________________
- प्रज्ञापनासूत्रे श्यामा तु दिशा छाया अभास्वरगता निशितु कालामा। सैव भारवत्यता स्वदेववर्णा ज्ञातव्या ॥१॥ ये आदर्शस्वान्तदेहावयवा भवन्ति संक्रान्ताः। तेषां तन्नोपलम्सः प्रकाशयोगात् नेतरेपास् ।।२।। इति, 'एवं एएणं अभिलावेणं असि मणि दुद्धं पाणं तेल्लं फाणियं वसं एवम्आदर्शमिब, एतेन-पूर्वोक्तेन आमिला पेन-आलापक्रमेण असिम, मणिम्-एझरागादिकम्, दुग्धम्, पानीयम्, तैलम्, फाणितम्-मस्यण्डीम् 'राब' इति भाषा प्रसिद्धम्, सास्-चर्वीम्, प्रेक्षमाणो मनुष्यः किम् असिप्रभृति प्रेक्षते ? किस्बा आत्मानम्- स्वशरीरं प्रेक्षते ? किम्वा प्रतिभागस्-स्वशरीप्रतिविम्बं प्रेक्षते ? इति प्रश्नाकारः, असिप्रभृति प्रेक्षमाणो मनुष्यः असिप्रभृति प्रेक्षते, न आ मानम्-स्वशरीरं प्रनते किन्तु-प्रतिभाग-स्वशरीरप्रतिविम्वं प्रेक्षते प्रागुक्तयुक्तेस्तुल्यत्वात्, इति भावः। आदर्श १२--असि १३-मणि १४-दुग्ध १५-पानीय १६तैल १७-पाणित१८-वसापर्यन्तं समाप्तम् । ॥सू० ७॥
'दर्पण के अन्दर शरीर के जो अवयव संकान्त होते हैं, उन्हीं का प्रकाश के योग से दर्पज उपलंभ होता है, अन्य का नहीं ॥१॥ . . ..
दर्पण के संबध में जो कुछ कहा गया है, वही अभिलाप क्रम ले असि, मणि, दूध, पाली, तेल गुड 'और चर्बी के विषय में कह लेना चाहिए यथाअलि को देखता हुआ मनुष्य क्या असि को देखता है ? क्या अपने को देखता है अथवा अपने शरीर के प्रतिविम्ब को देखता है ? इसी प्रकार मणि आदि का लेकर प्रश्न का रूप बनाना चाहिए। उत्तर इस प्रकार होगा-असि आदि को देखता हुआ यत्तुष्य असि आदि को देखता है, अपने शादीर को नहीं देखता, अपने शरीर के प्रतिविम्ब को देखता है । इस संबंध में युक्ति वही है जो दर्पण के विषय में कही जा चुकी है। यह आदर्श, असि, मणि, दुध, पानी, तेल, गुड, और चर्बी तक का कथन समाप्त हुआ।
- દર્પણની - દર શરીરના જે અવયવ સંક્રાન્ત થઈ જાય છે, તેમને જ પ્રકાશના ગે દર્પણમા ઉપલંત થય છે, બીજાને નહી | ૨ |
દર્પણના સમ્માં જે કાઈ કહેવાએલું છે, તેજ અભિલાપ કમે અસિ, મણિ, દૂધ, પાણી, તેલ, ગેળ અને ચબીના વિયમાં પણ કહેવું જોઈએ. જેમકે-તલવારને તે એ મનુષ્ય શું તલવારને જોવે છે, શું પિતાને જોવે છે અથવા પોતાના શરીરના પ્રતિબિંબને
વે ? એજ રીતે મણિ વગેરેને લઈને પ્રશ્નનું રૂપ બનાવવું જોઈએ. ઉત્તર આ રીતને થો-નવાર વિગેરેને તે માણસ તલવાર વગેરેને જોવે છે, પિતાના શરીરને નથી દેખાતો પિતાના શરીરના પ્રતિબિમ્બને દેખે છે તે સબ્ધમાં યુક્તિ તેજ છે કે જે દર્પણના
માં કહી દેવાઈ છે. આ આદર્શ મણિ, અસિ, દૂધ, પાણી, તેલ, ગોળ, અને ચબી સુધીનું કથન સમાપ્ત થયું.
