________________
એને મારવાની ક્રિયા, તે છે જ! તે તે ચિત્તશુદ્ધિ પૂર્વક કેમ થાય? અથવા એમ જણાવતા છે કે વેદ વિહિત હોવાથી અન્ય ય ચિત્તશુદ્ધિ પૂર્વક થાય, તે ચેનયજ્ઞ પણ વેદવિહિત છે, તે ચિત્તશુદ્ધિ પૂર્વક કેમ ન થાય? અથવા એમ કહેતા હે કે ચેનયજ્ઞમાં તે શત્રુને હણવાની બુદ્ધિ હેવાથી ચિત્તશુદ્ધિ નથી, તે અન્ય યમાં પણ પશુઓને હણવાની ક્રિયા છે. તે ત્યાં ચિત્તશુદ્ધિ કેમ ઘટે? શું વેદ વિહિત હેવા માત્રથી યજ્ઞમાં મરતા પશુ વગેરેને દુઃખ ન થાય? અને દુઃખ થાય છે તે અહિંસક કેમ બને? માટે તવબુદ્ધિથી હિંસામય યજ્ઞ એ પાપરૂપ હોવાથી મેગીને તે કરણીય નથી.
હવે અધિકારી ભેદે જ્ઞાનયજ્ઞનું સ્વરૂપ જણાવે છે– ब्रह्मयज्ञः परं कर्म, गृहस्थस्याऽधिकारिणः । पूजादि वीतरागस्य ज्ञानमेव तु योगिनः ॥४॥
અર્થ : ન્યાય સંપન્ન વૈભવ વગેરે શાક્ત ગુણવાળા ગૃહસ્થ કે જે (સાવધ પ્રવૃત્તિવાળે હેવાથી) અધિકારી છે, તેવા અધિકારી ગૃહસ્થને (માત્ર સ્વરૂપથી જ સાવધ એવી) વીતરાગની પૂજા વગેરે ક્રિયાએ પરંકર્મ એટલે બ્રહ્મયજ્ઞ છે, જ્ઞાનગીને નહિ. તેને તે શુદ્ધજ્ઞાન (રમણતા) એ જ બ્રહ્મયજ્ઞ છે.
ભાવાર્થ “અધિકારિવશાત્ શાત્રે ધર્મસાધકસંરિથતિ” એ ન્યાયે પ્રત્યેક અનુષ્ઠાન પ્રત્યેકને કરણીય
