________________
૬૮
તે અજ્ઞાની જીવાની વૃત્તિ છે અને સ'સારના પ્રવાહથી વિપરીત પરમ તપ તે જ્ઞાનીઓની વૃત્તિ છે.
ભાવાર્થ : અનાદિ સ'સારના પ્રવાહને (માર્ગ ને) અનુસરવારૂપ સુખશીલતા, જેવી કે ઇન્દ્રિયાના સુખમાં આનંદ–મગ્નતા, વિષયસુખની અભિલાષા, વગેરે વૃત્તિ અજ્ઞાની જીવાની છે અને સાંસારના પ્રવાહથી વિપરીત પરમતપ તે જ્ઞાનીઓની વૃત્તિ છે.
આત્મસ્વરૂપને અનુસરતી અને સ`સાર પ્રવાહથી પ્રતિકૂળ પ્રવૃત્તિને તપ કહેવાય છે. દ્રવ્યતપ સહિત પ્રાયશ્રિત્ત વગેરે ભાવતપના પરિણામ તે આત્મસ્વરૂપમાં તન્મયતા રૂપ છે. આ તપથી જ સકળ કર્માંના ક્ષય થાય છે, માટે ચાર જ્ઞાનના ધારક શ્રી અરિહુ તદેવે પણ તે ભવમાં પેાતાની મુક્તિ છે, એમ જાણવા છતાં માસક્ષમણાદિ ઉત્કૃષ્ટ તપને આચરે છે.
હવે કાઈ તપને દુઃખરૂપ માને છે, તેને કહે છે
धनार्थिनां यथा नास्ति, शीततापादिदुःसहम् । तथा भवविरक्तानां, તત્ત્વજ્ઞાનાર્થિનામ િશા
અ` : જેમ ધનના અથી ને ધન મેળવવામાં ઠંડીતાપ વગેરે કષ્ટ દુઃસહુ લાગતુ નથી, તેમ સંસારથી વિરક્ત ચિત્તવાળા તત્ત્વજ્ઞાનના અથી એને પણ (તપશ્ચર્યાં આદિનું) કષ્ટ દુઃસહુ નથી.
