________________
૨૫
(૨૩) લોકસંજ્ઞાત્યાગાષ્ટક :
સંસારથી ઉદ્વિગ્ન થયેલ જ્ઞાની પુરુષ લેક સંજ્ઞામાં આસક્ત હેતે નથી, પરંતુ તે લેકેત્તર સ્થિતિમાં મગ્ન હોય છે, તેથી ઢેગાષ્ટક પછી લોકસંજ્ઞાત્યાગાષ્ટક કહ્યું છે.
ધર્મ લેકરંજન માટે કરવાનો નથી, અર્થાત્ લકને નજર સામે રાખીને ધર્મ કરવાનું નથી. પ્રભુની આજ્ઞાને નજર સન્મુખ રાખીને ધર્મ કરવાનો છે. ધર્મને સંબંધ પ્રભુની આજ્ઞાની સાથે છે.
ધર્મમાં લેકસાક્ષીની જરૂર નથી. મોટા ભાગે લેક તે અજ્ઞાની હોય છે, માટે ધર્મ આત્મ સાખે કરવાને છે. શાસ્ત્રની આંખે કરવાનું છે. દેવ, ગુરુની સાક્ષીએ કરવાને છે. તેમાં જ સાચો આત્માનંદ છે, એમ આ અષ્ટક જણાવે છે.
(૨૪) શાસ્ત્રાષ્ટક :
લોકસંજ્ઞાને ત્યાગ કરનાર શાસ્ત્ર સાપેક્ષ હોય છે, તેથી લેકસ જ્ઞાત્યાગાષ્ટક પછી શાસ્ત્રાટક કહ્યું છે.
આપ્ત પુરુષનું વચન તે શાસ્ત્ર કહેવાય છે અને જે રાગ, દ્વેષ, મેહથી સર્વથા રહિત હોય તે આપ્ત કહેવાય છે.
આવા આપ્ત પુરુષનાં વચનરૂપ શાસ્ત્રની આંખે જે જેનારા, બેસનારા, ચાલનારા, આચાર પાળનારા સાધુઓ, જગતના જીના સાચા ઉપકારી છે.
