________________
૨૩ર
(અથવા અનાલંબન પણ) કહેવાય છે. એમ વિશેષથી યેગના પાંચ પ્રકારે છે.
ચૈત્યવંદનભાષ્યમાં દશ ત્રિકના વર્ણનમાં અહીં કહેલા સ્થાનાગને મુદ્રાત્રિક અને વર્ણ, અર્થ તથા આલંબન એ ત્રણને આલંબનત્રિક કહેલા છે.
આ સ્થાનાદિ આચાર નિશ્ચયનયના મતે આશયથી શુદ્ધ હોય તે જ તે યંગ છે અન્યથા દ્રવ્યકિયા માત્ર છે. તે આશયના પાંચ પ્રકારે છે.
૧ પ્રણિધાન : હીનગુણુ વગેરે પ્રતિ વૈષ વિનાની સ્વ–પર ઉપકારની બુદ્ધિથી વર્તમાન ધર્મવ્યાપારમાં ઉપયુક્ત ચિત્ત.
૨ પ્રવૃત્તિ : વર્તમાન ધર્મ વ્યાપારમાં વિધિશુદ્ધ અને ઉત્સુક્તાદિ દોષરહિત તીવ્ર પ્રયત્ન (ઉદ્યમ).
૩ વિનય : ધર્મવ્યાપારમાં વિનાને જય કરવાના પરિણામ-તે વિદને ભૂખ-તૃષાદિ પરિષહ રૂપ, શારીરિક રંગ રૂપ અને મનની બ્રાતિ ચંચળતાદિ રૂપ એમ ત્રણ પ્રકારે છે. તેમાં પરિષહેને તિતિક્ષા (સહન કરવાની ભાવનાથી, રેગાને શરીર આત્માને ભેદ જ્ઞાન દ્વારા એટલે કે –“માત્ર તે શરીરને બાધક છે આત્માને બાધક નથી,” એવી ભાવનાથી અને મનની ભ્રાન્તિને અવિત્યાદિ બાર તથા મૈત્રી આદિ ચાર ભાવનાઓના બળે
