________________
૧૧૬
વિંધ્ય સહ્યાદ્રિમાં ભાઈ ભાગે શાસન કરતી તે પિલી કુંભારણ બાઈને કહ્યું વલભીપુર પટ્ટણનું
ખરગ્રહ રજાના મોટા ભાઈના પુત્ર શીલાદિત્ય દટ્ટણ થઈ જશે માટે ભાગવા માંડ, પાછળવાળી ૩જાને વારસામાં મળી. તેનું રાજ્ય શાસન જોઈશ નહિ. પેલી બાઈ ભાગવા માંડી. આ વિસ્તારવાળું હતું ને ઈ. સ. ૬૬૪ થી ઈ. સ. બાજ ધુંધળીમહલે પિતાને કેપ ઉતાર્યો, ૬૭૬ સુધીના તેના રાજ્યકાળમાં તેણે ભરુકચ્છમાં વલભીની ગગનચુંબી ઈમારત પર આકાશમાંથી વિજયયાત્રા કરી અને સુરાષ્ટ્ર, ખેટક, સિંહપુર અગ્નિ ને પાષાણુની વૃષ્ટિ થવા લાગી હાહાકાર વગેરેમાં ઘણા દાન દીધાં. આ રાજાના સમયથી મચી રહ્યો, પેલી બાઈ ઊંધું જોઈ ભાગવા જ તેમના ધર્મગુરુઓનું વર્ચસ્વ વધ્યું લાગે છે માંડી. ભાગતાં ભાગતાં ઘણે દૂર નીકળ્યા પછી કારણ કે રાજકારણમાં દરેક બાબતમાં “બમ્પ” તેણે પાછું વાળીને જોયું ને ત્યાં જ સમાણી. –બાપજીની સલાહ મળતી ને રાજાના પરમ તે પાછળથી રૂવાપરી માતા તરીકે પોતાના ભદ્રારક વગેરે વગેરે બિરુદ આ “બાપજી”ને ભક્તો અને બ્રાહ્મણને આશીર્વાદ આપતા પણ લગાડવાં શરૂ થયાં.
આજે પણ ભાવનગર પાસે બિરાજે છે ને
ભાવનગરની પ્રજાનો મોટો ભાગ શ્રાવણશીલાદિત્ય ૪, ૫, ૬, ૭:–આ બધા માસમાં જ તેમના દર્શને પગે ચાલીને મોટી રાજાઓ શીલાદિત્ય કહેવાતા. તે બધાનો શાસન- સંખ્યામાં જાય છે. બ્રાહ્મણોના મત પ્રમાણે કાળ ઈ. સ. ૬૮૫ થી ૭૭૬ લગભગ મનાય વેતા, પીતા, ને રક્તા એ ત્રણ દેવી સ્વરૂપે છે. એમાંથી શીલાદિત્ય પમાને આરબો સાથે માંથી રૂવાઓ પિતા છે અને ભારે ઉગ્ર પહેલે સંઘર્ષ ગુર્જર નરેશ જય ભટ્ટને સહાય પ્રભાવવાળા છે. કહેવાય છે કે ભાવનગરના કરતાં થયો. શીલાદિત્ય ૬ઠ્ઠાએ ગોદ્રહક સુધી એક લેભી પ્રકૃતિના મહારાણીએ રૂવાપરી સૈન્ય દેવું. છેલા રાજા શીલાદિત્ય ૭માના માતાના મંદિરના રૂપાના કમાડ ઉતરાવી લઈ પ્રશસ્તિ પત્રમાં બધા બિરુદ એક સાથે છે. નીલમબાગ ભેળા કરેલા ત્યારે રૂવાપરી માતાએ તેના દાનપત્ર પદ્યમાં લખાયેલાં છે. લગભગ ઈ. રાત્રે જ તેમને પચે બતાવી ગભરાવી મૂકેલાં સ. ૭૮૮માં આરબ સન્યના હાથે વલભીને ને બીજે જ દિવસે રૂપાના કમાડ ફરીથી નાશ થયો ને તેની સમૃદ્ધિ નાશ પામી. મંદિરમાં ચડાવવામાં આવ્યા.
વલભીના વિનાશની વાર્તા –વલભીના વલભીના વિનાશની બીજી વાર્તા મારવાડી વિનાશની અનેક દંતકથાઓ છે. પ્રખ્યાત તપસ્વી વેપારી કાકુને લગતી છે. મારવાડમાંથી દોરી ધુંધળીમલ વલભીપુરમાં પધાર્યા પણ તેમને લેટે લઈ આવેલા કાકુને વલભીમાં નસીબે આદર સત્કાર કેઈએ કર્યો નહિ. બીજી રીતે યારી આપતાં સમૃદ્ધિ મળી. કાકુની સમૃદ્ધિ એમ પણ કહેવાય છે કે થોડા દિવસ સુધી તે બીજા રાજા જેવી હતી. કાકુની પુત્રી ને શીલાતેમના શિષ્યનો સત્કાર થયો પણ પછી લેટ દિત્ય શર્માની પુત્રી વચ્ચે સખીપણું હતું. મળતું બંધ થયું એટલે શિષ્ય લાકડાના ભારા રાજપુત્રી એકવાર કાકુની દીકરીને હીરા મેતી વેચી લેટ લાવવા માંડ્યો. માત્ર એક કુંભારણુ મહેલ કાંસકીથી વાળ ઓળતા જોઈ ગઈ. તેણે બાઈ મહારાજની સેવા ચાકરી કરતી. એકવાર પિતા પાસે એવી જ કાંસકી માટે હઠ પકડી. ધુંધળીમલ્લ પિતાના શિષ્યના ખભે ભાઠાં પડી રાજાએ કાકુને બોલાવ્યા. કાકુએ ભળકે જવાબ ગયેલા જોઈ ગયા ને તેમણે શિષ્યને પૂછયું. દીધો. રાજાએ તેનું ઘરબાર જપ્ત કરી કાંસકી શિષ્ય વાત સમજાવી. તે સાંભળી ધુંધળીમલે લઈ લીધી. વરની આગમાં ધુંધવાતા કાકુએ
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
