________________
નથી, તે તે ચેતાને પામેલા આત્માને યંગ્યતાને અનુસાર ભિન્ન ભિન્ન અનુષ્ઠાન કરણીય છે. બાળ અને વૃદ્ધ કે ધનિક અને નિર્ધન વગેરે ભિન્ન ભિન્ન અવસ્થાવાળા છોને જીવનવ્યવહારમાં જેમ વિવેક હેાય છે, તેમ આત્મકલ્યાણનાં કાર્યો પણ જીવની તે તે ગ્યતાને (અલસ્થાને) અનુરૂપ હોય તે જ હિતકર છે. અહીં એ વાત જણાવી છે કે જે ગૃહસ્થ છે અને ન્યાયે પાર્જિત ધન, શિષ્ટાચારની પ્રશંસા, વગેરે અથવા અક્ષુદ્રતા વગેરે ગુણવાળે હેવાથી અધિકારી છે, તેવા ગૃહસ્થને નિષ્કામ ભાવનાથી અને મનશુદ્ધિથી કરાતી વીતરાગની (સ્વરૂપમાત્રથી સાવધ એવી) પૂજા વગેરે કિયા બ્રહ્મયજ્ઞ એટલે જ્ઞાનયજ્ઞ છે. કારણ કે તેને પરિણામે તે નિરવદ્ય જીવનને પ્રાપ્ત કરાવનાર બને છે. તેથી નિરવઘ અધ્યાત્મગને પ્રાપ્ત કરવા તેને તે કરણીય છે. પણ જે આત્મજ્ઞાનને પામેલે જ્ઞાનગી હોય, તેને તે જ્ઞાન એ જ પરમ (નિરવદ્ય) બ્રહ્મયજ્ઞ (હેવાથી તે જ કરણીય) છે.
અહીં વેદાનતીઓ કહે કે મેગીઓને સાવધયજ્ઞ બ્રહ્મયજ્ઞ ન બને એમ તમે કહે છે, તે જૈન ગૃહસ્થને વીતરાગની પૂજા વગેરેમાં પણ જલ, પુષ્પાદિને ઉપગ થતું હોવાથી તેમાં એકેનિદ્રય જીવેની વિરાધના તો છે જ, તે તે બ્રહ્મયજ્ઞ કેમ બને ? તેનું સમાધાન એ છે કે જૈન ગૃહસ્થ વીતરાગની પૂજા વગેરે આલોક-પરલેકના ભૌતિક સુખાદિની પ્રાપ્તિ માટે કરતા નથી, કિન્તુ
