________________
૨૩૩
દૂર કરે. એમાં પરિષહને જીતવા તે જઘન્ય, રેગને જીતવા તે મધ્યમ અને મનને જીતવું તે ઉત્કૃષ્ટ વિજય કહ્યો છે.
૪ સિદ્ધિઃ અહિંસાદિ ધર્મોની આત્મામાં સિદ્ધિ. આ સિદ્ધિ ગુણધિક પ્રત્યે બહુમાન વગેરેથી, મધ્યમસમાન ગુણવાળા પ્રત્યે પરોપકારભાવ વગેરેથી અને હીનગુણ-નિર્ગુણી પ્રત્યે દયા-કરુણ-દાન વગેરેથી થાય.
પ વિનિયોગઃ પિતાને સિદ્ધ થયેલા અહિંસાદિ ધમેને ઉપાય દ્વારા અન્ય એગ્ય અને પ્રાપ્ત કરાવવાના પરિણામ. એમ નિશ્ચય નયના મતે આ પાંચ પ્રકારના આશયથી યુક્ત ધર્મવ્યાપારને વેગ કહ્યો છે, તે પણ વ્યવહારથી અહીં કહેવાતા સ્થાનાદિરૂપ ધર્મવ્યાપારને પણ ચેગ કહેવાય છે. તેને હવે જ્ઞાનક્રિયા રૂપે વિભાગ તથા તેના અધિકારીનું સ્વરૂપ જણાવે છે –
कर्मयोपदयं तत्र, ज्ञानयोगत्रयं विदुः । विरतेष्वेव नियमाद् बीजमात्रं परेष्वपि ॥२॥
અથ: તેમાં બે કર્મચાગ (ક્રિયારૂ૫) છે અને ત્રણજ્ઞાનયોગ (જ્ઞાનવરૂપ) છે. આ યુગ નિયમથી વિરતિ, -વંતમાં જ હોય છે. બીજા માર્ગનુસારી વગેરેમાં તે માત્ર બીજ રૂપે હોય છે. | ભાવાથ: વેગ એ જ્ઞાન અને સાત્રિના સુએજ્ય પ્રગટતી આત્મશુક્તિરૂ૫ છે. છતાં શાહી ને વિરામ
