrtha che, tema chatAM tenA pratye bAhya vyavahAra pUjyatAne na karI zakAya paNa aMtaramAM tene tIrtha tarIke gaNavAne niSedha nahi, paNa vidhAna samajavuM. je aMtarathI paNa tene upakArI na manAya, te zatrubhUta ane udAsInata padArtho pratye kRtajJatA vikasI zake nahi ane te na vikase, te AtmatatvanI prAptinA arthAt mukti-ramaNInA lAbhanA adhikArI thaI zakAya nahi. svarUpa lAbhArUpI mukti tene ja maLe che, je svabhinna vizvane upakArI mAne, kRtajJatA dvArA tenA pratye upazamabhAva keLave, saMkaleza rahita bane.
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ 441 nizcaya mekSa mArga - saMkaleza rahita banavAne ananya upAya kRtajJatA guNa che ane sakaLa vizva pratye te vikasa joIe. jeo namanIya che, trilekapUjaya che, teo namavA gya sarvane namIne namanIya banyAM che. sarva pratye kRtajJatA guNa keLavIne pUjya banyAM che. tethI temane bhAvathI namaskAra te ja thaI zake ke namanAranA hRdayamAM paNa sarva pratye kRtajJatAne bhAva rahelo heya. tema na hoya, te namanIyane namana pahoMcatuM nathI arthAta dravya namaskAra thAya che, bhAva namaskAra thatuM nathI. bhAva namaskAra karavA mATe temanAmAM rahelA kRtajJatA guNane paNa namavuM joIe. parasaparopakaNo nIvAnAM " sUtranA A marmane enA sarva pAsAMothI abhyAsIe AtmasAt karavAthI sAcI kRtakRtyatAne apUrva anubhava thAya che, tema ja AkhA vizvamAM pite ane pitAnAmAM AkhuM vizva bhAvathI sthapAya che. tenA pariNAme vizvezvara vItarAga tIrthaMkara paramAtmAnI bhakti parAkASThAe pahoMce che. muktigamana egyatAne zIdhratara vikAsa thAya che. nizcaya mekSamA nija zuddhAtmAnI abhedarUpathI zraddhA karavI, abhedarUpathI ja jJAna karavuM ane abhedarUpathI ja temAM lIna thavuM, e prakAre je samyagdarzana-jJAna-cAritrarUpa AtmA, te nizcaya mekSa mArga che. karma janya saghaLI upAdhio, jevI ke nAma, jAti, liMga, avasthA vagere sAthenA zArIrika, vAcika ne mAnasika joDANene teDI nAkhIne, eka AtmAnA ja zuddha svarUpa sAthe saMbaMdha bAMdhava, daDha karavo ane tadrupatAne anubhava kare te nizcaya mahAmArga che. bAramera najJAna-rArinnAithavA ca | yattadAtmaka evaiSa, zarIramadhitiSThatiH // nizcaya ratnatrayanuM kartarUpa sAthe, karmarUpa sAthe, karaNarUpa sAthe saMpradAna, apAdAna saMbaMdha ane adhikaraNa rUpa sAthe kriyA, guNa, paryAya, pradezarUpa sAthe, aguru laghusvarUpa ane utpAda, vyaya, dhrovyarUpa sAthe abhedapaNuM anubhavavuM te nizcaya mokSamArga che. - kartA rUpa dekhe, jANe ane Acare. karma savarUpane che, jANe (anubhave) dhAraNa kare, karaNarUpa je dvArA, saMpradAnarUpa je mATe, apAdAna rUpa je thakI, saMbaMdharUpa saMbaMdhane, adhikaraNa rUpa jemAM, kriyArUpa dekhavA, jANavA, AcaravA rUpa guNa ane paryAnA Azraya svarUpa jANe, jue ane Acare, te nizcaya mekSamArga che. A 56
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ 442 Atma-hatyAnano pAyo ratnatrayIne Atma abhinna jANavI te nizcaya ane bina jANavI te vyavahAra mokSamArga che. samyam daSTivaMta pitAnA AtmAne tAvathI zuddhasvarUpa, akhaMDa ane yuvA caitanya svarUpa mAne che. samyagdaSTijIvanuM lakSya samyagdaSTi jIva, azuddha avasthAne jANe khare, paNa tene laya banAvatuM nathI. tenuM laya adhura svarUpa para nahi, paNa zuddha svarUpa para heya che. adhura svarUpanA lakSyathI gAdi thAya che ane yuvA svarUpanA layathI samatvabhAva pragaTe che. samabhAva mekSa prAptimAM hetu bane che. rAgAdi bhAva, saMsAra bhramaNanA hetu bane che. azuddhane pakaDI rAkhavAthI, zuddha sAtheno saMbaMdha nathI sadhAte, zuddhi mATe zuddha Atma svarUpane pAmavAnA lakSayapUrvaka jIvana jIvavuM joIe. nizcaya te lakSya. vyavahAra te mArga, layane pAmavA mATenA vyavahArano te ja saMdarbhamAM amala karavAthI mokSamArgamAM pragati sadhAya che. jJAna nizcayanuM ane pAlana vyavahAranuM je AtmAe, sarvottama paramAtmAnA AlaMbanane choDI, AtmAne ja paramAtmA mAnI dhyAna karavA jAya che, te adhaHpatanano mArga che. nizcayanayanI apekSAe AtmA paramAtma tulya avazya che, paraMtu AtmAnI vartamAna dazA karmabaddha hovAne kAraNe para mAtmAnuM AlaMbana lIdhA vagara meNA mArganI sAdhanAmAM eka DagaluM paNa AgaLa vadhI zakAya nahi. paramAtmAne cheDI kevala AtmAnuM dhyAna karavuM e mokSamArga nathI, paramAtmA thavA mATe paramAtmAnuM dhyAna jarUrI che. vartamAnakALamAM nizcayanayane AMkha samakSa rAkhI vyavahAranayanuM pAlana karavuM e ja hitAvaha che. vyavahArane choDI ekalA nizcayane je pADe che, tenuM mahAna adhapatana thAya che. grAma nizcayanuM ane pAlana vyavahAranuM joIe. nizcaya-vyavahArane sumeLa vyavahAra naya ane nizcayanayanA abhiprAya bhana ane paraspara viruddha hoya che. ubhaya nayanI mAnyatA layamAM rahe te mATe teno judI judI rIte ulekha karavAmAM Ave che, paraMtu kAryo te baMne nA maLIne ja thAya che.
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ 443 nizcaya mokSamArga baMne nAnA abhiprAya jANune kayA nayane kayA vakhate AgaLa kare te jIvanI abhiruci thA yogyatA upara AdhAra rAkhe che. yogya AtmA, pramAda ke abhakti na poSAya te rIte tene sadupayoga kare che. ane agya AtmA pramAda piSavA mATe ke abhakti pivAya te rIte nayavAdane durupaga paNa kare che. eTalA mATe AtmArthI jIvo samakSa ja nayavAdanuM nirUpaNa karavAne zAstrakAra bhagavaMtene Adeza che. AtmArthI eTale je rIte AmAnuM hita thAya te rIte nAnI mAnyatAne paga karanAra jIva. kevaLa vyavahAra nayane AgaLa karavAthI ahaMkAra Sine puSTi maLe che ane kevaLa nizcaya nayane AgaLa karavAthI pramAda poSAya che ane bhaktinA pariNAma nAza pAme che. samyagdarzana-zAna-cAritrANi mokSamAga jJAna vaDe upayoganI vikRti, darzana vaDe bhAvanI vizuddhi ane cAritra vaDe karanI vizuddhi thAya che. zrI jinabhaktinA vikAsathI samyagadarzana guNa pragaTe che. te deva, guru, saMgha, sAdharmikoTi mekSamArga ane tenA sAghanenA saMbaMdhanI vizuddhi kare che. bhaktimAM mana-vacana-kAyAnI samyapha pravRtti te samyagadarzana ane vitimAM traNe rogonI samucita pravRtti te samyaphacAritra. darzana vaDe miyAtva mehanIya ane anaMtAnubaMdhIne laya-kSapazama ane cAritra vaDe 9 neThavAya ane 12 kapAyane saMpazama. ekamAM sarva sAvadya megone virAma che. bIjAmAM sAvadha veganA tyAganI pravRtti pratye bhaktinI vRtti che. viratinI bhaktimAM joDanAra bhAva te samyakatva che. viratinI pravRttimAM joDanAra je kriyA che, te cAritra che. eka vRtti che, bIjI pravRtti che. pravRtti eTale prakRtti . vRttinI hayAti baMnemAM che. yathArtha jANavuM te jJAna, yathArtha jovuM te darzana ane yathArtha vartavuM te cAritra. Ama samyagdarzana-grAna-cAritra mekSamAga bane che ane te mAgane pathika, mokSane pAme che. e ja anekAMta che.
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ 444 Atma-utthAnane pAyo mokSa mAgarUpa prabhu loka vyavahAramAM citta-svAthyane "sukha" kahevAya che. lokettaramAM mokSane "sukha' kahevAya che. citta-svAthya dharmamAM pradhAna hetu che. tenA abhAve kaI paNa dharmakarma thaI zakatuM nathI. ISTaphaLa siddhinI prArthanAmAM jenA vaDe citta vAgyapUrvaka dharmakArya thaI zake tevI A leka saMbaMdhI paNa abhimata artha mane prApta thAo, evI IrachA pradarzita karelI che. prabhu, mArgopadezaka ane mAgarUpa paNa che. bhUtakALamAM mArga batAvIne upakAra karI gayA che, tema vartamAnakALamAM darzana-pUjanAdi vaDe, jJAnAdi ane tajajanya zubha bhAvAdi vaDe mArgarUpa banIne upakAra karI rahyA che. prabhunA darzanAdithI ratnatrayIrUpa mokSamArganI prApti thAya che. temAM prabhu pite nimittakartA che ane zubha bhAva pAmanAra jIva upAdAnA~ che. prabhunA AlaMbanathI mohanIya Adi karmane kSaye pazama thAya che ane jIvane zubhabhAvarUpI ratnatrayInI prApti thAya che, te ja mAge che ane tene ApanA prabhu che. ekAMta aMdaranI zAMti mATe bahAranA ekatinI jarUra che. bahAranA ekAMtathI aMdarathI ekAMta maLe che. aMdaranI ekAMta badhA jIvane bhUlavAmAM, badhAM karma, IrachA, vicAra ane vAsanAne choDavAmAM rahelI che. A ja kharI ekAMta che. jemAM jIva aMtaranA samabhAvathI, mAdhuryathI paramakalyANane raste paDe che. zAMtinI gAdI zAMtinI gAdI upara AdhyAtmika saundaryanI pUrNatA pragaTa thAya che.
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAyika dharma yadi tvaM sAmyasaMtuSTo vizvaM tuSTaM tadA tava / tallokasyAnuvRtyA kiM svamevaikaM samaM kurU // je tuM sAmyamAM saMtuSTa he te AkhuM vizva tArA pratye saMtuSTa che, mATe lokane khuza karavA karatAM jAtane samabhAvamAM sthira kara. aciMtya prabhAvazALI A sAmAyikanAM pariNAmanI prApti jIvane sarva sAva gene tyAga karavAthI ane nirava yenuM sevana karavAthI thAya che. vastutaH sarva jI sAthe maitrI Adi prazasta bhAvene dhAraNa karavA e ja sAmAyika che, paraMtu A bhAvane jIvanamAM sakriyarUpa ApavA mATe sarva sAvadya gonA tyAganI ane niravadya gonA sevananI pratijJA levI paDe che. e pratijJAna grahaNa ane A sevanane sAmAyika vrata kahevAmAM Ave che. AvA sAmAyika dharmane AtmasAt karelA samatAnA svAmI parama pUjya paMnyAsa pravara zrI bhadrakavijayajI gaNivaya
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAyika dharma sarvajJa paramAtmAoe mekSanA parama kAraNa tarIke sAmAyika dhamane jaNAvela che, te sAmAyika dhamane prANa kahe ke sarvasva kaho te sAmya athavA samatAbhAva che, te sAmAyika vAsI caMdana kalpa mahAtmAone heya che. kaI vAMsalAthI cheda ke caMdanane lepa kare baMne pratye eka sarakhe bhAva rAkha athavA vAMsalAthI chedanAra pratye paNa caMdananI jema saurabhabhAva dhAraNa kare te vAsI caMdana kalpapaNuM che. AvA sAmAyikanA anupama rahasyane batAvavA anupama sAmyAM...! 1 pratidina avazya karavA lAyakakriyA sAmAyika 2 paramAM svatulyanI bhAvanA 3 pariNAma traNa 4 samatAnuM svarUpa 5 Atmasamadarzitva 6 samatvano vikAsa 7 samatvane sneha 8 sAmAyika dharma 9 sAmAyika pariNAma 10 dravya-guNa-paryAya 11 sAmAyika ciMtana 12 jIvananuM lakSya sAmAyika 13 sAmAyikarUpI suvarNa 14 sAmAyika ane navakAra
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratidina avazya karavA lAyaka kriyA sAmAyika pratidina avazya karavA lAyaka kriyA sAmAyika sAmAyika eTale zuM? 447 samabhAvanI prApti te sAmAyika kahevAya che. jagatanA samasta padArthonA mULa dravyanA vicAra karavAmAM Ave ane vinAzazIla evA paryAyanuM grahaNa na karAya athavA bhedabhAva ane vivekabuddhi vaDe padAtha nA svarUpanA khyAla karI madhyastha bhAvavALA rahevAya te sAmAyika che. sAmAyika e AtmAnA ja svAbhAvika guNa che. jJAna-dana-cAritra e AtmAnA mULa guNeA che. tenI sAthe khIjra paNa anaMta guDDA batAvyA che. temAM sAmAyika e mukhya guNa che. e guNa prApta thavAthI kakha dha thatA aTake che, kAraNa ke ka kha`dhanuM kAraNa mamatvabhAva che. tenA samatvabhAva vaDe mULathI nAza thAya che. e samatvabhAva te sAmAyika che, dravya ane bhAva sAmAyika AvA bhAva sAmAyikanI prApti mATe zAstrakAra bhagavatAe dravya-sAmAyikanA vidhi darzAvyA che. dravya te bhAvanu' nimitta che. je je dravya kriyAo che, te darekanI pAchaLa uttama bhAvanAo rahelI che. sAmAyikanA samAveza cAritramAM thAya che ane cAritra te ratnatrayIrUpa guNumAMnA eka mULa guNa che. dravyathI cAritra trata-niyamarUpa che. bhAvathI AtmAnA svarUpamAM nira'tara ramaNa karavAnI kriyArUpa che. matalaba ke dravya-sAmAyika e bhAva-sAmAyikanuM maMgaLa pravezadvAra che. bhAva-sAmAyikanA artha e che ke, cidAnaMnumaya AtmasvarUpamAM nirvikalpapaNuM, udAsInabhAve lIna thavu. Avu' sAmAyika sakaLa karmanA kSaya karavAvALuM che. bhAva-sAmAyika evA prakAranu che ke, te dareka pravRtti-nivRttimAM Ape|Apa thayA kare che. mAtra AtmAnI dizAnuM valaNa te tarapha thavuM joIe. mana-vacana-kAyAnI pravRtti ja evA prakAranI thaI javI joIe ke jethI krame krame Atmika guNNAnA vikAsa thatA rahe, e bhAvasAmAyikanA prAgaTayanuM rahasya che.
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ 448 kharu' sAmAyika Atma-utthAnanA pAye 6 6 * eTale samatAbhAva. sama Aya' eTale lAbha. matalakha ke je kriyA karavAthI samatA-samabhAvanI prApti thAya te kriyAne sAmAyika kahe che. 6 samatA-goMgA maganatA udAsInatA jAta.' samatArUpI gaMgAmAM magnatA thavAthI je udAsInatAbhAva prApta thAya, te kharu' sAmAyika che. sava prANIone viSe samatA, indriyAnA pAMca viSA pratye samatA, sa padArtho viSe samatA ane sava cittavRtti pratye samatA e sAmAyika che. zrI navakAranuM' svarUpa AvA anupama sAmAyikamAM praveza, zrI navakAranA smaraNapUrvaka karavAnA hoya che. sAcA sAmAyika mATe sAcA namaskAra ' jarUrI che ja. A jagatamAM evI eka paNa mAmata nathI ke jenA samAveza, mahAmaMtra zrI navakAramAM na thatA hoya. zrI pa'caparameSThI bhagavaMtAnuM yathAya svarUpa jANyuM, teA jagatamAM mIjI kAI mAmata jANavAnI rahI jatI nathI. saghaLAM tattvA, dravthA ane siddhAntA zrI 5'caparameSThInA mULa svarUpamAM samAi jAya che. siddha paramAtmAnuM svarUpa samajAI jAya, teA kramanuM svarUpa samajAI jAya. karmanA svarUpane samajavAnI sAthe pudgala paramANunu svarUpa samajAya, karmIne bAMdhanAra jIvatuM varUpa samajAya. sAthe dhama, atha, kALa ane AkAza dravya paNa samajAya. SaD dravyanuM svarUpa samajAya eTale zrI arihaMta ane siddhanuM svarUpa samajAya ane e e bAbata samajAya eTale samasta leAkAleAkanuM svarUpa paNa samajAI jAya. kahevAnuM tAtparya e che ke zrI navakAra maMtranuM yathAya jJAna thAya te evA kAi paNa padArtha nathI ke jenuM jJAna, zrI navakAramaMtranI bahAra rahI jAya. sakaLa zAstranuM rahasya kahe| ke aiAda pUrvanA sAra kahe, to paNa A zrI navakAra ja che. eTale A mahAmaMtranA pATha bhaNIne sAmAyika karavAnuM vidhAna thayeluM che. zrI ariha'tanu' svarUpa mahAmaMtra zrI navakAranuM prathama pada-'name arihaMtANuM' zrI arihaMta-namaskAravAcI che. arihaMta nI vyAkhyA karatAM zAstrakAra bhagava'tA pharamAve che ke-- " ' rAgAhidoSAn karmazatrUn vA jayatIti jino, hanti iti arihaMtaH / ' je rAgadveSAdi aDhAre dUSaNA athavA kamarUpI zatrunA nAza karI vijaya meLave ane kathI mukta thAya te arihata.
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratidina avazya karavA lAyaka kriyA sAmAyika XXE ghAtI karmono kSaya vinA kevaLajJAna thatuM nathI, tethI pahelAM ghAtI karmorUpI zatrune nAza ane pachI tIrthakara nAmakarmane udaya, e be jene heya te "arihaMta' che. kevaLajJAnanA prAgaTaya pachI zrI arihaMte jagatanA jIvone dharmane upadeza ApI, karmathI mukta thavAno mArga batAve che. tIrthanI sthApanA kare che. e rIte upadeza vaDe bhavya jIvone upakArI zrI arihaMta ja hovAthI tathA siddha paramAtmAnuM svarUpa samajAvanAra paNa zrI arihaMta hevAthI-upakArakapaNa vaDe-temanuM grahaNa prathamapade thAya che. parama upakArIne prathama namavAthI vinayarUpI mahAna guNanA adhikArI banAya che. vinayanuM svarUpa ane phaLa viNayAhiyA vijjA diti phalaM ihaparaloammi / na phalaMti viNayahiNA sassANi va toyahiNANi // artha : vinayathI prApta thayelI vivA A loka ane paralokane viSe phaLadAyI thAya che. vinayahIna vivA, pANI vinAnA dhAnyanI jema phaLadAyI thatI nathI. "kAcinakumAra pinnA maMtA ca zimti " * jinezvaranI bhaktinA prabhAve jema pUrvasaMcita karmo nAza pAme che tema AcAryonA namaskAra vaDe vidyA ane maMtra siddha thAya che." e kAraNe sai prathama guruone vaMdana, vinaya, vaiyAvacca ane namaskAra karavA jarUrI che. dareka prakAranI dharmakriyA guruvaMdanapUrvaka ane gurusAkSIe karavI joIe. kSamAzramaNa-kSamApradhAna, dazavidha yatidharma pALanAra taponita sAdhu bhagavaMta gurusthAne che. sAmAyika Adi dharmakriyAomAM jeTaluM mahatva zrI navakAra maraNanuM tema ja guruvaMdananuM che, teTaluM ja mahattva IriyAvahI paDikamavAnuM che. iriyAvahI vaane raMga caDAvavuM hoya te prathama tene joIne svaccha karavuM joIe. zuddha thayela vastra para manamAnyo raMga caDAvI zakAya che, tema dareka yiAnA prAraMbhamAM pApa ane deSathI mukta thavA mATe IriyAvahI paDikamavI joIe, e ziSTa saMpradAya che. cityavaMdana, svAdhyAya, dhyAna, Avazyaka Adi IriyAvahI paDikamyA vinA kape nahi. IriyApatha' eTale cAlavAne mArga athavA sAdhu, zrAvakane mArga, A. 57
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnanA pAyA temAM pravatatAM thayelA, lAgI gayelA doSathI mukta thavAnI je kriyA te iriyAvahI. temAM 'micchAmi dukkaDam' pada AMtarika pazcAttApasUcaka che azakaya parihArane laIne koI paNa jIvane trAsa upajAvyA hoya, te sarve mithyA thAe.' arthAt 'e doSathI huM mukta thAuM.' evI temAM bhAvanA che. 450 alpa doSathI paNu AtmAne mukta karavA mATe keTaleA 'upayAga' rAkhavAnI jarUra che, te nIcenA bhedothI samajAze. 'micchAmi dukkaDam' arthAt 'mAru duSkRta mithyA thAo' e padmathI kamabaMdhananuM dvAra baMdha thAya che e sAcuM, paraMtu e dvAra khaMdha rAkhavA mATe jarUrI upayAgamaya avasthAmAM saheja paNa skhalanA yA pramAda sevAI jAya che. kula 18,24,120 bhede AtmAne dveSa lAgI jAya, kamanA baMdha paDI jAya. iriyAvahIyAnA bheda A 1824120 bhedanI spaSTatA nIce pramANe che, 563 jIvabheda. tene 'abhihayA' mAhi 10 pade guNatAM 5630 thAya. tene rAga ane dveSa vaDe guNutAM 11260 thAya. tene karavuM, karAvavu. ane anumeAvu e traNa vaDe guNatAM 33780 thAya tene bhUta, bhaviSya ane vartamAna e traNa kALa vaDe guNatAM 101340 thAya. 101340 ne traNa kALanA trikaraNAge guNatAM 304020 thAya. tene arihaMta, siddha, sAdhu, daiva, guru ane AtmA e 6 vaDe guNatAM kula 18 24120 thAya. ATalA bhede lAgatA dveSathI khacavA mATe, AtmAne mukta rAkhavA mATe kevA upa. cAganI jarUra gaNAya te samajAya tevu' che. upayegapUrvaka ApelA micchAmi dukkaDamthI AtmA zuddha thAya, emAM Azcarya nathI. dareka jIva pratye maitrIbhAva keLavavA mATe A 'micchAmi dukkaDam' ucca prakAranuM zikSaNa Ape che. jo te samajIne karAya te AMtarika pariNAmanI zuddhi karAvI zubha yAna vaDe ghAra pApanA paNa eka kSaNa vAramAM ja vinAza karI Ape che. snAna karIne zuddha thayA pachI gRhasthA vajrakAra dhAraNa kare che tema iriyAvahI paDikamyA pachI, 'tassauttarI' sUtranA pATha bhaNAya che. anya jIvA pratye thatA pApanA pratimadha thayA pachI, AtmA aMtarathI paNa vizuddha thaIne pApakrama thI saCthA rahita thAya e hetuthI kAyAnA dareka jAtanA vyApAra aTakAvIne kAryAtsaga karavAnA che.
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ 451 451 pratidina avazya karavA lAyaka kriyA sAmAyika IpathikI (IriyAvahI) sUga paradayAne sUcave che. "tassauttarI" sUtra svadayAnuM bhAna karAve che. kAyetsarganI kriyA gapradhAnatA sUcave che. bIjAo je roga prApta karavA aharniza prayatna kare che, te roganI uttama prakAranI kriyA jene vArasAmAM maLelI che. kAtsaga dhyAnanI kriyA che. baMne sU vaDe AtmAnI zuddhi karyA pachI dharmapravataka, para pakArI zrI tIrthakara bhagavaMtene namana karavArUpI stutinuM kArya karavuM joIe. stuti vaDe jIva jJAna-darzana-cAritra ane dhilAbhane meLave che. AlaMbana upara chavanI pariNatine AdhAra che ane traNa jagatamAM sarvazreSTha AlaMbana zrI tIrthaMkara paramAtmAnuM che. eTale jemAM vIsa tIrthaMkara bhagavatenI stuti samAyelI che, te legassa' sUtrane vAraMvAra sthAna apAyuM che. eTale sAmAyikanI pratijJA pUrve legassa sUtra bhaNavuM paDe che. A sUtra upara punaH punaH ciMtana-manana karavAthI, zrI tIrthakara bhagavaMte e jevI rIte pitAnAM karmone kSaya karyo, tevI rIte AtmAne karmathI mukta thavAne mArga maLI Ave che. sAmAyika pratijJA pUrI be ghaDI (48 miniTa) sudhI samabhAvamAM rahevAnI pratijJA te sAmAyikanI pratijJA che. traNa vega (nega, vacanaga, kAga) traNa karaNa vaDe sarva sAvava(pApa) vyApArane tyAga karavo te yathArtha samabhAva che. pUrve sevelAM pApakanI niMdA, vartamAnamAM tene tyAga ane bhaviSyamAM nahi karavAnI bhAvanA temAM darzAvAya che. paDikamAmi e vairAgyavAcaka che. "paDikamAmi eTale huM pratikakuM chuM, pratikamavuM eTale pApathI pAchA paDavuM. pApathI pAchA paDavAmAM vairAgya samAyelo hoya che. niMdA e jJAnavAcaka che. jJAna e kupa-tyAga mATe che. gaha e zraddhAvAcaka che. zraddhA e pazyasevanatulya che. vyutsarga e cAritravAcaka che. cAritra e 2sAyaNasevana che. - ahIM tapa e sarva rasAyaNamAM zreSTha makaravajatulya che. pachI traNa navakAra gaNavAnA che. traNa navakAramAM prathama e prAraMbha maMgaLa che, bIje svAdhyAyarUpa che ane trIjo samAdhi maMgaLarUpa che.
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnanA pAyA prathama maMgaLa vaDe viAnAza, madhyamaMgaLa vaDe sthirIkaraNa ane aMtyamaMgaLa vaDe ziSya-praziSyAdimAM pravRtti thAya che. 452 badhI kriyA gurusAkSIe karavAthI phaLIbhUta thAya che. guru mahArAjanI upasthiti hAya tA temanI punizrAmAM ane anupasthiti hoya tA sthApanAcAya jI bhagavaMta sanmukha dareka kriyA thavI joIe. A rIte thatI sAmAyikanI kriyA, amRtakriyArUpe pariNamI AtmAne sava karmamukta banAvI, paramapadanA bhAgI banAve che. ' paramAM svatulyatvanI bhAvanA cAra gatinAM duHkhA kharAba che, ema mAnIne asAsa karavA mAtrathI e duHkhA ghaTatAM nathI, paNa tenA kAraNarUpa cAra kaSAyane cheADavAthI tenAthI chuTakAro thAya che. kruSanI sAme maitrI, mAnanI sAme prameAda, mAyAnI sAme karuNA ane lAbhanI sAme madhyastha rahevu joie. kyAyathI mukta thavuM hoya, teA khIjAnA hitanI ciMtA karavI joie. prema e ApavAnI cIja che, jJAna e meLavavAnI cIja che. jJAna e peAte pacAvavAnu` che, prema e khIjAne ApavAnA che. tenA badale UMdhuM thai rahyuM che. parane upadeza ApanArAone tATA nathI, jyAre sadbhAva ApanArA kayAMka ja jovA maLe che, sabhAvanA dukALa e sarva prakAranA dukALanuM ja bIja che. paramAnI apekSAe- 'huM badhAnA chuM ane khAM mArAM che.' ema mAnavuM joIe. azubhakarmanA udaye anekavidha aMtarAyA tema ja Apattie eka sAthe humalA kare, tyAre samAdhibhAva TakAvavAnA eka mAtra AzayapUrvaka--huM ekalA chuM, mAruM kAI nathI, ' ema citavavAnuM che. jethI AtmIya skurAyamAna thAya ane samAdhibhAva sacavAya. A zAsanamAM kAI jIva ekAMte parAyA nathI, jo evu' heAta tA-svaroDavo nIvAnAm e sUtra na hAta. parane ekAMte parAyA mAnI levAthI jIvana saddabhAva vagaranuM, pavitra sneha vagaranuM, hArdika lAgaNI vagaranuM, dayA vagaranuM ane tenA pariNAme dhama vagaranuM banI jAya che. zrI arihaMta paramAtmAnA parA vyasanIpaNAnA mULamAM traNa jagatanA jIva nathI tA bIjuM zuM che? te jIvAnI parAdhInatA nathI teA bIjI zuM? te jIvAne parama sukhamaya jIvananI bheTa ApavAnI bhAvanA nathI teA bIjuM zuM che ! mATe parane svatulyabhAva ApavAmAM svanuM hita che. '1
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariNAmatraya pariNAmatraya kSetrabhede abhedanA vicAra madhura pariNAma pragaTAve che. te samyagdarzana guNa che. kALabhedanA vicAra tulA pariNAma-tulya pariNAmarAganA hetumAM rAga ane dveSanA hetumAM dveSa na karavArUpa tulya pariNAma pedA kare che. vastu bhede abheda te khIrakha'yukta pariNAma che. dravya ane paryAya vacce vastunA bheda che. paryAya te dravya nathI ane dravya te paryAya nathI paryAya vastunA aMza che, dravya paryAyanA AdhAra che. e rIte vastunA e vibhAga che, tene joDanAra khIrakha yukta pariNAma yathAtha kriyAne karAve che. kriyA paryAyanI apekSA rAkhe che. 453 vastunA be aMza paikI eka parivatazIla ane bIjo aparivartanazIla che. pari vartanazIla te kriyAzIla aMza che. te azane vibhAvamAM pariNAma pAmatA aTakAvI, svabhAvamAM pariNAma pamADavA te khIrakhaDayukta pariNAma che. sahaja maLanA kAraNe parabhAvamAM pariNamatA Atmadravyane mana, vacana ane kAyAnA vyApAra vaDe svabhAvamAM pariNamAvavAnI kriyA je adhyavasAyathI thAya, te khIrakhaDayukta pariNAma gaNAya, te cAritra guNa che. pariNAmamAM madhuratA lAvanAra sAdRzya guNanuM ciMtana che, tulyatA lAvanAra kuTastha guNanu' ciMtana che, kriyAzIlatA lAvanAra vastusvabhAvanu ciMtana che. dharmabhede abhedyanu ciMtana anukrame dezabhede abheda, kALabhede abheda ane vastunA ruci, khAdha ane pariNatine sudhAranAra thAya che. sAmAyikanu samma pariNAma madhura piraNAma te yathA-rucirUpa che. tulA pariNAma te yathAya khAdharUpa che ane khIrakhaMDayukta pariNAma te yathAya kriyArUpa che. mana, vacana ane kAyAnI kriyA svabhAva sanmukha haiAya tyAre yathA guNakArI gaNAya che. svabhAva vimukha ane vibhAva sanmukha hoya tyAre avaguNakArI che, tethI tyAjya che. svabhAvathI ja paranA sabaMdhamAM AvavAnA jIvasvabhAva vibhAvadazA sanmukha hAya che. tene svabhAva sanmukha dazAmAM lAvavA mATe je kriyA Avazyaka che, te khIrakhaMDha yukta pariNAma che.
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ 454 Atma-utthAnane pAka mukti, muktimArga ane muktimArganA sAdhakanA samAgamamAM AvavAnI kriyAmAM puruSArtha pheravyA vinA saMsAra, saMsAramArga ane saMsAramArganA sAdhakanA saMbaMdhamAM AvavAne jIvasvabhAva palaTAtuM nathI e svabhAva palaTAvA mATe tatparuci ane tavabodha vikasAvanAra darzana, jJAna, guNa ane tenA viSayabhUta padArthanA ciMtananI AvazyaktA che. tema ja tattvapariNati vikasAvanAra cAritra guNa-samAM pravRtti ane asathI nivRtti paNa teTalI ja Avazyaka che, te sAmAyikanuM samma pariNAma che. nija pariNAma jinAjJA sevanamAM pariName te Azayane sadAzaya kahe che. AzayamAM asatanI pratiSThA karavAthI AjJAnuM utthApana thAya che tethI bhavapara. parA vadhe che, eTaluM ja nahi paNa ene ghaNI ja azAtA pahoMcADanArI eniomAM vAraMvAra rajhaLavuM paDe che. AtmatatvanI ruci, teno ja yathArtha bodha ane tadanurUpa vatana e traNa vaDe jIva, deza-kALa ane karmanA trikoNane bhedIne zivapadano adhikArI banI zake che. samatAnuM svarUpa "jo bIyA paramArmika| bhI dazakAlikasUtra : a. 4 sarva jI parama dharmavALA che. eTale sukhanI icchA ane duHkhanA hevavALA che. "janamAminA" padathI sarva jI sukhanA arthI ane dukhanA zreSI che. ema kahIne kadI jIvane duHkha thAya nahi ane sarva jIvone sukha thAya te rIte vartavAnuM zAmAM vidhAna karyuM che. A jAtanI samatA vinA dAna, tapa, yama ke niyamanuM muktimArgamAM kAMI paNa phaLa nathI. samatApUrvaka ke samatA athe karAyelAM te phaLadAyI thAya che. trasa sthAvarAdi bheTavALA sarva jIvomAM sukhapriyatnAdi dharmo Atmatulya che ema samajI sarva sAthe Atmatulya pariNatine keLavavI te "samatA' kahevAya che. jinazAsananuM parama rahasya sAmya athavA samatA e zrI jinazAsananuM parama rahasya che. brahmavAdIone brahma, IzvaravAdIone Izvara ane karmavAdIone karmanI upAsanAnuM je mahattava che, tevuM ja balake tethI paNa vadhu mahatva zrI jinazAsanamAM "sAmyanI upAsanAnuM che, kema ke kaI paNa upAsanA aMte "sAmyapaNamAM pariName, te ja te mekSanuM kAraNa banI zake. | sarvajJa paramAtmAoe mokSanuM parama kAraNa tarIke "sAmAyika-dharma ane jaNAvela
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ samatAnuM svarUpa che. te sAmAyika dhanA prANa kahA ke sastra kahA, te 'sAmya' athavA 'samatAbhAva' che. te sAmAyika vAsI-ca'dana-495 mahAtmAone hAya che. kAI vAMsalAthI chede ke caMdananA lepa kare, banne pratye eka sarakhA bhAva rAkhavA athavA vAMsalAthI chedanAra pratye paNa caMdananI jema saurabhabhAva dhAraNa karavA te vAsIca'ina-45tA che. ahIM sArabhabhAva te apakArI pratye paNa upakArabhAva dhAraNa karavAnI maneAvRtti samajavI. sa tIrthaMkara bhagavatA dIkSAnA aMgIkAra karatI vakhate sAmAyika'nI pratijJA kare che ane te ja vakhate temane ceAthuM mana:paryavajJAna utpanna thAya che. 6 bhUta, bhAvi ke vartamAna traNe kALamAM meAkSe janArA jIvAne ghAtI karmonA kSaya karIne kevaLa-jJAna pAmavAmAM parama AdhAra kAI hAtha, tA A samatA dhama' che. zrI jina zAsanamAM meAkSe janArA jIvAnA pa dara bheda che, te badhAmAM bAhya liMganA bheda heAvA chatAM bhAva-liMga tA eka ja che ane te samatA' che, x 6 mekSa ananya sAdhana samatA eka samatA ja meAkSanuM ananya sAdhana che. samatAnA ArAdhana vinA kAI jIvanA mAkSa thayA nathI, thatA nathI, thavAnA nathI. ane e ja kAraNe zrI jaina zAsanamAM saghaLI bAhya ane AbhyaMtara kriyAe samatAbhAva keLavavA mATe, samatAbhAvanI vRddhi ane puSTi karavA mATe upadezavAmAM AvI che. 455 kroDA janma sudhI tIvra tapa karavA chatAM je karmonA kSaya thatA nathI, te krarmAne samabhAvathI bhAvita cittavALA jIva adhara kSaNamAM khapAve che. seyaMbaro vA digaMbaro vA buddho vA ahava anno vA / samabhAvabhAviyappA lahai mukkhaM na saMdeho ||1|| - saMbodha sittarI bAhyathI zvetAmbara ho, digambara hA, bauddha DA yA anya hA, paNa jenuM citta samabhAvathI bhAvita hAya, te avazya mAkSe jAya. * sAmAyikaM ca mokSAGga paraM sarvajJabhASitam / vAsI caMdana kalpAnAmuktametanmahAtmanAm // zrI haribhadrasUrikRta aSTaka prakaraNa, aSTaka 29, zloka - 1 x pannara bheda je siddhanA re, bhAvaliMga tihAM eka, dravyaliMga bhajanA karI, ziva sAdhana samatA cheka re, tehamAM che sabala viveka re, tihAM lagI muja mana Teka re, bhASA che avara aneka re, balihArI guNunI gAThaDI mere lAla, -zrI zAnti jina-nizcaya vyavahAra stavana DhALa-5, gAthA-2, kartA-pU. upA. zrI yazovijayajI mahArAja
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ 456 Atma-utthAnane pAye mULa uttara guNenuM pAlana, bAhya-AtyaMtara tapanuM sevana, dhyAna-dhAraNAthI gAMgonuM ArAdhana, je samatAbhAvane pAmavAnA layavALuM hoya te sArthaka che, anyathA nirarthaka che; ema zrI jina zAsananuM spaSTa pratipAdana che. jJAnAdi guNamAM mokSanI kA2NatA eka samatA guNane avalaMbane che. samatA sahita athavA samatAnA layathI yukta hoya te jJAnane, te zraddhAne ane te cAritrane ja samyapha' zabdathI oLakhAvAya che. samakti, zruta ke cAritra paNa samatAnA dhayeyathI ja AdaravAnAM che. e jaNAvavA mATe e traNenI sAthe sAmAyika zabda joDavAmAM Avyo che ane te anukrame samakti sAmAyika, zrata sAmAyika ane cAritra sAmAyika kahevAya che. pAMca prakAranA cAritramAM paNa prathama sAmAyika-cAritra che ane te pace cAritramAM anugata hoya che. eTale bIjA cAritranI saphaLatAne AdhAra paNa sAmAyika-cAritra che. A rIte sAmAyika e parama dharma che ane te samatA, samabhAva ke sAmyane tenA prakarSa paryata keLavavAthI siddha thAya che. ayaM prabhAvaH paramaH samatvasya pratIyatAm / yatpApinaH kSaNenApi padamiyati zAzvatam // pU. zrI devarita coparA, prArA-4 vojha TIkA samatAno A parama prabhAva kahyo che ke pApI AtmAo paNa tenA prabhAve eka kSaNavAramAM mokSane pAme che. mAtRtulya vRtti samagra jIvasRSTi sAthe premamUlaka vRtti keLavI saunI sAthe samAnapaNuM sAdhavuM te sAmAyika dharmanuM lakSaNa che. samAnapAnuM sAdhavAnI vRttine cAra vibhAgamAM vaheMcavAmAM AvI che? mAtA jema potAnA bALakane premathI pALe che. piSe che, mAMduM paDe tyAre karuNAthI tenI sevA kare che. moTuM thaIne hoziyAra thAya tyAre tenI pITha thAbaDIne pramAda vyakta kare che ane jyAre te svataMtrapaNe pitAno saMsAra calAve che tema ja pitAnI IcchAthI viruddha vate che tyAre tenA pratye madhyasthavRtti-upekSAbhAva dAkhave che paNa dveSabhAva nathI dAkhavatI. A pramANe sAmAyika dharma pAmela chava, sarva jIva pratye mAtRtalyavRttithI arthAt mitrI, pramAda, kAruNya ane mAdhyastha vRttithI varte che. tenA pariNAme sakaLa karmane kSaya karIne siddhapada meLave che. tAtparya ke jIvane jarA jeTale paNa tarachakAra-pariNAma sAmAyika dharmane dUSita kare che, ema samajI svIkArI jIva pratye mAtRtulyavRtti keLavavI joIe.
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmasamadarzita 457 Atmasamardezitva gRhasthAne jema nyAyApArjita vitta e mUla guNa che, tema mumukSuone Atmasamadarzitva e mUla guNu che. Atmasamazitva e nyAyamuddhinuM ja phaLa che manuSyane cAgyAyeAgyanA vibhAga karavA mATe je buddhi maLI che te buddhi tene nIcenA vibhAga karI Ape che. bhakSyAbhakSya, pecApeya, kRtyAkRtya ane gamyAgamya athavA mAtRvat paradAreSu paradravyeSu loSThavat / Atmavat sarvabhUteSu yaH pazyati sa pazyati // 6 manuSyane viveka dana zakti maLI che, tenA phaLa rUpe gambhAgamya vibhAgamAM mAtRvatta pArevu, kRtyAkRtya vibhAgamAM dravyevu hota tema e badhA katavyanA AdhAramAM sva-para tulyatAnI dRSTi paNa Avazyaka che. tethI AmAvata sarvamUteSu paNa karyuM che. jo Atmasamadazitva nAmanA guNu na hoya tA kRtyAkRtya, gamyAgamya ke bhaThyAbhakSyAdi vibhAganA vivekanI kAI AvazyakatA ja rahetI nathI. tethI badhA sadguNAnA AdhArabhUta Atmasamardazitva bhAva mAnavamAtramAM hovA joIe. e hAya tA ja tenA upara jJAna, dhyAna tathA japanI saphaLatA che, anyathA aha.... kAra-mamaDhAra-pASaka banIne bhavavRddhinA hetu thAya che. mArgAnusArI buddhi jema nyAyasa`panna vaibhavAdi guNAmAM hetubhUta che, tema te ja mArgAnusArI buddhi AtmasamadarzitvamAM mAtRvat paradAra buddhimAM, leAivat paradhana buddhimAM hetubhUta che. ane e buddhi ja AgaLa vadhIne AtmajJAnamAM paNa kAraNabhUta thAya che. svajJAna " " AtmA dehAdithI bhinna che. upayAgAdi lakSaNavALA che, cetana ane avinAzI padmA che. A badhuM zAstrIya jJAna parajJAna ' ( pa2 taraphathI maLelu jJAna ) che. tene 'svajJAna' eTale peAtAnuM anubhavAtmaka banAvavA mATe, e jJAna ApanArA mahApuruSA pratye kRtajJa banavuM joIe ane e jJAna jeemAM nathI, teone pamADavA mATe niHsvArtha prayatna karavA joIe. ema karavAthI te jJAna pAtAnuM banAvI zakAya che, anyathA te pAraku ja rahe che. jema bIjAnI bheAjanakriyAne jANavAthI peAtAne tRpti thatI nathI, tema bIjAnI jJAnakriyAne jANavA mAtrathI potAne te jJAna phaLadAyI khanatuM nathI. bhAjanakriyAnI jema A. 18
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ 458 Atma-utthAnanA pAyA te jJAnane peAtAnu' banAvavA prayatna karavA joIe. e prayatnanuM nAma ja jJAtAdAtA pratye namra ane kRtajJa banavuM te che, tethI te jJAnanuM pAcana thAya che. te jJAna anubhavAtmaka khane che ane AtmAnA rUpa-guNabaLanI vRddhi karanAruM thAya che. kRtajJatA jema jJAnasvarUpa che, tema pApakAravRtti paNa buddhigamya hovAthI katha'cit jJAnasvarUpa mAnela che. pApakAra jema svApakAramAM nimitta bane che, tema paropakAra e svApakAramAM nimitta thAya che. e eka prakAranu` vizeSa jJAna che ane te nipuNa buddhigamya che. ane parahitacitA eTale parasmAt mama hitaM bhavati iti cintA ityapi artho yukta: / ' khIjAthI mAruM hita thAya che, evI vicAraNA' A artha paNa vAjabI che " sarva jIvA upara AtmadRSTi rAkhyA vinA kAI paNa AtmA kI cittazAnti yA bhAvasamAdhi pAmI zaktA nathI. 'Atmavat sarvajIneSu, dRSTiH sarvonnatikArikA / mAyazAnti-prajArArtha taiyA mahipAyane" !! 66 sarva jIvA (nija) AtmA samAna che, evI STi sarvAMnI unnati karanArI che, tethI bhaktiparAyaNa puruSoe bhAvazAntine pragaTa karavA mATe te STi dharAvavI joIe. cu samatvanA vikAsa samatvanA vikAsa arthe vairAgya, vizvaprema ane sabhyajJAna e traNenI sarakhI AvazyaktA che. samyajJAna eTale jJAnAna Mdamaya peAtAnA naiRRyika zuddhasvarUpanuM jAgRtabhAna. bhAva eTale AMtarajJAna. pratItikAraka jJAna bhAvane janmAve che. bhAva e sudRDha jJAnanuM kAya che. kriyA e bhAvanu pariNAma che. pramAda eTale paramAM rAga Asakti. te vItarAganI pUjA AdithI TaLe che. vItarAganI pUjA vItarAgamayatA mATe che. rAga duHkhadAyI che. te jemanAmAM nathI te vItarAga che. tethI temanu AlaMbana kevaLa sukhane ja ApanAru' thAya che. manuSyabhava utkRSTa che, tethI temAM kAya paNa utkRSTa thavuM joIe. rAgane dUra karavA e ja parama puruSArtha che. rAga che tyAM sudhI duHkha paNa che ja. duHkhane dUra karavAnA upAya, du:kha jemAMthI utpanna thAya che, te rAga-paramAM mArApaNAnI buddhi ane tenu RtuvAbhimAna--te ja ja dUra karavA joIe. mAnavabhavamAM te kArya thAya teA seAnAmAM sugaMdha bhaLe. mAnavabhavanuM A ja parama kartavya che,
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________ samatvane sneha 459 rAga dUra karavA ceAgya che, evI yAda jenA hRdayamAM nira Mtara che, te sAkAnA hRdayamAM zrI vItarAga paramAtmA niratara vase che. zrI vItarAga paramAtmAmAM mana lIna karavu... hAya teNe rAga dUra karavAnuM dhyeya mukhya manAvavu joIe. rAgane dUra karavAnI yAda ke vItarAga paramAtmAnI yAda baMne eka ja che. paNa mukhya te rAga dUra karavAnI yAda e ja sAdhyu che. zrI vItarAga paramAtmA sAdhana che. rAga tIvra hAyatA yAda tIvra banavI-manAvavI joie. rAga dUra karavAthI ja sukhI thavAya, tevuM jJAna e ja samyajJAna che. A jJAnanI pariNatinAM abhAve vItarAgatAmAM ekAkAratA pariName che. temAM ja sAcA vairAgya ane vizvaprema hoya che. tAtparya ke * jaya vIyarAya ' sUtranA sAdhake peAtAnA jIvanamAM vItarAgatAne lakSya banAvavI joIe. para padArtho pratyenA rAga sathA nAbUda karavAthI ja yathArthe vairAgya ane vizvaprema jIvanamAM pragaTe che. samatvanA sneha jene samatvabuddhi prApta thai che te caiAgI, jene nathI thaI te ayAgI arthAt ca'caLa cittavALA mAnavI. AtmaniSThA e ja zAntinA upAya rAgadveSa rahita buddhi te AtmaniSThA che. jitendriyatA e ja vikAsanA mApada'Da che, jIvananI nizA eTale aMtaranuM aMdhAru' jIvananI uSA eTale aMtaranuM ajavALu`. niSkAmabhAve vartavAthI phaLa nathI maLatuM ema nahi, paNa vadhAre maLe che. svA e rAtri, ane paramAtha e divasa che. zAntinuM mULa vAsanAnA vidhamAM che. vikArAnI vacce nirvikAra rahI, te sthitine jIvatAM sudhI jALavI rAkhavAmAM Atma daza nanA vijaya che, saMyamanA mahimA che. vAsanAonA tyAga e AtmajJAnanuM pratyakSa phaLa che. para vastunI spRhA e cArI che. par jevu hojIvat e zAhukArI che. satyane apanAvavu' ane asatyane tyajavu' te ja khAnadAnI che. sthitaprajJa AgamAM pazu zItaLa, viSamAM paNa amRta tulya heAvAthI kolAhalamAM paNa zAntinA anubhava kare che. tene brAhmI sthiti paNa kahe che. paramAtmA parabrahma pAte A sthitimAM rahe che. sarvIsa sazaktimAna hAvAthI sadA svAtma mahimAmAM rahe che. acala maryAdA sa`panna che. AsakAma che. utpAda vyaya ke layamAM samasthita rahe che. sanA jJAnathI samapaNe rahe che, citnA jJAnathI AnaMdamaya rahe che. yuvAnI cega mATe che, bhega mATe nahi. bhAga e prajJAparAdhanI sthiti che. prabhu prApti mATenI sAdhanA e ja yuvAnInA samyak upayAga che. paravastunI prApti mATenA
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 0 Atma-utthAnane pAyA prayatnAe yuvAnInA durupayoga che. sadupayeAga durupayeAganuM jJAna prApta karavu' ane tenA prakAzamAM jIvavuM tenuM ja nAma yathArtha jIvana che. jenA jIvananI kAI paNa paLa para vastunA abhAvane kharekhara khAlIpo samajIne tene bharavA mATe kharcAya che, te mANasa AtmaniSTha nathI ja. pUne AvI IcchA na ja hAya. 5 sAmAyika dhama rAgadveSanA abhAvarUpa, AtmAnA madhya pariNAma ane te vakhate thatA jJAna, dana ane cAritrarUpa guNAnA AtmAne je lAbha, tene zAstrakAra bhagavaMtA sAmAyika dharma kahe che. 'samAnA mokSa' prati samAnasAmarthyAnAM jJAnadarzana cAritrANAmAyaH lAbhaH samAyaH, samAya eva sAmAyikam // ' sama eTale mekSa prApta karavA mATe samAna sAmarthya vALA AtmAnAM jJAna-drunacAritrarUpa guNe, tenA lAbha eTale sAmAyika. je piraNAmane dhAraNa karavAthI AtmA samavRttivALA bane, rAgadveSarahita thAya, sarva prANIone peAtAnA AtmAnI jema jue, te sAmAyikanA pariNAma che. sAmAyika e sarva mULa guNNAnA AdhArabhUta che. sava sAvadya vyApArAnA tyAgarUpa che. kahyuM che ke 'sAmAyikaM gunnaanaam|dhaarH khamiva sarvabhAvAnAm / hi sAmAyikahInAzcaraNAdiguNAnvitA yena // 1 // tasmAjjagAda bhagavAn, sAmAyikameva nirupamopAyam / zArIramAnasAnekaduHkhanAzasya mokSa // 2 // artha : AkAza jema sarva padArthonA AdhAra che, tema sAmAyika sarva guNenA AdhAra che. sAmAyikathI rahita evA jIvAne cAritrAhi guNe! prApta thaI zakatA nathI te kAraNe zArIrika ane mAnasika aneka duHkhAnA nAzarUpa meAkSanA nirupama upAya, bhagavAne eka sAmAyikane ja kahyo che, jIva jyAre 'sama' pariNAmavALA bane che tyAre pratikSaNa navA navA jJAna-darzanacAritranA pA~yAne pAme che. jJAna, darzana ane cAritranA A paryAyA saMjJezanA viccheika ane nirupama sukhanA hetu che. tethI tene zAstramAM ciMtAmaNi, kalpataru ane kAmadhenuthI paNa adhika prabhAva zALI kahyA che.
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAyika dharma 461 sAmAyika pariNAmanI prApti acitya prabhAvazALI A sAmAyikanA pariNAmanI prApti jIvane sarva sAvadya egone tyAga karavAthI ane nirava gonuM sevana karavAthI thAya che. vastutaH sarva jIvo sAthe maitrI Adi prazasta bhAvene dhAraNa karavA e ja sAmAyika che. paraMtu A bhAvane jIvanamAM sakriya rUpa ApavA mATe sarva sAvadya gonA tyAganI ane niravadyoganA sevananI pratijJA levI paDe che. e pratijJAna grahaNa ane Asevanane sAmAyika vrata kahevAmAM Ave che. A sAmAyika vratanuM ja bIjuM nAma ahiMsAdharma che. ahiMsAdharmamAM AtmA pamyanI daSTi che ane e ja daSTi sAmAyika vratamAM che. jIvanamAM ahiMsAne paripUrNa amala karavA mATe sAmAyika vratanI pratijJA anivArya che. sAmAyikane sIdhe artha samatA che. 'AtmanaH pratikUlAni pareSAM na samAcaret / ' pitAne pratikuLa vyApAra bIjA pratye na AcaravA e dharmane sAra che.' sarva jIvo jIvavAne Irache che, keI maravAne IcchatuM nathI. te paNa jIvavAne Irache che, maravAne IcchA nathImATe tAre kaMI paNa prANInI hiMsA na karavI ke karAvavI e tAro dharma che. jeone dharmanI jarUra che, teoe jIvanamAM ahiMsAne sthAna ApavuM ja joIe ane koI paNa jIvanI theDI paNa hiMsA ja pitAne pramAdathI thAya, te tene adharmanuM kAraNa mAnavuM joIe. AvI nirapavAda ahiMsAne siddha karavA mATe pratijJA paNa AkarI joIe ane tenA pAlana mATenA niyama paNa daDha joIe. ahiMsA e dharma che tathA tenI siddhi mATe satyAdi vrata ane brahmacaryAdi niyamane upadeza e chevatte aMze sarva dharmomAM apAyela che. sAmAyikanI pratijJAmAM te upadezane pUrNatAe pahoMcADavAmAM Avyo che. 'niravadyamidaM jJeyaM ekAntenaiva tattvataH / kuzalAzayarUpatvAt sarvayogavizuddhitaH' // 1 // artha: kuzalAzayarUpa hovAthI ane sarvagonI vizuddhirUpa hovAthI A sAmAcikane pariNAma tAtvika ane ekAnta nivava che.
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________ 462 Atma-utthAnane pAyo je vicAra te ja AcAra ane jevo AcAra te ja vicAra, e tAtvika pariNAma che. sAmAyikamAM sarva jI sAthe maitrIbhAva che ane tevuM ja ahiMsAyukta AcaraNa paNa che, tethI te ekAnta nirava che. e kAraNe sAmAyikanI pratijJA aMgIkAra karavAthI pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspati jevA sUma jIvonI hiMsA paNa thaI zakatI nathI ane te hiMsAthI bacavA mATe khAvA-pIvA, besavA-UThavA, belavA-cAlavA sUvA ane jagavA jevI kriyA karatI vakhate paNa ghaNuM yAtanApUrNa jIvana jIvavuM paDe che. enuM ja nAma sakriya ahiMsA ane Atmopamya daSTinuM sakriya pAlana che. sAmAyikanA paryAya sAmAyikanI pratijJAnA arthathI prarUpa zrI tIrthakara rahe che ane sUtrathI racanA karanArA zrI gaNadhara bhagavate che. sAma, sama ane samma e traNa "sAmAyika zAnA paryAyavAcI zabda che. sAma eTale madhura pariNAma. sarva jI sAthe maitrInA pariNAma. sama eTale trAjavAM jevAM samAna pariNAma. sarva sago ane viyego pratye sarakhAM pariNAma. samma eTale khIra-khAMDanI jema paraspara maLI javAnA pariNAma. sAna, darzana ane cAritranI ekatAnAM pariNAma. cAritrarUpI khIranI sAthe jJAna-darzanarUpI sAkaranuM ekatra thaI javuM te samma pariNAma che. TUMkamAM, sAmAyika e sarva pApa-vyApAranA tyAganI ane niSpA5-vyApAranA sevananI pratijJArUpa che. tethI temAM sarva jIvonI maitrI, sarva saMgemAM mAdhyamya ane sarva saddaguNenA pAlana pratyene utsAha vagere prazasta adhyavasAye rahelA che. sAmAyikanA cAra prakAra 1. zruta sAmAyika, 2. samyakatva sAmAyika, 3. dezavirati sAmAyika 4 sarvavirati sAmAyika. zrata sAmAyika amuka samaya sudhI zAstra pATha bhaNavAnA niyamarUpa che. samyakatva sAmAyika zraddhA guNanI zuddhirUpa che. dezavirati sAmAyika be ghaDI (48 miniTa) paryata sAvadha vyApAranA tyAganA niyamarUpa che. sarvavirati sAmAyika jIvana paryata nirava vyApAranA pAlananI pratijJArUpa che.
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAyika dhama 463 khIjI rIte vicAratAM zruta sAmAyika zAstrAbhyAsa vaDe thaI zake che. samyaktva sAmAyika zama, savega, niveda, anukaMpA ane Astikava Adi guNNAnA Asevana vaDe thaI zake che. dezavirati sAmAyika, sthUla hiMsA, sthUla asatya, sthUla cArI vagere pASa-nyApArAne tajavA vaDe thaI zake che. savirati sAmAyika, hiMsAdika pApavRttienA sava thA tyAga karavA vaDe thaI zake che, sAmAyikane zrAvakanAM bAra tratAmAMnuM navamuM vrata paNa kahyuM che. tene zikSAtrata kahevAya che. zikSA eTale abhyAsa. AtmAnI nirmaLatAnA abhyAsa, pApabhArathI halakA thavAnA abhyAsa ane jIvamAtra sAthe samatAbhAva keLavavAnA abhyAsa. A vratanA vAravAra abhyAsa thavAthI AtmA, sarvaviratidhamane lAyaka thAya che, tethI tene sAdhutAnA abhyAsa paNa kahI zakAya, rAja AchAmAM ochI be ghaDI jeTale samaya A sAdhutAnA abhyAsa mATe apAya te gRhasthAne ati lAbhadAyI che. ethI zAntavRtti, sASavRtti ane rAgadveSanA hetuAmAM rAgadveSa na karavArUpa samatAvRtti keLavAya che. sa sAmAyika karavuM eTale cittavRttine zAnta karavAnA, samabhAvamAM sthira thavAnA, madhyastha bhAvane keLavavAnA ane sarva jIvo pratye samAnavRtti arthAt sarvAtmabhAvane keLavavAnA prazasta abhyAsa, enuM ja bIjuM nAma sAmAyika che. dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI sAmAyika dravyathI, dharmopakaraNa sivAya bIjA sarvAM dravyAnA tyAga karavA. kSetrathI sAmAyika karavA jeTalI jagyA rAkhIne mIjI jagyAnA tyAga karavA. kALathI e ghaDI paryaMta sAmAyikamAM rahevAnA nirNaya karavA. bhAvathI rAgadveSa rahitatA ane samabhAva-sahitatA athavA azubha yAnanA tyAga ane zubha dhyAnanA svIkAra karavA. azubha dhyAna, Artta ane raudra svarUpa che. e be dhyAnanA tyAga karavA mATe maigyAdi cAra ane anityatyAdi khAra bhAvanAenA vicAra karavA tathA vacana ane kAyAnA azubha vyApArAthI bacavA mATe teTalA vakhata sudhI sarva sAMsArika pravRttionA tyAga karavA. sAmAyikanI A pratijJA, vaTemArgune vRkSanI chAyAnI jema, sasAranA trividha tApathI sa'tapta AtmAne zAnti levA mATenuM parama vizrAma sthaLa che. tema ja pApane a`dhakAra dUra karavA mATe ane AtmAnA AMtarika prakAza meLavavA mATenuM advitIya sAdhana che.
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnanA pAyA A vrata jIvane adhyAtmamAga nA raste caDAvavA mATenA parama leAmiyA che. tema ja gatinA dvAranI agaLA ane saddagatinA dvAranI kUMcI che. jeTalA vakhata sAmAyika vratamAM, samatAbhAvamAM citta cAMTeluM rahe che, teTalA vakhata azubha karmonA uccheda thAya che. ane teTalA vakhata zrAvaka sAdhu samAna bane che. AthI AtmArthI jIvAe vadhu ne vadhu sAmAyika karavAM e hitakAraka, sukhakAraka ane kalyANakAraka che. Wan 44 sAmAyika pariNAma parameSThi namaskAra te sAmAyika dharmane namaskAra che. sAmAyika te AtmAnA zuddha pariNAma che. dravyArthika naye sAmAyika te AtmA che . AtmAnA sAmAyika pariNAma sAma, sama ane samma che. sAma te madhura pariNAma che. amaitrika kuTuka pariNAmanA te virAkhI che. amaitrI rUpa kaTuka pariNAma te jIvamAM ajIva buddhirUpI mithyAtvanA prakAra svarUpa dhAra pApasthAnaka che. te pApanA pratighAta maitrIrUpa madhura pariNAmathI thAya che. A madhura piraNAmane 'sAma' zabdathI oLakhavAmAM Ave che. 'sAma' e madhura piraNAmarUpa maitrIne bhAva che ane tenAthI amaitrI rUpI pApanA pratighAta thAya che. sAmAyikanu` sAmarUpa pariNAma, AtmAnA samyagdarzanarUpI guNanuM phaLa che. sAmAyikanA bIjuM pariNAma 'sama' che, 'sama' eTale tulA pariNAma...te samyag jJAna guNanuM mULa che. samyag jJAna e vivekarUpa che. te viveka vaDe jIvamAM guNabIjAdhAna thAya che. guNabIjAdhAna prameAda, karuNA ane mAdhyasthya pariNAmarUpa che. guNAdhika pratye pramAda, duHkhAdhika pratye karuNA ane pApAdhika pratye upekSA-e nyAyamuddhinuM viveka zaktinuM ane samyajJAnanuM phaLa che. sAmAyikane trIjuM pariNAma 'samma' rUpa che. samma eTale khIrakha'cukta pariNAma, te samyak cAritrarUpa che. samyakcAritra eTale Atma ramaNatA tene zaraNagamana paNa kahevAya che. 'sAma' piraNAma vaDe duSkRta gaha thAya che. amaitrIbhAva e ja mATu' duSkRta che. hiMsAdi anya duSkRtAnuM khIja che. sama' pariNAma vaDe sukRtAnumeAdana thAya che. meTAmAM mATe bhAva-sukRta prameAda karuNA ane mAdhyasthyarUpa che. te svaya" sukRta che ane anya sava sukRtAnu' mULa che. 'samma' pariNAma vaDe sa` sukRtavAna ane sava duSkRta hIna evA parama pa`ca parameSThiAnu zaraNu svIkArAya che.
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________ 465 sAmAyika pariNAma paMca parameSionuM zuddhAtmasvarUpa, pitAnA zuddhAtmavarUpathI bhinna nathI, tethI A zaraNagamana svazuddhAtmavarUpanuM ja smaraNa ane zaraNa che. A traNe pariNAmanA pratApe bhavatApa sarvathA nAza pAme che. samatA sarvabhUteSa sAma pariNAma tenAthI mana, vacana ane kAyAnI duSTa pravRttionA tyAga mATenuM sAmarthya pragaTe che. sama pariNAma eTale rAga-dveSanAM nimitta upasthita thavA chatAM rAgadveSa na karavA tene sama pariNAma kahe che. te paNa sAmAyikane eka prakAra che. mekSa sAdhanAmAM ekasarakhuM sAmarthya dharAvatA evA jJAna-zana-cAritra guNone je lAbha te sAmAyika. cAritra eTale pApa vyApArano tyAga ane niSpA5 vyApAranuM pratipAdana-pratisevana ahIM samma pariNAma che. samma eTale zreSa. apakArI pratye pazu upakArI je samAna bhAva te sAma sAmAyika che. sukha-dukha pratye samAna bhAva te sAmAyika che. sukha vicalita na karI zake, duHkha vyagra na banAve, mAna-apamAna, niMdA-tuti ane lAbhAlAbhamAM paNa samAna cittavRtti te sAmAyika che. mekSa ApavAmAM samAna sAmarthyavALA jJAna-darzana ane cAritra traNe guNe upara samAna upAdeyabhAva te samma pariNAma che. "sAma" zabda sAdayAstitvane jAtigata sparze che, tethI madhura pariNAma pragaTe che. "sama" zakha svarUpAstitvane kALa vyApaka eka nitya dravyane sparze che, tethI tulA pariNAma rUpa viveka ane nyAyabuddhi pragaTe che. samma zabda eka dravyamAM rahelA aneka guNe anaMta zakti athavA aneka guNemAM eka dravya eka AdhArane sparze che. prathama ekatva jAtigata, bIjuM eka dravyagata ane trIjuM ekava vastugata che. ekamAM AkAzanI jema vyApakatA che, vizALatA che. bIjAmAM sAgaranI jema gaMbhIratAUMDANa che. trIjAmAM merUnI jema sthiratva-uccatva che. tAtparya ke dAya, gAMbhIrya, niprakapatAdi guNonI khANa te sAmAyikadharma. ane tenI samagratA che, tene dhAraNa karanArA paMca parameSTie, te kAraNe guNanA bhaMDAra gaNAya che. sAmAyikathI guNapragaTana sAmAyika dharmanI ArAdhanAthI je traNa guNe pragaTe che te anukrame abhaya, aSA ane abheda che. akhaMDa, abhaMga ane akSaya evA Atma dravyane vicAra bhayane dUra A. 59
Page #502
--------------------------------------------------------------------------
________________ 466 Atma-utthAnanA pAyA kare che. eka, nitya, AtmatvAtinA vicAra dveSane dUra kare che. abhayathI sthiratA Ave che ane adveSathI zItaLatA pragaTe che. eka ja dravyamAM eka kALe anaMtaguNA ghanIbhUta thaIne rahelA che. e vicAra khedane dUra kare che. khaidane dUra karanAra sAmAyikanA sambha pariNAma che. dveSane dUra karanAra sAma pariNAma che. bhayane dUra karanAra sama pariNAma che, sama pariNAma paryAyAnA palaTA vakhate paNa tulya rahI zake che. sAma pariNAma vyaktiniSTha bheda vacce paNa eka akhaMDa akhedabhAvane sthira rAkhI zake che. sAmAyika e AtmA che. ane AtmA pote bhaya, dveSa ane kheda rahita che. bhaya, dveSa ane kheda e paryAyanA dharmo che. te kSaNabhaMgura ane asthira che. pa2 dravyanA saMbaMdhathI thanArA che. te badhAthI bhinna evA nitya, akhaMDa, abhaMga AtmAnA vicAra nibhayatA, nirdeSatA ane niSe datAnI anubhUti karAve che. cetanAne AtmAmAM sthira karavAnI kriyA te savara sAmAyika che ane tenAthI kanI nirA, bhaya, dveSa, khedanA abhAva te meAkSa che. jenI utpatti anya koI dravyathI thatI nathI tevA AtmAnA nAza paNa kAMthI hAya ? AtmAne svarUpanA ajJAnathI, saMzayathI vipayayathI mRtyunA bhayanI bhrAMti che tenuM nivAraNu zuddha caitanyanI anubhUti vaDe parama jAgRtinA anubhavathI jJAnI puruSane thaI zake che tethI AtmajJAnI sadA nirbhIya che; e ja svarUpanA lakSyathI sarva jIva pratye sAmyabhAva utpanna thAya che te adveSa che. tathA sarva para dravyathI vRttine vyAvRtta karI jyAre AtmA, AtmArUpe varte che, tyAre te kaleza samAdhine pAme che, te akheta che. A rIte sAma, sama ane samma paryAyavALA sAmAyika dharmanI ArAdhanA vaDe AtmA abhaya, adveSa ane abhedane pAme che. sAmAyikanuM svarUpa sAmAyikamAM traNa vastu che : 1. duSkRtavanarUpI jaLapAna viSayapipAsAne zamAve che. 2. sukRta sevanarUpI paramAtranuM bhAjana kaSAya kSudhAne nivAre che. 3. sva svarUpa ramaNatArUpI nidhAna AtmAne jINu samRddha manAve che. sAmAyikamAM traNa pratijJA che: . 'misramADyuM| ' te svarUpa ramaNunI pratijJA che. 2. sAyant nonuM vajjavani' e pApavajananI pratijJA che.
Page #503
--------------------------------------------------------------------------
________________ divya-guNa-paryAya rU. "agii vosirAmi' e sukRtasevananI pratijJA che tenAthI jIvane zAMti, tuSTi, puSTi maLe che. duSkRta varjana vaDe zAMti thAya che, sukRta sevana vaDe tuSTi thAya che. zaraNa gamana vaDe puSTi thAya che, kema ke te svarUpa ramaNamAM pariName che. badhA jIvonI sAthe samatAbhAva te samatA sAmAyika. lAbha-alAbha mAna-apamAna rAga-dveSa vagere dromAM samAna rahevuM te zruta sAmAyika ane te jJAna dvArA kriyAmAM apramattatA rAkhavI te kriyA sAmAyika che. sAma eTale madhura pariNAma, neha, maitrI. sama eTale rAga dveSamAM madhyasthapaNAnuM pariNAma te zrutasAmAyika. samma eTale jJAna-ina-cAritranI kriyAmAM maLI javuM te kriyA sAmAyika che. A pratijJA divasamAM navavAra karavAthI bhAvanA puSTa bane che. sArI bhAvanAvALAne tevA vakhate aMdarathI adazya baLa maLe che. dravya-guNu-paryAya sajAtIya dravyathI vRddhi, guNanI ekatA ane paryAyanI samAnatA anubhavAya che, te sAmAyikanuM madhura pariNAma che. temAM kAraNa dravyathI sAtIya cetanatatvane saMbaMdha vRddhinuM kAraNa bane che. tulA pariNAmarUpa sAmAyika paryAya vaDe samAnatAnuM bhAna thAya che ane khIrakhaMDayukta sAmAyikanuM pariNAma guNa vaDe ekatAnuM bhAna karAve che. madhura pariNAma dravyanI ekatAnA bhAna vaDe thAya che. tulA pariNAma paryAnI samAnatAnA jJAnathI thAya che ane khIrakhaDayukta pariNAma guNanA abhedanuM jJAna thavAthI thAya che. athavA madhura pariNAma e sajAtIya ekatAnA sAzyAstitva vaDe ektAnA anubhavathI thAya che. tulya pariNAma saikAlika paryAmAM anusmRta svarUpAstitva-svarUpa sattAnA ekatvanA bhAnathI thAya che ane khIrakhaMDayukta pariNAma e guNonI ekatA ane adhiSThAnanA ekatvanA bhAgathI thAya che. gukha pacavaTu TUcam" emAM guNa, paryAya ane dravyanuM varNana che. anaMta guNene AdhAra eka ja dravya che. guNe sahabhAvI che, saparyAya kramabhAvI che. anaMta
Page #504
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnane pAye paryAne AdhAra paNa eka ja dravya che. e rIte guNo ane paryAne AdhAra eka ja dravya che, e vicArathI je samatva Ave che, te anukrame tulA pariNAmarUpa ane khIrakhaMDayukta pariNAma che. anaMta dravyamAM rahelI sAdezya pariNAmarUpa ekatA e madhura pariNAmarUpa sAmAyikane anubhava karAve che. - samastasatra viSayaka sneha pariNAma samasta sattvaviSayaka sneha pariNAma-e madhura pariNAma che ane te sajAtIya dravyamAM rahelI ektAnA bhAvathI thAya che sajAtIyatA-sAdaya pariNAma ekarUpa che, tethI AtmaupamyabhAva jAge che. jevo sneha svapratye che, te ja saneha sarva pratye jAge che snehanI A vRddhi e ja madhura pariNAmarUpe anubhavAya che. vastumAtramAM mukhya be dharmo hoya che. eka sAmAnya ane bIje vizeSa. sAmAnya be prakAranuM che, tirya sAmAnya ane UrdhvatA sAmAnya. tiryapha sAmAnya guNane sparze che. guNarUpI vizeSane AdhAra tiryapha sAmAnya che, te samaSTi svarUpa che. aneka vyaktiomAM raheluM eka ja samaSTi svarUpa vyakti karatAM kaMI gaNuM adhika che, tethI te madhurarUpa bane che. vizeSamAM rahelI bhedarUpI kaTutAne dUra karI abhedarUpI madhuratAne janmAve che. bhedabuddhi janita kaTutAnuM nivAraNa karI, abheda buddhirUpI madhuratAne pedA karavAnuM sAmarthya tipha sAmAnyamAM raheluM che. tiryaka sAmAnyane AgaLa karavAthI je samatvane anubhava thAya che, te sAmAyikamAM raheluM madhura pariNAma che. pratyeka vyaktimAM rahela vizeSatAmAM je sAmarthya nathI, te tenA samUhamAM utpanna thAya che enuM ja nAma mAdhurya che. paryAmAM rahelI ekatAnuM bhAna tulA pariNAma Balance of mind utpanna kare che ane guNomAM rahelI ekatAnuM bhAna saMyukta pariNAma Integrity of mind utpanna kare che. tethI je samatva utpanna thAya che te pUrNa sAmAyika che. Unity, integrity and Balance of mind are the three Conditions for complete Dharma which is called 'SAMAYIK VRATA'. AkAzanI jema te sarva guNane ane sarva dharmone AdhAra che. jJAnadarzana, cAritrAdi sarva guNeno AdhAra sAmAyika pariNAma che, te AkAzanI jema vizALa che, sAgaranI jema gaMbhIra che ane merUnI jema UMce che. vizALatA, gaMbhIratA ane udAratA jyAre AtmAnA ayavasAyamAM Ave tyAre te sAmAyika bane che. vizALatA ektAnA pariNAmathI Ave che. gaMbhIratA saikAlikatAnA vicArathI janme che ane uccatA sarva guNenA adhikAnanI ekatAmAMthI utpanna thAya che.
Page #505
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAyika ciMtana 469 kamabhAvI paryAya guNenuM adhiSThAna, paryAnuM dravya ane dravyonuM sAdaya eka ja che. eka dravyamAM anaMta guNe eka kALe rahelA che, aneka kamabhAvI paryAyamAM anusmRta eka ja dravya raheluM che ane aneka vyaktiomAM sajAtIya tattva eka ja raheluM che. e rIte sajAtIyatA, ekadravyatA ane eka AdhAratAne vicAra anukrame madhuratA, gaMbhIratA ane dhIratA lAve che. kramabhAvI paryAmAM anusmRta eka dravyane vicAra dhIratA bakSe che. sahabhAvI guNAmAM rahelI ekatA gaMbhIratA Ape che ane sajAtIya dravyomAM rahelI sAdaraya ekatA udAratAne lAve che. dhIratA, vIratA ane gaMbhIratA zAnarasane janmAve che. "pIrokAratA ' dhIratA ane udAratA e zAntarasanA lakSaNe tarIke prasiddha che. dravya-guNa paryAyanA svarUpanI A vicAraNAmAM jema jema nipuNatA AvatI jaya che, tema tema sva para kalyANakArI samabhAva-samatAnuM pariNAma vadhune vadhu sudaDha bane che. samabhAvanI prApti thavAthI A duniyAmAM banatA game tevA banAvo vicalita karI zaktAM nathI. samagra daSTimAM akhilatAnuM jana thaI jAya che tethI bhAva paNa te ja samatvapracura rahe che. kamabhAvI paryAnuM darzana vismayakArI na nIvaDatAM samabhAva puSTikara nIvaDe che. ahIM dravyarUpe AtmatattavanuM grahaNa che te pachI A badhI ja vicAraNAmAM manevyApAra vadhAravAnuM che. tenAthI je lAbha thAya che, te apUrva AhalAdaka ane sarvazreyaskara prakArano hoya che. sAmAyika-ciMtana rAga-dveSanA abhAvarUpa AtmAnA madhyastha pariNAma ane e pariNAma vakhate thate jJAna, darzana, cAritra guNene AtmAne lAbha-te sAmAyika dharma che. sama eTale sarva jI pratye samAna bhAva, ane tethI sava sAvava vegane tyAga ane nirava genuM anuSThAna, samabhAvanA lAbhavALI A kriyAne sAmAyika kahe che. sAvA eTale sapApa. niravadya eTale niSpApa. sAvadha vyApArathI AtmAne geralAbha thAya che, mATe te heya che. nirava vyApArathI AtmAne lAbha thAya che, mATe te upAdeya che. jenAthI ratnatrayInI zuddhi temaja puSTi thAya te nirava vyApAra che. tethI mekSa
Page #506
--------------------------------------------------------------------------
________________ 470 Atma-utthAnane pAye mArganA sAdhanarUpa jJAna-darzana cAritrAdine paNa "sama' kahevAya che. te traNemAM mokSa ApavAnI samAna zakti rahelI che. tethI te traNene viSe pravRtti karavI te sAmAyika che. sarva prANIo Amatulya che, e sAdhanAne sakriya abhyAsa. te sAmAyika che. samatA vidhAyaka che. sa-AtmA. matA-mUDI. - arthAta samatA e AtmAnI mUDI che tenuM bharapeTa dAna karavuM e sAmAyika che. te ja rIte zubha bhAvanA vidhAyaka che. zubha bhAvanA megyAdirUpa che. tenA vaDe azubha dhyAnane tyAga sukara bane che. sarva che ane sarva guNamAM samAna bhAva te samatA vidhAyaka che. tenA vaDe IniMdra ane mana vazamAM Ave che. InikanA viSayo ane mananA vikAre arthAt kaSAye chatAya che, te saMyama che. SaDu chava nikAyanI rakSArUpI saMyama samatA vaDe vikAsa pAme che. guNa samatA eTale jJAnAdi je traNe guNe sarva jIvamAM che ane te guNemAM mokSa ApavAnuM ekasarakhuM sAmarthya che, evI bhAvanA. paryAya-samatA eTale mananI sthiratA, rAga-dveSane nigraha. viSamatA karmajanya che, samatA AtmasvabhAva che. rAga-dveSAdi viSama bhAve dUra thaIne sva-varUpamAM ramaNatA, e paNa samatAnuM svarUpa che. yathArtha darzana sarva prANIo potAnA AtmA samAna che ane pitAne AtmA paramAtmAnI tulya che, e satyanuM darzana pragaTa thatAM sarva prANIomAM suSupta rahela paramAtma tatvanuM darzana thAya che. A yathArtha darzana e vAstavika samatA janmAve che. AvI tAvika samatA e sAmAyikanI kriyAne prANa che. devAdhidevanA darzanane-dazana deva devasya..vALA zlokamAM agAdha je mahimA, amApa je sAmarthya varNavavAmAM Avela che, te ukta "darzanane anulakSIne che. AtmAmAM vizvavyApI vizALatA pragaTa karavAnuM sAdhana sAmAyika che. ethI svArtha sAthenuM sagapaNa dUra thaI sarva sAthe AtmIya bhAva pragaTe che. sva-saMrakSaNa vRttine sarva saMrakSaNa vRttimAM badalavAne stutya prayoga te sAmAyika che. pitAnuM hita vizvanA hita sAthe saMkaLAyeluM che. vizvanA chanA hitanI upekSA karIne koI AtmA "sAmAyikamAM rahI zakatuM nathI. kaThaNa karmonA pahADane khatama karI zakatuM nathI. apUrva je vIyaeNllAsa vaDe atyaMta cIkaNuM paNa karmone nAza thAya che. tenuM prAgaTya vizvahitanI bhAvanAnA satatAbhyAsa dvArA ja thAya che.
Page #507
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAyika ciMtana 471 vizvahitanI bhAvanA eTale sarva saMrakSaNa vRtti A vRtti dharmasvarUpa che ane dharma saMbaMdha sarvane sukhakAraka che. adharma saMbaMdha parasparane pIDAkAraka-ahitakAraka ane asukhakAraka che. eTale ja kahevAyuM che ke-sarvanA vicArathI dharmane prAraMbha thAya che ane ekanA dharmathI savane lAbha thAya che." A lAbha ApavAnuM acinya sAmagya jenAmAM che, te AtmAne samatAmAM rAkha te sAmAyika che. AvA tAtvika sAmAyikanI pariNati, eka mAnavabhavamAM ja zakaya che. mATe te devadurlabha' gaNAve che. A devadurlabha mAnavabhava viSamatAnA havAle na thaI jAya, tenI pUrepUrI sAvadhAnI rAkhavAmAM mAnavabhavanI sArthaktA che. sAmAyika be ghaDInuM hoya ke jIvanabharanuM hoya, paNa temAM karavA jevuM khAsa kAma eka ja che ane te AtmAne kAma karavA devuM te. samatvabhAva pragaTana mithyAtvanA sevanathI anaMtAnubaMdhI kaSAyanI puSTi thAya che. anaMtAnubaMdhI kaSAcenA sevana vaDe mithyAtvanI puSTi thAya che. A jIvane anaMta saMsAra paribhramaNa karAvanAra mithyAtva ane anaMtAnubaMdhI kaSAya che. tene pratikAra na thAya, tyAM sudhI kaI paNa sadaguNa sAnubaMdha eTale TakAu thatuM nathI. | sarva jIva tulyatAnA pariNAma mithyAtvane aTakAve che. vaiSamya mAtra kamakRta che. e vicAra zagadveSa, anaMtAnubaMdhI kaSAyone aTakAve che. jIvana jIvatvane vicAra ane karmakRta zeThane vicAra jema-jema paripakava thAya che, tema-tema samatvaguNa sthira thAya che. cha pratye maitrIbhAva ane puddagala mAtra pratye mAdhyasthabhAva rAga-dveSane zamAve che. badhA Atma-dravya tatvataH eka samAna che ane dareka AtmAmAM mokSanA hetubhUta jJAna-darzanAdi rahelAM che-e vicAramAM satata vicaraNa karatA rahevAthI samyakatvanI sudaDha prApti thAya che, jene Atma-ravine sAkSAtkAra paNa kahI zakAya sarvanA hitanA vicAramAM anaMta viSayAbhilASa nivAravAnuM sAmarthya che tathA anaMtAnubaMdhI kaSAya, atyaMta pramAda ane atyaMta azubha ne na pravartavA devAnuM paNa sAmarthya che. bIjA pAsethI lIdhelA sukhanA RNamAMthI mukta thavAne upAya sarvanuM sukha IcchavuM ane bIjAne dIdhelA dukhanuM prAyazcita, badhA ja dukhamAMthI mukta thAo-e bhAvanA che.
Page #508
--------------------------------------------------------------------------
________________ 472 Atma-utthAnane pAyo A bhAvamAM rahelA sAmarthyamAM jarA paNa saMdeha rahe, te paNa mithyAtvanuM eka aMga che. arthAt Astiya-lakSaNamAM dezanuM sUcaka che. paramAtmAnI paramecana bhAvanAnI tribhuvanamAM ANa varte che, e hakIkata A bhAvanA bhAvanArane bhava tAravAmAM amegha baLa pUruM pADe che. A rIte sarva jIva tulyatAnA pariNAmathI ane vaiSamya mAtra karmakRta che ema vicAravAthI anukrame mithyAtva ane anaMtAnubaMdhI kaSA aTake che. mithyAtva ane anaMtAnuM badhI kaSAye nabaLA paDavAthI jIvamAtra pratye samatvane bhAva pragaTa thAya che ane samatvabhAva pragaTa the tenuM ja nAma sAmAyika che. sajIva samatva jIva mAtrane jIvatvanI mahattA samaje, te jIva ja jIvananI sAcI mahattA samAnya gaNAya. jIva mAtranA jIvananuM bahumAna e sAmAyika dharmane pAme che. kaI paNa jIvane saheja paNa dabhavatAnI sAthe manane AMcake lAgavo te sAmAyika dharmanI pariNatinI nizAnI che. vIjaLInA AMcakA karatAM paNa vadhu jalada A AMcake pratIta thAya, te mAnavuM ke sarva jI AtmA-samAna hovAnuM satya paryuM che. sAmAyikamAM rahelA bhavyAtmAne A hakIkata ekane eka be jevI spaSTa lAge che, lAgavI joIe. 48 miniTa mATe eka Asane barAbara besavArUpa sAmAyikano marma e che ke A 48 miniTa daramyAna Atmastha raho ! je Atmastha che, te vizvastha che. je vizvastha che, te vikavezvara che. vizvanA ISTamAM ja sthira che. sAmAyikanuM paramarahasya e che ke-kaI paNa jIvane Atmavat che. potAne sukha game che dAkha nathI gamatuM. tema jIvamAtrane sukha ISTa che. dukha aniSTa che tethI koIne paNa dukhamAM nimitta na banavuM joIe. sarva jIvone mArA taraphathI sukha thAya kaI paNa jIva mArA nimitte dUbhAya nahi-A rIte bhAvanA bhAvavI joIe. jIvamAtrane potAnA samAna che te ja sAmAyikanuM parama rahasya che. sAmAyika vrata eTale? "tyaktvArtaraudradhyAnatya tyatasAvadyakarmaNaH / / muhUrta samatA yA tAM viduH sAmAyika vratam // "
Page #509
--------------------------------------------------------------------------
________________ 73 jIvananuM lakSya sAmAyika? artha? A ane raudradhyAna cheDIne temaja sAvavA kamane tyAga karIne, muhUrta paryata samatAmAM rahevuM tene sAmayikavrata kahe che. jJAnAdi zaktio dvArA mokSamArgane sAthe te sAdhu ane nirvANa sAdhaka ge te mokSamArga, sAmAyika dharma e mAtra jANavAne viSaya nathI, paNa samajavAne, vicAravAne, AcaravAno ane aMtaramAM UMDe utAravAne viSaya che. anaMta jIva dravyamAM jIvatva-jAtigata ekatA che. eka chavanA anaMta guNemAM paraspara vyApti rUpa ekatA che. eka jIvanA anaMta paryAyomAM dravyagata ekatA che. jIvamAM jIvatvanuM ciMtana samatA lAve che. karmamAM karmatvanuM ciMtana samatA lAve che. guNamAM guNatvanuM ciMtana samatA lAve che. badhA emAM jIvatva sarakhuM che. saMsArI jemAM karmakRta vaiSamya sarakhuM che. jInA guNemAM AtmadharmavarUpa sarakhApaNuM che. jIvatvanA ciMtanathI madhura pariNAma utpanna thAya che. karma-vipAkanA ciMtanathI sama pariNAma, tulA pariNAma utpanna thAya che. karma vaDe jIva duHkha pAme che, dharma vaDe sukha pAme che. dharma maMgaLa che, karma e vidana che. karmarUpI vidana dharmarUpI maMgaLa vaDe kSaya pAme che. ane tenA pariNAme jIva pitAnuM zaddha svarUpe prApta kare che. samatAnI prApti mATe traNa vastuno vicAra karavA yogya che? (1) jIvane pariNAmika bhAvaH sahaja svarUpa (2) jagatane audayika bhAva karma (3) Izvarane kSAyika-zrApathamika bhAvaH dharma. A traNa vastunA vicAramAM mana lagADavuM joIe. jIvananuM lakSya sAmAyika ? je anivArya che, tenI sAthe sahakAra meLave. je vastu TALI zakAtI ja nathI, tenI sAthe hAtha milAvavAmAM ja DahApaNa che. je kAMI banI rahyuM che, tene zAna svIkAra kare te sAmAyika che. zAnta svIkAra eTale aNagamAnA aMza vinAne savIkAra, sahajabhAve svIkAra. jIvananuM lakSya-zAti, samatA ke sAmAyika ja che. duHkhane pacAvatAM AvaDI jaze te temAMthI navuM baLa ejaya sAMpaDaze. ane ethI parama zAtine prakAza pAmI zakAze. A. 60
Page #510
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-udyAnanA pAyA dharma mahAsattAnA sarve sarvAM svAmI zrI arihaMta paramAtmA che, teozrIne aAMtarika kuTuMbanA vaDA nImIe, temanI AgaLa hRdaya khAlIe, je kAMI AdhyAtmika meLavavA jevuM che, te temanI pAse mAMgIe. ochuM paDe tA temanI pAse raDI laIe. mana Anati thAya te temanI pAse AbhAravaza thaIne jaIe ane manabhara nAcI laI e. 474 sUnA paDelA A jIvanamAM eka zrI arihaMtane dAkhala karIzuM, te ApaNI sa gamagInI dUra thaze, kAraNa ke samagra vizva temanI karuNAzaktinA AdhAre TakI rahyuM che. bhAva sAmayikanuM pariNAma zrI arihaM'ta-hRdayamAM Ave che arthAt zrI arihaMtane hRdaya apAya che eTale Ave che. kAraNa ke bhAva sAmAyika ane zrI arihaMta vacce abheda che. sahaja vAtsalyanI anavarata varSo karanArA temaja karI rahelA zrI arihata paramAtmAne samarpita thavAmAM rakhAtI DhIlAza yA sevAtA pramAda e ja bhavaduHkhanuM kAraNa che, tenuM nivAraNa karanAra hAjara hovA chatAM tene samarpita na thavu' e mithyAtva che, ajJAna che, jaDatA che. mATe pratipaLe zrI arihaMtanA nAmanA jApa karavAnuM vidhAna che ke jethI AtmA jarUra *sattA sAme na jhUkavAnuM devata dAkhavI zake. Wan sAmAyikarUpI sava sAcA sonAmAM mukhya je khAra guDDA che, te nIce mujaba che: 1. viSaghAta 2. rasAyaNa 3. maMgala 4. vinIta pa. pradakSiNAvata 6. guru 7. adAkSa 8. akuzya 9. kaSa 10, cheka 11. tApa 12. tADana. senAmAM rahelA A guNNA sAmayikamAM paNa rahelA che, kAraNa ke sAmAyika e bhAva sAnu" che. sAnuM dravya viSanA apahAra kare che te sAmAyika mAha-viSane haNe che. senAnI rAsAyaNika prakriyA dravya--Arogyane sahAyaka thAya che te sAmAyika meAkSanA upadezarUpI rasAcaNunuM kAma karIne bhAva-Arogyaprada nIvaDe che. piraNAme guNakAraka hAvAthI te magaLarUpa che. sAmAyikanA sevanamAM vinayavaMtapaNuM hAvAthI te paNa suvaNa nI jema parama vinIta che. te mAkSamA yA AgamAga ne anusaravApaNu' e pradakSiNAvatA che. sAmAyika ati gaMbhIra hovAthI sAnAnI khAdya gurutAnI jema atyaMtara gurutAvALu che. jema seAnuM skula agnithI khaLatuM nathI, tema sAmAyika paNa krodharUpI agnithI baLatuM nathI.
Page #511
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAyika ane navakAra 75 zIla svabhAvavALuM hovAthI sAmAyikane paNa sonAnI jema kehavApaNuM nathI. viziSTa vezyAyukta hovAthI sAmAyika paNa kaTImAM uttIrNa thAya che. apakAra karanAra para upakAra karavApaNuM tathA prANAnta ApattimAM paNa nazcilapaNuM hovAthI cheda, tApa ane tAnamAM paNa TatA senAnI jema sAmAyika paNa nizcala rahe che. AvA sava guNayukta hovAthI sAmAyika dharma te sAcA sonArUpa che. samatA sAmAyika vinAne dharma, e nakalI senAnI jema athavA nAma mAtra suvarNanI jema mokSamArgamAM kIMmatI gaNAtuM nathI. sAmAyikanA pariNAmathI uparokta sarve guNe Ave che. mATe sarva sAthe tulyatAnI bhAvanArUpa sAmAyika atyaMta upAdeya che. Atma-tulyatAnI bhAvanAnuM pariNAma, sva-paranuM hita kare che. ane sarva saMgamAM parabhAvanA AkramaNane mArI haThAve che, mATe te sarvathA upAdeya che. AtmasuvarNanA uta guNe pragaTAvIne ApaNe niSkalaMka banIe! sAmAyika ane navakAra sAmAyika eTale sarva cha Atma-tulya che, e sAdhanAno abhyAsa. zrI navakAra eTale pitAne AtmA paramAtma-tulya che, enI sAdhanAno abhyAsa. jIvanamAM sAmAyika ane smaraNayAnamAM zrI navakAra. sAmAyika e jIvanamAM jIvavAne abhyAsa che. sAmAyikarUpa pratyakSa jIvananA abhyAsa vaDe zrI navakArathI phalita pakSa mokSasukhanI prApti thAya che. e rIte karemi bhaMte'no kakAra ane zrI navakAra maMtrane "nakAra prApta thaze e parama pujaya che. zrI karemi bhaMte e dvAdazAMgIne saMkSepa che. zrI navakAra e dvAdazAMgIne sAra che. saMkSepa eTale TUMke artha, sAra eTale phaLa. sAmAyikanI yathArtha sAdhanA vaDe zrI parameSipadanI prApti thAya che. zrI arihaMta prathama parameSirUpa hovA chatAM zrI paMcaparameSimaya che. zrI arihaMtanA dhyAnathI zrI paMcaparameSinuM dayAna thAya che. sAmAyika e parameSThi thavAnI sAdhanA che. zrI navakAra, e sAdhanAnA pariNAme maLanArA pAne ghAtaka che.
Page #512
--------------------------------------------------------------------------
________________ 476 Atma-utthAnane pAye zrI navakAra e nizcaya ratnatrayInuM pratIka che. nizcaya e phaLa che, vyavahAra e sAdhana che. "nizcaya daSTi hadaya dharI cha, pALe je vyavahAra, puNyavaMta te pAmazejI, bhava-samudrane pAra." (u. zrI yazovijayajI ma.) vyavahAranuM pAlana e nizcayanuM sAdhana che. nizcayanuM dhyAna, vyavahAranuM vizedhaka che. zrI navakArane lakSamAM rAkhIne sAmAyikanuM AcaraNa karanAra, niyama muktisukhane pAme che. sAmAyikane vyavahAra zubha hevAthI puNyane utpAdaka che. zrI navakAranuM dhyAna, layane oLakhAvanAruM hovAthI vyavahArane sudhAranAruM che. zivamaratu sarva-jJAtaH' e sAmAyikanuM pariNAma che. veda, vedAMga, nyAya, mImAMsA, dharmazAstra ane purANanuM tAtparya jIva-brahekya che. dvAdazAMgInuM rahasya, zrI parameSTi namaskAra ane e dvArA zuddhAtma svarUpanuM pariNamana che. anumodana namaskAra e anumodana svarUpa che. anumodana ane prameha e be paryAya zabda che. anu-pazcAta monaM, ka ma " guNa joIne pahelAM ke pachI khuza thavuM, utkRSTapaNe rAjI thavuM te anumodana ane pramoda che. namaskAra tene sUcaka che. je hadayamAM anumodana ke prameha na hoya, jene namavAmAM Ave che tenA guNa upara pakSapAta na hoya, te je mAge gayA hoya te mArge javAnI vRtti na hoya ane temaNe je karyuM hoya te jANavAnI IrachA ke jijJAsA suddhAM na hoya, te teone karela te namaskAra pikaLa che, sAce nathI, dravya-namaskAra che, bhAva-namaskAra nathI. paraMtu guNane pakSapAta ane e pakSapAta sahita sAce namaskAra Ave kyAre? guNane pakSapAta e guNo pratye zraddhA mAge che. guNemAM upAdeyapaNAnI buddhi e ja sAcI zraddhA che. jyAM sudhI jene namavAmAM Ave che, tene guNemAM upAdeya buddhi nathI, te guNe AdaravA lAyaka che, AcaravA lAyaka che, ene khyAla nathI, e guNone jIvanamAM lAvavA pratye udAsInatA che ane upekSAbuddhi ke heyabuddhi che; tyAM sudhI sAce namaskAra. bhAva-namaskAra kyAMthI thAya? | gumAM upAdeyabuddhi e bhAva-namaskAranuM paheluM pagathiyuM che jyAM sudhI ciMtAmaNi ane kAmadhenu karatAM paNa, parameSThione je guNe prApta thayA che, tenI kiMmata adhika che e khyAla na Ave, enuM sAcuM bhAna na thAya, tyAM sudhI bhAva-namaskAra AvI zakti nathI. Aje to moTe bhAge jene namavAmAM Ave che tenA guNenuM jJAna nathI, jJAna che tene upAdeyabuddhine badale upekSAbuti che. athavA AgaLa vadhIne kahIe to heyabuddhi hoya tevuM vartAva che.
Page #513
--------------------------------------------------------------------------
________________ 477 sAmAyika ane navakAra zrI parameSTi bhagavatee pAMca viSaya tyayA che ane cAra kaSAya jItyA che, pAMca AcAre ane pAMca mahAvratamaya teonuM jIvana che. aSTa pravacana mAtA ane 18000 zIlAMga-2thanA teo dharI che. temAMnI kaI paNa vastu upara jeone prema nathI, Adara nathI, meLavavAnI ke jANavAnI paNa IrachA ke darakAra nathI teone namaskAra, bhAvanamaskAra kevI rIte banI zake? namaskArane bhAva-namaskAra banAvavA mATe guNa-bahumAnarUpa bhAva joIe. bIja vAvyA vinA jema kadI paNa dhAnya Uge nahi, tema guNe upara bahumAnaAdarabhAvarUpa bIjanuM AdhAra ke vAvetara karyA vinA guNaprApti ane tenA phaLarUpe mekSaprAptirUpI dhAnya kyAMthI Uge? game teTalI vRddhi thAya ane game teTalI zuddha bhUmi hoya, paraMtu bIja vAvyA vinA hajAra hetuoe paNa dhAnya UgI zake nahi! dhamabIjanuM vapana 'vapanaM dharmabIjasya satprazaMsAdi / ' sapuruSanA guNenuM bahumAna ane prazaMsA e dharmarUpI bIjanuM sAcuM vapanavAvetara-che. zrI parameSTi bhagavaMtemAM rahelA aneka guNene ciMtAmaNIthI adhika mAne, kAmadhenuthI adhika mAne, kalpavRkSathI adhika mAne, kAmakuMbhathI adhika mAne kema ke e badhAmAM IcchA pUravAnuM ane ciMtA cUravAnuM je sAmarthya che, tenA karatAM anekagaNuM adhika sAmarthya sAcA guNe ane tenA bahumAnamAM raheluM che. athavA kahe ke citAmaNi AdimAM je sAmarthya Ave che, te sAmarthya tenuM pitAnuM nathI, paNa guNa bahumAnanA bhAvathI baMdhAyelA amApa sAmarthyavALA puNyanuM che. te puNya guNa bahumAnanA bhAvathI upArjana thAya che. tethI te ciMtAmaNi AdithI paNa adhika che. zrI navakAranuM punaH punaH raTaNa eka bAju puNyane vadhAre che, jyAre bIjI bAju pApane nAza kare che. - navamuM pApasthAna leba ane aDhAramuM pApasthAne mithyAtvazalya, e badhAM pApomAM moTAM gaNAya che. te baMnene nAza eka ja zrI navakArathI sadhAya che, kAraNa ke zrI navakAra dunyavI lemane zatru che ane muktisukhane lobha jIvamAM jagADe che. zrI navakAra, pApane pApa nahi mAnavArUpa tathA puNyane puNya nahi mAnavArUpa jaDatAne nAza kare che ane zuddha deva-guru-dharma upara prema pedA kare che.
Page #514
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhu jIvana mahAvratadharAdhIrA bhaikSamAtropajIvinaH sAmAyikasthA dharmopadezakAguravo matAH // mahAvratane dhAraNa karanArA, paiyazAlI, bhikSA upara jIvanArA sAmAyikamAM rahelA, dhamane upadeza karanArA guruo (sAdhu) kahyA che. jhananI ucca bhUmikAmAM viharatAM jJAnI puruSanA aMtaHkaraNamAMthI vicAra-zAnanI sUma-dhArAne pravAha adhikArI ziSyanI hadaya bhUmi para paDe che tyAre temAM nUtana bedharUpa jJAnanI vADI UgI nIkaLe che te mATe guru pratye bhaktine atireka joIe. bhaktibhAva pragaTAvavAnAM mukhya sAdhana be che eka te guNenuM ciMtana ane bIju AjJAnuM vividha pAlana. eka bhaktibhAva ane bIje sevAbhAva. sevA karavAthI bhakti Take che, vadhe che ane ja na hoya te upanna thAya che. guNenuM vizeSatAonuM upakArakatA AdinuM ciMtana karavAthI, bhaktinuM aMtaraMga sAdhana je AMtarika bahumAna che, te kharekhara jAgRta thAya che ane jAgRti deva-guru bhaktimAM prANa pUre che. evA gurubhaktinAM bhAvene vikasita karanAra ArAdhya pada parama pUjya paMnyAsa pravara zrI bhadrakavijayajI gaNivarya
Page #515
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhu jIvana jema suvAsa vinA puSpa suMdara AkRti ke ghaNI pAMkhaDIovALu' hAya tA pazu zAzA pAmatuM nathI ke devAdhidevanA mastake caDavArUpa tenu pradhAna kArya karavA zaktimAna thatuM nathI tema guNarUpI sugaMdha vinAnuM sAdhu jIvana, uttama veSa temaja vividha carcoe sahita hAya tA paNa ceAzA pAmatuM nathI athavA tenA svAmIne leAnA mastaka bhAga upara rahelA siddha dhyAna upara zAzvata kALa mATe vasavAnA adhikArI khanAvI zakatuM nathI. AvA sAdhu jIvananI sugaMdhane pragaTAvanArA pavitra preraka lekhAMze...! 1 sAdhu jIvananI sugadha 2 Adamuni jIvana 3 cha jIvanI kAyanI rakSA 4 tapa ane japu 5 cAra anuyAga ane ratnatrayI 6 nija guNa sthiratArUpa cAritra 7 bhakti bhAvanA 8 guru bhakti 9 deva-guru pratye rati 10 gurutattva 11 guru pArataMtrya 12 gurukRpA ane bhakti 13 deva-guru-dhama 14 aDhAra hajAra zIvAMga 15 sAdhu puruSanAM lakSaNu
Page #516
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48. Atma-utthAnanA pAye sAdhujIvananI sugaMdha sAdhujIvana eTale zu ? sAdhujIvana eTale sAruM jIvana, suMdara jIvana, uttama jIvana, pavitra jIvana. je jIvana svabhAvathI ja sAruM hoya tenI uttamatAne jaNAvavA mATe bIjA zabdanI bhAgye ja jarUra gaNAya. jagatamAM jema mAranAM pIMchAne bIjA raMganI ke caMdananA vRkSane bIjA gadhanI jarUra na hAya, tema sAdhu jIvanane suMdara ke uttama tarIke jaNAvavA mATe bIjA zabda ke vizeSaNanI bhAgye jarUra che. chatAM ahIM sAdhujIvananI sAthe 'sugadha' zabdanA prayAga eka rIte sArthaka paNa che. sArI vastune sArI tarIke jaNAvavA mATe prasaMga pAmIne baMne prakAranA zreAtA samakSa vizeSaNa vAparavAnI jarUra paDe che. zreAtAo e prakAranA hAya che: eka te suMdaratA nahi jANanAra ane khIjA te suMdaratA ThIka ThIka jANanAra eTale pahelA prakAranA zretAone jaNAvavA mATe ane khIA prakAranA zreAtA samakSa tenI adhikatA darzAvavA mATe te vizeSaNa vAparavAnI kAyA ja thAya che. sAdhujIvananI zAbhA vizALa paNa vRkSa chAcArahita hoya ke suMdara paNa sAvara jaLarahita hAya, te jema dheANAne pAmatAM nathI, tema guNurahita suMdara paNa sAdhujIvana ceAbhatuM nathI. jema suvAsa vinAnuM puSpa, suMdara AkRti ke ghaNI pAMkhaDIovALu' hAya tA paNa zeAbhA pAmatuM nathI, ke devAdhidevanA mastake caDavArUpa tenu pradhAna kArya karavA zaktimAna thatuM nathI, tema guNarUpI sugaMdha vinAnuM sAdhujIvana, uttama veSa tema ja vividha carcAo sahita hAya tA paNa theAbhA pAmatuM nathI, athavA tenA svAmIne leAkanA mastakabhAga upara rahelA siddhisthAna upara zAzvata kALa mATe vasavAnA adhikArI banAvI zakatuM nathI. guNarUpI sugadha vinAnuM sAdhujIvana ze|bhatuM nathI tA ahIM sAdhujIvananA prasaMgamAM kayA guNNArUpI sugadha levI e prazna saheje thAya che, enA javAkhamAM jJAna-dana-cAritra e traNa guNarUpI ratnatrayI te meAkSamAga che. meAkSa sAdhavAnA mArga, meAkSane sAdhanArA sAdhuone jIvanamAM jIvavAnA mArga che, jJAna eTale meAkSanA upAyAnu' jJAna. ina eTale samyak jJAnathI nakkI thayelA meAkSanA upAyA uparanI acaLa zraddhA.
Page #517
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 1 sAdhu jIvananI sugaMdha ane cAritra eTale samyapha jJAna ane samyagdarzanathI nakkI thayelA mikSanA upacenuM zakti mujaba jIvanamAM AcaraNa. A traNa guNe sarva guNamAM pradhAna che. mATe ratnanI upamAne pAtra che. ane e traNa ja sAdhujIvananI sAcI sugaMdha che, sAcI zobhA che. tenA pratApe ja temanA mUlaguNe ane uttaraguNa tathA daza prakAranA yatidharmonI zuddhi jaLavAI rahe che. daza prakAranI sAmAcArI mekSanA upAyonuM yathAsthita jJAna ane zraddhA gRhasthAvasthAmAM paNa thaI zake che, paraMtu tenuM jIvanamAM savaze AcaraNa-sarva samaya mATe pAlana-te sAdhujIvanamAM zakya che, ema zrI tIrthakara dee pharamAvyuM che. ane te mATe jJAna-darzana-cAritrane poSaka aneka prakAranI carcAo ane sAmAcArIe batAvelI che. temAM daza prakAranI cakavAla sAmAcArI ane daza prakAranI pratidina sAmAcArI mukhya che. sAmAcArI mokSanA ananya upAyabhUta mUlaguNe ane uttaraguNe, mahAvrata ane samitiguNie e badhAnuM akhaMDitapaNe AcaraNa karI zakAya te mATe je saraLa mAga tenuM nAma sAmAcArI. sAdhujIvananAM sarva aMgene spaSTa kare te rIte te sAmAcArIo racAyelI che kAraNa ke tenA racayitA sarvajJa, sarvadarzI zrI tIrthaMkara paramAtmAe hatA. e sAmAcArInuM pAlana zrI tIrthaMkara paramAtmAonA zAsanamAM sarva suvihita AcAryo ane munivare Aja sudhI karatA AvyA che ane zakti mujaba karI rahyA che. daza prakAranI nityanI sAmAcArImAM sAdhujIvanane lagatA paDilehaNa, pratikramaNa, pramArjana, kAlagrahaNa, bhikSA grahaNa tathA AhAra-nihArakaraNa Adi kAryomAM sAcavavA gya vidhine samAveza thaI jAya che. ane daza prakAranI cakravAla sAmAcArImAM mukhyatve sAdhu-sAdhu vaccenA nitya vyavahAramAM kevI jAgRtipUrvaka vartavuM joIe, tene suMdara vidhi batAvela che. suprasiddha prathama traNa sAmAcArI ahIM ApaNe te cakravAla sAmAcArInI suprasiddha prathama traNa sAmAcArI, sAdhujIvanamAM kevI vyApaka che ane manuSyamAtranA jIvanaghaDataramAM kevI upakAraka che, te jevuM che. te traNa sAmAcArInAM nAma anukrame "IrachAkAra', " micchAkAra" ane "tahakAra" che. A. 61
Page #518
--------------------------------------------------------------------------
________________ 482 Atma-utthAno pAyo keTalAkanI evI phariyAda che ke, "jaina sAdhu ke zrAvaka jIvananuM svarUpa suMdara che, ucca ane AdarzarUpa che. jenAM ahiMsA, saMyama ane tapa potAnI ugratA ane ujajavaLatA Ajeya jALavI rahyAM che, paraMtu eka manue bIjA manuSyanI sAthe kema vartavuM ke eka zrAvake bIjA zrAvaka baMdhunI sAthe kema vartavuM yA eka sAdhu munirAje bIja samAnadharmI sAdhunI sAthe kema vartavuM te saMbaMdhI jevuM joIe tevuM zikSaNa, jenA dharmamAM ApavAmAM AvyuM hoya tema lAgatuM nathI." paNa A phariyAda yathArtha nathI. jeoe prAcIna ke arvAcIna jainAcAryonA pramANabhUta (zAdhAramUlaka) granthane ke upadezane abhyAsaka daSTie, jijJAsA buddhithI thoDe paNa paricaya sAthe haze, teone e vAta prathama daSTie ja pUrepUrI khyAlamAM AvI gayA sivAya nahi rahe ke jaina dharmamAM jema nAnAmAM nAnA jIvanI paNa hiMsA na karavA para bhAra mukAyo che, tema prANIvargamAM sarvazreSTha evI manuSagati ane manuSyajAtimAM jInI svalpa paNa pIDA varjavA mATe ane temane sanmArganI prApti sarva rIte sulabha banAvavA mATe ghaNA uttama prakAranA mArgo ghaNI jhINavaTapUrvaka tathA jIvananA pratyeka aMganA pRthakakarapUrvaka batAvelA che. te badhAne samAveza pUrvAcAryoe mAnusArInA nyAyasaMpanna vaibhava Adi pAMtrIsa guNamAM ane dravyazrAvakanA akSudrAdi ekavIsa guNAmAM karela che. ane te guNa upara ja dhArmika jIvanane pAye racavAnuM pharamAveluM che. e pAyA upara racAyelI dhArmika jIvananI ImAratane vadhu sudaDha banAvavA mATe sAdhujIvananI prApti thayA pachI paNa hazavidha caTavAla sAmAcArImAM, "IrachAkAra" micchAkAra" ane "tahakAra sAmAcArIone jIvanamAM pradhAna sthAna ApavAnuM pharamAveluM che. zAgAbhyAsanipuNa vartamAna jainAcAryo ke jeo sAdhujIvananA viziSTa ghaDatara mATe khUba rasa laI rahyA che, teone e abhiprAya che ke, "jene sAdhujIvanane kaMI sAra hoya, kaI arka hoya, te te daza prakAranI cakravAla sAmAcArInuM pAlana che. ane temAM paNa prathamanI traNa sAmAcArI badhA sAdhu AcAramAM mukuTa samAna che." prathamanI e traNa sAmAcArInA sopAMga zuddha pAlana vinA jIvananI sAMgopAMga zuddhi thavI azakya che. IcchAkAra' sAmAcArI ema zIkhave che ke moTA sAdhue, nAnA sAdhu pAse kaI paNa kArya karAvavuM hoya te IcchA pradhAna banavuM joIe. matalaba ke nAnA sAdhu ke ziyanI IcchA joIne ja te kArya karavA mATe pharamAna karavuM joIe.
Page #519
--------------------------------------------------------------------------
________________ 483 sAdhu jIvananI sugaMdha micchAkAra" sAmAcArI ema zIkhave che ke, pitAnI nAnAmAM nAnI bhUla paNa bIjAnA kahevAthI ke pitAnI meLe jANavAmAM Ave te tenuM vinA vilaMbe, kazA paNa khacakATa sivAya, prAyazcitta karIne zuddha thavuM joIe. "tahakAra' sAmAcArI ema zIkhave che ke, ratnAdhika (vaDIla muni) ke guru taraphathI je kAMI pharamAna thAya, tene te ja kSaNe tathati" (tahatti) zabda kahIne svIkArI levuM joIe ane pUrNa karI ApavuM joIe. A traNa sAmAcArInuM AMzika (vAcika ane vyAvahArika) pAlana paNa keTaluM prabhAvazALI nIvaDe che. te AjanI rAjasattA, tene adhikArI varga ke samagra agli prajAnA cAlu bhASAnA zabda-vyavahAra uparathI paNa samajI zakAya che. vartamAnamAM sarvatra traNa samAcArInuM pAlana pitAnA nekarane ke Azritane paNa koI kArya karavAnuM pharamAna karatAM pahelAM, adhikArI zarUmAM "lIjha" (please ) ane te kAma pUruM karAtAM "theMkayu" (Thank you) zabdane je prayoga kare che, te "IrachA " sAmAcArInuM ja jANe AMzika anukaraNa heya tema pratIta nathI thatuM? jANatAM ke ajANatAM paNa pitAnI bhUla thatAMnI sAthe prajAtA "verI saurI" (Very sorry) ane "AI bega cera pAIna" I beg your parden) yA "plIjha ekyUjha mI" (Please excuse me) vagere zabdonA prayAga e "micchA" sAmAcArInuM ja jANe AMzika anukaraNa heAya tema nathI lAgatuM? "Apane pUrNa AzAMkita sevaka" (Your most obedient servant), "Apane vizvAsu" (Your faithfully) vagere zabda "tahakAra' sAmAcArInI AMzika jhAMkhIrUpa nathI jaNAtAM zuM? zaramAtrathI jJAnIonA mArganuM AMzika anukaraNa paNa vyavahAranI keTakeTalI muzkelIone haThAvanAra thAya che, te Aje pratyakSa che. te je traNa sAmAcArInuM pAlana, anaMtarAnI zrI tIrthakara devonI anupama hitakara AjhA svarUpa mAnIne mana-vacana-kAyAnI zuddhipUrvaka pratyeka paLe je munijIvanamAM thatuM hoya, te munijIvananI mahattA, guNakAritA ke sukhakaratAnuM varNana koNa karI zake ? - sAdhujIvananI sugaMdha tarIke "IcchAkAra ", "micchAkAra" ane "tahakAra" rUpa traNa sAmAcArInA bhAvapUrvakanA pAlanane ahIM ApaNe jaNAvavA mAgIe chIe, te te vAta zAca, yukti temaja anubhavasiddha che. ane buddhithI thoDo vicAra karavAmAM Ave te sarva keI ne mAnya thaI zake tevI che.
Page #520
--------------------------------------------------------------------------
________________ 484 Atma-utthAnane pAye anupama upakArI A sAmAcArInuM vizeSa varNana zrI uttarAdhyayana sUtra, zrI Avazyaka sUtra Adi mULa AgamAM tathA zrI paMcAzaka, zrI paMcavatu Adi pa. pU. zrI haribhadrasUrijI mahArAjAnAM grantharamAM che. adhika jijJAsue temAMthI gurugamapUrvaka jANavA prayatna Adara. Adarza munijIvana hitazikSA "ochAmAM ochuM belavuM ane adhikamAM adhika kAma karavuM." A ja be bAbatamAM munipaNAne sAra AvI jAya che. na chUTake bolavuM paDe tyAre paNa potAnI prazaMsA ane bIjAnI niMdAne eka paNa zabda na AvI jAya, te mATe munie pUrepUrA sAvadha rahevuM joIe. niMdanIya paNa niMdApAtra nathI, paNa karmasthitine vicAra karIne dayA ciMtavavA lAyaka che. ane jyAM sudhI kevaLajJAna na thAya tyAM sudhI pitAne AtmA te pratyakSapaNe nirguNI hevAthI jarA paNa prazaMsA karavA lAyaka nathI." upakArIo taraphathI vAraMvAra ApavAmAM AvatI A jAtanI hitazikSAmAM-atyaMta sUma daSTithI vicAra karatAM-ghaNe ghaNuM sAra samAyelo che. aneka varSo sudhI zAstronA parizIlana pachI ane vinayapUrvaka sAgurUonI nizrA sevIne, pitAnA anubhavathI siddha karelI A hitazikSA, dekhAvamAM bhale sAmAnya jaNAtI hoya. paraMtu arthathI ghaNI ja gaMbhIra AzayavALI che. kAraNa ke aneka zAnA dehanarUpa hevAthI AtmAne hita karanArI ane pariNAme anupama lAbha ApanArI che. A kAraNe A hitazikSA jIvanane ajavALanArI che. A viSama kALamAM paNa je dareka muni, A sAdI zikhAmaNane AdarapUrvaka apanAvI le, te A kALamAM paNa te ghaNuM ghaNuM sAdhI zake. bhAvadayAnA sAgara samAna, upakArI guru taraphathI nisvArtha bhAve ApavAmAM AvatI A hitazikSAnI pAchaLa kharekhara e upakArIonI bhAvayA ja taravare che. sAcA hitaciMtakanA hitopadezanI bhItaramAM, mukhyatayA bhAvadayAnuM ja prAdhAnya hoya che. e hakIkata mAhagrasta AtmAe mehanI prabaLatAnA kAraNe samajI zakatA nathI, e hajanaka bInA che.
Page #521
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza munijIvana 485 jagatamAM sahuthI vadhAre sukhI koNa? zAstrakAra bhagavatee jagatamAM saMsArI prANIomAM sahuthI vadhAre sukhI ke hoI zake tenI vyAkhyA karatAM prAraMbhamAM devalekanA sukhanuM suMdara varNana karyuM che, paraMtu varNana karyA pachI, aMte te devalokane sukhI AtmAonA sukhane TapI jAya eTale sukhI phakta eka ja varSanA dIkSA paryAyane dhAraNa karanAra muni hoya che, evuM spaSTa nirUpaNa karyuM che. eTale je mani, hitaciMtaka taraphathI maLatI hitazikSAne barAbara jhIlate jAya, temaja potAnI zaktine gopavyA sivAya tenuM zakya pAlana karavAmAM apramattapaNe udyamazIla bane, te eka ja varSamAM devakanA sukhane sarva apekSAe TapI janAra AtmAnaMdano apUrva anubhava karate thaI jaya. sarva prakAranuM sAMsArika sukha, duHkhajanya temaja dukhaphalaka hovAthI tenA tarapha madhyasthapaNe vartate muni, svapnamAMya tenI vAMchA karatuM nathI, kAraNa ke te sukha paNa AtmAnA gharanuM hotuM nathI, paNa parapadArtha janya hoya che e te yathArthapaNe jANatA hoya che. munijIvananA sukhanI jhaMkhanA te anuttara vimAnamAM vasatA deve paNa rAtadina karatA hoya che. dunyavI sukhanA zikhare mahAlatA cakravartIone paNa jyAre muni dharmanI mahattA samajAya che, tyAre teo paNa potAnI vipula samRddhine tRNa samAna gaNI, ullAsapUrvaka tene tyAga karI, AnaMdapUrvaka sAdhupaNuM aMgIkAra kare che ane tema karavAmAM pitAnA janmanI saphaLatA mAne che. A rIte saMsAramAM sarva sukhI AtmAomAM munione naMbara sauthI prathama Ave che. ane anaMta sukhanA dhAmarUpa muktipurInI nikaTamAM nikaTa paNa te munio ja che. zrI arihaMta Adi paMca parameSThI bhagavaMtene samAveza paNa muniomAM thAya che. mukti prApti mATe mukhya dhorI mArga muni dharmanuM yathArtha paNe pAlana karavuM te ja che. te sivAya, muktinA bIjA badhA mArgo e apavAdamArgo che. ane te mArgothI kaI jIva kavacita ja muktimAM jAya che ane teonI saMkhyA khUba ja alpa hoya che. muni dharmanuM A mahattava lakhavAnI pAchaLa mukhya hetu e che ke, AvA prakAranA uttama phaLadAyaka ane sarvazreSTha evA munidharmane svIkAra karyA pachI tenuM kevI rIte pAlana karavuM ke jethI te sArI rIte saphaLa thAya. gurukuLa vAsa zrI jinezvara e pharamAveluM A munipaNuM evA prakAranuM che ke tenuM yathArtha
Page #522
--------------------------------------------------------------------------
________________ 486 Atma-utthAnane pAye pAlana gharamAM besIne athavA ekalA vasIne thaI zakatuM nathI. paNa te mATe gurukuLavAsamAM vasavuM paDe che. ana ta upakArI zrI tIrthaMkara bhagavatAe sa'yamapAlananA je lAbha khatAnyA che tenA bhAgI banavA mATe teozrIe ja prakAzelA vidhimArgonuM apramattapaNe pAlana paNa karavu' paDe, temAM je pramAda sevAya ke avidhi AcarAya te muni te lAbhathI va"cita rahI jAya. je saMyama eka ja bhavamAM mukti apAve, te sa`camanu' aneka vAra pAlana karyo chatAM paNa jo ApaNI mukti thaI nathI, teA tenI pAchaLa eka ja vastu rahelI che ke je vidhi mujaba sayama pALavAnu' zrI tIrthaMkara bhagavatAe pharamAvyuM che, te vidhi mujaba pAlana thatuM nathI. pratyeka kriyAnuM' je phaLa khatAvyuM che, te te kriyAnuM yathArtha paNe vidhipUrvaka ArAdhana karavAmAM Ave te ja zakaya bane che. uttama paNa kriyAo yathA paNuM phaLadAyA nahi nIvaDatI hovAnI phariyAdanuM mULa kAraNa paNa avidhinuM sevana che. nahi ke te kriyAmAM tevu' phaLa ApavAnA sAmarthya'nA abhAva. je je kriyAonuM je je phaLa che, te te kriyAmAM te ja phaLa ApI zake che. hIrAnA vepArI pAsethI sIdhI rIte kAlasA na maLe tethI hIrAnA vepArImAM kAlasA ApavAnI trevaDa nathI ema nahi kahevAya, paNa te tenA vepAra nathI ema ja kahevAze. jema jinapUjAnuM phaLa sayamanI prApti che, sayamanI prApti mATe jinapUja karavI. te tenI vidhinuM pAlana che ane te rIte thatI jina pUjA, zAstrakAra bhagava tAe krUramAvyA mujabanuM phaLa Ape che. paNa anya izade karavAmAM AvatI jina pUjA na phaLe temAM jinapUjAnA prabhAva Ache che ema nahi, paNa temAM avidhinuM AcaraNa e ja ASapAtra che. zrI jinapUjrarUpa auSadhanu sevana karavu' ane sayamaprAptithI dUra dUra bhAgavuM', athavA sAMsArika sukhanA irAde zrI jinapUjA karavI e auSadhanuM sevana karyAM pachI, kupathyanu sevana karavA jevuM che ane kupathyanu sevana nukrasAna kare temAM auSaSa dASita nathI. A ja pramANe dareka kriyAmAM samajI levuM. munipaNu e sazreSTha vastu che ane tenuM pAlana anaMta upakArIonI AjJA mujaba gurukuLavAsamAM rahIne ja thaI zake che. gurukuLavAsamAM vasavA chatAM paNa muni je anaMtajJAnIonI AjJA mujaba vatana na kare to te gurukuLavAsa paNa tene phaLadAyaka khanI zakte nathI, paNa aneka prakAranI virAdhanAnuM sthAna bane che ane pariNAme AtmAnI adhAgatinuM ja kAraNa mane che.
Page #523
--------------------------------------------------------------------------
________________ 487 AdazamunijIvana sAdhupaNAne svIkAra karyA pachI, gurukuLavAsamAM munie kevI rIte vasavuM joIe ke jethI tene ArAdhaka bhAva sadAkALa TakI rahe ane gurukuLavAsathI maLatA badhA anupama lAbha te uThAvI zake te hakIkata TUMkANamAM chatAM spaSTa rIte ahI raju karavAne uddeza che. je gurukuLavAsamAM munie vasavAnuM che, tyAM sAthe rahetA sarve munio hamezAM eka ja vicAranA ke eka ja prakRtinA hoya te bAbata asaMbhavita che. anAdi kALathI sarve AtmAnA svabhAva kudaratI rIte bhinna bhinna prakAre ghaDAyelA hoya che. temanuM te ghaDatara pheravI nAkhavuM e keIne hAthanI vAta nathI. vaLI sarva AtmAnI bhasthiti paNa ekasarakhI hotI nathI. keI laghukarmI AtmA alpakALamAM muktimAM javAnuM che, te kaI AtmA lAMbA gALe muktimAM javAnuM che. bhavasthiti paripakava thayA vinA AtmA upara lAgelA rAgAdi maLe, e Irache te paNa, ochA thaI zaktA nathI ane bhavasthitinI paripakavatA e koInI banAvelI vastu nathI, paNa svabhAvathI ja che pAMca samavAyanA meLApathI nIpajatI vastu che. A pAMca samavAnA meLApa e koInA hAthanI vAta nathI. eTale je gurukuLavAsamAM munie vasavAnuM tyAM bhinnabhinna prakRtinA AtmAe rahevAnA ja. adhikagaNa, samAnaguNI, hanaguNI ane nirguNI A pramANe cAra vibhAgamAM sarva prakAranA AtmAone samAveza thaI jAya che. A cAre prakAranA AtmA sAthe vasanAra muni je sAvadha na rahe te tene sarva sthAnethI baMdhAvAnuM ja rahe che. ane sAvadha rahe te ukta cAreya sthAna enA AtmA mATe lAbhadAyI banI rahe che. - jyAre jyAre prasaMga paDe tyAre tyAre potAne ArAdhaka bhAva TakAvI rAkhavA mATe cAre prakAranA munie sAthe, muni kevI bhAvanApUrvaka vate te ahIM batAvavAmAM Ave che. pitAthI adhikazune neIne te ema citave ke, guNanI prApti guNInA guNane joIne manamAM rAjI thavAthI, tenI anumodanA karavAthI, tene guNanI prazaMsA karavAthI thAya che. huM bhAgyazALI chuM ke, tevA guNI AtmAone mane haMmezAM sAkSAt samAgama prApta thayo che. tethI A guNanA pratApe ja mArAmAM guNanI khilavaNa thaze ane mArA avaguNa nAza pAmaze. samAnaguNIne joIne te ema citave ke, A jagatamAM sarva vastu sulabha che, paNa samAna guNavALA AtmAone samAgama durlabha che. je guNanI prApti meM karI che, te ja guNanI prApti A puNyavAna AtmAe karI che ane tene mane samAgama thavAthI huM dhanya chuM.
Page #524
--------------------------------------------------------------------------
________________ 488 Atma-utthAnane pAye hIna guNavALA AtmAne joIne te ema citave ke A jagatamAM sarva AtmAo mArAthI adhika guNavAna ke mArA samAna guNavAna heta te mArA guNanI kiMmata paNa zI raheta? je kaMI yAcaka na hoya te dAtAranA dAnanI zI kiMmata rahe? je yAcaka che te ja dAtAra dAna ApI zake che ane thoDuM ApIne ghaNuM puNya upArjana kare che. mATe mArAthI hIna guNavALA AtmAo che te mane puNya upArjana karavAnI taka maLe che. daza kareDa zrAvakane jamADavAthI je puNya upArjana thAya che, te puNya eka munine dAna ApanAra zrAvaka upArjana kare che. te je muni prasuka anna-pANI Adi lAvIne muninI bhakti kare che, tenA puNyanuM te pUchavuM ja zuM? gurukuLavAsamAM vasatA munioe potAnuM kartavya zuM che tene ja khyAla rAkhavo joIe. temAM ja temanuM hita che. je bIjanA katavya tarapha jevA gayA te aneka mukelIo UbhI thaI jaze ane ArAdhabhAvane dhakko pahoMcaze. bIjanuM zuM kartavya che e jevAne adhikAra guruone che, ApaNe nathI. ane tema chatAM jeo A prakAranI anadhikAra ceSTA kare che, teTalA aMze temanI ArAdhanAmAM mukelI UbhI thAya che. | muni dharmane svIkAra e pitAnA AtmAnI zuddhi karavA mATe che, te hakIkatane bhUlI jaIne, regyatA prApta karyA sivAya, bIjAne sudhAravAnI pravRttimAM paDI javuM e sarvathA anucita che. adhikAra prApta karyA sivAya, satya vastune upadeza paNa nukazAnakAraka che. munie bIjAone hitazikSA athavA anyamAM rahelI bhUle paNa tyAre ja batAvavAnI AzA che ke jyAre sAme Iracha hoya. sAmAnI icchA viruddha, je sAcI paNa bhUla batAvavAmAM Ave che te te lAbhane badale nukazAnamAM pariName che ane ArAdhanA vinApracura banI jAya che. A jagatamAM moTe bhAge je azAnti dekhAya che, tenuM mULa kAraNa je kaI hoya te te e che ke dareka jIvane potAnA vicAra ane pita mAnelA siddhAnta upara eTale badho madAra hoya che ke temAM je kaItenI anicchAe vacce Ave te tenAthI akaLAI UThe che. pitAnA AcAra temaja vicAramAM te haMmezAM svataMtra rahevA Icche che ane temAM game tevI upakAraka buddhithI paNa je kaI vacce paDe che te athaDAmaNa UbhI thayA vinA rahetI nathI. ane tethI ja zAstrakAra bhagavaMtee munie mATe "IcchA sAmAcArI batAvI che. ane temAM sAmAnuM hita karavuM hoya te paNa temAM tenI IcchA karAvyA pachI
Page #525
--------------------------------------------------------------------------
________________ 489 Adarza munijIvana karavuM evI AjJA che. kAraNa ke hita paNa sAmAnI IcchA karAvyA vagara thaI zakatuM nathI. ane je thaI zakatuM hota to dayA sAgara zrI tIrthakara dee kayAranAya sava ane mokSamAM pahoMcADI dIdhA hata. je sAme mula Icchate ja nathI, chatAM ApaNe upAra karavA jaIe chIe, te temAM sava-paranuM hita nahi, paNa ekAMta ahita ja raheluM che. IrachA e eka evI vastu che ke te jagyA pachI mANasa bahu ja harSabhera tadanurUpa pravRtti kare che. IrachAthI ja jIva karavatathI pitAnuM zarIra kapAve che. IcchAthI ja jIva saLagatI citAmAM jhaMpalAvI de che. IrachAzakti mukti mATe prabaLa puruSArtha jIva pAse karAve che. mATe zrI tIrthakara bhagavaMtoe moTe bhAge prathama IrachA karAvyA pachI ja kArya karAvavAnuM pharamAvyuM che. ethI viruddha IrachA karAvyA sivAya, nAnAmAM nAnuM paNa kaI kArya karAvavuM te ArAdhakane virAdhaka banAvavA jevuM che. anicchAe karAvelAM meTAM moTAM kAryo paNa pariNAme eTalAM dIpatA nathI, jeTalAM IcchApUrvaka karAvelAM nAnA kAryo dIpe che. gurukuLavAsamAM vasatA munie, gurukuLavAsamAM rahetA anya munio pAsethI kaMIne kaMI sAra grahaNa karavAnI vRtti paNa rAkhavI joIe. je AtmA muni dharmane svIkAra kare che te AtmAmAM kaIne kaI prakAranI vizeSatA ghaNuM karIne hoya ja che. je muni bane che temAM, ochAmAM ocho ekAda guNa te e nasargika have saMbhava che ke je bIjAne meLavavA je hoya te te guNa nAnA ke moTA game te munimAM hoya, te te meLavavA mATe munie prayatnazIla banavuM joIe ke, jethI paraspara vacce sneha ane vAtsalya bhAvanI vRddhi thAya. nAnA pAsethI paNa guNa grahaNa karavAmAM nAnama nathI. tethI meTAnI mahattA ghaTatI nathI paNa vadhe che. jeTalI utAvaLa jIvane bIjAne guNa ApavAnI che, teTalI ja utAvaLa bIjamAMthI guNa grahaNa karavAnI AvI jAya, te munijIvana kharekhara ujajavaLa banI jAya. A. 62
Page #526
--------------------------------------------------------------------------
________________ 490 Atma-utthAnane pA. muni paNAne ucita sarva kriyAo, muni apramattapaNe Acare. UMgha alpa le ane te sivAyanA kALamAM jJAna, dhyAna, svAdhyAya, jA5 athavA sva-parahitakara kaIne kaI kriyAmAM ja magna hoya, paNa eka miniTa paNa veDaphe nahi. e pramANe zrI tIrthakara devanI AjJA mujaba pALela saMyama AtmAne sarvakALamAM hitakArI nIvaDavA uparAMta aneka AtmAone preraka temaja upakAraka nIvaDe che. gurukuLavAsamAM vasatA munie pitAnA Atmaya mATe eka bAbata khAsa khyAlamAM rAkhavAnI che ke je kriyA karavAthI viSaya ane kaSAyanI maMdatA thAya te kriyAnI jA jeTalI paNa upekSA na thaI jAya. je kriyAo karavAthI viSaya ane kaSAya pAtaLA paDatA nathI, te kiyAo game teTalI moTI heya, chatAM ArAdhanAnA mArgamAM tenI kaI kiMmata nathI, paNa te mAtra kAyalezarUpa ane arthahIna bejArUpa bane che. anaMta upakArI zrI tIrthakara bhagavaMtee pharamAvelI vividha prakAranI AjJAo. mAMthI kaI paNa ArA laIzuM te te AsAnI pAchaLa pradhAnapaNe e eka ja bhAva rahele pratIta thaze ke koI paNa rIte viSaya ane kavAyanI maMdatA thAo. basa A eka ja ivani pratyeka AjJAnA mULamAM raheluM hoya che. je kriyAmAM AtmAnuM hita nathI, te kriyA paramArthathI kriyA ja nathI. lApakaroDanA vepAramAM je naphe nathI te te vepAra jema nirarthaka che, tema paropakAra mATe gaNAtI moTAmAM moTI kriyAomAM paNa je AtmahitanI buddhi nathI, te te paNa nirarthaka che. chevaTe ochAmAM ochuM bolavuM ane vadhumAM vadhu kAma karavuM e pramANe A lekhanA prAraMbhamAM darzAvelA be muddAonuM amalIkaraNa munijIvanamAM khAsa jarUrI che. enA vinA yathArtha pragati zakya nathI. vinonI paraMparA ghaTavAne badale vadhatI ja jAya che. AthI Adarza munijIvananA ghaDatara mATe ochAmAM ochuM belaDue upAya sarvottama che. "pUchyA vinA keInI sAthe bolavuM nahi. kharAba IrAde pUchanArane paNa uttara Apa nahi. jANavA chatAM buddhimAna puruSa anarthakara bAbatemAM lekane viSe jaDanI jema AcaraNa karavuM. tulA bhAva apanAva joIe." TaMkazALI A zAmavacane munie gAMThe bAMdhavA jevAM che. tethI sAdhakanuM jIvana AdarzarUpa bane che.
Page #527
--------------------------------------------------------------------------
________________ cha jIvanIkAyanI rakSA 491 cha jIvanIkAyanI rakSA pAtAnA gharanI yAda, mAnavIne paradezamAM becena banAvI de che. paradezanI sukhasagavaDamAMthI tenu mana UThI jAya che, tema meAkSanI yAda, vibhAva dazAmAM rahelA vivekI AtmAne AkuLavyAkuLa banAvI che, kAraNa ke te tenu sAcu' ghara che. vibhAva dazAne dUra karIne, svabhAva dazAne prakaTAvavAnu` sAmarthya' siddhacakramAM che. siddhacakrajInAM dhyAnamAM che. siddhacakranuM dhyAna eTale navapadanuM dhyAna, parameSTi bhagavaMtAnu dhyAna. dhyeyamAM upayAgane joDavA te dhyAna. A dhyeya SaTkAyane hitakArI che. mATe saMdeza ane sava kAlanA jIvA mATe sarvottama dhyeyarUpa che. jIvanI surakSA karavAthI paNa svaga maLe che, tA SaTkAyanI rakSAthI keTalA lAbha thAya te vicAra! jevA mArA jIva tevA paranA jIva ane mArA AtmA, nizcayathI paramAtmA samAna che' evI samajanA abhAva te ajJAna ane mithyAtva. A pApa, jIvane saMsAramAM rajhaLAve. zrI paMca parameSThi bhagavaMtAnuM smaraNa karanArA punyazALI, kadI paNa jIvahiMsA na icche, 'SaTkAya jIvanI rakSA' zabdamAM upayAgane joDavA te paNa dhyAnanA ja eka prakAra che. tenAthI 18 pAponA nAza thAya che, jIva adha puddagala parAvatamAM AvI jAya che. pApa na karavuM e jeTaluM mahattvanuM che, tenA karatAM paNa adhika mahattvanuM pAparahita bhagava'ne namavuM athavA namana karavuM-te che. AcAryAdi badhA sAdhu bhagavaDatA che. sAdhu arthAt SaTkAya jIvanA rakSaka, jIvanA sAcA sahAyaka. svAyamAM sahAyaka te svArtha sAdhu ! sarva jIvAne hitakArI kAya karanArA tema ja sarvazreyaskara vacanA sAMbhaLavAmAM sadA tatpara ane akAryanA tyAganI dRDha pratijJAvALA ja sAdhu che. virati e sarvazreSTha pratijJA che ane te pratijJAnA trividha pAlanamAM AtmazaktinA vikAsa che. pratijJA e kha"dhana nathI, paNa karmarUpI jaMjIrane tADanArA peAlAdI hacADo che. AtmAnA ghara tarapha DArI janArA dIpaka che. AtmAmAM anata zakti che. temAM jJAnazakti, IcchAzakti, tapazakti AdinA samAveza thAya che. icchAzakti eTale paraduHkhanivAraNa karavAnI bhAvanA. A bhAvanAne ciMtA karavA mATe virati jarUrI che.
Page #528
--------------------------------------------------------------------------
________________ 482 Atma-uthAnane pAye viratinI AvazyaktA karemi bhaMte nI pratijJA sivAya, sAdhupuruSa paTakAya jIvanI rakSA nahi karI zake. be ghaDI (48 miniTa)nA sAmAyikanA mUlyanuM nimitta pratijJA che. pratijJA vinA tapa paNa zakya nathI. pratijJApUrvaka pApane tyAga karI, sarva jIvAtmAone sva samAna mAnanAra temaja nirgasthatAne dhAraNa karanAra sAdhu che. AvA sAdhu bhagavaMta sarva kArya karavA chatAM AtmaramaNatAmAM rahe che. AtmaramaNatA te svagraha che. mahArAjAnuM ghara te zatrunuM ghara che. mAruM" arthAt parane mAravAnI IcchA. eTale "mAruM ghara' te mahArAjAnuM ghara. traNa jagatanA jInA zatru mehanuM ghara. vigaI te zatrunuM ghara che. AyaMbila te mitranuM ghara che. upavAsa te AtmAnuM ghara che. AtmAnA zatru koNa? ane mitra koNa? te jANavuM jarUrI che. zatrune mitra mAnI levAya ane mitrane zatru, te anartha thAya. zarIra vinAzI che. AtmA avinAzI che. 10 prANu karmaracita che. zarIranA nAzanI sAthe te prANane paNa nAza thAya che. jyAre AtmAnA jJAnadarzanAdi cAra prANe AtmAnI jema ja avinAzI che. temAM rahevA mATe pratijJA jarUrI che. sAdhu bhagavaMtene thate namaskAra, vAstavamAM temaNe sellAsa svIkArelI viratine ja namaskAra che. saMdharmendra paNa sAdhu bhagavaMtanI viratine namaskAra karIne siMhasAna para bese che. saudharmane paNa Indra banAvanAra temaNe pUrvakALanA mAnavabhavamAM pALelI "virati" ja che. virati TekSanuM kAraNa che. A "virati" mAnavabhavamAM ja zakaya che. mATe mAnavabhava mahAmUluM gaNAya che. virati ane jIvamatrI vacce gADha saMbaMdha che. "sarva jIva hitarati--e viratine ja paryAya che. vezanI sAthe pAMca samiti ane traNa guptinuM vividha pAlana karanAra sAdhumAM sadAya "amAruM nI bhAvanAne ujAsa vartate hoya. evA sAdhu "huM" ane "mAruM"nA sthAne "ame ane amArA sthAna pAmIne "jIvamaitrIne jhaLakAve che.
Page #529
--------------------------------------------------------------------------
________________ cha jIvanIkAyanI rakSA meAkSanuM dvAra maitrI mAkSanA dvAra kheAlavA mATe jIvamaitrI utpanna thavI joIe. jIva maitrI e samakita. papadArthamAM prIti e mithyAtva. mithyAtva e mATuM pApa zrI navakAranI zraddhAthI pApapakSanA nAza ane punyapakSanI vRddhi thAya che. esA pa'ca namukkArA, savvapAvapaNAsA, 493 e zrI navakAranuMASaNA patra che. eTale paMca namaskArarata AtmAnA pApAne nAza thAya che. * jagatanA sarva jIvAnA sarva pApo nAza pAmeA' e bhAvanA bhAvavAthI duHkhanA nAza thAya che. pApanA nAzathI ja duHkhanA nAza thatA hoya che. sAdhutA mATe veza, kriyA ane bhAva traNe jeI e. sAdhu banyA pachI paNa je sarva jIvarAzi tarapha zubhabhAva na hoya te zrAvaka karatAM pazu UtaratI kakSA gaNAya. A bhAvanA khAkhara bhAvatAM bhAvatAM ja zrAvaka paNa sAdhudharmanA pAlananI ceAgyatA hAMsala karI zake che. jIva taraphanA dveSane kAraNe pedA thatA pApane dhAvAnI praca'Da zakti A bhAvanAmAM rahelI che. cha kAya jIvanI rakSAmAM jIvana vyatIta karavAthI traNa bhavamAM meAkSanA sucAJa thAya che, bhavapAra thavAya che. pApa 18 che. puNya 9 che. aDhAre pApano nAza karI nava puNyanA prAdurbhAva, navapadanI bhaktithI thAya che. navapadmane samarpita thanAranAM sarva pApAne nAtha, navapada kare che. navapadamaya zrI siddhacakranuM dhyAna e paramakrayALu zrI arihaMtanuM dhyAna che. zrI arihaMtanuM dhyAna arine haNe ja. AtmAne ari che-mAha ane mithyAtva. atattvamAM tattva buddhi, tattvamAM atattvabuddhi te mithyAtvInuM lakSaNa che. samakitI jIvamAtranA mitra hoya. jaDa sAthe te ii na badhAya. zarIra ane tenA dharmAne badale AtmA ane tenA guNeAmAM tenI ramaNutA haiAya. tethI paramAtmA tene prANapyArA lAge che. e prANa pyArA paramAtmAne samagra jIvana samarpita karI Dhe che ane paramapadane prApta karavA sadA prayatnazIla rahe che.
Page #530
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-hatyAnano pAyo tapa ane japa gRhasthane lokika draSTie jema dhana ane rasI vinA na ja cAlI zake, tema gRhatyAgI aNugArane deva ane gurunA anugraha vinA na ja cAlI zake. deha-prANa TakAvavA mATe dhana ane dharAnI jema dharmaprANa-saMyamaprANane TakAvavA mATe deva-guru ane temanA anugrahanI anivArya AvazyakatA che. bhAgIne jevI dhananI AvazyaktA, legIne tevI ja anugrahanI AvazyaktA, saMyamane prANa che ta5 ane ja5. tapane janma bhedajJAnamAMthI che. japane janma abheda jJAnamAMthI che. deha ane AtmAnA bhedanuM jJAna tapamAM prANa pUre che ane AtmA ane paramAtmAnA abhedanuM jJAna japamAM prANa pUre che. tapathI tanazuddhi thAya che ane japathI mana zuddhi. tana ane mananI zuddhi e ja saMyamanuM phala che. tapathI zuddhi thAya che, japathI puSTi thAya che. zuddhi, karmakSayajanita AMzika nirmalatA che. puSTi pujayarUpa che. "catra saMcama' e vyAkhyA mujabane saMyama paNa tapa ane japathI sAdhya che. japathI dhAraNA baMdhAya che ane tapathI dhyAna thAya che. japathI prazarata IchA ane tapathI IchAnirodha, ema ekabIjAnA pUraka banIne tapa ane japa mumukSu AtmAne pitAnA Atma vikAsamAM prabala sahAya kare che. cAra anuga ane ratnatrayI dravyAnuga e samyagdarzananuM kAraNa che. gaNitAnuyoga e samyajJAnanuM kAraNa che ane caraNakaraNAnuga e samyapha cAritranuM kAraNa che. ratnatrayInI ArAdhanA karanArane kevI rIte mikSa thAya che ane virAdhanA karanArane kevI rIte saMsAramAM rakhaDavuM paDe che, tene the dharmakathAnuga samajAve che. dravyanayanI apekSAe zuddha e AtmA paNa paryAyanayanI apekSAe anAdithI azuddha che. tene zuddha karavA mATe sAdhu dharma ane zrAvaka dharmanA AcAranuM nirUpaNa te caraNakaraNAnuyoga che. azuddha evA AtmAne zuddha banAnavAne preraNAtmaka bedharUpa mahApuruSanA caritranA varNana-te dharmakathAnuga che.
Page #531
--------------------------------------------------------------------------
________________ nija guNa riyaratArUpa cAritra dravyAnuyoga vaDe AtmAnA zuddha savarUpanI oLakhANa thAya che ane gaNitAnuyogavaDe bhavabhramaNane, cAra gati, pAMca jAti, 84 lAkha jIvani vagerene khyAla Ave che, siddhisthAna ane bhavabhramaNane vicAra karI zakAya che. dhamanuM pratyakSa darzana savajJa bhagavate ja karI zake che. paraMtu dharmanA phaLanuM dazana te chavacce paNa karI zake che. manuSyapaNuM, paMcenidrayapaTutA, ucakuLa, niragIkAyA e badhAM dharmanAM pratyakSa phaLa che. nidavasapaNe pRthvIkAyAdinI virAdhanA karanAra pRthvIkAyAdimAM utpanna thAya che ane jIvarakSAnI kALajI rAkhanAra, trasanAmakarma ane bIjI paNa puNya-prakRtionuM upArjana kare che. jIvatatvanI hIlaNa temaja hiMsA, ane te paNa niSpharatApUrvaka karavI te ghaNuM moTuM pApa che. mATe tenuM eTaluM ja bhayaMkara pariNAma te pApa karanArane bhegavavuM paDe che. nava tamAM paheluM jIva tava che. matalaba ke te dharmanA pAyArUpa che ane tethI ja jIvadayAne dharmanuM mULa kahyuM che ane zrI tIrthakara deva praNita dharmane "dayApradhAne kahyo che. maLanI mAvajata karanAra yathA kALe tenA suphaLane meLave che tema jIvatavanI jayaNA karanAra yathAkALe nava tattavamAM zikhararUpa mekSapadane adhikArI bane che ane tethI ja jIvatatvane oLakhAvanAra zrI jinezvaradeva ApaNane "priyatama' rUpe pratIta thavA joIe. nija guNa sthiratArUpa cAritra cAritramAM amuka kriyA AdinuM sthAna ghaNuM ja mahatvanuM che, chatAM te vyavahAra cAritra che. nija guNasthiratA te nizcaya cAritra che. kSamA-namratA, saraLatA, samatA, saMtoSa, zAni, virakti Adi guNemAM sthiratA AvavI e nizcaya cAritra che. ekalI bAhya kriyAone joIne ja cAritraguNane nirNaya karavAne hete nathI. bAhAanuSThAna vaDe paNa Akhare te nija guNasthiratA siddha karavAnI che. jIvanamAM pavitratA, sadaguNane vikAsa-e badhuM pragaTe tyAre cAritranI paripUrNatA thaI gaNAya che. sarva prathama enA mATe samarpaNabhAva, deva-guru pratye zaraNabhAva keLavavuM Avazyaka che. deva-gurunI bhakti, sevA, paropakAra Adi nijaguNa sthiratvamAM pradhAnapaNe sahAyaka hevAthI mukhya che, bIjI vastuo gauNa che AtmA sadaguNathI tare che. deva-gurunI vividha upAsanAthI taravAnuM e kArya, taddana saheluM banI jAya che tethI e moTI siddhi gaNAya che.
Page #532
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAtma-utthAnano pAyo bhakti bhAvanA rAgAdi doSone jItADanAra pratipakSa bhAvanAmAM vairAgyAdi ane kSamAdi guNenI sAthe vairAgyavAna ane kSamAvAna puruSanI bhAvanA ane bhakti paNa laI zakAya. pratipakSanA vicAramAM guNa ane guNI bane levAya. paramAthe bhakti AjJA pAlanamAM che, AzA pAlananuM baLa meLavavA mATe, guNastuti, namaskAra Adi sAdhana che. munijIvana e vyaSTijIvana nathI, paraMtu samaSTijIvana che. bhakti e tenI pratipakSI bhAvanA che, kema ke zrI jinazAsanamAM bhakti, deSarahita evA vItarAga ane ninya puruSonI upadezelI che. vitAganI bhakti, rAga-dveSa, mehanI pratipakSabhata bhAvanAnI khANa che. niga2nI bhakti e kAma, krodha, lebha ane hiMsA, asatya, cerI, abrA, parigraha Adi nI pratipakSabhUta bhAvanAone bhaMDAra che. jema jema nitya ane vitarAganI sevA, pUjA, stuti, tetra, japa, smaraNa ane dhyAna vadhatAM jAya che, tema tema rAgAdinA pratipabhUta jJAna, darzana, cAritrAdi guNenAM bahumAna ane te dvArA dene hAsa vadhate ja jAya che, e nizcita che. gurubhakita gurue jJAna ApavA mATe hamezAM vANIno prayoga karavo ja paDe evuM hotuM nathI. jJAnanI ucca bhUmikAmAM viharatA jJAnI puruSanA aMtaHkaraNamAMthI, vicAra-jJAnanI sukSma-dhArAne pravAha adhikArI ziSyanI udayabhUmi para paDe che, tyAre temAM nUtana dharUpa jJAnanI vADI UgI nIkaLe che. A mATe jJAnanI jijJAsAvALA zive potAnA manane yogya adhikAravALuM karavAnI agatyatA rahe che. ziSyanA mananI AvI yogyatA, gurumAM I-buddhi-I-buddhi dhAraNa karavAthI siddha thAya che. tenuM kAraNa e che ke-ziSyanuM mana tuccha gaNAtA viSayamAM bhramaNa karatuM hoya che. tethI te nikRSTa-prakAranuM hoya che. AvA azu-manane, gurunA vizuddhamananI sAthe saMbaMdha thaI zakatuM nathI. tethI ziSyanuM e kartavya che ke potAnA manane uraca viSayamAM ramatuM karIne uccatAvALuM karavuM joIe. guruma devabuddhi dhAraNa karIne, ziSya jyAre pitAnA manane punaH punaH gurunI abhimukha karavAne, zraddhApUrvaka prayatna kare che, tyAre ziSyanuM mana azuddhine tyajIne
Page #533
--------------------------------------------------------------------------
________________ 497 deva-guru pratye rati vizuddhi dhAraNa karatuM jAya che ane tema thatAM gurunA uraca mana sAtheno saMbaMdha sAdhavAnI yogyatAvALuM bane che. kahyuM che ke - 'yasya deve parA bhaki,-ryathA deve tathA gurau / tasyete kathitArthAH, prakAzante mahAtmanaH // 1 // artha: jene devatatva upara utkRSTa bhakti che ane tevI ja gurutatva upara paNa che, te mahAtmAne zAstramAM kahelA A arthe pratyakSa thAya che. jyAM A buddhi nathI AvatI, tyAM jJAnano ke upadezane cheDe, bahu bahu te zabda-nAna ke vAcikajJAnamAM Ave che. paraMtu anubhavajJAnarUpe aMtaramAM pariNAma pAmatuM nathI. upadezanuM pariNAma anubhava jJAnamAM Ave, e mATe upadezAtA guru pratye ziSya bahumAnavALI uca-buddhi rAkhavI joIe. upadeza ke zikSaNane hetu kevaLa bAvana akSaronI racanAvALuM zadAna ApavAne nathI, jIvanane pUrNa, vizuddha, udAtta ane zaktizALI banAvavAnuM che. AvuM jIvana, graMthamAM varNavelI ane upadezamAM kahelI vigate pipaTapAThanI peThe mAtra bolI javAthI athavA tene zabdArtha mAtra jANI levAthI thatuM nathI. paraMtu sugurunA vizuddha manane ane ziSyanI UtaratI paMktinA mananane anukULa saMbaMdha thavAthI thAya che. e anukULa-saMbaMdha, guru pratyenI ucca buddhithI ja thaI zake che. gurune "guru" tarIke mAnavA, samajavA tema ja svIkAravAthI ziSya nija AtmazuddhinI sAdhanAmAM saphaLa thaI zake che. suguru te ziSyanI AMkha tema ja pAMkha bane che. guru eTale gurutemanA caraNakamaLamAM sarvazava dharuM! te jarUra muktiprakAzane varuM ! basa, A bhAvanA hRdaye dharuM ane A saMsAra-sAgarane taruM ! suziSyanA A ja hRdadagAra hoya che. 5 | deva-ga pratye rati mahAmahanI sAme sarvathA nirmohanA anugrahane bhAva ja bAtha bhIDI zake. AvaraNa pracura AtmAnuM baLa keTaluM? ane sarvathA nirAvaraNa vizuddha paramAtmAnuM, temanA anugrahanuM, te anugrahane jhIlanAranuM baLa keTaluM? mahAbaLavAna mahanI sAme, anaMtabaLI bhagavada-anugraha ja TakI zake, aNanama rahIne vijaya apAvI zake. azika paNa mohathI vyApta AtmA, svayameva mAhane A. 63
Page #534
--------------------------------------------------------------------------
________________ 498 Atma-utthAnanA pAyA jItavAmAM prAyaH saphaLa nathI thaI zakatA, paNa te mehane mahAta karavA mATe tene mahAmAhajetA zrI arihaMta paramAtmA ane temanI AjJA anusAra sarvAMniratipakSu aMgIkAra karanArA sAdhu bhagavaMtArUpI guru tattvanuM zaraNuM svIkAravu paDe che. eTale sAcA virAgI, deva-gurunA mahArAgI hAya, hovA joIe. deva-gurunA rAgI bananAra ja viSayenA virAgI banI zake. niviSayI evA deva-gurunI rati ja viSayAnI ratine khALI zake. jenA jIvanamAM deva-gurunI rati nathI, tenI viratimAM viSayanI rati haze. viSacAnI ratine deva-guru svarUpa mahAviSayA-zreSTha viSayAnI rati ja nivArI zake. jeene namaskAra karavA mAtrathI ja agaNita pApa-rAzi, pApavAsanA, viSayAnI rati ane kaSAyAnA mahAdAvAnaLA zAMta thaI jatA hoya che te nirvAsana nira'jana deva-guru ApaNA sauthI moTA hitaciMtaka che. emAM vivAda na ja hoI zake. matalaba ke, e nirvivAda hakIkata che. ana`takALanA ApaNA anaMta dAridrayane daphanAvI denAra deva-guru ja hoya ane bIju kAI na hoya te temanA upara mahArati utpanna kema na karavI ? jIvanA kharA snehI kANu ? deva, guru ke duniyA ? parama hitastrI je deva-guru ja che, tA temanA para sarvAdhika sneha thavA joIe ane jo na thatA hAya, tA devagurunI kiMmata karatAM bIjA snehIonI krimata aMtaramAM vadhAre AMkI che; ema siddha thAya che. e mithyAtva ja jIvane ana tatkALa bhavasAgaramAM bhaTakAvanAra thAya che. viSacAnI viraktine TakAvavA mATe devaguru rUpI mahAviSaya para rati keLavavI ja paDaze. je nahi keLavAya tA viSayarati (viSaya pratyenA rAga-sneha) keDo mUlye ja nahi. viSayAmAM ratinA artha ja viSayAnI kiMmata vadhu kavI e che. badhAM viSacakramAM pradhAna viSaya deva-guru che. tenuM kAraNa sAthI vadhu hitaiSI teo che. tenu' nAmasmaraNa karatAM ja jIvAnI pAparAzi, ajJAna ane mAhanI rAzi paLa mAtramAM vilIna thaI jAya che. AtmAnu hita kare te ja hiteSI kahevAya. AtmAnu' hita, deva-gurunA AlaMbane ja thAya che, tethI anya viSayAnI ratine dUra karI deva-gurune viSe mahArati keLavavI, e ja viraktine meLavavAno, TakAvavAnA, vadhAravAnA ane parama viraktine dhAraNa karanArA vItarAga padanI prAptinA ananya upAya che. 5
Page #535
--------------------------------------------------------------------------
________________ guru tattva 499 guru tattva gurunI sAthe sarakhAvI zakAya tevI koI vastu A jagatamAM che nahi. pArasamaNasparmANa lAkha'Dane suvaNu banAvI zake, paNa pArasa nahiM, jayAre sAcA guru ziSyane svatulya banAve che. guru e mAtra jJAna ApanAra che, ema nahi, kintu suziSyane Atma samAna manAvanAra che. apekSAe deva karatA paNa guru caDhe che. devabhakti meAkSa Ape che, paNa deva pratye bhakti, guru vinA zakaya nathI. atIndriya daivatattvane, gurutattva sivAya pAmI zakAtuM nathI. devanA mahimA gurunI bhakti vinA parakhI zakAtA nathI. guru pratye Dha vizvAsa e UMcAmAM UMcI sAdhanA che. muktimArgamAM AvatA aneka vighnAne gurunI sahAyathI jItI zakAya che. devane gurue zAadRSTithI joyA hAvAthI guru ja temanA sAkSAtkAra karAvI zake che. sAcA guru teja che ke je devane sAkSAtkAra-pratyakSa darzana karAvI zake che. gurune tana-mana-dhana vagere samarpita karavAthI zuru badalAmAM paramAtmapaNu` ke jene ApaNe sadA Ja'khIe chIe, te Ape che. sAcA gurune pAmavAthI sAcI jhaMkhanA. jenA hRdayamAM utpanna thai hoya che, tene sAcA guru avazya maLe che. kRta, tretA ane dvApara yugamAM tapazcaryAdi vaDe paramapadanI prApti thaI zakatI hatI. A kaliyugamAM te mATe mAtra gurukRpA ja eka AdhAra che, tethI gurubhaktimAM ja saghaLe udyama karavA joIe. gurutattvanI zaraNAgatimAM svayaMnI laghutA-aptA AdinA ekarAra samAyelA che. tyAM huM paNa bhayaMkara dIvAlarUpa che. mATe gurune mAtArUpe svIkArIne, pAte khALarUpe rahevAnI bhalAmaNa paNa anubhavI mahApuruSAe karI che. niSkapaTabhAve gurune samarpita thavAmAM sAcI gurubhakti che. je niyamA phaLe che. 55 gurU-pAratamya mAhanIya karma khapAvavA mATe guru pArata gyane cheADIne bIjo kAI upAya nathI. jenAmAM guru pArataMtrya nathI athavA jeNe guru AjJAnI AdhInatA keLavI nathI, te jJAna ke cAritra game teTaluM meLave ke keLave, te paNa tenuM mithyAtva mAhanIya tadavasya rahe che. guru pAratatrya, AjJA pAratatrya, zAsra pArataMtryAdi eka ja ane kahe che. tene ja mArgAnusAritA ane tene ja prajJApanA priyatA kahe che.
Page #536
--------------------------------------------------------------------------
________________ 500 Atma-utthAnane pAke atIndriya evA mokSamArgamAM AjJA pArataMtra sivAya pragati thaI zakatI nathI, e kAraNe dharmane vinayamULa kahyo che. vinaya vinA vidyA nathI, artha nathI, kAma nathI, dharma nathI ane mekSa paNa nathI. ayogya vyakti ane vastunA vinayathI ja saMsAra che. te saMsArane kSaya yogyanA vinayathI ja thaI zake che. mehakSayanuM nAma ja mokSa che. moha eTale ajJAna, saMzaya, viparyaya, rAga, dveSa, gharmane anAdara, pramAdazIlatA, mana, vacana tathA kAyAnA meMgone duSTa vyApAra ItyAdi. tene davaMsa AjJApArataMtrya vaDe thAya che. IrachA e saMsAra che. AjJA e mekSa che. IrachA karmodayajanita che. AjJA e karma kSaye pazama janita che. svamatie cAlavAnI IcchA e meha che. zAstramatie cAlavAnI vRtti e viveka che. viveka vaDe meha chatAya che. sArane grahaNa kare ane asArane choDI de te viveka che. sAra te che jenAmAM parama zuddhatva che. tene ja jinAjJA kahe che. jenuM pAlana karavAthI mithyAtva mehanIya paNa sarvathA nAza pAme che. mATe svamatinI taraphadArI choDIne jinamativaMta banavA zrI jinamativaMta gurunI AjJAmAM rahevAmAM sarvakAlIna hita che. A hakIkta keTalI baLavAna che, te samajavA mATe zrI gautamasvAmIjInA guru pArataMtrya guNane vAraMvAra smaraNamAM lAvavuM ja joIe ke jethI svamatinA saMbaMdhanuM vismaraNa thAya ane tArA AjJAnuM svAmItva mana upara sthApita thaI jAya. gurUkRpA ane bhakti vAsanAnI zakti vinA bhakti nahi ane bhakti vinA vAsanAnI zAti nahi. A anyAzraya deSane teDavAne upAya gurukRpA che. guru e luhAra che, tenI kRpA e haDe che ane bhakti e tenuM mUlya che. bhaktithI kRpA ane kRpAthI anyAzraya deSanuM nivAraNa thAya che. kAyAthI thatI gurunI bhakti, AtmAnI muktimAM kAraNa bane. ziSyanI bhakti gurunI kAyAne uddezIne hoya che ane gurunI kRpA ziSyanA AtmAne uddezIne heya che gurunI kRpA ziSyanA cittanI samAdhinuM kAraNa bane che. bhaktanI bhakti nirviSayatA ane niSkaSAyatAnA AnaMdano anubhava karAve che. e AnaMdanI AgaLa duniyAnA saghaLA sukhe tuccha bhAse che. gurukRpA e mAtAnA sthAne che. tenA piLAmAM vizrAMti lenArane vAsanAnA jALA phasAvI zakatAM nathI. gurukRpAne kazuM asAdhya nathI. kRpA bhaktanI bhaktine AdhIna che.
Page #537
--------------------------------------------------------------------------
________________ deva-guru-dhama 51 zaktithI kRpA vadhatI jAya che ane kRpAthI bhakti vadhatI jAya che. gurukRpA jene prApta thAya che, tenA cittamAMthI eka bAju viSayarati nAza pAme che, bIjI khAju vItarAgabhakti utpanna thAya che. gurukRpA meAhanIyakarmanA kSaya karI zake che, tenA prabhAve viSayavirakti ane jinabhakti prApta thAya che. kRpA e eka evu tattva che ke je najare na dekhAtuM hai|vA chatAM najare dekhAtI koI paNa vastu karatAM ati adhika upakAra kare che. te upakAranuM nAma che viSayavimukhatA ane nirviSayI paramAtmaprItimAM apUrva rati. guru AgaLa laghu banIne rahevAya. tenA vala'ta dAkhalA zrI gautamasvAmIjI che. peAte pratyeka samaye zramaNa bhagavAna zrI mahAvIra svAmIjI samakSa nahivat banIne rahyA hatA mATe te ja bhavamAM muktigAmI banyA hatA. 'huM kaMIka chuM' evA ghamaMDa ziSyane gurunI kupAthI 'cita rAkhe che. gurune sarvesarvAM mAnanAra vinIta ziSya ja gurunI kRpAne pAtra bane che. kupAtu tattvajJAna kahe che ke, kRpA joItI hAya, tA aMdarathI khAlI thaI jAo. satra varasatA varasAda paNa tyAM ja jhIlAya che, jyAM pUratuM khAlIpaNu hoya che. mATe khAlI thaIne gurune samarpita thavAmAM ja gurukRpAne pAtra thavAya che. Wan deva-gurU-dhama vItarAgapaNuM eTale pUrNatva. apUrNatAnuM kAraNa rAgAdi doSA che. te AtmAmAMthI nAbUda thaI gayA pachI pUrNatva prApta thAya che. nigraMtha vinA tIthanI utpatti ja nathI. tIrthanI hayAti sAdhu bhagavaMtA hoya tyAM sudhI ja hAya che. mATe ja zAsanane nigrentha pravacana' zabdathI samedhavAmAM Ave che, pUrNanA kahelA mAge pUrNatvanI prApti mATe udyata thayelA hoya te ninya, snAtaka, pulAka vagere nigranthAnA ja bheda che. e darekanuM dhyeya vItarAgatA arthAt pUrNatvanI prApti che. AcAryAdi traNe zrI jinezvara paramAtmAe prakAzelA tattvAne te rUpe ja prakAze. tA ja teo gurupade mAnya thaI zake che. pUNunA Azraye ja apUrNa pUNu khanI zake che. devatvanA AdhAre gurutattva che, ane gurutattvanA AdhAre dharmAMtattva che. utpattinA kramathI deva mukhya che ane sAdhanAnA kramathI dharma mukhya che, dharmae sanAtana satya che, tene koi banAvatuM nathI, paNa batAve che. zrI tI kara paramAtmA pAtAnI vANI vaDe tene prakAzita kare che.
Page #538
--------------------------------------------------------------------------
________________ 502 Atma-utthAnane pAyo zrI tIrthakara bhagavate dravya-guNa ane paryAyathI tIrtha gaNadharane sepe che ane gaNadhara bhagavate, AcArya bhagavaMtane sepe che. zrI tIrthakara bhagavatenA virahakALamAM zAsananA mAlika AcArya bhagavate che. AcArya arthanI dezanA Ape che, upAdhyAya sutra ane artha baMnenI dezanA Ape che, tene suvAnugama kahevAya che. niryukti, bhAgya ane pUrva temaja paraMparA prApta arthane arthInagama kahevAya che, tene ApanAra AcArya che. AcAra prathama dave ajavALuM karI che, paNa makAnamAMthI kacaro kAM hoya te kriyA karavI ja paDe. tema jJAna e kamarUpI kacane oLakhAve paNa tene dUra karavAnuM kArya te kriyAthI ja thaI zake. tAtparya ke deva-guru dharmamAM AcAra prathama che. vinaya mULadharma yAdharma, satya adhiSThita dharma AcAra svarUpa che. tevI rIte sudeva, kudeva ane suguru, gurunI bhedarekhA paNa AcAra che. upazama kSepaka zreNInuM mULa vartana che vItarAgapaNuM cAritrathI prApta thAya che, mAtra jJAnapI nahi. vItarAga zaba vartananI apekSAe che. sarvara zabda rAnanI apekSA che. prathama vItarAgatA ane pachI sarvajJatA che. upAdhyAya sAmAnya artha Ape che. eka caravAnI kriyA ane bIjI vAgoLavAnI kriyA che. sAmAnya vizeSa ubhaya athane ApanAra eka ja AcArya hoya, te tene baMne padavI maLe che. zrI arihaMta ane siddha paramAtmAnA virahakALe viMzati sthAnaka mATenI ArAdhanA mATe temanI pratimAnI jarUra che. AcAryane viraha zAsanamAM hete nathI, tethI temanI bhakti ApaNe kevaLa sthApanA vaDe karavAnI nathI. tema karavA jatAM bhAva AcAryanI upekSA thavA saMbhava che. sArAdika vaDe ga7nI saMbhALa rAkhanAra upAdhyAya AcArya vaDe niyukta thayelA hoya che. paMcaparameSThi para svataMtra ArAdhya che, tema jJAnAdi guNe svataMtrapaNe ArAdhya nathI. guNInI ArAdhanA dvArA guNanI ArAdhanA thaI zake che. deva-guru-dharmanuM A yathArtha svarUpa samajI tenI yathArtha ArAdhanA nitya cate pariNAme karavAthI caDhiyAtI gati dvArA sarvocca sthiti prApta thAya che.
Page #539
--------------------------------------------------------------------------
________________ aDhAra hajAra zIlAMga 503 aDhAra hajAra zIlAMga 18000 zIlAMga (zIlanAM aMga) sava sAvadha cAganI virati karavAthI thAya che. te virati tattvathI eka ja svarUpa hAya che. A vAta viratibhAvanI apekSAe che, khAdya pravRttinI apekSAe nahi, apavAde pravRtti bhinna hoI zake che, paraMtu apavAdanI te pravRtti, viratibhAvane bAdhaka thatI nathI, kintu sAdhaka thAya che. eka paNa zIlAMga zuddha tyAre ja hoya ke jyAre bIjA badhA zIlAMgA sahita hoya. AtmAnA eka pradeza, bIjA asa`khyAta pradeza sahita ja hAya athavA eka pradeze, AtmAnA sava pradezeA jIva na kahevAya. sa sAvadya ceAganI viratirUpa 18 hajAra zIlAMga ane te rUpa saMyamanuM ArAdhana, eka gItAne ane bIjA gItAnI nizrAe rahenArane hAya. e sivAya trIne saMyama- vyavahAra bhagavAne teyA nathI. tenuM kAraNa e che ke, je gItAtha hoya, te utsUtra pravRtti kare nahi ane peAtAnI nizrAvALA azuddha pravRtti karatA hoya, tA tene rAyA sivAya rahe ni agItA zuddhAyuddhane jANe nahi ane ajJAnanA kAraNe yuddhanA tyAga ane azuddhanuM sevana karyAM vagara rahe nahi. gIyattho vihAro, bIo tannIbIo bhaNio / eka gItA ane khInne tannizrita, e enA vihArane sacama kahyo che, trIjAne nahi. Wan zIlAMga racanA dhArI muni zIlanA 18000 aMga che. 5 indriya-yAtra, cakSu, ghrANa, jihna, sparza. 10 pRbhyAkri--pa sthAvara, 4 trasa, 1 ajIva, 10 kSAntyAdi zavidha yutidharma. 3 4ra-mana, vacana, kAyA. 3 yAga karavuM, karAvavuM, anumedavu'. 4 saMjJA-AhAra, bhaya, maithuna, parigraha. 343= 9,9 x 4 = 36,36 x 5 = 180,180 x 10 = 1800,1800 x 10 = 18000 A rIte zIlanA 18000 aMga thAya che. 18000 zIlAMga sa sAvadha cAganI virati karavAthI hAya che. te virati tattvathI eka ja svarUpa Aya che. temAM vibhAga paDe nahi. eka paNa zIlAMga zuddha tyAre ja hAya ke khIjA badhA zIlAMgAnA saddabhAva hoya e vAta vikRtibhAvanI apekSAe che, bAhya pravRttinI apekSAe nahi. apavAdanI pravRtti bhAva sAdhunA 18000 zIlAMgarUpa viratibhAvane mAdha karanArI nathI. virati tattvathI eka che. pravRtti utsaga apavAdathI bharelI hoya che.
Page #540
--------------------------------------------------------------------------
________________ 504 Atma-utthAnane pAye jIva-ratinI mukhyatAmAM mana parevAtuM jAya che, tema tema viratinuM pariNAma puSTa thatuM jAya che. sAdhu purUSanA lakSaNa 1. kapA-dukha sahana kare, ane te paNa kaDavAza sivAya, ane dAkha denAra prati vAtsalya dAkhave. 2. adroha-apakAranI bhAvanAne tyAga. 3. titikSA-sukha-dukha, sudhA, tRSA, zita-uSNAdi sahana kare ane AtmAne DUbADa nArA dethI dUra rahe. 4. satyasAratA-satya vyavahAra. 5. anavaghatA-asUyAdi rahitatA. 6, samatA-zatru-mitrAtimAM samabhAva, ekasarakhe bhAva. t. sapakArakatA-sarvanA upara upakAranI buddhi. 2. bhagavata zaraNya-kevaLa bhagavAna ane bhagavAnanI AjJAne ja Azraya. pati-ApattimAM anitA. 10. jitendriyatA-Indriya para jaya. 11. amAnitA-satkAranI anicchA. 12. mAnava-bIjA guNIne satkAra. 13. dama-indriyanuM damana, 14. zama-mananI vazatA. 15. sthiratA-bhaktimAM nizcalatA. 16. sunitA-tAvika svarUpanuM manana. 17. kathA zretRtva-dharmakathA sAMbhaLe. 18. kathA vastRva-dharmakathA kahe. 19. sAmAnya zAstranuM jJAna. 20. vizeSa zAstranuM jJAna. 21. sAmAnyathI vihita paNa vizeSathI niSedhane tyAga. 22. sAmAnyathI niSiddha paNa vizeSathI vihitane aMgIkAra kare. AvA guNa dhAraNa karanAra guru bhagavaMtanI bhakti, jIvane dunyavI AsaktithI choDAvIne Atmaratine raMga lagADe che.
Page #541
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna modhaH karmakSayAdeva sa cAtmajJAnatomavet / bhyAna-sAdhyaM mataM tanca taddhayAnaM hitamAtmanaH // mekSa karmakSayathI ja thAya che, karmakSaya AtmajJAnathI thAya che ane AtmajJAna yAnathI thAya che, mATe dhyAna e AtmA mATe hitakAraka che. kayeya tarIke zrI paMcaparameSinuM AlaMbana puchAlaMbana che, te vaDe dhyAtA svayaM dayeyarUpa banI jAya che. puSkalaMbanane artha e che ke dhyAtAne je svarUpa pAmavuM ISTa che, te svarUpane jeo svayaM pAmelA che, te zrI paMcaparameSThI bhagavatenuM AlaMbana levuM te. dhyAnano viSaya ati gaMbhIra che, ethI yegI puruSane paNa agamya che, chatAM gurubhakti dvArA te dhyAna mArgamAM paNa ati ucca keTine vikAsa sAdhI zakAya che. evA dhyAnanAM viSayane pAmelA dhyAna pegI parama pUjya paMnyAsapravara zrI bhadrakavijyajI gaNivarya A 64
Page #542
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna AlaMbana dvArA dhyAna sUyama bane che, sUmamAM ekAgratA AvavAthI - nirAlaMbatA prApta thAya che tyAre laya avasthA pragaTe che. laya avasthAne prApta thayela paramAtma svarUpamAM tanmaya banI sva svarUpane anubhave che, je dhyAnanuM dayeya che. AvA dhyAna viSayaka mArgadarzana ApatAM anupama preraka le. 1 dhyAnanuM svarUpa 20 tatvanAda 2 dhyAnanuM dayeya 21 maMtra 3 dayAnathI karmakSayanA daSTAMta 22 maMtrasiddhi 4 leyA 23 maMga 5 dharmadhyAnamAM dvAra 24 mUrti ane maMtra 6 dhyAna catuSka 25 maMtra-mUrti ane pUjA 7 vacanAnuSThAnanI saMgati 26 maMtra-mUrti ane AjJA 8 prANAyAma 27 mUrti-maMtra ane zA 9 sarva AgamanuM parama rahasya 28 mAtRkA mAhAmya 10 paramAtma yAnanAM cAra mAdhyama 29 mananI mAvajata 11 samApattiyAga 30 manavazIkaraNa 12 arha maMtranuM tAtparya 31 aSa, maitrI ane nirviSaya mana 13 3 kAranuM dhyAna 32 manonigraha 14 nAda 33 vAsanA vijaya 15 kAryotsargane prabhAva 24 anAhata 16 ajaya-ala-akhera 35 adhyAtma yoga 17 dayeyanuM dhyAna 36 paramAtmA sAthe AtmAne vega 18 zrI gautamasvAmInuM dhyAna 37 upAsanAnuM yeya 19 prabhunuM dhyAna S
Page #543
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAnanuM svarUpa 597 dhyAnanuM svarUpa jaina-paraMparA mAnasika, vAcika ane kAyika-ema traNa prakAranAM dhyAne darzAve che. zrI bRhat kalpasUtra laghu bhASyamAM yAna" ane "ciMtAnuM lakSaNa A pramANe batAvyuM cheH AtmAnA daDha-nizcaLa adhyavasAya pariNAmane dhyAna kahevAmAM Ave che ane te daDha adhyavasAyarUpa arthAt manaH dhairyarUpa sarva prakAranuM dhyAna ciMtanarUpa hovAthI, tene citArUpa paNa kahI zakAya che." A apekSAe dhyAna ane ciMtAne abheda che, paraMtu daDha avasAya eka antamuhUrtathI adhika niraMtara rahetuM nathI. tethI eka dhyAnamAMthI bIjA sthAnanA madhyamAM adaDha adhyavasAyarUpa "ciMtA" che, tene dhyAnAnsarikA paNa kahe che ane je chUTI-chUTI (vi-prakIrNa) cittanI ceSTA, tene paNa ciMtA kahe che. AvI sAmAnya citta ceSTA ane dayAnAnararUpa citA e baMne dhyAnathI bhinna che. dayAnanA traNa bheda deDha adhyavasAyarUpa dhyAnanA traNa bheda cheH 1. kAyika dhyAna kAyAnA vyApArathI vyAkSepano tyAga karI, upayukta thaI bhAMgA vagere gaNavA athavA kAcabAnI jema aMge paga saMkecI sthira rahevuM te. 2. vAcika dhyAnaH mAre nirdoSa bhASA belavI joIe, paNa sAvadha bhASA na balavI joIe. A pramANe vicArapUrvaka bolavuM te; athavA vikathAno tyAga karI, zAstrAbhyAsa-sUtra parAvartana Adi upagapUrvaka karavuM te. 3. mAnasa dhyAnaH eka padArthamAM cittanI ekAgratA karavI te. dayAnAnsarikA dravyAdi eka vastu viSayaka dhyAnane pUrNa karI jyAM sudhI dvitIya vastu viSayaka dhyAnamAM praveza na thAya, tyAM sudhI vacagALAmAM je citana-vicAra thAya, jema ke have kayA viSayanuM dhyAna karuM? te vicArane dhyAnAtarikA kahevAya che. jema mArgamAM cAlatA musAphara, jyAM be rastA phaMTAtA hoya, tyAM thoDI vAra baMne mArganI vacamAM UbhuM rahI vicAra kare ke-bemAMthI kayA mArge jAuM? jethI mArA iSTa sthAne pahoMcI zakuM. dhyAnAntarikAmAM paNa AvI sthiti hoya che. A rIte eka padArtha ke tenA guNanA ciMtanamAM ekAgra baneluM citta eka aMtamuhurta pachI tyAMthI calita thAya che, tyAre bIjA padArtha ke tenA guNanA ciMtanamAM ekAgra banAvavA mATe anityatAdi ke mithyAdi bhAvanAo vaDe caMcaLa thayelA te cittane vAsita
Page #544
--------------------------------------------------------------------------
________________ 508 Atma-utthAnano pAyo bhAvita banAvavuM paDe che ane jyAM sudhI daDha adhyavasAyathI dvitIya sthAnamAM praveza na thAya, tyAM sudhInI avasthAne dhyAnAntara ke dayAnA narikA kahevAmAM Ave che. sunimaLa dayAnayoga vistIrNa evI dvAdazAMgIne sArI sunirmaLa dhyAnaga che, ema zAstrakAra maharSie pharamAve che. dvAdazAMgI eTale zrI jina pravacana te svayaMbhUramaNa samudranI jema agAdha che, tene sAra zrI navakAra che, ema kahevAya che tenuM tAtparya paNa nirmaLa thAnaga che. | zrI navakAra vaDe cittanI je vizuddhi thAya che, te ja dvAdazAMgI vaDe thAya che. ane dvAdazAMgI vaDe pariNAmanI je vizuddhi thAya che, te ja zrI navakAra vaDe thAya che. A kAraNe samartha evA caDha pUrvadhara paNa aMta samaye cAda pUrvane svAdhyAya karavA asamartha bane tyAre sai pUrvanA sArarUpa eka zrI paMcaparameSTi namaskAra mahAmaMtranA dhyAnamAM lIna banI jAya che ane te dvArA utkRSTa Atma-vizuddhi kare che. / Atma-vizuddhinuM ananya kAraNa nirmaLa thAnaga che, pachI tenuM AlaMbana zaida pUrva bane ke tenA sArarUpa eka zrI navakAra bane. A daSTie zrI navakAra, navapada, cipUrva ke temAMnuM keI eka pada paNa samAna kArya kare che. ane te zubhAmava, saMvara ane nirjarA rUpa che, zrI jaina zAsanamAM mane mArga saMvara ane nija rArUpa kahyo che. tenuM pradhAna sAdhana tapa che ane tapanuM paNa pradAna aMga dhyAna che. tethI khAna e mokSane parama hetu che. zrI tatvArtha sUtrakAra pharamAve che ke tapa vaDe saMvara ane nirA thAya che, saMvara vaDe abhinava kamane Azrava rokAya che ane nirja vaDe ciraMtana karmane kSaya thAya che. dhyAna e mokSano hetu che, paNa te suvizuddhi hevuM joIe. manathati rahita tapa ke cAnanA baLe kavacit abhavyane paNa navamA kaiveyaka parvatanI gati saMbhave che, paNa mekSa-phaLa maLatuM nathI. muktilakSI koI paNa anuSThAna cittanI zuddhi mAge che. zrI navakAra vaDe ke ceka pUrvanA koI paNa padanA AlaMbana vaDe cittazuddhi ane ekAgratA thatI hovAthI, tene nirmaLa dayAnAganuM nAma ApI zakAya che. | vizuddha ane ekAgra evuM citta te ja uttama dhyAna che. mikSadAyaka uttama dhyAnanI be zarata che: eka te cittanI vizuddhi ane bIjI * dhyAnasya sarveSAM tapasAmupari pATho mokSasAdhaneSvastha prAdhAnyakhyApanArthaH / yogazAstra, pra. 4, TIkA * tArA nirjarA = | tatvArtha sUtra a, la, sUtra 3 * vizuddhaM ca yadekAgra cittaM tad ghyAnamuttamam / upamitibhavaprapaMcA kathA pra. 8, bleka 728
Page #545
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAnanuM dhyeya 509 cittanI ekAgratA. vizuddhine hetu bhAvanA dvArA sadhAtI "samatA" che ane ekAgratAne hetu abhyAsa dvArA sadhAtI "sthiratA" che. rAgAdi deze AtmasvarUpane DhAMke che, tene vairAgya-bhAvanA vaDe dUra karI zakAya che ane rAga-dveSanA hetuomAM paNa mAdhyayabhAvarUpa parama audAsInya keLavI zakAya che. ekAgratA mATe AtmajJAna ekAgratA mATe AtmajJAnanA punaH punaH abhyAsanI AvazyaktA rahe che. sva-saMvedana jJAna vaDe te abhyAsa jyAre sthiratAne prApta kare che, tyAre Atmanizcaya daDha thAya che ane AtmasvarUpathI bhinna evA karmo kSaya pAme che. ethI mumukSu AtmAonuM parama kartavya nirmaLa evA dhyAnagano Azraya le te che. pratyeka kArya tenI sAmagrI sahita ja phaLa Ape che. dhyAnarUpI kAryanI mukhya sAmagrI thAtA, dayeya, dhyAna ane tene phaLanI vicAraNA che. kathAnane viSaya jyAre zrI paMcaparameSTi bhagavaMte bane che, tyAre citta utkRSTa vizuddhine anubhave che ane ekAgratAnuM kArya saraLa bane che. kayeya tarIke zrI paMca parameSThinuM AlaMbana "puNAlaMbana' che. te vaDe dhyAtA ravayaM dayarUpa banI jAya che. puNAlaMbanane artha ja e che ke dayAtAne je svarUpa pAmavuM ISTa che, te svarUpane je svayaM pAmelA che, te zrI paMca parameSi bhagavaMtenuM AlaMbana, levuM te. dhyAnane viSaya ati gaMbhIra che, ethI yegI puruSane pay agamya che chatAM gurubhakti dvArA te dhyAna mArgamAM paNa ati ucca koTine vikAsa sAdhI zakAya che, zrI paMca parameSThi Adi parama tattanA vidhiyukta dhyAna vaDe ApaNe sau AtmavikAsa sAdhIe e ja eka parama kartavya che. dayAnanuM dhyeya mekSa sAdhaka sarve anuSThAnonuM yeya AtmAne anubhava che, Atmika sahaja samatA sukhane anubhava karAve te ja che. te sarva sAdhanAomAM AtmAnubhava karAvavAnuM pradhAna sAdhana dhyAna roga che. kamaga, bhaktiyoga vagere dhyAna yoganAM sAdhana che. dhyAnaganA aneka prakAra che. piMDastha, padastha, rUpastha, rUpAtI AdinuM jJAna meLavI tene satata abhyAsa karavo joIe. prathama piMDastha-pAMca dhAraNAe. pachI padastha maMtra-jApa vagere.
Page #546
--------------------------------------------------------------------------
________________ 510 Atma-utthAnane pAye pachI rUpastha-samavasarastha jina pratimAdi vagere AlaMbana dvArA arihaMtAdinA svarUpanuM ciMtana karavuM. pachI svAtmAne paNa paramAtma svarUpe dhyAve ethI Atmatatvane anubhava thaze. zuddha saMgraha naye sattAthI sarva jIvonuM svarUpa siddha samAna che, tethI paramAtmAnA AlaMbane vRttionI nirmaLatA ane sthiratA thatAM anukrame zuddhAtmasattAmAM tanmayatA prApta thAya che. AtmA-paramAtmA ke jIvAtmAnuM zuddha svarUpa-caitanya svarUpa ekasarakhuM che. tethI paramAtma dhyAnamAM tanmaya banele AtmA pitAnuM paramAtma svarUpa anubhave che. e ja anubhava dazA che. ene ja Atmadarzana ke AtmAnubhava kahe che. dayAnanuM AlaMbana AlaMbana dvArA dhyAna sUma bane che. sUramamAM ekAgratA AvavAthI nirAlaMbatA prApta thAya che. tyAre laya avasthA pragaTe che. laya avasthAne prApta thayela paramAtma svarUpamAM tanmaya banI, sva-rUpane anubhave che, je dhyAnanuM dhyeya che. dehAdi para padArthomAM Atmabuddhi e bahirAtmabuddhi che. tene tyAga karavAthI aMtarAtmA-buddhi pragaTe che. te pachI ja dayeya svarUpa paramAtmAnuM sthAna, dhyAtA aMtarAtma karI zake che. bahAra je vastu nathI tenI tyAM ja zodha karavAthI lAkha varSe paNa te maLatI nathI. tenI zedha te te jyAM rahelI che tyAM javAthI saphaLa thAya che. A ja vAta bahirAtmabhAvane lAgu pADIne vicAraNuM te ApaNane aMtarAtmabhAva dvArA paramAtmabhAvamAM svAtmAnA zuddha svarUpane bheTa thaze. ' dhyAnathI karmakSayanAM dRSTAMta | mana e viSa samAna, agni samAna ane jaLa samAna paNa che. trika vyApI mana e jhera samAna che tene TheTha DaMkhamAM lAvIne ekAvI devAnuM kArya, zeTha-saMtApa rUpI agni samAna manane ThAravAnuM kArya ane bhavarUpI bheja vadhAranArA jaLa samAna manane zASavAnuM kArya dhyAnathI thAya che. 1. deha va Adi padArthonA maLane jema jaLa dUra kare che, tema dhyAna AtmAnAM kamamelane dUra kare che. 2. jIvarUpa suvarNamAthI karmakalaMkane dUra karavA mATe dhyAna agninuM kAma kare che. 3. jIva para roTela karmayaMkane zoSavAnuM kArya, dhyAnarUpI sUrya vaDe thAya che.
Page #547
--------------------------------------------------------------------------
________________ le 511 4. karmanareganuM nivAraNa karavA mATe dhyAna auSadhanI garaja sAre che. jema auSadhanI prakriyAmAM lAMghaNa dene pakave che, virecana dene dUra kare che. arthAt pacana, zamana, nivAraNa karI Arogya ape che, tema yAna karegonuM nirjaraNa-saMvaraNa karI bhAvaArogya arpe che. 5. karmarUpI kASTa bALavAmAM dhyAna agni samAna che. 6. dhyAnarUpI anukULa pavanathI karmavAdaLa vikherAI jAya che. AtmA zuddha rUpathI jJAna mAtranA svabhAvavALe che. vastune mAtra jevI-jANavI e svaccha svabhAva AtmAne che-e bhAvanAne aMtaramAM sArI rIte bhAvita karavAmAM Ave, te rAgAdi no ya thAya che. 7. dhyAnanA baLe IrSA, viSAda, zeTha Adi mAnasika tApa nAza pAme che. 8. dhyAnanA baLe zArIrika vedanA vakhate pIDAne badale AnaMda anubhavAya che. 9. dhyAna vaDe manasaMkeca ane mananAza thAya che. AkhA zarIre vyApeluM jhera maMtranA baLe kheMcAI-taNAIne DaMkhanA bhAgamAM AvI jAya che ane pachI kAnamAM maMtra bolavAthI DaMkhavALA bhAgamAMthI dUra karAya che, tema thAnanA baLe meha-viSane AtmAnA pradezamAMthI dUra karI zakAya che. ghaNAM lAkaDAthI mATe agni saLagato hoya, tyAre kramazaH lAkaDA kheMcI levAmAM Ave, te agni ocho thatuM jAya ane pachI bAkInA lAkaDA paNa kheMcI levAmAM Ave, te agni zAMta thaI jAya che, tema mehanI sAmagrI ghaTe che ke ghaTADavAmAM Ave che, te moha Ate-Aste nirmaLa thaI jAya che. kAcI mATInA ghaDAmAM bhareluM pANI dhIme dhIme karIne kramazaH ochuM thatuM jAya che, tema apramAdanA baLe kama-zarIra, kAcI mATInA ghaDA jevuM picuM (DhIluM) banI jAya che, temAM dhyAnarUpI jaLa bharavAthI tene nAza thaI jAya che. yogIonuM mana pANInI jema dravaNazIla hoya che. dhyAna e sakaLa guNanuM sthAna che. daSTa-adaSTa sunuM nidhAna che, atyaMta prazasta che; tethI sarva kALa zraddheya, seya ane kayeya che. dhyAnanAM phaLa - zubhAzava, saMvara, vipula nirjarA, sadagatinAM sukha ane tenA anubaMdhavizeSe che, paraMparA e mukti che. lezyA lezyA cha prakAranI che: 1. kRSNa, 2. nIla, 3. kApata, 4. pIta, 5. pa, 6, thala. 1 thI 4 guNasthAnake kRSNa, nIla, kApeta lerayA hoya che. 5 thI 7 guNasthAnake pIta, padma leyA hoya che.
Page #548
--------------------------------------------------------------------------
________________ 512 Atma-utthAnano pAyo 8 thI 13 guNasthAnake phala leyA hoya che. 1. kRSNa leyAvALo - rodra svabhAvI, pharamakRtivALo, dhI, dharmabhAvanA hita ane dayAhIna hoya che. 2. nIla lezyAvALo - ALasu, maMdabuddhivALa, viSayalaMpaTa, bIjAne hAni pahoMcADavAmAM sAvadhAna, niMdAra, mAnI ane prapaMcI hoya che. 3. kApata leyAvALo - zekagrasta, udAsa, cIDiye, avizvAsI, saMzayI ane paniMdrAmAM pravINa hoya che. 4. pIta vezyAvALo - vidvAna, karuNavAna, vicAra, prItivAna, dharmavAnA hoya che. 5. padya lesyAvALo - kSamAvAna, vairAgyavAna, tyAgavRttivALe, sAnI, pazepakArI ane deva-guru ghamane ArAdhaka hoya che. 6. zukala lezyAvALo - zaga-dveSarahita, zeTha-niMdA mukta, guNagAhI AtmaniSa dhamarAdhaka hoya che. prathama traNa lezyA durgatidAyaka che, chelI traNa leyA sadagatidAyaka che. kara kRSathI mAMDI mokSaprApti paryata kArya karavAvALA manuSyanI kRtinA vaNuM batAvelA che. pAMca InDiyAnA 23 viSaya che. temAM cakSuIndriyanA 5 viSaya che. 1 yAma, 2 nIla, 3 pIta, 4 2kta ane pa veta. leyAonA raMganI sAthe viSayanAM raMga paNa badalAya che. pAMca parameSThionA paNa pAMca vaNe che. zarIramAM pRthvI Adi tanA pAMca vANa che. cha leyAomAM paNa pAMca varNa che. pAMca AMgaLIomAM pAMca varNa nIce mujaba che: aMguTha-2yAmavarNa, tarjanI-pItavarNa, madhyama-vetavarNa, anAmikA-nIlavarNa, kaniSTikAraktavaNuM. AMgaLIomAM pAMca varSanA pAMca tatva nIce mujaba cheH aMguThAmAM AkAza tene zayAmavarNa, tarjanImAM pRthvI tattava tene pItavarNa, madhyamAmAM jaLatatva tene vetavarNa, anAmikAmAM vAyutava tene nIlavarNa, kaniSThAmAM agnitatva tene raktavarNa che. rayAmavarNane kahevasa, nIlavarNane tIkhera, pItavaNane khArasa, lAlavaNane kaSAyela rasa ane zvetavaNane agamyarasa svasaMvedya che. paca parameSTi maMDala AlekhanamAM paNa pAMca varNa hoya che. paMca parameSThi pUjanamAM pAMca vajAonA pAMca varNa che. paMca parameSThinI ArAdhanA mATe AyaMbila tapamAM pAMca varSanAM dhAnya levAya che.
Page #549
--------------------------------------------------------------------------
________________ lemyA 513 pAMca vaNanI mALAo, pAMca varNanA Asano, pAMca varNanA vo vagere paNa vividha bhagavaMtanI ArAdhanAmAM vaparAya che. lezyA-dhyAna tAtparya ke vaNane saMbaMdha dhyAnanI sAthe che, keyAnano saMbaMdha AtmAnI sAthe che. dhyAna karavAnA vividha prakAromAM varNanI pradhAnatA zAthI che ? te have lakSyamAM Avaze, AtmaguNa ramaNatAmAM otapreta thavA mATe pitAnA zarIranI, prakRtinI, vezyAnI sthiti dhyAnamAM rahevI joIe. dhyAna karatI vakhate kamaLanI kesarA zyAmavarNanI dekhAya, te siddhi prApta karavAno prAraMbha thaye samaja. kamaLanI pAMkhaDIo tejomaya lAlavAnI dekhAya, te siddhi prAptine mayabhAga samajo. phaTika je zvetavarNa dekhAya, te Atmadarzana thaI gayuM che e anubhava thAya. dhyAna karavA mATe Asana sthira karIne besavuM, netra baMdha karavAM, tyAra bAda zyAma ghaTA je aMdhakAra dekhAze, pachI pAmatA maTI nIlavarNane AbhAsa thaze, pachI te maTI pILo, pachI lAla varNa dekhAze. jyAre varNa siddha thaI jaze tyAre vetavarNane prakAza dekhAze. pahelA cAra varNa prayatnathI ane chele tavaNuM kudaratI rIte dekhAya tyAre samajavuM ke Atmadarzana siddha thayuM che. lezyA-guNasthAnaka chasu savvA teutigaM igi chasu sukkA ajoNi alesA / / baMdhassa miccha avirai, kasAya jogatti cau heU // pahelA cha guNasthAnakemAM cha e vezyA, 7 mAmAM teje, paddha ane zukala vezyA, tyAMthI 13 mA guNasthAnaka sudhI kevaLa thaphalaleyA hoya che. 14 mA guNasthAnake leziyA hetI nathI. alezIpaNuM heya che. A rIte leyA ane guNasthAnakene saMbaMdha che. prathamanI traNa leyAo naSTa na thAya tyAM sudhI AgaLa vadhavAne avakAza nathI. pratyeka vaNa para vijaya prApta thavAthI chelle saphaTika je zuddha padArtha rahe che. Amadarzana thayA pachI te prakAza sthira rahe che. AtmadarzananI sAthe takU5 Atma svarUpa jJAna-darzana-cAritra-tapa guNa paNa sthira rahe che. dhyAnamAM tapa thavAthI AtmAne anAhata roDa6 soDathuM no laya lAge che, samagra valaNa upara tenuM calaNa sthapAya che ane saMsAradazAne nAza thaI mukta dazA prApta A. 65
Page #550
--------------------------------------------------------------------------
________________ 514 Atma-utthAnanA pAye thAya che. e mATe vadhu vAra vyavasthA ane varNonI cejanAne samajavAnI tema ja samajIne tenA upayega karavAnI jarUra che. lezyAnuM svarUpa samajyA pachI tenA vaNu, svAda AdinuM svarUpa kharAkhara samajI laI, raMga, rUpa, AkAra, svAda rahita parama zuddha je dazA che, tene pAmavAnA lakSya sAthe zrI pa'caparameSThinI vidhi bahumAnapUrvaka ArAdhanA karavAthI parama dhRSTa pade paheAMcI zakAya che. cu dhama dhyAnanAM dvAra dha dhyAna karavAnI amuka maryAdAe che, te saMbadhI khAra dvArA nIce mujaba che : 1. bhAvanA dvAra :-dana-jJAna-cAritra ane vairAgya joIe. 2. pradeza :-ekAMta ane sAdhanA yogya bhUmi joie. 3. Asana -zarIranuM avasthAna sukhAkArI joIe. 4. kALa -sa"dhyAkALa. 5. Alekhana :-vAcanA, pucchanA, parAvatanA ane Avazyaka Adi joIe. 6. krama :-zarIra, vANI ane maneAgupti. cha yAtavya--ceya :- kArAdi 8. yAtA :-apramAdI, nirmohI, jJAnI. 9. anuprekSA :-svAdhyAya, dhyAna. 10. vezyA :- tejo, padma ane zukla. 11. liMga :-AjJA-ruci Adi. 12. phaLa :-AtmajJAna, zuddhAtmAnA sAkSAtkAra. dvAramAM thaIne daherAsaramAM dAkhala thaI zakAya che, te A khAra dvAra vATe dharmAMbhavanamAM dAkhala thavAya che. A pratyeka dvAra sa` maMgaLakArI SanuM dvAra che, tenI sAthe AMtara-bAhya rIte AtmAne jove te ArAdhakanuM katavya che. adharmanA dhyAnathI chUTavA mATe A pratyeka dvAra sabaLa sahAyaka puravAra thAya che. tethI tenI sAthenA saba`dha gADha karavA te hitAvaha che. dhamayAnanI sthiratA mATe cAra bhAvanA ane cAra zaNu vaDe dhadhyAna sthira thAya che. dhama dhyAna, bhAvanAo dvArA guNasamRddha bane che ane zaraNA temAM sthiratA lAve che. pahelu zaraNu :-zrI ariha MtanuM: zrI arihaMtanu' zaraNu grahaNa karavAthI, cAra ghAtI karmothI rahita AtmAvasthA hAMsala karavAnI dizAmAM AgaLa vadhI zakAya che. khIjuM zaraNu :-zrI siddha paramAtmAnuM: zrI siddha paramAtmAnA zaraNe javAthI cAra chAtI ane cAra aghAtI ema kula ATheya prakAranA karmothI rahita thavA mATe AtmavIya skurAyamAna thAya che. trIju zaraNu :-zrI sAdhu bhagavaMtanuM: sAdhu bhagavaMtanuM zaraNuM svIkAravAthI pAMca prakAranAM AzravathI rahita thavAnI ceAgyatA khIlavI zakAya che.
Page #551
--------------------------------------------------------------------------
________________ 515 thAna-caka thuM rANu kevaLI prarUpita dharmanuM : dharmanuM zaraNuM eTale aDhAra pA5 sthAnakothI rahita, parama vizuddha ane sacarAcara vyApI zabdAtIta zaktinuM zaraNuM. je jenA zaraNe jAya te tenA je thAya! jevo saMga tevo raMga....!' jevI sobata tevI asara, e nyAya ahIM kAma kare che. A cAra zaraNane maMgalanA mahAkendra kahyAM che ane maitrI Adi cAra bhAvanAe temAM jarUrI sahAya pUrI pADe che. dhyAna-caturka 1. dharmadhyAnanA cAra bheda cheH AzA, apAya, vipAka ane saMsthAna. dharmadhyAnanA cAra AlaMbana che. vAcanA, pUchanA, parivartana ane dharmakathA. dharmadhyAnanI cAra anuprekSA cheH ekava, anitya, azaraNa ane saMsAra, dharmadhyAnanA cAra lakSaNa che? AjJAruci, nisarga rUci, sUtraruci ane upadezaruci. (zrI uvavAI sUtra) 2. (a) ArtadhyAnanA cAra pAyA cheH 1. mane vastunI abhilASA, 2. amaneza vastunA viyoganI IcchA, 3. giAdi aniSTonA vaganI IcchA ane 4. parabhavanA sukha mATe nidAna karavuM te. () AdhyAnanAM cAra lakSaNa cheH 1. citA-zeka kare, 2. azupAta kare, 3. AjaMda-vilApa-zabda karIne rove, 4. chAtI-mAthuM kUTIne rave. 3. (4) raudradhyAnanAM cAra pAyA cheH 1. hiMsA, 2. jUTha, 3. cerI, 4. parigrahamAM AnaMda mAna. () raudradhyAnanAM cAra lakSaNa che. 1H thoDA aparAdha para ghaNe gusse, 2. ghaNA aparAdha para amaryAda gu, 3. dveSa rAkha, 4. jIve tyAM sudhI TheSa rAkha. 4. guladhyAnanA cAra pAyA cheH 1. dravyamAM aneka paryAyano vicAra, 2. aneka paryAyAmAM eka dravyane vicAra, 3, yoga-niSedha, 4. sUmakriyA nirAdha. 5. phaladhyAnanAM cAra lakSaNa cheH 1. devAdi upasargathI calita na thAya, 2. sUmabhAvamAM saMdeha na kare, 3. zarIra ane AtmAne bhinna citave, 4. parapudgalane tyAga kare. 6. zukladhyAnanAM cAra AlaMbana cheH 1. kSamA, 2. nirlobhatA, 3. niSkapaTatA, 4. nirmAnatA.
Page #552
--------------------------------------------------------------------------
________________ 516 Atma-utthAnane pAyo vacanAnuSThAnanI saMgati vidhi-niSedharUpa vacanAnuNAnamAM ekAMta na hovA chatAM temAM mukhya pravartakanuM dhyAna te ekAMte anusmRta che. ane e dhyAna ja karmakSayanuM mukhya sAdhana bane che. asmin hRdayasthe sati, hRdayasthastattvato munIndra iti / hRdayasthite ca tasmin , niyamAt sarvArthasaMsiddhiH // mekSanuM anaMta sAdhana AtmajJAna che. tenuM sAdhana paramAtma-dhyAna che. ane temAM AlaMbana vacanAnuSThAna che. sarvatra mukhya pravartaka parama guru zrI jinezvaradevanuM dhyAna satata cAlu rakhAvavuM e vacanAkAnano mahimA che. e dhyAna ja AtmajJAnanuM kAraNa banIne karmakSaya karAvanAra thAya che. pitAnI bhUmikAne anurUpa dvAdazAMgIne svAdhyAya hAya ke mAtra zrI navakAranuM dhyAna hoya, paNa baMne vaDe zubha pariNAmanI prApti dvArA karmakSaya thAya che. temAM pradhAna kAraNuM, te dvArA thatuM zrI jinezvaradevanuM dhyAna ja che. ema vacanAnuSThAnanI vyAkhyA dvArA samajI zakAya che. e vacanAnuSThAnanI prApti mATe pratibhakti anuSThAna paNa upayogI hevAthI tene Adara karavAne heya che. prItirUpe, bhaktirUpe ke vacanarUpe nAnuM ke mAruM kaI paNa anuSThAna, sAkSAt ke paraMparAe asaMgAnuSThAnanuM kAraNa banIne mokSasAdhaka thAya che. kahyuM che ke, 'mokSa : karmakSayAdeva, sa cAtmajJAnato bhavet / dhyAnasAdhyaM mataM tacca taddhyAnaM hitamAtmanaH // ' prANAyAma prANAyAma be prakAra che. dravya prANAyAma ane bhAva prANAyAma. dravya prANAyAmamAM pavanane niSedha hoya che. bhAva prANAyAmamAM mAnasika azuddha vikalpane nidhi hoya che. dravya prANAyAmanI sAdhanAthI vAta, pitta ane kapha e traNa prakAranA deSa nAza pAme che. bhAva prANAyAmathI mithyAta maMda thatAM, viSaya-kaSAya nAza pAme che. e rIte baMne prakAranA prANAyAmathI bAho tema ja aMtaraMga badhA de zame che. kAti, puSTi ane dhaya vagerenI vRddhi thAya che tathA sAdhaka akaluSita manavALo thAya che. mananI te akaluSitatA audAsinya-mAdhyazyanA sevanathI vRddhi pAme che. sAdhaka pramAda
Page #553
--------------------------------------------------------------------------
________________ sava AgamonuM parama rahasya rahita thaIne ekAMtanuM sevana karate thAya che. enAthI dharmaci vadhe che. bAhya maLarUpa zArIrika rogo nAza pAme che, aMtaraMga maLarUpa azuddha dhyAnAdi TaLe che. e rIte sAdhaka zubha adhyavasAyavALe thAya che. A sAdhaka je hRdaya-kamaLamAM guru gamapUrvaka, pAMca vAyunA pAMca bIjanI sthApanA dhAraNa kare, te kALa kare te pAMca vAyuonuM samyagU grahaNa-utthAna thAya che. tethI anAhata nAda pragaTe che. jemAM kuMbhaka na hoya, tene prANAyAma nahi, paNa vyAyAma gaNAya che. sarva AgamonuM parama rahasya zAstrokta sarva anuSThAne AtmAnA pUrNa zuddha svarUpa paramAtmAnA dhyAnamAM tanmaya banyA vinA prApta thaI zakatAM nathI. zrI arihaMta paramAtmAnA nAma-smaraNa, mUrti-darzana, guNaciMtanAdi dvArA ane asaMyama-tyAga ane saMyama-sevanarUpa temanI AjJAnuM pAlana dvArA temanA dhyAnamAM ekAga banavAthI pragaTe che. anukrame temanA dhyAnamAM layalIna banI AtmAnA zuddha svarUpane anubhava kare e ja sarva AgamanuM parama 2hasya che. kahyuM che ke ga asaMkhya che jina kahA, nava50 mukhya te jANe re, eha taNe avalaMbane Atama dhyAna pramANe re." zrI jinezvara devoe sAdhaka yoganA asaMkhya prakAra batAvyA che. temAM zrI arihaMtAdi navapanuM AlaMbana mukhya che. navapadanA AlaMbanathI AtmAnuM dhyAna pragaTe che ane AtmayAna, e ja aMte pramANabhUta che. kema ke AtmadhyAna vinA mukti sukha meLavI zakAtuM nathI. AtmadhyAna mATe paramAtmadhyAna, paramAtma-thAna mATe nAma-smaraNa, mUrtidarzana guNacitanAdi sAdhana che. ane te mATe AzravanA tyAgarUpa ane saMyamanA sevanarUpa AjJAnuM pAlana che. AjJA pAlanathI cittanI nirmaLatA, guNaciMtana vaDe cittanI sthiratA ane nAmasmaraNAdi vaDe tanmayatA prApta thaI zake che. tanmayatA e ja samApatti che. A sarvAgama rahasyane samajI svIkArI AtmabhUkha jagADavI temAM ja devadurlabha mAnavabhavanI sArthakatA che. anya gatiomAM Aga durlabha che.
Page #554
--------------------------------------------------------------------------
________________ pATa Atma-utthAnanA pAyA paramAtmadhyAnanAM cAra mAdhyama nAmAkRtidravyabhAvaiH punatajijjanam / kSetra kAle ca sarvasminnaItaH samupAsmahe // 1 // peAtAnA nAma, AkRti dravya ane bhAva dvArA je arihaMta paramAtmAe samagra vizvamAM, sarva kALe jagatanA jIvAne pavitra banAve che te zrI arihatAnI ame bhAvapUrvaka upAsanA karIe chIe. nAmajina-sthApanAjina-dravyajina ane bhAvavajananA bhedathI zrI arihaMta cAra prakAranA hAya che : 1. nAmajina : jinezvara paramAtmAnuM nAma jema ke zrI pArzvanAthaprabhu, zrI vadhu mAnavAmI vagere. 2. sthApanAjina: zrI jinezvara paramAtmAnI mUrti. 3. dravyajina: zrI jinezvarapane pAmanAra jIvA jema ke bhaviSyamAM tItha kara paramAtma thanArA zrI kRSNa vAsudeva, zrI zreNika mahArAjA vagere ane zrI RSabhAdika cAvIsa zrI tIrthakara bhagavaMtA vagere. jeo jinapada pAmIne atyAre siddha thayelA che. te badhA dravyajina che. 4. bhAvajina : samavasaraNamAM birAjamAna thaIne potAnI nimaLa vANI vaDe bhavya jIvAnA sadeha dUra karI rahyA che, zrI sIma'dharasvAmI Adi viharamAna jinezvarA, samavasaraNamAM sthita zrI jinezvara bhagavA bhAva nikSepa vaDe jema traNa jagatanA jIvAne pavitra karI rahyA che, tema temanA nAmanikSepa, sthApanAnikSepa ane pUrvottara avasthArUpa dravya-nikSepanI upAsanA dvArA paNa bhavya jIveA parama vizuddha bhAva utpanna karI AtmAne nirmaLa manAvI zake che. vartamAna kALamAM ApaNA bharatakSetramAM bhAva jinezvaradevanA viraha hovA chatAM temanAM nAma, AkRti ane dravyanI upAsanA dvArA temanA sAkSAt svarUpanI upAsanAthI jevI nimaLatA anubhavI zakIe, tevI ja nima LatAnA anubhava karI zakAya che. zrI jJAnavimaLasUriSkRta caityavaMdanamAM eka sthaLe pharamAvyuM che ke-- nAme tA jagamAM rahyA, sthApanA paNa timahI, dravye bhavamAMhI vase, paNa na kaLe krimahI // 1 //
Page #555
--------------------------------------------------------------------------
________________ 51 sarva AgamanuM parama rahasya bhAvapaNe savi ekarUpa, tribhuvanamAM trikAle, te pAragane vaMdIe, trihuM yege svabhAve che 2 nAmarUpe ane sthApanArUpe paramAtmA sarva vidyamAna che, dravyarUpe paNa teo vizvamAM vidyamAna chatAM eLakhAtA nathI, bhAvarUpe te arthAt arihaMtapaNe te paramAtmA jagatamAM traNe kALamAM vidyamAna heya che. sarva zrI tIrthakara bhagavaMtamAM AyuSya, zarIramAna vagerene bheda chatAM Ahatya samAna bhAve raheluM che, te apekSAe sarva arihaMtanI ekarUpatA che. evA parabrahma paramAtmAne trikaraNa banI zuddhipUrvaka bhAsthaLe be hAtha joDIne namaskAra karIe. nAma-arihaMta dvArA prabhunI upAsanA zAomAM prabhunA nAmane acitya mahimA varNavela che. sarva Astika darzanakAra pitapatAnA ISTa devanuM smaraNa karIne pitAnA jIvane dhanya ane kRtArtha banAve che. nAmasmaraNa e prabhunA dhyAnane saraLamAM saraLa upAya hovAthI bALa-vRddha sahune te ekasarakhuM upakAraka thAya che. jenadanamAM zrI namaskAra mahAmaMtrane aciMtya mahimA varNave che, te nAmasmaraNane ja mahimA samaja. jaina dharmamAM janmelAne sau prathama zikSaNa zrI namaskAra mahAmaMtranuM ja ApavAmAM Ave che. ane pratyeka dharmakriyAnA prAraMbhamAM tene gaNavAnuM vidhAna che, te nAmanikSepa vaDe thatI eka prakAranI prabhunI upAsanA ja che. zrI namaskAra mahAmaMtrane mahimA varNavatAM kahyuM che ke te dvAdazAMgane sAra che, cAda pUrvane uddhAra che. sarva pApane samULa nAza karanAra che, sarva maMgaLomAM zreSTha maMgaLa che, tema ja varga ane apavarganAM sukhanuM te mULa maMgaLa che. vidhipUrvakanI e mahAmaMtranI ArAdhanA zrI tIrthaMkarapadanI prApti karAve che. e badhe pratApa nAmanikSepa vaDe thatI prabhunI ArAdhanAne che. zrI kalyANa maMdira tetramAM zrI siddhasena divAkarasUrijI pharamAve che ke, "bhAratamavizvamaNinA kina! saMtavatte, nAma ghoti mato maLato jJAtti " he prabhe! tArA guNa-stavanane mahimA te aciMtya che ja, paraMtu tAruM nAmasmaraNa paNa bhavya jIvone saMsAranA bhayathI rakSaNa kare che. zrI bhaktAmara stotramAM zrI mAnatuMgasUrijI pharamAve che ke'tvnnaammNtrmnishN manujAH smarantaH sadyaH svayaM vigatabandhabhayA bhavanti / tArA nAmarUpI maMtranuM samaraNa karanArA jIvo zIdhrapaNe svayameva baMdhananA bhayathI mukta thAya che.
Page #556
--------------------------------------------------------------------------
________________ para Atma-utthAnano pAyo zrI arihaMta paramAtmAnuM nAma e temane maMtrAtmaka deha che. mekSagamana samaye sarva zrI arihate vizvanA chanA uddhAra mATe pitAnuM maMtrAtmaka zarIra A jagatamAM mUkatA jAya che ke je vaDe temanI gerahAjarImAM paNa sAdhaka tenuM AlaMbana laIne, sarva pApane kSaya karI muktipadane meLavI zake arthAta bhAva arihaMtarUpa sva Atma-svarUpanAM darzana karI sakaLa karmathI mukta thaI zake. nAma arihaMta e akSarAtmaka che. akSara e maMtra svarUpa che. maMtra mAtra, tatvathI nAda svarUpa che. jyAre "aha" Adi maMtra nAdarUpe pariName che, tyAre A dehamAM ja paramAnaMdane anubhava thAya che. A pramANe e maMtraprayoganI sAdhanA e paNa nAmaarihaMtanI ja ArAdhanA che. "aha' Adi maMtranA thAnamAM ekAkAra banavAthI zrI arihaMta paramAtmA sAthe ekAkAratA sadhAya che. arihaMta' e zabda zrI arihaMta paramAtmAne vAcaka hovAthI kathaMcit arihaMta svarUpa che. tethI zrI arihaMtanA dhyAnamAM tanmaya banele sAdhaka paNa upagathI arihaMta bane che ane arihaMtAkAra upaga, sarva pApano nAza karavA samartha che. anya sthaLe vANInA cAra prakAra batAvyA cheH 1. vaikharI, 2. madhyamA, 3. pazyantI ane 4. parA. A cAre prakAranI vANI, uttarottara adhika phaLavatI che. 1. kharI vANI te mukhagatA che paramAtmAnA nAmane bhAgye jApa tema ja stuti, teMtra vagere spaSTa ucArapUrvaka belavAmAM Ave, te vaikharI vANI che. 2. madhyamA vANI te kaThagatA che tenA vaDe upAMzu jApa thAya che. upAMzu eTale eTale jemAM mAtra heTha ane jihA ja cAlatA hoya te. A jA5 vakhate maMtranA akSarene davani, sAdhaka pite ja sAMbhaLI zake che. pAse beThelI vyaktine paNa te saMbhaLAya nahi, evI rIte te jApa karavAnuM hoya che. 3. pazyantI vANI hRdayagatA che? mAnasajApa tathA kAryotsargodi vakhate A hadayagatA pazyantI vANIne upayoga thAya che. 4. parA vANI nAgitA che. A vANI vaDe jyAre jApa thAya che, tyAre dhyAtA, dayeya ane dhyAna traNeyanI ekatA sadhAya che. arthAt dhyAtA pitAnA AtmAne dayeyasvarUpe nihALe che. A rIte nAmanikSepa vaDe thatuM zrI arihaMtanuM dhyAna, smaraNa, ciMtana Adi karmakSayanuM asAdhAraNa kAraNa bane che.
Page #557
--------------------------------------------------------------------------
________________ para1 sa` AgamAnu" parama rahasya sthApanA-nikSepe zrI arihaMtanI bhakti nAmanI jema AkRti paNa vastunA ja paryAya hAvAthI vastumAM ja rahe che. zrI arihaMta paramAtmAnI zAnta rasamayI manohara mUrti paNa zrI arihaMta svarUpe che ane emanA ana ta guNaiAnA ja sAkSAtkAra karAve che. vItarAganA anaMta guNA arUpI hAvA chatAM mUrti dvArA te mUta thAya che. jJAna arUpI hovA chatAM jema rUpI akSarA dvArA vyakta thAya che, tema zrI jinapratimAdvArA, zrI jinezvaradevamAM rahelA vItarAgatAdi guNe| abhivyakta thAya che. te kAraNe zrI jinAgamAmAM zrI jinanI mUrtine jinezvara tulya kahI che. sAkSAt zrI jinezvaradevanAM dena, vaMdana, pUjana, stavana ke dhyAnAdi karavAthI AtmavizuddhirUpa je phaLa maLe che, te ja phaLa zrI jinapratimAnA deza'na, vaMdana, pUjana, smaraNa ane dhyAnAdithI maLe che. zrI arihaMta paramAtmAnI mUrtinA darzana vaDe temanI pUrNa prabhutAnuM jJAna thAya che, te vakhate AtmadravyanI tulyatA hovAthI svAtmAmAM paNa tevI prabhutA rahelI che, tenuM bhAna thAya che, tenI ruci pragaTe che ane te ruci anusAra Adara-bahumAna jAge che. anukrame vIDaidAsa vadhatAM jyAre paramAtmAnA dhyAnamAM tanmayatA sadhAya che, tyAre dhyAtA peAtAne dhyeya svarUpe anubhave che. e arihaMta paramAtmAnI mUrti, e zrI arihaMta paramAtmAnuM sAkAra svarUpa che. tethI tene rUpastha dhyAna kahevAya che. AkAra jyAtirUpa che, jyAti jJAnamaya che ane jJAna Atmamaya che. tattvathI te traNanI ekatA hovAthI tenA anubhava paramAtmAnuM sAkSAt iCna karAvanAra thAya che. draSya--nikSepe zrI arihaMtanI bhakti zrI arihaMta paramAtmAnI pUrva eTale pahelAMnI avasthA ane uttara eTale pachInI avasthA, e dravyaarihaMta che. siddha avasthAne pAmelA ahitA jema dravyajina che, tema bhaviSya kALamAM tIrthaMkara thanArA zrI zreNika, kRSNAdinA jIvA paNa Trejina che. caturvidha zrI sadhamAM AvA uttama AtmAe hamezAM guptapaNe hoya che. temane eALakhavAnu kAma ghaNuM agharuM hAvA chatAM, saMghabhakti ane sAdharmika vAtsalya dvArA temanI bhakti thaI zake che. temanI zakti te vastutaH zrI tItha kara devanI ja bhakti che. A. 6H
Page #558
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnanA pAyA zrI saMgha e zrI arihaMtAdi uttama puruSaratnAnI khANa che, tethI tIrthaMkarAne paNa pUjaya che. samavasaraNamAM birAjamAna thatI vakhate zrI tIrthakara paramAtmAe paNa 'namAtisthamsa ' padanA uccAra karavApUrvaka tIne arthAt caturvidha zrI sadhane namaskAra kare che. caturvidha zrI saMgha e tItha che. tIne sthApanArA zrI tItha kara devA che, teo paNa tIne name che. parara nirAza'sabhAve karelI tItha zakti ja tIthaMkara pada prApta karAve che. zrI upadezapadmAdvi mahAgra'thAmAM kahyuM che ke je ArAdhaka AzaMsA rahita banI caitya, kula, gaNa ke saMghanI bhakti kare che, te pratyeka buddha, gaNadharapada ane yAvat zrI tIthakara padane pAme che. bhAva-nikSepe thatI zrI arihaMtanI bhakti samavasaraNamAM birAjamAna thaI dhama dezanA denAra, vicaratA zrI jinezvaradeva " nAAgama " thI bhAvanikSepe ariha Mta svarUpa che. vartamAna kALe, zrI mahAvideha kSetramAM vicaratA zrI sIma"dharasvAmI Adi vIsa viharamAna zrI jinezvaradevA bhAva-arihaMta kahevAya che. te bhAva-arihaMtanA dhyAnamAM tanmaya banelA yAtA paNu arihaMtanA upayogamAM uparyukta hAvAthI te samaye te 'Agama' thI bhAva-arihaMta kahevAya che, kema ke te samaye tenA hRdayamAM arihaMtanA bhAva varte che. zrI vizeSAvazyaka bhASyanI vRttimAM kahyuM che ke, nAmAdi bhethI AcArya cAra prakAranA che. temAM AcAryanA upayAgarUpa je bhAvAcArya che, te te ziSyanA manamAM varte che, mATe gurunA viraha siddha thatA nathI. e ja rIte sAkSAt zrI arihaMta bhagava tanA virahamAM paNa, zrI arihaMta paramAtmAnA guNAmAM upayogavALA sAdhakanA dehamAM upacAgarUpe bhAva-arihaMta varte che, tethI zrI ariha'ta paramAtmAnA viraha sAdhakane hAte nathI. vaLI bhAvapaNe sarva jIvA samAna che. sarva jIvAnI sattA zuddha saMgrahanayathI siddha samAna che. Atmatva jAti eka ja che. zuddha guNa-paryAyamayI AtmasattA palaTAine koi kALe paNa anAtmasvarUpa-acetana banatI nathI, eTale cetanAnI apekSAe jIvAnA eka ja bheda che. sa'sArI jIveAnI zuddha AtmasattA, kramathI AvRta havA chatAM ATha rucaka pradezAnI apekSAe sadA nirAvaraNa che; tethI sAdhaka jyAre bhAva-arihaMtanA dhyAnamAM peAtAnI maneAvRttione tadAkAra banAve che, tyAre pete paramAtmA svarUpe pariName che. kahyuM che ke,
Page #559
--------------------------------------------------------------------------
________________ sava AgamonuM parama rahasya 523 bhAvAda bhAvaprasUti bhAvathI bhAvanI utpatti thAya che. jema pragaTa dIpakanA prakAza sAthe ekameka thavAthI bIjo apragaTa dIvo paNa prakAzita banI anya dIvAone paNa, pitAnA samAna banAvavA samartha bane che, tema kevaLajJAna-jyotithI prakAzamAna evA paramAtmA sAthe tanmaya banele aMtarAtmA paNa paramAtma-jyotine prApta kare che. kahyuM che ke, je svayaM jinasvarUpa thaI jinanuM dhyAna kare che, te jina bane che. AgamathI bhAvanikSepe arihaMta bananAra "AgamathI paNa bhAvanikSepe arihaMta banI zake che. AgamathI eTale upagarUpa ane "AgamathI eTale sAkSAt svarUpe. bhAva-arihaMtanA dhyAnamAM upayukta banelo samyagdaSTi dhyAtA paNa, te upaga vaDe zrI arihaMtapadanI ArAdhanA karI sAkSAt arihaMta svarUpa bane che. kahyuM che ke - 'AgamAbhihita-sarvajJa-svarupopayogopayuktasya tadupayogAnanyavRtteH paramArthataH srvjnyvaDhavAta !" -poDazakavRtti AgamamAM batAvela zrI tIrthakaranA svarUpamAM upayukta sAdhaka e vastutaH tIrthakara varUpa che; kAraNa ke te upayoga sAthe tenI abhedavRtti che. e rIte sAkSAt zrI tIrthakara paramAtmAnI jema zrI tIrthaMkara paramAtmAnuM nAma, mUrti, vANI tathA caturvidha zrI saMgha paNa kathaMcit zrI tIrthakara svarUpa che, ema sUrama buddhi vaDe samajI, jeo nAmAdi cAre nikSepothI zrI tIrthaMkara paramAtmAnI bhakti ane upAsanA kare che, teo zrI tIrthaMkarapadanI prAptinA adhikArI banI apUrva AtmakalyANane sAdhanArA thAya che, devavaMdana ane pratikramaNa Adi sUtramAM paNa nAmAdi nikSepa vaDe zrI jinezvara bhagavaMtonI bhakti karavAnuM vidhAna che. jema ke zrI "legasa" sUtra drArA nAma jinanI ArAdhanA thAya che, arihaMta ceIyANuM' sUtra dvArA sthApanA jinanI ArAdhanA thAya che, "namutthaNuM sUtra dvArA bhAvajinanI ArAdhanA thAya che ane siddhANuM buddhANaM' Adi sUtro dvArA dravya jinanI ArAdhanA thAya che. vaLI kahyuM che ke 'pariNamate yenAtmA bhAvena sa tena tanmayo bhavati / ___ arhaddhyonAveNTe bhAvArhan syAt svayaM tasmAt // ' je bhAva vaDe jIva pariName che, te bhAva sAthe tanmaya thaI jAya che. ethI ja zrI arihaMta paramAtmAnA dhyAnamAM tanmaya thayela AtmA svayaM arihaMta bane che.
Page #560
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnanA pAyA sphaTikamaNi jema tenI sAme rahelI vastunA svarUpane dhAraNa kare che te nyAye AtmA peAtAne je svarUpe dhyAve che, te svarUpavALA ane che. rAgI ane dveSInuM dhyAna karanAra rAgI-dveSI bane che ane zrI vItarAga paramAtmAnuM dhyAna karanAra vItarAga svarUpane pAme che. khIjI rIte dhyeyanA cAra prakAra 1. nAma dhyeya-dhyAnanA viSayabhUta vAcya arthAt abhidheya paTTAnA vAcakane nAma eya kahe che. te Adi, madhya ane aMta ema sakaLa vADmaya(zAstra)mAM vyApIne raheluM che. ''kArathI 'hukAra sudhInA aArA ubhaya lAnA phaLane ApanArA parama zaktizALI maMtrA che. mUlAdhArAdvicakromAM tenu dhyAna karavu joIe. tene nAmaceya yA padastha dhyAna kahe che. para4 2. sthApanA ceya-vAsthya-abhidheya padAtha nI AkRti-pratimAne sthApanA dhyeya kahe che. zrI AgamAmAM vadhu velA zAzvatA-azAzvatA zrI jinabiMmenu zAsrAkta vidhi pramANe dhyAna karavu, tene rUpastha dhyAna kahe che. 3. dravya dhyeya-guNaparyAyavALuM hAya tene dravya kahe che. pratye dravya utpAda, vyaya ane dhrauvyayukta hoya che. vikSita samaye utpanna thAya che, pUrva paryAyanA nAza thAya che ane dravyarUpe kAyama rahe che. anAdi, anaMta jIva ane ajIva dravyAmAM svaparyAya, jaLamAM jaLataraMgAnI jema utpanna thAya che ane temAM ja vilaya pAme che, ema vicAravu' te dravyaceya che. 4. bhAva dhyeya-sava dravyAnA jJAtA AtmA che. tethI jJAnasvarUpa mAtmAnuM dhyAna karAya emAM dhyAna viSayIbhUta AtmAnu' zuddhacaitanya te bhAvadhyeya che. sava teomAM pradhAna tejarUpa ane sa* jAtimAM pradhAna jayatirUpa, zrI arihaMta paramAtmAnuM zivasukhanI prApti mATe dhyAna dharavuM joie. teo vItarAga hAvA chatAM dhyAtA-mumukSuone-svaga ane apavarganAM uttama phaLAne ApanArA che. teonI evI ja svAbhAvika zakti che. A pramANe nAmAdi bhedathI dhyeyanA cAra prakAra paDe che. padmasya dhyAnamAM nAma dhyeya, rUpastha dhyAnamAM sthApanAdhyeya, piMThastha dhyAnamAM dravyadhyeya ane rUpAtIta dhyAnamAM bhAvacceyanA samAveza thAya che. dhama-mAdha piMDastha dhyAna dehAdhyAsane tADhe che. padmadhyAna nAmAdhyAsane toDe che. rUpasthadhyAna rUpAdhyAsane tADe che.
Page #561
--------------------------------------------------------------------------
________________ samApattiyoga 525 deha, dehanuM nAma, dehanuM rUpa ane dehanA guNene abhyAsa teDavA mATe prabhunuM smaraNa sabaLa upAya che. pitAnA piMDanuM, rUpanuM, nAma ke guNanuM smaraNa AraM-raudradhyAna karAve che. prabhunAM nAma, deha, rUpa ane guNanuM smaraNa dharmadhyAna ane phaladhyAnanuM kAraNa bane che. temAM paNa nAma ane piMDanA smaraNa karatAM rUpa ane guNanuM samaraNa prabaLa dhyAna utpanna kare che. samApattiyAga arihaMtAkAra upayogamAM upayoganA viSayabhUta arihaMta dayeya che. upagavAna jIva dhyAtA che. ane upaga kiyA e dhyAna che. yeyamAM dhyAtAne upaga e ja dhyAna che. dhyAna samaye dhyAtA, yeya ane dhyAna e traNenI ektA thAya che. tenuM ja nAma samApatti che. arihatanA upagamAM vartate jIva arihaMta svarUpa bane che. tene artha paNa e ja che. upayoga e Agama che. temAM vartavuM te bhAva che. AgamathI bhAva nikSepe arihaMta te arihaMtanA upayogamAM vate jIva che. kema ke te vakhate paNa sAtA, ya ane jJAna, traNenI ektA thAya che. ekatA, samApati, samarasApatti vagere eka arthane kahenArA zabdo che. dhyAtA, dayeya ane dhyAnanI ekatA dvArA thate tIvra upayoga ane te upayoga dvArA thatAM spaSTa jJAnamAM paNa jJAtA,ya ane jJAna-e traNenI ektA sadhAya che. tethI jIva arihaMtanA upayogamAM jeTalI vAra rahe che, teTalI vAra te arihaMta svarUpa bane che. te upaga bhAva saMvararUpa hovAthI atyaMta upAdeya che. arihaMtAkAra upaga abhavyane paNa saMbhave che. chatAM tene te upayoga mokSasAghaka banatuM nathI. tenuM kAraNa tenuM jJAna dhyAnamAM pariNata nathI thatuM te che. tene viSayanI samApatti hoya che, paNa AtmAnI samApatti thatI nathI. viSayanI samApatti AgamathI bhAva nikSeparUpa bane che, paNa AtmAnI samApatti tAtvika bhAvarUpa che. AtmadravyanuM te bhAvarUpa pariNamana che. dravya-guNa paryAyathI samarasApattirUpI samApatti bhavyane ja thAya che. mithyAdaSTi abhavyane nahi. tavathI AtmA pote ja paramAtmasvarUpa che, evI zraddhA, jJAna ane pariNati abhavyane asaMbhavita che. jyAre bhavyanI samApatti dhyAtA, yeya ane dhyAnanI ekAgratA vaDe ekatArUpa banI muktinuM kAraNa thAya che. Ama arihaMtAkAra upaga tAvika samApattirUpa banIne bhavyane muktidAyaka nIvaDe che.
Page #562
--------------------------------------------------------------------------
________________ 526 Atma-utthAnane pAyo dravyasamApatti dravya zabda jema anupaga vAcaka che tema kAraNatAvAcI paNa che. anupayoga, azuddhopaga, viparIta paga, viruddhapAga-e badhA dravyavAcaka bane che. samApatti yAtAyeya ane dhyAnanI ekatA sUcaka he yA jJAtA-ya ane jJAnanI ekatA-sUcaka che, paNa je te upayoga zUnyapaNe hoya yA apagapaNe hoya te te bhAva samApatti banatI nathI, paNa dravya samApatti bane che. samyagdaSTinI bhAvasamApatti upayukta paNe hoya tyAre bane che, te AgamathI bhAvanikSepe hoya che. te AgamathI dravya nikSepe samApatti mithyAdaSTine heya che athavA upaganya samyagdaSTine heya che. ne AgamathI dravya nikSepa kAraNutAvAcI che. tethI zarIra ane bhavya zarIrane upAdAne kAraNatAvAcI che. ane , ane bhavyathI vyatirikta ne AgamathI dravya nikSepa nimitta kAraNutAvAcI che. jJAtAnuM mRta kalevara paNa bhUta paryAyanuM kAraNa che ane bhaviSyamAM jJAtA bananAranuM vartamAna zarIra bhaviSya paryAyanuM upAdAna kAraNa che. zarIra e AtmAthI karthacit abhinna gaNIne ahI upAdAna kAraNa kahe che. zarIra AtmAthI sarvathA bhinna heya te zarIranA nAzathI hiMsAnuM pApa na lAge, paNa zarIranA nAzathI AtmAne pIDA anubhava siddha che tathA zarIrAkAra paryAyane nAza paNa pragaTa che. tethI zarIrAvasthAmAM saMsAramAM AtmA zarIrathI sarvathA bhinna nathI paraMtu kathaMcit abhinna che. tethI bhUta ane bhAvi jJAtApaNAnuM jJAna hovAthI ahIM bhUtajJAtAne sazarIra ane bhaviSya jJAtAne bhavya zarIra dravya nikSepathI oLakhavAmAM Ave che. jJAtApaNAmAM upAdAna kAraNa jema atyaMtara kAraNa che, tema bAhya kAraNane nimitta kAraNa tarIke oLakhAvAya che. jJAtApaNumAM jeTalAM nimitto kAraNe che te badhAM dravyanikSepamAM gaNavAmAM AvyAM che. arihaMtAkAra upagamAM nimitta kAraNa tarIke nAma, sthApanAnI jema dravyane paNa nimitta mAnela che. zarIra sivAyanA je dravyanA saMbaMdhathI arihaMtAkAra upaga jJAtAnA jJAnamAM Ave, te badhA nimitte kAraNe jJa, bhavya, vyatiriktane AgamathI dravya nikSepamAM gaNelAM che. kArya mAtranI utpatti, upAdAna ane nimitta ubhaya kAraNonAM saMgathI mAnelI che. arihaMtAkAra upayoga paNa eka kArya che, tethI te kAryamAM upAdAna kAraNa jema AtmAthI kathaMcita abhinna evuM bhUta ane bhAvi paryAyamAM kAraNabhUta vartamAna zarIra che, tema nimitta kAraNa tarIke nAma, sthApanA ane anupayegI, pratiyegI AtmA ane zarIrathI bhinna saghaLAM kAraNone samAveza thAya che.
Page #563
--------------------------------------------------------------------------
________________ samApariyoga pa27 samyagdaSTi jIva, te badhAM kAraNone kAraNapaNe sadahe che, tethI tene dravyabhAva samApattine lAbha thAya che. ane samApatti ja tIrthaMkara nAmakarmanA baMdha ane tIrthakara nAmakarmanA udayanuM parama kAraNa bane che. | tIrthakaronA dhyAnamAM yAtAnI ektA je-je nimitto ane upAdAnanA kAraNathI thatI hoya, te badhAM nimitta ane upAdAna kArane samyagdaSTi jIva kAraNapaNe sahe che. tethI tenuM jJAna samyagU bane che. sabhyajJAna ane samyagdarzana guNa sahita samyagdaSTinI pravRtti arihaMtAkAra upagavALI banatI hovAthI samApatti svarUpa che. e samapatti amuka kALe ja prApta thAya ane amuka kALe prApta na thAya, evuM samyagdaSTi chava mATe banatuM nathI. kAraNa ke tenI mana-vacana ane kAyA vaDe thatI pratyeka pravRttinI pAchaLa zrI arihaMta paramAtmAnI AjJAnuM praNidhAna hoya che AjJApUrvakanI pratyeka pravRtti pAchaLa AjJAkAraka zrI arihaMta paramAtmAnuM hadayamAM dhyAna vartatuM hoya che. e dhyAna, dhyAtA ane dhyeyanI ekatArUpa hovAthI samApattirUpa bane che. tethI zAstramAM AjJApAlananA adhyavasAyane ja nirAzaMsa ane niHzalya dharmapravRtti tarIke vakhANavAmAM Avela che. AjJApAlanane adhyavasAya eka bAju pitAnI bhUmikAne anurUpa anuSThAnamAM pravRtti karAve che ane bIjI bAju AjJAkAraka paramAtmAnuM hRdayamAM dhyAna dharAve che. bhUmikAne ucita anuSThAna azubha Azravane roke che ane e rIte paramAtmAnuM hRdayamAM thatuM anusaMdhAna zubha saMvara ane nirjazanuM sAdhana bane che. azubha Azravane tyAga, zubha saMvaranuM sevana ane sakAmapaNe paramAtmAnA dhyAnathI thatI dravya ane bhAvanirjarA mukti mArga bane che. e traNenA ekatra milanathI jIva sakaLa karma nirmokSarUpa mokSane acirA-zAzvata kaLa mATe prApta kare che." dharmanA ubhaya lakSaNa-zubhAva, saMvara ane nirjarA tathA samyagazana, jJAna ane cAritrane saMga, AjJApAlananA zubha adhyavasAyamAM rahelo che. tethI AjJA pAlanane zubha adhyavasAya e ja mekSane parama hetu che. samApatti samApatti e viziSTa bhUmikA che. viSayanI samApatti vegI puruSane thayelI hoya te paNa bhAva nAmadhArI cittanI utpatti che. samApatti vastutaH te che, jemAM kharekhara samAnatA-ekatA thAya. AtmAnI samApattimAM, AtmA tadrupe pariNAma pAme che, mATe e tArika samApatti che.
Page #564
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnane pAyA paramAtma-samApatti vakhate paramAtma-svarUpa AtmA ja paramAtmAnI sAthe ekatA anubhave che. pahelAM tattvatA Ave che, pachI taH'janatA, je tanmayatA svarUpa ane sAdhya che, te samApatti thAya che. baMnenA AgamathI bhAva nikSepamAM samAveza karI zakAya. negamathI arihaMta svarUpa jemane vyakta thayeluM hAya te laI zakAya. paraTa . nAmaLamamAMnA nA' zabda deza niSedhaka atha mAM laIe, tA nija zuddhAtmA-zuddha niAtmAne levAmAM sAdhaka-khAdhaka pramANu vicAravAM joIe. khAdya Rddhi Adine khAka karIne, arihaMta paramAtmAne dravya, zuSu, paryAyathI jANavAmAM Ave te mAha laya pAme che. AtmAne jANA ke arihaMtane jANA, e banne nizcaya nayathI ekarUpa che. bheda ke abheda ane upAsanA Atma-samApattirUpa che. sva ke para AtmA sivAyanA viSayamAM tanmayatA e viSaya-samApatti che. jyAre svamAM paramAtmAne jue, tyAre e tAttvika samApatti che. viSayanI samApatti vakhate paNa cittanI tanmayatA haiAya che, paraMtu e tanmayatA vakhate bhAva nAma dharAvatA cittanI ja utpatti hAya che. jyAre AtmAnI samApatti vakhate vAstavika ( AtmAnI) paramAtma samApatti hoya che. paramAtmAnuM' dhyAna-namana, bhedopAsanA ke abhedepAsanA badhuM nizrcayamAM laI zakAya ane samApattimAM paNa gaNAya. viSaya samApatti te kharekhara samApatti ja na kahevAya. jemAM ekatA thavAnI zakayatA hoya, te samApatti. jaDa-cetananI ekatA thavAnI zayatA ja nathI, mATe samApattimAM viSaya-samApatti na gaNatAM Atma-samApatti ja gaNavI. zrI ariha'tanA yAtAne Atma-samApatti kahevI e ja kharAbara che. zrI arihaMtanA jJAtA e judI vastu che ane dhyAtA e judI vastu che. dhyAtAmAM dhyAna mukhya hoya che. jayAM sAmAnya dharmanA anubhava che, tyAM vizeSanA paNa 'cit anubhava hoya che. ekAMte sAmAnyane anubhava hotA nathI. sAmAnya peAte paNa sAmAnya-vizeSa svarUpa che. nijAtmA paNu sAmAnyamAM bhegA AvI jAya che. e rIte ene abheda upAsanA kahevAmAM harakata nathI.
Page #565
--------------------------------------------------------------------------
________________ OM arha maMtranuM tAtpaya para9 abheda upAsanAmAM paNa sAmAnya ane vizeSa ema be bheda paDI zake. mAro AtmA arihaMta svarUpa che, evA jyAre spaSTa ullekha sAthe vicAra pravAha hoya, tyAre tyAM vizeSa abhedya upAsanA kahevAya. agni e mANavAnu' tAvika pariNAma nathI, jyAre paramAtmapaNa' e AtmAnuM tAttvika pariNAma che. AgamathI bhAva nikSepamAM tAttvika-atAttvika baMne prakAranI samApatti AvI jAya. bheda upAsanA, pachI te game tevI tanmayatAvALI hAya, te paNa arihaMta ane huM judA chIe. evA bhAvavALI haiAya tyAM sudhI e atAttvikI samApatti che ane jayAre AtmAmAM ahatvane jANe, anubhave tyAre e tAttvika samApatti bane. Wan OM arha maMtranuM tAtparya OM haiM, e maMtra Atta dhyAna, raudradhyAna-nivAraka che ane dhama dhyAna-zulakhyAnakAraka che. OM e pada vaDe kramanA vicAra, raudradhyAnane zake che ane ahaM puH vaDe thatA dhanA-AtmadharmanA vicAra AttadhyAna nivAre che. dharma dhyAnanA vicAra, raudradhyAna nivAraka che. zuklayAnanA vicAra, Atta dhyAna nivAraka che. dharma dhyAnamAM Alekhana tarIke mukhyatve kamanA vicAra che ane ladhyAnamAM AlaMbana tarIke Atmatattvanu' ekAgra ciMtana che. pa'caparameSThi vAcaka che. ahu prathama parameSTivAcakra che. parameSThi maMtra dha-zuklanA vicAra vaDe A raudra vinAzaka che. vicAra dharma dhyAnane peASaka che. AtmavicAra zukladhyAnavadha ka che. krama -vijJAna vaDe namratA ane Atma-vijJAna vaDe nibhayatA prApta thAya che. aNuthI paNu aNu banavuM te namratAnu' pratIka che mahI paNa mahaMta thavuM, te ni yatAnu pratIka che. leAkeAttara puruSAnAM citta-vajrathI paNa vadhu kaThAra hAya che, te temanI nisa~yatAne sUcave che. ane kusuma karatAM vadhu komaLa hAya che, te temanI namratAne sUcave che. namratA guNunI parAkASThA nirbhayatAne Ape che ane nirbhayatA guNunI parAkASThA namratAmAM pariName che. OM haiM maMtranuM A tAtpaya che. A. 67
Page #566
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 AkAranI mAtrAonA a OM kAra jra, 3, maiM ane anya mAtrAnA aneleA che. tra eTale sattvaguNa, 6 eTale rajo guNa, maiM eTale tamegu. w ( A adha mAtrA ) eTale adha mAtrAthI utpanna thatA anunAsika dhvani, AtmAnA zuddha svarUpanA vyaja che. je aMtamAM ghaMTa ninAdanI jema brahmamAM laya pAmI jAya che. A rIte kuMDalinInA sADA traNa mAMTA, sADA traNa mAtrAnA samajavA, tene anAhata vAcaka paNa kahevAya che. Atma-utthAnanA pA OM kAra paNa traNa mAtrA bhautika ane ardhI divya mAtrAnA banelA che. traNa sRSTi, traNa vANI, traNa avasthA sAthe paNa traNa mAtrAne saMbaMdha che. e traNathI para rahelI a mAtrA parama padane sUcave che. 1. sthUla=dRzyamAna sRSTi ' a' mAtrA rUpe, 2. sUkSma=taijasa STi '3' mAtrA rUpe. . 3. kAraNa=prAjJa sRSTi 'ma' mAtrA rUpe. A traNe sRSTi ane dehane chevaTe eka mAtra paramAtma tavamAM laya thAya che. = vaikharI vANI, = = madhyamAM vANI, maiM = pazyantI vANI. A traNenA laya parAvANImAM thAya che. a=jAgRta avasthA, jI=svAvasthA, m=suSuptAvasthA. A traNenA turIyAvasthAmAM laya thAya che. mATe biMdu saMyukta omakAranA dhyAnamAM nimagna rahetA yAgIe aMte paramasvarUpa pAme che, triguNAtIta manAya che tyAre adha`mAtrA sthita biMdumAM sthira thavAya che. ane a'te paramapadanI prApti thAya che. samAla ana samAEbana eTale samyaklR prakAre AlaMbana. AlaMbana eTale dhyeyamAM upayAganI ekatA. upayAga eTale AdharUpa vyApAra. ekatA eTale sajAtIya jJAnanI dhArA. samyag AlaMbana eTale AmrAya mujakha vizvAsa bAhulya sahita upayoganI dhyeyamAM thatI ekatA, alakSyane sAdhavA mATe padastha lakSyanuM AlaMbana levu" te samAla khana che. lakSmIbhAvanI upapatti mATe levAtuM yathAvidhi AlaMbana e samAla khana che. AmnAya eTale saMpradAyanuM' anusaraNa, vizvAsa khAtulya eTale maMtra, maMtrapradAtA tathA guru paMraparA upara atUTa vizvAsa,
Page #567
--------------------------------------------------------------------------
________________ omakAranuM dhyAna 531 sAmAyika dvAdazAMgIne sAra thAnaga che. dhyAna ganI siddhi mATe manaH prAsAda Avazyaka che, manaH prAsAda mUlattara gunA anuSThAna vaDe sAtha che. dhyAnayoganuM sAdhya AtmajJAna che. zuddhAtmAne lAbha che. zuddhAtmAne lAbha samApatti vaDe sAdhya che. samApatti zrI navakAranA pade vaDe sadhAya che. zrI navakAranA padomAM raheluM padastha dayeya temAM upaganI ekatA karavA vaDe sahAya che. e ekatA sAmAyikanA anuSThAna vaDe sadhAya che. tethI sAmAyika paNa caitapUrvane sAra che. Atmasama-bhAvanI bhAvitatAnuM carama biMdu sAmAyika vaDe sadhAya che. A kakSA, uparanA krame ArAdhanA karatAM sAMpaDe che. krama tUTe che te ArAdhanA DahoLAya che ane gatirodha utpanna thAya che. tethI ArAdhake prati samaye apramatta rahevAne prayatna jArI rAkhavuM joIe. maMtra ane mUrti bhaktinuM phaLa jJAna ane vairAgya che. jJAnI ane virakatanI bhakti, jJAna ane vairAgya lAve te sahaja che. maMtra te zabdabraharUpa che. mUrti te parabrahmasvarUpa che. zabdabrahma tiryapha sAmAnyarUpa ane parabrahma UtA sAmAnyarUpa che. ekathI krodha ane bIjAthI kAma haNAya che. mUrti ane maMtrane batAvanAra guru che. guruthI kubuddhi-lebha buddhi haNAya che. bhakti mATe niratA ane nirvAsanA joIe. vAsanA jAya eTale citta nirodha mATe niravRtti ane vAsanArahitatA joIe. te maMtra ane mUrtinA dhyAnathI maLI rahe che. maMtranuM ghara mana che, mUrtinuM ghara haya che. mana, maMtramaya bane, hRdaya, mUrtimaya bane eTale jJAna ane vairAgyano uddagama svAbhAvika bane eTale vibhAvadazA bhArabhUta bane ane saMsAra choDavAnI tamannA parAkASThAe pahoMce. # kAranuM dhyAna >> kAranuM dhyAna e ja zubhapaga. "upayono DhakSAmA" jIvanuM upaga e lakSaNa che. e upaga jyAre omakAra parevAya che, tene "suratAnuM zabdamAM parovavuM.' ema keTalAka kahe che. jenA darzana tene zuddha dravya-guNa-paryAyanA dhyAnamAM upagane paravavAnI kriyA tarIke pratipAdana kare che.
Page #568
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa32 Atma-utthAnane pAyo kAra paramAtma vAcaka che. ane paramAtmA e zuddha dravya-guNa-paryAya svarUpa che. kAra vaDe vyavahAra nayathI zuddha-dravya-guNa-paryAyamaya zrI paMca parameSThinuM dhyAna thAya che. tyAM nijatva ane jinava eka thaI jAya che. tethI ekAra e zuddha dravya-guNa-paryAyanuM pratIka che, ema mAnIne tenuM dhyAna karavAthI AtmA, svasvarUpanI prApti kare che. nirmaLatA, sthiratA ane tanmayatA jemajema vadhatI jAya che, tema-tema asaMkhya-asaMkhya karmanI nirjarA dvArA jIva, mekSasukhane adhikArI thAya che. e kAramAM je nAda, biMdu ane kalAnuM dhyAna che, tene ja nAda=dravya, biMdu-guNa ane kalA=paryAyanuM dhyAna kahevAyuM che. 'isvo dahAta pApAni, dIrghaH saMpatprado'vyayaH / ardhamAtrasamAyuktaH, praNavo mokSadAyakaH // ' OMkAraM bindusaMyuktaM,, nityaM dhyAyanti yoginaH / kAmadaM mokSadaM caiva, OMkArAya namo namaH // nAda siddho varNa samAmnAyaH / mAtRkAne dareka varNa saMketa nirapekSa hovAthI vAcyArthathI rahita che. vAca na hovAthI vAcaka paNa nathI. tethI kevaLa nAdane ja anubhava thAya che. varNane AtmA nAda hevAthI tenA anusaMdhAna vaDe sarvazrutanA pAragAmI thavAya che. varNamAlAnA traNa khaMDa che. A khaMDa 16 svare candra maMDala che. # khaMDa 25 paza vyaMjana sUryamaMDala che. 2 khaMDa 8 umAkSara agni maMDala che. svara zivavAcaka ane vyaMjane zaktivAcaka che. mAtRkA varNa samUhane siddhacaka kahe che. "akArAdi kSakArAntAnAM paMcAzataH siddhatvena prasiddhAnAM yazcakraM samudAyastaJca siddhacakram / " jJAna zaktinI prasAraka hovAthI mAtRkA, AtmAnI zAna zakti che. tene vaNa tanuM paNa kahe che. vaNe dehanA sthAne che ane mAtRkArUpI jJAnazakti AtmAnA sthAne che. e jJAnazaktine pragaTa unmIlana karanAra vaikharI Adi cAra prakAranI vANI che.
Page #569
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAda 533 vaikharI svayaM prANavRttirUpa che. jJAnamaya tejanuM mAtAnI jema janana-pAlana-zodhana karanArA hovAthI "mAtRkA' kahevAya che. AtmAnI te "paramati " che. 1. vaikharInuM upAdAna sthUla prANavRtti che madhyamAnuM upAdAna buddhi che. te sUma prANamAM rahe che. temAM kama che. madhyamAne AdhAra sUthama prANa che. vaikharI ane pazyatInI hevAthI te "madhyamA" che. 2. madhyamA vANI-aMtaH saMka9pamAna krama yukta ane jenA varNonI abhivyakti zretragrAhya nathI, tevI hoya che. 3 payaMtIvANu-sva prakAzA, saMvikrUpA, krama rahitA ane vAgya-vAcaka vibhAga 2hitA che. temAM deza, kALakRta karma nathI, chatAM kavivarta zakti te che ja, 4. parAvANI te aSTavargamAM vibhakta che. hRdayagrathine bheda che, saMzayane chede che ane jJAnAvaraNAdi karmone kSaya kare che. dravya-vANI zabda pudagalanA samUharUpa che. paryAyavANI ninAda-vanirUpa che. te saMjJAkSara, vyaMjanAkSararUpa vaikharI che. bhAvavANI vyakti ane zaktirUpa che. vyaktirUpa madhyamAM upagarUpa che. vaikalpika matirUpa che. zrotragrAhya vANanuM kAraNa che. zaktirUpa pazyanI vANI labdhirUpa che ane vANInA vedanane AvaranAra karmonA kSapazamarUpa che. zrutajJAna anaMta, apAra vistIrNa-dUravagrAha svayaMbhUramaNa sAgararUpa che. chatAM mAtRkAnA dhyAnathI sukhe pAra pAmI zakAya che. mAtRkAnA sadA kALa astitva dharAve che, tethI anAdi saMsiddha che. to vaLa nAmAnA " che. namaH siddha. A maMtra anAdi siddha varNamALAne namaskArarUpa che. mAtRkAne jApa japanArane rasAyaNadinA saMpUrNa guNa maLe che. kahyuM che ke'jaapaajjyet kSayamarocakamagnimAMdyam kuSThodarAmakasanazvasanAdi rogAn / ' samasta varNamALAnI lipi mULamAM eka ja che ane te biMdurUpa che. bhUmitinA niyama mujaba biMdumAMthI rekhA, vRttAdi bane che. nama ri prafna tene nivRttiH vRtta=vartana-vRtti, tenuM nivartana praNipAta vaDe thAya che. "vitratIkaM mano namaH" arthAt namaskAra e tiraskAranuM viparItIkaraNa che. vipratIya rU5 che. - tiraskAra mAna kaSAyamAMthI utpanna thAya che. namaskAra tene jera kare che. te sarvotkRSTa zubha vRtti che. mAna sAthe rahenArI krodhivRtti, lebhavRtti sarvane ekI sAthe vilaya kare che.
Page #570
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnaneA pAyA ma-mAnane jItanAra nama-nAma che. mana vaDe 'nama' thAya che. nAma vaDe 'mAna' thAya che. vizvamana 'AhuM nya' ane vizvanAma ' vaDe sva-mana ane sva-nAmane namAvI zakAya che. sarvekSA zavvA pAmezvaravALAH| 'akSara' avinAzI AtmAnu nAma che. 534 8 e ' akSara bhukti-muktiprada che. kAmada mAkSada che, zreyasa-preyasa pradAtA che. 'namA' akSara, meAkSa ane tenA hetu vinayanA pradAtA che. a' akSara sarvanuM mULa che, '' va 'hu' akSara avyakta dhvani che. tenA dhyAna, dhAraNAdi bIjA varNonI sahAya vinA thaI zakatAM nathI. tethI tene 'zra' thI puraskRta ane reka, biMdu-lArUpa parikarathI yukta karavAmAM Ave che. 'hu' kArarUpa akSaranuM sadA sphuraNa thatuM rahe che. tethI te akSara avinAzI kahevAya che. te nityAdita ane sadA sphurita che. prANIenA hRdayezamAM rahelA deva (AtmA) e nAdane sadA svayaM uccAratA haiAya che. tethI te svayaMbhU-sahaja che. sthAnakaraNa a abhi ghAtAdithI para che. tethI tene avyakta cA akSara kahevAya che. e nAnuM parama khIja che. sarvabhUtAmAM avasthita che, ene ja 'tattva' kahevAmAM Ave che. te sUkSma ane vyApaka che. prANatattvanA vAcaka che. vaikharI rUpe badhAne pratyakSa che. madhyamAdi sUkSma vANIrUpe tene koIka ja yAgI lakSita-anusaMdhita karI zake che.indriyAnA viSayA tyAM sudhI ja che ke, jyAM sudhI caiAgInuM mana anAhata nAda (rUpa 'hu')mAM lIna thatuM nathI. anusvAra ane visaganI jema anuccA ane azrAvya hovA chatAM hiMdu navakagata adha candrAdi paNu va che. tene kAra' pratyaya lAgatA nathI, chatAM te vadhu che ane dhvani padathI vyavahAya che. raipha, biMduM, kalA parikarathI sahita 'ha' kAra dIsa bane che. mUlAdhArathI kramazaH udhva gati karatA 'a' akSara buddha' kahevAya che. vadhu mAlAmAM 'hu' ne mahAprANa kahe che. ma`trAkSarAmAM tene prANa kahyo che. 'hu' nA udaya zarIramAM sarvatra mAnavAmAM AvyA che. prANu, zarIramAM sarvAMtra che. tenI sphuTa upalabdhi hRdayamAM thAya che. e prANanA AdhAre prANIonuM jIvana che. e prANane 'hu sa' kahevAmAM Ave che. je sahaja rIte UMce ane nIce zarIranI nADIomAM vahyA kare che.
Page #571
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAda 535 prANunuM sva-sthAna "brahmarandra che, tyAM te mananI sAthe sthiratA ane layane pAme che. tene madhya nADImAM suSaSNAmAM samarasabhAvathI saMcAra thatAM ja mananI sthiratA utpanna thAya che. te jyAre atyaMta sthira thAya che, tyAre "mana"nI' kahevAya che. uccAra vaDe samuccAra (hava, dIrgha, hutAdri) ane samuccAra vaDe anuccArya (biMdu Adi avasthAo) rUpa artha mAtrA uccArane egya thAya che. sRSTi bIja= sAbahirmukhagati=parA vaikharI kharI. saMhArabIja=hA-aMtarmukhagati=kharIthI parA anAhata zabdano anubhava=amRtopama. pratyaya-nAdane abhyAsa, nADI zuddhi, citta zuddhi ane bhUtazuddhi kare che. vaikharI vANI vyakta hoya che. zabda-artha vacce bheda. madhyamA-vyaktAvyakta. zabda-artha vacce bhedabheda. payaMtI-avyakta. zabda-artha vacce abheda. pazu-parama avyakta arthane sAkSAtkAra. zabdane japAdi dvArA zuddha karavAmAM Ave che tyAre te divya vANImAM pariNamI, abhimata arthanI siddhi kare che. jJAnatithI prabhu pratimAnA darzana thAya che ane anAhata nAdathI prabhu nAmanA maMtrano jApa thAya che. tidarzananuM AlaMbana zrI jinapratimA che ane nAdAnusaMdhAnanuM AlaMbananA maMtra che. maMtra vaDe nAda-biMda-kalAne punaH punaH abhyAsa thAya che. ane te abhyAsanA prabhAve jyoti utpanna thAya che. te cinmaya jJAna jati AtmAnuM svarUpa che. tenI upalabdhi thavAthI parama padanI prApti thAya che. maMtra, nAma svAdhyAya svarUpa che. ane pratimAnuM darzana yAna svarUpa che. svAdhyAyathI dhyAna ane dhyAnathI svAdhyAyane punaH punaH abhyAsa karavAthI Atmatatva prakAzita thAya che. AtmA, nAda ane joti svarUpa che. tenuM prakaTIkaraNa maMtra ane mUrtinA anukrame jApa ane dayAna vaDe sulabha bane che. nAdanuM AlaMbana maMtra che ane jAtinuM AlaMbana mUrti che. traNa prakAranI sRSTi che. skUla-, sUma-3, kAraNa traNa prakAranA guNa che. sava-, rajasa-3, tAmasa-mu. traNa prakAranI avasthA che. jAgRta-sa, svapna-3, suSupta avasthA. traNa prakAranI vANuM che. vaikharI-ba, madhyamA-3, payaMtI-mu.
Page #572
--------------------------------------------------------------------------
________________ 536 Atma-utthAnane pAye, traNa suSTi, traNa guNa, traNa avasthA ane traNa vANI bhautika che. ardha mAtrA abhautika che. bhautika ane andriyamAMthI, abhautika ane atIndriyamAM javA mATe ardhamAtrA setu bane che. sarjanamAMthI visarjanamAM javA mATe, guNemAMthI triguNAtIta thavA mATe, turIya ane turIyAtIta avasthA pAmavA mATe tathA "parA" ane anAhatamAM javA mATe ardha mAtrA e dvAra che. nAdane avyakta davani, Indriyane ghoMghATa zamI gayA pachI zAntabhAve anubhavAya che. ahaMkAra zamatA pragaTatA namaskAra dvArA mUrtimAM AtmAnuM amUrta svarUpa nirakhI zakAya che. nAdane neha, zrI navakAranA satata jApamAMthI janme che. parama ti svarUpanA darzananI laganI, zrI jinapratimAnA darzana-dhyAna AdimAM ramatA vadhavAthI puSTa thAya che. Ama zrI navakAra ane zrI jinapratimA jIvamAtranA kalyANanA kAraNarUpa che, tenuM AlaMbana e ja ApaNuM lakaya he ! kAyotsargane prabhAva upavAsathI Indriya-jaya, mane nigraha, vAsanA kSaya ane prANasiddhi prApta thAya che. upavAsa traNa prakAranA cheH vANIne upavAsa te mAne che. manane upavAsa te dhyAna che. zarIrane upavAsa te AhAra tyAga ane eka sthAne sthira Asana che. zarIranA upavAsathI Idriyane jaya, mananA upavAsathI mane nigraha ane vANIne upavAsathI prANuno vijaya thAya che. kAyetsamAM traNa prakAranA upavAsane lAbha maLe che. tethI kAtsaganI kriyAne zAstramAM atyaMtara tapane utkRSTa eka prakAra kahyo che. AhAra tyAgarUpa upavAsanI sAthe jemAM mana, dhyAna ane eka sthAna sthira thavAnI kriyA thAya che, te kAryotsargane abhyAsa pADavAmAM Ave, te tapane hetu je karmakSaya che, te avazya siddha thAya che. kAyetsarga (kAusaga) karmane AvavAnA dvAra-mana, vacana ane kAyA tene nirodha kare che ane karmakSayanA kAraNe indriyajaya, mane nigraha ane vAsanAkSayanuM sevana thavAnI sAthe prANa siddhi jevuM bIjuM nAma vIryavRddhi che, tene paNa lAbha maLe che.
Page #573
--------------------------------------------------------------------------
________________ 537 abhaya-aSa-akheda sthAna, mana ane dhyAna vaDe thate kAyAne utsarga e anukrame deha, vANI ane mana upara prabhutva apAve che. deha, vANI ane mana upara prabhutva prApta thavAthI prANazaktione saMcaya thAya che. prANa zaktionA A saMcayanuM bIjuM nAma saMyama che. e saMyama sarva prakAranI siddhionuM bIja che. gadarzanamAM yAna, dhAraNA ane samAdhi eka ja viSaya upara thAya, tyAre tene saMyama kahevAmAM Ave che kAtsarga vaDe thate saMyama e gadarzanamAnya saMyamathI adhika che. kAyetsargamAM dhyAna, dhAraNA ane samAdhi uparAMta kAyAnuM dhairya, vANInuM mAna paNa abhipreta che. jo ke gidarzana paNa dhAraNA, dhyAna ane samAdhirUpa saMyamanA adhikArI yuganA prathama aMge yama, niyama, Asana, prANAyAma ane pratyAhArane siddha karanArane ja kahe che, te paNa temAM taratamatAo rahelI che. kAryotsargamAM te e aMganA badhA aMgenuM sevana anivAryapaNe thatuM hovAthI saMpUrNa gakriyA rUpa che. manasaMyama uparAMta Indriya jaya-saMyamarUpa pratyAhAra, Asanajaya ane prANajayarUpa Asana ane prANAyAma tathA kAyAnA saMyama vaDe yama niyamanuM pUrNapaNe pAlana thAya che. kAyotsarganA lAbha kAtsargathI dehanI ane buddhinI jaDatA dUra thAya che. vAta vagere dhAtuonuM vaiSamya dUra thAya che, tethI dehanuM Arogya vadhe che. buddhinI jaDatA dUra thavAthI vicArazakti vikase che. sukhaduHkha titikSA thAya che. anukULa-pratikULa saMyogamAM samabhAva rAkhavAnI zakti vadhe che. bhAvanA tathA dhyAnane abhyAsa vadhe che. aticAra tathA doSonuM citana thAya che. tethI tene sahelAIthI dUra karI zakAya che, tema ja AtmaratimAM uttarattara vRddhi paNa thAya che. abhaya-aSa-akheda "namo arihaMtANaM' padanA dhyAnathI abhaya-adveSa-abheda e traNa guNonI siddhi thAya che. zrI arihaMtanA dhyAnathI abhaya, adveSa ane akhedanI prApti thAya che. bhaya, dveSa, kheda vagere Atmazatruo nAza pAme che. zrI arihaMtanuM dhyAna e abheda nayathI nija zuddhAtmAnuM sthAna che. te abhaya, adveSa ane akheda Ape che. A. 68
Page #574
--------------------------------------------------------------------------
________________ 538 Atma-utthAnane pAyo anAtmAmAM Atmabuddhi, bhaya, dveSa ane khedajanaka che, e ja buddhi jyAre AtmAmAM Atmabuddhi dhAraNa kare che, tyAre bhaya, hepa ane cAlyA jAya che. AtmAnuM nityatva bhayane hare che, zuddhatva zreSane hare che ane buddhatva ekane hare che. AtmAmAM rahela satyatva bhayanuM virodhI che, caitanya zreSanuM virodhI che ane AnaMdamayata khedanuM virodhI che. nAma-rUpane bAda karIne jyAre sata, cita ane AnaMda svarUpanuM dhyAna karavAmAM Ave che, tyAre abhaya, adveSa ane apeka guNa ApoApa pragaTa thAya che. arihaMtane Adi akAra, abhaya sUcaka che, je kAra apa sUcaka che ane hakAra akheda sUcaka che. athavA zrI arihaMta paramAtmAone abhaya, apa ane ameda guNanI pUrNa prApti thaI che, tethI temanuM dhyAna pachI, te traNa guNone prApta karAve che, athavA AtmasvarUpa pote ja abhaya, adveSa ane aneka svarUpa che, tethI abheda buddhie thatuM AtmAnuM dhyAna, te traNa guNene prApta karAve che. name arihaMtANaM' padanuM niratara dhyAna karavAmAM Ave te abhedAdi traNa guNenI siddhi avazya thAya che. bhaya maDadAla che, dveSa jherI che, kheda napuMsaka che. e satyanuM jJAna ane zAna sarva sattAdhIza zrI arihatanA smaraNa-manana-dhyAnathI pUtayA pariNata thAya che. te pachI nijAnaMdane akhalita pravAha sava-paranA karmamAsinyane devAne svadharma sakriyapaNe bajAvate anubhavAya che. dayeyanuM dhyAna AjJA vicayAdimAM devAdhidevanI AjJA e dayeya che. apAyavicayamAM kaSTamaya saMsAra e dhyeya che. vipAka vicayamAM karmaphaLa e ceya che ane saMsthAnA vicayamAM coda rAjalakanuM svarUpa e dayeya che. e rIte maitrI bhAvanAmAM jIvatuM "jIva" e beya che. pramoda bhAvanAmAM "guNAvikatA e dhyeya che. karuNA bhAvanAmAM "dukhAdhikatva' e dayeya che ane mAdhyastha bhAvanAmAM "pApAdhi. karava" e kayeya che. piMDastha dhyAnamAM prabhujInuM "jIvana" e dhyeya che.
Page #575
--------------------------------------------------------------------------
________________ 539 zrI gautamasvAmIjInuM dhyAna padastha dhyAnamAM prabhujInuM "nAma" e kayeya che. rUpastha dayAnamAM prabhunI "AkRti" e dayeya che. ane rUpAtIta dhyAnamAM prabhujIne "zuddha AtmA" e dayeya che. e cAre dayeyamAM eka ja paramAtma tattvanI mukhyatA che. padastha dhyAnamAM 'pada" eTale kaivalyAdi padane pAmelA zrI tIrthaMkarAdi athavA pada" eTale AgamAdinI vacana paMktio, tenuM dhyAna te paNa padastha dhyAna kahevAya che. rUpAtIta dhyAna e mukhyatAe dharmadhyAna che ane gauNatAe zula dhyAna che. piMDa eTale zarIra, prabhujInA jIva sahita zarIranA AlaMbanathI thatuM dhyAna, te piMDastha dhyAna che athavA piMDa eTale dhyAtAnuM zarIra temAM raheluM (pitAnA zarIranI aMdara) nAbhi vagere sthaLoe kamalAdi ciMtavI, je thAna thAya te piMDastha dayeyanuM dayAna che. potAnA zarIramAM pitAnA AtmAnuM athavA navapadAdinuM dhyAna, te paNa piMDastha dhyAna che. siddhAntamAM kahelAM pavitra pade ke maMtrapadanuM AlaMbana karIne dhyAna karAya athavA zrI jinezvaradeva ane AcAryAdi vagere dayeya vastuo upara cittane ekAgra karAya arthAta paDhavAarihaMtAdi padene dayeya banAvIne dhyAna karAya te paNa padastha dhyAna che. yAkAre yAtAnI pariNati mATe A sarva prakAranAM dhyAna, ekasarakhAM upakAraka che. mULa muddo, pitAnI samagratAne AtmAmAM DhALavI te che. i zrI gautamasvAmIjInuM dhyAna zrI gautamasvAmIjInuM sthAna, sarvAbhiSTa vastune ApanAra kahyuM che, tenuM kAraNa temanA dhyAnanuM sthAna che. je AdarathI-ahobhAvapUrvaka temaNe zrI arihaMta paramAtmAnuM dhyAna karyuM hatuM, te dhyAnanuM dhyAna sarvAbhiSTaprada che. zrI arihaMtanuM dhyAna te kavacit abhavyane paNa saMbhave che, paraMtu zrI arihaMtanA dhyAnanuM dhyAna te niyamA bhavyane ja hoya. zrI gautamasvAmIjInuM dhyAna te zrI arihaMtanA dhyAnanuM dhyAna karanAra jIvanuM dhyAna che. pUrNa, zivaMkara, parama vizuddha paramAtmAnA dhyAnanuM dhyAna, paripUrNa zaraNAgati pachI janme che. jene jIvaMta jhaLahaLATa zrI gautamasvAmIjInA zrI mahAvIramaya jIvananA aNue aNumAM hate. AvA dhyAnanI bhUmikA, samarpaNa ganI sAdhanA sudaDha thatAM baMdhAya che. ;
Page #576
--------------------------------------------------------------------------
________________ 540 Atma-utthAnanI pAyA prabhunuM dhyAna prabhunuM dhyAna karavu. eTale prabhunA dhyAnanuM dhyAna karavu, enA paramAtha che. AtmAnu' jJAna karavu' eTale jJAnanuM jJAna karavuM. vastu mAtranA jJAnanA jJAtA AtmA che, ema Dha karavuM. prabhunuM dhyAna karavu. eTale prabhunA dhyAnanuM dhyAna karavuM. prabhunuM dhyAna vizvavatI savajIvA pratye vAtsalyavALu' che. ane peAtAnA AtmAmAM pUNutAnI dRSTivALu` che. prabhunA dhyAnanA viSaya-AtmA dravyadRSTie pUrNatAthI bharelA che--e che. tethI pUrNatAnuM jJAna prabhunA dhyAnamAM nizcayathI rahelu che, e jAtanu' prabhunA dhyAna viSayaka dhyAna karavuM... prabhunuM dhyAna che. prabhunA guNunuM jJAna ane dhyAna e ja sa`sAra sAgarathI tAranAru che. eka tarapha sneha-STi ane bIjI tarapha pUrNadRSTi e e UghaDatAM ja jIvanamAM prabhutA pragaTe che, jenA prabhAve saMsAranA uccheda thayA sivAya rahetA nathI. Wan tattva nAda dRzya anitya che, para che, sa`sAra che, baMdhana che, AvAgamana che. dRSTA nitya che, sva che, brahma che, mukti che, nirvANu che. A anubhUti tyAre thAya ke jayAre buddhi mauna dhAraNa kare che, buddhi pUchavAnuM jANe che, samAdhAna lAvatI nathI. samAdhAna maunathI sadhAya che arthAt cittanI nistara*ga sthitimAM samAdhAna jaLavAya che. samAdhi anubhavAya che. prabhune pAkAravA paDatA nathI, paNa prabhunA pAkAra sAMbhaLavAnA hoya che. badhA avAja-ni baMdha thaI jAya che, te pachI prabhunA nAda upalabdha thAya che. badhA avAja mukhyatve IcchAnA gharanA hAya che eTale e avAja adha thatAM nirIccha prabhune avAja sabhaLAya che. samarpita thavAnI bhAvanA jenI pAse che ane peAtAnI jAtane miTAvI devAnu zUnya khanI javAnuM mahAparAkama je dAkhavI zake che, te amRtajIvana pAmI zake che, arthAt prabhune prApta karI zake che. dha e vismaraNa nahi, jAgRti che. svanI pUrNa jAgRti che, aha. dha maTI javAthI pUNa bedha thAya che. badhI kriyA zUnya thAya ane eka sAkSI caitanya avazeSa rahe, tenu nAma sAcI prAthanA che.
Page #577
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattva nAda 541 dIpakamAM mATI ane jati bane che. mATI para dhyAna ApavAthI aMdhakAra maLe che; jyoti para dhyAna TheravavAthI prakAza maLe che. A ja niyama dehadaSTi ane AtmadaSTine paNa lAgu paDe che. dehabhAvamAM Asakta rahe che te saMsAramAM rakhaDe che. AtmadaSTivaMta zIvra karmamukta bane che. smaraNanI jJAnanI upalabdhi e ja prabhunI upalabdhi che. be avasthAo nAda ane zAMti nAdane jeTaluM mahimA che, teTalo ja nAda pachI patharAtI zAtine mahimA che. jyAM kadI kaI avAja prakaTa ja na haya, evA sthaLanI zAni karatAM, avAja pachInI zAti ane khI hoya che. pahelAM jyAM avakAza hoya che, tyAM zabda thayA pachI zabdane avani vilIna thayA pachI mauna sthapAya che. maunamAM AgaLa bolAyelA zabdo ane avani vinA paNa sUkSama rIte tarI rahyA hoya che. koI mANasanA caherA paranA viSAdamAM AgaLa banelI ghaTanAonI asara joI zakIe chIe. jema nAda zamyA pachI enA dhvani pachInuM mauna hoya che, tema kavi nathI hote tyAre paNa enI kavitA rahetI hoya che. e kavitAne mahimA ghaNuM ja hoya che. ' zabdanI jema dhyAna pachInuM mauna ane dhyAna pahelAMnuM mauna e be vacce ghaNuM aMtara che. dhyAna dvArA navapadamaya ke paMcaparameSThimaya AtmA banyA pachI je AtmasvarUpamAM lInatA Ave che, te pahelAM na ja Ave-nathI AvatI e rIte sAmAyikamaya bane AtmA je rIte sAmAyika svarUpa bane, te rIte pahelAM na ja bane. jAvA sAmA savA sAmAcaraNa gaDhe" e be sUtra dvArA ja sAmAyikane artha e maLIne AtmA thAya che, ema kahevuM che. ekale "nAthA sAmAd' nahi paNa sAmAyika arthonI apekSA rAkhIne AtmAne sAmAyika kahela che. tema AtmAmAM navapada ke paMcaparameSThi-e navapada ke parameSThipadanA dhyAnamAM lIna thanAranI apekSAe samajavAM, kevaLa AtmAmAM nahi. navapada ke paMca parameSThimAM tanmaya banele AtmA. pite navapada ane paMcaparameSThimaya bane che ane te AtmA maMgaLarUpa banIne karmakSaya ane pApakSayano hetu bane che, ema samajavuM joIe. A spaSTatA eTalA mATe jarUrI che ke sAdhanA dvArA siddhine siddhAnta keTale pramANabhUta che, te barAbara samajAI jAya ane ekAnta nizcayane durAgraha chUTI jaya.
Page #578
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa42 Atma-utthAnane pAyo maMtra maMtra eTale guhyabhASaNa. AtmAnuM paramAtmA sAthe guDhabhASaNa je padothI thAya te padone maMtra kahe che. guhya bhASaNa eTale anya koInI hAjarI vinA, jAherAta vinA svasAkSIthI "AtmA-paramAtmA che. AtmA tatvathI paramAtmA che. sarve jIvAtmanaH tAvataH paramAtmanaH athavA dalitayA paramAtmA evaM jIvAtmA" e jAtinuM potAnA AtmAmAM pitAnA zuddha svarUpanuM manana, tene ja "maMtra' evI saMjJA ApavAmAM Ave che. punaH punaH te maMtraNA-guhyakathana e pitAnA saMkeca-svarUpane tyAga karAvI niHsIma svarUpanuM bhAna karAve che ane te bhAna jema-jema deDha thatuM jAya che, tema tema saMkalpavikalpamAMthI mukta karI nirvikalpa avasthAnI prApti karAve che. A avasthAne cinmAtra samAdhi athavA svazuddha svarUpanI anubhUti paNa kahe che sAce maMtra eka bAju deva-guru ane AtmA tathA bIjI bAju mana-pavana ane AtmAnuM aikaya sadhAvI ApanAra hovAthI aMtarAtmabhAvanuM saMvedana karAvanAra thAya che. aMtarAtmabhAva eTale AtmAnI AtmAmAM pratIti. A pratItine deDha-dehatara banAvavA mATe, satya maMtronuM ArAdhana parama sahAyabhUta thAya che. temAM kAraNa e che ke maMtranA akSaranuM uccAraNa prANanI gatine niyamita kare che. prANanI gatinI niyamitatA manane kAbUmAM lAve che. manano kAbU AtmAne prabhutva apAve che. maMtranA arthone saMbaMdha deva ane gurutatvanI sAthe hoya che. tethI deva ane gurutatvane bedha karAvI zuddha AtmasvarUpanuM jJAna karAve che. e rIte samyakakriyA ane samyakrUjhAna vaDe maMtra anaMta phaLadAyI nIvaDe che. maMtramAM saMpUrNa vizvAsa e ArAdhanAnI prathama zarata che. A vizvAsa ja manane maMtramaya banAvavAmAM mukhya bhAga bhajave che ane parama vizvasanIya AramatatvamAM abhedabhAva pedA kare che. ti maMtrasiddhi AmnAya, vizvAsabAhulya ane anyabhAva maMtra-siddhimAM sahakArI kAraNe che. zabda, artha ane pratyayane paraspara saMbaMdha che. zabdathI arthanI pratIti thAya che. ene artha dUra rahela padArtha paNa zabdanA baLathI vikalparUpe arthAt mAnasa AkRtirUpe pratIta thAya che, upasthita thAya che. padane padArthanI sAthe vAgya-vAcaka sabaMdha che. padanA uccAravu, ma2Na ke dhyAnathI vAgya padArthanI pratIti thAya che.
Page #579
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtrasiddhi 543 zabdAnusa dhAnathI arthAnusa dhAna ane arthAnusaMdhAnathI taravAnusa dhAna thAya che, tavAnusa'dhAnathI svarUpAnusaMdhAna thAya che. sabheda praNidhAnanA artha saMbaddha athavA saMRiSa bheda che ane te ja vAcyanA vAcakra vaDe sa'sarga sUcave che. guru paraparAgata AcAranuM anusaraNa te AmnAya che. maMtra pradAtA ane maMtrazaktimAM atyaMta vizvAsa e vizvAsa bAhulya che. guru, maMtra, devatAmAM ekatvanI bhAvanAne tAttvika vimaza kahevAya che. tethI maMtra caitanya zIghrapaNe pragaTe che. zabdamAM ane kahevAnuM svAbhAvika sAmarthya che ane te saMketa mujaba kahe che. sa...keta AmnAyane kahe che. AmnAya guruparaMparAne kahe che. guru AptapuruSa che. AptatAnA kAraNe vizvAsa bese che. maMtrapradAtA gurunI zaktimAM ane maMtranA vadhu padAmAM acinya sAmarthya raheluM che, evI zraddhA ane vizvAsa te vizvAsa bAhulya che. bIjuM mahAna sahakArIkAraNu abheda bhAvanA che. anA pratyayanI sAthe AtmAnA abheda rahelA che ane AtmAnI sAthe devatA ane gurutattvanA abheda rahelA che. e rIte aikayanuM bhAvana, AtmajJAnanuM sAkSAt kAraNa bane che. maMtramAM zabdazakti, puruSazakti ane pratyayanI sAthe abheda buddhi jarUrI che. zabda, a, pratyaya ane te badhAnA puruSanI sAthe abheda maLIne peAtAnuM kArya kare che. maMtrajApanA abhyAsathI rajo-tamA maLa dUra thAya che. IDA-piMgaLA tha'bhI jAya che. suSumhA khUle che. prANa zaktinI sahAyathI zuddha thayela matrazakti Urdhvagamana kare che. A avasthAmAM anAhatanAdanA anubhavanA prAraMbha thAya che. tene maMtra caitanyanA unmeSa thayeA kahevAya che. maMtra caitanya eTale prANamaya nAdazaktinA AvirbhAva. nAdAntanA bhedana pachI dehAtmabhAva savathA nAza pAme che. tethI AtmAnI mahAna zaktionA anubhava thAya che. maMtrasiddhinA A kAraNeAnuM svarUpa jANI, samajI, svIkArI, te pramANe vartavAnI bhalAmaNu che. pratyeka kAraNa enA sthAne ekasarakhu* upakArI che ema samajIne tenA upayoga karavAmAM viveka dAkhavavA joIe. Wan
Page #580
--------------------------------------------------------------------------
________________ 544 Atma-utthAnane pAye maMtrayoga zabdamAM suratA parovavI. zrute pagane bhAvasaMvara ane bahu nizadi guNavALa mAna. zrute paga bahu mUlyavAna che. tene hetu e che, ke zrutadvArA zrutane kahenArA vItarAga puruSamAM suratA parovAya che. dA.ta. sarva zratane sAra zrI navakAra che. navakArarUpI sArabhUtakRtamAM jyAre suratA upaga parovAya che, tyAre te dvArA zrutane kahenArA sarvajJa puruSamAM cittavRtti joDAya che. sarvajJatva Atmatatva che. eTale AtmAmAM upayoga joDAya che. navakAra dvArA sarvasa, sarvadarzI zuddhAtmatatvane namaskAra thAya che. te zruta dvArA zrutane prakAzita karanAra savAra puruSamAM cittavRtti parevAya che. | zrI navakAramAM namanIya-namaskArya ane kathanIya Atmatatva baMne zuddha svarUpI hovAthI temAM cittavRttine upayoga, te saMvara ane nirjarAne hetu bane che. zrutapaga e samayamAM doro parovavAnI kriyArUpa che. ahI seya te AtmA che, dore te zrata che ane temAM upaga te seyamAM dore pavavAnI kriyArUpa che. ekAgra upaga vaDe te kArya siddha thAya che. zrutazabda jJAnavAcaka che ane jyAM hoya tyAM jJAtA ane reya paNa hoya ja che. jJAtA zrutapayegavaMta jIva che ane seya zruta prakAzamaya zuddhAtmatattava che. zuddhAtmatatvane viSe upayoga te sarva siddhinuM kAraNa che. te ja samApatti che. nirvANa phalaprada gImAtAnI upamA tene ghaTe che. mRta zabda vaDe kahenArane baMdha thAya che ane sAMbhaLanAranI paNa upasthiti thAya che tathA kathanIya tAva tarapha paNa vRtti kheMcAya che. zrutanA kahenAra Adya purUSa sarvajJa ane sarvadaza che, kRtane sAMbhaLanAra sarvaratAne atha jIva che ane zrata vaDe kathanIya tatva sAkSAt yA paraMparAe zuddhAtmatattava che. sarvanuM jJAna zabda vaDe abhivyakta thayeluM che. zabda e sUtra che, temAM parevAyela AtmA te seya che ane tene viSe upaga te soyanI sAthe DerAnI ekatAnI anubhUti karanAra ane vyApAra che. zrI navakArarUpI sUtramAM upaga te zabdamAM suratAne paravavAnI kriyA che. zabda eTale kathaka ane kathanIya zuddha Atmatattava, tene viSe mananuM vilInIkaraNa te surata zabda che. tene ja maMtraga kahevAya che. zAnA manana vaDe AtmAnuM trANa thAya che, mATe te maMtra che.
Page #581
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUrti ane maMtra 545 suratA thatAM AtmAnI surata pamAya che, virakatatA sahaja bane che, anyatra nAma mAtra rati rahetI nathI. eTale sarva viratinAM pariNAma jAge che. suratAnuM aMjana eTale zrI navakAranuM samaraNa-zaraNa mananayAna. jyAre jagatane koI padArtha ApaNane ajI na zake tyAre mAnavuM ke ApaNane suratA lAgu paDI che. vAtmasattA prApta thaI che. mUrti ane maMtra saghaLAM duHkhanuM mULa je Atma-ajJAna ane saghaLAM sukhanuM mULa je AtmajJAna, te anukrame TALavA ane ApavA mATe ja jinabhUti ane jina-AgamananuM astitva che. AgamathI Atma-ajJAna TaLe che. mUrtithI AtmajJAna maLe che. AgamanA upadezaka zrI tIrthakara, gaNadhare che. tethI zrI tIrthakara, gaNadharonuM astitva paNa AtmajJAna mATe che. zrI tIrthakara, gaNadharonI utpatti paNa siddhapaNAnuM astitva che, tethI che. siddhagatine mArga batAvavA mATe ane siddhagati pAmavA mATe ja temane prakAza che. tethI paraMparAe siddha paramAtmA ja savane upakAraka che. siddha paramAtmA anAdi anaMta che ane temanuM astitva jIvone nigadamAMthI bahAra kADhavAthI mAMDIne siddha pada sudhI pahoMcADavA mATe satata kriyAzIla che. adiyapada hovA chatAM, kriyAmAtranuM prayajaka siddha pada che, e eka koyaDo che. badhAne hetu AtmajJAna che. AtmajJAna thavAnA vividha upAye ane vividha kAraNone saMgraha te jainazAsana che. temAM mUrti ane maMtra mukhya che. zIdhrapaNe AtmajJAna prApta karavAnAM te sarvottama sAdhana che. kema ke te baMnemAM AtmajJAnI mahApuruSonuM pUjana, smara, dhyAna ane te dvArA AtmajJAnanI siddhi rahelI che. Agama AptavacanarUpa che. te baMnenA mahatvane batAve che ane caturvidha zrI saMghamAM upadeza dvArA ekavAkyatA jALavI rAkhe che. yoganA aMga padastha dhyAnanuM mULa, maMtra che. rUpastha yAnanuM mULa mUrti che. maMtra jillAthI japAya che. mUti cakSuthI jovAya che. jihA dvArA thatAM maMtrajApa vaDe ane cakSu dvArA thatAM mUrtinAM darzana vaDe ganAM AThe aMgenuM sevana thAya che. A 69
Page #582
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnane pAyA prathamanAM pAMca aMga bahiraMga sAdhana che. pachInAM traNa aMga atara`ga sAdhana che. bahira`ga sAdhanarUpa bAhya sayama e indriyAnA ane paraparAe prANu ane dehanA saMyama che. 546 aMtaraMga sAdhanarUpa aMtaraMga sayama e mana ane para parAe buddhi, citta ane ahaMkAra upara sayama che. mahirindriyanA sayama jema sayama che, tema manaH-sayama pazu sa yama' zabda vAgya che. khAdyAbhyatara ubhaya sayamanI sAmagrI pUrI pADavAnuM sAmarthya mUrti ane maMtramAM rahelu che. mUrtimAM zuddha Atmadravyanu' mUrta svarUpa bhagavAnanI mUrti e zuddha AtmadravyanuM ja mUrta svarUpa che. sUti te sthApanA che. Atmadravya e sAkSAt paramAtmA che. paryAyane gauNa banAvIne, Atmadravya tarapha jyAre STi vALavAmAM Ave, tyAre te Atmadravya siddha paramAtmAnu` ha| ke saMsAramAM paribhramaNa karI rahelA jIvAtmAnuM', hA, ane samAna che. bhagavAnanI mUrtimAM siddha paramAtmA sadeza peAtAnu' Atmadravya che, evA nizcaya jeone thayelA che tevA pa`ca mahAvratadhArI AcArya pada pa "ta pahoMcelA mahApuruSA dvArA prANa-pratiSThA karAvAya che, tethI siddha sadeza zuddha Atma%0nyanAM nira'tara ina karavA mATe te mUrti bhavya jIvAne parama AlaMbana pUruM pADe che. pratiSThita mUrtinA darzana, vaMdana, pUjana vinayAdi vaDe daka, vaMka, pUjakAdi svazuddhAtmAnAM darzana, vaMdana, pUjana kare che, jenuM pariNAma AtmadravyanI sAthe ekatvanI anubhUtimAM pariName che; je mumukSumAtranu' parama dhyeya che. bhagavAnanI mUrtinAM darzanamAM caturvidha zrI saMghanA zuddha AtmadravyanAM darzana thAya che, kema ke, caturvidha zrI saMghanI pratyeka vyakti, zrI jinezvaradevanA darzInanA niyamavALI hAya che ane e dhruvanA darzanamAM peAtAnA pApanA nAza ane maMgaLanA lAbha mAne che. pApane nAza thavAthI samyagdarzananA lAbha thAya che, te ja ma`gaLanA lAbha che. samyagdarzana eTale sva-svarUpanuM' cathA da'na AtmAnuM zuddha svarUpa tenA dravyamAM chupAyeluM che. te dravya sarva jIvAmAM rahelu che; tenA ajJAnanA prabhAve ja saMsAra ane tenA jJAnanA prabhAve ja meAkSa che.
Page #583
--------------------------------------------------------------------------
________________ 547 mUrti ane maMtra saMsAra ane mokSa, puNya ane pApa, sukha ane duHkha e badhuM AtmAna ane AtmajJAnanuM ja phaLa che zuddha AtmAnuM jJAna dravyarUpe eka che, tenuM sthApana mUrtimAM thayeluM hoya che. tethI matinA darzanamAM samagra vizvanA zuddhAtma-dravyanuM darzana thAya che. e darzana rAgadveSarUpI maLane nAza karI zuddha svarUpanI abhivyakti kare che. mUrtine darzanamAM svarUpanAM darzana che. svarUpanI sAthe ekatvanI anubhUtine bhAva mUrtimAM Aropita karela che. te Arepa e adApa che. abhedAre 5 eTale ekatAnI anubhUtine bhAva, tenuM mUrta svarUpa te mUrti. zakhamAM jema saMketagraha zabdadhanuM kAraNa che, tema mUrtimAM abhedArapa e upAsanAnuM bIja che. pratiSThAvidhi ane pratiSThAkAraka mUrtimAM pratiSThAkArakane paramAtmaviSayaka sva-AtmAno abhedabhAva Arepita thAya che, tethI mUti te abhedabhAvanA viSayabhUta paramAtmAnuM samaraNa karAve che. AropamAM nimitta ane prajana jevAM jarUrI che. nimitta sadazAkAra che ane prayajana paramAtmAnI upAsanA, dhyAnAdi che. kASTha yA pASANanI mUrtimAM paramAtmA sadaza AkRti hovAthI temAM Apa sahaja bane che. nirAlaMbanamAM pravRtti karavA mATe AlaMbana Avazayaka che. mUrti te AlaMbana pUruM pADe che. pratiSThita thayelI mUrtinA darzanathI, paramAtmaviSayaka sva-AtmAne abheda mata svarUpa dhAraNa kare che. amRta bhAvanuM mRta mUrtimAM sthApana ane mUrtinA darzanAdi vaDe amUrta bhAvanuM bhAvana, e rIte paraspara kAryakAraNa bhAva che. mUrtimAM pratiSThAkAraka bhAvAcAryanI samApattinuM sthApana thAya che. samApattiviSayaka bhAvanuM AropaNa thAya che, tethI te mUrtinA darzanathI vyutpana samyagadaSTine samApattinuM darzana thAya che. ane vyutpannane pratiSThAnuM pratyabhijJAna thAya che. eTale ke A mUrti pratiSThita che, evuM jJAna thavAthI darzakane pratiSThAvidhi tathA pratiSThAkAraka AcAryanuM smaraNa thAya che. pratiSThAvidhi, e pravartakatA saMbaMdhathI paramAtmAnuM jJAna karAve che ane AcAryanuM jJAna karAve che ane AcAryanuM smaraNa e temaNe sthApelA bhAvanuM smaraNa karAve che. ubhayamAM paramAtmAnuM smaraNa anusUta hovAthI paramAtmA sadaza AtmAnuM smaraNa thAya che, e smaraNa paraMparAe muktihetuka bane che ane sAkSAt dharmanuM kAraNuM thAya che.
Page #584
--------------------------------------------------------------------------
________________ 548 Atma-utthAnane pAyo mUtathI amUrta tarapha maMtra, mUti ane pUjA e upAsanAnI mukhya traNa sAdhana che. maMtramAM varNanI pradhAnatA che. mUrtimAM AkAranI pradhAnatA che ane e vaDe je parama tatvanI upAsanA thAya che, tenuM nAma pUjA che.. . pUjA, sakAra, sanmAna e badhA ekArthaka che ane bhakti-bahumAnanA utpAdaka che. bhakti e bAhA pratipatti che ane bahumAna e AMtaraprIti che. bAhya pratipatti, AMtaraprItinI utpAdaka che ane AMtaraprIti bAhya pratipattinI preraka che. bAhya ane AMtara e dravya ane bhAvanI jema paraspara saMbaMdhita che. dravya e kAraNa che ane bhAva e kArya che. e mujaba bAhya e kAraNa ane AMtara e kArya che. evI ja rIte bhAva e kAraNa ane dravya e kArya tathA AMtara bhAva e kAraNa ane bAhya kriyA e kArya, ema paraspara eka-bIjA kAryakAraNarUpe pravarte che. manuSyane aMtarmukha thavA mATe AMtara tarapha laI janArAM pratIke, sAdhana ane bAhya vastuo parama nimitta bane che. e nimitto dvArA AMtarika pradezamAM javAnuM thAya che, tethI tene sAlaMbana dhyAna paNa kahe che. mUrtathI amUrta tarapha, sAlaMbanathI nirAlaMbana tarapha, dravyathI bhAva tarapha, sthUlathI sUvama tarapha e kama che. pramatta avasthA paryata AlaMbana anivArya che. pagathiyAnA AlaMbanathI ja meDA upara javAya che, deraDAnA TekAthI UMce caDAya che, e niyama AMtarika sAdhanAne paNa lAgu paDe che. eTalA mATe ja kahyuM che ke, mar4nAmUa-~-- I dhyAnAdhArohaNAbhraMza yoginAM nApajAyate // 1 // maMtra, mUrti ane pUjA maMtra e vaNene samUha che. mUti e AkRtirUpa hovAthI yaMtra svarUpa che. maMtrano jApa, yaMtranuM dhyAna ane te be vaDe ISTanI pUjA e taMtranuM sAdhana che. nava prakAranI bhaktimAM, prathamanI traNa bhakti maMtra dvArA thAya che. pachInI traNa mUti dvArA thAya che ane chellI traNa bhakti sAkSAt bhagavAnanI pUrvApara avasthA dvArA thAya che. prathama traNa bhaktinA nAma zravaNa, smaraNa ane ketana che.
Page #585
--------------------------------------------------------------------------
________________ 549 mUti, maMtra ane pUjA pachInI traNanAM nAma vaMdana, pUjana ane arcana che. chellI traNanAM nAma dAsya, sakhya ane Atmanivedana che. nAma, sthApanA, dravya ane bhAva-e cAra nikSepa vaDe zrI paMca parameSThI bhagavaMtanI nava prakAre thatI bhakti e muktinuM sAdhana che. maMtra nAma svarUpa che. mUrti yaMtra savarUpa che. dravya e siddha ane sAdhaka avasthA che tathA bhAva e vidyamAna upakAra karanArI sAkSAt avasthA che. zrI arihaMta bhagavaMtanI mUrti, pitAnA AtmAnA zuddha svarUpanuM darzana, pUjana, vaMdanAdi karavA mATenuM AlaMbana pUruM pADe che. zrI arihaMta bhagavAnane maMtra- "name arihaMtANuM"--potAnA AtmAnuM zuddha svarUpanuM smaraNa, ciMtana, dhyAna karavA mATenI sAmagrI pUrI pADe che. maMtra-maraNa, manana, kIrtana mATe thAya che. mUrti-vaMdana, pUjana, arcana mATe che. maMtra ane mUrti, nAma ane rUpa dvArA zuddha svarUpanI bhaktinuM sAdhana bane che. bhakti dvArA ekatAnI anubhUti thAya che. te anubhUti ja sarva kriyAo ane sAdhanAonuM aMtima phaLa che. mUrtimAM praNidhAna sAdhu ane zrAvakanI samAcAramAM, pratiSThita mUrtinAM darzana karatI vakhate caturvidha zrI saMghanuM praNidhAna karavA mATe vidhAna che. tene artha, caturvidha zrI saMghanI samApattinAM darzana karavAnuM vidhAna che. caturvidha zrI saMdhanI prabhusmRtimAM samApatti sthApelI che. tenuM darzana karavAthI caturvidha zrI saMghano AtmabhAva vikasita thAya che, samApattimAM daDhatA pedA thAya che, paramAtmA tulya AtmabhAvanI zraddhA sudaDha bane che, AtmadhyAnanI kriyAmAM pratyAhana maLe che. tethI mithyAtvarUpI maLa nAza pAme che, bahirAtmabhAvane vilaya thAya che, aMtarAtmabhAva jAge che; AtmAmAM paramAtmabhAvanuM bhAvana thAya che. tethI pratiSThita mUrtinuM darzana, pUjana avazya kartavya che. pratiSThita mUti, eka divasa paNa apUja na rahe tenI kALajI zrI saMdha rAkhe khe che, tenI pAchaLa kAraNa zrI saMghanI samApatti temAM sthApita thayelI che, te che.
Page #586
--------------------------------------------------------------------------
________________ 550 AtmautthAnane pAye, je mUrti pratiSThita che, te mUrtimAM caturvidha zrI saMghanI samApatti rahelI che, tethI pratiSThita mUrtinAM darzana karatI vakhate catuvidha zrI saMghane zuddha AtmAnAM darzana thAya che, tenuM nAma caturvidha zrI saMghanuM praNidhAna che. maMtramAM praNidhAna mUrtimAM jema catuvidha zrI saMghanI samApattine abheda Aropa che, tema maMtramAM sarva samyagadaSTine zuddha AtmA vAcya bane che, tethI maMtranuM smaraNa, sarva samyagadaSTi AtmAnA zuddha AtmAnuM smaraNa che. kema ke maMtranuM maMtratva samApatti nirUpaka vAgyanA AlaMbanatvamAM raheluM che. maMtra e sarva samyagadaSTi jIvanI samApattinA viSayabhUta paramAtmAnA smaraNanuM AlaMbana che. tethI maMtranA smaraNa vakhata kevaLa zabdanuM uccAraNa nathI, kintu zabda vAcya samApatti-aMgabhUta-paramAtmAnuM smaraNa thAya che. sarva samyagadaSTi jenA vizuddha AtmA sAthe potAnA aMtarAtmAnuM guhya saMbhASaNa thAya che tethI paraspara dharmasneha vadhe che. enuM ja nAma maMtra-caitanyanI jAgRti jaNAya che ane e ja tatvathI maMtranuM maMtratva che. caturvidha zrI saMghanI vatI praNidhAna pratiSThita pratimAmAM tAvika pratiSThAne upacAra karavAmAM AvyA che. tAvika pratiSThA eTale muktigata paramAtmAnuM rUpa pitAnA AtmAmAM che, tethI pite ja paramAtma svarUpa che evI bhAvanA. A bhAvanA jeenA hRdayamAM sthira thayelI che, tevA guNavaMta AcArya dvArA te bhAvane upacAra, jinekta vidhi-vidhAna dvArA, pratimAmAM karavAmAM Ave che. tene aupacArika pratiSThA kahelI che. te pratiSThAthI pratiSThita mUtinAM ja darzana-pUjanAdi vihita thayelAM che, tethI dazaka-pUjAtine pratiSThita mUrtinA darzana-pUjanAdithI tAtvika pratiSThAnAM smaraNAdi thAya che. - A mUrti pratiSThita che, evI pratyabhijJA vaDe catuvidha zrI saMgha, mUrtinAM darzana pUjana kare che, tene artha catuvidha zrI saMgha vatI pratiSThita thayela temanA AtmAnA zuddha svarUpanuM darzanAdi kare che, tene lAbha caturvidha zrI saMghane niraMtara maLe che. arthAt badhAnI AtmajAgRti kAyama rahe che.
Page #587
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMga, mati ane AnA 551 pUjA vakhate praNidhAna matinA darzana vakhate caturvidha zrI saMghanI pratyeka vyakti, caturvidha zrI saMgha vatI darzanAdi kare che tene lAbha catuvidha zrI saMghane niraMtara maLe che. tenuM kAraNa amArA vatI darzanAdi karaje" evI parasparane kahevAnI samAcArI sAdhu zrAvakanI kahelI che. e samAcAranA baLathI sAdhu-zrAvakanA zuddha AtmAnuM praNidhAna darzanAdi vaDe nitya thatuM hoya che. tenAthI catuvidha zrI saMghanuM saubhAgya vadhatuM rahe che. bhAvaArogya, dhati, mati, kIti, buddhi, lakSamI, medhAdinI nitya vRddhi thAya che. putra, mitra, gotra, kalatra ane sarvatra lekamAM zAnti, tuSTi, puSTi thayA kare che. zAti eTale kalezanI nivRtti, tuSTi eTale saMtoSavRtti, puSTi eTale saMtAdijanita sukhanI vRddhi. pratiSThita mUrtinI pUjAnuM A mahatva hevAthI pratiSThA mahotsavAhinI ujavaNImAM ulAsanI vRddhi svAbhAvika bane che. sarvanA sukhanI vRddhi thAya tevA anuSThAnamAM prasannatA vadhe ja. maMtra, mUti ane AjJA zabda vaDe vyakta thate abheda te maMtra che. sthApanA (AkRti) vaDe abhivyakta thate abheda ke mUrti che. AjJApAlana vaDe pragaTate abheda te AjJA-AptavacananuM anusaraNa che. ekamAM vAgya-vAcaka saMbaMdha, bIjAmAM sthApya-sthApaka saMbaMdha ane trIjAmAM kAryakAraka saMbaMdha pradhAnapaNe pitAnuM kArya kare che. maMtramAM sakaLa zrI saMghanI samApatti vAcaktA saMbaMdhathI rahelI che. mUrtimAM te ja samApatti sthApakatA saMbaMdhathI rahelI che ane AptavacanamAM te samApatti, kAraNanA saMbaMdhathI rahelI che. sva-nirUpaka vAgyAlaMbana saMbaMdhathI samApatti maMtramAM rahela maMtratvanI jananI che. sva-nirUpaka sthApyAlaMbanatva saMbaMdhathI samApati mUrtimAM pratiSThitava vyavahAranI utpAdaka che. -nirUpaka bhAvAlaMbanatva saMbaMdhathI samApatti AptavacananA anusaraNamAM, dravyAjJApAlanatva vyavahAranI utpAdaka che.
Page #588
--------------------------------------------------------------------------
________________ 552 Atma-utthAnane pAye matalaba ke maMtra vaDe jJAna, mUrti vaDe samApattinuM darzana ane AjJApAlava vaDe tenuM samyam AcaraNa thAya che. mUrtimAM "paramAtmA tulya AtmA" e bhAvane mUrta svarUpa ApavAmAM AvyuM che. maMtramAM "paramAtmA tulya AtmA' e arthane kahenAra zabdasamUhane goThavavAmAM Avyo che. AjJAmAM "paramAtmA tulya AtmA evuM dhyAna karavAnI sAmagrI pUrI pADavAmAM AvI che. maMtra vaDe "paramAtmA sadaza AtmA" che, e vAtanuM manana ane jJAna thAya che, mUrti vaDe tenuM darzana thAya che ane AjJApAlananA bhAva vaDe tenuM pratyakSa AcaraNa thAya che. badhI kriyAo, badhI bhAvanAo ane badhAM dazanenI saphaLatA, paramAtmA sadaza Atma tatvanA jJAna, darzana ane cAritramAM che. AtmA jJAnathI jaNAya che, darzanathI dekhAya che ane cAritrathI chavAya che. tapathI zuddha thAya che. nANeNa jANai bhAve dasaNeNa ca sahai / caritteNa nigRhaNAti, taveNa parisujjhai // 1 // AtmAnuM dhyAna paramAtmAnI mUrtimAM, paramAtmAnA nAmanA maMtramAM ane paramAtmAnI AjJAnA pAlanamAM judI judI rIte raheluM che. paramAtmAnuM dhyAna-zuddha AtmAnuM dayAna mUrtimAM sthAnA saMbaMdha vaDe, mavamAM vAcyanA smaraNa vaDe ane AjJApAlanamAM AjJAkArakanA saMbaMdha vaDe paramAtmAnuM dhyAna thAya che. ane paramAtmAnuM dhyAna e eka prakAre potAnA ja zuddha AtmAnuM dhyAna che. e dhyAna siddha karavA mATenuM AlaMbana mUrti, maMtra ane Agama pUruM pADe che. Agama AptavacanarUpa che ane te vacananA Adya prakAzaka zrI arihaMta paramAtmA che. zrI arihaMta paramAtmAnuM anuSThAna dvArA thatuM maraNa ja AtmAmAM paramAtmapaNAnI buddhi pedA karI Ape che. bAhAtmAne tyAga karI, prasanna cittavALA aMtarAtmA vaDe paramAtmAnuM bhAvana karavAnI AjJA zAstromAM TheraThera pharamAvelI che, tenI ArAdhanA mUrti, maMtra ane Agama vaDe thAya che. maMtra vaDe manana, mUrti vaDe darzana ane Agama vaDe anusaraNa thAya che. manana manathI, darzana cakSuthI ane anusaraNa kAyAthI thAya che. maMtrathI manananuM pariNAma, samyajJAnamAM Ave che, mUrtithI darzana, pUjana, stuti, teMtranuM pariNAma samyagdarzanamAM Ave che ane AgAmathI thatA anusaraNanuM pariNAma cAritramAM Ave che.
Page #589
--------------------------------------------------------------------------
________________ 553 maMtra, mUrti ane AjJA ceAganI sthiratArUpa che ane jJAna-daCna guNu che. cAritra guNa upayAganI zuddhatArUpa mUrti ane maMtra vaDe upayoganI zuddhi thAya che, AtmAnA jJAna-dana guNa nirmaLa thAya che. jJAnanI samajaNu, darzananI zraddhA, spaSTa ane dRDha thAya che. mana-vacana-kAyAnA vyApArA rUpa cAritra guNa niyamita bane che. AtmAmAM AtmAnI, AtmA vaDe sthiratA te ja anukrame cAritra, darzana ane jJAna guNa che. e sthiratA paramAtma svarUpanA potAnA AtmAmAM ja anubhava karAvI meAkSanA hetu bane che. Agama eTale Aptavacana. Apta sarvajJa, sarvadarzI che, tethI temanAM vacana dvArA thatuM Aptanu' smaraNa sajJa, sarvadarzI evA paramAtmAnI sattAnA svIkAra karAve che ane e sattAnA svIkAra Atmatattva pratye parama AkaSa Na pedA kare che. Aptavacana mIjI khAju, jIvAnI bhUmikAne anurUpa vana ane tenA baMdha karAve che, bhUmikAne anurUpa savana vaDe jIva asata nanita azubhAsavanA doSathI UgarI jAya che, zubhAsrava ane saMvaranA adhikArI bane che. paramAtma tulya AtmAnA dhyAna vaDe nijaza tattvanA lAbha thAya che. zubhAsrava, savar ane nijaeNza e traNa maLIne dharmatattva bane che. e dharmatattva cAritra guNane vikasAve che. samyaklR cAritra e samyag darzana sabhyajJAnathI yukta hAya che tethI samyagdarzana, samyajJAna ane samyak cAritra e traNenI ekatA thavAthI Agamanu anusaraNa e muktinA mAga ane che. AgamanuM bahumAna, e ja meAkSanuM bahumAna che. mUrti e paramAtmAnI sAkAra mudrA che. sAkAra vaDe nirAkAranA khAdha thAya che. nirAkAra potAnA AtmA che, tenA Adha thavAthI anAtma tattva taraphanuM AkaSa Nu zamI jAya che. tenuM nAma vairAgya che. ane Atmatattva taraphanuM AkaSa Nu vadhI jAya che, tenuM nAma bhakti che. vairAgya e sa`sAranA pravAha tarapha vaLatI cittavRttine zake che. bhakti e, kaivalyanA pravAha tarapha cittavRttine vALe che. mUrtinA dhyAna vaDe dhyAtAne dhyeyanI sAthe ekatAneA anubhava thAya che. dhyAtA aMtarAtmA che, dhyeya paramAtmA che ane dhyAna e vRttinA dhyeyane viSe akhaMDa pravAha che. mUrti dvArA te sadhAya che, tethI tene parama AlaMbana mAnyuM che, A. 70
Page #590
--------------------------------------------------------------------------
________________ 554 Atma-utthAnano pAyo mUrtimAM bhagavaddabhAvane abheda Aropa thAya che ane AtmAmAM paramAtmabhAvane abheda Arepa thAya che. paramAtmabhAvane AtmabhAvamAM lAvavA mATenuM parama sAdhana mUrti che. maMtra mananuM rakSaNa kare te maMtra athavA manana vaDe rakSaNa kare te maMtra che. manana mukhyatve mana vaDe thAya che, tethI mana dvArA AtmAnuM rakSaNa je sAdhanathI thAya te maMtra che, e artha tha. maMtramAM manana karAvavAnuM sAmarthya varNasamUha vaDe thAya che. varNasamUhanuM uccAraNa prANu vaDe thAya che eTale maMtra mananI jema prANunI sAthe saMbaMdha dharAve che. kevaLa mananuM ja nahi, paNa prANunuM paNa je zuddhIkaraNa kare te maMtra che. kahyuM che ke "guNa-maMtra-vatADaDama-mana-gvanAnAmainijainAnna maMtrA' zabdane saMbaMdha pavana sAthe, pavanane mananI sAthe ane manane saMbaMdha AtmA, aMtarAtmA ane paramAtmA sAthe che. paramAtmA e deva che. aMtarAtmA e guru che. tenI sAthe AtmAnI ektA karAvanAra maMtra che kema ke, maMtra e prANu ane mana ubhayanI sAthe saMbaMdha dharAve che tathA prANu ane mana AtmAnI sAthe saMbaMdha dharAve che. maMtrane paramAtmAnI sAthe vAgya-vAcaka-bhAvane saMbaMdha che. aMtarAtmAnI sAthe sAtA-ya bhAvane saMbaMdha che. e saMbaMdhanuM jJAna mana dvArA thAya che. e saMbaMdhanI kSiA prANa dvArA thAya che. varNane prANanI sAthe, prANane mananI sAthe, manane AtmAnI sAthe, AtmAne paramAtmAnI sAthe ane paramAtmAne aMtarAtmAnI sAthe paraspara avinAbhAvI saMbaMdha che. tethI varNa-samUhAtmaka maMtranuM ArAdhanA karavAthI prANa, mana, AtmA, paramAtmA ane guru e badhAMnI sAthe saMbaMdha baMdhAya che. ane e saMbaMdhanuM jJAna, zraddhA ane AcaraNa jema jema vadhu pramANamAM thatuM jAya che, tema tema jIvanI karmathI, karmajanita RNathI ane Rjanita cAra gatimAM paribhramaNa karavArUpa anarthathI mukti thAya che, e "mukti" anaMta ane avyAbAdha sukhathI yukta che. maMtra pAMca paryAyane jaNAve che. mUrti pAMca paryAyanA AdhArabhUta dravyane jaNAve che ane Agama e dravyane abhimukha paryAyane batAvavAnI rItane jaNAve che. pAMca yuddha paryAyanuM astitva A vizvamAM che, ema zrI paMca parameSTImaMtranuM (navakAranuM) astitva sAbita kare che.
Page #591
--------------------------------------------------------------------------
________________ 555 mati, maMtra ane zAstra paryAyane AdhAra dravya che tethI zuddha paryAyanuM utpatti-sthAna dravya che. te dravyanAM darzana karavAnuM AlaMbana mUrti che. mUrti dravyanuM darzana karAve che, ke je dravyarUpI mULamAMthI zuddha paryAya pragaTela che. paryAya e patra ke zAkhAnA sthAne che te, dravya e mULa ane thaDanA sthAne che. pratyeka patra vRkSanI zAkhAne jaNAve che ane pratyeka zAkhA thaDane jaNAve che. ane thaDa e jamInamAM daTAyelAM paNa badhAnA kAraNabhUta mULiyAMne jaNAve che. e ja nyAye zuddha paryAye dravyanA AdhAre che. paryAyanA smaraNanuM sAdhana maMtra che te dravyanA darzananuM sAdhana mUrti che. dravyanI sanmukha thavAthI zuddha paryAya pragaTe che ema jaNAvanAra Agama che. tethI Agamane Aptavacana tarIkenI khyAti che. mRti, maMtra ane zAstra zA, mUrti ke maMtra, zAstranAM Adi prarUpaka-mUrtinA sthApya deva ke maMtranA vAgye paramAtmA sAthe kArya-kAraNa, sthApya-sthApaka ane vAcya-vAcaka bhAvane saMbaMdha dharAve che, tethI te darekane AgaLa karavAthI tenA kAraNu, sthApya ane vAsthane ja AgaLa karAya che ane tene AgaLa karavAthI tenI sAthe dravya, guNa ane payaya vaDe sAmyane dhAraNa karanAra nija AtmAne ja AgaLa karAya che. nija AtmAne AgaLa karavAthI anAtmatattava pratyenI prItine vilaya thAya che, Atmatatva pratye prIti-bhakti jAge che ane tenA pariNAme karmabaMdhananA hetu chUTI jAya che athavA karmakSayanA hetu AvI maLe che. karmakSaya pradhAna hetu AtmajJAna che ane AtmajJAnane sIdhe upAya AtmadhyAna che. AtmadhyAnanuM AlaMbana paramAtmadhyAna che, paramAtmadhyAnanuM AlaMbana zAma, mUrti ane maMtramAM raheluM che. tenA anuSThAna vaDe, anuSAnane batAvanAra zAstra ane zAstranA Adya prakAzaka zrI tIrthaMkara paramAtmA ane gaNadhara bhagavaMta AdinuM dhayAna thAya che. e dhyAna vaDe AtmajJAna thAya che. AtmajJAna vaDe sakaLa kamane kSaya thaI mokSane lAbha thAya che. A rIte mUrti, maMtra ane zAma, jIvane zivapurImAM pahoMcADanAra zreSTha AlaMbanarUpa siddha thAya che. te paikI kaI ekanI paNa upekSA karmavRddhimAM pariName che. kama vadhatAM
Page #592
--------------------------------------------------------------------------
________________ 556 Atma-utthAnanA pAyA jIvanA sa'sAra vadhe che; saMsAranA trividha tApamAM jIvane zekAvuM paDe che, rImAnuM paDe che. mATe vivekI AtmAe sadA harSIdAsapUrvaka mUrti, matra ane zAstranI anukrame pUjA, jApa ane svAdhyAyanI ruci vadhArIne sa"sAra ghaTADavA joi e. E mAtRkA mAhAtmya maMtra siddhimAM AmnAya ane vizvAsa bAhulya e be mahattvanAM sahakArIkAraNeA che. guru, maMtra, devatA, AtmA, prANa e badhAmAM ayanI bhAvanAe tAttvika vimaza che. tethI ma`tra caitanya zIghrapaNe pragaTa thAya che. pada e kAmadhenu che. tenu padastha Ala khana letAM zIkhavu. joIe. eka ja du' zabdane zruta, ciMtA, bhAvanA jJAnathI sujJAta ane suyukta karavAmAM Ave te te mekSa payatanAM phaLa Ape che. bIjA padastha dhyAnAmAM dhyeyanA AkAra viklpa rUpe manamAM Ave che. jyAre mAtRkAnA smaraNamAM mana nirAkAra rahe che, tethI nAdAnusa`dhAna thatAM ja jJAnAvaraNIyAdi karmonA kSaya sApazama thavAthI AtmAmAM zIvrata: jJAna pratu jAya che. mAtRkA ane jJAnazaktinA gADha sa`baMdha che. mAtRkA e jJAnamaya tejanuM janana, pAlana ane zeAdhana kare che. tethIte cAra praznAranI che : (1) vaikharI (2) madhyamA (4) pazya'tI (4) parA vaikharInu' utpAdana prANavRtti, madhyamAnuM... upAdAna buddhi ane pazya'tI parAnu upAdAna jyaMti che. jAti ja enuM svarUpa che. mAtRkAnA yAgya smaraNathI manuSya aMte sajja banI zake che. mAtRkA anAdi anaMta che. siddhAMtanu' parama pada che. AtmAnI paramajyeAti che. bIjamAMthI aMkuranI jema mAtRkAkSaromAMthI sarva zAstro utpanna thAya che, mAtRkAkSaro anAdi siddha che. siddhAnta, tarka, zruta, vidyA AdinAM mULa che. temAM , 6, haiM' e traNa viziSTa tattvA che. temAM sarvajJa paramAtmAnI smRti rahe che. mAtRkAnA kharA rahasyane jANe te phrI garbhAvAsamAM AvatA nathI. cAre vANI maLIne pUrNa zabda brahma thAya che. mAtRkA ma'trAnI mAtA che. tethI parama bhakti vaDe tenI ArAdhanA karavI joIe.
Page #593
--------------------------------------------------------------------------
________________ mananI mAvajata 557 "" pada te zrI arihaMta paramAtmAne zabdamaya deha che. te ja padamayI devatA che. maMtra ane tenA vAgya devatA apekSAe abhinna che. e kAraNe maMtra pite vAya devatAthI thatAM sarva kAryo karI zake che. 54 be prakAranA che: skUla ane sUkama. pitAnI skUla avasthAmAMthI nIkaLIne jyAre sUkSama avasthAne prApta kare che, tyAre te ja devatA svarUpa banI jAya che. padanI sUkSma avasthA vimarzarUpa che, vimazanuM tAtvika svarUpa nirvikalpa jJAna che. prakAza zivatatva ane vimarza e zakti tattva che. A vimarza e ja tAvika maMtra devatA, maMtramaya devatA athavA padamaya devatA che. e AtmAnI amRtakalArUpa che. tethI pratyeka mAtRkAkSaranuM mAna, sanmAna, bahumAna karavuM ane te dvArA AtmajJAna temaja AtmabhAnavaMta banavuM joIe. mananI mAvajata mana jema pApanI jaDa che, tema dharmanI paNa jaDa che. manane mAravAnuM nathI, paNa mana dvArA sAdhanA karavAnI che. mana caMcaLa che, e ene deSa nathI paNa svabhAva che. mana caMcaLa ane kutizIla che, eTale ja te citana pradhAna banI zake che ane zArA siddhAMta, jJAna-vijJAna, upara kAbU meLavI zakAya che. manamAM ciMtana karavAnI agara hilacAla karavAnI ke pheraphAra karavAnI zakti na hota, te hajAre prakAranI zodha ane te dvArA aizvarya-vaibhavAdinI prApti kyAMthI zakya hota? zrutajJAnanuM mULa mana che. mananI A mananazakti vaDe ja te kUrti prada, svaccha, nirmaLa ane tejasvI evA zrutajJAnanuM kAraNa banI zake che. mana dvArA ja manuSyae mahela banAvyA che, rASTra nirmANa kAryo karyA che ane mana dvArA ja svarga tathA mekSa sulabha bane che. zarIra ane indriya te pazuone paNa che. vaLI temAM zakti paNa vizeSa heya che. chatAM manuSya karatAM pazu nirbaLa gaNAya che kAraNa ke temane pragaTa mana hetu nathI. tethI manavALo mAnavI pazune vaza karI zake che. pachI bhale te azva hoya ke hAthI, UMTa hoya ke pADo hoya. tAtparya ke baLavAna evuM mana maLavuM e paNa eka prakArane puryodaya che. AvA baLavAna manane sadupayoga karavAnI kaLA eka mAnavabhavamAM ja sAdhI zakAya che.
Page #594
--------------------------------------------------------------------------
________________ 558 Atma-utthAnanA pAye mananA upayAga mANasa pote kharIdelI kiMmatI vastunA je vivekathI sadupayAga kare che, mAvajata kare che, te ja vivekathI mananA sadupayAga karavAmAM Ave, te vizva vismayakArI mahAkArI tenA drArA thaI zake. sadupayAga eTale satanA upayAga, manane sadA satanI sevAmAM joDI devuM te sadupayeAga che. nadImAM nirmAMLa jaLa bharapUra hAya che ane pracaMDa vegapUrNAMka vahetu hAya che, te beTuM nathI paNa tene taravAnI kaLA na jANavI te bhUla che, pramAda che. samudra ghaNA UDA che, tA paNa manuSya buddhinA baLathI tene pAra karavA mATe sTImaro banAvIne tene pAra karI jAya che. samudramAM pANI na hovuM e icchavA ceAgya che ke hAvA chatAM buddhinAM khaLathI tene tAga pAmavA ane te pamADanAra mana hAvu', te icchavA ceAgya che ? tAya ke zakti, sphUti ane vegavALuM mana maLyA pachI tene sAdhavu joie. tenA para kAbU meLavavAnI kaLA hastagata karavI joIe. sukha-duHkha baMne avasthAmAM svastha kema rahevAya, te sArI rIte jANavuM joIe. duHkha vakhate vavat kAra ane sukha vakhate puSpavat kAmaLa rahI zakAya, te mATenA upAya jANavA joie, mana rUpI gheADAne kAbUmAM rAkhavA mATe jJAna rUpI lagAma khasa che. teAphAnI gheADAne cAbUkathI phaTakArI phaTakArIne maDadA jevA banAvavAthI kAma sudharatuM nathI, paNa bagaDe ja che. tema manane kacaDavAnA prayatnothI jIvana sudharatu nathI, paNa kathaLe che. mana rUpI gheADAne jJAnarUpI lagAmathI akuzamAM rAkhavA, te sarva prakAre hitAvaha che. te mATe tapa, sayama, svAdhyAya, ciMtana, manana, dhyAnAdinA satata abhyAsa rAkhavA joIe. abhimAna, TAla, tRSNA Adi upara dhyAnanu* niyaMtraNa na rahe, te ananA pAra na rahe. dvandva, saMgharSa, ghaNA, kalahAdithI bacavA jJAnanuM baLa ja samaya che. manane vaza karavA mATe AtmAnA zuddha svarUpanA Adha zreSTha sAdhana che, tethI AtmasvarUpanuM vyavasthita ciMtana karatA rahevAya, teA mana mAraphata magaLakArI kAryAM thatAM rahe, Wan manavazIkaraNa 6 jJA vidyA cA vimukttaye / ' trividha tApathI mukta kare te vidyA. akSarAdhIna zabda che, zabdAdhIna jJAna, jJAnAdhIna vAsanA che ane vAsanAdhIna mana che. manane AdhIna sukha-duHkha che. duHkha joItuM hAya tA manane bagADA, sukha joItuM hAya tA manane sudhAro. manane sudhAravAnA upAya svAdhyAya che. te japarUpa ane zAsrAdhyayanarUpa e prakAranA che.
Page #595
--------------------------------------------------------------------------
________________ manavazIkaraNa papa9 mana eTale ekatra karelA saMskAra, zubhAzubha vAsanA. vAsanA ane saMskAra e anubhUta zabdarAzi svarUpa che. ANu jeTalA manane vaza karavAnuM kAma samudrane zeSavA karatAM ke merUnuM unmelana karavA karatAM paNa duSkara che. svAdhyAya japathI te sukara-saraLa che. maMtra vijJAna vaDe te sahelAIthI vaza thaI zake che. kAMTA vaDe kAMTAnI jema viziSTa zabdo vaDe zubhAzubha vAsanAonA puMjarUpa manane jItI zakAya che. pratyeka yaMtranA mULamAM eka cakra sAthe "niyAmaka" (Regulator) ane "rodhaka (Break) hovAM joIe. na hoya te hAni thavA saMbhava che. te ja rIte, manarUpI cakrathI je vyavahAra karavAnuM che, temAM paNa tene ApaNI IcchA anusAra saMcAlana ane nirodha karavAnI zakti hevI joIe. manarUpI cakane dhIcaka paNa kahe che. tenA AdhAre jAgrata, svapna ane suSuptAvasthAne vyavahAra cAle che. mananI zakti mana e vAsanA pujarUpa hovAthI satata gatimAna che, tenA upara breka na hoya te arthAt cittavRttio saMyata na hoya to te, AhArAdi saMjJAne AdhIna rahe che. rAtadivasa pazuvata rakhaDapaTTI karyA kare che. asaMyata mana eTale jIvAtmAne avazIbhUta mana, mananI gulAmI. citta satata vegavAna hovAthI azAta rahe che. azAti e ja duHkha che. saMyata citta vaDe vAstavika sukhane anubhava thaI zake che. skUla ane sUkSama tattamAM sarva zreSTha tatva mana che. tene vaza karavAthI vANuM Adi Indriye vaza rahe che. "nita ka7 na? mano 6i cena ? jagata koNe jItyuM? jeNe manane jItyuM, eNe jagatane jItyuM. sukhaduHkhajanya rAga-dveSAtmaka vRttio jAge che, tyAre sva-sva bhASAne anurUpa zabda phuraNakAra saMka9pa vikalpa thAya che. bhogensukha saMkalpa padArtho meLavavA mATe te-te Indriyone prere che. durbaLa saMkalpa hoya te zAnta thaI jAya che. e rIte divasa-rAta sArthaka ane nirarthaka saMkalpa- vikalpa UThatAM ja rahe che. ane ghANInA baLadanI jema jIvane bhamAvyA kare che. vadhAre zabdajJAna tema vadhAre gatizIlatA ane vadhAre gatizIla mana.
Page #596
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnanA pAyA zabda saskArajanya manazcakranI gatine viziSTa zaktisapanna matranA vAravAra uccAraNa rUpI apakrama vaDe niyamanamAM rAkhI zakAya che. jenA japa, ciMtana, manana vaDe trividha tApathI rakSaNa thAya te maMtra che. 560 akSaramAMnu' akSaratva, mana karatAM paNa sUkSma hovAthI manane vazIbhUta karI zake che. manavazIkaraNa mATenI amApa zakti AvA 68 akSarovALA zrI navakAramAM rahelI che. adveSa, maitrI ane niviSaya mana tattvanI prAptimAM pAyAnA guNa tattvaviSayaka jijJAsA pahelAM adveSa ane jijJAsA pachI zuzruSA heAya te te tAttvika ane che. 6 cAganuM aMga adveSa che paheluM, sAdhana siva lahe tehathI vahetuM.' ema pU. zrI yaAAvijayajI mahArAja dveSa pApasthAnakanI sajjhAyamAM kahe che. cAganI ATha dRSTimAM prathama mitrA dRSTimAM 'adveSa' guNa pragaTe che. pachI tArA, bala, dIprA vagere dRSTiemAM anukrame jijJAsA, zuzruSA, zravaNa vagere guNA pragaTe che. cAMganI pUrvasevAmAM paNa devapUjA, sadAcAra ane tapanI sAthe ceAthA 'mukatyadveSa' ( muktinA adveSa ) guNa mukhya mAnya che. abhavyAne akhaDa zramaNapaNAnA pAlanathI nava caiveyaka paya"tanI prApti kahI che, tyAM paNa muktinA adveSa tatkAla pUratA tene hoya che. tenA baLathI ja te kriyA temane traiveyakanI prApti karAve che. A badhA vicAra karatAM tattvanI prAptimAM pAyAnA guNa adveSa' che. 'adveSa' e zu` padArtha che? adveSa pachI ja sAcI jijJAsA, pachI zuzruSA ane zuzruSA pachI ja zravaNu, grahaNu, dhAraNa, UhApeAha, athavijJAna ane tattvajJAna mAnelAM che. adveSa guNunI prApti pachI ja badhA guNAnI prApti sulabha bane che. te adveSa' e zuM padArtha che? jIvane anAdikAlIna duHkha (pannA) upara dveSa che ane duHkhanA mULa 'pApa upara prema che.
Page #597
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSa, mitrI ane nirviSayamana 561 e rIte sukha (padArtha) upara prIti che, paNa sukhanuM je mULa che te dharma' upara che. 'puNyasya phalamicchanti puNyaM necchanti mAnavAH / phalaM pApasya necchanti pApaM kurvanti sAdarAH // ' e rIte jJAnI puruSoe mAnavInI sAdhAraNa vRttinuM nidAna karyuM che. dhama upara A vaiSa ajJAnajanya che ane te (Sa) dharma, dharmo ane dharmanAM sAdhane pratye hoya che. sAcuM sukha muktimAM che. paraMtu anAdi ajJAna ane mithyAtvanA kAraNe jIvane mukti, mukti mArga ane muktimArga-prasthita mahApuruSe upara anurAgane badale dveSa hoya che. te dveSa pahelAM TaLa jaIe. | muktinA rAgamAM te mukti meLavI ApavAnuM sAmarthya che ja, paNa mukti pratye aSi paNa AvI jAya, to paNa saMsAranA ucca keTinAM sukha ApavAnuM sAmarthya temAM che ja. te dveSa TALavAne ane adveSa keLavavAne prAthamika upAya zuM che? tenA vicAramAMthI mArganusAritAnA guNonuM varNana che. nyAyayukta vyavahArano pAyo temAM prathamathI ja vaibhava, vivAha, AhAra Adi pratyeka kriyAmAM "cASabuddhine AgaLa karela che. nyAyukta vaibhava, nyAyayukta vivAha, nyAyayukta veSa, nyAyayukta thaya, sthAna, saMga AdinuM varNana che. A nyAyayukta vyavahArane pAye zo che, tene TUMkamAM kahevuM hoya te "AtmIpabhyabhAva' che, ema kahevAya. mArgonusAritAthI mAMDIne AgaLanI bhUmikAvALAne dAna, dayA, pUjana, sAmAyika, pratikramaNa Adi dharmanAM jeTalAM aMge che, te badhAMyamAM "AtmaupamyabhAvane kramika vikAsa che. e kamika vikAsanuM dayeya siddha thAya te te bhAvadharma che ane na thAya te te dravyadharma che. dravyadharma paNa bhAvadharmanI siddhi arthe hoya te pradhAna dravya che ane te arthe na hoya te apradhAna dravya che. AtmaupamyabhAva eka bAju zreSabhAva TALI Ape che ane bIjI bAju sAmagrInA saddabhAve snehabhAvane vikasAve che. zreSane abhAva ane snehano bhAva-e be eka nathI. , 71
Page #598
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnanA pA dveSanA abhAva abhavyane paNa sa'bhave che. paratu mukti, muktimAga ke muktimAga - prasthita mahApuruSA tarapha abhavyanA AtmAne snehanA bhAva pragaTI zakatA nathI. nirviSaya mananI sAcI vyAkhyA para dhyAnanuM eka lakSaNa 'tattvA'sUtra'mAM 'jAmacintA-nizeSodhyAnam / ' e rIte karyuM " che. cittavRttinA koi eka pragrasta viSayamAM nirodha karavA te dhyAna che. ceAgadarzana mujaba vijratIya vRttinA aMtararahita sarjAtIya vRttinA tailadhArAvat avicchinna pravAha (satpratyayaitAnatA) tene yAna kahyuM che. ahIM niviSaya ' manane dhyAna kahyu` che. nirviSayanA atha nirvikalpa arthAt vRttirahita citta, evA thaI zake. vRttirahita cittanA traNa atha thaI zake; maneAguptinI vyAkhyAmAM te traNe prakAranA cittanuM varNa`na che. traNa prakAranAM citta vimukta kalpanA jAla' = Ata raudradhyAnathI rahita samave supratiSThita = dhamaghyAnathI sahita mAgama' manaH = zukla dhyAnathI yukta, nayabhede A traNe prakAranA cittane 'niviSaya' kahI zakAya ane e traNenI utpatti AtmaupamyabhAva'mAMthI thaI zake, temaja tene sAmAyikavALuM citta paNa kahI zakAya. ' tyaktArta raudradhyAnasya tyaktasAvadyakarmaNaH / muhUrta samatA cA tAM, vitu: sAmAcitratam // ahI* je e ghaDInI samatA 'sAmAyikatrata'mAM vaNavI che te ane maneAguptimAM traNa prakAranA cittanI vRtti gaNAvI che te eka ja che, * niviSaya' vi. yAnam ' tyAM 'zabdAdi viSayAnA ciMtananA abhAva' eTalA ja atha nathI levAnA, kintu ( 'brahmAttama' manaH') cittanI AtmArAmatA-AtmaramaNatA paNa vikSita che. te jAtanI cittanI vRtti, viSayAmAM doSadazana mAtrathI thatI nathI, kintu sa viSayAmAM pradhAna evA viSaya AtmA', temAM ramaNatA keLavavAthI thAya che. ane AtmArAmatA, sava AtmAJane Atmatulya jovA mAtrathI ja nahi, paNa sAtheAsAtha AtmAmAM rahela paramAtmatattva jovAthI Ave che.
Page #599
--------------------------------------------------------------------------
________________ 563 adveSa, mitrI ane nirviSayamana abhavyanA AtmAone paNa raiveyakamAM nirviSayatA Ave che, paNa AtmArAmatA nathI AvatI. AtmArAmatA mATe Atmatattava pratye prIti utpanna thavI joIe. ane e prIti ja samatvabhAvanI tAttvika janetA che. viSaya pratyenA vAgyathI, "samasukhadakhatA Ave che ane AtmatatvanA premathI "vAsIcaMdana ka5tA "samazatru mitratA' pragaTe che. e baMne maLIne vAstavika nirvivAM mana bane che. samyagadaSTi jIva viSayonI vipAka virasatA samajate havAthI mAne cheDIne bIjI koI vastu upara prIti dharAvatuM nathI. makSa uparanI prItinI kasoTI, mukti mArga ane mukti mArga-prasthita mahApuruSe upara prIti hovI te che. bIjI bAju te (samyagdaSTi chava) viSayAsakta (mithyASTi) cha upara karaNAbuddhivALe deya che. jagatamAM sauthI vadhAre duHkhI kezu? tene uttaramAM zrI tIrthaMkara paramAtmAe pharamAvyuM che ke, "avirata samyagdariTa" bIjA ja svadukhe duHkhI che. jayAre avirata samyagdaSTi jIva caturgatimAM bhramaNa karI rahelA ane mithyAtva, ajJAnAdithI ribAtA nA dukhe paNa duHkhI che. te badhAMnAM ene javA chatAM ane tene pratikAra paNa jANavA chatAM pote kAMI karI zaktA nathI, tenuM tene duHkha (karuNA) hoya che. e rIte samyagdaSTi jIva maitrI, muditA, karuNA ane upekSAbhAvathI bhareluM hoya che. tethI aviratinA kAraNe tathA baDhAyuSI hovAthI narakamAM rahelA zreNika AdinA che kAyAthI narakanI pIDA bhogavavA chatAM cittathI vajanA taMdalanI jema abhedya hoya che. teone kAyapIDA che, paNa cittanI pIDA nathI, temanuM zArIrika duHkha temane A-raudrAdi durthonanuM kAraNa thatuM nathI. dukhAnubhava vakhate paNa teomAM vairAgya, karuNA Adi zubha bhAvanuM prAbalya vate che. 'manaH eva manuSyANAM kAraNa bandhamakSiyoH / bandhane viSayAsa'gi mukteniviSaya manaH // ' A lekamAM kahyA mujaba, viSayAsakta mana baMdhanane hetu che ane nirviSaya mana te mokSane hetu che.
Page #600
--------------------------------------------------------------------------
________________ 564 Atma-utthAnane pAyo mithyASTi jIva jinendra anuSThAna karavA chatAM, tenuM citta viSayAsaMgi hovAthI, AtaSAnAdi kare che. ane samyagdaSTi jIva nirviSaya manavALA hevAthI sAMsArika kriyA vakhate paNa dharmadhyAna TakAvI rAkhe che kiyAmalane kSaya na hovA chatAM, bhAvamalane kSaya hevAthI saMsAranI kriyA udayAdhIna thaIne karatA hoya che. arthAt temane cAritramehane udaya che, paNa mithyAtva-mehane nathI. nizcayanayathI A vAta barAbara che. prabhujInuM zAsana satanayasamUhAtmaka che. tethI vyavahAranaye dharma, sAvadhanA tyAgIne che. nizcayana dharma, aMtaraMga virAgIne che. vyavahAranaya kriyAne prAdhAnya Ape che. nizcayanaya bhAvane prAdhAnya Ape che. bhAva paNa avirati samyagdaSTine RjusUvanaya mAne che. zabdanaya pramatta saMyatane, samaNirUDhanaya apramatta saMyatane ane evabhUtanaya kevaLI bhagavAnane dharma mAne che. e rIte nayavAdane vicAravAthI samAdhAna thaze. "jJAna vicAkhyAM ne ? have mahatvanA A pada para vicAra karIe samyagdarzana ane samyajJAna vinA ekalI sAvala ganA tyAganI ke tapa, saMyamanI kriyAthI mokSa nathI. tema tapa saMyama ane sAvava vyApAranA tyAganI kriyA vinA ekalA jJAnathI paNa mekSa nathI. "jJAnI zaruM viniH" sAcuM jJAna te ja che ke je sAvadhane tyAga karAve che AvatAM navAM karmone zake che. ane pUrvanAM kamane khapAve tevI badhI ja kriyA jJAnIne paNa upakAraka che, kAraNa ke te vinA, jJAna niSphaLa jAya che. jJAna amUrta che. te mUta kamane kSaya karI zake ? kriyAkRta karmane thAya, pratipakSa kriyAthI ja thAya. jJAnathI ajJAna ane mithyAtva rokAya, paNa yiAjanita Asava kriyAthI ja kAya. e kAraNe kevaLI bhagavAnane paNa veganirAdhAkhya kriyA karavA vaDe ja mokSa thAya che. jJAnanA sthAne jJAnanuM baLa che ane kriyAnA sthAne kriyAnuM baLa che. jJAna vaDe upagazuddhi thAya, te paNa gazuddhi kriyA vaDe ja thAya. sAna thayA pachI paNa dharmamAM-tapa, saMyamamAM virya na pheravavuM te eka prakAre mehane ja udaya che.
Page #601
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSa, maitrI ane niviSayamana pa65 mana-vacana-kAyAnA meMgonI zuddhine rokanAra pramAdaSa e paNa cAritramohane ja udaya gaNAya che. tethI baMne prakAranA mahine jItavA mATe jJAna ane apramAda baMne joIe. bemAMthI eka hoya ane bIjo upAya na hoya tyAM sudhI mokSa thAya nahi. eTale ajJAnIne jema ajJAna TALavA yogya che, tema pramAdIne pramAda TALavA egya che. baMne TALavA yogya che, ema je mAne, tenuM jJAna ja samyajJAna che. mekSamArgamAM yegazuddhi ane upayogazuddhi gaNa-mukhya bhAve sAthe ja cAle che. ahiMsAdi tenA pAlanathI egazuddhi thAya che ane bhakti, vairAgyAdi vaDe upayogazuddhi thAya che. AtmAnA be guNa mukhya cheH eka jJAna ane bIje vIrya. vIrya guNanI zuddhi vratAdinA pAlanathI thAya che ane jJAna guNanI zuddhi megyAdi bhA vaDe thAya che. vairAgya bhAva, mAyazmabhAvanI aMtargata che. eka mAdhyazya pApI pratye che, bIjuM pudgala pratye che. jIvamAtra pratye maitrI joIe guNI pratyenI matrI, bhakti vaDe abhivyakta thAya che. duHkhI pratyenI (maitrI) karuNA vaDe ane pApI pratyenI maitrI upekSA vaDe. chavAdi tatvanA samyagrAnathI puddagala pratye vairAgya ane jIva tatva pratye maitrIneha-pariNAma jAge che, te ja nirviSaya mananI sAcI vyAkhyA che. niviSaya manaH dhyAnama' e vAkya dharmadhyAnane jaNAvavA mATe che. ane te, thala yAnane paNa jaNAve che. zrI jinazAsanamAM sAmAyikavALuM citta e ja dharmadhyAna che. ane kula dhyAnanuM kAraNa paNa te ja che. niviSayane artha niranubaMdha paNa thaI zake. jemAM kamane anubaMdha nathI, karmabaMdhananI paraMparA cAlatI nathI, te niranubaMdha mana che. evuM mane sAmAyiyukta cittane ja kahI zakAya.
Page #602
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa}} sAmAyika Atma-utthAnanA pAyA sAmAyika cAra prakAranAM kyAM cheH (1) samyaktva sAmAyika, (2) zruta mAmAyika, (3) dezivarati sAmAyika (4) sarvavirati sAmAyika. sAmAyiyukta cittane 'vAsIcaMdanakalpa' paNa hyuM che. vAMsalAthI kAI chole ke caMdanathI koI lepe (vilepana kare ) tA paNa jenI cittavRtti samAna che tene vAsI ca'dana tulya kahevAya che. sAmAyika zabda sAma, sama ane samma zabdAne 'i' pratyaya lagADavAthI banyA che. sAma eTale madhura piraNAma, sama eTale tulApariNAma, samma eTale khIkhAMDayukta pariNAma. madhura pariNAma eTale sava jIvAne viSe maitrI. tulA piraNAma eTale sukhaduHkhanA hetuone viSe tulya maneAvRtti. ane khIrakhAMyukta pariNAma eTale samyagdarzana, jJAna ane cAritranu` paraspara joDANu. maitrI, pramAda, karuNA ane mAdhyasthya e cAre bhAvA maLIne sAmAyikanA pariNAma bane che. pAMca bhAvayukta jIvamAM pANiAmika bhAva e maitrIbhAvanA viSaya che. auithika bhAva, mAdhyasthya ane karuNA bhAvanA viSaya che. aupamikAdi bhAvA suditA ( pramAda)nA viSA che. auyika bhAva, tItra mAhanIya kramanA hoya tA te mAsthyanA ane vedanIya, a`tarAyAdi kramanA hAya tA karuNAnA viSaya bane che. A rIte sAmAyikavALu' citta ja dharmadhyAnanA viSaya bane che. ane e ja citta jayAre Atma ramatAvALuM bane che, tyAre zularUpa banIne ghAtI karmanA kSaya karanAruM thAya che. tene vAsIcaMdana-5 kahevAmAM bIjI apekSA e che ke, caMdanane vAMsalAthI cholavAmAM Ave te paNa cholanArane, te zItaLatA ane sugaMdha Ape che, tema sAmAyiyukta cittavALA mahAtmAe apakAra karanAra para pazu anukapAvALA bane che. ane upakAra karanArA thAya che. A rIte duHkha pratye adveSa, jIva pratye maitrI ane sAmAyikavALu* citta e traNe paraspara evI rIte joDAyelAM che ke ekanA sadbhAva, khAkInA meneA suraiga karAvIne jIvane zivapadane bhAgI manAve che.
Page #603
--------------------------------------------------------------------------
________________ mane nigraha 567 mano nigraha manana, ciMtana, bhAvanA ane svAdhyAya AdimAM mananI pradhAnatA che. UThavuM, besavuM, javuM, AvavuM, bolavuM, cAlavuM, khAvuM, pIvuM, dekhavuM, sAMbhaLavuM e kriyAomAM IndriyanI sahAyanI mukhyatA che. manane yatheccha vartavA devuM ane Inidrayo para kAbU rahe e azakaya che. badhA upadravanuM mULa niraMkuza mana che. vRkSanI DALI tevAthI vRkSa naSTa nathI thatuM paNa tenA mULane naSTa karavAthI vRkSa ApoApa naSTa thatuM jAya che. rAja vazamAM AvyA pachI tenI senA ApoApa vaza thaI jAya che, tenA mATe savataMtra prayatnanI AvazyaktA rahetI nathI, te ja rIte manane vaza karavAthI Indriya ApoApa kAbUmAM AvI jAya che. manuSyamAM be prakAranI zakti che. eka unnatinA zikhara para laI jAya che, bIjI avanatinI khINamAM nAMkhI de che. kAcA pAza nukasAna kare paNa zuddha thayela hoya te rasAyaNa bane che. gheDe asavAsnA kAbUmAM hoya te ISTa sthaLe pahocADe che. gheDAnA kAbUmAM asvAra hoya te khADAmAM paTakAya che. niraMkuza mana be lagAma gheDAnI jema jIvane jyAM-tyAM bhaTakAvI de che. manane aMkuzamAM levA mATe prAraMbhathI ja prayatna jarUrI che. prayatnathI je mana mitra banI zake che, te ja mana pramAithI zatru bane che. vidyutanI gatithI paNa zIgha gativALA manane aMkuzamAM lAvavA mATe sauthI adhika prayatnanI AvazayakatA che. e prayatna te yuga yukti che. bhayaMkara jaMgalI pazuone vaza karavAnI jeTalI AvazayakatA che, tenA karatAM adhika AvazyaktA jyAM-tyAM vinAza veratA svI manane vaza karavAnI che. vizvanA ciMtanathI pahelAM tene virata karavuM joIe ane zubhaciMtanamAM joDavuM joIe. tattva vicArarUpI thai sAthe tene bAMdhI zuddhirUpI aMkuza dvArA tene vaza karavuM joIe. abhyAsa dvArA mana vaza thAya che ane vairAgya dvArA te zAnta, svaccha ane nirmaLa thAya che. tyAga indriyo dvArA thAya che ane vairAgya mana dvArA thAya che. mana, buddhi, hadaya ane te dvArA thatI samajazakti e manuSyanI bahu mUlya mUDI che. tene upayoga tyAga ane vairAgya mATe karavo joIe. pAtranuM gaMgAjaLa ane gaMgAnuM gaMgAjaLa baMne eka ja che. agnimAMthI nIkaLelI cinagArI paNa agnisvarUpa ja che. jIva nAnuM pAtra che mATe tenI zakti maryAdita dekhAya che, paNa temAM rahelI cetanA te Izvara svarUpa ja che. IzvaranI ja cinagArI che. tenA uparanA AvaraNane dUra karI tene sarvajJa banAvI zakAya che. mananA saMyamathI te kArya
Page #604
--------------------------------------------------------------------------
________________ 568 Ama utthAnane pAyo sulabha bane che. mananA saMyamathI IrachAzakti daDha thAya che. te saMkalpanI janetA che. daDha saMkalpa e ja uddhArane mULa maMtra che. "nitaM gatta na ? manojitenA "mananI chate jIta. mananI hAre hAra' gaNAya che. mana kadI thAkatuM nathI, kadI vRddha thatuM nathI, kArya vinA rahI zakatuM nathI. tenI zakti agAdha che. e zaktine sarjanAtmaka mArge vALavA mATe manane aMkuzamAM levuM joIe. kevaLa baLAtkArathI te aMkuzamAM AvatuM nathI paNa vadhu ugra bane che paNa sneha ane yuktisabhara prayatnothI te dhIme dhIme aMkuzamAM Ave che. rAga-dveSarUpI kAdava-kIcaDamAM sahelAIthI daDe jatA manane samajAvavAnuM che. manarAja Apane te mAnasarovaranA nirmaLa jaLamAM chAje. temAM ja ApanI mahAnatA che. mahAna AtmAnA dUta evA Apane IndranI sahAyamAM doDavuM paDe che te ApanI garimA khaMDita thaI jAya. zA manane caMdra kahe che, caMdramAM cAMdanI heya tema ApamAM paNa saumyabhAvanI cAMdanI ja joIe. tamArI samagratAmAM navuM zubha ja hevuM joIe. gaMdA, malina, sudra, caMcaLa ane pAzavI vicArane saMga tamane na chAje, manane vaza karavAne A paNa eka mArga che. ane AvA bIjA mArgo paNa zAomAM kahelA che jemAM paramAtmAnuM, gurunuM maraNa-kIrtana pUjana, sevana vagerene samAveza thAya che. paramAtmAnA dhyAnathI manane vaza karI zakAya che. ? vAsanA-vijaya vAsanAne jItavAnuM ananya sAdhana upAsanA che. prAkRtamAM upAsanAnuM rUpa u+vAsanA, uddagata vAsanA, uvAsanA thAya che. dhamane eka artha meha, kSobha 2hita Atma pariNAma che. zrI navakAramaMtranA punApunaH mAnasika uccAraNamAM moha ane kSobhane nivAravAnI zakti pratyakSapaNe anubhavAya che. meha, kSobharahita Atma pariNAma cipUvane sAra che, ane te pariNAmane sahaja rIte pedA karanAra zrI namaskAra mahAmaMtrane mAnasajApa paNa capUrvane sAra puravAra thAya che. mananuM nistaraMga thavuM te meharahitatA che ane kAyAnuM nispada thavuM te bharahitatA che. namaskAranA 68 varNonuM vidhipUrvaka uccAraNa te bhASya jApa che. te uccAraNa jyAre pite ja mAtra sAMbhaLI zake tyAre te upAMsu jA5 che ane bahirjalpAkAra maTIne aMtajaMtpAkAra thAya, tyAre te mAnasajApa che. te mAnasajApa ja manane nistaraMga ane kAyAne nispada banAve che. moha kSobha rahita AtmapariNAmanuM bIjuM nAma "vatyu sahA dhamma Atmavastune sahaja svabhAva paNa kahI zakAya tenuM prakaTIkaraNa kSAtyAdi dazavidhayatidharmarUpe ane jJAnAdi ratnatrayI-mekSamAgarUpe thAya che.
Page #605
--------------------------------------------------------------------------
________________ anAhata 568 jJAna ane darzana manane nirmaLa banAve che. cAritra kAyAnI sthiratA pedA kare che. kSamAdi cAra manane nistaraMga banAve che. ahiMsAdi pAMca kAyAne sthira kare che. pravRttirUpI dharmanA aMga dAna, zIla, tapa ane bhAva paNa anukrame tana, mana, dhananA sadupaga rUpa che. tana vaDe zIla, mana vaDe bhAva ane dhana vaDe dAna dharma sadhAya che. temAM paNa pariNAme moha-kSaNa rahita Atma pariNAma pragaTa thAya che. dharmanA devapUjA guruupAsanA ane svAdhyAyAdi aMge paNa mahAbha rahita Atma pariNAma pedA karavAnAM sAdhana che. caturthaguNasthAnakathI mAMDIne caturdaza guNasthAna sudhInA guNasthAnake anukrame mehakSeza rahita AtmaavasthAnA darzaka che. namaskAra mahAmaMtranA mAnasa jApa vaDe te kArya saraLa5Ne sadhAtuM hovAthI tene savaLA kRtanAM sArA ane saghaLA dharmone arka kahyo che, te yathArtha che ane tenI upAsanA vaDe bhava viSayaka sarva vAsanAono samULa kSaya thAya che. anAhata 1. zrI siddhacakanuM bIja "a" tenI sAthe "anAhata' e "samyagdarzana ane vinaya samAdhinuM bIja che. 2. aNavarganI sAthe te anAhata samyajJAna ane zruta-samAdhinuM bIja che. 3. aDatALIsa labdhi padanA madhyamAM ATha anAhatenuM AlaMbana samyapha cAritra ane zIla-samAdhi tathA tapa-samAdhinuM bIja che. 4. aha, aSavarga ke 48 labdhio ane anAhatanuM mULa paNa che ane phaLa paNa che. koI paNa anAhata dvArA ja phaLe che. 5. anAmata zuddha vanirUpa, zuddha samatArUpa athavA zuddha samAdhirUpa che. 6. dhyAna dvArA thatI uttarottara vizuddhi akSara ke zabda dvArA kahI zakAtI nathI, kinatu anAhata dvArA AlekhI zakAya che. 7. "anAhatanuM uccAraNa ane Alekhana e anakSara Rtane ja eka prakAra che. tenuM smaraNa, ciMtana ane dhyAna e atyaMtara tapane ja eka prakAra che. A. 72
Page #606
--------------------------------------------------------------------------
________________ 570 Atma-utthAnane pAye maMtrajApa mAhAbhya maMtranA zabdamAM prANane viniyoga thatAM mana ane buddhinuM prANa tatvamAM rUpAMtara thAya che. zvAsa-prazvAsa mananI ja kriyArUpa banI jatAM mananA saMkalpa-vikalpa zamI jAya che. mana, maMtra ane prANa traNenI ektAne anubhava thAya che. Ahata prANa ane Ahata vani, anAhata prANa ane anAhata vanimAM lIna thatAM Atmazakti AvibhUti thAya che, tema thatAM maMtra devatA ane maMtrasAdhaka vacce bhedane cheda thAya che. tAvika maMtradevatA Atmagata parA-payaMtI che ane te zakti ja sAdhanA gakSema kare che. svayaM siddha zrI siddhacakra yaMtra nava-padamAMthI anAhatamAM javAnuM che. nave pada savikalpa che. anAhata nirvikalpa che. anAhata, payaMtI dvArA jyAre bhUmadhyane prApta thAya, tyAre ja tenI deva saMjJA che. deva" eTale gakSemane vahana karanAra divya Atmazakti. anAhata pUjathI paNa pUjAya che. te AtmAnI potAnI paryAvI-parA che. tethI te badhAM ja pUjya pamAM anugata che. pUjya pamAM anusaMdhayeya je Atmazakti te sarvatra anugata ja hoya che. yaMtra te eka jAtanuM cetanA caka che. jenI gati kendragAmI che. badhAM ja yaMtra kendramAM laI javA mATe che. kendra te AtmA athavA Atmazakita pote ja che. tene jina, ziva, zakti, niraMjana, buddha Adi padathI lakSita karavAmAM Ave che. maMtramaMtrAdi badhAM ja sAdhane mAM jyAre Atmazakita AMdolita thAya, tyAre ja te athakriyAkArI bane che. vidyApravAhanA rahasyabhUta siddhacakramAM devatAonuM prayajana vizALa che. devatAo, devAdhidevanI bAhA zakti che. devatAonI te zaktithI devAdhidevanI divyatAnuM bhAna thAya che. a-paramAtmAnI devatAegata je zakti, tene sau prathama samajavAthI ja pUjya padenI zaktine jANI zakAya che. tethI deva-devIonuM maMDaLa vizeSa mahattva dharAve che. dareka devatA padane lakSyArtha zodha joIe. navagraha ke nava nidhAna koI sAmAnya vastuo nathI.
Page #607
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtma-ga 571 anya yaMtre siddha karavAnA hoya che. jyAre zrI siddhacaka yaMtra te dareka mATe svayaM siddha che. saMsAra cakramAM phaselA jIvane, siddhacakra e sarva zreSTha AlaMbana che. arthAt siddhacakra, saMsAracakranuM pratipakSI che. pAMca IndrinA pAMca viSayamAM Asakata ane cAra kaSAyamAM cacUra jIva jyAre zrI arihaMta Adi paMca parameSThI ane darzana Adi cAra AtmaguNane pakSakAra bane che, tyAre te ApoApa nija svarUpanI zuddhine sAdhate siddhasvarUpa banI rahe che. adhyAtmacAga adhyAtmavAda sarva manuSyamAM baMdhutvanI bhAvanA vikasAve che, eTaluM ja nahi paNa chavadhArIone eka ja sUtramAM bAMdhe che. badhAnuM mULa eka paramAtmAmAM mAne che. jyAM sudhI vyakti pitAne bIjAthI bina samaje che, tyAM sudhI saMgharSa che. jyAre bIjAnI sAthe te abhedane svIkAre che, tyAre badhA phalezonuM mULa nAza pAme che. eka adhyAtma daSTi ja te mATe samartha che. vijJAnamAM "januM mahattva che. adhyAtmamAM darzananuM mahattva che. yogano artha vRtti nirodha sAthe brahmane sAkSAtkAra che. citta jyAre sarvathA niruddha bane che, tyAre bAhya jagatathI saMbaMdha kapAI jAya che ane aMtaramAM rahela devatva pragaTa thAya che. manuSyane vyavahAra bAhya sthitiothI paricAlita che. tethI jagRta avasthAne te vAstavika mAne che tathA svapna ane suSuptine avAstavika mAne che. gasAdhanA vaDe manuSya bAhya sthitione suSupti ane svapnanI jema jue che ane vRtti nirodha vaDe tenAthI pUrNapaNe nisaMga banI jAya che. deza-kALa ane kArya- kAraNa saMbaMdhathI para banI jAya che. pitAne sImita maTIne nisIma anubhave che. te vakhate tenAmAM divya sAmarthya pragaTe che. je vyaktigata anubhavanI vAta hovAthI zabdo vaDe varNavI zakAtI nathI. pratyeka manuSya amuka sImA sudhI egI che. abhyAsa ane vairAgya vaDe te sImAnuM jema-jema ulaMghana thatuM jAya che, tema-tema te nisIma banato jAya che. yoganA carama laya sudhI pahoMcavA mATe saraLa ane niSkalaMka jIvana prathama sAdhana che. kAma, krodha ane lebha vaDe thatA asatya, hiMsAdi vyApArone tyAga ane ganI carama sImAe pahoMcelanI upAsanA-e Avazyaka zarata che.
Page #608
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa72 mAtma-utthAnane pAye - tyAra bAda Asana prANAyAma vaDe deha ane prANa para prabhutva prApta karavAnuM hoya che. pratyAhAra vaDe Indriya ane manane vijaya prApta karavAnuM hoya che. buddhinA vyApAra ane ahaMkArabhAvane vijaya aMte dhyAna ane samAdhi vaDe siddhi thAya che, dhyAne RtaMbharA prajJA ane kaivalyadazA pragaTe che. priyatama prabhune viga atizaya vasamuM lAgatAM yoganI tAlAvelI A krame sAkAra bane che. paramAtmA sAthe AtmAno roga paramAtmAnI sAthe AtmAne vega karAvI Ape te yuga che. jeo ujajaDa bhAgane vasAve che ane vaselA bhAgane ujajaDa kare che, tevA gIe dhanyavAdane pAtra che. yeganA abhyAsIo nAsikAthI nAbhi athavA mUlAdhAra sudhIne je pradeza prANavAyunA gamanAgamanathI vasele che, tene ujajaDa kare che ane nAsikAthI sIdhe brahmAstra sudhIne je mArga ujajaDa che jemAM prANavAyune mArga baMdha che, te ujajaDa mArgane vasAve che. athavA te mArge thaI prANavAyu svAbhAvika braharabra dvArA nIkaLe evo rasto banAve che. A gIne mArga che. jJAgamAM zuddhAtmAnubhavanA pariNAmone svasaMvedana jJAna dvArA sthira karavA te ujajaDa bhAgane vasAvavA barAbara che. ane mithyAtvAdi vikalpa jALathI manane pradeza niraMtara vaseluM che. A vibhAva pariNAmavALA mArga-pradezane svasaMvedana jJAna dvArA ujajaDa kara, te vaselA bhAgane ujajaDa banAvavA samAna che. nAsikAnA baMne dvArathI zvAsocchavAsa bahAra nIkaLatuM baMdha thaIne je AkAzapradezamAM laya pAme che. tyAM AvI zAnta jAgRta dazAmAM manuSyane meha tUTI jAya che. mana paNa tyAM ja vilaya thaI jAya che. prANa nAsikA dvArane mArga mUkI daIne aMdara lIdhelA zvAsocchavAsarUpe tAlurabda dvArA bahAra nIkaLe te AkAza pradezamAM arthAt nirvikalpa samAdhimAM rAgAdi vikalpa jALarUpa-mehanAza pAme che. vikalpanA AdhArabhUta mana paNa tyAM vilaya pAme che, arthAt varUpamAM lIna thaI jAya che. jyAre AtmA rAgAdi parabhAvamAM nahi pariNamatAM kevaLa nirvikalpa samAdhimAM rahe che, tyAre urachUvAsarUpI vAyu nAsikAnA baMne chidromAMthI nIkaLavAnuM baMdha karIne sAdhakanI preraNA vinA ja pitAnI sahajagatie tALavAnAM madhyabhAgamAM vALanA AThamAM bhAga
Page #609
--------------------------------------------------------------------------
________________ upAsanAnuM dhyeya pa73 jeTaluM pAtaLuM je eka chidra che ane je dazamA dvAranA nAme oLakhAya che, te dvAra vaDe prANavAyu bahAra nIkaLe che, te vakhate nAsikAnA chidra vATe prANavAyu gheDA vakhata mATe nIkaLave baMdha thaI jAya che. abhyAse karIne prANa brahmarandra dvArA nIkaLavAne TevAI jAya che. tethI mana nirvikalpadazAmAM laya pAmI jAya che ane meha nAza pAme che. haThAgamAM kriyAnI mukhyatA che. rAjagamAM jJAnanaAtmapaganI mukhyatA che. dhAraNa dvArA pavanane brahmarabdha tarapha haThAgathI laI jaI zakAya che. vAyunI dhAraNAthI dehanI niragitA, zarIranuM haLavApaNuM ItyAdi thAya che, paraMtu AtmajAgRtine lIdhe jyAre mana vika karatuM baMdha thaI jAya che, tyAre mananI nirvikapa sthitimAM prANa nAsikA dvArathI nIkaLatuM baMdha thaI sahaja Urvagatie brahmarandra dvArA bahAra nIkaLe che. te nirvikalpa AtmajAgRtivALI sthitimAM mana ane mehane nAza thAya che, tevuM haThayegamAM thatuM nathI. roganuM dazamuM dvAra vikalpa baMdha thatAM nirvikalpa samAdhinA baLe yogIpuruSa jene dazamuM dvAra kahe che, (tene brahma athavA sUkSama paNa kahevAya che) te tALavAnA chidramAMthI vAyu bahAra jAya che. te AkAzamAM vizeSa upagarUpe sthira thatAM meha kSINa thAya che. vika95vALuM mana mare che. zvAsocchavAsa cAlatuM baMdha thAya che. A sthiti vadhu vakhata laMbAya te kevaLajJAna utpanna thAya che. mananuM mananapaNuM ane pavananuM calanapaNuM jyAM nAza pAme che. tyAM vizvane prakAzaka AtmA svarUpamAM-nivikalpa samAdhimAM rahI zake che ane AnaMda anubhava kare che. mananI nirmaLatA ane nirvikalpatA jema jema vadhatI jAya che, tema tema mana A dehathI chUTuM thatuM jAya che. nirvikalpa samAdhimAM manane vizvavyApIpaNe dhArI zakAya che ane sthira karI zakAya che. A sthitimAM karmone kSaya thAya che ane AtmA paramAtmasvarUpa thaI rahe che. upAsanAnuM dhyeya tu ramo ghaNe du volenAramArzana ' manusmRti. ga dvArA AtmasAkSAtkAra kare e sauthI maTe dharma che ane ethI ja upAsanAne paNa dharmanAM aMge mAM mahatvanuM sthAna che. AtmasAkSAtkAra e dharmanI acUka karI che. vizvanAM badhAM prANIo brahmathI bhinna nathI, chatAM e abhedane anubhava sarvane thatuM nathI.
Page #610
--------------------------------------------------------------------------
________________ 574 Atma-hatyAnano pAye ra vyakti pitApitAnA nAnA-nAnA svamAM evI aTavAyelI che ke ene pelA mahAna svane patto ja lAgatuM nathI. tethI samAdhi dvArA AtmasAkSAtkAra pAmanAra puruSa parama bhAgyazALI manAya che. vyavahAramAM pati-patnI ke mAtA-bALake vacce eka jAtanuM tAdAtmya hoya che ane ekabIjA mATe avasare jIvana bhecchAvara karI zake che, paNa tyAM bAkInA badhA jIva pratye aNagamo paNa hoI zake che. mAtAne mana enAM bALake sarvasva che, ane temanI khAtara AkhA vizva sAme e jhajhumI zake che. pati-patnI mATe paNa A ja niyama lAgu paDe che. eka tarapha pitAnuM premIjana ane bIjI tarapha AkhuM vizva. dhArmika kArya mATe A niyama nathI. keI vyakti dhArmika kArya kare che tyAre te ekanI sAthe tAdamya sAdhe che, te paNa bIjAe tarapha vimukhatA AvatI nathI. keI vyakti pANImAM DUbI rahI hoya ke koI vyakti baLatAM gharamAM sapaDAI gaI hoya, tyAre bIjI vyakti tene bacAvavA mATe pANI ke AgamAM kUdI paDe te te vakhate Apadragrasta vyakti sAthe enuM tAdAbhya sadhAya kharuM, paNa sAthe sAthe AkhA vizvathI vimukha nathI banatuM. vividhatAvALA vizvamAM paNa eTalIvAra tene AnaMdanuM darzana thaI jaze! e paLamAM vizvanuM vAstavika ane mULa svarUpa tenI sAme AvI jaze. bhedabhAvathI kSaNavAra mATe te para banI jaze. sAcA dhArmika kAryanI A sauthI moTI oLakhANa che. duniyAmAM dharmane pracAra ane prasAra jene ISTa hoya, teoe ahiMsAdiyame ke jene mATe samagra vizvanuM ekamAtya che. tene ja pracAra ane prasAra mukhya banAva joIe. pUjA-pATha-upAsanA ane dharmazAstro badhAnI sArthakatA temAM rahelI che. upAsya tatvanI avahelanA te A jIvane anAdikALathI kaThe paDelI che. Atma5mya daSTi vaDe tene bhedavAmAM A mAnavabhavanI sArthakatA che. pachI AtmasAkSAtkAra vAbhAvika krame pragaTe ja che. ane tArika vivaikaya anubhavAya che. azubhanI sAme zubhanuM baLa ghaNuM che. A vizvamAM azubha ghaNuM che, te zubha paNa ghaNuM che. paMca parameSThi bhagavaMtane zubha bhAva eTale badho prabaLa che, ke tenI sAme anaMtAnaMta jIvanuM azubha ekaThuM thAya, te 5Nu pracaMDa dAvAnaLanI AgamAM ghAsanA taNa tuya che.
Page #611
--------------------------------------------------------------------------
________________ ciMtananI cinagArIo draDhatAmupaiti vairAgya bhAvanA yena yena bhAvena / tasmiMstasminkAryaH, kAyamanovAgbhiramyAsaH // je-je bhAvathI vairAgya bhAvanA daDha bane te-te bhAvamAM manavacana-kAyAthI abhyAsarU5 ciMtana karIne AtmabhAvamAM sthira thavuM. IIIIIS manuSya potAnI jAta pratye kSamAzIla, udAra ane sahiSNu hoya che, tethI pitAnA dezane bhUlI zake che ane guNane yAda rAkhe che, bIjanA guNane ane potAnA dezane jhaTa bhUlI jAya che, bIjAnA doSane ane potAnA guNane sArI rIte yAda rAkhe che tenI pAchaLa pitAnA ane pazayAmAM bhedabuddhi mukhya kAraNa che, jyAre abheda buddhi thaze AtmavikAsane vizeSa prAraMbha thaI guNasthAnanI prApti thaze. AvA abhedane pAmavA sadA sajaja nispRhamUrti paMnyAsa pravarazrI zrI bhadraMkaravijyajI gaNivaya
Page #612
--------------------------------------------------------------------------
________________ ciMtananI cinagArIo sneha pariNAma e ja dharmanuM mULa che ane e ja samyagdarzana che. anAdi bhavacakramAM tenI prApti na thavAthI ja jIva bhavabhramaNa kare che. mithyAdinuM saMvedanA ane guru lAghava vijJAna jAgyA pachI ja tenuM jJAna samyajJAnanI upamAne pAme che ane tenI kriyA samyapha kriyAnI prasiddhi meLave che, paNa A tatvane samyapha banAvavA mATe jANelA-pAmelA svIkArelA pArthonuM aidatparya sudhInuM bhAvana eTale citana... e citanenI cinagArIo 1 Atma sukhane upAya..! 2 puddagala ane jIvane svabhAva 3 tavaruci 4 mRtyu mitra che 5 vartamAna sAkSAtkAra 6 zaga-dveSa ane meha nivAraNa 7 samavAya kAraNavAda 8 uttama dravya-kSetra-kALa-bhAva ja mAna-mukti 10 sthApakarSa bedha 11 vitarAgI-sarAgI 12 mAnava ane yaMtra 13 satsaMgane mahimA 14 vizvanAM vidhAna 15 keseTIne Dara 16 duSkata gaNI 17 lakattara jIvana-badha 18 abheda 19 divyatA ane sudratA 20 sAmUhika sAdhanA 21 anumodanAthI anubaMdha 22 bhavyatva paripAkanA upAya 23 vANInI divyatA 24 trikaraNa vega 25 parvAdhirAjane prabhAva 26 mULa prakRtinuM parivartana 27 vastu ane vAsanA 28 bhASA vizuddhi 29 AnaMda anubhava 30 puruSArthavAda 31 upaga-upagraha(uparopako nIvAnA) 32 aha, tAraka triveNI upakArastAna 33 aSTaprakArI pUjAnuM rahasya 34 zivamastu sarvajagata 35 zaraNAgati 36 zuddhopadezane sAra 37 adhyAtmaga
Page #613
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 577 577 Atmasukhane upAya Atmasukhano upAya siddha dazA eTale kevaLa AtmAne AnaMda. AtmAne sva-sanmukha upaga ane vIrya e ja tAraka che. vIrya ane upaga e jJAna ane AnaMda sahita ja hoya che. AtmA pote svavIya vaDe zuddha paganuM sarjana karIne siddhine pAme che. anukULatA e ja AnaMda che, rAgamAM AkULatA che, jJAnamAM anAkULatA che, rAga kaThora che, jJAna kemaLa che. kaThoratAne nAza komaLatA vaDe thAya che. dravyAnugamAM cha dravyanuM svarUpa batAvyuM che ane temAM zuddhAtmAno mahimA batAvyuM che, temaja tene anubhavanI rIta paNa batAvI che. nizcaya-vyavahArane jANI, nizcaya svarUpamAM ArUDha thavAthI A anubhava thAya che. karacanA zAzvata che, tema tene varNavanAra zAnI paraMparA paNa anAdi anaMta che. ane tenuM jJAna karanAra che paNa zAzvata che. zabda, artha ane jJAna-traNe sAthe rahenArI vastuo che. cAre anuyAga dvArA vastunuM svarUpa samajI zuddhAtmAnuM dhyAna karavuM, e upadeza mAtrane sAra che. vItarAga svarUpa ane zuddhAtmAnuM svarUpa eka ja che. AtmAnA zuddha vItarAga svarUpamAM dRSTinI-upaganI ekAgratA sAdhavI e zuddha upadezano sAra che. yuddhopacoga eTale vItarAga svarUpamAM AtmAne jaDavo. tethI samyagdarzanAdi guNe pragaTe che. zuddha-daSTi AtmAnA pUrNa savarUpane jenArI che. zAstronuM sAcuM rahasya samajavA mATe pUrNa daSTi keLavavI joIe. zuddho paga eTale vItarAga svarUpamAM AtmAne joDavo. tethI samyagdarzanAdi guNe pragaTe che. aNuvrata, mahAvratanuM AcaraNa paNa caitanya svabhAvano anubhava karavAnuM sAdhana mAtra che. janaraMjana choDIne jinaraMjana karavuM joIe. jinaraMjana te AtmaraMjana che. AtmaraMjana AtmAnA anubhava vaDe zakya che. te mATe jokta mArga choDIne jikta mArgane anusaravuM joIe. a. 73.
Page #614
--------------------------------------------------------------------------
________________ 578 Atma-hatyAnane pAra AtmAne rAjI kare te jinaraMjana. Atma-raMjana e jinendra mAga che. saMsAra paribhramaNane aMta lAvavAnuM sAdhana, mohane choDIne AtmasvabhAvanuM ciMtana-yAna karavuM te che. netra agnine rakhe che, paNa agninuM sarjana ke vedana karatuM nathI, tema AtmA jJAna-darzanarUpI cakSu vaDe rAgAdine jANe che, paNa tenuM sarjana ke vedana karate nathI. zuddha jJAna jema akartA, abhaktA che, sarjaka ke vedaka nathI, tema zuddha jJAna pariNatirUpe pariNamele jIva paNa anta, abhatA che, vedaka ke sarjaka nathI. mekSamAga jJAnabhAva pariNamana te zuddha dharma che, bhAvadharma che. tene zraddhA-jJAna-anubhavamAM le te kSamArga che. bAhA cakSu pudagalanI racanA che. AtmA jJAnacakSuvALa-jJAnanetravALo che. AtmA adhyAyarUpa che, tethI zAnta ane zItaLa che. jJAna ane darzana e AtmAnAM guNa che, tethI zAna ane zItaLa che. rAgamAM AkuLatArUpa agni che. jJAnamAM zItaLatArUpa zAnarasa che. jJAnacetanA rAgAdi rahita che mATe artA che. ane sukhAdi rahita che, mATe abhoktA che. zuddhajJAnasvarUpa AtmAne oLakhIne anubhava te dharma che. jema AMkha che, te zarIranI zobhA che, tema AtmAnI zobhA caitanya-cakSu vaDe che. saMsAra asAra che, temAM AtmA ja sAra che. nija svarUpanuM jJAna ane zraddhAna e ati durlabha che. tethI te mATe puruSArtha karavo e ja kartavya che. deharUpI guphAmAM aMdara UMDe UMDe AtmA che. tene layamAM levuM joIe, bahAra phAMphAM mAravA karatAM manane aMdara vALavuM te aMtarmukhatA che. deha Ave ane jAya, paNa AtmA kadI deharUpI na thAya. maraNane jANanAre kadI marato nathI. deha AvyA ane gaye paNa AtmA te ene e ja rahyo AtmAne AtmAne viyAga kadI hAya nahi. zarIranA viyege AtmAno viyoga thatuM nathI. Agama mUtirUpI Adarza (ipaNa) mAM je zuddha AtmAnuM svarUpa dekhAyuM, jANavAmAM AvyuM te jJAna che ane e mujaba dhyAna karyuM, te kriyA che. "jJAna vijJA mo: " eno TUMke artha che.
Page #615
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmasukhane upAya jyAM samyakatvAdi che, tyAM sukha che ane mithyAtvAdi che, tyAM dukha che. sukha ane dukha, saMga ane viyegamAM nathI, paNa chavanI AkuLatA ane nirAkuLatAmAM che. deha ane rAgAdimAM ekatva buddhi te mithyAtva che. AtmAmAM ekatva buddhi te samyakatva che. zubha vikalparUpI rAgathI svarga maLe. paNa AtmA na maLe. AtmA nirvikalparUpI jJAnathI maLe. saMsAranuM mULa huM jJAnasvarUpa chuM, e bhUlIne, huM rAgavikalparUpa chuM ane zarIra svarUpa chuM, evI buddhi te saMsAranuM mULa che. jIva jJAnasvarUpa che, zarIra jaDa che, bahAranI badhI anukULatA hoya, paNa aMtalaMkaya na hoya te samyagdarzana na thAya. pratikULatA vacce paNa aMtaramAM huM jJAnasvarUpa chuM, evuM laya hoya te samyagdarzana thAya. AtmA kevo che? dehathI bhinna, caitanya svarUpa tamAM upAdeyatatva, nizcayathI zuddhajIvatattva che. dehabuddhi kyAre chUTe? upaga svarUpa AtmAne anubhava kare tyAre. parathI bhinnatA ane svarUpathI pUrNatA jANIne svamAM kare tyAre sukhane AsvAda anubhave. A AsvAda jIbhanA svAdathI sarvathA nirALo che. kalpanAtIta vAtsalyarUpa che. AtmAnI prItamAM pAvaradhA prabhunI duniyAne pUre svAda cakhADanAra che. jJAna ane AnaMda kevaLa AtmAmAM che. dehamAM ke rAgAdi vikalpamAM nathI. AtmAne anubhava vaDe jANI zakAya che. zrI arihaMta, siddha vagerenI sAcI oLakha kayAre thAya? upayoga svarUpa AtmAne oLakhe tyAre. AtmA sadA upayoga vaDe jIve che. mAtra deha ane rAka vaDe nahi. mithyAtva choDIne samyakatva aMgIkAra kare, upayoga dvArA AtmAne zarIrathI bhinna mAne tyAre samyaphava sahita sAmAyika pratikramaNAdi kriyA dharmasvarUpa bane che. samyagadarzana eTale Atma-sAkSAtkAra, vyaktapaNe AtmAnuM svasaMvedana. Idriya ane manathI je paramAM ekAgra thAya che, tene pheravIne matijJAnane svamAM ekAgra karavAthI AtmA pratyakSa anubhavAya che. te pragaTa anubhavane samyagdarzana ane samyajJAna kahevAya che.
Page #616
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58. Atma-utthAnano pAyo jyAM sudhI koI paNa jaDa vastunI kriyA ane rAganA vikalpanI kriyAne jIva ekAMte pitAnI mAne, tyAM sudhI te sAcI samajaNanA mArge nathI. sarvasAra navakAra samayasAra, siddhAntasAra, AgamasAra, - pUrva ane dvAdazAMgane sAra zrI navakAra arthAt zuddha AtmA che. rAgathI bhinna thaI jyAre jJAna svasammukha bane che ane abhepaNe je zuddha anubhava thAya che, te ja samayasAra che. sva tarapha rUci thAya che eTale saMsAra rUci UDI jAya che. zrutanA avalaMbanathI jJAna svabhAvane nirNaya karIne te anusAra anubhava karavo joIe. - AtmAne nirNaya te kAraNa. ane AtmAne anubhava te kArya. jyAM sAcuM kAraNa maLe, tyAM sAcuM kArya thAya ja. IndriyonA avalaMbane matijJAna para-lakSe pravarte che, arthAt pa2patArthone viSayabhUta banAve che. mananA avalaMbane zrutajJAna nayapakSonA vikalpomAM bhaTake che. te baMnene AMtara svabhAva sanmukha karI, eka jJAna svabhAvane layamAM laI, temAM upaga pravartAvI nirvikalpa thaIne zuddhAtmAne anubhava karavo te samyajJAna ane samyagdarzana che. zuddhasvabhAva ekarUpa che, anAkuLa che. vizvamaya hovA chatAM vizvathI para che. AtmasvabhAva badhAthI judA ane upara che. vijJAnaghana che, vikalpanA pravezathI 2hita che, paramAtmasvarUpa che. e nirNaya ane anubhava e svadharma che ane mokSane ananya upAya che. jJAna-vabhAvI AtmA te zuddha nizcaya che. ane pariNatine svabhAva sanmukha karavI te zuddhavyavahAra che. te vakhate AtmAne sahaja AnaMda svabhAva pragaTa thAya che. nirvikapa thavAne puruSArtha te dharma che. jJAna svabhAvanI pakaDathI je jJAna thAya, te samyajJAna che. samyagdarzana e koI bAhya vastu nathI, paNa svAnubhavarUpa pariNamele AtmA e ja samyajJAna-darzana che. jJAna svabhAvanA anubhavathI ja Atmahita thAya che. jevuM paramAtmAnuM svarUpa che, evuM ja ApaNuM svarUpa che. tene ApaNe oLakhIe te ja prabhutAnI prApti thAya. zuddhAtmAnuM vedana, jJAna, zraddhA, cAritra, anubhava ke sAkSAtkAra e AtmA ja che. siddhapada ke sAdhupa ke kevaLI te AtmA ja che. mekSamArga, ArAdhanA vagere AtmAmAM ja samAya che. evI anubhUti e sarva dharmanuM mULa che.
Page #617
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmasukhanA upAya 581 zrutanuM lakSaNa anekAnta che. anekAntanuM lakSaNa che ke dareka padArtha svarUpathI che paNa para rUpathI nathI. mati vastunI svataMtratAne siddha kare che. zrutajJAna vastunI pUrNatAne siddha kare che. kSaNika paryAyamAM vikAra che. vaikAlika vastu avikArI che. svabhAvane oLakhI kaSAya bhAvathI AtmAne bacAve e kharI svAdavAditA che. snehapariNAma kaSAyanA nimitto upara vijaya, neha pariNAmathI sadhAya che. A sneha pariNAma zuddhAtma svabhAva che. tene oLakhIne apanAvavAthI dayAvaMta banAya che. vastune parAdhIna mAnI kartutvabuddhi ane rAga-dveSa karavA te bhAvahiMsA che, kAraNa ke tenAthI svabhAva DahoLAya che. tene tiraskAra thAya che. zarIrathI bhinna ane puNya-pApathI para evA zAna svabhAvathI AtmAne anubhava te sAmAyika che. jJAna paNe pariNamavuM te mokSanuM kAraNa che. puNyavaDe pariNamavuM te nahi. puNyanI khAtara mokSamArgane avagaNave te rAkha mATe caMdananA vanane bhasmasAta karavA jevuM che, eka dezane mATe ratnanA hAra teDavA jevuM che, eka kAMkarA mATe ke kAcanA TukaDA mATe ciMtAmaNi ratanane pheMkI devA jevuM che. cidAnaMda tatvane Azraya choDIne puNya tatvane Azraya le, te paNa tevuM ja avicArI kRtya che. mokSane mArga AtmAnA Azraye che. puNyanA Azraye caitanyabhAva ane rAgabhAva vacce bheda jJAna karIne eka caitanyane ja Azraya le ane rAgane Azraya choDa temAM ja sAcI vidvattA ane sAcI zAstrajJatA che. AkAzanI anaMtatA karatAM paNa jJAnasvabhAvanI anaMtatA meTI che. tevA moTA jJAna svabhAvavALA ApaNe chIe. vyakti pote A svabhAvamAM rahevAne badale kaMIka bIju meLavavA mathe che. eTale ApameLe gulAmI vahArIne duHkhI thAya che. kAraNa ke sAcuM sukha paravastu ApI zakatI nathI, sva vastu svarUpa AtmAne sevavAthI ja te maLe che. AtmasvarUpanI zodhane jIvanasAdhanA banAvavAmAM mAnavabhavanI sArthakatA che. javAnA svabhAvavALA sarva padArthone cheDI daIne kAyama rahevAnA svabhAvavALA AtmAnI zodha mATe zuddha mana e zreSTha sAdhana che. ane nAmajapa e prabaLa zakti che. A rIte vicAravAthI AtmAnA svarUpanuM acitya sAmarthya ane azvaryanA bhaktA banIne ajarAmara padanA adhikArI banIzuM!
Page #618
--------------------------------------------------------------------------
________________ 582 Atma-utthAnane pAye pugala ane jIvano svabhAva pudagalamAM sukha ApavAne guNa nathI. jIvamAM svarUpathI duHkha ApavAne svabhAva nathI. sukha upara rAga ane dukha upara heva e vikRta svabhAvanI pariNati che. pudagalamAM sukha ApavAnI zakti che, e bhrama che. enuM nivAraNa jema zrI jinavacanathI thAya che, tema jIvamAM duAkha ApavAne svabhAva che, e bhramanuM nirasana paNa zrI jinavacanathI thAya che. jIva upara dveSa thavAnuM kAraNa jIvamAM dumanabuddhi che. pudagalamAM damana buddhi nathI, tethI zreSabhAvane saMbhava nathI. pudgala upa2 rAga thavAnuM kAraNa, te sukhanuM sAdhana che-evI bhrAMti che. e brAMti nivAravA mATe pudagalanA svabhAvanuM ciMtana karIne vairAgya keLavA joIe. jIva upara dveSa thavAnuM kAraNa, jIvamAM dumanabuddhi rahelI che. A duSTa buddhinA nivAraNa mATe jIva kamane vaza che, e vicArIne maitrIbhAva keLavo joIe. snehabhAva enI Toce pahoMce che, eTale teSabhAvane aMta Ave che. pudagalamAM bhAva enI Toce pahoMce che, eTale rAgabhAvane aMta Ave che. temAM zrI jinavacana sahAyaka thAya che tethI bhakti pedA thAya che. e bhakti zrI jinezvara bhagavaMtenuM dhyAna karAvavAmAM kAraNabhUta thAya che, tethI muktine hetu bane che. muktine hetu zrI jinadhyAna che. zrI jinadhyAnamAM hetu, zrI jinavacanano vicAra che. zrI jinavacanane sAra, pudagala pratye mAdhyacyabhAva ane jIva pratye nehabhAva keLave te che. enuM ja nAma sAmAyika che. sAmAyikane "sAma" zabda maitrIvAcaka che, "sama zabda mAdhyamya vAcaka che ane samma" zabda e baMnenA saMgane vAcaka che. mAyasthabhAva e khIra che. madhurabhAva e khAMDa che, e bene saMga samabhAva karAve che. sAmAyikanA traNe arthonI sArthakatA e rIte jJAna darzana cAritrarUpI ratnatrayInI ArAdhanAmAM che.
Page #619
--------------------------------------------------------------------------
________________ taravaaca 583 tattvaci sugurune samAgama-nizrAnI prApti-mahA puNyanA udaye thAya che. suguru e te ajJAnarUpI aMdhakAramAM aTavAtA jIvanI AMkha che. sugurunA upadeza dvArA jIva, dharmane mArga jANI zake che. ane te mArga para cAlavAnI zraddhA keLavI zake che. sugurunA zrImukhe zrI siddhacAnuM svarUpa jANI-samajI-svIkArIne, zraddhApUrvaka tenuM dayAna karavAthI taDakAmAM UDI jatAM bhejanI jema, pApane bheja uDI jAya che. puNyane prakAza pragaTa thAya che. dhana, pitAnuM pitAne lAbhakArI che, jene meLavavA mATeno prAraMbha svArthathI prerAIne thate hetha che. jyAre "dhama sarva mATe che, sarvane lAbha karanAra che. parane pamADAte "dharmane lAbha potAnA khAtAmAM jamA thatuM hoya che, e yAda rAkho ! tatvaruci eTale samyagdarzana. samyagdarzana ane jJAna eTale sarva jIvone jIva tattva tarIke jovA temaja te tatvanuM jJAna pAmavuM te. jenA prakAzaka zrI tIrthaMkara paramAtmA hoya che. jIvamAM zakti acitya che. jIvanuM hita cAhavAthI te ApaNane zivapada sudhI pahoMcADI zake che. ane ahita cAhavAthI nara-nagara sudhI haDaselI zake che. samyagdarzanamAM prathama jIvanuM gAna eTale jIva che. anAdikALathI jIva nitya che. karmane kartA temaja bhaktA che. | guptadAnanuM, gupta zIla ane zubha bhAvanuM phaLa paNa maLavAnuM che. kAraNa ke karma, rtAnuM ja anukaraNa kare che. ane kartA jIva hoya che. e pahelAM ApaNe jANI lIdhuM. samyagdarzana, ApaNane jIvanA astitvanuM jJAna karAve che. jIva sadA karmabaMdha karI rahyo hoya che. nidrA kALe paNa karmabaMdha cAlu rahe che. sarva jIvonAM karmo bhinna bhinna hoya che. karmonI A bhinnatAnA kAraNe, eka ja pitAnA be putro paNa rUpa-raMga-AyuSya AtimAM samAna nathI hotA. jIvanAM astitvamAM zraddhApUrvakanA zAnathI mithyAtvanI gAMTha chUTI jAya che. jIva che, jIva karmane kartA ane bhaktA che, karmone dUra karIne jIva mekSamAM jAya che. gayA che. javAnA che.
Page #620
--------------------------------------------------------------------------
________________ 584 Atma-utthAnaneA pAye A satyAnA svIkAra te samyag na tevI samaja te jJAna. karmabaMdhanA hetuonA tyAga ane karmakSayanI IcchAthI sakAma nirjarAthI vinA kanTe kranA kSaya thAya che. karmakSayanI IcchA vagaranI akAma nirjarAthI 4 janya To bhAgavavAM paDe je karmonA kSaya anaMta kaSTathI thAya. te ja karmonA kSaya, zrI paca parameSTi bhagavatAnA antasu hata nA dhyAnathI thAya. paramAtmA, ApaNA AtmAne abhedabhAvathI peAtAnA mAne che, paraMtu ApaNe temanI sAthe eka samAna abheda bhAva mAnavAnI ke jANavAnI icchA paNa nathI rAkhatA. saMtra 'huM ane mArUM' ja bhareluM paDayuM che. siddhonA svarUpane na svIkAravuM te paNa dhAra mithyAtva che. zrI jina vacananI pariNati vinA, jIva tattva upara zraddhA jAmatI nathI. krama mukta jIva, karmabaddha jIvAne mukta karI rahyA che. paNa bhANAmAM bhAjana pIrasAyA bAda khAvAnI kriyA tA mANasane jAte ja karavI paDene ? tema paramAtmAe ApaNane mukta karanArUM sAdhana tA batAvI dIdhu. paNa tenA upayAga tA ApaNe jAte ja karavA paDe ne ! e upacegathI vAcita rahevuM te adhama ane te ja duHkhanuM kAraNa che. zraddhApUrvaka e svIkAravuM joie ke, jyAM sudhI jIva saMsArathI mukta nathI thatA, tyAM sudhI te duHkhI thAya che. A satyanA svIkArathI bhava-niveda pedA thAya che. jyAM thADA paNa dharma che, tyAM, dharmInI sAtheAsAthe dharmInI chAyAthI adharmInI paNa rakSA thatI hoya che. zarIra tathA manathI 52 banIne, Atma svarUpamAM sthira banAya ane paramAtma svarUpamAM avAya tyAre satyanA bedha thAya che. zrI jinavacanamAM rahelI ruci ane prIti jIva tattvamAM ruci ane prIti pedA kare che. A tattva rUcithI bhavinaveda ane meAkSAbhilASa jAge che. jagatamAM rahelA jIvA, muktinA adhikArI che. aparAdhI para kSamA, niraparAdhI tarapha lAgaNI A che kalyANanA mArga bhavathI mukta thaIne meAkSa pAmavA mATe jIva-krayA temaja aparAdhI tarapha kSamA joIe ja. temaja kAryasiddhi na thAya tyAM sudhI sahanazIlatA, dhIraja vagere jarUrI che. meAkSa na maLe tyAM sudhI dayA. temaja kSamAnuM pAlana karavuM ane meNe sidhAvelA AtmAnuM dhyAna karavuM' te uttama karaNI che.
Page #621
--------------------------------------------------------------------------
________________ 585 mRtyu mitra che A zubha karmanuM zubha phaLa ApaNA khAnAmAM jamA thaI jAya che. bhava, e sAgara che. mekSa, e ghara che. ane dharma e saMsAra sAgarane kinAre che. samakita sAmAyikane pariNAma AvyA pachI jIvAdinI zraddhAmAM sthira rahevAya che ane dhama rUpI kinArA tarapha AgaLa vadhAya che. ane tyAMthI vadhu AgaLa vadhatAM mekSarUpI gharamAM pravezatA adhikArI banAya che. - 1 mRtyu mitra che mRtyu bhale Ave, e mitra banIne ja Avaze. ane ApaNe maitrIbharyA umaLakAthI tenuM svAgata karavuM joIe. uttama puruSa, satvavaMta puruSo mRtyune mitra mAne che, paNa zatru nahi. mRtyu atithivizeSa che ema mAnIne tenuM hArdika svAgata kare che, paNa tiraskAra nahiM. mRtyu ApaNane mAna ApavA Ave che. apamAnita karavA nahiM. hoya che te sthAnathI caDhIAtA sthAne janArane jatI vakhate abhinaMdana ApavA mRtyu sadA taiyAra rahe che. , sadAcArasaMpanna sat puruSe mRtyarUpI mitrane AvakAre che, ke je mitra temane vartamAna sthitimAMthI-sArI sthitimAM laI javA mATe sadA jhaMkhe che. asat puruSo mRtyuthI sadA bhaya pAme che. mRtyune bhaya tene ja vizeSa hoya che, jeo nizadina pApakarmamAM Asakta rahe che. dharma karmamAM nitya magna rahenArA puruSone mRtyuno bhaya mudala hotuM nathI. je kadI marate nathI, tenI mahobbatamAM masta mahApuruSa te sadA, "aba hama amara bhaye, na marege" nA mahAgAnamAM mazagUla rahe che. saDavA-paDavAnA svabhAvavALA zarIrane ja vaLagI rahenArA, zarIramAM ja jIvanArA, zarIra-sukhanA dAsane ja "mRtyu" zabda marmasthAnanA ghA samAna Akaro lAge che. mRtyunuM hArdika svAgata karavAnuM saravA, jIvananI pratyeka paLane sva-pa2 kalyANakara dharmArAdhanAmAM sadupayoga karanArA ja karI zake che. maLelA jIvanane paramajIvananI sAdhanAmAM ekAkAra banAvavAthI mRtyuno bhaya sadaMtara nAbUda thAya che. kAraNa ke evA jIvanamAM sadeva amara AtmAnuM prabhutva hoya che. A 74
Page #622
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 Atma-utthAnane pAye vartamAna sAkSAtkAra ApaNane je kAMi dekhAya che, te ja IzvaranuM' caitanyamaya madhurarUpa che. ApaNuM pratyeka darzana, te eka prakAranA sAkSAtkAra che. ApaNe vizvanuM rUpa joIe chIe, te sAkSAtkAra nathI, ema mAnavuM te ja anAdi vibhrama che. ApaNe navuM ja kAMI-ApaNI kalpanA mujabanuM jovA, jANavA ane anubhavavA sadA mathIe chIe, ethI vartamAna-sAkSAtkAra tirohita thaI jAya che. je sAme che, te ja jovA, jANavA ane anubhavavAnu` che. kalpanAthI kalpita nahi. ApaNI sAme je kAMi che, te ja vizva ke tenA a za che. ane te ja sat, madhura, ramya, maneAhara akAlpanika che. AjanuM jagata je kevaLajJAnI bhagavaMtA sAme che, te ja ApaNI sAme che. kevaLajJAnI bhagavaMtA je che, te jue che. temane deza-bheda ke kALa-bheda nathI. deza-kALa-bheda ApaNI kalpanA mAtra che. satata cAlu evA sAkSAtkArane ApaNe jyAre sAkSAtkArarUpe samajIe chIe, tyAre je AdratA Ave che, je samatvanA anubhava thAya che, te vANInA viSaya nathI, paraMtu aniva canIya AnandanA viSaya che. dareka vastumAM utpAda, vyaya ane dhrauvyanA satsvarUpe sAkSAtkAra thaI rahyo che, te keTalA madhura che, enAthI kAMIka judI ja vastu ApaNe zA mATe akhavI joIe ? AvI jhaMkhanA te ja apUNutA che. ane vadhu UMDA utarIne vicArIe te evI a`khanArupa apUrNatA paNa, pUrNa vastu-svarUpathI judI nathI, te paNa Atma svarUpa ja che. jagatamAM evI kaI vastu che, ke je dravyathI sa'pUrNa, paripUrNa' ane sAtheja paryAyathI asaMpUrNa ane aparipUrNa na hoya ? je jagata ApaNI sAme che, tene te svarupe ja svIkAravAthI ane parama maMgaLarUpe ArAdhavAthI tenI parama maMgaLamayatA anubhavAya che. tenI pAchaLa rahelI suvyavasthA, nyAyapUrNatA ane urdhva gAmitA tathA parama tattvanI acittva zakti yutatA, dayALutA, paramAtha tA vagerenA anubhava thAya che. satya, dayA, nyAya vagerenI anubhUti e ja paramAtha thI izvarAnubhUti che. Izvara satyasvarupa, dayAmaya ane nyAya sa'panna che, evI pratIti thaI, te ja pUrNatAnI anubhUti che.
Page #623
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAga, dveSa ane moha nivAraNa 587 bhAvi paryAya te ja kharuM kAraNa che. AvatI kAle je paryAye thavAnA che, te AjanA paryAmAM kAraNabhUta che. AvatI kAle je paryAya thavAnA che, te ja rIte ApaNe Aje vartIzuM. e rIte vartavA mATe ja vizvanuM ApaNu para dabANa haze. samagra vizva susthita rahetuM hoya, te tene pratyeka paryAya niyata ho ja ghaTe. pratyeka paryAyane je niyata na mAnavAmAM Ave, te kevaLajJAna ghaTe nahi. kevaLajJAna eTale ja kamabaddha utpAda, vyaya evA dhruva vizvanuM jJAna. jagata, kevaLI bhagavaMtanA jJAnane parataMtra che. e apekSAe kevaLI bhagavaMte jagatanA tribhuvananA svAmI, adhipati ane Iza che. e rIte vartamAnanuM kAraNa, samagra bhAvi kALa che. tathA jIvana sarva saMsArI paryAnuM kAraNa siddha paryAya che. kevaLI bhagavaMte dIThuM hoya te thAya e vAkayamAM ghaNuM UMDuM rahasya che. tethI nivRttirUpa samatA (nizcitatA) sadhAya che. jIva svataMtra che, enuM rahasya pravRttirUpa samatAmAM che. A tattvajJAna pacavAthI jIva hara hAlatamAM AnaMdamagna rahI zake che. rAga, dveSa ane meha nivAraNa rAga nAmane cheSa, pitAnA tene dekhavA te nathI. dukRta-gaha rAga-deSanI pratipakSI che. zreSa-deva bIjAnA guNane dekhavA deto nathI. sukRtAnu meina hepa doSanuM pratipakSI che. meha-doSa AtmAnA hitanuM jJAna ane te mujaba vartana karavA detA nathI. zrI arihaMtAdinuM zaraNagamana mehadejanuM pratipakSI che. zaraNagamana AjJApAlana rUpa che. AjJApAlana pUjana, stavana, yAna ane vrata-niyamanA ArAdhanarUpa che. duSkRta gaha traNa yuga, traNa karaNathI thavI joIe sukRtAnumodana sAta dhAtu-daza prANuthI thavuM joIe. zaraNagamana sADA traNa karoDa rema ane asaMkhyAta pradezathI thavuM joIe. tethI jJAna, darzana, cAritra traNe guNanI nimaLatA sadhAya che. rAga TALavAthI vAta-vikAra zame che. dveSa javAthI pitta-vikAra zame che. meha javAthI kapha vikAra zame che.
Page #624
--------------------------------------------------------------------------
________________ 588 Atma-hatyAnane pAye jJAna, darzana, cAritra vaDe rAga, dveSa, moha javAthI dravya-bhAva ubhaya prakAranuM vAcya anubhavAya che. rAga, dveSa ane mehanuM nivAraNa karavAne upAya duSkRta gaha, sutAnudana ane zaraNagamanamAM chUpAele che. e traNa upAyanuM sevana jema-jema adhika bhAvathI thavA lAge che, tema-tema rAga, dveSa, meha tathA vAta, pitta, kapha TaLe che tathA jJAna, darzana, cAritra vadhe che ane te guNane dhAraNa karanAra AtmatatvanI sAthe ekatAnuM anusaMdhAna thAya che. samavAya kAraNuvAda vizva upara prabhutva pAMca samavAyanuM che. pAMca samavAya upara prabhutva zubha bhAvanuM che. catudazaraNagamanAdi, e zubhabhAvanI ArAdhanA rUpa che. tethI te pAMca samavAya upara prabhutva dharAve che. vizva upara kAbu meLavavA mATe pitAnI jAta upara kAbu meLavA joIe. pitAnI jAta upara kAbu meLavavA mATe potAnI pAMca indriyo ane chaThuM mana tenA upara kAbu meLavavo joIe. ane mana upara kAbu tyAre ja AvI zake ke jyAre sarvatra vilasI raheluM caitanya pitAnI zakti vaDe vizvanuM saMcAlana karI rahyuM che, e vAta spaSTapaNe hRdayagata thAya. vizvasaMcAlaka pAMca samavAya para je zubhabhAvanuM prabhutva che, te zubha bhAva kayo ? catura zaraNagamanAdi vaDe utpanna thate zubhabhAva e ja vizvane saMcAlaka che, e bhAvanI utpatti zrI arihaMtAdinA AlaMbane thAya che. tethI vizvanAM sAcA prabhu zrI arihaMtAdi gaNAya che. pAMca samavAyanuM tattvAzana paNa temanI dayAnI ja dena che. sAdhakane sarva prakAranA mAMthI mukta karAvanAra pAMca samavAyanuM tatvajJAna che. e tatvajJAna pUruM pADIne prabhue chAne (1) puruSakArakanA ahaMkArI; (2) bhAgyadevanA pUjArI (3) kALane parAdhIna, (4) niyatinA gulAma, (5) svabhAvanA dAsa thatAM bacAvyA che tathA pratyeka kAraNane tenA sthAne ghaTate nyAya ApIne sadA prasanna rahetAM zikhavyuM che. cittane samatvavAnI tAlIma pAMca kAraNathI maLe che. jema-jema samatvabhAva vadhe che, tema-tema karmakSaya vadhatuM jAya che.
Page #625
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttama-dravya-kSetra-kALa-bhAva 589 samyakRtva samatvabhAvarUpa che, virati adhika samatvabhAva sUcaka che. apramAda enA karatAM paNa adhika samatvabhAvane sUcave che. ethI AgaLa akaSAyatA, agItAdi uttarottara adhikAdhika hovAthI adhikAdhika nirjarAnA hetu bane che. paravarUpa muddagalone sva-svarUpa ane svasvarUpa chane parasvarUpa jANavA te asamatvabhAva che. zrI arihaMta, siddha, sAdhu ane kevaLIprarUpita dharma e cAra mukhya zaraNAM che. ane te cAreyamAM jIvane zaraNa ApavAnI amApa zakti che. mATe cAranA zaraNuM svIkAramAM ja sahunuM ekAMte hita che ema jJAnI purUe kahyuM che. uttama-dravya-kSetra-kALa-bhAva zrI jinAgama, jina caitya, jinamUrti ane tene pUjanAra caturvidha zrI saMdha e uttama dravya che. zrI zatruMjaya girirAja, zrI sametazikhara, zrI giranAra Adi uttama kSetra che. zrI paryuSaNAdi parva uttama kALa che. ane namaskAra ane kSamApanAdi uttama bhAva che. kSamApanAdithI namratA, namratAdithI prabhutAdi pivAya che. namaskAranA traNa vibhAga cheH (1) dravya, (2) bhAva, (3) tAtvika, dravyanamaskAra zarIra saMkocarUpa che, bhAva namaskAra mananA saMkecarUpa che. manane saMkeca saMbheda ane abheda praNidhAnarUpa che. abheda praNidhAna e tAtvika namaskAra che. dharmanuM prayojana e cittazuddhi che. ane te kSamApanAdi sivAya azakya che. kAnAdi vaDe vyavahAra zuddha thAya che. parvane pAmI kRpaNa dAtAra bane che, kuzIla suzIla bane che, ta5rahita tapasvI bane che, dayArahita dayALu bane che ane avirata viratidhara thAya che, nirguNa guNavAna bane che ane nidhama dhama bane che. dharma eTale dAna, zIla, tapa ane bhAva. jJAna, darzana, cAritra, sAmAyika, pratikramaNa, pauSadha, kSamA, namratA, saraLatA, zIla, saMtoSa, deva-gurU-dharma-sAdhu sAdharmika bhakti Adi dharmanA aMgenuM zraddhA sahita pAlana karavAthI brahmacarya nirmaLa thAya che. ane ta5 niHzalya bane che.
Page #626
--------------------------------------------------------------------------
________________ 590 Atma-utthAnane pAye paryuSaNa parva anAdisaMbaMdhI evA kaSAyAdinuM mRtyu karanAra hovAthI munie mATe te uttama kALa, muMDana kALa banI rahe che. arthAt te kALe munio muMDana karAve che. prabhune zrI saMgha A uttama dravya, uttama kSetra, uttama kALa ane uttama bhAvanI bhakti dvArA sadA ujamALa rahe che. temaja tene pAmIne kRtakRtyatA anubhave che. 5 mAna-mukti mAnavane mAna-kaSAyanI adhikatA che. mATe abhimAna choDIne nAmagrahaNapUrvaka bIjAne mAna ApavAmAM mAnavajanmanI sArthakatA che. devagurune namaskArathI dharmane prAraMbha thAya che. tenA madhyamAM ane aMtamAM paNa namaskAra vaDe ja mAnarahita ane jJAna sahita thavAya che. pitAnuM manAvavAno prayAsa mAna vadhAravA mATe thAya che, tethI sAmAnuM mana ghavAya che, be mAnava vacce aMtara vadhe che. AptajanenuM mAnavAnI Teva paDavAthI mAna ghasAya che. ane dharmanA mULarUpa vinayaguNa puSTa bane che. AdhyAtmika sukha ane zAMti meLavavAne upAya, pitAnuM manAvavAne mithyA Agraha choDI daIne, bIjAne sahAnubhUtipUrvaka sAMbhaLavA-mAnavAne che. dareka kSetramAM mAnavIne vikAsa, mAnavIne mAna ApavAthI thAya che. mAna mAMgavAthI nahi. paNa mAnya puruSane mAna ApavAthI, temanuM bahumAna karavAthI thAya che. mAna te mAMgavAnI vastu ja nathI, ApavAnI vastu che. prabhunI AkRti mUrtinA darzanathI sAleya mukti, prabhunA nAmanuM grahaNa karavAthI sAmIpya mukti, prabhunA AtmadravyanA ciMtanathI sArukhya mukti ane prabhunA bhAvanI sAthe tanmaya thavAthI Ayujaya mukti prApta thAya che. e cAre prakAranI mukti "mAna muktinA paryAyarUpa mukti che. pUjyanA nAma, sthApanA, dravya ane bhAvane bhaktipUrvaka hRdayamAM sthAna ApavAthI mAnakaSAyathI mukta thavAya che. mAna muktithI anya kaSAyathI mukti sulabha bane che. dAna paNa mAna choDavA mATe hoya te ja dharmarUpa banI zake chepratyeka dharmakriyA mukhyatve mAnavane mAnakaSAya upara vijaya prApta karavA mATe vihita che. mAnanuM ghara mana che, e gharamAM parama mAnanIya paramAtmAne bahumAnapUrvaka pagalAM karAvavAthI mAna ke je kaSAyarUpa hatuM tenuM namana dvArA bhakitamAM rUpAMtara thaI jAya che. mA" paNa e ja sUcave che, "ame paNa e ja kahe che ke, mAna choDe, sanmAna de. khamI tyAre ja zakAya, jyAre mAna-kaSAya maLe paDaye heya. e maLe tyAre paDe jyAre mahApuruSane mAna ApavAmAM ApaNe kaTibaddha banIe.
Page #627
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthApaka bodha 591 svApakarSa bodha svApakarSa-bodhAnukUla-vyApAro namaskAraH // pitAnA apakane be je vaDe thAya, te kriyAne namaskAra kahe che. emAMthI ja e artha nIkaLe che ke guNAdhika puruSane utkarSane bedha je kriyA vaDe karAya, te kriyAne namaskAra kahevAya che. arthAt namaskAranI kriyA vaDe be vastune baMdha thAya che eka te namaskAra karanAra, pitAnI guNahInatA batAve che ane bIju pitAthI adhika guNavAna pratye AdarabhAva batAve che. ane apakarSa batAvavA vaDe potAnA duSkatanI gaha kare che ane guNAdhikano utkarSa batAvavA vaDe sva-paranA sukRtanI anumodanA kare che duSkRtagahIM vaDe pApanAza ane sukRtanI anumodanA vaDe pupArjana thAya che. ekamAM potAnA pApano svIkAra che. bIjAmAM puNyavAna puruSanA puNyanI anumidanA che. ekamAM maitrI ane muditA che. bIjAmAM karUNA ane mAdhyastha che potAnA pApa pratye karUNa ane bIjAnA pApa pratye mAdhyagya bhAva keLave. e ja rIte paranA guNe pratye muditA ane pramoda che ane te maitrInuM phaLa che. namaskAra vaDe pApanAza ane maMgaLanuM Agamana e be phaLa kahyA che potAnA apakarSanuM kAraNa guNane tiraskAra che, sukRtane anAdara che. apakarSanuM utkarSa mAM parivartana te namaskAra che. guNI puruSane namaskAra che. sva-para-sarvanA sukRtanI hArdika anumodanA che. apakarSa jeTale Dakhe che, teTaluM ja je pApa DaMkhavA mAMDe, te parama utkarSavaMtA paMca parameSTi avazaya game, namasakaraNIya lAge, vaMdanIya lAge, pUjanIya lAge, stutya lAge eTaluM ja nahi paNa rUMvADe rUMvADe temanI bhaktine bhavyabhAva prasarI jAya. dravya ane bhAva vaDe temanI bhakita karatA thaI javAya jethI pApanAza ane maMgaLa baMne siddha thAya. 1 vitarAgI-sarAgI 'sarAgo'pi hi devazcet / gururabrahmacAryapi / kRpAhino'pi dharmaH syAt, kaSTaM naSTaM hahA jagat / / __ kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrasUrIzvarajI ma. artha : sarAgI paNa deva tarIke pUjAya, abrahmacArI paNu guru tarIke manAya tathA dayAhIna dharma paNa dharma tarIke lekhAya te mATA kaSTanI vAta che ke AkhuM jagata nAza pAmI gayuM samajavuM. jagatano sarvanAza aTakI rahyo hoya te temAM kAraNabhUta, thoDAghaNA AtmAe paNa sarAgIne nahi paNa vItarAgane ja deva tarIke, abrahmacArIne nahi paNa brahmacArIne ja guru tarIke ane dayAzunyane nahi paNa dayAyukatane ja dharma tarIke svIkAre che.
Page #628
--------------------------------------------------------------------------
________________ 592 Atma-utthAnano pAye sarAgI tArI na zake A vAtane spaSTa rIte samajavA mATe e vicAravuM joIe ke sarAgInI paNa pUjA ane abrahmacArInI paNa sevA phaLadAyI thatI hoya te tevI pUjA ane tevI sevA, Aja sudhI jagatamAM koNe ane kyAre nathI karI? sahu keI, keI ne koI bIjA sarAgI upara prema, bhakita ke vAtsalyabhAva dharAve ja che. ane te kAraNe tenI zuzruSA ke AjJApAlanAdi kare ja che. ka pitA pitAnA putra upara, kaI mAtA pitAnI putrI upara ane ye pati pitAnI patnI upara prema dhAraNa karate nathI? ane te premanA vege anukrame putra, putrIne patnInI sArasaMbhALa ke sevA karatA nathI? e ja rIte ke putra pitA upara, kaI putrI mAtA upara ane kaI patnI pati upara prema ke bhakita dharAvatAM nathI ? sahu ke I dharAve che. ane tadanusAra sevA zuzruSAdi paNa kartavyabuddhie kare che. hiMsaka pazupakSIo paNa pitAnA saMtAnAdi pratye vAtsalyabhAvavALA hoya che. ane tenI rakSA, saMvardhanAdinA kAryamAM sadA apramattapaNe tatpara rahe che. mAtApitA ityAdi upara bhakitabhAva dhAraNa nahi karanAra saMtAne ke saMtAnAdi upara vAtsalyabhAva dhAraNa nahi karanArAM mAtApitAdi A saMsAramAM nathI hotAM evuM nathI. tema chatAM teo paNa vasnehI, svajana Adine choDIne anya nehI, svajana Adi upara sneha, prema ke vAtsalyabhAva dhAraNa karanAra hoya ja che. ane temanA eka paNa vItarAga hatA nathI, kintu sarAgI hoya che. - je sarAgInI sevA, bhakita ke pUba ivagapavarganAM sukhAdi ApatAM hoya te thoDAka ja che naraka Adi dubene anubhavanArA A vizvamAM rahyA hatA. paNa A vizvanuM pratyakSa darzana enAthI sarvathA viruddha prakAranuM che. vItarAga ane vItarAganI pUjAne bhUlIne, samagra vizva sAgInI pUjA pAchaLa paDela che. keIka virala AtmA ja sarAgInI pUjAne choDIne, vItarAga ke vItarAgatAnI bhakitanI pAchaLa lAgele dekhAya che. te paNa dilathI nahi paNa dravyathI, mAtra dehavyApArAdithI ja moTe bhAge hoya che. dravya-bhAva ane bAhya-atyaMtara ubhayathI vItarAganI ke vItarAgatAnI bhakitanI pAchaLa mana, vacana, kAyA ane sarvasvanuM samarpaNa karanArA jIva virala ja dekhAya che. te ja ema batAve che ke jagatanA duHkhanuM bIja sarAgInuM maraNa ane vItarAganuM vimaraNa che.
Page #629
--------------------------------------------------------------------------
________________ vItarAgI-sarAgI jagatane sarAgInI jeTalI oLakhANa che, teTalI vItarAganI nathI, sarAgInI sevAthI jevo lAbha mAne che, te vItarAganI sevAthI mAnatuM hoya tema jaNAtuM nathI. sarAgInI doravaNI tene jeTalI pasaMda che, teTalI vItarAganI doravaNa pasaMda AvatI nathI, jagatanI vinAzaktAnAM mULa jherI bIja emAM ja rahelAM che. sarAgI uparanI zraddhA ane vItarAga uparanI azraddhA e ja vinAzanuM mULa che, e satya hakIkatane koI virala AtmA ja jANe che. ane e ja niyama, brahmacaryAdivihIna evA gurunI sevAne ane dayAvRtti AdithI rahita evA dharmanI ArAdhanAne lAgu paDe che. brahmacaryAdi guNasaMpanna gurune ane dayAvRtti AdimAM pradhAna evA dharmane ja sevanArA ane te sivAyanA guru ane dharmane choDanArA ke nahi mAnanArA jagatamAM keTalA che? AjanA kALamAM ja nahi, paraMtu pratyeka kALamAM guruguNasaMpanna zuddha guru ane dharmaguNasaMpana zuddha dhama ubhayane jANanArA, mAnanArA ane sevanArA ochA ja hyA che. ane e ja kAraNe jagatanI vinAzakatAnI pAchaLa (guru ane dharmanA viSayamAM paNa) agyanI sevA ane gyanI asevArUpI jherI bIje ja kArya karI rahyAM hoya che. virala AtmAo ja te vastune jANe ke samajI zake che. satya vacananuM mULa jenazAstranuM e spaSTa nirUpaNa che ke avItarAgatA ane asarvajJatA e devanAM moTAM dUSaNa che. avItarAgatA ane asarvajJatAne dhAraNa karanArA AtmAo paNa je jagatane sAcI deravaNa ApI zakatA hoya te, jagata koI paNa kALamAM unmArge na heta, asatya ke satyavirodhI nirUpaNanuM mULa, je kaI paNa hoya te te avItarAgatA ane asarvajJatA ja che. asarvajJa ane avItarAgane dharmanA praNetA banavAno adhikAra nyAyaviruddha che. satya vacananuM mULa, vItarAgatA ane sarvajJatA ja che. chatAM ajJAna, meha ke durAgrahavazAt vItarAga ane sarvajJanuM anuyAyIpaNuM svIkAravAmAM na Ave ane ethI viparIta asarvajJa ane avItarAganuM anuyAyIpaNuM svIkAravAmAM Ave te AMdhaLAnI pAchaLa kerAyelA AMdhaLAnI jema vizva vinAzanA paMthe ja kheMcAI jAya emAM navAI nathI. unmArgathI bacavA mATe ane sanmArgane pAmavA mATe, deva tarIkenuM sthAna vItarAga ane sarvajJa sivAya bIjAne na ja apAya. tema bhakti ane pUjananuM phaLa meLavavA mATe paNa vItarAga ane sarvagnane choDIne anyane hRdayamAM sthAna na apAya. vItarAga ane sarvajJanI bhakita e mukitanI dUtI bane che. avItarAgatA ane asarvasanI bhakita mukitanI vidhI bane che. e mATe moTuM pramANa pratyakSa jagata che. A. 75
Page #630
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnanA pAA 194 ka'cana ane kAminIne rAga... kacana ane kAminInA saMgathI nahi nivatelA AtmAe te nukasAna karI zakatA nathI, je tenA saMgathI nahi nivatavA chatAM gurupadane dhAraNa karanAra kare che. rAgadveSAdvi kliSTa cittavRttionI utpattinuM mULa kAi paNa hoya, tA te IMcana ane kAminI pratyenA aAgya mAhu che, e jene khasyA nathI, te AtmA svaya' phlezathI kharcA nathI. tA pachI anyAne bacAvavA samaya kevI rIte thAya ? jJAnamaya jIvana jIvavA mATe paNa ka'cana-kAminInA sa`ga tyAjya che. kracanakAminInA bAhya temaja abhyaMtara saMgamAM vasIne jJAnasvarUpa hovAnA ke jJAnadAtA banavAnA DhAvA peAkaLa che. jJAna ane rAga-kaMcanakAminInA saMgane paraspara vizeSa che. kaMcanakAminInA AkaSa NunI utpattinuM khIja ajJAna che. e ajJAnathI jee alaga thayA nathI, te guru banavAne lAyaka kevI rIte bane? kacanakAminInA saMgamAM kruselA AtmAo pAsethI samyajJAnanI prApti thaI zakatI hAta te jagata Aje ajJAnI na heAta. paNa e sthiti jagatanI nathI enu' eka ja kAraNa che ke jJAnamaya jIvana jIvavA mATe ane yathArtha jJAnanu dAna karavA mATe avidyA ke ajJAnanA phaLasvarUpa kAMcanakAminInA sa`gathI dUra thavAnI jarUra che, je enAthI dUra thayA nathI te, guru tarIke hRdayamAM sthApanA karavA caigya nathI. niSkaMlaka dhama avItarAgatA ane asannatA e jema devanuM dUSaNa che ane 'canakAminInA saMga e jema gurunu kala'ka che, tema kAmabhAga ane tenA kAraNa ane kArya svarUpa Arabha, pazrcihAdvi e dharmanuM apalakSaNa che. je dharmamAM atha, kAma ane tenA sAdhanabhUta Ara'bha, parigrahane tilAMjali nathI, te dhama paNa jo tAranAra hAya tA Akhu` jagata, Aja pahelAM tarI gayuM hota. artha, kAma ane AraMbha, parigraha e hiMsA temaja asatyAdi dveSAnu' nivAsasthAna che. je dharmAMmAM tenA leza paNa aza nathI, te dharmAM ja sukhanA hetu che. evA dhama sAmAyikrarUpa che, jinapUjArUpa che, niravadya che. niSkalaMka che. niSpApamayatAnA mArge AgaLa vadhAranArA che. e sivAyanA dharma enAthI viparIta phaLane ApanArA che, e vAta sava pramANathI siddha che.
Page #631
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnava ane yaMtra 55 vinAzanAM jherI khIjo, asava, avItarAgadevanI pUjAmAM, kacanakAminIthI nahi nivatelA gurunI sevAmAM, atha kAmAdinI AsaktithI nahi bacelA dharmanI ArAdhanAmAM che. e vAta khyAlamAM nathI tyAM sudhI sat zraddhA, sajajJAna ane saccAritranI prApti dUra che. asata zraddhA, asajajJAna ane asaccAritra e ja jIvananA patananuM mULa che. tethI vizvane patananA mArgathI bacAvavA mATe bhAvakaruNAdhara kravikAlasarvajJa bhagavaMtanA mukhamaLamAMthI, A lekhanI zarUAtamAM TAMkelA zabdo (leAkarUpe) svAbhAvika rIte ja nIkaLI paDe che. enA mane sahu koI hitArthI AtmA samo temaja svIkAratA thAo ! Wan mAnava ane caitra je vijJAne dUranAMne najIka lAvI dIdhAM che, te ja vijJAne peAtAnAMne pArakA banAvI dIdhAM che. leksi`parka vadhI gayA che. paNa leAkasaMgrahanu kArya jANe hu'mezane mATe vidyAya thaI gayuM che. leAkeAnA zarIranA sparza thai rahyo che. paNa prANane prANu sAthe spa nathI thatA. hAtha-paga, AMkha-kAna vagerene ThIkaThAka rAkhavA mATe buddhi ane yaMtronA upayoga thai rahyo che, paraMtu dIna-duHkhI AtmAne vizALa rUpamAM jovAnI hRdayanI vizALatAnI sAdhanA bhUlAtI jAya che. A yugamAM manuSyanI dehabhUkha vadhI gaI che, paraMtu AtmAnI bhUkha lagabhaga marI gaI che. bhAga-vizvAsanI sAmagrIthI hajArA dukAneAnI gheAbhA vadhI rahI che, paNa AtmAnA mahAna guNusamUha maDadALa banI. mAnavasabhyatAne marUbhUmimAM palaTAvI rahyo che. Arthika ane rAjanaitika svAsthyane lIdhe mAnavI ebInanI ghaNI nikaTa AvI rahyo che, paraMtu dhArmika ane AdhyAtmika ane bhUlI, ekabIjAthI atyaMta dUranA banyA che. yaMtronI utpAdana kSamatA asIma hovA chatAM paNa prema rahita mAnava sa'skRti marUbhUminI tapatI retInI mAtra bhaThThI che. A premanuM udbhava sthAna hRdaya che. yaMtra nahi'. premanA viSaya tarIke sarva jIvA che, laukika sattA ke sapatti nahiM. sAmagrI e saMskRtine AtmA nathI, paNa vAtsalya tenA AtmA che.
Page #632
--------------------------------------------------------------------------
________________ 596 Atma-utthAnane pAme saMvedanazIlatA 2hita yaMtravAdanA sAmrAjyamAM paNa jee guMgaLAmaNa nathI anubhavatA, teonI Aja ane AvatIkAla baMne dayAjanaka che. mATe hRdayane "dayAsadana' banAvavAnI jarUra che, tenA sivAya mAnava sabhyatA murajhAI jaze. jIvate mane mANasa, yAtrika banI jaze. satsaMgano mahimA mamatA ane samatA baMnenA mULamAM prematava raheluM che. prema jyAre saMkIrNa hoya tyAre mamatA kahevAya che ane te jyAre nibaMdhapaNe vikase tyAre samatA kahevAya che. mamatA pote saMkucita maTI vyApaka bane, tyAre samatArUpe oLakhAya che. A samatA te dharma mAtranuM sAdhya che. zAzvata jIvananI upAdeyatA e Arya saMskRtinuM dhyeya che. kAtsarga e kAyamuktirUpa viratine ja eka prakAra che. "uvasamasAra ahIM upazamano artha maitrI che. sAdhupaNAne sAra maitrI che. indriye dehanI dAsI che. mana AtmAno kiMkara che. tethI IndriyonuM sukha alpa che. mananuM sukha ana5 che. sarva jIvarAzi upara maitrI, prameha, kArUNya ane mAdhyacya bhAvarUpI samabhAva te bhAva ahiMsA che. samabhAvathI sarva pudgala rAzi upara je viktabhAva pragaTe che, te bhAva saMyama che. sarva pratikULa bhA upara sahanazIlatA bhAva pragaTe te tapa che. tapathI nirjarA, saMyamathI saMvara ane ahiMsAthI zubhAsava, saMvara ane nirjaza traNe phaLa maLe che. manane namAvavuM te bhAva namaskAra che, zarIrane namAvavuM te dravya namaskAra che dravya, e bhAvanuM kAraNa che. ane bhAva e dravyanuM sArthakaya che. eka mananA mANaso jema vadhAre ekatrita thAya che, tema tene prabhAva vadhe che, enuM ja nAma satsaMgano mahimA gaNAya che. satsaMga mukhyatve satsaMga vAcI che. sata-saMga eTale sata padArthanA saMgamAM rAcavuM te, anya padArthonA saMgathI trividhe chUTI javuM te. manamAM AtmasattAnI pratiSThA karavAne addabhuta yoga satsaMganA prabhAve thAya che. paNa khyAla e rahevo joIe ke satsaMganA nAme sat virodhI kaI skUla yA sahama padArthonA saMgamAM te jakaDAI nathI rahyAM ne ?
Page #633
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizvanAM vidhAna 597 satanuM acinya je sAmarthya che, tenA caraNamAM mAthuM namAvavuM, te satsaMgane tAvika artha che. parama sattAvAna paramAtmAne saMga nahi karIne ja ApaNe karmasattAnI Thokare caDhIe chIe, mATe dinapratidina satsaMgarUci vadhArIne parama saMta paramAtmA ane tenA bhaktonA saMgamAM jIvanane joDavuM joIe. sarasaMganI bhUkha e sarva prakAranA dAkha ane tenA kAraNarUpa pApane ucheda karanArI ucatama bhUkha che. vizvanAM vidhAna vizvanAM vidhAna ane tava pitAnI meLe ja kAma kare che, mAtra manuSya ja pitAnA kAryane ghamaMDa rAkhe che. manuSya mAne che ke, huM bIjAne sukha ApuM chuM, paNa tenI A mAnyatAnA mULamAM bhArobhAra ghamaMDa rahe che. dA. ta. mANasa game teTalI vijaLI utpanna kare ane temAMthI game teTalA dIvA pragaTAve, chatAM eka candra jeTalo prakAza Ape che, teTale prakAza paNa nathI lAvI zakato. sUrya ane candra mAnava-prANIonAM upakArano je kArya karI zake che, te manuSya vaDe kadI paNa thaI zakatAM nathI. sUrya ane candra je rasakasa Ape che, te manuSya utpanna karelI vijaLIthI kadI maLI zakatAM nathI. naisagika niyamonI vaphAdArI sAcavIne khIlatA gulAbanA phUla jevuM phUla te zuM, paNa e gulAbanA phUlanI pAMkhaDI jevI eka pAMkhaDI paNa Ajane vijJAnavIra nahi banAvI zake. vizva bilakula niyama mujaba ja cAle che cakravartI paNa vizvanA vidhAnane yA nisarganA niyamane badalI zako nathI. lImaDA mATe lImaDAnuM ja bIja joIe, ghauM mATe ghauMnuM ja bIja joIe; tema sukha mATe sukhanuM ja bIja joIe. tame sukhanA khapI che, te bIjAne sukha Apo. bIjAne duHkha ApavAthI tamane sukha nahi, paNa duHkha ja maLaze. DAMka varSa agAu AMdhra pradezamAM eka vaijJAnike uMdara mAravAnI goLIo zodhI kADhI. lAkhe goLIo khetaramAM naMkhAI gaI. savAre marelA uMdarelA Dhagale DhagalA thaI gayA.
Page #634
--------------------------------------------------------------------------
________________ 598 Atma-hatyAnane pAyo lekee khuza thaIne e vaijJAnikane mAnapatra ApyuM. chApAmAM enuM nAma ane pheTe paNa AvI gayA. Ama badhAe sAmudAyika karma bAMdhyuM. AvA keI sAmudAyika karmanA kAraNe ja AMdhramAM bIjA varSe rela AvI. khetaranA pAka taNAI gayA. kheDUte roTalA vinAnA thaI gayA. emane bhIkha mAgavAne vakhata AvI gayo. duHkha vAvavAthI duHkha maLe che te ja sukha vAvavAthI sukha paNa maLe ja che. eka meDUta benkane devAdAra thaI che. deNI rakama bharavAnI chellI tArIkha AvI gaI. AbarU bacAvavA mATe te TrekaTaranI le-veca karanArA dalAlane tyAM gayo. ane pitAnuM TrekaTara Ajane Aja vecI ApavAnI vAta karI. dalAle kahyuM Aje tamArUM TrekaTara vecAya paNa kharuM ane na paNa vecAya kAraNa ke mArA lIsTamAM kula 40 TrekaTare AjanI tArIkhamAM vecavAnAM che. ilAlanA javAbathI kheDUta mUMjhANe ane pahaye pitAnA dharmagurU pAse. kheDUtanI vAta sAMbhaLIne dharmagurUe tene salAha ApI ke tu hamaNune hamaNAM dharmasthaLe jaIne prabhune prArthanA karI ke, dalAlane tyAM lIsTa para che te 40 TekaTare pahelAM vecAI jAya ane mAruM TrekaTara chelle vecAya. dharmagurUnI A salAha mujaba prArthanA karavAthI kheDUtanuM kAma thaI gayuM. dalAla paNa navAI pAme ke kaI divasa nahi ne Aje phakta be kalAkamAM 41 TrekaTara khapI gayAM. | tAtparya ke parahitanI pradhAnatAvALuM citta e sukhanuM jabara AThapaka kendra banIne svane paNa sukha pradAna karI zake che. "A rIte "vA tevuM laNe'ne kudaratI kAyade aphara rahe che. jene vizvanA vidhAna rUpa paNa kahevAya che. vizvanA vidhAna kahe ke kudaratI kAnUna kahe ke prakRtinA niyama kahe-eka ja che. keseTIno Dara kasoTIe caDavAne prasaMga Ave che tyAre mANasa gabharAya che ane e prasaMga TALavA mathe che. ene e Dara satAvate hoya che ke, huM kadAca kasoTImAM nahi TakI zakuM te ? paNa, Ama satyane Dara rAkhe kema cAlaze ? pitAnuM kharuM svarUpa, pitAne ane jagatane jAvA devAmAM ja sadA kalyANa che. madhura asatya karatAM kaDavuM satya vadhAre pathya nIvaDe che.
Page #635
--------------------------------------------------------------------------
________________ dukRta gaDha pa99 ApaNe kayAM chIe ane zuM chIe e jANyA vinA, kayAM javuM ane zuM thavuM e bhAgye ja samajAya che. tatvaciMtaka kahe che ke, jIvana e te AtmasAkSAtkAranI eka mahatvanI prakriyA che. e prakriyAne paricaya karI levAnI eka rIta e kaTI che. kaTIthI DaranAra, bahirmukha hoya che. e aMgata sukha-duHkhane ja phakta khyAla karI aNagamatAM pariNAmethI gabharAyA kare che. kaTI mATe tatpara rahenAra aMtarmukha hoya che. te aMgata sukha-dukhane khyAla cheDI daI zreyaskara jIvananI jhaMkhanA karatA rahe che. sukha e te AnusaMgika bAbata che. e kAMI jIvananuM dhyeya nathI. satata vikAsa ane aMte AtmasAkSAtkAra e ja sAcuM jIvana che, jIvananuM sAcuM dayeya che. ATaluM barAbara samajanArane pratyeka kameTI haMmezAM zreyaskara nIvaDe che. jyAre te kaseTImAM saphaLa thAya che tyAre tenAmAM AtmazraddhA pragaTe che. ane niSphaLa nIvaDe che tyAre te pitAnI nirbaLatAone pArakhIne tene dUra karavA prayatnazIla bane che. Ama bane sthitimAM tenI te pragati ja thAya che. kaseTIe caDhatA javuM, pitAnuM mUlyAMkana karatA javuM ane mUlya vadhAravA mathatA javuM, e AtmonnatinI nisaraNInA kamika pagathiyA che. jene Annati sAdhavI che, AtmasAkSAtkAra pAmo che, tene kaseTIthI Daryo nahi cAle. kaTIthI dUra bhAgavuM e kAyaratA che. ulaTabhera kaTIne AvakAravI e mardAnagI che. kaMcanane kyAreya kaseTIne Dara nathI ja sparzate. duSkata goM duSkata gaha vaDe sahajamaLane hrAsa thAya che. sukRtAnudana vaDe tathAbhavyatvane vikAsa thAya che. zaraNugamana vaDe ubhaya kArya eka sAthe sadhAya che. kemake jenuM zaraNa grahaNa karAya che. temane sahajamaLa sarvathA nAza pAme che, ane temanA bhavyatvane paripUrNarUpe vikAsa thaye che. sahajamaLa te paratattvanA saMbaMdhamAM AvavAnI zakti che. te zaktinuM bIja jyAre baLI jAya che. tyAre paranA saMbaMdhamAM AvavAnI cagyatArUpa zaktithI utpanna thatI IrachA mAtrane vilaya thAya che, svAdhIna sukhane pAmelA zuddha puruSonA smaraNarUpa zaraNathI te IrachA nAza pAmI jAya che. parAdhIna sukhanI IcchA naSTa thavAthI svAdhIne sukhane pAmavAnI IcchA vadhatI jAya che te ja bhavyatvabhAvane vikAsa che.
Page #636
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-hatyAnane pAye svAdhIna sukha pAmelAnuM zaraNu ekAgracitte maraNa parAdhIna sukhanI IcchAne nAza karI ane svAdhIna mikSa sukha pamADIne ja jape che. duSkRtagahIM eTale para-pIDAnI nahIM, saMsArAvasthA para-pIDArUpa che. tenI nahIM karavI eTale parapIDAne tyAjaya mAnavI ane temAMthI mukta thavA prayAsa kare "te "nA" padane artha che. huM eTalA mATe namuM chuM ke bIjAne pIDA ApIne jIvuM chuM. "sthApaka badhAnukUla vyApAra" te namaskAra che. svane apakarSa karAvanAra bedhamAMthI nIpajelI ceSTA te namaskAra che. apakarSa eTalA mATe ke huM parapIDArUpa chuM. sukata eTale popakAra, tenI anumodanA te sukRtAnumodanA. AvA sukRta karanArAemAM zrI arihaMta mokhare che. parane parama upakAraka che. e upakAra ekAMtika ane AtyaMtika che. je kaI tene Azraya temanA nAmAdi dvArA le che, tene akSaya sukha pamADanArA thAya che eTale temanuM zaraNa parama sukRtarUpa che. temanI anumodanA eTale temanA ukta paropakArarUpa sukRtanI anumodanA. e rIte parapIDArUpa duSkRtanI gaha tathA paropakArarUpa sukRtanI anumodanA karavApUrvaka zrI arihaMtAdi parameSTionuM jeo zaraNa aMgIkAra kare che teo bhavabhayathI sarvathA mukata thAya che. parapIDAno parihAra ane para upakArane AviSkAra bhavabhayathI mukta karAvanAra chete ubhayasvarUpane zrI paMcaparameSTi bhagavate varelA che. tethI tenuM smaraNa-zaraNa, pUjana, Ara-sakAra, dhyAna ane temanA zaraNe rahelAnI bhakti-pUjA, sevA-sanmAna Adi niyama muktipraka nIvaDe che. devuM cUkavavAmAM sajajanatA che tema upakAranuM RNa cUkavavAmAM vinamratApUrNa dhamaparAyaNatA che. bemAMthI eka paNa prakAranA devAnI cUkavaNI vakhate jarA jeTale paNa ahaMkAra na Ava joIe. je Ave te mAnI levuM ke ApaNane e devuM khaTakata nathI. bhArarUpa lAgatuM nathI ane jene devuM bhArarUpa na lAge te jarUra be che. mATe haMmezAM RNamuktinA AzayapUrvaka asIme pakArI zrI arihaMtAdinI bhakti karatA rahIne jIvamAtranA sAcAmitranuM kartavya bajAvatA rahevuM te maMtrAdhirAjanA ArAdhakenI pharaja che.
Page #637
--------------------------------------------------------------------------
________________ leAAttara jIvana mAdha leAkeAttara jIvana-mAdha SaTkanikAyane akhAdha ane nizcaya-vyavahAranuM zmajJAna, A be doSa dayAne lokika banAve che. lokottara yAmAM SaTnavanikAya ane nizcaya-vyavahAranuM jJAna raheluM hoya che. e rIte zrI navakAramaMtrane paNa leAkeAttara banAvanAra zrI paMca parameSTie sa`badhI yathArtha jJAna ane nizcaya-vyavahAra sa`badhI yathAya bAdha che. e bemAMthI ekanu' paNa ajJAna namaskArane laukika namaskAra banAve che. e jJAna kadAca peAtAne na hoya paNa maMtra pradAtA gurune hAya, te hajI cAle. emAMthI ekeyane na DhAya, tA na cAle. laukika ithA ane laukika namaskAra, alaukika jIvananI dhyeyanI prAptimAM apUratAM nIvaDe che. 601 laukika dayA mukhyatve dravya dayArUpa hoya che. tenA viSaya tarIke samagra jIvAti nathI hotI, samagra jIvanati pratye dayA bhAva yAne snehabhAva SaovanikAyanA yathAya khAdhathI pragaTe che. nizcaya ane vyavahAra e e naya che, STikANu che. AgaLa gheADA ane pAchaLa ratha e dRSTikANu apanAvavAthI-arthAt nizcayaSTi hRdaya dharIjI, pALe je vyavahAra; puNyavata te pAmaze, bhavasamudranA pAra.' temAM tAranAra A sRSTinA dAtA joIe. kAraNa ke AvI STinA svAmI A STine vizvadaiSTi paNa kahe che. te A dRSTinI jaina che. A. 76 zrI arihatA che, evI dRDha samaja rahevI zrI ahita ja che. parane svAdhika bhAva ApavAnuM daivata pragaTavu' jIvamAM zivanu' darzana A dRSTi karAve che. tethI tene jinadRSTi paNa kahe che, zrI paMcaparameSThi namaskAranA sAra paNa e ja che ke--jIva mAtranA hAdika satkAra kareA. A satkAra e eka evu` mahAna satkArya che ke, jenA prabhAve jIva, zivapadane adhikArI bane che. A satkArya te bhAva namaskAra che. Wan
Page #638
--------------------------------------------------------------------------
________________ }02 Atma-utthAnane pAyA abheda manuSya peAtAnI jAta pratye kSamAzIla, udAra ane sahiSNu hoya che, tethI peAtAnA doSane bhUlI zake che ane guNane yAda rAkhe che. bIjAnA guNane ane peAtAnA doSane jhaTa bhUlI jAya che. bIAnA doSane ane potAnA guNane sArI rIte yAda rAkhe che, tenI pAchaLa peAtAnA-parAyAmAM bhedabuddhi mukhya kAraNa che. bhekabuddhinu kAraNa AtmajJAnanA abhAva che. AtmajJAna vadhavAthI sva-para bhedabuddhi TaLI jAya che. 6 jene huM peAtAne samajuM chuM, te mAtra mArA dehamAM ja nathI; paNa sava dehamAM rahelA che. eka ja amAsa DhaheAmAM prasarelA che, vasele che. arthAt Atmatvena AtmA sarva samAna che--ema mAnavAthI sa va pratye svatulya sahiSNutA udAratA ane kSamAzIlatA pragaTe che. cittazuddhi thavAthI AtmajJAna vadhe che. vyApaka AtmajJAna samagra sRSTi sAthe ekatvabuddhi pedA kare che. sva-para bheda buddhi TaLe che. AtmA-AtmA vacce bheda rahe che, tyAM sudhI abhaya-abheda-dveSa Adi uttama guNA dabAyelA rahe che, , 'vasudhaiva kuTumnam ' nI bhAvanAnA ekaDA zIkhavADanAra maMtrAdhirAja zrI navakAranA ArAdhakane paNa bhedabuddhi khaTakavI jeIe. A bheda-buddhi ja AtmAnA ari che. tenA nAza 'namA' arihaMtANu' kare che. namaskAranI pariNati eTale abheda buddhinA sacATa anubhava sarva jIvAne cAhavAnI zreSTha kaLAmAM nipuNatA sAdhIne ja jIva, zivapakSanA adhikArI bane che. A cAhanA te sneha pariNAma che. je abhedabuddhinA paripAka che. ER divyatA ane kSudratA manuSyamAM rahelI nikharaLatAonA lAkA jeTalA tiraskAra kare che teTale tenAmAM rahelAM maLa ane zakayatAonA Adara karatAM nathI tenI jaDatA para jevA jorathI ghA kare che tevA ke tethI aDadhA jorathI paNa tenAmAM rahelA caitanyane Adara karatAM nathI. manuSyamAM dekhAtI kSudratA jeTalI khUMce che teTalI tenAmAM rahelI virATatA pratye prema karavAnA leza mAtra vicAra karatA nathI. manuSyanI cetAnIyata leAkAne najare turaMta caDhI jAya che parantu tenI divyatA tA temanAM dhyAna bahAra ja rahI jAya che.
Page #639
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyatA ane kSudratA dareka vyaktimAM jaDatA ane caitanya ane vaselAM che. jaDatA tene adhAti tarapha khece che. caitanya tene urdhvagAmI banAvavA koziSa kare che. vyakti mAtranA jIvanane A nira'taranI khe`catANu anubhavavI paDe che. jaDatA je ke TALI TaLI zakatI nathI. chatAM tene caitanyane AdhIna karavI hAya to tema karI zakAya che. A hakIkatamAM manuSyanA uddhAranA bIja rahelAM che. paDavu' sAhajIka che e vAta mAnI laIe te paNa caDhavu' e sAva asvAbhAvika nathI, ema paNa mAnavu paDaze. jaDatAneA bejo 'cakIne paNa caitanya-5'kherU gagana bhaNI uDavA pAMkha phaphaDAvyA kare che ane te UDavAmAM eka divase jaDatAne khaMkherIne saphaLa thaze, evI zraddhA zakhavI asthAne nathI. tattvadRSTie vicAra karatAM manuSyamAM sUkSmarUpe divyatA rahelI che ane te tenA sthUlajIvanamAM pragaTa thavA mathAmaNa karyA ja kare che. ATaluM samajamAM AvyA pachI koIpaNa vyaktinA tiraskAra karavAnuM aMtarathI mana thatuM nathI. manuSya svabhAvanI A urdhva gAmitA para vizvAsa mUkayA pachI kAI paNa vyaktine anAdarathI jovAnI Teva chUTI jAya che. ane AdarathI jovAnI Teva paDe che pachI te ajJAnIone hasatA nathI ke duSTA pratye ghaNA darzAvatA nathI. bALakanI duba LatAnI te hAMsI karatA nathI ke strIone akhalA gaNIne tucchakAratA paNa nathI. te jANe che ke duSTatA, dukha`LatA ke ajJAnatA e tA caitanyanI AjubAju vITaLAyelI azuddhie mAtra che. sAnAnI kAcI dhAtumAM mizrita thayelAM khaDaka maTADI ke anya dhAtuone joIne kAI sAnAne pheMkI detu' nathI. tA pachI addabhuta zakayatAAthI bharelA vyaktitvavALA mAnavane zI rIte tiraskArI zakAya vyaktimAM rahelI suvaNu` samI divyatA para teA prema ja pragaTAvI zakAya-nIcamAM nIca gaNAtA manuSyA paNa zreSThatAnA adhikArI banyAnA agaNita dAkhalA che-te batAvI Ape che ke manuSyamAM rahelI divyatA e satya che kintu bhramaNA nathI. nIcamAM nIca vyaktinA paNa anAdara nahi karatAM zakya hoya teA tenAmAM rahelI divyatAne pragaTa karavAmAM sahAya rUpa banavu' -e ja parama dharma che. je duSTatAthI kaMTALI suvaNa jevI divyatA phai'kI devA prayAsa kare che, temane manuSyamAM rahelI aMtima sArarUpatA upara haju vizvAsa utpanna thayA nathI. mahAna puruSane e vizvAsa hatA. tethI teoe koInA tiraskAra karyAM nathI. sava pratye samabhAva prema ane ahiMsA pramAyAM che. Wan peAtAnA Atma-svarupanA anubhava karavA mATe zrIahi tAne namaskAra anivArya che. zAstro sva-rUpa tarapha AMgaLI cIMdhe che. maMtra sAthe rahIne sva-rUpanA anubhava karAve che. zAstra e mAga daza ka che. mantra e sAthI che. sva-rUpa e paheAMcavAnuM sthAna che.
Page #640
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 Atma-hatyAnane pAme sAmUhika-sAdhanA janatAnA AdhyAtmika jIvanamAM sAdhanAnuM mahatava khUba ja che. kAraNa ke te mAnava samUhane divya jIvanane paraspara saMbaMdhI sahetukatA ane ekatAnI sUjha Ape che. samUha sAdhanAne hetu mAtra sAdhakonA jIvanamAM AdhyAtmika hetunI jAgRti ANavA pUratuM ja nathI, paNa saMsAramAMthI ciMtA ane dhamAlathI para thaIne sahAnubhUtibharyA vAtAvaraNamAM AdhyAtmikatAnI prAthamika svarUpanI sAdhanA karavAnI taka meLavI ApavAno che. brahma muhUrtamAM nidrA tyAgIne prArthanA, dhyAna vagere nitya-niyamitapaNe karavAthI mana ane zarIranuM niyamana thAya che. ane potAnI jAtane AdhyAmikatAthI bharI devAya che. sAdhanA eka yAtrika kriyA jevI na banI jAya tenI pUratI kALajI rAkhavI joIe. sAdhanAmAM keTalo samaya gALo che, te mahatvanuM nathI, paraMtu dainika jIvanamAM tenI kevI ane keTalI asara thaI rahI che, te sauthI vizeSa mahattvanuM che. sAdhanA, prArthanA samaya pUratI nathI. paNa samagra jIvanamAM vaNI levA mATe jIvanane sAdhanAmaya banAvavA mATe che. sAdhanA jIvanamAM vaNAya eTale jIvanamAMthI svArtha nIkaLI jAya, hRdayamAMthI saMkucitatA nAbUda thAya, manamAMthI kaTutA vidAya thAya. arthAt AtmAnI moTapa vaDe samagra jIvana samRddha bane. sAdhaka jIvana eTale AtmAthI jIvana.dayA-dAna,kSamA saMteSa matrI-pramodAdimaya jIvana. AdhyAtmika sAdhanAnA prasAra mATe vadhu prayatna karavAthI sapurUSonA AzIrvAda maLe che. sAdhakane paramAtmA taraphathI vidyA, tuSTi, devI ezvarya, kevalya ane mekSa maLe che. tethI sau citAmukta ane AbAda bane che. AbAda eTale "A" evA "huM"ne bAda karavAthI sAMpaDatI zuddhi ane siddhi. AvI sAmUhika-sAdhanA acUka vizvakalyANakArI nIvaDe che. anumodanAthI anubaMdha ApaNe je anuSThAna karIe chIe, te anuSThAna jyAM jyAM thatuM hoya, tenI anumodanA karavI joIe. kema ke trikaraNagathI dharma paripUrNa bane che. pApa kare che, te tene te pApane baMdha paDe che, tema te pApanI prazaMsA cAne anumodanA karanAra ane karAvanAra badhAne te pApane baMdha paDe che. pApanI adhika prazaMsA karanArane adhika pApa lAge che, kAraNa ke AtmAnuM ahita karanArA pApanI prazaMsA karIne te pite pApa te bAMdhe ja che, paraMtu te pApanAM
Page #641
--------------------------------------------------------------------------
________________ anumeAdanAthI anubaMdha 65 bhArobhAra vakhANa karIne bIjA bhaki temaja vizvAsu mANasane paNa tema karavA prerIne te adhika pApa vaDe khavAya che. pApanA karanArane paLa Ave pastAvA thavAthI yA sadgurunA sadupadezathI yA nimittanA joge pApathI pAchA pharavAnuM ane che, paNa pApanI anumAdanA karanArane tA pApa vadhatuM ja jAya che. evI ja rIte dharmAMmAM paNa samajavuM". dhama karanAra pAte te puNya bAMdhe che, paNa te dharma karAvanAra ane tenI anumAdanA karanArA paNa puNya bAMdhe ja che, eTalu' ja nahi paNa kathAreka dharma karanArA karatAM paNa adhika puNya bAMdhe che, vAta ema bane che ke, dharma karanArane (me' ATalA dharma karyo e matalakhanA) ahakAranA sa'bhava rahe che. jayAre karAvanArane laghutA (namratA) rahe che. chatAM kayAreka ahaMkAra spazI jAya che. ( joyu! mArI preraNAthI kevA dhama thaI rahyo che !) e matalabaneA. jyAre sAcA dilathI anumAinA karanArane, AvA koI ahaMkAra Adi dveSanI sa'bhAvanA na rahetI hAine, tene ghaNA moTA lAbha thAya che, enA artha e nathI ke dharma karavA ane karAvavA na joIe, paNu karavA ane karAvavAnI sAthe tenI anumeAdanA paNa avazya karavI joI e. je dhama karavA game, karAvavA game, te ja dharmanI anumAdanA na karI zakIe, tA ApaNA dharma adhUrA rahe. traNe kALa ane traNe lokanA dhanI (zrI jinavarASTi anuSThAnAnI) anumeAdanA thavI joie, te adhika phaLadAyaka bane che. karaNa (karavuM, te) biMduM che. anumAdana siMdhu che. anumAina e mahAra (chApa) lagAvavA rUpa hoIne tenAthI zreSTha anukha'dha paDe che. dharmAMnI (dharma karavAnI) sAmagrI maLavA chatAM, tenA upayoga pramAdamAM thAya che, kAraNa ke karela dharmanA anubaMdha nathI paDyo. ApaNe jAte karatA hoIe, ke bIjA karatA hoya, paNa te dharmAMnI anumeAdanA jo cUkI javAya che, te tenI asara upasceATiyA banI jAya che. dharmanuM mULa maLyA pachI, jo dhane bhUlI javAya te te niranubaMdha dharma che. anubaMdha amedanathI paDe che. pratijJAmAM eka paNa karaNa adhurU' hAya, te te na cAle, tema dharma paNa trikaraNacAge thavA joIe.
Page #642
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-hatyAnane pAye anumAnapUrvaka karaNa samyam bane che. ApaNe je dharma karIe chIe te ja dharma zrI saMghamAM, ke anyatra keI karate heya. te enI paNa DayAmAM anumodanA heya, te ja te dharma saphaLa kahevAya che. paNa je pitAnA ke pitAne tyAM thaI rahelA dharmane hayuM hoya ane bIjAne tyAM thaI rahelA dharma ke dharma pratye, aNagame ke aprIti hoya, te pite karela dharma niSphaLa che arthAta te dharma muktirUpI phaLa ApI zakta nathI. uttama ya yA prasaMga jotAMveMta hRdayamAMthI harSanA udagAra nIkaLI paDe che. te ema sUcave che ke, uttamanI anumodanA karavAnI yogyatA ApaNI aMdara te che ja! uttamottama evA dharmAnuSThAne thatAM joIne, ke thayelAM sAMbhaLIne te gyatA soLe kaLAe khIlI uThavI joIe, ApaNA haiyAmAM harSanI bharatI AvavI joIe. ApaNI jabAnamAM miThAza chuTavI joIe, ApaNa AmAM harSAzru nIkaLavAM joIe. A badhAMthI anumodanA prANavaMtI bane che. anubaMdha gADha bane che. uttama dharma karaNa mATenI lAyakAta puSTa thAya che ane uttama dezakALAdinA ge uttama ArAdhanA dvArA karmo khapAvIne AtmA muktigAmI bane che. bhavyatva paripAkanA upAyo bhavyatva (AtmAnA muktigamana-gyava)nA paripAka mATe jJAnI bhagavaMtoe traNa upAya batAvyA che. 1. duSkatagaha 2. sukRtAnudana 3. zaraNagamana. jyAre jyAre dAkha ke pratikULatA Ave, tyAre tyAre "e mArAM ja pUrvakRta pApanuM phaLa che ema mAnIne bIjA koI upara veSa na kara, te duSkatagaha che. duHkha Ave che, pApanA udayathI. pApane udaya pApa karavAthI thAya che. pA5 ApaNe pite karIe chIe, emAM koInuM anumodana hotuM nathI, kAraNa ke lekamAM pApa niva che. pApa kare tenI loko paNa niMdA kare che, mATe pApanA kaTu phaLa vakhate bIjAne doSa na devAya paNa ene samabhAve vedavuM joIe. pratikULatA vakhate bIjAne deSa devAnI ApaNI Teva che, te beTI che. anukULatA bIjAne kAraNe maLe che, temAM anekanI sahAya hoya che, te vakhate paNa pApa karIe, te tenI javAbadArI potAnI che. pApanA phaLamAM deva pitAne hovA chatAM, bIjAne DeSa devAnI vRtti te ja mithyAtva che.
Page #643
--------------------------------------------------------------------------
________________ avyatva paripAkanA upAya }07 duHkhamAM vajra jevA kaThora banavu. joie. peAtAnA du:khamAM bIjane thA mATe takalIphamAM mUkavA ? e vicArathI AvatI namratA duSkRtagahartA che. tenAthI pApane anukha dha aTake che. sukRtAnumeAdana bhavyatva paripAkanA traNa upAcA paikI duSkRtagoMnI pachI, sukRtAnumAina Ave che. ApaNe je sukRta karIe chIe, tenI anumeAdanA karanAra hAya, te te sukRta sArI rIte thAya che. te je khIjAe anumAdanA karI tenA haSa dhAraNa karavA, te sukRtAnumAnanA, peAtAnA puNyanA udayanI anumAdanA nathI karavAnI paNa ApaNane zubhamAM je sahAya kare che, tenuM anumAnana thavu joie. sArA kuLamAM janamyA te mAtApitAnA puNyathI che, ema mAnavu joIe, teA ja namratA Ave che, kAraNa ke e puNya paNa bIjAnI sahAyathI meLavela che. dAna Apavu' hAya teA lenAra joIe. pUjA karavI hoya teA pUjya vyakti joIe. dIkSA levI hAya teA gurU joie. bhaNavAmAM bIjAM (racelAM) zAstro bhaNIe chIe. ApaNA Atmahita mATe jemaNe sahAya karI che. tenuM anumAina te sAcI sukRtAnumAdanA che. ATalI sthitie paheAMcavAmAM keTakeTalAnI sahAya lIdhI che ? bIjAnA upakArane kRtajJabhAve mAthe caDhAvavAmAM ApaNe uNA utarIe chIe paNa ApaNe bIjA upara je upakrAra karIe chIe, tenI Thera Thera jAherAta karavAnuM cUkatA nathI. sAcA sAdhake darekanA upakAra mAnavA joIe. ApaNI bhUla bIjA khamI zake te ApaNe paNa bIjAnI bhUla khamavI joIe. ApaNI bhUla khamI khAnAranA pazu upakAra mAnavA joie. zaraNugamana zaraNagamanathI duSkRtagaha ane sukRtAnumAinA phaLe che. zrI arihaMtA icAre ya ApaNane zaraNu Ape che, paNa ApaNe letA nathI. kAraNa ke teo 'ApaNane zaraNa Ape che' evI zraddhA ja nathI. duSkRtagA~ ane sukRtAnumAinathI aMtaHkaraNu zuddha thayA pachI ja, zrI ariha'tADhinA zaraNe javAnI yeAgyatA pragaTa thAya che. bhIMta sAme UbhA rahevAthI ka'i na dekhAya. da Nu sAme UbhA rahevAthI ApaNuM bhautika svarUpa dekhAya che, tema zrI arihatA ApaNane ApaNuM vAstavika svarUpa batAve che. tenA smaraNu vaDe ApaNA svarUpanu
Page #644
--------------------------------------------------------------------------
________________ 608 Atma-utthAnane pAyo samaraNa thAya che, te ja sAcuM zaraNa che ane e zaraNa-duSkRtagaha ane sukRtAnamedanathI aMtakaraNu zuddha thayA pachI ja prApta thAya che. zrI arihaMta paramAtmA 13mAM guNasthAnake rahelA che. zrI siddha paramAtmA 14mA guNasthAnake rahelA che. sAdhu bhagavaMte 6-7mAM guNasthAnake rahelA che. e badhA nirmaLa AtmAomAM dharma rahela che. temanA smaraNathI AtmAnA sAcA svarUpanuM bhAna ane jJAna thAya che. temanA smaraNathI AtmAnA sAcA svarUpanuM bhAna ane jJAna thAya che. rUpa dekhADe te paNa AtmasvarUpa dekhADe te arihaMtasiddha, e AtmasvarUpa jevA prayatna karavo joIe. AtmAnuM zuddha svarUpa, arihaMta-siddha rUpa che. e jANyA pachI bhaya raheto nathI, kAraNa ke A jAtane AtmA ApaNe sAthe ja rahevAne che. AtmasvarUpane jANavA ApaNA jJAnacakSune vikasita karavA joIe. vyavahArathI ApaNe AtmA saMsArI ane nizcayathI siddha kavarUpI chee baMne svarUpe atyAre majuda che. zuddha nayanI bhAvanA mATe zrI arihaMtAdinuM zaraNa levAnuM che. tethI ja badhI pharIyAda dUra thaIne Atmanniti thAya che. vANInI divyatA vANI e vicArane pragaTa karavAnuM sAdhana che. vAlabdhi' dvArA AtmA zrApa, AzIrvAda ApavAnI zakti dharAve che. mitavANI samyapha ciMtanamAM hetu bane che. mATe ciMtana ThIka thaI zake te khAtara vANI parimita bolavI joIe. hitakArI paNa vANI mita bhASAmAM satya sApekSapaNe bolavI joIe. manamAM UThe te paNa vANI che. te gUDha vANI che. tene parAvAka kahevAya che. te vaDe paNa guNagrahaNa ane hitaciMtana thavuM joIe. aniMdA ane guNagrahaNa te hitavANInuM lakSaNa che. hitavacana oparezananI jema ubhaya mAnya rahevuM joIe. arthAt zrotA-vakatA ubhayane mAnya hevuM joIe. vAgU labdhi mATe satya. samyapha ciMtana mATe mita, pacyavacana bolavuM. niMdA pITha pAchaLa thAya che, hita buddhithI sanmukha deSa prakAzana te hita ciMtanAtmaka vANI che.
Page #645
--------------------------------------------------------------------------
________________ trikaraNa yoga manyare zo karava" = viruM vAAnidhana maumitra arthAt sada vastunuM manana te mauna che. kevaLa vANI-nirAdha e ja mana nathI. mananapUrvaka karelA maunathI vANanI zakti vadhe che. pANInI zaktinI jema vANInI zakti paNa sarvamAnya che. doSa dehanA che, tethI nazvara che ane guNa AtmAnA che, tethI amara che. doSa dehanI sAthe bharamIbhUta thAya che. satya, prema, nirbhayatA vagere sadaguNa AtmAnA dharma che. tene mananapUrvakanuM bhASaNa sabaLa asara kare che. keInA paNa Sa gAvAthI jIvana pavitra nathI thatuM, paNa dUSita thAya che. te vANIne bagADa che, darUpaga che. pANInI jayaNAnI jema vANInI jayaNA bhASAsamitinA pAlana vaDe karavI joIe. nibaMdha jaLanI jema viveka vagaranI vANuM 5Na vinAzaka nIvaDe che vANI AMtara che, zabda bAhya che. te vaDe vANI vyakta thAya che. atira vANIthI AMtarabhAva UThe che. tenI vizva para moTI asara thAya che. trikaraNa cAga ArAdhanAmAM yAda karaje, devadarzanamAM yAda karaje. yAtrAmAM yAda karaje, saMghanI vatI darzana karuM chuM, ItyAdi samAcArInI pAchaLa che Azaya raheluM che? zrI jinazAsananI pratyeka ArAdhanA traNa karavuM ane traNa vegathI karavAnI hoya che, pachI te pratikramaNa che, ke paDilehaNa he, prabhunI bhakti che ke zrI navakAranuM smaraNa he, aDhAra hajAra zIlAMga che ke micchAmi dukkaDa che, paNa temAM traNa karaNa ane traNa ga hevA joIe. traNa karaNa eTale mana-vacana kAyAne vyApAra ane traNa vega eTale manathI, vacanathI ane kAyAthI thatuM karaNa karAvaNa ane anumodana, manathI jema karavAnuM che, tema jeo nathI karatA teo kare ane jeo karI rahyA che tenuM anudana thAya tyAre mananA traNa pega sadhAya che. e rIte vacananA ane kAyAnA karaNanI sAthe karAvaNa ane anudana joDAyelA hoya che, te te kriyA zuddha bane che ane muktiparvatanAM phaLane ApanArI thAya che. mukita eTale avyAbAdha sukha, te sAdhya che pachavanikAyaNita e sAdhana che. avyAbAdha sukhane vicAra e AtmAnA udarvatA sAmAnyane uddezIne che parajIvanikAyanuM hita e AtmAnA tirya sAmAnyane uddezIne che. A, 77.
Page #646
--------------------------------------------------------------------------
________________ 610 Atma-hatyAnano pAyo vastumAtra sAmAnya vizeSa rupa che. sAmAnyanA be bheda che. ekatirthaka ane bIjuM u. pradeza bhede abheda te tiryaka sAmAnya ane kALabhede abheda te urvatA sAmAnya. vizeSa paNa be prakAranuM che. eka guNarupa ane bIjuM paryAyarUpa. guNarUpa vizeSa e tirthaka sAmAnyanuM vizeSa che ane paryAyarUpa vizeSa e urvatA sAmAnyanuM vizeSa che. guNa e sahabhAvI paryAya che ane paryAya e kamabhAvI paryAya che. kamabhAvI paryAyarUpa vizeSanI AsaktinuM nivAraNa urvatA sAmAnyanA vicArathI sadhAya che, sahabhAgI paryAyarUpa vizeSanuM ayogya AcaraNa tiryaka sAmAnyanA vicArathI nivArI zakAya che. saMsArarUpa viSaya kaSAyano pratIkAra A rIte ubhaya prakAranA sAmAnya dharmanA vicArathI utpanna thatA samabhAva vaDe sAdhI zakAya che. tethI dharmanA, veganA, adhyAtmanA lakSaNamAM zAkta anuSThAnanI sAthe mithyAdi bhAvone praveza kahe che. AgamabhASAmAM trikaraNa yoga zabda ane gabhASAmAM mithyAdi bhAve eka ja arthane kahenArA che. parvAdhirAjano prabhAva zrI paryuSaNa parvamAM samyakatva, virati, apramAda ane akaSAyAdi, mokSanA hetu enuM sevana thAya che. kupaNa dAtAra bane che. kuzIla suzIla thAya che, tArahita paNa tapasvI thAya che. yArahita dayALu bane che ane nidharmI dharmI bane che. dAna, zIla ane tapa sAna, darzana ane cAritra, Adi guNenI A mahAna divasamAM puSTi thAya che. parvAdhirAjane puNya prasaMga pAmIne, deva-guru-dharmamAM niSThA vadhu daDha bane che. zrI saMgha, sAdhu ane sAdhamikanI bhaktino pravAha prANavaMte bane che. sAmAyika, pratikramaNa ane pauSadhanuM joradAra vAtAvaraNa jAme che; kSamA, namratA ane saraLatA, sAcA rUpamAM khIlavA mAMDe che, zIla, saMteSa ane brahmacaryAdi guNonI puSTi thAya che ane A paMcamakALamAM paNa A parvAdhirAjanA prabhAve puNyAtmAe caturtha kALanI samAna AcaraNa kare che. zrI paryuSaNa parva e krodhAdinA nAzane utsava che. mithyAdi bhAvanAone mahetsava che. A suparvanA suge anAdinAM AtmAnAM saMbaMdhI banI beThelA evA kaSAyAdinuM mRtyu thAya che, tethI munie muMDana karAve che. munie Ane "keza-leca" kahe che enI pAchaLa A artha paNa ghaTAvI zakAya che. zrI paryuSaNa parvamAM nava prakAranA puNyanuM poSaNa thAya che ane aDhAra prakAranA pApanuM zoSaNa thAya che. mithyAtva, avirati, mAda, kaSAyAdi baMdha-hetuone tyAga thAya che.
Page #647
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa prakRtinA parivata nA 61 zrI paryuSaNa parvanA pradhAna kanyA pAMca che. 1. paheluM kartavya che, ' arpAra pravata`na.'enA sAmAnya artha che, jIvadayAnuM pAlana karavu temaja karAvavu" e ane rahasyAya che, 'sava thI priya vastunuM dAna karavu? e sarvAMthI priya vastunA dAna dvArA e puravAra karI zakAya che ke, parvAdhirAja amane savathI adhika pyArA che.' 6 2. bIjuM kartavya che ' sAdharmika vAtsalya' jenA sAmAnya artha che, ' sAdharmika tarapha vAtsalya dAkhavavu'' te. ane rahasyA che, ' zrI jinAjJA-vatsalatAne pAtra banavu' e. AjJAkAranuM vAtsalya temanI AjJA pratye vAtsalya darzAvavA dvArA pAmI zakAtuM hoya che. jemAM sarva dharmanA samAveza thaI jAya che. 3. trIjuM katavya che, ' paraspara kSAmaNA' parasparane trividha khamAvavA te, je khame te name. je khamI zake te namI zake. je khamI zake te khamAvI zake. pAyAnuM mahattva khamavAmAM che. parvAdhirAjanI ArAdhanAnuM amRta rageragamAM pati tyAre thAya, ke jyAre AAdhaka AtmA jagatanA sarva jIvane khamavA-khamAvavAnA pariNAma vaDe pUrepUrA raMgAI jAya ! 4. cAkSu' `vya che, 'aThThamanA tapa' saLa`ga traNa upavAsanA A tapa pApa-paMkane zASavAmAM madhyAhnanA sUryanuM kAma kare che. 5. zrI paryuSaNa parvanuM pAMcamuM kavya, caitya-paripATI' che. caityaparipATI eTale nija-nagara sthita zrI jinacaityone vidhi-bahumAna pUrNAMka juhAravAM! zrI jinezvara devane bhAvathI bheTavAnuM A katavya pApane bheTavAnI adhama vRttine kha MkherI nAkhavAmAM praca'Da pavananuM kAma kare che. A pAMca kartavyAnA pAlanathI dAna, zIla, tapa ane bhAvarUpa dharmanI ArAdhanAmAM apUrva vega Ave che, ane zrI jinAjJAnA amRtane jhIlavAmAM AtmA apUrva ucchvAsa dAkhavatA thAya che. cu mULa prakRtinA parivatanA mananI IcchA sva pratyethI vALIne sava pratye vALavAmAM Ave teA, sukha-duHkha, rAga-dveSa, kAma-krodhanI vRttionA aMta Ave che. tenuM utpatti-sthAna ' asmitA ' hatuM, te rahetuM nathI. * asmitA 'nuM prathama rUpa 'huM' rahetuM nathI. tenuM bIjuM svarUpa ' ahaMkAra, che, te paNa rahetA nathI.
Page #648
--------------------------------------------------------------------------
________________ phizara Atma-utthAnano pAyo manane saMbaMdha vArthanI sAthe thAya te "asmitA' abhimAna jAge, paNa sarvanA hitanI sAthe thAya te "asmitA" "hupaNuM utpanna thaI zakatuM nathI ane tenI sAthe sabaMdha rAkhanArI vAsanAo paNa jAgatI nathI. mULa prakRtine parivartana karavAno ekane eka upAya manane saMbaMdha vanA bhautika sukha sAthe na thavA de ane sarvanA hitanI sAthe karavo te che. sarvanA sukhanI IcchA jAgyA pachI ahakAra ane mamakAranA sthAne samarpaNa ane sevAbhAva ja ubhuM rahe che paramAtma-bhAvane samarpaNa ane jIvAbha bhAvanI sevA e tenuM phaLa che. ahaMbhAvane vilaya. ahaMbhAva saMsAra-bhramaNanuM kAraNa che. tenA "hakAranI upara "rakAra rUpa agnibIjA sthApana karavAmAM Ave te ArAdhaka, e agnibIja vaDe ahaMbhAvanuM dahana karI zake. jethI ahaMbhAva bhasmIbhUta thAya ane ethI "ahaMkAranI taravamayatA sthApita thAya che. tatva eTale ceya athavA rahasya. taravavit eTale yathArtha jANanAra. sAmAnya rIte ema mAnavAmAM Ave che ke, samAdhi te rogIo ja lagAve. samAdhimAM zarIra ane sthAna bhUlI javAya che. tevI avasthAne yogIo ja nahi, paNa pitAnA rojIMdA jIvanamAM dareka jIva anubhava karatA hoya che. bhale e samAdhine prakAra alaga hoya. jIvanamAM je kArya ane je vastu upara prati heya tevA kAryamAM dareka jIva (kSaNika) samAdhine anubhava karate hoya che. eka premI bIjA premInI yAdamAM pitAne zuM nathI bhUlI jate ? A rIte je vizvanA sarva jI sAthe prema keLavAya, te vizva premI paramAtmAnI yAmAM keTale AnaMda Ave ! samAdhi sukhano upAya. vizvanA sarva jIvonuM hita citavanAra zrI arihaMta paramAtmAnI yAdamAM AnaMda AvavA lAge tyAre samajavuM ke tamAre temanI sAthe vega thaI gaye. ethI samAdhi Avaze temAM zAzvata AnaMdane anubhava thaze. te roga ane samAdhi sAdhavA mATe manane keLavavuM paDaze. jagatanA sarva jenuM hita thAya ane sarva ivenuM hita cAhanAra ane karanAra paramAtmAne vijaya thAya
Page #649
--------------------------------------------------------------------------
________________ vastu ane vAsane 610 e bhAvanAne manamAM vAraMvAra lAvavI paDaze. e bhAvanAnA pudagale cAra rAjakamAM phelAIne sarvatra zAtine prasAra karaze. "vizvamAM zAti prasAranAra bhAvanAne ane zAnti varasAvanAra zrI arihaMta paramAtmAne vijaya thAo." A mahAmaMtranuM jeo raTaNa karaze teo cittanI samAdhi pAmaze. samAdhinuM sukha meLavaze. ane zAzvata zAMtino anubhava karaze. vastu ane vAsanA gharanA AMgaNe kacare heya e gaMdakI gaNAya che. e ja care khetaramAM khAtara gaNAya che; e nyAye dhana paNa svayaM pote sAruM ke narasuM nathI, e kayA sthAne vaparAya che e uparathI te sAruM yA kharAba Thare che. zrI e mohInI rUpe bhale bhayaMkara hoya, paNa mAtA rUpe mahAkalyANinI che. kIrti e kAmanA rUpe bhale kALI nAgaNa heya kiMtu satyanI kAMti rUpe parama sahAmaNI che. matalaba ke, vastumAM pApa nathI paraMtu vastunI vAsanAmAM pApa che. vastu jyAre koInI vAsanAnuM svarUpa dhAraNa kare che, tyAre te vastu pApa yA puNyanuM prabaLa nimitta banI jAya che. ekanI eka vastune bhinna bhinna mANase pitAnI AMtarika megyatA anusAra jotA, temaja mUlavatA hoya che. vastune tenAM svarUpe jovI, te yathArtha daSTi che. te vastune vAsanA, IcchA ke mamatA vaDe jovI e mithyAdaSTi che. saMpattine bhega arthe vAparanArAone teTe nathI, kiMtu tenI succhathI mukta rahIne jagata-kalyANa arthe vAparanArA mahAna sAmarthyane saje che, tethI lakamI-e doSa nathI paNa Adaza vinAnA vAsanAgrasta manuSyanA hAthamAM, te deSarUpa, baMdhanarUpa ke sArahIna bane che. je vastuo vAsanAnA sAdhanarUpe viSane prasAre che te ja vastuo satyanA sAdhanarUpa bane tyAre amRtane varasAve che. vastu te tenI te ja rahe che, paNa tenA tarapha je bhAva hRdayamAM hoya che, yA jotAM je bhAva tenA pratye jAge che, tevuM vAtAvaraNa mANasanI aMdara-bahAra te vastu saje che.
Page #650
--------------------------------------------------------------------------
________________ 614 Atma-utthAnaneA pAye bhASAvizuddhi sukhamaya ane saphaLa jIvana jIvavA mATe jema manazuddhi, antazuddhi, dhanazuddhi, vaazuddhi, zarIrazuddhi vagerenI jarUra che, tema vacanazuddhinI paNa jarUra che. jIvanavyavahAra mATe upacAgamAM AvatA dhana, anna ane vAdi khAdya padArtha che, tema viveka, vicAra ane vacanAdi aMtaraga padArtho paNa che. dhanAdi khAdya padArtho vinA jema eka divasa paNa cAlatuM nathI, tema vacanAdi abhyaMtara padArtho vinA eka kSaNa paNa cAlI zakatuM nathI. tethI ja kaviee gAyuM che ke ja kSIyante khalu bhUSaNAni satataM, vAgabhUSaNaM bhUSaNam / khIjA' AbhUSaNA kharekhara kSINa thaI jAya che, jyAre vANIrUpI AbhUSaNa mANasane satata zAbhAve che. agreja kavi relee paNa kahyuM che ke The tongue is the instrument of the greatest good and the greatest evil that is done in the world. duniyAmAM vadhAremAM vadhAre bhatuM ke vadhAremAM vadhAre bhUMDu karavAnuM sAdhana jIbha che. duniyAnuM bhaluM ke bhUMDuM' karavAnu` sauthI adhika sAmarthya vANImAM che, enA kAnAthI InkAra thaI zake tema che ? vizvopakArI zrI jinezvaradeva satya-taravAnA upadeza karI; vizva upara je upakAra kare che, te temanA vacanAtizayanA ja puNya-pratApa che. zarIrathI tanatADa majUrI karanAra majUra, je kamANI jIvanabhara majUrI karIne nathI karI zakatA, te kamANI vacanazakti dharAvatA eka kuzaLa vaktA ke vakIla eka kalAkamAM paNa karI le che. vacanavagaNA vacanazravaNathI mANasa dhamI bane che ane vacanazravaNathI ja mANusa adharmI bane che. mANasanA aMtaramAM rahelI sArI ke narasI vRttione jAgrata karIne bahAra lAvavAnuM sAmarthya jeTaluM vacanavagAmAM rahelu` che, teTaluM prAyaH khIja kazAmAM dekhAtu nathI. AjanI keLavaNImAM akSarajJAnane je prAdhAnya ApavAmAM Ave che, cAstramAM kevaLajJAna Adi pAMca jJAneAmAM, zrutajJAnane je mukhya padma ApavAmAM AvyuM che, tenI pAchaLa eka yA bIjI rIte vacana-sAmarthyanA ja svIkAra rahevA che.
Page #651
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAvizuddhi 15 sacetananA mukhamAMthI nIkaLeluM sIdhu vacana te asara nipajAvanAru thAya ja che. paraMtu acetana citrapaTo, phrAnogrAphI ke reDhiyAmAMthI saMbhaLAtA zabdonI paNa camatkArika asara AjanA mAnavInA jIvana upara pratyakSa anubhavAya che. vacanazaktinA prabhAva eka apekSAe jJAnazaktithI paNa vadhI jAya che. vacananA manana vinA jJAna paNa kAMi karI zakatuM nathI. jJAna grahaNa karavA mATe paNa vacananI jarUra paDe che. eka AtmAmAM rahelu jJAna, khIjra AtmA sudhI paheoMcADavA mATe, jJAnanA vAhana tarIkenuM kArya karanAra vacana sivAya bIjI kaI cIja che? tAtparya ke jJAnane prApta karAvanAra, saMskArita banAvanAra tathA sarvatra phelAvanAra vacanazakti ja che, vacanazakti be dhArI talavAra jevI che. jo tenA upayAga vivekapUrvaka thAya ta sva-para zreyaskara nIvaDe ane je tene upayAga vivekarahitapaNe thAya tA te ja zakti sva-para ghAtaka nIvaDe. e ja kAraNe keTalAka anubhavIene kahevu. paDayuM che ke Give your ears to all, tongue to none.' (Shakespeare) (kAna badhAne Ape|, paNa jIbha keAIne na Ape.) jIbha upara aMkuza kudarate paNa jIbha upara adhika sayama rAkhavAnI ceAjanA karelI che. kAna, AMkha e-me che ane jIbha eka ja che. chatAM be kAna ane be AMkhAne kAma eka ja soMpAyeluM che. jyAre eka jIbhane kAma be sAMpelAM che, eka khelavAnuM ane khIjuM khAvAnuM, A e kAma karanAra eka jIbha ane eka ja kAma karanAra be kAna ane be AMkhanI racanA ja jIbha upara adhika saoNMyama rAkhavAnuM' mANasane zIkhave che. tema chatAM mANasa e kAna vaDe jeTaluM sAMbhaLe che ane e AMkha vaDe jeTalu jue che, tenA karatAM khele che vizeSa. vendriya uparanA A asayama manuSya jAtane vadhAremAM vadhAre apakAra karanAra nivaDe che. jyAM-tyAM kajiyAe ane hRdayane saMtApa, aprItinI vRddhi ane prItinA vinAza, vairavRddhi ane virAdhanA dAvAnaLa vagere dekhAya che, e mATe bhAge vANInA durupayoganAM ja kaTuphaLa hoya che. jo manuSya khAlavAnuM evuM karI nAkhe, jeTaluM sAMbhaLe temaja jue che, te badhuM hRdayamAM rAkhatAM zIkhe, jarUra paDe tyAre paNa vicArIne ja koine paNa nukasAna na thAya tenI kALajIpUrvaka bAle, tA ghaNI ApattionA aMta Ape|Apa AvI jAya ane e
Page #652
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnanA pA mATe bhASAvizuddhinA zikSaNanI bhAre agatyatA che. jaina zAstrAmAM e zikSaNa sa`gIna rIte ApavAmAM AvyuM che. munieAnI vAggupti ane bhASAsamiti e zikSakSunu' sumadhura phaLa che. A zikSaNathI suzikSita thayelA muni satata bhASaNa kare, tA paNa koi apakAra karanAra thatA nathI. ane e zikSaNane nahi pAmelA AtmA echu' Ale te paNa phAyado karavAne badale nukasAna karanArA thAya che. zrI jaina zAstromAM cAritra e muktinuM parama aMga che. aSTapravacana mAtA e cAritranI janetA che. ane e bane bhASAvizuddhine AdhIna che. bhASAvizuddhi e paraMparAe muktinuM parama aMga banI jAya che. zrI jaina zAstroe munione sayA mauna dhAraNa karavAnuM' upadezyuM nathI. sa`thA mauna dhAraNa karavAthI vyavahAra mArganA uccheda thAya che ane bIjA paNa mithyAbhimAnAdi aneka durguNA peASAya che. e kAraNe munine jyAre jyAre khAlavAnI jarUra UbhI thAya tyAre-tyAre zAe batAvelA niyama anusAra tene khelavAnu` hoya che. ane e rIte zAsrAnusArI vacana khelavAmAM kuzaLa anelA suni cirakALa sudhI khele tA paNu anyane dhama mAM sahAya karavA dvArA lAbha kare che, cAra bhASA vacana-vinyAsamAM munine dharma-kuzaLatA akSavA mATe, zrI jainazAstromAM melavA lAyaka bhASAnA cAra prakAra batAvyA che. temAM khelavA lAyaka saghaLI bhASAonA samAveza thai jAya che. e cAra prakAra anukrame satya, asatya mizra ane anubhaya che mizra ane anubhaya e nizcayathI asatya che, tathA vyavahArathI satyAsatya che. jema ke azeAvana, zramasa dha e mizra bhASAnA prayAga che. tene aceAka pradhAna vana, zramaNa pradhAna sadha e apekSAthI kheAle tA satya che ane acekanuM ja vana, zramaNanA sagha, e rIte khele tA asatya che. anubhaya bhASA paNa ThaMgavA ke avinayanI buddhipUrvaka khele te asatya che, anyathA satya che. zAstromAM upayoga pUrNAMka khAlanAranI cAre bhASA ArAdhaka mAnI che ane anupaMcAgapUrvaka khelanAranI cAre bhASA virAdhaka mAnelI che. jaina zAstranI dRSTie bhASA nimittaka zubhAzubha sa`kalpa e ja ArAdhakapaNA ke virAdhakapaNAnu tattva che. tethI zubha sa'kalpa pUrvaka asatya bhASA paNa satya che ane
Page #653
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnA anubhava azubha sa`kalpa pUrNAMka satya bhASA paNa paramAtha STie asatya che. bhASA viSayaka A sALu' jJAna zrI jaina zAstromAM yathArtha rIte raheluM che. bhASAnI satyAsatyatA, sAvadya niravadyatA, sadoSa nirdoSatA ane vyavahAra-mizratA Adine je jANatA nathI, tevA agItAne jaina zAo khelavAnA paNa niSedha kare che. pachI upadezAdi karavAnI to vAta ja karyAM rahI ? 617 bhASAnI vizuddhi cAritranI vizuddhi kare che ane cAritranI vizuddhithI karma- nirjarA ane 28 prakAranA mAha-kSaya thAya che. mAhanA kSayathI kaivalya, kaivalyathI zailezIkaraNa, zailezIkaraNathI sa` sa`vara ane sava sa`varathI AtmA muktinu' sukha prApta kare che. muktinuM sukha sakala sAMsArika sukha samUhathI anaMta gaNuM che, du:khanA leza vagaranuM ane avinAzI che. vizuddha cAritranA pAlana vaDe A sukha maLe che. vizuddha cAritrapAlananA upAya bhASA vizuddhi che bhASA vizuddhinA upAya hita, mita, stAka ane avasarAcita bhASA vaDe guNakara vAkaye khelavAM te che TUMkamAM je khelavAthI rAga-dveSAdi dASA ghaTe ane samyagnAnAdi guNA vadhe te ja bhASA munine temaja vivekIne cAgya che, evA sava jJa bhagavaMtAnA upadeza che. R AnaMdane anubhava UMgha daramyAna ATha kalAkamAM mANasa seALa kalAkamAM gUmAvelI badhI zakti pAchI meLavI letA hoya che. sAmAnya mAnavInI khAmatamAM jAgRta avasthAmAM zarIra para mananI bhIMsa satata jAmelI hAya che. tethI aneka prakAranA tANu ane ghaNu te anubhave che. 'huM amuka chu', mArI jJAti A che, samAjamAM mAre A meleA che, A mArI milkata che, A mArA AsajanA che, mAruM' ane sagAonuM hita sadhAvuM joie. khIjAonu` game te thAya ! AvA AvA '' pada ane mamatvavALA vicAro manamAM satata cAlyA ja karatA hoya che. tene kSati pahoMcatAM krodhAddhi mANasa para savAra thai jAya che, ane pariNAme tenuM zarIra AghAta anubhave che. ane mana nabaLu' paDe che. dhana vagara huM duHkhI thaI jaIza! samAjamAM apakIrti gAya tA pachI kema jIvAya ? bAhya sAdhanA vagara ApaNe kema sArA gaNAie ? vagere prakAranI graMthiA tenI pAse sAcAM-gATAM ane na karavAnAM kAme karAve che. A. 78
Page #654
--------------------------------------------------------------------------
________________ 618 Abha-utthAnane pAye Ama roja baLatAmAM tela mAyA ja kare che ane pramANamAM alpa AyuSya bhogavI mANasa je kArya karavA jagatamAM janmeluM hatuM, te bhUlI bhaLatuM ja kArya karI maraNane zaraNa thAya che. sAcI dizAmAM tenuM gamana thatuM nathI. ghAMcInA baLadanI jema seMkaDe mAIla cAlavA chatAM, jyAMne tyAM ja rahe che. rAmamaya banavAnI Teva mANasa pADe te rAma jevuM banI zake che. A kAMI tAtkAlika banI zake tevI cIja nathI. te mATe krame-kame mANase gussa, lebha, lAlaca, kAmavRtti ane huM padavALA bhAva ghaTADavA joIe. Ama thatAM zaktine durvyaya thatuM aTakaze ane mANasanuM mana samAdhAnavALI sthiti prApta karIne AtmAne AnaMda mANatuM thaI jaze. purUSArthavAda cAra purUSArthanuM tAtvika vivecana puruSArtha eTale puruSanI IrachA ane prayatnane viSaya. jene meLavavA mATe manuSya IrachA ane prayatna kare che, te puruSArtha kahevAya che. tenA cAra prakAra che. dharma, artha, kAma ane mokSa. puruSanA sarva prayatnanuM sAdhya mAtra sukha ja che. tethI sukha e ja mukhya puruSArthapuruSa prayojana che. paraMtu sukhanI kalpanA jIvanI be prakAre heya che. eka bAhya ane bIjI atyaMtara. bAhya sukha ane tenAM sAdhane mATe prayatna e anukrame kAma ane artha mATe puruSArtha che. atyaMtara sukha ane tenA sAdhano mATe prayatna, e anukrame mekSa ane dharma puruSArtha kahevAya che. artha ane kAma e be purUSArtho, purUSanA prayatnathI sApya hovA chatAM e mATeno prayatna pariNAme AtmAne hAnikAraka hevAthI tene zrI jainazAsane Adara Apyo nathI artha ane kAma e be purUSArthone manuSya jIvanamAM Adara ke uttejana nahi ApavAnuM bIjuM kAraNa e paNa che ke e purUSArtha pratye jIvane prema anAdikALathI lAgI rahelA che. ane e be asadu vastuonA naisargika anurAgathI ja jIva aneka prakAranI nirarthaka takalIpha pratyeka sthAne bhegavI rahyA hoya che. emAMthI bacavA mATe ane e agya vastuonA rAgamAMthI chUTavA mATe avasara chavane manuSyabhava Adi uttama bhomAM ja maLe che. anya bhavamAM sArAsAra, yuktAyukta ane kAryAkAryano viveka karavAnI te zakti jIvane prApta thaI zakatI nathI, ke je manuSya bhavamAM prApta thAya che, ane e viveka
Page #655
--------------------------------------------------------------------------
________________ purUSArthavAda zaktine saMpUrNa amala paNa manuSyabhavamAM ja thaI zake che. tethI te bhava prApta thayA pachI paNa AtmA artha ane kAmanA anurAgathI na chUTe ane tenA premamAM paDI rahI aneka prakAranAM pApone Acare, tene jevuM asamaMjasa ane aghaTita ceNita bIjuM eka paNa na hoI zake. kAma puruSArtha kAma purUSArtha e jIvane sAkSAt sukha ApanAra che. artha purUSArtha e kAma purUSArthanuM sAdhana hovAthI jIvane paraMparAe sukhane ApanAra thAya che, te paNa e kAma purUSAthajanita sukhane jyAre vicAra karavAmAM Ave che, tyAre te sukha nahi, paNa sukhanA AbhAsamAM chupAyeluM bhayaMkara keTinuM dukha ja che, ema lAgyA sivAya heta nathI. khasane regI khasane khaNIne je sukha upArjana kare che, te sukhanI sthiti jeTalA kALanI che, tathA te sukhanuM pariNAma jevA prakAranuM che, teTalI ja sthiti ane tevA ja pariNAmavALuM kAmajanita sukha che. pAMce IndriyanA viSayanA sevanathI thanArUM sukha e kSaNavAra rahenArUM ane dIvakALanA dAkhane lAvanAruM che. e vAtano InkAra keInAthI paNa thaI zake ema nathI. ane evA sukhane upaga karavAnI khAtara ja arthopArjananuM kaSTa sahana karavuM e pitAnA hAthe ja pitAnA mATe duHkhane UMDe khADo khodavA jevuM che. artha purUSArtha koIpaNa vastunI sArAsAratAne vicAra karavA mATe enAM kAraNa, svarUpa, viSaya, phaLa vigere saghaLI bAjuone avazya jevI joIe. vadhu mAtranI anaMta avasthAo hoya che. jemAMnI keTalIka mukhya avasthAonI peTA avasthAo paNa aneka prakAranI hoya che. te sarvane kadAca vicAra na thAya ane mAtra mukhya avasthAone vicAra thAya te paNa vastunA svarUpanI pichANa thaI zake che. arthanI e mukhya avasthAone vicAra karatAM emAMnI eka paNa avasthA svaparopakAraka sAbita thatI nathI kintu sva para hitepaghAtaka sAbita thAya che. arthanA kAraNa tarIke sAmAnya rIte asi, maNi, kRSinA vyApAre, vividha prakAranAM vANijya ane zilpa vicitra prakAranAM dhAtuvAda ane rasAyaNe tathA sAma, dAma, daMDa, bhedAdi nItione gaNAvI zakAya. emane koIpaNa prakAra e nathI ke jemAM hiMsAdi pApanuM ochuM vadhatuM sevana na hoya. keIne koI prakAranA pApa sevana vinA lAmInuM upArjana thaI zakatuM nathI. hisAvi pApanuM Asevana e jIvanI durgatima parama nimitta che. A thaI arthanA kA2Na (cause ) nI vicAraNA.
Page #656
--------------------------------------------------------------------------
________________ 620 Atma-utthAnane pAyo ' arthanA svarUpa (nature) ne vicAra karatAM te baMgura che. sadA asthira ane caMcala che. prApta karavA mATe game teTale prayAsa karavAmAM Ave te paNa bhAgyanuM sahakArI pAruM hoya teTalA ja pramANamAM prApta thaI zake che, prApta thayA pachI saMrakSaNAdinI citA utpanna kare che. saMrakSaNa karavA chatAM acAnaka cAlI jAya che, tyAre cittane adhika saMtApa Ape che. A prAptakALamAM AdhyAna karAve che. prAptakALamAM zaidrasthAna karAve che. viyegakALe Arta-raudra ubhaya prakAranA dhyAna vaDe asamAdhinI vRddhi kare che. ane viSaya (subject) vicAratAM suvANadi vastuo, e artha purUSArtha viSaya che. ane e pudaMgalamaya che, pudgalanI sthiti eka sarakhI rahetI nathI. temAM parAvartana thayA kare che. tenuM mUlya paNa jarUriyAta-bIna jarUriyAta pramANa vadhatuM ochuM thayA kare che. kaI paNa yugala svayaM sukharUpa ke duHkharUpa nathI. zubha muhUgala paNa pariNAmavazAta azubha banI jAya che ane azubha pudagala paNa pariNAmavazAt zubha banI jAya che, kAraNanA vazathI eka ja pudgala eka vakhata zubha lAge che, prajana maTayA pachI e ja pudgala pharI azubha lAge che. pitAnA abhiprAyathI anyane je pudagala AnaMda ApanArUM thAya che, te ja pudgala bIjAne tenA abhiprAyathI dukha ApanAruM paNa thAya che, ekanA eka pudgala upara jIvane kAlAti sAmagrI pAmIne rUci-arUci ubhaya thatI pratyakSa anubhavAya che. e kAraNe keIpaNa pudgala jIvane nizcayathI ISTa ja che ke aniSTa ja che e niyama bAMdhI zakAya ema nathI. tenuM, rUpuM, hIrA, pannA, motI, mANeka, dhana, dhAnya, jamIna, jAgIra, dvipada, catupada, sainya, gAma, rAjyAdi saghaLI artha saMpattie bhinna bhinna prakAranA muddagalamaya che te jIvane sadA mATe eka sarakhI rIte upakAraka ke sukhakAraka banI zakatI nathI. judA judA kAraNavazAt tenI te ja sAmagrI upara zubhAzubha bhAva thayA kare che, ane e zubhAzubha bhAvathI rAgI, dveSI, banela chava karmabaMdhana karyA kare che, karmabaMdhanathI saMsAra eTale janma maraNanI paraMparA vadhe che, ane janma maraNanI paraMparA e ja sarva duHkhanuM mULa che. arthanAM kAraNa, svarUpa ane viSaya e traNe A rIte je jIvane duHkhajanaka ja che te tenuM phaLa paNa duHkhakAraka hoya emAM paNa Azcarya nathI. te paNa e athathI ja kAma sAmagrI prApta thaI zake che, e kAraNe kAme paganA arthI AtmAo AgaLa pAchaLanA e saghaLA kaSTone avagaNIne paNa artha prAptinI pAchaLa maMDayA rahe che. ane pApa karavAmAM pAchuM vaLIne jotAM nathI chatAM arthathI maLatAM kAmaganA sAdhano ane e sAdhanothI maLatAM sukhane vicAra karavAmAM Ave te e sukhanA lezanI khAtara bhUta ane bhAvimAM utpanna thatuM mahAna kaSTa veThavA mATe koIpaNa buddhimAna taiyAra na ja thAya.
Page #657
--------------------------------------------------------------------------
________________ purUSA vAda 61 aya e dRgatidAyaka hovA chatAM paNa enAthI prApta thanArA kAma sudhAnI abhilASAvALA AtmAone enA mAha chUTatA nathI. keTalAka AAtmAe kAmanI khAtara nahi paNa arthanI khAtara ja atha upArjana karavAmAM rasiyA hoya che. teonA adhyavasAya ati sakaliSTa hAya che. zAsromAM teone narAdhama tarIke vaNu velA che. kAraNa ke teonA citta sadA mAyA, zAka, bhaya, krAdha, lAbha, mAha, ane madathI gherAyelAM hAya che emAMnA ekeka doSa paNa durgatinuM kAraNa che. te pachI e saghaLA doSAnuM jayAM saMgama sthAna hAya, tyAM cittanI e kilaSTatAnuM varNana thavu ja azakaya che e kAraNe itara darzInakArAe evA AtmAne tAmasa prakRtivALA gaNAvyA che ane jaina zAsrakAroe kRSNAti adhama lezyAvALA varNavyA che. kAmanI khAtara ardhAMpAjananI IcchAvALA AtmA teTalA kliSTa adhyavasAyavALA nathI hotA, te paNa teonu` citta hamezA rAgagrasta tathA vivekavikala hoya che. teo paNa dugatinA adhikArI thAya che. a purUSAnI jema kAma purUSArthInAM paNa kAra, svarUpa, viSaya ane phaLa grahaNIya che. kAmanuM kAraNa je ma che e tA svabhAvathI ja asuMdara che. kAmanu svarUpa tIvra abhikhkhuMga che te paNa saMtApane pedA karanArU che. kAmanA viSaya zrI kalevara che, paNa atyaMta azucimaya che ane kAmanuM phaLa tA atyaMta kaTu ane varasa che. tethI te pazu jIvane aniSTa ja che te kAmanI sAdhana sAmagrI jema lakSmI che. tema zarIra, vaya, kalA, dAkSiNya, anurAga, vruti AdinA vyApArA ratikriDA vigere che. e saghaLI vastu svayaM-azubha che. kSaNamAtramAM vipariNatine pAmanArI che. tathA ati alpa ane kalpita sukhane ApanArI che, eTaluM ja nahi paNa sarasava jeTalA sukhane ApI merU jeTalA ne Ape che athavA biMdu mAtra sukhane anubhava karAvI sAgara jeTalA du:khAmAM nAMkhe che. kAma-sukhanI tRSNAthI ja jIvane svarga ane meAkSanAM ana"ta sukheA hArI javAM paDe che. tathA naraka ane tiyA~"cagationA duHsaha kaSTone bhAgavavAM paDe che. dhama-purUSA kAma puruSAmAM jema milana kAmabhAgeAmAM rAganA utkarSa vadhIne viparyAsa vadhatA jAya che ane vadhatA vadhatA du.timAM pariName che, tema dhama puruSA mAM ethI viparIta thAya che dha puruSAnAM sAdhana, svarUpa, viSaya ane phaLa e cAre agA vizuddha che. dayA, dAna, kSamAdi enAM aMgA kAraNeA che. AtmAnAM vizuddha adhyavasAya e enu svarUpa che. paMcaparameSThi Adi parama taravAnI zakti, upAsanA ane AjJApAlanAdi e enA viSaya che ane uttama prakAranAM deva bhavanAM ane muktinAM sukhA, e enuM phaLa che,
Page #658
--------------------------------------------------------------------------
________________ 622 Atma-utthAnane pAyo e pratyeka vastuo citta vizuddhinuM rasAyaNa che. ane vizuddha cittathI jIva puNyabaMdha ane karmanirjarane kare che. puNyabaMdha ane karmanirjarA e paraMparAe svargApavargamAM pariName che. mokSane viSe ekatAna mativALA, uttama vezyAone dhAraNa karanArA, sAtvika puruSo ja dharma puruSArthanuM Asevana karI zake che. artha ane kAma puruSArtha e lokone ISTa hovA chatAM, pApa vRddhinA janaka havAthI, popakAra rasika puruSa AlekapalekamAM hitakArI ane sarvane amRtatulya evI suvizuddha dharmasthAna ja Adara kare che. je kathAmAM kSamA, mAva, Ava, zauca, Akicanya ane brahmacarya AdinI pradhAnatA che. tathA je anukaMpA, bhakti, sakAma nirAdi padArthonA vistRta varNathI bharelI che te dharma kathA ja uttama puruSone AnaMda ApanArI che. , mAna, mAyA, lobhAdi kavAthI AcchAdita mativALA zrotAone dharmakathA AnaMda ApanArI thatI nathI. tenuM kAraNa teonI agya prakRti che. kaSAyanI pariNatithI tevA AtmAo sahAya paralekanA sukhathI parAkSukha hoya che. A lekone ja paramArtha tarIke ane parama tatva tarIke pichAne che tathA pitAnA sivAya anya sarva jIvo upara sadAya niraanukaMpa rahe che tevA adhama puruSe sugatinI pratipakSiNI ane durgatinI ja eka kaMdalIsamI anarthathI bharelI arthakathAne ja cAhe che. paraMtu tethI viparita svabhAvavALI dharmakathAne manathI paNa IrachatA nathI. bIjA keTalAka evA pAMca InidrAnA viSaya-viSathI hamezAM hita manavALA rahe che. bhAva zatru samAna indriyane anukULa viSayamAM ja pravartanArA hoya che. ane paramArthanA mArgathI ajANa tathA suMdarasuMdara vastuomAM anizcita mativALA hoya che. tathA madhyama lezavALA rAjasI svabhAvavALA hoya che. teo kAma kathAmAM ja AnaMda mAne che, ke je kAma kathA paMDitajanene hasanIya che. karanAra ke sAMbhaLanAranI mAtra viDaMbanA ja karanAra che. tathA A bhava ane parabhavanA ne ja mAtra vadhAranAra che. e kAmakathAmAM Asakta thayelAone paNa dhamakathA gamatI nathI. zrI jenazAsanamAM eka dharma puruSArtha ja upAdeya manAyela che. dharma puruSArtha eTale mekSa mATe sarvajJonA vacanane anusarIne thate maLyAdi bhAvayukta chene zubha prayatna vizeSa. e dharmanA cAra prakAra paDI jAya che nAmagharma, sthApanAdharma, dravyadharma ane bhAvadharma. cAremAM paNa bhAvadharma e ja upAdeya che. e bhAvadharmanI prApti jIvene mithyAtvamehanIyAdi karmanA pazamathI thAya che. bhAvadharma AtmAne savabhAvarUpa che ane e Atma svabhAva maitryAdibhAva ane pramAdi cinhathI gamya che. mitrI, prameha, kArazya ane mAdhyastha e cAra prakAranA bhAvo e jema chonA bhAvadharmane jaNAvanAra
Page #659
--------------------------------------------------------------------------
________________ purUSA vAda 23 che. tema zrama, sa`vega, niveda, anukrammA ane AstikayAdi liMgA paNa jIvAnA bhAvadhane jaNAvanAra che. e jAtinA maigyAdibhAva ane prazamAdi liMgagamya jIvasvabhAvarUpa bhAvadhama nI prApti jIvane tA ja ghaTe ke jo jagatamAM jIva hAya, krama hAya tathA jIva ane karmonA saMbadha paNa hoya e traNamAMthI ekanI paNa hayAtI na hoya te bhAva dharmanI hayAtI paNa na heAya. e kAraNe jIva, krama ane e enA saMcAga tathA viyAganuM svarUpa jainazAstromAM vistArathI varcu che. meAkSa puruSA vastu zrI jainazAsane jagatamAM je sAdhanAnA mArgadarzAvyeA che, te artha, kAma ke tevI ja koI paudgalika vastuonI sAdhanAnA nahIM, kintu jemAM sava paudgalika enI sAdhanAnA parityAga che, evA Atmika sAdhanAnA mArga darzAvyA che. Atmika sAdhanA eTale AtmaguNNAnI sAdhanA ane AtmaguNNAnI sapUrNa` sAdhanA, sava kamanA kSayathI niSpanna thatA meAkSa sivAya zakaya nathI. tethI jaina dazananI sAdhanAnuM pradhAna lakSya meAkSa yAne karahita avasthA che. ka rahita avasthAmAM je sukha che te ja zAzvata, nirAkhAdha ane sa`pUrNa che, e avasthAnuM bIju nAma siddhAvasthA che. A siddhAvasthA ke meAkSanu sukha zAzvata nirAbAdha ane sapUrNa che, tenA mukhya kAraNu nIce mujaba che. (1) siddhAtmAe sarvathA rAga-dveSa ane mAharahita haiAya che. jIvanI e traNe prakRtie parama sa phleza svarUpa che. te mATe kahyuM che ke rAgathI abhiSnaga pedA thAya che, dveSathI aprIti utpanna thAya che ane mAhathI kAryAkAryanA viveka nAza pAme che, ajJAna vadhe che. abhiSNa'ga, aprIti ane ajJAna e traNa cittanA ati sakliSTa adhyavasAyA che, sakliSTa kramanA kAraNabhUta che ane para parAe saphlezane vadhAranArA che. rAgAdi sa`kliSTa adhyavasAyAthI abhibhUta thayelA AtmAene A sa'sAramAM eka kSaNavAra paNa sukha hotuM nathI. e duSTa adhyavasAyAne parAdhIna evA AtmAe A saMsAra sAgaramAM, navAM navAM kliSTa karmonuM upArjana karIne janma maraNanAM apAra du:khAne anubhave che. rAgAdinA abhAve jIvane je sakaleza rahita sukha thAya che te ja sAcu' sukha che. e sukhane rAgAdi rahita AtmAe ja jANI zake che. sannipAtathI grahIta AtmA sannipAtanA abhAvamAM thanArA sukhane jema jANI zaktA nathI, tema rAga, dveSa ane meha e traNa doSothI parataMtra evA AtmA paNu, e traNa doSathI rahita avasthAmAM thanArA sukhane jANI zakatA nathI. (2) siddhanA jIvAne janmAdinA abhAva che. tethI temanuM sukha avyAbAdha che. khIja khaLI gayA pachI jema aMkurA pragaTa thatA nathI, tema siddhanA jIvAne karmAMrUpI
Page #660
--------------------------------------------------------------------------
________________ 624 Atma-hatyAnane pAye bIja baLI javAthI janmarUpI aMkure pragaTa thatuM nathI. jyAM janma nathI tyAM jarAvRddhAvasthA nathI, jyAM jarA-vRddhAvasthA nathI tyAM maraNa nathI ane jyAM maraNa nathI tyAM bhaya nathI. (3) siddhonuM sukha avyAbAdha che, tenuM trIjuM kAraNa siddhanA jIvane sadAkALa osukAnI nivRtti che. saMsAranA sukhane anubhava paNa jIvane bhukya ke abhilASanI nivRttithI ja thAya che. paraMtu Idriya viSayanA bhAga parya te thanArI osukA nivRtti svalpa kAla mAtra rahevAvALI che. eTaluM ja nahi paNa eka nivRtta anya viSayanI abhilASA ane utsukatA ubhI karIne ja jAya che, ane te usukatAnI paraMparAo jayAM sudhI nivRtta thatI nathI tyAM sudhI duHkha kAyama rahe che. siddhanA ane utsukatAnI nivRtti sAvakAlikI hoya che. sarva kAla mATe sarva abhilASAnI nivRtti e ja siddhapaNuM che, tethI temanuM sukha sarva saMsArI jInA sarva sukhe karatAM paNa anatagaNuM adhika bane che. siddhonuM anaMta sukha A rIte anubhava, yukti ane Agama Adi sarva pramANethI siddha che paraMtu traNe bhuvanamAM te sukhanI koI joDI nahIM hovAthI tenuM yathArtha kathana koIpaNa upamA vaDe thaI zakatuM nathI. sarvara bhagavAne paNa vANI dvArA e sukhanuM yathAsthita kathana karI zakatA nathI. paNa teTalA mAtrathI te sukhane A jagatamAM abhAva che, ema kahevu te mithyA che. je sarva jIvone anubhavagamya evuM saMsArika sukha paNa anyanI AgaLa kathana karI zakAtuM nathI, te pachI siddhAtmAonuM pakSa Atmika sukha vANInA viSayamAM na utare, emAM Azcarya ja zuM che? aMdha puruSa jema ghaTarUpane na jANe tema brA (mekSa) je svayaMsaMvedya che, tene abrA (makSa nahi pAmelA AtmAe) kadI paNa na jANI zake. siddhanA sukhane siddho ja jANe che kAraNa ke tene anubhava temane ja che. kahyuM che ke - "jANe paNa na kahI zake puraguNa, prAkRta tima guNa jAsa; upamA viNa nANI bhava mAMhI, te siddha dIo ullAsa." -upA. zrI yazovijayajI mahArAja
Page #661
--------------------------------------------------------------------------
________________ upayoga-upagraha upayoga-upagraha upaga" jIvanuM aMtaraMga lakSaNa che. upagraha jIvanuM bahiraMga lakSaNa che. "jIva', upaga vagarane na ja hoya. jIva-svabhAva, anya jIvone upagrahakAraka thavAne che. chevatva jAtinI tulyatAnI apekSAe jagatanA badhA che ApaNA sagA che. AtmIya che. jIvana e be lakSaNa upara vyApaka prakAza pAtharatA A ciMtanAtmaka lekhane dhIrajapUrvaka vAMcavA vicAravAthI, ApaNane chalakanuM yathArtha darzana karAvanAra zrI jinarAja ApaNane jarUra ISTatama ane ArAyatama lAgaze ane jIva mAtranA hitane vicAra-vANI temaja AcAra ApaNA jIvananuM "jIvana" banI jaze. "pacIno strA" ane "parovo javAnA" A baMne satra jIvana-anukrame aMtaraMga ane bahiraMga laNaNanA hotaka che. "upara" e jIvanuM aMtaraMga lakSaNa che, enAthI chavanuM potAnuM svarUpa kevuM che ! ene bodha thAya che. "pagraha' e jIvanuM bahiraMga lakSaNa che. enAthI pratyeka jIvane, bIjA badhA ja sAthe zuM saMbaMdha che ! tene baMdha thAya che. saMkSiptamAM ema kahI zakAya ke "upayoga" e jIvanuM svarUpa darzaka lakSaNa che. ane "upagraha' e saMbaMdhAIka lakSaNa che. cAhe nigAhanA cha hoya ke siddhanA cha hoya, paNa upayoga eTale jJAnadarzanarUpa chavane vyApAra ane 'upagraha' eTale paraspara eka-bIja nA hitAhitamAM (anugraha-upaghAtamAM) nimittabhUta banavuM. A banne lakSaNa pratyeka jIvamAM sadA vidyamAna hoya che. jenAmAM A be lakSaNe na hoya, te jIva nahi paNa jaDa che. caitanyazaktinA vikAsanA tAratamyane laIne jema upagamAM tAratamya hoya che, tema upagrahamAM paNa tAratamya hoI zake che, paraMtu ochA-vattA aMze A bane dharmo sadA-sarvA-sarvatra sarva jIvamAM hoya che. jagatamAM pitA-putranA, pati-patnInA, zatru-mitranA, svAmI-sevakanA ane pUjyapUjakanA ema aneka prakAranA laukika ane lokettara saMbaMdha te prasiddha che ja. paraMta sarva jIvone paraspara je saMbaMdha che, tenuM jJAna bahu ja virala vyaktione hoya che. ane e kAnane anurUpa, sarva jIvo sAthe ucita vyavahAra karanArA mahAtmA puruSe te enAthI paNa vizva hoya che. A. 09
Page #662
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnaneA pAye }} sa'sAra ane duHkhanuM mULa jIvanA svarUpanuM ane jIvanA sarva jIvA sAthenA sabadhanuM jJAna ane tadanurUpa (aucityapUrNa) vyavahAranuM pAlana na hovAnA kAraNe ja jIvanuM vAstavika hita thaI zakatuM nathI. ane tethI ja tene bhavamAM bhaTakavuM paDe che. atyaMta duHkhamaya jIvana jIvavuM paDe che. saMsAranuM ke duHkhanuM mULabhUta kAI kAraNa hoya tA, te A jIvanA svarUpanuM tathA tenA badhA jIvA sAthenA saba'dhanu' ajJAna (mithyAtva) ane tadanurUpa aucitya pAlananA abhAva (avirati) ja che. jIvanuM svarUpa pratyeka AtmA pUN jJAna, darzana ane cAritramaya che, pUrNa AnaMda ane upa yAgamaya che. TuMkamAM jIvanuM zuddha svarUpa saccidAna'imaya che. jIvanA samadha jIvA ana'tA che, te vyakti (dravyapradeza)nI apekSAe che, paNa jIvatva jAtinI STie jIva mAtra eka che. dareka jIvamAM jIvatva ati eka ja che. 6 jema deza, vaNa, sAti vagerenI apekSAe mAnavanA aneka prakAra pADI zakAya che, paNa manuSyatva jAtinI dRSTie teA mAnava mAtra eka gaNAya che. tema paryAyaze?, ' A gAya, A uMdara, A kIDI, A daiva, A asura ema belAya che, paNa, pratyeka jIvadravyamAM rahelI guNAnI tulyatAnA kAraNe jIvanI jAta eka ja rahe che. A rIte pratyeka jIvanA khInna badhA ja jIvA sAthe jIvatva tithI gADha saMbaMdha che, ema siddha thAya che. ane 'parasparovatronIyAnAm'sUtra emAM pramANa pUrU' pADe che. kArya lakSaNa paraspara ( hitAhitamAM) upagrAhaka thavu. e jIvadravyanuM 'kAryalakSaNa' che. tenA vizeSa bhAva e che ke eka jIva peAtAnA vicAra, vANI ane vanadvArA khIjA jIvAnuM hita ke ahita karavAmAM jevI rIte nimitta bane che, tevA prakAranA anugraha ke upaghAta e svaya' pAme che. evA paraspara upAdya (upagraha pAmavAnA ) ane ugrAhaka (upagraha karavAnA) svabhAva mAtra jIva dravyamAM che. te sivAyanA bIna pAMca (dharmAstikAyAdi ) dravya jIva dravyane upagrahakAraka bane che, paNa jIva sivAyanA bIja kAI dravya upara upagrahakAraka nathI. arthAt jIvadravya sivAyanA dravyAnA upagraha ekapakSIya che.
Page #663
--------------------------------------------------------------------------
________________ upayoga-upagraha. kara0 paropakaNo navAnA sUtramAM vaparAe "paraspara' zabda ati mahattavane che. enAthI chavadravyano ubhaya-pAkSika upakAra che, e vAta spaSTa thAya che. eka jIva bIjA jIva upara upakAra kare che, tenAthI jema sAmA jIvane upakAra thAya che, tema upakAra karanAra jIvane paNa upakAra thAya ja che. matalaba ke anya jIvo pratyenI mana, vacana ane kAyAnI zubhAzubha pravRttinI asara bIjAnI jema jIvane pitAne paNa thAya che. paraspara' zabda nA A upagrAhya ane upagrAhaka svabhAvane ja sUcita kare che. ahI eka che kari ke jIraja sa kALe vidyamAna hoya che ke amuka jemAM ane amuka kALamAM ja? A prazna ati mahatvanuM che. zAsa sApekSa vicAraNA dvArA tenuM samAdhAna ApaNane maLI zake ema che. ane te nIce mujaba che. "upaga lakSaNa chavanAM svarUpane batAve che. ane te sava mAM sarva kALe hoya che. ema upagraha laNaNa paNa chavAnA paraspara saMbaMdhanuM bAdhaka che. tethI te paNa sarva jIvomAM sarva kALe heya che. lakSaNa te tene ja kahevAya che ke je laya mAtramAM vyApIne rahe che. sava mAM upagrAhaka svabhAva upagrAhya-upagrAhaka savabhAva sarva mAM che. kAraNa ke sarva jI sAthe jIvavA jatine saMbaMdha nitya che, zAzvata che. kaI paNa jIva kaI paNa avasthAmAM hoya, paraMtu enAmAM jIvavu te sarvatrasarvadA kAyama ja hoya che, jIvatva rahita kaI jIva kadApi saMbhavI zakto nathI. pU. Agama granthamAM paNa "e AyA" evA aneka pATho-jInA ane jaNa vanArA-maLI Ave che. enAthI e ja sAbita thAya che ke, sarva jIvomAM jIvavuM eka sarakhuM hovAthI ja eka che ane azva sadA kALanuM che. saMsArI ke siddha avasthA e karmonA upacaya ane kSayane AzrayIne che. bAkI jIvata jati te jIva mAtramAM eka che. sarva che sAthe jIvane saMbaMdha zAzvata che, e vAta spaSTa rIte samajAyA pachI A vAta paNa sahaja rIte samajAya evI che ke che sAthe jIvano saMbaMdha kAyamI che, te e saMbaMdha dvArA jIvone kaMI lAbha ke hAni, anugraha ke upavAta paNa thatA ja hoya che. anyathA A saMbaMdhanuM tAtparya ke kArya zuM? e savAla Ubho rahe che eTale e vAta spaSTa thAya che ke jIvadravyane paraspara upagrAhya upagrAhaka svabhAva, sarva jIvamAM sarva kALe koIne koI prakAre vidyamAna che. * ahIM "upakArane tAtparyAI hita-ahitamAM ke anugraha-upadhAtamAM nimittabhrata banavuM e che.
Page #664
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka28 Atma-utthAnane pAyo Agama granthamAM cha dravyanAM kArya lakSaNe batAvatAM jaNAvyuM che ke jIvane (ane pudagalane) gati ane sthitimAM nimitta banavuM e anukrame dharmAstikAya ane adharmastikAyanuM kArya che. eTale ke jIvane gatisthiti karavAmAM A baMne dravya upakAra ( sahAya) kare che. hakIkatamAM gati-sthitinuM upAdAna kAraNa jIva pote ja che. paNa kAryanI utpattimAM nimittanI apekSA rahetI ja hoya che. nimitta kAraNa vinA upAdAna kAraNa avayaM sakriya banI zakatuM nathI ethI ja jIvadravyanI gatisthitimAM dharmAstikAya ane adhamastikAya nimitta kAraNarUpe upakAraka (sahAyaka) bane che. e ja rIte pitAnA hitAhitamAM-anugraha upaghAtamAM jIva pote ja upAdAna kAraNa che, paNa enI utpattimAM nimittanI apekSA jarUrI banI rahe che. ane ethI e vAta spaSTa rIte sAbita thAya che ke jIvanuM hitAhita thavAmAM nimitta kAraNarUpe sarva jIvana phALo rahelo che. ane e phALe kaI rIte che, te AgaLa vicArIzuM. bhAvanI pradhAnatA sarva jI sAthe jIvatvane zAzvata saMbaMdha ane tenA kAraNe hitAhitamAM paraspara nimitta kAraNutA che, e vAta spaSTa thayA pachI e nimitta kAraNatA kaI rIte ghaTI zake che, te vicAravAnuM che. vANI ane kAyAnuM kAryakSetra khUba ja maryAdita che. eTale enA dvArA sarva jIvo, sarva kALe paraspara hitAhitI nimitta na banI zake e hakIkata che. paNa mana (dravya mana ane bhAva mana) dvArA eTale ke vicAra-bhAvanA dvArA te sarva jInA hitAhitamAM paraspara nimitta banavuM zakya che. kAraNa ke vicAra dvArA mana AkhA vizvamAM vicarI zake che, je tana temaja vacana dvArA zakaya nathI. je jIvane mana nathI, evA ekendriya, vilendriya ane asaMjJI paMcendriya che paNa sacetana hovAthI emane satata karmabaMdha cAlu hoya che, emAM kAraNabhUta Ave che-mithyAtva, avirati Adi... sarvanuM hita citavanArA upakArI AmAo pratyenI satata udAsInatArirUpa ke Atma azraddhAnarUpa anAga mithyAtva e jene hoya ja che. ethI teomAM paNa upagrAhakatA ghaTI zake che. siddhAtmAo paNa karma ane manathI rahita che. chatAM emanAmAM chavarAzi pratye kSAyika bhAvanI karUNA rahelI che ane bhAva-karUNa jagajaMtuonA AtmahitamAM puSTa kAraNarUpe nimittabhUta bane ja che.
Page #665
--------------------------------------------------------------------------
________________ upayAga-upagraha 429 upadeza-dAnAdi vaDe vANI dvArA ane sevA upamAnAdi vaDe kAyA dvArA hitAhitamAM nimitta banI zakAya che, e te sahune anubhasiddha ja che. A rIte mana (bhAva), vANI ane kAyAnI zubhAzubha pravRtti dvArA parasparanA hitAhitamAM sarva jIvA nimitta banI zake che, dhanA pAce maitrI Adi bhAva: parama karUNAnidhi vizvoddhAraka zrI jinezvara paramAtmAe Atmahitakara je dharmanA upadeza ApyA che, tenA pAyA maitrI Adi cAra bhAva che. kAraNa ke jIvane saMsAramAM paribhramaNa karAvanAra rAga, dveSa ane mehanI malina vRtti che. e malina vRttione zuddha banAvavA mATe maMtrI Adi bhAvA anivArya che. mATe ja A maitrI Adi bhAvAne dharmanA mULa ( pAyA ) tarIke gaNavAmAM AvyA che. matalaba ke dharmAMrUpI prAsAdanA pAye maitrI Adi bhAvA che. maMtrI Adi bhAvAnu svarUpa parahita ciMtArUpa ke sneha pariNAma svarUpa matrIbhAva sarve jIvA pratye pragaTAvavAnA che. pa"DanI ciMtAmAM te sahu kAI pAvaradhA hoya che. mAnavajIvananu gaurava parahitaciMtA vaDe baMdhAya che. jIvA pratyenI je dveSanI ke udAsInatAnI lAgaNI che, te jIvane bhavabhramaNa karAvanArI che. tene dUra karavA mATe jIvA pratye maitrIbhAva keLavavA joIe. maitrIbhAva mitra tulya bhAva, sahRdayI e mitrAne paraspara hoya che tevA bhAva jagatanA badhA jIvA pratye keLavavA te. mAnavatAnA nAte badhA mAnavA eka samAna che, tema jIvatvanA nAte badhA jIvA eka che. mATe kAI paNa jIva pratye dveSake udAsInatAnI lAgaNI rAkhavI e hakIkatamAM peAtAnA jIva pratye ja dveSa yA udAsInatAbhAva rAkhavA barAbara che. jaDanA rAganA kAraNe jIva pratye dveSa janme che ane pa`Da pratyenA adhika nyAmAhanA kAraNe para pratye udAsInatA bhAva janme che. A kha'ne mahAdoSane dUra karavAmAM maitrIbhAva rAmabANa auSadha che. eTale jo pAtAnA AtmAnA mitra banavu... hAya tA traNa jagatanA sarva jIve pratye mitra sarakhA bhAva dAkhavavA te atyaMta jarUrI che. 2. e ja rIte je jIvA peAtAnAthI adhika guNavAna che, emanA pratye prasannatArUpa 'prameAdabhAva' keLavavA joIe. jethI ApaNA AtmAmAM durguNunI du"dha dUra thAya ane saddaguNanI suvAsa mahekI uThe.
Page #666
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnanA pAyA je jenA guNa gAya, te tenA jevA thAya' e nyAye guNavAnanA guNanI praza'sA Adi vaDe jIva svayaM guNavAna banI rahe che. 3. maitrI ane pramAda pachI trIjI bhAvanA che karuNA. 30 je jIvA TvIna hIna ane duHkhI hAlatamAM che, emanAM sava duHkhA ane tenAM mULa kAraNarUpa pApa-azubha karmA savathA nirmUCLa thAe e bhAvanA bhAvavI te 'karUNA' che. 'mAruM duHkha te duHkha ane bIjAnuM duHkha te kAMI nahi' evI, samaja dharAvavI te niSThuratA che. naThAra hRdayanI pedAza che. saya-hRdayane 'karuNA' zikhavADavI nathI paDatI. 4. ane je jIvA pApamAM pravRtta che, ta che, adhama che, samajAvyA na samaje, vAryAM na vaLe evA kadAgrahI ane vinIta che, temanA pratye paNa snehagarbhita (emane saddabuddhi maLeAnI bhAvanApUrvaka) upekSA vRttirUpa 'mAdhyastha bhAva' keLavavA joIe. A cAra bhAvanAothI bhAvita thaelA AtmAmAM cAra gatine caravAnuM daivata acUkapaNe pragaTe che. mATe ja bhAvanA bhavanAzinI' kahevAI che. pAMca bhAvAnA jJAnathI maitrI Adi bhAvA zrI jinAgamAmAM jIvane bhAva svarUpa paNa kyo che. e bhAvanA pAMca prakAra che. te nIce pramANe che. 1. aupamika bhAva, 2. jJAyika bhAva, 3. kSAApazamika bhAva, 4. auyika bhAva, 5. pANiAmika bhAva, A pAMca bhAveAmAMthI siddhAtmAone kSAyika ane pAriAmika e ja bhAva hAya che ane saMsArI jIvAne AchAmAM echA traNu ane vadhumAM vadhu cAra tathA pAMca bhAvA paNa hAI zake che. bhAvazUnya jIva hAI zaktA nathI. echAvattA aMze paNa pAMcamAMthI be ke traNa bhAvA tA dareka jIvAtmAmAM avazya hoya che. sahaja ane vikRta ane svarUpanA jJAna mATe pAMca bhAvAnuM svarUpa jANavuM anivArya che, e vinA jIvanA yathArtha svarUpanuM pUrNa jJAna thavuM zakaya nathI. zrI jinAgamAnA adhyayana temaja zravaNathI jyAre jIvanA bhAvAtmaka svarUpanuM yathArtha jJAna thAya che, tyAre jIvAnA te-te bhAvA pratye aMtaHkaraNamAM maitrI Adi bhAvA, samyagdaSTi jIvane utpanna thAya che. * sarva jIvAmAM pAriAmika bhAva (jIvavarUpa) rahelA che, tethI tenA pratye maitrIbhAva pragaTAvavA joI e. * je jIvAmAM aupamika, mATe pamika ane kSAyika bhAva pragaTelA che, temanA pratye pramAdabhAva utpanna thavA joIe.
Page #667
--------------------------------------------------------------------------
________________ 631 upayoga-upagraha # ane chevonA audayika bhAvano vicAra karavAthI temanA duo pratye karuNAbhAva ane pApAcaraNa pratye mAdhyastha bhAva jaga jeIe. A rIte jIvanA vividha bhAnuM svarUpa vicAravAthI te-te bhAve pratye ApaNA hRdayamAM maitrI Adi bhAva pragaTe che. sarva che sAthe je pAriNAmika vagere bhAvonI apekSAe zAzvata saMbaMdha che, ekava che, tene vadhune vadhu AtmasAt ane buddhigamya banAvavo joIe. | sarva jI sAthenA jIvatvanA saMbadhane yAda karI ane enA dvArA sva-paranA AtmAnuM hita sAdhavA (hitamAM nimitta banavA) mATe ja sarva jI pratye nehabhAvamaitrIbhAva utpanna karavo joIe. ane emAM paNa guNAdhika jIva pratye pramodabhAva, dukhI pratye karuNAbhAva ane pApI jI pratye mAdhyasthabhAva keLavI e snehabhAvane paripuSTa banAvavo joIe. samasta jIvarAzi pratye upara jaNAvelA kama mujaba maitrI Adi bhAve bhAvavAmAM Ave te ja sAdhakanI dharmasAdhanA aucityamaya ane vAstavika phaLa ApanArI bane che. bhAvanAnA krama ane utkamathI hitAhita yogazataka granthamAM pUjya zrI haribhadrasarIzvarajI mahArAje pharamAvyuM che ke, ukta kama mujaba je, je-cha pratye jevA-jevA prakArane bhAva keLavavAne che, te krame ja e bhAvano viniyogaprayoga karavAmAM Ave, te ja sarva jIvo sAthenuM aucitya jALavI zakAya che. anyathA e kamathI haTA ke ADA avaLA krame maitrI Adi bhAve bhAvavAmAM Ave, te sAdhakane pragatinA badale avagati ke sva-paranA hitanA badale ahita ja thAya che. guNAdhika che pratye pramodabhAvane badale karuNA ke mAdhyastha, duHkhI cha pratye karuNAne badale pramoda ke mAyastha tathA sarva jI pratye maitrInA badale kevaLa mAdhyasthabhAva keLavavAthI sarva jI sAthenA jIvatvanA saMbaMdha pratye udAsIna banAya che. ane tethI bhayAnaka Ama-ahita thAya che. mATe zAstrokta kAme sarva jIvo pratye te-te prakAranA bhAva keLavI ene jIvanamAM jIvaMta banAvavA udyamazIla banavuM jarUrI che. maitrI Adi bhA dvArA sarva jIvo sAthe ucita vyavahAranuM pAlana thavAthI parasparanA hitamAM nimitta banAya che. ane tenA vinA eTale ke jI sAthenA saMbaMdhane tathA temanA ocityane jANavAmAM na Ave ke jANavA chatAM tenuM pAlana karavAmAM na Ave, te hitane badale sva-paranA ahitamAM nimitta banavAnuM thAya che. * eso cevettha kamo uciya pavitAevaNNimo sAhu / - hADarA tA tA kavininor li80. (gazataka)
Page #668
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnane pAyA 632 sa vAnI paraspara hitAhitamAM nimittatA sajJa, sarvAMdarzI, parama karuNAnidhi paramAtmAe sasArane duHkhamaya ane pApamaya kyo che. emAM paNa naraka ane nigeAdanA jIvAnI sthiti tA atyaMta duHkhamaya ane pApamaya batAvI che. A nigAdavAsI jIvAne eka zvAseAcchavAsa jeTalA alpa kALamAM sattarathI adhikavAra janma-maraNu karavAM paDe che. ane eka sAyanA agrabhAva jeTalA sUkSma bhAgamAM anatA jIvAnI sAthe vasavAnI pIDA sahavI paDe che, janma-maraNunI paraparA ane sakaDAzanA bhayAnaka duHkhA nigeAdanA jIvAne satata bhagavavAnAM hAya che. sa'sArI jIvAnI sthiti AvI du:khamaya ane pApamaya che, evu' zrutajJAna dvArA jANyA--samajyA pachI kayA madhyastha sajjana puruSanA hRdayamAM e svAti jIvA pratye hamadardI na pragaTe ke emanA duHkhA pratye sahAnubhUti na jAge ? jIva-jIva vaccenuM sagapaNa eka bhava pUratuM sImita nathI, paraMtu sa`kAlIna che, zAzvata che eTale jo eka bhavanA sagAnuM sagapaNa pazu mIThuM lAgatuM hAya, tenA sukhe pAte sukha anubhavatA hAtha-tenA duHkhe pAte duHkhI thatA hAya, te jIvatvanI tulyatAnA kAraNe jenI sAthenA saMbaMdha kAyamI che, e jIvanuM du:kha ApaNane spa`vu' joIe. jema ApaNA jIvane duHkha ISTa nathI, e kayAre dUra thAya, evI ja satata a`khanA ApaNe sevatA hoie chIe, ema je bIjA jIvA paNa duHkhathI gherAelA che, emanAM "duHkha dUra thAe" ane "koI jIva pApa na karA," evI zubha bhAvanA paNa samyagdRSTi jIvAnA hRdayamAM utpanna thAya che. jIvavanI tulyatAnA kAraNe badhA jIvA samAna che. sahune sukha ja game che. duHkha koIne priya nathI. mATe jevI lAgaNI ApaNane peAtAnA jIva pratye thAya che, tevI ja lAgaNI jagatanA sava jIvA pratye paNa thavI ja joIe. peAtAnA jIva pratye rAganI ane khIjA jIvA pratye dveSa ke udAsInatAnI lAgaNI rAkhIe tA e naryuM' ekapakSIya valaNu gaNAya. jyAM-jyAM AvuM valaNu hAya che, tyAM-tyAM saMsAranuM calaNu hAya che, je jIvane duHkha ane pApanI bhayAnaka bhIMsamAM ja rAkhe che, jema ApaNA koI snehI-saMbaMdhI upara upAdhi ke Apatti AvI paDe tyAre enI e Apatti dUra thAmA'nI bhAvanA ane tanurUpa prayatne ApaNe tarata ja zarU
Page #669
--------------------------------------------------------------------------
________________ upayoga-upagraha karIe chIe, kAraNa ke tyA sneha-sa baMdha che. e saMbaMdha ApaNane tema karavAnI preraNA kare che. jo tema na karIe te lekanI najaramAM paNa "vAthI temaja nipura TharIe chIe ema sarva jIvo sAthe ApaNe jIvavAno saMbaMdha hovAthI, dukhI jIvonAM duHkha dUra thAonI bhAvanA paNa ApaNA dilamAM pragaTavI joIe. je te na pragaTe te ApaNe deSita ane niSphara banIe chIe. udAsInatA e mahAna doSa che keI jIva duHkhI hoya ke sukhI, guNI heya ke durgaNI, te e enA karme che. emAM mane zuM ? AvI Agika (IrAdApUrvakanI) ke anAbhegika (svAbhAvika) je udAsInatAnI lAgaNI athavA upekSAnI vRtti che, te sarva deSamAM mahAna deSarUpa che. arthAt rAga-dveSa karatAM paNa apekSAe udAsInavRtti adhika baMdhanakartA che. ApaNane rAga-dveSanI lAgaNI bahu ja thoDA jevo pratye hoya che. bAkInA je anaMta jIve che te badhA tarapha nathI rAga ke nathI veSa, paNa udAsInatA che. A prakAranI udAsInatA upekSArUpa che. arthAta te badhA enA hevApaNA sAthe ApaNe keI nisbata na hovAnI kerI vRtti. je A udAsInatAne deSarUpe na mAnatAM guNarUpe mAnavAmAM Ave te anaMta jIvo pratyenA udAsIna bhAvanA kAraNe ApaNe AtmavikAsa yA mokSa jaldI thaI ja jete hatuM, paNa ema nathI banyuM. ethI ja e sAbita thAya che ke jIvane bhavamAM paribhramaNa karAvanAra, duHkhamaya dInahIna sthiti sarjanAra, anaMtA jIvo pratyenI udAsInatA e mukhya kAraNa che. rAga-dveSanI lAgaNIo cAritra mohanIya karmanI dena che, ane cAritra mohanIya karmanI baMdhaka paNa che. jyAre jIvo pratyenI ukAsIna bhAvanI lAgaNI e darzana mohanIya janya che. ane darzana mohanIya karmanI janetA paNa che. chane anaMta kALa sudhI saMsAramAM bhaTakAvanAra ane naraka-nigodanA anaMta dukhamaya jIvanane anubhava karAvanAra A darzana mehanIya karma che, ema zAstrakAra bhagavaMte pharamAve che. "ra niSiddha anumata" je vAta ke vastu ApaNane ISTa na hoya, tene ApaNe spaSTapaNe niSedha karavo joIe. jo niSedha karavAmAM na Ave, te te vAta ke vastu ApaNane mAnya che, evuM arthaghaTana thAya temaja evI lokokti paNa che. A, 80
Page #670
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 Atma-utthAnano pAyo e ja rIte jIvanI dukhamaya ane pApamaya sthiti jANyA-samajyA pachI paNa je e jIva prati temanuM "duHkha dUra thAo." ane teo "pApa na kare evI zubha bhAvanA paNa bhAvavAmAM na Ave te "na niSiddha anumata' e nyAye e kha ane pApa ApaNane mAnya che, ema kahI zakAya. ane ethI-upekSArUpa e anumodanA dvArA e badhA duHkha ane pApanA bhAgIdAra paNa ApaNe banIe ja. sUtra-pramANa karemi bhaMte sUtramAM, "karaMta pi ane na samaNu-jANAmi' A padanuM tAtparya paNa e ja che ke, pApanI anumatine tyAga karavAmAM na Ave tyAM sudhI je kaI che pApa karI rahyA che, tenI anumehanA cAlu ja rahe che. ane tethI e pApamAM ApaNI paNa bhAgIdArI noMdhAya che. arthAt e nimitte karmabaMdha thAya che. AthI sAmAyikanI pUrNa pratijJA grahaNa karanAra sAdhake anya jIvonA pApAcaraNanI anumodanAne paNa tyAga kare jarUrI banI jAya che. anumehanAnA tyAgathI e pApa karmone niSa thAya che, mATe enI anumatithI bacI javAya che. anyathA "na niSiddha anumata" e nyAye (anumodanAnA tyAga vinA) e pApa kAryomAM anumati ane tajajanya pApakarmabaMdha cAlu rahe che. kAraNa ke zrI tIrthaMkara paramAtmAe prakAze dharma karaNa, karAvaNa ane anumodanArUpa che. eTale svayaM pApAcAra na seve te saMpUrNa dharmAcArarUpa nathI banI jatuM paNa temAM karAvaNa ane anumodanA bhaLatAM ja te saMpUrNa dharmAcArarUpa banI rahe che. eTale sAmAyikanI zuddhi mATe, "koI jIva dukhI na thAo." "keI chava pApa na kare," "sarva je karmathI mukta bano' e maMtrIbhAva keLavavo jarUrI che. e sivAya sAmAyikanI zuddhi thavI zakaya nathI. dareka kSetramAM ke kALamAM bhAvanI pradhAnatA hoya che. bhAva vinAnI ke bhAvanA laya vinAnI pratyeka kriyA mAtra kAyaSTa banI rahe che. prasaMga ane pAtrane anurUpa bhAvapUrvaka karelI kriyA avazya pitAnuM phaLa Ape che e bhAva maitrI, prameha, karUNA ane mAyastha svarUpa che. te sivAyane bhAva azubha bhAva hevAthI tenuM sevana sva-parane ahitakArI nIvaDe che. udAsInatA ajJAnasUcaka che chava dravya ane ajIva dravya vacce paraspara vadhakhya hevAthI bheda che. paNa badhA jemAM keTalAka dharmo samAna havAthI abheda paNa che, ema zrI jinAga pharamAve che.
Page #671
--------------------------------------------------------------------------
________________ upayAga--upagraha 635 jaDa padArthA Atmabhinna hAvAthI enA pratye udAsIna vRtti rAkhavAnI hoya che, paNa jIvA sAthe tA jIvarUpe 'cit abheda hAvAthI emanA pratye maitrIbhAva pragaTAvavA jarUrI che. sava jIvA sAthenA A aikaya-saMbaMdhanuM yathArtha jJAna na heAvAthI ApaNe jaDanI jema jIvAnI paNa upekSA karIe chIe. ema karavAthI ApaNe sva-paranA ahitakartA khanIe chIe. je udAsIna (mAdhyasthya) bhAva jaDa bhautika padArtho pratye ke krAMdhIna jIvAnA ( jIvatva pratye nahi paNa) pApAcaraNa pratye keLavavAnA hoya che, te bhAva jo ApaNe anaMtA jIvA pratye dhAraNa karIe chIe, te enAthI e ja sAkhita thAya che ke ApaNane haju jIva ane jaDanA bhedanuM jJAna ja nathI thayuM. athavA sarvajJa paramAtmAnA trikAlAkhAdhya vacana upara vizvAsa nathI pragaTayeA. jaDa padArthoM pratyenI udAsInatA jeTalI upakAraka che, Atma hitakara che, teTalI ja anupakAraka temaja AmaMhita ghAtaka jIva pratyenI udAsInatA che. maitrI Adi bhAveA anivAya che. ApaNane ApaNA peAtAnA sukha-duHkhanA ke hitAhitanA vicAranI jema traNa jagatanA sarvAM jIvAnA sukha-duHkhAtinA vicAra paNa jIvatva-jAti tarIkenA eka saMkha`dhane laIne AvavA joI e. sarvAMnA zubha vicAra vinA, vAstavamAM svanuM hita thai zakatuM nathI. sarva jIvA sAthenA jAtigata aikaya-saMbaMdhane jALavI rAkhavA mATe maitrI Adi bhAvA anivArya che. A bhAvAmAM jeTalA aMze nyUnatA ke khATa Ave che, teTalA aMze jIveA sAthenA saMbadhamAM ke temanA dvArA thatA sva-para hitamAM kheATa Ave che. maitrIbhAva vinAnA saMbadhA hitakArI nahi, paNa ahitakArI bane che. pa...Da pratyenA gADha vyAmAhane kAraNe janmatI para pratyenI upekSAvRttine sava thA nAmazeSa karavAmAM maitrI Adi bhAvA amegha ilAjarUpa che. bhAvAnI vyApaka asara zubha ke azubha bhAvanI jevI asara ApaNA cittane thAya che, tevI ja asara e bhAva jene uddezIne karavAmAM Ave tene paNa vahelI ke meADI avazya thAya che. 8 varavaroSapraddo nIvAnAm' sUtrathI paNa e ja vAta spaSTa thAya che. bhAvAnI paraspara asara vinA upagrAhaka svabhAva ghaTI zaktA nathI. je jIvAnI sAthe kAyA ke vANI dvArA sabaMdhamAM AvavAnI koI ja zakrayatA nathI, te jIvAnI sAthe
Page #672
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-hatyAnane pAye paNa bhAvAtmaka rIte saMbaMdha hovAthI upagrAhaka banI zakAya che. bhAvane ATale vyApaka prabhAva hovAthI, A sUtra sarva ne sarvatra-sarvadA lAgu paDI zake che. zrI 'ga bindu grantharatnamAM pUjya zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAje paramAtmAnA karuNAbhAvane mahAna prabhAva batAvatAM kahyuM che ke "sarva jInA pApa-akaraNanA niyamamAM pradhAna karuNArUpa utkRSTa zubhabhAva ja hetubhUta che, kemake prANIonA sarva azubha bhAve (aparAdho) nuM nivartana karavAnuM sAmarthya emAM raheluM che. ema sUmadaSTA (sarvajJa) mahApuruSe kahe che. A kalekanuM tAtparya e che ke, pApamAM DUbelA che jyAre-tyAre paNa pApa na karavAnI je vRtti-IcchA utpanna thAya che, enI pAchaLanuM preraka baLa (nava) che, siddhabhagavaMtanI karuNAne utkRSTa zubhabhAva! sajAtIyatAnA nAte jagatanA jIva upara siddha paramAtmAnA utkRSTatama zubhabhAvanI asara svAbhAvika rIte thatI hoya che. emAM kartutvano keI savAla Ubho thato nathI. jaDa evuM lehacuMbaka pitAnI cuMbakIya zaktinA prabhAve pitAthI dUra rahelA lehakaNamAM halacAla pedA karIne te kaNane potAnI dizAmAM kheMcI zake che, tema sarvathA vizuddha evA siddha paramAtmA lekanA agrabhAge birAjelA hovA chatAM jIvatatva upara sajAtIyatAnA nAte zubha asara phelAvatA hoya che ane te asara jIvane sanmArgamAM gati karavArUpe sahAyaka nIvaDe che. te ja rIte, "keI jIva duHkhI na thAo," "kaI jIva pApa na kare, "jagatanA badhA ja jinazAsana rasiyA bane" AvI karuNA sabhara utkRSTa je zubhabhAvanA uttama puruSanA (zrI tIrthaMkarAdinA) aMtaHkaraNamAM sadA kurAyamAna rahe che, te zubhabhAvanA ja jIne pApa na karavAnI vRtti utpanna thavAmAM avyaktapaNe preraNA Ape che. azubhabhAva karatI zubhabhAvanI zakti adhikTara hovAthI azubhabhAvamAM rata jIvone zaNabhAva tarapha vALavAmAM te kAmiyAba thAya che. zubhabhAvanI tAkAta azubhabhAva karatAM adhikAra hevAnuM kAraNa e che ke, te sava-jIvahitaviSayaka hoya che. utkRSTa karuNA bhAvanA prabhAve jAtivairavALA jInA zatrutA Adi malina pariNAma paNa zAnta thaI jAya che. kodhanI AgathI sadA prajavalita rahete caMDakauzika nAga, karuNAsAgara zrI mahAvIra paramAtmAnA karuNAbharyA traNa (bujajha-bujajha caMDakesiya) zabda e ja prazAnta banI gaye hata, durgatinI khINamAM gabaData bacI gaye hate. *hetumasya paraM bhAvaM sattvAdhAgo-nivartanam / pradhAnanA te sUkSmaraH 428 yogabiMdu
Page #673
--------------------------------------------------------------------------
________________ upayoga-upagraha 637 pratyakSamAM ke parozamAM sarvatra-sarvadA A karuNAne utkRSTa zubha bhAva, jIva mAtrane zubhanI preraNA ApI ja rahyo che. bhAvanI ATalI gherI asarane laIne ja jIve paraspara hitAhitamAM nimittabhUta banI rahyA che. jema avirati, pramAda, kaSAya karmabaMdhanA hetuo che, ema ajJAnatA ane tajajanya mithyAtva paNa mahA AzravanA hetu che. hiMsAdi aDhAra pApamAM "mithyAtva" sauthI mokhare che. enI hAjarI jyAM hoya che, tyAM badhAM pApa vaNakhetaryAM AvIne UbhAM rahe che. nigodanA jIne paNa mithyAtvane satata udaya hoya che. emanI sthiti atyaMta avikasita hevAthI emanA mithyAtvane "anAga mithyAtva" kahevAya che. A anAga mithyAvAdinA kAraNe e chone paNa satata karmabaMdha thAya che. jagatanA sarva jInA hitanI ciMtA karanArA "jagatamAM kaI duHkhI na raho ke pApI na rahe" nI zubha bhAvanA bhAvanArA upakArI AtmAo prati nehabhAva ane pramedabhAva na jAge e paNa mithyAtvane ja eka prakAra che. kAraNa ke emAM upakArIne, upakArI" tarIke asvIkAra thAya che. nigodAdinA jIvane sarva jIva pratye anAga mithyAtvanA kAraNe satata udAsInabhAva heya che, tethI hitaciMtaka upakArI AtmAe prati paNa mitrabhAva ke pramodabhAva e dAkhavI zakatA nathI. te sarva jIva pratinA mitrabhAvanI vAta ja kyAM rahI? arthAt te temanA mATe azakya che. pratyene A udAsInabhAva sarvane paraspara ahitamAM kAraNabhUta banAve che ane maitrI Adi bhAve dvArA ja tenuM nivAraNa thaI zake che. A rIte anAga mithyAtvajanya udAsInatA AdinA kAraNe nigodanA ane bIjA cha vaccenI paraspara upagrAhakatA paNa ghaTAvI zakAya che. nI paraspara adhikaraNatA Adhu saMrambhasamAraMbhArambhayogakRtakAritAnumatakaSAyavizeSetrininizcatazcaikazaH // (taravArtha sua) A sUtramAM jIvana ekase ne ATha (108) adhikaraNane nirdeza che. tene mukhya bheda traNa che. saMraMbha, samAraMbha ane AraMbha. A traNane traNa vege guNatAM 9 thAya, tene traNa karaNathI guNatAM 27 thAya ane tene cAra kaSAyathI guNatAM 108 bheda thAya che. temAM samAraMbha AraMbhajanya adhikaraNanA
Page #674
--------------------------------------------------------------------------
________________ 638 Atma-utthAnane pAye. viSaya bahu ja thoDA ja banI zake che. paNa saMbhanita adhikaraNanA viSaya te nigada Adi sarva jIvo banI zake che. jema avitinA kAraNe karmone satata Azrava thAya che, ema kakSAnA kAraNe paNa satata karmabaMdha thAya ja che. saMraMbha e sakaSAya ega vyApAra hovAthI te sarva saMsArI jInA adhikaraNane (karmabaMdhanuM sAdhana-karaNa) bheda bane che. A sUtra dvArA paNa ane paraspara saMbaMdha ane upagrAhya-upagrAhaka svabhAva siddha thAya che. je adhikaraNanA viSaya na banavuM hoya, te kakSAnA pratipakSI maitrI Adi bhAve keLavavA ja joIe. e vinA adhikaraNanA deSathI bacavAnI koI zakyatA nathI. adhikaraNa dvArA sava-paranA ahitamAM ane maitrI Adi bhAvo dvArA sva-paranA hitamAM nimitta banAya che. ema parasparopagrAhaktA ghaTI jAya che chavaSa mekSane bAdhaka che. Aja sudhI ApaNA AtmAne mekSa na thavA pAchaLa kAraNabhUta mokSaddha che, mokSa prAptinI rUcine abhAva che, ema zrI jinAgama pharamAve che. makSa eTale mukti, jIvanuM sarvakarmarahita zuddha svarUpa. mikSane dveSa e hakIkatamAM zuddhAtma svarUpane ja cheSa che. arthAt vatvano hepa che. zuddha jIva tavane hoya tyAM, tyAM azuddha jIva pratye te sutarAM dveSa saMbhave che. pitAnA, paranA ke sarva keIna chAvatva pratyene veSabhAva ja mezane bAdhaka bane che, zuddhAtma svarUpanI prAptine avarodhaka bane che. mATe ja mekSanI sau prathama zarata muktinA zreSane abhAva che. ane pachI bIjI zarata, mekSa pratyenI tIvra ruci-prIti che. ene artha e ja che ke sarva pratyene dvaSabhAva dUra karI emanA prati parama mitrabhAva pragaTAvavuM joIe. e vinA mekSa zakya nathI. saMsArI ane siddha AtmAone paraspara saMbaMdha ane emanI upagrAhakatA AtmA karmathI lisa hoya ke alipta haya, paNa jIvavu te dareka AtmAmAM eka sarakhuM ja hoya che. jIvatva jAtinI tulyatAnI apekSAe jIva-jIva vacce koI bheda ja nathI.
Page #675
--------------------------------------------------------------------------
________________ upayoga upagraha 39 eTale azuddha evA saMsArI jIvAnA parama zuddha paramAtmA sAthe pazu jIvatvanA sabaMdha che ja. ane te sa badhanA kAraNe tenI paraspara upagrAhakatA paNa che ja. te kaI rIte che, te have joie. je samaye eka AtmA siddha thAya che, te ja samaye eka AtmAnA avyavahArarAzimAMthI uddhAra thAya che. arthAt eka AtmAnu avyavahAra rAzimAMthI vyavahAra rAzimAM Agamana thAya che. emAM e siddhAtmA ja puSTa nimittarUpa bane che. eka AtmA mukta (sava kama rahita) na thAya, tyAM sudhI eka AtmAnI avyavahAra rAzimAMthI mukti nathI thatI te hakIkata ja zuddhAtma svarUpanI acinha zaktinI pratipAdaka che. AtmAnA sahuja zuddha svarUpane varelA siddha bhagavaMte bhavyAtmAone sva-zuddha svarUpanI prAptinA mahAna Adarza pUrA pADe che tathA dhyAnAdi dvArA sAdhakanA AtmahitamAM dhyeyarUpe parama AlakhanabhUta bane che. siddha paramAtmA anaMta jJAnAdi guNNAnA bhaDAra che. pUjyatA, anugrahakArakatA, karuNA, tArakatA Adi guNNA paNa emanAmAM che ja, paNa A guNNAnI abhivyakti bhaktAtmA dvArA karAtAM Adara-bahumAna, kItana-pUjanAdithI thAya che. eTale te guNNAnI abhivyaktimAM bhaktAtmA nimitta bane che arthAt paramAtmAmAM pUrNa pUjayatA che, pazu tenuM pragaTIkaraNa pUjAnI pUjA dvArA thAya che. paramAtmA anugrahanA sAgara che, paNa enI abhivyakti bhakti dvArA thAya che. 'namrutyu!" (zakrastava)mAM AvatA "leAganAhANuM" pada dvArA paNa paramAtmA ane sa'sArI jIvAnI paraspara upagrAhaktA vadhu spaSTa thAya che. 'lalita vistarA' granthamAM pU. zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAja A 'lAganAhA" padmanI TIkAmAM pharamAve che ke, leAka eTale dharmabIjAdhAnAdiyAgya jIveA, ane ' nAtha ' eTale cegakSema karanArA paramAtmA. paramAtmAmAM rahelI A nAthapaNAnI zaktinI abhivyakti jenA yAga ane kSema thaI zake tema che, evA caramAvatamAM AvelA jIveA dvArA ja thAya che ane dhama bIjAzvAnAdiyAgya bhavya jIvAnA cAga ane kSema paNa paramAtmAnA anugrahanA prabhAve ja thAya che. arthAt anya sahakArI kAraNA karatAM paNa paramAtmAnI kRpAnA prabhAva adhika che. paramAtmAmAM eTale temanI AjJAmAM jema tArakatA rahelI che, meAkSa prAptinI kAraNatA rahelI che, ema temanI AjJAnI upekSAmAM apekSAe mArakatA ane bhavavRddhinI kAraNatA paNa rahelI che. x AzArAyA virAvA A zivAya 5 mavaca aa / / (vItarAganeAtra)
Page #676
--------------------------------------------------------------------------
________________ 640 Atma-utthAnane pAye, arthAt paramAtmA jema jIne bhavasAgara tAravAmAM mokSapada ApavAmAM nimittakartA bane che, tema saMsAra paribhramaNamAM paNa upekSA ane AzAtanAdi dvArA nimitta kartA bane che. paramAtmAnA guNenA ane temanI AjJAnA AdarabahumAna ane pAlana dvArA bhaktAtmA jema paramAtmAnI pUjyatA, tArakatA Adi guNonI abhivyaktimAM nimitta kAraNa bane che, tema mithyAdaSTi vagere che emane anAdara-tiraskAra ke AzAtanAdi karavA dvArA paramAtmAnI nigraha zaktine eTale ke emanI AjJAnA uthApanamAM rahelI bhISaNatAne paNa pragaTa karavAmAM nimitta kAraNa banI zake che, ema apekSAe samajI zakAya che. AjJAnA pAlanamAM AjJAkAranA Adarane samAveza thAya che, AjJAnA khaMDanamAM AjJAkAranA anAdara-tiraskArane samAveza thAya che. AjJAkAranA Adara sAthe sakalasava hitAzayane Adara saMkaLAela heIne temanA anAdarathI-tiraskArathI sakalasarvAhitAzayane anAdara-tiraskAra thAya che, je jIvane bhAre nigrahakAraka nIvaDe che. jayAre AjJAno Adara, jIvane e ja rIte anugrahakAraka nIvaDe che. A rIte siddha ane saMsArI AtmAonI paNa paraspara upagrAhakatA ghaTAvI zakAya che. guNI pratyenuM mAdhyathya mahAna ahitakara che. siddhanA AtmAo pUrNa guNI che. zeSa pade rahelA parameSTie paNa mahAna guNI che. pUrNa guNa bananArA che. eTale ja emanA pratye nehapUrNa pramodabhAva pragaTAvavAmAM na Ave te temanI eTale ke temanA jJAnAdi anaMta guNenI upekSA ja karI kahevAya che. ane guNa ane upakArI AtmAo pratyenI upekSA-udAsInatAthI AtmAnuM bhayaMkara ahita thAya che. kahyuM paNa che ke, "mArAthama ithAya, punarve vaDhavaH ? (vItarAgastotra) A lekane e artha che ke, paramAtmA pratye sevelo madhyasthabhAva paNa durgatine mATe thAya che, te pachI emanA pratyenA veSabhAvanI te vAta ja zI karavI? jIvatva tarIke saMbaMdha, paramAtmA ane saddaguru sAthe paNa che ja. eTale emanAmAM rahelA guNe pratipradane badale madhyasthabhAva rAkhavAthI AtmAnuM ahita adha:patana thAya che. saddaguNa sivAya sadagati ke zivagati maLI zakatI nathI. ane sadaguNI pratyenA prada-harSa vinA saddaguNanI prApti thaI zakatI nathI. hakIkatamAM maMtrI, pramAda, karuNa ane mAdhyaSya A cAre bhAvanI yathAsthAna pravRtti e ja sadaguNa-sAdhanAnI sacoTa prakriyA che. enA abhAvamAM darzanI vRddhi ane durgatinI paraMparA ja sarjAya che. guNAdhika ane upakArI che. pratyene mAyasthabhAva te AtmA mATe atyaMta ahitakara che.
Page #677
--------------------------------------------------------------------------
________________ 641 upayoga upagraha paramAtmAnI lekavyApI upakArakatA zrI arihaMta paramAtmAnA sadabhUta guNanI stuti karatAM "namutthaNuM' sUtramAM paramAtmAne "lohiyANuM pada dvArA samagra lekanA hitakArI tarIke biradAvavAmAM AvyA che. lalita vistarA' granthamAM TIkAkAra maharSi zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAje jaNAvyuM che ke, leka eTale paMcAstikAyasvarUpaloka, tenuM hita karanArA zrI arihaMta paramAtmA che. mAtra jIvAzi upara ja nahi, paNa dharmAstikAyAdi ajIva dravya upara paNa zrI arihaMta paramAtmAne upakAra che, ane te A rIte che. paramAtmA chava ane ajIva dravyanuM yathArtha darzana karIne, te dravyonuM te ja svarUpe yathAsthita nirUpaNa kare che. jethI bhAvimAM paNa koI A dravyanA svarUpamAM, vikRti ke viparItatA na karI zake ethI paramAtmA lekanA hitasvarUpa che. paramAtmA sarvajJa ane sarvadarzI hovAthI emane padArthonuM yathArtha darzana ane yathAsthita jJAna thAya che. mATe ja temanuM nirUpaNa paNa yathArtha ja hoya che. jo darzana yathArtha na hoya te nirUpaNa paNa asatya thaI jAya che ane asatya nirUpaNathI lekanI te dravya pratyenI samajaNa ane pravRtti brAmaka ane anucita banI rahe che. ethI bhAvi aneka anartho utpanna thavAnI zakyatA UbhI thAya che. paNa paramAtmAnuM darzana-jJAna yathAsthita hevAthI ane emanuM nirUpaNa yathArtha hovAthI lekamAM rahelA sarva dravyanuM satya svarUpa jagatane jANavA, sAMbhaLavA maLe che. ane te dravyanI sAthe tenA svarUpane ane tenI sAthenA jJabaMdhane anurUpa ucita vyavahAra karavA samyagdaSTi vagere jevo prerAya che. A rIte yathArtha darzana ane nirUpaNa dvArA paramAtmA paMcAstikAyamaya lekanA sadA-sarvadA hitakArI che. ayathArtha darzanAdithI sarvanuM ahita A hakIkatathI ApaNane paNa e ja bedhapATha maLe che ke koI paNa vastunuM yathArtha dazanAdi karavAthI hitamAM ane ayathArtha darzanAdi karavAthI ahitamAM nimittabhUta banAya che. bhale ApaNane evuM viziSTa darzana ke jJAna nathI, paNa sarvajJa-sarvadarzI paramAtmAnA kahelA Agamagra kAyama che tenA nirdeza anusAra jIva ane ajIva vagere dravya (ta )nuM yathArtha svarUpa samajI-zraddhAna karI, jo taddanurUpa tenuM yathArtha darzana ane nirUpaNa karIe te ApaNe paNa te-te dravyonA hitakArI banavA dvArA svahita-sAdhaka A. 81
Page #678
--------------------------------------------------------------------------
________________ 642 Atma-hatyAno pAyo banI zakIe. ane zrI jinAgamathI viruddha svamati ke anya matithI daravAIne jIvAzi dravyanuM viparIta darzana ke nirUpaNa karIe te sarvanA ahitakara banIe chIe. jemAM svanA ahitane samAveza thaI jAya che. kartA ane karmanI sApekSatA ane paraspara hitAhita kriyA karanAra kartA kahevAya che. ane jene uddezIne kriyA karavAmAM Ave tene karma kahevAya che. eTale ke I paNa kriyAmAM kartA karma ane sApekSa hoya che. ane kriyAnuM phaLa kartAne te avazaya maLe che, kamane paNa kadAcit-kathaMcit maLe che. prastutamAM ajIva dravya saMbaMdhI karelI jevAnI nirUpaNanI kriyAthI ajIva dravyanuM hitAhita kaI rIte thAya? tenuM A samAdhAna che, ke ajIva jaDa padArtho saMbaMdhI sAcI, jUThI kriyAnuM phaLa kartA jIvane te avazya ane karma jIva heya, te tene paNa kathaMcit bhegavavuM paDe che. kahevAnuM tAtparya e che ke jaDa saMbaMdhI kriyAthI jaDane koI vizeSa hita ke ahitanI asara pahoMcI zakatI nathI, paNa thaelI kriyAnuM phaLabhUta-pariNAma paNa karI niSphaLa jatuM nathI. eTale e pariNAma karmamAM javAne badale parivartita thaIne kartAne ja pitAne viSaya banAve che. arthAt kriyAnuM pariNAma kartAne te avaya jogavavuM paDe che. A ja niyama siddha paramAtmAnI bAbatamAM paNa ghaTAvI zakAya. teo pUrNa kRtakRtya ane sarvathA karmathI alipta che. eTale emanA saMbaMdhI kriyAnuM pariNAma, emane nahi paNa kartAne avazya prApta thAya che. ajIva dravya saMbaMdhI kriyAnuM pariNAma kathaMcita achavane paNa jogavavuM paDe che, te jIva dravya saMbaMdhI kriyAnuM pariNAma jIvane to avazya bhegavavuM ja rahyuM. nigoda ane pRthvIkAyAdi jenuM yathArtha svarUpa na jANIe ke satya nirUpaNa na karIe te ApaNuM ane e jenuM paNa ahita thAya che. asatya darzana ane nirUpaNathI paNa jo ahita thAya che, te anucita vartanathI svapa2nuM ahita kema na thAya? jarUra thAya. mATe ja jinAkta tanuM yathArtha grAna, zraddhAna karI taddanurUpa aucityapUrNa vyavahAra keLavavA maMtrI Adi bhAve atyaMta jarUrI che. ane te ja "uparopako bIjAnAM e mahAvAkyane a yathArthapaNe grahaNa karyo gaNAya. sUtranuM gAMbhIya vAjo kaho nIyAnA" A sUtranA racayitA che, pUrvadhara maharSi zrI umAsvAti mahArAja, teo "saMgrahakAra" tarIke vizvavikhyAta maharSi che. temanA racelA A nAnakaDA
Page #679
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAraka triveNI 643 sUtramAM keTaluM mahAna arthagAMbhIya samAeluM che, te mApavAnuM kAma ApaNA jevAe mATe atigahana che. ApaNA jevA maMda mativALA jIvamAM evuM sAmarthya kyAMthI hoya? ane AvA sUnA gaMbhIra artho ane gUDha rahasyanA ukela mAtra buddhithI ke takathI AvI zaktA nathI. enA mATe te ahiMsA, saMyama ane tamaya divya AtmasAdhanA dvArA AtmAnubhUti-AtmasAkSAtakAranI ucca bhUmikA sudhI pahoMcavuM jarUrI che. ahaM an + huM = ?' agnibIja che. temAM pRthvI, jaLatatva aMtagata che. "" AkAzabIja che. temAM vAyutatva aMtargata che. e rIte pAMca tatvanuM urvIkaraNa ahaMnA Duta uracArathI thAya che. arahaMnuM eka tAtparya, "huM ahaM nahi, paNa aha che, deha nahi paNa AtmA chuM." AtmA satya che ane anya sarva mithyA che, e bedha ahaMnuM maraNa ane dhyAna karAve che. tAraka triveNuM apratihateyaM karmAnubandhApanayane 'duSkRtagarhaNam' mahadetatkuzalAzayanivandhanam 'sukRtAnumodanam' mahAnayaM pratyapAparirakSaNopAyaH 'catuHzaraNagamanam' AmAM AkhI sAdhanA garbhita che, je AtmAmAM rahelI sahaja samaMtabhadra gyatAne vikasAve che. A triveNI vinA kadI paNa sahaja dharmanI prApti na thAya zrI paMcaparameSTi bhagavaMtenuM mukhya kArya, AtmAonAM pApanA anubaMdhane teDavA ane puNyanA anubaMdhane utpana karavA te che AnA karatAM vadhu mahattvanuM keI kArya jagatamAM che nahi. zrI namaskAra mahAmaMtranI cUlikAo mahat kAryane vanita kare che. arUpI siddha bhagavaMtenuM Aja arUpI kArya che. cAra zaraNAnuM mahatva paNa te ja che.
Page #680
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnanA pAyA svakRta duSkRtanI ati kaTu AlecanA ane gA~ jyAre ragaraga vyApI bane che, tyAre tyAM-tyAM badhe ja sutanI bhUkha jAge che ane sahunA sutAnI vAravAra trividhe anumAdanA thatI rahe che. 644 duSkRtanI thathAya gAMthI pApanA anubaMdha tUTe che. sukRtanI jIvaMta anumeAdanAthI puNyanA anubaMdha puSTa thAya che te pachI sukRta sAgara evA paMca parameSTie vahAlA lAge che. temanA smaraNu sivAyanA zvAsamAM paNa kaTALA Ave che, bhAra lAge che, temanA smaraNamAM vadhatI jatI ramaNatA catuHzaraNurUpa che. A tAraka triveNImAM nitya uma'gathI snAna karatA sAdhaka, sAdhya sAthe abheda sAdhatA, sava karmonA kSaya karIne akSaya padane vare che. mATe kharcA pApa ane tenA anubaMdhathI! sevA sukRtane, vAraMvAra karo sahunAM sukRtAnI anumAinA! ane zaraNu grahaNu karA zrI ariha'tAttui cAranuM! pachI uddhAranA bhAra tamAre vahevA nahi paDe. 5 upakAra snAna maNasA guNapariNAmo, vAyAe guNabhASaNaM ca paMcavhaM / kAraNa saMpamANo esa payattho namukkA ||1|| A zlAmAM guNanA atha upakAra che. pAMca parameSThinA upakArAnuM manathI ciMtana-bhAvana-pariNamana; vacanathI te upakAronuM ja bhASaNa, kathana-pravacana ane kAyAthI cAgamudrAdi vaDe vidhipUrvaka praNamana- namanAdi namaskArapadanA a-bhAvAtha -rahasyAya che. kAyAthI praNamana te atha che. vacanathI thana te bhAvAtha che. manathI bhAvana te rahasyAtha che. AtmAnuM tadrupa pariNamana te ai'paryAya che. Ama pu`ca--namaskAra vaDe, jIva parama upakArI zrI pa'caparameSThI bhagava'tAnA upakAranI gaMgAmAM snAna karIne pAvana thAya che. cittane cAMdanI jevu caLakatuM banAvIne sneha sudhAkara banI zake che.
Page #681
--------------------------------------------------------------------------
________________ 645 aSTakArI-pUjAnuM rahasya bhASa-namaskAranuM vivaraNa 1. namaskAranI kriyAmAM satata upayAga 2. jApa karatI vakhate te anI vicAraNA. 3. AzaSya pratye bahumAna. 4. namaskAra karavAnA avasara maLyA tene ha. 5. bhavabhramaNanA bhaya, A samagra vicAraNAnA bhAvapUrvaka je namaskAranI kriyA karAya te bhAva-namaskAra che. dravya saMkoca-hAtha, paga, mastaka Adi avayavAnA saMkeca, bhAvasaMkeca mananuM praNidhAna. zira Adi namAvIne ane aMtara'ga pariNAmamAM zraddhAbhAva dhAraNa karIne je namaskAra thAya te bhAva-namaskAra che. bhAvamAMthI bhava-viSayaka dudhane dUra karIne mukti-viSayaka sugadhane sthApana karanArA zrI navakArane bhAva ApavAmAM apUrva ullAsa pedA karavA te sarva maMgalakArI mahAkAya ' khIja che, cu aSTaprakArI-pUjAnuM rahasya abhiSeka-pUjA :- brahmara'dhramAM hajAra pAMkhaDIvALA kamaLamAM sAkAra paramAtmA birAje che. te sAkAra paramAtmAnA mastaka bhAgamAMthI amRta rasa jhare che. tenA pratIkarUpe abhiSeka-pUjA karavAmAM Ave che. * meru zikhara nhavarAve e surapati......' eTale zarIramAM meruDhaMDanI uparathI amRta rasa jhare che. puSpa-pUjA :- zarIramAM cakro hoya che, te khIDAyelAM kamaLeAnA AkAre hoya che. paramAtmAnI puSpa--pUjA dvArA te cakro (kamaLA ) vizvasvara thAya tevI bhAvanA karavAmAM Ave che. tAju khIleluM, praphulla suvAsita puSpa prabhu a`ge padharAvatAM veMta pragaTatA bhAveAdAsathI A cakro (kamaLA ) vikavara thAya che. gadha-pUjA - caMdana kaisara Adi sugaMdhI dravyo dvArA vikasita thayelAM cakro (kamaLA )nI suga dhaneA anubhava levAnA che. tenA pratikarUpe gadha--pUjA che. dhupa-pUjA 3- AtmA jyAre peAtAnI aMdara paramAtma-dazAnA anubhava kare che, tyAre karme maLe che ane tenI dhumADA jevI zikhA brahmaraMdhramAMthI nIkaLe che, tenA pratIkarUpe dhUpa-pUjA karavAmAM Ave che. 'dhUpa dhyAna ghaTA anusarIye re.... hA mana mAnyA meAhanajI...' e pa`kti tenI sUcaka che.
Page #682
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-hatyAnane pAye akSata-pUjA - ApaNuM akSaya-akhaMDa je svarUpa che tene pratIkarUpa akSatapUna che. je akSata che tene huM pUchuM chuM" e tene bhAvArtha che. mATe pUjAmAM kSatirahita akSata vAparavAnuM vidhAna che. phaLa-pUjA - paramAtmAnI pUjAmAM je phaLa mukavAmAM Ave che te zubhAzubha kamaphaLanA tyAgarUpe che. karmanA zubhAzubha phaLane huM kartA ke bhakatA nathI ane huM karmaphaLathI bhinna caiitanya svarUpa chuM tevI anubhUtinA pratIka rUpe phaLa-pUjA karavAmAM Ave che. naivedya-pUjA - A pUjA AtmanivedanarUpa che. sarva miSTa ane ISTa padArthomAM mane kaI rasa nathI. rasa che eka mAtra bhagavAnamAM AvI bhAvanA naivedya dharatAM bhAvanAnI che. AratI - AratI pAMca jJAnanuM pratIka che. maMgaLa dI e kevaLajJAnanuM pratIka che. A rIte maMdira ane mUrti-pUjA e bhAratIya darzananI sAdhanAmAM mukhya aMga che. prabhune pUjavAmAM prabhunI prabhutA pUjya che, parama tAraka che, e vizvAsa daDhIbhUta karavAno che, ke jethI viSaya-kaSAya rUpa saMsArane pUjavAnI mananI miAgati, ApoApa aMkuzita thaIne, prabhu tarapha gati karatI thAya ane AtmA, AtmAmAM ramatA karate thAya. ka zivamastu sarvajagata pitAnuM hita vizvanA hita sAthe saMkaLAyeluM che. anAdi bhavabhramaNamAM sarva jIve sAthe sarva prakAranAM saMbaMdha karyA che, paNa dharmasaMbaMdha karyo nathI, karyo che te bahu ocho karyo che, evuM zAmavacana che. ethI phalita thAya che, ke adharma saMbaMdhanA kAraNe bhavabhramaNa che adharma sabaMdha eTale-parasparane pIDAkAraka, ahitakAraka, asukhakAraka saMbaMdha. ApaNe ekabIjAne pIDA ApIne jIvyA chIe, sukha ApanAra tarapha kRtajJatAne bhAva dAkhavyo nathI, duHkha ApyA pachI kSamA mAMgI nathI, duHkha ApanArane kSamA ApI nathI. duHkhI pratye dayA, sukhI pratye amI najara, puNyavAna pratye pramoda ane pApI pratye sahanazIlatA dAkhavI nathI. mAtra potAnA ja sukhanI ciMtA karI che ane bIja sarvanAM sukha-dukha pratye upekSAbhAva ke anAdarabhAva ja dAkhavyo che. enuM ja bIjuM nAma mithyAtvanuM sevana che ane anaMtAnubaMdhI kaSAyanuM rakSaNa che. jIvane anaMta saMsAramAM bhaTakAvanAra A be ja mahA pApa che. tene pratikAra na thAya tyAM sudhI koI paNa saddaguNanuM sevana, sAnubaMdha-TakAu banatuM nathI. mithyAtvanA A
Page #683
--------------------------------------------------------------------------
________________ zivamastu savajagata: mahA pAparUpI aMdhakAramAMthI ugArI lenAra ane samyakatva rUpI sUrya pragaTAvanAra koI bhAvanA hoya te te phAvamatu sarvajJAtaH" . mAtra A be zabdomAM ja zAstrakAra maharSioe, e bhAvanA pharamAvI che. keI kahe che ke, viSayonA kAraNe jIva bhaTake che. keI kahe che ke, kakSAnA kAraNe jIva bhaTake che. keI kahe che ke, azubha ganA kAraNe te bhaTake che, te badhAyamAM prANa pUranAra deSa eka ja che, ane te che mithyAtvanuM sevana. chavamAM ajIva jevI buddhi ane ajIvamAM jIva jevI buddhi, mithyAtvane pAme che. bIjA ja pitAnA jevAM ja jIvo che, pitAnI jema sukha-duHkhanI lAgaNI anubhavanArA che; teonA tarapha durlAya karavuM; e ja mithyAtvarUpI aMdhatva che, ane te badhA jI tarapha samAna lAgaNI dharAvavI te ja samyatvarUpI sUryane udaya che. "badhAMne sukha maLe, ane badhAMnuM duHkha TaLe.' e vicAra Aja paryata, jIve kadI karyo nathI je karyo hata, te tenuM bhaviSamaNa heta nahi, kemake e vicAramAM ja anaMta viSayAbhilASa nivAravAnuM sAmarthya che; anaMtAnubaMdhI kaSAyane rokavAnuM baLa che ane atyaMta pramAda temaja atyaMta azubha yegane na pravartAvA devAnuM baLa che. sukhanI IcchA, mAtra potAne mATe hovI ane bIjA keI mATe na hovI, duHkha nivAraNa paNa, mAtra potAnuM thAya te ISTa mAnavuM ane bIjA keInuM paNa aMtarathI na IcchavuM enuM nAma bhAvaaMdhApe che. mithyAtvane ghera aMdhakAra A ja che. e aMdhakArane TALavAnuM sAmarthya, "sarva sukhI thAo, ane sarvanAM duHkha TaLe." e bhAvanAmAM raheluM che. e bhAvanAnA baLe, pitAnA ekanAM ja sukhanI abhilASArUpa viSayasukhanI tIvra Asakti TaLI jAya che, pramAdanuM jora paNa haTI jAya che ane azubha egonuM baLa paNa kSINa thAya che. pate sarvanA sukha-dukhane A rIte yathArtha vicAra kare che, tenuM pariNAma uttama Ave che ane e uttamattA anubhavyA pachI "e vicAra sahu keI kare te kevuM sAruM !" evI bhAvanA saheje jAge che. tethI samyagdaSTi jIvanI bIjI bhAvanA e che ke, patinitA bhavatu pUtaLA " (prANI mAtra parahitamAM nirata bane.) "sarva sukhI thAo ane sarva duHkha TaLe" evI bhAvanAvALA sahu kaMI bane. evI bhAvanA bhAvavA chatAM bhavitavyatAne ge; ke kALadeSathI, svabhAvaSathI ke azubha (pUvakRta)nA karma udayathI je kaI tAtkAlika A bhAvanAvALA na banI zake tema hoya, teonA te te deSa TaLo roSa thAtu nArA ane teo paNa A bhAvanAvALA bane; evI trIjI bhAvanA samyagdaSTi jIva bhAve che. ane e traNeya bhAvanAnA eka sAmaTA baLathI, jethI "sarvatra muvImag Dhora " e bhAvanA ApoApa pragaTe che.
Page #684
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnanA pAye sarva deza ane sa kALamAM sarva jIvA sukhI thAo.' A mukhya bhAvanA che. e bhAvanA vaDe Aja paryaMta, je jIvAne duHkhI karyo che, je jIvAnA sukhamAM vidhro nAkhyAM che, jIvAne kaSTa ApyA che, RSTabhAva, asUyAbhAva, krodhabhAva ane drohabhAva vaDe jemane dRbhavyA che, te sanuM mAnasika prAyazcita A bhAvanAthI thAya che. 48 pApe AcarIne malina baneluM mana, A bhAvanAothI nimA~La bane che. mana, vacana ane kAyAnA traNeya dveSa! sevyA chatAM traNemAM pradhAnatA mananI ja rahI che. tethI tenI zuddhi mATe, prathama mana vaDe ja sanuM sukha icchavAnu' ane zakraya sAgAmAM vacana ane kAyA vaDe paNa jIvAnA sukha mATe ane duHkha nivAraNu mATe prayatna karavAnA, e prayatna karavAnuM khaLa pedA karavA mATe paNa sauthI prathama ane anivAya vastu, 'zivamastu sarvajJaLataH / ' 'sarvatra suttImavatu jojaH / ' e bhAvanAne bhAvavAnI che. A rIte malina manane nima La banAvIne, e bhAvanAnI parAkASThAe pahoMcelAM zrI pa'caparameSTi bhagavaDatAnuM trikALa vizuddhabhAvathI smaraNa karavAmAM Ave, te te smaraNamAM bAkInA kaSAya, pramAda, azubha Aga ane tuccha viSaya pratyenI AsaktinuM' nivAraNu karavAnuM je aciMtya sAmarthya chUpAyeluM che; enI pratIti thAya. traNa kALa (savAra, bapora ane sAMja) traNa traNa vakhata 'zivamastu sUryanatA' e bhAvanApUrvaka khAra bAra vAra zrI navakAra gaNavAthI, gaNanAra vyaktinI, samUhanI, sa`ghanA sthApaka zrI jinezvara devanA tIthanI, emanI AjJAnI ane pravacananI keTalI mATI unnati ane prabhAvanI vRddhi thAya! para'parAe keTalAMye AtmAe mAdhi-mIjanI prApti karI sadgatinI para parAe muktisukhanA adhikArI bane; e hakIkata sahelAIthI samajI zakAya evI che. tAtpaya' e che ke mithyAtva, pramAda, kaSAya ane cAga sAthenA gADha mAnasika sa'kha'dhamAM rahIne jIva, jagatanAM sarva jIvAnu ahita karatA Avye che; azubha citavatA rahyo che ane peAtAnA sukhanI ghelachAmAM bIjanA sukhanI upekSA karatA rahyo che. pApa, azAMti ane parAdhInatAvadha A prakriyAnI prabaLa pakaDamAMthI chUTavA mATe ApaNe, cittane sathA kalyANunI bhAvanA vaDe vAravAra vAsita karavuM ja joIe ane A bhAvanAnI parAkASTAe pahecilA zrI paMcaparameSTi bhagava tAnu hu'mezAM bhAvapUrvaka smaraNu karavuM ja joie. A bhagava'tA, nitya smaraNIya eTalA mATe che ke, ApaNe ApaNAM asala AtmasvarUpane satata smaraNamAM rAkhIne traNa jagatanA badhA AtmAne jevA, jANavA ane cAhavA rUpa dhama thI bhraSTa thatA ApaNe bacI jaIe.
Page #685
--------------------------------------------------------------------------
________________ zaraNAgati zaraNAgati zaraNAgati eTale sva-puruSArthane tyAga nathI, paNa vadhu puruSArtha che. zaraNamAM ekAgra banavA puruSArtha na pheravavAmAM Ave che te pramAda che. ApaNe puruSArtha e paramAtmAthI bhinna nathI. paramAtmAnA ja vIryanuM pratIka che. pratyeka jIvamAM vasatA paramAtmA eja e chava mATe temaja sarva jIvo mATe mArgarUpa che. mArga, jJAnA itrayarUpa che, je paramAtma tatvathI abhinna che. paramAtma tAva ka2Na-kAravuM che. paramAtmAmAM ekAgra thavA sivAyanAM jeTalAM kAryo jIva A jagatamAM karavA ke che, te badhAM avizvAsamUlara che. ekAgrAlaMbananuM kArya e mahAna kArya che. bIjA badhA kAryo, e mahAna kAryane tatvathI vighAtaka che. anya lekhanAdithI je sAdhavA prayatna thAya che, tenA karatAM anaMtaguNI prApti ekAgAla bananI che. paramAtmAmAM ekAgra AlaMbana e ja kharo puruSAya che ane eja kharuM ArAya che. kaI paNa kAryanuM pradhAna kA2Na, paramAtma-bhinna che, ema bhAse tyAre anAbhege paNa avizvAsa che. kI prayatnanA aMte paNa susAdhya thavI sAcI zaraNAgati eja jIvana sAthI gatimAnI pAkI rati che. zuddhApadezano sAra nigehamAM paNa chava, zarIrUpa nahi paNa upayogarUpa ja rahe che. siddhadazA eTale kevaLa AtmAne AnaMda. AtmAno hava-sanmukha upayoga ane vIrya eja tAraka che. vIrya ane upaga e jJAna ane AnaMda sahita ja hoya che. AtmA pote sva-vIya vaDe yuddha paganI racanA karIne siddhine pAme che. anAkuLatA e ja AnaMda che. gamAM AkuLatA che mATe tyAjya che. zAnamAM anAkuLatA che, mATe upAdeya che. A. 82
Page #686
--------------------------------------------------------------------------
________________ 650 Atma-kathAnane pAyo rAga kaThora che. jJAna, kamaLa che. kaThoratAne nAza komaLatA vaDe thAya che. dravyAnuyogamAM cha dravyanuM svarUpa batAvyuM che. temAM zuddhAtmAne mahimA gAya che. tene anubhavanI rIta batAvI che. nizcaya-vyavahArane jaNI, nizcaya svarUpamAM ArUDha thavAnuM che. karacanA zAzvata che. tema tene varNavanArA zAstronI paraMparA paNa anAdi-anaMta che. tenuM jJAna karanArI che paNa zAzvata che. zabda, artha ane jJAna-e traNa sAthe rahenArI vastuo che. cAre anuyoga dvArA vastunuM varUpa samajI zuddhAtmAnuM dhyAna karavuM e upadezamAtrane sAra che. vItarAga svarUpa ane zuddhAtmAnuM svarUpa eka ja che. AtmAnA zuddha vItarAga svarUpamAM daSTinI-upaganI ekAgratA sAdhavI, e zuddhopadezane sAra che. adhyAtmayoga 1. ucita pravRttivALA vratadhArI AtmAnI mathyAdi yukta zAstrokta vicAraNA te adhyAtma che. 2. dhArmika puruSanuM pradhAna lakSaNa hevAthI japa e paNa adhyAtma che. 3. aucityAcana ane Atmasa prekSaNa e paNa adhyAtma che. 4. devavaMdana, pratikramaNa ane mithyAdi bhAvanuM ciMtana e paNa adhyAtma che. bhAvanA yoga AtmaciMtana-adhyAtmanA satata abhyAsathI bhAvanA pega pragaTe che. dAna, zIla, tapa ane bhAva tathA dezavirati ane sarvaviratirUpa dharmane saMgraha adhyAtma yegamAM che. jApa vaDe pAparUpa viSane parihAra thAya che. jApa saMtutirUpa hevAthI maMtra devatAnA anugrahane pAtra banAve che. japa e dhyAnanuM sAdhana che. satata abhyAsa dvArA dhyAnarUpe pariNAma pAme che. vIsa sthAnakAdi tapovidhAnamAM japane anivArya sthAna maLeluM che. nAma stavarUpa hevAthI legasa sUtra paNa maMtravarUpa che. tethI pratikamaNAdi Avazyaka kriyAmAM vihita thaela che.
Page #687
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmayAga 51 kAcAtsaga mAM lAgasa sUtranuM' uccAraNa tathA smaraNa e bhASya jApa ane mAnasika jApanA eka prakAra che. caityavaMdana, devavaMdana, stuti, stavana, statra, smaraNAdi ane zAstra svAdhyAya Adi paNa bhASyAdi jApasvarUpa che. satata abhyAsathI AtmabhAvanA, dhyAna ane samatA japarUpI adhyAtma cAganA cAga sudhI pahecI zakAya che. dhyAnanuM phaLa bhAvanA, anuprekSA ke ciMtana e dhyAnanI abhyAsa kriyA gaNAya che. cetanA ane vIryAdi guNenuM svarUpanA upayAgamAM lIna thavuM te yAna kahevAya che. yAtA, dhyeya ane dhyAnanI arthAt ceyanI ekAgratArUpa pariNatimAM ekatA-nivi kalpa sthiti, tAratamya rahita caitanyanI pariNati te samApatti che. jemAM maLanI parAzrayarUpa vRttinI atyaMta kSINatA thaelI che, evA uttama maNasamAna aMtarAtmAne viSe paramAtma guNanA saMsargopa ane paramAtmAnA abhedArApa, e dhyAnanuM phaLa ati vizuddha samAdhi che, nima La a`tarAtmA eTale kaSAya ane vikalparUpa maLathI rahita atarAtmabhAva. paramAtmA te ghAti meM rahita zrI ahiM ta athavA aSTa karahita siddha athavA savRttithI sattAmAM rahelA siddhAtmA. atarAtmAmAM paramAtmAnA abheda Apa te dhyAnanuM phaLa che. ane te saMsargArApathI siddha thAya che. sa'sarrArApa eTale tAttvika ana'taguNA AvirbhAva pAmelA che, evA siddha AtmAenA guNAne viSe aMtarAtmAnA upayAga. ca'caLa cittavALAne te indriyanirodha vinA thatA nathI. te nirodha, zrI jinapratimAdi avala'khana vinA thatA nathI. mATe tattvanI prAptimAM sthApanA upakAraka che. vIsa sthAnaka tapa, guNava tanA bahumAna vaDe dhyAnanA trividha phaLathI yukta hAvAthI karavA ceAgya che. abhavyAne dhyAnanuM trividha phaLa hAtuM nathI; kemake temane samyagdarzananA abhAve guNavaMtanuM bahumAna nathI. ane tethI yAnepayAgazUnya tapa, krAyaphleza mAtra bane che. abhanyAnA bAhyAcaraNu ana'tavAra paNa yAnApayeAga zUnyapaNAthI niSphaLa jAya che.
Page #688
--------------------------------------------------------------------------
________________ 65ra Atma-utthAnane pAye utsaga ane apavAda utsaga eTale sAmAnya niyama, apavAda eTale vizeSa nivama. apavA e utsargane piSaka che ane utsagane piSaka hoya, tyAM sudhI ja te apavAda gaNAya che. utsarga, sarva raza-kALamAM lAgu paDe che. apavAdane deza-kALa, saMgonI maryAdA che. kevaLa apavAdane AgaLa karIne jeo vate che, teo maMdharmI che ane mULamUta che. nimaLa AnaMda rUAnanI tINatA te cAritra che. ane jJAnanI ekAgratA te yAna che. ane tanmayatA te nirmaLa AnaMda che. samyajJAnathI samyakhyAna jame. ane temAMthI nirmaLa cAstri ane AnaMda pragaTe che. nirmaLa AnaMda, sarva IcchA nirodharUpa tapaguNanuM phaLa che. jJAnanI traNa bhUmikA zratajJAnanI bhUmikA upara ne sara nirahaM, na oi i te sAcuM ane zaMkA vinAnuM che, je zrI jinezvae prakAryuM che. citA-sAnanI bhUmikA upara, zrI jinezvaradee zuM prakAzya che, te prazna uThe che. tenA uttaramAM (lave navA na daMtazvA) koI paNa jIva (traNa karaNa, traNa rogathI ) haNavA lAyaka nathI, e vicAraNu utpanna thAya che. jJAnanI bhUmikA para, kaI paNa chava eTalA mATe haNavA lAyaka nathI, ke te mArA jIvanI samAna jIvava-sukhaduHkhanI lAgaNIne-dhAraNa karanAre che. e rIte jIva samApatti thAya che. A rIte jJAnanI traNa bhUmikAo samajavI. meha mahine eka artha ajJAna ane mithyAtva, bIjo artha veya. cothA guNaThANe prathama arthane "meha"na hoya. bIjA arthane heI zake. moha eTale kAmavihaLatA e artha kuvalayamAlA kathAmAM karela che. cAra kaSAyathI jude "meha" pAMcame padArtha kahyo che. zrI vItarAga prabhunI AjJA zrI vItarAga prabhunI saiAthI moTI AjJA vizvanA sakaLa che sAthe maitrI keLavavAnI ane koI eka paNa chavanI sAthe vera, vitha ke dveSabhAva nahi rAkhavAnI che. bIjI
Page #689
--------------------------------------------------------------------------
________________ 653 adhyAtma yoga badhI AjJAe A moTI AjJAmAM samAI jAya che. athavA bIjI badhI ArAe A mukhya AjJAne puSTa karavA mATe ane saraLa banAvavA mATe che. bhaktine pariNAme vizvamatrInI bhAvanAne jIvanamAM utAravA ahiMsA, karUNA, satyapriyatA vagere guNe vikasavA joIe. tathA dAna, zIla, tapa ane bhAva pratye abhirUci ane ene jIvanamAM vaNI levAnI tAlAvelI prakaTavI joIe. eka bAju prabhunI bhakti thAya ane bIjI bAju mana, vANI ane kAyAmAM vizvamaitrI ane dAnAdi sat kriyAo tathA bIjI guNa-saMpatti vikAsane na pAme, te te bhakti khAmI bharelI ya hastI snAna jevI niSphaLa (gaelI) gaNAya. bhaktinA phaLarUpe sadaguNavikAsa ane sadAcAra nirmANa thavA joIe. bhaktinuM jIvaMtapaNuM bhaktinuM jIvaMtapaNuM vicAra ane buddhine lIdhe che. tenI (bhaktinI zuddhi nisvArthatAne lIdhe che. kevaLa svArtha, bhaktine pAMgaLI banAve che. bAda kaThoramAM kaThora tapa, ati ugra dehadamana ke kAyaphaleza aMtarmukha banavA mATe che. AMtarazuddhi pragaTAvavAnA hetuthI hoya te upayogI che. jIvanazuddhi ANavA mATe thate bAhya tapa AdaraNIya che. tethI tapelA suvarNa jevI kAti bhaktimAM pragaTe che. "bhakti" e zaba maTIne jIvanarUpa banavA mATe che. potAnA dayeyanI siddhi mATe sahavuM te parivaha che. tapa, tyAga ane parivahane uddeza bhaktine jIvaMta banAvIne AdhyAtmika zAnti anubhavavI te che. AdhyAtmika zAnti eTale phaleze ane vikAsanI zAti. AkSeparahita cAritra jIvamaitrI, jinabhakti, sarvavirati, phaleza mukti, cinmAtra samAdhi-arihaMta bhaktinAM ja suphaLa che. he nAtha! paropakAramAM ekAMtapaNe magna ane potAnA Azrayabaddha kalevara pratye atyata niSphara evI karUNAvihIna karUNA phakta tArAmAM ja hatI. he nAtha! pitAnA hiMsaka upara paNa upakAra karyo che ane sva-AzritanI paNa upekSA karI che. tArUM cAritra sahaja rIte ja vicitra hoya, tyAM AkSepane avakAza ja kyAM che? '
Page #690
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMkalita ciMtinikA tathA cintyaM tathA vAcyaM ceSTitavyaM tathA tathA / malImasaM manotpartha yathA nirmalatAM vrajet / / vicAravuM bolavuM ane karavuM evuM ke jethI malina mana nirmalatAne pAme. jaina zAstromAM cAritra e muktinuM parama aMga che. aSTapravacanamAtA e cAritranI janetA che. vacanagupti ane bhASA samiti e aSTapravacanamAtAnI aMtargata che. ane e baMne vANInA vivekane AdhIna che. vANI-viveka e rIte parapa e muktinuM parama aMga banI jAya che. AvA aSTapravacanamAtAnA pAlanahAra saMyamanAM sAdhaka paMnyAsa pravara zrI bhadrakavijayajI gaNivarya
Page #691
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMkalita ciMtAnakA sArU te mArU, sArAmAMthI sAra khe'canArI ha'savRtti che. jagatamAM vividha ciMtakovividha viSayane lakSyamAM laIne AtmApakAraka ciMtanAne zabdastha karatA hAya che. AvA aneka ciMtanA jyAre jyAre AMkha samakSa AvyA tyAre guNagrAhitAnA svAmI parama pUjya paMnyAsapravara zrI bhadraMkaravijayajI gaNivarya zrI e ciMtaneAnA sArane najaramAM rAkhIne citanAne Atmika upakAraka DhALa ApI dIdhA ane e ciMtanA anekAnAM jIvananAM mArgadarzaka banI gayA. cAleA mANIe e sAlita ciMtanikAnI puNya prakRtione 1 sAcu sAnda 2 Adaza ane vyavahAra 3 vicAra ane vartana 4 AcaraNu sAthe upadeza 5 jIvananI keLavaNI 6 jIvana mUlyAnI AMkaNI 7 uccatAnI abhirUci 8 jIvananA Ana'da 9 ApavAnA AnaMda 10 mAnavatA ane divyatA 11 sAcI mAnavatA 12 pariNAmanuM mUlya 13 parivartanazIla vijJAna 14 camatkAranuM vijJAna 15 IcchA zaktinuM rahasya Wan 16 ahaMkAranA mithyAbhAva 17 sAcu' e sahunuM ! 18 nidrAnI karakasara 19 siMhAvalAkana 20 ramakaDAM 21 samAnatAnA sAcA upAya 22 ceAgyane ceAgyanu' mIlana 23 vastu ane tenA AbhAsa 24 saMpUrNa adhaHpatana kema nahi ? 25 zarIra eka sAyakala 26 sAgA ane siddhi 27 pAMca prANAnuM svarupa 28 namana 29 ma`tranI zakti
Page #692
--------------------------------------------------------------------------
________________ 656 Atma-hatyAnane pAye sAcuM saundarya caherAne suMdara dekhADavAnI pravRtti AjakAla vadhatI jAya che. paNa te pravRtti dekhAvA pUratI ja hoya che. suMdara banavA mATe hotI nathI. A khUba ja dukhada bAbata che. sne-pAvaDara lagADavA, aMjana javuM, lAMbA vALa rAkhavA, sugaMdhI dravyonA lapeDA karavA vigerene ghaNe meha vartamAnakALe vahe che. zarIranI virUpatA hAMkavA mATe avanavI DhabanAM raMgaberaMgI vastro mANasa paherate hoya che, paraMtu saudarya e kevaLa caherAne ane zarIrane ja prazna nathI. mAnasika jIvanane temAM moTo hisso hoya che. saudarya, zarIra karatAM manamAM vadhAre vase che. je vyakti jJAna vaDe jIvanane samaje che, saMyama vaDe tenuM nitya ghaDatara kare che, jenuM aMtaHkaraNa utAra che, jenuM jIvana-mAdhurya tenI vANImAM Tapake che, je pApathI bhayabhIta che, paNa duHkhathI niraMtara nirbhaya che, je anukULatA jeTalI ja prasannatA, pratikULatAmAM paNa TakAvI zake che, tevA mahA manuSyanI AMkhe vATe, heTho dvArA, bhavAmAMthI, kapola ane kapALa parathI saundaryazALI AtmAnI pratimA DekiyAM karatI hoya che. sAcuM sonA sUkSama hoya che, bhUla dekhAya che te te InikamAM aTavAI rahelAe mATenuM magajaLa che. e mRgajaLathI jIvananI UMDI saundarya tRSA kadI saMtoSAtI nathI. sAcuM sonave smitanI praphulabhatAmAM che, karuNAnI madatAmAM che, saMyamanI tejavitA ane satyamaya jIvananI ujajavaLatAmAM che. rekhAvane saunAthanI mAyAjALamAM phasAvA karatAM, zAzvata soMdaryanA tejasaurabhamAM zacavuM joIe. raiNa (cI jevA) banavAnA cALA karavA karatAM jIvanamAM sAcuM paurUSa pragaTAvavA mathavuM joIe. kAma-krodhAdinI malinatAo dUra karI, dIptimAna jIvana jIvavAnuM zarU thAya ketarata ja saudaryamUrti AtmAnuM zuddha rUpa, A che temaja samagra zarIra dvArA pragaTavA lAge che. ane te ja sAcuM ane kAyamI saundarya che. mAnavIe mahenata suMdara banavA mATe karavI joIe, suMdara dekhAvA mATe nahi. dekhAvanI suMdaratAmAM aMjAvuM, te naryuM pAgalapana che, e buddhine sariyAma bagADa che ne emAM jIvananI barabAdI che. sauMdarya premIoe te kAyama TakanArA AtmAnA saundaryanI mAvajata karavI joIe. tyAMthI ja tene sAcI suMdaratA sAMpaDaze! ti
Page #693
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adaza ane vyavahAra : Adarza ane vyavahAra: ApaNe vyaktirUpe eka chIe, paNa jIvana be jIvIe chIeH eka vyavahAranuM pratyakSa jIvana che ane bIju bhAvanA ane ArgonuM paNa jIvana che. tene je ghaDiyALanI upamA ApIe, te pratyakSa jIvana e ghaDiyALanuM DAyala ane kAMTA che. aMdaranA cakro ane yaMtro e pakSa jIvana che. aMdaranA jIvananI gati, bahAranA jIvananA kAMTA barAbara pherave nahi, tyAM sudhI jIvana-ghaDiyALa nakAmuM! DAyala ane kAMTA hoya, paraMtu aMdaranuM yaMtra-kAma na karatuM hoya teya te nakAmuM banI rahe. bahAranuM vyavahArIka jIvana ane aMdaranuM khAvAnAtmaka jIvana, A be vaccenuM aMtara, virahanI vedanAnI jema ati duHkhadAyaka hevuM joIe. jene jhaMkhIe, tene pAmIe nahi, te tRpti kevI rIte thAya? aMdaranuM jIvana haiyuM che. te bahAranuM-vyavahAranuM jIvana haTha che. je heye gIta heya, te te heThe kema na Ave? zuM karavuM joIe? tenA bhAna vinA, je karIe te badhuM nakAmuM. Adarzo jANIe nahi ane vyavahAra karyo jaIe, athavA te AdarzonI jhAMkhI karyA karIe, paNa AcaraNa tadanurUpa na rAkhIe, te paNa badhuM nakAmuM. Adarza ane vyavahAra vacce rahetuM aMtara aMtaHkaraNamAM DaMkhavuM joIe, Ataza priyatamA che. ane vyavahAra priyatama che. vyavahArarUpI priyatama AzarUpI priyatamAne maLe nahi, tyAM sudhI tene cena kema paDe? na ja paDe. cAhavA jevA Adarzo hevA te dhanya che, chatAM enA virahamAM, virahanA AMsu sAravA e vadhu dhanya che ! emAM darda che, paNa eya vadhu mIThuM che. Adarzane pAmavAnI kSaNe nikaTa AvatI jAya e dhanyatara che, paraMtu e AdarzamAM jyAre vyavahArIka jIvana vilIna thaI jAya, tyAranI sthiti te dhanyatama hoya che ! ucatama Adarzane varavAnI tIvratama tAlAvelIne tAlabaddha rIte prativanita karatA jIvana vaDe ja moMghAmUlo mAnavabhava sArthaka thAya che. ATalI vAta kALaje katarI rAkhIe! A. 83
Page #694
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 Atma-utthAnanA pAyA vicAra ane vana sArA pAka utAravA hAya tA sArA bIja meLavavA oIe. jamIna game teTalI phaLadrupa Aya, havApANI game teTalA anukULa hAya, kheDUta game teTalA udyamI hoya, tA paNa sArA 'biyAraNa' vinA sArA pAka na utarI zake ! jevuM bI hAya, tevuM ja phaLa Ave. vicArA ane bhAvanA e jIvananA 'biyAraNa ' che. uttama vicAra ke unnata bhAvanA e uttama bI jevA che. AkhA divasa vaitarU karavAthI ke ghAMcInA baLadanI jema yaMtravat pravRttimAM khetarAyA rahevAthI ja uttama phaLa meLavI zakAtA nathI. vananI kiMmata ghaNI che, paNa vicAranI kiMmata bhUlIne nahi. sArA kheDUta prathama uttama prakAranuM khI meLavaze. pachI tene vAvaze ane sArU' khAtara Apaze. pachI pANI pAIne mAla taiyAra karaze. mAlane kaNasalAM Avaze, tyAM sudhI tenuM jatana karaze. AjubAju niMdAmaNa karaze. ane sadA jAgRta rahI pAka laNavA sudhI dhIraja dharaze. vicArarUpI bI uttama hAya tA paNa tene vAvyA vagara ke ucheryAM vagara kazuM niSpanna thavAnuM nathI. vicArane vatanamAM pariNumAvyA vinA tene yathAya mahattA maLatI ja nathI. tema chatAM 'khI' te te| 'bI' ja che, te bhUmimAM paDathu' nathI, tyAM sudhI kAMI niSpanna thatuM nathI, e vAta satya che, tA paNa tenAmAM amApa zakti tA rahelI ja che, sArUM' 'khI' paNa koi sArA vanarUpI cheADanA kaNasalAmAMthI ja chUTuM paDeluM che. A rIte vicAra ane vaMna vastutaH eka ja vikAsa ceAjanAnA be judA-judA cheDA che. vicAra ke bhAvanA e paNa eka prakAranuM kAya ja che, tethI tenu' paNa kAraNa zeAdhavuM joie. e kAraNa, pUrva jIvanakALanA vatana sivAya bIjuM kAMI nathI. jIvanarUpI khetaramAM uttama pAka pakavavA IcchanAre uttama vicAronI kiMmata jema AchI nahi AMkavI joIe, tema uttama vicAronI kiMmata AMkanArAoe uttama vananI paNa teTalI ja kiMmata AMkavI joIe. uttama vicAra ane uttama AcAra, ubhayanA yathAtha-samanvaya, Adaza jIvana'mAM ja pariName che! Wan
Page #695
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcaraNa sAthe upadeza 659 AcaraNa sAthe upadeza nadInAM pANI pRthvInI racanA pramANe DhALanI dizAmAM vahe che. tene khALI zakAtAM nathI, paNa vALI jarUra zakAya che. kuzaLa ijanera, nadInI ADe baMdha bAMdhe che, tA sAthe-sAthe badhAelA pANIne anya mAge vahevaDAvavAnA prabaMdha paNa kare ja che ! vastu mAtra pAtapeAtAnA guNadharma pramANu vate che. ApaNe temane tema karatAM rokI zakatA nathI. paNa anukULa mArgomAM temane cAjI zakIe chIe. chADa, vRkSa, pazu, pakSI, jaLacara sahu sau kAi pAtapAtAnA prAkRtika svabhAva pramANe varte che. temAM pheraphAra karavAnI apekSA rAkhavI vyartha che. manuSya paNa AmAM apavAda rUpa nathI. te paNa peAtAnA kudaratI svabhAvanA vaheNeAne sahelAithI rokI zakatA nathI. ema karavA jatAM aneka vikRtio rUpe e svabhAva pragaTa thavAnI zakyatA nakArI kaDhAya, evI nathI. svabhAva tA jIvana vyakta thavAnI rIta che ane sArA pratyeAjana mATe paNa e vAparI zakAya, kharAba pratyeAjana mATe paNa e vAparI zakAya! paramA mATe vahetuM svabhAvanuM vaheNa sadguNu che, jayAre svArtha mATe vahenArUpa du'Nu gaNAya che. svabhAva tA enA e ja hAya che. satyanI dizAmAM vahIne te jIvanane phaLadrupa khanAve che. ane nahi tA phAve tema vahIne hAni paNa kare che. jema pArasamaNine sparzItAM leADhuM suvarNa bane che. tema satsa`kalpAnI bhUmine sparza'tAM RRNA paNa saguNA mane che. haTha ane dRDhatA, krodha ane puNyaprakApa, abhimAna ane gaurava, kruratA ane zUra vIratA, uDAupaNuM ane udAratA, lAbha ane karakasara, mAhALa ane premabhAva, audyAsinya ane vairAgya--A joDakAmAM pragaTate svabhAva Ama te eka ja prakAranA hoya ema lAge che. chatAM eka aniSTa mArganuM avalaMbana lai kruNu khane che ane khInne sanmArge vaLI sadguNa ane che. Atma sudhAraNA karanAre kharekhara tA svabhAvane avarodhavAnA nathI, phakta tene sanmAge vahevaDAvavAnA che. te mATe sahu prathama teNe kharAba vAtAvaraNamAMthI dUra khasI javuM joIe. viSayAnA AkaSa Ne| ane durguNa pASaka pralAbhanAnI vacce rahIne smazAna vairAgya jevA nizcayeA karavAthI kAMI vaLatuM nathI. ethI kai jhAjho lAbha thatA nathI. satsaMga eka ati uttama upAya che. e pArasamaNi jevA ati mUlyavAna maNi che. sudharavAnA prayatna ane anekavidha tapazcaryAe karatAM paNa te vizeSa pariNAmakAraka che,
Page #696
--------------------------------------------------------------------------
________________ 660 Atma-hatyAnane pAyo satsaMga pratyakSa udAharaNa pUruM pADI manuSyanA saddabhAvane jagADe che, ane enA dvArA manuSya navI-bhUmikAmAM praveza kare che. loke mAtra bedhathI ja bhAgye ja sudhare che. temane pravRttimAM preranArA pragaTa AdazanuM darzana paNa vadhu jarUrI che. bALaka pAsethI tenA hAthamAMnuM ramakaDuM tyAre ja choDAvI zakAze, ke jyAre tene te ramakaDA karatAM adhika AkarSaka ramakaDuM ApavAmAM Avaze. Ama, sanmArganuM darzana karAvyA vinA, kumArgo choDAvavA prayatna, retI pIlIne temAMthI tela kADhavA je vyartha nIvaDe che. kevaLa baMdha nahi, paraMtu bedhadAtAnuM tathA prakAranuM jIvana ja saMskAranuM kharekharUM preraNA sthAna che. AjakAla kahevAtA aneka sudhArake jAta-udAharaNathI te durguNa zIkhave che ane dha ApIne saddagu sicavA mathe che, e kevuM viparIta che? - bIjAone sudhAravAnI icchAvALAe jAte sudharavAnI pahelI jarUra che, kevaLa bedhathI keI sudhare nahi. sudhAravAne saraLa upAya jAta-udAharaNa che. je pitAmAM hoya nahi, te paramAM kaI rIte siMcI zakAya ? jIvadayApAlanane upadeza karanAra pote je jIvadayA na pALatuM hoya te tenA te upadezanI asara kAgaLanA kula jevI gaNAya. AcaraNa sAthene upadeza, jIvanane sudhAravAne sacoTa upAya che. jIvananI keLavaNI ghaNA kharA loko haMmezAM moTI bAbate tarapha doDe che ane nAnI bAbato visarI jAya che. teo samAjanA, dezanA ane vizvanA bhArekhama vicAra kare che ane pitAnA kuTuMbIonA ane gharanA sIdhAsAdhA vicAro karavAnuM visarI jAya che, meTA jhaLe, zAstro ane ItihAsamAM gUMcavAyA kare che ane nAnI nedhapothI, dinacaryA ane darajanI vAte visarI jAya che, Adarzone jaMgalamAM rakhaDe che ane vAstavikatAnI keDIone choDI de che. A guNa nathI paNa de che skUla buddhinuM A viparIta pariNAma che. meTI vastuo haMmezAM nAnI vastuomAMthI banelI hoya che. moTuM sarovara nAnAM TIpAothI baneluM hoya che. mahAna vastuo prathama nAnI ja hoya che. sAgara jevI gaMgA, prathama gaMgotrInI nAnI dhAra ja hoya che. vaDanuM moTuM vRkSa, prathama nAnAM bIja rUpe hoya che.
Page #697
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvana mUlyanI akaNI 661 nAnI bAbata tatvataH nAnI che, ema samajI tenA tarapha bedarakAra rahevuM, e sUthama daSTinI khAmI sUcave che. nAnI bAbate, mATI bAbatanA avaya svarUpa che ema mAnI temanA tarapha vadhAre kALajI rAkhavI-e ja sAcI daSTi che. "yathA piMDe tathA brahmAMDe' e nyAye nAnI vastuone samajanAra moTI vastuone ApoApa samajI zake che. pitAne saMpUrNa oLakhanAra AkhA vizvane sahelAIthI oLakhI le che eTalA mATe ja AtmajJAnane sarvathI zreSTha jJAna kahyuM che. jIvananI pratyeka kriyAne sUkSama rIte samajavA temAM zuddhi, samaja ane saraLatA lAvavA joIe. kema bolavuM ? kema cAlavuM ? kema besavuM ? kema uThavuM ? kema khAvuM ? kema pIvuM ? evI nAnI-nAnI jaNAtI kriyAo ja saMskRtinA pAyAnI ITe che. najIvI jaNAtI bAbatane paNa buddhi ane aMtaHkaraNamAM kendrita kare ! samagra zakti vaDe janArane, vicAranArane ane AcaranArane ja temAM mahAnatAnAM darzana thaze! najara jADI thAya che, eTale pAse paDelI soya paNa dekhAtI nathI, tema jADI buddhivALAne jIvananI nAnI-nAnI bAbate dhyAnamAM AvatI nathI. eTale te DhaMgadhaDA vagaranA jIvanane bhAra veMDhArIne saMskRti-paSaka guNathI vaMcita rahI jAya che. kema jamavuM ane kema cAlavuM-e paNa eka kaLA che. jenA vaDe jIvana keLavAya che ane sughaDatA, susaMvAditA ane susaMskAritA dhAraNa karatuM thAya che. nAnI gaNAtI bAbatemAM jIvananI keLavaNInI mATI temaja mahatvanI vAte rahelI che. jIvana mUlyonI AMkaNuM manuSya jevuM mUlya AMkI zake che, te te thAya che. je vastune te kiMmatI gaNe che, te vastune meLavavA mATe te mathe che. je sthitine te mUlyavAna gaNe che, te sthitie pahoMcavA te prayAsa karyA vinA rahI zakato nathI. jenA Adarzo nIcA che, te nIce paDe che. jenA Adarzo UMcA, te UMce caDhe che. je manuSya pAse mahAna mUlya ja nathI, te pazu samAna che. ane jenA manamAM mUlya vize nizcita AMkaNI nathI, te saDha-sukAna vagaranA vahANanI jema Dela DelA thaI durgati pAme che. ghaNIvAra manuSyanI buddhi mUlya samaje che, paNa temAM tene zraddhA hotI nathI. eTale navA-navA saMparkothI temaja avanavA vicAratethI tenA mUlyAMkane DahelAI
Page #698
--------------------------------------------------------------------------
________________ 662 AtmahatyAnane pAye, jAya che. A sArUM ke te sArU-evI anizcitatA tenA manamAM pedA thAya che. saMdigdha mUlyanI ghUmarImAM te cakara-cAkara phare che ane aMte-bhraSTa-tatabhraSTa jevo banI kazuMya siddha karI zaktA nathI. keTalAka loko te pote je kare che, te ja mUlyavAna che ane eja eka sAce mAge che-evuM mAnI laI, bIja evI rIte kema vartatA nathI, tenuM Azcarya vyakta karyA kare che. darekane potAnI buddhimAM baMdha besatA thAya, tevA sukha ane bhoganA mUlya mUlavavAnI chUTa heya, ema kadAca mAnI laIe. paraMtu je jIvana temaNe anubhavyuM nathI, athavA te je bAbate temanI daSTi maryAdAthI bahAranI che, te vize mUlya TharAvavAnuM kAma temanuM nathI e kAma daSTAonuM, citakonuM ane vizvanA aMtima rahasyonA jANakAra mahAtmAonuM-maharSionuM che. kuvAmAMnA deDakAnI jema potAnI sthitine UMcI gaNI, dariyAnA ajJAnathI bIja sarvane nIcA gaNI, je joyuM nathI ke anubhavyuM nathI, te kaniSTa ja che ane potAnuM vilAsanuM, sattAnuM ke AmodapramehanuM jIvana ja zreSTha che, evuM ThasAvavA mathavuM te vAMdhAbharyuM che. ApaNe ApaNI jIbhane pasaMda paDe te bhojana laIe paNa tethI te kAMI pauSTika ane upakAraka ja gaNAya nahi. ApaNe bhale ApaNI rIte jIvIe, paNa tene kAMI zreSTha jIvana tarIke mUlavI zakAya nahi. jene vaibhava joItA haya, jene sattAnI jarUra hoya, athavA jene je kAMI abhilASA heya, te prApta karavA prayatna kare ane temAM saphaLa paNa thAya, paraMtu te badhAnuM aMtima vikAsanI dRSTie zuM sthAna che ke zuM mUlya che? tenA vize saMdigdhatA ke anizcitatA rAkhavI egya nathI. hajI kaI potAnI mAnI lIdhelI mahattAne bhrama evI zake ane halakA jIvanane bahu mUlya gaNAvI zake, paraMtu samAjamAM AvI sthiti cAlavA devI, e bhayaMkara bAbata che. je mahAna AtmAoe potAnuM samagra jIvana ciMtanamAM gALyuM che, jemanI draSTi traNa kALane AvarI le,-tevI vizALa che, jemanI pAse aMtima rahasya pAmavAnuM aMtaHkaraNa che, jemaNe satyane sAkSAtkAra karyo che, tevI vibhUtione ja ApaNI saMskRtinAM, jIvananAM ane nItimattAnAM mUlya uccAravAne adhikAra che. temAnAM ApelAM mUlya ja svIkArI zakAya ane tene pracAra, asaMdigdha bhASAmAM karI zakAya. mUlya, nizcita ane spaSTa rIte mUlavavA joIe. pachI jene jema karavuM hoya tema kare. ene natIje ene bhagavo paDaze.
Page #699
--------------------------------------------------------------------------
________________ ucatAnI abhirUcI kUvAmAMne deDake, kUvAnA AvAsane bhale upabhoga kare, paNa dariyAnA deDakAne upahAsa na karI zake. sAcA mUlyanuM uccAraNa asaMdigdhapaNe samAjamAM vAraMvAra thavuM joIe. samAjadhuraMdhare A kArya barAbara karatA rahe, emAM ja samAjanuM kalyANa che. jIvanamUlyonI yathArtha--akaNInI bAbatamAM mAnavInI anadhikAra-ceSTA ahitakara che-tema ucca jIvana mUlyone varelA AtmAono upahAsa paNa vighAtaka che. uccathI uccatara ane uccattama jIvanamUne varavA mATe sahue kaTibaddha banavuM joIe. mahApuruSoe AMkelI mUtyarekhA samajIe pachI ja ApaNe kaTibaddha banI zakIe! uccatAnI abhirUci koI paNa pravRttinuM preraka baLa, temAM rahelo rasa che. je rasapUrvaka kAma kare che, te kadI thAkata nathI. amuka pravRtti sArI che. eTaluM jANavA mAtrathI te pravRtti karavA bhAgye ja koI prerAI che. athavA amuka pravRtti kharAba che, ema jANavAthI koI tene choDI devA taiyAra thatuM nathI. jo evuM heta te sadAcArI banavA mATe vidvatA ja pUratI gaNAta! athavA pustake ja gurune sthAne goThavAI jAta! ucca vastuonA jJAna mAtrathI uca banAtu nathI, paraMtu ucca prakAranI abhirUci keLavavAthI ja uca banAya che. abhirUci tarapha durlakSa karIne, hakIkatenA DhagalAne "jJAna kahevAnI ane e DhagalA para besIne sarSanI jema phu phADA mAranArane keLavAelo mAnavAnI eka prathA paDI che, paraMtu tenI pAchaLa vicAra nathI. jJAnamAM rahelA rasane cAkhI zakavAnI jenAmAM zakti nathI. tene jJAnI kahevAne badale "vedIe" kahe eja vadhu cagya che. moTe bhAge adhikAMza nI rUci halakI vastuo tarapha ja rahetI hoya che tenAM be kAraNe che. - eka te halakI vastuonI chata vadhAre hoya che. lagabhaga sarvatra te ja jevA temaja cAkhavA maLe che, tethI abhirUci paNa tenA jevI banI jAya che. bIjuM kAraNa uMcI vastuonI achata che. tethI tene jovAne ke tene svAda cAkhavAne prasaMga ja ocho maLe che.
Page #700
--------------------------------------------------------------------------
________________ 664 Atma-hatyAnane pAye - sinemAnA TAyalA temaja tenA DhaMgadhaDA vagaranA gAyanamAM loko rasa zAthI le che? tene vAraMvAra jovA ane sAMbhaLavA sahu koIne sahelAIthI maLe che. tene svAda cAkhavAthI temAM rasa baMdhAI jAya che. uraca-prema jevAne temaja ucca prakAranuM saMgIta sAMbhaLavAne suavasara bhAgye ja maLe che. eTale pachI tenA AsvAda anubhavavAnI te vAta ja kyAM rahI? pachI temAM abhirUci kevI rIte keLavAya? mANasa je uMce caDhavAno zrama uThAve athavA bIjA koI taraphathI tene te ucca rasa cAkhavA maLe, te pachI tene halakI vastumAM rUci rahetI nathI. nAnI vayanA bALako, kizora ke kumArone te halakI vastuomAM rasa levAnI eka paNa taka na maLavI joIe. temanI sanmukha haMmezAM ucca vastuonI temaja vAtanI ja rajuAta thavI joIe. nAnI vayathI ja je temane sArI vastuone svAda cAkhavA maLaze, te pachI naThArI vastuo temane gamavAnI ja nahi! sArI vastuonI rUci keLavavA mATe, sArI vastuo a95 hovAthI tenI zodha karavI paDe che. potAnI bhUmikAthI uce hoya, te tenuM sAnnidhya sevavA mATe uce caDhavAne zrama uThAvavuM paDe che. ane je A zrama uThAvIe te beDe pAra thaI jAya! ucca vastunI abhirUci keLavavA mATe zrama anekagaNe badale meLavI Ape che. pachI te rUci dharAvanAranuM jIvana vistIrNa bane che, tene AnaMda "zuddha' bane che, tenI saMpatti devI thAya che kamazaH uracatAnI abhirUci daDha thatI jAya che. pachI halakI vastu onI hAjarIne paNa te sahI zakatuM nathI. sadabhirUcivALAne naThArI pravRttio durgadhanI jema akArI thaI paDe che. tIvra arUci thavAne lIdhe te vinA prayatna, halakI bAbatathI sadAya dUra rahe che. uccatAnI daDha thatI jAya che. pachI halakI vastuonI hAjarI abhirUci keLavavI te ja sadAcAranuM kharekharUM preraka baLa che. sAce guru, sA zikSaka ke sAce netA e ja che ke-je potAnA ziSya, vidyArthI ke anuyAyInA aMtaHkaraNamAM sadbhavastu pratyenI abhirUci jagADavA vAraMvAra prayAsa kare che. mAtra hakIkatanA jJAnathI ke pustakanA pipaTiyA-pATha mAtrathI sadAcArI banI zakAtuM nathI. sAcA jJAna mujaba jIvana ghaDavA mATe te jJAnane rasa cAkhavo joIe. e rasa cAkhavAnuM kArya kare che, te paNa upekSaNIya nathI. kAraNa ke te tenuM pUruM vaLatara apAve che. ucca vicAre, vAte ane vastuomAM sikatA keLavavAthI nirasatA dUra thAya che ane sarasa AcAramAM dhIme dhIme samarasatAne apUrva AhAra anubhavavA maLe che. ;
Page #701
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvanane AnaMda jIvanano AnaMda ApaNI cAre tarapha jyAM najara karIe, tyAM kaMIne kAMI suMdara, rasabharyuM ane jhagamagatuM paDayuM hoya che, paNa ApaNane tenuM kAma hatuM nathI, eTale te kazAmAM ApaNI AMkha TharatI nathI. ane tRSNAnA vividha tIrothI ghAyala thaIne ApaNe AjubAju daSTi karyA vinA ja bhAgIe chIe. Ama, aprApta-AnaMdanI pAchaLa valakhAM mAravA jatAM prApta-AnaMdanI avahelanA thaI jAya che. mAre amuka ramakaDuM joIe, evI haThe caDhelA bALakane, hAthamAM rahelAM ramakaDAne AnaMda maLatuM nathI, tema ApaNA ghaNA AnaMde aprAptanI jhaMkhanAmAM mAyA vagaranA ja rahI jAya che. keTalIka vastuo ApaNane eTalI sAmAnya ane sulabha hoya che ke-ApaNe tene hisAba ja gaNatA nathI, paricayanI dhULa tenI camaka ja uDAvI de che. jANe ke e padArtho ApaNI pAse na hoya, te kaMI bagaDI jatuM nathI, evI beparavAI ApaNAmAM AvI jAya che. sUrya havA, pANI, pRthvI vigere padArtho sivAya ApaNane ghaDIvAra paNa cAlatuM nathI, chatAM jANe ke te vadhArAnAM hoya, tema ApaNe vartIe chIe. e ja nyAye AkAza, tArA, candra, vanarAjI, pahADo ane nadIo vigerenuM mUlya paNa ApaNe bhAgye ja akIe chIe. vaLI zarU zarUmAM navIna ane nayanaramya lAgatI vastu, dhIme dhIme svAbhAvika ane sAmAnya banatI jAya che ane bIjI navI ane asAmAnya, vastuonI zodha cAlu ja rahe che. eTale enI agratA rahyA ja kare che. tAtparya e che ke AnaMda ane zAka, vastumAM baMdhAI rahetA nathI, paraMtu ene anubhavanAra vyakti para avalaMbe che. tethI ja kahevAya che ke-vastunuM mUlya vastumAM nathI, paNa tenI jarUrIAtamAM che. leke te badhAne na maLI zake evI asAmAnya vastuone mUlyavAna gaNe che. temane mana baMgalA, moTara senuM-rUpuM, hIrA, metI vigere khUba mUlyavAna che paNa zuM te badhAMnI kiMmata, badhAne sahaja rIte prApta thaela arUpI rane hajAramAM bhAga jeTalI paNa che? vAjiMtre game teTalA madhura ane surIlAM hoya, te paNa tenI kiMmata tene sAMbhaLanAza kAnanI kiMmatanA lAkhamA bhAga jeTalI paNa gaNAya kharI? A. 84
Page #702
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-tyAnane pAyo sugaMdhathI maghamaghatAM attara ane svAipUrNa pakavAnenuM mUlya nAkanA ke jIbhanA mUlya sAthe sarakhAvI zakAya kharuM? e ja rIte vAtsalya, prema, anukaMpA ke mitrIbhAva sAmAnya che, eTale zuM enuM mUlya utaratuM gaNAya? bicAro mAnava! kasturIyA mRganI jema AnaMdanI karaturI zedhavA phAMphAM mAryA kare che. paNa te mRgane kayAM khabara che ke e kasturI te enI potAnI nAbhimAM ja che? tema manuSya paNa pitAmAM ane pitAnI AjubAju paDelA amUlya sAmAnya tane visArI, asAmAnya dekhAtA parapoTAone meLavavAnI veThamAM jIvanane pUruM karI nAkhe che. je UMDe DUbakI mAravAnuM sAmarthya hoya, te sAmAnya jaNAtA padArthomAMthI paNa asAmAnya AnaMda anubhavI zakAya che. e sAmarthya na hoya te haMmeza mATe niSphaLatA, nirAzA ane agaNita mAM sabaDayA karavAnuM rahe che. kiyA game te hoyakhAvAnI ke pIvAnI, balavAnI ke cAlavAnI, uThavAnI ke besavAnI, paNa temAM jIvananI dhabaka meLavavAmAM Ave che, caitanyanI pratIti karavAmAM Ave te AnaMda kadI khUTatuM nathI. mAnavIne pitAnI sAdhAraNamAM sAdhAraNa sthitimAM paNa, jotAM ane anubhavatAM AvaDe te AnaMdane pAra nathI. mAtra jovAnI draSTimAM parivartana lAvavuM paDe. vizeSanA mUlyAMkananI sAthe sAmAnyanuM paNa mUlyAMkana karatAM AvaDavuM joIe. jenazAstramAM pharamAve che ke, sAmAnya vinAnuM vizeSa ke vizeSa vinAnuM sAmAnya hetuM nathI. mANasanI najara moTe bhAge vizeSane (Extra ordinary) ja jevA TevAyelI che. je te vizeSanI pAchaLa rahelA sAmAnyane paNa jue ane tenuM mUlya paNa samaje, te jIvanamAM nirAzA ke temAMthI janmatA viSAda Adine kAyamI dezavaTe maLe ane tenA sthAne sukha ane AnaMdanuM sAmrAjya sthapAya. jIvanano AnaMda nathI sAmAnyamAM ke nathI vizeSamAM! paNa padArtho ane paristhitie je mUlavavAnI daSTimAM che. e daSTimAM jIvaMtatA hoya, nirdoSa bhAvanA amI hoya, te "AnaMda" e bejanI vastu maTIne, "ghara" nI banI rahe che. sAmAnya temaja vizeSa-ubhayane mUlavI zakanAranuM jIvana kharekharamUlyavAna banIne jIvananA aNamola AnaMdane anubhava karatuM thaI jAya che.
Page #703
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApavAno AnaMda 617 ApavAno AnaMda jagatamAM je levAnuM zIkhyo che, paNa devAnuM zIkhe nathI, te dhIme dhIme bhikhArInuM mAnasa prApta karI, aMte bhikhArI ja bane che. bhikhArI game teTaluM dhana bheguM kare, te paNa bhikhArI e bhikhArI che! keTalAka leko ethI AgaLa vadhelA hoya che. teo jagatanuM ke samAjanuM kAMI le che, tyAre tenI kiMmata turata ja ApI de che AvA loka bhikhArIpaNAnuM kalaMka TALI zake che. paNa vadhI vadhIne teo prAmANika levaDa devaDa karanArA vepArI ja banI zake che. AnAthI uMcI amIrI vRtti che. e vRtti dhAraNa karanArA ochuM le che ane vadhAre Ape che. A amIrI vRttithI ya caDhiyAtI vRttivALA paNa hoya che ke-jeo leka saMgrahArthe jIve che. teo sarvasva samarpaNa kare che ane badalAmAM letA kaMI nathI mAtra jIvana dhAraNa karavA arthe ItI vastu, zeSarUpe koIne paNa pIDA na thAya te rIte le che. vyaktinA jIvanane vikasAvavAmAM ane temAM AnaMda reDavAmAM ApavAnI pravRttipradAnavRtti, moTe bhAga bhajave che jagatamAMthI je lIdhA ja kare che, te kadAca saMpattivALe banaze, paNa mahAna banI zakaze nahi. levAnA AnaMda karatAM, devAne AnaMda ghaNe ja UMDe ane vistI hoya che. manuSya Ape che, tyAre te vyaSTi jIvananA nAnakaDA piMjarAmAMthI bahAra AvI samaSTi jIvananA vizALa vanamAM uDavA lAge che, te piMjazane maTI vanane bane che. tenA mukta vihAramAM je samRddhi ane AnaMda che, te nAnakaDA piMjarAmAM kyAMthI hoya? pradAna-kriyAmAM A vikAsa e ja mukhya lAbha che. ApavAnI vastuomAM ekaluM dhana ja nathI AvatuM ! bIjA paNa ghaNA pradAna che. e badhAmAM dhana taddana nIcI kakSAnuM che tene lAbha, upara-uparane ane kSaNika che. judA-judA loko pAse ApavAnuM paNa juda-judu hoya che. keInI pAse vicAre, keInI pAse kalA, keInI pAse zakita, te koInI pAse pratibhA hoya che. ane je vicAraka, kalAkAra, zaktizALI ke pratibhAzALI na hoya, te paNa ApI zake evuM ghaNuM che. kadara karavI, rasa le, sahAnubhUti dharAvavI, uttejana ApavuM, Adara kara, zAbAzI ApavI A ane AvI paNa ApavA jevI ghaNI-ghaNI vastuo che. pisA karatAM te vadhu kArya kare che ane vyAvahArika jIvanamAM paNa tenI saphaLatA abhuta hoya che. pratikSaNe pradAna karavAnI take jIvanamAM Ave ja jAya che. emAMnI eka paNa taka cUkavI na joIe. urmi uThatAnI sAthe ja tarata dAna ane mahApuya A niyama apanAvI levo joIe.
Page #704
--------------------------------------------------------------------------
________________ 668 Atma-tyAnane pAyo ApavAnI vastu nAnI che. ema dhArI khacakAvuM na joIe. premathI ApelI nAnI vastu paNa mahAna saddabhAvanuM vahana karI zake che. saddabhAva vinAnA lAkha rUpiyAnA dAnathI paNa te adhika che. pradAna karavAnI taka jagatamAM te nathI, bhUkhyAne anna joIe che, tarasyAne pANI joIe che. mAMdAne aiASadha joIe che, duHkhIone dilAse joIe che. kalAkArone pitAnI kalAnA rasiyA joIe che. jJAnIone jijJAsu joIe che. vaktAone zretA joIe che. A badhAne je joIe che. temAMnuM ApaNI pAse zuM kAMI paNa nathI? avazya che. te viveka pUrvaka ApavAthI ubhaya-pakSane lAbha thAya che. ApaNe ApIe chIe te ja vakhate ApaNA vyaktitvane vikasAvIe chIe. ane jene ApIe chIe. tene cagya bhUmikA pUrI pADI tenA vyaktitvanuM paNa saMvardhana karIe chIe. Ama, A dAna-pradAnanA saMvAdathI paraspara prema utpanna thAya che ane jyAM premabhAva pragaTayo hoya tyAM bIjuM zuM joIe? premanA baLe badhuM ja Apa meLe AvI maLe che. jIvanane TakAvI rAkhanArI zvAsecchavAsanI kriyA paNa dAnanA AgavA mahatvane biradAvI rahI che te ze bhUlAya? mAnavatA ane divyatA Aje eka vicitra-vAyaro vAI rahyo che? peTa pUratu anna na maLatuM hoya, aMga DhAMkavA pUratAM vacce kharIdavAnI zakti nA hoya ane khAvAne pUrAM dUdha-ghI paNa na maLatAM hoya, tevA mANase devane naveva dhArAvavAnI ane deva samakSa dhUpa-dIpa jaLAvavAne Agraha kema choDatA nahi heya? pitAnuM ghara samAravAne jenI pAse dhana nathI tevA mANase devamaMdiramAM Arasa jaDAvavAnuM ane nakasI katarAvavAnuM mana kema karatA haze? AvA prazno ghaNAnA dimAgamAM uThe che paNa tenA uttaro temane jaDatA nathI tethI hatAza thaIne teo devanI, devamaMdiranI ane devapUjAnI peTa bharIne niMdA karavAne avaLo mArga le che. ane potAnI jAtane sudhArakamAM kalpIne eka prakArane mithyA ahaMkAra seve che. mAnava, mAnava tarIke bhale janme che, paNa tene mAnava rahIne ja maravuM ke mAnava janmamAM divyatA tarapha javAno prayatna karatAM-karatAM maravuM-e eka prazna che bhale te eka mAnava tarIke janme ane mAnava sahaja apUrNatAne TALI na zakya hoya,
Page #705
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAcI mAnavatA paraMtu teTalA mAtrathI tenI divyatA pratyenI bhakti geravyAjabI che, ema koNa kahI zake? te ja kahI zake jeNe mAnavajanmanI kiMmata peTa bharavA jeTalI ja aTakI hoya. ura nirvAha e jIvananuM apekSAe eka Avazyaka aMga che, paNa e ja eka aMga che ane bIjA tenAthI caDhiyAtA aMgo ane mAnavetara jIvanamAM asulabha evA aMgenuM mUlya kAMI ja nathI-e vicAra saraNa zuM yogya che? mAnavane mana, deha karatAM AtmA e mahatvanI vastu che. dehanuM jIvana te pazuo paNa jIve che teTalA mAtrathI mAnavanI sArthakatA zuM? divyatAnI pUjAmAM mAnavatA sArthaka thAya che. pUjA e kevaLa vidhi ja nathI. kita tenI pAchaLa mAnavanI bhAvanA che, pote je nathI, te thavAnI kAmanA che. pUjAnI kriyA dviArA mAnavI te bhAvanAne uccAre che. sAMsArika lAbha-hAninI daSTie pUjAnA ane tenI pAchaLa rahelI bhAvanAnA mUlya AMkavA e divyatAnI narI-ThekaDI che. je mAnavatA divyatAne pragaTAvI na zake te mAnavatAnuM mUlya pAzavatAthI jarA paNa adhika nathI. mAnavatAnI pUjA, divyatAnI pUjAnA phaLa svarUpa na hoya te te pUjA mAnavatAnI nahi, paNa dAnavatAnI ja che. divyatAnuM mUlya jeo samaje che, teo gharamAM bhale aMdhArUM rahe tenI ciMtA karatA nathI, paNa devamaMdiramAM dIve avazya kare che. pite adhabhUkhyA rahe che, paNa atithi ke sAdhu-saMtane bhejana ApyA sivAya nathI rahI zaktA. ahika suomAM sarvasvane jenArAe A vAta nahi samajI zake. divyatA pragaTAvatI mAnavatAnA ja jeo pUjArI haze, teone A vAta sahelAIthI samajAze. peTa bharI mAnavatA ane divyatAnI yAtrA svarUpa mAnavatA e be vacce moTuM aMtara che. saMsArI jIva bhale gaNatrI karyA kare, hisAba meLavyA kare, upayogitAvAdane AgaLa karIne mAnavatAne cheha de, paNa divyatAnA paMthe viharavAnI tAlAvelIvALe sAce mAnava, devo ke devamaMdira, guru ke gurumaMdira, dharma ke dharmasthAnane kadI nahi bhUle, nahi bhUlI zake. divyatAnA sAdhanarUpa nAnAmAM nAnI vastu paNa tene mana mAnavanI sakala samRddhiothI paNa adhika samRddhivALI che. sakaLa sukhopabhogathI paNa adhika sukhakAraka che.
Page #706
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAno pAyo sAcI mAnavatA AhAra, ArAma ane bhoganAM sAdhanane vistAra eTale mAnavatA nahi. pUla sAdhananI prAptithI bAhya jIvana vadhAre sagavaDa bharyuM bane che, paNa tethI leja, bhaya, svArtha ke kapaTa ghaTatAM nathI. sudhArelI pazu- Tene vikAsa, e mAnavatAne vikAsa nathI. mAnavatAne vikAsa che, pite pitAne eLakhe emAM ! pazuthI viziSTa evuM "kAMIka' mAnavImAM che. jJAna ane AnaMda-prAptinI eka adamya-jijJAsA mAnavImAM suSuptapaNe rahelI che. pazubhAne vaza thaI, mAnavIe A bhAvatRSA visArI che. bahAra pragaTa thavA mathatI cetanAne aAMtara-avAja je sAMbhaLe che, te zarIra-tRptinI jema mAnasa-tRpti mATe paNa avazaya prayatna kare che. sAhitya, saMgIta, kalA, citra ane zilpanA judA judA varUpa dvArA vyakta thavA mathI raheluM mAnava mana, pazutvathI bhinna svabhAva darzAve che. avyaktamAMthI vyakta thavA mathI rahelA AMtara-avAjane je sAMbhaLe che ne anusare che, teNe pathabhAvathI mukti meLavI che, teNe mAnava nAmane sArthaka karyuM che. dehane nAza e mRtyu nathI, mAnavatAne vidhvaMsa e mRtyu che. dhana, sattA ane kIrtinI aprApti e niSphaLatA nathI, paNa mAnava sahaja gune saMkeca e niSphaLatA che. mukelIone satata-sAmane parAjaya nathI. paNa prayatna aMta e parAjaya che. mukelImAM mUkAyA vinA jIvananuM satva bahAra nahi Ave. amRta jene pragaTAvavuM che, tene maMthananuM kaSTa sahavuM paDaze. "huM mAnavI chuM, pazu nahi!" je asIma, anaMta ane atAga tava mArAmAM bharyuM paDayuM che, tene bhale Aje huM na samajI zakuM ! paraMtu huM jANuM chuM ke mArI sImA nathI, mAre aMta nathI. mAre tAga nathI. huM skUla nathI, sUkSama chuM. huM bAhya nathI, AMtara chuM. skUlanI prApti mArUM daya nathI. sUmane vikAsa mArUM dayeya che. prakAzanI zodha e mAruM jIvana che ! A vicAronuM vAyumaMDaLa mAnavInuM Atma rakSaka abhedya bakhtara banI zake che. mAnavatA eTale jJAnano prakAza ane premanI uSmA! vikasita mAnavatAthI aNu ane vizva, padArtha ane zakti, kALa ane vicAra, mana ane AtmAnA rahasyane paNa pArane pamAya che. jema prAkRtika-zaktionuM jJAna, tene upayoga, tenA gUDha hatyenI samajaNa e vijJAna che, tema mAnavabhavanI vizALatA, uMDANa, tenI agAdha zaktionuM mApa, e paNa vijJAna che. jyAM zreSTha mAnavatA, tyAM zreSTha vijJAna!
Page #707
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariNAmanuM mUlya 671 AjanuM vijJAna rAjakIya, Arthika ane sAmAjika baMdhanathI jakaDAeluM che. vijJAna rAjasattAthI, rAjasattA vyApArI hitethI, vyApArI-hite artha-saMgrahathI, arthasaMgraha svArthavRttithI ane svArthavRtti vAsanAvRttithI dabAelI che. tyAM sudhI vijJAna mAnavatAne UMce kyAMthI lAvI zake? mAnavatAne UMce lAvavA mATe sthUlane choDIne sUmamAM javuM paDaze. bAghane choDIne AMtaramAM praveza kare paDaze sudhArelI pazu-AvRtti je mAnava, mAnavatAne cAhaka, vAhaka ke prasAraka nahi banI zake mAnavatA mahere che-vAsanAne vaza karavAthI, svArthane saMkecavAthI, paramArthane vikasAvavAthI, AtmAne oLakhavAthI ane jaDanI cAkarI choDavAthI ! mANasa je mANasAIne dIva bane, te enAmAM piSAtI pazutAne vikAya levI ja paDe. pariNamanuM mUlya keTalAka loko jADI daSTinA hoya che. teo dhAMdhala dhamAlane kArya mAnI le che. jemAM deDadhAma, garabaDa, hIlacAla, dhamapachADA na hoya tevI pravRttimAM teo kArya joI zakatA nathI. kArakhAnAnA yaMtro gharagharATI bolAve, majUro ADA avaLA thayA kare, jANe ke kAma thaI rahyuM che. ophisanA kAgaLiyA phaDaphaDATa thatA heya, kArakune arasaparasa athaDAyA karatAM hoya, tyAre e loke mAne ke kAma dhamadhokAra cAlI rahyuM che. A jAtanA kAryomAMthI zuM niSpanna thayuM ? te tapAsavA jeTalI jhINI daSTi temanAmAM hotI nathI. AvA kene kAryamAM kauzalya, saphAI, vega, agamabuddhi vigerenI mUlavaNa AvaDatI nathI. zuM hAtha-paga cAlyA kare te ja kAma? ciMtana, zodhana ane Adarza darzana e keI kArya nahi? dayazUnya, pariNAmazUnya, AMdhaLI dhAMdhala-dhamAlanI kimata te, "pAInI pedAza nahi ane ghaDInI navarAza nahi," jevI gaNAya! dekhAva, paDachAyA ke phugAvAmAM rAcanArI bALaka buddhi ja temAM bheLavAya che. sUrya zuM kAma kare che? AtmA paNa zuM kare che? baMne sAkSInI jema hAjarI ApavA sivAya kazuM karatA jaNAtA nathI. paNa teonA kAryanI keNa barAbarI karI zake? teonI hAjarI mAtrathI ja jagata dekhatuM ane cetanavaMtu che. teo bhale kazuM na kare, paNa temane lIdhe ja AkhuM jagata kriyAzIla rahI zake che. tejasvitA ane ejasa, zakti ane AkarSaNa pitAnAmAM dhAraNa karanAra-sUrya ane AtmA badhA kAryonA praNetA che.
Page #708
--------------------------------------------------------------------------
________________ 672 Atma-utthAnane pAyo koI kare, koI prere, kyAreka mona paNa vyAkhyAna banI jAya ane saMzayane chedI nAkhe! jemaNe teja, zakti ane Adarza siddha karyA che, te kazuM na kare, chatAM sahuthI mahAna kArya kare che. temanAmAMthI sahaja svabhAve kAryadhArAo vahyA ja karatI hoya che. jADI daSTine e dekhAya ke na dekhAya-tenI bahu kimata nathI. kiMmata te kAryanI ane tenAthI nIpajatA pariNAmanI che. nAnA ke moTA kAryanuM mUlya tenA pariNAma para avalaMbe che. eka mANasa dayeyazUnyapaNe 10 mAIla deDI nAkhe eTale tenuM te kArya mATuM na gaNAya! jyAre samajapUrvaka pagalAM bharIne nija-lakSyane varavuM te kArya kAryarUpa" gaNAya ! dekhAvanI moTapathI bacIne mANase, sva para hitakara vRtti temaja pravRtti sAthe saMbaMdha keLavavo joIe. te ja pariNAmanuM mUlya AMkI zakavAnI zakti jAgRta thAya. parivartanazIla-vijJAna vijJAna roja pitAnI mAnyatAo badale che. pahelAM e mULa to 22 che Ama kahetuM, pachI 93 thayAM. have te ANu ane IlekaTronanI vAta AvI. te kahe che ke dareka vastu sarakhI che. mAtra enA ilekaTronsanI saMkhyA ane gati judI judI che. vijJAna kahe che mArA ane tenuM mULa dravya eka ja mAtra tenA IlekaTronsanI gati ane saMkhyA judI judI dizAmAM che. jainadarzane AvA bhAvanI vAta pahelethI ja kahe che ke badhuM pudagala dravya ja che. mAtra paramANuonI saMkhyA ane racanA bhinna bhinna prakAranI thAya che aMdhakAra e prakAzane abhAva che. ema taiyAyika ane vaijJAnike kahetA AvyA che. jenonuM "tAvArtha sUtra" A vAtanI "nA" pADe che. te kahe che ke aMdhakAra e paNa pudagala paramANuo ja che. ane te dhrANendriyane viSaya che A aMdhakAranA pudgalenI gaMdhathI mAMkaDa rAtre bahAra nIkaLI paDe che. A gaMdha ApaNe kema grahaNa karI zakatA nathI? A praznanuM samAdhAna, zrAvya-azrAvya vanine prAgAtmaka-siddhAMta je jamAnAmAM vijJAne siddha karI batAvyA che. tyAM sahelAIthI samajI zakAya evuM che. AkAzamAM uDatA vimAnamAMthI bembamAro karatI vakhate ene pracaMDa avAja na saMbhaLAya, e mATe eka aMza vadhArI daIne ene azrAvya banAvI devAya che. eTale e avAja ApaNA kAna pAsethI pasAra thaIne jate hoya, chatAM ApaNe tene pakaDI zakIe nahi. tenuM nAma suparasenIka che. tema aMdhakAranA pudagalanI gaMdha mATe paNa samajavuM. te
Page #709
--------------------------------------------------------------------------
________________ camakAranuM vijJAna 672 pudagalanI gaMdha ati tIvra hovAthI ApaNI ghANendriya tene pakaDI zakatI nathI. eTale ema na kahI zakAya ke-aMdhakAra e pudagala nathI. kAraNa ke enI gaMdha ApaNe grahaNa karI zaktA nathI. jainadarzana, sarvajJanuM darzana che. eTale temAM prakAzita thaelA jaDanA svabhAva ane guNadharmo tathA jIvanA svabhAva ane guNadharmo, sarva-kALamAM yathAtathya ane abAdhita rahyA che, rahe che temaja rahevAnA che! camatkAranuM vijJAna brAjhilanA jaMgalamAM AvelAM keTalAMka sarovaranAM pANI pIvAthI tyAMnA vatanI ene TADhIyo tAva utarI jato hato. eTale teo AvA sarovarane camatkArika mAnavA lAgyA hatA, smazAnAmAM keTalIka vAra rAte bhaDakA dekhAya che ane loko tene bhUtane camatkAra mAnI le che. jenAM kAraNe dekhAtA nathI athavA kalpI zakAtAM nathI, evA banAvane camatkAra kahe che.. kALAMtare kALajI bharI tapAsane aMte samajAyuM ke uparokta sarovarane kAMThe ugelAM kavInAInanA vRkSonA saMparkathI pANImAM enI auSadhi mizra thatI hatI ane tevA pANInI asarathI tAva jato rahete hate. smazAnamAM paDI rahelA hADakA, tenI aMdaranA phepharasanA javalanathI kayAreka bhaDake baLatA dekhAya che, AvI samajaNane udaya thatAM camakAranI keTinA banAve, sAmAnya banAva jevA ja gaNAya che. mRtyu thayA para paDela mANasa ekAeka vagara auSadhe sAjo thaI jAya, bhayaMkara ApattimAMthI aNadhArI rIte chUTakAra thaI jAya, aNIne vakhate aNaciMtavI sahAya AvI paDe. na samajAya evI rIte ApaNA cittamAM navI sUjha pragaTe, buddhimAM na utare evI rIte kaMIka bane, tyAre loke temAM eche vadhate aze camatkAranA camakArA nIhALe che. | vijJAnanA vikAsane lIdhe camatkAra jevI gaNAtI asaMkhya bAbate have ati sAmAnya gaNAya che. keI daivI zakti pitAnA manasvI taraMga pramANe vizva niyamone kerANe mUkIne camakAra kare che-AvI mAnyatAne have khAsa sthAna rahyuM nathI. A arthamAM bhale kadAca camatkAra na hoya! paraMtu vizvanuM badhuM ja buddhimAM utarI A. 85
Page #710
--------------------------------------------------------------------------
________________ 674 Atma-utthAnane pAye zake che ane amane na samajAya, e ame mAnIe ja nahi-AvuM abhimAna keI kare, te te paNa mithyA che. buddhinI pahoMca ane zakti khUba ja parimita che. buddhinA pradezathI para vizvamAM evuM keTaluM ya paDayuM che ke-jenA prAgaTayanA niyame bhale hoya, paNa buddhi tene pAra pAmI zakatI nathI. evuM na hoya, te jagatamAM navAI jevuM kazuM rahe ja nahi! jyAMtyAM ane jayAre tyAre avanavuM ane camatkRti bharyuM je banyA kare che, te banata nahi! buddhinA kSetrathI UMce, keI addabhuta sRSTi che, jene sarvajJa puruSa ja joI- jANI zake che. enI keIthI paNa nA kahI zakAya nahi. buddhinI baLavattA asAmAnyanI vAte javA de. paNa keTalIka sAmAnya bAbate paNa ApaNI buddhimAM kyAM pUrepUrI besI zake che? varSo sudhI niIvanI jema paDI raheluM bIja, bhUmi ane jaLane saMga thatAM caitanyathI saLavaLI uThe che. zAkiyA karyA pachI zarIranA mAMsa ane cAmaDI ApoApa saMdhAI jAya che. AvI te asaMkhya bAbate buddhinA kiMcit paNa prabhAva vinA bane jAya che ane ApaNe tenAthI TevAI jaI, temAM rahelI sarjaka zaktithI Azcarya pAmavAnuM ghaNIvAra bhUlI jaIe chIe. sapATI mAtranA darzanathI, badhuM buddhimAM utarI gayuM, ema mAnI ghaNIvAra buddhi saMteSa anubhave che. vastuo ane banAva bane che, te koInA mAva karavAthI nahi, 5, tevA prakAranA kAraNe maLavAthI! buddhi navuM te kAI karatI nathI. je thAya che tenI mAtra nedha ja le che. vizvamAM rahelI kaI agamya-zakti avanavA rUpa, ghaTanAo ane kriyAne saje che. buddhinuM temAM koI gajuM nathI buddhi pite ja e sarjaka zaktinuM eka bALaka che. manuSya paNa jyAre pitAnI prakRtimAMthI taddana navuM ja kaMIka pragaTAve che, tyAre ApaNe tene camatkRti ja kahIe chIe. camatkAra e buddhihIna pravRtti nathI, paNa buddhithI ucca keTinI pravRtti che badhA sarjanamAM navInatA ane addabhuta hoya che, paNa buddhihInatA kyAMya jaNAtI nathI, e spaSTapaNe sAbita kare che ke nUtana sarjana e buddhihInatAnuM phaLa nathI. je prAmANikapaNe pitAnA uca daveyane vaLagI rahe che ane buddhinA zikhara para caDhI agamya AtmazaktinI ArAdhanA kare che, tenuM jIvana camatkArika banavA chatAM, tene mana camatkAra jevuM kAMI rahetuM nathI.
Page #711
--------------------------------------------------------------------------
________________ IcchA zaktinuM rahasya pa peAtAnI sImita buddhimAM na utare, tevI badhI khAkhatA camatkArika! A mAnyatA jema sAva kharAbara nathI. tema peAtAnI buddhimAM na utare, badhuM ja pAkaLa! A mAnyatA pazu khATI che. leAkAleAkanA samagra svarUpane sarvajJa temaja sadarzI paramAtmA ja jANI zake che. emanA vacanAmAM vizvAsa mUkIne AtmAmAM Ataprota thanArane camatkAranu` samagra svarUpa dhIme dhIme hRdayagata thavA mAMDe che ane mithyA granthiethI jIvana-mana mukta thatu' jAya che. 5 icchA zaktinuM rahasya kahevAya che ke jenI IcchA zakti maLavAna che, te mahAna kAryo karI zake che. mahAna vIrapuruSA ane vIrAMganA itihAsa eTale adamya icchA zaktinA ja itihAsa, sa"sAra eTale satata pravRtti ane pravRtti mAtra IcchA zaktinuM ja pariNAma che. bhale, pachI e zakti sArInarasI hoI zake che. A badhuM svIkArI levA chatAM eka vAta vicAravAnI rahe che ke-sAMsArika saphaLatA kharekhara IcchA zaktinI khIlavaNI para ja AdhAra rAkhe che ke tenI pAchaLa bIju kAi gUDha tattva raheluM che? ApaNI aMdara eka evI zakti paNa rahelI che ke je ApaNI IcchA pramANe kAma karatI nathI. hRdaya dhabake che. phephasA sakAca--vikAsa pAmyAM kare che. mArA pAcana thAya che. zarIranI vRddhi thAya che, ane zarIramAM khIjI evI aneka kriyAo thayA kare che. AvA badhAM kArya karanAra zakti, IcchAne kAM anusare che? nathI ApaNe A kriyAone aTakAvI zakatA ke nathI te aTake tyAre ApaNI IcchAthI pharI ene cAlu karI zakatA. ApaNA jIvanane calAvavAnA upakAraka hetuothI A krayA cAlyA kare che ane kAI agamya kAraNe aTakI paNa paDe che. ApaNI buddhi tenu saMcAlana karatI nathI. chatAM temAM samaja, vyavasthA ane hetu te spaSTa rIte rahelAM che. e saoNMcAlaka zakti ApaNane adhIna nathI, tema pUNa paNe ApaNAthI alaga paNa nathI. e zakti kANu ? koI tene ajJAta-mana, koI kudarata, keAI bhagavAna, ke koI svayaMbhU brahmA kahe che. ajJAta mananI vAta javA daIe. tAya saMprajJAta manane lagatI badhI pravRttie pazu kAM ApaNA pUrNa kAbU nIce che ?
Page #712
--------------------------------------------------------------------------
________________ 676 Atma-utthAnane pAyo bhUkha lAge te khAdhA vinA cAlatuM nathI. uMghane rokavA dhArIe teya bhAgye ja rokI zakAya che. koi paNa kAbU bahAra jAya che. smaraNa zakti paNa ghaNI vAra IcchAne gAMThatI nathI. keI dhAryuM kAma karavA jaIe, te ApaNe e karI zakatAM nathI. amuka rAga gAvA jaIe, ane kaI judA ja svare nIkaLI paDe che. jANe ke keIna kheMcAyA kheMcAIne ApaNe pravRtti karatA hoIe chIe ane te pravRttio ApaNI IcchAne adhIna nahi paNa keI agamya niyame adhIna hoya tema jaNAya che. uMghane rokavA AhAra ane zrama ghaTADavA paDe, krodhane khALavA uzkeraNInAM kAraNe TALavAM paDe. ekalI IrachA saphaLa thatI nathI. IcchAne paNa kaI sattAne adhIna rahIne nizcita mAge kAma karavAnuM baMdhana te raheluM ja che. vaLI IcchA paNa kayAM taddana mukta che ? te paNa ApaNA zarIra, mana ane prakRtinI jarUrIAtemAMthI ja jame che. - tRSA lAge, tyAre pANI pIvAnI IcchA thAya. keInuM duHkha dekhI na zakAya, eTale dayA-dAna karavAnI IcchA thAya. sAme keyaDAo Ave, tyAre ukelavAnI IcchA thAya. manamAM jijJAsA jAge, tyAre zodhakhoLa karavAnI IcchA thAya. IcchAo evuM paNa bane ke ApaNI ghaNI IcchAo ApaNane na game ane tene dabAvI devAnI IcchA paNa thAya. kaI vAra amuka IcchAo thavI joIe ane thatI nathI-evuM jANIne e IcchAo karavAnI IcchA thAya. AvI vicitratAo jotAM Azcaryamugdha thaI javAya che. ane ApaNe muMjhAI jaIe chIe ke-A badhuM zuM ? temaja ApaNe ane ApaNI IcchAo eTale zuM ? chevaTe UMDe-vicAra karatAM asaMprajJAta ardhaprajJAta ane saMprajJAta evI badhI pravRttiomAM rahele paraspara anivArya saMbaMdha tathA kudaratane ane karmane akATa niyama samajAya che. eka apekSAe ApaNI prakRti ane hayAti e vizvanI vyApaka ane pUrNa karma prakRtinuM eka meju che, eka taraMga che, evI pratIti thatI jAya che. ApaNuM vyaktigata jIvana, ApaNAmAM rahelA parama zAzvata-jIvananA prAgaTaya ane anubhava mATe che. ane e parama zAzvata-jIvana paNa ApaNuM pUratuM ja maryAdita nathI ! te te vizvanA sarvajInA jIvanamAM gUDhapaNe nihita che. A jJAnane sAkSAtkAra thayA pachI vyaktigata IcchA parama tava (mahAsattA)nI IcchA sAthe tAla devA lAge che ane aihikatAne poSanArI IrachAothI jIvana be-tAla banatuM anubhavAya che. mAtra IrachAo karavAthI kArya siddhi thatI nathI. ulTI pravRttionI jaMjALa vadhatI
Page #713
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahaMkArane mithyAbhAva jAya che. je bALathI chUTavA mATe satya-IcchAo thavI joIe. te vinA kAyamI zAnti, samAdhAna ke AnaMda prApta thavA durlabha che. IrachA zaktinuM kharUM rahasya, mAtra IcchAo karavAmAM nathI, kintu gya-IrachAe karavAmAM ane aMte IcchAothI rahita banavAmAM raheluM che. icchavA jevuM che svanuM temaja paranuM kalyANa. te sivAyanI icchAo lokhaMDanI beDIo jevI che. e AtmAne kaThina-karmonA baMdhana vaDe jakaDanArI ane parAdhInatA vadhAranArI che. ApaNI IcchA zaktine, parama-zaktinA aMgabhUta banAvIne, ApaNe paramAtma zAsananA eka jIvaMta ghaTakarUpa banI zakIzuM, te ja UbhA-vagaDe ugI nIkaLatA ghAsa jevI IcchAothI mukta thaIne aMte IcachA-rahita banI zakIzu ! - 1 ahaMkArano mithyAbhAva AtmonnatinI gatimAM huM paNuM" eka meTI rUkAvaTa che. mANasa kaMIka ajJAnamAM ane kaMIka bheLapaNamAM mAne che-huM karuM chuM ! huM kamAu chuM ! huM ugADuM chuM ! huM calAvuM chuM ! huM banAvuM chuM. huM ja badhuM karUM chuM ! A badhA ardha satya che. mANasa ekale kazuM ja karate hetuM nathI. paraMtu enA dvArA e badhuM thatuM hoya che. vizvanA abAdhita niyame vyakti dvArA pragaTa thatA hoya che. paraMtu pitAmAM rahelI zaktione pitAnI mAnI laIne manuSya, kartApaNane ahaM sevate heya che. mANasa arthazAstranA niyama pramANe cAlavAthI kamAya che, kudaratI tattvonA AdhAre pedA thanArI vanaspati mATenA so racI, te tene ugADavAne ahaMkAra evI zake che. vastuo prakRtigata (karmanuM abAdhita-gaNita) niyamathI cAlatI hoya che, chatAM te tene cAlaka banI bese che, badhuM ya kudaratanuM laIne pite mAtra nimitta banate hovA chatAM, te kartApaNuM choDatuM nathI. kuhADe pitAne lAkaDAM phADanAra mAnI bese, tenA jevI ja A vAta thaI ! A kartApaNAnI ane ahaMpaNAnI bhUla ApaNane Dagale ne pagale ADI Ave che. mUrkha gheDesavAra jema bhAranuM poTaluM mAthA para laI maphatane bhAra upADe che, tema ApaNe duniyAne bhAra, maphatane vahIe chIe. jagatamAM badhuM pitAnI rIte ja banatuM hoya che, ApaNA vagara kaMI paNa aTakI paDatuM nathI. ApaNe nahi te ApaNA jevuM anya keI sAdhana pAmIne jagata cAle ja javAnuM che ! te pachI ahapaNAne A bhAra zA mATe ?
Page #714
--------------------------------------------------------------------------
________________ 678 Atma-utthAnane pAye anAjanI achata hoya te zuM mANasa ghauM-cokhA banAvavAnuM kArakhAnuM UbhuM karI zakavAne che ? e te samaya pramANe ane niyama pramANe ja ugADavAnA che ! ApaNuM dhAryuM karI zakAtuM nathI. kAraNa ke sAdhanathI ane kAraNethI (INSTRUMENTS kartA banI zakAya nahi. je badhuM banavAnuM che, te niyamAdhIna che. ApaNe nimitta banavAne yaza meLavavAnuM che. ApaNe uttama sAdhana kema banI zakIe e ja muddAnI vAta che. ahaMkAra cheDI, uttama nimitta banavA pravRtta thaIe te vizvanI sarjakazakti ApaNA dvArA vahevA lAgaze. ApaNe e zaktinuM sasa sAdhana banIe ane ahaM. kArathI rUMdhAtA AtmonnatinA mArgane saraLa banAvIe. vizvakamamAM jyAre ahaMkArane sthAna ja nathI, tyAre mAtra sarasa nimitta banavAne yaza meLava e ja ApaNA hAthanI vAta che. ApaNA janma pUrve jagata hatuM ane ApaNA mRtyu pachI paNa jagata rahevAnuM che, e hakIkata spaSTapaNe nideza kare che, mAnavI kartApaNAnA miyA bhAra taLe nakAme cagadAI rahyo che mATe ApaNuM kartavya e ke-pavitra-sajanA ApaNe sarvottama sAdhana banIe ! sAcuM e sahunuM ! emAM mAre zuM ? ema kahIne samAjanI unnatinA aneka sArA ane lokopayogI kAryo karavAmAM manuSya udAsIna banI jAya che. ATalethI ja na aTaktAM keTalAMka te evAM kAryo karanAranI IrSyA karavA lAge che ane temAM vine nAkhe che. jANe ke e kArya enuM ekalAnuM ja hoya ane bIjAne emAM kAMI levAdevA na hoya-ema bIja vate che. uparathI ene dveSa paNa kare che. ApaNe saheja AtmanirIkSaNa karIzuM. te jaNAze ke-jene ApaNe "ha kahIe chIe, te grAhaka che. ane jene mArUM kahIe chIe, te badhuM ApaNe grahaNa kareluM che. grAhakane je maLeluM hoya che, te teNe kudaratamAMthI, samAjamAMthI, saMsthAomAMthI ke vyaktio pAsethI lIdheluM hoya che. bahAra vistareluM anaMta-jagata, akathya ATIghUMTIvALuM enuM taMtra, vaMzaparaM. parAgata anubhavomAMthI ghaDAyelI samAja vyavasthA, mahAna vibhUtionAM sUyama-darzanenA AdhAre racAyelA zA-sAhitya-racanAo ane kalAkRtio, samAja-dhAraNA mATe
Page #715
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAcu' e sahu tuM ! 379 pracalita thaelI rAjaghaTanA ane praNAlikA ane kauTuMbika AcAra-vicArA, sAdhusatAnI svAnubhava nItaratI vANI ane ucca-sa'skArAnI zikSaNarUpe Apa-le karanArI sasthAe, e badhA tANAvANAmAMthI manuSyanA vyaktitvanuM ane tenA 'huM'nuM vaNuATakAma thAya che. tenu' peAtAnuM kaI hoya te te mAtra tenI grahaNa zakti che ane tenA caitanya ApelI vaNATanI bhAta che! A badhAM ahika--RNa bhUlI jaIne, mANasa jyAre ema kahevA lAge che ke--emAM mAre zuM? tyAre te AtmavacanA ja karI rahyo hAya che peAtAnA vyaktitvanI sAmagrIne avagaNIne kAlpanika 'huM' nI jALamAM te mANasa phasAya che. peAtAnA zarIrane ke zarIranA indriya vyApArone ja 'huM" mAnI laIne potAnI parimita svArtha-koTaDImAM pUrAI rahe che ane 'paramA"ne khIjA zabdomAM kahIe tA mahAna svAne jatA kare che. vastutaH kAIe paNa satyane pArakuM mAnavuM joIe nahi. je je mANasa satyAcaraNa karatA hoya, tene peAtAnu samajI laIne ane tenA satkArya ne peAtAnuM ja kAya mAnI laIne vyavahArA calAvavA joie. je ApaNe karavu joIe, te bIjo kAi kare te te ApaNu ja kAma kare che--evI bhAvanAthI tene saMpUrNa sahAya pahoMcADavI joIe. bIju kaMi kadAca na banI zake, tA paNa tenA dveSa aa na ja karI zakAya e te peAtAnA ja dveSa karavA jevuM niMdha-kAya che, samAjanA paramAnAM aneka-kAryAM lekanI AtmavaMcanAne pariNAme maMda banI jAya che. abhimAnanA tyAga sArU kAya karanAre paNa tenA abhimAnane tilAMjali ApavI joie. yazane khAtara sArUM' kAma karanAra potAnA kSudra abhimAnane ja pASe che. satkArya ja sArU hoI zake. satya bhale manuSya dvArA prasthApita thatuM hoya, paNa emAM manuSyAnI zaktionuM sAmarthya te nimitta mAtra che. satyamAM peAtAmAM ja sthApita thavAnuM ane badhAne mAnya thaI javAnuM sAmarthya che. satya pragaTa karavAmAM ja mahattA che, tene baLajabarIthI lAdavAnI koI jarUra nathI. ahiMsAnI siddhi thAya te ja satya ! dhanya che ene ke-je satya pragaTa karavAnuM mAdhyama ane che. e vAjiMtra che, satya khajavaiyA che. satyanA vAjiMtra thavAnI bhAgyarekhA hoya tene paNa satyanu sa'gIta sAMbhaLavAnuM bhAgya tA maLelu ja che, na sAcu' e sahu'nu.. ane kheATuM te kA'nu' ja nahi-A sadAcAranA mahAmUlA matra che.
Page #716
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-kathAnano pAyo sakala lekanA vividha pravAhamAMthI ane jIvananA bhinna-bhinna tabakakAomAMthI sAra tAravIne jIvanane samRddha banAvavAne sATa upAya ukta sUtramAM raheluM che. tene ajamAvavAnI sujha sahumAM vahelI-vahelI jAge, e ja abhilASA ! nidrAnI karakasara nidrA e nAnakaDI nivRtti che, DI vAranuM mRtyu che. je nivRtti bhegavI zakate nathI, tenAthI pravRtti paNa karI zakAtI nathI. jene maratAM na AvaDe, tene jIvatAM kyAMthI AvaDe? je marI jANe che, te ja jIvI jANe che. vIranuM eka ja mRtyu hoya che, DarapakanA seMkaDe hoya che. e ja rIte je sArI rIte uMghI zakate nathI, te sArI rIte jAgI zakatuM nathI. uM ane jAgRti e parasparAvalaMbI che. uMgha e kamANI che ane jAgRti e kharca che. uMghamAM zarIra navI zaktio kamAya che. ane jAgRtimAM te kharce che. je kamANI na hoya, te kharca kema thaI zake? ethI UlaTuM je kharca na kare, tene kamAvAne AnaMda paNa zI rIte maLe? tema chatAM loke nidrAnI kiMmata bhAgye ja samaje che. atinidrA ane anidrA e Adhunika jagatanA vyApaka roga che. uMgha e paNa jIvananI mahatvanI kriyA che. zAstromAM eka apekSAe ene muktinA avirata prayANanI sahAyaka sAmagrI mAnI che. sAmAnya rIte be praharanI, vidhipUrvakanI nidrA tyAgI chavanamAM paNa vihitA karAyelI che. tenI pAchaLa nakkara hetu che. jema vaiyaktika jIvananI divAla teDayA vinA, ahaMkAranI zaMkhalA pheMkI dIdhA vinA ane saMpUrNa kAmanA rahita thayA vinA, samAdhi prApta thatI nathI, tema jAgRta jIvananI sAMkaLo teDyA vinA ane saMpUrNapaNe manane ane zarIrane pravRttimAMthI kheMcI lIdhA vinA sAcI nidrA prApta nathI. samAdhi eTale parama AtmA sAthe tAdAbhya ane nidrA eTale prakRti mAtAnA khoLe paDI zaktinuM karAtuM stanapAna ! uMghatI vakhate jeo saMkalpa-vikalpa rAkhe che, potAnA mAthA 52, "A karavuM ne te karavuM nA vicArane mithyA-bhAra rAkhe che, teo sArI rIte uMghI zakatA nathI. svapnAo temane uMgha mANavA detA nathI. suptAvasthAmAM prakRti sAthe tenuM tAdAzya thaI zakatuM nathI. pachI navI zakti Ave kyAMthI? zarIra, AtmAnuM maMdira che. uMgha tenuM samArakAma che. uMghatI vakhate zarIrane ghaNAvI
Page #717
--------------------------------------------------------------------------
________________ nidrAnI karakasara 681 devuM joIe. ane pratyeka avayavane DhIlA mUkI devA joIe. zarIranA badhA avayavone pUrNapaNe zithila karyA vagara ane tene pUrNa ArAmanI sthitimAM rAkhyA vagara, tyAM pUrNa samArakAma thatuM nathI. mATe UMghatI vakhate samArakAma karanAra prakRtine pUrNapaNe pAI javuM joIe. A samArakAma vakhate anukULa sAmagrI ane pUrva taiyArI paNa jaIe. zAna jagyA, khUlI havA, mananI prasannatA vigere samArakAmanI sAmagrI che. zraddhApUrvaka tanananane paramAtmAne zaraNe pIne sUvuM vigere samArakAmanI pUrva taiyArI che. jene AhAra para kAbU che, je zarIramAM ocho kacare thavA de che, je ati zramathI zarIrane pramANa bahAra ghasI nAkhatuM nathI, je brahmacarya pALI, samArakAmamAM mATI-cunA taiyAra rAkhe che, je pitAnI sughaDa-devAthI rogane zarIramAM pravezavA detuM nathI, te nidrAne pUre lAbha uThAvI zake che. theDI uMgha lenAre gADha uMgha levI joIe. pahelI rAtanI UMgha gADha hoya che, eTale vahelA sUI rahevuM. paDhanI uMgha zvAnanidrA hoya che, eTale vahelA uThavuM. AvA badhA nidrAnI karakasaranAM rahasya che. uMgha e jAgRtine bherU che. tenuM rahasya je pichAne che, te jAgRtine vadhu cetanAmaya, vadhu pravRttimaya karI zake che. nAnA AyuSyamAM paNa bharapUra zaktinuM teja janmAvavuM heya, teNe nidrAnI karakasara ane tenA rahasya samajavA joIe. mana-vacana-kAyA Adine vividha prakAranI pravRttio dvArA je ghasAre divasa daramyAna pahocate hoya che, te ghasArAne dUra karavA mATe rAtri daramyAna nizcitapaNe levAtI gADhanidrA, ghA para kAma karatA malama karatA adhika sArI asara kare che ane vaLatA prabhAte mANasa prasanna-praphula ane skUrtimaya banIne jIvananuM kayeya hAMsala karavAnI dizAmAM jarA paNa kaMTALA, aNagamA ke nirAzA sivAya, kaTibaddha bane che. nidrA na DahoLAya tenI kALajI lenArane jAgRti daramyAna zaktine abhAva sahavAne bhAgye ja anubhava karavo paDe che. prakRtimAtAnA meLe viramavArUpa nidrA, jIvanane nitaMdra banAvavAmAM pUratI sahAya kare che, temaja pramAdane prApta kare che. ema samajI vivekapUrvaka tene lAbha levAmAM Ave te A yugane lAgu paDelA "anidrA-atinidrAnA rogamAMthI bacI zakAya ! A. 86
Page #718
--------------------------------------------------------------------------
________________ 682 Ama-utthAnane pAye siMhAlekana dhyeyano tAra! mana vIjaLI jevuM caMcaLa ane tarala che. tenA vega ane zakti vIjaLIthI paNa adhika caDiyAtA che. je vIjaLI ane addhara rahe te phAve tyAM ane phAve tema paDe! ane e vinAza sarje! paNa tame tene kAramAM parovI le ane kAme lagADe te tamArA badhA kAryo te tvarita rIte karI Ape, anyathA unmAdamAM jyAM-tyAM athaDAI, badhuM bhasmIbhUta karI nAkhe Ama mananA vege ane Avegene koI zuddha-ceyanA tAramAM parovI le, te e tamAruM kAma jhapATAbaMdha karI nAkhe. anyathA enA jhapATAmAM tame khuda AvI jaze. zakti ane saMyama mana AkhalA jevuM baLavAna ane rakhaDuM che. tenA baLa ane jamaNa te AkhalAthI paNu caDhiyAtA che je tene svaccha rakhaDavA de. to te mArakaNuM ane bhAMgaDiyuM bane che. jo tame tene nAthI le ne ghUMsarIe joDI de. te te jIvananI gADIne barAbara calAve che jeNe manane puSTa banAvyuM che, paNa nAyuM nathI, athavA nAcyuM che, paNa puSTa banAvyuM nathI, te eka ke bIjA prakAranI bhUla karI rahyA che. zakti ane saMyama baMne sarakhA Avazayaka che. zakti haze paNa saMyama nahi hoya te jIvananI gADI uMdhI vaLavAnI. saMyama haze paNa zakti nahi hoya, te gADI kyAMka vacce ja paDI rahevAnI. puSTa mana, zaktidAyaka bane che ane tene nAthavAthI te saMyama sahAyaka bane che. jIvanamAM A baMne munI pUratI AvazyakatA che. Atmazakti ja vadhAre kiMmatI! mana, eka daSTie rUpALA zIMgaDAM para mahI paDelA, pelI hitepadezanI kathAnA sAbara jevuM che. te (mana) bahAranA rUpamAM, vaibhavamAM, dekhAvamAM tarata ja mahI paDe che, jyAre jIvananA zikArIo-kAma krodha, lobha, moha, mada, matsara ene pIcho pakaDe che, tyAre te rUpALA zIMgaDA tene jhADI-jhAMkharAmAM aTavAvI de che. tene tyAre sAcI madada te tenA pAtaLA, lAMbA ane nAjuka dekhAtA paga ja karI zake che. bahAranI nakAmI zobhA ane ThAThaThaThAra karatAM potAnI aMdaranI uThAvadAra nahi, evI paNa Atmazakti ja vadhAre kiMmatI che. te zakti sadagurUpe pragaTa thAya che. tamArI pAse keTaluM dhana che? zI sattA che? zA sAdhane che? zuM gAna che? tenI baDAI cheDI de. A badhI te zAbhAdAra zIMgaDA jevI cIjo che. e tamane kyAMka aTakAvI de che. tamArI AMtarika zakti keTalI khIlI che? te juo. te ja tamArA kalyANakArI paga banI tamane muzkelImAMthI bahAra kADhaze.
Page #719
--------------------------------------------------------------------------
________________ ramakaDA siMha-vRtti dharIne siMhAvalokana TUMkamAM sampravRtti, saMyama ane cAritrathI manane baLAtya banAve. evuM baLavAna mana siMhavRttinuM dhAraka banaze. paNa siMhanI eka Teva paNa tene jaIza, ane te siMhAvakananI ! | siMhanI jema chalAMga mArIne AgaLa bhale vadhe, paNa siMhanI jema pAchaLa jevAnuM cUkatA nahi. - tame tamArI Avaka-jAvakane hisAba rAkhe che? tame tamArA anubhavonI rojanIzI lakho che? tame tamArA vahI jatA jIvanakALanI paLa-paLa kayAM vaparAya che?-te nedha che? jo tame AvuM badhuM nahi karatA ho, te kevI rIte siMhAvalokana karaze ? tamAruM nANAM ayogya mArgo kharcAI jaze ane tene tamane khyAla paNa nahi Ave ! tamArA anubhava verAI jaze ane maraNanI tAjagI raheze nahi. tame vRddha thaI jaze ane tamArUM yauvana kyAM gayuM? tene patto paNa lAgaze nahi. mATe vAraMvAra siMhAvalokana karavA mATe tamArA kharcane tamArA anubhavane ane tamArA samayane hisAba rAkhe. vAraMvAra purAMta nahi meLave te patAze mATe siMha banIne siMhavAna karatAM zIkhe. Avaka-jAvakanA hisAbanI nedha rAkhanArA sahunI e pharaja che ke-teo potAnA samaya ane zakti kyA mArge kharcAya che?-tenI paNa nedha rAkhe ane jIvanamAM saduguNonA vikAsanI Avaka barAbara vadhatI rahe che ke nahi-tenI cIvaTa rAkhe. A Avaka vadhavI ja joIe. tamArI pAse zuM che enuM mahatva eTaluM nathI, jeTaluM tame zuM che?-tenuM che. eTale jIvanamAM siMhavRtti jagADavA mATe tamAre mananA mAlika banavuM paDaze. mananI mAlikI mAlikanI AjJAne seMpavI paDaze te ja jIvananI paLepaLano sarvottama sadupayoga karavAnI kaLA tame hastagata karI zakaze. * ramakaDAM bALakane kaI pUche ke-paisA kayAMthI Ave che ? te te bedhaDaka kaheze ke bApAnA gajavAmAMthI! kAraNa ke tenA mATe to dekhItuM jagata ja sAcuM che ! bALaka jue che ke-zAkabhAjI mArkeTamAMthI Ave che, anAja-kApaDa dukAnamAMthI Ave che, pANI naLamAMthI Ave che, dUdha, dUdhavALe lAve che. ane e badhuM meLavavAnA paisA bApAnA gajavAmAMthI ja Ave che. bALakanI A samaja khoTI nathI, paNa adhUrI che. eTale ja e ramakaDAMnI duniyAnI moja mANI zake che. kyAreka gajavAnA paisA khUTe che, bALakanA ramakaDAMnI gAya bhAMgI paDe che, tenI ramakaDAMnI siTI vAgatI nathI ane e rokakaLa karI mUke che.
Page #720
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 Atma-utthAnano pAyo meTI uMmare paNa keTalAka mANase bALa-buddhithI deravAtA hoya che. "ahiMsA paramo dharmane popaTIye jApa japanA lake mojazokha mATe mulAyama cAmaDAnA buTa pahere che, zarIra sudhAravA hemoglobIna, lIvara ekaTrekaTa athavA keDalIvaranI davAo pIe che, baMgalAo temaja moTaramAM moja mANe che, tyAre temane bhAgye ja khabara hoya che ke-temanI kSudra-mUMjazekha khAtara, buTanA cAmaDA meLavavA mATe hajAro mUMgA DhoranI katala karavAmAM Ave che. temanI davAo mATe seMkaDe gheDA, baLa, mAchalAMo temaja Itara prANIone asahya-kuratAthI bhoga levAmAM Ave che. emanA baMgalA baMdhAvavAmAM ke meTa calAvavAmAM kharcAtAM anyAyanA nANAM, kALI majurI karanArA lAkhe majUronA raktanA zeSaNanuM phaLa hoya che. AvuM ghaNA mANasane najare dekhAtuM nathI, eTale bALake jeTalA ja ajJAnathI teo mojamAM mazagula rahyA kare che. kyAreka temanA ramakaDAM kAma ApatAM nathI ke dhana lupta thAya che, tyAre teo bALakanI peThe ja kakaLa karI mUke che. najare dekhAtI vastuomAM ja sarvasva jenArA AvA loke, jagatanA ramakaDAomAM ja laTuM hoya che, dhana temane A badhuM kharIdI Ape che-eTale teo dhananuM mUlya AMke che ane dhanavAna thavAmAM ja jIvananI badhI zaktio kharce che. nirdhana mANase paNa A ja prakAranA hoya che, pharaka eTale ja hoya che ke-teo dhanavAna thavAne prayatna karavA chatAM dhanavAna thaI zakyA hotA nathI. pariNAme keTalAMka nidhane dhanavAnethI aMjAI jaI temanA dAsAnudAsa banI rahe che ane keTalAka niSphaLatAthI khIjavAI dhanavAne bhayaMkara TheSa kare che. paraMtu eTaluM te nakakI ja che ke dhanavAna ane nirdhana baMne dhanapatipaNAnuM pramANAdhika mUlya AMke che. dravya pArjananuM mULa teo joI zakatA nathI, teo te dravyavRkSanI DALe laTakatAM phaLamAM ja cakacUra hoya che. paNa je samajAI jAya ke lAkha rUpiyA eTale lAkha mANasanI dainika eka rUpIAnA hisAbe ekatra thaelI eka divasanI majurI! te teo dravyatpAdananuM sAcuM mUlya AMkatA thaze. dravya baLa che kharuM ! paNa e baLa tenA mAlika thaI beThelA dravyavAnanuM pitAnuM nathI. akasmAtathI ke kAraNathI dhananI mAlikI harAI jatAM dhanavAnanI sthiti pAMkha vagaranA paMkhI jevI thaI jAya che. dhanathI vibhakta thaelA dhanikanI kiMmata saDelA phaLa jeTalI thAya che. dhanika ke nirdhana je ATaluM ja samajI le to teo dhanavAnethI aMjAI jatAM ke temane dveSa karatAM bacI jAya ?
Page #721
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAnatAnA sAcA upAya : 685 dhananI pAchaLa rahelA zrama je jue che, meAjamajhAnI pAchaLa raheluM pApa je jue che, te ja dhananu' sAcu' mUlya AMkI zake che, ane dhanavAna banavA karatAM, dhananeA kevaLa sa'graha karavA karatAM, tenA vyaya sanmAge karatAM rahe che. hAM! ane dhana badhu' ja karyAM kharIdI zake che ? mAtApitAnA, bhAi-bhAMDuonA ke priyajanAnA sAcA prema dhananI kharIda zaktinI bahAra che. siddhAntavAdI lAkottara puruSA dhanathI kayAM lalacAya che ? dhanathI AyuSya kharIdI zakAtuM nathI. samayanA pravAhane dhana karyA khALI zake che? cAritra ane mAnasika zAnti dhananI kakSAmAM pharatA nathI. dhana mahAtmAe pAse kyAM hAya che? TUMkamAM dhana, khAdya-jagatanuM mahAna khaLa che kharUM. tA paNa tenI zaktio khUba maryAdita che. ane te paNa tenA sadupayeAga para AdhArita che. nahi ke kevaLa saMgraha ke saMcaya upara ! dhananA sa'graha ke sacayamAM rAcanArA, ramakaDAmAM rAcanArAM bALako karatAM jarA paNa AgaLa vadhyA hoya ema mAnavu te muddala vyAjabI nathI. Wan samAnatAnA sAcA upAyaH vizvanI koI e vastu sa`pUrNa rIte samAna nathI. ApaNe sahu rUpa, raMga, zakti ane vyaktitvanI dRSTie bhinna ane asamAna chIe' darekanuM sthAna juduM, guNadharmo juThThA ne adhikAra judA ! vividhatA ane bheka te prakRtinu' pragaTa svarUpa che. A hakIkata bhUlI jaine--ApaNe badhA samAna chIenuM pracalita sUtra aNusamaye cAlavAnA prayAseA karavAmAM Ave che A eka duHkhada bInA che. kolejanA vidyArthI le ke mIlanA majura le, sarakArI amaladAra le ke tenA paTAvALA leA. kArakhAnAnA mAlika lA ke tenA kArakuna lA. badhA ja samAnatAnI vArtA kare che. A jagatamAM keAI UMcu' nathI ane koI nIcuM nathI! jAti-jAti, vaNu-vaNu, prajA-prajA, strI-puruSa satra samAnatA rahelI che! AvI vAta karanArAe te samAnatA kAM rahelI che? ane kevI rIte rahelI che? A a'ge bhAgye ja vicAra kare che.
Page #722
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnaneA pAye pavana vAya te mAju pITha karIne cAlavAnu leAkeAne ThIka paDe che. prajAtaMtranA A jamAnAmAM, svatantratAnA A yugamAM, samAjavAdanA bhaNakArA sA~bhaLAyA kare che te kALamAM, samAnatAnA gIta gAvAnI temane phAi'nA' pADI zakatuM nathI. samAnatAnA 'nArA' lagADavAnuM zIkhI laIne aneka prakAranI mUrkhAIe thAya che, tenA khyAla suddhAM paNa e leAkeAne AvatA nathI. A nArAe sAMbhaLIne leAkeA bicArA samAnatAnA kalpita svaga mAM vihare che ane tenI IndrajALamAM phasAI paDe che. leAkeA samAnatAnA nAme peAtAnAmAM helI vizeSatAone vikasAvatA nathI ane khIjAemAM rahelI vizeSatAonA Adara zvetA nathI. hiMdu ane musalamAno samAna che! sattAdhIzeA paNa ApaNA jevA mANaso ja che ! ApaNe badhA eka ja pitAnA saMtAnA chIe ! AvuM-Avu... kayAMkathI zIkhI lAvIne lAke bhramitapaNAnA cazmAmAMthI AkhA jagatane jue che. dhIme dhIme temAMthI dekhAdekhI janme che. buddhihIna, buddhimAna jevu karavA lalacAya che. azakta, sazatanI cAle calavA jAya che. 2', dhanavAnanI peThe rahevA Aya che. ulaTa pakSe buddhimAna, buddhihIna jevAM kAryo karavA taiyAra thAya che. sazakta azakatanI jema vartavA jAya che. dhanavAna, ninanu anukaraNa kare che. ane tekhAdekhIthI vana karavAmAM phAvaTa jaNAtI nathI, tyAre paraspara adekhAI karavA lAge che. abhimAna ghavAtAM mithyAbhimAnanA UMcA Asane caDhavA jAya che. chevaTe paTakAya che ane vyavahAramAM asamAnatAnuM sAmrAjya joi akaLAya che, a`te tiraskAra, krodha, kaTutA vigere temanA jIvananA sahacara bane che. DhAla pITIne kahevAnu mana thaI jAya che ke bhAI! zA mATe samAnatAnA cALe caDhyA che ? viSamatA tA kudaratI che. nAnA mATA vyavahAromAM ane kudaratanI svAbhAvika duniyAmAM rahevu' hoya tA viSamatAnA svIkAra karatA thaI jAo. jyAM-jyAM vizeSatA rukhA, vadhu zakti ane sadguNA dekhA, tyAM-tyAM tenA Adara karatAM zIkheA; namra banI temanuM anukaraNa karI. jyAM-jyAM uNapa dekhA, ochI zakti dekhA, durguNNA ane doSa dekhA, tyAM-tyAM tenA tarapha sahAnubhUti bharI najara rAkheA. 8H vayamAM jema nAnA--moTA mANasA hAya che, tema guNathI paNa nAnA meATA hoya che, badhAne vikAsanA pagathiyAM caDhavAnAM che. kAi caDhI gayA che, te kASThane hajI caDhavAnu che. vizvamAM jaNAtI bhinnatA-asamAnatA, prAkRtika che. jyAre samAnatA sAMskRtika che. prAkRtika bhinnatA hovA chatAM sane ekatva apAvanAra koi baLavAna tattva badhAmAM raheluM che. saskAritAnA rAhe AgaLa vadhI te tattvane zeAdhI kADhavAnu che. ucca keATie paheoMcAya che, te pachI ja samAnatA ke ekatA anubhavI zakAya che. viSama-jagattamAM samAnatA anubhavavI hoya, te te dekhAdekhI ke AiMvRttimAM nahi maLe. paNa premamAM maLaze.
Page #723
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogyane veganuM milana 187 jJAnI-pitA ajJAnI-saMtAnane cAhI zake che. dayALu-mANasa dAkhIne cAhI zake che. ekane ApavAmAM sukha che, bIjAne levAmAM. pUbI te e che ke viSamatA ane vividhatA ja jagatanA premanuM adhikAna che. ekane premI thavuM che, te bIjAne premapAtra thavuM che. eTale baMnene tarata meLa bese che. bhUkha che te ana che. tRSNA che te jaLa che. aAMkha che te prakAza che. badhA ekabIjA mATe che. badhI viSamatAne AtmIyatAthI jovAmAM kharI samAnatA rahelI che. badhA potapotAnI viSamatA pramANe varte che; potapotAnA guNadharmo pramANe vartI rahyA che, yathArtha vikAsa thayA bAda ja badhA samAna banI zakavAnA che. yogyane cogyanuM milana garbha zrImaMta mAbApanA putrane eciMte moTI saMpattine vAse maLI jatA, tenI jevI sthiti thAya che, tevI ja sthiti AjanA jagatanI thaI che. bauddhika-jJAnane mATe vAra mAnavajAtane Aje maLe che. paraMtu tene jIravavAnI ke pacAvavAnI tenI AMtara-zakti hajI khIlI nathI. vAMdarAne hathiyAra maLI jAya eTale ke te te pitAne ghAyala karI bese, athavA te bIjAne nukazAna pahoMcADe ! jJAna-vijJAnanI zaktithI mAnava potAno avAja, jagatanA dUra-dUranA khUNA sudhI pahoMcADI zake che. paNa aphasosa e vAtane che ke vAtacIta kaI rIte karavI, te ene hajI AvaDatuM nathI. manuSya, hajI aMtaHkaraNa pazu jevuM dharAve che ane zaktio deva jevI meLave che. A zocanIya sthiti cAlu raheze, tyAM sudhI jagatane ApattiomAMthI uddhAra nathI thavAne! pAcana-zaktine sudhAryA vinA pauSTika khorAkane kazo upayoga nathI, tema atakaraNane sudhAryA vinA jJAna-vijJAnane paNa ucita upayoga thaI zakato nathI. deva jevI zaktione vAparavA mATe deva jevA aMtaHkaraNanI jarUra che. aMtaHkaraNamAM divyatA prApta karyA vinA, zaktie devI nahi paNa rAkSasI bane che. pAtratAnA vikAsanI upekSA karIne, mAtra pragatinI dhUnamAM, kSitijo sara karavAnI AMdhaLI je deTa jJAna-vijJAne mUkI che, teNe mAnavajAtane vadhu behAla banAvI che. ramatA bALakane sagaDI pAse na javA devAya, tema jeonI buddhi vAsanA temaja
Page #724
--------------------------------------------------------------------------
________________ }C/ Atma-utthAnanA pAye svArtha baddha che, tevA mAnavAnI adhikatAvALA A jagatamAM, agatyanI AvazyakatA aMtaHkaraNane ajavALanArA auSadheAnI che! haiyu sudharaze te kALA kolasA pAsethI paNa e ujaLuM kAma laI zakaze. jyAre kALuM haiyuM teA dheALA cAkanA upayAga paNa kALA kAmamAM karaze. mATe jJAna-vijJAna jemanA mATe che, temanI cAgyatAne badhI bAjuethI sudhAravAnI pradhAna AvazyaktA che. Wan vastu ane tenA AbhAsa kAIne koI svarUpamAM kIrtinA mAha lagabhaga darekane hAya che. huM vIra' gaNA, loko mane 'udAra' gaNe, huM 'sAdhu-puruSa' kahevAu, leAkA mane vidvAna kahe, huM 'su'dara' dekhAuM, leAkA mane 'catura' mAne, hu* 'mahAna lAguM, leAkA mane 'netA' kabUle ! AvI aneka prakAranI kIti lAlasA manuSyane vaLagelI hAya che. kyAreka kAI kahe ke A badhA kIrtinA mAha che! tyAre me' kIrtinA mAha cheDyo che, evuM 'e bhAI' leAkAne ThasAvavA mathe che, pariNAme kIrtinA meha, Agale bAraNethI praveza na maLatAM, pAchale bAraNethI vezapalaTo karI ghUsI jAya che. kIrtinI lAlasA evI prakhaLa che. naka, kAminI ane kIrti, A traNe vastu meAharuMupajAvanArI che. sa'sAra-maMDapanA e AdhAra svabhA che, e laI le, ke sa`sArIjIvana samApta thAya. sAMsAzi jIvanamAM te anivAya che, ema mAnI laie te paNa tenA mAha e bahu khUrI cIja che. mAha mANusane AMdhaLA banAve che. dIvAnA banAve che. aMte tene nAza karIne ja cheDe che. A mAha mRgajaLa jevA AbhAsa utpanna kare che, ethI manuSya peAtAnI badhI zakti, tenI pAchaLa bhaTakavAmAM kharcI nAkhe che ane je prApta karavAnuM che, tene mATe zakti khacatI nathI. vaLI AbhAsI-vastu ja evI che ke te kharekhara hAtI ja nathI. eTale tene mATe prayatna karavA chatAM maLatuM kAMI nathI. tene meLavavAnA prayatna cheDI devAmAM Ave, tA ja AbhAsanI pAchaLanA sAcA ara' bhAse che ane te prApta thatAM tenA AbhAsa paNa prApta thAya che. dekhAvanI pAchaLa paDavA karatAM, te jenA dekhAva che, te satya ja prApta karavu joie. satyanA sUraja ugatAM mAhanuM dhummasa uDI jAya che. zrama karyA vinA dhananI pAchaLa paDavuM, mAtA tarIkenA Adara karyo vinA rUpanI pAchaLa bhamavuM, sadAcArI banyA vinA kIrtinI pAchaLa valakhAM mAravAM, e badhA mAhanA vilAsa che. e badhI AMdhaLI doTa che ane vyartha parizrama che.
Page #725
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpUrNa adhaHpatana kaeNma nahi ? ApaNe phUla thaIe te Ape|Apa saurabha prasare. ApaNe dIpaka banIe tA ApeAApa prakAza phelAya. ApaNe suvaNa banIe tA tarata caLakavA lAgIe. ApaNe ratna hAIe, to ApeAApa mUlya a kAya. paNa ApaNe tA tevuM kazuM thayA vinA ja tevA dekhAvA mAgIe chIe. AjanA mANasane banAvaTI phUla cAle, uchInA prakAza cAle, seAnAnA DhALa cAle, kAcanA TUkaDA cAle. zarata eTalI ja che ke--te phUla, dIvA, suvaNa ke ratna jevu' dekhAvuM joIe. paNa Ama mRgajaLathI kaI tRSA zame? 689 kIrti eka evI meAhinI che ke te dekhAva IcchanArane kephI-suza pAya che, ane satya IcchanArane te amRtanuM pAna karAve che. lokone zuM dekhADavu', tenA karatAM pAte zuM khanavuM, tenA khyAla karanArane acaLakIrti maLe che. bAkI e yAda rAkhavu' jarUrI che ke-kSaNika DhALa utaryA vinA rahetA nathI. sAcu` seAnuM caLakathA vinA rahetuM nathI. dekhAvanI pAchaLa paDyA vinA, dekhAva jenA che te satyanI pAchaLa ja paDavu' ane tene ja meLavavA parizrama karavA, e sAcA viveka che. sAcA vivekanuM piraNAma paNa sudara Ave che! 5 sa'pUrNa adhaHpatana kaeNma nahi ? prazna :- A jagata adhaHpatananA mArge jatuM dekhAya che, chatAM tenu` sapUrNa` adhaHpatana kema nahi thaI jatu hoya ! a Mze aMze paNa zubha bhAvanA, zubha pravRttio TakI rahe che, enu kAraNa zuM ? samAdhAna - zarIramAM jyAM sudhI jIva che, tyAM sudhI e zarIramAM koI ThekANe magADA thatA dekhAya che ke tarata ja ene sudhAravAnu` kA` zarU thaI jAya che. ghasAro lAge ke prAyaH tarata ene pUrI navA Akhu* yaMtra kAya karatu rahe che. kAI ThekANe ghA thatAM ja, leAhI vahI jatu aTakAvI devA, lAhInA sapheda rajakaNA tyAM jamA thaI jAya che. je jIvanI hAjarI-mAtrathI zarIramAM saDA thatA aTakI jAya che. e jIva A zarIrane kheDI de che ke-tarata ja zarIra gadhAi uThe che. sasArI azuddha jIvanI mATalI asara che, te sarvathA zuddha-jIvAnI asara keTalI mAnavI ? A. 87
Page #726
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnane pAyo yathApiMDe tathA brahmAMDe. pitAnA piMDamAM jema potAnA azuddha paNa jIvanI ATalI sArI asara pahoMce che, te samagra brahmAMDamAM ke-jyAM ane zuddha AtmAo, sita AtmAo vidyamAna che, tyAM temanI asara kema na paDe? jagata taddana adha:patananA mArge nathI ghasaDAI jatuM. tenuM kAraNa zuddha-jInI jagatamAM sadAkALa je hAjarI rahelI che te che. samagra lekanuM saMpUrNa adha:patana kayAreya thayuM nathI. thatuM nathI ke thavAnuM nathI! kAraNa ke lokanA agra bhAge anaMta zuddha (siddha) AtmAe sarvakALe birAjamAna hoya che. bIjI mahatvanI bAbata e che ke A anaMtA siddha AtmAo lekanI bahAra nathI. paraMtu lekanA agra bhAge che. tenA kAraNe lekamAM AMzika paNa zubha pravRtti temaja AtmazuddhinI prakriyA kaI paNa kALe sarvathA lupta thatI nathI eTale AkhuM jagata A parama vizuddha AtmAonuM RNa svIkAre che. zarIra eka sAIkala pUrva-karmonA phaLa svarUpa je zarIra manuSyane maLe che, tene be piDAMnI eka sAIkala sAthe paNa sarakhAvI zakAya. sAIkala pAsethI jema kAma laIe chIe ane tene saMbhALIne rAkhIe chIe, tema zarIra pAsethI paNa kAma levAnuM che ane tene gya saMbhALa rAkhavAnI che. sAIkalane calAvatI vakhate tenuM belensa barAbara rAkhavuM paDe che. je tema karavAmAM na Ave te te sukhane badale, duHkhanuM kAraNa thaI paDe che. te rIte zarIra pAsethI kAma levAne mATe e dhyAnamAM rAkhavuM joIe ke-A zarIra e jIva nathI, paNa jIvanuM sAdhana mAtra che. zarIra mATe sAIkala che, paNa sAIkala mATe zarIra nathI. tema chava mATe zarIra che, paNa zarIra mATe jIva nathI. sAIkalane game teTalI saMbhALIne rAkhe te paNa eka divasa jUnI thaI javAnI ane tenA vividha bhAgo DhIlA paDI javAnA. ane chevaTe te nakAmI banI javAnI.
Page #727
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMyogo ane siddhi 691 AvI ja dazA mAnava-zarIranI ane temAM rahela inDiyA vagerenI paNa thaI javAnI. e kAraNe emAM Asakita nahi rAkhatAM samatApUrvaka sAdhana tarIke tene upayoga karI levo e ja sAra che. sAIkala, pravAsanI sugamatA mATe che, tema zarIra paNa bhavavATa kApavAnuM sarasa eka sAdhana che. arthahIna ke layahIna 2khaDapaTTIthI sAIkala jhaDapathI bimAra banI jAya che. tema ArAdhanAnA lakSaya vagaranuM zarIra paNa alpakALamAM roganuM ghara banavAno pUre saMbhava rahe ja che. mATe tene jIvana vikAsanuM vaphAdAra sAdhana banAvIne upayogamAM levuM joIe. saMyoga ane siddhi tame saphaLa thavA zaktimAna cho, paNa saMga tamane saphaLa thavA detA nathI-A kevaLa bahAnuM che. bahAranA sago mATI jevA che. jyAM sudhI tame tenAthI dUra bhAgavA prayAsa karaze, tyAM sudhI tamane kharI siddhi maLaze nahi ane saMgonI mATImAMthI tyAM sudhI kaMIka navuM ghaDI zakAze nahi. saMge jevI eka koI "vastu" che, tene ahIM InkAra nathI, paraMtu manuSyanI prakRti, kArya zakti ane enI viziSTatAno ahI ekarAra karavAne che. - je ekane nirAzAjanaka lAge, te ja saMge bIjAne AzA preraka lAge. je sthiti ekane vikaTa lAge, te bIjAne sarasa eka taka samAna thaI paDe. jenAthI eka hArI bhAge, tene bIje pitAne vaza karI, pragati sAdhe-evuM A jagatamAM banatuM Ave che. saMga te saritAnA jaLa jevA che. je temAMthI nahera kADhI, tene pitAnA khetaramAM vALI le, tyAM te vaLI jAya che! jema leDhAne TIpIne luhAra, lAkaDAne kApIpIne suthAra ane mATIne ghATa ApIne kuMbhAra pitAnuM dhAryuM karI zake che, tema sAmarthyavAna manuSya saMyogane yathArtha upaga karIne pitAnuM dhAryuM karI zake che. ApaNI pAse paisA nathI eTale ApaNuM dhAryuM thatuM nathI, ApaNI pAse vidyA nathI eTale ApaNI dhAraNA bara AvatI nathI, ApaNI pAse sAdhana nathI eTale badhuM bagaDI jAya che-evuM evuM bolIne mANasa potAnA saMgane doSa de che.
Page #728
--------------------------------------------------------------------------
________________ 692 Atma-utthAnane pAyo kharI hakIkata e che ke A rIte rodaNA raDanAre siddhinA kSetrathI bahu dUra che tyAM sudhI pahoMcavA mATenuM baLa ajamAvavAnuM sAmarthya tenAmAM che nahi ane jyAM sudhI ukta prakAranAM rodaNa e rete raheze, tyAM sudhI te sAmarthya pragaTa thavAnuM paNa nathI. dareka mANasamAM evuM kaMIka che. je bIjAmAM nathI. mANasa bhinna che, ene artha ja e ke te bIjA karatAM kaMIka judI sthiti ane zakti dharAve che. potAnI bhinnatA oLakhI levI ane potAnuM sAcuM kAma zodhI kADhI, saMgane te dizAmAM vALavA prayatna kare. emAM ja puruSArtha che. ApaNe bIjA badhA karatAM kaMIka judI ja sthitimAM janmyA chIe, eTale saMge paNa ApaNI sAme judI ja sthitimAM UbhA rahevAnA. kAraNa ke saganI prAptimAM deva paNa kAraNa che. daiva-ge prApta thaelI potAnI sthitimAM uNapa joIne nirAza na thatA, manuSya temAM rahelI viziSTatA zodhI kADhavI joIe. ane je saMge Apa meLe maLyA che, tene sArAmAM sAre sadupayega karI levo joIe. je maLyuM che te apUratuM che-ema mAnI, bhAgyane deSa daI rAdaNAM raDyAM karatAM temAM ja sarva zakti khaca siddhine mATe mathavuM joIe. maLelA bhAgyane vakhANavAmAM ane tene sadupaga karI levAmAM ja khare puruSArtha ane sAbuddhi che. nahi ke niMdavAmAM ane pitAnI azaktine cheTe bacAva karavAmAM. ema karavuM e te eka prakAranI Atma-vaMcanA che. sArA saMyogonI rAha joIne mAtra besI rahevAmAM jIvananI barabAdI che. daDha nighora dvArA saMga para savAra thaI zakanAra ja jIvanamAM saMgIna-saphaLatA sAdhI zake che. pAMca prANenuM svarUpa prANa, apAna, vyAna, udAna ane samAna e pAMca mANe cheprAnuM sthAna hAya, apAnanuM sthAna gudA, vyAnanuM sthAna sarva zarIra, uDAnanuM sthAna kaMTha ane samAnanuM sthAna nAbhi che. nAga, kUrma, kukara, devAna ane dhanaMjaya e pAMca gauNa prANa che. ane dehanI amuka amuka ceSTA prasaMge pragaTa thAya che. oDakAra vakhate nAganI kaLA jAge che. ane te paThanA cheDAmAM rahelI kuMDalinI zaktine vaLagI rahelo hoya che. karma nAmane prANa AMne ughADavAne vyApAra kare che, tenuM sthAna mUlAdhAra che. kukara prANane vyApAra kSudhAne utpanna kare che, tenuM sthAna zarIranA badhA sAMdhAomAM che.
Page #729
--------------------------------------------------------------------------
________________ namana 93 devadatta prANa bagAsu`. khAvAnA vyapAramAM pragaTa thAya che ane tenI vyApti samagra tvacAmAM che. dhanaMjaya prANa samagra zarIramAM vyApIne rahelA che. maraNa pachI paNu dehamAM keTalAka samaya te rahe che. dhanaMjayanI upayAgatA DhADavA vagere kriyAmAM jaNAya che. A badhA prANAnA prabhu AtmA che. mATe AtmAne sAcavavAthI A prANAnA tAla sacavAI rahe che, AtmAne sAcavavA eTale AtmabhAvamAM rahevu', Atmapamya dRSTinuM jatana karavuM, prANeAne dhakko tyAre lAge che jayAre AtmA vabhAva vaza thAya che, mATe svabhAvamAM rahevu' e dharma che. namana dAna e kama che ane pUjA e yajJa che. Give to the needy and worship the unneedy, these two Fundamentals of true religion. ekamAM vastunuM dAna che, bIjAmAM sanmAnanuM dAna che. viSayA vAnara jevA capaLa che. kaSAyA nAga jevA jherI che. 'nameA ariha'tANu' nuM dhyAna ubhayane ja jItavA mATe che. udhvatA sAmAnyathI thatuM dhyAna, viSaya-vAsanAnu' pratipakSI che. tirthaMka sAmAnyathI thatuM te dhyAna kaSAyAnu pratirodhaka che. are the mana eka cAra che, teNe Atmamuktinu apaharaNa karyuM che. tene kaDavAthI ja parama padanI prApti che. tene da'Davu' eTale namAvavuM. zrI paMcaparameSTi bhagavaMtAnA caraNa kamaLamAM vAravAra jhukAvavuM. tyAM sudhI jhukAvavuM ke tenA badhA eka zrI ariha'ta tarapha ja thaI jAya ane e sa`sArane pUTha batAvatu' thaI jAya. saMsAramAM ramatuM mana vipattionA sAgararUpa saMsAramAM ja jIvane rIbAve che. zrI navakAramAM ramatuM mana, jIvanI muktinuM prabaLa kAraNa bane che. namana, e ja mananA sarva zreSTha sadupayoga che.
Page #730
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-hatyAnano pAyo maMtranI zakti eka bAju sTIla ane bIjI bAju pANI. A bemAMthI zakti vadhAre kenI bhUla daSTivALo kaheze ke-sTIlanI. paNa sTIlane pANInA kuMDamAM nAkhe. cAra mahinA pachI juo kenI hAra thAya che. polAdanI ke pANInI ? AgaLa vadhIe. pANInI zakti vadhAre ke varALanI ja bApanI vadhAre? e bApa nIkaLe che te, pANImAMthI ja! paNa enA vaDe meTI-maTI Trene cAle che. kArakhAnAo ane yaMtre enA baLathI cAle che. mATe pANI karatA varALa vadhu zaktizALI gaNAya ! A varALa karatAM paNa hAIDrojananI zakti vadhAre. e enA karatAM paNa mananI zakti vadhAre. have prazna e che ke-AvA zaktizALI manane vaza zI rIte karavuM ? vartamAna kALe AhAra, bhaya, mithuna ane parigrahanI saMjJAomAM mana baMdhAI gayuM che. bakarAnA TeLAmAM rahela kesarInI dazA jevI avadazA A manuSya-mananI thaI che. je mana sAdhe, tene maMtra kahevAya che. zrI namaskAra maMtrAdhirAja che. Ama te emAM mAtra parameSiene namaskAra che paNa enAthI manane vaza karavAmAM Ave, te sarva-kRtanA pArane, rahasyane samajI zakAya che. enA ArAdhanathI mane evuM banI jAya che ke, je utsarga, apavAda, dravyArthika-naya, paryAyArthika-naya, dravya, kSetra, kALa, bhAvane yathArtha paNe ApoApa jANI zake che. namaskArathI zuddha thaeluM mana, mahane paNa oLakhI zake che ane dharmane paNa jANI zake che. maMtra vaDe sUkSmatA ane zuddhatA jyAM sudhI sthala daSTi nahi jAya, sUthama daSTi nahi jAge, tyAM sudhI A saMsAranA dhakhAne, saMsAranI mAyAne manuSya nahi samajI zake. manamAM sUkSmatA Ave te mehanI A ramata samajAI jAya. zrI tIrthakaradeve A jANatA hatA, tethI manane vaza karavAne, manane sUkSama ane zuddha banAvavAno upAya batAvI gayA che. zrI namaskAra maMtrathI manamAM sUkSamatA ane zuddhatA Ave che. ane pachI e mana Apo Apa viveka karatuM thaI jAya che. manane vaza karavAne upAya: prazna-manane vaza zI rIte karavuM? uttara-Tena ane sTImaranA mArgamAM keTalI muzkelIo hoya che. parvatamAM karelA ghATa, temAM aMdhakAra, hiMsaka ane jherI pazu pakSIo, nadIo, khINa, sAgaramAM magara
Page #731
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtranI zakti mache, khaDake, vamaLa vagere hoya che, chatAM TikiTa laIne nirAMte UMghI jAo che. kAraNa? relave kaMpanI para vizvAsa che. tenI kAryavAhI, vyavasthA zakti, nItimattA ane prAmANikatA upara pUre bharose che. zrI tIrtha karavo upara tenA karatAM paNa vadhu vizvAsa keLa. kAyara na bane. bharUtA ane azraddhAne tyAga kare. prayoga karI juo. sauthI pahelI zarata zaraNAgatinI che. zaraNAgati e akATaya kAnUna che. rAgIonAM, rUvata lenArAonAM vacana upara vizvAsa mUke che. te zrI tIrthaMkaradevanA vacana upara vizvAsa mUktAM AMcake kema? AmAM zaMkA ane kupaNutA zA mATe? vizvAsanI agatyatA jApanA prAraMbhamAM ja zrI navakAra pAse kaMI mAgavA karatAM, japa cAlu rAkhave e DahApaNabharyuM che. gaNyA pahelAM e zuM Ape? kevI rIte Ape ? A avizvAsa na che. dukAna mAMDe pachI naphe kyAre hAthamAM Ave? varSanA aMte saravaiyuM kADhyA bAda tyAM sudhI mahenata karye ja jA e che. tema zrI navakArane paNa cha mahinA te sevA (Service) Apa, pachI enAthI zuM lAbha che? e pUcho. pUchavuM nahi paDe, anubhava thaI jaze. paraMtu aTake che kayAM? vizvAsa joIe. jisake manameM khaTaka, vahI baDI aTaka. vizvAsa pUre joIze. relave kaMpanI karatAM, sTImara kaMpanI karatAM, ItyAransa kaMpanI karatAM, vadhu vizvAsa zrI tIrthaMkaradevanA vacana ane tIrtha para joIze. zrI tIrthakaronA tIrthanI sevA kare te mokSa maLaze ganameTanI sarvisa kare, tene penzana maLe che. me e nivRtti sthAna che. penzana meLavavA mATe pahelAM sevA (Service) karavI joIe. mekSa meLavavA mATe pahelAM tIrthanI, zrI tIrthakaranA vacananI sevA karavI joIe. zrI navakArathI A ja janmamAM traNa prakAranA sukhe anubhavI zakAya che. Adhibhauti, Adhidaivika ane AdhyAtmika-A traNeya prakAranA sukhe na mAMge teya maLe che. zrI navakAra e zuM che? namo rihaMtALa" e vAstavamAM mohanA kaTTara vairI arihaMtane jayanAda che, meharUpI duzmana sAme, tenI sattA sAme jabbara paDakAra che. aMgrejasarakAra potAnI sAme paDakAra karanArane kedamAM pUrI detI hatI. paraMtu (e.bI.sI.DI.) evA cAra varga jelamAM rAkhavA paDatA hatA. baLavAna paDakAra karanArAene "sI" (C) ke "DI" (D) kalAsamAM rAkhatAM gabharATa thatA hatA, tethI temane "e" (A) ke "bI" (B) kalAsamAM rAkhatA hatA. tema mehanI sAme saMgaThita thaIne e paDakAra
Page #732
--------------------------------------------------------------------------
________________ 696 Atma-utthAnane pAye, karIe ke-te jelamAM rAkhe te paNa eke "bI" vargamAM ja tene mUkavA paDe "sI" ke "DI" vargamAM mUkatAM te gabharAya. deva ane manuSyagati e "e" ane "bI" varga che, jyAre naraka, tiya ca "sI" ane ? varga che. zrI arihaMtane namaskAra e mehane sIdhe (Direct) paDakAra che. zrI arihaMtanA nAmathI mehanI senA dhrujI uThe che kemake te nAma, mehanA mULane ukheDanAra vizvanA parama mitra zrI arihaMta bhagavaMtanI vizva vatsala bhAvanAnuM smaraNa karAvanAra che. jenA aMtaramAM vizva pratye baMdhubhAva jAge, tenA aMtaramAM rAgoSAtmaka mahatuM baLa TakI zakatuM nathI. traNa jagatanA sarva nI utkRSTa hita ciMtAnA bhAvarUpa mitratA vaDe, aritAzatrutAne uchera karanAra zrI arihaMta paramAtmAe che tethI te guNanA kAraNe temane bhAvathI namaskAra karanAra jIva paNa, cha pratye zatrutAne tyAga karanAra thaIne arihaMta svarUpa banI jAya che. sUramanI zaktinuM mUlya, razUla daSTivALAne nathI samajAtuM. eTale te temAM vizvAsa paNa nathI mUkI zakate. zrI navakAra sarvathA vizvAsapAtra che. kAraNa ke temAM parama vizvasanIya zrI tIrthakara bhagavaMte Adi birAje che. zrI arihaMtane trividha samarpita thanAra ja temAMthI janmatA AnaMdane AsvAda ke heya te jANI zake che. taDakAmAM bheja sUkAya che, tema zrI navakAranI sevAthI mehane parAjya thAya che, arihaMtabhAvane vijaya thAya che. A satyamAM vizvAsa mUkIne sahue zrI arihaMtane bhAvathI bhajavA joIe. wilwildli
Page #733
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa parama pUjya saMghahitaciMtaka, matrIbhAvanAcAhaka, namaskAra-mahAmaMtranAM mahAna upAsaka, pravataka, prabhu-bhakti prabhAvaka paMnyAsa pravara zrI bhadraMkaravijayajI gaNivaryanAM vividha le-citanenA prakAzanamAM kaMIka vizeSa anubhava karAvatA padArtho hatA te ahiM prastuta che. 1 "bAra'nA aMkanuM mahatva 2 preraNAdAyI praznotarI 3 catuSTha vicAra 4 AnaMdamAM rahevuM re...! 5 Avazyaka adhyayanepalakSita 6 cittanA pAMca zubhAzaya 7 "name arihaMtANuM"nI atha bhAvanA 8 namaH maMtrano artha A. 88 9 bhavasamudra niyAmaka 10 sAdhurUpI suvANanI parIkSA 11 jIvanA 10 vizeSa svabhAva 1ra chavanA 11 sAmAnya svabhAva 13 mukti meLavavAnA be upAya 14 che name siddha 15 zubha saMkalpa
Page #734
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 Atma-utthAnanA pAye 'bAra'nA aMkanu` mahatva aMtarikSamAM bAra rAzie che. lagna-kuMDaLImAM bAra sthAna che ane manuSyanA zarIramAM tenA jevA ja guhyasthAnA pazu khAra che. dareka gaNadhara bhagavaMta tripadI sAMbhaLatAMnI sAthe ja dvAdazAMgInI 2canA aMtasuhRta'mAM kare che. te paNa eka sAMketika bhASAne prayAga lAge che. vastumAtranA utpAdAdi trisvabhAva, a`taHkaraNamAM sparzatAMnI sAthe ja, peAtAnAmAM rahelI khAre prakAranI zaktio jAgrata thaI jAya che ane e zaktie gaNadhara bhagavatIne dvAdazAMgInI racanA karavAmAM mukhya kAraNa lAge che. bAra zakti emAM zraddhA (Faith), jJAna (Knowledge) ane kriyA (Doing) A traNa zaktie mukhya che, ane tenAM sthAna mAnavadehamAM kramazaH sahasrAra athavA AjJAcakra, anAhatacakra ane maNipuracakra mukhya che. je kAI zakti potAnAmAM niCLa ke maMDha lAge, tene pramaLa vIryavaMtI karavA mATe, zarIranAM te te sthAnAmAM upaga mUkI maMtrAkSazanA jApa, dhyAna ke bhAvanAdi thAya, tA te zaktio prabaLa bane. samavasaraNamAM bAra pakA, bAra daravAjA, aAAkavRkSa khAra gaNuM UMcuM, kALacakranA khAra ArA, divasa-rAtrinAM bAra kalAka, khAra prakAranA tapa, bAra mAsanuM varSa, rAmanA khAra varSanA vanavAsa, 'bAra gAue khAlI badalAya' evI junI kahevata vagere vastuonA vicAra khAranA AMkanA mahattvane spaSTa kare che. bhikSunI paDhimAnI sakhyA 12, zrAvakonAM vratanI sakhyA 12, zrI arihaMtanAM guNAnI saMkhyA 12, nirjA ane tapanAM praznArA paNa 12. jIvamAtramAM, bAra prakAranI zaktie pracchannapaNe rahelI che. tene prakaTAvavA, (98sAvavA ane pUNutAe pahoMcADavA mATe 12 vratA, 12 paDimA ane 12 prakAranA tapanuM yathAzakti pAlana karavu. jarUrI che. 'bAra' sa`khyAnA, mAtRkA-zAsranI dRSTie vicAra karavAthI (bA eTale mAtA ane 2 eTale pitA) '' eTale rakSaka eka akSara mAtAnA vAtsalyAdi kAmaLa bhAvAne ane bIjo, pitAnA AjJAkArakatvAdi ucca bhAvAne vyakta kare che. eTale A 'khAra' zabdamAM mAtApitAnAM bhAveA. sUrya-caMdranAM bhAvA tathA mana ane AtmAnA bhAve prakAzita vAya caMdra sAthe 'mA' akSara khAlAya che; jemake caMdramA' ane ' e agnikhIja che eTale temAM sUrya ke pitAnA bhAvA prakAzita thAya che.
Page #735
--------------------------------------------------------------------------
________________ preraNAdAyI praznAttarI 699 jema 'namA' pa4mAM rahelA be akSare aneka dRSTie mahattva dharAve che, tema khAra' nA aMkamAM rahelA bA' ane ra? e banne akSarA paNa peAtAnuM Agavu mahattva dharAve che. prAkRta vyAkaraNamAM dvArAphenA' e sUtrathI 'dvAra' zabdanuM prAkRtarUpa 'khAra' thAya che. arthAt bAra'nA atha dvAra, meAkSa ke dhama prAsAdanuM dvAra evA paNa artha thai zake che. A artha mujaba ja jANe teA uccAratA pahelAM, dIkSAnI, upadhAnanI ke ceganI kriyAnI zarUAtamAM 'khAra' navakAra cAre dizAe gaNavAnA vidhi karavAmAM Ave che. arthAt khAra navakAra gaNIne ja dharmaprAsAdamAM praveza maLe che. samavasaraNamAM paNa khAra ja daravAjA hAya che. nAnA bALaka prathama je zabdo khele che te khA' 'mA' pA' ityAdi ebjhaya vyaMjanA hAya che. OM kAra'nI jema A varSe saraLatAthI beAlAya che. '' vyaMjana agni utpAdaka che. 'khA' ane ' e banne vargo maLIne jaLa ane agni, zItaLatA ane uSNatA, mA ane khApanI jema, tuSTi-puSTi Adi kare che. anityatyAdi bhAvanAe paNa khAra prakAranI zaktine peASaka che. Ama, khArA a'ka, peAtAnI eka viziSTatA dharAve che. 5 preraNAdAyI praznAttarI (1) AtmA kevA che ? dehathI bhinna, caitanya svarUpa. (2) daihabuddhi kayAre chUTe ? upayoga-svarUpa AtmAnA anubhava kare tyAre 'pathI' bhinnatA jANIne 'sva'mAM Thare tyAre sukhanA AsvAda anubhave. (3) jIve zAnA vicAra nathI karyAM? peAtAnA svarUpane (4) zrI arihaMtanuM nAma levAthI mithyAtva jAya ? oLakhavAthI jAya. (But must realise nature. ) (5) zrI ariha Mta, siddha vagerenI sAcI oLakha kAre maLI gaNAya ? upayega svarUpa AtmAne oLakhe tyAre, AtmA sadA upayAga vaDe jIve che; mAtra deha ane khArA vaDe nahi. nAma sAthe tenu svarUpa (6) sAcu* sAmAyika ane pratikramaNa kayAre thAya ? mithyAtva cheDIne samyaktva aMgIkAra kare tyAre. zarIrathI AtmAne upayAga-svarUpe bhinna mAne tyAre samyakttva Ave; ane te sahita sAmAyika, pratijJA, pratikramaNa vagere dharUpa bane.
Page #736
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnane pAyA (7) samyagdarzana eTale zuM ? samyagdarzana eTale AtmasAkSAtkAra. vyaktapaNe AtmAnuM svasaMvedana. Indriya ane manathI, je paralaya thAya che, tene pheravIne matijJAna sava (Soul) mAM ekAgra karatAM AtmAne pratyakSa anubhavAya che te pragaTa anubhavanArane samyagdarzanI ane samyajJAnI kahevAya che. (8) sauthI moTe rAga kaye? dehamAM AtmabrAMti, (9) jIva zAthI herAna thAya che? AtmAnA ajJAnathI. (10) saMsAramAM jIvane dulabha zuM? ane apUrva zuM? trasa paNa, paMcendriyapaNuM, saMjJIpaNuM, manuSyapaNuM, uttama jAti-kuLa, paMcendriya pUrNatA, dIrdhAyu ane sAcA devaguru A badhuM durlabha chatAM pUrve maLyuM che. pachI AtmarUci karI samyagdarzana pragaTAvavuM te durlabha ane apUrva che. muni paNuM ane kevaLajJAna sauthI durlabha che. (11) suguru kone kahevAya? jJAna, darzana ane cAritra rUpI guNemAM je moTA te suguru. guhAtmAnA upadeza vaDe teo upakAra kare che. (12) sAcuM jainatva eTale zuM? sAcuM jainatva eTale samabhAva athavA samadaSTisatyadaSTi. samabhAva eTale ahiMsA ane satyadaSTi eTale anekAMta. ahiMsA AcArane nirmaLa banAve che. anekAMta vicArane vizuddha ane vizALa kare che. (13) zAstra eTale zuM? zAsana karI, samajAvI, bIjAne bacAve te zAstra ! ane haNIne bIjI bIjAne bacAvavAnI zakti te zA ! (1) kaI cIja evI che, ke je vaye jAya che ? tRNA. (15) kaI cIja evI che, ke je ochI thatI jAya che? AyuSya (16) kaI cIja evI che, ke je vadhatI-ghaTatI nathI ? saMsAra. (17) kaI cIja evI che, ke jemAM vadha-ghaTa thAya che? moha. (18) zuddhAtmAne jANavAnI rIta kaI? potAnA svAnubhava vaDe te jaNAya che. (19) tajavA jevI vastuo kaI ? jIvane adhogatimAM nAMkhanAra kanaka ane kAminI. (20) baMdhAyele ke? pAMca viSamAM AsakitavALo jIva. (21) chUTele koNa? jene viSaye pratye vairAgya Avela che, te. (22) ghara naraka kaI? pitAne ja deha, jo e hamAyela na hoya te. (23) svargApavarganuM pagathiyuM karyu? sarva tRSNAone samULa-ya. (24) jIvanI svAbhAvika gati u4, chatAM saMsAra-avasthAmAM ti" ke adhogamana thAya che, te zAthI? karma dravyanI asarane lIdhe ja tema thAya che. (25) sa ha vera vikhera thaIne, alakamAM pheMkAI jatAM kema nathI ? emAM kAraNa tarIke, dharma-adhama dravyanI asara che.
Page #737
--------------------------------------------------------------------------
________________ catuSkavicAra 701 (26) saMsArI jIvanI avagAhanA zarIra pramANa ja kema? ane lekavyApI kema nahi? zarIranAmakarmanuM baMdhana tenuM kAraNa che. (27) zubha rAgapUrvaka thatAM dharmanAM anuSAne e paraMparAe je akriyApadane hetu thatAM hoya, te tene karmabaMdhanakAraka kriyA kahevAne badale karmakSayasahAyaka kriyA ke, akriyA kahevAmAM zI harakata ? kriyAthI karma baMdha ja thAya, paNa kamakSaya na thAya-e niyama vAstavika rIte azubha kriyAne ja lAgu paDe. zubha ane zuddha kriyAne e niyama baLajabarIthI kevI rIte lagADAya ? jema pAse pitAnI hAjarI mAtrathI anAjane saDatuM bacAvI le che, tema zuddha kiyA jagatane azuddhithI bacAvI laI zuddhi tarapha laI jAya che. (28) pApanuM baLa vadhAre ke puNyanuM ? maNa pApa karatAM paNa kaNa puNyanuM baLa vadhAre che kAraNa ke, puNyanI sAthe vizvanI mahAsattA che. sarakArane eka nAnakaDo sipAhI paNa game tevA moTA mANasane pakaDIne laI jaI zake che, e mA tene kaI rokI zakatuM nathI, tema nAnakaDA paNa puNyane paDakhe AkhI dharma mahAsattA rahetI hevAthI tenuM sAmarthya khUba ja vadhI jAya che. catuSkavicAra ajIrNa cAra jAtanA che. 1. tapanuM arajI phodha che. 2. jJAnanuM ajIrNa mAna che. 3. bhajananuM ajIrNa adhika AhAra che. 4. mAnanuM ajIrNa turachakAra che. cAra prakAranA puruSa che. 1. pitAne avaguNu dekhe, paNa parane na dekhe. 2. pitAne avaguNa na dekhe, paNa parano dekhe, . pitAne avaguNa dekhe ane parane avaguNa paNa dekhe. 4 pitAne avaguNa na dekhe ane pArakAne avaguNa paNa na dekhe. cAra prakAranAM kAraNe jIva dharma pAme nahi. 1. ahaMkAra, 2, 3, 3. rega, 4. pramAda. phaLanuM narama ke kaThaNa paNuM cAra prakAre heya che. 1. zrIphaLaH-bahAra kaThaNa, aMdara picuM. (mAtAnI jema) 2. bera:- bahAra pADyuM, aMdara kaThaNa (oramAna mAnI jema ) 3. drAkSa -aMdara picI ane bahAra paNa picI. (sAdhu pramANe) 4. sepArI aMdara kaThaNa ane bahAra paNa kaThaNa (pApI pramANe) kaSAyanAM cAra sthAne 1. kodha kapALamAM, 2. mAnA garadanamAM, 3. mAyA haiyAmAM, 4. lebha sarvAga zarIramAM hoya che.
Page #738
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 Atma-utthAnane pAyo A cAra prakAranAM guNovALAM zeDAM hoya che. 1. paraduHkhe dukhiyA, 2. papakArI, 3. guNagrAhI ane 4. garIba sAthe sneha rAkhanArA. cAra prakAranAM garaNAM che. 1. dharatInuM -Isamiti, 2. matinuM -zubhadhyAna, 3. vacananuM bhASAsamiti, 4 pANInuM sarakhuM jADuM vastra, mekSanA cAra daravAja che. 1. jJAna, 2. darzana, cAritra, 4. tapa. saMta-sevAnA phaLa paNa cAra che 1. maMgaLanI vRddhi, 2. pApano nAza, 3. yaza prasAra, 4. bhagavada darzana. AnaMdamAM rahevuM re.... anubhavIne ekaluM, AnaMdamAM rahevuM re, bhajavA zrI paribrahma, bIjuM kAMI nA jevuM 2-1 veda jeyA, kitAba joI, sarava jaIne joyuM re paNa prabhunA nAma vinA, sarave kheAyuM khAyuM re-2 avara keInA AtmAne, duHkha na devuM re. sukha duHkha jyAre AvI paDe, tyAre sahIne rahevuM -3 jApa ajapA jApa jape traNa lekamAM tevuM re mULadAsa kahe meha mada mUkI mahApadamAM rahevuM 2-4 -anubhavIne ekaluM AnaMdamAM rahevuM re atha: ApaNe saMsAramAM rahIe chIe. aneka mANasonA saMbaMdhamAM AvatA hoIe chIe. temAM keTalAka pratye ApaNane rAga thatuM hoya che, te keTalAka pratye dveSa thata ya che. A rAga ane dveSamAMthI dukha zeka ane nirAzA Adi janmatAM hoya che. saMsArane eka paNa saMbaMdha sthAyI ane sanAtana nathI. vahelA-moDA kAMte ene ApaNAthI chUTA pADavAnuM, kAMte ApaNe enAthI chUTA paDavAnuM hoya che. e sa baMdha pratye ApaNe rAga jeTalo prabaLa hoya che, teTaluM ja prabaLa tenAthI chUTA paDatI vakhate zaka paNa hoya che. eTale jeNe potAnAM sukha-zAti ke AnaMdane keI bIjI vyakti ke vastumAM zodhyA, tene vahele moDe saMtApa ja anubhavavAne haya, te spaSTa che. sAcA ne sthAyI sukha, zAti ke AnaMdane mATe asaMga, saMgarahitatA anivArya che asaMga eTale AnaMdanuM kendra strI putra, mitrAdine, IndrinAM bhegane ke yauvana, dhana, sattA, ke kirtI Adine nahi. paNa anAsakta bhAve pitAnA aMtarAtmAne banAvo te.
Page #739
--------------------------------------------------------------------------
________________ 703 cittanA pAMca zubhAzaya Avo anubhavI eTale ke AtmaniSa tatvadarzI, phalezanA mULa jevA kSaNabhaMgura viSaye pAchaLa bhamate nathI sata, citta, AnaMda svarUpa paramAtmA sivAya bIjA kazAnI sAthe tanmaya thatuM nathI ne potAmAM je AtmA rahyo che, te ja AtmA bhUta-prANI mAtramAM paNa rahyo hovAthI RNAnubaMdhane ge potAnA paricayamAM AvanAra koI paNa vyaktine kacavAvate ke pIDAtuM nathI. e AtmaniSTha ane asaMga hevAthI manathI te e sadA kALa AnaMdamAM ja raheto hoya che. paNa deha dhAraNa karyo hovAthI dehanI sAthe anivArya rIte joDAyelAM ja che, tevAM je sukha-duHkha, tene bhogavavAmAM Ave, tyAre e harSa zeka vinA samatAthI sahana karI letA hoya che. dukha te ThIka paNa sukha paNa mANavAnuM ke bhegavavAnuM nahi, paNa sahana karI levAnuM ja hoya che. A AtmaniSTha, tavadarzI, meha ane mAMthI mukta thaIne cittanI UMcAmAM UMcI bhUmikAe rahete heya che. tenA aMtaramAM prabhu nAmane ajapAjapa calate rahe che. cittanA pAMca zubhAzaya 1. praNidhAna, 2. pravRtti, 3. vijaya, 4 siddhi, pa. viniyoga. 1. pravacananI ArAdhanA, upakArIonA upakAranI akhaMDa smRti, jene 'praNidhAna kahevAya che. 2. samAgamAM daDhatA, mokSa sAdhaka anuSThAne mAM akhaMDa utsAha jene "pravRtti' kahe che. 3. kartavyatAne nizcaya "A ja mArUM kartavya che, evA akhaMDa vizvAsapUrvaka sanmArgamAM daDha rahIne AvatAM vidanene vidAravAM, jene "vidanajaya' kahe che. 4. zubhAzayanI vRddhi, aMtaHkaraNanI prasannatA te siddhi che. 5. sAnubaMdha bhAnukAnanI prApti jyAM sudhI mokSanI prApti na thAya, tyAM sudhI punaH punaH sadanuSThAnanI prApti te viniyoga. namo arihaMtANuMnI artha bhAvanA mayi tadpaM, sa evA h| tathA = "mati" saMsargAre pa. talanA = "vA Da DhuM | abhedyAre 5. tAya eTale aMtarAtmAne viSe paramAtmAno guNane saMsargArepa ane taraMjanava eTale aMtarAtmAmAM paramAtmAne abhedAropa.
Page #740
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnaneA pAyA zrI ariha'tamayatA sivAyanI pratyeka avasthAmAM thatI nyUnatAnI sakhta vedanA, mA atha bhAvanA vaDe bhAvita thavAya che, tema tema ArAdhakane ahi tamayatA pradAyaka bane che. cu namaH matranA a namaH iti praNipAtena nirvRtti / praNipAtapUrvaka nivRCtti e namaH maMtranA atha che. 704 praNipAto namaskAraH samaJjasA parikramAH / zaktinAliM samuddizya vairAja va sa vAmanaH ||1| atha :- vastu mAtranI zakti nAbhi (bindu athavA kendra)mAM hoya che. te zakti svarUpa nAbhisthAnane uddezIne susaMgata pradakSiNA arthAta sannipAta, vinipAtapUrvaka praNi pAta karavA tene namaskAra kahe che. temAM kAyika sthUla namaskArane vairAja ane prANa-mana dvArA thatA sUkSma namaskArane vAmana kahe che. kAya prANa manobhiryA sauSThavavinduvazyatA / namo mantreNa sAdhyA sA vipratIyaM mano namaH ||2|| artha :- jIvadravya saMghAtarUpa che. kAyA prANa ane manane saMghAta bindu arthAt nAbhine vaza hoya che, paNa te niyatatAmAM je kAMi alpAdhikatA-AgaLa, pAchaLa ke tiEdazAmAM thAya che, te badhAmAM sauSThava-suvyavasthita dazA 'name'maMtrathI lAvI zaDhAya che. 'namA' ma'tramAM 'ma' vadhu AtmavAcaka che. tene niSedhAtmaka 'na' vadhu vaDe joDavAthI bahirmukhatA Ave che, te mana kahevAya che. mananA vaNe palaTavAthI--ulaTA karavAthI nama thAya te aMtamu kha dazA sUcave che. cu bhava samudra nirdhAmake niryAmaka dvavya-bhAva e prakAre che. dravya niSTamakanuM udAharaNa ane udghoSaNA sAtha vAtulya samudramAM 16 prakAranA vAyue che. temAM kAlikAvAtavihita ane gaja nAdianukUla vAtasahita samaye nipuNa niryomakavALA chidrarahita pAtA yathAzilaSita nagarane zIghra pAme che.
Page #741
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhurUpI suvarNanI parIkSA Uov upanaya samudrasthAne saMsAra niyamaka sthAne arihane karNadhAra , yathAvasthita jJAna chava behitye kalikA vAta , mithyAtva garjanA vAta che samyakatva Isita sthAna pita che mokSa sAdhurUpI suvarNanI parikSA kaSa, che, tApa ane tADana e cAra vaDe suvarNanI zutinI parikSA thAya che tema sAdhurUpI suvarNanI parikSA paNa kaSa = viziSTa leyA hovApaNuM. cheda = ekAgrapaNuM. tApa = apaThAra karanAra para anukaMpA tADana = ApattimAM nizcalatA. A cAra prakAra vaDe thAya che. AvA sava guNae sahita sAdhupaNuM te sAcA sanArUpa che. bIjuM banAvaTI athavA kevaLa nAmarUpathI sAdhupaNuM che. jIvanA 11 vizeSa svabhAva 1. cetana svabhAva je na mAnIe te karmane baMdha na ghaTe. 2. acetana svabhAva (vikRta cetanA) je na mAnIe te dhyAyA-dayeya, guruziSya Adi bhAva na ghaTe. 3. bhUta svabhAva je na mAnIe te saMsAra-eka gatimAMthI bIjI gatimAM javApaNuM na ghaTe, 4. amUrta svabhAva je na mAnIe te moNa na ghaTe. 5. ekapradeza svabhAva je na mAnIe te ekatva parivuti-akhaMDAkAra saMniveza na ghaTe. A. 89
Page #742
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-hatyAnane pAye 6. aneka pradeza svabhAva je na mAnIe te avayava-avayavI bhAva na ghaTe. 7. zuddha svabhAva na mAnIe te mukti na ghaTe. 8. azuddha svabhAva na mAnIe te karmane lepa na ghaTe. 9. karmaja upacarita svabhAva na mAnIe te mUtatA acetanatA chavane na ghaTe. 10 sahaja upacarita svabhAva na mAnIe te siMhane pajJatA na ghaTe. 11. parama bhAva grAhakatva svabhAva jethI AtmA pAna svabhAvI che, te vyavahAra thAya che. anaMta dharmavALA drathane, je eka dharmanI mukhyatAe vyavahAra karAya che, te parama bhAva svabhAvanuM lakSaNa che. pratyeka dravyamAM svabhAva hoya ja che. cetanatva-acetana ane mUtva-amUrtatva virodhI hovAthI eka sAthe hatA nathI. A cAra jAti apekSAe sAmAnya che, vyakti apekSAe vizeSa che. mukti meLavavAnA be upAya 1. svacchatA-hAyanI nirmaLatA. 2. zUnyatA-vicAronI zUnyatA. namratA e dayanI zuddhi kare che. ane samarpaNa vaDe zUnyatAnuM nirmANa thAya che. namaskAranI sAdhanA vaDe cittane nirmaLa, varacha ane zuddha karatAM rahevuM joIe ane nirvikapatAne abhyAsa vadhAratA javuM joIe, te ja namaskAranI sAdhanA pUrNa thaI kahevAya. namratA dvArA nirbhayatA ane nirbhayatA dvArA nizcitatA sAdhate sAdhaka muktipathamAM AgaLa vadhatuM rahe che. ahamukta mana, vicAra mukta thaI, karmamuktinuM kAraNa banI, AtmasutinuM kArya nipajAve che. 10 sAmAnya svabhAva 1. astitva-jethI sadabhutatAne vyavahAra thAya che. 2. vastutva-jethI jAti-vyaktine vyavahAra thAya che. 3. dravyatva-jethI dravya-paryAyane vyavahAra thAya che. ja, prameyatva-jethI pramANa-prameyane vyavahAra thAya che.
Page #743
--------------------------------------------------------------------------
________________ zubha saMka95 707 5. agurU laghutva-jethI amUta dravyanA payayane vyavahAra thAya che. 6. pradezAvava-jethI avayava-avayavIne vyavahAra thAya che. 7. cetanavaM-jethI anubhUti thAya che 8. acetanava-jethI anubhUti thatI nathI. 9. mUrtasva-rUparasagaM dhAmi. 10. amUrtatva-rUpAdi abhAvavava. namaH siddha A padane jApa ane brahmaraMdhramAM tenuM dhyAna niyamitapaNe ardho kalAka karavA mAtrathI mAtra be mahinAmAM badhI dizAe adabhuta vikAsa sAdhI zakAya che. A maMtramAM addabhuta zakti che. siddha bhagavaMta-zuddha caitanya svarUpane namaskAra che. temAM siddha zilA upara rahelA siddha bhagavaMte ane nayApekSayA sarva jIvAzi AvI jAya che. A maMtranI eka mALA pUrI thAya tyAre merU upara "siddhA siddhi mama situ." ema kahevuM. saMkhyAnI gaNatrI rAkhavAnI jarUra nathI. mAtra 30 miniTano samaya tha joIe. zubha saMkalpa 1. vartamAna zrI jaina saMgha parameSTi namaskAra mahAmaMtrane Adhaka bane. 2. vartamAna zrI jaina saMgha maitrI Adi zubhabhAvanAothI vAsita bane. 3. vartamAna zrI jaina saMgha, zrI arihaMta paramAtmAnI sarva ka9yANakArI bhAvanA tathA tenA prabhAve utpanna thayela, vizva kalyANakArI tIrthanI sAcI oLakhANa Ape. 4. vizvanA che zrI arihaMta paramAtmA, temanI AjJA, ane te AjJAnuM pAlana karanAra zrI caturvidha saMgha pratye AdaravALA bane. 5. zrI arihaMta paramAtmAnI bhAvanA, e bhAvanAnA paripAkarUpa AjJA ane e AjJAne pALanAra zrI saMgha vizva mAtranA hitanI vizALa daSTivALo che-evI pratIti badhAyane daDhapaNe thAo. zubha saMkalpamAM asAdharaNa baLa raheluM che, te saMkalpane vAraMvAra deharAvavAthI pitAnA mananuM samagra valaNa, e ja DhALamAM DhaLavAnI sAthe sAthe azubha vicArothI para bane che. prabhuzAsananA amApa upakAranuM yatakiMcatuM paNa RNa adA karavA mATe ApaNe A saMkaTane vAraMvAra uracAravA rahyA.
Page #744
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrvAcAryonA vacanAmRto AtmAnA vAstavika vikAsa maigyAdibhAvAthI AtmAne bhAvita karavAvaDe zakraya bane che. e mane sArI rIte anubhavI cUkelA parama pUjya, parameApakArI, maitrIbhAvanAnA sAdhaka-cAhaka, panyAsapravara zrI bhadraMkaravijayajI gaNivaya zrIe je-je granthAmAM maigyAddhibhAvA tathA parAkAra bhAvAne lagatA aAkA ke TIkAo vAMcavA maLyAM te padArthone hRdayastha karavA mATe DAyarImAM TAMkI rAkhyA hatA. te A Atma-utthAnanA pAyAmAM ApaNA AtmAne upakAraka bane tethI ahIM TAMkyA che, te vAMcIvicArIne jIvanamAM utArIne paramapadyanA pathika banavA upakAraka banelA, mUrtimaMta maitrIbhAvanAnA sAdhaka, parama pUjya gurudeva......... zrI bhadraMkaravijayajI gaNiva paropakAra tathA maitrI Adi bhAva viSacaka pUrvAcArDanA vacanAmRtAnAM daka e pavitragranthA 1 zrI sUyagaDAMga sUtra 2 zrI uttarAdhyayana sUtra 3 bRhatkalpa sASTa 4 zrI cauzaraNu yajJA 5 zrI dazavaikAlika sUtra 6 zrI yAgasAra 7 zrI tattvArtha sUtra 8 zrI tattvArthI kArikA 9 zrI vizeSAvazyaka bhASya 10 zrI bhAvazyaka cUrNi 11 zrI dvArvizikA 12 zrI samAIgra kahA 13 zrI paMcA 14 zrI paMcavastu 15 zrI SoDaza gaNudhara bhagavata gaNadhara bhagavata gaNudhara bhagavatta gaNadhara bhagavata zrI zaysa'bhavasUri zrI ciratanAcAya zrI umAsvAti mahArAja zrI umAsvAti mahArAja zrI jinabhadragaNi kSamAzramaNa zrI jinadAsa gaNi zrI haribhadrasUrijI mahArAja zrI haribhadrasUrijI mahArAja zrI haribhadrasUrijI mahArAja zrI haribhadrasUrijI mahArAja zrI haribhadrasUrijI mahArAja
Page #745
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI haribhadrasUrijI mahArAja zrI haribhadrasUrijI mahArAja zrI haribhadrasUrijI mahArAja zrI haribhadrasurijI mahArAja zrI haribhadrasurijI mahArAja ja zrI jinamaMDana gaNi zrI siddharSi gaNi pUrvAcAryonA vacanAmRta 16 zrI gaDhaSTi samuracaya 17 zrI zAstravArtA moTI TIkA 18 zrI pAtAMjala yogadarzana 19 zrI gabindu 20 zrI upadezapada 21 zrI haribhadrIya aSTaka 22 zrI dharma parIkSA 23 zrI upamiti bhava prapaMcAkathA 24 zrI upamiti kathAsAroddhAra 25 zrI dharmabindu 26 zrI egazArA 27 zrI vItarAga stotra 28 zrI dharmaratna prakaraNa 29 zrI zAnta sudhArasa bhAvanA 30 zrI dvArvizikA 31 zrI vairAgya kaha5latA 32 zrI pratimA zataka 33 zrI SoDazaka 34 zrI dharmaparIkSA 35 zrI adhyAtmasAra 36 zrI dharmasaMgraha 37 zrI dharmaratana prakaraNa 38 zrI adhyAtma kalpadruma 39 zrI zAmyazataka 40 zrI hIrasAbhAgya kAvya 41 zrI dAnaviMzikA 42 zrI puSpamAlA prakara, 43 zrI amitagati stotra 44 zrI upadeza ratnAkara pIThikA 45 zrI thAna zataka AvAya 46 zrI adhyAtmopaniSada zrI municandrasUri zrI hemacandrAcArya zrI hemacandrAcArya zrI zAMtisUri mahopAdhyAya zrI vinayavijayajI gaNi mahopAdhyAya zrI yazovijayajI gaNi mahopAdhyAya zrI yazovijayajI gaNi mahopAdhyAya zrI yazovijayajI gaNi mahopAdhyAya zrI yazovijayajI gaNi mahopAdhyAya zrI yazovijayajI gaNi mahopAdhyAya zrI yazovijayajI gaNi upAdhyAya zrI mAnavijaya gaNi zrI zAMtisUri zrI munisuMdarasUri zrI vijayasiMhasUri upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAja
Page #746
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrvAcAryonAM vacanAmRto zAntyAdi dazaghA dharmaH sarvadharmaziromaNiH / so'pi sAmyavatAmeva, maitryAdikRtakarmaNAm // 1 // - zrI yegasAra pra-2 zloka naM. 37. samAdi daza prakArane dharma e sarvadharmamAM ziromaNI che. te dhama macAdithI vAsita cittavALA samatAdhArIne ja hoI zake. dazavidha yatidharmamAM eka zaucadharma che. tenuM lakSaNa karatAM kAviMzikA 22, Tha naM. 2 nI TIkAmAM kahyuM che ke "zaucaM zucitvam , tadvividhaM bAhyamAbhyantaraM ca / tatra bAhyaM mRjjalAdibhiH kAyaprakSAlanam , AbhyantaraM maitryAdibhizcittaprakSAlanam / zauca eTale pavitratA. te be prakAranI che. bAhA ane atyaMtara. temAM mATI, ja vagerethI zarIranuM prakSAlana karavuM te bAhya zauca che. ane mithyAdi bhAvanAo vaDe cittanuM prakSAlana karavuM te atyaMtara zauca che. zamasaMveganirvedakRpA''stikyairyutaM janam / maitrI-mo-jA-mAthacce rolyANa zA. vairAgya kalpalatA stabaka-5, gAthA naM. 1353. samyagdarzana nAmane paripAlaka, jIvane zamAdithI ane mithyAdithI yukta kare che. e arthane sucaka pATha dvAviMzikA 14, kaleka naM. ATha ane navamAM nIce mujaba che. aGgAbhAve yathA bhogo'tAttviko mAnahAnitaH / zAntodAttatvavirahe kriyApyevaM vikalpanA // 1 // krodhAdyabAdhitaH zAntaH udAttastu mahAzayaH / bIjarUpaM phalaM cA'yaM, Uhate bhavagocaram // 2 // ahIM zAntatva ane udAttatvanA virahamAM kriyAne vikalpa mAtra kahI che. zAtatva eTale krodhAdi hitatA ane udAttatva eTale mahAzayasahitatA evI kriyA vakhANI che.
Page #747
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrvAcAryonAM vacanAmRto 711 bhAvArtha-zarIra vinA jema bhoga, pramANa vinAne levAthI atArivaka che. tema zAnta ane udAttapaNAnA virahamAM DyiA paNa vicAra mAtra che. krodhAdithI rahita e zAMta kahevAya. ane vizALa Azaya te udAtta kahevAya. upakti be guNe bIja che ane vairAgya enuM phaLa che. eTale ke, samyagdarzananI hAjarImAM zAnta zabdathI zamAdibhAva ane udAtta zabathI mithyAdi bhAve kriyAne saphaLa banAvanArAM che- ema samajI zakAya che. 350 gAthAnA stavananI 10 mI DhALanI chellI kaDIomAM kahyuM che ke mAnahAnIthI duHkha dIe re, aMga vinA jema bhoga re; zAntAdAtta paNa vinA re, tima kiriyAne vega re..20, zAnta te kaSAya abhAvathI re, je udAtta te gaMbhIra re; kiriyA uSa tyajI kahe re, te sukha jaza bhara dhIra re.. prabhu tuja vANI mIThaDI re..21. zrI sUyagaDAMga sUtra adhyayana...1, gAthA naM. 3 nI TIkAmAM kahyuM che ke... jAtura vANuM' !. ahIM prajA eTale kAyavartI che. teone sva-Atmatulya jue. 'evaMvidho bhAvasAdhuH sarvajIveSu AtmatulAM kalayati' / e pramANe bhAvasAdhu sarva jI viSe AtmatulyatAne bhAva kare. jaM icchasi appaNatto, te iccha parassa vi ya / jaM ca Na icchasi appaNatto taM na iccha parassa vi% riyaf visArAya che. je tuM tArA mATe icche che, te bIjA mATe che. je tuM tArA mATe nathI icchato te bIjA mATe paNa na Iracha. 'Atmavat paramapi pazya ityarthaH / samagra jainazAsanane sAra Apagya bhAva che. zrI bRhatka5bhASya bhAga-4 gAthA-4584. 'teNa suhAlaMbaNao, pariNAma-visuddhimicchayA / nicaM kajjA jiNAipuA, bhayANaM bohaNatthaM ca // zrI vizeSAvazyaka gAthA naM. 3294
Page #748
--------------------------------------------------------------------------
________________ 712 Atma-utthAnane pAyo A gAthAmAM jinapUjA karavAmAM be hetu batAvyA che. eka te zubhalaMbanathI pariNAmanI vizuddhi ane bIje bhavyane bedha. ema kahyuM ke, A bIjo hetu parArtharUpe mitrIbhAvane jaNAve che. pitAnA hitanI jema anya bhavyajInuM paNa hita karavAnI buddhi e pahitaciMtArUpa hevAthI mitrIbhAvathI bhinna nathI. ane te jinAdinI pUjArUpa samakitanI karaNI dvArA karavAnuM vidhAna che. eTale samakitIne paNa te hoya e siddha thAya che. pUjApUjaka pUjya saMgataguNa-dhyAnAvadhAna-kSaNe, maitrIsattAvejone viSinA madhyaH guNI cAhiti che vairavyAdhi-virodhamatsara-mada-krodhaizca nopaplavastatko nAma guNo na doSadalano dravyastapopakrame // 1 // zrI pratimAzataka le. naM. 33 pUja, pUjaka ane pUjayamAM rahelA guNanA dhyAnanA upayoga samaye, vidhipUrvaka karelI pUjA dvArA bhavya sukhI thAo evI prANI mAtra pratye mitrI utpanna thAya che ane vara-vyAdhi-matsara-mada-dha vaDe upadrava thatuM nathI. e rIte sarva doSane dUra karanAra dravyapUjAne mahAna lAbha che. ahIM prabhunI pUjAmAM ekAgratA thavAthI prANImAtra pratye maitrIbhAva utpanna thAya che ema kahyuM che tethI ghaNAne thate upakAra, ane bAdhAkAraka hovA chatAM vyastava karaNIya manAye che tathA ghaNA phalavALe kahyo che. 'sIlaghamma savvajIvesu nirIhabhAveNa mettIkaraNaM / ' pupamAlA prakaraNa zIladharmanI ahIM tAtvikI vyAkhyA che. jyAM sudhI sarva jI pratye nirIhatApUrvakano mitrIbhAva eTale snehapariNAma-hitacitA, dukhaprahANecchA vagere na jAge, tyAM sudhI zIla ke je sadAcaraNa rUpa che te yathArtha na bane dharmabina a. 4. sUtra-4mAM gurunI yogyatA jaNAvanArA guNAmAM "satvahitarata guNa kahyo che. tenI TIkAmAM kahyuM che ke, 'tattacitropAyopAdAnena sAmAnyena sarvasattvapriyakaraNa parAyaNaH / '
Page #749
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrvAcAryonAM vacanAmRto. 713 gurunuM "prANIonA hitamAM rakta" evuM lakSaNa karyuM che. arthAt guru, te te prakAranA vividha upAya dvArA sAmAnyathI sarva prANIone hita karavAmAM tatpara hoya che. tasyaiva ca gurutvAditi / tasya parArthasaMpAdanasyaiva cetyavadhAraNe gurutvAt / gurutvaM cAsya sarvAnuNThAnebhya uttamatvAt / dharmabindu a. 6. sUtra-6 te ja guru kahevAya. ane te gurumAM rahelI paropakAra parAyaNatA e ja guru che. ane guru = moTu kema? kAraNa ke paropakAra e ja savaguNemAM guru=mukhya che. A baMne sUtro mujaba sarva anuSThAnanA prANabhUta maMtrI Adi bhAva che ema spaSTa thAya che. paropakArakaraNavyagrA eva satpuruSA bhavanti / te hi pare priyaM kartumudyatAH zithilayanti svaprayojanaM / paraprayojameva hi te svaprayojanaM manyante / upamiti pR. 163. sapuruSo popakAra karavAmAM vyagra ja hoya che. te satparuSe bIjAnuM priya karavAmAM tatpara banelA pitAnA prayajanane gauNa kare che. ane bIjAnA kAryane pitAnuM kArya mAne che. ahI sAmAnya sapuruSanuM varNana che. AthI prathama guNasthAnakavartI sAmAnya ziSTa-puruSanI ziSTatA paNa maitrIbhAvathI yukta hoya che. ema sAbita thAya che. vilihai ya majjha hiyayaMmi, jo kao tassa aggisammassa / paribhavakovuppAo, tavai akajja kayaM pacchA // 1 // eNhiM puNa paDivanno, mettI samvesu caiva jIvesu / viNa vayaNAo ahayaM, visesao aggisammami // 2 // samAIgna kahA-prata pR. 70 zleka 1-20. agnizarmAne meM paribhava karavA dvArA kredhita karyo te mArA hRdayamAM khaTake che. kahevAya che ke, kareluM akArya pAchaLathI tape che. have huM savA cha pratye mitrIbhAvane svIkAruM chuM. ane te kAraNe agnizama vize vizeSathI metrIbhAvane svIkAruM chuM. | bhAvArtha - kAusagga dhyAne rahelA guNasena rAjAne devalokamAM gayela agnizarmA tApasane chava upadrava kare che. te vakhatanI guNasena rAjAnI bhAvanA, tenA upara maitrIbhAvanA vALI rahe che. ane tethI samatApUrvaka upasarga sahana karavAnuM baLa maLe che. A 90 3
Page #750
--------------------------------------------------------------------------
________________ 714 pramoda guNAdhikeSu - pramodo nAma vinayaprayogaH / vandanastutivarNavAdavaiyAvRtyakaraNAdibhiH samyaktva - jJAna - cAritra - tapo'dhikeSu sAdhuSu parAtmobhayakRta pUjAjanitaH sarvendriyAbhivyakto manaH praharSa iti / zrI tatvArtha sUtra-a. 7. sU 6 bhASya, Atma-utthAnanA pAyA guNAdhikamAM prameAda eTale-vaDIlA pratye vinayanA prayAga, samyaktva-jJAna-cAritratapa Adi guNA dvArA adhika-evA sAdhune vize va'dhana-stuti-guNAnuvAda svapara vaDe karavA, karAvavA dvArA sava indriyAmAM abhivyakta thatA mananA harSa enu nAma prameda, bhAvArtha :- ahIM pramAdane vinaya prayoga kahyo che. tethI te abhyaMtara tapa svarUpa banIne nirdezanA pradhAna hetu kahI zakAya. * tarhi tarhi sukkhAyaM, se ya sacce susamAhie / sa hi sacceNa saMpanne, mitI bhUsu kappae // 1 // zrI sUtrakRttAMga a. 15. urdU. 3 gA. 6. te te zrutamAM kaheluM che ke, te satya ane susamAhita ane satyathI yukta che ke je prANIone vize maitrI kare che. X roya NAyaputtavayaNe, attasame maNNejja chappikAe | paMcaya phAse mahanvayAI, paMcAsava saMvarae je sa bhikkhu // zrI dazavaikAlika a. 10 gA 5. sa-mUMgaLa-mUtrasa, sakSma sUrUM pADyo / pahiAsavassa daMtassa, pAvaM kammaM na baMdhai // 1 // zrI dazavaikAlika a. 4 gA. 9. mahAvIrasvAminA vacanane rUcIpUrvaka gamADIne, cha e jIvanikAyane Atma samAna mAne ane pAMca indriyA ane pAMca AzravanA savara kare, pAMca mahAvratane pALe te sAdhu kahevAya. sarva bhUtane vize AtmabhUta khanIne sarva prANIone jotA, indrienuM damana karatA, ane Azravane rakatA jIva pApa ka ne bAMdhatA nathI.
Page #751
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrvAcAryonAM vacanAmRta 715 TIkA- sarvabhUteSu AtmabhUtaH sarvatamAtmabhUto yaH Atmavat sarvabhUtAni pazyati, tasyaivaM samyaga vItarAgoktavidhinA bhUtAni pRthivyAdIni pazyataH stH| pihitAsravasya sthagita-prANAtipAtAdyAnavasya dAntasya , indriyA damenanAM indriyadamena pApaM karma na badhyate , savvattha apaDibaddhA, mettAdi-guNaNiyA ya NiyameNa / sattAisu hoti dadaM, iya Ayayamagga tallicchA // zrI 5'yArA .. 42 pR. 320 sAdhue sarvatra apratibaddha hoya che. ane prANIone vize daDha maithyAdi bhAvavALA hoya che. tathA AtmamArganA Irachuka hoya che. TIkA- maicyAdi guNAnvitA niyamena, niyogena yathAsaMkhyaM sattvAdiSu bhavanti / mettAdI sattAisu, jiNiMdavayaNeNa tahaya accatthaM, bhAvei tivvabhAvo, paramaM saMvegamAvaNNo // 1 // zrI 512tu . 1973 pR. 235. zrI jinezvara bhagavaMtanA vacana dvArA parama saMvegane pAmele, atyaMta tIvra bhAvanA yukta banIne sava-guNAdhika Adine viSe mitrI pada Adi bhAvene bhAve che. TIkA- maicyAdIni sattvAdiSu, jinendravacanena, hetubhUtena tathA cAtyathai nitarAM bhAvayati, tIvrabhAvaH san paramasaMvegamApannaH atizayamAdrAntaHkaraNa iti gAthArthaH / iti ceSTAvataH uccairvizuddhabhAvasya sadyateH kSipram / maitrIkaruNAmuditopekSAH kilasiddhimupayAnti // ___zrI po4 13. DI. 7. vizuddha bhAvavALa sAcA sAdhune A pramANe kriyA karatAM, maitrI, karUNA, muditA ane upekSA Adi zubha bhAva jaldI siddha thAya che. TIkA- iti ceSTAvataH sAdhu ceSTAyuktasya vizuddhAdhyavasAyasya satsAdhoH acireNaiva niSyatti labhante /
Page #752
--------------------------------------------------------------------------
________________ 716 Atma-utthAnane pAyo ete pApavikArA na prabhavantyasya dhImataH satataM / dharmAmRta-prabhAvAt bhavanti maitryAdayazca guNAH // zrI Dazaka 4. kaleka. 4. viSayatRSNA vagere pApa vikAra, buddhimAna AtmAne kanaDatA nathI. ane dharmarUpI amRtanA prabhAvathI mithyAdi guNe prApta thAya che. sattveSu maitrI guNiSu pramodaM, kliSTeSu jIveSu kRpAparatvam / mAdhyasthyabhAvaM viparItavRttau sadA mamAtmA vidadhAtu devaH // zrI amitagati staMtra kale. 1. ahIM prabhune prArthanA karI che ke he deva! mAre AtmA haMmezA prANIone viSe mitrI, guNIpuruSane viSe pramada, dukhI jIvane viSe dayALutA ane viparIta vRttivALA jIve upara madhyasthabhAvane dhAraNa kare ! A uparathI phalita thAya che ke-bhaktimAn AtmAo A cAre prakAranA bhAvene sadA jhaMkhe che. pravRttirapyamISAM (sthirAdidRSTimatAM ) parArthA ( dRSTiH ) zuddha-bodhabhAvena vinivRttAgrahatayA, mainyAdi pAratantryeNa gabhIrodAdazayatvAt // zrI yaMgadaSTi samuccaya. leka 14 nI TIkA. zuddha bedha, Agraha rahitatA, megyAdinI AdhInatA tathA gaMbhIra Azaya yuktatA hovAnA kAraNe sthirAdi daSTimAM rahelA jIvanI dRSTi paraMpakAra parAyaNa hoya che. 1. prabhAdRSTimatAM yoginAM parAnugrahakatA / prabhASTimAM rahelA yegIone paropakAra sahaja hoya che. 2. parAdRSTimatAM yoginAM paropakAritvam / parASTimAM rahelA rogIo paropakArI hoya che. zrI yogadaSTi samuccaya kaloka naM. 15 nI TIkA. annesu a jIvesu, mittIkaruNAi goyaresu kayaM / pariyAvaNAi duHkhaM, iNhI garihAmi taM pAvaM // zrI cazaraNuM pannA. gA. 23
Page #753
--------------------------------------------------------------------------
________________ 717, pUrvAcAryonAM vacanAmRta ahiM sava ne maitrI karUNAdinA viSayabhUta gaNAvyA che. ane temane paritApanAdi duHkha upajAvyuM hoya, te pApanI niMdA-jugupsA karI che. anya cha pratye mithyAdi bhAve na hoya tene paritApanAdirUpa pApa kevI rIte lAge? mATe sarva jIve samyagdaSTi ne mitrI AdinA viSayabhUta hoya ja che. dharmayAnane dhyAtA. tathAhi-lezyAvizuddhathA, bhAvanAhetuka-sAmyahetuka-rAgadveSajayena vA kRt-mn:zuddhi, matrI-mo-%Ai -Adagzya-pavitrita-viro, mAvitanamA, parvatapuThThAjiirnnodyaan-shuunyaagaaraadau manuSyApAtavikale'vakAze manovikSepanimittazunye sattvopaghAtarahita ucite zilAtalAdau yathA samAdhAnaM vihita-payakAdyAsanaH mandaprANApAnasaMcAraH niruddhalocanAdikaraNa-pracAro hRdi lalATe mastake'nyatra vA yathA paricayaM manovRtti praNidhAya prasannavadanaH pUrvAbhimukhaH udaGmukho dhyAyati dharmyam // zAstravArtA moTI TIkA pR. 336 puThI-1, lezyAnI vizuddhipUrvaka, bhAvanA ane samatAmAM hetubhUta rAgadveSane jaya karIne, manazuddhivALa, maitrI-prada-karUNA mAdhyasthathI pavitra cittavALA, bhAvitAtmA, parvataguphA-jIrNodyAna-zunyaghara Adi je sthAnake jyAM manuSyanI avara javara ochI hoya, manane vikSepa na thato hoya, virAdhanA Adine saMbhava na hoya evA ucata zIlAtalAdi upara mananI samAdhi rahe te rIte padmAsane besIne, zvAse zvAsa maMda karIne, Idrine aMtarmukha karIne, hRdaya-lalATa-mastaka athavA anya paricita sthAnamAM manane sthira karIne prasanna mukhamudrApUrvaka pUrvAbhimukhe athavA uttarAbhimukhe dharmadhyAna kare. anyopakArakaraNaM, dharmAya mahIyase ca bhavatIti / adhigata-paramArthAnAmavivAdo vAdinAmatra // zrI dharmabindu a. 3 sU. 71 nI TIkA. paropakAra kare te moTA dharma mATe thAya che. e bAbatamAM taravane jANanAra sava vidvAne eka mata che. - sarve'pi santu sukhinaH, serve santu nirAmayAH / sarve bhadrANi pazyantu, mA kazcit pApamAcaret // dharmabindu a. 3. sUtra 79 nI TIkAmAMthI.
Page #754
--------------------------------------------------------------------------
________________ 718 sarva prANIo sukhI thAcyA, sarve niraeNgI baneA. sava kalyANane pAmeA, keIpaNu pApa na AcarA. tathA saccAdiSu maitryAdiyoga iti / Atma-utthAnanA pAyA dharmAMbindu a. 3 sUtra. 93. jIva, guNI duHkhI ane avinayI upara kramazaH maitrI pramAda-karUNA-upekSAnA yAga hAvA joIe. * paropakAraH satataM vidheyaH svazaktito hyuttamanI tireSA / 1 svopakArAcca na midyate tat taM kurvataitad dvitayaM kRtaM syAt / zrI upadeza ratnAkara pIThikA leAka-13. peAtAnI zakti mujaba paropakAra haMmeza karavA joie. e uttamapuruSAnI nIti che. svApakArathI e judu nathI. parApakAra karatAM (karavAthI) OApakAra thaI ja jAya che. paropakAraparo hi pumAn sarvasya netrAmRtAMjanam / caiAgazAstra. prakAza-1. paropakArI puruSa sarva jIvAnI AMkhamAM amRtanAM a'jana samAna che. yo hi prakRtyaiva pareSAM hitakaraNe niraMtaraM rato bhavati sa dhanyo dharmadhanAItvAt // dhama ratna prakaraNa je svabhAvathI ja khIjAnuM hita karavAmAM hameza rakta hAya che, te dhanya che. ane te ja dharmArUpI dhanane ceAgya che. tavaM dharmasya suspaSTaM maitrIbhAva vikAsanam / paropakAra - nirmANaM zamavRtterupAsanam // maitrIbhAvanA vikAsa, paropakAra karaNa, samatAnI sAdhanA e dharmanuM spaSTa tattva che, Atmavat sarvabhUteSu dRSTiH sarvonnatikAritA / bhAvazAnti - prakAzArthaM deyA bhaktiparAyaNaiH || sarva prANIomAM Atmavat dRSTi, saOnI unnatI karanArI che. tethI bhaktiparAyaNajIvAe bhAvanI zAnti mATe te dRSTine satra sthApavI joIe. X maitrI rahate cintA, parArticchedadhIH kRpA / muditA sadguNe tuSTi - madhyasthyaM pApyupekSaNam // 1 // zrI bhAvadevasUrikRta pAnAtha caritra dharmArAdhana zikSA zleSTha 68
Page #755
--------------------------------------------------------------------------
________________ 719 pUrvAcAryonAM vacanAmRta paranA hita vize ciMtA e mitrI, paranA duHkhane dUra karavAnI buddhi te karUNA, vidyamAna guNamAM AnaMda te prameha, pApI jIvanI upekSA te mAdhya. maitrIpramodakAruNyamAdhyasthyAkhyA mahAguNAH / yuktastai labhate mukti, jIvo'nantacatuSTayam // 2 // zrI bhAvadevasUrikRta pArzvanAtha caritra dharmArAdhana zikSA leka 60 maitrI, prameha, kArUNya ane mAyazya e mahAna guNo che. te guNethI yukta jIva anantacatuSTaya vALI muktine prApta kare che. * saddharmadhyAnasaMdhyAna-hetavaH zrI jinezvaraiH / maitrIprabhRtayaH proktAzcatastro bhAvanAH parAH // 1 // zrI jinezvarabhagavaMte e saddadharmadhyAnanA saMdhAnamAM hetubhUta maitrI vagere zreSTha cAra bhAvanAo kahelI che tathAhuH maitrIpramoda kAruNya-mAdhyasthyAni niyojayet / dharmadhyAnamupaskartum , taddhi tasya rasAyanam // 2 // maitrI, pramoda, karUNA ane mAdhyasthanI satata bhAvanA karavI joIe. te dharmadhyAnane puSTa karavA mATe rasAyaNa che. maitrI pareSAM hitaciMtanaMyat bhavet pramodo guNapakSapAtaH / kAruNyamAtoGgirUjAM jihIpetyupekSaNaM duSTadhiyAmupekSA // 3 // paranA hitanI ciMtA te maitrI, guNane pakSapAta te prameha, duHkhIjanA rogane dUra karavAnI IcchA te karUNA, duSTa buddhivALAnI upekSA te mAdhyazya (upekSAbhAva). sarvatra maitrIpatrakAramana, uttaro nArAja zaa / kiyadina-sthAyini jIvite'smin , ki khidyase vairidhiyA parasmin // 4 // he Atman ! tuM sarvatra maitrIne dhAraNa kara. jagatanI aMdara ke IpaNa zatru nathI ema vicAra. thaDA divasa rahenArA A jIvanamAM bIjA upara vera rAkhIne zA mATe eka pAme che sarve'pyamI bandhutayAnubhUtAH, sahasrazo'smin bhavatA bhavAbdhau / jIvAstato bandhava eva sarve, na ko'pi te zatruriti pratIhi // 5 // sarvajIne baMdhu tarIke te hajAro vAra anubhavyA che. mATe badhA jIve tArA bAMdhava che, keI zatru nathI tema vicAra.
Page #756
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnanA pAyo sarve pitRmAtR-pitRvyabhrAta-putrAGgajAstrIbhaginIsnuSAtvam / jIvAH prapannA bahuzastadetat kuTumbameveti paro na kazcit // 6 // sarva jI mAtA, pitA, kAkA, bhAI, putra, putrI, sI, bena, putravadhu tarIke aneka vAra thayA che. mATe AkhuM jagata kuTumba ja che. keI bIjuM nathI (parAyuM nathI), ekendriyAdyA api hanta jIvAH, paJcendriyatvAdyadhigamya samyak / bodhi samArAdhya kadA labhante, bhUyo bhavabhrAntibhiyAM virAmam // 7 // ekendriyAdi je paNa paMcendriyapaNuM Adi sAmagrI pAmIne, samyaphabodhinuM ArAdhana karIne bhavabhramaNane virAma kayAre pAmaze. yA rAgaroSAdirUjo janAnAm , zAmyantu vAvakAyamanodraharatAH / sarvepyudAsInarasaM rasantu, sarvatra sarve sukhino bhavantu // 8 // mahe pAdarAya zrI vinayavijayajI gaNivarya viracita, zrI zAna sudhAraNA mAvanA-navodrA-pravAsa mana-vacana-kAyAne trAsa ApanArA lekanA rAga-rASAdi doSa zAMta thAo, sava cha udAsIna bhAvane pAme, sarvatra sarva jIvo sukhI thAo. bhAvArtha -ahIM dharmadhyAnanuM anusaMdhAna karavA mATe maigyAdi bhAvanAonI upagItA batAvI che. maigyAdi bhAvanAo ISTaviyega, aniSTa saMga, rega cintA ItyAdi ArtadhyAnanA prakAramAMthI chUTavA mATe (ane) "sarvatra saMrve muvino mAratu" e vicAranA baLe dharmadhyAnamAM praveza karavAnuM dvAra banI jAya che. sarvanA hitane vicAra, e mAtra potAnA ja ahika hitanI kSudra citAmAMthI mukta karAvI, AtmAnA anaMta hitanI ciMtAne gya banAve che. sAdhusevA sadA bhaktyA, maitrI satveSu bhAvataH / AtmIyagrahamokSazca, dharmahetuprasAdhanam // 1 // niraMtara bhaktipUrvaka jJAnavRddha sAdhu purUSanI sevA, bhAvapUrvaka prANImAtranA hitanI ciMtA ane AgrahavRttine tyAga e dharmanA hetubhUta ahiMsA AdinA sAdhana che. -zrI zAavArtA samuracaya. kaleka naM. 6
Page #757
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrvAcAryonAM vacanAmRta 721 "bhUta mAtranI dayA" e puNyAnubaMdhI puNyanuM prathama sopAna che. e batAvatAM 4chucha hai dayA bhUteSu vairAgya, vidhivad gurupUjanam / vizuddhA zIlavRtizca, puNyaM puNyAnuvandhyadaH // -haribhadrIya aSTaka...! prANIone vize dayA, vairAgya, vidhipUrvaka gurUpUjana, vizuddhazIlanuM AcaraNa e punyAnubaMdhI punyanuM kAraNa che. daLUNa pANinivahaM, mIme bhavasAyarazmi duHkhatta / avisesao'NukampaM, duhAvi sAmatthao kuNai // 1 // bhayaMkara bhavasAgaramAM prANIonA samUhane duHkhI joIne, niSpakSapaNe dravyabhAva anukaMpA zakti mujaba karavI joIe. carame pudgalAvate, kSayazcAsyopapadyate / jIvAnAM lakSaNaM tatra, yata etadudAhRtam // 31 // duHkhiteSu dayAtyanta-madveSo guNavatsu ca / aucityAsevanaM caiva, sarvatrevAvizeSataH // 32 // -zrI yogadRSTisamuccaya carama pudagalAvamAM mohane kSaya thAya che. tethI caramapudagalAvatamAM jIvanuM lakSaNa nIce mujaba che. dukhI cha pratye atyaMta dayA, guNavAna pratye apa, sarvatra niSpakSapaNe aucityanuM sevana. parapIDeha sUkSmApi, varjanIyA prayatnataH / tadvattadUpakAre'pi, yatitavyaM sadaiva hi // 1 // -zrI yogadRSTisamuccaya prayatnapUrvaka sakSama 5Na parapIDAnuM varjana ane tevI ja rIte prayatnapUrvaka upakAra karavAmAM sadA prayatna karavo joIe. pApavatsvapi cAtyantaM, svakarmanihateSvalam / anukaMpaiva sattveSu, nyAyyA dharmo'yamacamaH // 15 // -zrI yogadRSTisamuccaya bhA..1
Page #758
--------------------------------------------------------------------------
________________ 722 Atma-hatyAnano pAye . potAnA karmathI haNAyelA pApI prANI pratye dayA e ja uttama dharma che. ane e ja nyAya che. marvatrAvinIte, guvakijhabirAH | dayAlavo vinItAzca, bodhavanto yatendriyAH // 210 // -zrI yogadRSTisamuccaya A daSTimAM rahelA che sarvatra ahevI hoya che. deva-gurU ane brAhmaNa pratye premavALA hoya che. dayALu, vinIta tathA jItendriya hoya che. nIcenA zleka samyagdarzananI sAthe maitrIbhAvano saMbaMdha batAve che. samparzana-" yAni te kathitAnyatra, sapta tatvAni satpure / dRDhanizcayameteSu, bhavacakraparAGamukham // 204 // zamasaMveganirvedakRpA''stikyavirAjitam / maitrIpramodakAruNyamAdhyasthya vitAtmakam // 205 // sadA prayANakArUDhaM, nivRttau gamanecchayA / karotyeSa janaM vatsa ! samyagdarzana-nAmakaH // 206 // -zrI upamitibhavaprapaMcAkathA pR. 287 je meM A dharmanagaranI aMdara sAta tattva (jIva-ajIva Adi nI vAta karI, te tamAM (samyagdarzananA pratApe jIvane daDha nizcaya hoya che. ane te jIva) bhavacakathI parAsukha hoya che. zama, saMvega, nirveda, anukaMpA ane AstikathI zezita hoya che. maMtrI, prameha, kAruNya ane mAdhyamyathI bhAvita hoya che. evA jIvane samyagdarzana e mANamAM javAnI IcchApUrvaka satata prayANamAM ArUDha rAkhe che. pUrvabhUmikA -nIcenuM lakhANa temaja zloka mahatmApurUSonA sahaja pArthakara svabhAvane jaNAve che. uttama purUSanI prakRti ja parArthaparAyaNa hoya che. niSNanagI purUSanuM citta svabhAvathI ja parArthakaraNazIla hoya che.
Page #759
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrvAcAryonAM vacanAmRta 723 vimalena cintitaM-ayaM samAgataH sa eSa bhagavAn buddhamUriH / aho bhagavato vaikriyarUpakaraNAtizayaH ! aho mamopari karuNA ! aho paropakArakaraNaikarasatvaM ! aho mvasukhakAryanirapekSatA ! aho nirvyAjasaujanyAtireka iti / tathAhi svakAryamavadhIyava, parakArye kRtodyamAH / bhavanti satataM santaH, prakRtyeva na saMzayaH // 1 // svakAryamidameteSAM, yat parArthe pravartanam / bhAnoH kiM kiMcidastyanyallokodyotAhate phalam // 2 // nije satyapi sAdhUnAM, kArya naivAdaraH kvacita / salAJchano jagad-dyotI, dRSTAnto'tra nizAkaraH // 3 // nAbhyarthitAH pravartante, parakArye mahAdhiyaH / kena hi prArthitA loke, vRSTaye dhIra! nIradAH // 4 // svapne'pi na svadehasya, sukhaM vAJchanti sAdhavaH / klizyante yatparAtheM te, saiva teSAM sukhAsikA // 5 // yathAgnirdAhapAkAya, jIvanAya yathA'mRtaM / svabhAbena tathA loke, parArthA sAdhusaMhatiH // 6 // kathaM tenAmRta santo, ye parArthaparAyaNAH / tRNAyA'pi na manyante, sasukhe dhanajIvite // 7 // ityevaM te mahAtmAnaH, parArthe kRtanizcayAH / Atmano'pi bhavantyeva, nUnaM siddhaprayojanAH // 8 // ( aSTabhiH kulakam ) __ -zrI upamitibhavaprapaMcA kathA pR. 506 vimale vicAryuM ke, A te ja pUjya buddhisUri che. kharekhara! bhagavAnanuM vijhiyarUpa dhAraNa karavAnuM sAmarthya keTaluM che ke mArA pratye karUNA keTalI che ! paropakAra karavAmAM rasa keTalo che. pitAnA sukha ane kAryanI nirapekSatA keTalI che! sAhajika saujanyAtizaya keTaluM che ! kahyuM che ke puruSa prakRtithI potAnA kAryonI upekSA karIne satata paramArthamAM udyamavaMta hoya che. sapuruSa para pakArane svIkArya ja mAne che. zuM sUryane lokamAM prakAza karavA sivAya bIjuM kArya hoya che?
Page #760
--------------------------------------------------------------------------
________________ 724 Atma-hatyAnane pAye pitAnuM kArya hovA chatAM paNa puruSane emAM Adara hete nathIjagatane prakAzita karanAra caMdra potAnA lAMchanane dUra karavA mATe prayatna karatuM nathI. mahAna puruSo bIjAnI mAMgaNIthI pravRtti karatA nathI. paNa svayameva kare che. te dhIra! megharAja kenI prArthanAthI pRthvI upara vRSTi kare che ? sAdhupuruSe svapramAM paNa potAnI anukULatA IcchatA nathI ane parakAryamAM kaSTa hevA chatAM paNa satata pravRtti kare che. te ja temanuM sukha che. jema agni, garamI athavA garama rasoI mATe thAya che. amRta jIvana mATe thAya che. tema sAdhupuruSe lokamAM svabhAvathI ja paropakAra kare che. je parArthaparAyaNa puruSo che temane amRta kema na kahevA? ke je sukhapUrvakanA samRddha jIvanane paNa tRNanI jema mAne che. A pramANe paramArthamAM parAyaNa puru, pitAnA kArya paNa pUrNa kare che. X samyagdazana aMgIkAra karanAra jIvanI pravRtti maiyAdi bhAvathI yukta hoya che, te A pramANe "samyaga-darzana-svarUpam " tataH saMkSepeNa prathamAvasthocitamasya purato dharmaguravaH samyagdarzana-svarUpaM varNayeSuH // yathA-" bhadra ! yo rAgadveSamohAdirahito'nantajJAnadarzanavIryAnandAtmakaH, samastajagadanugrahapravaNaH, saphalaniSkalarupaH paramAtmA sa eva paramArthato deva iti buddhayA tasyopari yad bhakti-karaNaM, tathA tenaiva bhASitA-ye jIvAjIvapuNyapApAsavasaMvaranirjarAbaMdhamokSAkhyA nava padArthAste aSitathA eveti yA pratipattiH, tathA tadupadiSTe jJAnadarzana cAritrAtmake mokSamArge ye pravarttante sAdhavaH ta eva guravo vandanIyA iti yA buddhiH tat samyagdarzana, tatpunarjIve vartamAnaM prazama-saMbega-nirvedAnukampA''stikyAbhivyaktilakSaNe hyaliGgalakSyate, tathA tadaMgIkRtya jIvana sattvaguNAdhikaklizyamAnAvineyeSu maitrI-pramoda-kArUNya-mAdhyasthyAni samAcaraNIyAni bhavanti, tathA sthiratA, bhagavadAyatanasevA, AgamakuzalatA, bhaktiH, pravacana-prabhAvanA ityete paJcabhAvAH samyagdarzana dIpayanti / tathA zaMkA-kAMkSA-vicikitsA-parapAkhaNDaprazaMsAtatsaMstavazcaite tu tadeva dakSayanti /
Page #761
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrvAcAryAnAM vacanAmRtA tadeva sakala - kalyANAvaho darzanamohanIya karmakSayopazamAdinA''virbhUtaH khalvAtmapariNAma eva vizuddhasamyagdarzanam abhidhIyate / - zrI upamitibhavaprapaMcA kathA pR. 73 tyArapachI dharmaguruo jIvanI prathama avasthAne ucita samyagdarzaCnanuM svarUpa sakSepathI vaghu ve che, 725 he bhadraM...! rAga, dveSa, mAha AdithI rahita, ana'tajJAna, dana, vIya ane Ana svarUpa, samasta jagatunA anugrahamAM tatpara, sala ane niSkalasvarUpa je paramAtmA che te ja paramAthI deva che, e buddhithI temanI bhakti karavI. tathA temaNe ja kahelA, jIvaajIva-punya-pApa-Azrava-svara-nirjarA-baMdha ane meAkSa nAmanA jenava padAthe che, tenA te rIte svIkAra karavA. tathA bhagavAnanA upadezelA jJAna-daza na-cAritra svarUpa meAkSamAmAM je pravRtti kare che, te ja guru vaMdanIya che--evI je buddhi te samyag daza na kahevAya che. jIvamAM vatuM te samyagdaza'na, prathama-sa vega-nive -anuka'pA-mastiya Aphri bAhya cihno dvArA jaNAya che. tathA samyagdarzanane aMgIkAra karIne jIve, prANImAtra, guNASika, duHkhI ane avinIti jIvA viSe kramazaH maitrI, pramAda, karUNA ane mAdhyasthanuM AcaraNa karavu joI e. tathA jinadharmamAM sthiratA, bhagavAnanA zAsananI sevA, AgamanI kuzalatA, bhakti, tathA pravacana prabhAvanA e pAMca guNa samyagdarzanane prakAzita kare che, ane zakA, kAMkSA, vicikitsA, mithyASTipraza'sA ane temane paricaya e samyagdaza nane kRSita kare che. sakala kalyANane DhAvanAra inamAhanIyakrarmanA kSApazamathI thayelA AA svarUpane AtmapariNAma e ja vizuddha samyagdarzana kahevAya che. * ahiM, multasUrinI dezanAmAM metyAdibhAvAne mahimA vaNu byA che. tathA matyAdi bhAvAnA abhyAsa karavA preraNA karI che. anukUlacAriNI maitrI, akAraNavatsalA karuNA / sadA''naMdadAyinI muditA, sarvodvegavighAtinI upekSeti // -- buddhasUri dezanA upamiti pR. 517 kA akAraNavAtsalyavALI che, muditA te jIvane maitrI anukUla AcaraNavALI che, sadA AnaMdane ApanArI che ane upekSAsa udvegane nAza karanArI che.
Page #762
--------------------------------------------------------------------------
________________ 729 Atma-utthAnanA pAye abhyAsa - vairAgya- mahimA niroddhavyo mahAmohAdisainyasya yatnato bahiH pracAraH / nihantavyA yathAdarza balAnnirgacchaMtastatsainikAH, saMdhAraNIyaM cAritradharmasainyaM, sthirIkartavyA cittavRtti - rAjyabhUmiH, pravartitavyA maitrImuditA karuNopekSAzcatasro mahAdevyaH / - upamiti pR. 597 abhyAsa ane vairAgyanA mahimA mahAmAhAdi sainyane bahAra thatA pracAra yatnapUrvaka aTakAvavA ane khalAtkAre mahAra nIkaLatA tenA sainikAne jyAM dekhAya tyAM ja te ja samaye haNI nAMkhavA. cAritradharmanAM sainyane dhAraNa karavuM', cittavRti-rAjyabhUmine sthira karavI. maitrI-muditA-karUNA ane upekSArUpI cAra mahAdevIene pravRttizIla banAvavI X ahIM kSamAdhama nI prApti mATe samasta jantusamUha pratye maitrIbhAvanA bhAvavAnuM jaNAvyuM che, ane badhA upAyAmAM tene prathama sthAna ApyuM che. 46 'kanyAdazaka - pariNayanopAyaH " Arya ! kSAntimabhivAJchatA tAvadanena bhAvanIyA samasta - jantuSu maitrI, sahanIyaH paravihitaH paribhavaH / anumodanIyastadvAreNa paraprItiyogaH, cintanIyastatsaMpAdanena AtmAnugrahaH / nindanIyaH paribhAvaka durgatihetutayA''tmA, zlAghanIyAH parakopakAraNabhAvarahitA dhanyatayA bhagavanto muktAtmanaH, gRhitavyA karmanirjaraNahetutayA - nyakArakartAro hitabuddhayA pratipattavyA saMsArA'sAratvadarzitayA ta eva gurubhAvena sarvathA vidheyaM niSprakampamantaHkaraNamiti, dayAM punaH pariNinISatA'nena sarvathA varjanIyaH stoko'pi paropatApaH, darzanIyaH sarvadehinAM bandhubhAvaH, pravartitavyaM paropakArakaraNe, nodAsitavya' paravyasanepu, sarvathA bhavitavyaM samastajagadAhlAdaka rAmRtAzayadhAriNeti-- upamiti pR. 717 kSAMti=kSamA Adi daza kanyAone paraNavAneA upAya hai Aya...! kSamAne icchanAra manuSye samasta prANIomAM maitrIne bhAvita karavI joIe. bIjAe karelA parAbhava sahana karavA joie. te dvArA thayelA bIjA sAthenA prema saMba`dha anumAvA joie, tethI utpanna thatA AtmAnugraha vicAravA joIe. parAbhava karanAra AtmAnI durgatimAM huM nimittabhUta banuM chuM' e rIte AtmAnI niMdA karavI. bIjA upara kApa karavAnA bhAvathI rahita evA pUjya siddhabhagavate dhanya che
Page #763
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrvAcAryonAM vacanAmRta [727 evI prazaMsA karavI. tiraskAra karanArA, mArA AtmAnI karmanirjazamAM hetubhUta che. ema mAnIne hitasvI tarIke svIkAravA ane herAna karanArA, teo saMsAranI asAratA dekhADavA dvArA guru tarIke svIkAravA. sarvathA nizcala aMtaHkaraNa banAvavuM. layAne paraNavA irachatA jIvenDe paNa parane upatApa (parane pIDA) sarva rIte choDavo joIe. sarvaprANIone baMdhubhAva dekhADo parAkAra karavAmAM pravRtti karavI, bIjAnA duHkhamAM jarAya upekSA karavI nahiM. ane sarva prakAre jagatane AhalAda karanAra je Azaya (mitrI-sneha-prema) tene dhAraNa kare. ahiM, vairAnubaine mULathI ucacheda karavA mATe zeSa upAyanI asAratA batAvIne samasta satva viSayaka sneha pariNAmarUpI maitrI bhAvanAne ja samartha upAya tarIke batAvI che. mitraM-midyatIti mitraM, snihyatItyarthaH / tasya bhAvaHsamasta sattvaviSayaH snehapariNAmo maitrIH / ye'pi kRtApakArAH prANinaH pramAdadanyathA vA teSvapi mitratAM cetasi sannivezya mitramahameteSAM, ete ca me mitrANi, iti tatkathamahaM mitradrohatAM pratipatsye, daujanyAzrayaM hi mitradrohitvaM ataH kSame'haM sarvasattvAnAmiti kSamA bhAvayet / samyak manauvAk kAyaiH sahe'ha sarvasattvAnAm / evaM hi mitratA yathArthatvamAsAdayati / yeSAM ca mayA apakAraH kRtaH tAnapi satvAn kSamaye'ha' mitratvAt / kSamaye iti kSamA grAhayAmi sarvAn prANinaH prazastena cetsaa| svacetasazca kAluSyamapaneyamityevamupanayastantre / parastu kSameta vA navetyetadeva spaSTataraM vivRNoti maitrI me sarvasattveSu vairaM mama na kenaciditi / -tattvArtha adhyAya-7 sUtra-6-zrI siddhasenIya TIkA mitra eTale sneha kare che. tene bhAva eTale samasta satvaviSayaka sneha pariNAma tenuM nAma mitrI che. pramAda athavA bIjA kAraNe apakAra karanArA prANIone viSe paNa cittamAM mitratA dhAraNa karIne "A badhAne huM mitra che teo badhA mArA mitra che mATe huM kevI rIte mitra-droha karuM" durjanatAno Azraya kare e mitradroha che. mATe sarva prANIone huM kSamA Apu chuM.
Page #764
--------------------------------------------------------------------------
________________ 728 Atma-hatyAnane pAye mana-vacana-kAyAthI sarva prANIonI bhUlane samyaphaprakAre sahana karUM chuM. A pramANe karavAthI ja mitratA yathArtha bane che. jene meM apakAra karyo che te prANIonI paNa huM mitra tarIke kSamA mAMgu chuM. e rIte mArA cittanI kaluSitatAne dUra karuM chuM. e Agamane sAra che. bIje kSamA kare ke na kare paNa mAre te sarva prANIo viSe matrI che, kedanI sAthe vaira nathI. vairamavicchinnakopaparANAM zurANAmanyonyavyApAdanalakSaNA karmaparamparA, tatra kRtApakAreNa akRtApakAreNa vA kenacidasumatA sArdham vairAnuvandhaH sa caiSa prasRtaduritazAkhAzatasambAdho mAtsaryaviSayodayaH punaH punaH avicchinn-viijaangkr-prsvprtyltAjJAtAdhArAdhodhIritaNAvavALo maitrIbhAvanA niravazeSamApUNAdunIyA | avicchinna karodhamAM tatpara, zUravIra mANasenI ekabIjAne mAravArUpa kama paraMparAnuM nAma vaira che. apakAra karanArA ke apakAra nahi karanArA keI paNa sAthenuM te virAnubaMdha vistRta seMkaDe zAkhAvALA mAtsaryanA udayavALA pAparUpI vRkSanA avicchinna bIbaMkara nyAye varane utpanna karavAmAM tatpara che.-evA tene tIkSaNa buddhirUpI kuDAradhArAthI chedavA mATe sakala upAyamAM zreSTha upAyarUpa maitrIbhAvanA vaDe saMpUrNa mULathI ukheDI nAkhavuM joIe. ahiM, sAdhyanI siddhi mATe ane duSkara evI cittanI zuddhi mATe sarvaprANIo sAthe Atmatulya maitrIbhAvanArUpa amRtakuMDamAM nimagna thavAne upadeza che. pApabuddhathA bhavet pApaM, ko mugdho'pi na vetyadaH / dharmabuddhayA tu yatpApaM, taccintyaM nipuNe dhuMdhaiH // 40 // pApabuddhithI pApa thAya, e meLe mANasa paNa jANe che. dharmabuddhithI je pApa thAya te budhapuruSoe suthamabuddhithI vicAravuM joIe. sarvabhUtA'vinAbhUtaM, svaM pazyan sarvadA muniH / / maitrAdyamRtasamagnaH, kva klezAMsamapi spRzet // sarva prANIonI sAthe avinAbhUta evA pitAnA AtmAne sarva te e muni, maitrI Adi amRtamAM magna banIne phalezanA aMzane paNa spazate nathI.
Page #765
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrvAcAryonAM vacanAmRto kara sAmyaM samastadharmANAM, sAraM jJAtvA tato budhA / bAdyaM dRSTigraha muktvA, cittaM kuruta nirmalam // samasta dharmone sAra samatA che. e jANIne bAhyadarzanane Agraha cheDIne, cittane nirmaLa karavuM joIe. yutazrAmaNonAnAM prapannA lAgata. tathA'pi tatvatastasmAjjano'yaM plavate bahiH // jJAna-darzana-cAritra Adi rogone vistAra samatA mATe che. te paNa leke hakIkatamAM tenAthI dUra ja rahe che. sukaraM maladhAritva', sukaraM dustapaM tapaH / sukaro'kSanirodhazca, duSkaraM citta-zodhanam // zrI yogasAra malane dhAraNa kare, e tapI zakAya te tapa tapa, Indriyone nirAza kare te sahaja che paNa cittane zodhavuM=zuddha karavuM duSkara che. I ! mathyAdi bhAvanAonuM jemane jJAna ke abhyAsa nathI, temane dharmanI prApti ati durlabha che ema ahIM batAvyuM che. maigyAdithI parikamita nahi thayelA mohe pahata cittavALA cha svayaM nAza pAme che. ane bIjAono nAza kare che. maMtrI niti-sapu, moTo guna--sArA mAdhyasthyamavinayeSu, karuNA sarva( duHkhi)-dehiSu // 1 // dharmakapalgumasyaitA, mUlaM maitryAdibhAvanAH / yaina jJAtA na cAbhyastA, sa teSAmatidurlabhaH // 2 // samasta prANIo viSe maitrI, guNIjana pratye prameha, avinIta pratye mANasa, duHkhI prANIo pratye karUNA-e cAra bhAvanAe dhamakapadrumanA mULabhUta che. jeone tenuM jJAna nathI athavA abhyAsa nathI teone dhamakalpavRkSanI prApti durlabha che. mohopahatacittAste, mainyAdibhirasaMskRtAH / svayaM naSTA janaM mugdhaM, nAzayanti ca dhig hahA! // 3 // mehathI haNAyelA ane mathyAdithI asaMskRta cittavALA che, svayaM nAza pAme che ane meLA mANasene nAza kare che. A. 22
Page #766
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atma-utthAnano pAye 730 sukhamAvazIlatvaM, sukha nIcaizca vartanam / sukhabhindriyasaMtoSaH, sukhaM sarvatra maizyakam // 4 // -zrI yogasAra saralatA e sukha che. namratA e sukha che. Indriyone saMte te sukha che. sarvatra marInI bhAvanA e sukha che. x maicyA sarveSu, sanveSu, pramodena guNAdhike / mAdhyasththenAvinIteSu, kRpayA duHkhiteSu ca // 1 // satataM vAsitaM svAntaM, kasyacitpuNyazAlinaH / vitanute zubhaM karma, dvicatvAriMzadAtmakam // 2 // -dharmasaMgraha bhAga-2 AzravabhAvanA keIka punyazALInuM citta, sarva prANIo para maitrI, guNAdhika pratye pramoda, avinIta pratye mAdhyazya ane duHkhI pratye karUNA vaDe vAsita banIne beMtAlIsa prakAranuM zubhakarma bAMdhe che. maitrI mama svaiva sarvasattveSu, AstAM kSitisvarbalivezmaje ca / dharmo'jito vaibhavavanmayA yaH, taM prItacetA anumodayAmi // 1 // vRndaM drumANAmiva puSpakAlAt, yasmAdRte'nyadviphalaM vratAdi / zubha: sa bhAvo'stu mamApavarga-mArgAnulagnAMgabhRtAM sahAyaH // 2 // traNe lokanAM sarva prANIomAM mane pitAnI jema maMtrI che, ane e maitrI dvArA meM je dharma prApta karyo tenI prasannacittathI anumodanA karUM chuM. puSpa prAptinA kAla vinA vRkSone samUha jema niSphaLa che, tema maitrI vinAnA vratAdi niSphaLa che. mokSamArgamAM cAlanArA prANIone sahAyabhUta (thAu) e zubha bhAva mane prApta thAya. vyAkhyA :- kSitiH bhUlokaH svardevalokaH, balivezma-pAtAlalokaH, teSu jAyante smeti, trijagajjanmasu samastajantujAteSu viSaye mama maitrI sakhitA AstAm sveSviva AtmIyajaneSu yathAsaMkhyaM syAt athabA mama maitrI svairiva sarvasattvairAstAm //
Page #767
--------------------------------------------------------------------------
________________ 731 pUrvAcAryonAM vacanAmRta tatra svabalivezmajAtaiH sarvasatvaiH sArdha svairiva mama maitrI astu / atha yo mayA vaibhavavat saMpattirikha dharmo'jitaH saMcitaH prItacetAH dRSTamanAH san taM dharma puNya sukRtamanumodayAmi-prazaMsAmi // 150 // yasmAt zubhabhAvAdRte anyaditaravratAdi sarvaniyamacaritrAdipAlanapramukha sakalamapi viphalaM vandhyameva / kimiva ? vRndamiva / yathA puSpakAlAt vasantasamayAhate samastaM pAdapAnA vRndaM kadambakaM niSphalaM bhavet / sa zubho bhAvo mamAstu nirmalapariNAmo mama bhavatu / kiM bhUtaH ! apavargoM-mokSaH arthAnnagaraM tasya mArgaH panthAH tatrAnulagnAstamanuprasthitA ye aMgabhRto bhavyajanAsteSAM sahAyaH // 151 // -hIrasaubhAgya kAvya-sarga 17. loka naM. 150-151 tathA Atmavatparatra kuzalavRtti cintanaM, zaktitastyAgatapasI ca dhrmaadhigmopaayaaH| ete Ayudhe tamiva samyagdharmasya hetutayA dharmo'bhidhIyante / yataH dhammassa kAraNAI, jIvadayA-dANa-pUaNAINi / suhamAna-jaNaNaheU, uvayAreNa havai dhammo // 1 // -zrI jinamaMDanagaNiviracita dharmaparIkSA pR. 51 paramAM Atmavat kuzalabhAvane vicAra ane zaktipUrvaka tyAga ane tapa e dharmaprAptinAM upAya che. A guNe, jema ghI e zarIra mATe AyuSyavRddhinuM kAraNa hevAthI AyuSya kahevAya che, tema dharmanA hetubhUta hovAthI tyAga ane tapa e dharma kahevAya che. jIvadayA-kAna-pUjA Adi dharmanA kAraNe che. te zubhabhAvanI utpattimAM hetubhUta havAthI upacArathI dharma kahevAya che.* ahIM, karmakSayajanita 11 atizanuM rahasyabhUta tava mithyAdibhAva catuSkane kahyuM che. evaM ca karmakSayAtkRtakRtyaM paramAtmAnaM stutikRt praNininaMsurAha maitrI-pavitrapAtrAya, muditAmodazAline / kRpopekSA-pratIkSAya, tubhyaM yogAtmane namaH // 1 // -zrI vItarAgastotra tRtIyastava mitrInAM pavitra pAtra, pramAdanI sugaMdhathI zobhatA, karUNA ane upekSAthI pratIkSA karavA lAyaka evA gavarUpa he paramAtmA ! tamane namaskAra thAo.
Page #768
--------------------------------------------------------------------------
________________ 732 Atma-utthAnane pAyA - ahIM niSpanna gInuM citta popakArIkaraNa svabhAvavALu hoya che ema kahyuM che. ane te maigyAdi bhAvanAonA prakarSaparyata abhyAsanuM ja phaLa che. etadrahitaM tu tathA, tattvAbhyAsAtparArthakAryava / sadbodhamAtrameva hi, ciMtta niSpannayogAnAm // 1 // nipagI jIvenuM citta bAhyadaSTie macAdithI rahita hovA chatAM paNa tatvanA abhyAsanAM kAraNe sabaMdha mAtra hovA chatAM popakAramaya hoya che. maitryAdiyuktaM viSayeSu cetaH, prabhAvavadvairyasamanvitaM ca / / dvandvairadhRSyatvamabhISTalAbho, janapriyatvaM ca tathAparaM syAt // -zrI upAdhyAyajI mahArAjakRtaTIkA SoDazaka-13 zloka-12 (megyAdinA viSayabhUta) jIvAda viSayamAM egIonuM citta mithyAdithI yukta hoya che. tathA prabhAva dhIratAthI yukta hoya che. rAga-dveSAdi dvothI rahita hoya che. ane teone ISTa vastune lAbha ane janapriyatA viziSTa hoya che. anjhappAbAheNaM, visayavivegaM ao muNI viti / jatto hu dhammavAo Na sukkavAo vinAo va // 105 / / TIkA- adhyAtmAvAdhena svaparamatamainyAdisamanvitaM, zubhAzayA'vicchedena viSayavivekaM kartavyam / sAdhUnAM mAdhyasthyapradhAnatvAt , zubhAnubandhitvAcca sAdhUnAM prayatnasya / -u, zrI yazovijayajI mahArAjA-dharmaparIkSA adhyAtmanI bAdhA na Ave eTale ke, svamata-paramata viSe mithyAdithI yukta citta dvArA zubha-Azayane cheda na thAya te rIte viSayane viveka karavuM joIe ane te ja dharmavAda kahevAya. bAkInA zreSTha vAda-vivAda che. kemake sAdhuo mAdhyayyapradhAna hoya che. ane temane prayatna zubhAnubaMdhi hoya che. bhAvArtha- ahIM, adhyAtmaciMtanane paramajJAna kahyuM che. emAMthI ja virati ane samatAnI utpatti kahI che. te adhyAtmane bAdha na pahoMce tevI rIte ja dharmavAdane viSe yatna karavAnuM kahyuM che. sva-paramata viSe maigyAdi samanvita zubhAzayane ahIM adhyAtmazabdathI saMbodhana karyuM che.
Page #769
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrvAcAryonAM vacanAmRta 733 cittaprAsAda mATe megAdi bhAvanAonA abhyAsanI agatyatA. maitrI-hA-vitarelA suvAvapuSpApuvizALa mAvanAraMthirakavAna | -zrI pAtaMjala yogadarzana 1-32 sukhI, duHkhI, punyazALI ane pApI cha viSe anukrame maitrI-karuNA-prameha ane upekSA bhAvanAthI cittanI prasannatA utpanna thAya che. vivekI AtmAone vizeSa prakAre miyAdi citarUpa adhyAtma hoya che ema jaNAvatAM A kalekamAM kahyuM che ke vivekano vizeSeNa, bhavatyetad yathAgamam / tathA gaMbhIracittasya, samyagmArgAnusAriNaH // 1 // -zrI goviMdu kojha-4 03 vivekI, mArgonusArI ane gaMbhIra cittavALA jIvane, vizeSa karIne AgamAnusArI adhyAtma hoya che. adhyAtma eTale mithyAdi ciMtana. hetumasya paraM bhAvaM, saccAdyAgo-nivartanam / pradhAnakarUNArUpaM, buvrate sUkSmadarzinaH // 418 // -zrI govindu chuM. 72/4 pApasthAnamAMthI nivRtti mATe pradhAnabhAva karUNA che. tenAthI prANIonuM pApa dUra thAya che. ema jJAnI puruSo kahe che. sAdhupuruSanA aMtaHkaraNamAM jema dhati, zraddhA, medhA, anuprekSA, vividiSA, vijJapti Adi hoya che tema maitrI, karUNA, muditA, upekSA Adi paNa hoya che ema ahIM kahyuM che tathA gADhAnuraktamantaraGgAmantaHpuraM yatasteSAM bhagavatAM saMtoSadAyinI dhRtisuMdarI, virati zraddhA, gAAtiiffI suvAsa, nivaLavAra vinivivA, movidhaayinii vijJaptiH, sadbodhakAriNI medhA, pramodAtirekanimittamanuprekSA, anukUlacAriNI maitrI, akAraNavatsalA karUNA, sadAnandadAyinI muditA, sarvodvega-vighAtinI upekSA iti -zrI upamiti bhavamapaMcA kathA-pR. 516-517 sAdhupuruSane aMtaraMga aMtApura atyaMta anurata hoya che. temane dhatisuMdarI saMteSa Ape che. zraddhA cittanI prasannatA Ape che. sukhAsika AhAda Ape che.
Page #770
--------------------------------------------------------------------------
________________ 734 Atma-hatyAnane pAye jIjJAsA nivaNanuM (zAMtinu) kAraNa bane che. jJapti (jJAna) e pramAka Ape che. buddhi baMdha karAve che. ane anuprekSA atyaMta AnaMdane utpanna kare che. mitrI anukULa cAle che. karuNA vAtsalyavaMta rahe che. muditA sadA AnaMdane ApanArI bane che ane upekSA sarva udvegane nAza kare che. ekamapi jinavacanAd yasmAnirvAhakaM padaM bhavati / zrayante cA'nantAH sAmAyikamAtrapadasiddhAH // 27 // zrI taravArtharimA-kora-27 jinavacanamAMthI uddhaveluM eka paNa pada sArI rIte grahaNa kareluM uttarottara jJAnanuM kAraNa banIne bhavanitAraka thaI zake che. eka "sAmAyika padane mAtra bhAvathI grahaNa karanAra ananta AtmAo siddhi pAmyA che. [ahiM "sAmAyika Atmopamya bhAvane ja paryAya zabda che.] azeSaguNenI siddhi mATe anukaMpA dayAdinuM pAlana karavA mATe ahiM vidhAna che. tamhA sattaNurUvaM, aNukaMpAsaMgaeNaM dhammeNaM / / aNuvidiyame, runniA resakuLasiddhi -dAnavizi-yA-20 bhavya ane zakti anusAra anukaMpA sahita dAnadharmanuM pAlana karavuM joIe. enAthI ja zeSaguNanI prApti thAya che. samatAnuM svarUpa savve jIvA paramAhammiyA // - zrI rAtri sUtra-a. 4. sarva jIvo parama dharmavALA che. eTale sukhanI IcchA ane duHkhanA vALa che. gharamAmiyA" padathI sarva jI sukhanA arthI ane duHkhanA SI che. ema kahIne te ane kadApi duHkha thAya nahi, ane sarva jIvone sukha thAya e rIte vartavAnuM zArAmAM vidhAna karyuM che. traNa-sthAvadi bheTavALA sarvachamAM sukha-priyatnAdi dharmo Atmatulya che. ema samajI sarvajIva sAthe Atmatulya pariNatine keLavavI te samatA kahevAya che. vizvajantuSu yadi kSaNamekaM sAmyato bhanasi mAnasamaitrIm / tatsukha paramamatraparatrApyanuSe na yadabhUttava jAtu // 5 //
Page #771
--------------------------------------------------------------------------
________________ 735 pUrvAcAryonAM vacanAmRta kSaNavAra paNa vizvanA jaMtuo pratye maitrIbhAvanuM sevana thAya te bhavacakamAM kadI paNa prApta na thayuM hoya tevA paramasukhane anubhava thAya che (ema zrI munisuMdarasUri kahe che.) bhajasva maMtrI jagadaGgirAziSu, pramodamAtman ! guNiSu tvazeSataH / bhavAtidIneSu kRpArasaM sadA'pyudAsavRtti khalu nirguNeSvapi // 10 // he jIva! jagatanA prANImAtramAM maitrIne bhAja, guNavALA dareka jIvamAM pratane dhAraNa kara, bhavanA dukhathI dIna (jIva)mAM sadA karuNAsane ane nirgamAM udAsavRttine dhAraNa kara. maicyAdi-svarUpaM caivam maitrI parasmin hitadhIH samagre, bhavetpramodo guNapakSapAtaH / kRpA bhavAttai pratikartumIho-pekSA ca mAdhyasthyamAryadoSe // 11 // - adhyAtma TU-jI. pa-10-17 megyAdinuM svarUpa A pramANe che. bIjA jIvanA hitane vicAra te maitrI, guNapakSapAta te prameha, saMsAramAM duHkhI chanA duHkhane dUra karavAnI IcchA te karuNA ane jenA DeSa dUra thaI zake tema nathI tevA chevonI upekSA te mAyazya. bADhA-abhyatara zatruone jItavA mATe sarva prANIone viSe dayA, mitrI Adi guNenuM sevana karavA ahIM pharamAvyuM che. dayAGgAnA sadA sevyA, sarvakAmaphalapradA / sevitA'sau karotyAzu, mAnasaM karUNAmayam // 261 // Icchita phaLane ApanArI dayArUpI nI sadA sevA karavI joIe. ane tenI sevAthI mana karuNAmaya bane che. maivyaGganA sadopAsyA, hRdayAnandakAriNI / yo vidhatte kRtopAsti-zcittaM vidveSavarjitam // 262 // hadayane AnaMda karanArI mitrIrUpI cInI sadA sevA karavAmAM Ave te te cittanA viSane dUra kare che. sarve sattve dayA maitrI, yaH karoti sumAnasaH / jayatyasAvarIn sarvAn , bAhyabhyantarasaMsthitAn // 263 //
Page #772
--------------------------------------------------------------------------
________________ 736 Atma-thAnane pAye je sujJa mANasa sarva prANIomAM dayA ane maitrIne kare che, te pitAnA bAhA ane abhyantara sarva zatrune jItI le che. prajJA mudA ca maitrI ca, samatA karUNA kSamA / / samyaktvasahitAH sevyAH, siddhisaudha-sukhapradAH // 270 // -tattvAmRta sabhya sahita sevavAmAM AvelI prajJA, prameha, maitrI, samatA, karuNA, kSamA Adi guNe siddhi mahelanA sukhane Ape che. che mithyAdi vAsanAthI mudita cittavALA puruSone siddhivadhU svayaM varavA Ave che ema ahiM kahyuM che. avadhatse yathA mRDha ! lalanAlalite manaH / maitryAdiSu tathA ghehi vidhehi hitamAtmanaH // 78 // maizyAdi-vAsanAmoda-suramIkRta-diGgamukham / pumAMsaM dhruvamAyAti, siddhibhRgAMganA svayam // 98 // -zrI vinAri vinita-zAsita. he mUDha! cInI ceSTAomAM manane sthira kare che tene badale mithyAdimAM manane sthira karIne AtmAnuM hita kara. maitryAdinI vAsanAonI sugaMdhathI dizAone sugaMdhita karanAra puruSanI pAse siddhirUpI bhamarI sAmethI Ave che. samyagadarzananI sAthe zama-savegAdinI jema maitrI, muditA Adi bhA rahelA che. ema ahIM kahyuM che. gRhIdharmanI sAthe sadaguNaratatA ane yatidhamanI sAthe sadabhAva saritA samyagdarzana vaDe joDAyelA che, ema paNa kahyuM che. yAtveSA dRzyate vatsa ! zubhavarNA manoharA / thazaiva sahmA, suSTima vikatA 20LA iyaM hi jainalokAnAM, sanmArge vIryazAlinI / cittasthairyakarI jJeyA vidhinA paryupAsitA // 208 // vAti. ma. .. pR. 152 4TI pa2-12. he vatsa! je A rUpavAna ane manohara strI dekhAya che. te A (samyakdazana)nI sudaSTi nAmanI prakhyAta rahI che, parAkramI evI te ramInI vidhipUrvaka upAsanA karavAmAM Ave te, jenalekene sanmArgamAM cittanI sthiratA utpanna karAve che. X
Page #773
--------------------------------------------------------------------------
________________ 737 pUrvAcAryonAM vacanAmRta paramasukhanI prApti mATe anya anya upAyanI jema maitrI Adi bhAvane paNa ahiM batAvyA che. cittarakSopadezaH yadedaM niHspRhaM bhUtvA, parityajya bahi-bhramam / sthira saMpatsyate cittaM, tadA te paramaM sukham // 535 // A citta jyAre bahAra bhamavAnuM tajIne, nispRha thaIne, sthira thaze tyAre tane parama sukha thaze. bhakte stotari kopAndhe, nindAkartari cotthite / yadA samaM bhaveccittaM,tadA te paramaM sukham // 536 // bhakta, stutikaranAra, krodhI, niMdA karanAra sAme Ave tyAre citta je samabhAvamAM 2the, tyAre tane 52ma su5 thaze. svajane snehasambaddhe, ripuvarge'pakAriNi / syAttatyaM te yadA cittaM, tadA te paramaM sukham // 537 // vajana, nehI, zatru ane apakArI upara samAna citta thaze tyAre tane parama sukha thaze. zabdAdiviSayagrAme, sundare'sundare'pi ca / ekAkAraM yadA cittaM, tadA te paramaM sukham // 538 // suMdara ke asuMdara zabdAdi pAMca viSayanA samUhamAM jayAre mana samabhAvavALuM thaze tyAre tane paramasukha thaze. __ gozIrSacandanAlepi-vAsIcchedakayoryadA / abhinnacittavRttiH syAttadA te paramaM sukham // 539 // gozISa caMdanano lepa karanAra, ke kuhADAthI chedanAra upara samAna cittavRtti thaze tyAre tane parama sukha thaze. sAMsArikapadArtheSu, jalakalpeSu te yadA / azliSTa cittapA syAttadA te paramaM sukham // 540 // pANI jevA sAMsArika padArthomAM jyAre tArU manarUpI kamaLa coTaze nahi tyAre tane parama sukha thaze. dRSTeSUddAmalAvaNyavandhurAGgeSu yoSitAm / nirvikAra' yadA cittaM, tadA te paramaM sukham // 561 // bhA. 3
Page #774
--------------------------------------------------------------------------
________________ 738 mAtma-thAnane pAyo atyaMta lAvaNyathI suMdara strIonA aMge pAMga jevA chatAM paNa jyAre citta nirvikArI banaze tyAre tane parama sukha thaze. ___ yadAsattvaikasAratvAdarthakAmaparAGmukham / dharme rataM bhaveccittaM, tadA te parama sukham // 562 // jayAre sAtvika banIne, arthakAmathI pazamukha evuM citta, dharmamAM 2kta banaze tyAre tane paramasukha thaze. rajastamovinimuktaM, stimitodadhisannibham / niSkallolaM yadA cittaM, tadA te paramaM sukham // 563 // rajoguNa-tamoguNathI rahita, zAMta samudra jevuM nistaraga citta thaze tyAre tane paramasukha thaze. maitrIkAruNyamAdhyasthya-pramododdAmabhAvanam / yadA mokSakatAnaM tat , tadA te parama sukham // 564 // -upamitI prastAva-7 pR. 656. matrI-karuNA-mAyazya ane pramehanI atyaMta bhAvanAthI yukta banIne citta jyAre mANamAM ekatAna banaze tyAre tane paramasukha thaze. adhyavasAyarUpI mahAdane svaccha karavA mATe maMtrI, muditA Adi bhAvanAone pravartAvavA ahIM upadeza karyo che. itazca tatra yAtasya, tava vatsa ! bhaviSyati / pAlitasyAsya rAjyasya, paripUrNa phalaM ghuvam // 606 // sarvAdhArA punasteSAM, cittavRtti-mahAhavI / pazcime tAmatikramya, bhAge puryasti nivRttiH // 607 // tasyAM ca prepsunA sevya-stvayaudAsInyanAmakaH / rAjAddhvA samatAyoganalikA dattadRSTinA // 608 // tatrAspRSTe mahAmohAdibhiste vrajataH sataH / AdAvevAdhyavasAyAbhidhAno'sti mahAha daH // 609 //
Page #775
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrvAcAryonAM vacanAmRta 739 puSNAti sa mahAmohasainyaM paMkena kazmalaH / prasAditastu cAritradharmasenyaM svabhAvataH // 610 // tatazca kArya yo yatra, kuzalastatra taM sudhIH / niyujIteti bhavatA. taM prasAdayituM hU dam // 611 // catasro'pi mahAdevyo, niyojyAstatra karmaThAH / upekSA karuNA maitrI, muditAkhyA narottama ! // 612 // -35miti-thA-sArodvAra-9. rU. .-6. A bAju tyAM javAthI he vatsa! tane pAlana karelA rAjyanuM paripUrNa phala maLaze. te sarvanA AdhArarUpa cittavRtti mahATavI che. tene pazcima bhAge nivRtti nagarI che. te nagarImAM javAnI IcchAvALAe, barobara daSTi rAkhIne udAsIna bhAvanI sevA karavI ane tene mukhya mArga samatAganI nAla che. mahAme hAdithI sparzAyA vagara te nalIkAmAM jatAM prArambhamAM ja adhyavasAya nAmane moTo hada=sarevara Ave che. te saravara je kAdavathI DohaLAI jAya te mahAmahanA sainyane paSe che ane prasanna baneluM sarovara svabhAvathI cAritradharmanA sainyane piSe che. tethI A hRdane prasanna karavA mATe, buddhimAna-kuzala puruSoe te sarovaranI aMdara zAMti lAvavA mATe mitrI, karuNA, upekSA ane muditA nAmanI kAryakuzaLa devIone nimavI joIe. sadAgamanA prabhAve kSAtyAdi kanyAonI sAthe, tathA mithyAdi kanyAonI sAthe paNa vivAha thayAnuM ahIM varNana che. dharmeNa nirmitaM tatra, vahnikuNDaM svatejasA / jajJe purodhAH sadbodhaH, karmANi samidho hutAH // 261 / / tataH sadAgama-jyotiSikeNAI vidhApatiH / kSAntyAdikanyakodvAI, tuSTAstatvitaro'khilAH // 262 // tathA zubhapariNAma-tanayA aparA api / tanniSprakampatAjAtA, mayA bahvayo vivAhitAH // 263 // ctA tA kRti zraddhA-sevA-vividviSA-vAra ! maitrI-kavitoSA-vijJapti-vijA raddaSTa
Page #776
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ge Atma-utthAnane pAyA tatastena svabhAryANAM, vRndena saha lIlayA / atyarthaM nirbharIbhUtA, lalato me sukhAsikA // 265 / / -3pamitikathA-sArodvAra-A. 8 pR. 282. dharmarAjAe pitAnA tejathI lagna mATe agnikuMDa banAvyo ane sadabedharUpI puhite temAM kamarUpa lAkaDA hemyA. sahAgama nAmanA jotiSIe mAre kSAtyAdi kanyAo sAthe vivAha karyo. badhA leke khuza thayA. pachI zubha pariNAma ane niSpakaMpatA Avi rAjA-rANIonI dhati, zraddhA, medhA, vividISA, sukhA, mitrI, muditA, upekSA, vijJapti Adi bIjI paNa kanyAonI sAthe vivAha karyo. te mArI potAnI bhArthIonA samUhanI sAthe lIlApUrvaka kaDA karatAM evA mane atyaMta sukhAsikA utpanna thaI. ahIM paNa samyagdarzananI sAthe mithyAdi bhAvanAone saMbaMdha batAvyA che. "sa -rzana-nAmA pahRttama" sajU-rzana-nAmAthuM, pitra 2 paripAi mahattamo'nayoryogyazcakre vakretarAzayaH // 1350 // etau nA'nena rahito, dRzyete ca kadAcana / arthakAzana, nayane tenA thI zarU etau pravardhayatyeSa, vatsalo nikaTasthitaH / saptatattvazucizraddhAsudhApAnanirantaram // 1352 // zamasaMveganirveda-kRpA''stikyayutaM janam / authI moTA-mAdAra rolyANa rUparA -vairAyaphrAtA-ta. s. p. 201. pitAe A benA paripAlana mATe, samyagdarzana nAmanA sarala ane egya vaDIlanI sthApanA karI. A baMne samyagdarzana rahita kadI hoya ja nahi. padArthane dekhADanAra be AMkha jema teja vinA na rahI zake te rIte. vAtsalyavALuM A samyagdarzana pAse rahIne, sAta tAva uparanI pavitra zraddhArUpI amRtapAna vaDe niraMtara puSTa kare che. ane A samyagazana, zama-saMvega-niveda-upA-AstiSa-maitrI-pramoda-karuNAmAdhyayathI yukta kare che.
Page #777
--------------------------------------------------------------------------
________________ 741 pUrvAcAryonAM vacanAmRta ahIM paNa samyagdarzananI sAthe mithyAdine saMbaMdha batAvyuM che. vimalane jAtismaraNa jJAna thAya che tyAre tenA mananA pariNAma kevA thAya che tenuM varNana 'vimalasya jAtismaraNam' rabhitaM darzanenAntaH, sadanuSThAnamAdRtam / sadbhAvairbhAvitazcAtmA, maitrIpAtrIkRtA matiH // 135 // aGgAGgibhAvaM nItaca, pramodo guNazAliSu / klizyamAneSu kAruNyaM, duSTe copekSaNaM dhRtam / / 136 // audAsInya sthirIbhUtaM, zamaH pariNatastarAm / saMvegaH saMstutaH sphIto, bhavanirvedacArimA // 137 // -vairAgnadAtA ta. 6, pR. 220 ' samyagdarzana vaDe karIne aMtaHkaraNa raMjIta bane che. sadanuSThAnamAM Adara utpanna thAya che. AtmA. saddabhAvathI bhAvita bane che. buddhi, maitrIne pAtra bane che. guNI vyaktio upara pramoda, dAkhI uparanI karuNa ane duSTa vyakti uparanI upekSA-e AtmAmAM ekameka bane che. udAsInatA sthira bane che. samatA atyaMta pariNata thAya che. saMvega paricita bane che ane bhavanirveda spaSTa bane che. ahIM paNa zraddhA, medhA, prati AdinI jema cittane prasAda karanAra maitrI Adi priyAganuM varNana che. saMtoSa vRtti vanI, zraddhA vikasarata | sukhAsikA''hadakarI, hitA vividiSA sadA // 464 // vijJaptiH pATavAdhAtrI, medhA sadbodhakAriNI / naizcintyakRdanuprekSA, maMtrI cittAnuvartinI // 465 // karuNA vatsalA''kAlaM, muditAntaHprasAdakRt / upekSodvegahantrI cetyeSa teSAM priyAMgaNaH // 466 / / -vairAgyavatratA-ta. 6 pR. 232. dhatirUpI patnI saMtoSa Ape che. zraddhA cittanI prasannatA kare che. sukhAsikA AhalAdane kare che. jIjJAsA hitakArI bane che. ane vijJapti kuzala-dhAtrI bane che. medhA sabaMdhane kare che. anuprekSA nizcitatA utpanna kare che. maMtrI cittane anusare che. karuNA te hamezA vAtsalyavALI rahe che. muditA cittane prasanna karanArI bane che. upekSA cittanA udvegane haNe che. A teone priyAgaNa hoya che.
Page #778
--------------------------------------------------------------------------
________________ 742 Atma-hatyAnano pAyo maitrI Adi jala vaDe bhavabhramaNane zrama, krodharUpI tApa ane tRNurUpI tRSA dUra thAya che ema ahIM kahyuM che. asti pazcimadiga-bhAge, sthitA'tItya mahATavIm / tava rAjyaphalaM pUrNa, tAM prAptasya bhaviSyati // 465 // tasyAmeva tvayAtatra, gantavyamavilambinA / odAsinyAbhidhakahA-rAjamArgamamuzcatA // 466 // AyAnti vi vidhAstatrAzayasthAnajalAzrayAH / tadbhAvavArikaluSaM, na peyaM rogavRddhikat // 467 // maitrIpramodakAruNyamAdhyasthya nirmalIkRtam / peyaM ca tad yathA tApaH, zramastRSNA ca hIyate // 468 // -vairAgajAsratA-ta, 7. p. mahAvIne oLaMgIne pazcima dizAmAM (nivRttinagara) che. tene prApta karIne, rAjyanuM saMpUrNa phala tane maLaze. audAsInya nAmanA rAjamAne cheDayA vinA jhaDapathI tyAM tAre javuM. tyAM Azaya sthAnarUpI ghaNA saravare Avaze. tenuM vicArathI kaluSita baneluM pANI, regavati karanAra hevAthI pIvuM nahi mitrI-ameda-karuNA ane mAdhyasthathI te pANIne nirmala karIne pIvuM tethI tApa, zrama ane tarasa dUra thaze. kSamA mATe prANI mAtra upara prayatnapUvaka maitrIne bhAvavAnuM ahIM varNana che. prAha kandamuni thA !, yuSmadAjJAvazaMvadaH / ayamasti vadantvasya, tallAbhApayikAn guNAn / / 367 // babhASe bhagavAnArya ! kSAntiM samabhikAMkSatA / maitrI samastasattveSu, bhAvanIyA prayatnataH // 368 // - rAjapatrutA-. 1 pR. 20. kadamunie kahyuM ke, "he nAtha! tamArI AjJAne huM vaza chuM. mATe tene (kSamAnAM) lAbhanA upAyabhUta guNane kaho." bhagavAne kahyuM ke, "he bhadra! kSAntinI IcchA hoya te samasta prANIone viSe prayatnapUrvaka mitrIne bhAvita karavI. *
Page #779
--------------------------------------------------------------------------
________________ 743 pUrvAcAryonAM vacanAmRto ahIM paNa bhAnyAdi sAthe vyAdinuM sAhacarya varNaveluM che. zAntirdayA ca ye kAnte, mRdutA satyate ca ye / RjutAcaurate ye ca, ye brahmaratimuktate / / 891 // vidyAnirIhate ye ca, yacca lInaM purA sthitam / sainyaM cAritradharmAdyaM, tat sarva pArzvameSyati // 892 // priyAzcAnyA dhRtiH zraddhA, medhA vividiSA sukhA / maitrIpramuditopekSAvijJaptikaruNAdikAH // 893 // sukha tasya pradAsyanti, bhAvarAjyaM sa lapsyate / kariSyati guNaiH zubhaizcittavRti sunirmalAm // 894 // -vairAgyakalpalatA sta. 9 pR. 229 &bhA-yA-mRtA-satyatA-saratA-yauryatA-prati-mutatA-vidhA-nirIkSatA Adi je guNe DhaMkAyelA che, te guNethI yukta evuM cAritradharmanuM sainya tArI bAjumAM Avaze. bhanya55 pati-zraddhA-pA- viSA -supA-maitrI, prabhuhitA, apekSA, vijJapti vagere guNe tane sukha Apaze ane bhAvarAjyane prApta karAvaze tathA zubha guNe vaDe cittavRttine nirmaLa karaze. tIthakara bhagavaMtanA jIvananI karuNadi bhAvanA ane parArtha vyasanItaani sa na che..' mohandhakAragahane, saMsAre duHkhitA bata / sattvAH parimramantyuccaiH satyasmin dharmatejasi // 285 / / ahametAnataH kRcchrAdyathAyoga kathaMcana / anenottArayAmIti, varabodhisamanvitaH // 286 // karuNAdiguNopetaH, parArthavyasanI sadA / tathaiva cepTate dhImAna , vardhamAnamahodayaH // 287 // tattatkalyANayogena, kurvan sattvArthameva saH / tIrthakRttvamavApnoti, paraM sattvArthasAdhanam // 288 // -yogabindu grantha.
Page #780
--------------------------------------------------------------------------
________________ 744 Atma-utthAnano pAyo mehAnvakArarUpI gahana saMsAramAM dAkhI evA prANIo dharmarUpI tejanI hAjarI hovA chatAM paNa bhame che. mATe huM A jIvone A dukhamAMthI te-te jIvanI gyatA mujaba tArUM" e bhAvanAthI varabedhithI yukta, karuNAdi guNethI saMpanna, sadA parArthavyasanI evA te buddhimAna jIva, vadhatA udayapUrvaka te pramANe ceSTA kare che. ane te te rIte bIjAnuM kalyANa karavA dvArA zreSTha parepakAranuM sAdhana, tIrthaMkarapaNuM prApta kare che. | sarva bhUtenI sAthe mitrI e pratikramaNa AvazyakanuM eka parama aMga che ema ahIM kahyuM che. khAmemi savvajIve, savve jIvA khamantu me / mittI me savvabhUesu, vera majjha na keNai // TIkA-kSamayAmi sarvajIvAn , ananta bhaveSvapyajJAnamohAvRttena yA teSAM kRtA pIDA tayorapagamAt marSayAmi, sarve jIvAH kSAmyantu me duzceSTitaM, atra hetumAha-maMtrI me sarva-bhUteSu vairaM mama na kenacit , ko'rtha ? mokSalAbhahetubhistAn sarvAn svazaktyA lambhayAmi, na ca keSAMcit vighnakRtAmapi vidhAte varte'hamiti / vairaM hi bhUribhavaparamparAnuyAyi kamaDhabharubhUtyAdInAmiveti -dharmasaMprad pR. 232. anaMta bhavamAM, ajJAna ane mehathI meM je je jIvone trAsa Apela che, te sarvane huM khAvuM chuM. sarva jIvo mane mAphI Apaze. pote emane khamAve te barAbara che paraMtu anya sarva jIva prati khamAvavAnuM je kahe che temAM mukhya hetu e che ke, mArA taraphanA vaira-vidha nimitte teone karmabaMdha na thAo. ema kAruNyabhAvanA jAhera karavAnI che. kAraNa ke mane sarva prANIomAM maitrIbhAva che. keInI sAthe paNa vaira virodha nathI. A pramANe belavAmAM Azaya e che, ke-huM pite te vaira virodhane tyAga karIne muktisukha prApta karUM. paraMtu anya sarva ne paNa mekSasAdhaka hetuomAM jeDI mane lAbha apAvuM. mArA mokSamArgamAM koI vighAta kare te paNa huM tene vighAta na karuM. keI niMdA kare te paNa huM TheSa nahi karuM. -artha dIpikA-pR. 263. ahIM paNa vera ane zreSane nivAravA mATe sarvabhUtenI sAthe maitrIbhAvanAnuM tathA sarva jIvonI mApayatanI hitacita karavAnuM vidhAna che.
Page #781
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrvAcAryonAM vacanAmRta 745 azubha dhyAnathI nivRta thaI zubhadhyAnamAM praveza karavA mATe dvAra tulya maigyAdi bhAvanAone ahIM varNavI che. mA kArSIt ko'pi pApAni, mA ca bhUt ko'pi duHkhitaH / mucyatAM jagadapyeSA, matimaMtrI nigadyate // 218 // kaI jIva pApa na kare, keI chava duHkhI na thAo, samasta jagata mokSane pAme e buddhine mitrI kahevAya che. apAstAzeSadoSANAM, vastutattvAvalokinAm / guNeSu pakSapAto yaH, sa pramodaH prakIrtitaH // 219 // saMpUrNa doSathI mukta, vastu tavanA jANa evA jInA guNemAM je pakSapAta te pramoda kahevAya che. dIneSvArteSu mIteSu, yAcamAneSu jIvitam / pratikAraparAbuddhiH, kArUNyamabhidhIyate // 220 // dIna-duHkhI, bhayabhIta, jIvananI yAcanA karanArA te te nA dAkhane pratikAra karavAnI buddhi te karuNA kahevAya che. krUrakarmasu niHzaMkaM, devatAgurUnidiSu / AtmazaMsiSu yopekSA, tanmAdhyasthyamudIrItam // 22 // kura karmamAM nika, devagurunA niMdaka, AtmaprazaMsA karanArA cha pratye je upekSA te mAyastha kahevAya che. AtmAnaM bhAvayannAbhirbhAvanAbhirmahAmatiH / truTitAmapi saMghatte, vizuddhAM dhyAnasaMtatim // 222 // gazAstra prakAza-4 A bhAvanAo vaDe AtmAne bhAvita karate buddhimAna puruSa tuTelI dhyAna paraMparAne sAMdhI le che. nanu kriyAmAtramapyAjJAbahumAnazUnyAnAM kathaM jJAyate ityAzaMkyAha- kiriyAmettaM tu iha', jAyati laddhAdavekkhayAe'pi gurUlAghavAdisannANavajjiyaM pAyamiyaresi // 241 // TIkA-kriyAmAtraM punaraktarUpamiha-dUrabhavyeSvabhavyeSu ca jAyate labdhyAdyapekSayAdi iha ca labdhirvastrapAtrakIyAMdilAbhalakSaNA gRhyate, Adi zabdAt svajanAdhavirodhakula mA. 84
Page #782
--------------------------------------------------------------------------
________________ 741 Atma-hatyAnane pAye lajjAdigrahaH tAnyapekSya syAt / gurulAghavAdisaMjJAnavarjitaM guNadoSayoH pravRttau gurUlAghavamAdizabdAt satvAdiSu maiyAdi bhAvagrahasteSu yatsaMjJAnaM zuddhaM saMvedanaM rUpaM tena vinirmuktaM prAyo bAhulyenetareSAM zuddhAjJAbahumAnavihInAnAmiti // -upadezapada gAthA 241. pR. 174. prazna - AjJA-bahumAnathI zunyajImAM kriyA mAtra paNa che te kema jaNAya? uttara:- ahIM bIjAmAM kriyAmAtra labdhi AdinI apekSAe jaNAya che. paNa te kriyA gulAghavAdinA jJAna vinAnI hoya che. tyAM Adi zabathI mithyAdibhAva vinAnI hoya che ema levAnuM che. ahIM AjJA-bahumAna zUnya ane megyAdinuM zuddha saMvedana na hoya ema kahyuM che. arthAt bhaiyAhinu sana...mAjhA mAnAne sU5537. R ahIM megyAdi bhAvathI saMyukta evA adhyAtma vaDe zUnya anuSThAnene zarIranA mela tulya kahyAM che. kiyA samAna chatAM abhavya, dUrabhavyAdina bheda, bhAvanAnI zuddhi upara avalaMbe che ema jaNAvatAM kahe che ke tullAe kiriyAe abhavva-darabhavvamAi jIvANaM / dhammaTThANavisuddhI emeva havei iphalA // 367 // dUrabhavyaabhavya AdinI tulyakriyA hovA chatAM paNa zuddha buddhivALAnI dharmasthAnanI vizuddhi maithyAdi bhAvanAnA kAraNe Iphala ApanArI thAya che. ajjhappamUlabaddhaM ittoguThANamo sayaM viti / tucchamalatullamaNANaM, aNNe'jjhappasatthaNNU // 368 // TIkA- ihAdhyAtmalakSaNamitthamavaseyaM aucityAd vRttayuktazca vacanAt tattvaciMtanam / / mainyAdibhAvasaMyuktamadhjAtma tadvido viduH // 1 // iti tato'dhyAtmamevamUlaM tena badamAyacIkRtamadhyAtmamUlabaddhaM ato bhUmikA zuddhAvevAnuSThAnasyeSTaphalatvAddhetoryadanuSThAnaM paramArthatastadanuSThAnaM buvate, tucchamala-tulyamasArazarIra lagnamalasadRzamanyadadhyAtmamUlabaMdhavikalamanye'pi tIrthAntarIyA adhyAtmazAstrajJA buvntiiti|
Page #783
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrvAcAryAMnAM vacanAmRta yadeSAdhyAtmabandhapradhAnamanuSThAnaM, tadeva bhagavyAdhikSaya-kAraNatayA tatvato'nuSThAnaM / tadvilakSaNaM ca zarIrarUDharajorAzivat mAlinyakAritayA'tyanta tucchamanye'pi yogazAstravido vidyuH ||rUddA --pavezapatre rR. 220 gAthA-367-268 747 eTale anuSThAna adhyAtma yukta hAvuM joIe. ane adhyAtmanA artha aucityapUrNAMka ( eTale ke maigyAdi bhAvapUrvaka ) AgamAnusArI tattvaciMtana ane adhyAtmathI zUnya arthAt maigyAdi bhAva vinAnA anuSThAna zarIranA mela tulya che. X ahIM udAra Azaya mATe parIpakAranI AvazyakatA tathA bhAvavizuddhi mATe rIjhyAdi bhAvAnI AvazyakatA jaNAvatAM kahe che ke : sambhavati cAsyAM svopakAravat paropakAre'pi zaktiriti, nedAnIM yuktA kadayatA, kintu bhavitavyamudArAzayena paropakAra pUrvikaiva ca svopakArapravRttirudArAzayatAM khyApayatIti paropakAra evAditaH pravartitumucitam / --3ttarAdhyayana AyAtrAvRttau-pU. ra A sthitimAM svaupakAranI jema pApakAra mATe paNa zakti hoya che. mATe kRpaNutA karavI ceAgya nathI paNa udAra AzcayavALA banavuM joIe. pApakArapUrvakanI ja snApakAranI pravRtti ApaNAmAM rahelI udAratAne jaNAve che. mATe zarUAtamAM paropakAramAM ja pravRtti karavI joIe. khamAyaNAe palhIyaNabhAvaM jaNei palhAyaNabhAvamuvagae ya, savvapANabhUajIva - sattesu mittIbhAvaM uppAera, mittIbhAvamuvagae ya jIve bhAvavisohi kAraNa ninbhae mad - uttarAdhyayana 28 / 17 pR. 524 kSamApanAthI prasannatA utpanna thAya che. prasannatAthI sarva prANu-bhUta-jIva ane sattvamAM maitrIbhAva utpanna thAya che. maitrIbhAvane prApta thayelA jIva bhAva vizuddhi karIne niza yatAne pAme che. * maitrIbhAvathI rAgadveSanA vigamarUpa bhAvavizuddhi ane bhAvizuddhithI niyatA arthAt samasta bhaya hetunA abhAvanI prApti thAya che ema jaNAvatAM kahe che ke
Page #784
--------------------------------------------------------------------------
________________ 740 Atma-utthAnane pAye TIkA- sarvasattveSu maitrAmAvaM-parahita-cintA-lakSaNAmutpAdayati, tato maitrIbhAvamupagatazcApi jIvaH bhAvavizuddhi, rAgadveSavigamarUpAM kRtvA nirbhayaH iha lokAdibhayavikalo bhavati azeSabhayahetvabhAvAt zeSaM ca karma kSapayati // _ -- -uttarAdhyayanavRtiH pR. 589 parahita citAravarUpa sarva prANIomAM maitrIbhAva utpanna kare che. ane maitrIbhAvane pAmela chava, rAgadveSana vigamasvarUpa, bhAvavizuddhine pAmIne A leka ane paralokanA bhayathI rahita banIne nirbhaya bane che. tyArabAda saMpUrNa bhayane abhAva thavAthI bAkInA karmo paNa khapAvI de che. L bhAvasAmam-AovammeNa savvasattANa duHkhassa akaraNa, akaraNaM nAma pariharaNaM, sAmeNa tAva jinhAi-madhureNetyarthaH / ataH savvasattesu mahurabhAvattaNaM bhAvasAmaM / __ - AvazyakacUrNi- sAmAyika vyAkhyA pRSTha-606. bhAvasAya eTale madhura pariNAma vaDe AtmasamAna sarva sane duHkha na pamADavuM. arthAt dukhane nAza kare. anukaMpApravaNacitto jIvaH sAmAyika labhate, zubhapariNAmayuktatvAt / -Avazyaka-malayagiri-pR. 460 anukaMpAthI yukta cittavALo jIva, zubha pariNAmavALo thavAthI sAmAyikane pAme che. namaskAraH sAmAyikAGgAmeva / -mAvazyaka-malayagiri-pR.555 namaskAra e sAmAyikane ja aMga che. sAmAyikasya vivRtti kRtvA yadavAptamiha mayA kuzalaM tena khalu sarvaloko lamatAM sAmAyika paramam // -Avazyaka-malayagiri-pR. 589 sAmAyikanuM vivaraNa karIne je meM punya prApta karyuM. tenAthI savaka parama sAmAyikane pAme. ahIM prabhunI AjJAnA daza vizeSaNanuM varNana che. suniuNamaNAiniNaM, bhUyahi bhUyabhAvaNamaNagyaM / amiyamajitamahattha, mahANubhAvaM mahAvisayaM // 1 // -dhyAnazataka Avazyaka-(hAribhadrIya ) pR. 595
Page #785
--------------------------------------------------------------------------
________________ 745 pUrvAcAryonAM vacanAmRta AzAnA vizeSaNe - aniSa, malend, bhUtane ti 42nAra, satya nA, ni, bhAta, MOd, mahAna ma vANI, mahAna pravANI, mahAna viSayavANI (bhagavAna-1) mAjJA cha. jo samo savvabhUesu, tasesu thAvaresu a / tassa sAmAi hoi, ii kevalibhAsi // 798 // -hArimadrIya AvazyakavRtti pR. 329 je trasa ane sthAvara Adi sarva prANIomAM samAna che. tene sAmAyika prApta thAya che. e pramANe kevaLajJAnIo kahe che. yaH samaH madhyasthaH AtmAnamiva paraM pazyatItyarthaH / sama eTale madhyastha, AtmAnI jema parane jue. jo samo savvabhUesu / yaH samaH sarvatra maitrIbhAvAt tulyaH / ___-anuyogadvAra malladhArIya TIkA pR. 236 je sarva prANIomAM samAna hoya arthAt sarva prANIone viSe maitrIbhAvathI yukta hoya. uktabhedAnAmetAsAM maicyAdInAM yathAkramaM pariNamamAnAnaM vizuddhasvabhAvAnAmeva adhyAtmopayoga iti phaladvArA darzayannAha sukhiSvID duHkhitopekSAM puNyadveSamarmiSu / rAgadveSo tyajannatA labdhvA'dhyAtma samAzrayaH // 7 // TIkA-sukhIti-sukhidhvIyAM na tu sAdhvenAM sukhitvamiti maitrIM / duHkhitAnAmupekSAM, na tu kathaM nu nAma eteSAM duHkhavimuktiH syAditi kRpAM / puNye, prANinAM sukRte dveSaM na tu tadanumodanena harSe / adharmiSu rAgadveSo na tu upekSAM / tyajan-pariharan etAH pariNatizuddhA maivyAdyA labdhvA adhyAtma samAzrayet / niSpannayogAnAM hi maitryAdirahitaM sabdoghameva svabhAvataH parArthasAraM cittaM / yogAraMbhakANAM tvabhyAsAdeva sukhISvIrSyAdityAgena maitryAdivizuddhiriti, taduktam etAH khalvabhyAsAt krameNavacanAnusAriNAM puMsAM / sadvRttAnAM satataM zrAdAnAM pariNamantmuccaiH // tatazca nirupAyoDadhyAtmalAma iti sthitam // -dvAtriMzikA 18 yogabheda. pR. 109 zlo. 7
Page #786
--------------------------------------------------------------------------
________________ 750 Atma-utthAnane pAye vizuddha svabhAvavALA kahelA maicAribhAve, jema jema kimazaH pariNAma pAme, tema tema adhyAtmane upayoga kevI rIte thAya te phaladvArA dekhADatAM kahe che ke sukhI pratye IrSA, dukhI pratye upekSA, punyazALI pratye dveSa ane adharma pratye rAgadveSa cheDIne A maitryAdine prApta karavA dvArA adhyAtmane prApta kare che. TIkAne artha:- sukhI pratye IrSA kare paNa A sukhI che, sAruM che evI maitrI na kare. dukhI pratye upekSA kare paNa A bIcArA duHkhanuM dukha kema dUra thAya tevI karuNuM na kare. prANInA sukRtamAM cheSa kare paNa anumehanA dvArA harSa na kare. adharmImAM rAgadveSa kare paNa upekSA na kare. AvI sthitine choDate, pariNatithI zuddha maigyAdine prApta karIne adhyAtmane prApta kare che. niSNanagIonuM citta te maitryAdithI rahita hovA chatAM paNa eTale ke sakriya maMtrI na hovA chatAM paNa saddoSamaya (jJAnamaya) citta paropakArI ja hoya che. ane roganA AraMbha-karanArAne te abhyAsa dvArA sukhI pratye ISyadine tyAga karIne megyAdinI vizuddhi thAya che. kahyuM che ke, Agamane anusaranArA, sadavartanavALA, zraddhA puruSone abhyAsathI kramazaH maigyAdinA pariNAma pAme che ane tethI nirvina adhyAtma lAbha thAya che. vacanAd yadanuSThAnamaviruddhAdyathoditaM / / maitryAdibhAvasaMyuktaM, taddharma iti kIyate // -dharmavindu vacanAdaviruddhAdyadanuSThAnaM yathoditam / mainyAdibhAvasaMmizra, taddharma iti kIyate ||-dhrmsNgrh pR.1 zloka-3 vacanAnusArI, avirUddha ane mithyAdibhAva saMyukta je anuSThAna te dharma kahevAya che. aucityAddhRttayuktasya vacanAttattvacintanam / maitryAdisAramatyantamadhyAtma tadvido viduH // -coLavid (gadayAmayoganuM U) Agama pramANe vartana ane aucityapUrvaka, atyaMta maithyAdi yukta je tatvaciMtana tene adhyAtma kahe che. ruDhayarthanipuNAstvAhuzcittaM maityAdivAsitam / adhyAtma nirmala bAhyavyavahAropahitam / -adhyAtmopaniSad zloka 3
Page #787
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrvAcAryonAM vacanAmRto 751 rUDhimAM nipuNapuruSa, bADhA vyavahArathI yukta ane mithyAdithI vAsita evA cittane nirmaLa adhyAtma kahe che. sAmAyikaM yathA sarvacAritreSvanuvRttimat / adhyAtma sarvayogeSu tathAnugatamiSyate // 3 // __-adhyAtmasAra (adhyAtmasvarupAdhikAre) sava cAritramAM jema sAmAyika hoya che tema sarvagamAM adhyAtma rahela che. saMpUrNa pUjyazrInA ciMtanaprasAdIne parama pUjya, munirAja zrI ratnasenavijayajI mahArAje hindI anuvAda karIne saMpAdana karelA pustaka... hindI pustakeH 1. namaskAra mImAMsA 2. mahAmantrakI anuprekSA 3. ciMtanakI cinagArI 4. ciMtana ke phUla 5. ciMtana kI cAMdanI 6. paramAtma darzana 7. ciMtana kA amRta 8. pratimA pUjana 9. jaina mArga paricaya 10. Apake savAla-hamAre javAba 11. parameSThi namaskAra 12, samatva yoga kI sAdhanA 13. jinabhakti 14. Atma sAdhanA ke patha para 15. mantrAdhirAja bhAga-1-2-3-4.
Page #788
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7pura Atma-utthAnanA pAyA parama pUjaya, adhyAtmayAgI, anupama ciMtaka, panyAsa pravara zrI bhadraMkaravijayajI gaNivaryazrInI ciMtana prasAdI gujarAtI je teozrInA ziSyaratna, parama pUjya, AcArcedeva, zrImad vijayaku iMku isUrIzvarajI mahArAja tathA temanA ziSyaratna, parama pUjya, paMnyAsa pravara zrI vajrasenavijayajI gaNivarya zrI saMpAdita... gujarAtI pustakA 1. namaskAra mahAmantra 3. anuprekSA ( ki. 1-2-3 sAthe) 5. namaskAra dAhana 7. maMtra leA navakAra 9. anuprekSAnA ajavALAM 11. jaina mAnI pichAna 13. dhama zraddhA 15. ArAdhanAnA mArga 17. pratikramaNanI pavitratA 19. AstikatAnA Aza 21. devadezana 23. jinabhakti 25. tattvaprazA 27. maMgalavANI 29. ciMtana suvAsa 31. vacanAmRta sagraha 33. saMtavacana sAhAmaNA 35. zrI mahAvIra devanu jIvana 37. dhama ciMtana 39. gurudevanA preraNA prakAza 41. preraNAnuM pIyuSa pAna 43. namaskAra ciMtana. Wan 2. parameSTi namaskAra 4. namaskAra mImAMsA 6. nitya samarI navakAra 8. anuprekSA amRta 10. jina zAsananA sAra 12. jaina tattva rahasya 14. sASanA 16. ArAdhanA saMgraha 18. nAstika matanuM nizmana 20. prAnA 22. pratimA pUjana 24. tava dehana 26. mananI mAdhurI 28. cUTelu' ciMtana 30. ciMtana dhArA 32. ajAtazatrunI amaravANI 34. vi jIva kruru' zAsanarasi 36. AzIrvAdanI amISTa 38. amISTithI sa yamasRSTi 40. Atma ciMtana 42. AdhyAtmika patramALA
Page #789
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja naglisAha jatrAdhier dIpa na mona kA nAma pAnA 14 nayamo e che mApananA pa paNa tawhka traNa lokamAM dipaka samAna evA mahAmaMtrAdhirAja zrI navakAra mahAmaMtramAM phakata 68 akSara ke navapada ja nathI paNa temAM to che cauda pUrvano khajAno nA...enAthI paNa vizeSa jainazAsanano pUrNa avatAra. kevaLI bhagavaMto paNa A navakAranA guNo pUrA gAI zakatA nathI tevA guNanI garimAthI gaMbhIra evA navakAra maMtranA eka-eka akSara, eka-eka zabdamAM je tattvo-vidyAo-sadhdhio rahelI che tene AgamomAM tathA vividha granthomAM pUrvanA mahApurUSo batAvI gayA che. te padArthone Atma anubhavathI bhAvita karavA pUrvaka, prabhubhakita-yoga sAdhanA ane ArAdhanA dvArA anuprekSA karIne sva-paranA kalyANa mATe lipIbadhdha karyA. je hajAro peja lakhAyA temAMthI sArAMza rUpa padArthone ekatrita karIne (1) namaskAra mahAmaMtra (2) namaskAra mImAMsA (3) parameSThi namaskAra (4) namaskAra dohana (5) anuprekSA (6) maMtra bhalo navakAra (7) navakAra ciMtana rUpe prakAzita karAyA. jenuM eka vizALa volyuma taiyAra karavAmAM AvyuM. ane navakArano eka anuprekSAtmaka khajAno "mailokya dipaka mahA maMtrAdhirAja' tarIke pUjayazrInA praziSyarana, paMnyAsa pravara zrI vajasena vijayajI mahArAje saMpAdita karela te amoe bhadraMkara prakAzana taraphathI pustaka rUpe prakaTa karela che te Apa Ajeja meLavI lezo. Atmika zAMtino anubhava sidhdha ciMtana, eTale railokya dipaka mahAmaMtrAdhirAja.
Page #790
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUjayazrInA hastAkSare thitana [st....!! MAREN Giue52 MARATHI 42pramAlA 5 rudI 12-1 1/ausasa2LER/AFAL 9421/ 04/4pal dira/ Raut. diara/za 2058 sAlApAtA ratla4f1R44 2- 415naga /HEMAM hiharingtsAla i/rai10.16SE /Edigen5 mAsaLAY/4.1Aayestanariena62bihark pAsAvArA 4/40.41 sA14nerani. sA RJ1261g: RADHATHORT 49:1:26"Jerurajw 251 241 prati6inil RAJ 9pay 6 484jan61261 412661 5.vI