________________
३५८
प्रझोपनासूत्र पि गेहइ' एवम्-सुरभिगन्धोक्तरीत्या दुरभिगन्धान्यपि द्र याणि एकगुणादि-अनन्तगुणपर्यन्तानि मापात्वेन परिणमयितुं गृह्णातीत्यर्थः, गौतमः पृच्छति-'जाई भावो रसमंताई गेण्हइ ताई किं एगरसाई गेण्हइ जाव किं पंचरसाई गेण्हइ ?' हे भदन्त ! यानि द्रव्याणि भावतो रसवन्ति भापात्वेन परिणमयितुं गृह्णाति तानि किम् एकरसानि गृह्णाति ? यावत्किं वा द्वित्रि चतुःपञ्चरसानि गृह्णाति ? भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'गहणदव्वाई पडच्च एगरसाई पि गेण्हइ जाव पंचरसाइपि गेण्हइ' ग्रहण द्रव्याणि-ग्रहणयोग्यानि द्रव्याणि, प्रतीत्य-आश्रित्य ग्रहण योग्यद्रव्यापेक्षयेत्यर्थः, एकरसान्यपि द्रव्याणि भापात्वेन परिणमयितुं गृह्णाति, यावत्-द्वित्रिचतुः पञ्चरसान्यपि द्रव्याणि गृह्णाति, किन्तु 'सव्वग्गहणं पडुच्च नियमा पंचरसाई गेण्इ' सर्वग्रहणं प्रतीत्य-आश्रित्य सर्वग्रहणापेक्षयेत्यर्थः, नियमात्-नियमतः पञ्चरसानि द्रव्याणि भापात्वेल परिणयितुं गृह्णाति, गौतमः पृच्छति-'जाइरसओ सात, आठ, नौ या दश गुण सुरभिगंध वाले भी होते हैं, कोई संख्यात गुण सुरभिगंध वाले भी होते हैं, कोई असंख्यात गुण सुरभिगंव वाले और कोई अनन्त गुण सुरक्षिगंध वाले भी होते हैं। इसी प्रकार दुरभिगंध वाले पुद्गलों के विषय में भी समझ लेना चाहिए।
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! जिन रस वाले पुद्गलों को जीव भाषा के रूप में परिणत करने के लिए ग्रहण करता है, वे क्या एक रस वाले होते हैं, यावत् पांचों रलों वाले होते हैं?
भगवाल्-हे गौतम ! ग्रहण के योग्य द्रव्यों की अपेक्षा से एक रस वाले द्रव्यों को भी भाषा के रूप में परिणत करने के लिए ग्रहण करता है, यावत् दो, तीन, चार और पांच रस वाले पुइगलों को भी ग्रहण करता है, किन्तु सर्वग्रहण की अपेक्षा से, नियम से पांच रस वाले द्रव्यों को भो भाषा रूप में परिणत करने के लिए ग्रहण करता है, पाणी हाय छ, , , यार, पाय, छ, सात, 2416, नप भने ६श शुष्णु सुरलि ગંધવાળા પણ હોય છે કોઈ સંખ્યાત ગુણ સુરભિ ગંધવાળા પણ હોય છે અને કઈ અસંખ્યાત ગુણ સુરભિ ગંધવાળા પણ હોય છે અને કેઈ અનન્ત ગુણ સુરભિ ગંધવાળા પણ હોય છે. એ પ્રકારે દુરભિ ગધવાળા પુદ્ગલેના વિષયમાં પણ સમજી લેવું જોઈએ.
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન ! જે રસવાળા પુદ્ગલેને જીવ ભાષાના રૂપમાં પરિણત કરવાને માટે ગ્રહણ કરે છે, તેઓ શું એક રસવાળા હોય છે, યાવત્ પાચે રસવાળા હોય છે ?
શ્રી ભગવાન છે ગૌતમ ! ગ્રહણ યેગ્ય દ્રવ્યની અપેક્ષાએ એક રસવાળા દ્રવ્યને પણુભ ષાના રૂપમાં પરિણત કરવાને માટે ગ્રહણ કરે છે, યાવત્ બે, ત્રણ, ચાર અને પાંચ રસવાળ પુદ્ગલેને પણ ગ્રહણ કરે છે કિન્તુ સર્વ ગ્રહણની અપેક્ષાએ નિયમથી પાંચ રસ વાળા ને પણ ભાષાના રૂપમાં પરિણુત કરવાને માટે ગ્રહણ કરે છે.
