________________
૨૧૩ અર્થ : જેમ ભૌતમતિના ઘાતકને તેના પગને સ્પર્શ નહિ કરવાનું વિધાન હિતકર ન બન્યું, તેમ શાસ્ત્ર આજ્ઞાની ઉપેક્ષા કરનાર સ્વછંદમતિને શુદ્ધ આહાર ગવેષણ વગેરે કિયાએ પણ હિતકર ન થાય. | ભાવાર્થ ? તત્ત્વથી તે શાસ્ત્રને આદર મેહમંદતાથી જ થાય છે. જેને મોહિની મંદતા થાય છે, તે પિતાને અજ્ઞાની સમજે છે, તેથી તેને શા મહા ઉપકારી લાગે છે. મહમૂહની મતિ કુમતિ હોય છે. તેથી તે સારાસારને વિવેક કરી શકતું નથી, અને વિવેક વિનાની પ્રવૃત્તિ હાનિ કરનાર બને છે. તેથી શાસ્ત્ર નિરપેક્ષ સ્વચ્છેદ મતિ આત્મા ગમે તેવી કષ્ટ ક્રિયા કરે તે પણ તેનું હિત થતું નથી, અહિત થાય છે. જે શાસ્ત્રને આદર નથી તે એ જે કષ્ટ ક્રિયાઓ કરે છે તે કોની આજ્ઞાથી કરે છે? જે મનની આજ્ઞાથી કરે છે, તે તે મન મેહને વશ હેવાથી અહંકાર રૂપ જ છે, માટે તે શુદ્ધ આહાર ગવેષણાદિ જે જે સારી પણ કિયા કરે તે પણ તેને તત્વથી હિતકર થતી નથી.
ભૌતમતિનું દૃષ્ટાન્ત આ પ્રમાણે છે. ભૌતમતિ સાધુ એકદા પિતાના ભક્ત ભીલરાજા પાસે ગયે, ત્યારે રાણીને તે સાધુ પાસેનું સુંદર મયૂરપીચ્છનું છત્ર ગમી ગયું, અને તે છત્ર લેવાની ઈચ્છા થઈ. તેથી રાજાએ સાધુ પાસે માગણી કરી, પણ ભૌતમતિએ છત્ર આપ્યું નહિ, અને ચાલે ગયે. આજ્ઞાભંગ થવાથી રાજાએ સુભટને આજ્ઞા કરી કે ભૌતમતિને હણીને પણ છત્ર લાવે, માત્ર તેના
