________________
જ્ઞાનનું મહત્ત્વ
शक्षयो हि मण्डुक - चूर्णतुल्यः क्रियाकृतः । પતન્યૂ ઇશો, જ્ઞાનસાતઃ પુનઃ |KI
અથ : ક્રિયાથી કરેલેા (બાહ્ય-અભ્યંતર) લેશેાના નાશ દેડકાના શરીરના ચૂર્ણ જેવા છે અને જ્ઞાનસારથી કરેલા તે નાશ દેડકાના ખાળેલા શરીરના ચૂણુ જેવા છે.
ભાવાર્થ : વરસાદ થતાં જ દેડકાઓની ઉત્પત્તિ થાય છે, તેનુ કારણ મરેલાં દેડકાંનાં શરીરની માટી બની જાય છે અને તે માટીમાં મળી જાય છે, તેથી પાણી મળતાં જ તે પુનઃ સજીવન (દેડકાં) બની જાય છે. પશુ મરેલાં તે દેડકાંઓનાં શરીર અગ્નિથી મળી ગયાં હાય તા વરસાદના પાણીથી ભીજાવા છતાં પુનઃ દેડકાં ઉત્પન્ન થતાં નથી. એ દૃષ્ટાન્તથી અહીં જણાવે છે કે ક્રિયા દ્વારા કરેલા રાગદ્વેષાદિ ક્લેશને નાશ દેડકાંના શરીરના (માટીમાં મળેલા) ચૂણુ જેવા છે, કારણ કે નિમિત્ત મળતાં પુનઃ તે લેશે। જાગ્રત થાય છે. જ્ઞાનસારથી કરેલા કલેશેાને નાશ દેડકાંના ખળેલા શરીરના ચૂણુ જેવા છે, કારણ કે પુનઃ તે સજીવન થતા નથી. અર્થાત્ માત્ર ક્રિયાથી કરેલા કલેશક્ષય પુનઃ પ્રગટે છે, પણ જ્ઞાનપૂર્વક ક્રિયાથી કરેલા કલેશક્ષય પુનઃ પ્રગટ થતા નથી. માટે કલેશક્ષયમાં જ્ઞાનની મહત્તા છે.
તા. સા. ૧૯
