________________
ધ્યાનરૂપી (ધાવ્યયા એટલે) તેમના મંત્ર દ્વારા કર્મને હોચ્યાં (બાળ્યાં) છે, તે આત્મા નિશ્ચિત એટલે નિર્ધારિત યાગવડે નિયાગને (એટલે ભાવયજ્ઞને) પામેલ છે.
અહીં ઉપગ રૂપ આત્મજ્ઞાન એ પ્રદીપ્ત અગ્નિ છે, ધ્યાન એ તેમને મંત્ર છે અને કર્મ એ કાષ્ટ જાણવું. અર્થાત્ આત્મારૂપી અગ્નિકુંડમાં પ્રદીપ્ત (સળગેલા–પ્રગટેલા) જ્ઞાનરૂપી અગ્નિમાં (ધર્મ-શુક્લ) ધ્યાનરૂપી મંત્રપૂર્વક કર્મને હોમ કરવાથી જેનાં કર્મો બળી જાય છે, તે ભાવયજ્ઞને પામેલે જાણ.
હવે એ નિયાગની એટલે ભાવયજ્ઞની ઉપાદેયતા અને દ્રવ્યયજ્ઞની હેયતા જણાવતાં કહે છે કે –
पापध्वंसिनि निष्कामे, ज्ञानयज्ञे रतो भव सावधैः कर्मयज्ञैः किं ? भूतिकामनयाऽऽविलैः ॥२॥
અર્થ : પાપને દવંસ કરનારા અને નિષ્કામ એટલે કઈ પણ ભૌતિક સુખ-સામગ્રીની કામનાથી રહિત, એવા જ્ઞાનયજ્ઞમાં (હે મહાનુભાવ !) તું રાગ કર ! (તેના પ્રત્યે આદર અને પ્રયત્ન કર!) જે ય પાપરૂપ અને ભૌતિક સ્વાર્થરૂપ મલિનતાથી યુક્ત છે તેવા કર્મય વડે તને શું પ્રયજન છે?
ભાવાર્થ : તાવથી યજ્ઞક્રિયા આત્માના હિત અને શુદ્ધિ માટે કરવાની હોય છે, તે “મૂતિમ પશુમામેત'
