________________
૧૯૯
विषं विषस्य वनेश्च, वहिनरेव यदौषधम् । तत्सत्यं भवभीताना-मुपसर्गेऽपि यन्न भीः ॥७॥
અથઃ ઝેરનું ઔષધ ઝેર, અરે અગ્નિનું ઔષધ અગ્નિ જ છે, તે સત્ય છે, કારણ કે સંસારથી ભય પામેલાએને ઉપસર્ગમાં પણ ભય લાગતું નથી.
ભાવાર્થ: રેગના ઝેરને મારવા ઝેરી દવાનો ઉપયોગ વૈદ્ય-ડોકટરો કરે છે, અને અગ્નિથી દાઝેલા વગેરેને પણ શેક વગેરેના ઉપાયે કરવામાં આવે છે, તેમ સંસારના ભય જાગવાથી ઉપસર્ગોને ભય ટળી જાય છે. સંસારમાં જે સાત ભથી જ રિબાય છે તે જે ભવભ્રમણને ભય જાગે તે બધા ભય ટળી જાય. અર્થાત્ ભવભ્રમણથી ડરેલે મરણથી પણ ડરતે નથી. મરણને ભેટીને પણ ધર્મની–આત્માની રક્ષા કરે છે.
ભવભયથી મુનિ સ્થિરતાને પામી અંતે સર્વથા નિર્ભયપદને પ્રાપ્ત કરે છે, તે કહે છે કે –
स्थय भवभयादेव, व्यवहारे मुनिव्रजेत् । स्वात्मारामसमाधौ तु, तदप्यन्तर्निमज्जति ॥८॥
અથઃ વ્યવહાર નયથી મુનિ સંસારના ભયથી જ (સ્વભાવમાં) સ્થિરતાને પામે છે, અને પિતાની આત્માનંદરૂપ સમાધિ પ્રગટતાં તે તે ભય પણ સમાધિમાં અંતર્ગત થઈ જાય છે.
