________________
૨૩. લોકસંજ્ઞાત્યાગ અષ્ટક
प्राप्तः षष्ठं गुणस्थानं, भवदुर्गादिलङ्घनम् । लोकसंज्ञारतो न स्यान्मुनिलोकोत्तरस्थितिः ॥१॥
અર્થ : સંસારરૂપ વિષમ પર્વતનું ઉલ્લંઘન કરવારૂપ છઠ્ઠા પ્રમત્ત(સર્વવિરતિ) ગુણસ્થાનકને પામેલે એ લેકત્તર માર્ગમાં રહેલ મુનિ જોકસંજ્ઞામાં રાગ ન કરે. | ભાવાર્થ : સંસાર અતિ વિષમ પર્વતને ઓળંગવા જે કઠિન છે, તેને ઓળંગવા માટે ચૌદગુણસ્થાનકની (જીવની તે તે પ્રકારની ઉત્તરોત્તર ગુણવિશિષ્ટતા રૂ૫) મર્યાદાઓ જણાવેલી છે. તેમાં પ્રથમ છ ગુણસ્થાનક વિષમ પર્વત ઉપર ચઢવા જેવાં કઠિન છે, કારણ કે ત્યાં મિથ્યાત્વનું, કષાનું અને વિષયના રાગરૂપ પ્રમાદનું તીવ્ર જોર હોય છે. પ્રમાદ અવસ્થાનું છેલ્લું ગુણસ્થાનક તે છઠું ગુણસ્થાનક છે. તે પછી પ્રમાદ ટળી જવાથી અપ્રમત્તદશા પ્રગટે છે. અપેક્ષાએ કહીએ તે ત્યાંથી આગળ વધવામાં સરળતા હોય છે, તેથી જીવ સાતથી તેરમાં ગુણસ્થાને એક જ અંતમુહૂર્તમાં ચઢી શકે છે. માટે અહીં છઠ્ઠા ગુણસ્થાનકને સંસારરૂપ વિષમ પર્વતને ઉલંઘન કરવા તુલ્ય કહ્યું છે. પણ એ ભૂમિએ પહોંચ્યા પછી પણ ત્યાં લોકસંજ્ઞા (યશ કીતિ–માન સન્માન)ને કારણે પતનને ભય હેય છે.
